Optimism is a moral duty - ter herinnering aan Paul De Knop

“OPTIMISM

IS A MORAL DUTY.” Paul De Knop

PAUL DE KNOP 1954 – 2022

Ererector Opdrachthouder grote bouwprojecten en alumnus van de Vrije Universiteit Brussel Voormalig bestuurder van het UZ Brussel Gewezen voorzitter en lid van de Raad van het GO! Voorzitter van het Green Energy Park

“WE GAAN PAUL ENORM MISSEN” Het overlijden van Paul De Knop laat de VUB met een groot verdriet achter. Professor Paul De Knop was rector van de Vrije Universiteit Brussel van 2008 tot 2016.

Karsten De Clerck, Voorzitter Raad van Bestuur: “We verliezen niet alleen een icoon van de VUB, die op bestuurlijk, financieel en academisch niveau de universiteit enorm heeft opgetild. We verliezen ook een sterke persoonlijkheid met een groot, warm hart. De VUB heeft heel veel aan Paul te danken. Zijn snelle denken, zijn dynamiek, zijn veelzijdigheid.

Steeds met de VUB begaan ook, ook na zijn rectorschap en tijdens zijn ziekte. We zullen hem enorm missen.”

Jan Danckaert, rector ad-interim: “We gaan Paul enorm missen. Zijn drive, zijn werklust en optimisme, zijn passie voor de VUB. Tot op het laatst zette hij zich in. Hij heeft het fundament gelegd waarmee de VUB toekomstbestendig is gemaakt en verder kan groeien. Zijn overlijden stemt de VUB-gemeenschap enorm verdrietig.”

Paul De Knop kreeg kort na de beëindiging van zijn mandaat als rector de diagnose van uitgezaaide melanoomkanker. Hij sprak in een interview met De Tijd over zijn ziekte. “Ik heb pech gehad. Maar ik heb ook veel geluk gehad. Ik heb een goede familie en mocht 42 jaar voor de universiteit werken. Met al die jonge intelligente mensen. Dan heb je toch een fantastisch leven gehad?’

INHOUD DEEL 1: IN MEMORIAM PAUL DE KNOP & ZIJN LAATSTE JAREN In memoriam Paul De Knop. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 05 Immuun voor fatalisme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 06 Paul De Knop lanceert fonds voor immuuntherapie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 De trotse voorzitter van Green Energy Park . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Paul De Knop in interviews . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 DEEL 2: PAUL ALS RECTOR: GETUIGENISSEN EERDER VERSCHENEN IN 2016 Paul de Bouwer ............................................................................................................................................................................... 21 24/7: een dag telt 24 uur en een week 7 dagen ............................................................................................................................ 28 Geen berg te hoog (eens sportman, altijd sportman) ................................................................................................................... 32 De rector als CEO ............................................................................................................................................................................ 38 VUB’er in hart en nieren ................................................................................................................................................................... 42 Optimism is a moral duty ................................................................................................................................................................ 48 Team spirit ....................................................................................................................................................................................... 54 Paul intiem ....................................................................................................................................................................................... 60

3

IN MEMORIAM PAUL DE KNOP

VUB-RECTOR 2008-2016 Paul De Knop is niet meer onder ons. Hij stierf op donderdag 4 augustus 2022 aan de gevolgen van kanker.

De VUB betreurt met zijn heengaan een grote persoonlijkheid. De voormalige rector van de universiteit, waaraan ook het UZ Brussel verbonden is, huldigde steevast het motto “optimism is a moral duty’. Wie Paul De Knop heeft gekend, weet dat hij zijn hele leven heeft ingericht naar die uitspraak van de filosoof Kant, die ook uitgedragen werd door Karl Popper. Hij vond er de drive en inspiratie in voor uitzonderlijke verwezenlijkingen op zowel persoonlijk als professioneel vlak. De Vrije Universiteit Brussel zal hem daarvoor altijd erkentelijk zijn.

4

Paul De Knop zal als rector van de VUB bekend blijven door zijn introductie van moderne managementstechnieken in de bedrijfsvoering van de universiteit. Onder zijn bewind startte de VUB met de uitwerking van een allereerst Algemeen Strategisch Plan. Het betekende een belangrijke hertekening van de structuur en financiën van de faculteiten. Mede door het plan kon de VUB blijven rekenen op een onverminderde financiering binnen het ‘gesloten enveloppesysteem’ dat de Vlaamse overheid voor het hoger onderwijs adopteerde.

De Knop was als geboren Antwerpenaar een onvervalste VUB’er.

Na zijn middelbare schooltijd schreef hij zich in aan de faculteit LK van de Vrije Universiteit Brussel, waar hij in 1976 afstudeerde als licentiaat Lichamelijk Opvoeding. Hij zou in 2004 decaan van ‘zijn faculteit’ worden. Aan de VUB behaalde hij ook zijn doctoraat én een licentiaatsdiploma vrijetijdsagogiek. Aan de Britse University of Leicester studeerde hij af als Master in the Sociology of Sport & Sports Management.

Als sportman in hart en nieren beschikte hij over een tomeloze energie, die resulteerde in een rits van academische en publieke functies – te veel om op te noemen. Enkele uitschieters: van 2002 tot 2006 was hij voorzitter van de Raad van het Gemeenschapsonderwijs en van 2007 tot 2008 van het GO! – onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap. Hij had een beslissende invloed op de totstandkoming van het Strategisch Plan voor de Sport van Vlaanderen, was vier jaar lang adjunctkabinetschef van Vlaams minister van Sport Bert Anciaux (2004-2008) en twee keer voorzitter van het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek (2009-2010/2015-2016). In 2013 werd hij voorzitter van de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR, 2013-2015).

Een aparte verwezenlijking die hij op zijn naam mag schrijven, is die van het “Topsport en Studie”-programma waartoe hij in 1988 het initiatief nam. Sindsdien is het gekopieerd door alle andere universiteiten en opgenomen in het Vlaams topsportbeleid.

Tegen het einde van zijn rectorschap leverde hij overigens zelf een topsportprestatie door mee de vlag van de VUB op de top van Mount Everest te helpen planten. Hij ging met een Himalayaexpeditie mee tot op de top van de 5.540 meter hoge Kala Patthar, een onderdeel van de hoogste berg ter wereld. Hij was ook altijd van de partij wanneer de VUB deelnam aan de 1.000 kilometer fietsen voor Kom Op Tegen Kanker.

Als aanhanger van moderne managementstechnieken en pleitbezorger van publiek-private samenwerkingsverbanden stond hij aan de wieg van twee fitnesscentra en een rugby- en atletiekcentrum op de VUB-campussen in Jette en Etterbeek. Hij realiseerde ook U-Residence, met een totale investeringswaarde van 13 miljoen euro. Tekenend voor zijn ondernemersinstinct is eveneens zijn actieve begeleiding bij de oprichting van DoublePass door twee doctoraatstudenten van zijn faculteit.

De spin-off meet de kwaliteit van de jeugdopleidingen van voetbalclubs en vervult ondertussen opdrachten voor de Premier

League en de Bundesliga.

Het hoogtepunt van zijn inspanningen voor meer publiek-private samenwerkingen was zonder twijfel de uitgifte van VUBobligaties in oktober 2015. Daarmee trok de Vrije Universiteit Brussel als allereerste Europese universiteit naar de beurs.

Met de opbrengst van die operatie – zo’n 61 miljoen euro – kon worden gestart met de bouw van een 600-tal nieuwe studentenflats, verschillende aula’s, een nieuw zwembad en een nieuwe Cultuurtoren met bar Pilar die het vroegere KultuurKaffee vervangt. Het zogeheten XY-complex geeft de campus in Etterbeek langs de kant van de Triomflaan een volledig nieuw uitzicht.

De hele vernieuwingsoperatie leverde Paul De Knop de bijnaam ‘Paul De Bouwer’ op. Maar ook op organisatorisch vlak trok hij nieuwe structuren op. Zo was hij de drijvende kracht achter – onder meer - een nieuw organiek statuut van de VUB, een nieuw intern allocatiemodel en een nieuwe fundraisingunit. Hij initieerde een nieuw vicerectoraat Innovatie en Valorisatie. Hij was een fervent voorvechter voor een bredere internationalisering van de universiteit.

Als rector was Paul De Knop een groot pleitbezorger voor een toenadering tussen de zusteruniversiteiten ULB en VUB. Onder zijn rectorschap zag de Brussels University Alliance (BUA) het licht, met als doel waar mogelijk de krachten te bundelen op het gebied van onderwijs, onderzoek en infrastructuur en logistiek. Het is typerend voor de inspirerende daadkracht en visie van Paul De Knop dat ook hier snel kon worden uitgepakt met resultaten. Zo werd in december van 2017 officieel Usquare.brussels voorgesteld, het gezamenlijke project van de VUB en de ULB dat de verlaten rijkswachtkazernes aan de Generaal Jacqueslaan en de Kroonlaan moet omvormen tot een internationale universiteitswijk, met ruimte voor onderzoek en studentenhuisvesting. Een ander opvallend BUA-project dat op stelten staat, is de bouw van een ‘Learning & Innovation Center’ dat door zijn geplande ligging op de grens tussen de campussen van de ULB en de VUB in Etterbeek ook letterlijk een bres zal slaan in de scheiding van beide universiteiten en waarvoor in april 2022 de eerste steen gelegd werd.

Paul De Knop bleef tot aan zijn dood nauw betrokken bij Usquare.brussels en het Learning & Innovation Center en hij was actief als voorzitter van het Green Energy Park in Zellik, de innovatiecampus van VUB en UZ Brussel. Hij zette ook een eigen fonds op om middelen te vergaren voor immunotherapie aan het UZ Brussel. Paul De Knop was patiënt in het UZ Brussel en was diep onder de indruk van wat dr. Bart Neyns en zijn collega’s op het vlak van immunotherapie realiseerden.

De Vrije Universiteit Brussel is haar ererector ontzettend dankbaar voor al zijn inspanningen, zijn tijd en zijn grote persoonlijkheid.  5

IMMUUN VOOR FATALISME 05 OCTOBER 2018 6

Tijdens zijn ziekte blikt Paul De Knop met de hem typerende luciditeit terug op zijn toestand en zijn tijd aan de VUB in een openhartig interview voor VUBToday. Op de vijfde verdieping van het rectoraatsgebouw hebben we afgesproken met Paul De Knop in het ruime kantoor van VUB-voorzitter Eddy Van Gelder, die er die dag niet is. Zijn ziekte is iets waar hij met anderen heel open en gedetailleerd over praat. Hij geeft ons zelfs een overzicht op papier van alle behandelingen die hij heeft ondergaan. Het begon toen zijn rectorschap eindigde.

Paul De Knop: “Het is allemaal de schuld van (of dankzij) Rik Torfs (lacht). Op een zeker moment zei hij dat de KULeuven de enige topuniversiteit in ons land was. Nu, op puberale uitspraken kan je alleen maar puberaal reageren en ik zei dus: de VUB zal op de top van de wereld staan. Ik heb me dus ingeschreven om met een groep mee naar de Himalaya te trekken. Daarvoor moest ik mij vooraf wel uitvoerig laten testen. Mijn fysieke conditie bleek perfect in orde. Maar tegelijk kreeg ik slecht nieuws: ze hadden een vorm van leukemie vastgesteld. Dat was op 23 december 2015, in volle kerstperiode. Het bleek achteraf om een niet-agressieve vorm te gaan, de zogeheten CLL of chronische lymfatische leukemie.

Daar kan je oud mee worden. Maar mijn vrouw stelde wel de vraag of ik toch niet beter niet naar de Himalaya ging. Toen heb ik haar gezegd: ik ga mee, maar wanneer ik stop als rector, dan laat ik me volledig onderzoeken. Negen maanden later was het zover. Ik had in september 2016 een fantastisch afscheidsfeest gekregen, ging daarna een week met vakantie en toen ik terug was, liet ik me grondig onderzoeken, onder meer door onze dermatoloog Jan Gutermuth. Ik zei hem dat ik eigenlijk nergens een probleem zag, behalve misschien een klein vlekje op mijn kuit. Het jeukte soms, en als ik eraan krabde begon het een beetje te bloeden, maar het leek me verder onschuldig. De dermatoloog heeft het voor alle zekerheid weggesneden en naar het labo gestuurd. En tien dagen later zei hij: we moeten er de oncoloog bij halen.”

Melanoomcellen Het verwijderde vlekje op de kuit bleek melanoomcellen te bevatten. Het was nodig om de plek breder en dieper uit te snijden en tegelijk moest een PET-CT-scan uitsluitsel geven over mogelijke uitzaaiingen. En alweer kwam er slecht nieuws.

Paul De Knop: “Ik viel achterover, want ik geloofde dat eerst niet. Ik zei tegen de oncoloog: ‘als ik ziek ben, dan moeten er wel heel veel mensen ziek zijn.’ Zijn antwoord: ‘Je bent zwaar ziek. En inderdaad, er zijn veel mensen die ziek zijn. Vergaloppeer je niet, het kan heel snel gaan.’ Toen stond ik plots voor de keuze. Chemo helpt niet echt tegen melanoomkanker. Radiotherapie wel, maar alleen als het plaatselijk is. Bij uitzaaiingen is dat niet aangewezen. Daarom

zegt het protocol: volledige uitruiming. Dat wil zeggen: alle lymfeklieren weg in het onderbeen, bovenbeen en onderbuik.

Met een dik been door een ophoping van vocht als gevolg.

Bovendien heb ik aan dezelfde kant een kunstheup – wegens overmatig sporten - wat het risico op besmetting en immobiliteit nog doet toenemen. Bewegen is mijn leven.

Ik heb dat toen ook afgewezen. Er restte me alleen nog immuuntherapie.

Twee. Ik doe mijn werk graag en ben de VUB en het UZ Brussel dankbaar dat ik me nog met enkele mooie projecten mag bezighouden. En plots sta je dan voor een heel andere uitdaging. Meneer, ge moet rusten. Maar wat is dat, rusten? Ik weet het nog niet hoor. Is dat met je benen omhoog liggen?

Maar het is waar, de oncologie, de radiotherapie… dat is verschrikkelijk. De mensen die je daar ziet, zien er soms vreselijk uit. De helft van de schedelpan weg en zo. Die mensen komen daar moedeloos aan. Ik zit daar met mijn dossiers en ik telefoneer er lustig op los. Ze noemen mij daar de vrolijke noot. Maar de mensen die er werken zijn zo vriendelijk. Ik heb ze een doos chocolade gegeven en een kaartje waarop ik geschreven had dat ik dankzij hun professionele houding en vriendelijkheid hier dagelijks met (bijna heel veel) plezier kwam. Ik probeer het allemaal positief op te vatten.

Mensen zeggen me vaak dat ik er goed uitzie. Ik zeg dan: dat weet je toch niet. Je ziet maar een stuk van mij. Ik voel me soms rotmisselijk. Maar ik heb mijn haar niet verloren. Dat is nog altijd waar mensen kanker mee associëren hé, met haarverlies.”

Relativeren “Ik relativeer het ook allemaal. Als ik zie hoeveel kinderen kanker hebben. Een oud-studente van ons is skimonitrice, ze leeft met haar man in de bergen in gezonde lucht. Hun tweede kindje is gestorven aan kanker, een kindje van twee jaar. Dan denk je: ga ik beginnen klagen? Ik word 64 jaar dit jaar, ik heb een fantastisch leven achter de rug mocht het toch zover komen. Ik ben geen fatalist. Waar ik wel mee speel is de gedachte dat de fout eigenlijk bij mij ligt. Ik had mij in mijn kinderjaren beter moeten beschermen tegen de zon en me 7

veel vroeger moeten laten onderzoeken. Ik had maar eens wat tijd moeten vrijmaken in de loop van de acht jaar dat ik rector was, om naar een dermatoloog te gaan. Ik zeg nu tegen iedereen: eigenlijk moet je twee keer per jaar gaan. Een half uur om de zes maanden, dat is alles.

Als ze zo’n vlekje vroeg vaststellen, dan kunnen ze dat operatief weghalen en is daarmee de kous af. Maar bij mij was het al uitgezaaid. Een mens zou twee keer moeten leven, waarvan een keer om al je stommiteiten recht te zetten.

En ik ben ook heel dankbaar dat ik hier aan de VUB en het UZ Brussel zit. Ik zit bij artsen die tot de top van West-Europa behoren. En ik ben ook blij dat het nu gebeurt. Nu Vijf tot tien jaar geleden was ik een vogel voor de kat geweest. Nu hebben ze nieuwe experimentele behandelingen ontwikkeld die werken. En ik ben ook blij dat ik een goede fysieke conditie heb. En bovenal: een fantastische entourage van familie en vrienden. Je hebt verschillende soorten mensen he. Je hebt er die niet durven vragen hoe het is. Je hebt er anderen die je elke week bellen. Maar ik voel: de mensen zijn ermee begaan. Dat is zeker een steun.”

En Paul De Knop is altijd een sportman geweest. Voor zijn kankerbehandeling stormde hij de trappen van het rectoraat meermaals per dag op naar zijn kantoor op de vijfde verdieping. Wie naast hem liep, was doorgaans buiten adem.

