2018 inmotion september - nr 07

r 201

Jg 04

embe | sept

8

Verschijnt twee keer per jaar | Jg. 4 nr. 07 | Dag van de Zorg vzw, Lievestraat 6, 9000 Gent

Dag van de Zorgmagazine over uitdagingen in zorg en welzijn

10

ZET MENTAAL WELZIJN BOVENAAN DE AGENDA 14 experten in gesprek over geestelijke gezondheidszorg

24

18

ERVARINGS­HET VERANDERENDE DESKUN­DIGEN ZORGLANDSCHAP AAN HET WOORD Persoonsgebonden Deelnemers financiering: Dag v/d Zorg getuigen een jaar later

32

HET BELANG VAN HET BREIN Het thema van Dag van de Zorg 2019

ONS BREIN IN DE SCHIJNWERPERS

COLOFON inMotion is het magazine van Dag van de Zorg vzw en verschijnt twee keer per jaar.

Redactie: Evelien Chiau Vormgeving: Karlien Beaumont en dotplus Coördinatie: Els De Smedt Werkten mee aan dit nummer: Karlien Beaumont, Stefaan Couvreur, Nico De Fauw, Els De Smedt en Geert Van Hijfte Fotografie: Peter De Schryver, Geert Van Hijfte en met dank voor de ingezonden foto’s Verantwoordelijke uitgever: Geert Van Hijfte, Lievestraat 6, Gent Wenst u InMotion toegestuurd te krijgen of een adreswijziging door te geven, contacteer dan Karlien Beaumont via karlien@dagvandezorg.be.

Met dank aan onze partners: KBC, Janssen Pharmaceutica en Flanders Care

a de succesvolle voorbije editie van Dag en Week van de Zorg schiet onze ploeg opnieuw met veel goesting uit de startblokken om de editie van 2019 vorm en kleur te geven. Van 11 tot en met 17 maart 2019 organiseren we met al onze stakeholders de Week van de Zorg. Op zondag 17 maart sluiten we af met de apotheose: de grootschalige opendeur tijdens Dag van de Zorg.

De klemtoon ligt zoals elk jaar op positieve beeldvorming van de sector. We willen zorgaanbieders verbinden met zorgvragers en hun netwerk; om van elkaar te leren en elkaar sterker te maken. We verbinden mensen, kennis en klassieke zorg met de zorg van de toekomst en verbinden rond allerlei thema’s uit de sector. Dit jaar kozen we voor het thema Brein.

Ons brein is complex en daardoor bijzonder interessant om er een week lang bij stil te staan. Enkele mogelijke kapstokken: gezonde geest in een gezond lichaam, dementie, Alzheimer, NAH, innovaties en onderzoek, hersenontwikkeling bij kinderen en jongeren, reset ...

We doen dat met acties rond preventie en mentale gezondheid voor het brede publiek en staan uitgebreid stil bij innovaties, toekomst en tendensen op ons Breinfestival.

Brein vormt dan ook de rode draad doorheen deze inMotion.

Na de terechte kritiek op de cover en het rondetafelgesprek met alleen maar mannen, besloten we in deze editie te tonen dat ook vrouwen een belangrijke rol vervullen in de Belgische zorg- en welzijnssector. Maak wat tijd vrij voor de boeiende babbel met veertien vrouwelijke experten rond geestelijke gezondheidzorg.

Dit en nog zoveel meer interessante content in deze inMotion.

Veel leesplezier.

Geert Van Hijfte, Voorzitter Dag van de Zorg vzw

INMOTION

INHOUD 04 - HOE IS HET NOG MET …

DE ZIEKENHUISHERVORMING?

Drie bestuurders aan het woord

07 - WIST JE DAT ...

Ook bedrijven kunnen deelnemen aan Dag van de Zorg?

LEVEN MET EEN BREIN ens sana in corpore sano. We weten al langer dat de gezondheid van lijf en leden van invloed is op onze hersenen, en andersom. Als we ziekten en aandoe­ ningen zo lang mogelijk willen voorkomen, dan houden we er best een leefstijl op na met gezonde voeding en ruim voldoende beweging. We verminderen het risico op dementie en houden onze geestelijke gezondheid op peil.

Onze hersenen stellen ons in staat te leren en ons aan te passen aan nieuwe omstandigheden. Onze hersenen vormen zich op jonge leeftijd, maar we weten dat ze ook op latere leeftijd nog tot veel in staat zijn of zich kunnen herorgani­seren na een trauma, zodat zij mogelijk verloren functies kunnen compenseren. Onze hersenen moeten we koesteren. We ontdekken nog veel over hun plasticiteit wat ons een hoopvol perspectief biedt op bijvoorbeeld ‘active aging’. Ze sturen niet alleen ons hele lichaam, maar zijn ook de motor voor onze mentale veerkracht en weerbaarheid.

We weten nog te weinig over onze ‘black box’, maar de wetenschap en interdisciplinaire samenwerking helpen ons om de processen van de hersenen beter te begrijpen zodat zorgverleners, in samenspraak met de zorgvrager, almaar zinvoller kunnen ingrijpen – medisch, verpleegkundig, psychisch en sociaal. Redenen te over om een gezonde leefstijl blijvend te stimu­ leren én om meer in te zetten op wetenschappelijk onderzoek en verder te exploreren wat ons brein allemaal vermag in functie van een gezonde geest in een gezond lichaam.

08 - DAG VAN DE ZORG & HET BREIN Een week lang in de kijker

10 - ZET MENTAAL WELZIJN BOVENAAN DE AGENDA

Veertien experten in gesprek over geestelijke gezondheidszorg

18 - HET VERANDERENDE ZORGLANDSCHAP

Persoonsvolgende financiering: een jaar later

24 - ERVARINGSDESKUNDIGEN AAN HET WOORD

Drie deelnemers van Dag van de Zorg getuigen

28 -REVALIDATIE VAN HET BREIN Psychogeriatrie in revalidatiecentrum KEI

30 - D’OEDE DOZE

Toolkit laat je voelen hoe het is om ouder te worden

32 - HET BELANG VAN HET BREIN

Het thema van Dag van de Zorg 2019

36 - SENIOR FRIENDLY COMMUNITIES

Geestelijke gezondheidsbevordering en preventie op maat van ouderen

39 -WINNAAR ZORGVERHAAL VAN HET JAAR 2018

WZC Regina Coeli en OC Broeder Ebergiste Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin

40 -INCLUSIE IN DE POLITIEK

Kandidaten met een beperking laten van zich horen

3

4

HOE IS HET NOG MET …

DE ZIEKENHUISHERVORMING?

DRIE BESTUURDERS AAN HET WOORD et wetsontwerp rond de gebundelde financiering werd begin juni ook in tweede lezing goedgekeurd. Dit ontwerp zorgt ervoor dat zieken­ huizen vanaf januari 2019 een­ zelfde bedrag moeten factureren voor laagvariabele zorg die weinig verschilt tussen patiënten en ziekenhuizen onderling. Dat bedrag moet de honoraria van alle betrokken artsen dekken, ongeacht de uitgevoerde verstrekkingen.

“Intern zijn we al een hele tijd bezig met de voorbereidingen van die nieuwe financiering laagvariabele zorg”, zegt Jo Leysen, gedelegeerd bestuurder van AZ Turnhout. “Bij die voorbereiding hebben we altijd gebruik gemaakt van de informatie die de overheid aanbood. Ook via onze eigen datawarehouse en business intelligence, konden we berekenen wat een bepaald traject in het verleden aan honoraria genereerde. Dat bedrag

hebben we vervolgens getoetst aan het bedrag dat de overheid voorziet en aan hoe wij deze honoraria in het verleden verdeelden onder de artsen. Eens we daar een duidelijk zicht op hadden, zijn we samen met de artsen aan tafel gaan zitten en hebben we een eerlijk systeem uitgewerkt. Dat moet uiteraard nog wat verfijnd worden naar één januari toe, maar we zijn al best trots op het resultaat. Het grote voordeel van ons systeem is dat de inzet en prestatie van elke arts ook in de toekomst op een correcte manier zal worden gehonoreerd.”

“Ook bij ons zijn we momenteel volop bezig met het treffen van de nodige voorbereidingen”, vertelt Prof.

Pascal Verdonck, lid netwerkcomité E17-ziekenhuisnetwerk. “Of het ziekenhuistraject van patiënten hierdoor onmiddellijk sterk zal veranderen, zullen we pas over enkele maanden weten; al vermoed ik dat dat niet het geval zal zijn.

Het bewustheidsgevoel rond kostenbesparend en efficiënt werken, zal wel vergroten. En daar kan ik alleen maar zeer positief op reageren. Hervormingen in de zorgsector zijn niet altijd evident want het is een complex gebeuren.

Daarom mogen wijzigingen niet te bruusk zijn. En daar is dit besluit volgens mij een mooi voorbeeld van.”

“Wat ik vooral onthoud, is dat men naar een verticale integratie wil gaan waarbij nabijheid, toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit de vier kernwoorden zijn”, legt gedelegeerd bestuurd van UZ Gent Eric Mortier uit.

“Met de honorariabundeling van de laagvariabele zorg kunnen mensen binnenkort betere zorg krijgen aan dezelfde prijs.”

Ook wat betreft de ziekenhuis­ netwerken komt er eindelijk schot in de zaak. Een jaar geleden al riepen enkele

INMOTION

Net voor de paasvakantie keurde de ministerraad eindelijk de langverwachte wetsontwerpen met betrekking tot de ziekenhuisnetwerken en de gebundelde financiering van de ziekenhuisactiviteiten goed. De netwerken moeten tegen januari 2020 gevormd zijn op het terrein, de nieuwe financiering van de laagvariabele zorg gaat in op 1 januari 2019. Wat dat nu precies betekent voor de ziekenhuizen zelf, vroegen wij aan drie ziekenhuisbestuurders.

Pascal Verdonck

Eric Mortier

Jo Leysen

grote spelers uit de ziekenhuiswereld de overheid op tot actie in de zesde editie van InMotion. Net zoals bij het wets­ontwerp over de gebundelde finan­ ciering, werd een eerste wetsontwerp eind maart door de ministerraad gestemd. Eind juli werd dan ook de tweede lezing goedgekeurd. Alle Vlaamse ziekenhuizen hadden begin maart nog hun officiële plannen voor de netwerken van de toekomst publiek gemaakt als drukkingsmiddel.

“Ik denk dat het initiatief om krachten te bundelen en synergiën te zoeken binnen de zorgsector zeer belangrijk is,” vindt Eric Mortier. “De wetsontwerpen bevatten veel goede elementen. Men heeft in Vlaanderen al zeer veel werk verricht om daar invulling aan te geven. Wat we echter niet mogen vergeten, is dat deze besluiten vragen om een cultuuromslag. Om daarvan de volledige efficiëntiewinst te zien, zullen

we toch een tiental jaar geduld moeten hebben. We mogen en moeten enthousiast zijn maar moeten beseffen dat elke grote, lange reis begint met een eerste stap. Het kader is uitgetekend, nu is het aan de actoren om daar ondernemend mee om te springen.

Daarnaast zijn er ook een aantal werven in opbouw die in de toekomst nog verder gerealiseerd moeten worden. De teksten laten zien dat de financiering eigenlijk niet verandert op vlak van ziekenhuis­ netwerken.”

“In de Kempen hebben we al sinds eind 2016 een goed draaiend ziekenhuisnetwerk”, aldus Jo Leysen. “Samen met AZ Herentals, Sint-Dimpna Ziekenhuis Geel en Heilig Hartziekenhuis Mol vormen wij het Kempens Ziekenhuisnetwerk. Binnen dat netwerk worden tal van projecten opgezet, zowel met betrekking tot de zorgprocessen als de zorgondersteuning. Zo is er bijvoorbeeld

de samenaankoop Taxandria, die ons heel wat financiële voordelen oplevert en waar ook ziekenhuizen van buiten het netwerk aan deelnemen.”

“Wat het koninklijk besluit van klinische netwerken betreft, ben ik enkel teleurgesteld dat er in het wetsvoorstel geen verplichting tot integratie op termijn is opgenomen”, vertelt Pascal Verdonck. “De netwerken zijn er om te coördineren. Elk ziekenhuis zal voorlopig dus een apart ziekenhuis blijven. Dat heeft als gevolg dat de ziekenhuizen opnieuw wat minder netwerkgericht gaan denken.

