“Wie Brussel aantrekkelijk wil maken, moet ook de fiscaliteit durven aanpakken”
Jean-Philip
Vroninks, CEO Befimmo
“We hopen dat Brussel niet de ambitie heeft om te veranderen in een slaapstad”
Voka Zomerstages versterken de dialoog tussen beleid en bedrijfsleven
White Signature, het premium cateringmerk van ISS, streeft naar culinaire perfectie voor elk type evenement. Ons doel is uw gasten te verrassen en te verwennen met voortreffelijke gerechten, attente service en een vlekkeloze organisatie. Of het nu gaat om een congres, bedrijfsfeest, productlancering, festival of sport- en cultureel evenement, wij zorgen voor een onvergetelijke culinaire beleving die perfect aansluit bij de sfeer en het thema van uw evenement. be.issworld.com
Voorwoord van de voorzitter
Kristien Vermoesen, voorzitter Voka Metropolitan, en René Konings, directeur Voka Metropolitan
Misschien herinner je het je nog: twee jaar geleden lanceerde het Brussels Gewest een nieuwe slogan om onze stad te promoten. ʻBrussels Perfectly Imperfectʼ. De kans is groot dat je die ondertussen alweer vergeten bent. Maar ironisch genoeg voeren onze politici die citymarketingboodschap vandaag wel tot op de letter uit.
Want het merk Brussel staat onder druk. Ondanks een immens potentieel staan we stil, terwijl andere steden en metropolitane regio’s vooruitgaan, investeren en hun toekomst wél vormgeven. Hier stapelen de problemen zich op: begrotingstekorten, hardnekkige problemen met netheid en veiligheid, grote infrastructuurwerken die niet van de grond komen, en een arbeidsmarkt die straks, met de geplande beperking van de werkloosheidsuitkeringen in de tijd, om antwoorden rond opleiding en activatie schreeuwt.
Hoe gaan we de Brusselse werkzoekenden activeren? Het is een onderwerp dat wij ons ook aantrekken. In een recente Voka-enquête bij 600 werkgevers in Brussel en Vlaanderen gaven ondernemingen aan dat ze willen meewerken om langdurig werkzoekenden perspectief te bieden. Stages,
dit nummer
opleidingen op de werkvloer, nauwere samenwerking met arbeidsbemiddelaars, jobdagen … het zijn allemaal initiatieven waarmee Brusselse werkgevers de hand reiken naar de Brusselse instellingen. Want een stad maken, dat doe je samen.
Brusselse ondernemers dragen bovendien fors bij aan de financiering van deze publieke instellingen. Hoe fors, lees je verderop in dit magazine. Zo ligt de vastgoedfactuur voor kantoren in Brussel maar liefst drie tot vier keer hoger dan in de randgemeenten. Wij hopen dat de lokale besturen beseffen dat ondernemers partners zijn in het maken van de stad en dat zulke absurd hoge tarieven steeds meer bedrijven en investeerders afschrikken in plaats van aantrekken.
De Brusselse impasse is allerminst een lokaal probleem. Ze moet een zorg zijn voor het hele land. Brussel vertegenwoordigt één
Wij hopen dat de lokale besturen beseffen dat ondernemers partners zijn in het maken van de stad
zesde van de Belgische welvaart. Als het slecht gaat met Brussel, gaat het vroeg of laat ook slecht met Vlaanderen en Wallonië. Hoog tijd dus dat alle politieke partijen de wet respecteren: elke taalgroep een meerderheid, samen een nieuwe Brusselse regering.
ʻBrussels Perfectly Imperfectʼ was misschien als een sympathieke knipoog bedoeld, maar het lachen is intussen iedereen wel vergaan. Een merk als Brussel behoort niet enkel toe aan politici of partijen. Brussel behoort toe aan iedereen die de stad elke dag maakt: inwoners, ondernemers, instellingen, studenten, creatievelingen en bezoekers. Zij hebben recht op een bestuur dat niet blijft steken in slogans, maar eindelijk aan het werk gaat.
Ledennieuws
5 Nieuws en activiteiten
Brusselse Voka-activiteiten
7 Een terugblik op onze events
Voka-opinie
8 Vicieuze cirkel van hogere taksen en bijbehorende bedrijfsvlucht moet worden gestopt
Op de cover
10 "Circulair bouwen is een noodzaak"
Jean-Philip Vroninks, CEO Befimmo
Bedrijf in de kijker
14 a2o architecten
Young Voka Metropolitan
16 Kennismaking met Ming Wai Leung
Nieuws uit de EU
19 Klimaatdoel 2040 en heropleving van de industrie
Voka Zomerstages
20 Regering nog gezocht, ondernemers al gevonden
Agenda
27 Komende events en infosessies
LAAT U HIERVOOR BEGELEIDEN!
Onstabiele bevoorradingsketens, verhoogde prijzen voor grondstoffen, de druk van de concurrentie op wereldniveau, moeilijkheden om goede profielen aan te werven …
SHIFT MY ENTERPRISE : CALL TO
In tijden van ecologische en sociale crisis krijgen u en uw bedrijf af te rekenen met tal van uitdagingen. En als dit nu eens de gelegenheid is om uw model stap voor stap om te denken?
Al sinds 2020 hebben bedrijven hun transitie aangevat met de steun van het Gewest. Het gaat met name om e-farmz, Kazidomi, les Savonneries Bruxelloises, Oxfam, Democo, Decathlon Belgium, bpost, Exki, Krëfel, Valens, TCO Service, Sodexo en vele anderen.
In 2024 werd Shift my enterprise gelanceerd, een nieuw begeleidingsaanbod om Brusselse zko’s en kmo’s te helpen in de transitie te stappen. Shift my enterprise is een gezamenlijk initiatief van Brussel Economie en Werkgelegenheid, Leefmilieu Brussel en hub.brussels en is bedoeld voor zko’s en kmo’s die al minstens 3 jaar actief zijn in het Brusselse Gewest.
Concreet biedt Shift my enterprise u:
• degelijke en uitgebreide gratis begeleiding door experten (het equivalent van een subsidie van € 16.000), die bestaat uit het samen uitwerken van een actieplan en/of begeleiding bij de uitvoering ervan;
• een kans om contacten aan te knopen en vereenvoudigde toegang tot de gewestelijke steunregelingen;
• promotie voor uw project;
• voordelige voorwaarden om uw intrek te nemen in de gebouwen van Greenbizz.brussels, de gewestelijke incubator voor duurzame projecten;
• hogere premies en steun voor economische ontwikkeling als “voorbeeldige” onderneming.
Stel u kandidaat voor Shift my enterprise voor 1 december 2025:
> Raadpleeg het reglement
> Stel u kandidaat on-line
> Laat u inspireren door de bedrijven die al in transitie zijn
> Aarzel dan niet om contact op te nemen met ons team: info@shiftmyenterprise.brussels
https://shiftingeconomy.brussels/shift-my-enterprise
Een actualiteit met ons delen?
Stuur je berichten naar rachida.boumbarek@voka.be
Vanaf 22 september 2025 bundelen Federgon – Network for Work en Monizze hun krachten om Belgische HR-dienstverleners eenvoudige, digitale en mensgerichte oplossingen te bieden voor maaltijdcheques en andere extralegale voordelen. Het partnerschap steunt op een gedeelde visie: het werk van HR-professionals vereenvoudigen, het welzijn op de werkvloer versterken en de sector slim digitaliseren. Bij Monizze zijn ze trots dat ze oplossingen voor extralegale verloning toegankelijker, relevanter en menselijker maken – dankzij het vertrouwen van Federgon.
Twee jaar na de overname door Indosuez Wealth Management is Bank Degroof Petercam klaar voor een nieuwe start. Onder leiding van de nieuwe CEO Sylvie Huret, een ervaren bankier met meer dan 30 jaar ervaring binnen de groep, zal de bank zich nog sterker richten op grote klanten met complexe behoeften. Huret wil het uitgebreide product- en dienstenaanbod benutten om klanten in private banking, wealth management, corporate finance en asset management optimaal te bedienen. Dankzij het internationale netwerk van Indosuez kan Degroof Petercam nu ook grotere kredieten, private-equity-investeringen en advies voor family offices aanbieden, terwijl het aanbod voor kleinere klanten digitaal en efficiënt blijft. De bank behoudt haar identiteit en lokale autonomie, met een duidelijke focus op Vlaanderen en familiale ondernemers, en streeft naar een betere integratie van haar vier activiteiten om klanten een volledig ecosysteem van financiële diensten te bieden. Huret benadrukt dat externe groei niet uitgesloten is: opportunistische overnames zijn mogelijk met de steun van Indosuez, maar het huidige zwaartepunt ligt op organische expansie en versterking van de klantrelaties.
Eerste minister Bart De Wever bracht recent een bezoek aan The Coca-Cola Company in Anderlecht ter gelegenheid van het 25-jarige bestaan van hun onderzoeksafdeling, een van de grootste ter wereld. Innovatie is essentieel voor productiviteit en concurrentiekracht, en België loopt voorop in Europa met een innovatie-investering van 3,3% van het bbp, ruim 50% boven het EU-gemiddelde. Private investeringen in innovatie, zoals die van Coca-Cola, stimuleren onze economische groei en versterken onze welvaart.
