Waddenland Magazine 2025

MAAK JE KOP LEEG

Voel het tot in je tenen

TUSSEN STAD EN WAD

Ga toch fietsen

IN GEUREN EN KLEUREN

De Ploeg achterna

WATER, WIND, WERELD

ERFGOED

Welkom in Waddenland, ook wel Het Hogeland genoemd. Elke dag ziet er hier anders uit. Het lijkt wel of het landschap in een voortdurende golfbeweging is. Niets is hier statisch, alles beweegt. Net als de Waddenzee, dat unieke Werelderfgoed.

Het is die Waddenzee die dit landschap heeft gevormd tot wat het nu is. De vette klei, de bron van ongekende vruchtbaarheid, is de zeebodem van weleer. De mens bouwde er zijn wierden als vluchtheuvels tegen al te hoge vloed. Daarna werd het ingepolderd en ingericht als agrarisch land. Al honderden zomers lang zijn de oogsten hier overvloedig. Eerlijke, pure producten die je vaak nog zomaar langs de weg kunt kopen.

’s Nachts zie je de sterren fonkelen. Zo donker zie je het bijna nergens meer. Lees dit magazine en ga op zoek naar het kleine geluk. Naar de vele fijne adressen om te slapen, te proeven. Of je bezoekt de (Wadden)musea en attracties. Gastvrij Waddenland ontvangt je met open armen. Hoe mooi wil je het hebben?

6

Regiokaart

Start je ontdekkingstocht

INHOUD

12

Tussen stad en wad

Slapen op de savanne

28

Maak je kop leeg

Ruimte voor rust

32 Waddenland vanaf het water

Zeilend, drijvend of deinend

40

Spelen, ontdekken, speuren en knutselen

Leef je uit

50

Een zee vol verhalen Niets mooier dan het wad

56

De smaak van Waddenland

Een tikkeltje eigenwijs

Tips & Routes

> 7x Waddenland van toen p.18

> De Ploeg achterna p.22

> 9x Winsum p.26

> Villadorp Usquert p.36

> Dorpswandeling Zoutkamp p.52

> 10x Natuurlijk overnachten p.60

WESTERKWARTIER

LEGENDA

Mooi dorp

Borg

Kerk

Uitzichtpunten

Natuur

Museum

Bootverhuur

Activiteiten

Met deze kaart kan jouw ontdekkingstocht door Waddenland beginnen. Een groot aantal punten komt uitgebreid aan bod in dit magazine, maar ter inspiratie hebben we ook nog een aantal (onontdekte) parels toegevoegd. Combineer ze in een dagtrip en laat je verrassen door de veelzijdigheid van Waddenland.

Hornhuizen

• I NS T A G RA M •

HOT S P OTS

Volg jij ons al?

#ergaatnietsbovengroningen #visitgroningen

#gelukkigbenjeingroningen #waddenland

Activiteiten

1. DoeZoo | Leens

2. Adventurepark Waddenfun | Wehe-den Hoorn

Kerken

1. Zuidwolde

2. Goede Herderkerk Bedum

3. Adorp

4. Klein Wetsinge

5. Onderdendam

6. Obergum

7. Onze Lieve vrouwe Kerk Tinallinge

8. Kerk en toren Baflo

9. Stitswerd

10. Breede

11. Den Andel

12. Saaxumhuizen

13. Westernieland

14. Pieterburen

15. Eenrum

16. ‘t Marnehoes Wehe-den Hoorn

17. Kloosterburen

18. Zuurdijk

19. Niekerk

20. Ulrum

21. Vierhuizen

22. Usquert

23. Dionysiuskerk Uithuizen

24. Mariakerk Uithuizermeeden

25. Sint-Nicolaaskerk Oosternieland

26. Kerk van Ezinge

27. Garnwerd

28. Oostum

29. Torenkerk Winsum

30. Walfriduskerk Bedum

31. Klokkentoren Westerdijkshorn

32. Nicolaaskerk Oldenzijl

33. Sebastiaankerk Warffum

INDEX

Natuur

1. Nationaal Park Lauwersmeer

2. Reitdiepgebied

3. Nationaal Landschap Middag-Humsterland

4. WEC Wereld Erfgoed Waddenzee

Musea

1. Visserijmuseum | Zoutkamp

2. Museum Landgoed Verhildersum | Leens

3. Menkemaborg | Uithuizen

4. Openluchtmuseum Het Hoogeland | Warffum

5. Het Behouden Blik | Uithuizermeeden

6. De Theefabriek | Houwerzijl

7. Kinderboekenhuis | Winsum

8. ‘t Hoeske van Thais Joaptje | Rottum

9. Het kleinste museum | Noordwolde

10. Kunstcentrum De Ploeg | Wehe-Den Hoorn

Molens

1. Korenmolen De Lelie | Eenrum

2. Hollands Welvaart | Mensingeweer

3. De Vier Winden | Pieterburen

4. De Onderneming | Vierhuizen

5. De Zwaluw | Zuurdijk

6. Grote Geert | Kantens

7. De Liefde | Uithuizen

8. Eva | Usquert

9. Windlust | Zandeweer

10. Aeolus | Adorp

11. De Jonge Hendrik | Den Andel

12. De Wetsinger | Klein Wetsinge

13. De Ster | Winsum

14. De Vriendschap | Winsum

15. De Zilvermeeuw | Onderdendam

16. Krimstermolen | Zuidwolde

17. Koningslaagte | Zuidwolde

18. De Goliath | Eemshaven

19. Hunsingo | Onderdendam

20. De David | Warffum

Borgen

1. Borg Verhildersum | Leens

2. Menkemaborg | Uithuizen

3. Harssensbosch | Adorp

4. Allersmaborg | Ezinge

5. De Breedenborg | Breede

6. Rensumaborg | Uithuizermeeden Uitzichtpunten

1. Hornhuizen

2. Klein Wetsinge

3. De Noordkaap

4. Landgoed Oosterhouw

Bootverhuur

1. Winsum

2. Zoutkamp

3. Wehe-den Hoorn

4. Noordpolderzijl

5. Uithuizen

6. Lauwersoog

7. Warffum

8. Den Andel

9. Warfhuizen

Mooie dorpen

1. Winsum

2. Zoutkamp

3. Onderdendam

4. Zuidwolde

5. Stitswerd

6. Rottum

7. Usquert

8. Eenrum

9. Tinallinge

10. Kantens

11. Bedum

DUURZAME CHECKLIST

VOOR JE BEZOEK AAN WADDENLAND

VOOR VERTREK

Neem je eigen waterfles mee, zo vermijd je wegwerp plastic.

Kies voor de fiets, het OV, of carpool met anderen om je impact te verkleinen.

TIJDENS JE BEZOEK

Blijf op de fiets- en wandelpaden om planten en dieren te beschermen.

Je hond mag aan de lijn, zo krijgen vogels de ruimte om te eten en te broeden.

Laat vogels en zeehonden met rust en neem minimaal 30 meter afstand.

Kies eens een vegetarische optie als je gaat eten.

Koop lokaal en seizoensgebonden producten, lekker én goed voor de regio.

WEER THUIS

Deel je ervaring en wat je hebt geleerd over de natuur. Moedig anderen aan om het Waddenland bewust te bezoeken, bijvoorbeeld door een duurzame tip te delen.

Kom nog eens terug in een ander seizoen. Zo spreiden we samen de drukte, daar gaat de natuur van glimlachen.

WILLKOMMENIN WADDENLAND

Möchten Sie dieses Magazin auf Deutsch lesen? Download die kostenlose Google Translate-App auf Ihr Handy und entdeck Waddenland. Neugierig auf mehr? Besuchen Sie waddenland.nl und wähl Ihre Sprache.

WELCOMETO WADDENLAND

Would you like to read this magazine in English? Download the free Google Translate app on your phone and explore Waddenland. Curious for more? Visit waddenland.nl and select your language.

TUSSE STAD

N ENWAD

In Waddenland heb je de auto niet nodig. Doe net als de Stadjers en pak de fiets om het land tussen Stad en Wad te ontdekken. Trek er gerust een lange dag, of meer, voor uit. Overnachten kan ook prima op een steenworp afstand van de stad Groningen.

Tekst: Annemarie Bergfeld

De meeste Stadjers weten het wel: om een dagje van het land tussen Stad en Wad te genieten, pak je de fiets. De eerste stop is vaak bij Moeke Vaatstra in Zuidwolde. Op mooie zomer- of winterdagen staan de geparkeerde fietsen soms rijendik tegen de beukenhaag rond het terras. Eetcafé 'Moeke' is een begrip in Stad en Ommeland. Dat is niet zo gek. Het is een fijn fietstochtje langs de oever van het Boterdiep en op het terras onder de hoge bomen zit je eerste rang om de gezellige drukte bij de brug te zien: bootjes varen eronderdoor, voor zeilboten draait de brug omhoog, kinderen duiken van de kant in het water. In de winter is het goed opwarmen rond de grote grijze potkachel die hier al honderd jaar zijn warmte uitstraalt. De oude buffetkast en het bloemetjesbehang dat bijna schuilgaat onder schilderijen en prenten maken de sfeer-van-weleer compleet.

GROEN OMMETJE

Het klinkerweggetje dat verder langs het Boterdiep leidt, is hobbelig. Even buiten Zuidwolde, ter hoogte van het gemaal, kun je jezelf met een trekpontje naar het fietspad aan de andere kant van het water trekken. Maar voor de afwisseling kun je ook voor een mooi wandelingetje kiezen. Tegenover het pontje leidt een oud kerkpad door het weiland naar het Groene Ommetje van Zuid- en Noordwolde. Bijenkasten, een boomgaard, een zwaluwtil en twee opvallende kunstwerken van de Groninger kunstenaars Marc van Vliet en Merijn Vrij geven hier een bijzondere draai aan het landschap.

GEMEENTEHUIS

Welke kant van het water je ook kiest om verder te fietsen, het Boterdiep leidt je hoe dan ook naar Bedum. Over het weidse land is de scheve toren van de Walfriduskerk al van verre te zien. Onderweg lonken boerenstalletjes met de lekkerste producten rechtstreeks van het land. Als je alweer aan een stop toe bent - en waarom ook niet?dan is 't Gemeentehuis in Bedum de plek. Nog een eeuw ouder dan Moeke Vaatstra, maar verder behoorlijk vergelijkbaar. Ook hier een groen terras en zicht op een brug, over hetzelfde Boterdiep. Uitstraling en inrichting zijn al net zo knus en warm als in Zuidwolde. Verschil is dat je in 't Gemeentehuis, waar tot 1928 de gemeenteraad vergaderde, ook kunt overnachten in een van de 17 kamers.

TWEE SLINGERS

De fietsknooppunten wijzen de weg, verder Waddenland in. Als je wilt tot aan het Wad. Bij de brug van Onderdendam staat een bijzonder beeld van een schippersvrouw in de jaaglijn. Eeuwenlang trokken vrouwen of scheepsknechten, als er geen wind was, zo de volgeladen vrachtschuiten van Stad naar Wad, en vice versa. Wil je na Bedum rustig aan terug naar de stad, maak dan wel even een slinger de spoorweg over langs Pluktuin Lageweg. Op dit kleurrijke plekje worden natuurvriendelijke bloemen geteeld zonder pesticiden, zijn fijne zitjes tussen de bloemen en is er koffie en thee. Nog een slinger verder kom je langs de klokkentoren van Westerdijkshorn: een toren zonder kerk, bijna óp het erf van de naastgelegen boerderij die lang dienstdeed als pastorie. Een houten bruggetje geeft je toegang tot het kerkhof. Schapen en kippen scharrelen tussen de zerken rond de toren. De kerk werd in 1802 afgebroken, de toren stortte 70 jaar later in, maar werd herbouwd. Het doet wonderlijk aan, zo'n eenzame, hoge toren door niets dan weilanden en weidsheid omringd.

SLAPEN OP DE SAVANNE

Bij Savanneboerderij Verbaarum, verderop aan de Wolddijk 52, bevind je je ook op een historische plek, maar wel eentje met meer leven. Christa Verver en Remco Baar zijn eigenaren van een stuk grond met boerderij waarvan de geschiedenis teruggaat tot de 15e eeuw. Ze maakten er een eigentijdse plek van met een biologisch tuindersbedrijf, de Woldtuin, op basis van permacultuur en ze transformeerden één hectare saai grasland tot een savannelandschap met drieduizend struiken en fruit- en notenbomen. Leden halen hier hun wekelijkse groenten-, fruiten kruidenpakket. Op aanvraag kun je een rondleiding krijgen, genieten van een massage of heerlijk dineren. Overnachten kan ook: in een comfortabele safaritent, yurt of tiny house op de savanne, mét wellness. Zo beleef je het Groninger land tussen Wad en Stad op wéér een heel andere manier.

KERK EN STEEN FABRIEK

Dit kunstwerk in Mensingeweer is een eerbetoon aan de geschiedenis van Groningen. In de openingen is ruimte voor vogels, vleermuizen en insecten.

Folly Steentijd - Studio Volop

KEER WADDENLAND VANTOEN 7

Tekst: Peggy Bouwer

Waddenland gaat al heel wat eeuwen mee. Het bewijs ligt in het erfgoed dat je hier in alle windrichtingen tegenkomt. Van de sporen van een verdwenen borg tot een beroemd muziekinstrument.

—

De regio vanuit vogelperspectief

Uitkijkpost Oosterhouw

Niet zomaar een uitkijktoren, maar een boomstam die je kunt beklimmen. Al is het uitkijkpunt op zich geen erfgoed, waar je op uitkijkt is dat zeker wel. Na een klim van 11 meter word je vorstelijk beloond met een adembenemend uitzicht over het eeuwenoude Groninger landschap. - oosterhouw.nl

—

Er was eens… Borgterrein Harssens Ken je het verhaal van borg Harssens? Die borg bestaat al sinds 1742 niet meer. Toch kun je op de plek waar die heeft gestaan nog veel sporen vinden die aan het bestaan van de borg herinneren.

- Provincialeweg 4, Adorp

—

Waar het verleden tot leven komt

Openluchtmuseum

Het Hoogeland

Was vroeger alles beter? In Warffum ontdek je het zelf. Terwijl je rondsnuffelt in oude huizen en gebouwen, ervaar je hoe de mensen vroeger leefden. Zo werkelijk, het is alsof je in een tijdmachine bent gestapt.

