Beste bockbierliefhebsters en bockbierliefhebbers,
Na het succes van de afgelopen vier jaar viert het bruisende Vriendenbockfestival dit najaar zijn eerste lustrum. En daarom is het dit jaar maar liefst drie dagen feest in de Grote Sint-Laurenskerk. Op 1, 2 én 3 november proef je de lekkerste bieren en bijpassende hapjes.
Het bestuur van de Stichting Vrienden van de Grote Sint-Laurenskerk heet jullie dan ook van harte welkom bij de 5e editie van Vriendenbock. De ‘Vriendenstichting’ zet zich in om onze Grote Sint-Laurenskerk de ‘huiskamer van Alkmaar’ te laten zijn. Dé ontmoetingsplaats voor en van alle Alkmaarders en buitenpoorters, een plek waar het goed toeven is. De Vriendenstichting is dan ook nauw betrokken geweest bij de intensieve restauratie van het gebouw, die in 1996 werd voltooid. Maar een monument als onze Grote Kerk blijft altijd onderhoud vragen en de ‘Vriendenstichting’ zet zich nog altijd in om gelden bijeen te brengen om restauraties mogelijk te maken en verbeteringen aan te brengen.
De opbrengst van Vriendenbock komt ten goede aan de restauratie en het onderhoud van de Grote Sint Laurenskerk. Een direct resultaat hiervan valt eind 2020 te bewonderen. De gewelfschotels zijn dan gerestaureerd, dit mede dankzij de Vriendenbock opbrengsten. Met je deelname aan dit festival steun je dus ook nog eens direct een goed doel; als dat niet Maatschappelijk Verantwoord is!
Het is om deze reden niet toegestaan om eigen etenswaren mee de kerk in te nemen en deze te nuttigen tijdens het festival.
Vrienden zijn belangrijk voor het behoud van de kerk. Word dus ook lid van onze Vriendenstichting en blijf op de hoogte van onze activiteiten en profiteer van leuke kortingen. Een aanmeldingsformulier vind je achter in dit boekje. Of kijk op onze website.
Frank Kuijper, voorzitter Stichting Vrienden Grote Sint Laurenskerk
Internet: www.vriendengrotesintlaurenskerk.nl
Facebook: www.facebook.com/Grotekerk Facebook: www.facebook.com/Vriendenbock
Herfstbock drinken in de kerk
Wat is herfstbock? Op die vraag is een kort en een lang antwoord. Voor wie echt dorst heeft, eerst maar het korte antwoord: herfstbock is een donker najaarsbier met een bitterzoete smaak en het aroma van karamel. Proost!
Het lange antwoord begint met wat nuanceringen van het korte. Want niet álle herfstbocken zijn donker, blonde bock bestaat ook. Bitterzoet zijn ze ook niet allemaal, sommige bocken zijn echt uitgesproken zoet, terwijl andere veel meer bittere aroma’s hebben en weer andere zijn eerder kruidig. Karamel? Niet in elke bock zul je dat proeven. Maar dat is eigenlijk net de lol ervan, er bestaat weliswaar een typische bocksmaak (bitterzoet, karamel), onze brouwers kunnen daar mee spelen zoveel als ze willen. De geschiedenis geeft ze altijd gelijk.
De eerste bockjes
Het bockbier komt uit Einbeck, maar het werd voor het eerst Bock genoemd in Beieren. Einbeck ligt in het noorden van Duitsland, aan de rand van het Harzgebergte. In de middeleeuwen was het al een welvarend stadje, waar volop bier gebrouwen werd. Bier was toen nog echt een lokaal product, zelden werd het verhandeld toch zou juist Einbeck z’n bier gaan verhandelen en daarmee het Einbecker bier beroemd maken. Er werd bier gebrouwen met relatief veel alcohol, houdbaar gemaakt met hop: dat was toen vooruitstrevend, hop was nog helemaal niet algemeen en bier was doorgaans nog vrij licht. Het bier dat vanuit Einbeck de Duitse streken veroverde was dus echt een nieuwigheid. Een voorbeeld om te volgen… Ook in Beieren raakte men over dat Einbecker bier niet uitgepraat.
Ontronding
Bier en taal zijn twee verschillende zaken, maar soms ontkom je niet aan wat taalkunde. Door Duitsland loopt vanouds een belangrijke dialectgrens die wordt bepaald door „ontronding”. Ontronding is de neiging om klanken die met getuite lippen uitgesproken moeten worden, met vlakke mond te articuleren. Doe het maar eens na: wie „keuken” zegt met z’n lippen vlak, die zegt „keken”. Een Westfries zegt tegen z’n dorp wel „durrep”, maar iemand uit Egmond aan Zee tuit dan z’n lippen niet en zegt… „derrep”. Ontronding hoort bij het Derpers, het dialect van Egmond, maar het hoort ook bij een grote groep Duitse dialecten in het midden en zuiden van het land. Ook in Beieren zegt men daarom niet „Löffel” tegen een lepel, maar „Leffe”. Dat zou ook z’n weerslag hebben op de naam van ons herfstbier.