Dat is jammer, zeker nu de netwerken gevormd zijn en mensen willen samenwerken. Door die integratie op termijn niet te verplichten, zetten we eigenlijk enkele stappen terug. Maar op dat ene minpunt na ben ik zeer tevreden en onder de indruk van het mooie werk dat de overheid geleverd heeft.”

5

De interactieve en verbindende schakel tussen senioren met dementie en hun buitenwereld.

Wat is De BeleefTV?

Samenwerking

In de basis is De BeleefTV een prikkelende, interactieve en verbindende speeltafel. Met minimale begeleiding kunnen de bewoners interactieve spellen spelen, muziek luisteren en foto’s bekijken die het verleden doen herleven.

Naast De BeleefTV software is de tafel voor allerlei doeleinden te gebruiken.

Zo kunt u onder andere het internet gebruiken en een laptop of DVD speler aansluiten, op deze manier heeft u altijd mooi een groot presentatiescherm.

Dankzij het handige verrijdbare onderstel is De BeleefTV overal in het gebouw te gebruiken!

Dagelijkse en bijzondere gebeurtenissen bepalen het ritme van ons leven.

Dagen worden weken, maanden worden jaren. Het Huis van Alijn legt gewoontes, tradities en rituelen bloot die herinneren aan een recent of verder verleden. Van je allereerste babyfoto’s, knikkeren op de speelplaats en je eerste liefdesverdriet, tot de jaarlijkse zomervakantie, het vieren van je pensioen en het afscheid van een dierbare.

Hoe we omgaan met deze momenten en emoties evolueert in de tijd, is tegelijk persoonlijk én universeel. Het museumverhaal neemt je mee doorheen een rijke collectie objecten, foto’s, geluid en bewegend beeld, en toont dat alledaags allerminst gewoon is.

Wat doet De BeleefTV?

· Prikkelt met behulp van reminiscentie · Traint de fijne motoriek · Zorgt voor plezier · Stimuleert sociale contacten · Uitdagend voor verschillende niveaus Wat zeggen anderen over ons: ‘‘We stonden er versteld van hoe snel onze patiënten weg waren met het touch-screensysteem waarbij verschillende patiënten tegelijk op één scherm konden werken. Door middel van de verschillende soorten applicaties in De BeleefTV konden we de patiënten op een nieuwe wijze bereiken en prikkelen. We kregen dagelijks de vraag van patiënten en andere collega’s wanneer De BeleefTV nog eens boven gehaald werd.’’

Julie Van Cauwenberghe, ergotherapeut UZB

Het Huis van Alijn is in december 2017 heropend met een compleet vernieuwde museumopstelling. De BeleefTV heeft hierin een bijzondere plek. ‘Het Huis van Alijn wil meer dan ooit een museum voor iedereen zijn.

De BeleefTV is een fantastisch instrument, onder meer om mensen met dementie te bereiken’, Liesa Rutsaert, toegankelijkheidsmedewerker Huis van Alijn

Uitproberen?

Dat kan kosteloos!

Kijk op www.DeBeleefTV.be voor de mogelijkheden.

INMOTION

WIST JE DAT...

OOK BEDRIJVEN KUNNEN DEELNEMEN AAN

DAG VAN DE ZORG?

Dag van de Zorg wil met een bundeling van krachten de sector in zijn volle omvang en diversiteit op de kaart zetten: ziekenhuizen, welzijnsvoorzieningen, woonzorgcentra, kinderdagverblijven, artsen, apothekers, onderwijsinstellingen, onderzoekscentra, thuiszorg, ziekenfondsen, patiëntenverenigingen en ... bedrijven! Farmaceutische bedrijven, medisch-technologische industrie en KMO’s die hulpmiddelen ontwikkelen: we nodigen elk van hen graag uit om mee hun deuren te openen op 17 maart. We laten alvast een deelnemer van de vorige editie en een deelnemer van de aankomende editie aan het woord over hun Dag van de Zorg.

CLOVA NAM VORIG JAAR DEEL AAN DAG VAN DE ZORG

BIJ V!GO ZIJN ZE KLAAR VOOR HUN EERSTE DAG VAN DE ZORG

"Onze allereerste Dag van de Zorg was zeer geslaagd", zegt projectmanager Galina Biegeleisen. "We ontvingen zo'n 550 bezoekers waarvan we enorm veel positieve feedback kregen.

Mensen waren echt onder de indruk van onze werking. Ook ons personeel vond het een erg leuke dag."

“We willen het brede publiek kennis laten maken met alle facetten van de technische orthopedie", aldus CFO Steve Van Hecke. Bij V!GO geven 400 medewerkers elke dag het beste van zichzelf om klanten en patiënten optimaal vooruit te helpen.

Dankzij hun vakkennis binnen de technische orthopedie en aandacht voor detail bieden zij iedereen met of zonder een fysieke beperking, ongeacht de situatie of leeftijd, een oplossing op maat.

Wat konden bezoekers er ontdekken?

"We hebben de informatieborden en wegwijzers die we van Dag van de Zorg kregen heel goed kunnen gebruiken om mensen doorheen ons bedrijf te leiden. Een volledige rondleiding zou te lang duren, dus lieten we bezoekers zelf kiezen waar en hoe lang ze op ontdekking gingen. Met de informatieborden en medewerkers verspreid over het gebouw, konden ze overal extra informatie bekomen over onze werking!"

Wat kunnen bezoekers ontdekken op 17 maart?

"Dag van de Zorg is voor ons de ideale gelegenheid om de deuren open te stellen en iedere bezoeker te laten kennismaken met het productieproces van onze hulpmiddelen zoals rolstoelen, prothesen, orthesen, schoenen ...

We hopen hen te mogen boeien en verbazen!”

7

8

DAG VAN DE ZORG & HET BREIN

EEN WEEK LANG IN DE KIJKER In aanloop naar Dag van de Zorg organiseren we een week lang activiteiten rond het thema Brein.

Elke dag van de week belichten we een ander aspect van ons thema: mental health, een gezonde geest in een gezond lichaam, dementie, Alzheimer, NAH, innovaties en onderzoek, hersenontwikkeling van kinderen en jongeren, reset ...

We doen dat met acties rond preventie en mentale gezondheid voor het brede publiek en staan uitgebreid stil bij innovaties, toekomst en tendensen op ons Breinfestival. Alle stakeholders komen aan bod: (professionele) zorgverleners, zorgvragers en hun netwerk, mantelzorg, eerstelijnszorg, onderwijs, startups rond brein ...

Als kers op de taart opent de zorg- en welzijns­ sector zijn deuren op zondag 17 maart 2019 tijdens de achtste editie van Dag van de Zorg.

Uiteraard krijgt het Brein hier een voorname plaats. vzw Curando in Brugge

INSPIRATIE DAG 2019 OP DINSDAG 13 NOVEMBER Naar goede gewoonte verwelkomt Dag van de Zorg alle deelnemers op een boeiende inspiratiedag met tal van tips, praktijkverhalen en do’s-and-don’ts.

Deelnemers ontmoeten en inspireren er elkaar.

Dit jaar pakken we het nog interactiever aan dan bij de voorbije edities. Met tal van best practices door ervaringsdeskundigen, met gastsprekers rond onder meer PR, communicatie, eventmanagement ...

De kernboodschap van deze dag is dan ook: “Haal het maximum uit je Dag van de Zorg”.

De inspiratiedag gaat door op dinsdag 13 november in de zebrastraat te Gent.

Meer info hieromtrent volgt snel op www.dagvandezorg.be.

Zorggroep H. Hart in Kortrijk

INMOTION

Levensvreugde Verblijven in Aalst

DEELNEMEN

IN 2019 TWIJFEL JE NOG OM DEEL TE NEMEN? Kom gerust een kijkje nemen op een de inspiratiedag. Inschrijven kan via karlien@dagvandezorg.be.

Je organisatie registreren voor deelname aan Dag van de Zorg kan nog tot 21 december via www.dagvandezorg.be/inschrijven.

TOCH NOG EEN VRAAG?

Stuur een mailtje naar info@dagvandezorg.be of bel 09-224 06 84.

9

10

ZET

MENTAAL WELZIJN

BOVENAAN DE AGENDA

INMOTION

11

VEERTIEN EXPERTEN IN GESPREK OVER GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG Zowat iedereen krijgt vroeg of laat te maken met de geestelijke gezondheidszorg.

Toch blijft het een erg moeilijk thema. Er wordt te weinig over gepraat, er zijn niet voldoende budgetten en zowel hulpverleners als patiënten zitten geregeld met de handen in het haar. Maar zijn we dan echt zo slecht bezig? En hoe kunnen we het in de toekomst beter doen? Die vraag stelden we aan een tafel vol gemotiveerde experten. Als het van hen afhangt, komen mentaal welzijn en solidariteit voortaan overal bovenaan de agenda.

V: “Lang voor er sprake is van zorg, moet er sprake zijn van preventie. Hoe bespreekbaar is geestelijke gezondheid vandaag?”

GP: “Ik heb de indruk dat geestelijke gezondheid al bespreekbaarder is, maar nog lang niet bespreekbaar genoeg.

Dat merken we ook in de praktijk, hoe beschaamd mensen zijn als ze bij ons terechtkomen: ik ben zwak, ik moet hulp zoeken, ik kan het niet alleen. Dat is een beeld dat erg moeilijk te door­ breken blijkt, terwijl hulp zoeken net heel sterk is. Met twee naar een probleem kijken, kan je blik verruimen en je helpen om eruit te raken.”

IV: “Er is toch echt al een verschil met vroeger. Over de eerste campagnes van Fit in je Hoofd werd er nogal lacherig gedaan. Sommige experten noemden publieke preventiecampagnes toen zelfs contraproductief. Dat zou men vandaag niet meer zeggen. Maar er is inderdaad nog heel wat schaamte, ofwel bij de mensen zelf, ofwel in hun omgeving.

We zijn er tot op vandaag nog niet in geslaagd om de boodschap mee te geven dat iédereen op een gegeven moment met matige of ernstige problemen geconfronteerd kan worden. Wat mij erg verontrust, is dat het publieke discours de laatste jaren vooral de nadruk is gaan

Wie is wie?

Inge Vervotte, voorzitter dagelijks bestuur Emmaüs (IV) Margot Cloet, gedelegeerd bestuurder Zorgnet-Icuro (MC) Sonja Willems, managing director Janssen Benelux (SW) Nele De Witte, onderzoeker Thomas More (NDW) Gwendolyn Portzky, directeur VLESP (GP) Binu Singh, kinder- en jeugdpsychiater KULeuven (BS) Nele Jacobs, zaakvoerder Faresa (NJ) Ria Van Den Heuvel, voorzitter Familieplatform GGZ (RVDH) Nathalie Peeters, hoofd zorglijn FPC Antwerpen (NP) Inge Colson, teamcoördinator Noolim en medewerkster OPZC Rekem (IC) Evelien Chiau, redacteur en ervaringsdeskundige (EC) Els De Smedt, Organisator Dag van de Zorg (EDS) Karlien Beaumont, medewerker Dag van de Zorg (KM) Moderator is Sara Vandekerckhove, journaliste De Morgen (SV)

leggen op de eigen verantwoordelijkheid. Uiteraard ben ik geen tegenstander van zelfzorg, maar we mogen toch nooit vergeten welke andere aspecten, zoals bijvoorbeeld structurele uitsluiting, meespelen. Het is niet goed gesteld met onze solidariteit, zeker op vlak van geestelijke gezondheidszorg. Studies van de mutualiteiten wijzen dat ook uit: het solidariteitsniveau daalt wanneer het gaat over armoede en psychische problematieken. Ik denk dat wij, als vertegenwoordigers van de welzijns­ sector, daar allen onze verantwoordelijkheid moeten opnemen door te wijzen op het belang van solidariteit.”

RVDH: “Ik ben het daar zeker mee eens, maar wil nog iets aan toevoegen. Als ik zie hoe wij kinderen opvoeden, dan denk ik dat we daar veel meer kwetsbaarheid aan moeten toevoegen. Vandaag propageren we te veel dat alles maakbaar is; dat je alles zelf in de hand kan nemen en kan bereiken als je het maar graag genoeg wilt. We moeten onze kinderen leren dat dat niet zo is. We moeten weer leren omgaan met pech. Daarnaast hebben kinderen van kwetsbare mensen niet perse zelf ook problemen, maar daar zou systematisch meer aandacht naartoe moeten. Al is het maar via preventieve bevragingen.”