- hethoogeland.com

WALFRIDUSKERK

VAREND ERFGOED

SCHOUWERZIJL

OPENLUCHTMUSEUM

—

Wereldberoemd Arp

Schnitger orgel

Jacobikerk Uithuizen

Misschien gaat er bij jou niet direct een belletje rinkelen, maar voor orgelliefhebbers betekent Arp Schnitger zoiets als Stradivarius voor violisten. Het orgel (1701) in de Jacobikerk is een van de best bewaard gebleven Arp Schnitger orgels ter wereld.

- arpschnitgerorgeluithuizen.nl

—

Schever dan de toren van Pisa

Walfriduskerk Bedum

In Bedum staat de Walfriduskerk, een van de oudste kerken van de provincie Groningen. Bijzonder aan de kerk is dat de 11e-eeuwse toren behoorlijk scheef staat. Nog schever dan de toren van Pisa, al trekt de Walfriduskerk minder bekijks.

- Plantsoen 2, Bedum

REITDIEPVEER

—

Varen tussen historische landschappen

Reitdiepveer

Niet alleen leuk, maar het scheelt je ook zeker een half uur fietsen. Op het Reitdiep, tussen Nationaal Landschap Middag-Humsterland en cultuurlandschap het Hogeland, word je door vrijwilligers met alle liefde naar de overkant gebracht. Een rustgevende vaartocht van een kwartier.

- reitdiepveer.nl

—

Eeuwenoude sluis in ruste Schouwerzijl

Hij is verplaatst, vervangen, meerdere keren vernieuwd en onlangs is de brug opnieuw gerenoveerd. De sluis in Schouwerzijl (1371) heeft van alles meegemaakt. Tegenwoordig heeft de sluis geen functie meer, maar het is en blijft een indrukwekkend gezicht.

- Zijlvestweg 26, Schouwerzijl

OOSTERHOUW

WONGEMA

–

THIJS MAAS, JACOB

BOSMA, RINA HELLINGA, EVELINE WILLEMS & BELINDA HUITEMA

Tekst: Peggy Bouwer

Waar ons land bijna ophoudt, begint een verhaal. Het verhaal van een plek waar alles kan. We zijn in Hornhuizen, Wongema om precies te zijn. Maar veel preciezer dan dat laat deze plek zich bijna niet omschrijven. “Tsja, Wongema is best wel veel dingen tegelijk”, zo wordt het kringgesprek geopend.

Het welkom bij Wongema is zo warm als de filterkoffie die bij binnenkomst op de lange tafel wordt gezet. Rond de kop zitten vier mensen die hier kind aan huis zijn. Eveline is vrijwilliger, dorpsgenoot en het honderdste lid van de vereniging. Naast haar zit Belinda. Zij is naast buurvrouw ook huishouder, boekhouder, sleutelbewaarder en een soort van opruimcoach. “Als er midden in de nacht iets is, komt Belinda in haar pyjama naar Wongema om te helpen.” Kunstenares Rina is hier herbergier en klusser. En dan is er nog Thijs, de dorpeling die zich voorheen bezighield met de PR van Wongema maar nu ook werkzaam is als herbergier, al gauw wordt duidelijk: niet alleen Wongema, maar ook de mensen van Wongema zijn multi-inzetbaar.

EEN GOED

GEORGANISEERDE CHAOS

Terug naar de beginvraag: wat is Wongema? Van alle omschrijvingen die volgen, is culturele herberg de uiteindelijke favoriet. Een plek waar veel inwoners actief betrokken zijn. De oprichter, kunstenaar Erik Wong (destijds ook inwoner), heeft zich hier flink uitgeleefd. “Het valt niet direct op, maar over alles is nagedacht. Van de briefjes op de deuren tot het kleurgebruik en de stoelen die kriskras door elkaar staan. Het klopt allemaal.” Zijn bedoeling was om een plek te creëren waar makers in alle rust kunnen werken. Die functie heeft Wongema, bijna vijftien jaar na oprichting, nog steeds. Maar er is meer.

In Wongema worden regelmatig themaweekenden, workshops en concerten georganiseerd. Je kunt hier feesten of zelf een feest geven, vergaderen, (hand) werken, genieten van heerlijk lokaal eten. En je kunt vrijwilliger worden. Of lid. Of allebei.

Weet je wat? Kom zelf maar kijken. Wongema is open op wo, za en zo. Tijdens het Zomerpension is Wongema elke dag open. - wongema.nl

INGEURENEN KLEUREN DE PLOEG ACHTERNA

Tekst: Annemarie Bergfeld

Akkers, bomen, luchten en kerken in een expressieve stijl van felle kleuren en grove streken. De kunstenaars van De Ploeg lieten zich een eeuw geleden inspireren door de ruimte en het licht van het Groninger landschap. Speciale (e-)fietsroutes leiden langs de plekken die zij schilderden.

1

SCHIP OP DOEK

Op een mooie voorjaarsdag in 1927 fietst kunstenaar George Martens langs het Reitdiep. In Garnwerd ziet hij een houten schip liggen, rijp voor de sloop. Met vaste, kleurrijke streken zet hij het gehavende schip op zijn doek. Korenmolen De Meeuw stond in 1927 al driekwart eeuw aan de overkant van het Reitdiep, Café Hammingh al bijna honderd jaar. Misschien dat Martens, zodra hij tevreden was over zijn schilderij, daar een borrel ging halen?

2

GRONINGEN

BEETHOVEN IN DE POLDER

Kunstenaar, graficus en prominent De Ploeg-lid Hendrik Werkman hield van Beethoven. In zijn composities herkende hij het Groninger landschap van zijn jeugd, rond Leens. Als kind ging hij vaak met zijn vader, die veearts was, mee de polder in. Met paard en sjees reden ze bij de boerderijen langs. Zo komt het dat je nu op een kruising vlak bij het wad, vergezeld door een kleine kudde schapen, via een QR-code naar een deel van Beethovens Negende kunt luisteren.

Waddenzee

Bedum

Onderdendam

Winsum

War um

Baflo

Eenrum

Ezinge Garnwerd

DE ROEP VAN HET LANDSCHAP

Vanaf het terras van café Hoornstertil in Wehe-den Hoorn zie je links een klein bosje rechtopgaande bomen, rechts een boerderij aan een zijwater van de Hoornse Vaart. Recht vooruit lonkt het weidse Groninger land. Veel Ploeg-kunstenaars werden in deze omgeving geboren; hun geboortegrond bleef roepen, en riep vooral om geschilderd te worden. Op het paneel op het terras zie je werken van Ploeg'ers Ekke Kleima, Alida Pott, Job Hansen en Johan Dijkstra.

4

KUNSTCENTRUM DE PLOEG

Schuin tegenover Hoornstertil, midden in het Ploegland, werd in 2025 het nieuwe Kunstcentrum De Ploeg* geopend. Hier ervaren bezoekers de bezieling van De Ploeg, met exposities rond oude werken en nieuw werk van de kunstenaars van nu. Hier worden heden en verleden verbonden door het Groninger land. - kunstcentrumdeploeg.nl

5

KLEINE DORPEN, MOOIE GALERIES

De Ploeg wordt vaak geassocieerd met de schilders van een eeuw geleden, maar de Kunstkring De Ploeg bestaat nog steeds en organiseert elk jaar een expositie ergens in Groningen. En zo zijn er nog veel meer actieve kunstenaars in de provincie. Tot in de kleinste dorpen vind je de mooiste galeries. In Hornhuizen, schuin tegenover café Wongema, toont Tally Kosmeier in haar galerie GEWAAGD werken van heel diverse kunstenaars. Mét koffieschenkerij. Staan de staldeuren van Mara Piccione's atelier/ cadeauwinkel in Warffum open? Dan ben je van harte welkom om haar zeefdrukken en andere unieke papieren producten te bekijken. In Kloosterburen verwelkomt Anne Wine graag bezoekers in haar atelier in een voormalige smidse met uitzicht op een wilde bostuin. Voor haar ruimtelijke werken en tekeningen laat ze zich vooral door de natuur inspireren. - galeriegewaagd.nl; piccione.nl; annewine.nl

Bovenstaande punten zijn te vinden langs De Ploeg-route "In geuren en kleuren": - inhetspoorvandeploeg.nl.

* Kunstcentrum De Ploeg opent zijn deuren in de zomer van 2025

Aardappelen, groente, fruit, vlees, zuivel, brood, koek, streekproducten, boerderij-ijs en meer!

Openingstijden

Maandag tot vrijdag 8:30 tot 17:30 uur

Zaterdag 9:00 tot 17:00 uur

Elensterweg 29 0595 - 40 18 96 9971 BA Ulrum info@vanderspekvof.nl

F Van der Spek boerderijwinkel

Vaar mee met de Dageraad

• Geniet van het zeevissen en een heerlijke tocht langs prachtige zandbanken

• Consumpties verkrijgbaar aanboord

• Vanuit de vissershaven van Lauwersoog

U kunt meteen reserveren via de website of bel met 06 - 511 864 00

Wij zien u graag op De Dageraad! www.vissenopdenoordzee.nl

Hoornstertil

B RUIN CA FÉ / R E S T AURAN T

eetcafé - met terras aan het water - 25 soorten bier Oók op maandag geopend

60, Wehe-den

MAARLANDHOEVE

• Ruime kampeerplaatsen; beschut of met weids uitzicht

• Alle kampeermiddelen welkom

• WiFi op álle plaatsen

• Camperplaatsen

• Volledig ingerichte 5-persoons Trekkershut-Plus

• Verhuur van kano’s en elektrische sloep

• Op loopafstand van het centrum van Uithuizen, met winkels en diverse eetgelegenheden

• Rustpunt; dé plek om even op te laden gemoedelijk en ongecompliceerd genieten! www.maarlandhoeve.nl info@maarlandhoeve.nl tel. 0595-433473 Vind je plek op camping Maarlandhoeve

KEER WINSUM 9

Tekst: Harma Wouters-Oosterheerd

Sinds 2020 pronkt Winsum met de titel

Allermooiste dorp van Nederland. En terecht. Een bezoekje aan dit prachtige wierdedorp is zeker de moeite waard. Van historische gebouwen tot aan heerlijke terrasjes: Winsum heeft het allemaal.

—

Podwalk

Zet je koptelefoon op en duik de geschiedenis van Winsum in. De podwalk leidt je langs verschillende historische plekken in Winsum. Beeld je in waar ooit de Ripperdaborg en het oude klooster hebben gestaan en ontdek het verhaal achter de Boogbrug. - waddenland.nl/routes

—

Kleikracht

Vlak buiten het dorp ligt melkveehouderij Kleikracht. In de boerderijwinkel verkopen ze heerlijke biologische producten, van kruidenkaas tot aan vlees van eigen koeien. Koop èn proef vooral de befaamde rauwmelkse boerenkaas, die is bekroond tot ‘lekkerste kaas van Nederland’. - kleikracht.nl

— Bootje huren

Een tochtje over de maren mag in Winsum niet ontbreken. Bij Marenland Recreatie ben je hiervoor aan het juiste adres. Huur een SUP, kano of elektrisch bootje en ontdek Winsum vanaf het water. De routes variëren van 2,5 tot 15 kilometer. - marenland.nl

— Slapen

Waan je van adel in het prachtig gerestaureerde rijksmonument Batenborg, laat je in de watten leggen bij boerderij D’Olle Goof, of verblijf in het sfeervol ingerichte vakantiehuis Maison Crêpe. Kampeerders kunnen een plek uitzoeken op de camping bij Marenland Recreatie.

DE GOUDEN KARPER

MAISON CR Ê PE

D'OLLE GOOF

—

Terrasjes

Plof in het centrum neer bij Herberg de Gouden Karper of Eetcafé J&A. Zoek je een ruim terras aan het water, dan zit je goed bij De Jongens uit de Buurt. Voor een eerlijk kopje koffie bezoek je Deelcafé de Buurvrouw.

—

Dorpsgids

Ga met een dorpsgids op pad en ontdek de diepste geheimen van het dorp. De bevlogen vrijwilligers van Dorpsgidsen Winsum nemen je graag mee en laten je de mooiste plekjes zien. Kies voor een dorpswandeling, fietstocht of vaartochtje over het Winsumerdiep. - dorpsgidswinsum.nl

—

Op Maarhuizen

Op steenworp afstand van Winsum ligt het eeuwenoude wierdedorp Maarhuizen. Hier staat de historische boerderij Enne Jans Heerd waar culturele broedplaats Op Maarhuizen is gevestigd. Geniet van een voorstelling, doe een workshop of kom gezellig langs in het dagcafé.

—

TIP Winsum

In het iconische voormalige schoolgebouw vind je het Toeristisch Informatiepunt Winsum, waar je terecht kan voor toeristische informatie, souvenirs en streekproducten. Kies uit het ruime aanbod wandelen fietsroutes, uitjes en overnachtingsmogelijkheden en ontdek zelf de mooiste plekken in Waddenland.

—

Leuke winkeltjes

In het gezellige centrum vind je de leukste winkeltjes. Ga bijvoorbeeld naar PUUT voor de mooiste tweedehands kleding en unieke handgemaakte items. Bij Het Stenen Winkeltje hebben ze de meest schitterende edelstenen. Chocoladeliefhebbers kunnen hun hart ophalen bij chocolaterie Yann. - puutvol.nl - hetstenenwinkeltje.nl - chocolaterielapoultre.nl

DE BUURVROUW

PODWALK

BATENBORG

MAAKJE KOPLEEG INWADDE

Tekst: Ciara Hobbelink & Frank Hoving

Maak je kop leeg en voel het tot in je tenen. In Waddenland krijg je letterlijk de ruimte om tot rust te komen. En dat betekent voor iedereen iets anders. Of het nu yoga is, een kerk binnenlopen of gewoon een goede wandeling maken: in Waddenland kan het allemaal. De combinatie van de zilte zeelucht, landschappen met dansend graan en kerken die al honderden jaren onveranderlijk op hun plek staan, zorgt voor verstilling, bezinning en verdieping.

NLAND

EN VOEL HET TOTIN JE TENEN

De dijk op

Heerlijk uitwaaien, dat doe je het beste op de dijk. In Waddenland zijn er veel plekken waar je de dijk op kunt om te genieten van een panoramisch uitzicht over het wad. Een oase van rust en ruimte, waar je even bij kunt komen van de drukte van alledag.

Yoga op het Wad

Yoga midden op een zandbank: dat is echt even je hoofd leegmaken. Rol je yogamat uit, adem de zilte zeelucht in, voel de aarde onder je en laat de getijden je gedachten meenemen. Een mini-vakantie voor lichaam en geest.