Pluxee breidt zijn aanbod uit door de overname van het Belgische Skipr, een innovatief bedrijf gespecialiseerd in flexibele en duurzame mobiliteitsoplossingen voor werknemers. Met de gebruiksvriendelijke SaaS-app van Skipr kunnen bedrijven kosten beheren, CO₂-voetafdrukken verminderen en medewerkers gepersonaliseerde mobiliteitskeuzes aanbieden. Deze overname versterkt Pluxee’s aanwezigheid in Frankrijk en België, creëert nieuwe cross-sellingmogelijkheden en legt de basis voor verdere groei in andere markten. Vanaf boekjaar 2026 wordt verwacht dat Skipr zal bijdragen aan zowel de organische groei als de recurrente EBITDA van Pluxee.
> Verzekeringen voor elke activiteit
> Optimale bescherming, flexibele formules
> Voordelen vanaf twee contracten
Geniet nu van extra voordelige voorwaarden
Ontdek Vivium
www.vivium.be
Een terugblik op onze events
Netwerken voor ondernemers actief in de Brusselse metropool
Ons jaarlijkse midzomerevent vond dit jaar plaats op een panoramische rooftopbar in het hart van Brussel: Rooftop 58. Ondernemers, politici, stakeholders en tal van young potentials verzamelden op Rooftop 58 voor een avond vol boeiende gesprekken, nieuwe connecties én een adembenemend uitzicht over Brussel.
De zon liet zich net op tijd zien voor een prachtige zonsondergang. Kristien Vermoesen, voorzitster van Voka Metropolitan, blikte vooruit op het najaar, terwijl we ook afscheid namen van dagelijks bestuurder Hans Maertens. Dank voor alles wat je voor Voka Metropolitan hebt betekend, Hans!
Op 23 juni vond de Belgische finale van de Entrepreneurship World Cup plaats in The Hoxton Brussels. Uit meer dan 100 beloftevolle start-ups uit Vlaanderen, Wallonië en Brussel werden 12 ondernemingen geselecteerd om hun idee live te pitchen voor een jury van ondernemers en investeerders.
Uiteindelijk werden 3 laureaten bekroond, één per gewest. Proficiat aan Govrn, de Brusselse winnaar! Opgericht door Jean Louis Van Houwe, ontwikkelt Govrn AI-gebaseerde oplossingen voor bestuursorganen. Vanuit Voka Metropolitan waren wij ook vertegenwoordigd door onze directeur René Konings, in de jury voor de Brusselse kandidaat, en we zijn trots Govrn in ons netwerk te hebben. De drie Belgische winnaars gaan door naar de internationale halve finale van de EWC.
In juni genoten we van een bijzondere Art Deco Night in het betoverende museum van Buuren. Dankzij de inspirerende toelichtingen van Sir Paul J.R. Dujardin, art deco-commissaris, en Jacques Bedoret, voorzitter van het museum, konden we dieper kennismaken met de wereld van art deco, een stijl die vandaag nog steeds inspireert.
De combinatie van een stralende zomeravond, de idyllische tuin en het karaktervolle museum maakte de avond compleet. Elk detail van het huis vertelt een verhaal en ademt rijke geschiedenis.
Ondernemers
8
“Vicieuze cirkel van hogere taksen en bijbehorende bedrijfsvlucht moet worden gestopt”
René Konings, directeur Voka Metropolitan
De Stad Brussel heeft onlangs beslist om de gemeentebelasting op kantooroppervlakte andermaal fors op te trekken. “Een gemiddeld bedrijf zal zo dit jaar 35.000 euro extra aan vastgoedtaksen moeten ophoesten”, zegt René Konings, directeur van de Brusselse ondernemersorganisatie Voka Metropolitan. Het stadsbestuur voert deze verhoging bovendien retroactief in vanaf 1 januari 2025 waardoor de meeste bedrijven hun begrotingsoefening volledig moeten herdoen. Sinds 2021 verhoogde Brussel-Stad haar kantoorbelasting met maar liefst 150 procent. Ook andere Brusselse gemeentes voeren hun kantoorbelastingen op. “De vicieuze cirkel van hogere taksen en bijbehorende bedrijfsvlucht moet worden gestopt. Brusselse gemeentes moeten naar hun eigen structuren en efficiëntie kijken en niet telkens ondernemers als melkkoe gebruiken om de rekening op orde te krijgen.”
Tijdens de laatste gemeenteraad voor de zomervakantie verhoogde de meerderheid van Brussel-Stad de belasting op kantooroppervlakte van 17,85 euro/m² naar 24 euro/m². In de voorbije dagen en weken ontvingen honderden bedrijven een brief van de Stad Brussel over de belastingverhoging. Die taks was de voorbije jaren al fenomenaal gestegen: in 2021 bedroeg ze nog 9,58 euro/m2. Op vijf jaar tijd gaat het om een verhoging met maar liefst 150 procent.
De kantoorbelasting is goed voor bijna de helft van de vastgoedbelastingen voor bedrijven, want hiernaast betalen bedrijven ook al gemeentelijke (én een klein percentage) gewestelijke opcentiemen op de onroerende voorheffing, een gewestbelasting op kantooroppervlakte en belastingen op parkeerplaatsen. Voor een gemiddeld bedrijf met een niet-geïndexeerd kadastraal inkomen van 100.000 euro, een oppervlakte van 5.000 m² met vijftig parkeerplaatsen, zal de vastgoedfactuur zo dit jaar in BrusselStad liefst 35.000 euro hoger liggen dan in 2024, blijkt uit een analyse van Ayming, een onafhankelijk advies- en consultancybureau rond bedrijfsfiscaliteit.
Ook in een aantal andere Brusselse gemeentes werden nieuwe belastingverhogingen voor bedrijven doorgevoerd, zo blijkt uit de gegevens van Ayming. De zwaarste belastingverhoging gebeurt in de gemeente Sint-Agatha-Berchem waar een gemiddeld bedrijf 50.000 euro extra voor de kiezen krijgt. Ook de gemeentes Sint-Pieters-Woluwe, Sint-LambrechtsWoluwe, Etterbeek en Jette voeren bovenop de indexatie van de onroerende voorheffing extra verhogingen door. In de Vlaamse randgemeentes werden tot nu voor dit jaar geen belastingverhogingen doorgevoerd.
Ondernemers Brusselse Metropool | herfst 2025
“Too much tax kills tax”
“De Brusselse gemeentes hebben een vicieuze cirkel opgestart waarbij een lagere fiscale basis leidt tot belastingverhogingen die leiden tot een bedrijfsvlucht, waardoor de fiscale basis verder krimpt”, zegt Konings. Voka Metropolitan pleit voor een terugkeer naar redelijkere tarieven: “Bedrijfsoppervlaktes in het Brussels Gewest mogen iets duurder zijn dan in de rand. Brussel heeft immers een aantal sterke troeven die een hogere factuur verantwoorden. Maar wanneer het drie tot vier keer duurder is dan in de rand, wordt de fiscale handicap te groot. Die handicap leidt tot een vertrek van bedrijven uit Brussel of besparingen op nieuwe aanwervingen bij bedrijven die in Brussel blijven.”
“De torenhoge Brusselse taksen zijn vooral goede reclame voor bedrijfspanden in gemeentes als Diegem en Zaventem. We hopen dat Brussel niet de ambitie heeft om te veranderen in een slaapstad”, zegt Konings. Voka Metropolitan pleit daarom voor een pact voor fiscale vrede en roept de conferentie van burgemeesters op dit thema prioritair op de agenda te plaatsen: “Ondernemingen hebben nood aan een stabiel fiscaal kader, transparantie en moeten weten waar ze aan toe zijn wanneer ze hun begroting opstellen.”
“Geharmoniseerde tarieven moeten een eerste stap uit het kluwen van de Brusselse fiscaliteit zijn. Een volgende stap is de fiscale handicap aanpakken waarmee de Brusselse ondernemers worden opgezadeld ten opzichte van de concurrentie in Vlaams- en Waals-Brabant.”
Voka Metropolitan roept het gewest en de burgemeesters op om hun rekeningen op orde te krijgen: “Hierbij moet de vicieuze cirkel van taksverhogingen en bijbehorende bedrijfsvlucht gestopt worden. Kijk daarom niet alleen naar bedrijven als melkkoe, maar ook naar uw eigen structuur en efficiëntie.”