BS: “Ik denk dat we in onze welvarende Westerse maatschappij al enigszins geëvolueerd zijn naar een gedeeld inzicht: psychisch lijden bestaat, er is wetenschappelijke kennis, we kunnen er iets aan doen. Maar we betalen tegelijkertijd een heel hoge prijs voor onze welvaart,



“ HR-budgetten worden steeds

strakker. De begrotingsmodule van Liantis helpt ons om een zeer accurate begroting op te stellen. Bovendien houdt de module automatisch rekening met eventuele collectieve aanpassingen.“

Ives Lambrecht, personeelsmanager Woonzorggroep GVO, Kortrijk

Is je personeelsbegroting al opgemaakt?

Start het nieuwe jaar binnenkort vol ambitie! Maak nu al werk van je personeelsbegroting voor 2019 én teken de krijtlijnen van je personeelsbeleid verder uit.

Dankzij een goede en accurate begroting volg je jouw Vanaf persoonlijke doelen en die van je zorginstelling makkelijk 10 september op. Bovendien kan je dagelijks bijsturen waar nodig.

De Liantis-begrotingsmodule: • werkt op basis van de actuele gegevens van je medewerkers; • houdt rekening met de toekomst; • zorgt voor een accurate begroting om het budget zo goed mogelijk toe te wijzen; • kan je dagelijks opvolgen en bijsturen waar nodig.

Benieuwd hoe een grondig uitgewerkte begroting je personeelsbeleid kan versterken? Ontdek de tips van ervaren personeelsmanagers op zorgbegroting.be samen werkt.

INMOTION



een prijs van individualisering. We zijn zodanig welvarend dat we de ander niet meer zo nodig hebben en grote indivi­ duele vrijheid nastreven. Dat zou moeten leiden tot torenhoge gelukscijfers, terwijl het tegendeel waar is. Alles moet kunnen, alles moet mogen en je moet het maken. We zijn kwijt wat het echte leven is. We zijn vergeten hoe belangrijk het is om ons verbonden te voelen met elkaar; dat we in se sociale wezens zijn en geen individu’s op zich. Als we ons leven alleen leiden, worden we snel ongelukkig en eenzaam. Daar ligt voor mij ook een stuk verantwoordelijkheid bij de samenleving. We kunnen heel veel thema’s aansnijden gericht naar het individu, maar ik denk dat we ons als maatschappij ook moeten afvragen waar we als samenleving naartoe gaan. Want hoe vaak we ook te horen krijgen dat alles kan en alles mag, eigenlijk worden we daarin juist heel beperkt: we moeten succesvol, gelukkig, knap, slim, sportief, sociaal, sexy en nog zoveel meer zijn. Wie houdt dat vol?”

MC: “Ik wil me daar graag bij aansluiten. Denk maar aan het Afrikaanse spreekwoord: ‘It takes a village to raise a child’. Ik denk dat wij zoveel hebben dat we denken dat we alles kunnen kopen. Een goede geestelijke gezondheidszorg begint niet in de geestelijke gezondheidszorg, maar bij de opvoeding, het onderwijs, een goede huisvesting … Iets wat bij ons nog te veel ontbreekt, is dat we ook in andere beleidsdomeinen aandacht hebben voor geestelijke gezondheid. Van mensen wiens basisbehoeften niet ingevuld worden, kunnen we ook niet verwachten dat zij nadenken over of werken aan hun geestelijke gezondheid.”

SV: “Moeten we meer werk maken van vroegdetectie?”

IV: “Vroegdetectie en preventie richten zich vaak op bepaalde doelgroepen. Ik ben een groot voorstander van buurt­ gerichte zorg. Zijn waar de mensen zijn en van daaruit kijken wat er precies nodig is op niveau van wonen, van leven, en van zorg. We hebben soms een onrealistisch beeld van het geduld en de vasthoudendheid die daarvoor nodig zijn.

De relaties die we met mensen aangaan, dat kunnen niet uitsluitend succes­ verhalen zijn. Dat zijn verhalen van

vallen en opstaan. We moeten durven zeggen dat dat er ook bij hoort. Daarmee kunnen we ook deels vermijden dat mensen het niet aandurven of afhaken.

Er is een heel pakket van maatregelen en boodschappen die ervoor zorgen dat mensen gemotiveerd zijn, blijven en de toegang vinden tot de ondersteuning die zij nodig hebben. De initiatieven van ‘GavoorGeluk’, en in het bijzonder de ‘Warme Steden’, zetten daar enorm op in.”

RVDH: “Ik denk dat er absoluut een coalitie moet worden gevormd tussen cliënt, context en hulpverlening.

Momenteel leggen we heel vaak het accent bij de hulpverleners, maar die kunnen onvoldoende mee inzetten op echt herstel. Families worden daar niet of onvoldoende bij betrokken. En wat ik van wezenlijk belang vind, is dat de lokale overheden die het dichtst bij het gewone leven staan onvoldoende weten wat er van hen verwacht wordt. Er zijn verschillende decreten in uitvoering zonder dat die lokale overheden echt beseffen wat dat voor hen betekent: de fusies van de OCMW’s, het eerstelijns­ decreet, alles op vlak van zorgregie …

Men vat nog altijd niet waar het om gaat.

Als het gaat om zorg en welzijn zetten we mensen bij elkaar en vragen we wie wat doet. Op lokaal vlak komt daar onvoldoende uit. We zijn allemaal met de beste bedoelingen hier en daar aan het genezen en werken, maar de samenhang is zoek.”

BS: “Wat we vaak vergeten, is ons onderwijs. Het is nochtans de ideale weg

13

Het is niet goed gesteld met onze solidariteit, zeker op vlak van geestelijke gezondheidszorg.

om zowel kinderen als hun ouders te bereiken. Ons onderwijssysteem is verouderd en bereidt onvoldoende voor op het complexe leven en maatschappij van nu. Al van jongs af aan zouden we in het onderwijs programma’s moeten voorzien waarbij we opgroeiende kinderen vaardigheden meegeven die veerkracht vergroten en geestelijke gezondheid bevorderen.”

MC: “Eigenlijk begint het al in de kinderopvang. Die eerste levensjaren zijn enorm belangrijk. We moeten daar meer op inzetten. Er komen meer plaatsen in de kinderopvang, maar er wordt niet ingezet op meer omkadering per kind. Momenteel is daar absoluut geen draagvlak voor. Nochtans zou dit een investering zijn die goud waard is.

Maar de medewerkers zouden vooral meer ruimte moeten krijgen om intensiever met de kinderen bezig te zijn.”

SW: “Dat begint stilaan te groeien, maar er is wel nog meer ondersteuning nodig.

Ik zit zelf in de raad van bestuur van een geïntegreerde kinderopvang. Daar zie je inderdaad hoe zinvol het is om kinderen uit moeilijke thuissituaties samen op te



14

Margot Cloet

Inge Vervotte

Inge Colson

Els De Smedt

Sara Vandekerckhove

Nathalie Peeters

Nele Jacobs

Evelien Chiau

Gwendolyn Portzky

Binu Singh



vangen met kinderen waarbij dat niet zo is. Ik denk dat we daar nog veel meer moeten op inzetten.”

NJ: “De lat die we als samenleving hanteren ligt niet enkel te hoog, maar ook verkeerd. Je kwetsbaar opstellen wordt als uitzondering gepresenteerd, ook bij veel preventieve acties. We focussen ons vaak op tonen dat iedereen zich een keer slecht voelt en tonen dat we het soms niet goed weten. Maar eigenlijk weten we het de hele tijd niet goed en zijn we altijd kwetsbaar. Het voelen van somberheid is eigenlijk niet gewenst.

Natuurlijk zijn we soms blij en content, maar we zijn dat het merendeel van de tijd niet. De maatstaf die we hanteren, is die van een soort supermens, terwijl gewoon mens zijn al uitdagend genoeg is.”

SV: “Wat al jarenlang aangehaald wordt als een van de oplossingen om de psychische gezondheidszorg laagdrempeliger te maken, is de terug­betaling van de psycholoog.

Die is er nu, of toch bijna, maar roept behoorlijk wat kritiek op.

Waarom?”

IV: “Ik ben zelf mee verantwoordelijk voor een Centrum voor Geestelijke

Gezondheidszorg. We hebben zeer regelmatig een wachtlijststop. En niet enkel ik, maar ook onze medewerkers worden daar ontzettend moedeloos en kwaad van. We mogen ook niet uit het oog verliezen dat veel mensen vandaag een hulpvraag stellen en geen antwoord krijgen omdat we niet kunnen volgen.

Als we dat aspect belangrijk vinden, moeten we ons de vraag stellen wat ons dat als maatschappij waard is? En zijn we dan ook bereid om dat te financieren?

De stap die nu gezet is, is een goede stap, maar lang niet voldoende.”

NJ: “De terugbetaling van de psychologen was een teleurstelling voor onze beroepsgroep. Wij hadden gehoopt dat het een opportuniteit zou bieden om meer mensen te kunnen bereiken, en dat is niet het geval. Zo lang er niet meer budget wordt geïnvesteerd in die terugbetaling, zal er opnieuw meer creativiteit nodig zijn om onze kennis en kunde te delen. De psychologen zullen wellicht niet intekenen op het voorstel dat vandaag op tafel ligt, en daar is de patiënt dan weer de dupe van.”

MC: “Ik vind de terugbetaling op zich een goed initiatief. Alleen vind ik het

jammer dat het niet gebeurd is in een geïntegreerd verhaal. Dat heeft ook de maken met de bevoegdheidsverdeling.

De Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg kunnen hierin bijvoorbeeld een rol spelen, maar daar wordt amper in geïnvesteerd. Onze besluiten kunnen en moeten veel globaler worden, over federale en Vlaamse grenzen heen.”

BS: “Inderdaad. Je kan ofwel dweilen met de kraan open of je kan ook eens iets aan het lek gaan doen. Natuurlijk moet de geestelijke gezondheidszorg verder uitgebouwd worden, zoals mijn collega’s hier aangeven, maar daarnaast moeten we ook preventief investeren in geestelijke gezondheid. Ik denk dat een gesprek met een goede vriend of buurvrouw voor sommige mensen even effectief kan zijn als een gesprek met een psycholoog. België is top in de wereld qua somatische zorg, terwijl onze geestelijke gezondheidszorg achterophinkt.”

SW: “Wat mij altijd opvalt in België is dat we op vlak van somatische zorg erg veel onderzoek doen, terwijl dat in de geestelijke zorg niet zo is. Ik denk dat dat een van onze vele tekortkomingen is.

15

INMOTION

Sonja Willems

Het waarmaken van de ambitie om alle patiënten een aangepaste behandeling en zorg te bieden, vraagt verdere betrokkenheid en een duidelijke visie van zowel de overheid als de verschillende zorginstellingen.

Nele De Witte

Karlien Beaumont

Wij doen ontzettend veel vanuit goeie intenties, maar ik mis het evidence based werk. Ik wil pleiten voor heel gestructureerde onderzoeksbudgetten.”

SV: “Het was een van de grootste kritieken van het grote psychiatrie­ rapport van De Morgen: dat er weinig tot niet gemeten wordt.”

IV: “Beleidsrelevant onderzoek gebeurt inderdaad te weinig. Daarin moet een overheid veel meer in investeren. Maar volgens mij moet er vooral meer worden ingezet op de kwaliteit van het proces en de organisatie van de keten van de zorg.

We moeten de juiste vragen leren stellen.

De vraag of mensen ziekte-inzicht en grip op de situatie hebben, is veel belangrijker dan de vraag of iemand al minder tijd in het ziekenhuis spendeert.

Mensen krijgen constant de boodschap dat ze zo snel als mogelijk terug moeten naar het gewone leven. Men beseft niet welke verantwoordelijkheid men daarmee bij het individu legt. Dit is geen functionele cirkel. Wie nood heeft aan geestelijke gezondheidszorg, heeft ook nood aan veiligheid en ruimte.”