“Ik mis de sport. Maar pas op, eens de therapie is gestopt, dan gaat dat nog zes maanden in mijn lijf zitten, maar daarna zal ik dat terug kunnen opbouwen. Hopelijk. Maar ja, ik moet geen prestaties meer neerzetten he. Momenteel is het moeilijk.

Ga maar eens fietsen als je niet in de zon mag. Je kan in de regen fietsen, maar wie doet dat nu graag? Zwemmen kan ook nog, maar alleen als er niet te veel volk is (wegens het risico op besmettingen!). En in de buitenlucht moet ik gekleed zwemmen, geen zon. Alleen skiën kan ik nog behoorlijk, dat gaat immers naar beneden (lacht). Maar vroeger ging ik te voet naar boven met mijn ski’s.”

Even later is Paul De Knop alweer enthousiast aan het vertellen over toekomstprojecten waar hij zijn schouders onder wil zetten, zoals het Green Energy Park op de Brussels Health Campus in Jette. “Optimism is a moral duty.” Het bekende devies van Karl Popper is ook altijd het zijne geweest.

Als rector gebruikte hij het citaat vaak in toespraken. Slechts weinig mensen hebben het zo treffend in de praktijk gebracht als Paul tijdens zijn lange, moeizame maar nooit hopeloze strijd tegen zijn ziekte.

8

Men waarschuwde me: immuuntherapie is vandaag experimenteel en door de leukemie is het bij jou moeilijker dan bij anderen. Nu, wat doet immuuntherapie? Men gaat ervan uit dat het lichaam zelf kanker kan overwinnen. Bij een ontsteking valt je immuunstelsel aan, ze sturen hun soldaten.

Kankercellen hebben een schild, de zogeheten lymfocyten kunnen daar niet door. Om dat schild te verwijderen heeft men immuuntherapie ontwikkeld. Dat zijn baxters die je om de drie weken toegediend krijgt en die dat schild van de kankercellen halen, zodat het bloed de kankercellen kan gaan opsporen.

Door mijn leukemie heb ik te weinig lymfocyten. Daarom bestond mijn behandeling uit twee zaken. Ik kreeg via een baxter het product Prembo toegediend om dat schild weg te halen.

Maar parallel werd een heel experimentele behandeling gestart. Ons UZ Brussel is hier echt een pionier in. Bart Neyns en Kris Tielemans hebben de toelating om dat onderzoek te doen. Je ligt zes uur aan een centrifuge. Men haalt bloed uit je lichaam, dat gaat door de centrifuge - dat noemt men de leukaferese. Ze halen de lymfocyten uit het bloed, een miljoen hebben ze eruit gehaald. De slechte cellen worden verwijderd, de goede worden behouden en men brengt ze zes dagen in kweek buiten het lichaam. En ten slotte merkt men die cellen met kenmerken die eigen zijn aan de tumor, brengt ze terug in het lichaam waar deze dendritische cellen de lymfocyten het juiste commando geven zodat ze op zoek gaan naar de kankercellen overal in je lichaam en deze opruimen.”

De goede resultaten van immuuntherapie stemmen bijzonder hoopvol – in het UZ Brussel heeft Bart Neyns zelfs patiënten die elders waren opgegeven, kunnen helpen - maar de combinatie met leukemie komt niet vaak voor. En bovendien kan immuuntherapie tal van neveneffecten hebben, niet zonder gevaar voor de organen. Maar dat heeft Paul De Knop niet belet om er voluit voor te kiezen.

Paul De Knop: “Momenteel moet ik drie soorten antitumorale middelen krijgen. Dat laat zich voelen. Vermoeidheid en soms ook episodes van koorts en zwakte. Daarom let ik er ook op dat ik niet te veel naar allerlei activiteiten ga. Ik ben trouwens voor de eerste keer in mijn leven ingeënt tegen griep. En ik moet absoluut muggenbeten vermijden ter hoogte van mijn linkerbeen dat vatbaarder is voor infecties.”

Loodzwaar De behandeling zelf is loodzwaar.

Paul De Knop: “Ik voel soms verschrikkelijke kou, ook al is het warm in de kamer. Op zulke momenten heb je echt een hekel

aan jezelf. Maar ik heb die eerste reeks behandelingen goed doorstaan. Een jaar geleden ging ik zelfs nog naar Corsica, samen met mijn hematoloog Rik Schots die ik persoonlijk goed ken en enkele andere vrienden. We reden de ronde van Corsica. Je had me moeten zien. Bij 38 graden fietste ik rond in een soort boerka: lange kleren, een pet met flappen en een gezichtsbeschermer om absoluut de zon te mijden.

een korset dat druk geeft. Ik krijg ook twee tot drie keer per week lymfedrainage. Tussendoor ben ik ook nog op de spoed terechtgekomen met een longembolie. Een gevolg van de operatie, maar ik was er toen echt bijna geweest. In het ziekenhuis kon ik niet meer ademen en ik hoorde de dokters nog zeggen: we zijn hem kwijt. Gelukkig heb ik sportlongen en een sporthart en heb ik het overleefd.

Maar net voor we vertrokken had de kinesist twee verdikkingen gevoeld in mijn lies. In Corsica zei een van mijn vrienden: jij kan niet ziek zijn, zoals jij fietst! Na Corsica ga ik onder de CT-scanner en patat…opnieuw uitzaaiingen. Bart Neyns opperde dat we misschien te vroeg gestopt waren met de immuuntherapie en dat we ze opnieuw konden opstarten.

Hij wou wel dat ik eerst de oncologisch chirurgen zou zien. Het protocol zegt immers dat je eerst moet uitruimen en dat had ik de eerste keer geweigerd. Toen ik opperde om opnieuw met de immuuntherapie te starten, zeiden de chirurgen me vlakaf dat ik met mijn leven aan het spelen zou zijn als ik deze keer de ingreep weer weigerde. Bart Neyns van zijn kant zei dat hij met de immuuntherapie geen garantie kon geven en dat de nieuwe uitzaaiingen uiteraard geen pluspunt vormden. Ik was er geen voorstander van, maar heb toch groen licht gegeven voor een uitruiming. Ze hebben alle klieren weggehaald.

Deze keer kwam er goed nieuws. Er werden geen kankercellen aangetroffen in de uitgeruimde klieren. Sindsdien kamp ik wel met tal van problemen als gevolg van deze uitruiming.

Mijn lymfevocht of lichaamsvocht kan niet meer weg uit mijn been. Ik heb een korset van mijn tenen tot mijn lies,

Maar ik heb dus wel voortdurend nevenwerkingen van zowel de immuuntherapie als van de operatie. En in september vorig jaar - ramp boven ramp –werden in de lies terug twee klieren gevonden, terwijl alles was weggehaald. Je kan nooit garanderen dat er geen klein stukje achterblijft, dat dan opnieuw begint te groeien. Goed, ze haalden de twee klieren opnieuw weg, stuurden ze naar het labo en daar zien ze dat er kanker zit. Shit, wat nu? Eerst paniek, en dan beslissen de oncoloog, de chirurg en en de radiotherapeut om voor 25 sessies radiotherapie in die lies te gaan. Ik heb dus eigenlijk het hele parcours afgelegd, maar in omgekeerde richting.”

Paul De Knop verdraagt de radiotherapie goed, alleen raakt zijn huid erdoor verbrand en sindsdien heeft hij constant pijn.

Ondertussen is ook de immuuntherapie hervat en in april, enkele maanden voor dit gesprek, lichtten bij een controle in de PET-CT-scanner twee punten op: een in de keelbasis en een op de ruggengraat.

Paul De Knop: “De dokters willen op veilig spelen en halen de nodule aan de keelbasis weg. Goed nieuws, het bevat geen 9

kankercellen. Aan de ruggengraat kunnen ze moeilijk aan, maar ze hopen dat het negatief is aangezien ook de keel negatief was.” [Lees verder onder de foto] Paul De Knop vertelt het allemaal rustig, alsof het over iemand anders gaat. Maar het lijkt een lijdensweg zonder einde.

Paul De Knop: “Ik krijg ook nog eens glaucoom aan mijn ogen door de therapie. Ja, ze besluiten met de laser gaatjes te maken. Hop, nu dat weer… Maar goed, het is allemaal niet zo erg en normaal gezien heb ik maandag de laatste immuunsessie. Maar eerst is er een bloedonderzoek en nog eens een PET-CT-scan.”

Slecht nieuws Enkele dagen na dit interview zal Paul De Knop laten weten dat hij slecht nieuws heeft gekregen. Op zeven plekken zijn er uitzaaiingen vastgesteld. Een bijkomende zware therapie is nodig. Maar hij besluit met de gevleugelde woorden van de legendarische Brusselse voetbaltrainer Raymond Goethals: Nie zievere… Speile!

Eind augustus ziet het er alweer beter uit.

Paul De Knop: “Na enkele moeilijke maanden van zware combinatietherapie en dito nevenverschijnselen (huiduitslag, koorts, vermoeidheid, eetlustverlies, misselijkheid, …) en een enkelbreuk erbovenop heb ik vandaag (eindelijk!) goed nieuws gekregen. De opeenvolging en combinatie van dendritische cellen, immunotherapie en doelgerichte therapie blijkt effectief te werken! Alle metastasen zijn verdwenen. Het was zoeken naar de juiste verhouding die sterk genoeg moest zijn om de metastasen aan te pakken, en anderzijds de zware neveneffecten tot een draaglijk niveau te brengen”, schrijft hij in een e-mail aan vrienden en sympathisanten.

Hij voegt er wel aan toe dat de therapieën nog minimum één jaar moeten voortgezet worden. “Dit wil zeggen dat er al die tijd veel vermoeidheid en misselijkheid zal optreden, evenals huidirritatie en andere neveneffecten.”

Hard werken Intussen blijft de gewezen rector bijzonder actief. Hij volgt nog altijd de grote infrastructuurprojecten op zoals de nieuwe universitaire wijk Usquare en het Learning & Innovation Center.

Het nieuwe zwembad maakte daar ook deel van uit, maar dat is in het voorjaar - onder grote publieke belangstelling - geopend. Heeft hij er dan nooit aan gedacht een versnelling lager te schakelen?

10

Paul De Knop: “Eén. Ik heb mij nooit ziek gevoeld. Ik geloofde het eerst niet. Nu wel ja, omdat ik pijn voel en vermoeid ben, zaken die ik nooit gekend heb. Ik begon vroeger altijd om halfzeven te werken en ik eindigde om elf uur ‘s avonds, zeven dagen op zeven. Ik was nooit vermoeid. Maar toen ik onlangs ging fietsen met een vriend heeft hij mij moeten duwen. Ze zeiden: neem een elektrische fiets. Dat komt zwaar aan. Als heel je leven fysiek gericht is geweest en plots krijg je te horen dat je ziek bent, ja dan word je opstandig. Door de pijn voel ik me misselijk en ik weet dat mijn been nooit meer in orde zal komen. Door de pijn kun je ook niet slapen en dan begin je na te denken. Niet alleen je lichaam krijgt klappen, maar ook je moraal. Mijn kinderen hebben het er moeilijk mee. Ik ben altijd een vechter geweest, ik heb altijd hard gewerkt. Voor ik

rector werd, was ik prof, decaan én kabinetschef (bij toenmalig minister van Sport Bert Anciaux, nvdr). En ik heb twaalf jaar doceren in Nederland gecombineerd met de VUB én met het voorzitterschap van het GO!. Geen uitdaging was te groot. 

11

PAUL DE KNOP START FONDS VOOR IMMUUNTHERAPIE UIT DANKBAARHEID Vlak na de afloop van zijn rectormandaat in 2016, sloeg het noodlot toe. Paul De Knop krijgt de diagnose van uitgezaaide melanoomkanker, één van de meest agressieve vormen van kanker. Tijdens zijn behandeling in het UZ Brussel door Prof. Dr. Bart Neyns en zijn team ondergaat hij immunotherapie. Uit dankbaarheid start hij met het werven van fondsen om meer onderzoek naar immunotherapie te financieren. Op voorstel van de VUB Foundation richt hij het VUB-UZB Paul De Knop Fonds voor immunotherapie op Dit wordt op 17 oktober 2018 officieel ingehuldigd.

Als rector van de VUB was hij het gewoon om hindernissen te nemen en obstakels te overwinnen, ja hij liet zelfs de VUB-vlag op de top van de Mount Everest wapperen. Dat bleek allemaal klein bier in vergelijking met die andere strijd, dat uitputtende gevecht op leven en dood tegen uitgezaaide melanoomkanker.

“Tot voor kort nauwelijks of niet te behandelen”, zegt hij.

toekomst. Deze lichaamseigen celtherapie maakt gebruik van de mogelijkheid van ons immuunsysteem om kankercellen als vreemd te ervaren en te vernietigen. Maar ze is niet rendabel voor bedrijven. Net daarom is er financiële steun nodig, zodat meer onderzoek kan gefinancierd worden, want vandaag kan slechts 1 op 4 patiënten hiermee gered worden.

Paul De Knop klinkt hoopvol, overtuigd als hij is van de recentelijk ontwikkelde immuuntherapie en de buitengewone expertise van dr. Bart Neyns, diensthoofd Oncologie aan het UZ Brussel en zijn collega’s. En hij heeft er meteen ook een nieuw project bij. “Om het fundamenteel, translationeel en klinisch onderzoek naar immuuntherapie aan de VUB en in ons ziekenhuis nog te verbeteren, hebben we extra geld nodig.

Daarom heb ik het Paul De Knop Fonds opgericht.”

Meer middelen nodig voor onderzoek Uit eerbetoon voor Paul De Knop blijft zijn Fonds strijden voor hetzelfde doel : meer onderzoek naar immunotherapie, zodat meer patiënten kunnen genezen.

Melanoomkanker is de snelst stijgende vorm van kanker.

Immuuntherapie – die de levensverwachting en -kwaliteit van patiënten met melanoom verbetert – is de therapie van de

12

Ook u kan steunen via een gift aan het VUB-UZB Paul De Knop Fonds op het VUB rekeningnummer BE51 0013 6779 3562 met de referentie GIFT FO2. 

“Het geld dat we met mijn fonds inzamelen, is voor meer wetenschappelijk onderzoek naar immunotherapie.

Wat voor mezelf niet meer kan, kan voor anderen nog wel.” ererector Paul De Knop 1954 - 2022

WAT U GEEFT AAN DE VUB KRIJGT U TERUG

www.vubfoundation.be

Scan de QR code en steun het VUB-UZB Paul De Knop Fonds voor immunotherapie U kan ook storten op het VUB rekeningnummer BE51 0013 6779 3562 met vermelding GIFT FO2. Vanaf €40 bezorgt de VUB Foundation u een fiscaal attest waarmee u 45% van uw gift kan recupereren.

ONTMOETINGSPLEK VOOR ACADEMISCHE WERELD, ZIEKENHUISWERELD, BEDRIJFSLEVEN EN DE OVERHEID

DE TROTSE VOORZITTER VAN GREEN ENERGY PARK 14

Op 4 juli 2019, na groen licht van initiatiefnemers VUB en UZ Brussel, werd Green Energy Park vzw officieel opgericht.

Green Energy Park moet een grootschalige proeftuin worden waar bedrijven, onderzoekinstellingen, overheden en gebruikers in co-creatie samen werken aan innovatieve en duurzame oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. Het onderzoek focust op drie domeinen: de transitie naar groene energie en mobiliteit, het ziekenhuis van de toekomst en digitale vraagstukken zoals smart cities en slimme technologieën op basis van AI. De onderzoekshub neemt zijn intrek in het Researchpark Zellik. Paul De Knop was de trotse voorzitter van het bestuursorgaan van Green Energy Park.

“Als voormalig rector van de VUB kreeg ik vanwege mijn groots opgezette bouwplannen de bijnaam ‘Paul de Bouwer’. Een naam die ik nog steeds met genoegen draag nu ik voorzitter ben van het bestuursorgaan van Green Energy Park. Ook al zijn hun ambitieuze plannen niet mijn persoonlijke verdienste in dit fantastische project. Fantastisch niet als in denkbeeldig, maar zeer reëel en als in grandioos.

Ik liep direct na mijn aanstelling verschillende diensten in het UZ Brussel af, vertrouwd terrein voor mij want ik ben patiënt van dat ziekenhuis. Veel diensthoofden vertelden me dat er behoefte is aan ruimte om nieuwe zaken te initiëren en behoefte aan innovatie. We brachten hen in contact met onderzoeksgroepen van de VUB en de rest is geschiedenis zou ik bijna zeggen, ware het niet dat de eerste gebouwen in het Researchpark nu opgeleverd worden om er een mooie toekomst tegemoet te gaan.

Green Park Energy wordt een plek waar niet alleen de beste onderzoekers samenwerken. Het wordt een ontmoetingsplek van de academische wereld en de ziekenhuiswereld met de bedrijfswereld, met de overheid als meer dan welkome partner.