Het Ziltepad

Maak een unieke reis langs eeuwenoude kerken in het Groninger landschap met het Ziltepad. Ontdek natuur, geschiedenis en bezinning terwijl je naar het Groningse Uithuizermeeden loopt. Langs de rand van het Noorden ontdek je de mooiste dingen; over je omgeving én jezelf.

Donkerte in Noordpolderzijl

Noordpolderzijl is een van de donkerste plekjes langs de Waddenkust. Wandel door de Nachttuin, ontdek het kunstwerk Sterrenzijl en geniet, liggend in een hangmat, van een adembenemende sterrenhemel. Puur natuur, pure rust. Hier is het donker nog echt donker.

Herberg het Klooster

Het klooster in Kloosterburen: vroeger een plek voor nonnen om zich terug te trekken, nu een plek waar iedereen welkom is voor rust. De lange gangen, glas-in-loodramen, hoge plafonds en wenteltrappen zorgen voor bezinning zodra je over de drempel stapt.

Wadlopen

De uitgestrekte zandplaten, de zon die glinstert op het water en de zeevogels die boven je hoofd cirkelen: hét recept om je hoofd leeg te maken. Tijdens het wadlopen heb je het gevoel dat je alleen op de wereld bent.

Varen

Vaar dwars door een stukje UNESCO Werelderfgoed of meander door het Groningse landschap. Op het water beleef je de mooiste avonturen. Dein mee met de golven of geniet van het rustgevende kabbelen. Vanaf het water zie je meer.

WADDEN LAND VANAFHET WATER

Tekst: Annemarie Bergfeld

Vanaf het water zie je het land vanuit een heel ander perspectief. En zeilend, drijvend, of deinend beleef je ook nog eens totaal andere avonturen. Met bruinvissen bijvoorbeeld.

ONDER ZEIL OP DE ST5

Varen brengt rust, varen brengt je dicht bij de natuur. Zeker als je niet op de motor vaart, maar de wind het werk laat doen. Op de ST5 (Staveren 5), een tien meter lange stalen zeeschouw, waan je je terug in 1935, toen een visser uit Spakenburg het schip liet bouwen voor de IJsselmeervisserij. Bij uitzondering visten ze met deze schouw ook op het wad. Nu Zoutkamp de thuishaven is, gaat de ST5 vaker het wad op. Zeilend als het kan, maar als er te weinig wind is, dan neemt de motor het net zo makkelijk over. Schippers Hanneke en Jeroen Hinneman delen hun liefde voor hun schip en het wad graag met anderen. Een dagje zee, zon, zoute wind en als het kan ook nog droogvallen op de wadbodem - ze laten het iedereen meebeleven. De schippers wenden de steven ook vaak naar het Lauwersmeer, al net zo'n prachtig vaargebied. Aan boord is plaats voor twaalf gasten. De ST5 biedt ook zeehondenen avondtochten en muzikale tochten aan en zelfs bierproeverijen onder zeil. Proost! - st5.nl

KAMPEREN OP HET WATER

Niets is lekkerder dan een dagje op het water: de wind in je haren, het geluid van kabbelende golven tegen de romp van de boot, ruimte om je heen... Of is er misschien toch iets dat nóg fijner is? Ja, een náchtje op een boot. Aan het eind van een lange, lome vaardag niet met tegenzin de boot weer inleveren, maar een beschut plekje voor de nacht zoeken, je potje koken, de tent over de boot heen trekken en zacht wiegend op het water in slaap vallen. Dat kan met een kampeerboot van Bootverhuur Zoutkamp. De ruime boot is volledig uitgerust voor twee personen. Er is een toiletje aan boord, een koffie/theekist en een handige kookkist waarmee je een makkelijke maaltijd kunt bereiden. Je krijgt route- en waterkaarten mee en sterrenkijkers. Want hoewel je vanuit Zoutkamp wel vier kanten op kunt, mag je Dark Sky Park Lauwersmeer eigenlijk niet overslaan. Nergens is het mooier slapen (en sterrenkijken) dan in dit gebied waar het 's nachts nog echt donker is. - bootverhuur-zoutkamp.nl

OP WALVISEXPEDITIE OP DE WADDENZEE

De bruinvis, de kleinste tandwalvissoort, is steeds vaker in de Waddenzee te vinden. En jij kunt ze ook zien en horen! Met hun bedrijf Wadexpedities.nl willen Casper Meinders en Anja Mellink hun gasten de Waddenzee op een duurzame en kleinschalige manier laten ontdekken. Tijdens hun tochten op de Waddenzee zagen ze de laatste jaren steeds vaker de driehoekige vinnen van bruinvissen boven het wateroppervlak uitkomen. Ooit was deze walvissoort net zo gewoon in de Waddenzee als kikkers in een boerensloot. Tot ze door veranderingen in het gebied verdwenen. Maar nu lijken ze dus terug te keren. Wetenschappers willen graag weten hoe dat zit: waarom komen ze terug, waar zitten ze, waarom daar, hoe is hun conditie?

Toen Casper de vraag kreeg om aan het onderzoek mee te werken, twijfelde hij niet lang. Én hij betrekt zijn gasten erbij. Met een verrekijker in de aanslag en een koptelefoon op je oren, om de sonar van de bruinvissen op te pikken, kun je mee de Waddenzee op om te helpen bij het wetenschappelijk onderzoek naar deze kleine walvissoort - waddenwalvis.nl

KANOVAREN OP DE MAREN

Links, rechts, links, rechts... in een rustgevend ritme duwen de peddels de kano vooruit. Aan beide kanten metershoog riet. Soms prikt er een kerktoren bovenuit, soms zijn alleen water, riet en lucht te zien. Valt er even een gat in de rietzoom, dan is de blik opeens wijd. Kerktorens en kolossale boerderijen staan als bakens in het land. Vanuit de Waddenhoeve bij het piepkleine Noordpolderzijl kun je op kano-avontuur: drie dagen (of langer) kanovaren over de Groninger maren, een groot netwerk van meanderende vaarten en waterloopjes in Waddenland. De Waddenhoeve kent de campings waar je kunt overnachten en kan zelfs zorgen voor hout zodat je elke avond een vuurtje kunt stoken. Je komt langs mooie dorpjes, borgen en molens. Je kunt je lichte en koersvaste Canadese kano ook aanleggen bij een picknickplek langs het water. Er zijn trouwens ook eenpersoons kajaks te huur. Hoe dan ook: dit is het vrije buitenleven op z'n best! - kano-avontuur.nl

BERLAGEEN SISIINVILLADORP USQUERT

1

Tekst: Annemarie Bergfeld

Rond 1900 was Usquert per hoofd van de bevolking een van de rijkste gemeenten van Nederland. Die rijkdom dankte het dorp aan het Recht van Aanwas: boeren mochten de grond die ze zelf op de Waddenzee wonnen aan hun bezit toevoegen. Dat deden ze én ze lieten kasten van huizen bouwen om daarna in te rentenieren. Een architectuurroute leidt langs de liefdevol gerestaureerde monumentale villa's.

Het mooist is de geschiedenis van Usquert af te lezen als je het dorp vanuit het westen, via de Wadwerderweg, binnenrijdt. Eerst staan er kathedrale boerderijen langs de weg, dan rijgen lange rijen bescheiden arbeidershuizen zich aaneen. En dan opeens pronkt de rijkdom van het dorp aan beide kanten van de Wadwerderweg: riante villa's staan zij aan zij. In 1925 liet landbouwer Douwe Derk Huizinga Bruins op nummer 11 een villa bouwen om luxueus in te rentenieren. Het asymmetrische pand in Amsterdamse Schoolstijl is met zijn rode kozijnen, blauwe entree en rood/gele garagedeuren een van de kleurrijkste van het dorp.

2

SPITSBOOGVENSTERS

De oorsprong van de Petrus en Pauluskerk ligt al in de middeleeuwen. Dit zachtgeel gepleisterde zaalkerkje ligt op een wierde, door huizen omringd. Bij een restauratie in 1863 kreeg de kerk zijn neogotische uiterlijk, bijvoorbeeld te herkennen aan ronde vormen, waaiergewelven en spitsboogvensters. De losstaande toren die de kerk toen nog had, stond een aantal jaren later op instorten en werd afgebroken. Architect Nienhuis uit Appingedam bouwde een nieuwe, forse, toren aan de kerk vast.

3

EEN PLÁÁTJE

Villa Biwema aan de Streeksterweg 2, uit 1903, is art nouveau op z'n best. Een kruising tussen Villa Kakelbont en een Sisi-kasteeltje. Met balkon, veranda, prachtig houtsnijwerk en een dak dat voortdurend verspringt. Het is een pláátje, waarop je steeds weer iets nieuws ziet. Met zijn zachte tinten in geel, wit, groen en rood gaat het naadloos op in de royale tuin.

OOK

DEMOEITE WAARD

Berlagehuis

Op kantoordagen mag je binnen komen lopen om het Berlagehuis zelfstandig te bekijken. Voor een rondleiding mail info@erfgoedpartners.nl of kijk op - erfgoedpartners.nl/rondleiding/ Voor een bezoek in het weekend zie: - berlagehuisusquert.nl

Dorpsgids

Op zaterdagmiddag organiseert dorpsgids Jan Zuidema op afspraak (architectuur)wandelingen door het dorp. Aanmelden kan via zuidooster@icloud.com of 06 - 23453423

Route

Wil je de volledige architectuurroute Villadorp Usquert lopen: - usquert.nl/downloads

POPKO EN NAATJE

In 1915 liet Popko Westerhuis een renteniersvilla aan de Raadhuisstraat 7 bouwen. Hij vernoemde Villa Kona naar zichzelf (Ko) en zijn vrouw Naatje. In die tijd raakte de chaletstijl in zwang; met zijn architect koos hij voor een overgangsvorm tussen art nouveau en chaletstijl. Het resultaat mag er zijn. Naar verluidt was Villa Kona het eerste pand in Usquert met centrale verwarming.

5

DURE

TOREN

Vlak bij Villa Kona staat de grootste blikvanger van het dorp. In opdracht van de gemeente Usquert bouwde de bekende architect Hendrik Berlage in 1929, in een halfjaar tijd, een nieuw raadhuis, tegenwoordig bekend onder de naam Berlagehuis. Het was het enige raadhuis dat hij ooit bouwde. Vooral opvallend is de hoge toren, die de architect enkel uit esthetische overwegingen toevoegde. Oorspronkelijk was de toren twee meter korter, maar toen Berlage het resultaat zag, vond hij de verhoudingen niet kloppen. Hij liet de toren verhogen en betaalde dat uit eigen zak. Binnen is het pand kleurrijker, met glas-in-loodramen en geglazuurde vloer- en wandtegels. Elke kamer heeft een eigen kleurenschema. Voor de burgemeesterskamer koos Berlage groen met aardse oranjetinten.

SPELEN, ONTDEKKEN, SPEURENEN KNUTSELEN

Met je gezin op vakantie in Waddenland? Heb jij even geluk! In Waddenland is superveel te doen voor kinderen. Zeker als je van dieren houdt. Of van rondrennen en klimmen, van speuren of even lekker knutselen. Waar je ook plezier aan beleeft: in Waddenland hoef je je nooit te vervelen.

Tekst: Cecile Bol

VERLEDEN TIJD

Ga zitten in de schoolbanken van 100 jaar geleden. Kruip onder de wol in een bedstee. In Openluchtmuseum Het Hoogeland in Warffum komt het verleden tot leven. - hethoogeland.com

In de haven van Lauwersoog, in een bijzonder en duurzaam gebouw, is vanaf april 2025 het WEC (Werelderfgoedcentrum Waddenzee) te bezoeken. Hier kan je alles over de Waddenzee ontdekken en ervaren. Het is een plek waar wetenschap, kennis en educatie samenkomen. - ontdekwec.nl

SPELEN MAAR!

Klimmen en kliederen in een speeltuin vol water? Op zonnige dagen is het een gezellige boel in de waterspeeltuin bij restaurant Het Booze Wijf in Lauwersoog. - boozewijf.nl

KABOUTERS

In het bos bij bungalowpark Lauwersoog wonen kabouters. Echt waar! Haal de knapzak en kaboutermuts bij Activiteitencentrum Lauwersnest en ga op pad. - np-lauwersmeer.nl

KLAUTEREN

Ben jij een echte klimgeit? Test dan hoe goed jij kunt klimmen in Adventurepark Waddenfun in Wehe-den Hoorn. Dit is het grootste indoor klimpark van Nederland. - waddenfun.nl

OUD LANDGOED

Stenen, appelbomen en een schatkist? Ontdek de verhalen van landgoed Verhildersum in Leens. Hier beleef je hoe de mensen vroeger woonden en werkten. - verhildersum.nl

OP DE FIETS

Fietsen met game levels en spannende verhalen? Deze route van 14 kilometer bij Zoutkamp zit vol uitdagende opdrachten voor kinderen tussen de 6 en 12 jaar. - kinderfietsroute.nl

NOORDPOLDERZIJL

Bij de Waddenhoeve in Noordpolderzijl is van alles te doen. Wat dacht je van een potje waddengolf of een tochtje met een kano? Of ga wadlopen over de kwelders. - waddenhoeve.com

OP ONTDEKKINGSTOCHT

Neem een kijkje in de kamers van de Menkemaborg in Uithuizen en luister naar alle geheimen. Of ga op ontdekkingstocht door voorwerpen te bekijken, voelen en ruiken. - menkemaborg.nl/activiteiten

DURF JIJ?

Een slang om je nek? Een stinkdier aaien? Een kikker kussen? Het kan in DoeZoo in Leens. Tijdens de rondleiding mag je de dieren voelen en vasthouden. - doezoo.nl

LEEF JE UIT

Zin in buiten spelen? In het speelbos achter De Theefabriek in Houwerzijl vind je een kabelbaan, glijbaan, jeu-deboules-baan, waterspeelplaats en heel veel klimtoestellen.

- theefabriek.nl/speelbos-houwerzijl

OP EXPEDITIE

Jonge (en oudere) avonturiers gaan op wadexpeditie. Zoute wind op je huid, je voeten in het zand en ondertussen jutten naar schatten. Wat zal jij vinden?

- vanhetwad.nl

ONTDEK HET WEC

In de haven van Lauwersoog, in een bijzonder en duurzaam gebouw, is vanaf april 2025 het WEC (Werelderfgoedcentrum Waddenzee) te bezoeken. Hier kan je alles over de Waddenzee ontdekken en ervaren. Het is een plek waar wetenschap, kennis en educatie samenkomen.