Brusselse gemeentes moeten niet telkens ondernemers als melkkoe gebruiken om de rekening op orde te krijgen
Befimmo in cijfers
• Opgericht: 1995
• CEO: Jean-Philip Vroninks sinds 2021
• Portfolio: €3 miljard
• Activiteiten: ontwikkeling, investering en exploitatie van vastgoed
• Focusregio's: Brussel, Antwerpen, Luik, Luxemburg
• Merken: Silversquare (coworking), Sparks (events), NABS (interieurinrichting)
• ESG-doel: klimaatneutraal tegen 2050 • www.befimmo.be
Befimmo ontwikkelt en beheert kantoren, coworkingspaces en multifunctionele gebouwen in België en Luxemburg, met een sterke focus op Brussel. Nu het bedrijf niet meer beursgenoteerd is, kan CEO Jean-Philip Vroninks volop werk maken van een langetermijnvisie en duurzame impact.
Hoe veranderde het vertrek van de beurs in 2023 de visie van het bedrijf en jouw rol?
“Toen ik in 2021 CEO werd, zaten we op een kantelpunt. Door de COVID-crisis veranderde de vraag naar klassieke kantooromgevingen. Kort na de overname door het Canadese investeringsfonds Brookfield zijn we inderdaad weggetrokken van de beurs. Vroeger lag de belangrijkste focus op de jaarlijkse dividenden voor onze aandeelhouders. Onze nieuwe aandeelhouder Brookfield mikt echter op waardecreatie op lange termijn. Daardoor kregen we ademruimte en konden we onze visie voor de toekomst hertekenen: minder korte termijn en meer inzetten op multifunctionele projecten en duurzame impact.”
Jullie focus ligt op Brussel. Hoe bepaal je welke projecten voorrang krijgen?
“We maken een inschatting op basis van haalbaarheid en snelheid. Projecten waarvoor je sneller vergunningen krijgt, krijgen vaak prioriteit.
Zeker in het huidige economische klimaat: de intrestvoeten liggen hoog en leegstand wordt zwaar belast. Snelheid is dus cruciaal. Een goed voorbeeld is het project op de Keizerlaan: we werkten nauw samen met de buurt en hielden ons aan de bestaande contouren van het gebouw. Daardoor verliep de vergunningsprocedure uitzonderlijk vlot.”
Hoe vertaal je die multifunctionele visie naar de concrete projecten in Brussel?
“Onze gebouwen moeten toekomstgericht zijn. Denk aan ZIN, een project met kantoren, woonruimte, coworking, retail en een hotel. Perfect geïntegreerd in een multimodale hub op een centrale locatie, vlak bij het Noordstation. Ook wat circulariteit betreft is dat een voorbeeld. We hebben er maar liefst 95% van de oude materialen gerecupereerd, inclusief het beton. Die aanpak passen we nu ook toe bij andere Brusselse projecten.”
Jullie zijn ook medeinitiatiefnemer van Up4North in de Noordwijk. Wat zijn jullie ambities daar?
“We willen die wijk nieuw leven inblazen. Up4North groepeert projectontwikkelaars en grote eigenaars in de wijk om samen te werken rond vergroening, cultuur, mobiliteit en een betere sociale mix. Recent openden we een tijdelijke eventruimte op het terrein van het voormalige CCN-gebouw. Het doel daar is om verbinding te creëren, samenwerking met buurtcomités, overheid en culturele instellingen op te zetten en samen met
We zetten niet in op dividenden, maar op duurzame waardecreatie
hen een coherente visie te ontwikkelen. Dat Pascal Smet onlangs het voorzitterschap opnam van Up4North is een sterke stimulans voor het draagvlak en de ambitie van dit initiatief.”
Welke rol spelen Silversquare, Sparks en NABS in jullie strategie?
“Dat zijn onze interne partners en 'turbomotoren' voor onze vernieuwde strategie. Silversquare voor op maat gemaakte coworkingruimtes en Sparks voor meeting & eventspaces worden sinds kort aangevuld met NABS, ons ontwerpbureau. Zij brengen dynamiek in onze gebouwen en zorgen voor beleving, aantrekkingskracht en gebruiksvriendelijkheid. Gebruikers willen niet gewoon een kantoor, maar een plek die leeft. We integreren die aanpak ook in de invulling van onze gebouwen, met horeca, retail en zelfs residentiële functies.”
Hoe kan Brussel aantrekkelijk blijven als kantoormarkt?
“Brussel heeft veel troeven: een centrale ligging, sterk openbaar vervoer, de nabijheid van Zaventem, een hoogopgeleide en meertalige bevolking. Maar er is een grote handicap: de fiscaliteit.
Befimmo
Interview met CEO Jean-Philip Vroninks
De vastgoedfiscaliteit is disproportioneel hoog tegenover de lage huurprijzen. En ook onze personenbelasting is niet competitief. Daardoor trokken we na de Brexit geen enkel internationaal bedrijf aan. Het is triest om te zien dat steden als Parijs, Luxemburg of Amsterdam dat wel deden. Wie Brussel aantrekkelijk wil maken, moet ook de fiscaliteit durven aanpakken."
Hoe zorgen jullie bij grote projecten voor lokale meerwaarde?
“Alles start natuurlijk met een goede mix van functies in het ontwerp van onze gebouwen. Onze gebouwen moeten leven, inspireren en verbinden. Zo bereiken
we diverse doelgroepen en beantwoorden we aan verschillende noden.
Wie Brussel aantrekkelijk wil maken, moet ook de fiscaliteit durven aanpakken
Bewoners en buurtcomités betrekken we al vroeg in het proces, zodat ze weten wat er gaat gebeuren. En tijdens de werken zelf zorgen we voor duidelijke communicatie en een klachtenlijn. Zo bouwen we aan een draagvlak. We willen immers niet alleen goede gebouwen maken, maar ook goede buren zijn.”
Wat zijn jullie duurzaamheidsdoelen?
“Tegen 2050 willen we volledig klimaatneutraal zijn. We focussen daarbij niet op het schrijven van rapporten, maar op echte impact. We hebben een ESG-team dat werkt rond circulaire materialen, energie-efficiënte gebouwen en CO₂-reductie. Maar liefst 90% van de CO₂-uitstoot gebeurt immers tijdens de bouwfase, niet tijdens het gebruik. Daarom is circulair bouwen voor ons geen hype, het is een noodzaak.”
Welk gebouw ligt jou persoonlijk het meest aan het hart?
“Dat is een moeilijke, want het project waaraan ik op dat moment werk is telkens
het belangrijkste. We hebben veel mooie dossiers lopen. Ik hoop dan ook dat Befimmo gezien wordt als een ontwikkelaar die op een eerlijke, maatschappelijk verantwoorde manier werkt en het ‘nieuwe’ Brussel mee helpt vormgeven.”
Onze gebouwen moeten leven, inspireren en verbinden
Heb je een motto dat jou drijft in je werk?
“Er hangt niet echt een spreuk boven mijn bureau. Al stel ik wel altijd twee kernwaarden voorop: doorzettingsvermogen en volharding. De vastgoedwereld is complex en traag. Als je alleen naar de obstakels kijkt, kom je nergens. Ik geloof in vooruitkijken, kansen grijpen en nooit opgeven. En dan kan je mooie dingen realiseren.”
Tot slot, wat is jouw lievelingsplek in Brussel?
“Zonder twijfel is dat de omgeving van de Naamsepoort, waar alle culturen samenkomen.
Op de place Saint-Boniface vind je allemaal leuke restaurants. Wat verder in Matongé lijkt het alsof je in een andere wereld bent. En op het Londenplein en het Luxemburgplein een paar honderd meter verder loopt het dan weer vol met Eurocraten. Maar ook de Louizalaan met zijn luxewinkels en boetieks is niet ver af. Die positieve mix van culturen is voor mij een voorbeeld van de fantastische plek die Brussel is.”
“De wereld is groter in Brussel.”
Stijgende kantoorbelasting, toenemende onveiligheid, politieke onzekerheid; de imagoproblemen van onze hoofdstad dreigen ondernemers weg te duwen uit Brussel. Maar het team van a2o-architecten is vastberaden te blijven: “Tien jaar geleden zakten we met enkele collega’s af naar Brussel. Een uitstekende beslissing waar we nog geen dag spijt van hadden, want Brussel zet ons elke dag aan om onze grenzen te verleggen.”
Het verhaal van a2o-architecten startte 25 jaar geleden in Hasselt. Het bureau bouwde er een team uit van meer dan 60 medewerkers, die hun strepen verdienden als vooruitstrevende en betrouwbare partner van menig opdrachtgever.
Vijftien jaar later was het tijd voor een volgende grote stap in dat groeiverhaal: ‘de Limburgers’ maakten de gewaagde sprong naar de metropool. “Brussel was toen voor ons een weinig bekend terrein”, zeggen vennoten Luc Vanmuysen en Jonas Knapen, die het bureau in Brussel uit de grond stampten. “Maar als stad vol kansen, culturele rijkdom en internationale allure leek het voor ons de perfecte stap om onze architectuurpraktijk en -visie verder uit te bouwen.”
Complexe stadsvernieuwingsprojecten staan of vallen met een goede samenwerking tussen de verschillende betrokken partijen
Creatieve kantoorruimte op maat van onze groei “We startten met vijf medewerkers in een klein kantoor aan de Timmerhoutkaai”, vervolgt Knapen. “En we hadden nauwelijks een netwerk in Brussel. Onze opstart daar werd dan ook vooral gedragen door projecten die voortkwamen uit ons werk in Hasselt.”