Einbeck = Ein Bock
In Beieren dacht men dat „Einbecker” eigenlijk gelezen moest worden als „Einböcker” in de plaatselijke dialecten spreek je dat hetzelfde uit. „Einböcker” is dan voor het Duitse taalgevoel een afleiding van „Einbock”. Men dacht dus dat het bier dat men dronk „Einbock” heette. Een misverstand maar het zou de naam van de stijl worden. Een volgend misverstand was de gedachte dat „Ein-” een lidwoord was en zo kwam de mensheid aan „ein Bock”, in het Nederlands: een bock.
Van bovengist naar ondergist
In Einbeck werd bier gebrouwen volgens een methode die in Nederland, België en Engeland nog steeds heel gewoon is. Nadat de granen, de hop en het water tot een wat broodachtige drank geworden zijn, wordt gist toegelaten en gist zorgt ervoor dat de graansuikers worden omgezet in alcohol. Gist doet z’n werk het liefst op kamertemperatuur, dan gaat het allemaal razendsnel en komt het gist pruttelend bovendrijven. Vergisting op kamertemperatuur heet daarom „bovengisting”.
In Beieren is in de loop der tijd een andere methode ontwikkeld, waarbij de vergisting plaatsvindt bij koude temperaturen. De ijskoude Beierse winters maakten dit mogelijk. Bij een graad of vijf gaat het weliswaar langzamer, je hebt als brouwer ook meer controle over je product. Het gist komt niet bovendrijven, maar zinkt naar de bodem van de kuip: ondergist.
Het Einbecker bier zou in Beieren nagebrouwen worden. Een zwaar bier, met lekker veel graan dat wilde men wel. Maar men brouwde het wel ondergistend, naar goed Beiers gebruik. Dat leverde bockbieren op met een soepele smaak, zonder al te veel fruitige tonen. Je kunt dat het hele jaar door brouwen, maar voor veel brouwerijen was het zware bier een paradepaardje, dat ze bijvoorbeeld in de winter presenteerden, of juist in het najaar bij de oogstfeesten.
De bock los in Nederland
Het verhaal van Bockbier is een heel Duits verhaal, zo op het oog. Maar dat is eigenlijk vooral een taalkundige kwestie: wat we nu bockbier noemen, heeft een Duitse geschiedenis, ja maar bier in Einbecker stijl brouwen we in Nederland al heel lang. Sterker, wat men in de middeleeuwen in Einbeck deed, dat deed men toen ook al in de Hollandse steden: bovengistend bier brouwen met hop en een tikje meer alcohol. Ook hier was men al vroeg geïnteresseerd in export. Een Hollander uit de zestiende eeuw zou het Einbecker bier vast niet heel apart gevonden hebben, het smaakte als wat men hier toen ook brouwde.
Dat lag anders met het Beierse bier. Ondergisting kende men in Nederland niet, pas in de 19e eeuw kwam dat hier in de mode. Door verbeterde koeltechnieken was het mogelijk het hele jaar door zo te brouwen. De Alkmaarse brouwer Johannes Wahlen schreef al dat ondergist eigenlijk z’n ideaal was, al bleef hij uit gewoonte nog bovengistend brouwen.
Wie kon, stapte over. Zo werd pils gemeengoed, het zou het traditionele bier verdringen.
Bockbier werd in Nederland geïntroduceerd als een lekkernij uit Beieren: ondergistend, soepel bier met een redelijk hoog alcoholpercentage en een karamelzoetje. Het smaakte strakker, „moderner” dan het traditionele Nederlandse bruine bier, dat veel meer op het echte Einbecker geleken moet hebben. Het was iets nieuws en we vonden het heerlijk.
Bock terug naar z’n roots
Vanaf de jaren 80 veranderde er heel veel in bierland Nederland. Bovengistende bieren kwamen weer in de mode, al duurde het nog wel tot begin deze eeuw voor het hek echt van de dam was. Tegenwoordig brouwen bijna alle Nederlandse brouwers een bovengistend bockbier. Dat betekent dat je in het bier weer fruitige en kruidige aroma’s van gist proeft, zoals we die ook kennen uit de klassieke Belgische bieren. De bock is terug bij z’n roots: het wordt gebrouwen volgens de methode die men ooit in Einbeck ook volgde.
In Einbeck zelf is het omgekeerd: daar brouwen ze nog wel bockbier, maar in Beierse stijl, dus ondergistend. Een aantal kleine brouwers grijpt ook terug op het Beierse ideale bier, dus je zult op ons festival nog aardig wat ondergistende bockbieren kunnen proeven. Zo kun je hier heel die lange Bockgeschiedenis herbeleven. En als je nou een Derper tegenkomt: ook die taalkunde.
Bockbier proeven
Hoe proef je bockbier? Bij Vriendenbock vinden we dat iedereen dat op z’n eigen manier mag doen, maar we denken wel dat het op z’n lekkerst is als je er een beetje tijd voor neemt. Proeven doe je met heel je mond en ook met je neus. Ruik maar eens aan het bier, of ruik twee keer: één keer met je mond open en één keer met je mond dicht. Zelfs dat maakt al verschil. Laat het bier gerust een beetje opwarmen in je glas, ook dan komen er weer andere aroma’s vrij. Genieten!
