Maquette azgroeninge versie01

Elke PatiĂŤnt,

centraal AZ Groeninge zorgt met hOOfd, hart en handen

az groeninge stelt elke patiënt

centraal

> We voldoen maximaal aan de redelijke verwachtingen van de patiënt. > We hebben aandacht voor een gepersonaliseerde zorg voor de patiënt. > We organiseren ons optimaal rond de patiënt.

08

Zorg met hoofd, hart en handen Bewust aanwezig in de zorg Zorgverstrekkers en ondersteunende mede werkers van az groeninge zetten elke dag hun beste beentje voor om de patiënt zo goed mogelijk te verzorgen. We hanteren daarvoor uitgekiende procedures en meten om te weten waar we staan. Even belangrijk om de patiënt een helend verblijf te bieden, is zorgzame aandacht.

In 2013 maakten we van presente zorg, of “zorg met hoofd, hart en handen”, een hot topic op de hele werkvloer in az groeninge.

“Bewust aanwezig zijn in de zorg lijkt een evidentie maar ligt niet altijd voor de hand.” vertelt Petra Archie, directeur patiëntenzorg. “Op de werkvloer hoorden we vaak de vraag naar meer tijd en ruimte voor de patiënt. Vanuit die vraag zijn we gaan kijken wat die tijd en ruimte dan wel kunnen betekenen en daarvoor creëerden we de werkgroep ‘presente zorg’.”

Presente zorg kadert in de strategische doelstelling om de patiënt centraal te stellen. In het streven naar goede zorg helpen procedures ons met de manier waarop we iets moeten doen. De technisch correcte en veilige zorg staat evenwel niet los van een warme en aandachtige zorg. “Het gaat erom bewust aanwezig te zijn in de zorg, bewust te zijn van de relatie met de patiënt en de patiënt uit te nodigen om partner te zijn in zijn zorgproces.” vervolgt Petra Archie.

Petra Archie: “Dat betekent dat we aftoetsen bij de patiënt welke verwachtingen hij heeft als het gaat om goede zorg in plaats van uit te gaan van het beeld dat we zelf hebben van goede zorg. Om de zorg aan te passen aan de verwachtingen van de patiënt, moeten we wel eens kunnen afwijken van de geijkte procedure. Patiënten hebben vaak de neiging om hun eigen mening aan de kant te zetten. Als zorgverlener is het belangrijk om duidelijk te maken dat de patiënt helemaal niet zo afhankelijk hoeft te zijn en gerust zijn of haar mening kan geven.

De drempel om los te komen van onze routines is niet eenvoudig maar vaak wel heel nuttig om de zorg echt individueel af te stemmen op de patiënt.”

Een andere aanpak?

Petra Archie: “De toepassing van presente zorg maakt onze job niet eenvoudiger maar wel aangenamer voor zowel zorgverlener als patiënt. Het vraagt wel om een andere aanpak. Samen met de werkgroep presente zorg definieerden we onze visie op de zorg. Daarin omschreven we een aantal concrete gedragsverwachtingen die sterk aansluiten bij presente zorg. Op die manier groeide onze ‘alaambak’, een hulpmiddel om presente zorg in de praktijk te brengen.

In een zorgmodel waarin de beleving van de patiënt centraal staat, is de mogelijkheid om individuele verantwoordelijkheid te kunnen opnemen onontbeerlijk. En dat vraagt een aanpassing in de organisatie. In 2013 legden we de basis voor die aanpassing door middel van een leiderschapstraject voor leidinggevenden. In een tweede fase focussen we op het organisatie- en zorgmodel.”

Marc Verpoort, directeur human ressources: “De introductie van presente zorg is vooral een bewustwording. We willen mensen die presente zorg al centraal stellen een sterkere stem geven door duidelijk te maken dat az groeninge volledig achter deze filosofie staat. We krijgen nu al vaak concrete vragen over hoe en wanneer medewerkers mogen afwijken van een procedure. Waar ligt de grens? Waar kunnen ze keuzes maken?

We merken dat de aandacht voor de beleving van de patiënt meer en meer ingang krijgt in onze organisatie.”

Presente initiatieven

huisbreed in de aandacht. We werkten onder andere nauw samen met Stimul, een labo voor zorgethiek dat de zorgsector en het onderwijs wil ondersteunen in zorgethisch handelen. Regelmatig trokken medewerkers en managers naar Stimul voor een inleefstage om aan den lijve te ondervinden hoe het voelt om patiënt te zijn. Ook Petra Archie, directeur patiëntenzorg, ging op inleefstage. “De stage was een heel ingrijpende ervaring die me echt liet voelen wat het is om afhankelijk te zijn. Het was confronterend maar de ervaring helpt me om elke dag stil te staan bij de noden en gevoelens van patiënten in het ziekenhuis.” Medewerkers van az groeninge krijgen ook de kans om de opleiding van zorgethische coach bij Stimul te volgen. Die coaches kunnen hun competentie dan verder uitdragen in het ziekenhuis.