Drie jaar en vijf extra medewerkers later trok het bureau naar het voormalige Actirisgebouw aan de Anspachlaan, waar het samen met partners Architecture Workroom Brussels en Citizenlab een volledige verdieping in gebruik nam.
“Dit leegstaand pand was een belangrijke schakel in ons Brusselse traject”, zegt Cente
Van Hout, een van de collega’s van het eerste uur van ‘Team Brussel’. “Het Actirisgebouw was nog in afwachting van een nieuwe bestemming, en we konden er een fantastische ruimte huren, meer dan groot genoeg om ons team verder uit te bouwen. Maar we moesten het verouderde gebouw wel met zeer beperkte investeringen opnieuw bruikbaar maken.”
Laat dát soort ruimtelijke uitdagingen nu toevallig net dàt zijn waar a2o-architecten in floreert. Het bureau greep deze kans dan ook met beide handen, en naast een creatieve en open playground werd Actiris voor a2o ook een geweldige kans om zijn Brussels netwerk uit te breiden in een periode waarin het bureau de hoofdstad nog volop aan het ontdekken was.
Vandaag vind je a2o aan het Zaterdagplein, in het kloppend hart van Brussel. En ook daar probeert het zo veel mogelijk in verbinding te gaan met voorbijgangers. “Via onze vitrine zoeken we de dialoog met de stad op en geven we kunstenaars de kans om te exposeren”, bevestigt Van Hout. “Wij geloven niet in de architect die werkt in een ivoren toren, maar wel in synergie en uitwisseling als drijvende kracht achter stadsvernieuwing en creativiteit.”
Verandering vormgeven vanuit het hart van de stad De betrokkenheid bij Brussel beperkt zich voor a2o niet tot ontwerpen en bouwen. Het team zet zich actief in voor de gemeenschap, onder andere via het TADA Toekomstatelier, waar het Brusselse jongeren enthousiasmeert voor de wereld van architectuur en stadsontwikkeling. Bovendien organiseerde het bureau workshops zoals ‘Challenging Modernism’, waarin het jonge denkers laat reflecteren over het behoud en de herbestemming van het Brussels modernistisch erfgoed. Daarnaast steunt a2o-architecten het Molenbeek 2030-project en sloot het zich aan bij de Funding Family.
Op die manier wist a2o zich de voorbije tien jaar stevig te nestelen in Brussel en trekt het er ondertussen volop mee aan de kar van continue verandering in de hoofdstad. Zo is het bureau actief betrokken bij meerdere grote stadsvernieuwingsprojecten, zoals de herbestemming van Passage 44. Daar wordt de gesloten sokkel geopend naar de straat en krijgt het gebouw een volledig nieuwe invulling met studieruimtes en leerplekken voor de nieuwe faculteit architectuur van de KU Leuven.
Daarnaast neemt a2o in de Europese wijk deel aan het Cityforward-project van Whitewood, samen met VELD, Morris+Company en Jaspers Eyers Architects. Dat project omvat onder andere de herontwikkeling van een volledig bouwblok van 80.000 m² kantoorruimte tot een gemixt programma van wonen, werken en ontspannen.
Dat dergelijke reconversies van grote kantoorgebouwen naar woongelegenheden a2o op het lijf geschreven zijn, bewijzen de studies die het bureau momenteel uitvoert voor de Proximus-toren en de transformatie van Espace Beaulieu. Maar ook nieuwbouwprojecten zoals de bouw van 170 woonunits en een crèche in het Prince-project te Anderlecht, en de realisatie van een kleuter- en basisschool voor de stad Brussel, passen perfect in het portfolio.
Knapen: “Al die ervaringen maken dat onze projecten niet alleen architectuur zijn, maar een onderdeel vormen van de evolutie van een stad. Brussel is een plek voor wie durft te bouwen en te vernieuwen in verbondenheid met haar bewoners. Dat vraagt moed, maar het geeft ook volop kansen. En dát geloof maakt dat wij met volle overtuiging blijven investeren, groeien en bijdragen aan de ontwikkeling van deze bijzondere stad.”
Aantrekkingspool voor creatief talent en internationale samenwerking Om die uitdagende en complexe projecten mee vorm te geven, kan a2o rekenen op een sterk en divers team. “Ons Brussels team kende de voorbije drie jaar een verdriedubbeling in aantal,” vervolgt Knapen, “en nog ben ik elke dag verbaasd over de diverse talenten die wij hier weten aan te trekken; mensen met verschillende nationaliteiten en heel uiteenlopende achtergronden, wat uiteraard verrijkend is voor onze projecten.
Sinds onze verhuis naar Brussel geloven we trouwens des te meer in de kracht van samenwerken met andere ontwerpers, ieder volgens zijn eigen sterktes. Complexe stadsvernieuwingsprojecten staan of vallen immers met een goede samenwerking tussen de verschillende betrokken partijen: opdrachtgevers, publieke instanties, ontwerpers, landschapsarchitecten, ingenieurs enz. Dankzij onze aanwezigheid in Brussel hebben we ook daarin veel ervaring opgedaan.
Voor wie wil ondernemen, en voor wie durft dromen, is Brussel nog steeds de place to be
Bovendien vergrootte het onze internationale zichtbaarheid en liet het ons toe om meerdere internationale connecties te leggen. De stad vormde zo een springplank naar verdere internationalisering. Wij maken ons dan ook sterk dat voor wie wil ondernemen, en voor wie durft dromen, Brussel nog steeds de place to be is.”
Kennismaking met Ming Wai Leung
Digital Nomads
Mijn ouders gaven me mee dat alles mogelijk is als je het echt wil en er hard voor werkt
“Mezelf en mijn bedrijf naar voren durven te schuiven, dat was de grootste uitdaging.”
Een succesvol zakelijk netwerk bouw je best reeds vroeg op. Op informele wijze brengt
Young Voka Metropolitan (YVM) jonge ondernemers en kaderleden samen die actief zijn in de Brusselse metropool (het gebied in een straal van 40 km rond de hoofdstad).
Ming Wai Leung is een van de leden van YVM. Wie is hij, wat doet hij, wat zijn zijn ambities en waarom kiest hij voor Brussel en voor YVM?
Wie is Ming Wai Leung?
Ik ben 33 jaar, geboren en getogen in Limburg. Na onze studies besloten mijn vrouw en ik dat we naar een stad wilden verhuizen. Na enkele opties te hebben overwogen, kwamen we in Brussel terecht. Het was een stad die we allebei niet kenden, dus dachten we: “Let’s give it a try”. Ondertussen wonen we hier al tien jaar en zijn we verliefd geworden op de stad. In het centrum ontdek je niet alleen de toeristische trekpleisters, maar ook veel charmante lokale zaakjes die Brussel uniek maken.
Hoe ben je in het ondernemerschap gerold en wat motiveerde je om je eigen weg te gaan?
Na mijn studies begon ik als consultant met specialisatie in digitalisering. In 2018 zette ik de stap naar het zelfstandig ondernemerschap. Ik wilde meer vrijheid en de mogelijkheid om mijn eigen keuzes te maken. Ondernemen zit trouwens in mijn bloed: mijn ouders hadden horecazaken en gaven me van kleins af mee dat alles mogelijk is als je het echt wil en er hard voor werkt. Via mijn netwerk kon ik starten als freelancer. Kort daarna kwam Romina erbij, de eerste die mee aan boord stapte. Vandaag neemt zij de rol van marketing lead op. Zo groeide Digital Nomads stap voor stap uit van een eenmanszaak naar een marketingbureau met een team.
Ondernemers
Waarvoor staat Digital Nomads?
De naam weerspiegelt onze manier van werken. Net zoals nomaden verplaatsen we ons, helpen we waar nodig en trekken we verder. We hebben geen vast kantoor, maar werken vanuit coworking spaces over heel Vlaanderen en Brussel. Die flexibiliteit past perfect bij ons team.
In welke domeinen specialiseert Digital Nomads zich?
In het begin focusten we vooral op digitalisering, maar vandaag zijn we uitgegroeid tot een marketingbureau met vier pijlers: branding, social media, advertising en webdesign. We richten ons bewust op starters en kmo’s, omdat zij vaak geen volledig marketingteam in huis hebben en wél nood hebben aan ondersteuning. Bij hen zie je hoe marketing écht het verschil kan maken, en dat geeft ons enorm veel voldoening.
Wat maakt Brussel volgens jou een interessante plek om te ondernemen?
Wat Brussel bijzonder maakt, is het grote aantal high potentials en gedreven mensen. Er heerst ook een enorme diversiteit aan achtergronden en types bedrijven: van creatieve starters tot semi-corporates. Die mix is inspirerend. Je kan het zelfs vergelijken met de
eetcultuur hier: er is altijd een enorme keuze en iedereen staat open voor iets nieuws. Bovendien maakt de centrale ligging Brussel ook praktisch gezien ideaal.