EC: “Ik ben blij dat je dat aanhaalt, want die druk was voor mij als patiënt erg

Ria Van Den Heuvel

voelbaar. Toen ik werd opgenomen op de PAAZ, kreeg ik na twee weken al te horen dat we dringend moesten kijken naar de volgende stappen, want na vier weken moest ik er weg. Ook in het psychiatrisch ziekenhuis kreeg ik van bij het begin de boodschap mee dat de maximale verblijfsduur zes maanden is.

De hulpverleners gaven te kennen dat ze daar zelf absoluut niet blij mee waren, maar dat de overheid die regel had opgelegd om wachtlijsten te vermin­ deren. Ik bleef er uiteindelijk vijf maanden, dus voor mij stelde het probleem zich niet, maar ik zag om me heen wel genoeg patiënten die na zes maanden helemaal niet klaar waren om naar huis te gaan. Daarenboven is er ook geen enkele opvolging na je verblijf in de psychiatrie. Ik startte nogal overmoedig aan een nieuwe job, met als resultaat dat ik na drie maanden opnieuw thuis zat.

Gelukkig had ik dit keer wel de nodige handvaten om mee aan de slag te gaan, en ben ik mijn hele leven anders gaan inrichten. Maar dat is een luxe die lang niet iedereen heeft. We moeten dan ook niet verbaasd zijn dat zoveel psychia­trische patiënten op een gegeven moment opnieuw in de psychiatrie belanden. Zij waren vaak nog niet klaar

met hun proces op het moment dat ze naar huis werden gestuurd.”

NP: “Er is inderdaad nog gebrek aan continuïteit in het zorgtraject. Ook in FPC Antwerpen en FPC Gent zijn we overtuigd dat we naar een zorglandschap moeten evolueren waarin de patiënt centraal staat. De patiënt is immers afhankelijk van een zorglandschap waarin alle instellingen en voorzieningen op een professionele manier samen­ werken. Om zorgtrajecten op maat van de individuele patiënt uit te bouwen, moet in het zorglandschap flexibel kunnen geschakeld worden. Een consensus over leidende criteria voor doorstroom binnen het zorglandschap moet tot een hoger niveau van samenwerking leiden, waarbij de patiënt vlot kan doorstromen van het ene naar het andere centrum in functie van de behandelingsnoden van de patiënt. Wij zetten nu al actief in op een professionele samenwerking met andere voorzieningen, maar het waarmaken van de ambitie om alle patiënten een aangepaste behandeling en zorg te bieden, vraagt evenwel verdere betrokkenheid en een duidelijke visie van zowel de overheid als de verschillende zorginstellingen.”



GRATIS DEMO original

Brengt mensen in de midden- tot late fase van dementie in beweging BEWEZEN EFFECTIEF IN HET DOORBREKEN VAN APATHIE De interactieve lichtprojecties van de Tovertafel Original brengen op een vernieuwende manier bijzondere contactmomenten teweeg en verrijken de wereld van mensen met dementie.

De Tovertafel Original doorbreekt apathie op een effectieve manier door mensen met dementie en iedereen om hen heen uit te nodigen om samen te spelen met kleurrijke, interactieve lichtprojecties op tafel. De Tovertafel-spelen kunnen de bewoners ontspanning geven en stimuleren fysieke beweging, een alert brein en gesprekken onderling.

Voordelen Tovertafel Original •

Is bewezen effectief in doorbreken van apathie1,2

•

Is ontstaan vanuit wetenschappelijk onderzoek1

•

Wordt ontwikkeld door middel van co-design

•

Projecteert intuïtieve spelen die de eigenwaarde versterken

•

Laat de vertrouwde leefomgeving intact

•

Is de voorloper in de markt en hangt al op ruim 1800 zorginstellingen in heel Europa

Vraag een vrijblijvende demonstratie aan: www.tovertafel.be/demo

Referenties: 1. Anderiesen Le Riche H. (2017). Playful Design for Activation: Co-designing serious games for people with moderate to severe dementia to reduce apathy (Proefschrift).

2. Bruil L., Adriaansen M. J. M., Groothuis J. W. M., Bossema E.R. (2018). Kwaliteit van leven van verpleeghuisbewoners met dementie voor, tijdens en na het spelen met de Tovertafel. Tijdschr Gerontol Geriatr. 49(2):72-80. doi: 10.1007/s12439-017-0243-3.

INMOTION



BS: “Een overheid met een lange­termijn­ visie, daar hebben we nood aan. Er zijn in dit gesprek al meerdere thema’s aangehaald waar we eens echt over moeten nadenken in een plan van 25 jaar in plaats van een plan van vier of acht jaar.”

RVDH: “Wanneer we het hebben over hervormingen in de toekomst, moeten we nadenken over trajectbegeleiders die gekoppeld kunnen worden aan mensen met nood. Er is een ontschotting binnen de zorg nodig. Daarnaast ben ik het ermee eens dat onze overheid sturend moet zijn, maar ook moet toelaten dat mensen elkaar ondersteunen. Op dit moment wordt dat vooral ontmoedigd.

Mensen die alleenstaand zijn en van een uitkering leven, mogen niet samen­ wonen want dan verliezen ze een groot deel van hun inkomsten. Onze overheid is niet klaar om een participatiemaat­ schappij tot stand te brengen. Ik wijs niet met de vinger naar zorgverleners, maar het systeem laat niet toe dat we goed bezig zijn.”

IC: “We bezitten in de GGZ over ontzettend veel expertise, die we nog beter kunnen inzetten. In onze maatschappij verblijven kwetsbare mensen die niet tot bij de hulpverlening geraken.

Een veranderend beleid vanuit de overheid is nodig, maar tegelijkertijd proberen we de meest kwetsbare mensen te bereiken door bruggen te bouwen met de CGG’s, OCMW’s en CAW’s. Als we de krachten bundelen, kunnen we al veel bereiken.”

IV: “Er gebeurt al veel en er moeten niet altijd structuren zijn. Als er door de overheid structuren in het leven worden geroepen, is dat vaak om te besparen. Ik hou er dan ook niet van als de overheid te veel stuurt via opgelegde structuren.

Ik geloof veel sterker in het duidelijk formuleren van opdrachten.

We zijn als zorgverleners bereid om verantwoordelijkheid op te nemen, maar dan moet men ook bereid zijn om ons vertrouwen te geven in de manier waarop we dat het best kunnen realiseren.”

IC: “Er wordt vaak te selectief geluisterd naar de cliënt, omdat we denken te weten wat de cliënt nodig heeft. We wijzen mensen toe aan zorgprogramma’s waarvan wij denken dat ze voor hen geschikt zijn en zorgen voor onvoldoende continuïteit van zorg. Dit geeft de indruk dat mensen met psychische klachten de regie van hun leven niet in handen nemen, maar geloof me: dat doen zij wel. We moeten hen daar ook de kans toe geven.”

NJ: “Ik ben het daar volledig mee eens.

Cliënten zeggen zelf wel wanneer iets niet werkt. Ik heb al verschillende cliënten ontmoet met een verslag waarin stond dat de patiënt weerstand bood tegenover een bepaalde therapie en niet gemotiveerd was. Als ik vervolgens aan die persoon vraag wat het probleem was, krijg ik daar meestal een heel helder antwoord op. Als iemand geen aansluiting vindt bij een therapie, wil dat niet

zeggen dat die niet gemotiveerd is. We moeten als hulpverleners ook durven afwijken van onze programma’s.”

NDW: “Ik denk dat we te vaak achteraf kijken naar waar iets is misgelopen. We kunnen en moeten patiënten al vroeger betrekken. Als we nieuwe programma’s of tools gaan uitwerken, zet de mogelijke gebruikers dan meteen mee aan tafel.

Ik denk dat het daar al misloopt. Er zijn op dit moment heel veel innovaties en technologische oplossingen die voor de deur staan. Ik denk dat dit dan ook een ideale kans is om die cliënt te betrekken.

Hun expertise is minstens zo relevant als die van ons. Maar daar moeten we wel tijd en ruimte voor durven en kunnen maken, en daar hebben we de nodige middelen voor nodig.”

GP: “Waar we zo vaak op botsen, is dat geestelijke gezondheid gewoon nooit een prioriteit is. In geen enkele sector.

Zet geestelijke gezondheid ook in de somatische gezondheidszorg bovenaan.

Zorg ervoor dat élke arts, élke gynaecoloog, élke cardioloog, élke chirurg vraagt naar de geestelijke toestand van een patiënt. Ook in de maatschappij moeten we vaker naar elkaar luisteren.

Nu gaat alle aandacht naar iemands prestaties, niet naar hoe iemand zich voelt. We moeten mentaal welzijn overal hoger op de agenda plaatsen.”

SV: “Dat lijkt me een goeie afsluiter. Bedankt voor het boeiende gesprek!”

17

18

HET

VERANDERENDE

ZORGLANDSCHAP Hoe kijken voorzieningen een jaar na de invoering van de persoonsvolgende financiering naar deze belangrijke pijler van het nieuwe ondersteuningsbeleid voor personen met een handicap? Wat is er zoal veranderd voor hun gebruikers?

Hoeveel invloed had de uitrol op hun logistieke werking en personeel? Welke opvallende evoluties hebben ze opgemerkt? Dag van de Zorg vroeg het aan zes zorginstellingen verspreid over Vlaanderen.

INMOTION

19

De voorziening van gisteren herdenkt vandaag haar aanbod in functie van haar cliĂŤnten.

Ze zoekt samenwerkingen en geeft invulling via sociaal ondernemerschap.

Fotograaf: Laura Castro Fontan voor Katrinahome

20

OC Cirkant

De Lork

EEN MIJLPAAL:

ZELFREGIE EN ZORGGARANTIE

VOOR MENSEN MET EEN HANDICAP

James Van Casteren

De VN-conventie inzake rechten van personen met een handicap is duidelijk: mensen met een beperking moeten de regie van hun leven zelf in handen krijgen. Om dat mogelijk te maken, werd in Vlaanderen vanaf 2017 de persoonsvolgende financiering uitgerold. Een ware omwenteling voor alle betrokken.

et persoonsvolgend budget vormt de hefboom”, zegt administrateur-generaal van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap James Van Casteren. “Het gaat om een budget op maat dat personen met een handicap zelf de middelen in handen geeft om hun eigen zorg en ondersteuning te organiseren. Niet langer vormt een gesubsidieerd aanbod het uitgangspunt, maar wel de persoon zelf. We hechten veel belang aan de vermaatschappelijking van de zorg. De hulp waarop mensen met hun persoonsvolgend budget zich beroepen, hoeft zich dan ook niet te beperken tot de handicapspecifieke sector.”

Vandaag krijgen zo ruim 25.000 meerderjarigen een persoonsvolgend budget van het VAPH. Met dat budget kunnen ze beroep doen op hulp en ondersteuning bij een al dan niet vergunde zorgaanbieder, in de reguliere sector of door het inschakelen van een individuele begeleider of vrijwilligers. Een bijzondere uitdaging dus, ook voor de sector.

“De voorziening van gisteren herdenkt vandaag haar aanbod in functie van haar cliënten. Ze zoekt samenwerkingen en geeft invulling via sociaal ondernemerschap. Naast het persoonsvolgend budget kunnen personen die beperkt nood hebben aan ondersteuning terecht in de rechtstreeks toegankelijke hulp. En voor wie al langer met een vraag op de wachtlijst staat, is er het zorgbudget.”

Persoonsvolgende financiering: het mag duidelijk zijn dat er voor alle betrokkenen iets verandert. Voor de gebruikers, de aanbieders, het middenveld, de administratie, het VAPH. “Dat vraagt veel energie, en die is er. Zoals bij elke omvangrijke verandering stropt het hier en daar uiteraard nog. Maar ook die zaken worden verder uitgewerkt met een duidelijke, gedeelde doelstelling van alle spelers: zelfregie en kwaliteitsvolle ondersteuning”, besluit James Van Casteren.

21

INMOTION

Zonnelied

PERSOONSVOLGENDE FINANCIERING: EEN JAAR LATER

KATRINAHOME Organiseert ondersteuning voor volwassenen met een verstandelijke beperking “Het grootste verschil is dat mensen andere afwegingen maken bij de samenstelling van hun ondersteuning. Het is niet meer noodzakelijk zo dat dag- en woonondersteuning zich op dezelfde plek bevinden, terwijl dat in het verleden wel zo was”, zegt algemeen directeur Kris Verrelst. “Door de nieuwe financiering worden wij als zorgverleners aangemoedigd om onze werking verder uit te bouwen. Terwijl we vroeger slechts op één plek dagondersteuning boden, doen we dat nu op drie verschillende locaties.”