De afdelingen geriatrie trekken voluit de kaart van presente zorg. Het project ‘zilverzacht ziekenhuis’ startte in 2013 en is een driejarig traject waarin de medewerkers van de afdeling dagelijks aftoetsen hoe de patiënt de zorg ervaren heeft. Om warme zorg in hele ziekenhuis in de kijker te zetten, staken ook directie en zorgmanagers de handen uit de (koks) mouwen! Ze bakten ‘warme koekjes’, bedrukt met woorden rond het thema zorgethiek en bedankten zo de verpleegafdelingen voor hun goede zorg. And last but not least: Het boek ‘Gekkenwerk’ Van Linus Van Laere over de uitdagingen in een zorgjob kreeg mee vorm door de input van medewerkers van az groeninge over concrete casussen en ervaringen. En zo dragen we presente zorg ook uit over de muren van het ziekenhuis heen!

Handel niet vanuit je eigen beeld van wat goede zorg is maar pas je zorg aan naar het verwachtingsbeeld van je patient

In 2013 zetten we presente zorg zieken-

09

Patiënt,

partner in de zorg De patiënt is voor az groeninge een partner in de zorg die met kennis van zaken meebeslist over zijn behandeling. Om de patiënt toe te laten zich een gefundeerde mening te vormen over de voorgestelde ingreep of behandeling hebben wij van patiënteninformatie een prioriteit gemaakt: elke patiënt heeft recht op info over zijn gezondheidstoestand, het verloop van een behandeling, voor- en nadelen, alternatieven, mogelijke complicaties, te verwachten revalidatietraject, financiële elementen van de ingreep ... Voor artsen en verpleegkundigen is deze uitgebreide informatieverstrekking een vaste rubriek geworden in hun gesprekken met de patiënt.

Om onze transparante houding kracht bij te zetten, vragen wij de patiënt voor tal van ingrepen via het toestemmingsformulier zijn betrokkenheid te bevestigen.

Om in het bijzonder patiënten die een chirurgische ingreep moeten ondergaan optimaal te informeren en voor te bereiden op de operatie, hebben we in 2013 het preoperatief opnamegesprek opgestart. Zo weet de patiënt perfect wat hem te wachten staat, kunnen we eventuele problemen op voorhand ondervangen en winnen zowel de patiënt als de afdeling tijd op de dag van de operatie.

Ingrepen waarvoor de patiënt zijn geïnformeerde toestemming bevestigt • • • • • • • •

Alle heelkundige ingrepen Chemotherapie Radiotherapie Dialyse Endoscopische procedures Toedienen van bloed en bloedderivaten Radiologische procedures waarbij een punctie wordt uitgevoerd Onderzoeken en/of procedures onder algemene anesthesie incl. matige of diepe sedatie • Hoog-risicoprocedures: - Puncties - Katheters in wervelkanaal, thoraxwand of abdomen.

• Alle ingrepen op de pijnkliniek

10

Actief deelnemen aan het eigen genezingsproces

Ook tijdens het verblijf in het ziekenhuis nodigen wij de patiënt uit om actief deel te nemen aan zijn of haar genezingsproces. Kennis over de ziekte, de behandeling of een gezonde levenswijze is één zaak, maar even belangrijk zijn de vaardigheden en handelingen waardoor de patiënt na zijn terugkeer naar huis zo zelfstandig mogelijk kan instaan voor zijn eigen zorg.

Om deze educatie van de patiënt systematisch te integreren in onze aanpak introduceerden wij in 2013 gestructureerde educatieplannen. Daarmee leren we de patiënt, of diens familieleden of naasten, stap voor stap, op eigen maat en ritme, de nodige zorghandelingen aan zoals het correcte gebruik van een inhalator, insuline leren inspuiten, de trap opgaan na een heupprothese …

Deze educatie kan verschillende vormen aannemen: naast een ruim aanbod aan folders en brochures krijgt de patiënt fotoboeken, educatieve filmpjes, infosessies (individueel of in groep), focusgroepen … voorgeschoteld. Deze informatie is maximaal beschikbaar op de website van az groeninge, in het bijzonder de brochures.

Luisteren naar de patiënt

Patiënten en hun naasten een optimale zorg bieden, dan is ons streefdoel. Als lerende organisatie willen wij vanzelfsprekend ook weten wat patiënten zelf vinden van de zorg die ze ontvangen.

