Oost-Vlaanderen Ondernemers 2020 #10

Een m aand elijks e u itgave van Voka – Kamer van Koo phan del O os t-Vlaan de re n | Jaarg ang 21 | numme r 8 | o kto be r 202 0

OKTOBER 2020

ONDER

NEMERS

Hoe North Sea Port investeert en vergroent

20

innovatieve ideeĂŤn bedacht / European Spinning Group

â‚Ź 1.000.000

218

medewerkers vlot weer aan de slag

kapitaal opgehaald / Techwolf

/ Bilfinger ROB

Cijfers

200

spreken luider dan woorden.

werven veilig terug geopend / Bouwbedrijf Verelst

op 15 dagen een nieuwe productie

63

business leads gegenereerd

/ Konings

/ Recrewtment

1.237

bureaustoelen

verkocht / Kinnarps

Cijfers spreken luider dan woorden.

Dat is de kracht van het grootste ondernemersnetwerk van Vlaanderen.

Samen laten we de cijfers spreken. Lees de verhalen van onze ambassadeurs op voka.be en ontdek hoe Voka ondernemingen verdedigt, verbindt en versterkt.

Met klinkende resultaten.

VOORLOPER

Havenlicht Misschien stond u er nooit bij stil maar in dit havennummer mag het gezegd: de nog jonge North Sea Port is een parel van een haven. Het grensoverschrijdende havenverband van Gent, Terneuzen en Vlissingen is een premium logistiek knooppunt in het hart van (West-)Europa. Multimodaal en uiterst veelzijdig in de behandelde goederensoorten is dit centrale, logistieke knooppunt actief over 9.100 hectare bedrijventerreinen. Met een toegevoegde waarde van 14 miljard euro scoort deze fusiehaven nummer drie in de lijst van Europese tophavens. Meer dan vijfhonderd bedrijven zorgen rechtstreeks en indirect voor 100.000 jobs.

En het wordt nog mooier. Naar verwachting varen in 2023 de eerste schepen door de Nieuwe Sluis in Terneuzen, qua dimensie de evenknie van het verlaat (de sas) in Panama.

Vanaf dan wordt Gent bereikbaar voor grotere zeeschepen en zullen binnenvaartschepen minder wachttijd spenderen aan het Zeeuwse sluizencomplex. Het belang voor Vlaanderen van de over de landsgrenzen gelegen Nieuwe Sluis is van een zelfde dimensie als de kostprijs van het immense bouwwerk (1 miljard euro). De Nieuwe Sluis verzekert niet alleen de toekomst van Gent als zeehaven maar vooral ook de welvaart van 1,5 miljoen mensen in Oost-Vlaanderen en zelfs daarbuiten. Vlaanderen neemt terecht veruit het grootste deel van de forse factuur voor zijn rekening.

De Nieuwe Sluis verzekert de continuïteit van bedrijven in North Sea Port in the long run.

Maar om van het rendement op die investering voluit te genieten en Gent als logistiek knooppunt integraal klaar te maken voor de toekomst moeten een aantal andere mobiliteits­ dossiers op korte termijn zichtbaar beginnen opschieten. Wanneer valt de beslissing om geld vrij te maken voor de aanpassing van de tunnel onder het kanaal in Zelzate zodat – eens de sluis operationeel zal zijn - de zeereuzen op volle diepgang naar Gent kunnen stomen? Zullen wij in 2021 de afbraak van de aftandse Meulestedebrug over het kanaal met eigen ogen zien en snel de nieuwe oeververbinding verwelkomen?

“De Nieuwe Sluis verzekert de continuïteit van bedrijven in North Sea Port in the long run”

We willen snel een schop in de grond zien van de vele werven op de R4 (Euro-Silo-rotonde, fietspaden, 18 knelpunten). We willen dat de investeringen in de Seine-Schelde-verbinding – het grootste infrastructuurproject voor de binnenvaart in Europa – tegen 2030 is afgewerkt en dat ook Frankrijk de voorziene plannen uitvoert.

Prognoses voorzien een groei van het goederenverkeer met 20 tot 30% in de komende tien jaar. De vraag naar een eigentijdse, duurzame mobiliteit stijgt dus. Bovendien kan de door corona geteisterde economie een sterk investerende overheid goed gebruiken. Dat betekent een overheid die meer doet dan de infrastructuur gewoon overeind houden.

Wij kijken met belangstelling uit naar de nieuwe Mobiliteitsvisie 2040 van de Vlaamse minister van Mobiliteit. Die kan niet anders dan duurzaam en multimodaal zijn. Met propere auto’s in een bescheiden rol, een bedrijfszeker en performant openbaar vervoer, veilige fietsvoorzieningen. Een nieuwe mobiliteit die inzet op een verdere modal shift en meer stimuli voor de binnenvaart. Een faire visie op mobiliteit die het overblijvende, fiscaal reeds hard aangepakte verkeer op onze wegen een degelijke infrastructuur biedt en een vlotte doorstroming in heel Vlaanderen. Daar zijn wij nog lang niet. Maar het vertrouwenwekkende havenlicht komt in zicht.

Indien Vlaanderen het intermodale vervoersnetwerk beter weet te benutten kan het de lang gekoesterde droom van ‘logistieke draaischijf van Europa’ ook eindelijk waarmaken.

JEF WITTOUCK

Voorzitter Voka – Kamer van Koophandel Oost-Vlaanderen ONDERNEMERS#8

1

54 CONNECT

COLOFON ONDERNEMERS IS HET MAANDBLAD VAN Voka Kamer van Koophandel Oost-Vlaanderen.

Jaargang 21, oktober 2020.

Verschijnt niet in juli-augustus.

KANTOREN 9000 Gent Lammerstraat 18 – T 09 266 14 40 9200 Dendermonde Noordlaan 21 – T 052 33 98 00 9700 Oudenaarde Markt 41 – T 055 39 04 90 Web http://www.voka.be/oost-vlaanderen

BESTUURSCOMITÉ VAN VOKA OOST-VLAANDEREN Jef Wittouck, An Bels, Guy Bontinck, Erik Chabot, Ann De Clercq, Christiaan De Wilde, Farida Doulami, Dieter Hillaert, Alexander Hoogewijs, Geert Moerman, Griet Nuytinck, Karen Pieters, Wim Pynaert, Roseline Van Damme, Christine Van den Berghe, Kristof Van Hoorebeke, Eric Van Landeghem, Jens Van Mol, Manfred Van Vlierberghe, Frank Verschuere.

EREVOORZITTERS VAN VOKA OOST-VLAANDEREN Luc De Bruyckere, Chris De Hollander, Ronald Everaert, Jean-Paul Van Avermaet, Marc Vereecken en Marcel Verschelden.

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Geert Moerman – Lammerstraat 18 – 9000 Gent

6 DOSSIER NORTH SEA PORT

In dit nummer

HOOFDREDACTIE Jan Geers – jan.geers@voka.be

EINDREDACTIE Sam De Kegel – sam.dekegel@voka.be

1 Havenlicht VOORLOPER

WERKTEN MEE Maarten Dheedene, Sam De Kegel, Jan Geers, Wim Kempenaers, Ann Vandamme, Marijke Van Gysegem, Jan Van Gyseghem.

IMPACT

4 Galloo geeft staalschroot een tweede leven

MAGAZINE REALISATIE LAYOUT

BREEDBEELD

Karakters, Gent, www.karakters.be

ABONNEMENTEN Hilde Pelleman, hilde.pelleman@voka.be, Wendy De Smet, wendy.desmet@voka.be

DRUK

PUBLICITEIT Wendy De Smet, Ann Vandamme, pub.ov@voka.be, T 09 266 15 71

2

45 De Bijloke heropent oudste concertzaal ter wereld CULTUURKRIEBELS

6 Ja, er is nog ruimte om te investeren in onze fusiehaven

Drukkerij Perka, Maldegem

38 De XII werken van North Sea Port, 1 jaar later

North Sea Port zet onvervaard koers richting klimaatneutraliteit DOSSIER NORTH SEA PORT

47 Operation Clean Sweep bij Berry bpi in Zele

Vandenbussche uit Aalter installeert eerste mobiele stadsbatterij in België DUURZAME KOPLOPERS

INHOUD

55 MIJN BEGINJAREN

6 DOSSIER NORTH SEA PORT

47 DUURZAME KOPLOPERS 45 CULTUURKRIEBELS

54 Overzicht van de netwerkactiviteiten CONNECT

55 Triggered gelooft in niches MIJN BEGINJAREN

59 Hoe kom je in het vizier van een koppensneller?

OVER KLEINE EN GROTE ZAKEN

61 Kent u al de werkbaarheidscheque?

TALENT

61 Waar moet ik als aannemer op letten bij het opstellen van mijn algemene voorwaarden?

66 Psychoanalyse van het virus GEERT DACHT

68 Samen vooruit WAARVAN SPRAKE

VIAVOKA

63 Nieuwe leden stellen zich voor in 1.000 tekens WELKOM

ONDERNEMERS#8

3

BREEDBEELD

Een tweede leven voor staalschroot

Galloo is één van de belangrijkste recyclage­bedrijven in West-Europa. Elk jaar geeft het bedrijf een tweede leven aan meer dan één miljoen ton staal en meer dan 60.000 ton non-ferrometalen. Een deel hiervan wordt herwonnen uit schrootschepen. Galloo Gent heeft meer dan 75 jaar ervaring in de ontmanteling van schepen: van kleine vissersboten tot grote marineschepen. Het ontmantelingsproces is gestoeld op het respect voor mens en milieu. Galloo Gent is dan ook één van de weinige Europese recyclagebedrijven die prijkt op de Europese White List voor scheepsafbraakwerken. Op de site in Gent wordt staalschroot aangeleverd vanuit de verschillende depots van de Group Galloo maar ook van andere schroothandelaars. Jaarlijks vertrekt vanuit Galloo Gent zo’n 900.000 ton staalschroot met zeeschepen. Dit schroot voedt de hoogovens van staalproducenten overal ter wereld.

FOTO: WIM KEMPENAERS

4

ONDERNEMERS#8

5

XX HAVENDOSSIER

9.100 170.000.000 Het 9.100-hectare-grote en 60-­kilometer-lange havengebied van North Sea Port loopt van Gent, over Terneuzen, tot Vlissingen aan de Westerschelde.

Alle geplande investeringen in extra spoorinfrastructuur in North Sea Port.

3

de

Derde haven van Europa in toegevoegde waarde en achtste Europese haven in de overslag van goederen via zeevaart.

1.000.000.000 De investering in de bouw van de Nieuwe Sluis bedraagt 750 miljoen euro.

Daan Schalck: “Met de omkaderings­werken erbij kom je echter al snel op bijna 1 miljard euro. We moeten stilaan ook beginnen denken over de kanaalaanpassingen eenmaal de Nieuwe Sluis klaar is, zodat die kan benut worden naar grotere, bredere en diepere schepen.”

6

XX

900.000.000 De omvorming van de R4 zal in totaal zo’n 900 miljoen euro kosten, maar de aanbestedingsprocedure loopt nog, dus er is nog geen definitief cijfer.

100.000 100.000 (in)directe jobs in 525 nationaal en internationaal georiĂŤnteerde bedrijven

25.000.000 De Vlaamse Waterweg investeert samen met een aantal partners 25 miljoen euro in de nieuwe Meulestedebrug.

De effectieve werken starten in het voorjaar van 2021.

ONDERNEMERS#8

7

HAVENDOSSIER

Ja, er is nog ruimte om te investeren Corona of niet, North Sea Port heeft nog steeds de wind in de zeilen. Het aantal investeringen, zowel privaat als publiek, swingt de pan uit. De cijfers spreken boekdelen. Daan Schalck, CEO North Sea Port, is heel ambitieus: “De komende tien jaar zal alleen al vanuit publieke zijde 2 miljard euro geïnvesteerd worden in North Sea Port.”

TEKST SAM DE KEGEL – FOTO WIM KEMPENAERS

8

LYDIA PEETERS, VLAAMS MINISTER VOOR DE HAVEN, MOBILITEIT EN OPENBARE WERKEN:

Op woensdag 2 september bracht Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters een werkbezoek aan North Sea Port.

Ze is immers als bevoegd Vlaams minister ook verantwoordelijk voor onze havens. Met een rondvaart ging het van Gent tot in Terneuzen, inclu­sief een bezoek aan de bouwwerf van de Nieuwe Sluis. Lydia Peeters: “North Sea Port is niet alleen een uniek economisch samenwerkingsverband in Europa, het kanaal Gent-Terneuzen is ook één van de Vlaams logistieke poorten en een belangrijke industriële hub. Ik zal komende jaren dan ook al het mogelijke doen zodat onze Vlaamse havens hun toppositie behouden en waar mogelijk versterken. We zetten onder meer in op een verdere verbetering van de mogelijkheden voor de nautische toegang en de bouw van de Nieuwe Sluis Terneuzen, de omvorming van de R4 en de bouw van de nieuwe Meulestedebrug.”

Twaalf maanden geleden maakte dit blad een havenspecial De XII werken van North Sea Port, met twaalf grote uitdagingen voor de fusiehaven. Van een Gentse ring op niveau over een nieuwe Meulestede­ brug tot nog meer transport via het spoor en binnenvaart: bedoeling was om alle stakeholders aan te zetten tot daadkracht in de nabije toekomst. Eén jaar later stellen we vast dat de meeste dossiers volop in beweging zijn en een aantal grote werken effectief ook opgestart zijn of in de steigers staan (zie ook voorloper p. 1), terwijl 2020 toch voor altijd zal geboek­ staafd staan als het coronajaar, waarin onze economie bijzonder harde klappen moest incasseren.

DIVERSITEIT ALS TROEF IN CORONATIJD North Sea Port boekte in het eerste halfjaar van 2020 een goederenoverslag via zeevaart van 32,4 miljoen ton, een volumedaling van 11,5%. De coronacrisis liet zich pas in het tweede kwartaal voelen. Vooral de overslag van massagoederen deelde in de klappen. Waren de eerste zes maanden van vorig jaar nog goed voor 36,6 miljoen ton overslag via zeeschepen, dan was dit in dezelfde periode voor dit jaar 4,2 miljoen ton minder. Maar de overslag van containers ging er, ondanks corona, 5,4% op vooruit. Een aantal bedrijven in North Sea Port wist de laatste drie jaar immers nieuwe (lijn)diensten aan te trekken.

Daan Schalck, CEO North Sea Port, geeft tekst en uitleg bij de cijfers: “In sommige sectoren zaten we zowel aan de Vlaamse als de Nederlandse zijde van de fusiehaven op min 50% trafiek, maar de diversiteit aan activiteiten in de fusiehaven heeft ervoor gezorgd dat we deze crisis voorlopig goed doorstaan. Denk aan de offshore wind­ activiteiten, die nooit gestopt zijn. De terugval in de bouwsector viel op een ander moment dan die in de staalsector. En food is volop blijven draaien. We hebben, letterlijk, een enorm grote food print, met opslag en verwerking van granen, groenten, vers fruit (vooral in Vlissingen red.) en fruitsap (vooral in Gent, bij Dreyfus en Citrosuco, red). Mensen aten veel meer fruit tijdens corona, met bananen op kop (lacht). De warenhuizen boomden, zeker in voeding.

Door onze portfolio te verbreden dankzij de fusie, zijn we nu crisisbestendiger dan een haven die slechts op één of enkele sectoren focust.” ▼

“North Sea Port is unieke economische samenwerking in Europa”

ONDERNEMERS#8

9

HAVENDOSSIER

Ook de financiële huishouding van het havenbedrijf North Sea Port is gezond.

Schalck: “Als havenbedrijf hebben we wellicht slechts 5% minder inkomsten tegen eind dit jaar. Voor de gronden die we leasen aan bedrijven hebben we betalings­uitstel gegeven voor een pakket van 15 miljoen euro om ademruimte te geven aan onze privéklanten, maar dat geld komt sowieso later binnen. We hebben ook 3,5 miljoen euro bespaard. Op ons eindresultaat zal het effect van corona beperkt zijn, zo’n anderhalf procent verlies op een omzet van 100 miljoen euro. Andere sectoren en bedrijven zijn veel meer getroffen. Corona heeft er natuurlijk voor gezorgd dat enkele heel grote werven, zoals de bouw van de Nieuwe Sluis, drie maanden hebben stil­ gelegen, maar voor een project dat vier jaar duurt, is dat slechts een ‘rimpeling’.”

EXTRA GELD VOOR BINNENVAART EN SPOOR Als multimodale haven heeft North Sea Port een sterke ontsluiting via de binnenvaart naar alle windstreken van Europa.

Het Kanaal Gent-Terneuzen maakt deel uit van belangrijke Europese transportcorridors. Het is dan ook van belang voor North Sea Port dat Vlaanderen blijft investeren in de achterlandverbindingen zoals het Seine-Scheldeproject zodat North Sea Port binnen enkele jaren per binnenvaartschip met 4.500 ton Parijs kan bereiken. North Sea Port juicht ook de (verdere) digitalisering van de binnenvaart toe. En de vervanging van de versleten Meulestedebrug in het zuidelijkste punt van het havengebied komt eraan.

Inzake de spoorontsluiting (‘Rail Ghent Terneuzen’) van de haven tussen Zelzate en Terneuzen en de ontwikkeling van spoorlijn L204 weten North Sea Port en minister Peeters elkaar te vinden om het goederen- en personenvervoer verder op de kaart te zetten. Hoewel de aanleg van spoorinfrastructuur hoofdzakelijk federale materie is, moet de Vlaamse overheid in het tracé de nodige ruimte blijven voorzien. Schalck: “Vlaanderen mag een stuk van de bedding aanleggen, in overleg met de federale regering. Voor de bereikbaarheid van de haven wordt de komende jaren door Vlaanderen tevens fors geïnvesteerd in veilig en vlot verkeer op de R4-Oost en -West (de ringweg rond het Gentse deel van de haven, red.) door onder meer ondertunneling, heraanleg van kruispunten en gescheiden fiets- en autoverkeer.”

10

CONCESSIES VOOR DISTRIBUTIECENTRA STIJGEN

“We hebben zeker nog 800 hectare beschikbaar en in een veranderende economie komt er steeds ruimte vrij” Daan Schalck is heel ambitieus op het gebied van duurzaam goederentransport via de binnenvaart en het spoor: “Wat me opvalt, is dat het overleg op politiek niveau, zowel federaal als Vlaams, maar ook met Infrabel en MOW (departement Mobiliteit en Openbare Werken) heel goed loopt in het raildossier. We zeggen vaak dat dit land niet meer werkt door de complexe staatsstructuur, maar ik heb vastgesteld dat bij Rhail Ghent Terneuzen iedereen constructief aan tafel kwam zitten en dat heeft tot resultaat geleid.”

De CEO van het havenbedrijf beklemtoont dat iedereen – lees: elke overheid – zijn duit in het zakje moet doen. “Als iedereen samenwerkt, komt het goed. We organiseerden bestuurlijke rondetafels met de stad Gent, de federale overheid, de Vlaamse overheid, Infrabel, maar ook met ProRail (de spoorwegbeheerder voor Nederland, red.) en de provincie Zeeland.

Voor het spoordossier zullen we ook kunnen rekenen op Europese subsidies.

Europa schiet pas in gang als de twee landen akkoord zijn, dus als er een binationaal akkoord is over de principes.

We hebben nu middelen voor de planfase, vanaf dat ogenblik kan je Europese middelen vragen. De Europese topambtenarij is ondertussen op de hoogte net als de TENT-coördinatoren; die laatste zijn economische zwaargewichten, zoals oud-premiers.”

De teller van publieke investeringen tikt aardig aan en is zelfs redelijk indrukwekkend te noemen (zie cijfers op p. 6).

“De komende tien jaar zullen we alleen al vanuit publieke zijde 2 miljard investeren in North Sea Port”, weet Schalck. “Het voorbije jaar zaten we al aan 700 miljoen euro, dat was het grootste investeringsvolume van de afgelopen vijftien jaar zoals ook blijkt uit de cijfers van de Nationale Bank.”