Bock: de typische smaken
We stelden bockbier al aan je voor als een bitterzoet bier met een aroma van karamel. Die gebrande smaak is in de ene bock sterker aanwezig dan in de andere. Als je aan je bier ruikt, zul je vaak wat fruitige smaken herkennen, die komen van het gist. De typische bitterheid komt van de hop. De belangrijkste smaakmaker in bockbier is wel de mout, het biergraan: het is zoetig en vol, het doet denken aan brood en koek, als het gebrand is (en dat is het in herfstbock) doet het ook denken aan koffie en chocola. Associeer er vooral op los, dat is het leuke van proeven. Denk je aan aardbeien? Aan zoete pruimen? Aan Apfelstrudel? Het kan allemaal, dus spreek het vooral uit. Of schrijf het op...
Untappd
Misschien heb je ’m al jaren op je telefoon staan: de app Untappd. Voor wie Untappd nog niet heeft: het is een app waarin je kunt noteren welk bier je drinkt en hoe lekker je het vindt. Altijd handig, zeker op een bierfestival. Je kunt ook een foto van je biertje maken. Wij hebben alvast voor een schitterend decor gezorgd... Hopelijk stroomt Untappd tijdens ons festival dan ook vol met mooie plaatjes van lekker bier en van veel gezelligheid!
Onze schenkers
Wie bedient je tijdens Vriendenbock? Wel, echte liefhebbers uit de Alkmaarse horeca! Je kent ze vast wel van je eigen kroegentochten door Alkmaar, maar we stellen ze toch met trots aan je voor. Zij maken van ons festival een echt Alkmaars feest.
Proeflokaal de Boom
Onder het Nationaal Biermuseum De Boom, in de oude kelder van de brouwerij, bevindt zich proeflokaal De Boom, het oudste en beroemdste speciaalbiercafé van Alkmaar. Hier kun je normaal uit zoveel stijlen kiezen, dat het je duizelt, maar vandaag specialiseert De Boom zich in bockbier. Dat is het team van Ed en Mylène wel toevertrouwd, want in oktober organiseerden ze nog zelf ’n bockbierfestival.
The Scrapyard
Ook dit jaar is bierliefhebber en bierondernemer Rick’s weer aanwezig op ons festival, ditmaal onder de naam van The Scrapyard. Rick was al bij de eerste editie van Vriendenbock betrokken als bierregisseur, zonder hem had het festival niet kunnen uitgroeien wat het nu is. Tijdens dit festival richt Rick al z’n aandacht op de bijzondere bockbieren die hij heeft meegebracht.
De Koning eten&drinken
De Koning is een gezellig café, met een groot zonnig terras op de Platte Stenenbrug, waar niet alleen bier geschonken wordt, maar waar ook heerlijk wordt gekookt. Verleidelijke vlees en visgerechten bereid in de op hout gestookte oven met daarnaast een vol glas bier, genoeg reden om ook jezelf ’ns Koning te voelen, toch?
Café Jong Belegen
In café Jong Belegen wordt over veel meer dan kaas alleen gesproken. Het is een gezellig café op een drukke straathoek, net onder de Waag, en bij zo’n café hoort natuurlijk ook lekker bier. Jong Belegen heeft vier bockbieren mee.
Eetcafé Pluim
Aan het Ritsevoort kun je heerlijk eten en drinken bij Pluim ook met een goed glas bier weten deze fijnproevers wel raad. Wie voor dit café staat kan de Grote Kerk al zien, dus dat ze er vandaag bij zijn spreekt haast vanzelf.
Café Bruintje
De naam verraadt al dat dit een echt bruin café is, waar je voor grote en kleine glaasjes terecht kunt de selectie jenever en gin is er uitgebreid. Bockbier hoort er bij Bruintje ook helemaal bij, zo deden ze deze herfst ook weer mee aan de Alkmaarse Bokketocht.
Freundesbock
Een paar bevriende liefhebbers van bockbieren laat als Freundesbock een heerlijke variatie aan bockbieren naar Alkmaar komen. Oorspronkelijk waren dat Duitse bieren, vandaar de naam, maar inmiddels kunnen die extra bockjes overal vandaan komen. Zolang wij ze maar geweldig vinden…
Proeflokaal De Kleine Deugniet
Proeflokaal De Kleine Deugniet is met z'n 17 tapkranen een begrip geworden onder de Alkmaarse bierliefhebbers. Het café aan de Gedempte Nieuwesloot heeft zowel de liefhebber van echte klassiekers als de moderne ‘beer geek’ die van extreme smaken houdt veel te bieden, en dat is op Vriendenbock niet anders. Bij deze kraam hoef je je zeker niet te vervelen!
Granada Food & Wine
Vanaf het terras van Granada kijk je uit op de noordkant van de Grote Sint Laurenskerk. Een imposant uitzicht! Maar zowel op het terras als binnen word je onthaald in een sfeervolle ambiance, waar heerlijke gerechten op tafel worden getoverd. Daarnaast heeft Granada een breed assortiment bieren op tap en op fles.
Italiaans Restaurant Vito
Aan de gezellige binnenhaven van de Turfmarkt, met een fraai uitzicht op zowel het Noord-Hollands Kanaal als de gezellige binnenstad van Alkmaar, treffen we Italiaans Restaurant Vito aan. Vito is een graag geziene gast op culinaire feestjes. Ook op Vriendenbock zal Vito haar liefde voor culinaire verrassingen waarmaken!