Hier worden state-of-the-art voorzieningen voor onderzoek,

ontwikkeling, opleiding en cocreatie aangelegd die binnen Vlaanderen, Brussel, België en Europa een aantrekkingspool zullen zijn voor start-ups, spin-offs, kennisinstellingen en bedrijven. Green Energy Park wordt letterlijk een showroom van innovaties en zal doen wat de overheden anno 2021 van kennisinstellingen verwachten: de vruchten van hun research naar de economie brengen. Green Energy Park wordt de innovatiecampus van de VUB en het UZ Brussel.

We gingen daarvoor een publiek-private samenwerking aan met Team Alfa, een consortium van twaalf bedrijven, waarvan de hoofdaandeelhouder Ghelamco is. Zij investeren samen flink in gebouwen waar briljante ideeën gaan huizen. Green Energy Park gaat samen met de VUB en het UZ Brussel de uitdagingen van de eenentwintigste eeuw aan. Uitdagingen waar de samenleving baat bij zal hebben: innovatie in de gezondheidszorg, biotechnologie, digitale transformatie, groene energie en mobiliteit.

In dit magazine worden de ambitieprojecten van de VUB en het UZ Brussel en andere partners voorgesteld, die GEP wenst te huisvesten en te faciliteren. Sommige bevinden zich reeds in de uitvoeringsfase, andere werden reeds beslist, enkele zitten nog in de ambitiefase.” 

 https://press.vub.ac.be/de-vrije-universiteit-brussel-en-het-uz-brussel-richten-onderzoekshub-green-energy-park-officieel-op

15

PAUL DE KNOP IN INTERVIEWS 16

Paul De Knop minderde na zijn rectorschap geen vaart. In interviews sprak hij niet alleen over de grote bouwprojecten die hij namens de VUB nog leidde, maar ook over de vrijzinnigheid, zijn Fonds voor Immunotherapie en zijn eigen ziekte.

PAUL DE KNOP: ‘IK HEB PECH, MAAR OOK VEEL GELUK’ 13 OKTOBER 2018 IN DE TIJD Heel snel na zijn rectorschap werd bij Paul De Knop huidkanker ontdekt. Hij sprak er heel openhartig over met De Tijd.

‘Uiteraard stel je je de vraag. Waarom ik? Nooit gerookt, altijd gesport, geen zware job als asfaltwerker gedaan. Natuurlijk ben ik een kind van de vorige eeuw. Er was alleen Nivea en olijfolie met citroen. Ik sportte buiten, deed mijn examens vervroegd om in de zomer zes weken zeilles te geven in Spanje, voetbalde en volleybalde in volle zon. Nu huiver ik als ik studenten in de zon zie liggen of renners zo’n snikhete Tour zie rijden. Preventie is nodig.’

‘Kijk, ik heb de voorbije jaren veel moeten liggen en had dus tijd voor boeken en films. ‘Homo Deus’ van Yuval Noah Harari vond ik fantastisch geschreven. En onlangs zag ik ‘Still Alice’, over een vrouw die alzheimer krijgt en zich voorbereidt op wat ze moet doen. Ik betrap me erop dat ik met meer interesse naar dat soort dingen kijk. Van mijn kinderen kreeg ik Spotify cadeau, waarmee ik lijstjes met Franse chansons, Engelse muziek en Nederlandstalige liedjes maakte.’ Wat het meest afgespeelde nummer is? ‘Dat moet ‘I will survive’ van Gloria Gaynor zijn. Maar ook ‘Je suis malade’ van Lara Fabian.’

‘MIJ HELPT HET MISSCHIEN NIET MEER, ANDEREN WEL’ 15 OKTOBER 2018 IN DE MORGEN.

“Tuurlijk ben ik soms kwaad”, geeft hij toe. “Waarom ik?

Waarom ben ik niet sneller naar een dokter geweest? Waarom heb ik me niet beter beschermd tegen de zon? Brute pech is het, maar tezelfdertijd prijs ik me ook gelukkig. Want ik heb een mooi, rijk gevuld leven gehad.”

“NU ZOU IK LIEVER EEN ANDER LICHAAM HEBBEN.” OP 7 AUGUSTUS 2019 PUBLICEERDE WEEKBLAD KNACK EEN INTERVIEW MET PAUL DE KNOP. “Vaak herken ik mijn eigen lichaam wel niet meer. Vroeger sliep ik vier à vijf uur per nacht, dat was voldoende.

Tegenwoordig lig ik soms elf uur in mijn bed. Omdat ik vaak doodmoe ben. Plat liggen is bovendien de enige manier om geen pijn te hebben. (valt even stil) Het is wennen. Maar het is wat het is. Een mens moet optimistisch zijn. Het feit dat ik hier nog altijd ben, is daar het beste bewijs van.”

Bent u bang voor de dood? De Knop: “Nee. Ik zou niet weten waarom. Wat niet betekent dat ik morgen graag zou sterven.

Ik heb nog doelen, en ook voor mijn vier kinderen en zes kleinkinderen wil ik er nog zijn. (stokt even) Weet u, ik kan tenminste terugblikken op een fantastisch leven. Er zijn genoeg kinderen die kanker krijgen en nog geen leven achter de rug hebben.”

In november 2019 interviewde het studentenblad De Moeial Paul De Knop ter gelegenheid van 50 jaar VUB. Het werd een terugblik op de groei van de VUB, zijn bouwlust en de vrijzinnigheid.

De Morgen interviewde Paul De Knop over zijn ziekte en de oprichting van zijn Fonds voor Immunotherapie.

“Het geld dat we verzamelen, moet gaan naar wetenschappelijk onderzoek en naar klinische studies. Hoe meer mensen geholpen kunnen worden met immunotherapie, hoe beter. Wat voor mezelf misschien niet meer kan, kan voor anderen nog wel.”

“DE VRIJZINNIGHEID IS ENORM VERWATERD” OP 28 NOVEMBER 2019 PUBLICEERDE VUB’S EIGENSTE, ONAFHANKELIJKE STUDENTENBLAD DE MOEIAL EEN INTERVIEW MET DE VROEGERE RECTOR. HET WERD EEN TERUGBLIK. 17

UZ BRUSSEL PLAATST ‘SMOTSPOTS’ MET GRATIS ZONNECRÈME IN DE MORGEN VAN 27 JULI 2022 WAARSCHUWDE PAUL DE KNOP VOOR DE GEVAREN VAN TEVEEL ZON. Paul De Knop toonde zich tot op het laatste moment geëngageerd. Als huidkankerpatiënt gaf hij eind juli van dit jaar zelf de aanzet gaf voor de campagne #smeerem om je goed in te smeren tegen de zon. De SMOTspots aan het UZ Brussel en de VUB kaderen in de bredere campagne #smeerem van Sport Vlaanderen, Gezond Sporten Vlaanderen, de VUB en de Stichting tegen Kanker. De campagne moet ouders en sportfaciliteiten ertoe aanzetten kinderen beter te beschermen tegen schadelijke uv-stralen. Paul De Knop sprak uit eigen ervaring. “In mijn jeugd sportte ik vaak onder de volle zon zonder enige bescherming”, zegt hij. “Daar draag ik nu de gevolgen van.”

Hij was heel trots op de nieuwe huisstijl. “We zijn teruggekeerd naar de oorsprong: oranje, blanje, bleu. De geuzen, de vrijzinnigheid, de ontstaansreden van de VUB.” “De VUB is jong, dynamisch en in groei. Maar ook in moeilijkheden en dat is de uitdaging. Je kan dingen realiseren.

Je leert je collega’s beter kennen en hun enthousiasme.

Ik heb ook de studenten beter leren kennen. Ik gaf heel graag les, maar kon de studenten als rector ook vanuit hun beleidsmatige kant leren kennen. En ik moet zeggen: zij kénden hun dossiers en gingen ervoor. Dat was fantastisch. Ik kijk er met heel veel plezier, en zelfs met een beetje heimwee, naar terug.”

“Er heerste aan de VUB een gevoel dat we te klein zouden zijn. Neen, wees eens fier. Ook al ben je klein, je kan sterk zijn.

Ik heb zo’n spirit ingebracht, bijvoorbeeld met evenementen zoals de eredoctoraten en de academische opening. Mijn opvolgster is daar nog verder in gegaan en heeft het nog verbeterd.”

“Uit een onderzoek bleek dat studenten, maar ook ouders en tegenwoordig ook grootouders geïnteresseerd zijn in hoe de infrastructuur eruit ziet. En ik vind dat we daar aan de VUB te weinig in geïnvesteerd hebben. Vandaar dat ik projecten als de nieuwe studentenkamers in de XY-gebouwen heb opgestart.

Ik ben heel blij dat we dat hebben kunnen realiseren, net als de U-residence, de vernieuwing van het zwembad en de kunstgrasvelden op de atletiekpiste. In Jette hebben we het moeilijke dossier van tram 9 tot een einde gebracht.”

18

“EEN BRUINE HUID IS NIKS OM AAN HET AFZIEN VAN DE TROTS OP TE ZIJN: DIE IS INSLAG VAN DE ZON” IN DE HUMO VAN 14 JULI WEES HIJ STRENG OP HET BELANG OM OP TIJD NAAR DE DERMATOLOOG TE GAAN. Paul De Knop (65), oud-rector van de VUB, wist er weinig over toen hij vier jaar geleden de diagnose kreeg. “Ik ben er alles over beginnen te lezen. Eigenlijk is het één van de makkelijkst te behandelen kankers, als men er tijdig bij is. Ik ben veel te laat naar de dermatoloog gegaan. Dat verwijt ik mezelf wel een beetje, maar ik ben zeker niet de enige met uitstelgedrag: 64 procent van de Belgen gaat nooit langs bij een dermatoloog.”

19

20

PAUL DE BOUWER

21

Je hebt maar één man, één leerkracht nodig die in je gelooft om je toekomst te bepalen!

Marc De Jonck Paul heeft meerdere stenen verlegd in de VUB rivier, eentje noemen is geen afbreuk doen aan de andere, integendeel.

Maar laat ik toch ook een bijzondere appreciatie hebben voor de zorg om duurzaamheid, onder Paul kwam er een volledig duurzaamheidsplan, op alle domeinen. Er werd nadien op verder gebouwd, onder andere met ‘we are Paris’. Een mooi fundament waar we nog vele jaren verder op kunnen blijven bouwen.

Tinne Van der Straeten

22

Voor Paul: Het is voor een oud-rector altijd heel aangenaam om te zien dat de VUB onder zijn/haar opvolger volop bloeit. Paul als rector heb ik dan ook met veel genoegen én vertrouwen aan het werk gezien. Niet van nabij, want na het rectoraat en vooral na het emeritaat ben ik me opnieuw volop met het historisch onderzoek gaan bezig houden. Maar ook vanaf de zijlijn en dus via de VUB-publicaties en de levendige academische openingen kon ik zien welke prima rector hij was.

Vooral op de campus zelf viel bijzonder goed af te lezen hoe de VUB groeide.

Bouwen is altijd al zijn heel sterk punt geweest. Ik herinner me dat ik hem tijdens mijn rectoraat ook al Paul de Bouwer noemde, want toen al was hij bezig met de uitbouw van de Campus Jette.

Els Witte

Meer dan 20 jaar geleden was ik decaan van de faculteit Geneeskunde en Farmacie.

De studenten en personeelsleden op campus Jette voelden zich verweesd door het gebrek aan sport en ontspanningsmogelijkheden. Livin Bollaert stelde voor om met privaatpublieke middelen een sportcomplex te bouwen. De Raad van Bestuur werd overtuigd door het perfect uitgewerkte project, dat nadien efficiënt en volgens plan uitgevoerd werd.

De man achter dit succesverhaal was Paul De Knop, specialist in Sportmanagement en privaat-publieke samenwerking. Hij slaagde erin om zowel sport- en studentikoze mogelijkheden voor studenten te koppelen aan de belangen van de private partner die het centrum uitbaatte. De “rustige vastigheid” waarop hij al de administratieve en gevoelige hindernissen correct en transparant oploste, was ongezien aan de VUB. Het welslagen van dit project heeft nadien geleid tot nog succesvolle, grootsere en ingewikkeldere privaatpublieke samenwerkingen op campus Etterbeek. De positieve koppigheid, dossierkennis, creatief oplossingsvermogen en standvastigheid die Paul daarbij toonde, heb ik in mijn periode als rector van dichtbij mogen bewonderen. Het verbaast me dan ook niet dat Paul tijdens zijn rectoraat erin geslaagd is om het gebouwenpatrimonium van de VUB explosief te laten toenemen, rekening houdend met de verfraaiing van de campus Etterbeek en de belangen van de bewoners in en om de campus. De bijnaam Paul De Bouwer is een eretitel die gebeiteld zal blijven in de geschiedenis van de VUB. Natuurlijk heeft Paul tijdens zijn rectoraat veel meer dan alleen maar gebouwd. De “Good Governance” van de VUB en het verdedigen van de belangen van de VUB stonden daarbij centraal. Met een Stachanovistische inzet hield hij zich dag en nacht bezig met alles wat met het rectoraat te maken had. Elke tekst die door zijn handen kwam, werd gelezen, verbeterd - tot dt-fouten toe - en ten laatste de volgende dag aan de verzender terug gestuurd. En dit zowel tijdens het jaar als op vakantie. Ik herinner me zo een idyllische zeiltocht met onze echtgenotes en enkele vrienden. Tijdens het uitgebreid tafelen met een goede wijn na een schitterende dag, haalde Paul drie doctoraten boven die hij nog diende te verbeteren... De dag erna haalde hij de bouwplannen en financiering boven van het sportcomplex op campus Etterbeek dat hij begeesterend aan ons uitlegde. Het is vooral tijdens zulke privé activiteiten dat ik Paul ook heb leren kennen als een bezorgde vader, echtgenoot en vriend, met een droog gevoel voor humor onder een ogenschijnlijk harde bast. Waar ik echter verbaasd naar opkeek, is zijn fanatieke overgave aan sportbeoefening.

Zo zag ik hem 1 uur “crawl” zwemmen in de Adriatische Zee terwijl ik een boekje las aan het strand of twee uur fanatiek en competitief mountainbiken in Porcquerolle terwijl ik een glaasje dronk op de boot of iedereen in kampioenenstijl voorbij skiën in Tignes of wanneer er ergens harde grond was, een uurtje gaan lopen of “spinnen” in de fitnesscentra van de VUB. Van zijn fietstochten heb ik alleen gehoord, maar 15 Alpenbergen in 10 dagen beklimmen is een bijzondere vorm van vakantie nemen. Een heup zou het voor minder begeven! Maar ondanks deze spartaanse levenswijze wist hij - bij wijlen - een goed glas en maaltijd te appreciëren of zich tijdens een studenten jeneverTD in Tignes mee in te leven.

Ben Van Camp

23

In oktober 2008 trad Paul De Knop als nieuwe rector van de VUB toe tot het bureau en de raad van bestuur van het FWO. Hij toonde zich meteen een zeer gedreven en geëngageerd bestuurslid, die de belangen van het FWO vurig verdedigde naar de (politieke) buitenwereld toe. Op basis van een gedegen dossierkennis leidde hij het FWO-schip, samen met secretarisgeneraal Elisabeth Monard en de overige bestuurders, de 21ste eeuw binnen. Paul De Knop vervulde in 2009 en 2015 met verve de functie van voorzitter van het FWO. Telkens hij kon, was hij aanwezig op de door het FWO georganiseerde evenementen zoals het uitreiken van wetenschappelijke prijzen, wat door medewerkers en onderzoekers sterk gewaardeerd werd. Nieuwe panelstructuur, aangepaste peer review-procedure of doorgedreven informatisering, het waren slechts enkele van de dossiers die Paul De Knop ter harte nam en waarmee hij mee aan de weg timmerde.

Het FWO is steeds zeer blij geweest om op de steun van Paul te kunnen rekenen.

Hans Willems Directeur steun aan onderzoekers FWO (Fonds Wetenschappelijk Onderzoek Vlaanderen)

Inzicht en wijsheid,

Rede en redelijkheid.

Duurzaam bouwer,

Niet enkel met stenen, Want ideeën primeren.

Standvastig koers houden,

De waan van de dag mijden.

Blijvende indruk van Paul De Knop,

als rector, als Vlaams beleidsvoerder en als mens.

Koen Debackere KUL R&D

Geen sinecure….

Ik kruiste Paul De Knop zijn pad al eind jaren ’70… Ik dacht zelfs al in ’77 toen ik nog niet eens aan de VUB studeerde en als 17-jarige een monitorcursus aan zee volgde en ‘PDK’ als lesgever ‘recreatiesport’ meemaakte. Een jaar later - eerstejaars LO’er zijnde - leerde ik hem dan kennen als assistent aan de VUB, daarna als prof, interimcollega in het stedelijk onderwijs in Antwerpen, promotor van mijn doctoraat, projectleider, vakgroepvoorzitter, decaan en tot slot als rector.

Paul De Knop omschrijven is geen sinecure want het is nu eenmaal een man met vele eigenschappen en talenten en dus niet zomaar even samen te vatten in een korte impressie. Maar goed, ik doe een schuchtere poging met wat sleutelwoorden, goed beseffend dat dit ver van volledig is. Ik laat daarbij de superlatieven dan maar weg (want die zijn er in overvloed…): realistisch idealist; strateeg; doorzetter; onderhandelaar; rationeel (zonder het emotionele/menselijke te vergeten); veeleisend (voor zichzelf én voor anderen); sportief (niet alleen fysiek); verstaander; inspirator; werker… Eén van zijn bijnamen is ‘Paul De Bouwer’. Voor mij slaat dit niet enkel op echte gebouwen, maar ook op de fundamenten die hij legde bij anderen. Hij dwong veel respect af en is voor mij een leermeester geweest.