North Sea Port vaart stevig vooruit. Die groei aan investeringen is te danken aan de schaalvergroting na de fusie, het feit dat er veel ruimte beschikbaar is en dat de fusiehaven blijft inzetten op bedrijven met toegevoegde waarde. Opvallend: nooit liepen er vanwege die bedrijven zoveel aanvragen binnen voor concessies van gronden. Daan Schalck: “Het is zeer positief dat de geplande investeringen van grote bedrijven – denk aan de bouwwerven van Heylen Warehouses, aan Sea Invest en aan H.Essers – gewoon doorgaan. Als je kijkt naar de volumes in de zogenaamde ‘Hamburg-Le Havre range’ (de zeehavens aan de Noordzee in Nederland, Duitsland, België en Frankrijk, red.) dan is North Sea Port procentueel de grootste groeier. We zijn dus aantrekkelijk. Dat komt omdat we voldoende ruimte hebben in o.a. het Kluizendok en Rieme Noord maar evengoed in Vlissingen, waar de Thermphossite nu gesaneerd is. Dat gebied komt volgend jaar op de markt. Zeg me: waar in Vlaanderen vind je nu nog een onbebouwd terrein van 50 hectare? We zullen dit jaar waarschijnlijk 50 hectare aan nieuwe aanvragen binnenhalen, terwijl dit normaal gezien gemiddeld zo’n 15 hectare is. Een nieuw distributiecentrum ligt momenteel nog in de weegschaal, waardoor onze teller zelfs op 80 hectare kan komen. We hebben zeker nog 800 hectare beschikbaar en in een veranderende economie komt er steeds nieuwe ruimte vrij door recon­versie. Een aantal grote bedrijven hebben ook nog veel eigen gronden.”

OOK RUIMTE VOOR INDUSTRIE De distributieactiviteiten zijn sowieso één van de sectoren waarin North Sea Port een groeispurt neerzet in uitgiftes van terreinen, zeker aan Vlaamse zijde. “Kijk naar Heylen Warehouses, WDP, Katoen Natie, H.Essers,… Dat zijn grote namen die naar hier afgezakt zijn en blijven uitbreiden. Mijn idee was tien jaar geleden al dat we niet enkel onze industrie moeten koesteren, maar er ook een distributiepoot met toegevoegde waarde moesten aan toevoegen én daar multimodaal op inzetten.

Want die distributiecentra hebben treinen nodig en binnenvaartshuttles richting Rotterdam en Antwerpen. Die puzzel begint te kloppen.”

Vreest hij niet dat de zware industrie daar op termijn onder lijdt, want een haven is

ook dé plek bij uitstek voor Seveso-bedrijven zoals raffinaderijen, petrochemische en chemische fabrieken, waar de klok rond wordt geproduceerd? Schalck weerlegt: “We koesteren zeker de industrie, zoals in ons masterplan Kluizendok, waarbij we ook focussen op circulaire industrie. Denk aan het Gentse bedrijf AC Materials dat gespecialiseerd is in circulaire bouwmaterialen en een nieuw terrein van 15 hectare inpalmt in het Kluizendok (zie ook p. 13).

Maar onze distributiecentra zijn ook geen garages, hè. H.Essers zit in de zwaarste Seveso-categorie, omdat ze scheikundige producten van de chemische industrie in onze omgeving voor- en nabehandelen en de logistieke processen ervan verzorgen.

En laat ons eerlijk zijn, als we nog nieuwe Seveso-industrie zullen aantrekken, zullen het geen ArcelorMittal of Dow Chemical meer zijn, maar kleinere spelers. Daarnaast is de toegevoegde waarde van die logistieke reuzen zeker niet te onder­schatten.

Bij Heylen mikken ze op 500 extra jobs, dat oogt toch mooi. Die logistieke cluster zorgt letterlijk voor heel veel handjes aan het werk in doelgroepen die nu vaak werkloos zijn. Doordat we zoveel magazijnen zetten, begint ook onze containerterminal te draaien. Het transport van de eind­ goederen zorgt ook voor jobs. Je moet de haven als één regio zien, waarbij alle activiteiten voortdurend op elkaar inspelen.

Als je werkgelegenheid kan creëren 5 kilometer voorbij de grens is dat ook voor Gent goed. Bij Dow Chemical werken 600 Vlamingen, dat is niet mis. Toen de grens dreigde dicht te gaan door corona, ontstond er een reuzeprobleem. Gelukkig kwam er snel het coronavignet, waardoor je voor woon-werk de grens over kon.”

projecten mee subsidiëren en faciliteren.

“De Vlaamse overheid investeert op dit moment mee in grootschalige infrastructuur, zoals ringwegen, het Kanaal, de sluizen, wegen, spoorwegen en water­ wegen, maar voorlopig blijven we bij de klassiekers. Eén van de grote corridors in de toekomst die we broodnodig hebben zijn extra pijpleidingen. Je moet als overheid de ambitie hebben om daar een rol in te spelen, die boodschap gaven we ook mee aan minister Peeters toen ze onlangs op bezoek kwam. Warmte, CO2, waterstof, het zal allemaal via pijpleidingen getransporteerd worden. Daar moeten we netwerken creëren die de verschillende bedrijven verbinden en niet één op één gaan kijken wat dat ene bedrijf nodig heeft. Neen, wat heeft dat gebied nodig op vlak van CO2, waterstof en hoogspanningstransport?

We moeten nu bewustzijn creëren, zodat we binnen vijf jaar bij een rijp project kunnen denken aan financiering.”

De fusiehaven heeft immers nog een andere, torenhoge ambitie: zo klimaat­ neutraal mogelijk worden. Een aantal grote productiebedrijven maken daar nu fors werk van, zoals ArcelorMittal en Alco Bio Fuel (zie pagina’s 24 tot 33).

Schalck: “De Europese Unie is in principe ook bereid om subsidie te geven aan

een project om CO2 van de industrie in Gent, Vlissingen, Terneuzen, Antwerpen en Rotterdam op te slaan onder de Noordzee. We hebben nu de status van project of common interest, dat is nog maar een statuut om te mogen beginnen studeren, maar als fusiehaven zijn we nu robuust genoeg om mee te spelen met de grotere havens.”

Het afvangen en opslaan van CO2 (Carbon Capture and Storage, CCS) is maar één van de vele sporen in de transitie naar een klimaatneutrale industrie in 2050. North Sea Port kan als grensoverschrijdende haven hierbij fungeren als de Europese experimenteerregio, ook voor de productie van (groene) waterstof. “Als wij als haven naar waterstof kijken, willen we die vooral inzetten voor de industrie eerder dan dat we voorop gaan lopen in waterstof en transport. Als we onze havenregio echt CO2-neutraal willen maken tegen 2050, dan moeten we de groene energie die we ter beschikking krijgen via bijvoorbeeld offshore windparken en die nadien omgezet wordt in waterstof, ook een stuk voorbehouden voor onze industrie, want anders zal ons transport misschien wel vergroenen, maar gaan we onze industrie verliezen. Dat laatste moeten we heel goed voor ogen houden.”

Schalck beklemtoont dat ze investering per investering naar een aantal parameters kijken zoals werkgelegenheid, multimodaliteit (kan de aanvoer van grondstoffen bv. via het water), synergieën tussen verschillende bedrijven en verweving van functies, zoals warmte-uitwisseling en andere slimme samenwerkingen op vlak van transport, energie, afval- en grondstoffen.”

GROENE HAVEN IN DE STEIGERS In North Sea Port lopen reeds bijzonder boeiende partnerships tussen verschillende grote privébedrijven waarbij de bijproducten van de ene grondstof voor de andere kunnen worden (zie artikel p. 20). Maar die redden het niet alleen.

Daadkrachtige overheden moeten zulke

ONDERNEMERS#8

11

Your grains are in good hands Euro-Silo, gelegen in de haven van Gent, is een toonaangevend op- en overslagbedrijf voor granen, zaden en derivaten.

12

Euro-Silo NV

Sifferdok

Rodenhuizedok

www.eurosilo.be

John Kennedylaan 19

Pleitstraat 3

info@eurosilo.be

9000 Gent

9042 Gent

T +32 9 251 21 41

Port number 0965A

Port number 4750A

HAVENDOSSIER

Deze bedrijven bouwen aan de toekomst in North Sea Port Heel wat bedrijven in de fusiehaven North Sea Port plannen de komende jaren investeringen: in nagelnieuwe magazijnen, circulaire processen en duurzame producten. 8 to watch.

TEKST SAM DE KEGEL EN JAN VAN GYSEGHEM - FOTO WIM KEMPENAERS

Circulair bouwbedrijf AC Materials investeert in nieuw recyclagecentrum op Kluizendok AC Materials maakt deel uit van de Square Group en is in het Gentse actief op twee sites: in Wondelgem en Desteldonk. De kernactiviteiten zijn het recycleren van bouw- en slooppuin, het verkopen van granulaten gerecycleerd of van natuurlijke oorsprong, de productie van funderingsproducten, het leveren en pompen van stortklaar beton en het leveren van stapelblokken in beton.

Noem dit gerust een circulair bouwbedrijf, want ze geven puin een tweede leven.

Jean-Marie de Buck, CEO: “We gaan de twee sites van Wondelgem en Desteldonk tegen eind 2021 samenbrengen op het Kluizendok en er één groot recyclage­ centrum maken. In Wondelgem moesten we sowieso verhuizen door de werken aan de R4 (er komt een grote verkeerswisselaar en op- en afrittencomplex, red.). In onze zoektocht naar een nieuwe locatie wilden we aan de R4-as blijven en watergebonden zijn, want in de nabije toekomst zal er nog meer multimodaal vervoerd worden.

We streefden ook naar een locatie waar we onze industriële recyclageactiviteiten met voldoende ruimte kunnen uitvoeren, met respect voor stof- en lawaainormen, welteverstaan. Het Kluizendok vormt de ideale site. We gaan nu 15 hectare ontwikkelen vanaf februari 2021. Op dit moment is de omgevingsvergunning volop in behandeling, vanaf het begin van het derde kwartaal in 2021 hopen we operationeel te zijn. De totale investering bedraagt 8 miljoen euro.”

wijze van spreken onze activiteiten in zijn achtertuin hebben, maar het moet wel gebeuren. In het Kluizendok zal de grote oppervlakte ons toelaten om steeds fijner – lees: zo zuiver mogelijk – beton-, baksteen- en asfaltpuin te recycleren waardoor we meer toegevoegde waarde kunnen geven aan de recyclagestromen. Daardoor vermijden we ook het gebruik van nieuwe grondstoffen. De volgende twintig jaar zal er ook veel oud isolatiemateriaal binnenkomen dat zal moeten verwerkt worden, een grote uitdaging.”

RECYCLAGECENTRUM De fusiehaven is een belangrijk centrum voor recyclage. Waar er industriële activiteiten zijn, komt er op een bepaald moment immers recyclage om de hoek kijken, zowel naar het verwerken van producten die in de havencommunity gebruikt worden, als naar hergebruik.

Daarenboven is stad Gent via de R4 vlot bereikbaar. De Buck: “Wij zijn een bron van secundaire grondstoffen voor betoncentrales en aannemers. Niemand wil bij

Al hun machines zullen in de nabije toekomst elektrisch draaien, in plaats van op dieselgeneratoren. “Enkel naar transport, wielladers en kranen toe, zijn er nog geen elektrische alternatieven, we testen wel met hybride kranen. We willen sterk inzetten op de reductie van CO2. Bedrijven begrijpen dat ze zich moeten aanpassen en de kaart van CO2-reductie moeten trekken voor de komende jaren. Hopelijk volgt de politiek diezelfde trend.”

ONDERNEMERS#8

13

UNLOCK YOUR POTENTIAL

Postacademische Opleidingen voor Professionals • • • • • •

Energietechniek in gebouwen Informatiebeheer voor bouwprojecten (BIM) Offshore wind energy Black Belt in Lean Big Data hands-on Data Analytics

Kijk voor ons volledig aanbod op:

www.UGain.UGent.be

UGAIN

UGent Academie voor Ingenieurs

HAVENDOSSIER

Stora Enso investeert 9 miljoen euro in een innovatieve R&D-pilootfabriek voor bioplastics in Gent Het Fins-Zweedse concern Stora Enso investeert 9 miljoen euro in de bouw van een R&D-piloot­ fabriek voor de productie van bioplastics voor transparante verpakkingen. De fabriek wordt gebouwd op de site in Langerbrugge in North Sea Port.

De papierfabriek van Stora Enso in Langer­brugge is een van de grootste in Europa en produceert jaarlijks 540.000 ton gerecycleerd kranten- en tijdschriftenpapier. In de nieuwe pilootfabriek zullen plantaardige suikers omgezet worden in de hernieuwbare bouwsteen die nodig is om PEF (polyetheenfuranoaat) te maken. Met de investering wil Stora Enso meer mogelijkheden creëren

om materialen op fossiele basis te vervangen door hernieuwbare en recycleerbare materialen.

De pilootfabriek zal focussen op het ontwikkelen van een kosten­efficiënt proces voor de productie van FDCA (2,5-furaandicarbonzuur) uit suikers.

FDCA is een belangrijk onderdeel van PEF, dat nieuwe verpakkingsmogelijkheden biedt voor de voedings- en drankenindustrie.

Dit nieuwe R&D-pilootproject in Vlaanderen behoort toe aan de divisie Biomaterials van Stora Enso waarbij de papierfabriek van Stora Enso zorgt voor de ruimte, infrastructuur en algemene diensten. De opstart van de R&D-piloot­fabriek is voorzien in het eerste kwartaal van 2021.

Met scherpe keuze voor elektrisch investeert Volvo in streven naar maximale duurzaamheid De Zweedse autobouwer Volvo zet vandaag volop in op de elektrificatie van het gamma. Volvo is niet de eerste autoconstructeur die voluit gaat voor elektrische voertuigen, maar het bedrijf is wel bezig aan een sterke inhaalbeweging. Daarin speelt de compacte XC40 die in Gent wordt gebouwd, een belangrijke rol.

Over vijf jaar zal de helft van alle geproduceerde wagens bij Volvo volledig elektrisch zijn. Een strategische beslissing die ook voor de fabriek in Gent flink wat gevolgen heeft. Daar rolde op 1 oktober de eerste full electric XC 40 van de band rolde. Het nieuwe model scoort erg goed bij het publiek en de coronadip in de activiteiten tijdens de maanden maart tot mei, lijkt nu achter de rug.

Volvo investeert vele tientallen miljoenen euro in duurzaamheid, met een groot deel van de koek voor de Gentse vestiging. In maart opende een gloednieuwe batterijfabriek, maar de keuze om voluit voor elektrisch te gaan heeft ook gevolgen voor andere afdelingen in de assemblage, zoals de bodyshop en de eindassemblage. Het specifieke design van een 100%-elektrische auto betekent veel meer dan het louter inbouwen van een batterij. Woordvoerder Barbara Blomme van Volvo Cars Gent stipt aan dat zeker

200 medewerkers elke dag voltijds werken aan het elektrificatieverhaal en op piekmomenten zoals nu is dat zelfs nog een veelvoud daarvan.

Alles wordt voorbereid om de capaciteit van de Gentse fabriek gevoelig uit te breiden. De jongste jaren was de plant goed voor een productie van 200.000 à 250.000 auto’s per jaar. Over minder dan tien jaar zal de gestegen productie enkel bestaan uit hybride en full electric modellen.

Barbara Blomme: “Om dit mogelijk te maken dienen de installaties en onze logistieke organisatie optimaal voorbereid te worden. Met steun van de Vlaamse Regering voorzien wij ook een uitgebreid opleidingsprogramma voor onze mensen.”

De focus op elektrificatie past in een breder verhaal dat begon in 2008 en waarin Volvo streeft naar een maximaal duurzame productie en dito producten. In 2010 al werden op het fabrieksterrein drie gigantische windturbines in gebruik genomen. Sinds 2015 wist Volvo Gent de CO2-uitstoot van de Gentse fabriek te halveren.

Vorig jaar werden 8.600 zonnepanelen geplaatst en momenteel worden in de spuitfabriek de ovens vervangen door meer milieuvriendelijke types.

Wordt ongetwijfeld vervolgd.

ONDERNEMERS#8

15

HAVENDOSSIER

Heylen Warehouses investeert in logistieke hub van 250.000 m² Logistiek vastgoedontwikkelaar en investeerder Heylen Warehouses uit Herentals is bezig met de bouw van haar grootste project binnen België tot nog toe: Ghent Logistic Campus, in hartje North Sea Port in Gent. Goed voor een hub van 250.000 m² en 500 extra jobs in de regio.

Met deze vestiging investeert Heylen Warehouses in de toekomst van logistiek en e-commerce, waarbij het belang van een verkorte supply chain steeds groter wordt. “Snelheid, zekerheid en kortere levertermijnen zijn belangrijker dan ooit. Dat merken we zeker nu, in tijden van corona waar e-commerce en online winkelen een enorme boost kennen.

Voor snelheid spelen zowel de afstand tot de consument, de directe beschikbaarheid, als de omvang van de voorraad van de producten een belangrijke rol. Producten moeten snel en efficiënt uit de bestaande voorraad geleverd kunnen worden,” aldus Ralph Caspanni, CEO van Heylen Warehouses.

De nood aan meer opslagruimte ‘dichter bij huis’ neemt dus toe. “Productie- en assemblageprocessen zijn opgebouwd uit een complexe keten van toeleveranciers. Zij dienen elk hun producten just-in-time en met minimale voorraden aan te leveren bij hun eindklant en dat op mondiale schaal. Corona laat ons zien hoe kwetsbaar deze ketens kunnen zijn als de logistiek hapert. Door meer strategisch gelegen opslag­ruimtes ‘dichter bij huis’ te voorzien, kunnen we levertermijnen ver­ korten en zijn we ook minder afhankelijk van schakels. Met Ghent Logistic Campus werd er daarom ook naar een multimodale locatie gezocht, een vestiging die makkelijk te bereiken is en waar een grote aan- en afvoer van producten kan worden gegarandeerd. Die locatie vonden we op het bedrijventerrein Rieme-Noord.”

500 EXTRA JOBS IN DE REGIO De komst van het nieuwe logistieke warehouse zorgt voor heel wat jobcreatie. “Met 14 units voorziet Ghent Logistic Campus logistieke ruimte, alsook kantoren voor verschillende ondernemingen. Uiteraard brengt de komst van die bedrijven ook werkgelegenheid met zich mee. De site biedt ruimte om zo’n 500 extra jobs te creëren in de regio Gent. In crisistijden en tijden van onzekerheid mogen we hier best wel fier op zijn,” vertelt Philippe Deschilder, co-CEO van Heylen Warehouses.

Volgens hem is Ghent Logistic Campus de ideale ligging voor snel en vlot transport. Dit zowel over zee, als via het spoor en de openbare weg. Zo ligt het warehouse bij de kruising van alle grote snelwegen (E17, E40, E34 en R4) en is er een spoorwegconnectie richting Europa en China.

De magazijnen zullen uitgerust zijn met SMART-technologie en tal van sensoren die het energieverbruik monitoren.

Elk gebouw krijgt ook het BREEAM-certificaat ‘Excellent’ toegewezen.

16

Binnen North Sea Port moeten er (veel) meer pijpleidingen komen voor transport van o.a. warmte, CO2 en waterstof.

Unilin Resins (Dynea) investeert om fabriek in conditie te houden De lijmfabriek Dynea, sinds 2013 onderdeel van de West-Vlaamse groep Unilin – de laatste Belgische panelenproducent – legt momenteel de laatste hand aan de aanzienlijke investering in een nieuwe fabriek die grotendeels vorig jaar werd gebouwd. Hierdoor steeg de productie­capaciteit voor lijm met 50% en voor basisgrondstoffen zelfs met 100%.

Vóór de uitbreiding produceerde Dynea reeds het grootste deel van de lijmen die Unilin nodig had voor de productie van platen. Dankzij het uitbreidingsplan wil Dynea nu aan de volledige lijmbehoefte van Unilin voldoen.

