HEVO-Magazine mei

MEI 2020 10 Foto: Ina Ploem

HEVO blijft bewegen, ook in coronatijd

13

75 jaar vrijheid

IN DIT HEVO MAGAZINE 24 Het Repair Café

30

Op 7 februari 2018 is onder de vlag van HEVO Rosmalen, gestart met de eerste Repair Café

HEVO-Toneel stopt

Na 10 jaar houdt ‘Rosmalen uit de Coulissen’ op te bestaan.

26 Zomerschool 55+

Al voor het 11e jaar biedt Zomerschool 55+ een gevarieerd programma van dagactiviteiten

03 04 05 06 07 08 12

Van de eindredacteur Van het bestuur Heddet al geheurd?

‘Omzien’ in coronatijd Ruim 500 telefoontjes 10 vragen aan ....

Koken met respect

32 33 34 35 36 38

Serie: Politieke partijen en senioren Blijf in beeld, vooral nu!

Wel rijbewijskeuring!

Lintjesregen Spontaan ingezonden 5-daagse excursiereis ‘Rhein, wein und main

COLOFON

HEVO-MAGAZINE is een uitgave van HEVO Seniorenvereniging Rosmalen en verschijnt in 2020 op 21 jan, 27 feb, 7 apr, 19 mei, 30 jun, 8 sep, 20 okt en 1 dec

Redactie HEVO-Magazine

Vormgeving

Website

Piet Kerssens, Guido Robbens, Mattie Daniëls, Marjan Vonk, Tonny van Raaij en Ad van der Donk (eindredacteur)

Tiny Kappen

www.hevorosmalen.nl kopij@hevorosmalen.nl

Redactieadres kopij@hevorosmalen.nl

2

14 Drieka van Lokven, ‘der uit jij. lopen” 16 Moeder vd Sluis, geen hut meer 18 Kind in het Tjidenskamp: voortdurend honger 20 “Mijn jeugd was zeker geen tempo doeloe!”

22 De vergeten oorlog 23 Aangifte in coronatijd 29 De malaise van het talenonderwijs

HEVO-Magazine • mei 2020

Verspreiding Carla Couwenberg, 073 - 521 63 61 of 06 - 27 17 74 78 bezorgingHA@hevorosmalen.nl

HEVO-Agenda kopij@hevorosmalen.nl De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van ingezonden stukken.

VAN DE EINDREDACTEUR Corona Na fascinerende legde ons reizen de naar afgelopen Rusland tijd inveel de beperkingenmaanden, afgelopen op en doet heeft dat de nogHEVO-reissteeds. Maar dat weerhoudtop commissie, deverzoek redactie van dit eenblad aantal niet om u toch weer leden, besloten een goed in gevuld het voorjaar en interessant van 2020 HEVOMagazine naar Israël terteverstrooiing gaan. aan te bieden. Wij konden weliswaar nagenoeg geen persoonlijke interviews afnemen en moesten onze informatie voornamelijk telefonisch en via de mail bijeen schrapen. Het is niet de meest prettige manier om een blad te maken, want er gaat niets boven persoonlijke ontmoetingen. Maar het is gelukt: waar een wil is, is een weg.

Omdat de grootse viering van ’75 jaar bevrijding’ met tal van evenementen niet door kon gaan, hebben wij dat onderwerp – met maar liefst 10 bladzijden - als centraal thema gekozen in deze editie.

Uit tal van andere artikelen blijkt dat u zich over het algemeen goed door deze moeilijke tijd heen slaat. En je ziet sowieso veel positivisme en mooie initiatieven in ons land, maar ook in onze directe omgeving. In de volgende editie willen we daaraan graag aandacht besteden. Maar daarvoor hebben wel uw inbreng nodig. Hebt u een mooi, positief verhaal, een ervaring om te delen mail dat dan – liefst met foto of andere afbeelding – naar eindredactie@hevorosmalen.nl.

Ik hoop vurig dat – als u dit leest – er voortekenen zijn dat we weer wat meer ‘leefruimte’ krijgen. Dat premier Rutte ons met een gerust hart kan belonen voor ons ‘voorbeeldige’ gedrag van de afgelopen maanden. Ons weer wat meer levensvreugde kan bieden. En is dat (nog) niet zo, lees dan het mantra van bestuurslid Tonny van Raaij (uit een liedje van lang geleden van Liselore Gerritsen, de ex-vrouw van Paul van Vliet) om alles een beetje te kunnen relativeren:

Er waren dit jaar voor het eerst in de historie sobere, ‘afstandelijke’ vieringen van Koningsdag op 27 april, Dodenherdenking op 4 mei en Bevrijdingsdag op 5 mei. Maar het werden – mede dankzij het fraaie weer - toch mooie dagen in al hun soberheid.

“Ik zet mijn ogen op oneindig en mijn mond op ‘lul maar an’ Want er komen betere tijden En intussen en tot dan rommel ik een beetje an.”

HEVO-Magazine • mei 2020

3

VAN HET BESTUUR Als u dit leest is het HEVO-huis, De Ontmoeting, vrijwel zeker nog gesloten. Het bestuur blijft alert op mogelijkheden om de activiteiten te hervatten.

Maar uiteraard staat daarbij steeds de gezondheid van onze leden voorop. Maar net als veel leden mist ook het bestuur de reuring binnen onze vereniging.

Het bestuurswerk is gewoon doorgegaan maar op afstand: via video-whats-app en via Zoom.

De algemene ledenvergadering van 8 april is voor onbepaalde tijd uitgesteld. Het bestuur heeft besloten een nieuwe algemene ledenvergadering te houden in oktober. Aan de agenda wordt dan de begroting 2021 toegevoegd. Het bestuur vindt het niet verantwoord om eerder een bijeenkomst met zo’n 70 aanwezigen te houden. We wijken daarmee wel af van de statuten (ALV uiterlijk in juni) maar de bijzondere omstandigheden dwingen ons daartoe.

Het bestuur dankt alle leden die in de afgelopen tijd er mee voor gezorgd hebben dat we zoveel mogelijk contact hebben gehouden met onze leden. Er is gebeld met iedereen boven de 80 jaar (en soms iets jonger) van wie we een telefoonnummer hebben. Ook de clubbesturen hebben geprobeerd contact te houden met hun deelnemers. Dit alles onder het motto: samen houden we (het) vol.

Peter de Leeuw, secretaris

Begin mei is het programma van de Zomerschool bekend geworden. Of die activiteiten wél door kunnen gaan, is natuurlijk onder meer weer afhankelijk van de afweging of De Ontmoeting verantwoord open kan. In dit magazine vindt u een uitgebreid artikel over de Zomerschool, met daarin het webadres waar u het programma kunt vinden.

4

HEVO-Magazine • mei 2020

HEDDET AL GEHEURD ?

U weet toch dat tijd het enige begrip op deze aarde is dat voor iedereen gelijk is. Het maakt niet uit of je dik of dun bent, lang of kort, blank of gekleurd, arm of rijk, jong of oud. Of je geboren bent in Rosmalen of op Drakensteyn, op Spitsbergen of Ibiza, of je man bent of vrouw of alles wat daar tussendoor beweegt. Een uur heeft 60 minuten voor iedereen met of zonder horloge. Tijd is exact en tijd is concreet. Je kunt de tijd niet eventjes stilzetten als je dreigt je trein te missen. Je kunt de tijd niet langzamer laten lopen als het gezellig is. Net zo min kan je met een druk op de knop een klote dag in 1 tel voorbij laten gaan. Maar goed dat we tijd niet kunnen rekken als een elastiek.

Maar diezelfde tijd kan je wel op een heel andere manier ervaren of beleven en dat hebben we allemaal gevoeld tijdens corona. De patiënt op de intensive care die in slaap is gebracht kan een paar weken van zijn/haar leven kwijt zijn. De tijd heeft letterlijk en figuurlijk even voor hem/haar stilgestaan. Voor de kwetsbare hoogbejaarde die geen bezoek mag ontvangen van kinderen en kleinkinderen kruipt de tijd met een slakkengang door zijn/haar appartement. Voor de bouwvakker, die huizen bouwt op De Groote Wielen, verandert er niet veel. Hij moet meer afstand houden van zijn collega’s maar zijn werkweek wordt daar niet langer of korter door.

De kreet ‘HEVO beweegt’ heeft behoorlijk aan kracht ingeboet doordat De Ontmoeting gesloten werd en alle activiteiten voor onbepaalde tijd werden beëindigd. Het is een enorm gemis om niet

elke week met je vrienden/vriendinnen en maten je favoriete hobby of sport te kunnen beoefenen.

Je bent beperkt in je bewegingsvrijheid, hetgeen ik persoonlijk heb ervaren. De tijd staat niet stil en je haar blijft gewoon groeien. Bij mij stelt die groei niet heel veel voor maar desondanks gaan er nekharen overeind staan en krijgen wenkbrauwen Lubbersachtige proporties. Op zo’n moment dartelt mijn vrouw om mij heen met de vraag: “Zal ik jou??” U kent mijn antwoord al: “Jij mag mij altijd!!” Blijkt dat ze mijn haar wil knippen………

Even later zit ik op een stoeltje in de bijkeuken, een vuilniszak om de schouders gedrapeerd.

Romantischer kan het niet……..Op een bijna wellustige manier knipt zij een eerste hap van wel 5 centimeter uit mijn coupe. Ho..ho…rustig aan.

Bij de echte kapper zie ik slechts plukjes van 2 centimeter op de grond dwarrelen. Ondanks de slogan ‘HEVO beweegt’ zit ik doodstil.

Doodsbenauwd ben ik dat ze in m’n oor knipt en ik straks als een moderne kopie van Vincent van Gogh De Ontmoeting binnenstap. Maar na zo’n 10 minuten van voor naar achter en van links naar rechts om mij heen gedarteld te hebben legt zij met een tevreden blik de schaar terzijde. Beide oren zijn nog luid en duidelijk intact en mijn persoonlijke coiffeuse is lyrisch over het eindresultaat…..

En ik…..ik hoop dat er op korte termijn een einde komt aan de anderhalve meter maatschappij want de liefde bedrijven met inachtneming van dat valt niet mee!!

Pierre des Enfants HEVO-Magazine • mei 2020

5

‘OMZIEN’ IN CORONATIJD: InNaeen fascinerende interview, reizen gepubliceerd naar Rusland in de in eerde ste afgelopen Rosbode maanden, van dit heeft jaar, de vertelde HEVO-reisJenny van commissie, Rooij trots op verzoek dat HEVO van een ‘eenzaamheid’ aantal gekozen leden, besloten had als in het jaarthema voorjaar voor van 2020 lezingen naarenIsraël andere te gaan. bijeenkomsten voor 2020.

Daarvoor was een mooi en gevarieerd programma samengesteld. Maar het coronavirus gooide roet in het eten. De lezingen en bijeenkomsten konden niet doorgaan. En erger nog: het virus zou nog meer eenzaamheid veroorzaken.

Jenny: “Alleen een workshop in januari is doorgegaan, verzorgd door Humanitas. Diverse vrijwilligers van HEVO kregen daarin tips om eenzaamheid te kunnen herkennen. Daarna hebben we nagenoeg niets meer kunnen doen.

Enerzijds omdat HEVO-leden in de risicogroep zitten en anderzijds omdat evenementen – vooralsnog tot 1 september – verboden werden.

In oktober hebben we nog een heel interessante cursus op de rol staan: Omgaan met levensvragen.

Ik hoop vurig dat die wel kan doorgaan”.

Samen met Lidy Verdegaal, Janny Heuveling en Diny Voets bemenst Jenny de commissie Omzien.

Die commissie heeft 2 hoofdtaken: ziekenbezoek en hulp bij rouwverwerking. “Lidy is de linking pin naar het bestuur namens de commissie. Diny bezoekt namens HEVO de uitvaarten van leden.

Janny coördineert de hulp bij rouwverwerking en ik doe dat voor het ziekenbezoek. Dat bezoek wordt gedaan door 11 vrijwilligers. Maar al het bezoekwerk ligt nu stil”.

