Waddenland Magazine 2024

ZO DONKER DAT JE ALLES ZIET

HET WATER OP IN WADDENLAND

SPELEN, SPEUREN & ONTDEKKEN

Pracht van de nacht

Volg kronkelende maren

Leef je uit

G R AT I S NL | DEU | ENG

MAGAZINE 2024

DE GROTE VLOED Muziektheater over liefde en opstand 14 aug - 8 sep Oosterwijtwerd

Tickets: zummerbuhne.nl

Haven

Hunzegat

Kom genieten bij de mooiste haven van het Lauwersmeer! w w w. h u n ze g a t . n l

0595 402 875

Net boven het Groningse Winsum ligt de eeuwenoude wierde Maarhuizen. Destijds een veilige plek bij hoog water.

Anno nu groeit en bloeit er een wonderland als een wierde voor cultuur en natuur. Een plek voor koffie, thee en zelfgebakken lekkers. Ook een plek om te wandelen of een voorstelling bij te wonen. Tot ziens Op Maarhuizen.

Op Maarhuizen Maarhuizen 3 9951 TB Winsum opmaarhuizen.nl

WATER, WIND, WERELD ERFGOED Welkom in Waddenland, ook wel Het Hogeland genoemd. Elke dag ziet er hier anders uit. Het lijkt wel of het landschap in een voortdurende golfbeweging is. Niets is hier statisch, alles beweegt. Net als de Waddenzee, dat unieke Werelderfgoed.

Het is die Waddenzee die dit landschap heeft gevormd tot wat het nu is. De vette klei, de bron van ongekende vruchtbaarheid, is de zeebodem van weleer. De mens bouwde er zijn wierden als vluchtheuvels tegen al te hoge vloed. Daarna werd het ingepolderd en ingericht als agrarisch land. Al honderden zomers lang zijn de oogsten hier overvloedig. Eerlijke, pure producten die je vaak nog zomaar langs de weg kunt kopen. ’s Nachts zie je de sterren fonkelen. Zo donker zie je het bijna nergens meer.

Lees dit magazine en ga op zoek naar het kleine geluk. Naar de vele fijne adressen om te slapen, te proeven. Of je bezoekt de (Wadden)musea en attracties. Gastvrij Waddenland ontvangt je met open armen. Hoe mooi wil je het hebben?

INHOUD

6

Regiokaart Start je ontdekkingstocht

38

Spelen, ontdekken, speuren en knutselen Leef je uit

12

Waddenland is waterland Volg kronkelende maren

20

Nienke Dijkstra Juttochten, droogvaltochten en meer

48

Week in Waddenland Vervelen is geen optie

54

Dorpsgidsen in Het Hogeland Wandelingen, fietstochten en vaartochten in hun eigen dorp

28

Zo donker dat je alles ziet Pracht van de nacht

Tips & Routes > 7x Blijven plakken p.18 > Waddenland Routeland p.22 > 8x Pieterburen p.26 > Langs de rijkdommen p.34 > In de voetsporen p.56 > 8x Kunst p.62

N

G O E D R F D E L E

E E N Z E D A D

W

E

R

4

g oo nik on rm hie Sc

W

4

Noordpolde

Pieterburen 3

6

Hornhuizen

Lauwersoog 2

11

12

21

1

W

2

4

4

1

20

1

Zoutkamp 2

2

19

8

16

15

3

1

8

5

2

18 2

6

14

13

1

3

Ezinge

15

11 9

Winsum

1

3

Aduarderzijl 26

27

3

12 2

5

Mooi dorp

31 Bed

10 28

3 3

3

Sauwerd

4

WESTERKWARTIER

11

Noordwolde Zuidwold 16

Uitzichtpunten Natuur Museum Bootverhuur Activiteiten

4 1

Borg Kerk

5

19

29

4

LEGENDA

Stitswer

7

Schaphalsterzijl

p Reitdie

FRIESLAND

7

8 Baflo

4 5

8

33 20

5 10

Leens

1

6

11

17

1

10

Warffum

11

13

1

14

Met deze kaart kan jouw ontdekkingstocht door Waddenland beginnen. Een groot aantal punten komt uitgebreid aan bod in dit magazine, maar ter inspiratie hebben we ook nog een aantal (onontdekte) parels toegevoegd. Combineer ze in een dagtrip en laat je verrassen door de veelzijdigheid van Waddenland.

STAD GRONINGEN

Borku m

WADDENLAND 3

18

Eemshaven

erzijl

Roodeschool

6 7 2

8 0 7 22

24

23

7

5

4

25

Uithuizen 32 9

11 6 11

1 6

rd 9

E E M S D E LT A

Middelstum

O

Delfzijl

NATIONAAL PARK

Appingedam

30

1

1

2

LAUWERSMEER

4

dum

3

de 17

LEENS

WINSUM

UNESCO WERELDERFGOED

VERHILDERSUM

DE BOOG

WA D D E N Z E E

6

3

30

N WARFFUM

UITHUIZERMEEDEN

BEDUM

OPENLUCHTMUSEUM

DE NOORDKAAP

WA L F R I D U S K E R K

Z

INDEX

Activiteiten

Natuur

Borgen

1.

1.

1.

Zeehondencentrum | Pieterburen

Nationaal Park Lauwersmeer

2. DoeZoo | Leens

2. Reitdiepgebied

3. Beleef de Koe | Zuidwolde

3. Nationaal Landschap Middag-Humsterland

4. Adventurepark Waddenfun

4. Unesco Werelderfgoed Waddenzee

| Wehe-den Hoorn

Borg Verhildersum | Leens

2. Menkemaborg | Uithuizen 3. Harssensbosch | Adorp 4. Allersmaborg | Ezinge

Musea Kerken

1.

1.

2. Museum Landgoed Verhildersum | Leens

Zuidwolde

5. De Breedenborg | Breede

Visserijmuseum | Zoutkamp

6. Rensumaborg

2. Goede Herderkerk Bedum

3. Museum Wierdenland | Ezinge

3. Adorp

4. Menkemaborg | Uithuizen

4. Klein Wetsinge

5. Museum Sint Bernardushof | Aduard

5. Onderdendam

6. Openluchtmuseum Het Hoogeland | Warffum

Uitzichtpunten

6. Obergum

7. Het Behouden Blik | Uithuizermeeden

1.

7. Onze Lieve vrouwe Kerk Tinallinge

8. De Theefabriek | Houwerzijl

2. Klein Wetsinge

8. Kerk en toren Baflo

9. Kinderboekenhuis | Winsum

3. De Noordkaap

9. Stitswerd

10. Museum De Eenhoorn | Ulrum

10. Breede

11. ‘t Hoeske van Thais Joaptje | Rottum

11. Den Andel

12. Het kleinste museum | Noordwolde

12. Saaxumhuizen

| Uithuizermeeden

Bootverhuur 1.

13. Westernieland

Hornhuizen

Winsum

2. Zoutkamp

14. Pieterburen

Molens

3. Wehe-den Hoorn

15. Eenrum

1.

4. Noordpolderzijl

16. ‘t Marnehoes Wehe-den Hoorn

2. Hollands Welvaart | Mensingeweer

5. Uithuizen

17. Kloosterburen

3. De Vier Winden | Pieterburen

6. Lauwersoog

18. Zuurdijk

4. De Onderneming | Vierhuizen

7. Warffum

19. Niekerk

5. De Zwaluw | Zuurdijk

8. Den Andel

20. Ulrum

6. Grote Geert | Kantens

9. Warfhuizen

21. Vierhuizen

7. De Liefde | Uithuizen

22. Usquert

8. Eva | Usquert

23. Dionysiuskerk Uithuizen

9. Windlust | Zandeweer

Mooie dorpen

24. Mariakerk Uithuizermeeden

10. Aeolus | Adorp

1.

25. Sint-Nicolaaskerk Oosternieland

11. De Jonge Hendrik | Den Andel

2. Zoutkamp

26. Kerk van Ezinge

12. De Wetsinger | Klein Wetsinge

3. Onderdendam

27. Garnwerd

13. De Ster | Winsum

4. Zuidwolde

28. Oostum

14. De Vriendschap | Winsum

5. Stitswerd

29. Torenkerk Winsum

15. De Zilvermeeuw | Onderdendam

6. Rottum

30. Walfriduskerk Bedum

16. Krimstermolen | Zuidwolde

7. Usquert

31. Klokkentoren Westerdijkshorn

17. Koningslaagte | Zuidwolde

8. Eenrum

32. Nicolaaskerk Oldenzijl

18. De Goliath | Eemshaven

9. Tinallinge

33. Sebastiaankerk Warffum

19. Hunsingo | Onderdendam

10. Kantens

Korenmolen De Lelie | Eenrum

20. De David | Warffum

Winsum

DOE DEEL &WIN

Gelukkig ben je in Waddenland. Heb jij het kleine geluk hier ook ervaren? Deel dan jouw foto met de hashtag #gelukkigbenjeinwaddenland en win een weekend Waddenland.

Heb je gelopen over de bodem van de Waddenzee? Heb je lekkers uit de buurt geproefd bij de boer, in een restaurant of in een stalletje langs de weg? Waar heb je ‘s nachts de sterren zien fonkelen? Heb je gevaren, gefietst of gewandeld en ben je onderweg door mooie dorpjes of bijzondere gebouwen gekomen?

Deel jouw kleine geluk voor 31 oktober 2024, in november maken we de winnaar bekend. De meest bijzondere inzending wint een verzorgd weekend voor 2 personen in Waddenland.

AGR

OT

SPO

A M

IN

ST

•

• T

S

H

WINSUM

HORNHUIZEN

Winsum is het

Vanaf het

allermooiste dorp

kerktorentje kun

van Nederland.

je helemaal tot het

Op de boogbrug

Wad kijken. Daal

vind je de perfecte

daarna af voor koffie

selfiespot.

in de herberg.

BEDUM

ONDERDENDAM

Maak de klassieke

Als de

omduwfoto bij

Amsterdamse

de Walfriduskerk.

School een kerk was

De toren van de

geweest, dan zag

kerk is schever

ze er zo uit. Kijk ook

dan die van Pisa.

eens binnen.

EEMSHAVEN

WARFFUM

Molen Goliath

Het verleden

staat op een plek

komt tot leven in

van contrasten zo

Openluchtmuseum

naast de hoogste

Het Hoogeland.

windturbine van

En jij staat er

Nederland.

middenin.

#ergaatnietsbovengroningen #visitgroningen #gelukkigbenjeingroningen #waddenland

WADDE ISWAT Tekst: Annemarie Bergfeld Wát een rijkdom aan water heeft Waddenland: van Waddenzee, Lauwersmeer en Reitdiep tot kronkelende maren en smalle vaartjes. En bijna elk dorp heeft een haventje. Annemarie Bergfeld ging drie keer varen.

NLAND ERLAND

DE MELKWEG VANAF ENGELSMANPLAAT Vanuit Lauwersoog is het ruim een uur varen naar onze bestemming: de zandplaat Engelsmanplaat, tussen Ameland en Schiermonnikoog. Daar zal fotograaf en Dark Sky-gids Marcel Renou een workshop sterrenfotografie geven, of preciezer: we gaan de Melkweg fotograferen, want die is vanavond goed zichtbaar. De vaartocht zelf, de zonsondergang tegemoet, is al een belevenis. Marcel chartert niet het minste schip voor zijn workshops op de Wadden. De voormalige reddingboot Gebroeders Luden is varend erfgoed.

Nadat we een zandplaat vol zeehonden gepasseerd zijn, laat de schipper de boot droogvallen aan de rand van Engelsmanplaat.

Een ladder gaat overboord, wij erachteraan.

En opeens is het donker en de hemel bezaaid met sterren. In het vogelwachtershuisje gaat het licht aan. Twaalf camera's op statief stellen scherp; op Jupiter of het sterrenbeeld Cassiopeia in de Melkweg, of op het vogelwachtershuisje. Camera's klikken.

14

Marcel loopt van de een naar de ander om advies te geven over diafragma's, sluitertijden en de juiste hoek. En dat blijft hij doen, tot het na bijna twee uur écht tijd is om te vertrekken, de vloed komt op. Bij niets meer dan het licht van de sterren lopen we rond half elf naar de boot terug. Een hele ervaring en camera's vol meesterwerkjes rijker.

- Op enrenou.nl en darksky-wadden.nl vind je meer excursies in het donker, ook zonder camera.

WA D D E N L A N D

SUPERSIMPEL SUPPEN IS SUPER GENIETEN Zwemmen, zeilen, kanovaren... Ik ben een watermens, maar suppen deed ik nog nooit.

Op het smalle kanaal met de prachtige naam Mensingeweersterloopdiep gaat Sjoerdje Drijfholt van Grounded Expedities mij en vijf andere enthousiastelingen de eerste beginselen van het suppen bijbrengen. Achter de historische boerderij-met-dagcafé Enne Jans Heerd vlak bij Winsum dragen we onze inflatable sups naar de kanosteiger. Sjoerdje heeft ons al verteld dat suppen supersimpel is. "De boards zijn breed en stabiel, iedereen die zijn evenwicht kan bewaren, kan het. Als je het fijn vindt, kun je altijd eerst op je knieën gaan zitten, dan voel je goed hoe het board reageert." Sjoerdje heeft gelijk. Al gauw staat iedereen op het board, soms nog een beetje wankel, maar vooral genietend van het water.

Onder een groene tunnel van bomen door peddelen we ontspannen in de richting van Mensingeweer. "In het najaar plukken we hier bramen, zó vanaf onze boards," wijst Sjoerdje naar de overhangende struiken aan de oever.

"Vanaf het water zie je altijd andere dingen dan vanaf de kant. Dát, en het gevoel van rust, vind ik zo mooi aan suppen." Na anderhalf uur heb ik een heel nieuwe vaardigheid geleerd! Dat voelt goed én het smaakt naar meer. Ik kom zeker terug. Om een sup te huren - ik weet nu hoe het moet! - of om mee te doen aan de full moon sup: de volle maan zag ik ook nog nooit vanaf het water.

- Op grounded-expedities.nl vind je nog meer micro-avonturen.

het bootje zich makkelijk sturen. Ik heb alle tijd om rond te kijken. En er is genoeg te zien, eerst langs de oevers van het Reitdiep. Aan de kant liggen mooie houten zeilscheepjes, koeien staan loom met hun poten in het water.

Voorbij de eerste bocht dendert een kudde konikpaarden vlak langs de rivier. Net zo abrupt als ze begonnen met rennen staan ze weer stokstijf stil. Ik kan ze haast aanraken, zo dichtbij kan ik komen. Na een klein uurtje varen wordt het Reitdiep breder en opent het Lauwersmeer zich. Eén en al blauw, omringd door groen met zo hier en daar een wit zeiltje. Ik merk dat ik onbewust steeds meer gas terugneem, ik heb geen enkele behoefte om snel ergens anders te zijn. Tussen de vaargeul en het eiland Schoenerbult zie ik een blauw-gele boei liggen. Daar mag je aanmeren! De voorste tros is gauw om de boei gelegd, de motor mag uit. Ik pak mijn thermoskan en nestel me op de zijbank van de sloep. Hier krijgt voorlopig niemand mij weg!

- bootverhuur-zoutkamp.nl

ZELF JE KOERS BEPALEN Soepel glijdt de sloep de haven uit, het Reitdiep op. Josiena de Wijn van Bootverhuur Zoutkamp gaf me een stapel kaarten en routebeschrijvingen mee. Ik kan de kronkelende maren gaan bevaren, de rivier de Lauwers of ik kan naar het Lauwersmeer. Ik kies het laatste op deze warme nazomerdag.

Met de uitleg die ik van Josiena kreeg, laat 15

WA D D E N L A N D

DEU

WATTENLAND IST WASSERLAND Das Wattenmeer und der Nationalpark Lauwersmeer sind die größten Gewässer im Wattenland, doch auch im Binnenland findet man überall Wasser: Flüsse, Kanäle, Wasserläufe und Seen laden zu Boots- und Kanutouren ein. Fast jedes Dorf hat einen kleinen Hafen oder zumindest einen Anlegesteg. Am Fuß der bezaubernden Warft von Maarhuizen können Sie stehpaddeln (lernen), und das historische Rettungsboot Gebroeders Luden bringt Sie zur Sandbank Engelsmanplaat, wo man mitten im Dunkel des Watts den Sternenhimmel bestaunen kann. Oder Sie mieten sich in Zoutkamp ein Boot und setzen Ihren eigenen Kurs. Das Wattenland ist ein wahres Paradies für Wassersportler und Freizeitkapitäne!

ENG

WADDENLAND IS WATER LAND The Wadden Sea and National Park Lauwersmeer are the largest waters of Waddenland, but there’s also plenty of water to be found in the mainland: rivers, canals, lakes and gullies can all be navigated. Almost each village has its own little harbour. Or at least a kayak pier. From the beautiful mound of Maarhuizen you can (learn how to) Stand Up Paddle.