Ondanks de opgedreven productie­ capaciteit zal het bedrijf de vooropgezette doelstellingen voor 2020 niet halen:

zoals bij vele ondernemingen gooide het coronavirus ook hier roet in het eten.

De productie van platen in Unilin Panels diende tijdelijk stopgezet waardoor ook de fabriek van Unilin Resins in het voorjaar één week stil lag. Ook nadien waren er nog effecten van onderbrekingen voelbaar.

Corona of niet, Unilin Resins timmert verder aan de weg. “In 2021 investeert het bedrijf verder om alle installaties van onze plant in conditie te houden”, zegt site manager Guido Duytschaever. “Wij gaan twee grote warmtewisselaars vervangen, nadat wij vorig jaar ook al vier eenheden hadden vernieuwd.”

Bij het sterk geautomatiseerde Dynea werken 30 mensen. Een aantal diensten (zoals boekhouding) worden op groeps­ niveau verzorgd.

Logistieke dienstverlener H.Essers investeert fors verder in chemie-opslag 27.5 miljoen euro. Zoveel investeerde logistiek bedrijf H.Essers in een warehouse in het Kluizendok sinds eind september 2018.

Ondertussen is fase vier opgestart.

In het najaar van 2018 opende de logistieke dienstverlener H.Essers in North Sea Port een nieuw distributiecentrum. Het magazijn voor de opslag van chemische producten is gevestigd aan het Kluizendok in Gent. In een eerste fase werd er voor twee chemiespelers een totaal van 50.000 m² opslagfaciliteiten ontwikkeld. Klanten zijn onder meer internationale chemiebedrijven zoals de chemiereus Eastman en de Amerikaanse oliemaatschappij Chevron. Er werden reeds 100 nieuwe jobs gecreëerd. Tegen 2025 gaan ze in Gent naar 120.000 vierkante meter. Dat is een bijkomende investering van 38.5 miljoen euro, goed voor nog eens 175 extra jobs.

MULTIMODALE ONTSLUITING VIA KLUIZENDOK Familiebedrijf H.Essers focust en inves­ teert voornamelijk in logistiek voor

chemie­bedrijven en was al een tijd actief in Gent met logistieke diensten bij hun klanten,” legt Gert Bervoets, CEO van H.Essers, uit. “Gezien onze toenemende activiteiten kon een eigen terrein niet uitblijven. Dankzij de goede samenwerking met North Sea Port vonden we een stuk grond aan het Kluizendok.

Het terrein is niet alleen geschikt voor het opzetten en uitbouwen van ‘warehousing’ en oplossingen met een toegevoegde waarde, maar biedt ook voldoende mogelijkheden voor verdere uitbreiding. Het Kluizendok past dankzij zijn multimodale ontsluiting via de weg, het spoor en het water volledig in deze strategie.”

Door de nabijheid van de universiteit is het in Gent voor chemiebedrijven mogelijk om goede werkkrachten te vinden.

Dat is een van de redenen waarom die bedrijven zich hier verankeren. En daar speelt H.Essers op in. Als Seveso-bedrijf kan het in de fusiehaven ook alle nodige vergunningen krijgen.

ONDERNEMERS#8

17

HAVENDOSSIER

Gadot Belgium investeert miljoenen euro in opslaan, verdunnen en blenden van chemicaliën Gadot Belgium, gelegen in Desteldonk aan het kanaal Gent-Terneuzen, is actief in tankopslag, productie en distributie van een brede waaier chemicaliën, gaande van lubes en fuel additieven tot basis­chemicaliën en speciale chemicaliën. De firma maakt deel uit van de internationale Gadot Group, die inzet op een strategie met Europa als groeimotor. De afgelopen jaren werd er reeds een investeringspakket van 5 miljoen euro uitgerold voor bijkomende productiecapaciteit, onder meer voor tolling (= loonproductie chemie) van specialty lubricant additieven met eindtoepassingen in mariene, industriële en automotive technologie.

Begin 2020 kwam daar een investering van 2 miljoen euro bovenop in volledig geautomatiseerde vullijnen. En sinds het tweede kwartaal van 2020 zet Gadot Belgium bovendien ook in op de uitbreiding van haar distributieactiviteit, waarbij nog eens een pakket van 3 miljoen euro werd vrijgemaakt.

“De distributie van eigen producten die op de site in Gent worden geblend of verdund is een

belangrijke strategische keuze die wij maken ter diversificatie van ons service aanbod met het oog op het verbreden van onze commerciële en geografische footprint”, zegt Wim De Windt, CEO Europe voor Gadot. “Wij spelen daarbij onze ligging perfect uit: onze multimodale mogelijkheden laten toe om meer dan 40% van onze grondstoffen per schip aan te leveren. Wij stockeren de grondstoffen op onze terminal, en voegen waarde toe door deze te verwerken in blends of verdunningen tot eindproducten, die vervolgens worden geëxporteerd of bestemd zijn voor distributie op de lokale markt. Wij investeren met dit pakket van 3 miljoen onder meer in de nieuwste inline blending technologie en in modaliteiten voor chemicaliën die complexer zijn om te stockeren. Er liggen ook plannen op tafel voor de uitbreiding van het tankenpark alsook van onze logistieke en warehouse faciliteiten. Er is nog plaats voor uitbreiding op ons terrein van 23 hectare en dat is een perfecte match met onze groeiambities voor onze prachtige site in Gent.”

DFDS: na de assets, nu volop investeren in duurzaamheid Gent is één van de vier grote draaischijven in het Europese netwerk van de Deense scheepvaarten logistiekgroep DFDS. De beursgenoteerde short sea-operator is sterk asset based en daarom ook erg gefocust op totaaloplossingen. DFDS bezit een eigen vloot van 72 schepen en daarnaast ook eigen terminals, trailers, containers, vrachtwagens en magazijnen in heel Europa inclusief Turkije.

Algemeen directeur DFDS Seaways Belgium, Jelle van Koevorden: “Wij hebben vorig jaar en ook nog in 2020 onze Gentse terminal klaargestoomd voor de volgende 20 jaar.” De sporen op de terreinen werden verlengd en in beton uitgevoerd. Wekelijks rijden 10 treinen aan en af, geladen met staal, conventionele goederen, goederen voor de automotive industrie en multimodale trailers en containers. Samen goed voor 200.000 bewegingen per jaar.

De rorokade werd klaargemaakt om grotere Jinling-schepen te ontvangen. Deze 18

mastodonten kunnen 6,5 ‘lopende kilometer’ aan vracht meenemen. De toegang tot de infrastructuur en de registratie van bewegende goederen werd via artificial intelligence volledig geautomatiseerd. Zo verloopt de identificatie van truckers voortaan via vingerafdrukken; op die manier wordt de registratie afgehandeld binnen 30 seconden. Een knappe prestatie inzake effi­ciëntie en optimaal tijdsgebruik gezien de duizend gatemoves per dag.

“Hoewel onze inlandterminal nu reeds top of the line is, bekijkt DFDS momenteel hoe de Gentse site nog multimodaler kan worden ingericht”, geeft Van Koevorden nog mee.

Nu de grote investeringen in assets min of meer achter de rug zijn, richt DFDS het vizier in 2021 op duurzaamheidsprojecten. Zo komt er een windturbine op het terrein en worden volgend jaar 240 zonnepanelen geplaatst. De ultieme ambitie is om tegen 2050 over een klimaat­ neutrale terminal te beschikken.

Liquiditeiten nodig in uw bedrijf?

Rendement op uw geld?

Wij kunnen u helpen via Sale & Rent Back operaties Vraag gratis naar uw mogelijkheden hieromtrent.

Discrete afhandeling. No cure, no pay.

Beleg in vastgoed (4% Ă 8,5% netto huurrendement).

Momenteel 28 investeringsdossiers in aanbieding (op aanvraag).

Volledige discretie.

Bel of mail ons voor een afspraak

09 222 69 69 Guldensporenpark 1A 9820 Merelbeke info@salenko.com www.salenko.com

Bedrijfsvastgoed - M & A marc.peeters@salenko.com

ONDERNEMERS#8

19

XX HAVENDOSSIER

FUSIEHAVEN ZET KOERS RICHTING KLIMAATNEUTRALITEIT

North Sea Port als proeftuin voor de groene technologie van morgen

20

Een aantal kenmerken maken van North Sea Port de ultieme biotoop om klimaatneutraliteit te realiseren. Dan hebben we het over de ligging aan ‘aanlandingspunten’ van offshore windenergie, over de multimodale verbindingen, maar vooral over de grote diversiteit aan sectoren en industrieën. Die factoren creëren opportuniteiten om van de bijproducten van de ene de grondstoffen van de andere te maken. En naast die drie succesfactoren, is er ook een sterke wil en ambitie: bij de bedrijven, bij de provincies en bij de haveninstanties. Een mix die leidt tot hooggegrepen, toekomstgerichte projecten.

TEKST MARIJKE VAN GYSEGEM - FOTO WIM KEMPENAERS

Het klimaatakkoord van Parijs wil de opwarming van de aarde onder 2°C houden en inspanningen doen om het maximum vast te leggen op 1,5°C. Daarvoor is het essentieel om CO2-neutraal te zijn tegen 2050. Dat vergt een aanpak op lange termijn: technologieën testen en efficiënter toepassen, budgetten vrijmaken, infrastructuur aanleggen en het productieproces omvormen.

De industrie in North Sea Port stoot op vandaag zo’n 20 miljoen ton CO2 per jaar uit. Ambitieuze projecten zijn dus een noodzaak om het klimaatakkoord van Parijs waar te maken. We mogen onze haven hierin gerust een voorloper noemen, met projecten om bijproducten, afvalstromen zeg maar, te valoriseren en in te zetten als grondstoffen voor de andere industrieën. Denk aan CO2, restwarmte, bruine waterstof … Met projecten om energietransitie te realiseren naar groene waterstof en hernieuwbare elektriciteit.

Vooruitstrevende technologieën worden in onze haven op pilootschaal ingezet en hier wordt de knowhow vergaard om naar een écht duurzame industrie te gaan.

We kunnen niet alle projecten die onze haven rijk is, aan bod laten komen.

Maar we belichten de totaalvisie van ArcelorMittal op circulariteit en CO2neutraliteit. We vragen Alco Bio Fuel naar hun investering om nog meer groene CO2 te valoriseren. We vertellen waar Smart Delta Resources voor staat, wat het CUST-project inhoudt en hoe ambitieus de CCU-Hub is. Lees ook over de VoltH2 waterstoffabriek die er komt in Vlissingen en over de waterstofmotoren van Anglo Belgian Corporation en CMB. ONDERNEMERS#8

21

XX

“Met de huidige projecten doen we ervaring op en creëren we een draagvlak om dit op industriële schaal uit te rollen” PROJECTLEIDER PATRICK LAFONTAINE

PROJECTLEIDER PATRICK LAFONTAINE:

“We hebben nood aan pijpleidingen voor CO2, waterstof en warmte” Hoewel het klimaatakkoord van Parijs nog niet is omgezet in concrete wetgeving in onze regio, zijn ondernemingen al jaren bezig met de voorbereiding van hun transitie naar CO2-neutraliteit. Eén van de experten die hen hierbij begeleidt, is Patrick Lafontaine van Advanced Energy Technologies. Zo stond Patrick mee aan de wieg van talloze projecten, van Smart Delta Resources tot CCU-Hub. “Bedrijven willen graag samenwerken, aan beide zijden van de grens.”

22

“Na jaren ervaring in energietransitie heb ik een zeer goed zicht op het energie­ gebruik en de mogelijkheden van onze havenbedrijven. Ik ken bedrijven aan beide zijden van de grens en ben goed geplaatst om mogelijkheden te identificeren voor industriële symbiose en samenwerkingen.

In havens met meer monocultuur zijn veel concurrenten actief en is samenwerken moeilijk. In North Sea Port is er een grote bereidheid om samen te werken, aan beide zijden van de grens. En dat laatste is erg belangrijk als je steun wil krijgen van Europa. Europa heeft met Innovation Fund en de Green Deal immers omvangrijke fondsen voorzien en ziet graag grensoverschrijdende projecten, dus ook op dat vlak is North Sea Port uniek geplaatst.”

SMART DELTA RESOURCES VERBINDT BEDRIJVEN ACTIEF IN CHEMIE, STAAL, ENERGIE EN FOOD. LETTERLIJK. Nog vóór de fusiehaven een feit werd, waren er al een aantal grensoverschrijdende initiatieven, gefaciliteerd door de provincies Oost-Vlaanderen en Zeeland en de haveninstanties. Een aantal daarvan werden gebundeld in Smart Delta Resources (SDR), een initiatief dat ten eerste mikt op industriële symbiose, zoals het inzetten van de bijproducten of reststromen van het ene bedrijf als grondstof voor het andere bedrijf.

Ten tweede mikt SDR op energietransitie: gebruik van waterstof, elektrificatie, restwarmte uitwisselen …

HAVENDOSSIER

“Op dit moment zijn al een aantal projecten binnen Smart Delta Resources gerealiseerd. Denk bijvoorbeeld aan de uitwisseling van waterstof tussen Dow Chemicals en Yara. Daarvoor wordt een bestaande gasleiding van Gasunie gebruikt. Dit is een project op relatief kleine schaal, maar zulke projecten zijn van groot belang om ervaring op te doen met de technologie en aan te tonen dat het werkt. Zo creëer je een draagvlak om dit op industriële schaal uit te rollen.

Hetzelfde geldt voor de uitwisseling van warmte tussen Volvo en Stora Enso. We moeten werk maken van warmte: enerzijds voor elektrificatie zodat we geen fossiele brandstoffen meer nodig hebben voor het opwekken ervan, anderzijds voor het efficiënt gebruiken van restwarmte.

Dat kan tussen bedrijven onderling, maar ook tussen bedrijven en woonwijken.”

Een belangrijk element in Smart Delta Resources is infrastructuur, in het bijzonder pijpleidingen die de ondernemingen onderling verbinden en ook kunnen aansluiten op een ruimer netwerk. “We hebben nood aan leidingen voor CO2, voor waterstof en voor

warmte”, vertelt Patrick Lafontaine. Dat is het laatst ontbrekende element om klimaatneutraliteit te realiseren in onze haven. De bereidheid om te investeren is er, maar we staan nog maar aan het begin van de grootschalige infrastructuurprojecten. Terwijl we kleinschaligere projecten uitrollen om de toepasbaarheid te bewijzen en ervaring op te doen, lopen studies om infrastructuur te voorzien. Zoals het CUST- project: Clean Underground Sustainable Transport, voor CO2 en waterstof. Die studie werd vorig jaar opgeleverd. De kosten worden begroot op 110 miljoen euro.”

CCU-HUB: EEN DRAAISCHIJF VOOR CO2 MAAR OOK VOOR ANDERE STROMEN Een ander ambitieus project in North Sea Port is de Carbon Capture Use-Hub (CCU-Hub) waar ook ArcelorMittal en Alco Bio Fuel bij betrokken worden. Voor een eerste deelproject, North-C-Methanol, worden nu de subsidies aangevraagd.

“De fabriek zou op het Rodenhuizedok komen en methanol produceren op basis van CO2 en groene waterstof. De CO2 kan komen van ArcelorMittal, Alco Bio Fuel

en/of Yara. Groene waterstof zal komen van een nieuwe waterstoffabriek bij Engie, die via de hoogspanningsleiding naar Zeebrugge gebruik kan maken van offshore windenergie. Die waterstof­ fabriek heeft als bijproduct zuurstof, die op zijn beurt gebruikt kan worden voor de staal­productie van ArcelorMittal. Het geproduceerde methanol kan worden opgeslagen bij Oiltanking, vlak naast de site van de methanolfabriek. De afnemers zijn chemische bedrijven in de buurt.”

Dit is een relatief klein project: deze eerste fase zal jaarlijks 70.000 ton CO2 verbruiken (van de 20 miljoen ton CO2 die in onze haven geproduceerd wordt) en 44.000 ton methanol produceren (van de 350.000 ton die onze haven jaarlijks verbruikt). Anderzijds zal deze fabriek maar liefst tien keer groter zijn dan het grootste bestaande project, in IJsland. “Op termijn is het de ambitie van CCU-Hub om jaarlijks een miljoen ton CO2 te verwerken.

Dat is veel, maar nog maar 5% van de CO2 die nu wordt geproduceerd. Om die reden moeten we ook inzetten op stockage van CO2 en energietransitie.”

O N D E R N E M E R S # 8 23

HAVENDOSSIER

MANFRED VAN VLIERBERGHE, CEO ARCELORMITTAL BELGIUM:

“Onze bijproducten kunnen de chemie in onze haven onafhankelijk maken van fossiele aardolie” Om ruwijzer te winnen uit ijzererts, wordt de chemische component Fe gescheiden van de zuurstof die aanwezig is in ijzererts. In dit proces wordt fossiele steenkool gebruikt en komen CO en CO2 vrij. Natuurlijk willen we met z’n allen naar een industrie die minder of geen CO2 uitstoot. ArcelorMittal Belgium is daarin een absolute koploper. CEO Manfred van Vlierberghe licht hun circulaire toekomstvisie toe: “De afvalstoffen van de ene industrie kunnen de grondstoffen worden van de andere.

We moeten er alleen ‘smart’ mee omspringen.”

24

enerzijds willen we ernaar streven zoveel mogelijk fossiele steenkool te vervangen door andere niet-fossiele materialen.

Anderzijds zetten we ook technologieën in die de CO2 fixeren in plaats van die de lucht in te laten gaan. Er zal altijd CO2 gegenereerd worden, maar dat betekent hoegenaamd niet dat die de lucht in moet. We mogen ons als maatschappij niet blindstaren op de uitstroom, die CO2uitstoot, we moeten het complete plaatje bekijken: zowel wat erin gaat als wat eruit komt. Koolstof is maar één aspect van het milieuvraagstuk.” ▼

Zullen we ooit staal kunnen produceren zonder CO2-uitstoot?

Manfred van Vlierberghe: “De zogenaamde ‘cokes’ die we hier produceren op basis van fossiele steenkool, dienen enerzijds voor de chemische reactie en anderzijds om de grondstoffen in de hoogoven te stapelen. We kunnen zowat de helft van die cokes vervangen door andere componenten die ofwel geen CO2 uitstoten ofwel een antwoord bieden op het afvalvraagstuk. Dit is de reden waarom we inzetten op een totaalplaatje met zoveel verschillende technologieën:

Manfred van Vlierberghe, CEO ArcelorMittal Belgium: “Er zal altijd CO2 geproduceerd worden, maar dat betekent hoegenaamd niet dat die de lucht in moet.”

XX

O N D E R N E M E R S # 8 25

HAVENDOSSIER

WAT ER IN GAAT: SCHROOT IN PLAATS VAN IJZERERTS, PLASTICEN HOUTAFVAL IN PLAATS VAN FOSSIELE STEENKOOL EN… ‘BRUINE WATERSTOF’ VAN DOW CHEMICALS

en biedt dus geen meerwaarde voor het milieu. Eerst moet onze elektriciteit verder vergroenen, dan pas kunnen we groene elektriciteit gaan inzetten om écht groene waterstof te produceren.”

Eén van de pistes om CO2-uitstoot te verminderen, is dus een aanpassing van de mix die de hoogoven in gaat.

Jullie zetten ook hier in op verschillende technologieën. Waarom?