Vriendenbock Grand Cru
Wanneer raakt bockbier nou eigenlijk over de datum? Op het flesje staat normaal wel een datum, die meestal op twee jaar na de botteldatum ligt, maar eigenlijk zegt dat niet veel. Die datum staat er vooral op omdat dat van de wetgever moet. Nee goed bier bederft zomaar niet. Het krijgt alleen gaandeweg een andere smaak. Als bier rijpt, komen er aroma’s in vrij die aan krentjes en rozijnen doen denken, aan een verwarmend glas port… Veel te lekker om weg te gooien. Op Vriendenbock proosten we dan ook op eerdere jaren met een glaasje Vriendenbock Grand Cru!
7. Koningshoeven LaTrappe Bock 2017 7%
25. Leegwater Opperbock 2018 6,3%
29. Jopen 4 Granenbok 2015 6,5%
31. ’t Uiltje – Apfelstrudel 2018 11%
Bierlijst
Welke bieren kun je proeven op Vriendenbock? De liefhebbers achter de taps kunnen je dat vertellen, maar in dit boekje vind je ze ook allemaal. Korte smaakomschrijvingen geven je een idee van wat je kunt verwachten van je biertje. Uiteraard is smaak altijd persoonlijk. We horen en lezen graag hoe je de bieren zélf ervaren hebt!
Proeflokaal De Boom
1. Two Chefs Boom Bocks
Dat het team van De Boom een bier met deze naam niet kon laten staan begrijpen we wel. Het is ook echt een bijzondere bock, waar chocolade in is verwerkt en de mysterieuze tonkaboon, die voor een aroma van vanille en kaneel zorgt. 6%
2. Alfa Bock
Dit robijnrode bier heeft de zachte karameltoets die bij de stijl hoort. De Limburgse brouwerij brengt daarmee een echt traditionele bock, een mooi bier om mee te beginnen. 6,5%
3. Hoop – Awesome Autumn
Bij brouwerij Hoop uit Zaandijk schrikken ze duidelijk niet terug voor 'n beetje herfst. De heerlijke geuren van dit jaargetijde komen op een bijzondere manier terug in dit bier: hout, vanille, de prikkeling van warme alcohol. Dit is een rumbock! 6,9%
4. Achouffe Chouffe Bok 6666
Speciaal voor de Nederlandse markt heeft het Belgische Achouffe dit bockbier gebrouwen, de 'Chouffe Bok 6666', met een fruitige geur en een volle, moutige smaak die uitloopt in een puntje bitterheid. 6,66%
5. SNAB – Ezelenbock
De SNAB Ezelenbok is ieder jaar weer een geliefde herfstbock onder de Nederlandse bierliefhebbers, omdat het zo evenwichtig en stijlvast is. Het is dus precies wat je van een Nederlandse bock mag verwachten: karamel, een gebrand bittertje, een soepele afdronk die niet al te zoet is en een mondgevoel dat fris en warm tegelijk is (want dat kan!). 7,5%
6. Sancti Adalberti Bock
Brouwerij Sancti Adalberti heeft z’n naam uit Egmond Binnen, waar de abdij staat, maar brouwt z’n bier in Egmond aan den Hoef. Dat Egmond aan Zee dan weer indirect met bock te maken heeft lees je elders in dit boekje. Laat het bier vast smaken! 6,5%
7.
Koningshoeven – LaTrappe Bock 2017
Het klassieke bockbier van La Trappe heeft maar liefst twee jaar mogen rijpen. Het bier smaakt nu heel rijk, je herkent er nog steeds de volle zoetigheid van het gewone bockbier in, maar het is ook iets rins geworden en daardoor is het nog herfstiger dan het al was. 7%
8. ’t IJ – IJbock
Uit de hoofdstad komt Brouwerij 't IJ, een brouwerij die al vele jaren de lekkerste speciaalbieren brouwt... en natuurlijk ook een bockbier: IJbock, met een volle schuimkraag, aroma's van koffie, geroosterde granen en donker fruit en een droge, niet al te zoete afdronk. 6,5%
9. Van Moll – Opgebokt
Opgebokt van Van Moll, uit Eindhoven, is een volle Dubbelbock vol aroma: vier verschillende hoppen en rijke donkere mouten geven dit bockbier een broodachtige smaak waar je ook chocolade in terug proeft. 7,2%
10. Lefebvre Barbãr Bok
Barbãr komt uit België en Barbãr houdt van honing. Dit natuurlijke ingrediënt zorgt voor een verwarmende zoetheid in dit bockbier, en dat past natuurlijk goed bij de donkere mouten, de zachte tarwe en bij het fruitige Belgische gist. 8,5%
De Koning eten&drinken
11. Weihenstephaner Vitus
Dit Duitse bockbier heeft 'n blonde kleur, en dat valt toch wel op vandaag, want herfstbocken zijn vaak donker. Het bier is gebrouwen met tarwe en heeft daardoor een zachte, broodachtig zoete smaak. De romige textuur van het bier heeft ook met de tarwe te maken. Een fris hopje brengt deze smaken in evenwicht. 7,7%