6

HEVO-Magazine • mei 2020

Daarnaast doen leden van de commissie Omzien mee aan de jaarlijkse huisbezoeken van oudere HEVO-leden die worden georganiseerd door de commissie Belangenbehartiging. Dit jaar stonden de 83- en 84-jarigen op de rol. Ook dat kan dus niet doorgaan. “Maar HEVO zou HEVO niet zijn als het zich daarbij zo maar zou neerleggen”, zegt Jenny energiek. “Na overleg werd besloten om een grootscheepse bel-actie op touw te zetten, waarvoor een belteam van 20 mensen is geformeerd, bestaande uit ziekenbezoekers, rouwbegeleiders, bestuursleden, ouderenadviseurs en nog enkele andere actieve HEVO-leden.”

Bestuurslid Peter de Leeuw coördineert de belactie: hij maakt voor de mensen van het belteam lijsten met leden die zij kunnen gaan bellen. Het belteam had eind april al ruim 500 leden gebeld om te vragen hoe het met hen gaat. “En zolang de bezoekbeperking geldt, gaan we daarmee door”.

Bij zo’n telefoongesprek mis je het non-verbale contact en moet je dus extra goed luisteren. “Maar gelukkig hebben we de sterke indruk dat onze leden er zich over het algemeen wel doorheen slaan in deze moeilijke tijd. Wat we jammer vinden, is dat we lang niet van alle leden een telefoonnummer hebben. Dus als je dit artikel leest en je hebt behoefte aan contact, stuur dan een e-mail naar hmgjvanrooijb@ziggo.nl of bel 073 - 521 37 32. Dan zorg ik dat je snel door iemand van het belteam gebeld wordt”, besluit Jenny.

Ad van der Donk

RUIM 500 TELEFOONTJES Tijdens Na fascinerende de coronacrisis reizen heeft naar eenRusland bel-teamin van de HEVO ruim maanden, afgelopen 500 telefoongesprekken heeft de HEVO-reisgevoerd met onze oudste leden. commissie, op verzoek We belden vandeeen leden aantal van boven de 80 van leden, besloten wie we een in het telefoonnummer voorjaar vanhadden 2020en vroegen naar Israël hoe zij tehet gaan. maakten in deze lastige tijd. De gesprekken waren prettig en vaak verrassend. Onze tachtigers en negentigers maken het overwegend goed, zo bleek. Zij weten zich goed bezig te houden en slaan zich manmoedig door deze crisis heen. Ze zitten ook bepaald niet stil. Ze werken in de tuin, lezen kranten en boeken, (beeld)bellen met hun kinderen, familie en vrienden en stellen zich positief op.

Tijdens de gesprekken komt van alles boven. Zo vertelt een stel van 85 dat ze het jammer vinden dat ze nu niet met de caravan naar Spanje kunnen; dat doen ze anders 2 keer per jaar. “Hopelijk volgend jaar weer.” Een man van 87 vertelt dat zijn zus is overleden en dat hij nu niet naar de crematie kon. “Maar gelukkig was er een livestream. Ik moest even uitzoeken hoe dat moest, maar het lukte.

Ik heb er meteen een dvd van gemaakt zodat ik de dienst nog eens terug kan kijken.” Een vrouw van 85 is, naast vrijwilliger in de wijk, nog een paar dagen in de week pedicure maar dat kan nu natuurlijk niet. En ik mis nu de HEVO-reisjes.” Weer een ander zorgt nog elke dag voor zijn paarden.

“Ja, ik ben al aardig op leeftijd maar u klinkt ook niet meer zo piep.” En nog een ander: “Ik ben een leeswolf en daar heb ik nu lekker de tijd voor.

Elke dag 2 kranten en daarnaast een mooi boek.”

Een andere mevrouw gaat nog een stapje verder: “Ik heb het nog nooit zo goed gehad. De ene buur doet de boodschappen, de andere kookt voor mij en de kinderen bellen elke dag.”

Maar natuurlijk zijn er ook andere gesprekken.

Met leden die kampen met ziekte of gebreken of met verlies van naasten. En met mensen die hun kinderen missen. Heel veel leden lieten weten hun HEVO-activiteiten erg te missen. Alle gebelde leden gaven aan het telefoontje op prijs te stellen.

“Je voelt je toch minder alleen.” En velen wilden graag nog een keer gebeld worden. Doen we!

Carel van den Heuvel, voorzitter

HEVO-Magazine • mei 2020

7

10 VRAGEN AAN .....

Na 10 jaar Amsterdam zijn José (71) en Frans Hoogers (72), vanwege zijn werk, in Rosmalen terechtgekomen. Ze wonen hier inmiddels al ruim 35 jaar met veel plezier. José komt uit Valkenswaard en Frans uit Waalre. José kwam er later door toeval achter dat haar oma een Rosmalense was. Voor haar een soort van ‘terug naar de roots’ dus.

1. Hoe is het in deze coronatijd?

“Ach, er is wat minder gezelligheid en we missen natuurlijk het contact met de kids maar we genieten van het mooie weer en we zijn allebei gezond.” Frans en José doen vrijwilligerswerk voor Annenborch en dat valt weg maar er zijn genoeg hobby’s. Frans heeft het werken met metaal weer opgepakt en heeft bijvoorbeeld prachtige lampen gemaakt; José schildert, bridget en doet aan yoga en pilates. Natuurlijk zijn er de tuin, de huishoudelijke klussen en lezen. “We komen de tijd goed door, vervelen ons echt niet.”

8

HEVO-Magazine • mei 2020

2. Zijn jullie al lang HEVO-lid?

“Vorig jaar waren we bij de notaris”, vertelt José.

“Die zei dat we korting zouden krijgen als HEVOlid. Dit was een mooie aanleiding om lid te worden.

Natuurlijk kende ik HEVO wel omdat ik tijdens mijn opleiding sociaal medewerkster stage heb gelopen bij de Stichting Welzijn Ouderen en daar kennis maakte met de activiteiten van HEVO. We zijn samen in het najaar naar de nieuwe ledenbijeenkomst geweest en waren onder de indruk van het mooie gebouw.” En van het lekkere biertje”, vult Frans aan. Aan activiteiten nemen ze nog niet deel omdat de agenda normaal gesproken aardig gevuld is.

3. Wat staat er op jullie wensenlijstje voor de komende jaren?

José: “Een jaar of 10 geleden hebben we een camper gekocht met het idee dan maanden door Europa te gaan trekken. We genoten van deze reizen maar als we te lang van huis waren kreeg ik heimwee en miste ik de kinderen en sociale contacten. Nu trekken reizen naar Zuid-Amerika, Peru, cruises, heel erg. De camper is verkocht en Frans en José gaan reizen en hun bucketlist afwerken. Frans gaat ter voorbereiding Spaans leren. Helaas is de eerste reis door corona niet doorgegaan…”

4. Wat zou je, terugblikkend op je jeugd, anders hebben willen doen?

“Tja”, zegt Frans, “met de kennis van nu is dat misschien makkelijk gezegd maar je doet wat je vanuit je omgeving meekrijgt en wat dan goed of leuk lijkt.

Ik ben opgegroeid in een liefdevolle en beschermende familie en gruwelijk verwend.

Iedereen ging een vak leren en ik ging dus naar de Philips Bedrijfsschool. Later dacht ik: er moet toch meer te verdienen zijn en zo ben ik bij het Rijk gaan werken en heb me door hard werken en steeds blijven studeren opgewerkt tot een directiefunctie. Altijd met heel veel plezier.” José is door omstandigheden al jong verantwoordelijk moeten worden voor het huishouden thuis. Toen ze indertijd naar Amsterdam verhuisden ging ze in de Thuiszorg werken. Ook zij wilde zich verder ontwikkelen en was een van de eersten die de ‘Moedermavo’ ging volgen. Toen haar klas als eerste eindexamen deed, kwam er een artikel in de Libelle. “Die hadden nota bene voor de foto een aantal jonge modellen meegenomen om de boel op te leuken. Nou dat werd door de klas natuurlijk echt niet geaccepteerd!”

5. Wat zijn mooie herinneringen uit je leven?

José: “De geboorte van onze zoon.” Frans: “Ons 50-jarig huwelijksfeest. Die 50 jaar gingen vanzelf maar het feest was grandioos!” Samen: “De komst van onze kleinkinderen.”

6. Volg je de politiek, doen ze genoeg voor senioren?

Frans: “Ik volg het zeker. Vroeger dacht ik dat er genoeg werd gedaan maar nu denk ik dat het strategisch management ten aanzien van de levensloop van mensen beter moet kunnen.

Bijvoorbeeld in de eindfase van je carrière moeten we demotie normaal gaan vinden. Dat moet wel al aan het begin in de structuur ingebed zijn, zodat het ook normaal gevonden kán worden.

Wellicht dat deze coronaperiode politici ook weer nieuwe inzichten en ideeën ingeeft.”

7. Als jij de baas was wat zou je dan als eerste in Nederland veranderen?

Frans: “Woonvormen vinden waar ouderen zelfstandig maar sámen kunnen wonen, soort van bejaardenhuizen in nieuwe stijl. Wij hebben dit huis zelf levensloopbestendig gebouwd maar er komt een tijd dat je meer zorg nodig hebt en dat zou je bijvoorbeeld met een aantal mensen zelf kunnen inkopen.”

José: “HEVO-achtige activiteiten meer in de verschillende wijken situeren. Dat geeft meer saamhorigheid en contacten in je eigen woonomgeving.”

8. Wat is jullie lievelingsgerecht?

José: “Hachee met rode kool en sinaasappel bavarois.”

Frans: “Ondanks dat ik op een culinaire kookclub zit, geniet ik elke week weer van mijn eigen gebakken frietjes met frikandel speciaal.”

9. Wat was jullie grootste miskoop?

Daar moet over nagedacht worden. “Eigenlijk zijn die er niet echt.”

José brengt alles terug als het niet bevalt. Frans laat zich nog wel eens verleiden tot mooi gereedschap wat hij dan uiteindelijk maar 1 enkele maal gebruikt, maar echt een miskoop is dat niet.

10. Mag ik een foto van jullie maken?

“Tuurlijk, met een schilderij van José en de door Frans gemaakte staande lamp erop!”

Tonny van Raaij HEVO-Magazine • mei 2020

9

HEVO BLIJFT BEWEGEN HEVO heeft voor 2020 het thema ‘bewegen’ centraal gesteld. In dat kader publiceren we dan ook in elke editie een artikel rond een club die bewegen hoog in het vaandel heeft. Maar dit keer doen we het noodgedwongen iets anders.

Door het coronavirus immers worden onze clubs behoorlijk ‘geplaagd’ in hun bewegingsdrang.

We hebben een rondgang gemaakt langs de verschillende clubs en gevraagd wat er zoal gedaan wordt om toch lekker en broodnodig in beweging te blijven.

Activiteitencommissie bewegen Bea Intveld: “Aan alle clubbesturen is gevraagd contact te houden met de leden. Van de Sportalliantie kregen we een aantal linken om via de computer mee te doen aan bewegen. Die linken hebben we doorgestuurd naar alle clubs. Ikzelf heb afgelopen weken veel in de tuin gewerkt en maak regelmatig korte wandelingen. Dan kom ik geregeld mensen tegen met wie ik kort een praatje mee maak, op gepaste afstand.”

HEVO-Gymclub Adri van Hulsel: “Elke dag als het weer het toelaat, lopen we naar het dorp. Een kwartiertje. We halen dan koffie bij het zaakje naast Annie Klerks. Daar krijg je een beker koffie mee, die we dan opdrinken op het terras van Bottles. Vaak sluiten daar andere mensen aan, natuurlijk wel op een afstand van 1,5 meter. Het is best gezellig. Dan weer een kwartiertje terugwandelen.

10

HEVO-Magazine • mei 2020

Daarnaast doen we ook mee met de opwarming van ‘Nederland beweegt’, op tv. Ik heb ook wel wat telefonisch contact met de leden, maar het zijn er wel 48…..”