Manfred van Vlierberghe: “Stel je voor dat je cokes maximaal zou vervangen door waterstof, geproduceerd met groene energie. In tegenstelling tot de reactie met koolstof, genereert de reactie met waterstof geen CO2. Dat lijkt een mooi plaatje, niet? Alleen is het op dit moment onmogelijk: we zijn nog steeds niet volledig overgeschakeld op groene elektriciteit. Genoeg waterstof produceren voor onze fabriek alleen, vraagt een duizelingwekkende hoeveelheid elektriciteit. Die komt overeen met álle projecten op het vlak van groene energie die ons land voor de volgende tien jaar heeft gepland. Dat zou dus betekenen dat de elektriciteit die we met z’n allen gebruiken als maatschappij, niet verder zou vergroenen. En maak je geen illusies: de gemiddelde footprint van de elektriciteit in Europa is 300 g CO2 per kilowatt­ uur. En dan moet je er nog rekening mee houden dat er kerncentrales uitgefaseerd moeten worden. Dus alweer: kijk naar het totaalplaatje. Zogenaamd groene waterstof maakt de elektriciteit minder groen

Dus gaan jullie geen gebruik maken van groene waterstof, maar wel van zogenaamd bruine waterstof. Wat moeten we ons daarbij voorstellen?

Manfred van Vlierberghe: “Dow Chemicals (Terneuzen), op 18 kilometer van hier, heeft waterstof als bijproduct. Dit is geen 100% zuivere waterstof. Eén optie zou zijn om die te gaan opzuiveren voor andere toepassingen, maar dat zou opnieuw veel energie vergen. Een andere optie is die waterstof naar hier brengen, mengen met CO dat een bijproduct is van onze eigen productie, en injecteren in onze hoogoven. Een zeer elegante oplossing: bijproducten van onze fabriek en van die van Dow worden verwerkt, en we vervangen fossiele koolstof in onze hoogoven door waterstof. We werken hiervoor samen met Dow Chemicals in het RecHycle-project.”

Twee vliegen in één klap, waarom is dit dan vandaag nog niet operationeel?

Manfred van Vlierberghe: “Dit kan onmiddellijk operationeel zijn, zodra de pijpleiding tussen onze site en die van Dow een feit is. En daar komt de kat op de koord.

Want dit is een grensoverschrijdend infrastructuurproject, er moet geïnvesteerd worden en er moet rekening gehouden

Vijftig tinten waterstof ‘Grijze’ waterstof wordt geproduceerd op basis van aardgas, door injectie van stoom. Een kilogram grijze waterstof heeft een CO2-footprint van 8 kg CO2. Wordt deze CO2 opgevangen en opgeslagen, dan spreekt men van ‘blauwe’ waterstof.

‘Bruine’ waterstof is waterstof die vrijkomt bij andere processen, en dus een bijproduct of afvalstroom is. Meestal is deze minder zuiver en dus niet voor alle toepassingen bruikbaar.

‘Groene’ waterstof wordt door elektrolyse en warmte gewonnen uit water en is alleen groen op voorwaarde dat de gebruikte elektriciteit en warmte groen zijn.

De visie van Manfred van Vlierberghe: “We moeten inzetten op waterstof, we moeten de technologie voor waterstofproductie efficiënter maken en een deel van onze industrie omschakelen naar waterstof. Maar we moeten wel opletten dat we het paard voor de wagen spannen: we moeten eerst onze elektriciteitsproductie vergroenen én opschalen, voor we waterstof op grote schaal kunnen inzetten en hier effectief het klimaat mee vooruithelpen. Door groene energie aan het algemene elektriciteitsgrid te onthouden om zogenaamd groene waterstof te produceren, wordt de gemiddelde elektriciteit minder duurzaam en gaan we erop achteruit.”

26

XX

worden met heel wat regelgeving. Hier verwachten we meer van Europa. Als Europa wil dat bedrijven investeren in het hergebruiken van afvalstromen, dan moeten ze dat mogelijk maken. Het is de taak van overheden om te voorzien in infrastructuur. Dan heb ik het niet alleen over wegen, spoorlijnen en sluizen, maar ook over pijpleidingen. Deze leiding is niet alleen belangrijk voor ArcelorMittal en Dow: het is een missing link tussen Zeeland en Vlaanderen die sowieso een noodzaak is als we in de toekomst meer waterstof willen gaan inzetten. Met die leiding kunnen wij onmiddellijk 200.000 ton CO2uitstoot per jaar reduceren. Als je hetzelfde effect wil bereiken met het isoleren van daken, komt dat overeen met 100.000 daken en daar is een hoger prijskaartje aan verbonden.“ ▼

“Met een pijpleiding tussen Dow en ArcelorMittal kunnen we onmiddellijk 200.000 ton CO2-uitstoot per jaar reduceren.”

Pijpleidingen: oké, maar wie moet ze aanleggen?

Manfred van Vlierberghe: “Infrastructuur is een noodzaak waarin moet voorzien worden door publieke overheden.

Uiteraard betalen we hiervoor, door middel van belastingen. Maar onze vraag naar pijpleidingen is net zo logisch en essentieel als de vraag naar wegen, kanalen en sluizen. De waterstofpijpleiding tussen ons en Dow moet deel gaan uitmaken van een toekomstgericht net van waterstofleidingen, CO2-leidingen en warmtenetten. Niet alleen voor ons maar voor de hele maatschappij.”

“Er was een tijd dat zowel bedrijven als particulieren hun afval gewoon in zee gooiden. Nu vinden we het vanzelfsprekend dat we bewust omgaan met afval, dat afvalwater gezuiverd en afval gerecycleerd wordt. We vinden het vanzelfsprekend dat de vervuiler betaalt, maar dat overheden wel de voorzieningen beheren. Eenzelfde mentaliteit moeten we krijgen voor CO2: het is niet vanzelfsprekend dat het zomaar de lucht in gaat. Het moet vanzelfsprekend worden dat die afvalstromen beheerd en gevalideerd worden.”

ONDERNEMERS#8

27

KPMG: werelds, Gents Onze sectorexperts koppelen internationale kennis aan lokale deskundigheid. Ook in deze onzekere tijden staan we voor jou klaar met sterk financieel, fiscaal, operationeel en zakelijk advies. Met ons aan boord, helpen wij u inspelen op de veranderende omstandigheden en bijhorende uitdagingen.

Ontdek hoe KPMG u kan helpen op home.kpmg/be

© 2020 KPMG Central Services, een Belgisch Economisch Samenwerkingsverband (“ESV/GIE”) en lid van het KPMG netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn met KPMG International Cooperative (“KPMG International”), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden. Gedrukt in België.

HAVENDOSSIER

Verschillende technologieën om duurzaam te produceren steel2Chem warmte

synthetische nafta

CO

steelanol

warmtenetten

ethanol gassen - carbon2 value

hoogoven CCS

ruwijzer

CO2

CCU-Hub o.a. methanol

R&D-projecten fixatie proteïnen dierenvoeding

ArcelorMittal

beton plastics

RecHycle cokes

ijzererts

fossiele kolen

schroot

Met alleen waterstof zullen we er dus, tenminste de komende 30 jaar, niet komen. Daarom kijken jullie ook naar andere mogelijkheden om fossiele steenkool te vervangen in de hoogoven?

Manfred van Vlierberghe: “Inderdaad: enerzijds vervangen wij een deel van ons ijzererts door schroot, want staal kan je oneindig hergebruiken zonder kwaliteitsverlies. We laden per jaar 1,2 miljoen ton schroot in onze staalfabriek en zijn daarin wereldwijd de benchmark.

Daarnaast gaan we met het Torero-project houtafval, vaak met verf- of vernisresten, voorbewerken tot biokoolstof die geschikt is voor het hoogovenproces. Hierdoor

Torero houtafval

Igar

t.b.d.

bruine waterstof van Dow

plasticafval

kunnen we de injectie van fossiele poederkool verminderen, waardoor de CO2uitstoot daalt. En het biedt een alternatief voor het huidige verbranden van 120.000 ton van deze bijzonder moeilijke houtafval­ stroom. De bouw van deze installatie wordt gestart en eind volgend jaar zullen we gefaseerd opstarten.

gaan vergassen en dat gas injecteren in de hoogoven. Dat doen we in het Igar-project: er wordt een pilootinstallatie gebouwd bij ArcelorMittal in Duinkerke om dat synthetisch gas te produceren, en in onze nieuwe hoogoven zullen we die technologie kunnen toepassen. We zullen die technologie in 2027 kunnen implementeren.”

We hebben ook twee projecten lopen met plasticafval: enerzijds kan je dat tot poeder verwerken en injecteren, net zoals we met hout zullen doen in het Toreroproject. Op laboschaal is dat al gelukt, we moeten deze technologie nog opschalen.

Hier zal nog een project voor worden gedefinieerd. Anderzijds kan je plasticafval

WAT ER UIT DE HOOGOVEN KOMT: CO EN CO2 UIT GASSEN SCHEIDEN EN DIE STROMEN OPNIEUW VALIDEREN Intussen weten we dat ArcelorMittal zich inspant om fossiele koolstof maximaal te vervangen in de hoogovens, maar dat er uitstoot blijft. Die bestaat

▼

sinter

ONDERNEMERS#8

29

Meer dan 20.000 realisaties!

INDUSTRIEBOUW • Kantoorgebouwen • Productiehallen • Logistieke ruimtes • Showrooms • KMO-gebouwen Rodenbachstraat 72 8908 Vlamertinge België

www.valcke-prefab.be +32 57 20 25 01 info@valcke-prefab.be

HAVENDOSSIER

uit CO, of koolstofmonoxide, en CO2, of koolstofdioxide. Beide stoffen kunnen zeer waardevol zijn omdat ze chemische basiselementen bevatten waar onze industrie nood aan heeft. En het mooie is dat fabrieken die deze chemische stoffen nodig hebben, ook nog eens gevestigd zijn in North Sea Port.

Waarde creëren uit industriële gassen, hoe begin je daaraan?

Manfred van Vlierberghe: “De eerste stap is het scheiden van de CO en de CO2, wat wij gaan doen in het Carbon2Valueproject. Dit is een samenwerking met Dow, we werken met gepatenteerde amines. Op dit moment doen we dat op pilootschaal, tegen 2027 zullen we dit op industriële schaal toepassen. Het gaat trouwens niet alleen om de uitstoot van de hoogovens, we zullen dit doen met de verschillende gasstromen van onze verschillende installaties. Een bijkomend voordeel is dat je voor dit proces warmte nodig hebt, en ook warmte hebben wij als restfractie van onze hoogoven. We hoeven die dus niet bijkomend op te wekken.”

Dan krijgen we een eerste stroom: koolstofmonoxide, CO. Die vindt een toepassing in twee verschillende projecten?

Manfred van Vlierberghe: “Dat klopt: we hebben twee projecten die er eigenlijk op neerkomen dat je die CO gaat fixeren, zodat die hergebruikt kan worden. Enerzijds met de Steelanolinstallatie: een uniek fermentatieproces met microben die CO ‘verteren’ en omzetten tot bio-ethanol. We zijn deze installatie volop aan het bouwen, ze zal in 2022 operationeel zijn. Vanaf 2023 zal die goed zijn voor de productie van zo’n 80 miljoen liter bio-ethanol per jaar. En voor een vermindering van 400.000 ton CO2-uitstoot per jaar. Anderzijds is er het Steel2Chem-project. Deze technologie maakt gebruik van katalysatoren om CO om te zetten in synthetische nafta, Voor dit project lopen de tests volop, binnenkort komt er een piloot op onze site zodat we kunnen proefdraaien. En ook dit willen we tegen 2027 operationeel hebben op industriële schaal.”

Dus de CO is verwerkt, dan heeft ArcelorMittal enerzijds bio-ethanol en anderzijds synthetische nafta. En dan?

Manfred van Vlierberghe: “Dat is net het mooie aan dit verhaal: dit zijn precies de

basisstoffen die de chemische industrie hier in North Sea Port nodig heeft. De hoeveelheid koolstof die de chemie hier nodig heeft, komt nagenoeg één op één overeen met wat wij kunnen produceren op basis van onze afvalstoffen. Dat betekent dat wij de chemische industrie volledig kunnen voeden zonder fossiele aardolie.

Een enorme winst voor het milieu én het maakt ons minder afhankelijk van de landen die aardolie leveren. Dit is waar het Smart Delta Resources-project naar streeft (zie ook p. 22, red.): de afvalstoffen van de ene industrie kunnen de grondstoffen worden van de andere. We moeten er alleen ‘smart’ mee omspringen.”

Voor de eerste afvalstroom, CO, klopt het plaatje dus. Hoe zit het dan met die CO2, waar iedereen de mond van vol heeft?

Manfred van Vlierberghe: “Een deel van de CO2 kunnen we zelf verwerken: door toevoeging van aardgas en waterstof, beiden afvalproducten van Dow Chemicals, kan CO2 dienen om onze hoogoven te voeden. Voor de rest van de CO2 hebben we op dit moment twee basiskeuzes: CCS, oftewel carbon capture & storage, of CCU, carbon capture & use. CCU lijkt op het eerste zicht de meest voor de hand liggende keuze: je gaat CO2 omzetten naar methanol en andere basisgrondstoffen voor de chemische industrie. Toch is het niet haalbaar om dit nu al op grote schaal te doen omdat dit alweer waterstof vraagt, en we hebben op dit moment niet voldoende groene elektriciteit om écht groene waterstof in die hoeveelheden te genereren. We werken wel nu al aan een concreet, toekomstgericht project: de CCU-Hub (zie ook p. 22, red.).

Een andere vorm van CCU is het opslaan van CO2 ofwel in proteïnen voor dierlijke voeding, ofwel in beton, wat carbonatatie wordt genoemd, of in grondstoffen voor plastic. Hiervoor hebben we R&Dprojecten lopen met UGent.”

CCS komt neer op het in de grond stoppen van onze CO2. Op het eerste gezicht niet echt een efficiënte keuze op lange termijn?

Manfred van Vlierberghe: “Toch wel. We weten namelijk dat er betere technologieën zullen komen om CO2 te fixeren in producten. En dat er meer waterstof op een groene manier geproduceerd zal kunnen worden. Het houdt dan ook perfect steek om CO2 op een veilige manier op te

slaan voor toekomstig gebruik. Hoe je het ook bekijkt, in de overgangsperiode is de opslag van CO2 onontbeerlijk. CSS kost geld, dat kunnen we niet ontkennen. Maar dezelfde hoeveelheid CO2 met de huidige technologie en met de huidige kost van waterstof omvormen tot methanol, kost veel meer geld. Daarom is het duurzaam om die CO2 te gaan opslaan tot we haar op een efficiëntere en meer rendabele manier kunnen gebruiken. Wat niet wil zeggen dat we ertegen zijn om nu al CO2 te verwerken, zeker niet. We moeten alleen de juiste balans vinden.”

CONCLUSIE: DE TECHNOLOGIE IS ER, DE WIL IS ER, MAAR HET GELD MOET ER OOK ZIJN. De realiteit voor elke ondernemer is: koken kost geld. Dat gaat ook op voor het vergroenen van onze staalproductie. Als Europese spelers die sterk investeren in vergroening moeten blijven opboksen tegen staal uit andere werelddelen, dat een veel grotere CO2-footprint heeft, wordt de concurrentiepositie van onze staalproducenten ondermijnd en staan niet alleen milieubelangen, maar ook hun toegevoegde waarde op de helling.

Europa streeft verduurzaming na, ArcelorMittal streeft verduurzaming na.

A match made in heaven, zou je denken, toch?

Manfred van Vlierberghe: “Jammer genoeg zitten we niet altijd op dezelfde lijn. Ten eerste is het zo dat van Europese producenten een grote inspanning gevraagd wordt die geld kost, terwijl er geen compensatie is voor ingevoerd staal.

Om terug een level playing field te creëren, pleiten we daarom voor een soort carbon border adjustment, zodat importeurs een gelijkwaardig CO2-equivalent betalen.

Anders worden de groene Europese staalproducenten uit de markt geprijsd en gaan al onze inspanningen verloren. Het is vijf voor twaalf, dat is onze boodschap aan Europa.

Daarnaast zet Europa hard in op waterstof, terwijl we zoals gezegd niet voldoende hernieuwbare energie hebben om zoveel echt groene waterstof te produceren. Circulariteit is in onze ogen een completere visie, een totaaloplossing die ook het afvalprobleem aanpakt.

Maar door de complexiteit ervan is het moeilijker om de achterban daarvan te overtuigen.”

ONDERNEMERS#8

31

HAVENDOSSIER

Pablo Vercruysse, plant manager Alco Bio Fuel: “Onze CO2 is groen omdat ze niet voortkomt uit fossiele bronnen zoals olie of gas.”

BIOBRANDSTOF WORDT NOG DUURZAMER MET CO2-RECUPERATIE

Alco Bio Fuel investeert opnieuw miljoenen in extra CO2-opvang Alco Bio Fuel is een bioraffinaderij, producent van bio-ethanol, een hernieuwbare brandstof op basis van maïs. Sinds 2016 recupereren zij zo’n 100.000 ton CO2 per jaar. “Duurzaamheid is onze corebusiness, als producent van hernieuwbare brandstof”, licht plant manager Pablo Vercruysse toe. “Daarbij brengen we alles in rekening: onze grondstoffen en het transport ervan, de productie en het transport van ethanol. Bij de ethanolproductie komt sowieso CO2 vrij, en de recuperatie daarvan maakt ons eindproduct groener. Bovendien is het uiteraard ook economisch rendabel.”

Welke opties waren er om jullie CO2 op te vangen en welke keuze hebben jullie gemaakt?

Pablo Vercruysse: CO2 kent veel toepassingen. In de voedingssector wordt die bijvoorbeeld gebruikt om producten langer te bewaren, of in serres om planten sneller te doen groeien. Daarnaast wordt het ook gebruikt als ingrediënt, voornamelijk om frisdranken te doen bruisen.

De laatste toepassing kent de hoogste kwaliteitseisen. Daar hebben we dan ook voor gekozen omdat onze CO2 van biologische oorsprong is en al 99% zuiver is. Let op: dan hebben we nog een heel proces te gaan: voor voeding spreek je niet meer van procenten, maar van ppb, ‘parts per billion’. Bovendien moet het gas samengedrukt worden tot vloeibare vorm, met een overdruk van zo’n 20 bar, en een temperatuur van -20°.

32

De productielijn van deze CO2 is dus een fabriek op zichzelf, een volledig aparte lijn. Hoe hebben jullie dat aangepakt?

De bestaande CO2-faciliteit is een samenwerking: 50% van Alco Bio Fuel en 50% van de joint venture van Messer (70%) en IJsfabriek Strombeek (30%). Op die manier haalden we al heel wat kennis en connecties binnen, want de CO2markt is een specifieke markt met grote multinationale spelers. Voor de opzuivering zelf zochten we een ervaren procesleverancier. We zijn heel tevreden met de resultaten van de eerste productie­lijn, die sinds 2016 operationeel is. Daarom starten we volgend jaar met de bouw van een tweede lijn, die eigenlijk zo goed als een kopie wordt van de eerste, en met een verwachte recuperatie van zo’n 60.000 ton CO2, goed voor de verwerking van onze volledige biogene

“Onze klanten maken hun eindproduct duurzamer door te kiezen voor groene CO2”

CO2-uitstoot. Dat is een investering van 9 à 10 miljoen euro.

Jullie gaven het project de naam ‘GreenCO2’ mee. What’s in a name?

Wij noemen dat groene CO2 om duidelijk te maken dat ze niet voortkomt uit

XX

fossiele bronnen zoals olie of gas. Deze CO2 komt immers van een fermentatieen distillatieproces op basis van maïs.

Die werd vorig jaar of dit jaar uit de lucht gehaald door de maïs. Onze klanten maken hun eigen producten duurzamer door te kiezen voor groene CO2 in plaats van CO2 van fossiele oorsprong.”

Ook de CCU-Hub in regio Gent is een project om CO2 op te vangen. Wat is jullie rol hierin?

Ten eerste is de vraag naar CO2 voor de voeding seizoensgebonden: in de zomer wordt veel meer frisdrank geproduceerd, in de winter zal onze tweede CO2-lijn niet altijd nodig zijn. In dat laagseizoen hebben we meer CO2 uit onze productie dan we zelf kunnen verwerken, en dat overschot kan naar de CCU-Hub. Daarnaast hebben we nog een deel

fossiele CO2, doordat we aardgas gebruiken in ons productieproces. Ook die kan in de toekomst mogelijk naar de CCUHub. Op die manier worden wij één van de leveranciers van CO2 voor de CCU-hub.