12. Duits & Lauret Houtgerijpte Rook Dubbelbock
Dit bockbier van Duits & Lauret heeft veel houtachtige aroma's: niet alleen heeft het kunnen rijpen op hout, ook is de mout gerookt boven een houtvuur en daardoor opvallend rokerig van smaak. 7,5%
13. Oedipus Madeleine
Oedipus Madeleine is een elegant, ondergistend bockbier met een prettige, broodachtige moutsmaak. Dat maakt het bier doordrinkbaar en tegelijkertijd interessant om met een hapje te combineren. 6,5%
14. SNAB IJsbok
IJsbok is bockbier dat bevroren is geweest. Het water wordt dan ijs, terwijl de alcohol vloeibaar blijft. Door het ijs weg te tikken houd je een veel zwaarder bier over. Deze SNAB IJsbok heeft dan ook een volle alcoholische warmte. 9%
Jong Belegen
15. Blauwe IJsbeer Weijsbeerbock
Brouwerij De Blauwe IJsbeer uit Nieuwpoort (Zuid Holland) heeft een verrassend fruitige tarwebock gebrouwen waarin je zoet tropisch fruit en rozijnen kunt herkennen, maar uiteraard ook de volle moutsmaak die bij deze stijl hoort. 6%
16. Hertog Jan Bock
Brouwerij Hertog Jan was één van de eerste Nederlandse brouwerijen die zich op speciaalbier begon toe te leggen, in de jaren 80, en goede bockbieren hoorden daar natuurlijk bij. De Hertog Jan Bock is soepel, zoetig en verwarmend door de karamelaroma's. 6,5%
17. Brouwerij De Halve Maan Brugse Bok
De Brugse Bok komt, zoals de naam al zegt, uit de Vlaamse stad Brugge. Het is een stevig, bruisend bier met een volle fruitigheid en een subtiele kruidige toets. 6,5%
18. Texels Bock
Texels bier wordt met eilander ingrediënten gebrouwen: Texels gerst, zuiver duinwater en gist uit de eigen Texelse giststam van deze brouwerij. Dat is gist met een zachte, fruitige smaak, die in deze bock samengaat met de prikkelende smaak van geroosterde gerstemout en een speciaal hopbittertje in de afdronk. 7%
19. Bronckhorster IJsselbock
Bronckhorst heet wel het kleinste stadje van Nederland. Het ligt in Gelderland, niet ver van de IJssel. Hoe klein Bronckhorst ook is, de bieren die deze naam dragen zijn tot ver over de landsgrenzen beroemd en bij kenners zeer geliefd. Dat maakt natuurlijk des te benieuwder naar de IJsselbock! 7%
Eetcafé Pluim
20. Bird Brewery Lekkerindekauw
De vogelliefhebbers van Bird Brewery houden ervan om uitdagende bieren te maken die tegelijk goed doordrinkbaar zijn en nooit te buitenissig. Ook hun bockbier past in die stijl, een mooi gebrand bier is dit, de tijd vliegt als je ’t drinkt… 7%
21. Muifelbrouwerij D'n Ossenbock
De Muifel brouwt een traditioneel Beiers bockbier, dus ondergistend, met flink wat Zuid Duitse hop om er een mooie bitterheid aan te geven. Dit is een bockbier dat veel liefhebbers kent. 7%
22. De Leckere - Rode Toren
De Rode Toren is een biologisch bockbier met een diepe rode gloed, die zo mooi past bij dit jaargetijde. Het is een soepel zoet bockbier met heerlijk zachte karameltonen. 6,5%
23. Jopen – Johannieter
Jopen uit Haarlem heeft niet alleen een „gewone” bock, maar ook de Johannieter, een bockbier met flink wat alcohol. Daardoor komen alle smaken nog prikkelender binnen en ervaar je het haast als een herfstwandeling… 9%
24. vandeStreek - Bock jij of Bock ik
Een primeur op ons festival: alcoholvrij bockbier! Wél de smaak van bock, maar niet de alcohol. Ideaal natuurlijk voor wie nog iets anders moet doen na het festival, maar voor de bierliefhebber is dit ook interessant. 0%
Café Bruintje
25. Leegwater Opperbock 2018
Gerijpt bier uit De Rijp, dat moet wel goed zijn! Het woord “opper” verwijst naar de plek waar het vochtige gras te drogen werd gelegd om er hooi van te maken. In dit bier zijn meerdere soorten graan verwerkt en grassige, frisse hop. 6,3%
26. De Molen Keulen en Aken
Bockbier is een Duitse stijl waar door Nederlanders een draai aan is gegeven. Dat doen we nog ’ns, moeten ze bij brouwerij De Molen hebben gedacht. Dit is een Weizen, een Duits tarwebier, maar dan niet zomers maar herfstig prikkelend, met heel wat alcohol. 9,2%
27. Maximus Bock 7
Dit herfstbier uit de provincie Utrecht valt op door de hoppige toets, waardoor je behalve donkere mouten, die voor een volle broodsmaak zorgen, ook de fris bittere aroma's van hop blijft proeven. 7%
28. Steenbrugge Abdijbock