The historic lifeboat Gebroeders Luden takes you to Engelsmanplaat, to experience the darkness and starry sky from the mudflats. Or rent a sloop in Zoutkamp and determine your own course. Whatever you decide, you will certainly enjoy Waddenland water land!

16

7 KEER BLIJVEN PLAKKEN Tekst: Annemarie Bergfeld In een voormalige bewaarschool, kerk of sluiswachterswoning. Op de menukaart veel lokale en typisch Groninger producten. Echt anders dan anders. In deze 7 cafés wil je uren blijven zitten.

— Dagcafé Op Maarhuizen Drie boerderijen, een kleine begraafplaats en een waterplas met steltlopertjes: de wierde Maarhuizen bij Winsum is een en al romantiek. Tussen de stal en het oude voorhuis van boerderij Enne Jans Heerd vind je het knussse dagcafé Op Maarhuizen, met terras in de boerentuin. Op de kaart veel lekkers uit de buurt.

- opmaarhuizen.nl — 't Zielhoes Even over diek kiek'n en de zilte waddenlucht opsnuiven, kan nergens beter dan bij de oude sluis van Noordpolderzijl. Want daar zit 't Zielhoes in de voormalige sluiswachterswoning.

Met een prachtige bar, Perzische kleedjes op tafel, mosterdsoep en Grunneger kouk (notenkoek) op de kaart.

- zielhoes.nl 18

— Klein Wetsinge De deuren van de kerk in Klein Wetsinge staan uitnodigend open voor koffie of lunch. Regelmatig zijn er exposities. Altijd is er, boven, onder de gewelven, de uitkijkcabine met prachtig uitzicht op het Reitdiepdal.

- kerkkleinwetsinge.nl

LEKKER LOKAAL

RESTAURANT ZK86

WA D D E N L A N D

DAGCAFÉ OP MAARHUIZEN

'T ZIELHOES

— Theefabriek Theewinkel, theemuseum, theeschool en theeschenkerij ineen: dat is de Theefabriek in de voormalige kerk van het kleine Houwerzijl.

Onder de platanen op het terras zit je lekker voor een verfrissend kopje thee op een warme dag. Wil je dieper in de thee duiken?

Kies dan een uitgebreide tea of een workshop.

- theefabriek.nl — Moeke Vaatstra Bruiner dan bruin café Moeke Vaatstra in Zuidwolde krijg je ze niet gauw. Bij de brug over het Boterdiep, met een reusachtig terras.

- moekevaatstra.nl

— Het Spijslokaal De kaart van lunchcafé Het Spijslokaal staat vol met producten van het Groninger land. En dan die locatie! In de prachtige oude bewaarschool (1903) op het terrein van Openluchtmuseum Het Hoogeland in Warffum. Het terras mag er ook zijn.

- spijslokaalwarffum.nl — Restaurant ZK86 Vroeger werden de sluisdeuren in dit houten gebouw opgeslagen. Nu zit je er heerlijk achter een drankje of diner met uitzicht op het Reitdiep en de haven van Zoutkamp.

- restaurantzk86.nl

DEU

KLEIN WETSINGE

7 KNEIPEN ZUM VERWEILEN Im Wattenland gibt es viele nette Kneipen, in die man am liebsten für immer einziehen würde. Nicht nur, weil die lokalen, typisch Groninger Produkte so lecker sind, sondern auch wegen der besonderen Location. Kehren Sie in einem alten Bauernhof, einem ehemaligen Internat, einer Kirche oder einem Schleusenwärterhaus ein und lassen Sie sich vom ausgefallenen Ambiente bezaubern.

ENG

7 CAFES FOR A LONG AND LEISURELY STAY Waddenland has got many cafes that you would never want to leave again. Just because the typical local products from Groningen are that tasty. Or because the setting is so unique. Which location would you prefer: an old farm, a nursery school, a church or an old lock keeper’s house?

These cafes truly are something else.

19

NIENKE DIJKSTRA – E I G E N A A R VA N D O E E E N S WA D EN SCHIPPER VA N D E R A A F

WA D D E N L A N D

JUTTOCHTEN

Nienke Dijkstra organiseert juttochten, droogvaltochten en meer met haar schip De Raaf vanuit de haven in Lauwersoog.

- doeeenswad.nl

DE RAAF

Voor Nienke Dijkstra draait geluk om twee dingen: de vrijheid om te zijn wie je bent en een diepe verbondenheid met de omgeving.

Aan boord van haar schip, De Raaf, doorkruist ze de Waddenzee. Ze maakt haar bemanning van die dag enthousiast over het Wad en draagt met de juttochten bij aan de aanpak van de plastic soep in de Waddenzee.

Als kind droomde Nienke al van varen, geïnspireerd door de verhalen van haar overgrootvader die schipper was. De Waddenzee met de dynamiek en de constante verandering voelde voor haar als een echt thuis. Twaalf en een half jaar geleden startte ze Doe eens Wad, nadat ze tijdens een zeiltocht een jerrycan met olie vond. “Door afval te verzamelen, voelde ik mij nog meer verbonden met de plek en ontdekte ik dat ik het vermogen heb om dit werelderfgoed mooier te maken."

Met haar zeiltochten wil Nienke niet alleen mensen inspireren en betrekken bij het opruimen van plastic. “Ik wil mijn bemanning laten voelen hoe je iets goeds kunt doen voor jezelf, voor anderen en voor onze wereld."

Het doel van Stichting Doe eens Wad is de bewustwording van de schoonheid van het Waddengebied te bevorderen en te vergroten van een structurele aanpak van de plastic soep in het Werelderfgoed Waddenzee.

Het draait daarbij om de verbinding van mensen met elkaar en met de natuur.

Dit doel probeert Nienke Dijkstra te verwezenlijken via de activiteiten die zij uitvoert met Doe eens Wad. De stichting heeft niet ten doel winst te maken.

21

N EEN O

GEN M

W

O

IN

EG D O R

GRO

N

W

T

M

E

Z

O

METDE ROUTEAPPZIE JEMEER Waddenland zit zo vol verhalen: waar moet je beginnen? In de gratis route-app ‘Waddenland Routeland’ vind je lange en korte fiets-, wandel- en vaartochten, vaak met een thema. Alle routes zijn gevuld met verrassende weetjes, die op de bijbehorende locaties vanzelf in beeld verschijnen.

Welke kant van Waddenland ontdek jij?

HARSSENSBOSCH

22

ZAT TE ZIEN TUSSEN STAD EN WAD Het ene moment fiets je nog in de binnenstad van Groningen, een paar minuten later kijk je oneindig ver over de velden. En midden in die uitgestrekte weilanden staat een eenzaam keuterboerderijtje, boerderij Harssensbosch. Vroeger stond op deze plek een zogenoemde borg. In de tijd van de jonkers stond de provincie Groningen er vol mee: statige landhuizen omringd door bomen en vaak zelfs een gracht. Borg Harssens viel uiteindelijk ten prooi aan de sloophamer, maar het voormalige borgterrein is nog goed zichtbaar in het landschap. Deze verstilde plek is een van de vele parels tussen de provinciehoofdstad en de golvende Waddenzee. Je fietst langs veel meer van zulke plekken met de 125 kilometer lange fietsroute ‘Van STAD naar WAD naar STAD’.

WA D D E N L A N D

LUISTEREND DOOR VERLEDEN EN HEDEN “Nu zijn we hier,” spreekt de stem je geruststellend toe. Maar waar is hier precies? Wat was hier vroeger en wat is daar nog van over? Tijdens deze 2 kilometer lange wandeling op de wierde Maarhuizen bij Winsum luister je naar verhalen en liedjes, terwijl je om je heen kijkt. Luister bijvoorbeeld naar hoe hier vroeger het kaf van het koren werd gescheiden. Door met vlegels op het geoogste graan te slaan, werden de korrels uit hun omhulsels gewerkt. Zonder elektriciteit. Het elektriciteitsnet werd namelijk pas vanaf 1914 in Groningen aangelegd. Inmiddels zijn de hoogspanningsmasten net zulke bakens in het landschap als de bomen en kerktorens.

Ervaar het verschil tussen verleden en heden met ‘Luisterwandeling Op Maarhuizen’.

WINNEN VAN HET WATER Van alle kerktorens in Waddenland is die in Hornhuizen misschien wel het meest herkenbaar. Het rood en geel van de torenspits steekt precies boven de omringende bomen uit. De toren is te beklimmen, mits je geen knikkende knietjes hebt. Eenmaal boven strekt het uitzicht zich uit tot over het Wad. Vandaar dat de torenspits aan een vuurtoren doet denken! Vroeger deed hij inderdaad dienst als baken voor de scheepvaart op de Waddenzee. Hard nodig, want door alle geulen was het een verraderlijke zee. Het is een mooi voorbeeld van hoe de mensen hier al eeuwenlang samenleven met het water. Soms werd de strijd tegen het water gewonnen, soms pijnlijk verloren. Met ‘Pioniers op nieuw gewonnen land’ fiets je 38 kilometer lang in de sporen van dit samenspel.

23

WA D D E N L A N D

HOE WERKT DEAPP? —

Download ‘Waddenland Routeland’ gratis in Google Play of de App Store. Kies een route en zet deze eventueel lokaal op je telefoon (offline opslaan).

Gebruik de kaart als leidraad tijdens je tocht(je). Onderweg komt er vanzelf leuke, nuttige en handige informatie in beeld, zoals tekst, film, foto’s, geluid en meer. Even pauze? Gezellige horecagelegenheden verschijnen automatisch op je telefoon, zodra je in de buurt bent.

— DOWNLOAD

24

DEU

MEHR ERLEBEN MIT DER ROUTEN-APP Das Wattenland steckt voller Geschichten – nur wo soll man anfangen? Laden Sie sich einfach die kostenlose (niederländische) RoutenApp „Waddenland Routeland“ herunter, die viele kurze und lange Themenrouten bereithält. Alle Rad-, Wander- und Bootstouren sind mit interessanten Erzählungen gespickt, die am jeweiligen Ort automatisch aufploppen. Lassen Sie sich entführen und entdecken Sie die vielen Gesichter des Wattenlandes!

ENG

SEE MORE WITH THE ROUTE APP Waddenland is packed to the brim with stories: where to begin? Download the free Dutch route app ‘Waddenland Routeland’ for long and short - often themed - routes. All bike, hike or boat tours are filled with surprising facts, which appear on the screen at the corresponding locations. Which side of Waddenland are you going to discover?

Ervaar altijd vakantiegevoel, dicht bij huis Uniek gelegen park tussen de Waddenzee en het Lauwersmeer

Groot aanbod aan nieuwe en gebruikte chalets Geen verhuurplicht en vervangingsplicht Jaarplaatsgarantie

Een eigen vakantiechalet?

Bij Siblu Lauwersoog kan het!

Kijk op chalet.siblu.nl of kom langs bij ons showterrein aan de Strandweg Strandweg 1 9976 VS Lauwersoog

 0519 349 133  sales.lauwersoog@siblu.nl

8 KEER PIETER BUREN

ZEEHONDENCENTRUM

Tekst: Cecile Bol EINDELOOS UITZICHT

Jarenlang stond Pieterburen synoniem aan zeehonden en wadlopen. Maar er is nog zoveel meer te zien en te doen!

Van zee tot kerk, van wandelen tot tussen de bloemen struinen... en als het tijd is voor pauze, plof je gewoon even neer bij een van de vele restaurants en cafés.

— Zeehonden Binnenkort verhuist het Zeehondencentrum naar het nieuwe WEC (Werelderfgoedcentrum) in Lauwersoog. Mis deze kans niet om het zeehondenziekenhuis in Pieterburen nog een laatste keer te bezoeken.

- zeehondencentrum.nl — Museumtuin In Domies Toen, de tuin van de dominee, groeien 950 verschillende planten.

Al wandelend door deze kleurrijke ‘slingertoen’ naast de kerk hoor je even niets anders dan zoemende insecten.

- domiestoen.nl

26

— De paden op...

De bekendste wandelroute van Nederland start in Pieterburen. Met het Pieterpad loop je in 500 kilometer naar de SintPietersberg. Een klein stukje wandelen kan ook.

Of volg het Pieterfietspad!

- pieterpad.nl — Wad ga je doen?

In Bezoekerscentrum Waddenkust vind je alles over het Waddengebied.

Hoe is het ontstaan en wat is er te doen? Bekijk ook de maquette van de borg die hier vroeger stond.

- groningerlandschap.nl/ bezoekerscentrumwaddenkust

PETRUSKERK

WA D D E N L A N D

PIETERPAD

— Tuincafé Het voormalige godsdienstschooltje is een prachtig gebouw én een fijne plek voor een pauze. Kom op vrijdag, zaterdag of zondag naar tuincafé Bertje Jens voor lokale, duurzame en veelal vegetarische lekkernijen.

- bertjejens.com — Goed gebakken Bij een circuswagen op een parkeerplaats aan de rand van Pieterburen denk je misschien niet meteen aan een bakkerij. Toch bakt Daan hier twee keer per week brood en ander lekkers.

— Naar de dijk Vanuit Pieterburen is de zee heel dichtbij. Wandel of fiets naar de dijk voor de zeewind in je gezicht en een eindeloos uitzicht over het wad en de kwelders. Aan de vele dammetjes groeit langzaam nieuw land.

— Gotische kerk De Petruskerk is van buiten al indrukwekkend, maar het interieur met zijn rijke versiering en oude orgel is zeker ook een bezoek waard.

De toren diende vroeger als dorpsgevangenis.

- kerkpieterburen.nl

- bakkerij-de-eenvoud.nl/stoet DEU

8 X PIETERBUREN Bei Pieterburen denkt man automatisch an Seehunde und Wattwanderungen – dabei gibt es hier noch so viel mehr zu erleben! Vom Strand sind es beispielsweise nur ein paar Schritte zur alten Kirche, und ein Blütenparadies lädt zum Lustwandeln ein. Zu einer kleinen Pause locken viele gemütliche Kneipen und Restaurants.

BERTJE JENS ENG

8 X PIETERBUREN For years, Pieterburen was synonymous to seals and mudflat walking. But there is so much more to see and do! From sea to church, from hiking to strolling among the flowers... and when it is time for a break, just flop down at one of the many restaurants and cafes.

NAAR DE DIJK

27

ZODONKER DATJE ALLESZIET Tekst: Cecile Bol In Nationaal Park Lauwersmeer is het ’s nachts donker. Zo donker dat het een officieel Dark Sky Park is. Ook op andere plekken in Waddenland is het nog écht nacht. Belangrijk voor de natuur én indrukwekkend om te ervaren. Hoe? Koosje Lamers, bioloog en projectleider bij ‘Donkerte van de Wadden’, geeft tips.

DEPRACHTVAN ECHTENACHT “Door lichtvervuiling verliezen we onze nachtelijke omgeving,” vertelt Koosje.

“Al het leven op aarde is ingericht op het 24-uursritme van licht en donker.

Nachtdieren, zoals egels en uilen, hebben last van kunstmatig licht in de nacht.

Ook dieren die overdag actief zijn, raken verstoord. Zangvogels worden eerder wakker en mensen slapen slechter. Maar hier bij de Wadden is weinig lichtvervuiling en gaat er in de nacht een wereld boven je open. En dan ook nog dat water waarin de sterren en maan worden weerspiegeld.

Hier krijgt donkerte een extra dimensie.”

30

BEZOEK EEN SPECIALE PLEK “Bij activiteitencentrum Lauwersnest is een transformatorhuisje omgebouwd.

Op de buitenkant heeft graffiti-artiest Roy Schreuder nachtdieren gespoten.

Vanaf juni 2024 vind je binnenin een sprookjesachtig panorama. Rond die tijd groeit er ook een nachttuin met planten die 's nachts bloeien, zoals de teunisbloem, en dus nachtvlinders aantrekken. Ook de andere kant van Waddenland heeft vanaf medio 2024 een speciale plek. Marc van Vliet maakte een kunstwerk net achter de dijk bij het haventje van Noordpolderzijl: Sterrenzijl. Het kunstwerk representeert de sterrenhemel, je kunt er zelfs in gaan liggen!

Overdag, maar extra bijzonder ’s avonds.”

WA D D E N L A N D

NATIONAAL PARK LAUWERSMEER

GA WANDELEN “Met de Dark Sky route vanuit het Lauwersnest wandel je door de nachtelijke natuur. Volg de zwarte bordjes met drie sterren of ga mee met de boswachter. Dat laatste heb ik zelf een keer gedaan, een spannende én grappige ervaring. Je hoort van alles ritselen en boven je hoofd fonkelen de sterren aan de hemel. Voor meer over die hemel wandel je vanaf medio 2024 het Planetenpad, overdag, dat wel. Vanaf het Lauwersnest loop je van planeet naar planeet door ons zonnestelsel.”