Marc Theeboom

24

Paul is steeds een liefhebber en expert geweest van recreatiezwemmen. Hij heeft daar in zijn LO-carrière nog tal van bijscholingen over gegeven. Nadien was hij de eerste om samen met de toenmalige rector Loccufier het VUBzwembad te openen: voor een breed publiek maar ook voor de topsporters.

Ook vandaag de dag blijft hij zijn nek uitsteken om de mensen op en rond onze campus warm te maken voor bewegen (ook nat uiteraard). De SwiMove zwemschool zal zeker nog vele generaties kinderen, kleinkinderen, ouders en grootouders van dienst zijn. Eerst de steen, dan het water, dan het volk en als kers op de taart een mooi pedagogisch concept om levenslang te zwemmen.

Kristine De Martelaer

Paul, Multi-talent Hoeveel geluk kan je als 16-jarige hebben? Op die leeftijd mocht ik Paul namelijk als turnleraar en inspirator op de sporthumaniora “beleven”. Zijn strenge blik en zijn gulle lach maakten dat ik harder liep, mooier flikflak deed, sneller zwom én af en toe ook meer nadacht….

40 jaar later was Paul nog altijd voor mij én voor heel velen een “wauw-man”. Omdat Paul alles laat groeien: mensen, gebouwen, mandaten, evenementen, visies, missies, vriendschappen, talenten… Kortom, alles krijgt bij Paul vleugels én stevigheid. Hij leerde mensen winnen door zelf te doen wat nodig is, wars van persoonlijk belang maar dienend aan een groter doel.

Hij stimuleerde me, als pionierend fitness-ondernemer met als eerste een ISO-norm, om mijn kennis door te geven aan de concullega’s. De postacademische vorming voor fitnessmanagement opstarten, was een uitdaging ver buiten mijn comfortzone en niet in het minst omdat Paul ook één van de cursisten was.

Jouw overtuigende zin “Sonja, alles wat je tegenhoudt, zit in je hoofd” zindert nog altijd na.

In de acht jaar van zijn rectorschap lagen de kantoren van Paul De Knop en mezelf amper een paar kilometer van elkaar in Brussel. En toch associeer ik Paul niet met onze hoofdstad.

Omdat de vele keren dat ik Paul ontmoette, bijna altijd in een andere context waren. Een internationale context. Want wanneer ik Paul op zijn best zag, dan was dat aan de andere kant van de wereld. In de Verenigde Staten bijvoorbeeld, toen we daar in juni 2011 waren voor een prinselijke missie. Daar heb ik ontdekt dat de ambitie van Paul voor zijn universiteit – letterlijk – veel verder reikte dan de grenzen van België.

Wanneer ik de naam Paul De Knop hoor, dan denk ik spontaan aan de internationalisering van ons hoger onderwijs.

Ik ben al sinds mijn jaren als Vlaams minister-president een groot voorstander van dat soort academische diplomatie.

Laat onze beste breinen samenwerken met buitenlandse gelijkgestemden en haal buitenlandse briljante geesten naar hier en het zal ons niet alleen op academisch maar ook op economisch en maatschappelijk vlak heel wat profijt opleveren. Paul is 8 jaar lang blijven werken aan die internationalisering. En vandaag zijn de VUB én ons hoger onderwijs daardoor sterker.

Sonja Kimpen

Kris Peeters Vice-eersteminister en Minister van Werk, Economie en Consumenten, belast met Buitenlandse Handel

25

26

27

24/7

EEN DAG TELT 24 UUR EN EEN WEEK 7 DAGEN

Paul heeft de VUB zeker opnieuw een présence gegeven en vooral de band met Brussel versterkt. Als sportman was Paul nogal zeker van zijn kunnen. In 2013 ging ik als Vlaams minister van onderwijs met de rectoren op missie naar Brazilië.

Paul was er ook bij en hij dacht om in één dag tijd nog vlug even op en neer te gaan naar het noorden van het land om een extra samenwerkingsovereenkomst te tekenen. Ik denk dat hij de afstanden, het vroege opstaan en al die uren vliegen wat had onderschat. Maar uiteraard kon hij dat als echte sportman aan... we hebben die avond en de volgende ochtend Paul niet meer gezien ;-) Pascal Smet Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering

Op de knop duwen “Met één duw op de knop bereikt deze voorziening zijn ultieme prestatie.” Geen enkele handleiding ter wereld slaagt erin om deze belofte waar te maken. Behalve Paul De Knop. Die slaagde erin om galant, zwierig, uitermate adequaat en duurzaam zijn achtereenvolgende, simultane en heel diverse opdrachten te vervullen. Con brio, met een uitzonderlijke combinatie van tomeloze energie, aanstekelijk enthousiasme en excellentie in vele vaardigheden, dit alles stevig gefundeerd in een humaan, open en vrijdenkend waardensysteem. Een man voor alle seizoenen, olympiër voor wie deelnemen vanzelfsprekend overwinnen inhoudt. Letterlijk noch figuurlijk bedreigden steile hellingen of ijle luchten zijn prestatievermogen. Weinigen beheersten zo succesvol een hectische agenda, blijven gelijkmoedig, denken duurzaam en drijven op humor en scherpe analyses.

Paul was een zegen voor iedereen die met hem mocht werken.

Hij was briljant, maar ook trouw en volhardend. Een vriend als Paul is een geschenk uit de hemel. Het harde werk wordt afgewisseld met fantastische momenten en uitdagingen. Hij slaagt erin de lat altijd hoger te leggen en doet al zijn vrienden zichzelf overtreffen. Ik heb het aan den lijve mogen ervaren bij de veelvuldige beklimmingen van de Mont Ventoux. Ook bij het uittekenen van een vernieuwend topsportbeleid en een sociaal sport-voor-allen beleid. En ook als promotor, samen met Dominique Verté, bij mijn doctoraat. Paul stond altijd klaar, met zijn kennis en zijn kunde.

Rector Paul De Knop smeedde zijn passie voor wetenschap en educatie aan een bedrijfseconomische en maatschappelijke bevlogenheid. Als vanzelfsprekend rijmde hij beleid op beheer en koppelt hij zijn universele uitgangspunten aan de complexiteit van de Vlaamse, Brusselse en internationale

contexten. Onverdroten, vaak stroomopwaarts, koos hij voor de grootstedelijke inbedding van zijn Alma Mater in onze hoofdstad. Standvastig incorporeerde hij de unieke waarden van de VUB, waarbij humane waarden onlosmakelijk zijn gekoppeld aan academische uitmuntendheid. Stout en onverdroten als het ging over democratie, openheid, geloof in vrijheid en interculturele betrokkenheid. Overtuigd van de unieke positie van zijn/onze universiteit, stralend en inspirerend vanuit dat boeiende biotoop Brussel genoemd. Op Paul was de leuze ‘Antwerpen laat Brussel niet los’ op het lijf geschreven.

Twee termijnen als rector vervulde hij magnifiek. De omstandigheden bleken niet mild, de financiële en politieke omgevingen toonden zich zelden genereus. Maar juist in deze context stoomt Paul op volle krachten. Getraind in het weerstaan van tegenwind. Gehard in een volhardende inzet, zeker als het moeilijk wordt. Enkel het aanvaarden van limieten, indien terdege verkend.

Bert Anciaux

29

Geen berg te hoog Als visionair, entrepreneur en manager, die maatschappelijke bijdrage en vooruitgang levert, was Paul een uniek persoon.

Optimisme, passie en gedrevenheid stonden centraal in zijn denken en je doen. Vandaar dat hij ook permanent nieuwe dingen wilde en durfde “bouwen”; en dat geen berg (letterlijk en figuurlijk) te hoog was…

Ik herinner me onze trip (samen met Jo) naar Finland. Paul kwam later aan, om 1:30am in Vierumäki. Waarna nog gediscussieerd werd tot 3:30am als voorbereiding voor een samenwerking met het Fins sportinstituut om zodoende vijf uur later diezelfde ochtend onze deal met het sportinstituut te kunnen sluiten… 24/7: een dag telt 24u en een week 7 dagen bevestigden zich ook in het prompt beantwoorden van alle e-mails en telefoongesprekken of het nu om 6u ‘s morgens of 23u ’s avonds was.

Ik wens je nog veel uitdagingen, toch ook wat rust samen met je vrouw en familie en vooral een blijvend optimisme.

Hugo Schoukens Founder & CEO Double PASS Spin-off Vrije Universiteit Brussel

Als interne auditor in het UZ Brussel heb ik Paul leren kennen als iemand die goed voorbereid was, alert, met dossierkennis... en steeds klaar was om een mop te vertellen ;-) Het was een waar genoegen om vast te stellen dat de VUB geleid werd door iemand met een gigantische gedrevenheid, waardoor ik steeds fier was om deel uit te maken van de VUB-gemeenschap!

Met wetenschap de duisternis overwinnen dankzij een gezonde geest in een gezond lichaam... dat is mijn indruk van Paul...

Achter een sterke man staat echter ook een sterke vrouw!

Filip Sans

Na 3 PPS’en met Paul gerealiseerd te hebben zou ik het kort kunnen samenvatten.

“Dat gaat niet.” kende Paul niet.

Geert Diepers Aan Paul, De goed gesmaakte, alom gekende gestructureerde chaos die in VUB heerste, maakte stilaan plaats voor structuur ‘tout court’.

Toch wel wat gemengde gevoelens, maar een goede zet blijkt nu. Door het aanbrengen van structuur heeft Paul De Knop de mogelijkheid gecreëerd om de VUB kwaliteitsvol te laten groeien, bouwstenen waar we verder de vruchten van zullen plukken.

Ik zou hier graag een quote aanhalen van Warren Buffett: “Someone is sitting in the shade today because someone planted a tree a long time ago.”

Het was een verandering in cultuur, maar steeds met de nodige aandacht voor het menselijk aspect. Een groot hart voor VUB.

Paul kwam, zag en… stelde orde op zaken.

En dat was nodig. Hoewel underdog in de rector verkiezing 8 jaar terug, is hij erin geslaagd de meeste sceptici voor zijn beleid te winnen. Door onafgebroken goed beheer en het belang van de VUB voorop te stellen.

Zijn opvolger kan op solide funderingen verder werken.

Well done, Paul Jean-Claude BURGELMAN (jc) 30

Jacqueline Couder

Een sterk merk Paul zou ook het merk van een auto kunnen zijn. Zo’n auto die geduldig aan het rode licht wacht en dan op groen in hoge versnelling optrekt. Paul is een hybride. Het is een stijlvolle wagen die mag gezien worden zonder opzichtig te zijn. Met een motorgeluid dat aanwezig is en toch niet irriteert. Een sterke motor, bestand tegen lange afstand en hoge hellingen en met software waaraan niet gefoefeld is. Comfortabel binnenin, je voelt dat je zit. En denk niet dat die hoek helemaal links vooraan er door een arrogante bestuurder is afgereden, die hoek was er al af van in de fabriek. Het voertuig valt niet op als het dat zelf niet wil. Weet dat als je een Paul koopt, je ook een karakter koopt. En laat je door de dealer niets wijsmaken: what you see, is what you get. Paul was een sterk staaltje van een sterk merk.

VUB-ers weten waarom.

Groetjes Edgard Eeckman UZ Brussel

Wat ik bij Paul De Knop bijzonder waardeerde is het enorme engagement dat hij aan de dag legde in alles wat hij ondernam, zij het voor de VUB, voor het Gemeenschapsonderwijs, in de sportwereld, of wat dan ook.

Een engagement dat oprecht is, soms niet geheel vrij is van een zeker Don Quichote-gehalte, maar altijd zeer wervend en aanstekelijk werkt!

Pol volle petrol…

Zo leerde mijn vakgroepvoorzitter me kandidaat-rector Paul De Knop kennen. Het intrigeerde me. Mijn vakgroep Scom en zijn faculteit LK lagen elk zowat aan de andere kant van de campus. En hoewel ik graag sport, kende ik de LK-proffen nauwelijks of niet. Ik hoorde veel goeds over hem, maar zoals in elke rectorverkiezing wordt het zicht tijdelijk vertroebeld door een nek-aan-nekrace van valabele en aan elkaar gewaagde kandidaten. Paul haalde het en werd in 2008 dus rector. Al snel bleek hij het epitheton dat mijn vakgroepvoorzitter voor hem in petto had, meer dan waar te maken. Iemand die je belooft dat hij elk e-mail of sms binnen het kwartier zal beantwoorden, iemand die zichzelf die onmogelijke uitdaging oplegt en dat dan nog waarmaakt ook, moet van een heel bijzonder kaliber zijn.

Een sportman inderdaad, en iemand die sneller dan zijn eigen schaduw loopt. Dat sommigen het nakijken kregen, hoeft niet te verwonderen. Paul gaat snel, denkt nog sneller. Hij analyseert scherp en handelt doortastend. Met die aanpak is hij erin geslaagd om de universiteit in alle opzichten te doen groeien, met maar liefst 5.000 studenten méér in acht jaar tijd. Paul legt de lat heel hoog en gaat er vlot over, zelfs als de lat op de Everest ligt.

Citius, altius, fortius. Ik wist niet dat ze al aan Paul dachten toen ze met het motto van de Olympische Spelen op de proppen kwamen. De afgelopen jaren heeft hij alvast alle records verpulverd.

Caroline Pauwels

Geert De Soete Ondervoorzitter Raad van het Gemeenschapsonderwijs

31

GEEN BERG TE HOOG*

*eens een sportman, altijd een sportman 32

Tijdens mijn lange leven en vooral mijn lange loopbaan in de media heb ik bij de VUB veel rectoren en één rectrice weten komen en gaan. Het is opvallend dat ieder van hen iets speciaals had, een of ander bijzonder kenmerk. Bij de ene was dat tolerantie t.o.v. studentenprotest inclusief de baldadigheden, bij de andere het belang van het verleden, bij nog een andere het nadenken over de rol van de universiteit bij de humanisering van de samenleving… Naast hun capaciteiten van goed leiderschap hadden zij hun ‘dada’.

Als buitenstaander viel het mij op dat Paul De Knop van de sport en zeker van de competitiesport een studieobject heeft gemaakt. Sport en Sportmanagement kwamen vooraan op de academische agenda van de VUB. Dat lijkt me wel een belangrijke bijdrage tot de aantrekkelijkheid van een universiteit.

Maar toch moest ik er om glimlachen (sorry!) toen hij op een koersfiets de Mont Ventoux beklom. Hij deed ook aan wielrennen doet met een academische ernst. Maar dat hoort zo voor een man die wat zijn opdrachten betreft de lat hoog legt.

Verder heb ik ook de indruk dat hij de VUB laagdrempeliger en vrouwvriendelijker gemaakt heeft. Dat pleziert mij.

Paula Semer Voorzitster van Sportiva sportjaar voor de vrouw 1971.

Als facultaire Fellow LK bewonder ik Paul De Knop niet enkel op wat hij verwezenlijkt heeft tijdens zijn 2 mandaten als Rector van de VUB, maar vooral ook op sportief vlak. Zo hebben we samen de Mont Ventoux beklommen, althans: ik heb hem proberen te volgen, maar tevergeefs. Paul is een uitstekend klimmer.

Na Paul’s heupoperatie en de daaropvolgende revalidatie zijn we samen gaan skiën. We zijn samen traag gestart en hij testte zijn heup via enkele ‘virages élémentaires’ om dan onmiddellijk over te gaan naar zijn gekende perfecte stijl als skileraar. Een uurtje later bevonden we ons hors piste, in de diepsneeuw en liet hij niet na zijn sporen te laten op één van de steile hellingen in Tignes. Eens sportman, altijd sportman!

Yves Geysels, PhD Senior Director Clinical Operations Site Management Unit Head BeNeLux-Nordics

33

Polstokhoogspringen!

Als uit de kleinste – maar niet de minste - faculteit een rector wordt gekozen, dan is dat een hele eer. Paul De Knop was destijds decaan van de faculteit en al bekend voor zijn managementgericht leiderschap. Maar de sprong van faculteit naar universiteit is zelfs voor een geoefend sportman een ware hink-stap-sprong, zo niet een polsstoksprong. Paul hield echter van uitdagingen. In zijn twee termijnen als rector heeft hij intern en extern bijzondere waardering opgewekt voor zijn efficiënt en veelzijdig bestuurstalent. Op bestuurlijk vlak is hij er in geslaagd de bestuursorganen van de universiteit te moderniseren. Op vlak van infrastructuur heeft hij de U-residence gerealiseerd en is de campus nu één grote bouwwerf voor nieuwe gebouwen voor onderwijs, cultuur en huisvesting en de herbouw van het zwembad. Als deskundig bouwpromotor lanceerde hij als eerste Vlaamse universiteit de uitgifte van obligaties voor de financiering van deze bouwwerken, die meer dan 60 miljoen opleverden. Dat uniek voorbeeld wordt nu door andere Vlaamse universiteiten nagedaan. Maar het houdt niet op: Paul richtte de blik ook op de kazernes aan de overkant van de straat om 34

er een heus studentendorp van te maken. Ook dat project, dat politiek niet evident is, is in volle ontwikkeling. Zijn beleid was ook duidelijk gericht op valorisatie van de onderzoeksresultaten en met dat doel werd een vicerectoraat ingesteld. Humanitair moest Paul soms standpunt innemen, zoals toen vluchtelingen werden opgevangen in de VUB-gebouwen of er bomrisico heerste op en rond de campus. De universiteit is er onder het beleid van Paul sterk op vooruitgegaan, zowel wat het studentenaantal betreft als wat betreft (inter)nationale onderzoeksfondsen. De kleine universiteit werd een middelgrote universiteit. En de voorlopige resultaten van de instellingsreview zien er positief uit.