“We zijn ook ingegaan op de vraag van onze gebruikers om tijdelijke woonondersteuning aan te bieden. Op vlak van organisatie werken we vaker samen met andere organisaties.

Wat daarbij opvalt, is hoe belangrijk het lokale aspect is. Het gaat ons dan ook niet om het sluiten van grote samenwerkingsovereenkomsten, maar overeen­komsten op mensenmaat, heel individueel en persoonlijk. Daaruit groeit dan soms wel een structurele samenwerking voor meer mensen.”

“Door het verdwijnen van de tussenschotten, heeft de sector meer kansen gekregen om zelf te ondernemen op vlak van welzijn. Voor ons was het een succesvol jaar.”

SINT-LODEWIJK Voorziet in aangepast onderwijs en begeleiding op maat voor kinderen, jongeren en volwassenen met een motorische beperking “De nieuwe financieringswijze is in de eerste plaats een verhaal van mogelijkheden en uitdagingen”, zegt cliëntverantwoordelijke volwassenenwerking Ilse Hertoghe. “Wij bieden ondersteuning voor mensen met een motorische beperking. Een deel van onze vaste gebruikers wil al langer zelfstandiger worden.

Dat kon in het verleden niet door de zwaarte van hun handicap.

Vandaag hebben we vier cliënten die in onze aanleunappartementen alleen kunnen wonen door hun PVF op slimme wijze in te zetten. Wat we helaas ook zien, is dat gedeelde zorg net moeilijker is geworden. In het verleden werkten we geregeld samen met andere voorzieningen, terwijl dit nu voor een cliënt duurder uitkomt en daardoor niet altijd haalbaar is. We hebben cliënten die eigen middelen inzetten om hun zorg te betalen, en dat zou niet mogen. Onze gebruikers hadden meer verwacht en hunkeren naar meer ondersteuning.”

“Vooral voor mensen die gebruik maken van ons groeps­ aanbod, is het nog zoeken naar de juiste oplossing”, vult directeur zorg Sofie Coussens aan. “We kunnen minder schuiven met ons aanbod en dat zorgt ervoor dat de nieuwe regeling soms net voor meer beperkingen zorgt. Er zijn dus zeker nog een aantal zaken voor verbetering vatbaar, maar we zijn ervan overtuigd dat de invoering van PVF een goede evolutie is.”



INMOTION

 DVC ’T ZWART GOOR

Ondersteunt volwassenen met een beperking “Omdat we merkten dat de komst van PVF voor heel wat onzekerheid zorgde bij onze vaste gebruikers, hebben we elk van hen uitgenodigd voor een persoonlijk gesprek”, zegt stafmedewerker communicatie Josse Van den Bogerd. “Al snel werd duidelijk dat de meeste gebruikers niet op zoek waren naar grote veranderingen. Met de invoering van PVF merken we dat een nieuwe groep gebruikers met meer gedifferentieerde vragen zich aandient. Zo begeleidden we deze zomer bijvoorbeeld cliënten die doorheen het jaar ondersteuning krijgen in het onderwijs, maar tijdens de zomermaanden op zoek zijn naar vakantieondersteuning.”

“We krijgen ook steeds meer vraag naar dagondersteuning buiten de reguliere uren, ’s avonds of in het weekend. Allemaal zaken die we binnen het nieuwe kader gemakkelijker kunnen realiseren. Het is nu veel eenvoudiger om op gedifferentieerde en partiële zorgvragen een antwoord te bieden.”

“Als grote organisatie zijn we voortdurend in ontwikkeling.

Toch zijn er bepaalde zaken die sinds de invoering van PVF in een stroomversnelling kwamen. Zo is onze mobiele dienst, die het levenslicht zag met de komst van RTH, sterk uitgebreid.

Flexibiliteit is vandaag natuurlijk belangrijker dan ooit.

Zorg op maat is voor ons absoluut geen loos begrip.”

OC CIRKANT Biedt woon- en dagondersteuning aan volwassenen met een matige, ernstige of diep verstandelijke, al dan niet meervoudige, beperking “PVF heeft in de voorzieningen veel vanzelfsprekendheden weggenomen. Zo ook op het vlak van de instroom van nieuwe cliënten. Het is meer dan ooit belangrijk dat zowel de voorziening als de open plaatsen bij de doelgroep gekend zijn.

In OC Cirkant hadden we dat al snel begrepen”, vertelt administratief en logistiek directeur Barbara Verstraete.

“We hebben nu een pr-verantwoordelijke in dienst die mee timmert aan onze naambekendheid, we organiseren kennis­ makingsmomenten zodat ‘zorgzoekers’ ons leren kennen, we verkennen nieuwe media …”

“Tegelijk willen we onze huidige cliënten nog steeds op handen dragen. Het is wél vanzelf­sprekend dat zij de beste zorg verdienen, dus moeten we onszelf in vraag stellen en zoeken naar verbetering. Van dagbesteding, kiné, logo, tot keuken of onderhoud … je voelt dat iedereen hier helemaal mee is met PVF.” “We willen ook dat het netwerk van onze cliënten mee is.

Zij moeten de zorgregie in handen nemen, wat niet eenvoudig is in een zorglandschap in beweging. Daarom organiseren we infoavonden rond PVF en geven we uitgebreide toelichting bij de nieuwe contracten. Wat we investeren in deze open communicatie, krijgen we terug in vertrouwen van het netwerk.”

ZONNELIED Beschikt over verschillende ondersteuningsvormen voor personen met een verstandelijke beperking, personen met een meervoudige beperking en personen met een niet-aangeboren hersenletsel “De komst van PVF is echt een revolutie in de sector”, meent financieel directeur Bert Van der Stockt. “Een van de meest opvallende wijzigingen is dat de onderhandelingsmacht van de gebruikers daarmee sterk verhoogd is; wat wij vanuit Zonnelied een goede zaak vinden. Vroeger waren er steeds plaatsen te weinig, waardoor gebruikers weinig keuze hadden en al blij waren wanneer ze een plek konden bemachtigen. Dat is nu niet meer het geval. We evolueren veel meer naar gemengde begeleidingsvormen en zorg op maat.”

“Onze dienstverlening is door de invoering van PVF weinig veranderd. Wij focussen ons al jaren op het aanbieden van kwalitatieve dienstverlening op maat. De manier waarop we die dienstverlening invullen is nu wel wat gewijzigd, maar dat had weinig invloed op de kwaliteit. Ja, PVF is een centenzaak, maar voor ons ook en vooral een zaak rond visie. Dat is altijd ons uitgangspunt geweest: we willen personen met een beperking een plek geven. Het financiële plaatje komt daarbij pas op de tweede plaats.”

DE LORK Begeleidt mensen met een verstandelijke beperking in wonen, werken en vrije tijd “We hebben de laatste jaren een heel traject doorlopen. De overgang naar een meer regelluw kader, gevolgd door de invoering van PVF en RTH, heeft ons heel wat energie gegeven”, vertelt directeur Lieve Dekempeneer. “Er zijn natuurlijk nog veel vragen bij de technische uitvoering van PVF, maar de essentie kunnen we helemaal onderschrijven.”

“Als startpunt hebben we via een Europees project drie studiebezoeken met als hoofdthema ‘inclusie’ ingepland in Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Zowel leidinggevenden als begeleiders konden hieraan deelnemen en bij één bezoek kon ook een cliënt mee. Alle opgedane ervaring en kennis werd gebundeld en gepresenteerd aan de voltallige personeelsploeg.

In ons nieuwe meerjarenplan voorzien we een grote reorganisatie van ons aanbod binnen drie grote pijlers: wonen, leren en werken, en ontmoeting en vrije tijd.”

“Daarnaast namen we ook deel aan een tweede Europees project. Binnen ENABLE hebben we met verschillende Europese partners de methodiek van coproductie uitgewerkt in bruikbare tools om samen met onze cliënten en andere stakeholders nieuwe dienstverlening te ontwikkelen.

Ook die ervaring nemen we mee in onze werking!”

We willen personen met een beperking een plek geven.

Het financiële plaatje komt daarbij pas op de tweede plaats.

23

24

ERVARINGSDESKUNDIGEN AAN HET WOORD DRIE DEELNEMERS VAN DAG VAN DE ZORG GETUIGEN

ORGANISATIE

Assistentiewoningen IUVO ADRES:

Zoniënwoudlaan 7, 1652 Alsemberg NAAM:

Julie Crepel FUNCTIE:

Directeur

HOEVEEL KEER DEELGENOMEN AAN DVDZ?

HOOGTEPUNT(EN) OP DAG VAN DE ZORG?

Deze editie wordt onze zesde op rij.

Een vijftigtal.

Leerlingen van de lokale basisschool hadden allerlei activiteiten georganiseerd voor de bewoners, die op hun beurt taart hadden gemaakt voor de kinderen.

Prachtig!

WELKE DOELSTELLINGEN WAREN VOOROPGESTELD?

PRAKTISCHE TIPS VOOR NIEUWE DEELNEMERS?

We wilden vooral het grote publiek kennis laten maken met het concept van serviceflats en assistentiewoningen.

Maak lokaal voldoende reclame, zorg voor een persoonlijk onthaal en laat bewoners mee participeren, velen zien het als hun thuis en zijn er fier op.

(GEMIDDELD) AANTAL BEZOEKERS?

WAT WAS ER ZOAL TE BELEVEN? Bezoekers konden samen met de bewoners minigolf en petanque spelen in onze feestzaal. Voor de jongere aanwezigen hadden we allerlei zoektochten georganiseerd.

WAT IS JE MOOISTE HERINNERING AAN DAG VAN DE ZORG? Hoe bewoners en personeel er met veel passie een geslaagde dag van maken.

WAAR ZOU JE ZELF GRAAG EENS OP BEZOEK GAAN EN WAAROM? Een blik achter de schermen van een ziekenhuis lijkt me erg boeiend.

WAAROM MOETEN WE OP 17 MAART ZEKER BIJ JULLIE LANGSKOMEN? Assistentiewoningen komen vaak negatief in het nieuws, maar bij ons kunnen bewoners rekenen op een gemotiveerd team. Er wordt hier écht samengeleefd: elke dag ontmoeten bewoners elkaar in de gang, het restaurant en de ontspanningsruimten.

Allemaal troeven om te komen ontdekken!

HEB JE NOG EEN ‘ZORG’WENS? Ouderen hebben geregeld nood aan een goed gesprek. Om die nood optimaal in te vullen, moeten we over tijd, flexibiliteit en bepaalde vaardigheden beschikken.

Mijn wens is daar een gepaste oplossing voor te vinden.

INMOTION

We vinden het belangrijk om ons ziekenhuis en onze werking aan een breed publiek te tonen.

Een opendeurdag tijdens Dag van de Zorg is daar uiteraard een uitgelezen kans voor.

ORGANISATIE:

AZ Jan Palfijn Gent ADRES:

Watersportlaan 5, 9000 Gent NAAM:

Steven De Baets FUNCTIE:

Verantwoordelijke communicatie

HOEVEEL KEER DEELGENOMEN AAN DVDZ? Eén keer.

WELKE DOELSTELLINGEN WAREN VOOROPGESTELD? We wilden ons totaal vernieuwde ziekenhuis voorstellen aan het publiek.

WAAROM VIND JE ZO’N OPENDEURDAG BELANGRIJK? We vinden het belangrijk om ons ziekenhuis en onze werking aan een breed publiek te tonen. Een opendeurdag tijdens Dag van de Zorg is daar uiteraard een uitgelezen kans voor.

WAT IS JE MOOISTE HERINNERING AAN DAG VAN DE ZORG? De mooie reacties op ons vernieuwde ziekenhuis en de trots in de ogen van onze medewerkers. Na een lange en zware verbouwperiode was dit een feestelijk moment.

WAAR ZOU JE ZELF GRAAG EENS OP BEZOEK GAAN EN WAAROM? Bij woonzorgcentra in de omgeving.

We hebben een uitgebreide geriatrische dienstverlening waardoor er een sterke band is met de woonzorgcentra. Het is interessant om te weten waar en met welke omkadering patiënten voor of na hun behandeling of revalidatie in ons ziekenhuis verblijven.