Yoga Petra van Kessel: “Naast de link van Bea Intveld heb ik een specifiek aanbod op YouTube onder de aandacht gebracht. Een van onze leden heeft de docente gevraagd wat dingetjes op papier te zetten; dat gaat ze doen. Of mensen er ook echt wat mee doen, is me niet bekend…”

Badminton Wim Hendriks: “Badminton kan buiten echt niet, dus als er bewogen wordt, dan is het anders. Een beetje humor mag of moet in deze tijd. Ik heb de leden in de app verrast met een filmpje waarin ik op een warme dag mijn polsen oefen: rechts met een waaier om me te verkoelen en links met een glaasje bier om me te verfrissen. Nu weer serieus.

Verschillende leden hebben regelmatig contact in onze app-groep om te informeren hoe het met iedereen gaat.”

Wim Hendriks

Nordic Walking Rita Waslander: “We doen als groep helemaal niets.

Ik weet dat een aantal van onze leden fanatiek alleen wandelen, maar dat weet ik zeker niet van iedereen. Misschien een goed idee om iedereen eens een berichtje te sturen.”

Pilates Jan Martens: “De docente, Marieke, heeft alle deelnemers 2 lessen toegestuurd op video, zodat er thuis oefeningen gedaan kunnen worden.”

Garmt de Vries

Tai Chi: Jacques de Bresser: “Onze 3 docenten hebben een manier gevonden om hun cursisten te laten bewegen. Een van hen, met ongeveer 30 deelnemers, maakt zelf elke week een filmpje van haar oefeningen en stuurt de link naar de deelnemers. De andere 2, voor respectievelijk 15 en 45 deelnemers, maken gebruik van een keuze uit filmpjes van YouTube.

We zijn er ons van bewust dat niet alle deelnemers hiermee worden geholpen, bijvoorbeeld omdat ze niet beschikken over een pc; maar voor de grote meerderheid is dit een oplossing.”

Garmt de Vries en Marjan Vonk: “De Tai Chilerares stuurt filmpjes met oefeningen. Maar in je eentje zijn die oefeningen niet zo eenvoudig. Je moet steeds weer op het scherm kijken. En de discipline is ver te zoeken. Vaker lopend of fietsend boodschappen doen, proberen we ook. Bewegen doen we vooral in onze moestuin. Die ziet er dit jaar dan ook perfect uit. Onkruid krijgt geen kans dit jaar. Zo’n tuingemeenschap biedt ook iets extra’s. Bijna alle leden van de tuinvereniging zijn in hun tuin bezig. We maken een praatje over de heg, wel afstand houdend natuurlijk.

Sportief HEVO Rosmalen Marijke Rijnen-Kenter: “Een van onze leden heeft een boek geschreven over zijn leven. Hij miste het contact met onze sportclub (Sportief HEVO Rosmalen) en vroeg zich af of het leuk zou zijn om iedere week op woensdag (de dag waarop wij normaliter sporten) een hoofdstukje via de mail aan onze leden te laten lezen, om zodoende toch een soort contact te houden.

Het leek het bestuur een goed idee en toevallig is begin april het eerste hoofdstukje verstuurd. Er zijn al diverse positieve reacties ontvangen. Wij sporten dus niet samen, maar hebben op deze manier toch een bepaalde band met elkaar.”

Mattie Daniëls

HEVO-Magazine • mei 2020

11

KOKEN MET RESPECT Koken Na fascinerende met respect reizen voor naar deRusland natuur,indat de afgelopen ook betekent maanden, nadenken heeft over de HEVO-reishet eten van commissie, vlees.

Mestop geeft verzoek veel van stikstofuitstoot een aantal en leden,vlees rood besloten is niet in het zo gezond. voorjaarEr van zijn 2020 meer naar Israël te bezwaren.

Er gaan. is ook een andere kant.

Mest is een belangrijke voedingsstof voor planten.

Bij de Wageningen Universiteit & Research (WUR) wordt geëxperimenteerd met het kweken van voedsel op Mars. Voor het geval dat daar ooit mensen naar toe gaan. Een vulkaan op Hawaii levert een grondsoort die vergelijkbaar is met de Marsbodem: als scherp zand. Verschillende gewassen willen daar - mondjesmaat op groeien. Dat weten we, dankzij het project ‘Foodfor-Mars-and-Moon’. Wat er echt ontbreekt is mest.

De laatste proeven in Wageningen zijn gedaan met een extract dat gewonnen is uit menselijke urine.

De eerste resultaten geven hoop. (www.wur.nl/ ruimtelandbouw) Ik blijf op Aarde en eet vlees met mate: 3 of 4 dagen per week en dan geen grote porties.

12

HEVO-Magazine • mei 2020

Hieronder een recept voor een vleesloze dag.

Spitskool met brie Nodig voor 2 personen: 450 gram kruimige aardappelen 400 gram gesneden spitskool 50 cl melk 1 vleestomaat 200 gram pittige brie scheutje olie theelepel mosterd eetlepel sesamzaad peper, zout, nootmuskaat Bereiding Maak van de aardappelen met de melk, de mosterd en de nootmuskaat een smeuïge puree. Smoor de reepjes spitskool in een scheutje olie, voeg naar smaak wat peper en zout toe. Snijd de tomaat en de brie in plakken.

Vet een ovenschaal in. Verdeel de helft van de gesmoorde spitskool over de bodem, leg hierover de helft van de plakken brie. Verdeel de rest van de kool erover en leg dan de plakken tomaat op de kool. Strijk als laatste een laag aardappelpuree over de tomaat en beleg de ovenschotel met de overgebleven plakken brie. Strooi daarover het sesamzaad. Bak de schotel in het midden van de warme oven op 200° in circa 30 minuten goudbruin en gaar.

Marjan Vonk

SOBERE HERDENKING 2019 stond voor het gebied ten zuiden van de grote rivieren in het teken van 75 jaar bevrijding. In Rosmalen stonden we daarbij eind oktober 2019 al 3 dagen stil. Maar heel Nederland was pas bevrijd in 1945. Dat is deze maand 75 jaar geleden. Het zou dan ook nog groots gevierd worden in mei. Vanwege de coronacrisis loopt dat heel anders. Het virus heeft ons al maanden in de greep. Festiviteiten met veel mensen zijn onmogelijk en gezien het groot aantal slachtoffers ook niet op zijn plaats.

Omdat we toch willen ‘herdenken’ ruimen we in deze editie van HEVO-Magazine graag nog een keer plaats in voor enkele verhalen van dorpsgenoten met herinneringen aan de oorlogsjaren hier en in Nederlands-Indië. Bert van Lokven en Bertus van de Sluis vertellen over hun tamelijk ‘rustige’ ervaringen in Rosmalen. Garmt de Vries en Anneke Schults kregen het duidelijk zwaarder voor hun kiezen in Nederlands-Indië.

HEVO-Magazine • mei 2020

13

DRIEKA VAN LOKVEN: Na fascinerende reizen naar Rusland in de Bert afgelopen van Lokven maanden, werdheeft geboren de HEVO-reisin 1935 en maakte commissie, de oorlog op verzoek mee alsvan kind. een Zoals aantal op veel plaatsen leden, besloten in Nederland in het voorjaar werden van ook 2020in Rosmalen naar Israëlplaatsen te gaan. aangewezen waar de Duitsers werden ingekwartierd. Zo ook in de boerderij bij de ouders van Bert. De hele boerderij werd in feite gevorderd. Het paard werd meegenomen. Nu was er in de oorlogsjaren al veel minder te doen op de boerderij, maar zonder paard viel werkelijk alles stil.

Blindganger Op een bepaald moment stond Bert met zijn moeder Drieka bij de waterput toen ze een harde knal hoorden. Bert en Drieka wisten niet wat er gebeurde, maar de Duitsers wel. Onder de nok van het dak was een inslag van een granaat. “Maak de paarden los, maak ze los!”, riepen ze.

14

HEVO-Magazine • mei 2020

Er stonden paarden van de Duitsers in de stal en zij dachten, dat de boerderij in brand zou gaan.

De granaat ging echter aan de andere kant de boerderij er weer uit: het was een blindganger…

Geen gewonden dus, alleen een gat in het dak.

De jonge soldaat De boerderij was ingevorderd, en ook van het woonhuis namen ze bezit. Toch was er wel overleg met ze mogelijk en Drieka had zelfs wat invloed op hen. Er gebeurde eigenlijk nooit iets echt vervelends. Onder de Duitsers was ook een erg jonge soldaat van maar 16 of 17 jaar oud. Die jongen werd eigenlijk een maatje van Bert. Hij zei vaak tegen Berts moeder: “Ik heb de oorlog niet gewild. Ik wil naar mijn moeder in Duitsland…”.

Voor deze jonge soldaat was Drieka ook een beetje zijn moeder. Dat liet hij overduidelijk blijken. In die dagen lag de frontlinie in de buurt van Kruisstraat en Nuland. Ook deze jonge soldaat moest elke dag mee naar de vuurlinie. Op een gegeven moment zag Drieka de jonge knaap niet meer terugkomen van het front. Korte tijd later zat een officier in de woonkamer een brief te schrijven. Drieka had een voorgevoel dat er iets helemaal mis was en vroeg voor wie de brief bestemd was. De officier vertelde dat de jongeman gesneuveld was en dat hij een brief aan het schrijven was voor zijn moeder. Zo’n hoffelijk gebaar verwacht je niet in tijden van oorlog. Bert was verdrietig, hij raakte een maatje kwijt.

“DER UIT JIJ. LOPEN!” Na fascinerende reizen naar Rusland in de afgelopen maanden, Clandestiene slachting heeft de HEVO-reiscommissie, In oorlogstijd op werd verzoek wel gezegd: van een “Rosmalen aantalvoedt leden, besloten zichzelf en ook half in Den het Bosch”. voorjaar Rosmalen van 2020 stond naar Israël bekend om de tevele gaan. clandestiene slagers. Slachten was echter door de Duitsers streng verboden.

Ook 2 buurjongens van Bert gingen zo nu en dan clandestien slachten. Het grote probleem was het slachtafval: dat raakte je niet legaal kwijt. Dat werd meestal in de grond verstopt. Op een ongelukkige dag werden de jongens waarschijnlijk verraden en de Duitsers startten een klopjacht op 1 van hen, Koen. Die kon nog net ontsnappen en is bij Bert via de achterdeur naar binnen gevlucht. “Drieka, ze hebben me te pakken, ik ben er aan…”. Hij plofte moedeloos op een stoel. Drieka was dan wel klein met 1.60 meter, maar wel erg doortastend. Ze zette de voordeur open en schreeuwde naar de lange Koen: “Der uit jij, lopen! Potverdorie, lopen jij!”. De boerderij stond op de dijk en aan de andere kant waren kleine perceeltjes met aan weerskanten een hoge heg. Goed en wel over de dijk was Koen direct uit het zicht. Dat was zijn redding. De Duitse soldaten kwamen ook binnen via de achterdeur en zochten die lange kerel van ruim 1.90 meter. Drieka reageerde stoïcijns en had natuurlijk niemand gezien of gehoord.

Bevrijding Zoals vele boerderijen op de dag van de bevrijding overkwam, ging ook de boerderij van Bert in vlammen op (Bruggen 19). Ze hadden werkelijk niets meer dan de kleding die ze in de schuilkelder

aan hadden. Geen bed, geen kleding, geen wasmachine; helemaal niets meer.

Er was een klein lichtpuntje: de Duitsers hadden bij hun vlucht een woonwagen achtergelaten.

Toen het gewone leven weer een beetje op gang kwam, verscheen er een auto op het erf.

Het bleek de oorspronkelijke eigenaar van de woonwagen… De Duitsers hadden die bij hem gestolen. De woonwagen werd ontruimd en het gezin vertrok richting Kattenbosch, naar 3 broers van vader; zij hadden een redelijke schuur, goed om in te wonen. Daar aangekomen, bleek ook die boerderij afgebrand en de schuur was dus al door hen bewoond. Wat over bleef, was een oud kippenhok dat al een paar jaar leeg stond. Er was natuurlijk niets in dat hok, maar ze lagen droog in de nacht. Bij hun eigen afgebrande boerderij stond nog wel een hooiberg. Een aannemer heeft daar een halfsteens muurtje omheen gemetseld en het gezin zat weer droog. Maar als het hard vroor, dan vroren de dekens door de vochtige adem aan de muur. Enkele jaren later werd de nieuwe boerderij opgeleverd.