De VUB-vlag heeft gezwaaid op de Himalaya, en dat was een symbolisch gebeuren voor de universiteit en haar sportieve rector, ondanks een kunstheup …

Eric Kerckhofs Decaan faculteit LK

Beste Paul, In zijn twee ambtstermijnen als rector heb ik het genoegen gehad Paul De Knop op regelmatige basis te ontmoeten en zowel als rector en als persoon zeer weten te waarderen.

De serene wijze waarop Paul de debatten voerde tijdens de talrijke vergadermomenten op bv. FWO en VLIR met soms gelijkgestemde, soms tegengestelde visies alsook de meer informele momenten tijdens conclaven en/of buitenlandse missies heb ik steeds weten te smaken.

De Olympische Spelen deden meterugdenken aan één van dergelijke buitenlandse missies in Brazilië, een flink aantal jaren geleden. Een van de schaarse momenten tussen de officiële verplichtingen besloot Paul De Knop in te vullen door een city-sightseeing tour, zij het op zijn eigen manierHet werd een memorabele onderneming in Rio waar hij tegen alle verwachtingen in, een fietstocht in zijn eentje door het centrum op een prototype “mountainbike without brakes” toch tot een goed einde bracht. Dit tot opluchting van velen, die al vreesden (voor een enkeling misschien ‘hoopte’ ) voor krantenkoppen als ‘rector VUB na fietstochtje spoorloos in Rio’.

Hartelijke groet, Jean-Pierre Timmermans Vicerector Onderzoek Universiteit Antwerpen

In een roman van Mulisch komt ergens het beeld voor van de Chinese muur die bestuurders en bestuurden scheidt: wie de improvisatie aan de kant van het grauw meemaakt, gelooft dat aan de andere kant, waar alles beslist en doorgegeven wordt voor het goed van allen, de dingen wel geordend zullen verlopen. Maar wie aan de andere kant geraakt, stelt vast dat het ook daar wanorde en onwetendheid troef is. Ik heb Paul De Knop maar zelden ontmoet aan deze kant van de muur, meestal aan gene kant. Ik heb het dan over in hoofdzaak over VLIR-vergaderingen, die Paul voorzat.

Immer elegant en in topvorm, als een atleet die de Everest van het Hoger onderwijs zo meteen ging bedwingen, kwam hij de zaal binnen, waar eerst nog de lunch zou worden genuttigd. En dan zag je hoe gene kant van de Vlaamse universiteitspolitiek héél menselijk was, zoals de andere kant, met een voorzitter bezorgd om huis en verbouwingen en vrouw en kinderen en de toekomst, maar vooral het heden, met als verbindend refrein de zachte maar – zei hij er zelf bij - zelfgekozen vloek die over rectoren lijkt te liggen en maakt dat ze nauwelijks nog de tijd hebben om naar huis gereden te worden, laat staan er de touwtjes mee in handen te nemen. Instemming, steeds, van alle

aanwezige rectoren. Praten ook over lopen en fietsen en het laatste jaar over het beklimmen van veel te hoge bergen, echte dan in plaats van figuurlijke. “Ein Mensch wie alle!”.

Maar dan, na een glas water voor de sporter waar de anderen een wijntje nuttigden, werd Paul zelf de Chinese muur. “Ein Mensch wie keiner!”. Op zijn Antwerps, “Collega’s”, een kleine pauze, terwijl hij traagjes de corona rondkeek, en dan kwam een beknopte en treffende samenvatting van het probleem voorhanden, gevolgd door een voorstel van oplossing, dat na soms lange discussie weerkeerde, in licht gewijzigde vorm, genesteld in de armen van de verzoenende rede, gestemd ook op de belangen van de VUB en zelfs van de rest.

Paul De Knop was zelf de Chinese muur die orde scheidt van wanorde, een uitvoerend bestuurder van graniet, flexibel wel.

Die mij alvast heeft geleerd dat een Vlaamse universiteit in Brussel heel anders is, moeilijker, dan een Vlaamse universiteit elders in Vlaanderen, en even belangrijk als één elders in Vlaanderen.

Freddy Mortier Vicerector van de Universiteit Gent.

35

36

Yes, you did it !

Als ik mijn fantasie loslaat, dan zie ik Paul daar zo op zijn kale rots zitten in Nepal, starend naar de Everest en diepzinnig reflecterend over goed en kwaad. En ik hoor hem denken - zoals Zeer genegen, Clair Ysebaert Erevoorzitter PMV Bestuurder Crelan

Eenzaam op de top? Niet echt...

Paul en ik hebben ook samen meermaals op de top gestaan, van de Galibier, de Iseran, Alpe d’ Huez, of met de latten de Grand Motte.

Geen top te hoog, geen klim te stijl, nooit opgeven is steeds zijn motto. Maar sinds hij rector werd, veel meer op karakter dan op conditie!

Paul, een doorzetter in alles waar hij voor staat en in alles waarvoor hij zich inzet. Al meer dan 30 jaar kan ik daarover meespreken en daar kan elk alleen maar respect en bewondering voor hebben.

Paul, dit bergje stelt natuurlijk niets voor in

André Macharis

Yves de Bellefroid

vergelijking met je Himalaya expeditie. Het was

een voorrecht met jou te mogen rijden en samen met Geert je sport- en fitnessdromen voor je studenten mee te hebben helpen realiseren.

Het was een koude maandagochtend in januari een drietal jaren geleden. Om 8h30 ontving ik op kantoor hartje Brussel een delegatie van de VUB, geleid door Paul, voor een intensieve “reading”-sessie van een ontwerp van het nieuwe Organiek Statuut. De vergaderzaal 1 voelde frisjes aan bij de aanvang van de werkzaamheden.

Eventjes de jassen aan houden. De verwarming zou dra zijn werk wel doen. Niet dus… Hoewel de intensiteit van het (denk)werk de gevoelstemperatuur laat stijgen, blijft het te koud om comfortabel te vergaderen. Een drietal mobiele verwarmingstoestellen worden geïnstalleerd. Beter - enkele jassen kunnen uit - maar nog verre van optimaal. Dan maar stoppen en de vergadering later voortzetten? Geen sprake van: er wordt onverdroten verder gewerkt tot het afgesproken eind!

De volgende keren werd wel op de VUB vergaderd…

Alain François Docent Rechtsfaculteit VUB Advocaat-vennoot Eubelius 37

DE RECTOR ALS CEO

Als rector kwam Paul De Knop jaarlijks naar het Solvay-galabal van de faculteit ES. Hij maakte daarvoor altijd plaats in zijn drukke agenda. Dat sierde hem. Soms kwam hij met vrouw Chantal en/of met dochter (en handelsingenieur) Femke, soms alleen. Hij leerde er een andere wereld kennen. Bijvoorbeeld dat iedereen op het Solvay-galabal champagne drinkt, en dat je die aan de bar enkel per fles kan bestellen, niet per glas. Daar schrok onze rector wel even van. Want kostenbewustzijn, dat was voor hem belangrijk, ook in zijn beleid voor onze universiteit.

Dat bracht ik tijdens het galabaldiner graag onder de aandacht. Zoals die keer dat ik in mijn speech citeerde uit de krant De Tijd. Onze rector kwam daar aan bod in de rubriek “10 geldvragen aan Paul De Knop”. En op vraag 5: “Hebt u een goed zicht op uw inkomsten en uitgaven?”, luidde zijn antwoord: “Als rector stel ik elk jaar een begroting op voor de universiteit. Jaarlijks doe ik dat ook consequent voor het gezinsbudget. Vrienden verklaren me gek, maar zo heb ik een goed beeld van mijn financiën. Aan mijn vrouw geef ik elke week twee briefjes van 50 euro. Daarmee moet ze rond komen voor alle gezinsaankopen en haar eigen kledij. Ik knip ook alle kortingsbonnen uit de reclamefolders. Samen met mijn vrouw beslis ik ook waarop we zullen besparen, bijvoorbeeld door alleen nog maar te douchen met koud water.”

Ergens in dit citaat liep waarheid over in verzinsel, wat onze rector echt zei en wat ik er van maakte. Maar al lachende besefte iedere aanwezige student en collega: met Paul De Knop was onze universiteit in goede handen.

Joël Branson Decaan Faculteit Economische en Sociale Wetenschappen Solvay Business School

Universiteit van het leven Toen ik er nog studeerde, was de Vrije Universiteit Brussel een kleine, gezellige universiteit. De voorbije jaren groeide ze uit tot een internationaal gerenommeerde universiteit, maar de sfeer van gemoedelijkheid is hier nooit verloren gegaan. En dat is voor een groot stuk de verdienste van Paul De Knop. Als rector zette hij de VUB op de kaart: hij slaagde erin om de financiën op orde te krijgen en realiseerde een serieuze groei, zowel op het vlak van infrastructuur als qua studentenaantallen.

Zijn grootste verdienste is misschien wel dat hij iedereen op de campus met zich meekreeg in dit verhaal van vooruitgang.

Dat deed hij door zich op te werpen als een inspirator. De VUB groeide onder zijn leiding uit tot een sterk merk: deze universiteit staat voor kwalitatief hoogstaand onderwijs en onderzoek, maar ook voor – letterlijk en figuurlijk – sportiviteit en voor geëngageerd burgerschap. Wie hier afstudeert, doet dat als een completer mens.

Een impressie.

Drie jaar nauwe samenwerking. Van mij geen 1095 pagina’s tellend boek vol anekdotes. Het zou best wel kunnen. Pauls gesprekken, meningen, daden leverden genoeg stof voor drie fikse jaargangen. Dan maar een persoonlijke impressie over drie van zijn eigenschappen. De humor, waarmee de meest onmogelijke problemen gecreëerd door zijn VUB collega’s, of de conflictsituaties met collega’s-rectoren, gerelativeerd werden.

De scherpe analyses, gebaseerd op een veelheid aan data en kwalitatieve informatie. Ze onderbouwden zijn vooruitstrevend beleid.

De gedrevenheid, die overtuigend overgebracht werd op anderen, en leidde tot gedragen engagement; met realisaties die de VUB vooraan hielden in onderwijs, onderzoek en maatschappelijk dienstbetoon.

Jean-Pierre De Greve (JiPi) Vicerector Internationaal Beleid 2010-2012.

Maggie De Block Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid

39

40

Paul de rector, maar vooral CEO

Erkende management principles van Paul: 4 T’s

Trust: vertrouwen in stakeholders, medewerkers, studenten als basis van leiding geven

Team: zorgde voor een perfect team waarin afspraken worden nagekomen, respect, waarden en normen zijn.

Talent: zelf groot talent maar ook omringd door talentvolle medewerkers

Touch: stimuleerde gezonde en sfeervolle cultuur Beste Paul, Onze contacten situeerden zich hoofdzakelijk buiten het professionele.

Via een gemeenschappelijke vriend zagen we elkaar meermaals in het voetbalstadion van Club Brugge, en dan vooral wanneer Brugge tegen RSC Anderlecht speelde.

Sport was je passie. Maar nog meer genoot ik van Pauls’ visie op en analyse van het belang van technologische vooruitgang in de sport. Innovatie in de sport kon altijd op zijn steun rekenen.

Pieter Timmermans CEO van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO)

Michel De Bosschere

Ex-president/CEO Ricoh Benelux & France Voorzitter Ereraad VUB/UZ

Het nieuwe principe Iedereen kent wel “Peter’s Principle”: in een hiërarchie stijgt een persoon tot zijn of haar niveau van incompetentie. Ik ben er altijd van uitgegaan dat iedereen zo’n niveau heeft (ik ken het mijne vrij goed!). Het achtjarig rectoraat van Paul heeft er mij van overtuigd dat er uitzonderingen zijn die, zoals men het zo vaak verkeerdelijk uitdrukt, de regel bevestigen je bent geneigd om te zeggen: ziehier een man zonder enig niveau maar dat zou hopeloos verkeerd klinken. Grapje! Ernstig nu, ik denk dat het tijd is om een nieuw principe in te voeren dat luidt: wie competent is, blijft stijgen.

Naam? Eenvoudig: “Paul’s Principle”!

Jean Paul Van Bendegem

In 2012 lanceerde ik een nieuw onkostenreglement. Regels opleggen is nu eenmaal niet plezierig en zeker geen sinecure in een ‘redelijk eigenzinnige instelling’. Maar Paul heeft me daarin dubbel en dik gesteund en in elke vergadering uit den treure aan iedereen uitgelegd dat dit nu éénmaal een must is in het kader van good governance. Zo is uiteindelijk iedereen overtuigd geraakt van het nut. Ik ben hem daar nog altijd dankbaar voor.

Nadine Verheyen Directie Financiën - afdelingshoofd 41

VUB’ER IN HART EN

NIEREN Ik ben een grote fan van Paul De Knop. Als het anders was, zou ik het in dit magazine niet durven te schrijven. Maar het is niet anders, katholieken mogen niet liegen. En ik ben katholiek.

Toch zondig ik ook wel eens. Maar deze keer niet. U moet mij op mijn woord geloven. Ik weet het, dat is veel gevraagd.

Paul wass rector, en toch een beminnelijk mens. Hij werkte aan de universiteit, en had desondanks zin voor humor. Bovendien zocht hij altijd het compromis. Soms dacht ik dat hij blij is het te mogen zoeken. Wat is het leven ten slotte zonder compromissen? Anders heeft iedereen gelijk. Zo krijg je enkel onaangename mensen.

Soms denk ik: zou Paul De Knop geen gedroomde rector voor de KU Leuven zijn geweest? Akkoord, hij moest het zelf nog willen, en hij wass een man met goede smaak. En hij was geen katholiek, zo gaat nu en dan het gerucht. Het had gekund De gebreken die katholieken kenmerken, kun je ook op een andere manier verwerven. En Paul leerde vlug.

Rik Torfs

Geen katholiek, hoorde Rik Torfs fluisteren. Nochtans werd de VUB-rector gesignaleerd in het gezelschap van kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders…

Hallo Paul, 40 jaar geleden studeerden we af aan de faculteit LK van de VUB. Jij maakte meteen de keuze om je in te zetten om de fundamenten en kwaliteit van onze geliefde alma mater mee uit te bouwen door steeds meer verantwoordelijkheden op jou te nemen.Voor je gedrevenheid en bereikte resultaten verdien je volgens mij een combinatie van een Oscar en een Olympische medaille, een Olympische Oscar.

Bedankt, Paul, voor je tomeloze inzet voor jouw en onze VUB, je bezieling en je leiderschap. Dag aan dag de belangen van de VUB verdedigen is slopend, je hebt het met een onwaarschijnlijke overtuiging gedaan.

Ik bewaar een uitstekende herinnering aan onze altijd bijzonder aangename samenwerking.

Paul Geerlings Oud-decaan WE

Sonia Vanden Broeck Afdelingshoofd Subsidiëring/Sportpromotie SPORT VLAANDEREN

43

Beste Paul, Voor mijn gepland afscheid bij de Universiteit van de Verenigde Naties schreef je een vriendelijk stukje voor me in een huldeboek. Je noteerde er bij dat jij dat schreef vanop stoel D43 (economy class!) op vlucht SN501 van Brussel naar New York.

Tekenend: elk moment optimaal benutten om klussen te klaren. Chantal vertelde me ooit dat je zelfs dossiers doorneemt op de hometrainer. Stachanov kan er een punt aan zuigen! Als hommage heb ik dan ook besloten om iets te schrijven vanop stoel 2F op de SN2470 vlucht van Birmingham naar Brussel.

Het is eens iets anders dan sudoko’s oplossen of romans lezen.

Ik ken je al van toen we samen in de jaren tachtig van vorige eeuw op de dienst VTBP (“Vrije tijd, Toekomst en Beleidsplanning”!) werkten bij Livin Bollaert . Weliswaar op geheel andere domeinen. Jij was toen met topsport begaan. Ik met het Apostel centrum en de uitbouw van STAM. We reden elkaar dan ook niet voor de voeten, maar de medewerkers en medewerksters durven al eens van baas te wisselen. Ik draag er nog altijd de aangename gevolgen van (je kent ook deze story…). Toen ik van de VUB naar het ministerie van wetenschapsbeleid en naar de VN overstapte en jij naar Bloso en GO!, verloren we elkaar wat uit het oog.