Zeehondenziekenhuis

Het WEC is het nieuwe thuis van zeehondenziekenhuis Pieterburen. Je kan de opgevangen zeehonden bezoeken en leert tegelijkertijd van alles over dit icoon van de Waddenzee en het grootste roofdier van Nederland.

Experience centrum

In de Waddenzee experience leer je, op een interactieve manier, meer over het Waddengebied en ga je samen met de onderzoekers en zeehondenverzorgers aan de slag voor het behoud van dit unieke stukje Werelderfgoed.

Onderzoek

Via het veldstation en het belevingslab wordt wetenschappelijk onderzoek toegankelijk gemaakt voor het grote publiek. In het WEC werken ecologen, biologen, dierenartsen, wetenschappers en studenten samen om het leven op en rond het wad te onderzoeken.

Horeca en shop Wanneer je uitgekeken bent, kan je lekker neerploffen in het horeca gedeelte. Met een prachtig uitzicht kan je genieten van koffie, taart en lunch. Daarnaast kan je terecht in de shop voor duurzame producten met een uniek verhaal.

Tekst: Ciara Hobbelink & Sannah Bonestroo

WADDENLAND INSPIRATIEPUNT

Het WEC en Waddenland zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. In de centrale hal van het Werelderfgoedcentrum vind je het Waddenland inspiratiepunt. Of dit nou het begin is van je reis door Waddenland of je het gebied al goed kent: laat je hier verrassen.

HET BELANG VAN WERELDERFGOED

Sinds 2009 draagt de Waddenzee de status van UNESCO Werelderfgoed. Het is het enige natuurgebied in Nederland dat deze bijzondere status heeft. Dankzij de uitzonderlijke biodiversiteit en het dynamische landschap, gevormd door de getijden, zijn de Wadden uniek. Het gebied biedt leefruimte aan talloze planten- en diersoorten, waaronder zeehonden en schelpdieren. Ook is het gebied een cruciale stop voor miljoenen trekvogels. Toch staat de UNESCO-status van de Waddenzee onder druk door menselijke activiteiten en klimaatverandering. Daarom is het goed dat we stilstaan bij de kwetsbaarheid van het gebied. Zo kunnen we werken aan ‘een gezonde balans tussen mens en natuur voor de wereld van morgen’.

In de haven is veel te zien. Boten, vissers, meeuwen en soms zelfs zeehonden kleuren hier het decor. Als je meer wilt weten over alles wat hier gebeurt, loop dan de audiotour over de haven van Lauwersoog. Vissersvrouw Barbara, van restaurant ’t Ailand, vertelt je over alle ins en outs van deze bijzondere plek. De audiotour is gratis te luisteren en neemt je mee door de hele haven.

MEER UIT JE BEZOEK HALEN

Maak een compleet dagje uit van je bezoek aan het WEC. Er is genoeg te beleven in de buurt.

Het WEC is gelegen aan de haven van Lauwersoog. Dus als je hier toch bent, ga dan een visje eten in de haven. Er zijn meerdere plekken waar je kan genieten van wat de zee te bieden heeft. Verser dan dit krijg je het niet!

Als het lekker weer is, huur dan een kano of sup bij De Lauwer. Zo kan je het water op, bijvoorbeeld voor een rondje Robbengat. Wil je liever zeilen? Dat kan ook, er zijn verschillende zeilboten te huur bij De Lauwer. Als je nog niet echt ervaring hebt met zeilen, kan je hier ook een lesje boeken.

En ben je met kinderen op pad? Ga dan ook nog even langs de waterspeeltuin in Lauwersoog. Wel even schone kleren meenemen, je komt hier vaak lekker vies vandaan. Zand scheppen, met water spelen en klimmen op de speeltoestellen: hier zijn ze wel even zoet. De speeltuin ligt bij restaurant het Booze Wijf. Dus hier kan je ook prima even neerstrijken voor een hapje en een drankje.

met boot & fiets rond de Dollard!

Hier vindt u inspiratie en informatie over dagtochten rond de Dollard.

Tel. +49 (0)491 919696 50 info@dollard-route.de www.dollard-route.nl

ETEN WAT HET WAD SCHAFT

Gebouwd door vissers en gevoed door de zee. Kom bij ons genieten! Bij helder weer kan je op ons dakterras Schiermonnikoog zien liggen.

Rondvaarten

Dagtochten

Zomeravondvaarten

Vogeltochten

Tel. 06-21244416 www.lauwersmeer.nl

EENZEEVOL VERHALEN

EPPO LUKKIEN EN

JAN VAN DER PLOEG

"ER

IS GEWOON NIETS MOOIER DAN HET WAD"

Tekst: Peggy Bouwer

Terwijl Eppo aan het roer staat, vist Jan met een groot net van alles uit de Waddenzee. Krabben, garnalen, schelpdieren en vissen in alle soorten en maten. Wat hij vangt gaat weer overboord, maar de verhalen neemt hij mee.

Samen vormen ze een gezellig duo aan boord van de viskotter ZK9. Met veel enthousiasme laten ze zien hoe mooi het Wad is. Eppo:

“We varen, vissen en laten mensen van alles zien en ruiken. Jan vertelt daar dan verhalen bij.” “Wist je wel dat spiering naar komkommer ruikt?” vraagt Jan opgewekt.

“Ik heb liever honderd soorten in het net dan honderd van één soort.”

Dat de visserij regelmatig onder vuur ligt, zullen de zeevaarders niet ontkennen. “Gelukkig zijn wij behoorlijk groen bezig, op onze manier. Wij zijn hier geboren en getogen. We weten wat het Wad nodig heeft en zorgen goed voor haar.” De liefde en passie voor dit gebied spat er bij beiden vanaf. Over de vraag wanneer het Wad op haar mooist is, hoeven de mannen dan ook niet lang na te denken. “Het Wad is altijd mooi!”, antwoorden ze tegelijk. “Dat is niet uit te leggen. Dat moet je met eigen ogen meemaken. Er is gewoon niets mooier dan het Wad.”

Met de ZK9 maken Eppo en Jan vaar- en vistochten over het Wad. Stap aan boord, ga mee vissen en leer van alles over de Waddenzeebewoners.

EEN DORPSWANDELING DOORZOUTKAMP

Tekst: Harma Wouters-Oosterheerd

Het verhaal van Zoutkamp begint in de 15e eeuw. Toen werd het nog ‘Soltcampum’ genoemd, wat omheind betekent. Het dorp lag ‘buitendijks’ en men leefde van de zouthandel. In 1576 bouwden Spaanse soldaten de vestingschans. Deze vesting vormt de basisstructuur van Zoutkamp. Eind 17e eeuw kwamen de eerste vissers in Zoutkamp wonen: een vissersdorp was geboren.

1

HISTORISCH ZOUTKAMP

Wat ooit begon als een kleine vestingplaats, groeide uit tot een vissersdorp met een grote eigen vissersvloot. Totdat het dorp werd afgesloten van de Lauwerszee, waarmee de open verbinding met de zee verdween. Toen ook de Lauwerszee van de Waddenzee werd afgesloten, vertrok de vloot grotendeels naar Lauwersoog. Toch heeft Zoutkamp zijn identiteit als vissersdorp altijd behouden. Maak een wandeling door Zoutkamp en ontdek sporen van de oude vesting, flaneer over de Reitdiepskade en waai uit over de dijk.

2

VISSERIJMUSEUM & TIP

Begin je wandeling door Zoutkamp met een bezoek aan het Visserijmuseum. Het museum - tevens Toeristisch Informatiepuntis gevestigd in de voormalige betonningsloods aan de oude binnenhaven. Bij de ingang prijken twee grote boeien en eenmaal binnen ontvouwt zich een wereld van oude prenten, scheepsonderdelen, tonnen en overige waterwegmarkeringen. Leer hier alles over de geschiedenis van de Zoutkamper visserij en bewonder de wisselende expositie. Vergeet vooral niet om op de binnenplaats een kijkje te nemen in Siegerlida’s Hoeske.

3

PROVINCIALE

DIJK EN REITDIEPSLUIS

Ben je in Zoutkamp, dan zijn de provinciale dijk en bijbehorende Reitdiepsluis een absolute must-see. Zowel de Reitdiepsluis als de sluiswachterswoning zijn een rijksmonument en het bezichtigen waard. Neem op de dijk plaats bij het Vissersmonument, vanwaar je schitterend uitzicht hebt over de charmante binnenhaven aan de ene kant, en de buitenhaven en Zoutkamperril aan de andere kant. Wandel een stukje verder over de dijk, slenter over de kade en beklim de uitkijkpost Kaap Garmt: de kleinere kopie van het baken op Engelsmanplaat.

4

SPUISTRAAT

Zoutkamp is van oudsher een militaire vesting; iets dat nog goed terug te zien is in de structuur van het dorp. Zowel de Spanjaarden als de Fransen hebben sporen achtergelaten in de vorm van wallen, (gedempte) grachten en bastions. In het jaar 2000 is een gedeelte van de gracht aan de Spuistraat gereconstrueerd. Wandel langs de vernieuwde gracht, richting het Hunsingokanaal, tot je om de hoek de Kalkoven tegenkomt: een herinnering aan de twee vroegere schelpenbranderijen, waarin opgeviste schelpen tot kalk, pleister en specie werden verwerkt.

ZIEN, DOEN EN BELEVEN IN ZOUTKAMP

Dorpsgids

Nog geen genoeg van de geschiedenis van Zoutkamp? Ga dan op pad met een dorpsgids. Aanmelden kan via - visserijmuseum.com/activiteiten

Route Wil je zelfstandig de volledige dorpswandeling lopen, haal dan de gratis routefolder in het Visserijmuseum.

5

VISSERSSTRAAT

In de oude dorpskern ervaar je een vleug van het leven binnen de vestingmuren. Met name de Vissersstraat en Beereboomstraat herinneren aan vervlogen tijden. Hier staan nog een handvol van de oude vissershuisjes, die de grote sanering in 1960 - toen het merendeel van de huisjes is afgebroken - hebben overleefd. Loop door de Vissersstraat en verwonder je over de kleine huisjes en nauwe steegjes. Het oudste huisje van Zoutkamp vind je op de hoek met de Kerkstraat; deze dateert uit 1747. 6

REITDIEPSKADE

Eindig je wandeling door Zoutkamp aan de Reitdiepskade, waarbij een bezoek aan de bekende gekleurde huisjes niet mag ontbreken. Achter deze Scandinavisch ogende gevels, huizen verschillende loodsen, zoals een schelpenhandel en garnalenafslag. Flaneer rustig terug richting de binnenhaven en stop onderweg bij Gaele Postma voor heerlijk gerookte of verse vis. Strijk bij ZK86 nog even neer op het leugenbankje en kijk nog één keer uit over de haven en de visserskotters. Dit is Zoutkamp op zijn best: een authentiek vissersdorp met karakter.

DESMAAK VAN WADDEN LAND

Peggy Bouwer

Frisziltig. Een tikkeltje eigenwijs. Altijd vers en helemaal van nu. Zo smaakt Waddenland. Een smaak die net zo rijk is als de grond waarop het groeit. Maar ook een smaak die blijft groeien, want er worden volop nieuwe lekkernijen ontwikkeld met producten uit het gebied. Proef het zelf, wij weten waar je moet zijn. Van stalletje aan de weg tot gastronomische ervaring. Op deze plekken proef je de pure smaken van Waddenland.

Op zoek naar Waddenland op het bord en in het glas? Dat vind je in het pittoreske Molenrij. Herberg Restaurant Molenrij is de culinaire ambassadeur van Waddenzee Werelderfgoed. Niet verwonderlijk dat hier veel met lokale leveranciers samengewerkt wordt. Allemaal vanuit de gezamenlijke liefde voor het Wad. Kaas uit Klein Wetsinge, vis uit Lauwersoog, groenten uit de Eemstuin en bieren uit Winsum. Het is nog maar een greep uit het lokale smakenpalet. Een heerlijke plek voor een diner of mini retraite met overnachting in een van de herbergkamers.

In de categorie culinaire verwennerij van dichtbij is ook Bistro Refter in Winsum een absolute aanrader. De focus ligt hier meer op de klassieke Franse en mediterrane keuken, maar de inkopen worden ook hier, als het even kan, zo dicht mogelijk bij huis gedaan. Een ander gastronomisch hoogtepunt vind je op een kwartiertje fietsen vanaf Winsum, in Onderdendam. Hier kun je aan het Boterdiep lunchen of dineren in de voormalige korenmolen Hunsingo. Restaurant De Molenaar werkt met creatieve, seizoensgebonden menu’s. Een feestje voor fijnproevers.

Tekst:

BISTRO REFTER

DE MOLENAAR ONDERDENDAM

Zelf de boer op Voor wie liever zelf met lokale producten aan de slag gaat, is het wel zo leuk om rechtstreeks bij de boer te kopen. Bij boerderij Horaholm in Hornhuizen bijvoorbeeld, aan de uiterste noordkust van Nederland. Op deze regeneratieve biodynamische boerderij worden gewassen verbouwd zonder de bodem uit te putten. Die extra aandacht proef je terug in de groenten. Bij het stalletje van de boerderij kun je vanaf het najaar tot halverwege de lente onder andere biologische wortelen, aardappelen en uien kopen. Op ongeveer gelijke hoogte, maar een stuk richting het oosten vind je de Eemstuin, een biologischdynamische tuinderij. In het zelfbedieningswinkeltje kun je zeven dagen in de week aanwaaien voor een keur aan smaakvolle groenten, vers van het land.

En niet alleen het groen floreert op de rijke grond van het Waddenland. Ook de dieren gedijen er goed in de frisse zeewind. Het bewijs kun je met eigen ogen zien bij WaddenMax. Dit is een biologischdynamisch melkveebedrijf waar zichtbaar aandacht is voor dierenwelzijn, ecologie en de gesloten kringloop. Hier combineer je het boodschappen doen met een bezoek aan de koeien, die ‘s zomers op de kwelders staan te grazen. Over het koeienpad wandel je zo naar de zeedijk om lekker uit te waaien. Een heerlijke plek voor liefhebbers van natuur en verse zuivel.

Je raakt dus echt niet zo snel uitgeproefd in Waddenland. Want naast deze adresjes zijn er nog veel meer restaurants, streekwinkels en stalletjes langs de weg te vinden. Zet je zintuigen op scherp en ontdek zelf hoe lekker Waddenland is.