Bert van Lokven en Mattie Daniëls HEVO-Magazine • mei 2020

15

MOEDER VAN DER SLUIS: In 1939 verhuisde Bertus van der Sluis, 9 jaar oud, met zijn ouders, zusjes en broertje, van de Kruisstraat naar een houten hut die in de polder stond. Daar waar nu AH in de Groote Wielen is. Het werd ook wel de Hut van de ouwe Koelewijn genoemd.

Eerst wisten ze nog niks over in oorlog zijn, totdat er een vliegtuig met hakenkruis overvloog en zijn vader zei: “Dit gaat helemaal mis!” Toch merkten ze er tot halverwege 1943 niet zoveel van, totdat er een stuk of tien Duitse soldaten bij hen werden ingekwartierd.

Het cafeetje, waar ze nog wat limonade en een enkel flesje bier verkochten, werd vol stro gelegd.

Daar sliepen de soldaten. Er werd daarna helemaal niks meer verkocht. Ze hadden eigenlijk geen last van hen en soms ging er zelfs een soldaat mee kievieten vangen en kreeg Bertus stiekem een sigaret te roken.

Ze hadden stellingen gemaakt bij de Hoefgraaf (bij de brug van De Wetering). Toen de Engelsen en Amerikanen optrokken uit Oss, schoten zij op een zekere dag wel 20 granaten op hen af. De Duitse overste zag het met zijn verrekijker en gebood de familie in de schuilkelder te gaan. Er zat nog water in de kelder, maar ze waren blij te kunnen schuilen voor eventuele granaten die hen zouden kunnen raken.

Omdat de Engelsen en Amerikanen oprukten vanuit Oss, lieten de Duitsers de polder onder water

16

HEVO-Magazine • mei 2020

GEEN HUT MEER lopen en de familie vluchtte naar grootvader in de Krommenhoek. Om spullen mee te nemen, pakte mijn vader een fiets onder het hooi uit. Die was daar al die tijd verstopt geweest. Gelukkig hoefden ze hem niet in te leveren. Ook een karretje van het station ‘s-Hertogenbosch en een oude kruiwagen werden volgeladen. Bij opa kon ook niet iedereen slapen en dus verbleef Bertus bij Steven Tibosch op d’n Hennist (Heinis), waar hij ook werkte. Bertus sliep in een platgelegde kast met daarin stro. “Ik was een van de eersten die elke dag ‘uit de kast’ kwam”, grapt Bertus.

enkele maanden. Daar was het veilig, want vanuit Hedel werd nog steeds op Rosmalen geschoten.

Na de oorlog zijn ze teruggekeerd naar de hut om alles schoon te maken. Terwijl zijn vader opzij van de hut land omspitte, ontstond er brand aan de andere kant, waarschijnlijk door fosfor of munitie.

Alles lag meteen in as en toen hadden ze echt niks meer.

Ook bij opa werd een schuilkelder gegraven door Bertus z’n vader en haalden ze oude steigerplanken bij Pennings en masten van de hei. Bij boer Swanenberg in Berlicum moest Bertus stro halen, maar Swanenberg was niet thuis en Bertus keerde om. Eenmaal thuis was de schuilkelder ingestort.

Als er al stro was geweest, was zijn vader zeker bedolven geweest.

De aanvallen bleven doorgaan en ze vluchtten op zekere dag naar de schuilkelder bij de school. Er was daar al een besmet meisje en die besmette zijn zussen met tbc. Mariaoord was later het gevolg. Na een tijdje bij opa te hebben ingewoond, zijn ze naar boer Weigergangs in Berlicum verhuisd.

De vader van Bertus lette op het vee in de polder en de boer bood aan om bij hun in te trekken voor

Weer terug naar opa, op de Krommenhoek, kregen ze een klein boerderijtje toegewezen en later op De Bergen een huisje. Er werd een vergunning aangevraagd voor herbouw van de hut, maar toen die binnen kwam heeft moeder van der Sluis die verbrand. Voor haar geen hut meer! Bertus was nog geen 16 jaar en hoefde dus niet in dienst. De oorlog was voor hem op tijd voorbij.

Bertus van der Sluis en Mattie Daniëls

HEVO-Magazine • mei 2020

17

KIND IN HET TJIDENGKAMP: Als Na 3-jarig fascinerende kind werd reizen ik met naar mijn Rusland moeder in dein Bandung met een vrachtwagen weggevoerd, nadat afgelopen mijn maanden, vader kortheeft daarvoor de HEVO-reisop transport was gezet. Wij mochten meenemen wat we konden commissie, dragen. op verzoek Ik nam van mijneen poppenwagentje aantal mee met wat spulletjes. Na een eindeloos lange leden,enbesloten afschuwelijke in het treinreis voorjaar van in opeengepakte 2020 wagons, kwamen we terecht in het kamp Tjideng: naar Israël een te kamp gaan. voor vrouwen met kinderen tot 10 jaar. Hier hebben mijn moeder en ik met zeer veel vrouwen en kinderen samengehokt, 4 jaar gebivakkeerd. We deelden een bed op een galerij en naast ons bed liep een goot.

Mijn moeder werd tewerkgesteld in de gaarkeuken.

Als kind had ik alle vrijheid om op mijn blote voeten in het kamp rond te dwalen. Wel moest ik goed uitkijken voor de Jappen, want iedereen moest voor hen buigen; deden we dat niet, dan kregen we slaag. Ik was altijd op zoek naar iets eetbaars: een kikker of een slak. Ik had voortdurend honger. Op het laatst was er geen eten meer te vinden: alle honden, katten, slakken en kikkers waren verdwenen. We kregen 1 keer per dag een bekertje stijfselpap en wat brood. Af en toe kwam er een vrachtwagen met groenten langs. Dan liep ik er achteraan in de hoop dat er een paar sprietjes taugé vanaf zouden vallen. Toen ik 6 jaar werd, kreeg ik een cadeau: een banaan. Ik vermoed dat ik zelfs de schil heb opgegeten.

Onderwijs was er niet; soms gaf mijn moeder mij wat les of besteedde een non, die vroeger onderwijzeres was geweest, aandacht aan de kinderen. Het kampleven was angstig en zwaar. Ik werd jong getuige van vechtpartijen, zieke mensen en strenge bestraffingen door de Jappen. Soms

18

HEVO-Magazine • mei 2020

moesten wij van de Jappen grassprieten plukken.

Om het kamp stond een omheining van gedèg, een muur van rieten bamboematten. Aan de andere kant van de afscheiding woonden inlanders die door het gedèg stiekem voedsel ruilden tegen sieraden, toen die er nog waren. Ook de Jappen woonden buiten het kamp.

VOORTDUREND HONGER Na fascinerende reizen naar Rusland in de afgelopen maanden, heeft de HEVO-reiscommissie, op verzoek van een aantal leden, besloten in het voorjaar van 2020 naar Israël te gaan.

Anneke Schults is voorzitter van de vereniging HONI ‘42-’49, Herdenking Oorlogsslachtoffers Nederlands-Indië.

Van de bevrijding herinner ik me nog wel wat. Het kumpelen hield op: het einde van het vernederende buigen, buigen en nog eens buigen voor de Jappen tijdens het urenlang op appèl staan. We konden nu vrij buiten de poort van het kamp lopen. We kregen weer eten en hadden geen honger meer.

Wel moesten we oppassen niet door het voedsel

ziek te worden; de gezondheid was al slecht door ondervoeding en ziekte.

In die tijd kwamen vrachtwagens het kamp opgereden met mannen erin. Vrouwen renden op de wagens af om te kijken of hun man erbij was, niet wetend wat er met hem was gebeurd en of hij nog leefde. Ze hadden elkaar lang niet gezien.

Gelukkig was mijn vader daar op een dag ook bij, al herkende ik hem eerst niet: zo’n rare dunne man.

Mijn vader was voor mij de foto in de koffer waar ik elke avond naar had gekeken!

Na de bevrijding gingen we voor een half jaar naar Nederland om aan te sterken en familie te bezoeken. Met een schip werden we erheen gebracht. We sliepen op de boot in grote ruimen en in stapelbedden. Kleren die geschikt waren voor het koude Nederland - het was winter hadden we niet; die kregen we onderweg. Na 4 jaar op blote voeten te hebben gelopen, kreeg ik schoenen. Tijdelijk terug in Nederland logeerden wij bij diverse familieleden in meerdere steden. Na 3 maanden moest mijn vader terug naar Indonesië.

Mijn moeder en ik volgden later. Ons oude huis stond er nog, maar alle spullen waren verdwenen.

Mijn ouders slaagden erin een nieuw bestaan op te bouwen.

Anneke Schults

HEVO-Magazine • mei 2020

19

“MIJN JEUGD WAS ZEKER GEEN TEMPO DOELOE!” Vóór de oorlog was mijn vader als schoolhoofd aan een Chinees-Indische school in Batavia verbonden. In 1942 werd hij van zijn gezin gescheiden; in 1944 moest hij aan de Pakan Baroe-spoorweg werken op Sumatra. Op weg daarheen werd het Japanse vrachtschip Junyo Maru in september 1944 door een Britse onderzeeboot getorpedeerd. Bijna alle opvarenden, onder wie ook mijn vader Marten, lieten daarbij het leven; in totaal 1.100 Britten, 1.100 Nederlanders en 4.200 Indonesische werksoldaten.

Garmt voor het huis in 1939 In het najaar van 1942 werd ons gezin gedwongen te verhuizen naar een kleinere woning. In augustus 1943 moesten we weer verhuizen, ditmaal naar Kamp Tjideng, waar we nog op 3 verschillende

20

HEVO-Magazine • april mei 2020 2020

plekken hebben gewoond, telkens met beperktere woonruimte en met steeds minder huisraad. Bij elke verhuizing moesten we de helft van onze huisraad achterlaten; je nam in de praktijk alleen maar mee wat je kon dragen. De leefomstandigheden werden bij elke verhuizing slechter. Steeds meer mensen moesten op steeds minder woonruimte zien te overleven. In het Tjidengkamp stond je bed op je koffer, je sliep op je bezit. Een schrijnend gebrek aan hygiëne en totale verpaupering waren het

Foto van vlak na de oorlog van de ‘Laan Trivelli’, in kamp Tjideng. Hier hebben zowel Anneke Schults als Garmt de Vries gewoond. In één huis woonden tientallen mensen. Vrouwen waren altijd bezig met wassen en schoonmaken, hygiëne was cruciaal om te overleven. gevolg. Het verhaal over de stank, die in Tjideng nog een half jaar na de bevrijding te ruiken was, spreekt daarbij boekdelen.

Schoolfoto, Garmt staat midden in de achterste rij Ik had het geluk om bij mijn moeder te mogen blijven, want ik was net te jong om naar het jeugdinterneringskamp te worden gestuurd. De Nederlandse kampleiding had mij in het kamp een dagelijkse taak toebedeeld: ik moest als 9-jarige op een fietsje rondrijden en met een bel het appèl aankondigen dat 2 maal per dag moest plaatsvinden.

In het begin zorgde de Chinese gemeenschap in Batavia/Djakarta nog voor voedsel: rijst, groente en tapiocameel, maar geleidelijk was er steeds minder voedsel beschikbaar. De honger werd steeds nijpender. Soms kon je via het gedèg smokkelen: als kinderen daarop betrapt werden, moesten de moeders voor straf urenlang in de brandend hete zon staan of kregen ze stokslagen.

Kampcommandant was de beruchte kapitein Sonei Kenichi, die in 1946 ter dood werd veroordeeld.