Welke obstakels ben je als jonge ondernemer tegengekomen en hoe heb je die overwonnen?
In het begin was ik misschien wat te optimistisch: ik dacht dat als je goed werk levert, de klanten vanzelf komen. Dat bleek niet zo te zijn. Brussel kent heel wat concurrentie, zeker in marketing. Mijn grootste drempel was niet het werk zelf, maar mezelf en mijn bedrijf naar voren durven te schuiven, dat was de grootste uitdaging. Netwerkevents hielpen me daarbij enorm. Je ontmoet er ondernemers van alle niveaus en beseft dat je niet alleen staat. Het is oké om advies te vragen en ervaringen te delen – zo overwin je obstakels veel sneller.
Waarom heb je ervoor gekozen om je aan te sluiten bij YVM?
Ik was vooral actief in VlaamsBrabant en Limburg en besefte dat ik heel weinig ondernemers kende in Brussel. Tijdens mijn zoektocht naar interessante netwerkevents, kwam ik al snel terecht bij YVM. Het is inspirerend om omringd te zijn door generatiegenoten die even ambitieus en gemotiveerd zijn. Dankzij YVM heb ik
waardevolle contacten en connecties kunnen opbouwen.
Waar zie je jezelf en Digital Nomads binnen vijf jaar?
Vandaag zijn we met vier al een hecht team, maar ons doel is duidelijk: Digital Nomads de komende jaren nog duidelijker op de kaart zetten als dé marketingpartner voor starters en kmo’s. Binnen vijf jaar hoop ik met een team van 10 à 15 mensen te werken. Groot genoeg om nog meer kmo’s te ondersteunen in al hun marketingbehoeften. Ons doel is een stevige voet in de marketingwereld te hebben én een inspiratiebron te zijn voor jonge ondernemers. Voor mij is het belangrijk dat Digital Nomads gezien wordt als een voorbeeld van hoe je een marketingbureau kan opbouwen: van de eerste klant tot een stevig team, telkens stap voor stap.
Heb je een favoriete plek in Brussel waar je inspiratie vindt of graag even tot rust komt?
Als ik even helemaal wil ontspannen, ga ik graag naar Corné Dynastie, een koffiezaakje en chocolatier vlak bij de Grote Markt. Van buitenaf lijkt het een toeristische trekpleister, maar binnen heerst er een verrassende rust. Terwijl de drukte van de stad voorbij raast, geniet ik er in stilte van een kop koffie.
Federatie van Belgische Kamers van Koophandel
René Branders, voorzitter, en Wouter Van Gulck, general manager
Op 25 september 2025 vierde de Federatie van Belgische Kamers van Koophandel haar 150-jarige bestaan. Een mijlpaal die niet enkel uitnodigt tot terugblikken, maar vooral tot vooruitkijken. “We zijn 150 jaar jong, niet oud”, zegt voorzitter René Branders. “Onze rol is vandaag relevanter dan ooit.”
De wortels van de Belgische kamers reiken diep. De eerste Kamer zag het levenslicht in 1665 in Brugge, gevolgd door Gent en Brussel. De oprichting van de Federatie in 1875 markeerde het begin van een nieuwe fase: de ondersteuning van onafhankelijke, privaatrechtelijke Kamers die dicht bij hun ondernemers stonden.
Vandaag verenigt Belgian Chambers dertien regionale Kamers en meer dan veertig bilaterale Kamers in het buitenland. Die evolutie kwam er dankzij een doorgedreven accreditatiesysteem en fusiegolven eind 20ste eeuw. “Door schaalvergroting en allianties zoals Voka, Beci en AKT zijn we lokaal verankerd én internationaal vertakt”, aldus Wouter Van Gulck, general manager. “We combineren nabijheid met globale slagkracht.”
Via de internationale netwerken Eurochambres en ICC staan de Kamers in rechtstreeks contact met Europese en mondiale besluitvorming. Dat maakt hen uniek. “Geen enkele andere organisatie kan ondernemers op zó veel niveaus tegelijk ondersteunen”, zegt Branders. “Van een vergunning in een Vlaamse gemeente tot een exportkans in Azië.”
Toch blijft het basisprincipe onveranderd: de Kamer als bruggenbouwer. Tussen bedrijven, tussen ondernemers en overheid, en tussen lokale noden en internationale opportuniteiten. Van Gulck benadrukt: “We zijn een derde vertrouwenspartij in een steeds complexere wereld.”
Met 150 jaar geschiedenis als stevige fundering, bouwt Belgian Chambers verder aan een toekomst waarin ondernemerschap, samenwerking en internationale connectie centraal staan. Branders besluit: “Wij verbinden werelden. En dat blijven we de komende 150 jaar ook doen.”
Ondernemers Brusselse Metropool | herfst 2025
Vooruitblik op het najaar
Klimaatdoel 2040 en heropleving van de industrie
Na een korte zomerpauze schakelt de Europese Commissie opnieuw een versnelling hoger. Ze werkt aan voorstellen om de Europese industrie te versterken en gaat dieper in op de uitdagingen uit de rapporten van Draghi en Letta. Ondertussen vullen ook de agenda’s van de Raad en het Europees Parlement zich met belangrijke dossiers: van de onderhandelingen over het klimaatdoel van 90 procent emissiereductie tegen 2040 tot de bespreking van de nieuwe meerjarenbegroting. Een kijk op deze dossiers en wat de bedrijfswereld nog mag verwachten.
Spannende tijden voor het 2040-klimaatdoel
Na maanden vertraging zijn de EU-klimaatdoelen voor 2040 dan toch klaar. Begin juli liet Europees commissaris Wopke Hoekstra weten dat tegen 2040 een uitstootvermindering van 90 procent gerealiseerd moet zijn, vergeleken met het referentiejaar 1990. Het tussentijdse klimaatdoel moet een opstap worden naar klimaatneutraliteit tegen 2050. De ultieme klimaatambitie blijft behouden, maar de Europese Commissie voegt een zekere mate van flexibiliteit toe om dat doel effectief te halen. Zo kunnen lidstaten vanaf 2036 jaarlijks koolstofkredieten kopen in het buitenland, goed voor maximaal 3 procent van de totale reductie van 90 procent. Ook voor bedrijven ligt er een vergoeding klaar. Een negatieve uitstoot kan teruggefilterd worden onder het Europees systeem van handel in broeikasgasemissierechten (ETS). Een andere steunmaatregel is meer flexibiliteit tussen sectoren die ruimschoots hun klimaatdoelen halen, en andere die er niet raken. De Raad en het Europees Parlement moeten zich nu in sneltempo buigen over het dossier, want Europa wil een akkoord bereiken vóór de 30e VN-klimaatconferentie in Belém (Brazilië), eind dit jaar. Of dat zal lukken, blijft onduidelijk.
Europese meerjarenbegroting na 2027: eerste voorstellen op tafel Midden juli tekende de Europese Commissie de eerste grote lijnen uit
van het Meerjarig Financieel Kader 2028-2034. De nieuwe strategische meerjarenbegroting heeft een totaalbudget van 2.000 miljard euro en moet inzetten op herstructurering en toekomstgerichte investeringen. Een cruciale pijler is het nieuwe Competitiviteitsfonds dat inspeelt op de uitdagingen en aanbevelingen uit de rapporten van Letta en Draghi. Met ruim 400 miljard euro, inclusief Horizon Europe, moet dit fonds de heropleving van Europa’s industrie financieren. De middelen zullen onder meer gaan naar onderzoek en innovatie, de groene transitie, digitaal leiderschap en de defensie-industrie. Begin september rondde de Commissie de publicatie van het voorstel af met nog 7 nieuwe sectorale dossiers. Opvallend is het voorstel van 6,2 miljard euro voor het programma rond de interne markt en douane. Dat geld moet burgers en bedrijven ten goede komen door de eengemaakte markt te versterken, grensoverschrijdende obstakels weg te nemen, en voorziet in een sterker kader voor consumentenbescherming, standaardisatie en fraudebestrijding. De voorstellen voor de meerjarenbegroting geven het startschot voor intensieve onderhandelingen over inhoud en budget. Bij de lidstaten is unanimiteit vereist, maar ook het Europees Parlement heeft inspraak. Binnen tweeënhalf jaar moet een definitief akkoord worden afgeklopt.
Vooruitblik op het najaar
Tegen eind 2025 zal de Commissie nog nieuwe concrete voorstellen
voorleggen, rechtstreeks relevant voor het bedrijfsleven. Zo wordt van de Industrial Accelerator Act - eerder aangekondigd als Industrial Decarbonisation Accelerator Act - hoge verwachtingen gesteld. De Commissie zal daarmee strategische sectoren en technologieën steunen aan de hand van twee grote hefbomen: vlottere en snellere vergunningsprocedures en het creëren van leidende markten voor groene producten. Maar de concrete inhoud wordt pas duidelijk bij de publicatie. Het toepassingsgebied van de Europese koolstofgrenstaks (CBAM) is intussen fors ingeperkt. Voor de meeste importeurs - vooral kmo’s en particulieren - vallen de taks en bijbehorende administratieve verplichtingen weg. Later volgt nog een grondige herziening van de volledige CBAM-wetgeving. Europa wil daarmee het toepassingsgebied uitbreiden naar bepaalde downstreamgoederen en bijkomende maatregelen tegen ontwijking invoeren. Von der Leyen blijft ook dit najaar vasthouden aan haar ambitie voor administratieve vereenvoudiging. Ze werkt aan een milieu-omnibus die de naleving van de regels rond uitgebreide producentenverantwoordelijkheid moet vergemakkelijken, zonder daarbij nieuwe marktbelemmeringen te creëren. Een veelbelovend najaar voor de Commissie en de bedrijfswereld.