LEKKERS UITDEBUURT

Herberg Restaurant Molenrij Molenrij - herbergrestaurantmolenrij.nl

Bistro Refter

Winsum - bistrorefter.nl

Restaurant De Molenaar

Onderdendam - restaurantdemolenaar.nl

Horaholm

Hornhuizen - horaholm.nl

Eemstuin

Uithuizermeeden - eemstuin.nl

WaddenMax Hornhuizen - waddenmax.nl

WADDENMAX

HERBERG RESTAURANT MOLENRIJ

13 aug - 14 sep Meerstad

Muziektheater over de mogelijk onontdekte geschiedenis van Groningen Tickets: zummerbuhne.nl

Regnerus Praediniusstraat 3, Winsum 0595-202023 • www.bistrorefter.nl

Net boven het Groningse Winsum ligt de eeuwenoude wierde Maarhuizen Destijds een veilige plek bij hoog water

Anno nu groeit en bloeit er een wonderland als een wierde voor cultuur en natuur Een plek voor koffie, thee en zelfgebakken lekkers Ook een plek om te wandelen of een voorstelling bij te wonen Tot ziens Op Maarhuizen

Op Maarhuizen Maarhuizen 3 9951 TB Winsum opmaarhuizen nl

KEER NATUURLIJK OVERNACHTEN 10

Tekst: Peggy Bouwer

De camping vormt een perfecte uitvalsbasis voor mooie fiets- en wandeltochten door de regio. Waddenland telt vele campings, heerlijk in de natuur. Van kamperen bij de boer tot lekker offline in the middle of nowhere. Er is voor ieder wat wils.

—

Offline camping

Camping de Leenstertillen

Je raadt het al, op deze door bomen omgeven camping staat de rust centraal. Er zijn om deze reden geen speelfaciliteiten of wifi netwerken aanwezig. Zo’n zeldzame plek waar je even helemaal offline kunt zijn. - leenstertillen.nl

—

Rust bij de Waddenzeedijk

Basecamp Noordpolderzijl

Slapen vlak achter de Waddenzeedijk, met de geluiden van de zee op de achtergrond. Vanuit een basic waddenhuisje of je eigen tent of camper geniet je van het adembenemende uitzicht over het waddengebied. Een plek waar je even helemaal tot rust komt. - grounded-expedities. nl/slapen-aan-het-wad

—

Avonturen op een minicamping

Kanocamping 't Ol Gat

Ben je geen stilzitter? Bij Kanocamping ‘t Ol Gat kun je kano’s en fietsen huren in alle soorten en maten. De minicamping van ongeveer 1 hectare grenst volledig aan het water. Dat nodigt uit om het water op of in te gaan. - tolgat.nl

—

Kamperen tussen het groen

Camping Bie Diek Douchen in een opgeknapte, oude kas. Dat is wel heel letterlijk kamperen bij de boer. Deze kleine camping met 9 staanplaatsen ligt op nog geen 20 meter afstand van de oude zeedijk. Een mooi vertrekpunt voor een kwelderwandeling dus. - biediek.nl

MAARLANDHOEVE

LENTEMAHEERD

—

Voor fietsers en wandelaars

Robersum Zoutkamp

Tussen Vierhuizen en Zoutkamp schuilt een plek waar je kunt genieten van het weidse en ongerepte Waddenland. Robersum vormt een perfecte uitvalsbasis voor het maken van fietstochten en wandelingen, maar ook voor de kleine campinggasten is er genoeg vertier. - robersum.nl

—

Voor de actieve rustzoekers Camping Maarlandhoeve

Langs de weg naar Doodstil, verscholen achter een imposant landhuis met historische boerderij, ligt Camping Maarlandhoeve. Doodstil is misschien wat overdreven, maar het is wel een heerlijk rustige plek om bij te tanken of jezelf even helemaal uit te leven op het water. - maarlandhoeve.nl

—

Milieubewust kamperen Lentemaheerd

Zet je tent ergens in het groen of kies voor een ‘groene’ B&Bkamer, geinige pipowagen of een stacaravan. Om de natuur zo min mogelijk te belasten, wordt op Lentemaheerd gebruikgemaakt van aardwarmte en zonneenergie. Lekker duurzaam kamperen dus. - lentemaheerd.nl

—

Ouderwets kamperen

Camp Zuiderhorn

In het eeuwenoude cultuurlandschap, aan de rand van het pittoreske wierdedorp Warffum, kun je lekker helemaal back to basics gaan. Leuk extraatje: op en rond het terrein worden elk jaar workshops en culturele activiteiten georganiseerd. - campingzuiderhorn.nl

—

Even weg met het hele gezin

Camping De Breede Kamperen met kinderen? Dan is een kleine, autoluwe familiecamping wel zo fijn. Compleet met verwarmd buitenzwembad, een zonneweide vol speeltoestellen en voetbalveld. Bij Camping De Breede weten ze hoe ze ook kinderen een onvergetelijke vakantie kunnen bezorgen. - campingdebreede.nl —

Idyllisch logeeradres

Landgoed Wilgenheerd Of je nu een rasechte kampeerder bent of liever voor iets meer luxe gaat: op Landgoed Wilgenheerd heb je de keuze. Zo kun je overnachten in de boerderij, een appartement, op de kleine camping of in een glamping tent. Wat je ook kiest, je gaat flink wat buitengeluk ervaren. - wilgenheerd.nl

WILGENHEERD

BASECAMP

ERVAAR BUITEN GELUK

Ben je een rasechte kampeerder of ga je liever voor iets luxer? Hier is voor ieder wat wils.

Landgoed Wilgenheerd

Valgeweg 12, 9773 TK Wetsinge Q harmenvandervaart

Kerk Klein Wetsinge

Het kerkje van Klein Wetsinge ligt tussen Sauwerd en Winsum, met een prachtig uitzicht op het Reitdiepgebied. De kerk uit 1840 is in 2014 in oude luister gerestaureerd en word nu onder leiding van Mirte Tersteeg en haar jonge team gebruikt voor duurzame horeca, culturele evenementen en verhuur voor bijeenkomsten. De kerk is meerdere dagen per week geopend voor lunch. Vergeet niet om een bezoek te brengen aan het panoramapunt met uitzicht over het Reitdiepgebied.

Gastvrouw: Mirte Tersteeg T 06 - 2324 2856 E mirtetersteeg@hotmail.com W www.kerkkleinwetsinge.nl

Uw uitvalsbasis voor een ontspannen ontdekkingsreis in het Groninger Land

Ons saunacomplex wordt privé verhuurd, ook aan niet B&B-gasten. Graag even bellen voor een afspraak i.v.m. de opwarmtijd van de kachel.

en Irene Japenga

Hoofdstraat 28 9975 VS Vierhuizen info@ollepastorie.nl www.ollepastorie.nl +31 (0) 6 3358 5864

Schouwerzijlsterweg 13, 9951 TG Winsum (Gn) 06-24757460 info@bedandbreakfastbatenborg.nl

rand Wereld Erfgoed en bij Nationaal Park, Lauwersmeer. Stilte, Ruimte, Rust!

Marten

OVERNACHTEN

HOTELS, B&B’S, JACHTHAVENS, CAMPINGS EN GROEPSACCOMMODATIES

— B&B Het Ellerhoes Bedum - hetellerhoes.nl

— Glamping Verbaarum Bedum - verbaarum.nl

— Hotel ‘t Gemeentehuis Bedum - hotelbedum.nl

—

Camping Maereheerd Den Andel - campingmaereheerd.nl

— Logement de Bedstee Eenrum 06-22998000

— Basecamp Eenrum Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed Eenrum - grounded-expedities.nl

— Appartement Noorderloft Hornhuizen - noorderloft.com Wongema Hornhuizen - wongema.nl

— Vakantieverblijf Ollediek Houwerzijl - ollediek.nl

—

Camping Bie Diek Kloosterburen - biediek.nl

— Herberg Het Klooster Kloosterburen - herberghetklooster.nl

— B&B Kwellerkwint Kloosterburen - benbkwellerkwint.nl

— Logement Schierzicht Lauwersoog - schierzicht-logement.nl

— Groepsaccommodatie De Lauwer Lauwersoog - groepsaccommodatie aanhetwater.nl

— Jachthaven Noordergat Lauwersoog - noordergat.nl

— Landal Natuurdorp Suyderoogh Lauwersoog - landal.nl/parken/ natuurdorpsuyderoogh

— Siblu Villages Lauwersoog - siblu.nl/camping/nederland/ waddenzee

— Gastenverblijf De Wandelschuur Lauwersoog - dewandelschuur.nl

— Camping De Rousant Lauwerzijl - rousant.nl

—

Herberg Restaurant Molenrij Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed Molenrij - herbergrestaurantmolenrij.nl

— Groepsaccomodatie De Waddenhoeve Noordpolderzijl - waddenhoeve.com

Basecamp Noordpolderzijl Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed Noordpolderzijl - slapenaanhetwad.nl

Waddenhuisjes Noordpolderzijl Noordpolderzijl - grounded-expedities.nl

— B&B Albertsmaheert Noordwolde - albertsmaheert.nl

B&B Hoogholtje Onderdendam - benbhoogholtje.nl

— Hotel Dijkzicht Oudeschip - hoteldijkzicht.nl

—

Hotel Restaurant Waddengenot Pieterburen - waddengenot.nl

— Waddenhoes Gastenverblijven Pieterburen - waddenhoes.nl

Camping Boetn Toen Pieterburen Pieterburen - campingboetntoen.nl

— Dorpslogement Pieterburen Pieterburen - dorpslogementpieterburen.nl

— B&B Finisterre Saaxumhuizen - finisterre.nl

— Camping Maarlandhoeve Uithuizen - maarlandhoeve.nl

— Camping, B&B en Groepsaccomodatie Lentemaheerd Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed Uithuizermeeden - lentemaheerd.nl

— B&B De Hugt Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed Ulrum - dehugt.nl

— B&B D’ Olle Pastorie Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed Vierhuizen - ollepastorie.nl

— Camping en Groepsaccomodatie Robersum Recreatie Vierhuizen - robersum.nl

— Vakantiehuis Noord Bromo Vierhuizen - noordbromo.nl

VOOR MEER ACCOMMODATIES ZIE WADDENLAND.NL

Gelegen aan een van de oudste wegen vanuit de stad Groningen

& Breakfast

Wolddijk 60 Noordwolde 06 12212622 ditty@albertsmaheert.nl albertsmaheert.nl

• Centraal gelegen, ruime kampeerplaatsen.

• Geen douchemunten, gratis WiFi op élke plek!

• Naast een bos en vrij toegang tot het zwembad.

• 2e prijs “Er op uit in eigen land” verkiezing!

• Vanaf 17,- all-in. met zwembad!

Breede 4a 9989TA, Warffum 0595-424642 / 06-27224600 info@campingdebreede.nl / www.campingdebreede.nl

Comfortabel gastenverblijf en een fraai natuurkampeerterrein

Op het Hogeland van Groningen ontmoeten land en zee elkaar. De wereld lijkt hier eindig of begint juist hier…. Idyllisch en beschut gelegen, omzoomd door z’n oude wilgen, met aan weerszijden bospercelen. Maar ook met prachtige vergezichten over de akkers en weergaloze Groninger luchten!

Havenstraat 3, Wehe-den Hoorn 06 24 51 93 54

• Gelegen aan het vis- en vaarwater de Westernielandse Mare

• 3 km van de Waddenzee

• Campers zijn bij ons van harte welkom

Maak schitterende fiets-, wandel- en vaartochten vanuit de camping

Slechts 15 km van de gezellige stad Groningen

Start of vervolg hier uw Pieterpad-wandeling

Zijlsterweg 7 Aduarderzijl-Feerwerd 06 444 147 55

Hiddingezijlsterweg 3 9956TA DEN ANDEL 06 53239663

een plek om op kracht te komen, te verdiepen en ontwikkelen. www.herberghetklooster.nl +31(0)595 48 11 59 info@herberghetklooster.nl Kloosterburen voor individuen en groepen

OVERNACHTEN

HOTELS, B&B’S, JACHTHAVENS, CAMPINGS EN GROEPSACCOMMODATIES

— Camp Zuiderhorn Warffum - campzuiderhorn.nl

—

Camping De Breede Warffum - campingdebreede.nl

— B&B, appartement, camping en glamping Landgoed Wilgenheerd Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed - wilgenheerd.nl

— Plattelandshuisje ‘t Warfhoeske vakantieboerderij Huizingheem groepsaccommodatie Terraheerd Wehe-den Hoorn - waddenfun.nl

— Groepsaccommodatie De Energiek

Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed Wehe-den Hoorn - de-energiek.nl

— B&B Klein Garnwerd Winsum - kleingarnwerd.nl

—

Camping en Hotel Marenland Winsum - marenland.nl

— B&B Batenborg Winsum - bedandbreakfastbatenborg.nl

— Vakantiewoning Maison Crêpe Winsum - maison-crepe.nl

— De Lachende Meent Winsum

— ‘t Ol Gat camping, vakantiehuizen, kano en fietsverhuur Zoutkamp - kanocamping.nl

— Jachthaven Hunzegat Zoutkamp - hunzegat.nl

— Familiehuis ’t Spoorhuis Zoutkamp - tspoorhuis.nl

—

Camping De Leenstertillen Zuurdijk - leenstertillen.com

— Groningen Buiten Long Stay studio verhuur Zuidhorn - groningenbuiten.nl

VOOR MEER ACCOMMODATIES ZIE WADDENLAND.NL

Familie van Tilburg • Ommelanderweg 32 Hornhuizen • 0595 - 435 144 www.waddenmax.nl

Palingrokerij

Postma

Reitdiepskade 16 Zoutkamp 0595 402 177 www. palingrokerijpostma.nl

Heerlijke ambachtelijke biologische Boerenkaas van jong tot overjarig en heel veel verschillende kruidensoorten.

Kom langs in onze boerderijwinkel, naast biologische kaas ook biologisch rundvlees van eigen koeien.