We zagen elkaar weer tijdens een voetbalwedstrijd op Club Brugge. Tijdens de lunch zaten we bij elkaar en je vertrouwde me toe dat je met de vraag zat of je je kandidaat moest stellen voor het rectorschap van de VUB. Het was een retorische vraag, want ik voelde dat je besluit al vast stond. Maar je liet me rustig argumenten pro spuien en ideeën formuleren over waar de VUB

nood aan had. We hebben zelfs een stuk van de tweede helft gemist…

Tijdens je rectoraat hadden we weer meer contact. Meestal professioneel, een enkele keer om met de families en gemeenschappelijke vrienden te fietsen in het Brugse ommeland of nog om te dineren na je zoveelste toespraak voor de Brugse vrijzinnige gemeenschap. Maar meestal beperkte onze communicatie zich tot sms’jes of e-mails. En het durfde al wel eens tot een half uur duren voor ik een antwoord op een berichtje ontving… Maar meestal was de respons instant, onafgezien het tijdstip van mijn bericht.

Ondertussen kon ik zoals vele anderen alleen maar vaststellen dat onze alma mater onder jouw leiding zich verder professionaliseerde en profileerde. En ook dat je passie voor de VUB, en bij extensie ook voor Brussel, fenomenaal was. Toen ik met het idee speelde om in Brugge een Liberal Arts opleiding te starten werd ik dan ook tijdens een toespraak op een academische opening via een boodschap aan de minister terug gefloten. Het was zeer goed bedoeld en het heeft je niet belet om je nadien in te zetten om de banden tussen ‘mijn’ UNU-CRIS in Brugge en de VUB aan te halen. Met succes.

Kortom, niets dan goede herinneringen en respect voor jou als rector en als mens.

Luk Van Langenhove United Nations University Directeur UNU-CRIS

De passie om iets te bereiken haalt het beste uit iemand.

Die passie voelde ik meteen toen Paul zijn kandidatuur als toekomstig rector in onze faculteit kwam verdedigen. De 8 jaren die volgden straalde zijn passie voor VUB ook af op het personeel en de studenten, hij vulde mensen met trots. Vaak nog voor ze het verschil hadden gemaakt.

In 2010 vertrouwde hij mij de Leerstoel in Publiek-Private Samenwerking toe, een uitdaging voor mij als jonge docent. Ik greep ze met beide handen en het was de start van meerdere succesvolle projecten zoals ook het Fellowship, steeds gesterkt door zijn steun.

Ik las onlangs een quote van James Goodnight, mede-oprichter van SAS: “Treat employees like they make a difference and they will”.

Elvira Haezendonck

44

Beste Paul, Het was in de lente van 2005 dat je mij - uiteraard goed voorbereid - wegkaapte bij een toenmalige Brusselse business school. Eén pizza in de buurt van de VUB volstond.

Jij water, ik een kwartje rood. En zo verhuisde ik in de zomer van dat jaar met mijn hele hebben en houden én privésportmanagementbibliotheek naar ‘onze’ VUB. “Citius, altius, fortius” is het sindsdien blijven gaan: Postgraduaat Sportmanagement, Expert Class Sportmanagement en nu ook het ‘International Postgraduate in Football Business’…

Kortom, Paul De Knop met de P van performant A van ambitieus U van uiterst gedreven L van leergierig

Dankzij Paul:

de eerste Fellows aan de VUB!!!

D van doorzetter E van energiek

Michel Van Den Broek

K van kans-gericht N van nieuw-gericht O van open, maar ook de P van papa...

Jos Verschueren Directeur Sportmanagement

45

Beste Paul,

Je bent er in geslaagd dat ik erg fier ben

Er was eens een rector uit Brussel Nog vinniger dan een Jack Russel Hij kwam met een plan En deed het ook dan: De VUB heeft nu brain én muscle!

Bedankt voor de fijne samenwerking!

een VUB’er te zijn. En dankzij het unieke

KINETIEK Ellen, Karlien, Sanne, Tom, Igor en Harold

maatschappelijk relevante projecten te

Als VLUHR-voorzitter heb ik rector en mens Paul De Knop van kortbij leren kennen en waarderen.

Een dynamisch en bekwaam manager, die met aantrekkelijke moderniseringsprojecten de VUB een nieuwe “drive” geeft.

Een ervaren en beheerst onderhandelaar, bereid tot evenwichtig vergelijk: ”oui au compromis, non à la compromission” (wijlen president Mitterand)

vrije denkklimaat van de VUB is het mogelijk verwezenlijken.

Wim Distelmans

Een overtuigd en consequent vrij onderzoeker, verdediger van de VUB en van het gemeenschapsonderwijs.

Een sportief en aangenaam persoon, attent en trouw in de omgang.

Willy Claes

Paul de Knop leerde ik kennen toen ik Vlaams viceministerpresident en minister voor wetenschapsbeleid was en later als voorzitter van de Ad Hoc Commissie voor de Hervorming van het Hoger Onderwijs in het Vlaams Parlement.

Wat mij altijd zal bijblijven is de niet aflatende energie waarmee Paul altijd gevochten heeft voor ‘zijn’ VUB, en onvermoeibaar alle instanties bespeelde die in het ingewikkelde institutionele kluwen dat België is, zeggenschap hebben over de VUB. ‘Paul de Bouwer’ is een eretitel, maar Paul De Knop daartoe beperken is hem oneer aandoen: in alle dossiers, niet in het minst die van wetenschappelijk onderzoek en de financiering van de universiteiten, maar ook de positie van de VUB in het universitaire landschap, heeft Paul De Knop steeds getracht het onderste uit de kan te halen voor zijn universiteit.

Als ex-politicus, VUB-alumna en nu als VUB-fellow, ben ik trots hem gekend te hebben.

Joséphine Rebecca Vanden Broucke 46

Vier jaar in het rectorale team… …eerste reeks spontane kwalificaties over Paul: onvoorwaardelijk VUB believer, universiteitsmanager met beroepsernst, efficiënte workaholic, sportman met wilskracht, campusbouwer, robuuste teamleider in het rectoraat en voormalig tegenstrever in de rectorverkiezing van 2008. … verder: tegenpool inzake persoonlijkheid, karakter, relaties, inlevingsvermogen, communicatie maar ook sterk en complementair bondgenoot op professioneel vlak, wederzijdse sympathie.

Toen Paul me vroeg om in 2012 een nieuwe uitdaging op te nemen, namelijk ”internationaal beleid systematiseren” begon het weer te kriebelen, na 4 jaar afwezigheid uit het VUB-beleid.

Mijn volle waardering gaat naar zijn leiderschapskwaliteiten.

Leiderschap uitoefenen in de VUB-context is niet eenvoudig: “Vraag de mening van 5 VUB-decanen en je krijgt 7 verschillende antwoorden.”

Het is zijn verdienste om binnen VUB grote waardering opgebouwd te hebben wat hem de macht gaf om concrete veranderingsprojecten uit te voeren (bijvoorbeeld: het nieuwe organiek statuut, intern allocatiemodel, de verfraaiing van de campus en de nieuwe bouwwerken, de fundraising, de studentengroei, de outreach van VUB in binnen- en buitenland, de sterke groei van innovatie en valorisatie …).

Enerzijds, hebben we erg synergistisch samengewerkt met een immer positieve ingesteldheid. Anderzijds wilde ik ook mijn ding doen in “internationalisatie” en heb ik daar de nodige beleidsruimte voor gekregen, waarvoor oprechte dank. 100% inzet vanwege het volledige IRMO-team heeft de VUB op de kaart gezet bij de internationale partnerinstellingen, met waardering en erkenning voor ons gestructureerd internationaal beleid.

Jan Cornelis, Vicerector internationaal beleid

47

OPTIMISM IS A MORAL DUTY

Paul was mijn persoonlijke reden om 20 jaar geleden naar de VUB te komen. Paul De Knop… dat stond synoniem voor sportbeleid en -management in Vlaanderen; niet alleen in de boeken, maar vooral ook in de dagdagelijkse praktijk!

Paul is een visionair én een doener tegelijkertijd; iemand met fantastische ideeën die deze ook daadwerkelijk weet om te zetten!

20 jaar samenwerken met Paul in één anekdote samenvatten is natuurlijk onbegonnen werk; toch denk ik spontaan aan veel sportmomenten waar vaak een verhaal aan overgebleven is.

Van een massaloop daags voor het IOC congres in Papendal waar de vuilniscontainers over het parcours vlogen door een storm (maar Paul niet tegenhielden om voor zijn Nederlandse collega’s te finishen), over een beklimming van de Koppenberg

waar Pauls pedaal in tweeën brak (maar hem niet tot stilstand bracht) tot een skivakantie waar we alleen het flashy geel skipak van Paul zagen vertrekken (maar nooit konden volgen).

En dan hebben we het nog niet gehad over Vierumäki, zijn favoriete sportcentrum in Finland!

Uiteraard denk ik ook terug aan Paul als promotor van mijn doctoraat en de vele projecten, waarbij hij mij niet alleen ‘triggerde’ met nieuwe ideeën, maar mij ook ‘challengede’ met gerenommeerde juryleden en kritische opdrachtgevers. Je moet het maar doen… Carla Galles spervuur (en rookwolken) urenlang doorstaan om ’s avonds laat toch met een akkoord de donkere gangen van het BLOSO-gebouw te verlaten! Chapeau!

Paul’s Room in Double PASS kantoor te Dilbeek Ondertussen is ‘Paul’s room’ al een tijdje ingehuldigd op ons kantoor in Dilbeek waar Paul tevens aan de basis lag van de eerste ‘Double PASS’! We zijn hem hiervoor bijzonder dankbaar.

Paul in zijn geliefkoosde sportcentrum van Vierumäki in Finland

Jo Van Hoecke, PhD CPO & Founder Double PASS

‘Optimism is a moral duty’.

Het zou ook een quote van Barack Obama kunnen zijn.

Jij bent voor mij de Obama van de VUB, en ik zal jouw techniek gebruiken om uit te leggen waarom.

Optimistisch en oprecht in je overtuiging Begeesterend in je betoog Aandachtig voor de mensen waar je mee werkt Man van je woord Alles voor de VUB De wereld zal Obama missen, en de VUB zal jou missen. Maar ik ben ervan overtuigd dat jullie beiden nog veel voor ons zullen betekenen!

Annick Hubin Voormalig Decaan IR 49

Beste Paul, Het dateert van 1978 dat wij elkaar voor het eerst tegen het lijf liepen. Als een pas afgestudeerde licentiaat in de psychologie van de toenmalige faculteit Psychologie en Opvoedkunde werd ik nagenoeg toevallig deeltijds ingezet voor werkcolleges bij de cursus Psychologie van de Vrije Tijd, door Livin Bollaert gedoceerd. Voor mij was het een ontdekking dat er binnen Lichamelijke Opvoeding (LO) ook rond vrije tijd gewerkt werd, en tegelijkertijd een uitdaging om mij wat meer in de psychologische aspecten ervan en het onderzoek daarrond te verdiepen. Ik kwam jou daar tegen, Paul, iemand die zelf met management binnen LO bezig was, ook onbekend voor mij. Maar zo kwam ik daar ook Els Enhus tegen, en Micheline Scheys, en Elise. En elk van ons ging verder, op eigen paden, en kijk waar we zijn aanbeland…

Zoveel jaren later kwam ik ieder van hen terug tegen.

Jou, Paul, was ik inderdaad uit het oog verloren tot ik als beginnend decaan van de vernieuwde faculteit Psychologie en Educatiewetenschappen in 2005 aanwezig mocht/moest zijn op decanenvergaderingen waar jij dan de faculteit Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie vertegenwoordigde. Ondanks mijn persoonlijke externe ervaring met het besturen van entiteiten, bleek toch dat het managen van een faculteit een bijzondere expertise vereiste. Alhoewel per se ondoenbaar, toch kreeg een en ander een nieuwe, en ongeziene, dimensie op het moment dat jij in 2008 als rector van onze alma mater aantrad. Ik herinner me dat er toen op korte tijd een andere wind begon te waaien op de VUB. Er werd voor het eerst in managementtermen gesproken over het besturen van onze universiteit. Er kwamen strategische plannen, doelstellingen en prestatie-indicatoren, en van faculteiten werd verwacht om toekomstgericht te denken en vooruitziend te zijn. Voor een

aantal onder ons was dit toen, en misschien zelfs vandaag nog, een stap te ver in het bestuurlijk formaliseren van het universitair beleid, al is het alleen maar verder geëvolueerd sinds dan.

Vanuit mijn achtergrond kon ik mij ineens ook uitleven met het eerste facultaire strategische plan dat erg gedetailleerd moest zijn en meer moest omvatten dan de klassieke algemene formuleringen van goede facultaire intenties. Ik herinner me dat niemand van de decanen zich voldoende zelfzeker voelde bij deze nieuwe aanpak die vooral bedoeld was om de precaire financiële situatie van de VUB recht te trekken. Het eerste strategisch VUB-seminarie in Genval in 2010 was bijzonder, vooral omdat we daar als decanen moesten ‘optreden’ en binnen een gelimiteerd kader onze eigen faculteit en haar plannen moesten voorstellen. Hoe dit allemaal tot het finale ASP1 werd gekneed is nog altijd bijzonder, maar ondertussen veel minder ter discussie gesteld. Maar vooral belangrijk is dat het gewerkt heeft. De VUB geraakte in belangrijke mate uit de toenmalige financieel netelige situatie als zwakke broertje tussen de andere Vlaamse universiteiten. Ik denk dat er meerderen zijn die zich dit niet direct op die manier hadden voorgesteld. De gestage groei van de VUB is toen ingezet en blijft vandaag nog voortduren, en dat is natuurlijk dank zij de inspanningen van ons allen, maar vooral toch dank zij jouw richtinggevende initiatieven.

Als Brusselaar zeg ik dan ook “Merci Paul”, voor het elan dat je aan de VUB hebt gegeven.

Roland Pepermans

Paul is een combinatie van talrijke mooie eigenschappen in één persoon: te veel om op te noemen.

Vele ideeën, vele realisaties, veel enthousiasme, veel positivisme…

Het was voor mij altijd zeer aangenaam én interessant om met hem samen te werken.

Jan Beeckmans

Algemeen Beheerder 50

Er was eens een jongeman die vanuit het verre Antwerpen in Brussel kwam studeren. Na rijp beraad met zichzelf koos hij de studies lichamelijke opvoeding. Zijn belangstelling voor de ontwikkeling van jonge mensen door sport en beweging werd zichtbaar in zijn wetenschappelijk werk.

Ook in het bijzonder naar topsporters; het moest mogelijk zijn om de topsporters kansen te bieden aan de VUB. Hij won het pleidooi en zette de poort van de VUB wijd open voor hen. Er was rumoer in de academische middens. Mocht dit wel? Zo begon hij zijn loopbaan als ‘heruitvinder’ van wat ‘normaal’ moest zijn.

Hij werd rector en genoot met volle teugen van zijn ‘heruitvindingsgave’. De VUB vaart er wel bij en de jongeren nog meer!

Sylvain Loccufier Ere-Rector

In het jaar 1972-73 is de universitaire carrière van Pol met de eerste kandidatuur lichamelijke opvoeding begonnen (ikzelf zat toen in 2de kan. L.O.) Hij maakte kennis met het universitaire leven en integreerde zich snel in het “sportkot”.

Toen moest hij nog leren skiën, brak prompt zijn duim, en... zette de skistage verder!

Toen was het reeds duidelijk dat opgeven geen optie was. Dit en zijn nooit aflatend optimisme zijn steeds de rode draad geweest doorheen zijn verdere loopbaan.

Met beste groeten, Vera Van Velthoven

Men mag zich er niet elke dag van doordrongen voelen. Maar aan de voet van de werkelijkheid ligt voor de mens een blijdschap. We zijn er, en de meesten willen blijven. Net de oorspronkelijkheid van die vreugde schenkt optimisme en volharding onvoorwaardelijk voorrang. Ver voorbij stilstand, twijfel of somberheid. In het uitleven van die gedachte spoort Paul met de scherpste filosofen. En zelfs als de weg niet lijkt te voeren naar een voorspoedige uitkomst, schuilt er blijdschap en betekenis in de tocht en het bewegen zelf. Een besef dat hij deelde met het hart van elke sporter.

Dank en groet, Karl Verstrynge

51

Voor ‘Pol Petrol’ Beste Paul, als Aalstenaar, oudcarnavalist, dwz het omgekeerde van zowel een Bruggeling (bloedprocessie) als van een Antwerpenaar (…al de rest is parking), mag ik me permitteren je aan te spreken met je in de M gecreëerde bijnaam. Toen ik hem de eerste keer hoorde, heb ik er smakelijk mee gelachen.

Hoe dan ook een gelegenheid om even terug te blikken, we zijn immers twee raspaarden gebleken uit de zelfde stal. “Kameraden”, zonder een communistische connotatie lijkt me het juiste woord voor onze relatie. Ik ben teveel anarchist om communistische sympathieën te hebben en bij jou vermoed ik een andere reden om die niet te voelen. (ik ben overigens mijn laatste greintje communistische genegenheid verloren toen we begin de jaren tachtig samen met vier aan tafel zaten en Eric Corijn twee van de vier bitterballen in zijn keelgat stopte. Als men 4bitterballen met vier nog niet eerlijk kan verdelen, geloof ik ook in de rest niet…).