WAAROM MOETEN WE OP 17 MAART ZEKER BIJ JULLIE LANGSKOMEN? Na de volledige verbouwing werden ook de interne werking en dienstverlening van ons ziekenhuis grondig aangepakt.

Jan Palfijn Gent beschikt over bijzonder geavanceerde toestellen, waaronder een splinternieuwe CT scanner, maar we zijn vooral trots op onze mensen en wat zij realiseren. We kozen bewust voor een multidisciplinaire aanpak met doorgedreven samenwerking tussen verschillende diensten en disciplines,

aangevuld met expertteams die in het hele ziekenhuis actief zijn. In onze transparante en efficiënte werking staan samenwerking, overleg en opleiding centraal. Zo streven we naar een toegankelijke topzorg op maat van elke patiënt.

25

Sterk in zorgopleidingen! bachelor in de ergotherapie · logopedie en audiologie · verpleegkunde · voedings- en dieetkunde · vroedkunde · zorgtechnologie brugopleiding verpleegkunde bachelor na bachelor in de intensieve zorg en spoedgevallenzorg · de operatieverpleegkunde · het zorgmanagement HBO5-opleidingen in de verpleegkunde postgraduaatsopleidingen & navormingsdagen studeer via dagonderwijs of afstandsonderwijs BRUGGE KORTRIJK ROESELARE

www.vives.be

Juridisch advies met beide voeten op de grond.

R

asschaert advocaten werkt uitsluitend voor lokale openbare besturen, de zorg- en de onderwijssector en andere nonprofit organisaties in Vlaanderen en Brussel, zoals algemene en psychiatrische ziekenhuizen, openbare woonzorgcentra, voorzieningen voor personen met een beperking, OCMW- en gemeentebesturen, middelbare- en hogescholen, welzijnsorganisaties, wijkgezondheidscentra, diensten geestelijke gezondheid, CAW, etc...

Wij vertegenwoordigen onze cliënten voor de rechtbanken in gerechtelijke procedures en allerhande betwistingen, maar geven ook juridisch en strategisch advies bij dossiers buiten de rechtbank, onderhandelingen, procedures of projecten.

Ons kantoor treedt in de zorg- en onderwijssector vooral op inzake overheidsopdrachten, concessies, omgevingsrecht, verzelfstandiging en tuchtrecht.

Ons kantoor is in staat verschillende juristen en specialisten in te schakelen zodat de juiste expertise en de juiste opvolging steeds worden gegarandeerd.

Wij geven advies met onze beide voeten op de grond.

Contacteer ons op info@rasschaertadvocaten.be of bekijk www.rasschaertadvocaten.be

Juridisch advies en vertegenwoordiging openbare besturen en non-profit.

INMOTION

ORGANISATIE:

DVC Heilig Hart ADRES:

Leernsesteenweg 53, 9800 Deinze NAAM:

Caroline De Coster FUNCTIE:

Stafmedewerker vorming en kwaliteit

HOEVEEL KEER DEELGENOMEN AAN DVDZ?

PRAKTISCHE TIPS VOOR NIEUWE DEELNEMERS?

Twee keer: in 2012 en in 2018.

Voorzie een vrije rondleiding, zorg ervoor dat je parcours niet te lang is en denk ook aan de kinderen.

(GEMIDDELD) AANTAL BEZOEKERS? Zo’n 800-tal.

WELKE DOELSTELLINGEN WAREN VOOROPGESTELD? We wilden meer naambekendheid creëren voor onze voorziening.

Daarnaast wilden we ook graag nieuwe collega’s en vrijwilligers aantrekken en potentiële zorgvragers leren kennen.

Met onze deelnames aan Dag van de Zorg, hopen we de drempel te verlagen voor iedereen die nieuwsgierig is naar of geïnteresseerd is in onze werking.

De mooiste herinnering is de nieuwsgierigheid bij de bezoekers en het enthousiasme bij de medewerkers die met hart en ziel hun werk konden tonen. Het voelde net als een team­building.

WAT WAS ER ZOAL TE BELEVEN? Bezoekers konden deelnemen aan een vrije rondleiding in het hoofdgebouw en met een shuttle onze nieuwbouw ontdekken. We stelden al onze diensten, van logistiek tot pedagogiek, voor. Voor kinderen hadden we aangepaste animatie voorzien met een zoektocht en kennismaking met onze zorgrobot.

HOOGTEPUNT(EN) OP DAG VAN DE ZORG? Onze nieuwbouw!

WAT IS JE MOOISTE HERINNERING AAN DAG VAN DE ZORG? De nieuwsgierigheid bij de bezoekers en het enthousiasme bij de medewerkers die met hart en ziel hun werk konden tonen. Het voelde net als een team­ building.

WAAR ZOU JE ZELF GRAAG EENS OP BEZOEK GAAN EN WAAROM? Alle voorzieningen in de zorg.

We kunnen leren van elkaar.

WAAROM MOETEN WE OP 17 MAART ZEKER BIJ JULLIE LANGSKOMEN? Deze keer laten wij jullie de zorg beleven!

HEB JE NOG EEN ‘ZORG’WENS? Iedere zorgvrager verdient iemand aan zijn zijde met een hart voor bijzondere zorg. We streven naar een kwaliteitsvolle zorg voor iedereen!

27

28

Bij de therapie wordt in de eerste plaats aandacht besteed aan wat de mensen wĂŠl kunnen.

INMOTION

REVALIDATIE

VAN HET

PSYCHOGERIATRIE IN REVALIDATIECENTRUM KEI

BREIN

Op de gelijkvloerse verdieping van het Oostduinkerkse revalidatiecentrum Koningin Elisabeth Instituut bevindt zich de afdeling psychogeriatrie. Daar kunnen patiënten terecht met een specifieke problematiek zoals geheugen- en oriëntatieproblemen, fysische, psychische en emotionele problemen, verwardheid en nood aan structuur.

n het Koningin Elisabeth Instituut wordt elke patiënt op een holistische manier benaderd. Al vanaf de eerste dag heeft het volledige team aandacht voor zowel medische en functionele als sociale en psychologische aspecten. Via een gestructureerde en multidisciplinaire aanpak blijft de aandacht op deze punten gericht gedurende het volledige revalidatie­verblijf. Dit maakt het mogelijk om op elk deeldomein doelstellingen voor ogen te houden en waar nodig bij te sturen. De patiënt zelf krijgt een centrale plaats in dat proces.

Op de afdeling psychogeriatrie wordt naast revalidatie ook structuur aangeboden. De afdeling is gesloten, zodat de veiligheid van verwarde patiënten steeds verzekerd is, en onder­verdeeld in twee leefgroepen. Daardoor wordt er een familiale sfeer gecreëerd die bijdraagt tot een gevoel van veiligheid en geborgenheid. Zo kunnen zorgverleners ook sneller een vertrouwensrelatie opbouwen met de patiënt en diens netwerk. De ergotherapeut speelt een belangrijke rol op deze afdeling. Tijdens een intakegesprek gaat zij het niveau van de moto­rische, cognitieve en sensorische functies na.

Bij de therapie wordt aandacht besteed aan wat de mensen wél kunnen. Deze positieve benadering kan het communicatievermogen en de herkenning bevorderen. Specifieke therapieën zoals reminiscentie (gesprekken waarbij herineringen uit de eigen leefwereld opgehaald worden), muziek­therapie (oproepen van herinneringen door zingen, dansen, muziek maken en luisteren) en functionele therapie (in de vorm van een wekelijkse kooksessie) helpen elk op hun eigen manier bij de revalidatie van het brein. De gespecialiseerde neuro­psycholoog kan tests afnemen in functie van een mogelijke dementie­diagnose. Daarnaast spelen ook de afdelingsarts, een revalidatie­arts, verpleegkundigen, verzorgenden, kinesi­therapeuten, een maatschappelijk assistent en een logopedist elk een cruciale rol in het revalidatieproces.

, UW KENNISPARTNER

www.acco.be/medical

29

30

TOOLKIT LAAT JE VOELEN HOE HET IS OM OUDER TE WORDEN

D’OEDE

DOZE

Vroeg of laat krijgen we allemaal te maken met ouderdomskwaaltjes: minder goed zien en horen, slechter te been zijn, een geheugen dat niet meer functioneert zoals tevoren … Met D’oede Doze kunnen medewerkers en studenten uit de zorg- en welzijnssector zelf ervaren hoe dat voelt. Koen Amerlynck van vzw Mentor vertelt waarom zij samen met Howest dit educatief pakket ontwikkelden.

e gebruikers van D’oede doze kunnen zelf ervaren hoe het is om oud te worden. Nee, niet door een of ander innovatief versneld verouderings­proces, wel door het educatieve inleefpakket van vzw Mentor en Howest. “Dat dagelijkse handelingen plots niet langer vanzelfsprekend zijn, is moeilijk te bevatten tot je het zelf meemaakt.

In onze toolbox zitten een twintigtal instrumenten die ervoor zorgen dat de gebruikers ervan voelen hoe het is om minder goed te zien en te horen, problemen te hebben met fijne en grove motoriek, beginnende dementie te hebben”, zegt Koen Amerlynck. “Bij de toolbox hoort ook een begeleidende website met filmmateriaal, inleefopdrachten, een quiz, educatieve bundels en reflectietools waarmee begeleiders of docenten aan de slag kunnen.”

De focus van een inleefsessie met D’oede Doze is om zich echt in te leven in de situatie van de zorgvrager of stil te staan bij de huidige verleende zorg. Het is een doesessie, onderbouwd en begeleid vanuit de toolbox, de website en een ervaringsdeskundige trainer. “We willen gebruikers een waar AHA-moment laten beleven: ‘Aha, zo voelt het wanneer je ouder wordt en dagelijkse handelingen niet meer zo vlot lukken’ of ‘Aha, zo ervaart een persoon met dementie het verloop van de dag’. “Een rechtstreeks gevolg daarvan is dat men meer respect en geduld kan opbrengen voor mensen die deze kwaaltjes bezitten. Binnen de zorgsector wordt dat vertaald in een meer respectvolle zorg en menswaardige omgang.”

De problemen waar D’oede Doze zicht specifiek op richt zijn slechtziendheid, slechthorendheid, artrose, slechte doorbloeding, fijne motoriek, valangst, slikproblemen, rugklachten, verminderd gevoel en verminderde conditie. Dementie is de enige niet fysieke problematiek die werd bijgevoegd.

“Deze ziekte treft vele ouderen, maar er is helaas nog steeds weinig over geweten. Door dementie tastbaarder te maken, kan men beter begrijpen waarom mensen met dementie bepaalde handelingen of gedrag vertonen en zo het begrip voor en de omgang met hen verbeteren.”

INMOTION

WAT KAN D’OEDE DOZE BIJBRENGEN AAN STUDENTEN? “Bij VIVES HBO5 verpleegkunde Kortrijk-­ Ieper-Brugge vinden we ervaringsgericht leren een belangrijke pijler”, zegt Brugs opleidingshoofd Nele Geeroms. “Dankzij D’oede Doze kunnen onze studenten aan den lijve ondervinden hoe het is om ouder te worden. D’oede Doze bestaat uit een handige toolbox met tal van instrumenten die de studenten kunnen uittesten: een bril die slechtziendheid nabootst, een sjaal die slikproblemen simuleert, schoenen waarmee je moeilijk kan stappen …

Daarnaast is er ook een informerende website die de nodige ondersteuning biedt om de lessen met D’oede Doze vorm te geven. Je vindt er allerlei inleefopdrachten gelinkt aan het dagelijkse leven. De reacties van de studenten op D’oede Doze zijn zeer positief. Ze kunnen beter inschatten hoe het is om met een ouderdomskwaal te moeten leven.

Hierdoor gaan ze ook bewuster om met de oudere mens en het verouderings­ proces. Iets wat de zorg alleen maar ten goede kan komen!”

31

32

HET BELANG VAN HET BREIN HET THEMA VAN DAG VAN DE ZORG 2019

Dit jaar is het thema van Dag van de Zorg ‘het brein’.