Steenbrugge Abdijbock is een bockbier uit België en in deze bock herken je dan ook de Belgische brouwtraditie: het is zoetig en kruidig, een tikje netelig. In dit bockbier worden dan ook echt kruiden gebruikt! 6,5%
Proeflokaal De Kleine Deugniet
29. Jopen 4 Granenbok 2015
Dit bockbier uit Haarlem is al echt een beetje op leeftijd. Als je wilt weten wat rijping met een bier doet moet je deze zeker niet overslaan! De verschillende granen uit dit bier leveren een boeiend samenspel op… 6,5%
30. Van de Streek – Blackbock
De naam verklapt het als: dit bier is zwart. Dat kun je Black noemen, maar ook Schwarz, want de moutsoorten die dit bier z'n donkere kleur geven komen uit Duitsland, net als de hop. Reken op een volle smaak van drop en chocolade. 6%
31. ’t Uiltje – Apfelstrudel 2018
Een ander gerijpt bier uit Haarlem. De bijzondere aroma’s van warm appelgebak hebben zich in dit bier heel mooi gemengd met de rozijnensmaak die bij gerijpt donker bier hoort. 11%
32. ’t Uiltje – Blazin Raisin
De zachte zoetigheid van traditioneel bockbier doet ook wel denken aan donkere sherry: rozijnen, hout, dat soort aroma’s. In dit bier van ’t Uiltje is die smaakassociatie verder verkend, het bockbier heeft mogen rijpen met snippers van sherryvaten. 6,5%
33. 100 Watt – Shoque le Boque
Brouwerij 100 Watt komt uit Eindhoven, waar ze nou eenmaal tot in de eeuwigheid met gloeilampen zullen worden geassocieerd… Het bockbier uit „Lampegat” is ook gloeiend en verwarmend. Vijgen en tonkabonen zorgen maken het een rijk bier. 8,4%
34. De Werf – Dender Dubbelbock
De Dender Dubbelbock uit Enkhuizen combineert de netelige kruidigheid van laurier, het kruid dat veel in herfstige stoofpotjes wordt gebuikt, met de frisse smaak van rozemarijn. Dat levert een complexe, boeiende smaak op. 7,5%
35. Pühaste & vandeStreek Dubbelbock
Pühaste uit Estland en vandeStreek uit Utrecht bundelen hun krachten in dit stevige bockbier… Ook voor ons is dit bier nog een verrassing!
The Scrapyard
36. Oersoep - Sexy Motherbocker
De Sexy Motherbocker van Oersoep is een bockbier in z’n blootje, helemaal traditioneel: ondergistend, koel, niet plakkerig of zoet maar juist fris en toch verwarmend door de alcohol en de droppige moutsmaak. 8,4%
37. Walhalla - Heimdall
Van de liefhebbers van rijk donker bier mag het best worden in Amsterdam Noord, want dan heeft Walhalla weer Heimdall, een stevige bock die kruidig, droppig en lekker gebrand smaakt. 8,5%
38. Walhalla - Heimdall Loch Lomond BA
De stoere roggebock van Walhalla kan best een beetje whisky hebben, dus is deze op vakantie gestuurd in een Schots vat waar eerst Loch Lomond in zat… Nergens op tap te krijgen, behalve hier bij Rick! 8,5%
39. BE+ER Bokkienator
De Bokkienator van BE+ER uit de Haarlemmermeer is een plezierig toegankelijk bockbier dat precies het midden houdt tussen bitter en zoet. 7,5%
Freundesbock
40. Dampegheest Oikenbock
Brouwerij Dampegheest uit Limmen maakt er geen geheim van welke bijzondere smaak je in hun Oikenbock moet verwachten: die van eikenhout. De fruitige aroma's van dit hout zijn in het bier getrokken en gaan heerlijk samen met de karamel- en chocoladetonen van de mout. 6,5%
41. Eeuwige Jeugd Bokkelul
De Bokkelul is 'n tarwebock in Duitse stijl, met 'n beetje Amsterdamse branie; traditie met een knipoog dus. De smaak is vol, notig, met 'n mooi bittertje in de nasmaak. 6,5%
42. Zeglis Herfsthout
De Alkmaarse brouwerij Zeglis heeft 'n speciale neus voor bijzondere, gerookte mout. In dit bier herken je de smaak van 'n houtvuurtje, maar dan gestookt van kersentakken, wat de rooksmaak extra fruitig maakt. 7,5%
43. Broeder Jacob - Gijle bock
Wij zingen „vader Jacob”, in België zingen ze „broeder Jacob” en reken maar dat je na dit bier graag uit wilt slapen morgen! Een stevig, lekker dik bockbier, speciaal gebrouwen voor de Nederlandse markt. 6,6%
Bierstad Alkmaar
Waar kun je nou heerlijker van bier genieten dan in Bierstad Alkmaar? Het hele jaar door is het een prachtig decor: de oude geveltjes, de spiegelende grachten, het getingel van de Waag, de lange schaduwen van de Grote Kerk… En zeg nou zelf, bij een lekker stuk kaas hoort ook gewoon een biertje. Geen wonder dus dat de „kaasstad” tegelijk „bierstad” is!