Een tweede bijdrage aan de CCU-hub zal de operationele uitbating van de methanolfabriek worden. Wij hebben immers waardevolle ervaring in distillatieprocessen, op onze site voor de productie van ethanol. Bovendien houden we de ogen open voor synergieën met onze eigen productie. De methanolfabriek van de CCU-hub zal immers vlakbij zijn, aan het Rodenhuizedok. Het is voor ons een evidentie dat we deelnemen aan dit project: omwille van de duurzaamheid die in ons DNA zit ingebakken en omdat we opportuniteiten willen grijpen.

Totaalfilosofie Ook bij Alco Bio Fuel maakt CO2-opvang deel uit van een totaalfilosofie. Op alle vlakken worden inspanningen gedaan voor duurzaamheid: de grondstoffen worden zo lokaal mogelijk aangekocht.

Tijdens het hoogseizoen wordt gewerkt met verse maïs, in plaats van maïs die met behulp van aardgas werd gedroogd.

Transport gebeurt zo veel mogelijk met schepen. Elektriciteit en warmte worden opgewekt met een warmtekrachtkoppeling. Pablo Vercruysse: “Gemiddeld is biobrandstof goed voor een CO2besparing van 70% tegenover fossiele brandstof. Wij zitten boven de 90%. Dat is een voorsprong die we willen behouden en vergroten, die is belangrijk voor onze marktpositie.”

O N D E R N E M E R S # 8 33

RELY ON US. ALWAYS AND EVERYWHERE. www.g4s.be

Aut. SPF. de l’Int. - Verg. FOD. Binn. Zaken 16.1066.11

HAVENDOSSIER

INVESTERING VAN MEER DAN 100 MILJOEN EURO IN KOMENDE JAREN

VoltH2 tekent voor groene waterstoffabriek in Vlissingen VoltH2 zal een waterstoffabriek bouwen in Vlissingen. De B.V. heeft een samenwerkingsovereenkomst getekend voor een langetermijnconcessie met North Sea Port voor een industrieel perceel van 27.950 m2. De investering voor de eerste fase is begroot op 35 miljoen euro, de jaren daarna loopt die op tot meer dan 100 miljoen euro.

Er komt een 25 MW elektrolyse-eenheid, goed voor tot 3,6 miljoen kg (3.600 ton) groene waterstof. De fabriek zal uitbreidbaar zijn tot 100 MW met een potentiële productie van 14,4 miljoen kg (14.400 ton) groene waterstof per jaar.

De fabriek komt er naast de bestaande Sloe-gascentrale en dicht bij andere belangrijke industriële bedrijven die waterstof

afnemen. De locatie is toegankelijk via weg, spoor en water­ wegen. VoltH2 onderzoekt ook de haalbaarheid van een vrachtwagentransportpunt uitsluitend voor het gebruik van waterstof.

“VoltH2 heeft reeds gesprekken met partijen over de levering van groene stroom naar de site”, vertelt Andre Jurres, oprichter en algemeen directeur van het bedrijf van VoltH2. VoltH2 is een privaat bedrijf met hoofdzetel in Nederland, dat focust op de ontwikkeling en uitbating van projecten rond groene waterstof­ infrastructuur in Noordwest-Europa. André Jurres heeft sinds het begin van de liberalisering van de energiemarkt bedrijven opgericht en uitgebouwd zoals Essent Belgium, NPG Energy en Volt Energy.

uw hydraulische slangen meteen hersteld!

0495 53 55 20

afrikalaan 289 - 9000 Gent www.vandecalseyde.com info@vandecalseyde.com

O N D E R N E M E R S # 8 35

DE WATERSNELWEG:

ELKE VRACHT WELKOM

Als uw betrouwbare partner voor een slim, veelzijdig en welvarend waterwegennetwerk gaat De Vlaamse Waterweg nv volle vaart vooruit om transport via het water te stimuleren en het vrachtverkeer in Vlaanderen vlotter ĂŠn voordeliger te laten verlopen.

80% van de

Vlaamse bedrijven ligt op minder dan 10 km van een altijd filevrije waterweg.

Profiteer ervan!

Vlot transport voor elke vracht

containers, bulk, palletten ‌

Ontdek de troeven van de binnenvaart op www.vlaamsewaterweg.be

Voor meer informatie bel naar +32 (0)11 29 84 00 of mail info@vlaamsewaterweg.be

Een bruisende, dynamische sector tot uw dienst

HAVENDOSSIER

BEHYDRO LANCEERT EERSTE DUAL-FUEL MOTOR (DIESEL-WATERSTOF) MET EEN VERMOGEN VAN 1 MEGAWATT

“De toekomst van waterstof begint vandaag” Anglo Belgian Corporation (ABC) en CMB kondigden op 17 september de commerciële lancering van BeHydro motoren aan. Door het injecteren en verbranden van waterstof wordt de CO2- uitstoot tot 85% gereduceerd. Deze revolutionaire ontwikkeling kan leiden tot een massale vergroening van schepen, treinen en elektriciteitsgeneratoren.

BeHydro is een joint venture tussen ABC (Gent) en CMB (Antwerpen). De joint venture combineert de vaardigheden van een multi-fuel motorfabrikant met de inzichten van een toonaangevend scheepvaartbedrijf. In de afgelopen drie jaar heeft BeHydro een dual-fuel (diesel-waterstof) motor met een vermogen van 1 MW ontwikkeld, geproduceerd en uitgebreid getest. Op basis hiervan, kan BeHydro motoren produceren van 0,8 MW tot 10 MW. Hiermee worden er oplossingen voorzien voor een breed scala aan industriële sectoren. Het voordeel is dat zelfs als er geen hernieuwbare energie of waterstof beschikbaar is, deze motor ook stroom kan leveren.

Wanneer service belangrijk is!

HYDROTUG, DE EERSTE WATERSTOFSLEEPBOOT Tim Berckmoes, CEO van ABC, over de dual-fuel motoren in de HydroTug: “BeHydro heeft reeds zijn eerste bestelling binnen voor 2 x 2 MW dual-fuel motoren die zullen worden geïnstalleerd aan boord van de HydroTug. Dit schip is de allereerste waterstofsleepboot ter wereld, en zal door de haven van Antwerpen worden ingezet.” In een eerste fase kunnen er 100 motoren op waterstof per jaar geproduceerd worden. Daarnaast ontwikkelt BeHydro een mono-fuel waterstofmotor die tegen het tweede kwartaal van 2021 klaar zal zijn.

Alexander Saverys, CEO van CMB, licht toe hoe BeHydro motoren ingezet kunnen worden: “BeHydro versterkt de recent aangekondigde EU-visie op waterstof en bewijst dat de energietransitie voor grootschalige toepassingen vandaag mogelijk is. Denk hierbij aan hoofdmotoren voor de kustvaart, binnenvaart en sleepboten, hulpmotoren voor deepsea schepen, maar ook treinen en elektriciteitsgeneratoren voor ziekenhuizen en datacenters. In theorie kan elke grote dieselmotor vervangen worden door een BeHydro motor.

De toekomst van waterstof begint vandaag!”

100 % service 100 % kwaliteit 100 % competentie

Noorwegenstraat 29 B | 9940 Evergem hefx.be | jan@hefx.be | T. +32 9 330 88 46

ONDERNEMERS#8

37

IMPACT

De XII werken van North Sea Port, 1 jaar later North Sea Port doet het goed, maar alles kan beter. De noodzaak aan infrastructuur, een goed presterende arbeidsmarkt en de transitie naar duurzaamheid en digita­ lisering is duidelijk. De jarenlange investeringsachterstand moet ingehaald worden om internationaal te concurreren en er moet meer volk aan de slag, ook in de haven.

Tenslotte zal de toekomst duurzaam en digitaal zijn, zeker op economisch vlak.

TEKST JAN GEERS

9

VERENIGEN Portlunches, bedrijfsbezoeken en B2B-meetings

VERSTERKEN Samenwerken rond o.a. HR, milieu, digitalisering en mobiliteit

VERDEDIGEN Nauwe contacten met de lokale en regionale overheden

38

TOEGEVOEGDE WAARDE waarvan 88,5% door VeGHO-leden

miljard euro

eGHO

65 duizend

30

+

FTE’S waarvan 81% door VeGHO-leden

VEGHO ACTIVITEITEN exclusief voor havenbedrijven

Lokale dossiers GENT – REGIODIRECTEUR Na 10 jaar regiodirecteur in Gent, geeft Stefan Derluyn de fakkel door aan een bekend gezicht, Hilde Schuddinck.

Hilde is al 11 jaar actief bij Voka Oost-Vlaanderen waar ze de ledenrelaties uitbouwde en een sterke community op poten zette rond start- en scale-ups. Hilde zal de intermediair zijn tussen bedrijven en de gemeente- of stadsbesturen voor alle lokale belangenbehartiging.

Exact één jaar geleden brachten we u een overzicht van de twaalf belangrijkste lobbydossiers voor het Gentse gedeelte van North Sea Port, die allemaal passen in één of meerdere van bovenstaande doelstellingen.

Telkens met een uitgekiende probleemstelling, onverbloemde stand van zaken én heldere visie op de nabije toekomst. Elk van de twaalf ‘werken’ werd ook uitgebreid gekaderd door een betrokken partner.

Heerlijk helder, dat overzicht. Opvallend was de eensgezindheid waarmee stakeholders de prioriteiten voor het haven­ gerelateerde bedrijfsleven ondersteunden.

Deze dossiers zijn dagelijkse kost voor de belangenbehartigers van Voka OostVlaanderen en VeGHO, en toch nam ik het er nog even bij, als het ware om een bilan op te maken. Het tussentijdse resultaat is genuanceerd positief. 10 van de 12 werken staan ondertussen in de steigers of schakelen al een versnelling hoger. Al moeten we steeds met twee woorden spreken.

VOORUIT, SCHOP IN DE GROND! Er is immers niets zeker, tot het er is. Het R4 Oost-West project met zijn achttien knooppunten en uitgebreide fiets­ netwerk loopt vertraging op, nog steeds.

De droom van een nieuwe Meulestedebrug ziet er realistisch uit, maar de plannen zijn er al lang. De Sifferverbinding is geen prioriteit voor de Vlaamse regering en rond de E34-tunnel in Zelzate is het stil. Al moeten we vertrouwen hebben.

De Werkvennootschap is volop bezig met het R4-project en Voka Oost-Vlaanderen werkt goed met hen samen om bedrijven zo goed mogelijk te informeren.

De Vlaamse Waterweg is een sterke, stuwende kracht voor de realisatie van de nieuwe Meulestedebrug. Nieuwe projecten als Siffer en de Zelzatetunnel zijn

sowieso geen evidentie. Vergeet niet dat er al ruim één miljard geïnvesteerd wordt in de Nieuwe Sluis. Ook corona gooide bij sommige projecten roet in het eten, al mogen we verwachten dat men zich ondertussen aan die situatie heeft aan­ gepast. Duurzame overheidsinvesteringen zullen trouwens een belangrijke driver zijn van economisch herstel de komende jaren.

Daarom blijft onze oproep: “Vooruit, schop in de grond!”

DIGITAAL EN DUURZAAM? YES, WE CAN! De grootste versnelling zien we gebeuren op vlak van digitalisering en duurzaamheid. Zoals u in dit nummer uitgebreid kan lezen, worden er grote investeringen gedaan door bedrijven. Elk van die investeringen bevat één of beide componenten.

Circulariteit, duurzaamheid, uitstoot beperken en welzijn verhogen. In dit opzicht zien we ook groeiende inspanningen op vlak van pijplijninfrastructuur en voorbereidingen om het spooraandeel in de modal shift nog te verhogen.

Onze cel belangenbehartiging werkt constructief mee waar het kan en houdt u op de hoogte.

Heeft u vragen? jan.geers@voka.be – Directeur Belangenbehartiging – Voka Oost-Vlaanderen

KRUISEM - FISCALITEIT We dringen aan bij het gemeentebestuur om de (recent uitgebreide) drijfkrachtbelasting uit te faseren.

Deze belasting is verouderd, contra­ productief en treft de precaire en o zo belangrijke maakindustrie.

BUGGENHOUT - FISCALITEIT De drijfkrachtbelasting in Buggenhout wordt verder afgebouwd door het gemeentebestuur, zoals eerder met ons overeengekomen.

N60 RONSE – MOBILITEIT De gesprekken met alle betrokken partijen over de ring rond Ronse worden terug opgestart. Voka neemt constructief aan elk gesprek deel en streeft een oplossing na die voor vlot economisch verkeer zorgt en de leefbaarheid in de stad verhoogt.

GENT DAMPOORT – MOBILITEIT Voka Oost-Vlaanderen drong er persoonlijk bij minister Peeters op aan om het knooppunt Dampoort aan te pakken. Dit drukke verkeerspunt verdient een oplossing die de files aanpakt en die past in het ruimtelijk kader, zonder dat die oplossing verder uitgesteld wordt door bijkomende studies.

KAAIMUUR WETTEREN – MOBILITEIT/LOGISTIEK Neem ook een kijk op onze Voka-VeGHO webpagina

We werken samen met de Vlaamse Waterweg om na te gaan of er voldoende bedrijven gebruik zouden maken van de Schelde voor goederenvervoer. Op basis daarvan kan beslist worden of een kaaimuur een zinvolle investering is. Heeft u interesse? maarten.dheedene@voka.be

O N D E R N E M E R S # 8 39

HAVENDOSSIER

Safety first by Gadot! Een operator, beschermd met volledige PBM-uitrusting (persoonlijke beschermingsmiddelen), bevestigt een losslang veilig aan boord van een schip zodat de lading kan worden overgepompt in één van de 176 stockage­ tanks op de site van Gadot in Gent.

© Wim Kempenaers 40

MEEGEDEELD

Overdracht van uw familiebedrijf: de must-haves!

Een familiebedrijf is meer dan een bedrijf, het is een visie, een project, een familie.

Het is dan ook essentieel om de overdracht ervan naar de volgende generatie op een adequate manier te begeleiden.

De eerste vraag die zich opdringt, is niet zozeer hoe u de aandelen, maar wel alle knowhow, alle rollen, de ziel van uw bedrijf kan doorgeven. Deze principes vinden we niet terug in de schenkingsakte, maar eerder in het proces om tot een familiaal charter te komen.

Dat proces wordt vaak ten onrechte herleid tot het louter redigeren van een tekst.

Het is echter een constructie, waartoe alle betrokken partijen hun steentje dienen bij te dragen. Het laat toe om alle interacties met betrekking tot het beheer van uw bedrijf, de eigendom van uw bedrijf en uw familie te kaderen.

De discussies die zullen bijdragen tot het uiteindelijke charter zijn belangrijk omdat deze plaatsvinden samen met de toekomstige generatie door middel van workshops waarbij de actieve deelname van eenieder de sleutel tot succes vormt.

charter u ook toe om uw huidige structuur onder de loep te nemen en na te gaan of deze futureproof is. Vaak is de overdracht naar (een deel van) de volgende generatie het ideale momentum om deze structuur in vraag te stellen en kan op een fiscaal gunstige manier een aangepast kader worden gecreëerd.

Uw familiaal charter is opgesteld en uw bedrijf heeft een economische activiteit?

In de 3 regio’s bestaat een gunstregime, zodat u de aandelen van uw bedrijf onder bepaalde voorwaarden vrij van schenk­ belasting kan overdragen.

Een volledige en optimale overdracht neemt tijd in beslag. Overweegt u deze stap binnen enkele jaren te zetten?

Sta er nu reeds bij stil!

Ine Devoet, idevoet@deloitte.com

Wensen niet alle kinderen het familiebedrijf actief verder te zetten? Het charter maakt het mogelijk om dit flexibel in te vullen, waardoor iedereen zijn plaats en rol in uw bedrijf kan vinden.

Gekoppeld aan een aandeelhoudersovereenkomst die de relaties tussen de verschillende aandeelhouders regelt, vnl. met betrekking tot de raad van bestuur, de algemene vergadering en de overdracht van de aandelen, laat de redactie van een

ONDERNEMERS#8

41

ONDERNEMERS & CO

De Langhe Advocaten

Ook schenkingen voor buitenlandse notaris belast: ‘kaasroute’ wordt afgesloten

Schenkingsakten van roerende goederen verleden voor buitenlandse notarissen waren tot op heden slechts facultatief te registreren in België. In het kader van een successieplanning werd daarom vaak een beroep gedaan op een Nederlandse notaris om een schenking te organiseren (de “kaasroute”). In dat geval zijn geen registratierechten verschuldigd. Recent werd echter een wetsvoorstel ingediend waarin deze registratie in België verplicht wordt, met alle fiscale gevolgen van dien.

Huidige facultatieve registratie De toepassing van de zogenaamde ‘kaasroute’ is een veelvuldig gebruikte techniek in successie­ planning. Indien de ouders roerende goederen (gelden, aandelen, waardepapieren, …) schenken voor een Nederlandse notaris aan hun kinderen, eventueel voorzien van bepaalde modaliteiten (bv. voorbehoud van vrucht­ gebruik), dient de schenking in België niet geregistreerd te worden en zijn ook geen registratierechten verschuldigd. Bovendien heeft dergelijke buitenlandse notariële akte dezelfde bewijskracht en vaste datum als een Belgische notariële akte.

De keerzijde van de medaille is echter wel een ‘verdachte periode’ van 3 jaar. Wanneer de schenker binnen 3 jaar volgend op de schenking overlijdt, worden de geschonken goederen fictief toegevoegd aan diens nalatenschap, waardoor de erfbelasting verschuldigd kan zijn.

Een facultatieve registratie in extremis van de buitenlandse notariële akte is wel nog mogelijk en kan interessant zijn wanneer de schenker plots ernstig ziek wordt.

Nieuw wetsvoorstel maakt registratie verplicht Een recent wetsvoorstel wenst deze techniek aan banden te leggen. Vanaf 1 december 2020 zouden alle buitenlandse notariële akten die de schenking van roerende goederen betreffen, verplicht moeten worden geregistreerd in België, althans wanneer de schenker zijn fiscale woonplaats in België heeft. Aangezien buiten­ landse notarissen niet verplicht kunnen worden 42

tot registratie van hun akten in België, zijn het de partijen zelf die de akte zullen moeten registreren.

aandelen gevolgd door kwijtschelding van de koopsom eventueel door de fiscus als veinzing of fiscaal misbruik gekwalificeerd worden.

Gevolgen De verplichte registratie maakt de registratie­ rechten opeisbaar. Met betrekking tot roerende goederen bedraagt het registratierecht in het Vlaams Gewest 3% (in rechte lijn en tussen partners) of 7% (overige gevallen) van de waarde van de geschonken goederen. Dit registratierecht wordt in principe door de begif­ tigde betaald. Wanneer de akte in België gere­ gistreerd is, zullen op de geschonken goederen geen successierechten meer verschuldigd zijn bij het overlijden van de schenker. Noteer dat aandelen van familiale vennootschappen (onder voorwaarden) in de drie gewesten zonder regis­ tratierechten geschonken kunnen worden.

Ook de inbreng in een vennootschap ten behoeve van een derde biedt een mogelijke oplossing. Het nadeel van deze techniek is echter de afwezigheid van discretie (akten van kapitaalverhogingen van vennootschappen worden online gepubliceerd).

Mogelijke alternatieven Niettegenstaande de verplichte registratie van buitenlandse notariële akten in België, zullen roerende goederen nog steeds belastingvrij geschonken kunnen worden. Zo blijft het steeds mogelijk om rechtsgeldig een bank- of handgift te verrichten zonder verplichte registra­ tie. Ook hier geldt echter een verdachte periode van 3 jaar.

Echter, via een bank- of handgift kan geen vruchtgebruik voorbehouden worden op de geschonken goederen, noch kunnen aandelen geschonken worden; hiervoor blijft een notariële akte noodzakelijk en wordt het registratierecht opeisbaar.