Kijk voor alle verkooppunten op onze website

Kleikracht - Schillgeham 3 - Winsum - www.kleikracht.nl

ETEN & DRINKEN

RESTAURANTS EN CULINAIRE ADRESSEN

—

Hotel ‘t Gemeentehuis Bedum - hotelbedum.nl

— Rustpunt Margriethoeve & boerenijs Groot Wetsinge Karspelweg 6

— Wongema Hornhuizen - wongema.nl

— WaddenMax Hornhuizen - waddenmax.nl

— De Theefabriek Houwerzijl - theefabriek.nl

— Kerk Klein Wetsinge Klein Wetsinge - kerkkleinwetsinge.nl

— Waddenpaviljoen De Voormalige Noorman Lauwersoog - lauwersoog.nl

t Ailand Lauwersoog - ailand.nl

—

Restaurette Schierzicht Lauwersoog - schierzicht.nl

— Sterkenburg Vis Lauwersoog - vishandelsterkenburg.nl

— Restaurant

Het Booze Wijf Lauwersoog - hetboozewijf.nl

— Waddengenot aan Zee Lauwersoog - waddengenot aanzee.nl

— WEC, Werelderfgoedcentrum Waddenzee Lauwersoog - ontdekwec.nl

—

Bakkerij Peters Leens - bakkerijpeters.nl

Proeflokaal

Bakkerij Rutgers Baflo - proeflokaalbakkerij rutgers.nl

Ons Schathoes Verhildersum

Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed Leens - verhildersum.nl

—

Herberg Restaurant

Molenrij

Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed

Molenrij - herbergrestaurant molenrij.nl

— ‘t Zielhoes Noordpolderzijl - zielhoes.nl

— Restaurant De Molenaar

Onderdendam - restaurantde molenaar.nl

—

Hotel Restaurant

Waddengenot

Pieterburen - waddengenot.nl

Eetcafé Neptunus Ulrum - eetcafeneptunus.nl

Boerderijwinkel

Van der Spek Ulrum - vanderspekvof.nl

—

Het Spijslokaal Warffum - spijslokaalwarffum.nl

— Café Restaurant

Hoornstertil

Wehe -den Hoorn - hoornstertil.nl

— Kunstcentrum De Ploeg

Wehe -den Hoorn - kunstcentrum deploeg.nl

— Herberg De Gouden Karper

Winsum - goudenkarper.nl

— De Jongens uit de buurt

Winsum - dejongensuit debuurt.nl

Dagcafé Op Maarhuizen

Winsum - opmaarhuizen.nl

— Bistro Refter

Winsum - bistrorefter.nl

— Biologische kaasboerderij Kleikracht

Winsum - kleikracht.nl

— Palingrokerij Postma Zoutkamp - palingrokerijpostma.nl

Pizzeria L'Ancora da Mario Zoutkamp - pizzeria-lancora.nl

Ontdek de rijke geschiedenis van tweelingdor p

Elke zaterdag (bij voldoende deelname) start er om:

10.30 uur

Een wandeling met een gids ± 2 uur vanaf recreatiecentrum Marenland.

In de maanden mei t/m oktober:

10.30 uur

Een wandeling met een vaartocht met de praam ± 2 uur vanaf Recreactiecentrum Marenland.

13.00 uur (± 50 minuten)

Een vaartocht met de praam.

Startpunt: Marenland, eindpunt: Eetcafé J&A/De Boog.

14.00 uur (± 50 minuten)

Een vaartocht met de praam.

Startpunt: Eetcafé J&A De Boog, eindpunt: Marenland.

In de maanden juli en augustus (bij voldoende deelname) woensdagavond 19.00 en 20.00 uur Vaartocht van 50 minuten. Vertrekpunt: Marenland.

Themavaarten: zie website www.dorpsgidswinsum.nl

Op aanvraag is er ook een wandeling, praamtocht, etstocht te reserveren op een ander tijdstip.

VASTE PLANTEN

Ruime keuze, nergens voordeliger

6 stuks voor € 10,00

FRUITTUIN

Aardbeiplanten, rabarber, bessenstruiken, appel, peer, pruim, kers, walnoot, kweepeer, hazelnoot, tamme kastanje, amandel etc.

Verkoop: maandag t/m donderdag van 13.00 tot 17.00 uur, Vrijdag en zaterdag van 9.00 tot 17.00 uur KWEKERIJ BRANDENBURG Havenweg 10 - B o - tel: 06-21463693

Vistochten, zeehondentochten en rondvaarten op de Waddenzee en het Lauwersmeer

Kijk op onze vaaragenda voor een geschikte dag www.zk9.nl 06 23 41 45 42

Activiteitencentrum Lauwersnest

Startpunt voor jouw bezoek aan Nationaal Park Lauwersmeer!

Wil je Nationaal Park Lauwersmeer ontdekken? Start je dag dan bij Activiteitencentrum Lauwersnest. Onze enthousiaste vrijwilligers heten je van harte welkom en helpen je graag op weg. Je leert er alles over vogels en donkerte. Naast het Lauwersnest ligt een natuurspeelplaats en huttenbouwbos waar kinderen kunnen spelen.

Kijk voor alle activiteiten en excursies op staatsbosbeheer.nl of op np-lauwersmeer.nl

ZIEN, DOEN EN BELEVEN

ACTIEF & DOEN

Adventurepark Waddenfun

Wehe-den Hoorn

Dit grote indoorklimpark voor iedereen van 4 jaar en ouder. Je kunt er tot 8 meter hoogte klimmen en tokkelen over de weilanden. Maar er is nog veel meer fun: van break-in-escape-room tot Kolonisten van Waddenland.

- waddenfun.nl

Waddenhoeve | Noordpolderzijl

De Waddenhoeve biedt leuke activiteiten voor groepen, waaronder wadlopen maar een kano of fiets huren kan ook. Vanaf de eigen kanosteiger peddel je zo naar Noordpolderzijl.

- waddenhoeve.com

Borkumlijn | Eemshaven

Geniet vanaf de boot van het uitzicht over de Eems en het Waddeneiland Borkum. Met mooie natuur en een gezellig stadje is het eiland een heerlijke bestemming voor een dagje over de grens. In 50 minuten vaar je er vanuit de Eemshaven zo naartoe. Reserveer je tickets online.

- borkumlijn.nl

HET WAD OP

Stichting Wadloopcentrum Pieterburen Lauwersoog

Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed

De gidsen van Stichting Wadloopcentrum

Pieterburen nemen al meer dan 60 jaar (!) mensen mee het Wad op. Van lichte en zware wadlooptochten tot zwerftochten alles is mogelijk.

- wadlopen.com

Dijkstra Wadlopen | Baflo

Deze oudste wadlooporganisatie van Nederland biedt (educatieve) tochten aan van en naar Ameland, Schiermonnikoog en Engelsmanplaat. Zwerftochten worden gelopen vanaf diverse locaties vanaf de kust. Ook boottochten in combinatie met wadlopen behoren tot de mogelijkheden. - wadloop.nl

Wadlopen Pieterburen | Pieterburen Wadlooptochten, educatieve tochten, zeehondenkijktochten, tochten voor kinderen, maar ook oversteken naar Schiermonnikoog. Wadlopen Pieterburen biedt voor elk wat wils. - wadlopen-pieterburen.nl

Wadlopen met Wim Spijk | Noordpolderzijl Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed

Wim Spijk neemt je mee naar de mooiste plekken op het Wad. Hij organiseert diverse wadlooptochten zoals over het Uithuizerwad en oversteken naar Ameland en Schiermonnikoog. Ook de combinatie varen en wadlopen is op aanvraag mogelijk.

- wadlopenmetwimspijk.nl

NATUUR EN EDUCATIE

DoeZoo | Leens

Goud ANWB Leukste uitje van Groningen 2024 De natuur saai? Bij DoeZoo zeker niet! Hier mag je niet alleen kijken naar de dieren, bloemen, planten, maar ze ook horen, voelen, ruiken en soms zelfs proeven. 2025 is het dino jaar in DoeZoo, ontdek verschillende dino’s. Durf jij? DoeZoo is buiten en binnen (ruim 900 m2 overdekt plezier!). - doezoo.nl

Bezoekerscentrum Waddenkust

Pieterburen

Dit is een van de informatiecentra van het Groninger Landschap langs de kust van Groningen. De inrichting van Waddenkust is gericht op beleven en doen. - groningerlandschap.nl

WEC, Werelderfgoedcentrum Waddenzee Lauwersoog

In Lauwersoog opent in april 2025 het WEC (Werelderfgoedcentrum Waddenzee), een duurzaam gebouw waar je alles leert over de Waddenzee. Het WEC is het nieuwe thuis van zeehondenziekenhuis Pieterburen. Je kan de opgevangen zeehonden bezoeken en leert tegelijkertijd van alles over dit icoon van de Waddenzee. - ontdekwec.nl

Activiteitencentrum Lauwersnest Lauwersoog

Het verkennen van Nationaal Park Lauwersmeer begint bij activiteitencentrum Lauwersnest. Hier leer je alles over dit vogelparadijs op vroegere zeebodem en Dark Sky Park Lauwersmeer. Verken de natuur, spot vogels, of doe mee aan leerzame activiteiten. Kom spelen in de natuurspeelplaats. In de schoolvakanties zijn er extra activiteiten voor jong en oud. - staatsbosbeheer.nl & np-lauwersmeer.nl

Dorpsgidsen Het Hogeland

Ga mee met een dorpsgids en ontdek de geschiedenis en de mooiste verhalen van de dorpen in Het Hogeland. In verschillende dorpen zijn enthousiaste dorpsgidsen teams actief die je graag meenemen op een rondwandeling door hun dorp. Er zijn dorpsgidsen in Adorp, Baflo, Bedum, Eenrum, Pieterburen, Rasquert, Rottum, Sauwerd, Tinallinge, Uithuizen, Usquert, Warffum, Winsum en Zoutkamp.

- dorpsgidsenhogeland.nl

Margriethoeve | Groot Wetsinge

Deze boerderij aan het Reitdiep is een heerlijke plek om even bij te komen tijdens een wandeling of fietstocht

Bij het Rustpunt kun je een lekker boerenijsje eten.

Karspelweg 6

De Witte Haas | Schiermonnikoog

Ontdek de verborgen geheimen van Schiermonnikoog tijdens een natuurtocht of fotoworkshop met natuurgids Folkert Abma. Met persoonlijke aandacht laat hij je de natuur beleven en begrijpen.

- dewittehaas.nl

Het Wilde Wezen | Winsum

Met Het Wilde Wezen ga je mee de natuur in voor wildplukwandelingen en wilde kookworkshops. En ook voor kampvuren met primitieve vaardigheden, stiltewandelingen en meer.

- hetwildewezen.com

ZIEN, DOEN EN BELEVEN

TUINEN

Domies Toen | Pieterburen

Domies Toen, ook wel de tuin van de dominee, heeft een grote verscheidenheid aan sferen: het parkachtige van vijvers en oude bomen en in het voorjaar veel stinzenplanten. De tuin is erkend als museumtuin.

- domiestoen.nl

Notoarestoen | Eenrum

Arboretum Notoarestoen, Gronings voor notaristuin, is in de maand mei op zijn mooist. Er bloeien dan honderden rododendrons en zeldzame exoten. In mei viert de tuin dan ook het Geuren & Kleurenfeest.

- arboretumeenrum.nl

Borgtuin Verhildersum | Leens

De borgtuin is een symmetrische stijltuin met invloeden uit de Renaissance en Barok. Naast de borders, met vaste en eenjarige planten en een kruidentuin, kun je in de tuin meer dan 90 soorten rozen en 50 soorten clematissen bewonderen.

- verhildersum.nl

Borgtuin Menkemaborg | Uithuizen

Tussen de beide grachten liggen de tuinen van de Menkemaborg. De tuin ten westen van de borg is gereconstrueerd naar het originele tuinplan uit circa 1705 met 18deeeuwse bloemen- en plantensoorten. - menkemaborg.nl

De Eemstuin | Uithuizermeeden

Een krachtige plek vlakbij de Waddenzee waar groente groeit op natuurlijke wijze. De groente wordt verkocht in een stalletje langs de weg. Hier vind je ook het Huis voor de Aarde. Dit ecologische gebouw is een podium voor alles en iedereen wat de aarde ten goede komt. - eemstuin.nl

Pluktuin Lageweg | Bedum

Dit is een openbare bloementuin. Ieder kan tijdens de openingstijden, in de zomermaanden, de tuin bezichtigen en bloemen plukken tegen een kleine vergoeding. De vele zitjes maken het mogelijk om nog wat langer te blijven. Alle bloemen zijn natuurvriendelijk geteeld. - pluktuinlageweg.nl

‘t Plukgeluk en IJsboerderij | Noordwolde Hier kun je terecht voor dagelijkse groenten, fruit, eieren, bloemen en het lekkerste zelfgemaakte sorbetijs en schepijs. Als de pluktuin niet open is staat er een kraampje langs de weg. - tplukgeluk.nl

Bloemenboerderij | Saaxumhuizen

Dit is de plek om zelf je eigen boeket bloemen te plukken De boerderij beschikt over een terras en boerderijwinkel. - bloemenboerderij.com

De Woldtuin | Bedum

De Woldtuin vind je in de savanne van Glamping Verbaarum. Het is een kleinschalige Agro-forestry met o.a. groenten, kruiden, fruit en noten. - verbaarum.nl

Tuinderij Klein Alma | Bedum

Dit is een zelfoogsttuin aan de rand van Bedum. Alle planten en zaden zijn van biologische oorsprong. Van april t/m september is de boerderijwinkel op vrijdag en zaterdag open voor de lekkerste groenten van het seizoen. - kleinalma.nl

Hildegardshof | Sauwerd

Aan de rand van Sauwerd, is een kleinschalige kwekerij en binderij voor biologisch-dynamische snijbloemen. Je kunt hier van mei t/m oktober op woensdag en vrijdag zelf een boeket plukken of een tweewekelijks abonnement afsluiten. Singelweg 4

De Streekhof | Den Andel

In Den Andel zit sinds jaar en dag een hobbykwekerij. Hier vind je vooral appels, peren en bessen. Op donderdag-, vrijdagen zaterdagochtend wordt er groente en fruit verkocht. Zelf een mand vullen kan gedurende de oogstperiode. Andelsterweg 5a

Kwekerij aan de Dijk | Oudeschip

Een kwekerij met een kijktuin voorzien van diverse grassen gecombineerd met vaste planten. Aan de Dijk is een kwekerij met een mooie kijktuin.