ONTDEK NACHTDIEREN “Er zijn ook superleuke excursies, zoals de nachtvlinderdemonstratie. Een expert lokt dan nachtvlinders en die ga je met elkaar bekijken. Echt tof is meegaan met een vleermuizenwandeling. Deze vliegende zoogdieren zijn heel leuk om van dichtbij te zien vliegen. Je gaat op pad met een ‘bat detector’, een apparaat dat de frequentie van vleermuisgeluiden verlaagt naar een frequentie die mensen kunnen horen. Zo hoor je welke soort het is en of ze aan het jagen of met elkaar aan het communiceren zijn.”

GA HET WATER OP “Vanaf het water is de nacht heel anders.

Ik ben zelf een keer meegegaan met een bootexcursie op de ST5 vanuit Zoutkamp.

Met niets dan water om je heen, kijk je als vanzelf omhoog naar de sterren en word je als het ware gedwongen om te genieten.

Zelfs met een goede verrekijker kun je al veel zien, bijvoorbeeld de manen van Jupiter!”

NOORDPOLDERZIJL

31

WA D D E N L A N D

MEER INHET DONKER — Nationaal Park Lauwersmeer is ook ná zonsondergang toegankelijk voor wandelaars; blijf wel op de paden.

— Bezoek de Dark Sky expositie

LEEN EEN TELESCOOP “Je kunt op diverse momenten samen met sterrenkundigen naar de sterren kijken.

Misschien nog wel cooler is zelf een telescoop lenen. Op leentelescoop.nl staat bij welke bibliotheken en ondernemers dat kan. Je hoeft hier echt geen expert voor te zijn. Ik ben zelf ook zeker geen sterrenkundige, maar dit is voor mij de allerleukste activiteit in de donkerte van Waddenland. Je kiest zelf je plek en zet zelf de telescoop op. Dat geeft zo’n machtig gevoel!”

in activiteitencentrum Lauwersnest in Lauwersoog.

— Ga liggen op een van de hemelplatforms, lage uitkijktorens aan de Strandweg (Vlinderbalg) en bij Suyderoogh (Achter de Zwarten).

— Haal de Nachtkaart bij een Toeristisch Informatie Punt voor de sterrenhemel per seizoen.

GA ER GEWOON HEEN “Mijn laatste tip? Ga gewoon het duister in! Het donker voelt misschien spannend, maar het is niet gevaarlijk. Je komt erachter hoe goed je eigenlijk nog kunt rondlopen.

Je ogen wennen aan het duister en je wordt je bewuster van je andere zintuigen.”

DEU

ECHTE DUNKELHEIT Im Nationalpark Lauwersmeer und an vielen anderen Orten im Wattenland wird es nachts noch richtig dunkel: eine Wohltat für die Natur und ein einzigartiges Erlebnis für den Menschen. Leihen Sie sich ein Fernrohr aus und gehen Sie auf eine nächtliche Wanderung oder Bootstour. Die Augen gewöhnen sich schnell an die Finsternis, und alle anderen Sinne werden im Dunkeln geschärft.

32

— ●Check nachtvanhetwad.nl voor nog meer activiteiten.

— Kijk op donkertevandewadden.nl voor meer tips!

ENG

THE BEAUTY OF THE NIGHT In National Park Lauwersmeer, as well as many other places in Waddenland, it’s really dark at night. Both important for nature and very impressive to experience. Lend a telescope or go on a night excursion, either on foot or by boat. Your eyes will soon get used to the dark and you will become more aware of your other senses.

oiste o m t e h t e rd e n m o w r e ad! k W k t a e h W p o t h uitzic

er!

am Boek nu uw k

T 06-57 94 33 41 Haven 8, Lauwersoog

www.schierzicht-logement.nl

Een beleving in een oase van rust.

ONTDEK HET WAD 06 - 11 05 05 05

W W W. WA D L O P E N M E T W I M S P I J K . N L

M.P.S. Vlinderbalg Ook voor groepen

 Rondvaarten  Dagtochten  Zomeravond-

vaarten

 Vogeltochten

Tel. 06-21244416 www.lauwersmeer.nl

N EEN O

GEN M

W

O

O

IN

EG D O

W

T

M

E

R

GRO

N

Z

45KM

LANGSDE RIJKDOMMEN VANHETLAND Tekst: Annemarie Bergfeld Rijkdom zo ver het oog reikt is de naam van een mooie én smakelijke fietsroute vanuit Uithuizen. Hier beleef je de gulheid van Waddenland.

34

1 DORP IN ROOD Lange, lange rijen bosuien. Lange, lange rijen witte bloemetjes van de aardappelplanten.

Roze bloemen ook, die ik niet kan thuisbrengen.

Uitgestrekte goudgele graanakkers, door paarse phacelia's omrand. Het land rond Uithuizermeeden is rijk aan kleur. Vanaf de hoogholtjes, de hoge houten fietsersbruggetjes die her en der de waterlopen overspannen, zijn de kleuren nog beter te zien. Voorbij Zandeweer, een dorp in rood, nader ik een hardloopster op het smalle schelpenpad. Ze schrikt van mijn fietsbel. Waarschijnlijk kwam ze nog niemand tegen vanochtend. Rust, ruimte en stilte zijn ook rijkdommen van deze streek.

WA D D E N L A N D

2 PROEF MAAR Op de wierde van het stille Oldenzijl pronkt de 13e-eeuwse Nicolaaskerk. Kenners weten dat dit kerkje een van de hoogtepunten van de romaanse bouwkunst in Groningen is.

Voor een woonhuis trekt een kratje met fruit mijn aandacht. ‘Ol'n Zielster Gruintekas’ staat op een A4'tje. En: “Mmmm, heerlijk, proef maar eens, bij een bakje met pruimen.” Dat doe ik, en ik val stil van wat ik proef. Wat een sappige heerlijkheid! Voor €1 neem ik een zak mee. Er zit zeker meer dan een halve kilo in.

3 VOEDSELBOS Bij Uithuizermeeden stuit ik op biologischdynamische boerderij De Eemstuin. Op het bord in het zelfbedieningswinkeltje tel ik 58 verschillende groenten, van aardappel tot zoete bataat. En dan is er ook nog fruit, en bloemen. En tussen mei en oktober elke maand Open Tuin, met een wandeling en thee en taart in het eigen voedselbos.

— FIETSROUTES

E E D E N Z W A D 5

Noordkaap 69

EEMSHAVEN 43

77

71

Oudeschip 6

70

73

16

UITHUIZERMEEDEN

ROODESCHOOL

4

72

Oosteinde

74

3

65

UITHUIZEN

63 N3

7 6

N4 12

2 93

67

Oldenzijl

Doodstil 1

11

Zandeweer

35

WA D D E N L A N D

4

6

GROENTE- EN FRUITHEMEL Boerderijwinkel Goudgewas in Roodeschool is een groente- en fruithemel in een loods.

De keuze is reuze, de prijzen zijn meer dan schappelijk. Behalve zelfgekweekte groenten en aardappelen verkoopt Goudgewas ook zuivel, vlees, brood, bakmixen, sappen, jams, de wereld aan bonen en erwten en veel meer. Met het aanbod aan groentestekjes zou ik een moestuin voor mijn hele dorp kunnen aanleggen. Maar zelf een moestuin beginnen is nergens voor nodig als je in deze streek je eten kunt kopen.

5 HEMELPOORT Bos vind je niet veel in deze streek. Helemáál open is het op de Noordkaap, het noordelijkste punt van ons vasteland, niet ver van de Eemshaven. Een 2,5 meter hoge poort markeert het exacte punt. In de volksmond heet het kunstwerk 'Hemelpoort' en inderdaad: het zicht op het wad en de lucht is hemels.

DEU

KÖSTLICHES WATTENLAND „Reichtum, so weit das Auge reicht“ – so heißt eine herrliche Genießer-Radroute mit Startpunkt in Uithuizen, auf der man die Köstlichkeiten des Wattenlandes entdecken kann. Alles, was hier auf dem Land wächst, wird an Verkaufsständen oder in Hofläden entlang der Route angeboten – und das ist eine Menge!

Auf den hohen Holzbrücken über die vielen Kanäle lassen sich die Felder, von denen diese Produkte stammen, wunderbar überblicken.

36

LUTJEWEGJE Zelden zag ik zo'n gezellige voormalige garage als die van Rustpunt Lutjewegje. Mét thee, koffie en koek. In het weekend maakt Renesse Smit er altijd 'iets lekkers' bij. Ik geniet van het lekkers en van de mooie plek.

7 MENKEMABORG De Menkemaborg verdient een lange stop.

De vertrekken van deze adellijke borg zijn ingericht alsof de 17e- of 18e-eeuwse bewoners net nog aan tafel zaten. In de tuinen zijn een rozentunnel, lusthof, doolhof en keukentuin aangelegd. In het Schathoes (de vroegere boerderij van de borg) kun je nu eten en drinken. Waar mogelijk komen groenten, fruit en kruiden uit de borgtuin. Ik kies het terras tegen de met klimop begroeide gevel, met zicht op de rijkversierde borg. Ik voel me rijk na een dagje fietsen door dit gulle Groninger land.

ENG

GENEROUS WADDENLAND ‘Wealth as far as the eye can see’ is the title of a beautiful (and delicious) cycling route starting in Uithuizen. On this food route, you experience true Waddenland generosity. Fresh from the fields, produce is being sold in local farm shops or in honesty stalls alongside the road. And there’s not little to choose from! From the top of the high wooden bridges that cross the watercourses, you get an excellent view over the fields where all this precious produce is being grown.

SPELEN, ONTDEKKEN, SPEURENEN KNUTSELEN Tekst: Cecile Bol Met je gezin op vakantie in Waddenland?

Heb jij even geluk! In Waddenland is superveel te doen voor kinderen. Zeker als je van dieren houdt. Of van rondrennen en klimmen, van speuren of even lekker knutselen. Waar je ook plezier aan beleeft: in Waddenland hoef je je nooit te vervelen.

38

WA D D E N L A N D

SPEUR & KNUTSEL VERLEDEN TIJD

Ga zitten in de schoolbanken van 100 jaar geleden. Kruip onder de wol in een bedstee. In Openluchtmuseum Het Hoogeland in Warffum komt het verleden tot leven.

- hethoogeland.com

ZEEHONDEN

Zeehonden die hulp nodig hebben, worden naar het Zeehondencentrum in Pieterburen gebracht. Het glas is eventjes het enige tussen jouw neus en die van een zeehond!

- zeehondencentrum.nl

Waarom woonden de mensen in Groningen vroeger op zelfgebouwde heuvels? Na de speurtocht door Museum Wierdenland in Ezinge weet jij alles over deze wierden.

- wierdenland.nl

SPELEN MAAR!

Klimmen en kliederen in een speeltuin vol water? Op zonnige dagen is het een gezellige boel in de waterspeeltuin bij restaurant Het Booze Wijf in Lauwersoog.

- boozewijf.nl

39

KLAUTEREN

Ben jij een echte klimgeit? Test dan hoe goed jij kunt klimmen in Adventurepark Waddenfun in Wehe-den Hoorn. Dit is het grootste indoor klimpark van Nederland.

- waddenfun.nl

OUD LANDGOED

Stenen, appelbomen en een schatkist? Ontdek de verhalen van landgoed Verhildersum in Leens.

Hier beleef je hoe de mensen vroeger woonden en werkten.

- verhildersum.nl

40

OP DE FIETS

Fietsen met game levels en spannende verhalen? Deze route van 14 kilometer bij Zoutkamp zit vol uitdagende opdrachten voor kinderen tussen de 6 en 12 jaar.

- kinderfietsroute.nl

NOORDPOLDERZIJL

Bij de Waddenhoeve in Noordpolderzijl is van alles te doen. Wat dacht je van een potje waddengolf of een tochtje met een kano? Of ga wadlopen over de kwelders.

- waddenhoeve.com

WA D D E N L A N D

KABOUTERS DE DIJK OP

In het bos bij bungalowpark Suyderoogh wonen kabouters. Echt waar! Haal de knapzak en kaboutermuts bij Activiteitencentrum Lauwersnest en ga op pad.

- np-lauwersmeer.nl/doen-zien/wandelen

Spelen kan overal. Ga lekker struinen op de dijk. Wie weet zie je wel een bijzonder waddendier of durf je van de dijk te rollen? Pas wel op dat je niet per ongeluk tegen een schaap botst.

ZOVEEL PLEZIER METDE KIDS 41

OP ONTDEKKINGSTOCHT LEEF JE UIT

Neem een kijkje in de kamers van de Menkemaborg in Uithuizen en luister naar alle geheimen. Of ga op ontdekkingstocht door voorwerpen te bekijken, voelen en ruiken.

- menkemaborg.nl/activiteiten

DURF JIJ?

Een slang om je nek? Een stinkdier aaien? Een kikker kussen? Het kan in DoeZoo in Leens. Tijdens de rondleiding mag je de dieren voelen en vasthouden.

- doezoo.nl

42

Zin in buiten spelen? In het speelbos achter De Theefabriek in Houwerzijl vind je een kabelbaan, glijbaan, jeu-deboules-baan, waterspeelplaats en heel veel klimtoestellen.

- theefabriek.nl/speelbos-houwerzijl/

KNUFFEL EEN KOE

Koeien zijn heerlijk om mee te knuffelen. Bij Beleef de Koe in Zuidwolde kun je in kleine groepjes bij de koeien voor een bijzondere ontmoeting. Wel even reserveren.

- beleefdekoe.nl

WA D D E N L A N D

ZO KLEIN!

OP EXPEDITIE

Wist je dat veel vissen plankton eten?

Bij 't Ailand in de haven van Lauwersoog kun je plankton vissen. Daarna mag je je vangst onder een microscoop bekijken.

- ailand.nl

Jonge (en oudere) avonturiers gaan op wadexpeditie. Zoute wind op je huid, je voeten in het zand en ondertussen jutten naar schatten. Wat zal jij vinden?

- vanhetwad.nl

DEU

SPIELEN, ENTDECKEN, SUCHEN UND BASTELN Im Urlaub im Wattenmeer? Du Glückspilz! Für Kinder gibt es im Wattenmeer viel zu tun.

Vor allem, wenn Sie Tiere mögen, wie Robben, Schlangen, Kühe und die Mini-Lebewesen, die im Meer leben. Bist du sportlich oder rennst, kletterst und spielst du gerne? Dann ab auf einen der vielen Spielplätze. Oder schließen Sie sich den spannenden Abenteuern in der Natur und den alten Gebäuden des Wattenlandes an. Lust auf einen entspannten Tag? Sie können an allen möglichen Orten basteln. Was auch immer Ihnen Spaß macht: Im Wattenland wird Ihnen nie langweilig. kommst du auch?

ENG

PLAY, DISCOVER, SEARCH AND CRAFT On holiday in Waddenland? Lucky you! There is a lot to do for children in Waddenland.

Especially if you like animals, such as seals, snakes, cows and the mini-critters that live in the sea. Are you sporty or do you love to run around, climb and play? Then go to one of the many playgrounds. Or join the exciting quests in nature and the old buildings of Waddenland. Fancy a relaxed day? You can tinker in all kinds of places. Whatever you enjoy: in Waddenland you will never be bored. are you coming too?

43

STREEK PRODUC

TEN:

Tekst: Annemarie Bergfeld Van kaas tot wijn, van vis tot groente: grond en water van Waddenland brengen prachtige producten voort. Het allermooiste? In (boerderij)winkels, stalletjes langs de weg en restaurants is het allemaal te koop.

VAN GRONINGER GROND

STREEK PRODUCTEN Check vooraf de websites voor openingstijden

— Kaasboerderij Kleikracht De koeien van biologische kaasboerderij Kleikracht bij Winsum grazen in de bloemrijke weiden van het Reitdiepdal.

Naast de lekkerste (kruiden)kazen liggen in de boerderijwinkel ook biologisch vlees, jam, bier, broodbeleg, groenten en wijn uit de regio.

– kleikracht.nl

— Vis op Lauwersoog Voor iedere Groninger is het een vanzelfsprekendheid: zo nu en dan móet je even naar Lauwersoog om een visje te halen. Rond de bedrijvige haven is een ruime keus aan visrestaurants. Met zicht op de kotters.

– ailand.nl

— Wijn van 't Hogeland En óf er goede wijnen uit Groningen komen. De witte wijnen van Wijngaard Hof van 't Hogeland, bij Mensingeweer, worden door heel Nederland geprezen. De wijnstokken staan op de zuidhelling van de eeuwenoude wierde Groot Maarslag. Let op de flessen met drie eenden op het etiket.

