nr 4 mei-juni 2024 • € 12,50 • verschijnt 8x per jaar
Parijs
Impressionisme In 1874 gingen de regels overboord
Amsterdam e.a. steden
Wassily Kandinsky
Pionier abstracte kunst in het zonnetje
Laren
G.H. Breitner
Veelzijdig kunstenaar of schilderbeest?
pagina’s gratis bijlage
Małgorzata Mirga-Tas, uit de serie ‘Out of Egypt’, 2021, gemengde techniek op doek, 231 x 208 cm (foto: Marek Gardulski)
museumtijdschrift.nl nr 4 / mei-juni 2024
MUSEUM - KORT
Museumtijdschrifttips:
De mooiste tentoonstellingen in binnen- en buitenland
MUSEUM & MEER
het atelier
Lisa Konno
een dag uit het leven van Karen Sargsyan boeken
Recensies en tips varia
Museumnieuws lezerspagina
‘De bezoeker’, reacties
HEDENDAAGSE KUNST
Małgorzata Mirga-Tas
Haar bonte textielkunst is een ode aan de Roma-gemeenschap door Myrthe Meester
MODERNE KUNST
Wat gebeurde er precies in die revolutionaire lente van 1874? door Robert-Jan Muller
KUNST & ERFGOED
Tussen kunst en kitsch
75 voorwerpen uit het jubilerende en populaire televisieprogramma door Edo Dijksterhuis
MODERNE KUNST 3x Wassily
Van Amsterdam tot Düsseldorf: elke tentoonstelling heeft een eigen verhaal door Joke de Wolf
ARCHEOLOGIE
De redactie bezoekt drie minder bekende archeologiemusea door de redactie
HEDENDAAGSE KUNST Pamela Phatsimo Sunstrum
Raadselachtig werk laat zien en ervaren dat reizen een machtsspel is door Esmee Postma
MODERNE KUNST
George Hendrik Breitner
Singer Laren wil terug naar de oerkunstenaar die Breitner is door Kees Keijer
OUDE KUNST Gezocht:
De belangstelling voor oude kunst lijkt af te nemen. Wat nu? door Dorien Tamis
De bonte textielkunst van Małgorzata Mirga-Tas is een ode aan haar rondreizende voorouders en aan sterke vrouwen uit de Roma-gemeenschap. Haar solotentoonstelling in het Bonnefanten rekent af met negatieve stereotypen. DOOR MYRTHE MEESTER
Honderdvijftig jaar geleden gooide een groep kunstenaars het roer drastisch om. Met andere kleuren, thema’s en standpunten toonden de impressionisten het moderne leven. Musée d’Orsay laat zien wat er gebeurde in die revolutionaire lente van 1874. DOOR ROBERT-JAN MULLER
et impressionisme begint in het decor van een Parijs dat zwaar getroffen is door bombardementen tijdens de Frans-Pruisische oorlog van 1870-71. Een daaropvolgende opstand van de Communards, een burgeroorlog met twintigduizend slachtoffers en een hongersnood, hadden de bevolking zwaar getraumatiseerd. En met het einde van het keizerrijk en de oprichting van de Derde Franse Republiek in 1870, waaide er in het begin van die jaren zeventig een frisse wind door de maatschappij. Achteraf was het wellicht de beste tijd voor een nieuw begin.
Toen op 15 april 1874 in Parijs een groep kunstenaars een tentoonstelling met eigen werk opende aan de Boulevard des Capucines 35, in de voormalige fotostudio van societyfotograaf Nadar, lagen grote delen van Parijs dan ook nog in puin. Het omslag van de bescheiden catalogus vermeldde ‘Société anonyme des artistes peintres, sculpteurs, graveurs, etc.’. Achter deze neutrale benaming ging een gezelschap van 31 kunstenaars schuil – van wie we er een aantal
MODERNEKUNST- Berthe Morisot, ‘La lecture’, 1873, olieverf op doek, 46 x 71,8 cm, The Cleveland Museum of Art, Cleveland
Tussen
kunst en kitsch bestaat veertig jaar en
trekt nog steeds een
miljoenenpubliek.
Ter ere van het jubileum presenteert Kasteel Ruurlo 75 voorwerpen die sinds de eerste opnames van het televisieprogramma ter tafel zijn gekomen.
DOOR EDO DIJKSTERHUIS
De herkenningsmelodie roept een wereld op waar het eeuwig zondagmiddag is tijdens een lome nazomer. Verwachtingsvol zijn de blikken van de mensen met hun plastic tassen en kartonnen dozen die soms decennialang op zolder hebben gestaan. Er wordt gevraagd, gekeken en gekeurd. Totdat de hamvraag wordt gesteld: wat is het nou eigenlijk waard?