- kwekerijaandedijk.nl

Tuin Openluchtmuseum Het Hoogeland Warffum

Het openluchtmuseum heeft zowel moesals siertuinen, een fruitboomgaard en een bleekveld. De tuin is te bezoeken als onderdeel van het museum. Het museum geeft het leven in een plattelandsdorp weer van ruim honderd jaar geleden. - hethoogeland.com

Landhuis en Parktuin Oosterhouw | Leens

Deze sprookjesachtige plek met haar boomrijke Parktuin is als een verborgen schat in het weidse Groningse wierdenlandschap. Ontdek de rijke geschiedenis van Rijksmonument Landhuis Oosterhouw en haar 10.000 m² grote Parktuin met drie eeuwen aan tuinkunst! - oosterhouw.nl

T 06 -57 94 33 41 Haven 8, Lauwersoog

Winsumer

Kijk voor locatie en data op: www.kienevents.nl www.schierzicht-logement.nl Boek nu uw kamer!

Landal Natuurdorp Suyderoogh is een paradijs voor waterliefhebbers, vogelspotters en wandelaars. Hier vindt u alles voor een ontspannen vakantie vol waterrijke natuur, rust en ruimte.

Het ruim opgezette park biedt volop mogelijkheden voor zowel rustzoekers als gezinnen met kleine kinderen. Ga met de kinderen op ontdekkingsreis en loop de Discovery Track, die u op de mooiste en spannendste plekjes op het park brengt. uwersmeer.

Sluit de dag af in de privé-sauna of het verwarmde zwembad. Een diner in het gezellige restaurant met terras maakt het helemaal af. Toch nog zin in iets actiefs? Kom dan bowlen op de sfeervolle bowlingbaan.

Domies Toen, een botanisch pronkjewail

De tuin van de dominee is een oude pastorietuin bij de Petruskerk, met kruidentuin, bloemenweiden, vlinder- en insectentuin, vijvers, tuinprieel ‘Domies Toenhoes’, borders en rozen

Botanische tuin Domies Toen Hoofdstraat 76, 9968 AG Pieterburen T 085 400 19 62; www.domiestoen.nl

De tuin is het hele jaar geopend; entree € 3 pp

ZIEN, DOEN EN BELEVEN

VAREN & BIJZONDERE TOURS

Kien events | Winsum

Kien events organiseert o.a. de Snuustermarkten in Winsum en maakt leuke autoroutes door Groningen. Met deze rondjes Groningen kom je door bijzondere plaatsen en op plekken waarvan je misschien het bestaan niet eens wist. Je vindt de autoroutes in de souvenirshop in de TIP Winsum of bestel ze op de website. Kijk op de agenda voor marktdata. - kienevents.nl

MS-Tender | Lauwersoog

Voor de echte sportvisser is er de MS-Tender. Deze sportvisboot verzorgt dagelijks tochten vanuit Lauwersoog. Er wordt gevist op kabeljauw, makreel en andere vissoorten. Er zijn dagtochten en meerdaagse tochten. - ms-tender.nl

Beleef Lauwersoog

Op zeehondenexpeditie, een zandplaatwandeling of ga op rescueboot expeditie? Beleef Lauwersoog biedt voor jong en oud een echte waddenbeleving.

- lauwersoog.nl

Op Wadexpeditie | Lauwersoog

Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed

Jonge en oudere avonturiers gaan op wadexpeditie. Het alternatief voor wadlopen. Het leerzaamste avontuur op het Wad.

- wadexpedities.nl

Gebroeders Luden | Lauwersoog

De voormalige reddingboot Gebroeders Luden biedt vaartochten aan op de Waddenzee en het Lauwersmeer. Naast zeehondentochten, bezoek aan Engelsmanplaat en avondtochten is het ook mogelijk om een bezoek te brengen aan Schiermonnikoog.

- gebroeders-luden.nl

Zeil en surfschool De Lauwer | Lauwersoog Zeilschool De Lauwer in Lauwersoog organiseert onvergetelijke zeil- en surfvakanties voor kinderen. Je kunt hier ook een bootje huren of een losse les boeken. - delauwer.nl

Kano-avontuur | Noordpolderzijl Het kano-avontuur bestaat uit een meerdaagse kanotrektocht over de Groninger Maren. In een licht varende en koersvaste canadese kano leg je aan, in de diverse dorpjes en kampeer je op een van de vele kanocampings aan het water. - kano-avontuur.nl

Varen op de ST5 | Lauwersoog Maak met een Varend Monument; de Staverden 5, prachtige tochten in Nationaal Park Lauwersmeer, of ga voor een prachtige droogvaltocht op een van de uitgestrekte zandbanken van de Waddenzee. - st5.nl

Vaartochten Visserijmuseum Zoutkamp Varen met een vleugje nostalgie? Het Visserijmuseum organiseert bijzondere vaartochten op het Reitdiep, het Lauwersmeer en de Waddenzee met de historische garnalenkotter ZK 4 Albatros en de houten garnalensloep ZK 31 Neptunus.

- visserijmuseum.com

Grounded Expedities | Noordpolderzijl Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed Ga op een micro SUP-avontuur op het Lauwersmeer of de maren rond Winsum. Of misschien heb jij suppen bij volle maan op je bucketlist staan. Grounded expedities organiseert echte avonturen dicht bij de natuur.

- grounded-expedities.nl

Reitdiepveer | Schaphalsterzijl & Aduarderzijl Toe aan een rustgevend vaartochtje van een kwartier tussen de twee aanlegplaatsen bij de eeuwenoude sluizen van Aduarderzijl en Schaphalsterzijl? Pak dan het Reitdiepveer. Deze veerdienst biedt veel mogelijkheden voor fietsers, scootmobielers en wandelaars.

- reitdiepveer.nl

WadOp | Lauwersoog

WadOp organiseert diverse tochten met de MS Wadstruner en de MPS Middelzee over het Lauwersmeer en de Waddenzee. Dit varieert van rondvaarten, Waddensafari’s tot zeehondentochten.

- wadop.nl

Sportvisserij Dageraad | Lauwersoog

Vissen op makreel en kabeljauw op open zee, dat kan met de De Dageraad vanuit Lauwersoog. Dit schip is van alle moderne apparatuur voorzien en wordt naast sportvisserij ook voor andere doeleinden gebruikt, zoals vogels spotten en rondvaarten.

- vissenopdenoordzee.nl

Varen en wadvissen met de ZK9 | Zoutkamp

Met de ZK 9 Antonia maak je vaar-en sleepnetvistochten op de Waddenzee, het Lauwersmeer en het Reitdiep. Je bezoekt de rustende zeehonden en geniet van een wandeling op een drooggevallen zandplaat en soms ook van een bezoek aan de vogelwachters. Kleinschalig met maximaal 20 gasten zodat je aan boord alle ruimte hebt.

- zk9.nl

Rondvaartbedrijf Lauwersmeer | Lauwersoog & Oostmahorn

Vaar mee op rondvaartboot Vlinderbalg en beleef de schoonheid van het Lauwersmeergebied. De kapitein van het schip vertelt tijdens de rondvaart over de rijke historie en de flora en fauna van het natuurgebied.

- lauwersmeer.nl

Recreatief fiets- en voetveer over het Reitdiep

Recreatief fiets- en voetveer over het Reitdiep

Het Reitdiepveer vaart dagelijks vanaf 1 april t/m de laatste zondag van oktober heen en weer tussen Aduarderzijl en Schaphalsterzijl.

Voor actuele informatie: www.reitdiepveer.nl

Fietsverhuur

Fiets remnaaf € 6,- per dag

Fiets 7 versnellingen € 8,- per dag

E-Bike € 20, per dag

huur 7 dagen is 5 betalen

Schoolstraat 54, 9981 AP Uithuizen, tel. 0595 433625

Ontdek Noord Groningen vanaf de Lentemaheerd

• Ruim ingericht campingterrein

• Comfortabel ingerichte Bed and Breakfast kamers

• Ook geschikt voor verblijf van familie en groepen

• Toegankelijk voor mindervaliden

• Stacaravan te huur

• Pipowagen

ZIEN, DOEN EN BELEVEN

Wadvistochten & workshops | Lauwersoog

Ga mee op avontuur op de Waddenzee met vissers Jan en Barbara! Kom vissen vangen, oesters plukken, slikslede rijden, plankton kijken of volg een workshop zeewier bereiden, vis fileren, roken of koken. - wadvistochten.nl

Silverwind | Lauwersoog

Aan boord van de ms Silverwind ben je welkom om het waddengebied en het Lauwersmeer te verkennen. De Silverwind is een comfortabel schip en steekt slechts 86 centimeter diep. Dat maakt dat de ms Silverwind je bijna overal op het Wad en het Lauwersmeer kan brengen. De Silverwind biedt plaats aan maximaal 166 passagiers. Dat geeft volop mogelijkheden voor een familiefeest, bruiloft of om te vergaderen in een prachtige omgeving. - waddencruises.nl

Varen over de Maren | Winsum

Marenland verhuurt kano’s, fluisterboten en supboard’s waarmee je ongestoord de prachtige kronkelende maren van Waddenland kunt verkennen. - marenland.nl

Bootverhuur Zoutkamp

Verken het Lauwersmeer met onze boten!

Nu ook een kampeerboot beschikbaar voor een unieke ervaring. Geniet van de natuur en creëer herinneringen op het water. Reserveer snel en beleef je avontuur. - bootverhuur-zoutkamp.nl

De Marenboot - Wehe -den Hoorn

De Hoornstertil verhuurt bootjes voor een heerlijk middagje of dagje varen over de Groningse maren. Neem bij het startpunt een van de vaarroutes mee die je naar de mooiste plekjes brengt.

- hoornstertil.nl

Camping Maarlandhoeve | Uithuizen

Vanaf onze kanosteiger in het Boterdiep stap je zo in een kajak of Canadees. Maak een tocht en ontdek al peddelend dit prachtige gebied vanaf de meanderende Maren.

- maarlandhoeve.nl

‘t Ol Gat camping, vakantiehuizen, kano en fietsverhuur | Zoutkamp

Bij ‘t Ol Gat kan de kanoliefhebber zijn hart ophalen. De kleine camping ligt volledig aan het water. Met een drijvende steiger en de mogelijkheid om verschillende soorten kano’s te huren.

- kanocamping.nl

Bootjes en kano’s zijn ook te huur bij: Camp Zuiderhorn | Warffum

- campingzuiderhorn.nl

Camping Maereheerd | Den Andel

- campingmaereheerd.nl

Groepsaccommodatie De Energiek |

Wehe-den Hoorn

- de-energiek.nl

Adventurepark Waddenfun |

Wehe-den Hoorn - waddenfun.nl

Siblu Villages | Lauwersoog - siblu.nl/camping/nederland/waddenzee

JACHTHAVENS

Jachthaven Noordergat | Lauwersoog Noordergat staat in directe verbinding met het Lauwersmeer en biedt daarmee mogelijkheden voor vaartochten naar het Groninger land, Groningen stad en naar de Friese meren. Op slechts 300 meter ligt de Robbengatsluis, die toegang geeft tot de Waddenzee. - noordergat.nl

Jachthaven Hunzegat | Zoutkamp

De jachthaven ligt aan een knooppunt van vaarverbindingen, je kunt alle kanten op zoals de Zoutkamperril, het Reitdiep, Hunsingokanaal en de Lauwers. Het Nationaal park Lauwersmeer ligt op steenworp afstand en Unesco Werelderfgoed Waddenzee is bereikbaar bij het passeren van de Robbengatsluis. Naast de jachthaven met passanten ligplaatsen is er een dieseltank en een goed gesorteerde watersportwinkel met flessengas depot. - hunzegat.nl

Haven Lauwersoog | Lauwersoog

De Haven van Lauwersoog is een vissers- en een recreatiehaven. In de haven zijn onder meer de visafslag, een aantal restaurants, viswinkels en sportvisbedrijven gevestigd. - havenlauwersoog.nl

Jachthaven Op ’t End | Uithuizen

De jachthaven vind je in Uithuizen aan het eindpunt van het Boterdiep. Een mooi begin van een ontdekkingstocht door het Hogeland. Deze haven is de meest noordelijk gelegen binnenhaven van de Groningen. - wsvoptend.nl

Jachthaven Onderdendam

Een prachtig landelijk gelegen jachthaven. De jachthaven is een mooie tussenstop voor een ontdekkingstocht door Waddenland. - jachthavenonderdendam.nl

FIETSVERHUUR

Guikema Rijwielhandel

Bij Guikema staat fietsplezier van Wad tot stad voorop. Met een groot assortiment van kinderfiets tot mountainbike vind je hier een fiets voor elke gelegenheid. Bezorging op locatie is geen probleem. - guikemarijwielhandel.nl

Groninger Waddenmusea

Ontdek de Groninger waddenmusea. Met verhalen over 3000 jaar leven aan de Groninger Waddenkust. Over dorpen en dijken, visserij, klei, wierden en boeren, monniken en borgen.

MUSEUM WIERDENLAND EZINGE

Archeologie van het oudste cultuurlandschap

KLOOSTERMUSEUM ST. BERNARDUSHOF ADUARD

Monniken en baksteen, landbouw en handel, waterstaat, onderwijs

VISSERIJMUSEUM ZOUTKAMP

Het leven van de vissers en de ontwikkeling van de Zoutkamper visserij

MUSEUM MENKEMABORG UITHUIZEN

Het leven van de adel in de 18e eeuw

MUSEUM / BORG VERHILDERSUM LEENS

Het leven van de adel, de boer en de landarbeider in de 19e eeuw

OPENLUCHTMUSEUM HET HOOGELAND WARFFUM

Leven in een dorp in de 19e eeuw

www.waddenmusea.nl

ZIEN, DOEN EN BELEVEN

Fietsverhuur Zoutkamp

Een rondje Lauwersmeer of uitwaaien langs het Reitdiep? Voor een fijne tweewieler kun je terecht bij Fietsverhuur Zoutkamp. - fietsverhuurzoutkamp.nl

Fietsen zijn ook te huur bij:

Siblu Villages | Lauwersoog - siblu.nl/camping/nederland/waddenzee

Waddenhoes Gastenverblijven | Pieterburen - waddenhoes.nl

De Waddenhoeve | Noordpolderzijl - waddenhoeve.com

Lietmeijer Tweewielers | Uithuizen - lietmeijertweewielers.nl

Camping ‘t Ol Gat | Zoutkamp - kanocamping.nl

Marenland recreatie (alleen e-scooters) | Winsum - winsumonwheels.nl

LEUK & LEKKER

De Theefabriek | Houwerzijl

Het paradijs voor de theeliefhebber. De Theefabriek is een unieke combinatie van Nederland’s enige theemuseum, een sfeervolle theeschenkerij met wellicht de meest uitgebreide theekaart ter wereld en een geurige theewinkel. - theefabriek.nl

Kaasboerderij Kleikracht | Winsum

Kleikracht is een biologisch melkveebedrijf en kaasmakerij met een boerderijwinkel aan huis. In de winkel wordt kaas van eigen melk en andere biologische producten verkocht. Er is keuze uit kaas van jong tot oud en heerlijke kruidenkazen. - kleikracht.nl

WaddenMax | Hornhuizen

In de zuivelruimte op dit bio-dynamische familiebedrijf wordt op ambachtelijke wijze yoghurt, kwark, roomboter en kaas gemaakt. De melkkoeien mogen de hele zomer buiten lopen en eten hoofdzakelijk gras. In de ontvangstruimte zijn zuivel en vlees te koop.