– facebook.com/grootmaarslag

46

WA D D E N L A N D

— Bakkerij Peters Speltwalnotenkoek is de specialiteit van ambachtelijk bakker Peters in Leens. Spelt, geteeld op de akkers van Kloosterburen en gemalen in de molen van Joeswert, verwerkt de bakker ook tot koekjes, ontbijtkoek, brood en crackers.

— Het Zotte Kalf Vraag in de horeca eens naar een speciaalbiertje van plattelandsbrouwerij Het Zotte Kalf uit Winsum: een Galloway Porter, Barrosa Blond of Salorn Tripel. In het weekend, en als de vlag buiten staat, verkopen de brouwers ook vanuit de brouwerij.

– bakkerijpeters.nl

– hetzottekalf.nl

— Zuivelboerderij WaddenMax De verse, warme melk van koeien die heerlijk buiten lopen, wordt meteen verwerkt tot de verschillende zuivelproducten van WaddenMax. Toevoegingen zijn niet nodig, hier smaken yoghurt, kwark en kaas zoals ze horen te smaken.

– waddenmax.nl

— Grondel Distillery Het maken van de beste rum met de beste ingrediënten en zo duurzaam mogelijk, dat is de missie van Marc Grondel uit Adorp. Zijn Grondel-rums zijn in veel Groninger horeca te koop en ook in de winkel op de dagen dat hij aan het destilleren is en het bord buiten staat.

– grondeldistillery.nl

47

EEN WADDE

WEEKIN NLAND? MISDIT NIET! Tekst: Annemarie Bergfeld Je kunt weken in Waddenland doorbrengen zonder je te vervelen.

Heb je maar één week of zelfs niet meer dan een weekend? Zorg dan dat je in ieder geval deze hoogtepunten niet mist. In voor- en najaar net zo mooi als in de zomer!

HET HOOGSTE PUNT Waar te beginnen? Waddenland heeft zo veel hoogtepunten!

Bij het letterlijke hoogtepunt dan maar? Het hoogste bouwwerk van de provincie meet 132 meter. Tel je de wieken van deze windturbine bij de Eemshaven mee, dan haalt hij zelfs een hoogte van 200 meter. David is de naam die hij kreeg, want hij werd gebouwd vlak naast de bescheiden poldermolen De Goliath (1897), waarvan de wieken amper 25 meter boven de grond uitkomen. Op zaterdag- en zondagmiddag is De Goliath te bezoeken. Maak er meteen een dagje uit van. De Eemshaven is namelijk vertrekpunt van de boot naar Borkum.

Dit Duitse waddeneiland lijkt op die van ons, maar is toch heel anders. Steek een dagje de grens over en beleef het zelf!

WERELDERFGOED WADDENZEE Bij de Noordkaap, het noordelijkste puntje van het Nederlandse vasteland, heb je vrij uitzicht over Waddenzee Werelderfgoed.

Dat bijzondere landschap van kwelders, duinen, geulen en zandplaten vind je nergens anders. Zittend op de kruin van de dijk voel je je nietig bij het zien van die oneindigheid van water en lucht. Of beleef het Wad bij Noordpolderzijl, de kleinste zeehaven van ons land. Je krijgt er hetzelfde uitzicht en hetzelfde gevoel, maar er is ook nog een heel aangename extra in de vorm van café 't Zielhoes in de oude sluiswachterswoning. Gasten van over de hele wereld komen speciaal naar dit bijzondere café om een shotje gezonde zeelucht te halen. Het is niet moeilijk het een hele middag vol te houden op het terras. Ben je een week in Waddenland? Pák die kans en ga een (mid)dagje wadlopen. Dichter bij de natuur ben je nog nooit geweest.

50

WA D D E N L A N D

WARFFUM EN WINSUM Dicht bij het verleden kom je in Openluchtmuseum Het Hoogeland in Warffum. Hier struin je door huizen, winkels en werkplaatsen van rond 1900. De wierde van Warffum is de grootste van Nederland. In het dorp voel je de hoogteverschillen. Ook Winsum is op een wierde gebouwd en ook hier ligt het verleden op elke straathoek.

Dit dorp van nog geen 8.000 inwoners (en door de ANWB uitgeroepen tot mooiste dorp van Nederland) grossiert in monumenten en leuke unieke winkeltjes. Bouwstijlen uit verschillende eeuwen buitelen over elkaar heen: van Jugendstil tot Amsterdamse Schoolstijl, van twee middeleeuwse kerken tot 17e-eeuwse herenboerderijen.

PETRUS EN WALFRIDUS Pieterburen is ook zo'n dorp waar je je een hele dag kunt vermaken. Heb je niet zo veel tijd, bezoek dan in ieder geval Domies Toen met tuincafé Bertje Jens. In deze vroegere domineestuin in de schaduw van de prachtige Petruskerk groeien en geuren maar liefst 950 verschillende planten. De robuuste kerktoren diende vroeger als dorpsgevangenis.

De toren van de Walfriduskerk in Bedum heeft weer een heel ander verhaal. Vergeet Pisa! Voor een grappige omduwfoto kun je net zo goed in Bedum terecht. Deze toren schijnt ook nog eens 5,5 centimeter schever te staan dan zijn Italiaanse collega.

TIP Kijk op waddenland.nl voor meer leuke tips

51

WA D D E N L A N D

DEU

BEZOEK EEN BORG Borgen horen bij Groningen zoals zeehonden bij de Waddenzee. Geen bezoek aan Groningen zonder een bezoek aan een borg. In borg Verhildersum in Leens beleef je hoe de adellijke bewoners in de 17e en 18e eeuw tezamen met boeren en arbeiders op het landgoed leefden. Nog tijd voor een wandeling?

Een mooie route door het land leidt langs oude Groninger appel- en veerassen.

DIE HIGHLIGHTS IM WATTENLAND: NICHT VERPASSEN! Im Wattenland kann man Wochen verbringen, ohne sich zu langweilen.

Wenn Sie aber nur ein Wochenende oder ein paar Tage da sind, lassen Sie sich diese Highlights nicht entgehen.

Egal, ob im Frühling, Sommer oder Herbst: Das hier dürfen Sie auf keinen Fall verpassen! Zoutkamp: die einstige Krabbenhauptstadt von Groningen.

Noordpolderzijl: gesunde Seeluft und die legendäre Kneipe 't Zielhoes.

Bedum: ein schieferer Turm als in Pisa.

Nationalpark Lauwersmeer: Natur von Weltklasse. Winsum: das schönste Dorf der Niederlande. Freilichtmuseum Het Hoogeland. Borg Verhildersum: Leben auf dem Gutshof im 17. und 18.

Jahrhundert. der „Pfarrersgarten“ in Pieterburen, und natürlich. Wattwandern!

ENG

GARNALENHOOFDSTAD Beetje bij beetje zijn we in het westen van Waddenland beland. En dat is niet het minste deel! Toen de Lauwerszee in 1969 werd afgesloten, kon niemand voorzien wat een pracht van een natuurgebied achter de dijk zou ontstaan. Nu is het Lauwersmeer een van de mooiste Nationale Parken van Nederland, een paradijs voor grote grazers en kleine vliegers. En Dark Sky Park bovendien. Ver weg van kunstlicht valt hier de duisternis nog echt te ervaren. In Zoutkamp beleef je nog de tijd dat het dorp de garnalenhoofdstad van Groningen was. Met de afsluiting van de Lauwerszee nam het belang als vissersplaats af, maar Zoutkamp transformeerde tot een aangenaam dorp waar de sfeer van het visserijverleden nog in de straten hangt. Hier bezoek je het Visserijmuseum, dwaal je langs de haven en eet je natuurlijk... verse vis.

52

A WEEK(END) IN WADDENLAND? DO NOT MISS THIS! You can spend weeks in Waddenland without ever getting bored. Do you only have a week, or even just a weekend?

Make sure not to miss any of these highlights. They are just as good in spring and autumn as they are in summer!

Zoutkamp: the former shrimp capital of Groningen. Noordpolderzijl: for a shot of fresh Wadden Sea air and the legendary Zielhoes cafe. Bedum: a leaning tower more crooked than Pisa. National Park Lauwersmeer: world-class nature. Open air museum Het Hoogeland. Borg Verhildersum: estate living in the 17th and 18th century. Domies Toen: the pastor’s garden in Pieterburen, and last, but not least: wadlopen!

WANDELEN, VAREN EN FIETSEN DOOR HET ALLERMOOISTE DORP Ontdek de rijke geschiedenis van tweelingdorp

Winsum-Obergum

Regnerus Praediniusstraat 3, Winsum 0595-202023 • www.bistrorefter.nl

Elke zaterdag (bij voldoende deelname) start er om:

Domies Toen, een botanisch pronkjewail

S

DORP GID

10.30 uur Een wandeling met een gids ± 2 uur vanaf recreatiecentrum Marenland.

10.30 uur Een wandeling met een vaartocht met de praam ± 2 uur vanaf Recreactiecentrum Marenland.

Winsum

13.00 uur (± 50 minuten) Een vaartocht met de praam.

Startpunt: Marenland, eindpunt: Eetcafé J&A/De Boog.

14.00 uur (± 50 minuten) Een vaartocht met de praam.

Startpunt: Eetcafé J&A De Boog, eindpunt: Marenland.

Recreatie & Toerisme

Op aanvraag is er ook een wandeling, praamtocht, fietstocht te reserveren op een ander tijdstip.

Dit is ook mogelijk voor groepen.

Aanmelden via het inschrijfformulier!

>>> www.dorpsgidswinsum.nl

Deelname is op eigen risico.

Palingrokerij Postma Reitdiepskade 16 Zoutkamp

0595 402 177

De tuin van de dominee is een oude pastorietuin bij de Petruskerk, met kruidentuin, bloemenweiden, vlinder- en insectentuin, vijvers, tuinprieel ‘Domies Toenhoes’, borders en rozen

www. palingrokerijpostma.nl

Koffie- en Winkelmuseum Rijksmonument anno 1830

Elize Catharina Heerd ook voor een kopje koffie en gebak kunt u bij ons terecht

t 0595 52 86 41 m 06 23 79 71 16 alicestreekstra@hotmail.com Hoofdstraat 103 9968 AC Pieterburen

Botanische tuin Domies Toen Hoofdstraat 76, 9968 AG Pieterburen T 085 400 19 62; www.domiestoen.nl De tuin is het hele jaar geopend; entree € 3 pp

DORPSGIDSENIN HETHOGELAND — JA N VA N D E R P LO EG , JA N B I J ST E RV E L D E N E D DY VA N D I J K E N

WA D D E N L A N D

PRAAM WINSUM

De dorpsgidsen in het Hogeland organiseren wandelingen in hun eigen dorp en in Winsum ook fietstochten en vaartochten. Wil je zelf mee wandelen, fietsen of varen met een dorpsgids?

- dorpsgidsenhogeland.nl

Wat in 2020 begon in Winsum heeft zich inmiddels als een olievlek uitgebreid over Het Hogeland. In twaalf verschillende dorpen kun je nu op ontdekkingstocht gaan met een dorpsgids.

Jan van der Ploeg is dorpsgids in Uithuizen.

Hij heeft altijd al veel interesse gehad in de geschiedenis van zijn eigen dorp. "Ik weet altijd meer te vertellen dan ik tijd heb."

De wandelingen van de dorpsgidsen zijn niet alleen populair bij toeristen; ook de inwoners van de dorpen zijn enthousiast. "Als ik met mensen uit het dorp wandel, vullen ze mijn verhaal aan en zo leer ik steeds meer bij."

MOLEN DE LIEFDE

Jan is trots op zijn eigen dorp en deze trots deelt hij met zijn naamgenoot Jan Bijsterveld, die dorpsgids is in Winsum. "Je moet geloven dat alles wat je ziet mooi is. Zelfs de minder mooie dingen hebben vaak prachtige verhalen." In Winsum is het ook mogelijk om met een dorpsgids in een praam het water op te gaan. Schipper en dorpsgids Eddy van Dijken legt uit: "Je ziet de dorpen anders vanaf het water dan vanaf de straat. Door dat andere perspectief wordt de beleving ook anders.”

Jan Bijsterveld vult aan: "We delen alle kleine pareltjes; zelfs de kleinste dorpen hebben bijzondere verhalen of plekken, iets komt pas echt tot leven wanneer het een verhaal heeft."

55

N EEN O

GEN M

W

O

O

IN

EG D O

W

T

M

E

R

GRO

N

Z

4KM

INDEVOETSPOREN VANEENWERELD BEROEMDEDENKER Tekst: Cecile Bol

In 1443 werd er in Baflo een multi-talent geboren: Roelof Huesman. Later ging hij zich Rudolf Agricola noemen, de Latijnse versie van zijn naam, en stond hij aan de basis van het humanisme in Noord-Europa. Waar liep hij bijna 600 jaar geleden en wat is daar nu nog van over? Samen met een vriendin wandel ik rond in Baflo en Rasquert.

56

WA D D E N L A N D

An

33

— N363

WANDELROUTES

de

lst er

m

aa

r

31

RASQUERT

3

2

22

4 23

1

50

BAFLO

1 BEELD NAAST DE KERK Een van zijn vrienden omschreef Agricola als iemand met “een breed voorhoofd, kastanjebruin haar, een vooruitstekende neus, een vriendelijke en open blik”. We staan voor het standbeeld aan de Rudolf Agricolastraat in Baflo en proberen ons voor te stellen dat deze man zoveel kon: van orgels bouwen tot lezen en schrijven in Latijn en Oudgrieks, van dichten tot boksen. Dan glijdt mijn blik via een smal pad richting de kerk verderop. Zou dit het pad zijn geweest dat hij eeuwen geleden nam om naar de kerk te gaan? De Laurentiuskerk is open; een sobere, stoere kerk met een balkenplafond. Met een reusachtige sleutel opent de beheerder de losstaande toren.

2 DOOR DE GROENE VELDEN Baflo en Rasquert zijn op wierden gebouwd, woonheuvels om droge voeten te houden bij hoog water. Vooral in Rasquert is dit nog mooi te zien. Het stratenplan lijkt wel een wiel, waarbij de wegen als spaken naar het hoogste punt van de wierde lopen. Zo was het in de tijd van Agricola ook al. Tussen de twee dorpen worden we getrakteerd op groene weidsheid en een verre horizon. Hier zwierf Agricola als jonge jongen graag rond met zijn dorpsgenootjes. Hij maakte panfluiten van wilgentakken, ging met de herders mee en bewonderde de instrumenten en schilderingen in de kerken. Droomde hij toen al over wat hij later allemaal zou leren en bereiken?

57

WA D D E N L A N D

DEU

3 SPOREN VAN DE BORG Ineens denkt mijn wandelgenoot sporen van oude vormen in het landschap te zien.

Ze blijkt gelijk te hebben. Hier stond vroeger een borg, de Meymaborg. De diepe sloten van nu waren toen de grachten rond de borg.

Agricola kende de borgvrouwe en schreef een rouwgedicht bij haar overlijden. “Zij was rijk aan bezit, had een huis, verheven door trotse muren, omvangrijke grond vele jukken groot.”

Terug in Baflo bestellen we bij Proef Lokaal Bakkerij Rutgers een kopje koffie met een stuk Agricolakoek. Ik word binnenkort 42 jaar; ouder dan dat is Rudolf Agricola niet geworden. Hij zou de geschiedenis ingaan als inspiratiebron voor mede-humanist Erasmus en grondlegger van een belangrijke intellectuele beweging.

We nemen nog een slokje koffie.

58

AUF DEN SPUREN EINES BERÜHMTEN DENKERS Im Jahr 1443 wurde in Baflo ein Universalgenie geboren: Rudolf Agricola. Der vielseitige Gelehrte gilt als einer der Begründer des Humanismus in Nordeuropa. Auf einem vier Kilometer langen Rundgang (in niederländischer Sprache) wandeln Sie auf seinen Spuren und entdecken, was hier nach fast 600 Jahren heute noch an ihn erinnert.

ENG

IN THE FOOTSTEPS OF A RENOWNED THINKER In 1443, a multi-talent was born in Baflo: Rudolf Agricola. This scientist was one of the founders of humanism in Northern Europe. Walk the four kilometres long Dutch circular walk to see where this humanist walked almost 600 years ago and what is left of it today.

TIP Treed in de voetsporen van Rudolf Agricola met de vier kilometer lange rondwandeling van Stichting Agricola Laurentius. De gratis routebeschrijving ligt in de Laurentiuskerk en bij Proef Lokaal Bakkerij Rutgers dat ook een Toeristisch Informatie Punt is. In de zomermaanden kun je de route samen met een gids wandelen. Kijk op www.agricolalaurentius.nl voor data en andere activiteiten van de stichting.

