Vogelnieuws: ralreiger

Ralreiger © Yves Adams (Vilda)

Op 16 juni werd een ralreiger gezien in het Molsbroek in Lokeren. In de afgelopen 30 jaar is het nog maar de vijfde waarneming voor de regio. In Vlaanderen is het een dwaalgast met jaarlijks maximaal een paar tijdelijk verblijvende vogels. Maar dat de soort uitgerekend neerstrijkt in het Molsbroek is geen verrassing. Joris Everaert

De ralreiger (Ardeola ralloides) is een vrij kleine reigersoort met een nogal tropisch uiterlijk: goudbeige met een trosje zwart-witte sierpluimen op de kruin, blauwe snavel met zwarte punt, en gele poten. Enkel in de vlucht zijn de geheel witte vleugels te zien.

Het zijn vogels van drasland, zoals rivierdalen, meren, irrigatiekanalen, sloten en rijstvelden, maar met een voorkeur voor rijk begroeide zoetwatermoerassen. Ze zitten vaak op waterplanten en tussen het riet te wachten tot er iets eetbaars voorbijkomt. Ook zoeken ze al wadend door ondiep water naar voedsel dat bestaat uit relatief kleine insecten (tot 10 cm), larven, amfibieën en vissen. Ze broeden in kolonies, vaak in de buurt van andere reigerachtigen.

populatie en waarnemingen in de lage landen De ralreiger heeft een zeer verbrokkeld versprei-

dingsgebied rond de Middellandse Zee, van Spanje tot het Midden-Oosten en Egypte. Hij overwintert ten zuiden van de Sahara en is dus een trekvogel.

Tot in de 19e eeuw was het een broedvogel in Nederland op het inmiddels niet meer bestaande Schollevaarseiland bij Nieuwerkerk aan de IJssel. Dit moerasbos werd in 1874 ontgonnen en daarmee verdween de ralreiger als broedvogel in Nederland. De laatste jaren duiken er op steeds meer plekken in Nederland weer ralreigers op, soms meer op één plek.

De eerste bekende waarneming in Vlaanderen gebeurde in Zoutleeuw in 1905. Tot in de jaren 90 werd de ralreiger slechts zelden waargenomen, maar sindsdien is hij bijna elk jaar gespot met in de laatste jaren maximaal tot enkele tijdelijk aanwezige vogels, doorgaans in mei tot augustus. In de laatste 10 jaar is de soort het meest waargenomen in de Kruibeekse Polder (in 2012, 2014, 2016, 2017 en 2021).

waarnemingen in de regio Het aantal waargenomen vogels in de regio Durme- en Scheldeland staat nu op vijf. De eerste waarneming was 30 jaar geleden. Van 12 tot 14 augustus 1992 verbleef een vogel in het Molsbroek in Lokeren (Iwein Mauro e.a.). Op 27 en 28 juni 2006 was een vogel te bewonderen in het provinciaal domein Puyenbroeck in Wachtebeke-Lochristi (Paul Vervaet e.a.). Op 4 augustus 2008 kon een vogel gefotografeerd worden langs de Oude Durme (Weijmeerbroek) in Waasmunster-Hamme (Joris Goossens). Op 14 juni 2016 verbleef weer een vogel in het Molsbroek (Joris Everaert e.a.). De meest recente waarneming betrof een vogel die op 16 juni 2022 ’s avonds werd gezien in het Molsbroek (Joris Everaert). Hij zat daar rond zonsondergang in een boompje achteraan de moerasvlakte, samen met een grote zilverreiger en een blauwe reiger.

Ralreiger in het gezelschap van blauwe reiger 16 juni 2022 © Joris Everaert Ralreiger © Joris Everaert

toekomst? In de komende jaren mogen we dit fraaie reigertje wellicht nog meer verwachten en we sluiten zelfs niet uit dat hij ooit zal broeden in Vlaanderen. Nu al zijn er broedgevallen opgetekend tot in de Champagnestreek in Frankrijk. De ralreiger is niet de eerste zuidelijke reiger die zijn broedareaal uitbreidt. Eerder zagen we dit al bij de kleine zilverreiger, de kwak en de koereiger. De verbeterende waterkwaliteit en de inrichting van nieuwe watergebieden spelen daarin een sleutelrol, maar ook de verdroging van het zuiden heeft hier een invloed.