Kameraden dus. Het woord komt van het soort vriendschap dat ontstaat wanneer men in dezelfde legertent ligt. Dat zal ook wel voor dezelfde stal gelden. Met Livin Bollaert als baas van de stoeterij.

Hij heeft allicht in ons gezien dat we gebeten waren om aan het grote project van de VUB mee te timmmeren.

We zaten inderdaad in dezelfde klas van het postgraduaat vrijetijdsagogiek.

Samen les in het auditorium met de frivool piepende rode kuipzitjes, jij op de eerste rij, ik op de laatste.

Sportmannen weten wat een goede start kan betekenen, filosofen houden zich liefst op afstand. Jij blond met blauwe ogen, ik zwart met groengrijze blik, wat gevarieerder in de aanschijn, inderdaad.

Zeg maar dag en nacht, maar die horen bij elkaar. Jij houdt van het licht, ik van de duisternis. Allicht symboliseert

dit ook het verdere verschil tussen onze persoonlijkheden en aangepaste attitudes, los van de eenheid in deze verscheidenheid, de kameraderie in onze behartiging van het VUB-ideaal.

Jij geloofde in het Management en plannen allerhande. (Voltaire: “Begroting: een methode om zich zorgen te maken nog voor het geld er is, in plaats van erna“). Ik geloof alleen in de HR, al vind ik dat een vies woord voor het feit dat men mensen moet aanzetten het beste (maar niets meer) van zichzelf te geven. Jij bent niet te beroerd - welke onmenselijke berg was het ook weer? - te beklimmen voor de goede zaak. Ik zet liever een kunstwerk op een sokkel om de levensomstandigheden aangenamer te maken. Jij rijdt eerst 200 km op een koersfiets (eigenlijk ben je steeds een prestatiesportman gebleven, en geloofde je zelf je cursus over recreatiesport niet, durf ik soms wel eens te denken;

Eddy Merckx is je idool, niet de zondagfietsers), om dan te vinden dat je een trappist verdiend hebt. Ik slenter gewoon met de vrienden naar ’t café, als de dagtaak voorbij is. Maar ook daar wordt over de toekomst van de VUB nagedacht.

Beste Paul, onze kameraderie heeft vorig jaar sterk op de proef gestaan.

Jij als perfectionistische leider van een universiteit, ik als diegene die nooit een blad voor de mond genomen heb en steeds ongepaste dingen heb gezegd, waar velen onpasselijk van worden, dat ging even niet samen. Ik heb die vrijpostigheid aan de VUB geleerd, dat was toen onderdeel van de opleiding filosofie, en zal dat zolang mijn spraaken spreekvermogen het me toelaat, ook verder doen.

tegenspraak met de vrijemeningsuiting.

Management behoort nu eenmaal tot de repressieve dressuur van de mens en is niet compatibel met het vrije denken en spreken. Als de uitspraak van Poincaré tot de marketing gaat behoren, dan betekent dit dat ze folklore geworden is, zoals ook de K van de KUL. Daar ben ik wat ontgoocheld over. Maar geen kwaad woord over je professionaliteit.

Je hebt dat schitterend gedaan. Die censuur uit een filmpje was misschien niet nodig geweest, maar als kenner van de beeldcultuur ben ik dan weer tevreden bij de schoolvoorbeelden van de beeldcensuur te horen, samen met Trotski, die volgens Stalin te dicht bij Lenin op de foto stond.

Vive, vive, semper vive!

Willem Elias, je kameraad en meer

Ik kies ook steeds de kant van de verworpene, niet van de winnaars en de macht. Management was hier even in 53

TEAM SPIRIT

Don’t just do it!

But do it together!

Don’t just do it!

But do it correctly!

Geen uitdaging te veel.

Durf risico’s te nemen!

Dag Paul, Het begon allemaal met de Sydney Coctail in 2000… die aan de basis lag van SPLISS en van mijn doctoraat. Je liep altijd al op de dingen vooruit. Een marathon was voor jou wel een sprint! Jouw planmatige aanpak, strategisch denken, maatschappelijk geëngageerdheid, hebben de basis gelegd van de waarden die we nog steeds in de vakgroep hoog in het vaandel dragen. Wat me het meest intrigeert, is jouw ongelofelijke verantwoordelijkheidszin en engagement: voor je mensen, je projecten, je omgeving. We kunnen altijd op je rekenen, hoe druk je het ook hebt. Je doet altijd alles goed. Deze foto’s als bewijs.

Ik hoop je nog te mogen verwelkomen, te mogen betrekken in projecten en leuke leermomenten te mogen uitwisselen.

Veerle De Bosscher Associate professor Sport Policy and Management Founder and chair of SPLIS

Beste Paul, Ik heb het genoegen gehad om 8 jaar lang met jou te mogen samenwerken. Het zijn boeiende en leerrijke jaren geweest.

Ik denk dat je uitermate fier mag zijn op wat je allemaal hebt gerealiseerd voor de VUB. Je erfenis zal nog vele jaren zichtbaar blijven.

Wat me persoonlijk het meest zal bijblijven is het feit dat je, zoals het past voor een echte sportman, altijd heel sterk de nadruk gelegd hebt op de team spirit. Je hebt altijd mensen voor hun verantwoordelijkheden gesteld maar tegelijk gaf je iedereen de vrijheid en het vertrouwen om die verantwoordelijkheden waar te maken.

Dankzij je grote werklust en je groot plichtsbesef heb je de VUB op de kaart gezet in Vlaanderen en de wereld.

Ik zal er met heel veel fierheid aan terugdenken dat ik een stukje van die weg mee heb mogen bewandelen.

Ik heb heel goede herinneringen aan de samenwerking met jou in de werkgroep ‘Jeugd en sport’ van de Koning Boudewijnstichting in de jaren ‘90. Jij stond mee aan de wieg van de eerste jaren waarin sport een heel belangrijke rol begon te spelen voor de integratie van maatschappelijk kwetsbare jongeren. We hebben samen verschillende campagnes opgestart en opgevolgd. In deze beginjaren van mijn carrière bij de Stichting heb ik ook heel veel geleerd van jou, waarvoor ik je nog steeds dankbaar ben.

Bovendien heeft de VUB deze expertise steeds verder uitgebouwd en ben ik nog steeds in contact met dezelfde faculteit, die jij indertijd met zoveel passie en enthousiasme leidde.

Ann De Mol Senior programme coordinator van de Koning Boudewijnstichting

Jeroen De Samblancx Office manager rectoraat

55

Voor Paul, Geen berg te hoog.

Jouw levendige verhalen over bergbeklimmingen in de Himalaya klinken voor de meesten van ons zeer exotisch en veraf.

Maar voor mij geven ze heel mooi weer hoe je als bestuurder, rector en mens in de wereld staat.

Want evenzeer is geen berg te hoog in wat je tot op vandaag vanuit de Raad en daarbuiten voor ons onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap blijft betekenen.

Dat sterke kwaliteitsambities niet alleen een uitdaging zijn voor het hoger onderwijs, maar ook voor het leerplichtonderwijs werd ons al snel duidelijk: de lat mag op dat vlak gerust hoog liggen!

Zonder evenwel al te ver weg te dromen, want de nodige realiteitszin om ook echt resultaten te boeken is altijd je deel geweest: een berg beklimmen doe je met de voeten op de grond.

En liefst niet alleen, want idealen verliezen hun betekenis als ze niet worden tot een gedeelde droom om samen met andere mensen aan te bouwen.

Op die manier ben en blijf je een toonbeeld voor ons pedagogisch project en het samen leren samenleven dat daarin voorop staat.

Dat is ook hoe ik je recent opnieuw leerde kennen in een andere hoedanigheid, als bestuurslid aan de VUB. In evolutie, samen zoekend en samen groeiend, kritischconstructief en met woord en daad steevast gericht op de juiste richting: vooruit.

Raymonda Verdyck Afgevaardigd bestuurder GO!

Paul De Knop was in zijn relatie tot de andere rectoren natuurlijk in de eerste plaats de eerste vertegenwoordiger van de VUB: het belang van zijn universiteit stond voorop, en zo hoort het ook. Maar hij is ook een man die correct omgaat met zijn collega-rectoren: recht door zee, met open vizier, hij had een hekel aan verborgen agenda’s - en liet daar waar nodig dit ook duidelijk blijken. Als VLIR en FWO voorzitter stond hij altijd voor een goede samenwerking tussen de Vlaamse universiteiten, op basis van faire en correct na te komen afspraken.

Als UHasselt rector ben ik hem dankbaar dat hij de uitbreiding van de UHasselt - die hij als VUB rector misschien niet direct gewenst had - toch erkende. Als VLIR voorzitter nam hij enkele jaren geleden persoonlijk het initiatief om de status van de UHasselt binnen de VLIR op te waarderen tot een volwaardig lidmaatschap, inclusief het recht om het VLIR voorzitterschap op te nemen. De UHasselt is hem daar zeer erkentelijk voor.

Ik heb heel graag met Paul samen gewerkt..

Luc De Schepper Rector UHasselt

Het was november 2013. Ik had een lunch met Eddy Van Gelder. Een gesprek onder gelijkgezinden. De aangename babbel voerde ons langs allerlei horizonten. Zo ook het voorzitterschap van de Raad van Bestuur van de VUB. Zelf was ik, kort voordien gevraagd door Anne De Paepe en Freddy Mortier, voorzitter geworden van de Raad van bestuur van UGent. De oprechte getuigenis van Eddy over de optimale rolverdeling tussen Paul en hemzelf, tussen rector en voorzitter, gedragen door vriendschap en wederzijds respect, is mij vooral bijgebleven.

Toen ik later ook wat vaker met Paul contact had, bleek deze inschatting geheel wederkerig. De VUB heeft hiervan 8 jaar de vruchten kunnen plukken.

Sas van Rouveroij van Nieuwaal Voorzitter Raad van Bestuur UGent

56

Superteam met secretaresse Elise en chauffeur Herald (ter gelegenheid van de uitreiking van het eredoctoraat voor Algemene Verdiensten door de Universiteit Antwerpen in 2013)

Tijdens het betoog van de rector-elect op de laatste universiteitsraad heeft zij volgende boodschap meegegeven aan onze universitaire gemeenschap: Laat ons in vertrouwen samenwerken voor het welzijn van onze instelling.

Deze kernachtige boodschap is echter voor ons VUB’ers niet nieuw. Inderdaad, tijdens zijn 8-jarig rectoraal beleid heeft Paul ons langzaam maar zeker geleerd om in vertrouwen samen te werken

voor de VUB. Het feit dat de nieuwe rector deze collegiale ingesteldheid verder aanspoort, kan de VUB enkel ten goede komen. Dankzij Paul staat onze universiteit er goed voor!!!

Patrick De Baetselier

Voormalig Vicerector onderzoeksbeleid 57

Een warme vriendschap.

Einde jaren 80 leerden Paul en ik elkaar kennen in het kader van het toen nieuwe programma ‘Jeugd’ van de Koning Boudewijnstichting. We publiceerden samen met de Gezinssportfederatie de brochure ‘Mijn rol als ouder in de sportieve opvoeding van mijn kind’ (1989); een breed verspreide publicatie. Ook werkten we intens samen voor het boek ‘Sport als integratie. Kansen voor maatschappelijk kwetsbare jongeren’ (1991). Samen met professor Lode Walgrave van KU Leuven, coördineerde en finaliseerde Paul als jong docent dit werk.

Het werd de basis voor verschillende concrete initiatieven van de Stichting om jongeren van andere afkomst door sport tot een sterkere integratie in de samenleving te brengen. Paul bleef nauw betrokken bij de acties van de Koning Boudewijnstichting ‘Sportclubs bekennen kleur’ (1995) en ‘Gezocht: sportief talent.

Trainersbeurzen voor sporters van anders-etnische afkomst ‘(1997-2001). Vandaag is kleur een gegeven in de sport; kijk naar de nationale voetbalploeg en de jongste Olympische Spelen. De zorg voor de gelijkheid van alle mensen is voor Paul een wezenlijke opdracht.

Uit onze samenwerking groeide een warme vriendschap met wederzijdse waardering, met elk onze eigen kijk op het leven. Zo was het bijvoorbeeld een fijn moment samen op een druilerige dag 13 juni 1998 naar de wedstrijd België-Nederland te gaan kijken in het Stade de France in het kader van het Wereldkampioenschap Voetbal.

We gingen ieder onze eigen professionele weg. De jaarlijkse ontmoeting samen met onze echtgenote is een vast moment in onze agenda, waar we naar uit kijken. Want een ontmoeting met Paul en Chantal is een deugddoend moment! Steeds vertelt Paul met groot engagement waar hij mee bezig is

Paul voor het Stade de France, Saint-Denis en zich met hart en ziel voor inzet. In al zijn functies en verantwoordelijkheden, dus ook in zijn rector zijn van de VUB, blijft hij zichzelf. Schone schijn is niet aan hem besteed, maar wel de volgehouden inzet voor een verdraagzame en diverse samenleving, met plaats voor iedereen.

Guido Knops Eredirecteur Koning Boudewijnstichting

Beste Paul, In het jaar 1990 gaf de toenmalige Minister van Cultuur en Sport je de opdracht een Internationale Studiedag ter organiseren met als titel “Sport 2000“. De fundamenten voor de verdere organisatie en de ontwikkeling van de Sport in Vlaanderen, werden toen besproken. De volgende decennia werden heel veel van die plannen uitgevoerd.

Vanuit jouw visie en met jouw ondersteuning werden de jaarlijkse Studiedagen van de BVLO “een baken” voor de verdere uitbouw van een kwaliteitsvolle Lichamelijke Opvoeding en Sport op school. Van diezelfde Minister van Cultuur en Sport kreeg ik toen de opdracht om hem te vertegenwoordigen bij de opening van het nieuwe VUB-zwembad. Een meer dan goede reden om nu, in naam van de BVLO en mijzelf, ons steentje bij te dragen voor de renovatie van dit VUB-zwembad.

Eric De Boever Voorzitter KBBLO en BVLO

58

Respect voor de anderen maakt de ideale teamspeler.

Ik leerde Paul De Knop pas echt kennen, voor zover dit mogelijk is, toen ik een paar jaar geleden toetrad tot de Raad van het GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap. Is Paul een typische aanvaller of een noeste verdediger? Hier ben ik na al die jaren nog steeds niet uit.

Twee dingen zijn voor mij wel heel duidelijk. Paul was er altijd en deed alles steevast met een grote inzet. Hij dacht liever in termen van samenwerking dan in termen van confrontatie. De Raad koesterde hem precies omwille van dit bindend talent en zijn duidelijke boodschap namelijk ‘er samen 100 % voor gaan’: twee uiterst waardevolle gaven die zeer nuttig zijn voor het GO!, het onderwijs van de Vlaamse gemeenschap.

In de Raad gold Paul als dé deskundige als het gaat om vraagstukken van sport in het algemeen en topsportscholen in het bijzonder. Zo herinner ik mij een specifiek sportevenement, meegemaakt tijdens één van de voorbije raadsseminaries.

Tijdens deze tweedaagse raadsactiviteit namen de raadsleden, de stafleden en de algemeen directeurs in het pittoreske Brugge deel aan een bijzondere ochtendactiviteit. Elke deelnemer gehuld in een GO! T-shirt werd volgens de hoofdkleur van het shirt in een van de vier groepen ingedeeld. Daarna namen de verschillende groepen het tegen elkaar op door middel van een oude volkssport: “touwtrekken”! Iedereen deed hieraan mee. Er werd veel gelachen, hard getrokken, duchtig gepronostikeerd en hevig gediscussieerd. Paul spoorde zijn teamleden aan om boven hun eigen kunnen uit te stijgen maar toonde tijdens deze

Wennen Voor mij ben je altijd een baken en een voorbeeld geweest.

Sedert ik je leerde kennen in het GO! wist ik dat samenwerking met jou inspirerend zou zijn. Voor jou en je drive ben ik naar de VUB gekomen.

Bedankt voor alle ruimte en het vertrouwen dat je mij gaf. Dat je doorhad dat ik dat nodig had, bewijst dat je naast al je talenten ook thuis bent in HRM. In de korte tijd dat we samenwerkten, hebben we enkele mooie zaken kunnen realiseren.

Toen ik net mijn contract had getekend, nam je mij mee naar de Pleinlaan 9 om mij voor te stellen aan de MarComcollega’s.

We gingen van jouw kantoor op de 5de verdieping met de trap naar beneden en liepen met gedecideerde tred naar de overkant om dan opnieuw met de trap naar de 5de verdieping te lopen. Ik was bekaf, mijn schoenen knelden en ik was blij dat ik even kon bekomen alvorens iets te moeten zeggen. Het inspireerde mij

‘sportactiviteit’ ook begrip voor de zwakkeren. Paul viel op als een voorbeeldige teamspeler! Dit was de eerste keer dat ik Paul buiten de strikte raadsagenda ontmoette. Dit beeld van ideale teamgenoot is me steeds bijgebleven en bewijst eens te meer dat de sterkte van een team bepaald wordt door het goede samenspel van de teamleden.