- waddenmax.nl

Wijngaard Hof van ‘t Hogeland Mensingeweer

Hof van ‘t Hogeland op de zuidhelling van de eeuwenoude wierde Groot Maarslag produceert sinds 2015 wijn van Groninger bodem. Wijnboer Elma Middel plaatste in 2013 tweeduizend wijnstokken van de druivenrassen Solaris en Johanniter. Rondleiding en wijnproeverij op afspraak. Groot Maarslag 12

Boerderijwinkel van der Spek | Ulrum

Hier koop je de lekkerste groente en fruit uit de buurt. Of ga je voor de aardappelen van eigen land. Mocht je een pauze nodig hebben, dan kun je hier een lekker boerenijsje kopen.

- vanderspekvof.nl

Korenmolen Wilhelmina Noorderhogebrug

De molen is nog werkzaam en te bezoeken. Beneden is er een kleine winkel met een ruim assortiment aan (biologisch) meel, mixen en (biologische) streekproducten. Geopend vrijdag 9.00-12.00 uur en zaterdag 10.00-17.00 uur.

- korenmolen-wilhelmina.nl

Wereldwinkel | Uithuizen

Hier verkopen ze (h)eerlijke producten voor een eerlijke prijs. Ook vind je hier het toeristisch informatie punt Uithuizen.

- facebook.com/wereldwinkeluithuizen

Het Stenenwinkeltje | Winsum

Hier vind je edelstenen en kristallen die bij jou passen. Dit unieke, sfeervolle winkeltje vind je in het centrum van Winsum. Persoonlijke aandacht staat voorop en er is ruime keuze aan edelstenen.

- hetstenenwinkeltje.nl

WADDENMUSEA

Bezoek de zes waddenmusea en ontdek 3000 jaar leven langs de Groninger waddenkust. Laat je meenemen in de verhalen over dorpen en dijken, het leven met de zee, visserij, klei, wierden en boeren, monniken en borgen.

- waddenmusea.nl

Visserijmuseum | Zoutkamp

Ontdek alles over de geschiedenis van de Zoutkamper visserij. Neem een kijkje in Siegerlida’s hoeske Helemaal ingericht als visserswoning uit de tijd van toen. Naast een vaste expositie zijn er ook wisselende exposities die telkens een ander onderdeel van het visserijverleden belichten. - visserijmuseum.com

Museum Landgoed Verhildersum | Leens Een authentiek landgoed met borg en landerijen, het grootste familieportret van Nederland. Dit museum vertelt het verhaal van adel, boer en arbeider in de 19e eeuw.

- verhildersum.nl

Menkemaborg | Uithuizen

De Menkemaborg is een volledig ingericht huis, dat omgeven is door stijlvolle tuinen. Het geeft een indrukwekkend beeld van wonen op een Groninger borg in de 18e eeuw.

- menkemaborg.nl

Openluchtmuseum Het Hoogeland | Warffum

Het grootste openluchtmuseum van Noord-Nederland laat zien hoe er werd gewoond, gewerkt en geleefd in een dorp in de 19de eeuw.

- hethoogeland.com

MEER MUSEA

Het Behouden Blik | Uithuizermeeden

Hier vind je een uitgebreide collectie

Nederlands decoratief verpakkingsblik uit de periode 1880-1980. Een kijkje in de keuken van de Nederlandse samenleving.

- hetbehoudenblik.eu

ZIEN, DOEN EN BELEVEN

De Theefabriek | Houwerzijl

De Theefabriek is een unieke combinatie van Nederlands enige theemuseum, een sfeervolle theeschenkerij. Een bezoekje aan het museum is een boeiende ontdekkingsreis door wereld van de thee. - theefabriek.nl

KinderBoekenHuis | Winsum

Het KinderBoekenHuis in Winsum herbergt een van de grootste collecties Nederlandstalige kinder- en jeugdboeken. Zo’n dertigduizend boeken om te lezen en te lenen, en soms om te kopen.

- kinderboekenhuis.eu

‘t Hoeske van Thais Joaptje | Rottum

Het is misschien wel het kleinste huisje van Groningen: ’t hoeske van Thais Joaptje. Het is ingericht zoals het er ongeveer in 1835 zou kunnen hebben uitgezien.

- visitrottum.nl

Het Grootste Museum van Nederland o.a. Pieterburen

In het buitenland is het heel normaal om die indrukwekkende kerk te bezoeken.

De Nederlandse kerken herbergen de prachtigste kunstvoorwerpen, gemaakt door de beste kunstenaars en opgenomen in magistrale decors. Met elkaar vormen ze het Grootste Museum van Nederland.

- grootstemuseum.nl

Het kleinste museum | Noordwolde

In Noordwolde vind je het kleinste museum van het noorden van Nederland. Met 83 liter biedt het iedere zes weken ruimte aan slechts één werk van wisselende kunstenaars.

- siepelnijs.nl

DE KERK Onderdendam

Als de Amsterdamse school een kerk was geweest, had deze er zo uit gezien. Van april t/m oktober zijn er rondleidingen exposities en activiteiten.

- dekerkonderdendam.nl

DE KOP LEEGMAKEN

Doe eens Wad | Lauwersoog

Doe eens Wad zet zich in voor een structurele aanpak van de Plastic Soep in de Waddenzee. Ze organiseren unieke zeiltochten waarin jij de magie van het Wad ontdekt en ziet hoe jij deze bijzondere plek nog mooier kunt maken. Vanuit Lauwersoog vaar je met de Raaf naar de zandplaat om daar samen op te ruimen en/ of droog te vallen.

- doeeenswad.nl

Op Maarhuizen | Winsum

Op Maarhuizen, vlakbij Winsum, kun je uitrusten, opladen, plannen maken, het leven vieren en genieten van cultuur: buiten in de natuur en binnen in de professionele theaterzaal. Tussen de stal en het oude voorhuis van boerderij Enne Jans Heerd vind je het knusse dagcafé met terras in de tuin.

- opmaarhuizen.nl

Herberg Het Klooster | Kloosterburen

Heb je behoefte aan stilte, verstilling of juist aan het verruimen van je blik en nieuwe inzichten? Dan is Herberg het Klooster vlak achter de Waddendijk de juiste plek om de kop leeg te maken. - herberghetklooster.nl

De Wandelschuur | Lauwersoog

De Wandelschuur organiseert wandelingen en bezinningsdagen vanuit Lauwersoog, waarbij het niet om fanatiek lopen gaat, maar vooral om kennis opdoen over beweging, het brein en de natuur en ervaren wat de impact is op je mentale gezondheid. - dewandelschuur.nl

KUNST

Kunstcentrum De Ploeg | Wehe -den Hoorn Midden in het Ploegland, wordt dit voorjaar het nieuwe Kunstcentrum De Ploeg geopend. Hier ervaren bezoekers de bezieling van De Ploeg, met exposities rond oude werken en nieuw werk van de kunstenaars van nu. - kunstcentrumdeploeg.nl

Kunstkerk Hogeland | Warffum

Dit is een inspirerende plek waar kunst en cultuur samenkomen. De voormalige kerk biedt ruimte voor exposities, optredens en creatieve projecten voor jong en oud. - kunstkerkhogeland.nl

De Blauwe Schuit | Winsum

Dit is een bruisend multifunctioneel centrum met o.a. een theaterzaal, vergader- en spreekruimtes. Stichting Podium faciliteert en initieert hier sociale en culturele activiteiten en cursussen voor iedereen. De theaterzaal biedt een gevarieerd programma, er is iedere 3 maanden een nieuwe expositie en wees ook welkom in The Living Museum, kunstwerkplaats voor mensen in herstel. - deblauweschuit-winsum.nl

Galerie Gewaagd | Hornhuizen

Galerie Gewaagd in Hornhuizen is gevestigd in een voormalige zaaddrogerij met de nog originele weegbrug, daarom Gewaagd. Vanaf Pasen t/m november is de galerie te bezoeken. Om de 6 weken is er een nieuwe expositie van overwegend regionale kunstenaars. Koffie en thee met zelfgebakken lekkers wordt geserveerd in de koffieschenkerij of op het terras.

- galeriegewaagd.nl

Annemarie Mayers – Atelier & Huisgalerie Hornhuizen

De wereld een beetje lichter maken, dat is wat kunstenares Annemarie Mayers met haar werk wil laten zien. De oude koeienstal op woonboerderij Noorderloft is omgetoverd tot huisgalerie waar keramiek in verschillende vormen en in intense kleuren tentoongesteld zijn. Op afspraak open.

- annemariemayers.nl

Middenin Oost-Groningen vind je het Oldambtmeer en Blauwestad. Een unieke plek om te wonen. Maar Blauwestad is zoveel meer. Wist je dat je hier in elk seizoen eindeloos kunt genieten van de prachtige natuur, op het water en rondom het meer? Dus stap in je boot of op de fiets en kom eens kijken wat Blauwestad voor jou in petto heeft.

Scan de QR-code voor inspiratie of kijk op blauwestad.nl

ZIEN, DOEN EN BELEVEN

Galerie het Raadhuis | Uithuizen

Je vindt deze galerie aan de rand van het dorp Uithuizen. Daar woont en werkt kunstenaar Theo Onnes. De galerie heeft een kunstuitleen van het werk van Theo Onnes. Iedere eerste zondag van de maand is zijn atelier open voor bezoek.

- galeriehetraadhuis.nl

Wongema | Hornhuizen

Wongema is een herberg in Hornhuizen waar je kunt slapen, eten, niks doen of werken. Alleen of met een groep. Zo lang of kort als je wilt. We zijn in ieder geval open op woensdag van 9-17 uur en zaterdag en zondag van 10-17 uur, het hotel is altijd open.

- wongema.nl

Museum Eddy Roos | Uithuizen

In dit museum kun je meer dan 150 sculpturen, tekeningen en bewegend beeld zien van kunstenaar Eddy Roos. In de naastgelegen galerie Het Koffiehuis zijn er wisselende exposities. Je kunt 13 grote beelden die Eddy Roos maakte vanaf 1976 bewonderen in de borgtuin van Verhildersum.

- eddyroos.nl/wordpress

Zeefdrukatelier Hogeland | Warffum Je bent welkom in het kleurrijke atelier van kunstenaar Mara Piccione in Warffum. Kom langs op een van de open zondagen, doe een creatieve workshop, scoor een handgemaakt cadeau of maak een afspraak voor een privé atelierbezoek.

- zeefdrukatelierhogeland.nl & - piccione.nl

Linda Bouter Art | LITI galerie | Roodeschool In de galerie in het voormalige lagere schoolgebouw kun je het vrije werk van Linda Bouter en Tiny Bouter-Snijders zien. Naast keramiek, schilderijen, gecombineerd werk en gedichten vind je er ook gebruiksgoed in de vorm van unieke bordensets. Het atelier is ook te bezoeken. - lindabouter.nl

BLAD

Op de bank genieten van Gronings erfgoed? BLAD is een tweemaandelijks magazine over cultuur, eten en drinken, historie, natuur, recreëren, sport, taal, wonen en meer in het noorden van Groningen. BLAD is te koop bij de meeste (kantoor) boekhandels en supermarkten in de regio. - bladng.nl

TOERISTISCHE INFORMATIE PUNTEN

BEZOEKERSCENTRUM WADDENKUST

Hoofdstraat 83, Pieterburen - groningerlandschap.nl

DOEZOO LEENS

Wierde 17, Leens - doezoo.nl

PROEF LOKAAL BAKKERIJ RUTGERS

Heerestraat 22, Baflo - proeflokaalbakkerijrutgers.nl

BASECAMP NOORDPOLDERZIJL

Zijlweg 5, Noordpolderzijl - grounded-expedities.nl

SAMENSTELLING

Stichting Promotie Waddenland info@toerismewaddenland.nl

ONTWERP & ILLUSTRATIES

Studio Anne-Marijn MAKI

OPMAAK, ACQUISITIE EN DRUK

MarneVeenstra

COVER FOTO

Stella Dekker

FOTOGRAFIE

Marleen Annema

Nino Bouwers

Sjoerd Bracke

Stella Dekker

Merije Drenth

Tom van Huisstede

INSPIRATIEPUNT WEC

Haven 6, Lauwersoog - ontdekwec.nl

KERK KLEIN WETSINGE

Valgeweg 12, Klein Wetsinge - kerkkleinwetsinge.nl

VISSERIJMUSEUM ZOUTKAMP

Reitdiepskade 11, Zoutkamp - visserijmuseum.com

TOERISTENLEUT

Grotestraat 15a, Bedum - waddenland.nl

WADDENLAND.NL

COLOFON

Marion Stoffels

Where She Goes

Beeldbank NBTC

Beeldbank Marketing Groningen

Beeldbank Visit Wadden

TEKST

Sannah Bonestroo

Peggy Bouwer

Annemarie Bergfeld

Ciara Hobbelink

Frank Hoving

Harma Wouters-Oosterheerd

REDACTIE

Merije Drenth

Stijn van Genuchten

Hanneke Granneman

Jessica Hoekstra

Marketing Groningen

BIBLIOTHEEK WINSUM

Regnerus Praediniusstraat 2, Winsum - waddenland.nl

OPENLUCHTMUSEUM HET HOOGELAND

Schoolstraat 4, Warffum - hethoogeland.com

WERELDWINKEL UITHUIZEN

Oosterstraat 15, Uithuizen - uithuizen.wereldwinkels.nl

VEERTERMINAL BORKUMLIJN

Borkumkade 1, Eemshaven - borkumlijn.nl

VERANTWOORDING

Alle gegevens zijn met grote zorgvuldigheid verzameld en verwerkt. Stichting Promotie Waddenland, MarneVeenstra en Marketing Groningen kunnen echter niet aansprakelijk gesteld worden voor eventuele onjuistheden.

© maart 2025

ZEKER.

BEZOEK WADDEN