Daarom hebben wij diverse kanalen in het leven geroepen om de perceptie van de patiënten te capteren. Uiteraard namen we in 2013 deel aan de halfjaarlijkse patiëntentevredenheidsenquête (VPP-peiling) die ondersteund wordt door de Vlaamse overheid. Daarnaast verwerkten we 950 verwelkomkaartjes waarmee patiënten ons feedback kunnen geven over hun ervaring in az groeninge. Deze bleven geen dode letter; met tal van voorgestelde suggesties gingen we aan de slag. Zo kwam er een tijdelijke 2e ingang op campus kennedylaan, zorgden we voor zeep in elke sanitaire ruimte op onze dagziekenhuizen en integreerden we tal van opmerkingen over campus kennedylaan in de plannen voor de tweede bouwfase. Ook via medewerkers kreeg de werkgroep patiëntenperceptie regelmatig verbetertips van patiënten te horen. Tot slot hanteren enkele diensten een eigen bevragingssysteem.

Kleine patiëntjes, grote Elk kind dat az groeninge binnenkomt, heeft recht op een kindvriendelijke omgeving en benadering.

aandacht Klare ( kinder ) taal

Om onze patiëntjes voor te bereiden op een onderzoek of een behandeling stelden we een nieuwe reeks van visuele educatiefiches op. Aan de hand van foto’s en tekeningen kunnen de ouders of de spelbegeleiders in eenvoudige woorden vertellen wat er allemaal gaat gebeuren. En als voorbereiding op een operatie ontwierpen we het stripverhaal ‘zibi naar de slaapdokter’.

Om dit gedachtegoed en de kinddeskundigheid in az groeninge te promoten, creëerden we met de hoofdverpleegkundigen van alle afdelingen waar kinderen behandeld worden de werkgroep ‘Kind in het ziekenhuis’. We bespreken er allerlei thema’s die te maken hebben met goede zorg voor kinderen.

Om maar enkele voorbeeldjes te geven: we maken afspraken over het feit dat er steeds een ouder bij zijn kind kan overnachten, we hebben een uniforme werkwijze uitgewerkt over pijnbestrijding voor kinderen, we organiseren opleidingen voor de verpleegkundigen, we kopen speelgoed aan …

Om het kindvriendelijke klimaat op de werkvloer zelf te bewaken en te versterken, vonden we bondgenoten in de referentieverpleegkundigen ‘kind in het ziekenhuis’ als aanspreekpunt en ambassadeur voor het team op de eigen afdeling.

Onze kinderafdelingen zijn al een paar jaar helemaal ondergedompeld in de leefwereld van zibi. Maar uiteindelijk kunnen kinderen ook op de andere afdelingen, wachtzalen en consultaties terechtkomen, en deze hebben we dan ook met speelhoekjes of speelgoedboxen en zibi-kleurboekjes uitgerust.

Daarnaast creëerden we in 2013 een knusse ruimte, zibi’s boomhut, waar (klein)kinderen van patiënten met kanker kunnen ontspannen, knutselen, huiswerk maken en informatie terugvinden over kanker. Elke woensdagnamiddag is er ook een psychologe beschikbaar, zowel voor de (groot)ouder (vragen over slecht nieuws vertellen, info over omgaan met kanker en kinderen ...) als voor de kinderen zelf (speltherapie, emotionele ondersteuning ...).

Met ons project van ouderparticipatie bieden we kinderen het recht om steeds een ouder bij zich te hebben wanneer ze wakker en bewust zijn. In geval van een operatie mag de ouder mee met de spelbegeleider tot aan zibi’s wachtzaaltje. Met goedkeuring van de anesthesist mag de ouder dan verder meegaan naar de operatiezaal tot het kindje de eerste stappen van de verdoving ingaat. Dan gaat de papa of mama terug naar de kamer. Na de operatie mag de ouder onmiddellijk terug bij zijn of haar kind in de ontwaakruimte. Dit is een enorme meerwaarde.

Ten slotte introduceerden we een couveusekoffer in samenwerking met enkele studenten van VIVES in het kader van hun eindwerk. De couveusekoffer bevat voorleesboekjes, kleurboeken, een kalender, een pop en allerlei spulletjes die een baby in de couveuse nodig heeft: spuitjes, oogbrilletjes, een maagsonde ... Hierdoor raken jonge kinderen wier pasgeboren broertje of zusje op neonatologie ligt, meer vertrouwd met de situatie en kunnen ze de ziekenhuisperiode beter verwerken. De koffer wordt heel regelmatig uitgeleend en de respons is heel positief.

zibi aan de macht

Artsen, verpleegkundigen, spelbegeleiders, psychologen, logistieke medewerkers, kinesisten, voedingshostessen... allen in de bres voor onze kleinste patientjes

11