Een vaak toegepaste piste is de schenking van een geldsom (via bank- of handgift) gevolgd door de verkoop van de aandelen tussen de schenker en de begiftigde. De schenking is vrij van registratie en de verkoop van aande­ len gebeurt vormvrij en in beginsel onbelast.

Wanneer de schenking van gelden (zonder intentioneel inzicht) aan de verkoop voorafgaat, wordt dergelijke transactie niet als een ver­ boden onderhandse schenking van aandelen beschouwd. Daarnaast kan een aankoop van

Besluit Het belooft de komende maanden druk te worden bij de Nederlandse notarissen. Maar zelfs zonder de landsgrenzen over te steken zijn er nog steeds voldoende veilige structuren mogelijk om een successieplanning op een fiscaal vriendelijke wijze te organiseren.

Robbe Dumont en Frank De Langhe De Langhe Advocaten

tax - M&A - governance finance - commercial Henri Lebbestraat 109 B-8790 Waregem +32 (0) 56 62 50 00 3Square Village - Rijvisschestraat 124 B-9052 Gent +32 (0) 9 277 04 54 Koningsstraat 71 B-1000 Brussel +32 (0) 2 880 35 35 contact@de-langhe.be www.de-langhe.be

ONDERNEMERS & CO

Titeca Accountancy

(Dagelijks) bestuurder én werknemer onder het nieuwe vennootschapsrecht: feit of fictie?

Het sociaal statuut waarmee u een vennoot­ schapsmandaat opneemt, kan een grotere impact hebben op het reilen en zeilen van de onderneming waarin u zetelt dan doorgaans wordt aangenomen.

Zo is de mandataris-werknemer gerechtigd op ontslagbescherming, en kan hij handig mee­profiteren van de verregaande aansprake­ lijkheidsbeperkingen waarvan werknemers genieten. Werknemers kunnen immers enkel aangesproken worden voor hun bedrog, zware fouten, of veel voorkomende fouten, en dus niet voor een occasionele fout. Derden zullen in voorkomend geval enkel de vennootschap kunnen aanspreken, en niet de mandataris-­ werknemer. Hoewel het zelfstandigenstatuut vanuit een parafiscaal perspectief zeker het interessanter statuut is, kan het dus al eens lonen om een vennootschapsmandaat op te nemen als werknemer. Dit zal echter niet in alle gevallen mogelijk zijn. Zo bepaalt het nieuwe vennootschapsrecht (WVV) dat bestuurders in de BV en NV hun bestuursmandaat enkel als zelfstandige mogen opnemen. Rest ons de volgende vragen: geldt dit ook voor de dage­ lijkse bestuurder? En wat met de bestuurder die ook een andere functie in de vennootschap wil bekleden: moet hij die functie dan ook als zelfstandige uitoefenen?

Kan een dagelijks bestuurder werknemer zijn?

In tegenstelling tot hetgeen bepaald werd voor de bestuurders, sluit het WVV niet uit dat een dagelijks bestuurder zijn mandaat bij arbeids­ overeenkomst kan opnemen. Tenminste indien hij kan aantonen dat hij zijn mandaat bekleedt onder werkgeversgezag.

Kan een bestuurder een bijkomende functie als werknemer opnemen?

Een bestuurder kan enkel nog werknemer zijn in de vennootschap waarin hij zijn mandaat bekleedt, indien dit werknemerschap enkel betrekking heeft op een afzonderlijke functie die duidelijk te onderscheiden is van zijn bestuursmandaat. Bovendien moet hij kunnen

aantonen dat deze afzonderlijke functie onder gezag uitgeoefend wordt. Dergelijke cumul, hoewel mogelijk, is echter minder evident dan het op eerste zicht lijkt. Zo vallen bijkomende managementactiviteiten met beleidsverant­ woordelijkheid per definitie uit de boot, omdat ze vaak in het verlengde van het bestuursman­ daat liggen en er dus niet van te onderscheiden zijn. Daarnaast veronderstelt het uitvoeren van prestaties onder werkgeversgezag dat in de vennootschap andere personen aanwezig zijn die ook effectief gezag kunnen uitoefenen. Is dat niet het geval, dan is er sprake van schijn­ werknemerschap, met alle gevolgen van dien.

Interessant om weten is dat bovenstaande voorwaarden niet beletten dat een zelfstan­ dige bestuurder, die graag een bijkomend dagelijks bestuursmandaat had opgenomen, dit bijkomend dagelijks bestuursmandaat als werknemer kan opnemen, tenminste als hij kan aantonen dat hij dit mandaat onder gezag uitoefent.

Op vandaag kunnen dus enkel de dagelijkse bestuurders hun mandaat als werknemer bekleden. De bestuurders die naast hun bestuursmandaat een bijkomende functie als werknemer willen opnemen zorgen er best voor dat beide functies van elkaar onderscheiden zijn, en dat voor het mandaat en de functie een aparte overeenkomst bestaat.

Wat zijn de gevolgen van het opnemen van een dagelijks bestuursmandaat bij arbeidsovereenkomst?

Zoals hierboven reeds kort werd aangehaald heeft het opnemen van een vennootschaps­ mandaat bij arbeidsovereenkomst belangrijke repercussies voor de vennootschap én de mandataris: • Zo geniet de werknemer-mandataris van een volledige aansprakelijkheidsbeperking voor zijn lichte en occasionele fouten, maar de zelfstandige mandataris niet.

• De werknemer-mandataris dient daaren­ boven een maandelijkse vergoeding uitgekeerd te krijgen die minstens gelijk is aan het minimumloon, terwijl de zelfstandige

mandataris zijn vergoedingspakket naar alle vrijheid zelf kan invullen: denk bijvoorbeeld aan jaarlijkse tantièmes, …

• In tegenstelling tot de zelfstandige mandataris is de werknemer-mandataris gerechtigd op gewaarborgd loon bij ziekte, vakantie, en werkloosheidsuitkeringen.

• De werknemer-mandataris geniet van wette­ lijke ontslagbescherming in de vorm van een opzegtermijn, dan wel -vergoeding.

Tom Decroos, Jurist Titeca Accountancy

Ondergaan of ondernemen? www.titeca.be

O N D E R N E M E R S # 8 43

telex Luc Dossche neemt fakkel over van Filip Fraeye bij Biofresh

Ondernemingen, gedaan met de wet van de sterkste!

Sinds 2003 stond Filip Fraeye aan het roer van Biofresh en heeft hij de groep uitgebouwd tot een leidinggevende speler in de distributie van biologische producten in België met vestigingen in Gavere, Onze-Lieve-Vrouw-Waver en Alleur.

In 2019 is het familiebedrijf Biofresh gefuseerd met het familie­bedrijf Udea, de sectorgenoot in Nederland. Door deze bundeling van krachten ontstaat de grootste biospecialist van de Benelux met een gezamenlijke omzet van circa 300 miljoen euro die werkgelegenheid biedt aan circa 800 werknemers.

Filip koos ervoor om in 2020 een andere uitdaging aan te gaan in de gezondheidszorg, als algemeen directeur van Mozaïek vzw, maar blijft aan als adviseur van Biofresh. Luc Dossche komt vanuit de familiale aandeelhouders aan boord van Biofresh en zorgt voor de continuïteit van het familiebedrijf.

Biofresh investeert volop opdat biologische en lokale producten efficiënt tot bij de biospeciaalzaak komen en finaal bij de klant. “Deze klant wil meer en meer online én offline geholpen worden, waardoor we volop inzetten op deze omnichannelontwikkelingen”, klinkt het.

Ondernemingen met een zwakke onderhandelingspositie ten opzichte van een sterkere handelspartner zijn nu beter beschermd tegen misbruiken dankzij een nieuwe wet die op 22 augustus 2020 van kracht werd. Die wet maakt een einde aan misleidende marktpraktijken, misbruik van economische afhankelijkheid of het gebruik van oneerlijke bedingen in de relaties tussen ondernemingen.

Op 1 oktober 2020 ging een informatiecampagne van start.

Stopzetting van de bevoorrading, willekeurige prijsverhogingen, gedwongen aankopen, enz. Bedrijven zijn niet immuun voor misbruik door hun machtigere handelspartners. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer een detailhandelaar een contract met een verkoper aangaat voor de aankoop van een product noodzakelijk voor zijn handel en de verkoper plots besluit om de levering te stoppen of de prijs van dat product buitensporig te verhogen. Naast dat soort misbruiken biedt de wet ook een betere bescherming tegen agressieve en bedrieglijke marktpraktijken en tegen oneerlijke bedingen.

Die laatste staan vaak in kleine letters in contracten vermeld, kunnen onaangename verrassingen inhouden en inbreuk maken op de rechten van ondernemingen.

De campagne ‘Gedaan met de wet van de sterkste’ is een initiatief van de minister van Middenstand, Zelfstandigen en kmo’s.

www.biofresh.be

Mireille heeft meer in huis dan u denkt !

Alle info: neenaandewetvandesterkste.be

Werkkledij, werkschoenen, werkhandschoenen en andere persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) maken deel uit van uw zorg voor uw medewerkers ! Samen met Mireille kan u ervoor zorgen dat uw medewerkers op een comfortabele en veilige manier hun taken kunnen uitvoeren. Met Mireille heeft u een goed georganiseerde partner die instaat voor de levering en het onderhoud van uw werkkledij en werkschoenen.

We weten dat de behoeften van klanten aanzienlijk kunnen verschillen, afhankelijk van de sector, afhankelijk van het type bedrijf, afhankelijk van de aard van het werk, afhankelijk van de medewerkers enzovoort ! Oplossingen voor werkkledij, werkschoenen, pbm’s en onderhoud voorstellen op basis van die verschillende behoeften sluit aan bij de slogan …much more than laundry !

44

MireilleVOKA#20.indd 1

9/02/20 11:23

CULTUURKRIEBELS

COMPLETE MAKE-OVER VOOR MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE

’s Werelds oudste concertzaal heropent Eind juni 2019 sloot Muziek­ centrum De Bijloke tijdelijk zijn deuren voor een complete make-over van het gebouw en de concertzaal.

Mei 2020 stond met stip in de agenda voor de feestelijke opening. Het coronavirus stak daar een stokje voor.

In september heropende het gebouw eindelijk de deuren om opnieuw publiek en bedrijven te verwelkomen in deze state-of-the-art concerten eventvenue.

De Bijloke zal een eigentijdse concert- & eventbeleving bieden in een eeuwenoud gebouw - en wordt daarmee uniek in de wereld. De verschillende coronamaatregelen houden voorlopig het aantal plaatsen in de zaal beperkt, maar de concertbeleving zal even intens zijn. De ticketverkoop voor seizoen 20|21 is ondertussen opgestart en de snelheid waarmee de tickets de deur uitgaan toont dat de vele muziekliefhebbers toch hun hart volgen richting Muziekcentrum De Bijloke. Publiek en muzikanten hunkeren elkaar te ontmoeten onder het eeuwenoude dak dat hen verbindt.

De concerten en publieksstromen worden zo georganiseerd dat alles coronaveilig verloopt: genoeg afstand tussen de stoelen, vaste plaatsen in het Café en foyers, zeer regelmatig alles ontsmetten, bezoekers­ circulatie waarbij concertgangers elkaar niet kruisen, voldoende handgel,…

OP DE SCHOOT BIJ DE MUZIKANTEN Dat het 13e-eeuwse ziekenhuis permanent dienstdoet als concertzaal, maakt

Het podium staat voor de koorbanken zodat je midden in de concertbeleving zit.

© Michiel Devijver

De Bijloke hoe dan ook uitzonderlijk – niet alleen in Vlaanderen, maar ook in de wereld. Zowat elke noot die er nu klinkt, werd pas op papier gezet nadat het iconische houten dakgebinte was opgetrokken.

Het maakt van Muziekcentrum De Bijloke de oudste concertzaal ter wereld. Naast het uitzonderlijk historisch karakter komt er een niet te onderschatten troef bij: De Bijloke zet een nieuwe standaard als het aankomt op akoestiek, zitcomfort en zicht op de muzikanten op het podium.

Prioriteit nummer één bij de verbouwing werd sowieso een onberispelijke akoestiek. Daarom ging de opdracht naar de Londense akoestici van Arup, dé wereldtop, met op hun visitekaartje onder meer het wereldbefaamde Sydney Opera House. Niet alleen akoestisch zal het lijken of je bij de muzikanten op de schoot zit, door een andere tribune-indeling zal je ook in werkelijkheid veel dichter bij het podium zitten.

De vloer werd uitgegraven en vergroot zo het volume in de zaal ten bate van de

akoestiek. Prachtige nieuwe houten lambriseringen tegen de historische stenen wanden hebben dezelfde functie als de klankkast van een viool: de muziek zo rijk mogelijk laten klinken. En als toeschouwer kan je door de nieuwe koorbanken zelfs een plekje óp de bühne versieren.

Het podium werd voor deze koorbanken geplaatst zodat je ook op de achterste rijen midden in de concertbeleving zit.

OOK VOOR BEDRIJFSEVENTS Een concert ontroerende of meeslepende klassieke muziek, intieme jazz, verwonderende nieuwe muziek, filmconcerten, muziektheater, een expo: in Muziekcentrum De Bijloke krijgt het allemaal een plek. Naast het concertaanbod is het gebouw ook uiterst geschikt voor allerlei bedrijfsevents. De zalen en alle bijhorende ruimtes bieden een breed palet van mogelijkheden. Bedrijven kunnen een avondje uit aanbieden aan allerlei zakenrelaties waarbij de muziek en catering naar keuze de beleving compleet maakt.

O N D E R N E M E R S # 8 45

De juiste tools voor wie werk geeft: zet elke stap met vdab.be/werkgevers

DUURZAME KOPLOPERS

Operatie Grote Veegbeurt Op zaterdag 19 september stroopte men overal ter wereld de mouwen op voor de World Cleanup Day. 21 miljoen vrijwilligers zetten zich in voor een propere wereld. Samen zamelden ze zo’n honderdduizend ton afval in.

Bij Berry bpi Zele begrijpen ze die boodschap al langer. Zij zetten zich actief in voor een ander initiatief, Operation Clean Sweep, en proberen zo de verspreiding van plastic in het water tegen te gaan.

‘Operation Clean Sweep’ is een internationaal initiatief van de kunststofsector waarbij bedrijven zich engageren om het vrijkomen van plastic korrels in het milieu te vermijden. Berry bpi Zele maakt deel uit van het internationale, beursgenoteerde Berry Global en is wereldwijd uitgegroeid tot één van de grootste producenten van soepele kunststofverpakkingen. In Zele wordt flexibele folie voor de agrarische sector geproduceerd en bedrukken ze folie voor de voedingssector. De problematiek ligt hen nauw aan het hart, dus zetten ze een actieplan op poten.

INVESTEREN IN PREVENTIE Zo werd de ontluchting en de niveaudetectie van de silo’s aangepast, aangezien het overvullen van silo’s de voornaamste bron voor het vrijkomen van plastic korrels is. Deze ingreep zorgt ervoor dat er veel minder korrels naar buiten geblazen worden.

Om te vermijden dat korrels, vrijgekomen bij eventuele calamiteiten, toch via de regenwaterafvoer in het oppervlaktewater terecht zouden komen, werden ook aangepaste fijnmazige roosters geplaatst. Deze houden de korrels tegen. Om de korrels die bij eventuele rampspoed toch zouden vrijkomen beter te kunnen verwijderen, werden de zones rond de silo’s ook opnieuw verhard.

SENSIBILISEREN IS KEY “Uiteindelijk blijft oplettendheid en adequaat gedrag cruciaal om het hele programma ruggensteun te geven”, stelt Geert Seghers, site manager. “We plaatsen bijkomende infoborden en tools om iedereen aan te moedigen om de gemorste korrels onmiddellijk op te kuisen.

Externe vrachtwagenchauffeurs worden opgevolgd door onze logistieke medewerkers.”

“De verspreiding van microplastics in onze omgeving terugdringen kan enkel als je ook de bron aanpakt” Seghers neemt ook zelf de handschoen op, letterlijk dan, wanneer hij maandelijks samen met collega’s zwerfvuil inzamelt tijdens de lunchpauze en tijdens de safety week van het bedrijf. “Op die manier zetten we ons als bedrijf betrokken op in de omgeving, en dragen we ons deel bij aan een propere en aangename openbare ruimte. Maar de basis is en blijft: de verspreiding van microplastics in onze omgeving terugdringen kan enkel als je ook de bron aanpakt.”

Ook een actie rond duurzaamheid gepland?

Laat het ons weten duurzaamondernemen.ov@voka.be.

Meer op www.voka.be/oost-vlaanderen/vcdo.

ONDERNEMERS#8

47

P U B L I R E P O RTAG E

Obligatiebeheer in tijden van corona Corona lijkt alleen voor kommer en kwel te zorgen. Echter, de obligatie-investeerder hoor je dit jaar zeker niet klagen.

1. OVERHEIDSOBLIGATIES Belangrijke factor in deze bijzondere tijden voor de obligatiehouder is de forse daling van de rente op overheidspapier.

In het bijzonder is de rentecurve van de Amerikaanse overheid fel gedaald. Immers, de Amerikaanse centrale bank, de FED, heeft eerder dit jaar in enkele uithalen de rente naar nul gebracht, als antwoord op de coronacrisis. Ook het langere eind is fors gedaald. Zo noteerde de tienjarige Amerikaanse rente begin dit jaar nog circa 1.80%, maar die is intussen reeds gedaald tot circa 0.60%. En zoals u weet, resulteert een dalende rente in stijgende obligatieprijzen. Ruim de helft van onze investeringen in obligaties noteren in de Amerikaanse munt. Het rente-effect heeft ons dus geen windeieren gelegd. Gedurende lange tijd was onze stelling immers dat de Amerikaanse overheidsobligatie het enige actief ter wereld was dat nog enige vorm van diversificatie kon bieden. Een perfecte indekking tegen toekomstige calamiteiten, en dit heeft geloond in deze coronacrisis.

Door een langere gemiddelde looptijd van deze Amerikaanse obligaties hebben we ruimschoots geprofiteerd van deze gedaalde rente. Hoe langer de looptijd, hoe groter immers het effect op de prijs. Het effect in Europa was minder groot aangezien we hier reeds lang zeer lage rentes kenden, vaak zelfs negatieve rentes voor de betere ratinglanden.

2. BEDRIJFSOBLIGATIES De bedrijfsobligaties hebben dan weer veel te danken aan de bail-out zonder voorga door de centrale banken en de fiscale maatregelen van heel wat overheden. De enorme liquiditeitsinjecties die de centrale banken wereldwijd implementeerden en de steunprogramma’s van overheden zorgden niet alleen voor opverende aandelenmarkten, maar ook voor een normalisatie van de sterk gestegen credit spreads. Dit zorgde

48

voor ondersteuning van de obligatiekoersen.

Het blijft ook meer dan ooit belangrijk om als obligatiebelegger goed je huiswerk te maken: alleen gezonde balansen en een sterke, vrije cashflowgeneratie geven je een gerust gemoed.

3. INFLATIEGELINKTE OBLIGATIES Een derde factor is het inspelen op een wijziging in de inflatie. Bij nominale obligaties met vaste coupon bekom je de reële rente na aftrek van de inflatie. Een stijgende inflatie is dus nefast voor dit type obligaties. Een alternatief hiervoor zijn inflatiegelinkte obligaties. Deze zijn enkel gevoelig voor bewegingen van de reële rente en niet van de nominale rente. Ze hebben als het ware immuniteit voor de verwachte inflatiecomponent.

4. MUNTEVOLUTIE Een vierde en laatste factor is de munt­ evolutie. U weet reeds dat ruim de helft van onze investeringen in obligaties in de Amerikaanse munt noteren. Tot voor enkele dagen hadden we die grotendeels ingedekt.

De 10% koersval van de Amerikaanse dollar sinds begin dit jaar heeft ons dan ook geen zorgen gebaard. Het muntrisico beheren is en blijft zeer belangrijk, des te meer in tijden van lage rentes.

Hoe moet het nu verder?

We citeren graag de ‘wet van Bill Gates’: De meeste mensen overschatten wat kan gebeuren op korte termijn maar onderschatten wat kan gebeuren over tien jaar of meer.”