Paula Verschaeve Liaisonofficer VLEVA paula.verschaeve@vleva.eu
Het Vlaams-Europees Verbindingsagentschap (VLEVA) volgt het Europese beleid op de voet én informeert over Europese subsidiemogelijkheden. Bekijk www.vleva.eu
20 Voka Zomerstages
Politici draaien mee in een bedrijf Een fundament voor toekomstgericht beleid en ondernemerschap
Zomerstages bieden politici de kans om een (halve) dag mee te draaien in een bedrijf en zo voeling te krijgen met de dagelijkse realiteit, uitdagingen en innovaties op de werkvloer, terwijl bedrijven tegelijk de gelegenheid krijgen om hun ondernemerschap, maatschappelijke rol en ambities in de regio en daarbuiten te tonen. Dit initiatief versterkt de dialoog tussen beleid en bedrijfsleven, zorgt voor wederzijds begrip en creëert een sterker fundament voor toekomstgericht beleid en ondernemerschap.
Aurélie Czekalski op Zomerstage bij Orange
Aurélie Czekalski volgt als Brussels Parlementslid voor de MR onder andere de telecomsector op en trok op Voka Zomerstage bij Orange Belgium. De telecomsector is historisch en vandaag nog steeds een van de grootste investeerders en werkgevers in ons land. Het is dan ook een onmisbare speler als het gaat om de uitbouw van digitale vaste en mobiele infrastructuur. Deze stage stond in het teken van heel wat strategische uitdagingen, denk maar aan cyberveiligheid en de uitrol van het glasvezel- en 5G-netwerk. Ook kwamen heel wat vraagstukken rond regelgeving aan bod zoals de Brusselse uitstootnormen voor mobiele antennes, stedenbouwkundige regels of de coördinatie van werken. Gezien de vele wettelijke verplichtingen moet de sector zich blijven aanpassen en innoveren. Czekalski bezocht onder meer het mobiele netwerkmonitoringscentrum van Orange en de buurt van de Elsensesteenweg waar Orange momenteel bezig is met de uitrol van glasvezel.
Karl Vanlouwe op Zomerstage bij Keolis Keolis België beschikt in het Brusselse Neder-OverHeembeek over een indrukwekkende bussenstelplaats. Honderden bussen worden er niet alleen gestald en onderhouden, ook het laden van de vele 100% elektrische bussen gebeurt er intussen naadloos. Tijdens zijn Voka Zomerstage keek Vlaams parlementslid Karl Vanlouwe zijn ogen uit. Philippe Docx legde als CEO de visie van Keolis op mobiliteit uit. Die gaat heel wat verder dan enkel collectief busvervoer. In Londen baat Keolis een metrolijn uit. En in Bordeaux staat Keolis in voor de hele mobiliteitsketen: van overstapparkings tot deelfietsen en hypermoderne trams. De focus van Keolis ligt altijd op de passagiers. De efficiëntie van dit privébedrijf doet dromen van nieuwe mobiliteitsprojecten, ook in Brussel.
Benjamin Dalle bezoekt ATALIAN Global
Services Belgium
Bij Atalian kreeg Brussels volksvertegenwoordiger en senator Benjamin Dalle een unieke blik op de wereld van facility services tijdens de Voka Zomerstage. Van het schoonmaakteam in de gevangenis van Haren, dat bijdraagt aan veiligheid en waardigheid, tot precisiewerk bij CASH by Batopin en de strategische inzichten van CEO Marc Boeykens over arbeidsmarkt, inclusie en duurzaamheid: het was een inspirerende dag die beleid en praktijk dichter bij elkaar bracht. Voor Benjamin Dalle was het een kans om de vaak onzichtbare, maar essentiële rol van facility management van dichtbij te ervaren en de verhalen van medewerkers te horen.
Najima El Arbaoui op Zomerstage bij UZ Brussel
Brussels parlementslid Najima El Arbaoui (Team Fouad Ahidar) bracht in het kader van de Voka Zomerstages een bezoek aan het UZ Brussel, waar ze kennismaakte met de werking van de Diabeteskliniek en het Kinderziekenhuis en in gesprek ging met Vera Vertessen en diverse experts. Daarnaast gaf decaan Koen Putman (VUB Faculteit Geneeskunde en Farmacie) toelichting bij de opleiding geneeskunde en de uitdagingen voor de zorg van morgen, terwijl CEO prof. Mark De Ridder de rol van het UZ Brussel en de universitaire ziekenhuizen binnen een kwaliteitsvol en toekomstgericht zorglandschap schetste.
Mathias Vandenborre op Zomerstage bij Proximus
Tijdens de Voka Zomerstage kreeg Brussels parlementslid Mathias Vanden Borre (N-VA) een unieke blik achter de schermen van de fiberuitrol bij Proximus. Met technische toelichtingen en werfbezoeken werd duidelijk hoe groot de inspanning is om Brussel en Vlaanderen klaar te stomen voor de digitale toekomst.De hands-on ervaringen maakten niet alleen de technologische kant tastbaar, maar gaven ook ruimte voor verdiepende gesprekken over de kansen en uitdagingen. Van de internationale groeiambities tot de lokale uitrol van glasvezel: het werd een inspirerende inkijk in een bedrijf op een kantelpunt. Net door deze open dialoog ontstaat er een brug tussen beleid en praktijk. Zo bouwen ondernemers en beleidsmakers samen verder aan een sterke, innovatieve en digitale samenleving.
Ahmed Laaouej op Zomerstage bij Befimmo
Ahmed Laaouej, Brussels PS-kopstuk, liep zijn Voka Zomerstage bij Befimmo, waar hij in het hoofdkantoor aan Brussel Centraal werd ontvangen door CEO JeanPhilip Vroninks. Na een gesprek over de uitdagingen en ambities in de vastgoedsector volgde een rondleiding langs dochterbedrijven Sparks en Silversquare, waarna het bezoek verderging naar het ZIN-project in de Noordwijk. Het ZIN is een toonbeeld van stedelijke reconversie met een mix van appartementen, kantoren voor de Vlaamse overheid, een hotel met restaurant en rooftop, en een stadstuin. Tot slot vernam Ahmed Laaouej ook meer over de toekomstige projecten van Befimmo in Brussel.
Politici draaien mee in een bedrijf Een fundament voor toekomstgericht beleid en ondernemerschap
Clémentine Barzin op Zomerstage bij Novo Nordisk & Catalent
Clémentine Barzin, fractieleidster van MR Brussel, bracht in het kader van de Zomerstages een bezoek aan Novo Nordisk in Groot-Bijgaarden en de Catalent-site in Neder-Over-Heembeek, die sinds eind 2024 deel uitmaakt van de groep en met 800 medewerkers jaarlijks zo’n 120 miljoen producten voor diabetes- en obesitaszorg produceert. Tijdens de rondleiding kreeg ze inzicht in de productieprocessen en de strategische rol van de Brusselse site binnen de internationale supply chain, terwijl tegelijk de uitdagingen rond kwaliteitsstandaarden, het aantrekken en opleiden van personeel en de tijdige vergunningen voor uitbreiding aan bod kwamen. Daarnaast werd in de beleidsdialoog ingezoomd op hoe farmaceutische innovatie en investeringen in preventie niet alleen bijdragen aan betere zorg voor chronische patiënten, maar ook aan arbeidsparticipatie, economische veerkracht en de positie van de sector als strategische troef voor de Vlaamse en Brusselse regio.
Philippe Close op Zomerstage bij Bpost
Voor het eerst verwelkomen we de burgemeester van Brussel op een Voka Zomerstage. Philippe Close en Bpost bleken een perfecte match. De burgemeester trok een uniform aan en hielp tijdens de ochtendrush mee in het sorteercentrum. Anno 2025 is brievenpost bijna volledig verdrongen door pakjes. Grote en kleine pakketten rollen van de band en worden snel en efficiënt per ronde getrieerd. Vanuit de site aan de Havenlaan trok Philippe Close daarna richting Laken. Hij belde er aan, leverde pakketjes en maakte een praatje met de buurtbewoners. Alsof hij nooit iets anders had gedaan. Wat hem vooral bijblijft? De collegialiteit onder de medewerkers. Ondanks het vroege uur en de drukte heerst er een warme, enthousiaste sfeer in het team. De burgemeester bleef niet bij observeren alleen: hij lanceerde meteen enkele ideeën om de postbedeling in de hoofdstad nóg efficiënter te maken. Zo ziet hij onder meer mogelijkheden om pakjesautomaten beter te integreren in het Brusselse straatbeeld. Een vervolgoverleg staat alvast ingepland.