Wie recente opnames van Tussen kunst en kitsch vergelijkt met de allereerste afleveringen uit 1984 ziet weinig verschil. “Het tempo is iets omhooggegaan en in de montage voegen we tegenwoordig beelden toe om de verhalen van de experts te onder-
steunen, bijvoorbeeld de zigzagstoel als het over Gerrit Rietveld gaat”, vertelt Dorette Kuipers, die al twaalf jaar als eindredacteur aan het programma verbonden is. “Maar aan het format hebben we eigenlijk nooit iets veranderd.”
‘Never change a winning team’ dus, en Tussen kunst en kitsch is absoluut een winnaar. Het jubilerende programma, waar Museum More in Kasteel Ruurlo een tentoonstelling aan wijdt met 75 bijzondere objecten uit de afgelopen veertig jaar, is een onverslijtbare publiekslieveling. Een aflevering trekt gemiddeld anderhalf miljoen kijkers. Dat zijn veelal senioren die nog ‘ouderwets’ lineair tv-kijken, maar ook in studentenhuizen geldt het programma als camp vermaak. Tussen kunst en kitsch is nog niet zo oud als Antiques Roadshow , de Britse evenknie die sinds 1979 bestaat en de blauwdruk vormt voor de serie, maar het is wel het langst lopende kunstprogramma op de Nederlandse televisie. “En dat op NPO1, de zender die in het teken staat van brede publieksprogramma’s met een hoge amusementswaarde”, zegt Kuipers niet zonder trots. “Tussen kunst en kitsch is positieve televisie”, verklaart de eindredacteur het succes van het AvroTros-programma. “In een documentaire kun je één verhaal vertellen, maar in Tussen kunst en kitsch komen er per aflevering wel 25 voorbij. Je leert elke keer iets nieuws, ook ik. Naar aanleiding van een zilveren nootmuskaatrasp bijvoorbeeld, werd verteld dat die specerij in de zeventiende eeuw zo duur was dat je van zeven noten een compleet huis in Amsterdam kon kopen.”
Deze zomer zijn de schilderijen van Wassily Kandinsky op maar liefst drie plekken tegelijk te zien. Van traditioneel tot spiritueel: elke tentoonstelling heeft zijn eigen verhaal over de pionier van de abstracte kunst. DOOR JOKE DE WOLF
MODERNEKUNST-
‘Murnau – Blick aus dem Fenster des Griesbräu’ (detail), 1908, olieverf op karton, 49,8 x 69,59 cm, Lenbachhaus, München (te zien in Tate, Londen)
Meer lezen? Kijk op www.museumtijdschrift.nl voor actuele informatie, tips, recensies en interviews
op ‘s-Hertogenbosch
Museumtijdschrift nummer 5 ligt op 9 juli in de winkel
Museumtijdschrift verschijnt 8x per jaar (om de 6 weken en tijdens zomer en winter om de 8 weken)
Breitner | Schilderbeest
cadeau bij een jaarabonnement
George Hendrik Breitner (1857-1923) staat bekend als ‘de schilder van Amsterdam’ en ‘Nederlands impressionist’. Maar dekken deze kwalificaties de lading? Kennen we Breitner wel echt? In dit boek keren we aan de hand van zes thema’s – oefenen, figuur, licht/donker, lijn, beweging en kleur – terug naar de oerkunstenaar die Breitner is.
144 pagina’s, gebonden, 23 x 28 cm, ISBN 978 94 625 8612 3 € 29,95
cadeau bij een tweejarig abonnement
Rombout Verhulst 1624-1698 | Beeldhouwer in de Lage Landen
De kunsten beleefden in de Republiek der Verenigde Zeven Nederlanden in de zeventiende eeuw een onbetwistbaar hoogtepunt. Rombout Verhulst (Mechelen 1624 – Den Haag 1698) was in deze periode de belangrijkste beeldhouwer in de Republiek. Deze rijk geïllustreerde biografie geeft een compleet overzicht van zijn werk.
384 pagina’s, gebonden, 23 x 28 cm, ISBN 978 94 625 8621 5 € 49,95
Josephus Augustus Knip of Mattheus Derk Knip, ‘Gezicht met palingvissers’ (detail), ca. 1825, Het Noordbrabants Museum, ’s-Hertogenbosch Gouden helm, Cotofenesti, 4de eeuw v.Chr., National History Museum Boekarest Aplerh-doku Borlabi, ‘Good Things Take Time’ (detail), 2023