De vragen die we ons dan ook vandaag dienen te stellen zijn: • Vormen overheidsobligaties nog steeds een goede diversificatie?

• Vormen bedrijfsobligaties een betere bescherming tegen toenemende inflatie?

• Kunnen we ons aan heel wat falingen verwachten? En zullen het dan eerder

overheden zijn, of toch bedrijven die in gebreke zullen blijven?

• Welke samenleving heeft de meest robuuste constructie, de Verenigde Staten, of toch Europa?

• Gaan de centrale banken tot in het oneindige liquiditeiten blijven pompen in het financieel systeem? En wat betekent dit dan voor de obligatie-investeringen?

• Is de huidige situatie uniek? Of hebben we dit reeds eerder meegemaakt, cfr. het monetair en financieel beleid na WO II? Het is waar dat de geschiedenis zich nooit exact herhaalt, maar toch rijmt hij vaak.

VIRGINIE TRAISNEL, Senior Wealth Manager CapitalatWork NV

Manage your future, put your CapitalatWork neemt u beter WeRisico’s care for you! tijdens het aperitief

Ga naar capitalatwork.com en maak een afspraak met uw persoonlijke wealth manager.

W E A LT H M A N A G E M E N T | E S TAT E P L A N N I N G M E E R I N FO R M AT I E V I A

C A R O L E D E N I J S | 09 321 73 4 0 C . D E N I J S @ C A P I TA L AT W O R K . C O M

advertentie_70bx115h.indd 4

31/10/18 11:55

DUURZAME KOPLOPERS

Een mobiele stadsbatterij heeft veel troeven t.o.v. de klassieke dieselgeneratoren.

Eerste mobiele stadsbatterij in België op bouwwerf van Vandenbussche Voor het eerst in België werd succesvol een mobiele stadsbatterij geïnstalleerd en getest op een bouwwerf bij Vandenbussche.

De batterij is een duurzaam alternatief voor diesel­ generatoren en werd ontwikkeld door Near Grid Solutions.

De samenwerking tussen Near Grid Solutions uit Lokeren en algemene bouwonderneming Vandenbussche uit Aalter resulteerde op één jaar tijd in het ontwikkelen en installeren van een mobiele stadsbatterij MGES (Mobiel Groen Energie Systeem). In mei 2020 werd de eerste mobiele stadsbatterij op de werf in Stekene geïnstalleerd en uitvoerig getest.

En dat verliep succesvol. Kristof Defruyt, CEO: “De mobiele stadsbatterij kan stroom voorzien voor bronbemalingen, drie torenkranen, werfketen en meerdere werfkasten en zorgt nu dus voor schone,

10 x voordelig met mobiele stadsbatterij: 1. Hoog energetisch rendement (> 90% i.p.v. 5%)

2. CO2-voetafdruk daalt gevoelig (34 ton CO2-besparing per jaar per torenkraan)

3. Geen roetemissies 4. Geen geluidsemissies 5. Geen periodiek onderhoud nodig, dus geen stilstanden 6. Geen brandstofbevoorrading 7. Dieselkosten worden snel terugverdiend 8. Gebruik van groene energie 9. Snel opstarten van de bouwwerf door residentiële aansluiting 10. Verbruik onder controle

veilige, stille en zekere stroom op de werf.

Dit zal bijdragen aan het klimaat, welzijn van de medewerkers en onderaannemers en de buurt. Als familiebedrijf voelt dit aan als onze plicht. Meer dan ooit beseffen we hoe belangrijk duurzaam ondernemen is.”

MOBIELE STADSBATTERIJEN VERKOPEN Near Grid Solutions start binnenkort met de verkoop van de mobiele stadsbatterijen.

Frank Vermeulen: “Onze mobiele stadsbatterij is aangesloten op een normale 3-fasige residentiële aansluiting. We leveren nu reeds 10 weken foutloos stroom aan deze werf te Stekene. De warmste dagen van de eeuw zijn we zonder de minste problemen doorgekomen. De samenwerking met Vandenbussche was hierin cruciaal. De pioniersgeest van dit familaal bouwbedrijf is uitzonderlijk. Zonder deze pioniersgeest stonden we hier niet op deze werf met onze batterij.”

Zowel bouw- als verhuurbedrijven tonen sterke interesse voor de mobiele stadsbatterij van Near Grid Solutions. In de toekomst wil Vandenbussche investeren in meerdere batterijen om zo bij te dragen aan het milieu. “We zijn zeker bereid om in andere duurzame initiatieven van Near Grid Solutions een rol te spelen”, besluit Defruyt. www.vandenbusschebouw.be O N D E R N E M E R S # 8 49

Samen ondernemen Meer dan 6.000 bedrijfsleiders van Belgische familiale kmo’s doen een beroep op onze deskundigheid in accountancy, btw, fiscaliteit, ondernemingsrecht of financieel management. Vertrouw net als deze ondernemers op ons en u onderneemt niet langer alleen!

Connecteer via www.deloitte.com/be/accountancy-private

Accountancy & Advisory ACCOUNTING & REPORTING TA X & LEGAL M&A & FINANCE STRATEGY & PERFORMANCE Raymonde de Larochelaan 19A, 9051 Gent Tel. + 32 9 393 75 85, kmo-gent@deloitte.com © 2020. For more information, contact Deloitte Accountancy.

50

telex Coworking Zele: bundeling van kantoor, vergaderzalen, showroom en magazijn Er is een nieuw coworkinginitiatief in Zele. Vanaf nu kunnen ondernemers, freelancers, coaches, … terecht in een professionele omgeving waar ze ofwel een kantoor kunnen huren, ofwel een showroom, vergaderzaal of een deel van het magazijn. Of allemaal samen. En net dat is vrij uniek.

Coworking Zele bevindt zich tussen Antwerpen en Gent, op enkele minuten van de E17. “We hebben er bewust voor gekozen om niet in het centrum van een stad of gemeente te zitten. Wij gaan net voor de ondernemer die snel de baan op wil zijn om prospecten of klanten te bezoeken of die zijn klant zonder fileleed tot bij hem wil loodsen. Dankzij onze unieke ligging kunnen we ook leveranciers vlot ontvangen. We hebben een loskade waarmee goederen direct op hun plaats terechtkomen in ons beveiligd magazijn”, zegt initiatiefnemer Jeroen Dombrecht.

Voor de invulling van de vrije plaatsen op kantoor, de showroom en het magazijn is coworking Zele momenteel op zoek naar geschikte huurders. “Momenteel huizen in dit gebouw al Dombrecht distribution, actief in sloten en de firma checkmade, actief in toegangscontrole- en automatisatie. Een startende onderneming, een coach, freelancer of een ervaren kleine kmo, iedereen is welkom.

Meer info? info@coworkingzele.be, 052 44 74 84

Firmware heeft nieuwe stek in Nazareth

Kappa Data tekent distributiecontract voor de Benelux met UWB-specialist Pozyx

Dit voorjaar opende Firmware zijn nieuw kantoor in Nazareth. Aangezien er elk jaar een nieuwe collega start, werd hun vorig kantoor te klein. Het bedrijf had ook nood aan aparte burelen om ongestoord te werken. Zo zijn er nu vier afzonderlijke ruimtes waarbij er één vergaderzaal voorzien is van een Microsoft Surface Hub om vlot te kunnen videobellen.

Het team van zeven consultants helpt bedrijven om niet harder maar efficiënter te werken met Microsoft Office.

Want niet alle bedrijfsprocessen passen in een boekhoudpakket of standaard ERP. Laurentz Tonniau, zaakvoerder: “Microsoft Office 365 biedt veel meer modules en mogelijkheden dan enkel de gekende applicaties zoals Word, Excel en Outlook. Zo haal je een hoger rendement uit je licentie. Daarnaast hebben we ook de expertise in huis om taken nog verder te automatiseren en mobiel te maken dankzij het Microsoft Power Platform.”

Kappa Data, value added distributeur in netwerkconnectiviteit, netwerksecurity en IoT-producten, versterkt zijn IoT-portfolio met de UWB-producten van Pozyx en tekent een uniek distributiecontract voor de Benelux.

Pozyx is een specialist op het gebied van accurate indoor positionering, gebaseerd op state-of-the-art UWB (ultra-wideband) technologie. Sinds 2015 worden de producten van het Gentse bedrijf gebruikt door meer dan 4.000 klanten in 80 landen om personen en objecten met haarfijne precisie te lokaliseren. Zo ontsluiten de oplossingen van Pozyx een schat van informatie over de efficiëntie van bedrijfsprocessen. Met Kappa Data heeft Pozyx zijn eerste distributeur voor de Benelux. Kappa Data zal voor Pozyx instaan voor de sales en marketing met als doel een sterk reseller landschap te creëren maar zal tevens een sterke toegevoegde waarde leveren waartoe o.a. trainingen, site surveys en installaties behoren. www.kappadata.be - www.pozyx.io

www.firmware.be

ELEKTROTECHNIEKEN BEVEILIGINGSINSTALLATIES HVAC • ONDERHOUDSDIENST Keiberg 74, 9340 Lede - 053 83 13 38 info@vancauter.com - www.vancauter.com

ONDERNEMERS#8

51

MEEGEDEELD

Eén op zes risicopatiënten niet overtuigd van werking griepvaccin De overheid wil dit najaar in de griepcampagne extra focussen op risicopatiënten. Een voorrangsregeling bij vaccinatie moet deze kwetsbare groep de nodige bescherming bieden. Toch blijkt een opvallend deel weigerachtig te staan tegenover een vaccin.

Zo’n 17% van de risicogroep gelooft niet in de werking ervan.

Werkgevers kunnen, meer dan ooit, sensibiliseren.

7 op 10 Belgische werknemers hebben vorig griepseizoen geen griepvaccin laten zetten. Dat blijkt uit een rondvraag van Mensura, Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk, in juni 2020 bij 1.045 werkende Belgen. Een deel van de bevraagden geeft aan niet te geloven in de werking van het griepvaccin.

Opvallend is dat zelfs bij risicogroepen (personen ouder dan 50, werknemers uit de gezondheidszorg, zwangere vrouwen en mensen met chronische aandoeningen) de terughoudendheid tegenover een griepprik groot is. Maar liefst 17% van de risicopatiënten is minder overtuigd van de werking van een vaccin, ondanks het feit dat ze meer gevaar lopen. Ook de personen met wie ze samenwonen komen dit najaar prioritair in aanmerking voor vaccinatie. Als zij worden meegeteld, geeft zelfs 31% aan niet te geloven in de werking van een griepvaccin.

INENTING RISICOGROEPEN UITERST BELANGRIJK Die situatie is alarmerend. Een griepvaccin biedt geen sluitende bescherming, maar verkleint de kans op het ontwikkelen van de griep met 80%. Risicogroepen hebben dit

najaar prioritair toegang tot het griepvaccin.

Het hoeft weinig betoog dat inenting van risicogroepen erg belangrijk is. Een mogelijke combinatie van griep en het coronavirus maakt hen zelfs extra kwetsbaar.

Tegelijk is griepvaccinatie in deze coronatijden cruciaal om ervoor te zorgen dat ons gezondheidssysteem én de testcapaciteit voor corona in het najaar niet overbelast geraken. Griep- en coronasymptomen zijn namelijk zeer gelijkaardig. Hoe minder personen zich ziek melden bij de huisarts en getest moeten worden, hoe beter.

BEPERKTE VOORRAAD GRIEPVACCINS De voorrangsregeling is het gevolg van een mogelijk tekort. Ons land zal 2,9 miljoen griepvaccins beschikbaar hebben, wat meer is dan de vorige jaren. Maar nu ook het coronavirus rondwaart, is de vraag naar griepvaccins groter dan normaal. Vanaf 15 november wordt de griepvaccinatie uitgebreid naar het brede publiek. De overheid bekijkt intussen of het aantal beschikbare vaccins nog verhoogd kan worden.

OPROEP AAN WERKGEVERS Bij deze een oproep aan alle werkgevers: sensibiliseer uw werknemers die tot de risicogroep behoren en moedig hen aan om zich te laten vaccineren, via het werk of eerstelijnszorg. Als werkgever kunt u voor medewerkers een doorslaggevende rol spelen om zich al dan niet te laten inenten.

68% van de bevraagde personen die zich vorig jaar liet inenten, deed dit namelijk op het werk. Van alle bevraagden die zich vorig jaar niet lieten inenten, vermeldde 9% als één van de redenen het feit dat hun werkgever geen vaccin aanbood.

O N D E R N E M E R S # 8 53

SAVE THE DATE | 23 november 2020 | De Bijloke Gent De Voka ambassadeurs Verbonden met succes

Family Business Happening 2020 Het familiebedrijf in crisistijden Met getuigenissen van o.a. Peter Perquy (Duror), Lucas Delmulle (Danilith-Delmulle), Jean-Marie de Buck (Aclagro – Square Group) en Prof. Johan Lambrecht.

27 oktober 2020 | Danilith-Delmulle | Wortegem-Petegem

AGENDA 20.10.2020 Innovatiecafé | Voka Box | Gent 28.10.2020 Netwekkers ism West-Vlaanderen | Aarova | Oudenaarde 10.11.2020 Crossborder Congres 2020 | Scheldetheater | Terneuzen 10.11.2020 Jobroad | Aalst 18.11.2020 Netwekkers ism Mechelen Kempen | Syneton | Bornem 20.11.2020 Welt talentenmarkt – speedmeets | online 01.12.2020 Xpertfinder Food | KU Leuven Technologiecampus | Gent

Actueel overzicht: https://www.voka.be/activiteiten Meer info: netwerking.gent@voka.be

54

MIJN BEGINJAREN

“Ik geloof in niches” BEDRIJF Triggered begeleidt middelgrote ondernemingen bij strategische merkontwikkeling en branding. Het gaat daarbij om merkcreatie voor nieuwe diensten, producten, collecties, rebranding van bestaande kmo’s, fusies ...

BEZIELER Valérie Van Eygen startte haar carrière in de rock-’n-roll-periode van de eventsector en werkte onder meer voor VRT, Opel ...

Ze bouwde haar loopbaan verder uit als marketing- en communicatie-expert, zowel aan de zijde van de adverteerder als aan die van het agency. Zo ontdekte ze een ‘vertaalverlies’ op merken.

“Doodzonde! Een merk gaat door veel handen en hoofden, vaak met heel wat subjectieve interpretaties als gevolg. Vaak is er geen hanteerbare, no-nonsense merkleidraad beschikbaar. Met onze merkmixmethodiek, brandtoolbox en merktools willen we ondernemingen opnieuw eigenaar maken van hun eigen merk, waardoor ze onafhankelijk in staat zijn om consistent het merkDNA verder de markt in te duwen.”

INSPIRATIEBRON “Kunst, mode, cultuur, architectuur, design … zijn mijn zuurstof.

De nichestrategie voor Triggered ontstond tijdens het bekijken van The Budapest Hotel van Wes Anderson. Geen regisseur die zo’n herkenbare stijl heeft. Anderson onderscheidt zich met films, sterk uitgepuurd, colour blocked, surreëel, verrassend. Geen detail laat hij ongemoeid. Geen spek voor ieders bek, maar een bewuste keuze voor een niche dus. Ik geloof in niches. Triggered springt diep in je bedrijfs-DNA, laat geen merkdetail ongemoeid, streeft naar ambassadeurs en neemt daarvoor de tijd in een eerder zenuwachtige markt.”

USP “Triggered is een ‘totaaloplossing’ voor middelgrote bedrijven die houden van vipservice, persoonlijke opvolging en totaal­ ontzorging. Een onestopshop voor ondernemers die de esthetische waarde van hun merk hoog in het vaandel dragen. Je kiest voor één contactpersoon, één merkformule.”

GROOTSTE UITDAGING “Het aanbieden van strategische merkontwikkeling, from the roots up, is een absolute niche. Die dienst aanbieden in pakketvorm, in drie duidelijke merkformules, weg van het uurtje-factuurtje-­ model, is eerder gedurfd.”

“Bryo is thuiskomen bij heerlijke positivo’s die willen delen en zich kwetsbaar durven opstellen” VALÉRIE VAN EYGEN, TRIGGERED

GOUDEN TIP “In 2015 lanceerde ik ‘Het Schrijfhok’, gespecialiseerd in professionele copy en interviews. Ik leerde snel een aantal belangrijke lessen. Eén daarvan was dat het ‘uurtje-factuurtje model’ niet zozeer mijn ding was: dit is geen correct model voor de waarde die je aanbrengt voor een klant. De keuze van Triggered voor een dienstenaanbod in een ‘atypische pakketvorm’ is dus niet toevallig.

Om groei te realiseren, denk je ook als dienstenaanbieder best van bij aanvang in schaalbare modellen.”

BRYO “Als ondernemer start je na een carrière als bediende een nieuw leven op. Twee compleet verschillende werelden, leerde ik snel.

Het was een grote uitdaging om opnieuw gelijkgestemde zielen te vinden. Bryo is thuiskomen bij heerlijke positivo’s die willen delen en zich kwetsbaar durven opstellen. Een verademing! www.triggered.be

ONDERNEMERS#8

55

telex

Starters krijgen extra ruggensteun in Geraardsbergen Geraardsbergen keurde onlangs op de gemeenteraad het reglement “ondersteuning voor starters” goed. Het wil de slaagkansen van startende ondernemers verhogen en de zelfstandige economische activiteit in de stad stimuleren. Met de financiële en begeleidende steunmaatregelen uit het reglement startersonder­steuning, krijgt de starter een duwtje in de rug om van zijn onderneming een succesverhaal te maken.

Sinds 2015 verleent Geraardsbergen ondersteuning aan starters. Starterscontracten werden afgesloten met zowel financiële als coachende ondersteuning. Daarnaast schaafde het startersmoment jaarlijks de ondernemerskwaliteiten van de beginnelingen bij. Elk jaar won één Starter van het Jaar een mooi beeld en een geldprijs van 1.000 euro.

Nieuw is dat sinds januari 2020 elke starter in Geraardsbergen de inschrijving van de kruispuntbank terugbetaald krijgt, wat neerkomt op een tussenkomst vanuit het stadsbestuur van 89,50 euro. Daarnaast krijgt elke startende onder­nemer extra zichtbaarheid via verschillende communicatie­kanalen zoals het stadsmagazine, de nieuwsbrief ‘Ondernemend Geraardsbergen’ of, mits een kleine opstartkost, via de led-schermen in het centrum.

Meer info: www.geraardsbergen.be/startersstad of economische.zaken@geraardsbergen.be

Ontex Eeklo gaat 80 miljoen mondmaskers per jaar produceren Ontex, de producent van essentiële persoonlijke hygiëneartikelen voor o.a. baby’s en vrouwen, gaat nu ook mondmaskers produ­ceren. Hun productie­ lijn voor mondmaskers bevindt zich in de fabriek in Eeklo en produceert sinds augustus al honderd­ duizend maskers per dag.

De capaciteit is zoveel groter: ongeveer 80 miljoen mondmaskers per jaar.

Schoonmaakbedrijf Care zet u goed op weg voor een veilige werkplek.

“We zijn begonnen met de productie van mondmaskers om essentiële werknemers in ziekenhuizen en verzorgings­ te­huizen te helpen beschermen, evenals onze eigen werknemers”, zegt Xavier Lambrecht, hoofd van de Healthcare Division. “Dankzij automatisering en meer dan veertig jaar ervaring in persoonlijke hygiëne kunnen we ziekenhuizen en verzorgingsinstellingen gecertificeerde mondmaskers aanbieden tegen een aantrekkelijke prijs.”

Onze extra diensten in tijden van Corona

• Grondige reiniging of extra desinfectie • Herindeling van uw kantoorruimte • Doordacht plan van aanpak

De nieuwe productielijn voor mondmaskers werd in slechts 100 dagen geïnstalleerd. Vanaf oktober zal het de medische mondmaskers van het type 2R produceren, die o.a. gebruikt worden in operatiekamers. De productie van de maskers was een eigen beslissing van Ontex en het project profiteert niet van overheidsfinanciering. www.ontex.com

56

• Desinfectieproducten: wipes, mondmaskers, handgel, no touch paal, …

www.care.be Laat Care het voor u regelen: mail naar corona@care.be of bel 0470 37 56 43. Uw contactpersoon Stéphanie Van Acker helpt u graag verder.

