Wij zijn de oorzaak van de

De afgelopen zomer heeft de processierups heel Nederland wakker geschud. Ook dit jaar kunnen we weer een plaag verwachten en moeten we oppassen voor brandharen, die huidirritatie en heftige jeuk kunnen veroorzaken. Volgens onderzoekers is het duidelijk; de eikenprocessierups gaat niet meer weg. Tekst: Iris Termeulen

De eikenprocessierups is in groten getale in Nederland te vinden. Woon je in een straat waar eiken staan, dan durf je in de zomermaanden waarschijnlijk amper de straat op, vanwege het risico dat er precies een brandhaar op je huid dwarrelt. De rups wordt met name gesignaleerd in zomereiken in steden en dorpen. Maar ook festivalgangers hebben het de afgelopen zomer zwaar te verduren gehad op terreinen in een bosrijke omgeving. De rups werd zo vervelend ervaren dat hij zelfs de bijnaam ‘terror-rups’ kreeg.

Anders dan de meesten denken, geeft de rups al vele jaren overlast. Aan het einde van de 19e eeuw werd de eerste processierups in Nederland ontdekt. En rond 1991 verzorgde dit insect al overlast in onze woon- en leefomgeving. In de zomer van 2018 werd de rups pas echt bekend door de grote verspreiding van de eikenprocessierupsplaag.

Oorzaak van komst van de eikenprocessierups Waarschijnlijk verspreidt de rups zich deels door handel in planten. Bij boomkwekerijen worden bomen inclusief rupsencocon geïmporteerd. In de nieuwe omgeving, zoals Nederland, komen de cocons uit en kan de vlinder zich gemakkelijk verspreiden in de omgeving.

Er zijn ook andere factoren die een rol spelen bij de toename van de processierups. De mens heeft daar een groot aandeel in. Zo zijn eikenbomen de afgelopen jaren in veelvoud geplant langs wegen en lanen. De eik is een sterke boom en ziet er prachtig uit in alle seizoenen. Dat de processierups de eik als favoriet ziet, werd bij de beplanting niet voorzien.

De eikenprocessierups haalt ook zijn voordeel uit de klimaatverandering. Onderzoeker Silvia Hellingman stelt in een interview door Trouw: “De opwarming is funest voor insecten. Veel van de natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups - zoals vogels en insecten - hebben een koude periode nodig. Anders komen ze te vroeg uit, of worden ze in de winter verteerd door schimmels. Dat is de laatste winters het geval geweest.” Het gebrek aan biodiversiteit is misschien wel de grootste oorzaak. 70 tot 80 % van de insectenpopulaties is gekrompen. Hierdoor heeft de processierups veel minder natuurlijke vijanden en krijgt hij alle kans om zich te ontwikkelen tot een plaag. We kunnen er dus rekening mee houden dat we ook deze zomer weer moeten oppassen voor de brandharen van de eikenprocessierups. Brandharen De eikenprocessierups vervelt wel zes keer voordat hij verdergaat als vlinder. Na de tweede vervellingsfase krijgt de rups brandharen. Die behoudt hij tot de zesde vervellingsfase. Elke rups bevat zo’n 700.000 brandharen die door verwaaiing uit nesten in de lucht kunnen belanden. Via de lucht kunnen deze brandharen in aanraking komen met onze huid. “Brandharen kunnen irritatie veroorzaken bij aanraking van de huid, wat gepaard gaat met heftige jeuk”, vertelt Roelien de Jonge, productspecialist bij Weleda. “Het is van belang dat je niet gaat krabben of wrijven, maar de huid afspoelt met water. Doordat de brandharen weerhaakjes hebben, kunnen zij zich vastzetten in je huid. Je doet er daarom goed aan om je huid zachtjes te strippen met plakband. Zo verwijder je zo veel mogelijk brandharen.” Hulpmiddel tegen jeuk Roelien: “Voor de verzachting van jeuk raden we Weleda Urtica Gel aan, dit verzorgt de gevoelige en rode huid. Urtica Gel bevat water, dat maakt de gel makkelijk smeerbaar én werkt direct verkoelend. Een zalf voelt daarentegen warm aan op de huid wat niet prettig is bij een geprikkelde huid. Deze gel is ook fijn voor de verzorging en verzachting van de huid bij andere insectensteken en bij zonnebrand.” “Krab je toch per ongeluk, dan kunnen er kleine wondjes ontstaan. In dat geval raden we Calendula Zalf aan”, aldus Roelien. “Calendula Zalf heeft een verzachtende en zuiverende invloed op de huid, en ondersteunt het zelfherstellende vermogen. Een fijne groene oplossing voor de vervelende gevolgen van de brandharen van de eikenprocessierups." ● Urtica Gel en Calendula Zalf zijn exclusief verkrijgbaar bij de adviesdrogist, natuurwinkel, gezondheidswinkel, apotheek en online. Vind alle verkooppunten op Weleda.nl Urtica Gel € 9,99 25g Calendula Zalf € 7,99 25g »Het gebrek aan biodiversiteit is misschien wel de grootste oorzaak«