23 januari 2026 • The Merode • 10:00–13:00
SPONSORPAKKET
De Brusselse Business Brunch is een uitstekende opportuniteit om jouw onderneming in de kijker te zetten bij ondernemers en decision makers in Brussel. Als eventsponsor van de Brussels Business Brunch krijg je voor een partnershipbijdrage van € 1250 (excl. btw):
• 2 gratis tickets
• vermelding van je logo op de uitnodiging, reminder, last call en eventpagina van alle deelnemende organisaties (nl. Beci, Brusseleir!, Manneken Bizz, The Merode, UNIZO Brussel, Voka Metropolitan)
• visibiliteit en vermelding van jouw onderneming tijdens het event zelf
• 1 gadget om uit te delen tijdens het event of publiciteit in de bedankingsmail
Ondernemers Brusselse Metropool | herfst 2025
Flexibiliteit is niet langer een leuke extra. Werknemers verwachten vandaag inspraak in waar en wanneer ze werken, en zelfs hoe ze worden beloond. Volgens een recente bevraging van SD Worx vraagt 51% van de Belgische werknemers naar een loonpakket dat past bij hun levensfase en -stijl, en hun behoeftes en keuzes. En als jij die verwachting niet inlost, doet een concurrent dat waarschijnlijk wel.
Wat is het?
Een cafetariaplan is een vorm van flexibel verlonen. Binnen een vooraf bepaald budget kunnen medewerkers looncomponenten, zoals een eindejaarspremie of bonus, ruilen voor andere voordelen zoals multimedia, een fiets, extra vakantiedagen …
Als werkgever bepaal jij de spelregels, binnen een wettelijk en fiscaal kader. Het doel is dat je medewerkers een deel van hun loonpakket zelf samenstellen, zodat het beter aansluit bij hun persoonlijke behoeftes. Zo krijgen zij meer waarde, zonder dat jouw loonkosten verhogen.
Met een cafetariaplan laat je medewerkers toe om zélf te bepalen wat waardevol is op een bepaald moment. Want na die verhuizing is een bedrijfsfiets misschien wel ideaal, of lijkt dat pensioensparen toch aantrekkelijker dan de
zoveelste tablet. Allemaal voordelen die de klassieke ‘one size fits all’-verloning niet biedt.
Wat levert het jou op als werkgever?
Niet alleen de werknemers winnen bij flexibel verlonen, het heeft ook directe voordelen voor jouw organisatie:
• meer tevreden en betrokken medewerkers
Autonomie is een van de belangrijkste drivers voor engagement.
• een sterkere employer brand
Je toont dat je inzet op iets wat telt voor je mensen én je speelt sneller in op de verwachtingen van nieuwe generaties.
• betere retentie
Wie zich gezien voelt, blijft. Als je mensen weten dat je echt luistert, win je niet alleen hun inzet, maar ook hun loyaliteit.
• loonkostenbudgetneutraal
Het gaat om een slimme herverdeling van je bestaande loonbudget.
Voorbeeld: Jan, een alleenstaande bediende bij een hr-speler zonder kinderen ten laste, houdt van zijn eindejaarspremie van 1.000 euro bruto 404 euro netto over. Via een cafetariaplan kan hij met zijn eindejaarspremie tot 1.250 euro aan voordelen verwerven, afhankelijk van de geldende regeling binnen het bedrijf.
Zijn er ook nadelen?
Op het bedrag dat een werknemer niet als gewoon loon ontvangt, is geen socialezekerheidsbijdrage verschuldigd. Dat telt dus niet mee voor de opbouw van zijn of haar pensioen. Werknemers die een deel van hun brutoloon in een cafetariaplan storten, kunnen een lagere uitkering ontvangen in het geval van ziekte of ontslag.
Ook ga je als werkgever met een cafetariaplan niet over één nacht ijs. Daar komt best wat bij kijken: juridisch, fiscaal, communicatief en
operationeel. Logisch ook, je raakt aan het hart van je relatie met je medewerkers. Verloning is immers het belangrijkste criterium voor werknemers om te kiezen voor een werkgever of om er weg te gaan. Daar wil je op veilig spelen. Omgekeerd heb je als het lukt, wel meteen een ijzersterke troef in handen.
Tijd voor actie?
Een doordachte aanpak én een ervaren partner zijn cruciaal, want er circuleren wel wat mythes over flexibel verlonen. Ontdek wat er van klopt in ons e-book.
Contact SD Worx KMO Brussel Markiesstraat 1 1000 Brussel +32 (0)2 209 85 00 kmo.brussel@sdworx.com www.sdworx.be
Binnenkort treedt de meerwaardebelasting in werking. Waarmee moeten beleggers en ondernemers rekening houden?
Alexander De Croo van Capitalatwork licht toe.
Feiten
Het betreft een tarief van 10% op de waardestijging van financiële activa (aandelen, cryptomunten, verzekeringsproducten,..).
Jaarlijks is er een vrijstelling van 10.000 euro. Het vertrekpunt om die meerwaarde te bepalen is in regel de waarde per 31/12/2025. Dus enkel de toekomstige meerwaarde wordt geviseerd.
Banken rushen naar het jaareinde om hun IT-systemen aan te passen en revisoren zullen de bedrijven van hun klanten formeel moeten waarderen. Ook zal de fiscus extra middelen moeten inzetten om deze belasting correct te kunnen verwerken.
Gevolgen voor beleggers
Ondanks de onzekerheid valt er meer steun waar te nemen voor een meerwaardebelasting, dan voor een pure
vermogensbelasting. Een beperkte taxatie enkel op het moment dat iemand een netto meerwaarde realiseert, wordt gemakkelijker verteerd dan een vermogensbelasting, die jaarlijks wordt betaald ook indien de belegging een minwaarde vertoont.
Fiscaliteit is een slechte raadgever voor beleggingskeuzes, maar deze wet zal het gedrag van beleggers sturen. Portefeuilles met individuele aandelen en obligaties zullen fiscaal naar de uitgang geduwd worden. Wie belegt in een kapitalisatiefonds stelt die meerwaardebelasting (onbeperkt) uit. Wie wil genieten van de jaarlijkse vrijstelling zal enkel 10.000 euro meerwaarde per jaar moeten realiseren.
Gevolgen voor ondernemers
Voor ondernemers is de verkoop van hun bedrijf
het resultaat van jaren hard werken en een manier om financiële zekerheid voor de toekomst te waarborgen. Iemand die zijn aandelen verkoopt en een meerwaarde boekt, zal voortaan worden belast. Om de ondernemingszin niet te fnuiken is er een vrijstelling op het eerste miljoen euro. Daarboven zal een tarief van 1,25% van toepassing zijn, oplopend tot 5%. Eens de meerwaarde meer dan 10 miljoen euro bedraagt, is het tarief 10%.
De grootorde van het aandelenbezit speelt ook een rol. Wie minder dan 20% van een bedrijf bezit, wordt getaxeerd vanaf de eerste euro aan meerwaarde, tegen het vast tarief van 10%!
Voor het ondernemingsklimaat kan dit ongewenste gevolgen hebben. De belastingvrije meerwaarde was een incentive voor
buitenlandse ondernemers om zich in België te vestigen, te ondernemen en werkgelegenheid te creëren.
Conclusie De nieuwe meerwaardebelasting is een ambitieus plan dat veel uitdagingen met zich meebrengt en de praktische uitvoering zal veel inspanning vereisen. Afwachten hoe deze belasting zal uitpakken. Ondernemers en beleggers bereiden zich best voor!
Contact Alexander De Croo CapitalatWork NV Edmond Van Nieuwenhuyselaan 30 1160 Oudergem www.capitalatwork.com
Orange Publireportage
Sinds deze zomer groepeert Orange zijn B2B-diensten op het vlak van connectiviteit, cloud, data, AI en cybersecurity onder de naam Orange Business. Gaat het enkel om een nieuwe naam of zit er meer achter? En wat betekent het voor jou, als ondernemer? Wij vroegen het aan Werner De Laet, Chief Enterprise & Innovation Officer bij Orange.
Waarom kiest Orange ervoor om al zijn B2Bdiensten onder één vlag te bundelen?
“Digitale innovatie vraagt vandaag meer dan alleen een sterk netwerk. Ondernemingen verwachten terecht complete, veilige en flexibele ICT-oplossingen. Daarom brengen we onze expertise rond connectiviteit, cloud, data, AI en cybersecurity nu samen onder één duidelijke vlag: Orange Business. Door de nauwere samenwerking tussen onze verschillende entiteiten vergroten we onze kennis, ons aanbod én onze expertise. Alles werkt nu eenmaal beter als alles samenwerkt.”
“Connectiviteit, cloud, data, AI en cybersecurity … Alles werkt beter als alles samenwerkt.”