Op de hoek van de straat stond de vuilniston en iedere dag kwam een vrachtwagen daar de doden ophalen. Ik herinner me dat ik van mijn moeder een doodzieke vrouw moest voorlezen om haar lijden te verzachten. Toen zij stierf, erfde ik een houten kist en mijn moeder de inhoud ervan: haar schamele bezit. Ik heb de stervende mevrouw waarschijnlijk uit Bulletje en Bonestaak voorgelezen, want dat was het enige leesboekje dat ik in het kamp bezat: een stripverhaal met de avonturen van ondeugende jongens.

Garmt de Vries en Guido Robbens

HEVO-Magazine • mei 2020

21

DE VERGETEN OORLOG De fascinerende Na vereniging Herdenking reizen naar Oorlogsslachtoffers Rusland in de Nederlands-Indië (HONI ’42-’49) heeft een afgelopen maanden, infoboekje samengesteld heeft over de HEVO-reisde oorlog in het voormalige Nederlands-Indië tijdens de commissie, Tweede Wereldoorlog. op verzoek Anneke van eenSchults, aantal voorzitter van HONI en HEVO-lid, heeft hiervoor het leden, besloten initiatief genomen. in het voorjaar van 2020 naar Israël te gaan.

Anneke: “Het boekje is bedoeld als aanvulling op het geschiedenisonderwijs voor groep 8 in het basisonderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Er is veel onwetendheid over de vele Nederlanders die leefden in het voormalig Nederlands-Indië vóór, tijdens en na de oorlog. Die zaten daar in de periode 19421945 gevangen onder de Japanse bezetting en werden op 15 augustus 1945 bevrijd.”

Door dit boekje - met hulp van sponsors - beschikbaar te stellen aan het onderwijs, hoopt Anneke dat toekomstige generaties deze oorlog niet ‘definitief’ zullen vergeten en dat 15 augustus ook als Nationale Herdenkingsdag meer bekendheid krijgt. De introductie van het boekje had Anneke gepland op 15 augustus dit jaar bij de jaarlijkse herdenking. Maar helaas kan ook deze herdenking vanwege het coronavirus niet doorgaan, zoals ook eerder op 2 mei een speciale herdenkingsavond afgelast moest worden.

Zodra De Ontmoeting weer open is, zijn daar enkele exemplaren van het boekje beschikbaar voor geïnteresseerden.

22

HEVO-Magazine • mei 2020

AANGIFTE IN CORONATIJD Voorfascinerende Na de belastinginvullers reizenvan naar HEVO Rusland zijn maart in de en april de drukke afgelopen maanden, maanden.heeft Immers devóór HEVO-reis1 mei moet de aangifte weg commissie, op zijn. verzoek Ieder van jaar een helpen aantal we met 7 belastinginvullers leden, besloten bij in HEVO het voorjaar zo’n 225van mensen 2020 met hun belastingaangifte naar Israël te gaan.en toeslagen. Een deel van die aangiften ligt op mijn bordje. Maar dit jaar ging het allemaal wat anders dan andere jaren. Normaal gesproken bezoeken we de mensen thuis. We praten dan bij en kijken we of we alle gegevens hebben om de aangifte te doen. Ook dit jaar waren we er weer klaar voor: laatste ontwikkelingen gevolgd, oefenopdrachten van de Belastingdienst gemaakt en een bijscholingsbijeenkomst gehouden.

Zo begon ik eind februari met de afspraken, bezoekjes aan huis, alle gegevens te verzamelen en te horen of er bijzonderheden waren. Maar begin maart moesten we plotseling stoppen met de huisbezoeken in verband met de coronaperikelen.

Met het idee, dat dat na een paar weken wel weer over zou zijn en we weer verder konden, heb ik in maart niet veel meer gedaan. Maar ja, toen eind maart duidelijk werd, dat het niet-op-bezoek-gaan veel langer ging duren, ben ik gaan proberen de contacten zo veel mogelijk via telefoon en e-mail te leggen.

Mijn voordeel daarbij is dat ik bij veel mensen al jarenlang kom en dus weet hoe de persoonlijke omstandigheden zijn. Dat maakt het contact op afstand een stuk makkelijker. En na een onwennig begin ging dat ook steeds beter. Je ontwikkelt een bepaalde routine en komt er dan achter, dat het zo ook lukt. Soms ging ik stukken ophalen bij mensen

aan de voordeur, sommige mensen stopten de gegevens bij mij thuis in de brievenbus. Met anderen kon ik via mail en telefonisch de gegevens van de vooringevulde aangifte controleren. Met wat kunst- en vliegwerk is het merendeel van de aangiften dan ook op deze manier ingevuld en vóór 1 mei verzonden. In een paar gevallen, bijvoorbeeld als de situatie door overlijden gewijzigd is of als we er door de telefoon niet goed uitkwamen, heb ik uitstel gevraagd en dat geeft ons de ruimte tot 1 september. Ook die aangiften gaan de komende maanden wel lukken.

Was dit nu leuk? Het antwoord is nee. Persoonlijk vind ik het heel jammer dat de bezoeken aan huis in deze periode dit jaar niet konden doorgaan.

Even gezellig bijpraten bij een kopje koffie heeft ook zijn charmes en daarna samen alle benodigde gegevens bij elkaar scharrelen. Ik heb dat gemist.

Ik hoop dat we volgend jaar toch weer gewoon bij u op bezoek kunnen komen. Opvallend vind ik wel de positieve manier waarop iedereen omgaat met de huidige omstandigheden. In het algemeen redden de mensen zich goed. Natuurlijk ervaart men de beperkte bewegingsvrijheid als vervelend, zeker wanneer men ‘opgesloten’ zit in een verzorgingshuis. Tegelijkertijd ziet iedereen wel de noodzaak en is men toch positief gestemd over de toekomst. Iemand zei tegen mij: “Het is lastig, maar we hebben het hier in Nederland nog heel goed.

Laten we onze zegeningen tellen”.

Paul Scholten, ouderenadviseur en belastinginvuller HEVO-Magazine • mei 2020

23

HET REPAIR CAFÉ Op Na7fascinerende februari 2018 reizen is onder naar Rusland de vlag van in deHEVO Rosmalen, gestart met de eerste Repair Café afgelopen ochtend. maanden, Het is een heeftsucces de HEVO-reisgebleken. We hebben ongeveer 90% van de aangeboden zaken commissie, weer een op verzoek nieuw leven van een kunnen aantal geven. Soms door het vervangen van een stekker en soms leden,door besloten een geheel in het apparaat voorjaar van te reviseren.

2020 Er komen bezoekers met allerlei zaken zoals huishoudelijke naar Israël teapparatuur, gaan. gereedschap, audioapparatuur en op de eerste woensdag van de maand met rollators.

Het Repair Café draait – de naam zegt het al om repareren. Er is gereedschap en materiaal aanwezig om alle mogelijke reparaties uit te voeren. Van elektrische apparaten, serviesgoed, gebruiksvoorwerpen, speelgoed et cetera. Ook zijn er deskundige vrijwilligers, met reparatiekennis en vaardigheden op allerlei terreinen. In het Repair Café gaan bezoekers, met hulp van de deskundigen, zelf aan de slag. Ze moeten in ieder geval wel aanwezig blijven bij de reparatie.

Mensen gooien nu hun kapotte bedlampje, staafmixer, stoeltje of audio apparaat weg, omdat reparatie bij een bedrijf duurder is dan een nieuw product. In Nederland gooien we sowieso ontzettend veel weg. Ook dingen waar bijna niets mis mee is, en die na een eenvoudige reparatie weer prima bruikbaar zijn. Helaas zit repareren bij veel mensen niet meer in het systeem. Door vaker te repareren zijn minder grondstoffen en energie nodig om nieuwe producten te maken. Daarmee wordt ook de CO2-uitstoot beperkt. Bij het maken van nieuwe producten – en het recyclen van oude – komt CO2 vrij. Het Repair Café draagt bij

24

HEVO-Magazine • mei 2020

aan een mentaliteitsverandering. Die is nodig om mensen enthousiast te maken voor een duurzame samenleving. Maar bovenal wil het Repair Café laten zien dat repareren leuk is, en vaak heel makkelijk. Kom het ook eens proberen!

Door deze mensen in het Repair Café te helpen in ruil voor een vrijwillige bijdrage, beconcurreren we niet de professionele reparateur, maar eerder de fabrikant die wil dat je je oude spullen weggooit en nieuwe koopt. Mocht het onverhoopt toch niet lukken om uw klacht te verhelpen dan moet u het ingebrachte zelf weer meenemen. Wij hebben helaas geen opslagruimte.

Op iedere eerste en derde woensdag van de maand, behalve in juli en augustus, bent u normaliter (nu vanwege het coronavirus voorlopig niet) van harte welkom in het Repair Café. We zijn open van 9:30 tot 12:00 uur aan de Mimosastraat (basisschool en SJV kind centrum). U hoeft geen lid te zijn van HEVO, maar dat mag natuurlijk wel.

Namens het Repair Café team, Wim Hendriks

De reparateur en de klanten Jacques Vossen vertelt, dat hij vanuit zijn voormalig beroep Na fascinerende als elektronicus/technoloog reizen naar Rusland op de afdeling in de Klinische Fysica/Medische afgelopen maanden, heeft Technologie de HEVO-reisvan het JBZ de nodige kennis commissie, op verzoek bezit omvan apparatuur een aantal te kunnen repareren. leden, besloten Hij had in gehoord het voorjaar dat het Repair van 2020 Café bij HEVO Israël naar opgestart te zou gaan. worden. Ook is Jacques actief in het Repair Café in De Moerkoal in Berlicum. “Dus ik sta er niet vreemd in”, zegt hij. De kapotte apparatuur, die aangeboden wordt, is vaak seizoenafhankelijk.

Zo worden heggenscharen en boormachines vaker vlak voor de zomer aangeboden. Vrouwen komen met stoomstrijkijzers, koffiezetapparatuur, frituurapparatuur; mannen bieden vaak elektrische machines, verlichting en stereoapparatuur aan.

Wat mij veel voldoening geeft, is het feit dat de aanbieder met een tevreden gevoel weer huiswaarts gaat, als ik het apparaat heb kunnen repareren. Dat is echter helaas niet altijd het geval, omdat vele apparaten zo gemaakt zijn, dat wij ze niet kunnen openen zonder ze te beschadigen.

Vaak heb ik herstelapparatuur in voorraad, maar mocht dat niet het geval zijn, dan overleg ik met de aanbieder hoe en waar materiaal besteld kan worden. Heeft hij of zij het materiaal, dan komt

men weer met een blij gezicht terug naar het Repair Café. Weet u wat dan zo fijn is: er zijn geen maakkosten aan de reparatie verbonden. In ons lokaal staat een glazen pot, waarin vrijwillig een leuke bijdrage gestort wordt.

Na de oproep in de weekbrief ontving de redactie 4 reacties van tevreden klanten. Joh. Sleutjes schreef: “Beste vrijwilligers, hartelijk dank, mijn koffiezetapparaat doet het weer uitstekend. De koffie smaakt weer als vanouds.” En Truus van den Eng: “Ik ben geweldig geholpen door de heren van het Repair Café, mijn Kärcher raamwasser, waterkoker, alles perfect gerepareerd. Dank jullie wel!” Harrie Keijzers mailde: “De mannen hebben vorig jaar mijn stofzuiger gerepareerd. Ze zijn geweldig! Ga zo door.” Mieke Eijkman- Van Lamoen ten slotte: “Begin 2020 is bij mijn ‘kersthuis’ door 1 van uw vrijwilligers, bijgestaan door een Cellomedewerker, vakkundig de verlichting gerepareerd.

Met heel veel geduld werd de reparatie uitgelegd en uitgevoerd.”

Jacques, bedankt voor het online-interview en Joh., Truus, Harrie en Mieke bedankt voor jullie reactie via de mail!

Piet Kerssens HEVO-Magazine • mei 2020

25

ZOMERSCHOOL 55+ Al voor Na fascinerende het 11ereizen jaar biedt naar Rusland Zomerschool in de afgelopen 55+ in de maanden, vakantieperiode heeft de een HEVO-reisgevarieerd commissie, opvan programma verzoek dagactiviteiten van een aantal op het leden, besloten gebied van kunst, in het voorjaar cultuur,vaneducatie, 2020 naar Israël en creativiteit te beweging. gaan.