Wel wandelen, maar niet zo gericht op Agricola? Wandel dan mee met Kees Danhof van de Historische Kring Baflo. Kees leidt al ruim tien jaar mensen door Baflo en bruist van de verhalen. Stuur een e-mail naar: krdanhof@ziggo.nl voor meer informatie.

DEKOP LEEG Wat doe jij om tot rust te komen? Wandelen, fietsen, varen? Eén ding is zeker: in Waddenland gaat het je lukken.

- waddenland.nl/dekopleeg

PERFORMANCE

8 KEER KUNST Tekst: Cecile Bol De weidsheid, het licht, het karakter van de mensen die hier wonen en werken: Waddenland maakt iets los in kunstenaars. Waar deze inspiratie toe leidt? Dat ervaar je door de vele ateliers, galeries, kunstwerken in de openbare ruimte en kunstprojecten die deze regio rijk is.

— Landschap als inspiratie De Ploeg Groninger kunstkring De Ploeg vernieuwde de landschapskunst met felle kleuren en vormen. Allerlei hotspots, fietsroutes, e-bikeroutes en exposities laten je ervaren welk landschap deze kunstenaars een eeuw geleden zo inspireerde.

- inhetspoorvandeploeg.nl — Monumentale glorie Berlagehuis Het raadhuis van Usquert werd ontworpen door de beroemde bouwmeester Hendrik Petrus Berlage.

Zowel de buitenkant als de binnenkant van het Berlagehuis zijn architectonische hoogstandjes.

Tentoonstellingen vormen de kers op deze monumentale taart.

- berlagehuisusquert.nl 62

— Trek je eigen plan Atelierroutes Regelmatig gooien kunstenaars de deuren van hun atelier open. Tijdens de open dagen van Route 99 en Atelierroute Hoge Noorden combineer je een tocht door de regio met een kijkje in kunstzinnige keukens.

- route99.nl - atelierroutehogenoorden.nl — Kunst op kerkhoven Op Hoogte Gedacht Enkele kerkhoven vormen het decor van een kunstproject.

Van de betonijzeren contouren van een kerk op Begraafplaats Wierhuizen tot een bordje op de kerkmuur van Zuurdijk: ‘Op Hoogte Gedacht’ doet je stilstaan bij heden en verleden.

- groningerkerken.nl

ROUTE 99

KUNSTVLOED

WA D D E N L A N D

MONNIKENWERK

— Kunst in Hornhuizen Galerie GEWAAGD Deze galerie in een voormalig graanverwerkingsbedrijf vlak bij het Wad zoekt de spanning op met exposities vol contrasten. Galerie GEWAAGD is geopend in de warme helft van het jaar op vrijdag-, zaterdagen zondagmiddag.

- galeriegewaagd.nl — Blik over de zee Kunst op de dijk Op de dijk achter Pieterburen staat de ‘IJzeren Wadloper’.

Dit beeld kijkt in weer en wind uit over de Waddenzee.

Bij Noordkaap staat ‘Poort Kaap Noord’. Wie hier staat, snapt waarom dit kunstwerk meestal ‘De Hemelpoort’ wordt genoemd.

— Ommetje rond Sauwerd Kunstvloed Langzaam worden Sauwerd en Wetsinge overspoeld met kunst. Een rondwandeling van 7,5 kilometer voert langs drie kunstwerken.

Begin of eindig met een lunch in het kerkje van Klein Wetsinge. In deze kerk zijn bovendien vaak exposities.

- kunstvloed.nl/beeldenroute — Kerken als ateliers Monnikenwerk In juli en augustus veranderen een aantal middeleeuwse kerken in ateliers. Overdag werken de kunstenaars hier aan hun kunstproject. ’s Avonds zijn de kerken open voor bezoekers om zowel kerk als kunst te ervaren.

- monnikenwerk.nu

DEU

8 X KUNST IM WATTENLAND Die Weite der Landschaft, das faszinierende Licht, die bodenständigen Menschen: Kein Wunder, dass das Wattenland Künstler beflügelt. Was aus dieser Inspiration erwächst, entdecken Sie in den vielen Ateliers und Galerien, an Kunstwerken im öffentlichen Raum und bei besonderen Kunstprojekten überall in der Region.

ENG

8 X ART IN WADDENLAND The vastness, the light, the character of the people that live and work here: Waddenland releases something in an artist.

Where does this inspiration lead? Experience it for yourself in one of the many workshops, galleries, public artworks and art projects this area has to offer.

63

EROPUIT IN GRONINGEN Bezoek Zeehondencentrum Pieterburen en DoeZoo Leens met je combiticket voor €17,50.

Dé dierenuitjes van de provincie Groningen!

Scan de QR-code of ga naar zeehondencentrum.nl

- Uniek gelegen aan het Lauwersmeer en Werelderfgoed de Waddenzee - Dé uitvalsbasis voor vaar-, fiets- en wandeltochten - Alle faciliteiten voor campers aanwezig

Jachthaven Noordergat Lauwersoog | 0519-349040 | havenmeester@noordergat1.nl

www.noordergat.nl DE

RESTAURANT & WADDENPAVILJOEN

WADDENPAVILJOEN

DE NOORMAN

9.3 T/M 3.11.2024 MET UITZICHT OVER DE WADDENZEE ZEEHONDEN/BOOTEXCURSIES LAUWERSOOG.NL | WADDENPAVILJOENDENOORMAN.NL WADDENPAVILJOEN DE NOORMAN | HAVEN 50, LAUWERSOOG | 0519 34 94 22 | WADDENPAVILJOENDENOORMAN.NL

B&B KLEIN GARNWERD no. 9

B&B - Sauna

D’Olle Pastorie

06 - 46 31 70 67 www.kleingarnwerd.nl

Uw uitvalsbasis voor een ontspannen ontdekkingsreis in het Groninger Land Ons saunacomplex wordt privé verhuurd, ook aan niet B&B-gasten.

Ontdek de Groningse gastvrijheid

Graag even bellen voor een afspraak i.v.m. de opwarmtijd van de kachel.

Schouwerzijlsterweg 13, 9951 TG Winsum (Gn) 06-24757460 info@bedandbreakfastbatenborg.nl

Noord Bromo is uniek gelegen, aan de voet van de waddenzeedijk.

Direct achter de dijk ligt het schitterende Groninger

Aan rand Wereld Erfgoed en bij Nationaal Park, Lauwersmeer.

Stilte, Ruimte, Rust!

kweldergebied, onderdeel van het Werelderfgoed Waddenzee.

In de verte ziet u Schiermonnikoog!

www.noordbromo.nl Vakantiehuisje Noord Bromo, Westpolder 26, 9975 WJ Hornhuizen 06 10 16 46 15 / 06 54 77 73 97

info@ollepastorie.nl

Hoofdstraat 28 9975 VS Vierhuizen www.ollepastorie.nl +31 (0) 6 3358 5864

Frank & Liesbeth Houtstra +31 (0)6 53866985 info@waddenhoes.nl

O V E R N AC H T E N H O T E L S , B & B ’ S , JA C H T H AV E N S , C A M P I N G S E N G R O E P S AC C O M M O D AT I E S

— B&B Het Ellerhoes Ellerhuizen 28 Bedum 06-11432797 - hetellerhoes.nl — Savanneboerderij Verbaarum Wolddijk 52 Bedum 06-55081450 - verbaarum.nl — Andledon Kruisweg 6 Den Andel 06-14570608 - andledon.nl — Camping Maereheerd Hiddingezijlsterweg 3 Den Andel 06-53239663 - campingmaereheerd.nl — Logement de Bedstee Hoogstraat 9 Eenrum 06-22998000 - waddenland.nl — Appartement Noorderloft Ommelanderweg 6 Hornhuizen 0595-481080 - noorderloft.com — Wongema Tammingastraat 58 Hornhuizen 06-29326324 - wongema.nl — Vakantieappartement Ollediek Dijksweg 5, Houwerzijl 06-25543380 - ollediek.nl

— Camping Bie Diek Hogeweg 33 Kloosterburen 0595-572837 - biediek.nl — Herberg Het Klooster Damsterweg 8 Kloosterburen 0595-481159 - herberghetklooster.nl — B&B Kwellerkwint Marneweg 66 Kloosterburen 06-19742802 - benbkwellerkwint.nl — Logement Schierzicht Haven 8 Lauwersoog 06-57943341 - schierzicht-logement.nl — Groepsaccommodatie De Lauwer Noordergat 8 Lauwersoog 06-34048115 - delauwer.nl — Jachthaven Noordergat Noordergat 1 Lauwersoog 0519-349040 - noordergat.nl — Landal Natuurdorp Suyderoogh De Rug 3 Lauwersoog 0519-349267 - landal.nl/parken/ natuurdorp-suyderoogh — Siblu Villages Lauwersoog Strandweg 1 Lauwersoog 0519-349133 - campinglauwersoog.nl

— Herberg Restaurant Molenrij Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed H. van Cappenberghweg 34 Molenrij 06-53542292 - herbergrestaurant molenrij.nl — Groepsaccomodatie De Waddenhoeve Middendijk 2 Noordpolderzijl 06-29377763 - waddenhoeve.com — Waddenhuisjes Noordpolderzijl Zijlweg 5 Noordpolderzijl 06-12767786 - grounded-expedities.nl — B&B Albertsmaheert Wolddijk 60 Noordwolde 06-12212622 - albertsmaheert.nl — B&B Hoogholtje Warffumerweg 16 Onderdendam 06-19891123 - benbhoogholtje.nl — Hotel Dijkzicht Dijkweg 109 Oudeschip 0595-721023 - hoteldijkzicht.nl — Hotel Restaurant Waddengenot Hoofdstraat 84 Pieterburen 0595-528558 - waddengenot.nl

— Waddenhoes Gastenverblijven Hoofdstraat 102 Pieterburen 06-53866985 - waddenhoes.nl — Camping Boet'n Toen Hoofdstraat 76a Pieterburen 06-57022690 - campingboetntoen.nl — Dorpslogement Pieterburen Hoofdstraat 105 Pieterburen 06-28706496 - dorpslogement pieterburen.nl — B&B Finisterre Dorpsstraat 4 Saaxumhuizen 06-53718846 - finisterre.nl — Camping Maarlandhoeve Havenweg 54 Uithuizen 0595-433473 - maarlandhoeve.nl — Camping, B&B en Groepsaccomodatie Lentemaheerd Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed Schapeweg 21 Uithuizermeeden 0595-415472 - lentemaheerd.nl — De oude paardentram remise Marktstraat 2 Ulrum 06-34859409

— B&B De Hugt Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed Ingenieur A.J. van den Brielweg 1 Ulrum 06-39657015 - dehugt.nl — B&B D’ Olle Pastorie Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed Hoofdstraat 28 Vierhuizen 06-33585864 - ollepastorie.nl — Camping en Groepsaccomodatie Robersum Recreatie Panserweg 5 Vierhuizen 0595-402613 - robersum.nl — Vakantiehuis Noord Bromo Westpolder 24 Vierhuizen 06-10164615 - noordbromo.nl — Camp Zuiderhorn Onderdendamsterweg 2 Warffum 06-51618782 - campzuiderhorn.nl — Vakantieverblijf De Witrokken Helpman 24 Warffum 0595-422691 - witrokken.nl

V O O R M E E R ACCO M M O DAT I E S Z I E WA D D E N L A N D . N L

67

Recreatief fiets- en voetveer over het Reitdiep

Het Reitdiepveer vaart dagelijks vanaf 1 april t/m de laatste zondag van oktober heen en weer tussen Aduarderzijl en Schaphalsterzijl.

Voor actuele informatie: www.reitdiepveer.nl Gelegen aan een van de oudste wegen vanuit de stad Groningen

Bed & Breakfast

HOTEL

Ekamper

Café - Restaurant

Radsweg 12 9983 RC Oosteinde (Roodeschool)

www.hotelekamper.nl • Gelegen aan het vis- en vaarwater de Westernielandse Mare

Albertsmaheert

Tel. 0596 - 516355 Fax 0596 - 516364

• 3 km van de Waddenzee • Campers zijn bij ons

Camping Maereheerd

van harte welkom

Wolddijk 60 Noordwolde 06 12212622 ditty@albertsmaheert.nl

albertsmaheert.nl

Hiddingezijlsterweg 3 9956TA DEN ANDEL 06 53239663

campingmaereheerd.nl

Herberg Het Klooster een plek om op kracht te komen, te verdiepen en ontwikkelen. voor individuen en groepen

Comfortabel gastenverblijf en een fraai natuurkampeerterrein Op het Hogeland van Groningen ontmoeten land en zee elkaar. De wereld lijkt hier eindig of begint juist hier….

Idyllisch en beschut gelegen, omzoomd door z’n oude wilgen, met aan weerszijden bospercelen. Maar ook met prachtige vergezichten over de akkers en weergaloze Groninger luchten!

www.herberghetklooster.nl

+31(0)595 48 11 59

info@herberghetklooster.nl

Havenstraat 3, Wehe-den Hoorn

Kloosterburen

06 24 51 93 54

www.wilgenheerd.nl

Camping de Breede

met zwembad!

Maak schitterende fiets-, wandel- en vaartochten vanuit de camping Slechts 15 km van de gezellige stad Groningen

• Centraal gelegen, ruime kampeerplaatsen.

• Geen douchemunten, gratis WiFi op élke plek!

• Naast een bos en vrij toegang tot het zwembad.

• 2e prijs “Er op uit in eigen land” verkiezing!

• Vanaf 17,- all-in.

Breede 4a 9989TA, Warffum 0595-424642 / 06-27224600 info@campingdebreede.nl / www.campingdebreede.nl

Start of vervolg hier uw Pieterpad-wandeling Zijlsterweg 7

Aduarderzijl-Feerwerd 0594 62 18 36

www.aduarderzijl.com

O V E R N AC H T E N H O T E L S , B & B ’ S , JA C H T H AV E N S , C A M P I N G S E N G R O E P S AC C O M M O D AT I E S

— Camping De Breede Breede 4 Warffum 0595-424642 - campingdebreede.nl — B&B en Camping Landgoed Wilgenheerd Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed Havenstraat 3 Wehe-den Hoorn 06-24519354 - wilgenheerd.nl — Groepsaccommodatie De Energiek Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed Mernaweg 79 Wehe-den Hoorn 06-21573871 - de-energiek.nl

— Plattelandshuisje ‘t Warfhoeske vakantieboerderij Huizingheem groepsaccommodatie Terraheerd Trekweg 1 Wehe-den Hoorn 0595-439880 - waddenfun.nl — B&B Klein Garnwerd Klein Garnwerd 9 Winsum 06-46317067 - kleingarnwerd.nl — Camping en Hotel Marenland Winsumerdiep 6 Winsum 0595-442750 - marenland.nl

— B&B Batenborg Schouwerzijlsterweg 13 Winsum 06-24757460 - bedandbreakfast batenborg.nl — Camping ‘t Ol Gat Stationsstraat 14 Zoutkamp 0595-401926 - kanocamping.nl — Camping De Rousant Reitdiepskade 22 Zoutkamp 0595-447152 - rousant.nl

— Jachthaven Hunzegat Strandweg 17 Zoutkamp 0595-402875 - hunzegat.nl — Camping De Leenstertillen Leenstertillen 4 Zuurdijk 06-57601866 - leenstertillen.com — B&B Groningen Buiten Hoendiep Westzijde 66 Zuidhorn 06-50244339 - groningenbuiten.nl

V O O R M E E R ACCO M M O DAT I E S Z I E WA D D E N L A N D . N L

69

Ekamper

RESTAURANT Café - Hotel

Radsweg 12 9983 RC Oosteinde (Roodeschool)

Tel. 0596 - 516355 Fax 0596 - 516364

www.hotelekamper.nl Wij verzorgen catering zoals u dat wenst!

Bereid met biologische en streekproducten. o.a: • Koken aan huis • Buffetten • Hapjes en salades bezorgd • Kookworkshops op locatie • Barbecue‘s

Genietlokaal

PUUR, AMBACHTELIJK & LOKAAL

www.genietlokaal.nl

info@genietlokaal.nl

0652152046

Hoornstertil BRUIN CAFÉ / RESTAURANT eetcafé - met terras aan het water - 25 soorten bier Oók op maandag geopend

Mernaweg 60, Wehe-den Hoorn Verhuurstation ”De Marenboot” Tel. (0595) 57 26 38 E-mail: demarenboot@hoornstertil.nl NU ook 6 pers. marenboten

Kleikracht kaas uit Winsum Heerlijke ambachtelijke biologische Boerenkaas van jong tot overjarig en heel veel verschillende kruidensoorten.

Kom langs in onze boerderijwinkel, naast biologische kaas ook biologisch rundvlees van eigen koeien.