Werner De Laet
Digitaal innoveren klinkt complex. Hoe helpt Orange Business ondernemers concreet?
“De digitale wereld verandert sneller dan ooit. Ondernemingen moeten voortdurend evolueren. Werken in de cloud, AI integreren, hybride samenwerken … Het vraagt meer dan alleen technologie. Het vraagt structuur, begeleiding en een ICT-partner die meedenkt. Orange Business helpt ondernemers om die complexiteit om te zetten in een helder plan. We combineren geïntegreerde oplossingen met lokale ondersteuning en internationale expertise. Zo kunnen we voor elke onderneming een digitale omgeving creëren die vandaag werkt én klaar is voor morgen.”
Hoe combineert Orange Business die internationale expertise met lokale verankering?
“Achter elke oplossing staat een vast team van lokale
specialisten. Ondernemers profiteren dus van de wereldwijde ICT-kennis van Orange Business, maar hebben altijd iemand dichtbij – iemand die hun business en noden begrijpt, die hun taal spreekt. Dat maakt ons de ideale partner voor organisaties die sneller willen groeien, innoveren en beveiligen.”
“Met Orange Business hebben ondernemingen nu één aanspreekpunt voor al hun IT- en telecomnoden.”
Werner De Laet
Wat is volgens jou de grootste meerwaarde van Orange Business voor ondernemers?
“We maken het voor ondernemingen makkelijker om digitale transformatieprojecten op te starten of te versnellen. Ze krijgen niet alleen
toegang tot een krachtig en geïntegreerd portfolio van technologieën, ze hebben vooral één aanspreekpunt voor al hun IT- en telecomnoden. Of het nu gaat om connectiviteit, AI-toepassingen, cloud- of beveiligingsoplossingen: met Orange Business hoef je als ondernemer niet langer af te stemmen met verschillende leveranciers. Dat maakt samenwerken eenvoudiger, sneller en overzichtelijker.”
Benieuwd wat Orange Business voor jou kan doen? Ontdek het op www.orange-business.be.
Contact Orange Business Bourgetlaan 3 1140 Evere Business@orange.be
Mensura Publireportage
Meer dan de helft van de werknemers ervaart stress op het werk. Driekwart kan daar naar eigen zeggen goed tot zeer goed mee om, blijkt uit onderzoek van Mensura bij meer dan 72.000 werkende Belgen. Maar 1 op de 4 dus niet. Dr. Gretel Schrijvers, CEO van Mensura, ziet mogelijkheden om als organisatie de veerkracht van medewerkers te helpen versterken.
Het aantal werknemers die met een burn-out thuis zitten, is de voorbije jaren fors toegenomen. Is stress op de werkvloer de grootste boosdoener? Niet meteen. Hoewel iets meer dan de helft van de werkende Belgen (52%) aangeeft redelijk tot erg gestrest te zijn door het werk, ziet het gros die stress niet noodzakelijk als iets negatiefs. Maar liefst driekwart (75,8%) zegt op een gezonde manier met stress om te kunnen.
Keerzijde van de medaille: één op de vier werkende Belgen kan dat niet en loopt risico op chronische stress en gezondheidsschade. Een cijfer dat bovendien de voorbije jaren niet verbeterd is. Die chronische stress zorgt ervoor dat deze werknemers langdurig kunnen uitvallen.
Factoren voor stressbestendigheid
Veerkracht is het vermogen om met stress of tegenslagen om te gaan. Mannen (77%) blijken iets veerkrachtiger om te gaan met stress dan vrouwen (71%). Ook jongeren onder de 25 (81%) kunnen door de band genomen wat beter om met stress dan oudere werknemers (74%). Daarnaast speelt de functie een rol. Arbeiders (77%) zijn iets veerkrachtiger dan bedienden (74%) of kaderleden en managers (72%).
Toch zijn geslacht, leeftijd en functie niet de belangrijkste factoren als het gaat om stressbestendigheid en veerkracht. Work-life balance en motivatie zijn dat wel, volgens het statistische model van Mensura. Als iemand zijn work-life balance goed in evenwicht heeft, zal die doorgaans ook beter om kunnen met de druk en stress op het werk. Ook motivatie is een factor die
een positieve invloed heeft op veerkracht. Hoge mentale en emotionele belasting op de werkvloer of hoge werklast hebben dan weer een negatieve invloed.
Rol leidinggevenden
Bij de creatie van een optimale werkcontext is een belangrijke rol weggelegd voor leidinggevenden.
Zij kunnen hun team helpen om goed om te gaan met werkdruk. Bijvoorbeeld door een deconnectiecultuur te promoten, waarbij werknemers zich niet verplicht voelen om ook na de werkuren mails te checken of telefoons op te nemen.
Leidinggevenden hebben bovendien een grote impact op de sfeer binnen het team.
Ze kunnen ervoor zorgen dat werknemers zich gemotiveerd en gewaardeerd voelen. Of dat er voldoende back-up is wanneer werknemers afwezig zijn, zodat het team kan blijven draaien. Wie
zich door zijn leidinggevende gesteund en ondersteund voelt, zal vaker in staat zijn de ‘extra mile’ te gaan zonder negatieve mentale gevolgen.
Een laatste vaststelling uit het onderzoek: met de work-life balance zit het overigens bij de meesten wel goed. Zeven op de tien werknemers (70%) geven aan dat ze de balans tussen werk en privé goed in evenwicht kunnen houden.
Contact Opgelet!
Nieuw adres vanaf 11/08/25
Mensura EDPB/SEPP Manhattan Bolwerklaan 21 b9 1210 Brussel +32 (0)2 549 70 85 www.mensura.be
Versterk je onderneming Komende events en infosessies
HERVORMING VAN DE BEPERKING VAN DE WERKLOOSHEID IN DE TIJD –BRAINSTORMSESSIE MET ACTIRIS
Werkloosheidshervorming: wat betekent dit voor werkgevers?
Op maandag 13 oktober 2025 organiseert Voka Metropolitan samen met Actiris een brainstormsessie over de hervorming die op 1 januari 2026 ingaat.
Caroline Mancel (adjunct-directeur-generaal Actiris) licht het actieplan van minister Bernard Clerfayt toe. Nadien kan je als werkgever jouw verwachtingen en bezorgdheden delen en in gesprek gaan met Actiris over de arbeidsmarktuitdagingen.
Mis deze kans niet om je stem te laten horen.
Schrijf je in via de QR-code.
22 OKTOBER
BEZOEK HET BRUSSELS BEER PROJECT MET YOUNG VOKA METROPOLITAN
Op woensdag 22 oktober 2025 ontdek je samen met Young Voka Metropolitan het verhaal achter Brussels Beer Project (BBP) – van garage-experiment tot internationale beweging.
Ontmoet co-founder Sébastien Morvan, krijg een exclusieve blik achter de schermen in hun eerste Brusselse stadsbrouwerij en proef hun iconische bieren (incl. non-alcoholisch) met heerlijke taco’s.
Plaatsen zijn beperkt.
Schrijf je snel in via de QR-code!
Op donderdagvoormiddag 4 december organiseert co-hogeschool Odisee het jaarlijkse Match Making Event op de campus in Brussel. We brengen bedrijven en organisaties via kennismakingsgesprekken samen met graduaatsstudenten die op zoek zijn naar een werkplek om hun opleiding mee vorm te geven.
Uniek aan deze tweejarige graduaatsopleidingen is het werkplekleren: studenten leren hands-on in een echte werkomgeving, enkele dagen per week en gedurende een langere periode. Zo krijg jij als bedrijf een praktijkgerichte en gemotiveerde student in je team.
Deelnemende opleidingen:
• Graduaat Marketing- en Communicatiesupport
• Graduaat Programmeren
• Graduaat Systeem- en Netwerkbeheer
• Graduaat Accounting Administration
Voka Metropolitan moedigt alle bedrijven in Brussel aan om deel te nemen en zo hun toekomstige talenten te ontmoeten. Inschrijven kan via de QR-code.
Scan dan nu de QR-code voor een actueel overzicht van al onze infosessies en events.
Ondernemers
Magazine Metropolitan herfst 2025
Colofon
Op de cover: Jean-Philip Vroninks, CEO Befimmo
Voka Metropolitan vzw Koningsstraat 154-158, 1000 Brussel 02 229 81 23 www.voka.be/metropolitan info@vokametropolitan.be
Redactie: René Konings, rene.konings@voka.be
Rachida Bou M’Barek rachida.boumbarek@voka.be
Publiciteit
Rachida Bou M’Barek, rachida.boumbarek@voka.be
Werkten mee aan dit nummer: René Konings, Rachida Bou M’Barek, Peter D’Herde, Isabel Van der Poorten
Concept & realisatie: www.propaganda.be
Druk: Graphius Brussels
Verantwoordelijke uitgever: Kristien Vermoesen, i.o.v. Voka Metropolitan Koningsstraat 154-158 1000 Brussel
Het overnemen van gehele en/of gedeeltelijke bijdragen is slechts toegelaten mits de uitdrukkelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.
Structurele Partners