Die activiteiten zijn bedoeld voor alle senioren in de gemeente ’s-Hertogenbosch.

Welzijnsorganisatie Divers organiseerde in 2010 de eerste Zomerschool 55+, met hulp van enkele vrijwilligers. In 9 dagen werden 34 activiteiten aangeboden. Inmiddels is het aantal dagen Zomerschool gegroeid tot 15 en het aantal activiteiten tot 112. Het aantal deelnemers steeg van nog geen 200 naar ruim 550!

Vrijwilligers Vanaf 2014 wordt de Zomerschool 55+ georganiseerd door een team vrijwilligers die onder de paraplu van de Stichting Actieve Senioren (SAS) vallen. SAS is een zusterorganisatie van

26

HEVO-Magazine • mei 2020

HEVO en is actief in de verschillende wijken van ‘s-Hertogenbosch. Het kernteam Zomerschool 55+ bestaat uit 7 mensen. Fia de Vos van SAS en Ben Krijbolder van HEVO, respectievelijk voorzitter en lid van het kernteam, praten mij bij. In deze coronatijd gaat dat per mail en telefoon. Fia benadrukt: “Het hele programma wordt bedacht en uitgevoerd door vrijwilligers. Ook onze gastdocenten zijn vrijwilligers. Zij ontvangen alleen een kleine tegemoetkoming in de kosten”.

Programma Het kernteam gaat vanaf januari op zoek naar ideeën.

Natuurlijk worden goedbezochte activiteiten van het vorige jaar opnieuw aangeboden, maar er zijn ook altijd nieuwe activiteiten. Het team informeert bij ouderenorganisaties in de buurt, kijkt naar nieuwe initiatieven in de stad en houdt bij wat zomerscholen in de omgeving doen. En natuurlijk wordt geput uit de ideeën van deelnemers en vrijwilligers. “Er is nooit gebrek aan ideeën” mailt Fia, “soms moeten we zelfs op de rem trappen.” Het aanbod moet deelnemers aanspreken. De kosten per activiteit moeten zo laag mogelijk zijn. En de activiteiten moeten passen in de agenda van alle betrokkenen. Kortom, een hele klus! En dan moet er nog een geschikte plek gevonden worden. Naast de locatie van aanbieders, wordt vooral gebruik gemaakt van wijkcentrum De Stolp in de Aawijk en De Ontmoeting in Rosmalen.

Na fascinerende reizen naar Rusland in de afgelopen maanden, heeft de HEVO-reiscommissie, op verzoek van een aantal leden, besloten in het voorjaar van 2020 naar Israël te gaan.

Veel diversiteit Het uiteindelijke programma omvat een breed aanbod: een presentatie, een excursie die wat extra’s biedt, een wandeling door een mooi buitengebied, museumbezoek, kennismaken met een hobby, een bedrijf of een sport. “Die variatie in thema’s is grandioos!” schrijft een deelnemer op het enquêteformulier. De activiteiten geven ook een beeld van wat er in de rest van het jaar voor senioren is te doen in onze stad. Twijfel je of je een cursus ‘Positief gezond oud worden’ van Farent wil volgen, dan biedt de Zomerschool een aardige manier om dat uit te proberen: kom 1 dagdeel kijken wat er besproken wordt en voel of het bij je past. De Zomerschool biedt ook de gelegenheid om andere mensen te ontmoeten. Tijdens elke activiteit wordt koffie of thee geschonken, een

moment om met elkaar van gedachten te wisselen.

Kortom een win-win-win aanbod: een leuk uitje, iets leren en een ontmoeting. De activiteiten worden begeleid door een gastvrouw of gastheer, herkenbaar aan de bloemslinger die zij dragen. Zij zijn aanspreekpunt tijdens de activiteit, schenken koffie en thee en vragen deelnemers om na iedere activiteit een enquêteformulier invullen. Kortom, ze zijn het visitekaartje van de Zomerschool 55+.

Nieuw aanbod Al enkele jaren kunnen deelnemers activiteiten ook samen met hun kleinkind doen. Fia: “We weten dat veel opa’s en oma’s in de vakantieweken oppassen en zo kun je van de Zomerschool genieten, samen met een kleinkind.” Nieuw is ook een ‘driekwart’ dagtocht, zoals vorig jaar naar De Biesbosch.

HEVO-Magazine • mei 2020

27

Het vertrek is halverwege de ochtend, met lunch en diner. Vooral oudere senioren maken daar graag gebruik van, het geeft een echt vakantiegevoel.

“Samen uit, samen gezellig. Een nieuw contact gekregen.

Na fascinerende Hele positieve reizendag naardus!”

Rusland schrijftin een de deelneemster afgelopen maanden, op het enquêteformulier. heeft de HEVO-reisEn de minder commissie, mobiele opsenior? verzoek Er zijn vandiverse een aantal activiteiten die leden, je vanuit besloten je stoel in mee het voorjaar kunt doen:van een2020 virtuele stadswandeling naar Israël te gaan. of rondvaart, of een prachtige film in PERRON-3. Fia: “Komend jaar komt er een middag over Toon Hermans en er wordt voor het eerst een pubquiz gehouden.” “Het wordt ieder jaar leuker”, vult Ben aan. “En natuurlijk probeert de Zomerschool ook voor mannen een attractief programma te bieden. Daarvoor worden activiteiten op het gebied van computers aangeboden en worden bedrijven bezocht: dat blijken voor mannen interessante excursies.”

Prijzen Ieder jaar organiseert het ‘ING Nederland Fonds’ de campagne ‘Help Nederland vooruit’. Daarmee ondersteunt de bank maatschappelijke projecten in het vrijwilligerswerk. De bank kiest per gemeente 5 organisaties, die voor een prijs in aanmerking komen. Welke prijs, is afhankelijk van het aantal stemmen dat die organisaties weten te behalen.

“We moesten campagne voeren om stemmen te trekken. Dat hebben we gedaan via alle mensen en organisaties die bij de Zomerschool 55+ betrokken zijn. Op zaterdag 21 maart kregen we een cheque van € 5.000, omdat we in onze regio de meeste stemmen hebben gekregen. Bedankt dus allemaal!” staat op de website. Uiteraard wordt dat bedrag aan het programma besteed.

Zomerschool 55+ heeft zich ook ingeschreven voor de Nationale Vrijwilligersprijzen 2020.

De Gemeente ’s-Hertogenbosch selecteerde 5 organisaties, waaronder de Zomerschool en op 18 februari werd bekend dat de Zomerschool tot de 12 landelijk genomineerde organisaties behoort. Ben: “Daarmee hebben we in ieder geval een promotiefilm van € 3.000 gewonnen. Die wordt deze zomer door een professioneel bureau gemaakt.”

Sociale beperking Het kernteam heeft, ondanks de coronamaatregelen, besloten gewoon door te gaan. Het programma is klaar, het boekje met het aanbod is naar de drukker. Begin mei komt het uit. Als het dan weer mogelijk is, kunt U het boekje afhalen in De Ontmoeting, maar het staat ook online. U kunt zich verlustigen in het aanbod en u inschrijven. “Het is niet helemaal zeker of de Zomerschool in juli echt door kan gaan,” mailt Fia, “Maar inschrijven kan wel en tegen de tijd dat er betaald moet worden, rond 20 juni, is duidelijk of we vanaf 13 juli kunnen starten.” Op de website vindt u altijd de laatste informatie: www.sasdenbosch.nl, onder het kopje ‘Zomerschool’.

Marjan Vonk

28

HEVO-Magazine • mei 2020

DE MALAISE VAN HET TALENONDERWIJS Op het moment waarop ik dit schrijf heeft Nederland nog welgeteld 1 hoogleraar Franse Letterkunde: alleen Alicia Montoya houdt aan de Radboud Universiteit Nijmegen de tricolore nog hoog. Op de middelbare scholen deelt het Frans in de malaise die ook het Duits treft. Waar de belangstelling voor de taal van onze buurlanden zorgwekkend laag is, wordt Nederlands door scholieren zelfs als het saaiste schoolvak gekwalificeerd. Het resultaat: bij de universiteiten daalt het aantal eerstejaarsstudenten Nederlands aanzienlijk; voor Frans en Duits opteren enkel nog de spreekwoordelijke ‘3 man en een paardenkop’.

Bij het huidige moedertaalonderwijs vormen grammatica en zinsontleding de hoofdmoot van de lessen, als voorbereiding op het ‘heilige’ CITOleesexamen. De ruimte in het curriculum voor alles wat taal leuk maakt, zoals literatuur, poëzie, muziek, debat en theater, is de afgelopen decennia op nogal geniepige wijze weggestreept.

derde of vierde naamval of de Franse subjonctif.

Dan kun je toch beter bij een HBO-inrichting een opleidinkje volgen, waarmee je later de baas wordt van dat ‘domme’ talenvolkje!?

Het profiel Cultuur & Maatschappij op de middelbare school bereidt als enige voor op een taal- en cultuuropleiding, maar wordt denigrerend afgedaan als ‘pretpakketje’. Welke bolleboos wil daar nou voor kiezen in het besef dat in de huidige samenleving alles gericht is op praktisch nut en economisch rendement?

Hier verstomt elke tegenspraak. Dat de internationale handel en de Nederlandse kenniseconomie in het verleden gebaseerd waren op diepgaande kennis van andere talen en culturen, dat is ‘Schnee von gestern’? Nu, in de geglobaliseerde samenleving zouden taal- en cultuurexperts overbodig zijn voor de wetenschap, voor de Nederlandse kenniseconomie en voor de maatschappij als geheel. Gelooft u het ook?

De gemiddelde scholier denkt dat een talenstudie beperkte carrièremogelijkheden biedt. Kopschuw is zij – en vooral hij – voor een talenstudie! Het idee dat je je tot aan je 67e voor de klas moet staan uitsloven om het verschil uit te leggen tussen een bijvoeglijke en een bijwoordelijke bepaling, zorgt voor meewarig gegniffel. Al evenmin overheerst het sexy gevoel bij de Duitse voorzetsels met

HEVO-Magazine • mei 2020

29

DOEK VALT DEFINITIEF Na fascinerende reizen naar Rusland in de Na afgelopen 10 jaarmaanden, houdt ‘Rosmalen heeft de HEVO-reisuit de Coulissen’ op te bestaan. Van de 9 spelers van de HEVO-toneelclub commissie, op verzoek hebbenvan er 4een aangegeven aantal om gezondheids- en andere persoonlijke redenen te leden, stoppen. besloten Helaas in het luktvoorjaar het onvoldoende van 2020 om nieuwe leden aan te trekken en daarom is met pijn naar in Israël het hart te gaan. besloten om de club op te heffen.

In 2011 trad ‘Rosmalen uit de Coulissen’ voor het eerst voor het voetlicht met ‘Inwoning verplicht’.

Meer dan 500 bezoekers zagen in PERRON-3 Jo van Creij, Jeanne van Roosmalen, Annie Twigt, Thérese Smulders, Ton Kipperman, Annie van Os en Chris Hokke binnen HEVO ‘debuteren’. Deze komedie verhaalde over een echtpaar dat erg uit de hoogte deed, maar feitelijk geen cent te makken had. De regie was in handen van Ton Kipperman, die daarna nog jaren als voorzitter-speler en stimulator aan de groep verbonden bleef.

De jaren erna waren er 2 belangrijke ontwikkelingen.

Met Marianne Weterings kwam er een nieuwe regisseur. En na de opening van De Ontmoeting vonden de uitvoeringen plaats in het eigen HEVOgebouw. Vrijwel altijd stond er een komedie op het programma. De groep heeft ook wel eens een tragikomedie uitgeprobeerd, maar het publiek had een duidelijke voorkeur voor humor en liep niet warm voor serieuze stukken. Ieder jaar was er volop belangstelling van het publiek en kon er 3 keer voor volle zalen worden gespeeld. Afgelopen zomer verhuisde de toneelclub naar de nieuwe zaal van Annenborch. In november 2019 voerden ze daar nog met veel succes 3 eenakters op.