Kijk voor alle verkooppunten op onze website

Kleikracht - Schillgeham 3 - Winsum - www.kleikracht.nl

Aardappelen, groente, fruit, vlees, zuivel, brood, koek, streekproducten, boerderij-ijs en meer!

Openingstijden Maandag tot vrijdag 8:30 tot 17:30 uur Zaterdag 9:00 tot 17:00 uur Elensterweg 29 0595 - 40 18 96 9971 BA Ulrum info@vanderspekvof.nl F Van der Spek boerderijwinkel

ETEN & DRINKEN R E S TAU R A N T S E N C U L I N A I R E A D R E S S E N

— Rustpunt Margriethoeve & boerenijs Karspelweg 6 Groot Wetsinge 06-53270366 — Wongema Tammingastraat 58 Hornhuizen 06-29326324 - wongema.nl — Galerie en koffieschenkerij Gewaagd Dijksterweg 2 Hornhuizen 0595-487071 - galeriegewaagd.nl — WaddenMax Ommelanderweg 32 Hornhuizen 0595-435144 - waddenmax.nl — De Theefabriek Hoofdstraat 15-25 Houwerzijl 0595-572053 - theefabriek.nl — Kerk Klein Wetsinge Valgeweg 12 Klein Wetsinge 06 40643112 - kerkkleinwetsinge.nl — De Proefschuur Dijksterweg 23 Kloosterburen 06-37457011 - deproefschuur @outlook.com

— Waddenpaviljoen De Voormalige Noorman Haven 50 Lauwersoog 0519-349422 - lauwersoog.nl — t Ailand Haven 49 Lauwersoog 0519-349033 - ailand.nl — Restaurette Schierzicht Haven 8 Lauwersoog 0519-349200 - schierzicht.nl — Sterkenburg Vis Haven 9 Lauwersoog 0519-349060 - vishandel sterkenburg.nl — Restaurant Het Booze Wijf Strandweg 5 Lauwersoog 0519-349133 - hetboozewijf.nl — Waddengenot aan Zee Zeedijk 1 Lauwersoog 0595-528559 - waddengenot aanzee.nl — Bakkerij Peters Lemkesland 20 Leens 0595-571460 - bakkerijpeters.nl

— Ons Schathoes Verhildersum Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed Wierde 42 Leens 0595-202017 - verhildersum.nl — Herberg Restaurant Molenrij Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed H.van Cappenberghweg 34 Molenrij 06-53542292 - herbergrestaurant molenrij.nl — ‘t Zielhoes Zijlweg 4 Noordpolderzijl 0595-423058 - zielhoes.nl — Café en winkelmuseum Elize Catharina Heerd Hoofdstraat 103 Pieterburen 0595-528481 - elizecatharinaheerd blog.wordpress.com — Hotel Restaurant Waddengenot Hoofdstraat 84 Pieterburen 0595-528558 - waddengenot.nl — Tuincafé Bertje Jens Hoofdstraat 76 Pieterburen 06-52093126 - bertjejens.com

— Eetcafé Neptunus Noorderstraat 1 Ulrum 0595-401251 - eetcafeneptunus.nl — Boerderijwinkel Van der Spek Elensterweg 29 Ulrum 0595-401896 - lekkerder.nl/ van-der-spekboerderijwinkel — Het Spijslokaal Oosterkerkpad 3 Warffum 0595-252160 - spijslokaalwarffum.nl — Café Restaurant Hoornstertil Mernaweg 60 Wehe -den Hoorn 0595-572638 - hoornstertil.nl — Herberg De Gouden Karper Hoofdstraat W 5 Winsum 0595-744060 - goudenkarper.nl — De Jongens uit de buurt Winsumerdiep 6 Winsum 0595-202040 - dejongensuit debuurt.nl — Dagcafé Op Maarhuizen Maarhuizen 3 Winsum 0595-706300 - opmaarhuizen.nl

— Bistro Refter Regnerus Praediniusstraat 3 Winsum 0595-202023 - bistrorefter.nl — Biologische kaasboerderij Kleikracht Schilligeham 3 Winsum 0595-438949 - kleikracht.nl — Palingrokerij Gaele Postma Reitdiepskade 16 Zoutkamp 0595-402177 - palingrokerijpostma.nl — Pizzeria L'Ancora da Mario Sluisweg 8 Zoutkamp 06-36446255 - pizzeria-lancora.nl

V O O R M E E R H O R EC A Z I E WA D D E N L A N D . N L

71

Dagtochten met boot & fiets rond de Dollard!

Vistochten, zeehondentochten en rondvaarten op de Waddenzee en het Lauwersmeer

Hier vindt u inspiratie en informatie over dagtochten rond de Dollard.

Kijk op onze vaaragenda voor een geschikte dag

www.zk9.nl 06 23 41 45 42 R E S TA U R A N T • V I S W E R K P L A AT S • WA D V I S T O C H T E N

LAUWERSOOG E T E N WAT H E T WA D SC H A F T

Tel. +49 (0)491 919696 50 info@dollard-route.de www.dollard-route.nl

Gebouwd door vissers en gevoed door de zee. Kom bij ons genieten!

Bij helder weer kan je op ons dakterras Schiermonnikoog zien liggen.

H AV E N 4 9 0519 349 033 A I L A N D. N L

W W W. WA D L O P E N . C O M

ZIEN, DOEN EN BELEVEN

ACTIEF & DOEN Adventurepark Waddenfun Dit grootste indoorklimpark van NoordNederland is geschikt voor iedereen van 4 jaar en ouder. Je kunt er met 45 bruggen tot 8 meter hoogte klimmen en tokkelen over de weilanden. Maar er kan nog veel meer: van een break-in-escape-room en boogschieten tot Kolonisten van Waddenland.

Trekweg 1, Wehe-den Hoorn | 0595-439880 - waddenfun.nl — Waddenhoeve De Waddenhoeve biedt tal van activiteiten voor groepen, waaronder wadlopen vanaf het Pieterburenwad. Een kano of fiets huren kan ook. Vanaf de eigen kanosteiger peddel je zo naar het kleinste buitendijkse zeehaventje van Nederland; Noordpolderzijl.

Middendijk 2, Noordpolderzijl | 06-29377763 waddenhoeve.com HET WAD OP Stichting Wadloopcentrum Pieterburen Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed De gidsen van Stichting Wadloopcentrum Pieterburen nemen al 60 jaar (!) mensen mee het Wad op. Van lichte en zware wadlooptochten tot zwerftochten, oversteken naar de eilanden en combinaties van vaar/wadlooptochten.

Haven 26, Lauwersoog | 0595-528300 - wadlopen.com — Wadlopen Pieterburen Wadlooptochten, educatieve tochten, oestertochten, tochten voor kinderen, maar ook oversteken naar Schiermonnikoog.

Wadlopen Pieterburen biedt voor elk wat wils.

Hoofdstraat 84, Pieterburen | 0595-528558 - wadlopen-pieterburen.nl — Dijkstra Wadlopen Deze oudste wadlooporganisatie van Nederland biedt educatieve tochten en zwerftochten aan op het Wad. Ook een bezoek aan de Engelsmanplaat en oversteken naar Ameland of Schiermonnikoog zijn mogelijk.

Hoofdstraat 118, Pieterburen | 0595-528345 - wadloop.nl

— Wadlopen met Wim Spijk Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed Wim Spijk neemt je mee naar de mooiste plekken op Wad. Hij organiseert diverse zwerftochten zoals over het Uithuizerwad of de Noordkaap en oversteken. Ook de combinatie varen en wadlopen is op aanvraag mogelijk.

06-11050505 | w.j.spijk@zonnet.nl - wadlopenmetwimspijk.nl NATUUR EN EDUCATIE DoeZoo Leens Goud ANWB Leukste uitje van Groningen 2024 De natuur saai? Bij DoeZoo zeker niet! Hier mag je niet alleen kijken naar de dieren, bloemen, planten, maar ze ook horen, voelen, ruiken en soms zelfs proeven.

Er zijn regelmatig rondleidingen waar je dieren ook mag aanraken zoals vogelspin Hector of de slang Py. DoeZoo is buiten en binnen (ruim 900 m2 overdekt plezier!).

Wierde 17, Leens | 0595-572659 - doezoo.nl — Bezoekerscentrum Waddenkust Pieterburen Dit is een van de informatiecentra van het Groninger Landschap langs de kust van Groningen. De inrichting van Waddenkust is gericht op beleven en doen. Thema’s zijn de verschillende biotopen aan de Waddenkust en het belang van de Waddenzee als tankstation tijdens de vogeltrek.

Hoofdstraat 83, Pieterburen | 0595-528522 - groningerlandschap.nl — Zeehondencentrum Pieterburen Zeehondencentrum Pieterburen vangt gewonde, verweesde en zieke zeehonden op en verzorgt ze tot het moment dat ze weer terug naar zee kunnen. In het bezoekerscentrum leer je alles over de zeehond en zijn natuurlijke leefomgeving De Waddenzee. In de waddenspeelplaats op het terrein ontdek je de Waddenzee in het klein.

Hoofdstraat 94a | 0595-526526 - zeehondencentrum.nl

— Activiteitencentrum Lauwersnest Het verkennen van Nationaal Park Lauwersmeer begint bij activiteitencentrum Lauwersnest. Hier leer je alles over dit vogelparadijs op vroegere zeebodem. Vooral voor kinderen is er een hoop te doen en beleven: volg een ‘spoedcursus boswachter’, timmer een nestkastje, doe mee met braakballen pluizen of loop het kabouterpad.

De Rug 1, Lauwersoog | 0519-345145 - staatsbosbeheer.nl — Beleef de koe Heb jij wel eens een koe geknuffeld? Op biologische educatieboerderij Beleef de Koe kun je in kleine groepjes op bezoek bij de koeien voor een bijzondere ontmoeting.

Wel even van tevoren reserveren.

Westerseweg 23, Zuidwolde | 050-3015411 beleefdekoe.nl — Dorpsgidsen Winsum Ga mee met een rondleiding door het allermooiste dorp van Nederland onder begeleiding van een dorpsgids. Onderweg kom je langs de historische plekken, hoor je verhalen over de geschiedenis en maak je kennis met de architectuur. Je kunt Winsum en Obergum nu ook vanaf het water te bewonderen. Met een dorpsgids aan boord van de praam hoor je de mooiste verhalen.

- dorpsgidswinsum.nl — Margriethoeve Deze kleinschalige boerderij aan het Reitdiep bij de Wetsingersluis is een heerlijke plek om even bij te komen tijdens een wandeling of fietstocht door het Reitdiepgebied. Bij het Rustpunt kun je iets drinken of een lekker boerenijsje eten.

Karspelweg 6, Groot Wetsinge 06-53270366

V O O R M E E R I N FO R M AT I E Z I E WA D D E N L A N D . N L

73

ZIEN, DOEN EN BELEVEN

TUINEN Domies Toen Een botanisch pronkjewail aan de voet van de Petruskerk in het dorp Pieterburen ligt Domies Toen. De tuin is erkend als museumtuin. Domies Toen, ook wel de tuin van de dominee, heeft op een bescheiden oppervlak een verrassende verscheidenheid aan sferen: het parkachtige van vijvers en oude bomen en in het voorjaar vele stinzenplanten.

Hoofdstraat 76, Pieterburen | 085-4001962 - domiestoen.nl — Notoarestoen Arboretum Notoarestoen, Gronings voor notaristuin, is in de maand mei op zijn mooist. Er bloeien dan honderden rododendrons en zeldzame exoten, die de tuin omtoveren tot een zee van kleuren.

In mei viert de tuin dan ook het Geuren & Kleurenfeest: gezellige open dagen met een theeschenkerij, rondleidingen en muziek.

Ernstheemsterpad Eenrum | 0595-492058 - arboretumeenrum.nl — Borgtuin Verhildersum De borgtuin is een symmetrische stijltuin met invloeden uit de Renaissance en de Barok. Naast de borders, met vaste en eenjarige planten en een kruidentuin, kun je in de tuin meer dan 90 soorten rozen en 50 soorten clematissen bewonderen.

Wierde 40, Leens | 0595-571430 - verhildersum.nl — Borgtuin Menkemaborg Tussen de beide grachten liggen de tuinen van de Menkemaborg. De tuin ten westen van de borg is gereconstrueerd naar het originele tuinplan uit circa 1705 met 18deeeuwse bloemen- en plantensoorten.

Menkemaweg 2, Uithuizen | 0595-431970 - menkemaborg.nl — Bloemenboerderij Saaxumhuizen Dit is de plek om zelf je eigen boeket bloemen te plukken De boerderij beschikt over een terras en boerderijwinkel.

Dikemaweg 10, Saaxumhuizen | 0595-423577 - bloemenboerderij.com

— De Eemstuin Een krachtige plek vlakbij de Waddenzee waar groente groeit op natuurlijke wijze.

Elke eerste zaterdag van de maand van mei t/m oktober is het Open Eemstuin en is iedereen welkom voor koffie, taart en een rondje door de tuin. Ook is de winkel dan geopend. Op de andere dagen staat een stalletje met groenten en bloemen langs de weg.

Paaptilsterweg 7, Uithuizermeeden 06-28866714 - eemstuin.nl — Pluktuin Lageweg Dit is een openbare bloementuin. Ieder kan tijdens de openingstijden, in de zomermaanden, de tuin bezichtigen en bloemen plukken tegen een kleine vergoeding. De vele zitjes maken het mogelijk om nog wat langer te blijven. Alle bloemen zijn natuurvriendelijk geteeld.

Lageweg (tegenover nr.20), Bedum pluktuinlageweg.nl — ‘t Plukgeluk en IJsboerderij Noordwolde Hier kun je terecht voor dagelijkse groenten, fruit, eieren, bloemen en het lekkerste zelfgemaakte sorbetijs en schepijs. Alle producten zijn met respect voor mens, dier en milieu geproduceerd. In de zelfoogst tuin pluk je zelf groenten, fruit, bloemen of kruiden. Als de pluktuin niet open is staat er een kraampje langs de weg.

Wolddijk 65, Noordwolde - tplukgeluk.nl — De Woldtuin De Woldtuin vind je in de savanne van Savanneboerderij Verbaarum. Het is een kleinschalige Agro-forestry met o.a. groenten, kruiden, fruit en noten.

De bomen en struiken in de savanne vullen elkaar en het bodemleven aan.

Nieuwsgierig? Kom van alles te weten tijdens de zwerftochten over de savanne en tuinderij.

Wolddijk 52, Bedum | 06-55081450 - verbaarum.nl

— Tuinderij Klein Alma Tuinderij Klein Alma is een zelfoogsttuin aan de rand van Bedum. Op Klein Alma wordt milieuvriendelijk gewerkt. Alle planten en zaden zijn van biologische oorsprong. Van april t/m september is de boerderijwinkel op vrijdag en zaterdag open voor de lekkerste groenten van het seizoen.

Oude Dijk 2, Bedum | 06-41695789 - kleinalma.nl — Hildegardshof Hildegardshof, aan de rand van Sauwerd, is een kleinschalige kwekerij en binderij voor biologisch-dynamische snijbloemen.

De bloemen groeien hier in hun eigen tempo en bloeien seizoensgewijs. Je kunt hier van mei t/m oktober op woensdag en vrijdag zelf een boeket plukken of een tweewekelijks abonnement afsluiten.

Singelweg 4, Sauwerd | 050-7859162 — De Streekhof Aan de Andelsterweg 5a in Den Andel zit sinds jaar en dag een hobbykwekerij.

Hier kweekt de 90-jarige Gerrit Plakmeijer vooral appels, peren en bessen. Op donderdag-, vrijdag- en zaterdagochtend wordt er groente en fruit verkocht. Zelf een mand vullen kan gedurende de oogstperiode.

Andelsterweg 5a, Den Andel — Kwekerij aan de Dijk Een kwekerij met een kijktuin voorzien van diverse grassen gecombineerd met vaste planten. Aan de Dijk is een kwekerij met een kijktuin. Daarin staan vele voor Nederland interessante grassen gecombineerd met vaste planten.

Dijkweg 99, Oudeschip | 0596-516209 - kwekerijaandedijk.nl

V O O R M E E R I N FO R M AT I E Z I E WA D D E N L A N D . N L

75

Winkel / Showroom: Het Aanleg 3, 9951 SJ, Winsum

Contact: 0595 442 974

Openingstijden: Ma t/m Za – 9:00 – 17:00

Hengelsport specialist

Rispenshengelsport.nl

Tevens kunt u terecht voor pellet- houtkachels en zonwering!

DÉ SPORTSPECIAALZAAK VAN HET HOGELAND

MAARLANDHOEVE

gemoedelijk en ongecompliceerd genieten!