Daarom stelden we aan enkele toonaangevende mensen met diverse achtergronden de vraag wat voor hen het belang is van het brein als thema van Dag van de Zorg.

prof. dr. Peter Adriaenssens Kinder- en jeugdpsychiater bij UZ Leuven en docent klinische psychiatrie aan KU Leuven

Jo Vandeurzen Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin

Lore Vonck Coördinator Werkgroep Verder, Nabestaanden na Zelfdoding

Het brein is een populair orgaan dat een grote interesse opwekt. Niet enkel binnen de medische sector, maar ook bij het brede publiek. Onderzoek naar de ontwikkeling bij kinderen, en de nieuwe kennis die we daaruit puren, kan steeds rekenen op heel wat aandacht. De kracht en kwetsbaarheid van jongeren leert ons ontzettend veel.

We weten over onze hersenen dat ze plastischer zijn dan we lang hebben aangenomen. Veroudering van onze hersenen en niet-aangeboren hersenletsels hoeven dus geen fait accompli te zijn. Maar de mogelijkheden zijn uiteraard niet eindeloos.

Binnen de suïcidepreventie, suïcidepostventie en rouw wint neurobiologie de laatste jaren steeds meer aan belang.

Denk maar aan de voorbeschikkende biologische factoren in het verklarend model voor suïcidaal gedrag.

In de kinder- en jeugdpsychiatrie zorgt onderzoek voor een beter inzicht in het ontstaan van psychiatrische stoornissen. En dat helpt ons dan weer om een aangepast preventiebeleid te voeren. Het blijft belangrijk om iedereen goed geïnformeerd te houden, want niet alle kennis is van toepassing op iedere jongere. Campagnes die een juist beeld geven zijn daarom belangrijk: wat weten we en hoe kunnen overheid en publiek helpen om cruciaal onderzoek mogelijk te maken?

Met een gezonde leefstijl kunnen we het risico op dementie verkleinen en onze geestelijke gezondheid vaart er wel bij, maar we weten ook dat we nog maar het tipje van de ijsberg kennen als het over het functioneren van onze hersenen gaat. Gedegen, multidisciplinair onderzoek naar ons brein, liefst ook in een internationale context, moet daarom solide kansen krijgen om het immense onontgonnen terrein verder te ontdekken.

Hoeveel we er ook over (denken te) weten: onze hersenen en hun werking zijn op heel wat gebieden nog ongekend terrein. Er is nood aan meer aandacht, onderzoek en kennis over de werking van ons brein. Dat geldt niet alleen voor onze sector, maar ook voor het bredere geheel van zorg en welzijn.

Daarenboven is het brein de brug tussen onze mentale en de fysieke gezondheid; die we nog al te vaak apart benaderen en daarbij het holisme vergeten. Beide takken kunnen nochtans veel van elkaar leren en mekaar onderling ondersteunen.

33

INMOTION

dr. Geert Vanhooren Diensthoofd neurologie in AZ Sint-Jan

prof. dr. Paul De Cock Voormalig hoofd van het Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen en Jeugdgezondheidszorg KU/UZ Leuven

dr. Annie Nouwen Medewerker van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap

De delicate structuur en het complexe functioneren van het brein waren tot voor kort vooral onderwerp van diepgaand onderzoek, evenwel zonder veel middelen om op een betekenisvolle manier in te grijpen bij ziekten. Daarom hadden patiënten met een aandoening van het brein, in weerwil van de uitgebreide kennis, meestal een bedenkelijke prognose. Zorg beperkte zich vooral tot patiëntbegeleiding.

In verhouding tot andere ziekten, krijgen aandoeningen van het brein weinig aandacht. En dat terwijl ons brein veruit het meest complexe en wonderbaarlijke orgaan is waar we als mens over beschikken. Van voor de geboorte tot aan de dood speelt het een onmisbare rol. Als je het vergelijkt met technologische innovaties, kan je alleen maar vaststellen dat ons brein daar absoluut niet voor moet onderdoen. Het is multifunctioneel, bijzonder compact en kan heel wat data en kennis opslaan en toepassen.

Het brein is in elk opzicht belangrijk.

Het stuurt ons aan. Hoe iemands brein werkt, heeft veel invloed op diens mens-zijn en functioneren.

In alle levensfasen komt er ‘zorg’ voor het brein aan te pas om de ontwikkeling en functie te vrijwaren en zo nodig te remediëren. De voorbije jaren heeft de sector heel wat vooruitgang geboekt, zowel op het vlak van curatieve technologie als op vlak van detectie en preventie. Al van voor de geboorte kunnen afwijkingen in de hersenen worden vastgesteld. Hersen­ tumoren kunnen steeds preciezer verwijderd worden. We worden ons ook steeds bewuster van de cruciale rol die breinrevalidatie speelt in iemands herstel na een beroerte of verkeers­ ongeval, al mag daar nog meer op ingezet worden.

Beperkingen kunnen aangeboren zijn, maar iemands brein kan evengoed anders gaan functioneren na een ongeval of een beroerte. Die niet-aangeboren hersenaandoeningen vragen aanvaarding en aanpassingen van de persoon zelf en de omgeving. Dat is een hele uitdaging. Met het VAPH ondersteunen we initiatieven die deze personen op weg helpen.

Op verschillende deelgebieden binnen de neurologie is hierin fundamenteel verandering gekomen met de ontwikkeling van nieuwe behandelingen, zowel medicamenteus als medischtechnisch. Specifiek binnen de neurovasculaire zorg zagen we multidisciplinaire zorgteams vormen op eenheden voor beroertezorg. Deze geïntegreerde, geprotocolleerde zorg maakt het dan weer mogelijk om zeer tijdkritische behandelingen, zoals intraveneuze trombolyse en trombectomie, succesvol toe te passen. Hierdoor hebben patiënten met een ischemische beroerte, wanneer ze zich tijdig aanbieden in het ziekenhuis, een veel betere prognose dan pakweg 25 jaar geleden.

Het tonen van deze evolutie, van pure verzorging van het zieke brein naar vroegtijdige, actieve zorg met recuperatie van het bedreigde brein, is voor mij belangrijk op deze Dag van de Zorg. De maatschappelijke relevantie hiervan, het verminderen van menselijk leed en pijn, kan daarbij niet genoeg worden onderstreept.

Ook op technologisch vlak zijn er de laatste jaren heel wat indrukwekkende innovaties ontwikkeld. Vandaag kunnen we niet enkel beelden maken van hoe de hersenen er uitzien, we kunnen ook de functies en processen ervan in kaart brengen. Er bestaan zelfs technieken waarmee we live kunnen zien wat er zich afspeelt in iemands brein. Maar zelfs met de hulp van die hoogtechnologische instrumenten is er heel wat dat we weten, maar veel meer dat we nog niet weten.

Zorgen voor mensen die problemen hebben met functioneren door aandoeningen die het brein beïnvloeden, is een taak die we in Vlaanderen op verschillende vlakken opnemen. Denk aan thuisverpleging, thuishulp, geestelijke gezondheidszorg, mantelzorgers, maar ook aan vergunde zorgaanbieders en hun personeel.

Het brein is de brug tussen onze mentale en fysieke gezondheid.



Zoekt u woonoplossingen voor ouderen?

Kijk op Woonzorgweb.be

WOONZORGWEB Dé rusthuizen & serviceflats website

INMOTION



Geert Van Hijfte Organisator Dag van de Zorg en papa van Lucas

Yves Debbaut Stafmedewerker preventieve gezinsondersteuning bij Kind & Gezin

Als papa van Lucas weet ik maar al te goed dat het brein - de hersenen een dominant orgaan is bij een mens.

Onze zoon werd 20 jaar geleden te vroeg geboren. Op 28 weken zag hij het levenslicht. Na een verblijf van enkele weken op neonatologie werd al gauw duidelijk dat hij niet evolueerde zoals een ander kind van die leeftijd. Op 6 maanden kreeg hij zijn eerste hersenscan met niet zo’n fijne uitslag: hersenbeschadiging, spastische quadriplegie. Een rolwagen diende zich aan.

Een goede start in het leven betekent dat we ervoor moeten zorgen dat de hersenen van baby’s zich in de eerste twee levensjaren optimaal kunnen ontwikkelen. Als je weet dat vanaf de geboorte tot de leeftijd van achttien maanden verbindingen gemaakt worden in de hersenen met een snelheid van een miljoen per seconde, dan kunnen we het belang van die periode nauwelijks overschatten.

We bleven echter niet bij de pakken zitten en startten via diverse kanalen allerlei therapieën. Van kiné, zwem­ therapie en logo tot enkele zware multilevel operaties en maandenlange revalidatie. Allemaal niet evident maar onze Lucas en zijn netwerk toonden steeds weer die mentale reset.

Een cruciale ontwikkelingstaak is hechting. In de eerste levensmaanden zijn de hersencellen nog zeer chaotisch. Door herhaaldelijke ervaringen worden verbindingen gelegd die tot hersenstructuren leiden, ‘weten’ de hersenen wat er gaat komen en anticiperen ze daarop. Er ontstaan ‘scripts’ over de zorgfiguur als steunfiguur. Herinneringen tijdens stress kunnen daardoor geactiveerd worden in de vorm van een cognitief script over de zorgfiguur als persoon waarbij je steun kan vinden tijdens stress. Dit secure base script beïnvloedt de cognitieve verwerking van hechtingsinformatie. Het leidt ertoe dat kinderen makkelijker positieve herinneringen kunnen ophalen over zorgervaringen, waardoor ze hun aandacht kunnen losmaken van hun zorgfiguur en durven exploreren. Terzelfdertijd faciliteert dit ook hun zorgzoekend gedrag, wat betekent dat kinderen gedrag sneller als zorg­ gedrag interpreteren en in staat zijn om zonder veel nadenken nabijheid en zorg te zoeken. Dit is belangrijk omdat zoeken naar zorg tijdens stressvolle momenten kinderen beschermt tegen de negatieve invloed van die stress.

Ondertussen evolueerde Lucas van klein baby’tje naar een stevige kerel van 20 jaar en timmerde hij met vallen en opstaan aan zijn inclusieve levens­wandel.

Vandaag kreeg hij de uitslag van zijn tweede zit. Zijn eerste jaar pedagogische wetenschappen aan UGent was een succes. Ondanks of dankzij zijn brein.

Deze scripts zijn niet in steen gebeiteld en kunnen ook na de eerste levensjaren verder evolueren. Maar vanuit de kennis over die eerste levensjaren is het belangrijk dat we niet alleen de ontwikkeling van kinderen opvolgen maar ook de ouders ondersteunen. Als een ouder zich goed in zijn vel voelt, is de kans groter dat het kind zich ook zo voelt. En dat is van onschatbaar belang, want elk kind heeft bij de geboorte eigenschappen en vaardigheden meege­kregen die zich optimaal kunnen ontwikkelen in een veilige, gezonde en stimulerende omgeving.

Warre Borgmans Acteur en theatermaker M’n – oh zo kostbaar – brein heb ik gelukkig altijd bij me, bewust en/of onbewust! ‘Gelukkig’ omdat het – hout vasthouden – nog goed marcheert, ‘bewust/onbewust’ omdat het ook al eens een wandelingetje mag maken zonder kopzorgen.

35

36

SENIOR FRIENDLY

COMMUNITIES GEESTELIJKE GEZONDHEIDSBEVORDERING EN PREVENTIE OP MAAT VAN OUDEREN

Eind 2016 startte het drie jaar durende Euregionaal project ‘Senior Friendly Communities’. Verschillende partners werken er samen om gemeenten uit de Euregio Maas-Rijn (verspreid over Belgisch en Nederlands Limburg, de provincie Luik , Duitstalig België en Duitsland) bruikbare knowhow aan te reiken in het kader van geestelijke gezondheid bij ouderen. Een van die partners is Nele Jacobs van psychologisch centrum Faresa.

Via mantelzorgers, hulpverleners, artsen en andere tussen­ personen willen we de knowhow die we bezitten laten doorsijpelen naar mensen die heel nauw met ouderen in contact komen.

oor dit project werd ik benaderd door Frank Willems van Logo Limburg. Hij werkt aan gezondheidsbevordering in de provincie en vroeg me of Faresa interesse had om mee te werken aan een Euregionaal project rond geestelijke gezondheid bij ouderen. En niet zomaar een project, maar één met een heel concrete en grensoverschrijdende opdracht. Weg van de therapieruimte en dicht bij de mensen; bij wijze van spreken met de botten in het veld. Daar moest ik niet lang over twijfelen”, zegt Nele Jacobs.