30

HEVO-Magazine • mei 2020

Jodi van der Velden is 5 jaar lid van de HEVOtoneelgroep en de huidige voorzitter. Zij betreurt het enorm dat het avontuur hier ophoudt. Corrie Peters maakt 2 jaar deel uit van het gezelschap.

Beiden hadden geen echte ervaring als acteur en vonden het zeker in het begin dus erg spannend.

Jodi: “Er was altijd al veel schommeling in ons ledenbestand, dat is natuurlijk ook inherent aan onze leeftijd. Na Corrie is er niemand meer bij gekomen en zijn er alleen maar spelers weggevallen. We bleven nu slechts met 5 over, dat vind ik gewoon te weinig om nog aan een nieuwe productie te beginnen.”

VOOR HEVO TONEEL Na fascinerende reizen naar Rusland in de afgelopen maanden, heeft de HEVO-reiscommissie, op verzoek van een aantal leden, besloten in het voorjaar van 2020 naar Israël te gaan.

En Corrie vult aan: “Ook in de aanloop naar nieuwe stukken - terwijl we al druk aan het repeteren waren - vielen soms mensen weg. In 2018 moesten we zelfs enkele spelers van toneelclub Berlicum inschakelen.” Waar de overgebleven 5 nog lang twijfelden over doorgaan of niet, heeft Jodi als voorzitter de knoop doorgehakt. “Het is ook gewoon een te smalle basis, 5 spelers. Je bent beperkt in de keuze van je stuk en er mag dan écht niets gebeuren. We zijn ons nu aan het oriënteren buiten HEVO, maar er zijn helaas niet veel toneelclubjes in onze leeftijdsgroep. En waar ze al zijn, kampen ze vaak met hetzelfde probleem: het aantal spelers.”

De verhuizing naar Annenborch heeft achteraf gezien ook niet positief uitgewerkt. Mede hierdoor zijn ook enkele spelers afgehaakt. “Door de verhuizing zijn we de link met HEVO een beetje verloren”, legt Jodi uit. “De zaal was minder geschikt

en na de voorstellingen misten we een gezellige nazit met elkaar en met het publiek. Daarom waren we ook al aan het kijken of het toch niet mogelijk was terug te keren naar ons verenigingsgebouw, De Ontmoeting.” Corrie: “Het is allemaal erg jammer, want de overgebleven 5, maar ook diegenen die gestopt zijn, gaan het toneel erg missen. Stiekem hoop ik nog op een doorstart met een aantal nieuwe aanmeldingen. En we denken nog na of we misschien verder kunnen met het spelen van sketches in plaats van een compleet stuk.”

‘Rosmalen uit de Coulissen’ dankt de trouwe bezoekers en alle mensen die de groep de afgelopen jaren terzijde hebben gestaan, zoals decorbouwers en geluidstechnici. Als mensen na het lezen van dit artikel denken ‘Die toneelclub is wel iets voor mij’ mogen ze Jodi altijd bellen: 06 – 10 36 75 91.

Ad van der Donk

HEVO-Magazine • mei 2020

31

SERIE: POLITIEKE PARTIJEN EN SENIOREN In deze serie onderzoekt HEVO-Magazine wat onze politieke partijen nu concreet voor senioren doen. Deze maand een artikel van de Partij van de Arbeid.

Beste Rosmalenaren, In deze bizarre tijden gedurende de coronacrisis zien we op wie we kunnen rekenen als de nood aan de man is. Dat zijn de medewerkers in de zorg, de politieagenten, de leerkrachten en al die medewerkers en vrijwilligers van maatschappelijke instellingen. Dat geldt voor Nederland, dat geldt voor Rosmalen, dat geldt voor ’s-Hertogenbosch.

Wat helaas ook geldt is dat we in die gezamenlijke publieke kracht de afgelopen jaren te weinig geïnvesteerd hebben. ‘De vrije markt alle ruimte, de publieke dienstverlening op de derde plek’ leek het devies. Dat moet anders – en dus zetten we ons als PvdA hier in de gemeente in voor een sterke samenleving en een sterke publieke zaak. Omdat we in een ingewikkelde tijd bovenal op elkaar moeten kunnen rekenen. We maken ons daarom hard voor betere salarissen voor zorgmedewerkers zodat er weer tijd is voor een praatje. Voor betere armoedebestrijding zodat we de 10.000 inwoners van onze gemeente, die aan het eind van hun inkomen een stuk maand overhouden, uit de schulden krijgen en de afhankelijkheid van de voedselbank verminderen.

32

HEVO-Magazine • mei 2020

We maken ons hard voor voorzieningen in de wijken, van jongerencentra tot buurthuiskamers omdat de kracht van de samenleving zich op de hoek van de straat voltrekt. We trekken hard aan meer betaalbare woningbouw zodat studenten, starters en ouderen, die toe zijn aan een kleinere woning, zich dat fijne eigen plekje kunnen veroorloven.

En in deze tijden waarin we samen het coronavirus het hoofd moeten bieden, maken we ons met anderen hard voor een steunpakket voor de samenleving ná de coronacrisis. Want dan hebben kwetsbare inwoners, getroffen ondernemers, geraakte culturele en maatschappelijke instellingen de steun van hun lokale overheid het hardst nodig.

Hartelijke groet, Pieter Paul Slikker Fractievoorzitter PvdA p.slikker@s-hertogenbosch.nl Wilt u op deze boodschap van de PvdA reageren, dan vragen wij u ook dit aan ons te melden of een ingezonden brief te sturen. Volgende keer komt de politieke bijdrage van Lokaal Gestemd.

Mattie Daniëls, redactie

BLIJF IN BEELD, VOORAL NU! We maken met zijn allen een moeilijke tijd door vanwege het Coronavirus. De meeste activiteiten in onze samenleving zijn opgeschort, waaronder ook onze cursussen, presentaties en inloopuren.

We maken met zijn allen een moeilijke tijd door vanwege het coronavirus. De meeste activiteiten in onze samenleving zijn opgeschort, waaronder ook onze cursussen, presentaties en inloopuren.

Zeker voor ons als senioren is het van groot belang om in contact te blijven met onze naasten nu we ze niet meer fysiek kunnen ontmoeten. Gelukkig hebben we tegenwoordig digitale mogelijkheden om elkaar toch te zien middels videobellen via bijvoorbeeld Skype, Facetime of WhatsApp. Om dat niet iedereen deze programma’s kan installeren en bedienen hebben we in dit artikel de handleiding van de meest gebruikte toepassing om video te bellen, WhatsApp opgenomen.

Daarnaast bieden wij de mogelijkheid om nu telefonisch ondersteuning te krijgen bij uw digitale vragen. Het kan zijn dat we er met een telefonisch gesprek meteen uitkomen met u, het kan ook zijn dat we via een speciaal programma tijdelijk even mee kijken op uw scherm, als u daar toestemming voor geeft uiteraard. U kunt voor hulp bij uw digitale vragen bellen met onze inloopcoördinator Gerard Burggraaf 06 – 20 37 27 76. Hij zal uw vraag opnemen en doorspelen aan 1 van onze vrijwilligers die u vervolgens zo snel als mogelijk zal terugbellen. Deze ondersteuning is uiteraard geheel kosteloos!

Het meest eenvoudig is het videobellen op de smartphone via WhatsApp, hieronder volgt de gebruiksaanwijzing voor de iPhone en de Android smartphone: • Open WhatsApp • Tik op het tabblad ‘Chats’ op een gesprek.

• Tik in het gesprek rechtsboven op het icoon van de videocamera .

• De bel-oproep start en de ander accepteert de oproep door op de groene knop te tikken.

• Jullie kunnen elkaar zien en gezellig met elkaar praten.

• Tik op de rode knop om het videobellen te beëindigen. Is de knop niet in beeld, tik dan even kort op het scherm.

Andere veel gebruikte mogelijkheden om met beeld te bellen zijn: • Skype voor PC (mits voorzien van camera en headset), laptop, tablet en alle smartphones • Facetime: Standaard app voor de IPad of iPhone (Apple).

Het team vrijwilligers van Seniorweb wenst u veel sterkte toe de komende tijd, blijf vooral gezond!

HEVO-Magazine • mei 2020

33

WEL RIJBEWIJSKEURING! De Na medische fascinerende keuring reizen voor naar het rijbewijs Rusland 75+ in van de 14 afgelopen maart moest maanden, door heeft de coronacrisis de HEVO-reisworden verplaatst commissie, naarop 18verzoek april. Iedereen van een hadaantal daar begrip voor. leden,Nabesloten diverse telefoontjes in het voorjaar of dievan keuring 2020 wél zou naardoorgaan, Israël tehebben gaan.zich nog meer HEVO-leden aangemeld voor een keuring; het totaal aantal was gegroeid van 24 naar 40 personen, van wie enkelen dringend gekeurd wilden worden wegens het verlopen van hun rijbewijs.

Omdat er een derde arts zou komen, heb ik samen met bardienstvrijwilliger François Dupont 3 ruimtes ingericht: de spiegelzaal, de grote zaal en de biljartzaal. Hier zijn de tafels zo geplaatst dat de artsen op ruime afstand van de patiënten konden zitten om vragen te stellen en alleen bij een bloeddrukmeting dichterbij komen. De artsen droegen mondkapjes en handschoenen en er was een desinfecteringsmiddel aanwezig.

De keuring verliep voorspoedig. Ik vond het wel een vreemde ontvangst, omdat ik gewend ben de leden op een vriendelijke wijze met een handdruk te begroeten; met een mondkapje, zonder glimlach en zonder handdruk, voelde dat niet fijn. Er zijn die ochtend 39 HEVO-leden medisch gekeurd voor hun rijbewijs. De artsen en ik kregen diverse positieve reacties.

Samen met de artsen heb ik gekeken hoe we op een verantwoorde manier deze keuring konden uitvoeren. Ik had mijn ideeën vooraf al uitgewerkt: de ontvangsttafel 1,5 meter lang maken; een mondkapje op; geen contant geld aannemen, maar de leden dit persoonlijk in een doos met een gleuf laten deponeren. Rondom de bar voor de wachtenden de stoelen aanwijzen die 1,5 meter van elkaar staan en de andere stoelen afplakken met een sticker ‘Verboden plaats te nemen’.

34

HEVO-Magazine • mei 2020

Als het dan nog nodig is, doen we de eerstvolgende medische keuringen op 13 juni en 11 juli op dezelfde manier. Voor deze data kunt u zich telefonisch aanmelden bij Jan Mollee: 073 – 521 72 50. Dat kan pas als u na het opsturen van uw ‘Eigen gezondheidsverklaring’ naar het CBR, minimaal 4 formulieren heeft terug ontvangen (per post of digitaal via Mijn CBR). U neemt minimaal deze 4 formulieren mee naar de keuring, plus een klein potje urine, een recente medicijnenlijst en € 35 contant.

Jan Mollee

Na fascinerende reizen naar Rusland in de afgelopen maanden, heeft de HEVO-reiscommissie, op verzoek van een aantal leden, besloten in het voorjaar van 2020 naar Dit jaar Israël hebben te gaan.

2 HEVO-leden een Koninklijke Onderscheiding gekregen. Zij werden vrijdag 24 april verrast met een bezoek van een leerling van de Koningstheateracademie, die hen toezong en publiekelijk bekend maakte dat zij zijn benoemd tot lid in de Orde van Oranje Nassau.

Margreet van Dijl-Glas uit Hintham is sinds 1995 vrijwillig wijkraadslid geweest, lid van de commissie Welzijn, secretaris van het Buurtbeheerteam, lid van de commissie ‘Kijk op de Wijk’, gastvrouw en lid van de commissie ‘Welzijn en Zorg’. Sinds 2010 is zij bestuurslid van Sociaal Cultureel Centrum De Biechten. HEVO kent Margreet vooral als betrokken lid van onze commissie Belangenbehartiging sinds 2009.