Vind je plek op camping Maarlandhoeve • • • • • • • •

Ruime kampeerplaatsen; beschut of met weids uitzicht Alle kampeermiddelen welkom WiFi op álle plaatsen Camperplaatsen Volledig ingerichte 5-persoons Trekkershut-Plus Verhuur van kano’s en elektrische sloep Op loopafstand van het centrum van Uithuizen, met winkels en diverse eetgelegenheden Rustpunt; dé plek om even op te laden

www.maarlandhoeve.nl info@maarlandhoeve.nl

tel. 0595-433473

Wandelschoenen/-kleding Sport(ieve)schoenen/-kleding Camping vermaak (ballen, rackets etc.)

Zwemkleding Bedrukken kleding (eigen tekst of foto)

IEDERE WERKDAG GEOPEND TOT 20.00 UUR! Onderdendamsterweg 9, 9951 EV Winsum(tegenover Albert Heijn), tel. 0595-445199

ZIEN, DOEN EN BELEVEN

VAARTOCHTEN & BIJZONDERE TOURS Kien events Kien events maakt leuke autoroutes door Het Hogeland. Met de rondjes Groningen kom je door bijzondere plaatsen en op plekken waarvan je misschien het bestaan niet eens wist. Je vind de Kien sjop in het Toeristisch Informatie Punt in Winsum.

Regnerus Praediniusstraat 2, Winsum | 06-40013082 - kienevents.nl — MS-Tender Voor de echte sportvisser is er de MS-Tender.

Deze sportvisboot verzorgt dagelijks tochten vanuit Lauwersoog. Er wordt gevist op kabeljauw, makreel en andere vissoorten.

Er zijn dagtochten en meerdaagse tochten.

Ook als je niet wilt vissen, is meevaren een geweldige ervaring.

Haven 50, Lauwersoog | 06–22903225 - ms-tender.nl — Beleef Lauwersoog Op zeehondenexpeditie, een zandplaatwandeling of ga op rescueboot expeditie? Beleef Lauwersoog biedt voor jong en oud een echte waddenbeleving.

Haven 50, Lauwersoog | 0519–349422 - lauwersoog.nl — Op Wadexpeditie Ambassadeur Waddenzee Werelderfgoed Jonge en oudere avonturiers gaan op wadexpeditie. Het alternatief voor wadlopen. Varen, strandjutten en vissen in de branding van de Noordzee. Het leerzaamste avontuur op het Wad. Haven 2, Lauwersoog | 06-24223143 - wadexpedities.nl — Kano-avontuur Het kano-avontuur bestaat uit een meerdaagse kanotrektocht over de Groninger Maren. In een licht varende en koersvaste canadese kano leg je aan, in de diverse dorpjes en kampeer je op een van de vele kanocampings aan het water.

Middendijk 2, Noordpolderzijl | 06-29377763 - kano-avontuur.nl

— De Lauwer Zeilschool De Lauwer in Lauwersoog organiseert onvergetelijke zeil- en surfvakanties voor kinderen. Je kunt hier ook een bootje huren of een losse les boeken.

Noordergat 8, Lauwersoog | 06-34048115 - delauwer.nl — Gebroeders Luden De voormalige reddingsboot Gebroeders Luden biedt vaartochten aan in Nationaal Park Lauwersmeer en op de Waddenzee met eventueel een bezoek aan Schiermonnikoog. Naast arran gementen met wadlopen en ‘wadeten’ zijn er ook Yoga tochten op de Engelsmanplaat.

Haven 20, Lauwersoog | 06-12293397 - gebroeders-luden.nl — Varen op de ST5 Maak met een Varend Monument; de Staverden 5, prachtige tochten in Nationaal Park Lauwersmeer, of ga voor een prachtige droogvaltocht op een van de uitgestrekte zandbanken van de Waddenzee. Onderweg komt je de natuur in al haar facetten tegen, vogels, zeehonden, eb en vloed.

Haven Lauwersoog | 06-15112320 - st5.nl — Vaartochten Visserijmuseum Zoutkamp Varen met een vleugje nostalgie? Het Visserijmuseum organiseert bijzondere vaartochten op het Reitdiep, het Lauwersmeer en de Waddenzee met de historische garnalenkotter ZK 4 Albatros en de houten garnalensloep ZK 31 Neptunus.

Reitdiepskade 11, Zoutkamp | 0595-401957 - visserijmuseum.com — WadOp WadOp organiseert diverse tochten met de MS Wadstruner en de MPS Middelzee over het Lauwersmeer en de Waddenzee. Dit varieert van rondvaarten, Waddensafari’s tot zeehondentochten met zandplaatwandelingen.

Lauwersoog | 06-55720152 - wadop.nl

— Grounded Expedities Ga op een micro SUP-avontuur op het Lauwersmeer of de maren rond Winsum.

Of misschien heb jij suppen bij volle maan op je bucketlist staan. Grounded expedities organiseert echte avonturen dicht bij de natuur.

Waddenhuisjes Noordpolderzijl Zijlweg 5, Noordpolderzijl | 06-12767786 - grounded-expedities.nl — Reitdiepveer Toe aan een rustgevend vaartochtje van een kwartier tussen de twee aanlegplaatsen bij de eeuwenoude sluizen van Aduarderzijl en Schaphalsterzijl? Pak dan het Reitdiepveer. Deze veerdienst biedt veel mogelijkheden voor fietsers, scootmobielers en wandelaars.

- reitdiepveer.nl — Sportvisserij Dageraad Vissen op makreel en kabeljauw op open zee, dat kan met de De Dageraad vanuit Lauwersoog. Dit schip is van alle moderne apparatuur voorzien en wordt naast sportvisserij ook voor andere doeleinden gebruikt, zoals vogels spotten en rondvaarten. Ook meerdaagse tochten zijn mogelijk.

Haven 30, Lauwersoog | 0519-297992 - vissenopdenoordzee.nl — ZK9 De viskotter ZK 9 Antonia biedt kleinschalige vaartochten aan over het Nationaal Park Lauwersmeer en de Waddenzee. Je brengt een bezoek aan zeehonden in hun natuurlijke omgeving of vaart naar de Engelsmanplaat aan de westzijde van Schiermonnikoog. Hier kun je even van boord voor een bezoek aan de vogelwachters in het reddingshuisje op palen.

Kerkpad 2, Zoutkamp | 06-23414542 - zk9.nl

V O O R M E E R I N FO R M AT I E Z I E WA D D E N L A N D . N L

77

Heerlijk genieten aan het Lauwersmeer Neem het roer in eigen handen en geniet van het Groninger landschap.

Landal Natuurdorp Suyderoogh is een paradijs voor waterliefhebbers, vogelspotters en wandelaars. Hier vindt u alles voor een ontspannen vakantie vol waterrijke natuur, rust en ruimte.

Het ruim opgezette park biedt volop mogelijkheden voor zowel rustzoekers als gezinnen met kleine kinderen. Ga met de kinderen op ontdekkingsreis en loop de Discovery Track, die u op de mooiste en spannendste plekjes op het park brengt. uwersmeer.

Sluit de dag af in de privé-sauna of het verwarmde zwembad. Een diner in het gezellige restaurant met terras maakt het helemaal af. Toch nog zin in iets actiefs?

Kom dan bowlen op de sfeervolle bowlingbaan.

Kijk voor meer informatie en reserveringen op www.landal.nl/natuurdorpsuyderoogh De Rug 3, 9976 VT Lauwersoog, tel. +31-(0)519 34 92 67

Erleben Sie die Freiheit.

Nehmen Sie das Ruder in die eigene Hand. www.bootverhuur-zoutkamp.nl

+31 (0) 621588756

info@bootverhuur-zoutkamp.nl

Ontdek Noord Groningen vanaf de Lentemaheerd

FIETSENVERHUUR SCHIERMONNIKOOG Reserveer online via onze website.

Bezorging bij uw vakantieadres mogelijk!

Badweg 6 & Middenstreek 10 0519 - 531 104 info@fietsenopschier.nl www.fietsenopschiermonnikoog.nl

• Ruim ingericht campingterrein • Comfortabel ingerichte Bed and Breakfast kamers • Ook geschikt voor verblijf van familie en groepen • Toegankelijk voor mindervaliden • Stacaravan te huur • Pipowagen

www.lentemaheerd.nl Schapeweg 21 - Uithuizermeeden 0031 (0)595 415472

ZIEN, DOEN EN BELEVEN

— Rondvaartbedrijf Lauwersmeer Vaar mee op rondvaartboot Vlinderbalg en beleef op unieke wijze de schoonheid van het Lauwersmeergebied. De kapitein van het schip vertelt tijdens de rondvaart over de rijke historie en de flora en fauna van het natuurgebied.

Opstapplaatsen Lauwersoog en Oostmahorn | 06-21244416 - lauwersmeer.nl — Wadvistochten & workshops Lauwersoog Ga mee op avontuur op de Waddenzee met vissers Jan en Barbara! Kom vissen vangen, oesters plukken, slikslede rijden, plankton kijken of volg een workshop zeewier bereiden, vis fileren, roken of koken.

Haven 49, Lauwersoog | 0519-349033 - wadvistochten.nl — Varen over de Maren Marenland verhuurt kano’s, fluisterboten en supboard’s waarmee je ongestoord de prachtige kronkelende maren van Waddenland kunt verkennen.

Winsumerdiep 6, Winsum | 0595-442750 - marenland.nl — Bootverhuur Zoutkamp Even heerlijk uitwaaien op het Lauwersmeer, op ontdekkingstocht over de diepen en maren. Neem het roer in eigen handen en geniet van de mooie omgeving. Wie weet spot je wel een Zeearend of een Lepelaar.

Jachthaven Hunzegat Strandweg 17, Zoutkamp | 06-21588756 - bootverhuur-zoutkamp.nl — De Marenboot De Hoornstertil verhuurt Marenboten en Grunnboten voor een heerlijk middagje of dagje varen over de Groningse maren.

Neem bij het startpunt een van de vaarroutes mee die je naar de mooiste plekjes brengt.

Mernaweg 60, Wehe-Den Hoorn 0595-572638 - hoornstertil.nl

— Camping Maarlandhoeve Vanaf een speciale kanosteiger stapt je zo in een kajak of canadees. Maak een tocht door het Marengebied en ontdek al peddelend de prachtig meanderende maren: de natuurlijke geulen waar vroeger zeewater doorheen stroomde.

Havenweg 54, Uithuizen | 0595-433473 - maarlandhoeve.nl — Kanocamping ‘t Ol Gat Bij ‘t Ol Gat kan de kanoliefhebber zijn hart ophalen. De kleine camping ligt volledig aan het water. Met een drijvende steiger en de mogelijkheid om verschillende soorten kano’s te huren is deze camping bij uitstek geschikt om Waddenland vanaf het water te ontdekken.

Stationsstraat 14, Zoutkamp | 0595-401926 - kanocamping.nl — Bootjes en kano’s zijn ook te huur bij: Camp Zuiderhorn | Warffum - campingzuiderhorn.nl Camping Maereheerd | Den Andel - campingmaereheerd.nl Camping Reitdiep | Warfhuizen - campingreitdiep.nl Groepsaccommodatie De Energiek | Wehe-den Hoorn - de-energiek.nl Adventurepark Waddenfun | Wehe-den Hoorn - waddenfun.nl JACHTHAVENS Jachthaven Noordergat Noordergat staat in directe verbinding met het Lauwersmeer en biedt daarmee mogelijkheden voor vaartochten naar het Groninger land, Groningen stad en naar de Friese meren. Op slechts 300 meter ligt de Robbengatsluis, die toegang geeft tot de Waddenzee.

Noordergat 1, Lauwersoog | 0519-349040 - noordergat.nl

— Jachthaven Hunzegat Hunzegat is gelegen aan een heerlijk rustig natuurgebied, vlakbij Zoutkamp en op steenworp afstand van het Lauwersmeer.

De haven, met 250 ligplaatsen en 40 passantenplaatsen, is voorzien van allerlei gemakken, zoals een winkel, tankstation en mastenmakerij.

Strandweg 17, Zoutkamp | 0595-402875 - hunzegat.nl — Haven Lauwersoog De Haven van Lauwersoog is een vissersen een recreatiehaven. In de haven zijn onder meer de visafslag, een aantal restaurants, viswinkels en sportvisbedrijven gevestigd. Daarnaast vertrekt de veerboot naar Schiermonnikoog vanuit de haven.

Haven 2, Lauwersoog | 0519-349023 - havenlauwersoog.nl — Jachthaven Op ’t End De jachthaven vind je in Uithuizen aan het eindpunt van het Boterdiep. Een mooi begin van een ontdekkingstocht door het Hogeland. Deze haven is de meest noordelijk gelegen binnenhaven van de Groningen.

Snik 49a, Uithuizen - wsvoptend.nl — Jachthaven Onderdendam Een prachtig landelijk gelegen jachthaven.

De jachthaven is een mooie tussenstop voor een ontdekkingstocht door Waddenland.

Warffumerweg 12, Onderdendam - jachthavenonderdendam.nl FIETSVERHUUR Guikema Rijwielhandel Bij Guikema staat fietsplezier van Wad tot stad voorop. Met een groot assortiment van kinderfiets tot mountainbike vind je hier een fiets voor elke gelegenheid. Bezorging op locatie is geen probleem.

- guikemarijwielhandel.nl

V O O R M E E R I N FO R M AT I E Z I E WA D D E N L A N D . N L

79

Jonge kluut Klutenplas Den Andel

Samen maken we Groningen mooier Help mee en word Beschermer

www.groningerlandschap.nl

VERHUUR, REPARATIE & ONDERHOUD VAN FIETSEN

Gezien ons groot aanbod zijn wij ook in staat voor groepen fietsen te verhuren Bijvoorbeeld voor uw bedrijfsuitje, familiefeestje of schoolreisjes Reserveren is wenselijk www.guikemarijwielhandel.nl

ZUIDERWEG 3 - EZINGE 06 288 93 438 - 0594 62 18 90 Info@guikemarijwielhandel.nl

VASTE PLANTEN Ruime keuze, nergens voordeliger

Fietsverhuur

Fiets remnaaf Fiets 7 versnellingen E-Bike

6 stuks voor ........................... € 10,00

€ 6,- per dag € 8,- per dag € 15, per dag

huur 7 dagen is 5 betalen Schoolstraat 54, 9981 AP Uithuizen, tel. 0595 433625

www.lietmeijertweewielers.nl

FRUITTUIN

Aardbeiplanten, rabarber, bessenstruiken, appel, peer, pruim, kers, walnoot, kweepeer, hazelnoot, tamme kastanje, amandel etc.

Verkoop: maandag t/m donderdag van 13.00 tot 17.00 uur, Vrijdag en zaterdag van 9.00 tot 17.00 uur.

KWEKERIJ BRANDENBURG

Havenweg 10 - B

o - tel: 06-21463693

ZIEN, DOEN EN BELEVEN

— Fietsverhuur Zoutkamp Een rondje Lauwersmeer of uitwaaien langs het Reitdiep? Voor een fijne tweewieler kun je terecht bij Fietsverhuur Zoutkamp.

- fietsverhuurzoutkamp.nl — Fietsen zijn ook te huur bij: Siblu Villages | Lauwersoog - campinglauwersoog.nl Waddenhoes Gastenverblijven | Pieterburen - waddenhoes.nl De Waddenhoeve | Noordpolderzijl - waddenhoeve.com Lietmeijer Tweewielers | Uithuizen - lietmeijertweewielers.nl Camping ‘t Ol Gat | Zoutkamp - kanocamping.nl Marenland recreatie (e-scooters) | Winsum - winsumonwheels.nl LEUK & LEKKER De Theefabriek Het paradijs voor de theeliefhebber vind je in het kerkgebouw van Houwerzijl. De Theefabriek is een unieke combinatie van Nederland’s enige theemuseum, een sfeervolle theeschenkerij met wellicht de meest uitgebreide theekaart ter wereld en een geurige theewinkel.

Hoofdstraat 15-25, Houwerzijl | 0595-572053 - theefabriek.nl — Kaasboerderij Kleikracht Kleikracht is een biologisch melkveebedrijf en kaasmakerij met een boerderijwinkel aan huis. In de winkel wordt kaas van eigen melk en andere biologische producten verkocht. De rauwmelkse kaas is zelfgemaakt en heeft een authentieke smaak. Er is keuze uit kaas van jong tot oud en heerlijke kruidenkazen.

Schilligeham 3, Winsum | 0595-438949 - kleikracht.nl

— WaddenMax In de zuivelruimte op dit bio-dynamische familiebedrijf wordt op ambachtelijke wijze yoghurt, kwark, roomboter en kaas gemaakt. De melkkoeien mogen de hele zomer buiten lopen en eten hoofdzakelijk gras. In de ontvangstruimte zijn zuivel en vlees te koop.