Het project ‘Senior Friendly Communities’ richt zich op de sociale en economische uitdagingen die de vergrijzing met zich meebrengt. Onder het motto ‘Live safely, enjoy life, stay involved’ wil het project inwoners van de 32 deelnemende gemeenten uit de Euregio Maas-Rijn (waaronder tien Belgische gemeenten) ondersteunen om

actief ouder te worden en met plezier te blijven deelnemen aan de samenleving.

Dat doen ze door lokale overheden en gemeenten bruikbare handvaten aan te reiken om hun senioren zo goed mogelijk te begeleiden. De focus ligt daarbij in het bijzonder op ouderen die te maken krijgen met dementie en depressie. Zorg, verzorger en inclusie staan centraal.

“De projectleiders zijn op Euregionaal niveau gaan kijken welke beleidsvormen en interventies voor de beste resultaten zorgen op lokaal niveau.

Als resultaat daarvan kwamen ze tot een gevarieerd keuzeaanbod waaruit de deelnemende gemeenten zelf een selectie kunnen maken. Binnen dat kader heb ik samen met prof. dr. Ruud Kempen van Universiteit Maastricht een aantal lezingen uitgewerkt. Ruud is gespecialiseerd in sociale gerontologie en kijkt vanuit een sociologische bril

INMOTION

naar de situatie, terwijl ik me meer bezig hou met diagnostiek en casussen. De lezingen zijn ook stuk voor stuk op maat, speciaal ontwikkeld voor de aanvrager. De ene gemeente wil zich richten op huisartsen, terwijl een andere gemeente vooral wil inzetten op mantelzorgers. Maar er zijn ook lokale overheden die al wat verder staan en dan ook nood hebben aan een soort van advies voor gevorderden. Zo is er een gemeente die heel ambitieus is en specifieke input vroeg over kosten­ effectiviteit. Met een gemeentebudget moeten er altijd keuzes gemaakt worden, en zij rekenen op ons om te leren hoe ze de juiste beslissing kunnen nemen voor hun ouderen.”

“We werken met Faresa sowieso al erg breed, zowel binnen B2B als B2C, en verzorgen vaak therapie of coaching op maat. Maar de uitdaging van dit project is om mensen in kansengroepen te

bereiken. Dat vind ik enorm waardevol.

Het is ook geen puur theoretisch project, maar heel concreet en uitvoerbaar. Via mantelzorgers, hulpverleners, artsen en andere tussenpersonen willen we de knowhow die we bezitten laten doorsijpelen naar mensen die heel nauw met ouderen in contact komen. We willen bovenal dat deze mensen vroegtijdig benaderd worden en dat niemand daarin benadeeld wordt, en dat is nu helaas wel nog zo. Net daarom is die lokale vertaling zo belangrijk. Dat gebeurt vandaag nog te weinig. Er zijn ontzettend veel boeiende studies die theoretisch fantastisch in elkaar zitten, maar uiteindelijk onvertaalbaar blijken naar de praktijk.

Dit project zorgt voor een quasi onmiddellijke impact – toch als we het goed doen. Ik hoop dan ook dat we zowel de ouderen zelf als hun sociaal netwerk kunnen empoweren en alle betrokkenen de meerwaarde van de ‘Senior Friendly Communities’ mogen voelen.”

Logo Limburg vzw geeft uitvoering aan het Vlaams preventief gezondheidsbeleid, bijvoorbeeld door het coachen van lokale besturen in hun lokaal gezondheidsbeleid. “Door onze ligging in de Euregio Maas-Rijn, hebben we de kans om ook over de grenzen heen te kijken en ervaring en kennis uit te wisselen met onze buurregio’s”, zegt Sara Reekmans, coördinator van Logo Limburg.

“Voor het thema geestelijke gezondheid bij ouderen bundelden verschillende partners in de Euregio hun krachten om samen Senior Friendly Communities in te dienen als Interreg V-project bij de Euregio Maas-Rijn.” Het project kan ook rekenen op heel wat internationale belangstelling en werd onlangs door de Wereldgezondheids­organisatie erkend als best practice voorbeeld voor de rest van Europa.”

37

INMOTION

WINNAAR

ZORGVERHAAL VAN HET JAAR

2018

WZC REGINA COELI EN OC BROEDER EBERGISTE

oonzorgcentrum Regina Coeli veroverde met haar Zorgverhaal alle juryharten en kreeg zo de hoofdprijs in handen. Zij bouwden samen met een aantal partners in de regio Noord-West-Vlaanderen een zorgnetwerk uit voor mensen met jongdementie en hun mantel足足 zorgers. Dankzij de maximale ondersteuning van het netwerk kunnen jong足 dementerenden langer in hun eigen vertrouwde omgeving blijven.

Vorig jaar organiseerden Dag van de Zorg en Rode Kruis-Vlaanderen in samen足 werking met het Leuvens Instituut voor Gezondheidszorgbeleid het Zorgverhaal van het jaar. WZC Regina Coeli ging aan de haal met de hoofdprijs van 10.000 euro en OC Broeder Ebergiste nam de publieksprijs van 2.500 euro mee naar huis.

Het project zet in op vorming en sensibilisering, vroegdiagnose en medische begeleiding, thuiszorgondersteuning, buddywerking, psychosociale begeleiding en lotgenotencontact. Dat doen ze onder meer door de ongebreidelde inzet van een groep gemotiveerde medewerkers, een inloophuis waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en een kleinschalig dagcentrum. Als zelfstandig wonen echt niet meer mogelijk is, kunnen gebruikers ook terecht in de Rozelaar. Daar wonen vijftien mensen met jongdementie samen in een huis dat ook echt een thuis is. Elke bewoner kan er rekenen op individuele zorg op maat. Er worden geen therapeutische sessies voorzien, maar wel activiteiten afgestemd op deze specifieke doelgroep. Een van de vijftien kamers is voorbehouden voor kortverblijf. Hier kunnen mensen tijdelijk opgevangen worden om de mantelzorgers wat ademruimte te geven.

Online kon het grote publiek zijn stem uitbrengen om mee de winnaar van de publieksprijs te bepalen. De meeste stemmen gingen naar Classics for Specials, het resultaat van een samenwerking tussen de Stedelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans van Deinze en het Ortho-agogisch Centrum Broeder Ebergiste.

Het hoogtepunt van dit project is een concert waarbij meer dan 250 enthousiaste mensen met een verstandelijke beperking niet alleen genieten van en luisteren naar klassieke muziek, maar ook actief mee musiceren.

39

40

KANDIDATEN MET EEN BEPERKING LATEN VAN ZICH HOREN

INCLUSIE

IN DE POLITIEK

Didier Peleman

Waarom wou je graag in de politiek?

Didier Peleman is 47 en een rasechte Gentenaar. Hij is penningmeester van Onze Nieuwe Toekomst, een beweging van en voor mensen met een verstandelijke beperking, schreef een dichtbundel en is gediplomeerd tuinbouwer. Hij heeft een lichte mentale beperking en staat op de Gentse CD&V-lijst. Zijn motto?

“Een toegankelijk Gent voor iedereen!”

“Ik vind het erg belangrijk om mensen bewustzijn bij te brengen. Mensen met een beperking kunnen en willen ook deelnemen aan de gewone maatschappij. Zij hebben net zo goed ideeën en talenten die zij willen tonen en uitwerken. Voor mij is het al de tweede keer op de lijst. In al die jaren ben ik ook steeds actief gebleven als bestuurslid en vrijwilliger.”

Vind je het belangrijk dat meer mensen met een beperking in de politiek gaan?

“Ja, zeker en vast. Er zijn nu al veel platformen waar mensen met een beperking inspraak krijgen, maar dat gaat altijd over de klassieke onderwerpen: zorg, huisvesting, toegankelijkheid … Natuurlijk zijn dat belangrijke thema’s, maar wij hebben ook een mening over de rest van het dagelijkse leven.”

Hoe verloopt de campagne?

Krijg je veel steun?

“Ik doe al enorm lang vrijwilligerswerk, waardoor ik veel steun krijg van mensen uit de buurt. Er wordt al wel eens geroddeld dat CD&V Gent me enkel op de lijst zet als promostunt en om stemmen te ronselen bij andere mensen met een beperking. Maar dat is niet zo. Ik ben al vijftien jaar actief bij de partij. Zij weten wat ik kan, en ik weet dat zelf ook. Dat wil ik tonen aan de rest van Gent en Vlaanderen. Ik wil iets doen voor de maatschappij.”

Wat zijn je standpunten?

Wat vind je belangrijk?

“Toegankelijkheid en mobiliteit zijn mijn stokpaardjes. Iedereen verdient een plaats in de maatschappij, en ik wil opkomen voor zij die het zelf niet kunnen of durven. Iedereen heeft recht op een stem.”

41

INMOTION

Waarom heb je besloten om in de politiek te gaan?

“Ik wil graag mee nadenken over wat er in Brugge gebeurt. Ik wil mee beslissingen nemen en zorgen voor een beter en eerlijker politiek klimaat. Het is heel belangrijk dat mensen met een beperking ook deel kunnen uitmaken van het politieke landschap.”

Ben je al lang geëngageerd en/of geboeid door politiek?

“Ja, we praten er thuis veel over. Mijn vader is ook politiek actief. Zelf zet ik me al enkele jaren in bij de Brugse afdeling van Jong Groen. Het is mijn droom om een rol te spelen binnen de politiek.”

Vind je het belangrijk dat meer mensen met een beperking van zich laten horen?

“Ik zou willen dat iedereen even belangrijk is in onze samenleving en dat

iedereen altijd mag meedoen. Politiek is een deel van de maatschappij, dus het is essentieel dat meer mensen met een beperking van zich laten horen in de politiek.”

Wat zijn je standpunten?

Wat vind je belangrijk?

“Ik ben het volledig eens met de standpunten van mijn partij, Groen, en wil hen helpen om die te verwezenlijken.

Ik wil meer natuur en groen in Brugge.

Dat kan vrij eenvoudig gerealiseerd worden door meer bomen aan te planten in straten en op pleinen, werk te maken van geveltuintjes en groendaken, natuur die nu bedreigd wordt te beschermen en aandacht te hebben voor groen bij de aanleg van nieuwe pleinen en speel­ domeinen. Daarnaast wil ik ook meehelpen bij het wegwerken van armoede en het uitbouwen van een goed en milieuvriendelijk openbaar vervoer.

Tane Depuydt

Tane Depuydt is 18 jaar jong en is geboren en getogen in Brugge. Hij zit momenteel in het laatste jaar van de studierichting Kantoor en wil later zijn eigen café uitbaten. Hij heeft het syndroom van Down en staat op de Brugse Groen-lijst. Zijn motto? “Durf dromen!”

Ik vind het eveneens belangrijk om in een schone stad met minder afval en vervuiling te wonen. En tot slot: inclusie.

Groen streeft al jaar en dag naar een inclusieve samenleving, en dat wil ik extra in de verf zetten.”

Politiek is een deel van de maatschappij, dus het is essentieel dat meer mensen met een beperking van zich laten horen in de politiek.”

HILO COMFORTBOX BOXSPRING MET ZORGFUNCTIES

Een kwalitatieve boxspring met alle nodige zorgfunctionaliteiten ‘verstopt’ in het hart van het ontwerp. www.revor.be

Meer info? Bezoek onze website of contacteer onze klantendienst - 051 33 50 60

Op zoek naar verpleegkundigen?

Ontdek dé specialist op vlak van projectsourcing van (hoofd)verpleegkundigen en interim-management binnen de zorgsector.

Een partner die weet wat u nodig heeft en die volop gaat voor kwaliteit en continuïteit.

Dat is Talent in Motion Healthcare!

Onze meer dan 80 (hoofd)verpleegkundigen en interim-managers worden grondig gescreend en door ons gecoacht, begeleid en opgeleid.

Dat zorgt ervoor dat we onze klanten over heel Vlaanderen en Brussel topverpleegkundigen en interim-managers kunnen aanbieden die snel ingewerkt zijn, kwalitatieve totaalzorg bieden en meedenken met uw organisatie.

Kennismaken?

Contacteer ons via: 02 467 19 60 of info@talentinmotion.be

Een wakkere kijk op zorg.

KBC blijft investeren in een wereld vol verandering. Als sectorspecialist zijn we daarom graag uw partner in al uw bank- en verzekeringszaken.

KBC Social Profit staat voor u klaar.

ondernemen.kbc.be/socialprofit