Margreet: “Het heeft Zijne Majesteit de Koning behaagd. Met die woorden gaf de burgemeester in het telefoongesprek aan, dat aan mij een Koninklijke onderscheiding was toegekend. Die eer viel mij te beurt, door man en kinderen aangevraagd en door verschillende organisaties onderschreven. Hoe verrast kun je worden, onbeschrijfelijk en ook vol ongeloof aangehoord. Vrijwilligerswerk is iets wat je graag doet, omdat het mensen blij maakt maar ook jezelf goed doet. De reacties, na het bekend worden, hebben mij goed gedaan. Bloemen, kaarten, mails, ik voel mij zeer gewaardeerd. De coronacrisis heeft de officiële uitreiking in een andere vorm gegoten.” Een aubade voor de woning en later in het jaar het opspelden door de burgemeester.”

Els van der Sanden-Paumen uit Rosmalen is sinds 1981 vrijwillig actief op het gebied van welzijn. Zij is als vrijwilliger onder meer werkzaam geweest binnen Vivent en Farent en ook nu nog actief binnen Reinier van Arkel.

Els vond het lastig om iets over zichzelf te schrijven en verwijst daarom naar het persbericht van Reinier van Arkel: “Els vervulde een belangrijke sleutelrol in de totstandkoming van een helder familie- en naastbetrokkenenbeleid dat de basis vormt voor de wijze waarop hulpverleners, cliënten en familie triadisch met elkaar samenwerken. Samen met Ine Stegenga richtte Els in 2011 de Familie- en Betrokkenenraad binnen Reinier van Arkel op.

De persoonlijke verhalen die familieleden met haar delen in haar functie als voorzitter van de Familie- en Betrokkenenraad maken dat zij zich als gedreven pleitbezorger inzet. Soms als ‘luis in de pels’ maar altijd constructief en met respect naar alle betrokkenen en de organisatie.”

De redactie van HEVO-Magazine feliciteert beide decoranda met hun onderscheiding.

HEVO-Magazine • mei 2020

35

ODE AAN DE ZORG

De dood reist dagelijks eersteklas in IC’s tussen Komen en Gaan mijdt kleine stations als Wanhoop en Vrees zingt requiems in stiltecoupés stapt uit waar de kerkklokken slaan

Gezichten vol striemen, de strepen van strijd hun ogen staan mat in de kassen zij zagen de dood die zich listig vermomt als liefde of vriendschap, familie die komt om je met een bezoek te verrassen

Zout valt op zand, zuur en bitter verdriet alle nooit versuikerde dromen van Balkum tot Boxtel van Veghel tot Vught tot in de Sint-Jan de ravijnige zucht: hoe diep zijn de dagen die komen?

De duivelsdilemma’s, het engelengeduld in zuurstof en zielekracht geven de zorgverlener in schaarse schort met mondjesmaatkapjes, die zelden mort maar offert uit liefde voor leven

Achter glas tergt de tijd het geduld dat verglijdt in vergrendelde huizen - een bunker dit Brabant dat breekt met haar kwistige aard onwennig de duimstok en mate aanvaardt van de anderhalve hunker

Het rood-witte lint dat ons wereldje klieft zet de scharen erin, maar zorgvuldig om een strookje te knippen dat Brabant verbindt: een lintje voor inzet uit afzetlint wij zijn het de zorgenden schuldig

Toch regent het lof, complimenten, applaus in buien van lentegenade voor helden van hospitaal, zorg en huis zij dragen de last - het schrikwekkende kruis van oneindig duel met het kwade

Knip duizenden lintjes, een daad van respect laat Brabant haar dankbaarheid spelden op schorten van zorgers die nooit zijn gezwicht de verdiende benoeming tot Drager van Licht in de Orde van Rood-Witte Helden Eric Alink, stadschroniqueur

36

HEVO-Magazine • mei 2020

SPONTAAN INGEZONDEN Corona, corona wat heb je toch gedaan?

Door jou, virus, mogen wij zo min mogelijk naar buiten gaan.

Ik zal naar jou luisteren en doe dat voor geen enkele prijs, Maar hoe moet het nu met mijn oude stramme lijf?

Niet zwemmen en geen vrijwilligerswerk En op mijn iPad de H. Mis vanuit de Lambertuskerk.

Nu oefen ik elke morgen op bed rek en strek, Ook op mijn fiets leef ik me uit, De tijd zal het leren We moeten het accepteren.

Hopelijk is het weer gauw voorbij en komt het weer goed, Dan kunnen weer alles doen, zoals het moet.

Zus Spierings

Zoek en vind het dier in onderstaande woorden!

Postzegel, papier, bijzonder, televisie, haardroger, ratel, hazenslaapje, tevergeefs, spaarder, lampenkap, snotteren, luilak, balkon, sijsjeslijmer, lantaarnpaal.

Piet Kerssens En vooruit nog 1 vanuit de redactie dan om deze bladzijde vol te krijgen: Haal in 1 minuut leestijd zoveel mogelijk dieren uit deze zinnen.

Er zitten er 10 in.

HEVO-Magazine • mei 2020

37

5-DAAGSE EXCURSIEREIS ‘RHEIN, WEIN UND MAIN’

Na fascinerende reizen naar Rusland in de Reisorganisatie afgelopen maanden, Brabant-Expres heeft de HEVO-reisheeft voor ons commissie, een mooie op verzoek najaarsreis van een uitgezocht. aantal Op maandag leden, besloten 28 september in het voorjaar vertrekken van 2020 we al naar vroeg Israël (tijdteen gaan. plaats volgen later) naar Duitsland om tegen de avond aan te komen in hotel H+ Niederhausen, een comfortabel hotel op ongeveer 12 kilometer van het stadscentrum van Wiesbaden.

De volgende dag verkennen we Frankfurt, via het uitzicht vanaf de Main Tower en een rondvaart over de Main. Na wat vrije tijd en de lunch bezoeken we stadsdeel Alt-Sachsenhausen, waar we Apfelwein gaan proeven. Dag 3 staat in het teken van Wiesbaden, de chique ‘Kur- und Badestadt’.

Ook hier weer een stadsverkenning; met de Nerobergbahn gaan we tussen de wijnranken de helling op. ’s Middags staat een van de belangrijkste kunstmonumenten van Europa op het programma: klooster Eberbach. Een gids leidt ons rond door het klooster. We sluiten de dag af met een proeverij van lokale wijnen.

38

HEVO-Magazine • mei 2020

Mainz is ons doel voor de volgende dag. Uiteraard staat de Dom op het programma, met de beroemde glas-in-loodramen van Marc Chagall. Na de rondleiding door de stad heeft u de middag voor u zelf. Op dag 5, vrijdag 2 oktober, eindigt de reis.

Via Abdij Sint Hildegard in Eibingen bij Rüdesheim, onderdeel van het Unesco-werelderfgoed, gaan we terug richting Rosmalen om af te sluiten met een 3-gangendiner. Meer over het programma vindt u op de website van HEVO. De kosten voor deze reis zijn: vanaf 36 personen € 469 per persoon. Toeslag 1-persoonskamer voor de reis: € 125. Inschrijven kan tot en met 15 juli.

Voor meer informatie of aanmelding kunt u ook contact opnemen met Rieki Plappert: 073 - 522 17 28 of 06 - 55 97 38 61 mailadres: ha.plappert@home.nl Op deze reis gelden de algemene reis- en boekingsvoorwaarden van HEVO en Brabant Expres.

Postadres HEVO Rosmalen

Bestuur Carel van den Heuvel Voorzitter / belangenbehartiging

06 - 13 23 66 83

Peter de Leeuw Secretaris / Vicevoorzitter Beheercommissie / Reiscommissie

073 - 521 52 68 06 - 37 60 26 37

Ton van de Liefvoort Penningmeester Sponsorcommissie

06 - 42 56 77 00

Jos van Raak Activiteitencommissie / Evenementencommissie

06 - 42 28 27 70

Mecheline Heijmans Commissie Cultuur, ontspanning & educatie

06 - 36 49 09 44

Lidy Verdegaal Commissie Zingeving, Commissie Omzien

073 - 522 57 80

Tonny van Raaij Communicatie / Sponsorcommissie

073 - 521 41 70

Tulpstraat 2-4, 5241 XV Rosmalen info@hevorosmalen.nl Ledenadministratie Joke de Bruijn en Ton Verbunt 06 - 23 05 33 79 ledenadministratie@hevorosmalen.nl Financiële administratie Ton van de Liefvoort, 06 - 42 56 77 00 administratie@hevorosmalen.nl Opzegging lidmaatschap Het lidmaatschap loopt van 1 januari t/m 31 december. opzegging voor het nieuwe jaar uiterlijk op 1 november van het lopende jaar. Schriftelijk of per mail: Seniorenvereniging HEVO Rosmalen. ledenadministratie@hevo.nl Seniorencentrum De Ontmoeting 073 - 822 13 97 Openingstijden: maandag t/m vrijdag van 09.00 -17.00 uur Bij activiteiten ‘s-avonds 19.00-22.00 uur Laatste zondag van de maand van 14.00-17.00 uur

Ouderenadvisering

Ouderenadvisering: 06 - 53 27 90 98. De vrijwillige ouderenadviseurs en belastinginvullers van HEVO zijn bereikbaar via dit nummer.

Het team bestaat uit: Margreet van Dijl, Jan Knol, Willem Konickx, Ad Kuijpers, Piet de Munck, Marianne Schinkel, Paul Scholten, Henny Verhoef, Henriëtte Kramer, Peter Nogossek en Ton van de Liefvoort.

U kunt ook een e-mail sturen naar: ouderenadviseurs@hevorosmalen.nl HEVO Magazine • mei 2020

39

IN DIT HEVO MAGAZINE Na fascinerende reizen naar Rusland in de afgelopen maanden, heeft de HEVO-reiscommissie, op verzoek van een aantal leden, besloten in het voorjaar van 2020 naar Israël te gaan.

Cerspern atius, officil iberibust faccus ea nos nobita aut ipidebi tatur?

To ea quidi optatur as sa volo doluptatur, ullorerum cuptiur aut dit vererio essunte pera nobit, quatur? Axim rernate non pe vit, sinti

bero to venit, quate ne most, qui num quo ommoluptatum qui de comnihi lluptatur rem exceat alitiatis conse nulpa volupta voluptaecto di alia dolute nis Qui blaborp oreiusa sequas quam qui nobitiu nducipsam sus, et, simus iduntius pro dollique corero quamus, ut ratem. Et ea dem ea veria pero et occatempor resero essedio estrum id untis iuntios inctus sed earibusant officto que nem quostio eius modigenis aut magnihitem quas ut ipis nus.

Corro dendit lit, to molores cilibuscius ant.

Seque lant istecaerum fugit, con eossincto et

IN DIT HEVO MAGAZINE SENIORENVERENIGING ROSMALEN Na fascinerende reizen naar Rusland in de exceat alitiatis conse nulpa volupta voluptaecto di afgelopen maanden, heeft de HEVO-reisalia dolute nis Qui blaborp oreiusa sequas quam commissie, op verzoek van een aantal qui nobitiu nducipsam sus, et, simus iduntius pro leden, besloten in het voorjaar van 2020 dollique corero quamus, ut ratem. Et ea dem ea naar Israël te gaan. veria pero et occatempor resero essedio estrum

Cerspern atius, officil iberibust faccus ea nos nobita aut ipidebi tatur?

To ea quidi optatur as sa volo doluptatur, ullorerum cuptiur aut dit vererio essunte pera nobit, quatur? Axim rernate non pe vit, sinti bero to venit, quate ne most, qui num quo ommoluptatum qui de comnihi lluptatur rem

40

HEVO-Magazine • mei 2020

id untis iuntios inctus sed earibusant officto que nem quostio eius modigenis aut magnihitem quas ut ipis nus.

Corro dendit lit, to molores cilibuscius ant.

Seque lant istecaerum fugit, con eossincto et esseniscium qui dolor aut occullis modit ut la sinciis net modis sum nim harumque re, odit