Ommelanderweg 32, Hornhuizen 0595-435144 - waddenmax.nl — Elize Catharineheerd Naast het koffie- en winkelmuseum, is de Elize Catharinaheerd een gezellig café.

Gastvrouw Alice heet iedereen van harte welkom. Het café is een van de oudste panden van Pieterburen, geschikt voor feesten en bijeenkomsten. De eclectische verzameling koffie- en winkelspullen is tot een klein museum verworden.

Hoofdstraat 103, Pieterburen | 0595-528461 - elizecatharinaheerdblog.wordpress.com — Wijngaard Hof van ‘t Hogeland Hof van ‘t Hogeland op de zuidhelling van de eeuwenoude wierde Groot Maarslag produceert sinds 2015 wijn van Groninger bodem. Wijnboer Elma Middel plaatste in 2013 tweeduizend wijnstokken van de druivenrassen Solaris en Johanniter.

Rondleiding en wijnproeverij op afspraak.

Groot Maarslag 12, Mensingeweer 06-19248249 — De Proefschuur In De Proefschuur vlakbij de dijk in Kloosterburen vind je de leukste en lekkerste producten uit de buurt. Van tuingereedschap tot woonaccessoires en bijzondere cadeautjes tot kaas, worst en ander lekkers uit de streek.

Dijksterweg 23, Kloosterburen 06-37457011 deproefschuur@outlook.com

— Boerderijwinkel van der Spek Hier koop je de lekkerste groente en fruit uit de buurt. Of ga je voor de aardappelen van eigen land. Mocht je een pauze nodig hebben, dan kun je hier een lekker boerenijsje kopen.

Elensterweg 29, Ulrum | 0595-401896 - lekkerder.nl/van-der-spekboerderijwinkel STREEKPRODUCTENMARKTEN Verhildersum - Leens Elke derde zaterdag van de maand.

- verhildersum.nl — Ewsum - Middelstum Elke vierde zaterdag van de maand van april t/m september.

- streekproductenmarktewsum.nl — Nienoord - Leek Elke eerste zaterdag van de maand.

- streekproductenmarktnienoord.nl — Ommelander markt - Groningen, Harmonieplein Elke tweede en vierde zaterdag van de maand.

- ommelandermarkt.nl MUSEA Bezoek de zes waddenmusea en ontdek 3000 jaar leven langs de Groninger waddenkust. Laat je meenemen in de verhalen over dorpen en dijken, het leven met de zee, visserij, klei, wierden en boeren, monniken en borgen.

- waddenmusea.nl — Visserijmuseum | Zoutkamp Ontdek alles over de geschiedenis van de Zoutkamper visserij. Neem een kijkje in Siegerlida’s hoeske Helemaal ingericht als visserswoning uit de tijd van toen. Naast een vaste expositie zijn er ook wisselende exposities die telkens een ander onderdeel van het visserijverleden belichten. Het museum organiseert ook tochten met een historische viskotter.

- visserijmuseum.com

V O O R M E E R I N FO R M AT I E Z I E WA D D E N L A N D . N L

81

Groninger Waddenmusea Ontdek de Groninger waddenmusea. Met verhalen over 3000 jaar leven aan de Groninger Waddenkust. Over dorpen en dijken, visserij, klei, wierden en boeren, monniken en borgen.

MUSEUM WIERDENLAND EZINGE

Archeologie van het oudste cultuurlandschap

KLOOSTERMUSEUM ST. BERNARDUSHOF ADUARD

Monniken en baksteen, landbouw en handel, waterstaat, onderwijs

VISSERIJMUSEUM ZOUTKAMP

Het leven van de vissers en de ontwikkeling van de Zoutkamper visserij

MUSEUM MENKEMABORG UITHUIZEN

Het leven van de adel in de 18e eeuw

MUSEUM / BORG VERHILDERSUM LEENS Het leven van de adel, de boer en de landarbeider in de 19e eeuw

OPENLUCHTMUSEUM HET HOOGELAND WARFFUM Leven in een dorp in de 19e eeuw

www.waddenmusea.nl

ZIEN, DOEN EN BELEVEN

— Museum Landgoed Verhildersum | Leens Een authentiek landgoed met borg en landerijen, het grootste familieportret van Nederland.

- verhildersum.nl — Museum Wierdenland | Ezinge Over de geschiedenis van de wierden en terpen. Met veel aandacht voor de wierde van Ezinge en het Nationaal Landschap Middag-Humsterland.

- wierdenland.nl — Menkemaborg | Uithuizen De Menkemaborg is een volledig ingericht huis, dat omgeven is door stijlvolle tuinen. Het geeft een indrukwekkend beeld van wonen op een Groninger borg in de 18e eeuw.

- menkemaborg.nl — Museum Sint Bernardushof | Aduard Het Kloostermuseum in Aduard toont met een jaarlijks wisselende tentoonstelling en met een rondleiding in de voormalige ziekenzaal van het klooster (1297) aspecten uit het rijke kloosterleven.

- kloostermuseumaduard.nl — Openluchtmuseum Het Hoogeland | Warffum Het grootste openluchtmuseum van Noord-Nederland laat zien hoe er werd gewoond, gewerkt en geleefd in een dorp in de 19de eeuw.

- hethoogeland.com — Het Behouden Blik | Uithuizermeeden Hier vind een uitgebreide verzameling blikken en curiosa van bekende merken van 1800 tot nu.

- hetbehoudenblik.eu — De Theefabriek | Houwerzijl De Theefabriek is een unieke combinatie van Nederlands enige theemuseum, een sfeervolle theeschenkerij. Een bezoekje aan het museum is een boeiende ontdekkings-reis door wereld van de thee.

- theefabriek.nl

— KinderBoekenHuis | Winsum Het KinderBoekenHuis in Winsum herbergt een van de grootste collecties Nederlandstalige kinder- en jeugdboeken.

Zo’n dertigduizend boeken om te lezen en te lenen, en soms om te kopen.

- kinderboekenhuis.eu — Museum De Eenhoorn | Ulrum Geniet hier van realistische en figuratieve schilderkunst van na 1945. De kern van de collectie wordt gevormd door werken van kunstenaar Johfra.

- museumdeeenhoorn.nl — ‘t Hoeske van Thais Joaptje | Rottum Het is misschien wel het kleinste huisje van Groningen: ’t hoeske van Thais Joaptje. Het is ingericht zoals het er ongeveer in 1835 zou kunnen hebben uitgezien.

- visitrottum.nl — Het Grootste Museum van Nederland | o.a. Pieterburen In het buitenland is het heel normaal om die indrukwekkende kerk te bezoeken.

De Nederlandse kerken herbergen de prachtigste kunstvoorwerpen, gemaakt door de beste kunstenaars en opgenomen in magistrale decors. Met elkaar vormen ze het Grootste Museum van Nederland.

- grootstemuseum.nl — Het kleinste museum | Noordwolde In Noordwolde vind je het kleinste museum van het noorden van Nederland. Met 83 liter biedt het iedere zes weken ruimte aan slechts één werk van wisselende kunstenaars.

- siepelnijs.nl — DE KERK Onderdendam Als de Amsterdamse school een kerk was geweest, had deze er zo uit gezien. Van april t/m oktober zijn er rondleidingen exposities en activiteiten .

- dekerkonderdendam.nl

DE KOP LEEG Doe eens Wad Doe eens Wad zet zich in voor een structurele aanpak van de Plastic Soep in de Waddenzee. Ze organiseren unieke zeiltochten waarin jij de magie van het Wad ontdekt en ziet hoe jij deze bijzondere plek nog mooier kunt maken. Vanuit Lauwersoog vaar je met de Raaf naar de zandplaat om daar samen op te ruimen.

Ligplaats De Raaf: Lauwersoog 06-14315932 - doeeenswad.nl — Op Maarhuizen Op Maarhuizen, vlakbij Winsum, kun je uitrusten, opladen, plannen maken, het leven vieren en genieten van cultuur: buiten in de natuur en binnen in de professionele theaterzaal. Tussen de stal en het oude voorhuis van boerderij Enne Jans Heerd vind je het knusse dagcafé met terras in de tuin.

Maarhuizen 3, Winsum | 0595-706300 - opmaarhuizen.nl — Herberg Het Klooster Heb je behoefte aan stilte, verstilling of juist aan het verruimen van je blik en nieuwe inzichten? Dan is Herberg het Klooster vlak achter de Waddendijk de juiste plek om de kop leeg te maken.

Damsterweg 8, Kloosterburen | 0595-481159 - herberghetklooster.nl KUNST Museum Eddy Roos In dit museum kun je meer dan 150 sculpturen, tekeningen en bewegend beeld zien van kunstenaar Eddy Roos.

Ook zijn er een aantal werken in wording te zien waardoor je letterlijk een kijkje in de keuken van de beeldhouwer krijgt. In de naastgelegen galerie Het Koffiehuis zijn er wisselende exposities. Een groot aantal beelden van Eddy Roos kun je ook bewonderen in de borgtuin van Verhildersum.

Emmaweg 48-50, Uithuizen (Valom) | 06-33833332 - eddyroos.com

V O O R M E E R I N FO R M AT I E Z I E WA D D E N L A N D . N L

83

‘een heel bijzonder plekje in Zoutkamp’

Isolatie is belangrijk om energie te kunnen besparen. Goldshell heeft de oplossing voor isolatie door het gebruik van natuurlijke producten: isolatie

Camping ‘de Rousant’ in het hoge noorden van de provincie Groningen heeft voor u een zee van ruimte. Een eindeloos lijkende weg tussen ‘t water door, met aan uw linkerzijde ongekende variatie aan landschappelijk schoon en een grote verscheidenheid aan plekjes waar u een onderkomen kunt vinden voor tent, camper of caravan. www.campingderousant.nl

door middel van schelpen.

www.goldshell.nl

Garnalenafslag

Goldshell

Goldshrimp

Camping

ZIEN, DOEN EN BELEVEN

— Annemarie Mayers – Atelier & Huisgalerie De wereld een beetje lichter maken, dat is wat kunstenares Annemarie Mayers met haar werk laat zien. De oude koeienstal op boerderij Noorderloft is een galerie waar keramiek in verschillende vormen en kleuren tentoongesteld zijn. Op afspraak open.

Ommelanderweg 6, Hornhuizen | 0595-481080 - annemariemayers.nl — Andledon Cultuurerf Andledon is een echte culturele hotspot. Het is een podium voor kunstenaars en artiesten. Van poëzie, experimenten en singer-songwriters tot exposities, theater en congressen.

Kruisweg 6, Den Andel | 06-14570608 - andledon.nl — BLAD Op de bank genieten van Gronings erfgoed?

BLAD is een magazine over cultuur, eten en drinken, historie, natuur, recreëren, sport, taal, wonen en meer. BLAD is te koop bij de meeste (kantoor) boekhandels en supermarkten in de regio.

- bladng.nl

— Galerie het Raadhuis Je vindt deze galerie aan de rand van het dorp Uithuizen. Daar woont en werkt kunstenaar Theo Onnes op een inspirerende plek met prachtig weids uitzicht over het uitgestrekte landschap. De galerie heeft een kunstuitleen van het werk van Theo Onnes.

Iedere eerste zondag van de maand is zijn atelier open voor bezoek.

Boukemahof 12, Uithuizen | 06-30289626 - galeriehetraadhuis.nl — Wongema Wongema is ‘home at the end of the world’. Een werkpension tegenover de kerk in Hornhuizen, vlakbij de waddendijk.

Een werkplek voor makers, werkers, praters en doeners, waar boeren en stadjers elkaar ontmoeten, waar ruimte is voor wetenschappers en kunstenaars.

Wongema is ook een podium voor de regio.

In de weekends en ’s zomers is er vaak wat bijzonders te beleven: optredens, bandjes, spoken word, theater.

Tammingastraat 58, Hornhuizen | 06-21441834 - wongema.nl

— Galerie Gewaagd Galerie Gewaagd in Hornhuizen is gevestigd in een voormalige zaaddrogerij met de nog originele weegbrug, daarom Gewaagd. Vanaf Pasen t/m november is de galerie te bezoeken. Om de 6 weken is er een nieuwe expositie van overwegend regionale kunstenaars. Koffie en thee met zelfgebakken lekkers wordt geserveerd in de koffieschenkerij of op het terras.

Dijksterweg 2 Hornhuizen | 0595-487071 - galeriegewaagd.nl — Linda Bouter Art | LITI galerie In de galerie in het voormalige lagere schoolgebouw kun je het vrije werk van Linda Bouter en Tiny Bouter-Snijders zien. Naast keramiek, schilderijen, gecombineerd werk en gedichten vind je er ook gebruiksgoed in de vorm van unieke bordensets. Het atelier is ook te bezoeken.

Laanweg 1, Roodeschool | 0595-412402 - lindabouter.nl

V O O R M E E R I N FO R M AT I E Z I E WA D D E N L A N D . N L

G R AT I S U I TAG E N DA WAT I S E R VA N D A A G TE DOEN? Waddenland kent verrassend veel leuke dingen om te zien, doen en beleven. In de gratis uitagenda Das ja goud vind je iedere maand een uitgebreid overzicht van de leukste uitjes, evenementen en activiteiten in de hele regio.

DASJAGOUD.NL

85

TOERISTISCHE INFORMATIE PUNTEN

—

—

—

BEZOEKERSCENTRUM WADDENKUST

TIP LAUWERSOOG

BIBLIOTHEEK WINSUM

Hoofdstraat 83, 9968 AB Pieterburen

t/o Haven 8, 9976 VN Lauwersoog

Regnerus Praediniusstraat 2, 9951 CB Winsum

0595-528522

- waddenland.nl

- waddenland.nl

- groningerlandschap.nl

—

—

—

KERK KLEIN WETSINGE

OPENLUCHTMUSEUM HET HOOGELAND

MUSEUM WIERDENLAND

Valgeweg 12, 9773 TK Klein Wetsinge

Schoolstraat 4, 9989 AG Warffum

Van Swinderenweg 10, 9891 AD Ezinge

06-40643112

0595-422233

0594-621524

- kerkkleinwetsinge.nl

- hethoogeland.com

- wierdenland.nl

—

—

—

VISSERIJMUSEUM ZOUTKAMP

WERELDWINKEL UITHUIZEN

DOEZOO LEENS

Reitdiepskade 11, 9974 PJ Zoutkamp

Oosterstraat 15, 9981 CN Uithuizen

Wierde 17, 9965 TA Leens

0595-401957

0595-435508

0595-572659

- visserijmuseum.com

- uithuizen.wereldwinkels.nl

- doezoo.nl — PROEF LOKAAL BAKKERIJ RUTGERS Heerestraat 22, 9953 PJ Baflo 0595-252177 - proeflokaalbakkerijrutgers.nl WA D D E N L A N D . N L

COLOFON

SAMENSTELLING

Ilva Stoelwinder

VERANTWOORDING

Stichting Promotie Waddenland

Merije Drenth

Alle gegevens zijn met grote

info@toerismewaddenland.nl

Enno Lieder

zorgvuldigheid verzameld en

—

Marleen Annema

verwerkt. Stichting Promotie

ONTWERP & ILLUSTRATIES

Chris Toala Olivares

Waddenland, MarneVeenstra

Studio Anne-Marijn

Jonathan Andrew

en Marketing Groningen

MAKI

—

kunnen echter niet aansprakelijk

—

TEKST

gesteld worden voor eventuele

OPMAAK, ACQUISITIE EN DRUK

Cecile Bol, Studio Vuurvogel

onjuistheden.

MarneVeenstra

Annemarie Bergfeld

—

—

COVER FOTO

VERTALINGEN

Stella Dekker

Engels Taalstudio Wouters

—

Duits Vertaalbureau Noorderlicht

FOTOGRAFIE

—

Beeldbank Marketing Groningen

REDACTIE

Beeldbank Visit Wadden

Stijn van Genuchten

Stella Dekker

Merije Drenth

Imke Westerhuis

Jessica Hoekstra

Marcel Renou

Marketing Groningen

86

© maart 2024

NU NOG IN PIETERBUREN, STRAKS IN LAUWERSOOG! Kom langs!

Een leerzaam uitje voor alle leeftijden!

Bezoek Zeehondencentrum Pieterburen en sta oog in oog met zeehonden in de opvang. Ook leer je meer over hun natuurlijke omgeving, UNSECO Werelderfgoed de Waddenzee. In 2025 verhuist het Zeehondencentrum naar het Werelderfgoedcentrum Waddenzee (WEC) in Lauwersoog.

Doe je dit jaar nog mee in Pieterburen?

Bestel je tickets: www.zeehondencentrum.nl

MAGAZINE UIT? DAN WEET JE HET NU ZEKER.

BEZOEK WADDEN LAND WA D D E N L A N D . N L

G R AT I S MAGAZINE 2024