Bierhistorie in Alkmaar
Dat Alkmaar een bijzondere biergeschiedenis heeft blijkt al uit het feit dat deze stad een Biermuseum heeft. Het is gevestigd in een bijzonder gebouw, een oude brouwerij uit de 1647. Tot halverwege de 18e eeuw werd er in dit gebouw bier gemaakt onder de merknaam „De Boom”. Boven op het dak staat een gebeeldhouwde bierton met daarop een boom in het museum staat een tweede exemplaar, als je de ton van dichtbij wilt bekijken. De kelder van de brouwerij had een aflopende vloer, zodat ze de vaten makkelijk in de boot kunnen rollen. Als je je tijdens een gezellige avond in Proeflokaal De Boom nog ’ns afvraagt waarom het achterste deel van het café hoger ligt: nu weet je dat!
Er bestaat een rondleiding, met de titel „Bierstad Alkmaar”, die begint bij De Boom en je langs oude brouwerijen voert. Ook andere biergeschiedenis komt aan bod: de Bierkade, de Accijnstoren, de Kitsteeg – het heeft allemaal met bier te maken. De rondleiding is gratis te downloaden op je smartphone via de app WalkTheCity.
Brouwerijen in Alkmaar
De Boom is een brouwerij van vroeger, maar gebrouwen wordt er ook tegenwoordig volop in onze stad. Brouwerij Astronaut, Brouwerij De Die, Brouwerij De Moersleutel, Brouwerij De Vis, Brouwerij Zeglis – in alfabetische volgorde. Niet ieder van die brouwerijen is even bekend. Zeglis en De Moersleutel hebben elk hun eigen proeflokaal: dat van Zeglis zit aan de Gedempte Nieuwesloot, het lokaal van De Moersleutel in Hal25 op Overstad. Uiteraard proef je de betere Alkmaarse bieren ook in de vele cafés die de bierstad rijk is.
Alkmaarse biergebeurtenissen
Vriendenbock is nu, maar als er geen Vriendenbock is, zijn er wel andere bierige evenementen in Alkmaar. De najaarseditie van de Bokkentocht is net geweest, in de lente is er weer één. In proeflokaal De Boom zijn er de boeiende proeverijen van biersommelier Richard Moerkerk, vraag er eens naar aan de bar. In december dus al bijna is er weer het Kerst en Winterbierenfestival in proeflokaal De Kleine Deugniet, waarbij je met een kerstkaart, te koop aan de bar, zes bijzondere kerst en winterbieren kunt proeven. Want wat herfstbock is voor Nederland, dat is winterbier voor België:
– Maandag 16 december tot dinsdag 24 december: Kerst- en Winterbierenfestival Proeflokaal De Kleine Deugniet, Gedempte Nieuwesloot 117
Dit festival wordt traditiegetrouw aangeprezen met een woordspeling: Kerstmis het niet! Heb je nog ideeën voor een ludieke leuze die dit jaar moet klinken? Laat het maar weten aan de bar…
500 jaar Grote Kerk
Al meer dan 500 jaar is de Grote Sint Laurenskerk hét centrale punt in het dagelijks leven van vele Alkmaarders. Hier komen zij samen om feest te vieren en te rouwen, om te spelen, te bidden en elkaar te ontmoeten. Op deze plek gebeurt het.
De grafzerken, de preekstoel, krassen van pelgrims in een zuil: overal zijn sporen te zien van de mensen die hier kwamen en de soms turbulente gebeurtenissen die hun levens tekenden. Superieure staaltjes van religieuze kunst, zoals het prachtige orgel en de plafondschildering, getuigen van welvarende tijden. Veel is verdwenen, maar de verhalen zijn springlevend.
Devotie en verering
Tot 1573 was de kerk katholiek. Er bestond nog geen scheiding van kerk en staat, dus was het stadsbestuur ook verantwoordelijk voor de kerk. Hoe groter en hoger een kerk was, des te meer aanzien de stad had. De devotie in het geloof en de verering van God en zijn heiligen vroegen om een rijke inrichting met altaarstukken, heiligenbeelden, muurschilderingen en kleurrijke ramen.
In de katholieke periode was het hoogaltaar de belangrijkste plek in de kerk. Daar werd de hoogmis opgedragen. Het lag aan de oostzijde van de kerk, daar waar de zon opkomt, symbolisch voor het licht van Christus. In dienst van het woord
Na de reformatie werd het protestantisme de officiële staatsgodsdienst. In 1573 namen de protestanten de kerk over. Voor hen stond het woord van God in de Bijbel centraal. De kerk werd steeds soberder ingericht. In Alkmaar vond geen echte Beeldenstorm plaats; heel geleidelijk werden hier de heiligenbeelden en altaren verwijderd. Ook in deze tijd bleef de gemeente verantwoordelijk voor het onderhoud. De kerk was voor de protestantse elite van Alkmaar het middelpunt.
Na 1795 kwam er vrijheid van godsdienst én een scheiding van kerk en staat. De gemeente droeg daarom niet langer bij aan het beheer van de kerk. Al snel kwam men geld tekort en noodgedwongen werden kostbaarheden verkocht.