Hij toonde zijn vriendschap via zijn luisterbereidheid, zijn constructieve bijdrage tot de besluitvorming en door zijn groot respect voor andere meningen. Kortom, Paul was het toonbeeld van de “ideale” teamspeler!

Eddy Baldewijns Voorzitter Raad GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap

om af en toe ook met de fiets naar het werk te komen en vooral om altijd een tweede paar schoenen in mijn handtas te hebben.

Intrigerend vond ik hoe je alle mails ook binnen een nanoseconde kon beantwoorden nadat je àlle bijlagen had gelezen. Of met wat een vasthoudendheid je alle dossiers ter harte nam. Tot de allerlaatste dag van je opdracht. Ik zal nooit doorgronden hoe iemand dat klaar speelt.

En toen je tussen al die zaken door besloot om tijdens de paasvakantie de Himalaya te beklimmen. Toen wist ik het helemaal zeker. Er zijn geen grenzen aan je tomeloze inzet en energie.

De VUB zonder Paul De Knop wordt afkicken.

Ann Van Driessche

59

PAUL INTIEM!

‘Ferm in de principes, soepel in de toepassing.’

Ik heb Paul in verschillende omstandigheden en op verschillende wijzen mogen leren kennen, ontmoeten, professioneel mee samenwerken, als persoon ervaren. De kritische, steeds constructieve gesprekspartner, de aangename reisgezel tijdens staatsbezoeken met de Koning, de rector die met hart en ziel voor zijn VUB gaat, de gevoelige mens die zijn sympathie en solidariteit spontaan uit en bij wie je een schouder vindt om op te steunen. ‘Paul intiem’ is voor mij het telkens terugkerende element dat de ontmoeting, de samenwerking, de persoonlijke contacten met elkaar verbindt en tot een samenhangend geheel maakt.

Mijn eerste kennismaking met Paul gaat terug naar september 2008, toen hij aangetreden was als rector van de Vrije Universiteit Brussel, in opvolging van zijn innemende voorganger rector Ben Van Camp, voor wie ik blijvende vriendschap en respect koester. In die dagen was ik voorzitter van de VLIR en mocht ik nauw samenwerken met Rosette S’Jegers, secretaris-generaal en voormalig vicerector van de VUB. Een heerlijke tijd was dat! Paul vervoegde het college van rectoren, samen met Alain Verschoren, zijn studiegenoot van vele jaren, die Francis Van Loon als rector van de Universiteit Antwerpen opvolgde. Rector Paul Van Cauwenberge van de Universiteit Gent, rector Luc De Schepper van de Universiteit Hasselt en ikzelf als rector van de KU Leuven waren de ‘anciens’, die samen met de voorgangers van Paul en Alain de overgang naar een nieuw tijdperk van openheid en streven naar krachtenbundeling onder de Vlaamse universiteiten hadden mogen inzetten. Met de komst van Paul en Alain trad weerom een nieuwe generatie van rectoren aan, met opnieuw ‘ander leven in de brouwerij’.

In het vervolg van deze kleine bijdrage aan het ‘gelegenheidsmagazine’ heb ik het alleen nog over Paul, want hij staat terecht in het middelpunt van onze belangstelling. Ik herinner me zeer goed dat op de eerste vergadering van het Bureau van de VLIR waar Paul aan deelnam, hij op een gegeven moment de hand omhoog stak om het woord te vragen. Hij sprak me beleefd, maar kordaat aan met “Voorzitter”, iets dat we niet zo gewend waren binnen onze kleine groep, en maakte op heldere wijze zijn punt. Daarmee was de toon gezet en had hij zijn plaats onder de rectoren op bijna rituele wijze ingenomen. Al heel snel werd duidelijk dat onder zijn professionele en doortastende bolster een intelligente, authentieke, warme, geëngageerde persoon zit, aan wie niets menselijks vreemd is. Paul draagt waarden in zich die ik nog het best kan omschrijven met de wat bestofte maar nog steeds sterke woorden ‘barmhartigheid’, ‘lankmoedigheid’, ‘mededogen’.

In discussies of gesprekken kan hij scherp uit de hoek komen, nooit kwetsend, altijd inschikkelijk en met zin voor de realiteit.

Ik kan Paul niet beter karakteriseren dan met de uitspraak van Claudio Acquaviva, ‘grote baas’ van de Jezuïetenorde van 1581 tot 1615 (dat is iets langer dan de ‘rectores perpetui’ van de UHasselt), in zijn Industriae ad curandos animae morbos (1600): ‘Fortiter in re, suaviter in modo’. Eenvoudiger gezegd: ferm in de principes, soepel in de toepassing. En met een graad aan intimiteit, in de zin van diepgang, die respect afdwingt.

Beste Paul, in december 2015 schreef je mij, naast andere hartverwarmende dingen: “Belangrijk voor mij is en blijft dat ik altijd in de spiegel kan blijven kijken”. Dat kun jij in elk geval bij de voltooiing van je rectorschap! Je hebt jouw universiteit sterk op de kaart gezet en de synergie met andere universiteiten, met welke je hoe dan ook in competitie moet gaan, open en eerlijk nagestreefd. Je was een benaderbare en toegankelijke rector, bedacht op de universiteit als een gemeenschap van studenten, professoren en medewerkers. En vooral heb je de idee van een universiteit als plaats van vrij en onafhankelijk denken én geëngageerd verantwoord handelen op inspirerende wijze vorm gegeven in een sterk veranderende open samenleving zonder grenzen.

Marc Vervenne Ere-rector KU Leuven

61

Een band met Paul in 7 korte feiten, belevenissen, overwegingen.

Twee jonge Kielenaars, Paul De Knop (12.11.1954) en Frank Verberckt (10.12.1953), ontmoetten elkaar in het kleuterschooltje van het Stedelijk Onderwijs Antwerpen aan de Jan De Voslei 10. Het kleuterschooltje werd in 1952 geopend als “modelschool”: ruime, luchtige klaslokalen, een centrale speeltuin, enthousiaste kleuterjuffen, kortom een kleuterschool met alles erop en eraan. Hier kon Paul niet aan ontbreken. Meteen ook was het ons startpunt van een lange schoolopleiding en onderwijscarrière in het officieel onderwijs; en daar zijn we fier op!

Een opmerkelijk feit: Paul (Latijn-Wetenschappen) was klasgenoot met Alain Verschoren (Latijn-Wiskunde). Beiden werden rector op hetzelfde ogenblik voor dezelfde ambtstermijn: Paul aan de VUB, Alain aan de Universiteit Antwerpen. Alvast een unieke gebeurtenis voor het Antwerpse Atheneum.

We zaten samen in het schooltje in 1958 en 1959.

Er volgde de logische overstap naar de naastgelegen “JOS 34” (JongensOefenSchool) van het Stedelijk Onderwijs Antwerpen aan de Pestalozzistraat 5. Dit gebouwencomplex van de Stedelijke Normaalschool en Oefenschool werd gebouwd als tentoonstellingspaviljoen voor Vlaamse kunst op de Antwerpse wereldtentoonstelling van 1930. In deze prestigieuze school kregen we turnles van Livin Bollaert. Een eerste teken aan de wand? Werd Paul toen reeds “ontdekt”?

We zaten samen in de JOS 34 van september 1960 tot februari 1963. Begin 1963 verhuisden we van het Kiel naar de Tijl Uilenspiegellaan op het Sint-Anneke (de Antwerpse Linkeroever). De familie De Knop verhuisde naar nr. 19 en de familie Verberckt naar nr. 17: een bron van nieuwe belevenissen.

We zaten samen in Antwerpse Atheneum tot juni 1971.

In september 1972 vertrok Paul naar de VUB. Hij wou leraar lichamelijke opvoeding worden. Dit is hij uiteindelijk niet geworden maar bijna 45 jaar heeft hij de VUB op een schitterende manier niet losgelaten. Zo gaat dat nu eenmaal met een Antwerpenaar in Brussel . Maar ook zijn allereerste vriendjes heeft hij nooit vergeten en dat doet deugd!

Paul vervolledigde het lager onderwijs in het Stedelijk Onderwijs op Linkeroever. Ik bleef in JOS 34.

We kwamen elkaar opnieuw tegen op ons schoolparcours in september 1966 in het Koninklijk Atheneum Antwerpen. Dit bastion, deze “tempel van wetenschap”, met ongetwijfeld een gerenommeerd verleden (met een multicultureel heden en met een uitdagende toekomst) was de perfecte plaats voor een schitterende voorbereiding voor universitaire studies. Dat de gedachte van vrijzinnigheid, verdraagzaamheid en (actief) pluralisme avant la lettre bij het ontstaan van het Atheneum ruim 200 jaar geleden ingang vonden, ligt ongetwijfeld mee aan de basis. Ook vandaag draagt de school een open geest en een positief kritische houding tegenover het “anders zijn of denken” hoog in het vaandel. Wij kunnen het weten en hebben het toen ook beleefd.

62

Nog even terug naar de Tijl Uilenspiegellaan. Onze kamertjes grensden aan mekaar. Leunend door deze ramen werden “kampen” en vlotten ontworpen en gebouwd, werden plannen gesmeed voor een beter sportbeleid op het Antwerps Atheneum, werden evaluaties gemaakt van onze fanploeg

“den Beerschot”, werden sportwedstrijden georganiseerd voor de lokale jeugd van de Tijl Uilenspiegellaan en werden nog zoveel meer “geheime” gesprekken gevoerd.

Toen reeds was duidelijk dat voor Paul geen berg te hoog zou zijn, dat hij zich zou inzetten in hart en nieren voor elk engagement dat hij aangaat, dat hij alle CEO-competenties in huis zou hebben, dat hij een bouwer zou zijn, dat hij immer optimistisch zou uitkijken naar zijn plannen, dat hij een vurige teamspeler zou zijn.

Vriendschap is als een gebouw. Je hebt een stevig fundament en sterke muren nodig, maar ook veel ramen waar veel licht kan binnenkomen ook in de duisternis. Paul, jij liet met heel veel wijsheid en kracht het licht in schoonheid binnenkomen. Wat zegt de legendarische Beerschotleuze ook alweer? “Tene Quod Bene!” of “Behoud wat goed is!”

Frank Verberckt Aanvankelijk kruisten onze levenspaden zich eerder toevallig, jij was mijn leerling toen ik als beginnende turnleraar jou en vele andere enthousiaste kleppers in de stedelijke lagere oefenschool in Antwerpen moest bedwingen.

Het is evenwel vele jaren later dat we weer samen een kruispunt bereikten dat bepalend was voor onze verdere jarenlange samenwerking: jij werd student in de HILO-faculteit LK/VUB en na je afstuderen koos je ervoor om mijn assistent te worden. Het werd een vruchtbare academische samenwerking.

Je volgde mijn spoor in de vakgroep, in de faculteit, in de sociale sector en administratie van de universiteit. Dank zij je efficiëntie en exemplarische grote ambitie volgden jouw prestaties zich op maar intussen werd onze nauw verstrengelde samenwerking gekoppeld aan een aangename, verrijkende vriendschap. Congressen, seminaries, extra opleidingen hebben we samen in binnen- en buitenland georganiseerd, bijgewoond en afgerond, elk met intussen eigen academische accenten en finaal stel ik vast - na reeds vele jaren pensionering - dat ik nog steeds fier ben op jouw initiële keuze om mij te vervoegen in de vakgroep en je mag me tot je trouwste fans blijven rekenen.

Je vriend en collega Livin Bollaert

63

64

65

Beste Paul, Geachte Heer Rector, Monsieur le Recteur, Cher Paul, Il nous est très difficile de résumer en quelques mots l’excellente collaboration basée sur des valeurs partagées que nous avons pu développer tout au long de ces années – trop courtes – entre nos deux institutions l’ULB et la VUB. Ces succès sont principalement dus aux personnes qui les réalisent sur le terrain, mais aussi grâce au chef d’équipe ou chef d’orchestre qui avec talent et doigté, fait partager sa vision, rassemble, reste à l’écoute, soutient et motive ses équipes, fait ce qu’il dit et dit ce qu’il fait, agit avec discrétion et efficacité tout en pimentant cela d’un zeste d’humour.

Toutes ces qualités, nous les avons découvertes et appréciées avec bonheur dans le cadre de notre travail commun, au quotidien: au fil de ces années, nous avons construit un respect et une confiance mutuelle et de collègues au départ, nous avons découvert un ami.

“La pierre n’a point d’espoir d’être autre chose que pierre. Mais de collaborer, elle s’assemble et devient temple.”

D’Antoine de Saint-Exupéry

Cécile Sztalberg et Alain Delchambre Brussels University Alliance

Ik ben aan het schilderen geslagen en Paul was één van mijn eerste inspiratiebronnen.

Hier staat hij afgebeeld als de kapitein van het VUB -schip. Hij stuurt het uit donkere wateren naar een veelbelovende toekomst... Scientia vincere tenebras !

Als voorzitter kon ik tijdens zijn rectorschap acht jaren zijn drijvende kracht ervaren ... en hoe !!!

Ik heb een passage uit een optreden van Yevgueni aan de VUB onthouden die onze samenwerking perfect illustreert: “Jij kijkt naar boven, ik kijk naar beneden. Jij kijkt naar links, ik kijk naar rechts. En samen komen we vooruit.” Eigenlijk keek Paul naar alle kanten en ik verzorgde een beetje rugdekking. Wat een luxe om met deze “schone” mens samen te werken.

Eddy Van Gelder

66

Tijdens een Close the Gap inleefreis in Tanzania met Paul en Chantal kwamen we met een 4x4 auto vast te zitten in de Ngorongoro krater tussen de wilde beesten. We kwamen in drijfzand terecht door een onervaren chauffeur. Het water kwam tot op kniehoogte binnen in de auto en iedereen moest op elkaars schoot gaan zitten aan de kant in de auto die nog oké was. Het was echt een benarde situatie met veel angst en emoties, en we hadden geen gsm-ontvangst om de nooddiensten te bellen.

Maar Paul ging door het open dak op de auto staan en nam risico’s om toch een gsm-signaal te krijgen. Na een paar uur wachten met hyena’s en leeuwen om de hoek (echt waar!) zijn we geëvacueerd geweest. Klein pittig detail: alle bagage onderin de koffer (die van Paul natuurlijk!) zat helemaal onder de modder en hij heeft dus kleren van jan en alleman moeten lenen om de rest van de week door te komen.

Olivier Vanden Eynde Close The Gap

67

Een belangrijk moment wordt door Paul (oftewel ‘papa’, ‘pappie’, ‘Paullie’, ‘Knoppie’) benadrukt met de hulp van een alfabet-lijstje. Nu doen we dit voor hem, met de drie letters die hij diep met zich meedraagt: VUB. V = Voorbeeld. Een voorbeeld voor zijn kinderen én kleinkinderen, maar ongetwijfeld ook voor vele anderen.

Zijn ambitie, doorzetting, verbetenheid en overtuiging U = United. Door samenzijn met familie en vrienden fleurt papa helemaal op. Iets waar hij ondanks de weinige tijd, toch altijd tijd voor wist te maken B = “Big boss”. Acht jaar lang aan het roer van de VUB. Maar wij kennen hem vooral als de grote baas met een groot en warm hart. (En thuis is hij wat minder de grote baas ) Van klein naar groot een aantal leuke herinneringen van de afgelopen acht jaar: Wanneer pappie zijn rectorschap gedaan is, gaat hij ons leren zwemmen. Is dat zwembad op de VUB al klaar? ;)

Eén van de eerste woorden van papa na mijn inschrijving op de VUB waren: “Op kot gaan hoort bij het studentenleven, Femke.

En oh ja, je laten dopen ook.” Wijze raad van je ouders mag je nooit afslaan, toch?!

Na zovele studenten- (én studeer ;-) ) jaren later, kreeg ik mijn diploma uit de handen van mijn papa. Mooi, memorabel en vooral ook fier!

68

Rector, docent/prof, maar vooral de sportiefste papa van de wereld! Hij gaf ons de liefde voor de sport mee met de paplepel.

Tijdens de bijna jaarlijkse skistage van de afdelingen L.O. van de VUB kwamen we elkaar wel eens tegen op de skipiste. Laten we nog veel pistjes skiën!

Vlag van de VUB op Mount Everest Base Camp Nepal- 5364m Zelfs wanneer de vermoeidheid meer dan aanwezig is, het gebrek aan zuurstof in de ijle lucht tanend is en de uitzichten adembenemend zijn, denkt papa meteen aan zijn VUB. 69

Achter elke sterke man staat een sterke

vrouw. Af en toe moet je haar dan ook ten

dans vragen, waarom niet op de academische opening (2012) in Het Atrium ;)

Begeleiding door Jasper Steverlinck.

(Jan en Anneke zorgden mee voor de technische opvolging van dit project)

“Bergen verzet je door elke dag kleine keien te verplaatsen.” Enorm fier op wat je de afgelopen acht jaar hebt gerealiseerd.

70

DAN K U PAU L