Cultuur en ontmoeting
Sinds 1996 heeft de kerk geen religieuze functie meer en is het eigendom en beheer in handen van twee stichtingen. Met subsidies en giften worden restauraties en het onderhoud bekostigd.
Vroeger was dit een beschutte ruimte waar Alkmaarders hun geloof konden belijden en samenkomen, en waar kinderen veilig konden spelen. Nu kunt u hier genieten van het prachtige monument, van concerten en tentoonstellingen. Of trouwen en feest vieren. Elkaar ontmoeten blijft het motto van deze plek.
Meer weten?
De Grote Kerk van Alkmaar is een boeiend gebouw dat je ook op andere dagen in het jaar kunt bezoeken. In de zomer zijn er bijvoorbeeld iedere vrijdag orgelconcerten die je gratis bij kunt wonen. Je kunt je dan ook laten rondleiden door het deskundige personeel van de Grote Kerk. Bij de koffiehoek vind je foldertjes over de openingstijden, en verder vind je hier informatie over andere evenementen in de kerk, zoals het whiskyfestival in februari.
Word ook vriend!
Jouw steun kunnen wij goed gebruiken, maar natuurlijk mag je van ons ook wat verwachten:
Drie maal per jaar ontvang je de ‘Kroniek’, boordevol met wetenswaardigheden over (historische) gebeurtenissen, reportages, interviews en kunst over en in de kerk.
De Vriendenpas geeft op een aantal evenementen in de kerk een korting of zelfs gratis toegang.
Met een stevige korting naar Vriendenbock & Vini Amici!
Vriend ben je al vanaf € 15,00 per jaar
Huisreglement Vriendenbock
Personen vanaf 18 jaar hebben toegang tot het festival indien zij in het bezit zijn van een geldig toegangsbewijs en een geldig legitimatiebewijs kunnen tonen. Legitimatie tot 21 jaar is verplicht (uw leeftijd moet bij twijfel kunnen worden vastgesteld).
De festivalorganisatie behoudt zich het recht voor inschrijvingen zonder opgaaf van redenen te weigeren.
Op het toegangsbewijs is aangegeven voor welke festivaldag het bewijs geldig is. Een toegangsbewijs is alleen geldig als de controlestrook er aan vast zit.
Dit festival is georganiseerd om deelnemers kennis te laten maken met een diversiteit aan bockbieren. Het is de bedoeling dat u proeft en niet grote hoeveelheden tot zich neemt.
De organisatie heeft het recht al dan niet na het geven van een waarschuwing u de toegang tot het festival te ontzeggen en/of uit het gebouw te verwijderen, zonder enige vorm van restitutie, indien u naar het oordeel van de organisatie:
o onder zodanige invloed van alcohol bent, dat u een gevaar voor uzelf en/of anderen bent en/of hinder veroorzaakt.
o geweld pleegt of anderen met geweld dreigt en/of anderszins strafbare feiten pleegt.
o andere aanwijzingen van daartoe bevoegd personeel niet strikt opvolgt.
Het Bockje is het betaalmiddel op het festival. Eén Bockje vertegenwoordigt een waarde van € 3,50. Bockjes zijn te koop bij de organisatie van het festival.
Niet gebruikte Bockjes kunnen niet ingeleverd worden. Nadat u het gebouw hebt verlaten, verliezen de nog in uw bezit zijnde Bockjes hun waarde, deze komen ten goede van de restauratieprojecten van de Grote Kerk.
Door aanwezig te zijn op Vriendenbock, geeft u toestemming om foto's en/of video's, gemaakt tijdens het evenement, te gebruiken voor publicatie en/of promotionele doeleinden.
Nadat u het gebouw hebt verlaten, is het alleen mogelijk het gebouw opnieuw te betreden op vertoon van uw entreebewijs én stempel.
Tijdens het gehele evenement zal de organisatie er alles aan doen om mensen en goederen te beschermen.
De festivalorganisatie wijst iedere aansprakelijkheid echter uitdrukkelijk af:
o ten gevolge van de effecten van alcoholgebruik in de ruimste zin van het woord.
o voor schade aan mens en goederen, in de ruimste zin van het woord, door wie of wat dan ook ontstaan.
o voor en/of ten gevolge van transacties tussen bezoekers, standhouders en/of locatie exploitant van welke aard en omvang dan ook.
In de Grote Kerk geldt een algemeen rookverbod. Roken is alleen toegestaan in de tent (buiten), die bereikbaar is via de toiletten.
Het is niet toegestaan om eigen etenswaren mee de kerk in te nemen en deze te nuttigen tijdens het festival.
Vini Amici
De Stichting Vrienden van de Grote Kerk organiseert samen met regionale wijnimporteurs en lokale restaurants op 20, 21 en 22 maart 2020 voor de eerste maal ‘Vini Amici’. Kaartverkoop start medio januari 2020 via www.vini amici.nl. Ben jij er bij?
Met dank aan:
Stichting Vrienden van de Grote Sint Laurenskerk en Proeflokaal de Boom
Marcel Plaatsman, teksten
Eline Pellis, plattegrond
Marcel Witte Fotografie (coverfoto)
Dave Weij Fotografie (evenement foto’s)
Drukspook, ondersteuning drukwerk
Liquid Labs, lay-out en opmaak
oplage: 4.000