JuuNoo en hoplr winnen Belgische finale van Entrepreneurship World Cup 2020 Voka verzorgde dit jaar de organisatie voor de eerste Belgische editie van de Entrepreneurship World Cup. Twee Vlaamse start-ups veroveren een plaatsje in de internationale EWC Global Finals in oktober. JuuNoo, een West-Vlaamse start-up die modulaire en circulaire wanden bouwt, won de eerste prijs tijdens de Belgische finales van de Entrepreneurship World Cup (EWC) die dit jaar digitaal werden gehouden. Hoplr, de burennetwerkapp uit Gent, behaalde een sterke tweede plaats en maakt daarmee ook kans op een plaats in de internationale Top 100.

Ter voorbereiding van de EWC Global Finals nemen Chris van de Voorde (r.) en Jennick Scheerlinck (l.), respectievelijk oprichters van JuuNoo en hoplr, deel aan het acceleratorprogramma dat virtuele opleidingen en één-op-één-mentoring verzorgt om hun groeitraject te ondersteunen. De nationale finalisten zullen het in oktober tegen elkaar opnemen op het Misk Global Forum in Riyad, Saoedi-Arabië.

telex Very Food Catering opent bistro in Zwijnaarde Very Food Catering werkt sinds 2007 vanuit het industriepark in Deinze en is voornamelijk een eventcateraar met focus op bedrijfsevents. Denk aan catering voor seminaries, directiecomités,… Om nog meer diversificatie te hebben in het bedrijf heeft Very Food Catering nu een bistro geopend bij 3Square in Zwijnaarde, met name ‘Bystrò Jamien’. Niki Claes: “‘Bystrò’ in het Russisch betekent ‘snel’. Jamien komt van ‘Jamie’ en dat betekent vertrouwen, wat heel belangrijk voor ons is. ‘Snel vertrouwen’ voor zakenlunches.”

Tijdens de week kunnen mensen er terecht voor een snelle lunch, ’s avonds is het mogelijk om rustig te dineren. De ligging is ideaal, vlakbij Gent maar net niet in de emissie­zone. Er is een heel grote parking en een groot terras. Tijdens corona kunnen we 60 mensen binnen plaatsen op veilige afstand van elkaar en buiten kunnen we zelfs tot 200 mensen bedienen”, besluit Niki. www.bystrojamien.be

Op zoek naar HR expert advies?

Rekruteren, selecteren, matchen en connecteren van top talenten en top bedrijven. Dat doet Search & Selection ruim 40 jaar met succes.

Wij leveren HR-oplossingen aan ondernemingen en overheid, nationaal en internationaal.

Let’s meet!

09 225 73 65 contact@searchselection.com www.searchselection.com

ONDERNEMERS#8

57

Hooiemeersstraat 10

8710 Wielsbeke

T +32 (0)56 60 95 10

www.snoeckgebrs.be

EXPERIENCE THE DIFFERENCE

Soundfield nv

© Qmusic NL

58

Atomveldstraat 8 bus 5 l 9450 Denderhoutem l Belgium T +32 53 805 850 l F +32 53 809 088 info@soundfield.be l www.soundfield.be

OVER KLEINE EN GROTE ZAKEN

Een cursief over het wel en wee op de Oost-Vlaamse werkvloer.

Elke gelijkenis met bestaande personen en/of situaties is louter toeval.

Koppensneller TEKST SAM DE KEGEL – ILLUSTRATIE LISE VANLERBERGHE

Onlangs kwam er bij Marie een mail binnengewaaid met als onderwerp: “Hoe word je opgemerkt door een headhunter?”

Marie werkt al 25 jaar eervol als directiesecretaresse, maar werd nog nooit verleid door een headhuntersbureau.

Niemand leek op haar te wachten. Ze was ook niet meer van de jongste, besefte ze. Lag het aan haar onopvallende looks of aan haar ridderlijke bescheidenheid? Ze besloot verder te lezen, want in het bericht werden vijf hapklare tips geserveerd om sneller op de radar van een headhunter te verschijnen.

1. Vergroot je zichtbaarheid “Een van de meest effectieve manieren om jouw talent in het oog te laten springen, is je stem laten horen in jouw vakgebied. Spreek op sectorevenementen, publiceer artikels of word geciteerd in belang­ wekkende artikels.”

In haar vakgebied was er slechts één jaarlijks evenement dat ertoe doet, Management Assistant Day, maar daarvoor was ze nog nooit genomineerd of uitgenodigd. Wat media-aandacht betreft, had ze ooit één keer de Flair gehaald als brei-experte, maar voor dat talent haalden de headhunters natuurlijk hun neus op.

2. Zorg ervoor dat je succes wordt erkend “Hoe succesvoller in wat je onderneemt, hoe groter de kans dat je door een headhunter wordt benaderd. Helaas is het niet genoeg dat jij jezelf als succesvol beschouwt. Wat telt, is wat anderen over je denken: collega’s, ex-collega’s,...”

Tja, als directiesecretaresse werk je in de luwte, wist ze. Behalve het jaarlijkse bloemetje van haar baas, werd haar arbeid – dat toch als succesvol mocht beschouwd worden, anders hou je het geen 25 jaar vol bij één baas – nauwelijks erkend. Ze was er ook de persoon niet naar om haar eigen succes te vermenigvuldigen zoals Jezus ooit deed met vijf broden en twee vissen.

3. Ontwikkel je expertise “Hoe meer gedrevenheid je aan de dag legt, hoe meer je zal beschouwd worden als een ‘expert’ in jouw domein. Verwerf ook zelfstandig kennis via het internet.”

Check! Een expert, dat was ze wis en zeker. Als er een probleem moest opgelost worden, klein of groot, stond Marie klaar.

Excel-lijsten trekken, printer­storingen opheffen, lampen vervangen, lastige telefoontjes afhandelen,… Deze selfmade expert had minstens tien niet-erkende diploma’s in ‘zelfstandig kennis verwerven’.

4. Onderhoud je netwerk “Veel mensen praten over netwerken, maar veel minder mensen doen het ook echt.. Onderhoud bewust contact met getalenteerde collega’s en zoek andere mensen op van wie je weet dat ze in jouw carrière­ domein een belangrijke stem hebben.”

Het niet-professionele netwerk van Marie was fenomenaal. Ze zat in de lokale boeken- en breiclub, ze deed vrijwilligerswerk in het woonzorgcentrum en haar maandelijkse bezoek aan de kapper leverde een berg nieuwtjes op. Maar op de werkvloer of tijdens een netwerkreceptie lieten ondernemers haar eerder links liggen.

Ze was nu eenmaal maar een secretaresse; een heel goeie, dat wel.

5. Zet in op sociaalnetwerksites LinkedIn, andere sociaalnetwerksites en zoekmotoren hebben bepaalde onderdelen van het headhuntersproces veranderd. Het traditionele cv behoudt zijn nut, maar de meeste wervings- en selectiebureaus gebruiken ook een waaier van online tools om hun ‘longlist’ samen te stellen. Stel daarom een overtuigend socialemedia­profiel op.”

Nu moest Marie luidop lachen: een socialemediaprofiel, dat had ze helemaal niet. Marie was eerder, euh, analoog. LinkedIn vond ze te link, Facebook te roddelachtig en twitteren kon ze al helemaal niet, tetteren daarentegen, deed ze als de beste.

Ach, dacht ze opeens bij zichzelf: wie wil nu het hof gemaakt worden door een koppensneller?

Het woord alleen al… Neen, ik hou liever mijn kop bij mijn huidig werk. Ze glimlachte om haar eigen mopje en toverde een nieuwe excel-lijst tevoorschijn.

ONDERNEMERS#8

59

MEEGEDEELD

Sociale verkiezingen coronaproof organiseren: 3 pistes Nu de sociale verkiezingen uitgesteld zijn naar de tweede helft van november, staan ruim 6.000 bedrijven voor een dubbele uitdaging. Enerzijds moest je de bevroren kiesprocedure vanaf september nieuw leven inblazen, anderzijds is het zaak om een actieplan uit te dokteren voor een coronaveilige stembusgang.

Lange rijen wachtenden of veel mensen samen op een kleine oppervlakte: in coronatijden is het not done. Deze sociale verkiezingen kunnen dus hoe dan ook geen copy-paste zijn van de vorige edities. Gelukkig liggen er verschillende pistes open om je verkiezingsdag(en) op een veilige manier te laten verlopen:

PISTE 1: ALSNOG KIEZEN VOOR ELEKTRONISCH STEMMEN E-voting ruimt heel wat praktische issues van de baan op het vlak van social distancing en hygiëne. De wetgever kwam hier intussen ook aan tegemoet: ondernemingen die nog geen akkoord hadden rond elektronisch stemmen, krijgen tot de nieuwe proceduredag X+56 de kans om er alsnog voor te kiezen. Dat gebeurt via een akkoord met alle vakbonden die een kandidatenlijst indienden.

Met andere woorden: mits goede afspraken is er veel mogelijk om vlot en eenvoudig een e-voting te organiseren. Al blijven er wel een aantal spelregels van toepassing.

Elektronisch stemmen mag vanaf de gebruikelijke werkpost – bijvoorbeeld de eigen pc van de werknemer – in het bedrijf.

Buiten de onderneming is e-voting alleen toegelaten van op een computer die verbonden is met het bedrijfsnetwerk (bv. via een VPN-verbinding).

PISTE 2: STEMMEN PER BRIEF INVOEREN

PISTE 3: ORGANISATORISCHE INGREPEN

De Wet Sociale Verkiezingen biedt ondernemingen eveneens de mogelijkheid om een stemming per brief in te voeren. In het geval van een schorsing van de arbeidsovereenkomst, bijvoorbeeld, of voor kiezers die niet aanwezig kunnen zijn tijdens de openings­ uren van het stembureau. Ook voor een stemming per brief heb je het akkoord nodig van alle vakbonden die kandidaten voordroegen, ten laatste op proceduredag X+56.

Organiseer je toch een fysieke stembusgang, dan is de kans groot dat je zult moeten sleutelen aan de opstelling van je stembureaus. Het maakt hierbij niet uit of je voor e-votingkiosken op de werkvloer gaat of voor een klassieke papieren stembusgang. Zo moeten de in- en uitgaande stromen van kiezers strak georchestreerd worden om de sociale afstand te garanderen. Om nog maar te zwijgen over de handhygiëne en het ontsmetten van oppervlakken, potloden en ander materiaal.

Los daarvan kan ook een aangepaste uurregeling soelaas brengen om de social distancing te garanderen. Je krijgt de kans om je uurregeling – in overleg met ondernemingsraad en/of comité – uit te breiden en opnieuw aan te plakken.

Steun bij elke piste Voor welke piste je ook kiest: vanuit SD Worx staan we klaar om je te ondersteunen, juridisch én praktisch. Daarbij laten we niets aan het toeval over.

Vraag ernaar in je lokale kantoor of via socialeverkiezingen@sdworx.com. www.sdworx.be/socialeverkiezingen

60

MATTHIAS JACXSENS, managing consultant en projectleider sociale verkiezingen bij SD Worx

TALENT

Kent u al de werkbaarheidscheque? 34%

hogere producti­vi­teit met tevreden medewerkers

De sleutel om in deze tijden te overleven is de juiste medewerkers gemo­ tiveerd houden. Ga in dialoog met hen, zegt HR-speler DURF. Dit kan onder andere door te meten wat er leeft bij uw medewerkers en zo de werkbaarheid te verbeteren. Bedrijven kunnen hiervoor beroep doen op de werkbaarheidscheque, een interessant instrument van de Vlaamse Overheid om 60% (met een maximum van 10.000 euro) te laten subsidiëren.

De manier van werken tijdens en na corona ziet en zal er helemaal anders uitzien. Zo wordt er veel meer van thuis uit gewerkt, gaan we meer digitaal samenwerken, zullen we meer moeten inzetten op interne communicatie, moeten we medewerkers meer begeleiden vanop afstand….

Welke nieuwe noden creëert dit? Wat is de impact op de privé-werkbalans van uw medewerkers? Julie De Decker, co-CEO DURF: “Uit talrijke contacten met bedrijfsleiders en HR-verantwoordelijken horen we dat het niet evident is. Het is zeker niet zo dat we back to normal gaan.”

Personeelstevredenheid is een nieuwe activiteit binnen DURF. Het bundelt hiervoor de krachten met Thomas Flebus,

specialist in marktonderzoek. Want meten is nog altijd…weten. Zeker in deze onzekere tijden stellen sommige medewerkers zich volgens Julie luidop de vraag of ze de job die ze tot nu toe gedaan hebben, nog de moeite loont. “Is dit hét moment om zich te heroriënteren? Zien zij nog doorgroeimogelijkheden binnen het bedrijf? Welke opleidingen kunnen hen aanmoedigen om toch te blijven? Maar ook: Hoe maken we nieuwe afspraken nu we zoetjesaan terugkeren naar de werkplek? Hoe verloopt de samenwerking met collega’s in coronatijd?

41%

minder ziekte­verzuim wanneer medewerkers zich betrokken voelen.

Medewerkers gaan bij de minste tekenen van ziekte moeten thuisblijven. Er zijn zoveel vragen waar we nog geen sluitend antwoord op hebben”, vertelt ze.

Ze is er 100% van overtuigd dat het belang van werkbaar werken nog groter is geworden. “Dat blijkt ook uit studies.

Je houdt zo je absenteïsmecijfers onder controle, je kan gemakkelijker veranderingen doorvoeren en je versterkt het samenhorigheidsgevoel van m/v die met goesting komen werken.”

Werkbaarheid meten? www.vlaanderen.be/werkbaarheidscheque-en-verhoging-kmo-portefeuille www.durf.be

VIAVOKA

Vraag: Waar moet ik als aannemer op letten bij het opstellen van mijn algemene voorwaarden?

Uw algemene voorwaarden zijn om verschillende redenen belangrijk.

Zorg er steeds voor dat deze afgestemd zijn op uw dienstverlening.

Denk eerst en vooral aan de uitsluiting van aansprakelijkheid.

Zorg voor voldoende zogenaamde uitsluitingsgronden, zoals uitsluiting voor indirecte schade en schade veroorzaakt door het volgen van instructies, en voor een beperking van uw aansprakelijkheid door het invoeren van een maximumplafond.

Bij een aanneming zijn verder volgende clausules en vermeldingen essentieel: • Een clausule die de hiërarchie bepaalt van de regels die van toepassing zijn in de relatie tussen uw onderneming en de klanten, bijvoorbeeld dat afwijkende bepalingen in een individuele overeenkomst (bv. offerte) voorrang hebben op deze AV. • Een clausule waarbij het bestelproces en de totstandkoming van de overeenkomst nauwkeurig worden uiteengezet. Dit om het tijdstip vast te leggen waarop de overeenkomst ontstaat en bindend is en niet zonder gevolgen geannuleerd kan worden.

• Een clausule die aangeeft wanneer uw onderneming gerechtigd is om een bestelling, al dan niet zonder recht op schadevergoeding van de tegenpartij, te annuleren.

• Een clausule over termijnen en wanneer deze kunnen opgeschort worden (bv. ingeval van omstandigheden die bij het indienen van de offerte redelijkerwijze onvoorzienbaar waren).

• Een clausule over oplevering van de werken. Momenteel is niets bepaald over een definitieve oplevering. Dit heeft ook een belangrijke impact op de garantietermijnen.

• Een clausule met betrekking tot de verplichtingen van de opdrachtgever. Welke zaken moeten zij voorzien? Welke instructies geven zij?

• Een clausule met betrekking tot onderaanneming, voor zover relevant.

• Een klachtenclausule waarbij onderscheid gemaakt wordt tussen zichtbare gebreken en verborgen gebreken.

Verder is het aangeraden om met definities te werken. Door bijvoorbeeld de ‘klant’ goed te definiëren, is het mogelijk om goed af te bakenen wie hieronder dient te worden begrepen (consumenten-natuurlijke personen/bedrijven-rechtspersonen). Op die manier kunnen termen consistent gebruikt worden doorheen de algemene voorwaarden.

Deze vraag werd beantwoord met hulp van Deloitte.

ONDERNEMERS#8

61

LEREN VAN EN MET ELKAAR

Sales & Marketing als motor voor jouw groei In bedrijfsstrategieën vormt de tandem Sales & Marketing een belangrijk onderdeel. Het is de motor die groei aandrijft en waarbij HR de machine in beweging brengt om doelstellingen te behalen.

In het groeitraject Plato Smarketing leer je als bedrijfsleider hoe collega-ondernemers hun sales- en marketingstrategie bepalen, implementeren en communiceren. Drie experten begeleiden het geheel en beantwoorden een aantal prangende vragen als voorproefje.

DE EXPERTS Bruno De Troch beheert de PR- en Marketing bij Gold Estates en heeft enkele jaren ervaring als ondernemer op de teller staan. Zijn specialiteiten zijn lead generation, online marketing, negotiëren, budgetten en customer service.

Hoe stem je jouw marketingactiviteiten af op salestargets en -acties?

Frédéric: “Een salesteam heeft leads nodig om tot een maximaal aantal transacties te komen met minimale inspanningen.

Specifieke salestargets definiëren en een aangepaste communicatie opzetten is dus belangrijk. Via een aantal criteria kies je een select doelpubliek dat aansluit op één van die salestargets. Zo kan je gerichte marketing­acties uitwerken (een tevreden­ heidsonderzoek, een poll of een blog), reacties uitlokken en waardevolle prospecten vinden voor jouw salesteam.“ Gerichte acties dus. Is het dan nog waard om aan cold calling te doen?

Bruno: “We worden dagelijks om de oren geslagen met advertenties van producten.

Je maakt pas verschil met de manier waarop je communiceert. Als je een product of dienst hebt met een duidelijke Unique Selling Proposition (USP) en een toegevoegde waarde voor de oplossing van jouw klant, verandert dat de zaak. Associeer cold calling dus niet met verkopen, maar eerder met luisteren naar noden en inspelen met een oplossing.”

Frédéric: “Een goede USP bepalen is noodzakelijk. Stel jezelf de vraag waarom iemand voor jouw bedrijf kiest en niet naar de concurrentie gaat. Je creëert dus een toegevoegde waarde die past bij een doelgroep. Zo kan je al snel vaststellen dat de waarde voor

62

Annelies Devriesere is

Frédéric De Jaegher heeft

Regional Account Manager Employers bij Securex en staat garant voor het huwelijk tussen Sales, Marketing en HR.

ruime ervaring als Sales & Marketing Manager bij internationale bedrijven, vooral met focus op b2b.

hetzelfde type klant verschilt per product of dienst. Het is meteen een eerste trigger om jouw prioriteiten te stellen. Bovendien kan de concurrentiepositie van jouw product of dienst wijzigen naargelang de regio en het tijdstip waarop je verkoopt. Marktkennis vergaren is een absolute noodzaak. En het goede nieuws is: dat hoeft niet duur te zijn. Een paar klantenbezoeken met gerichte vragen leveren je vaak veel meer informatie op.”

evolutie van de KPI’s beter opvolgen. Een goede KPI zou zijn: ‘In het vierde kwartaal moeten er 10% meer websitebezoeken zijn, gegenereerd door de marketingcampagne.’

Die is ‘SMART’: specifiek, meetbaar, acceptabel, realiseerbaar en tijdsgebonden. Eens je alles hebt bepaald, is het zaak goed te monitoren en bij te sturen waar nodig.”

Annelies, hoe zie jij HR passen in het Sales & Marketing-plan van een bedrijf?

Annelies: “Bij het huwelijk tussen HR en Sales & Marketing is onboarding van nieuwe medewerkers cruciaal. De employee journey en de customer journey staan voor mij op gelijke hoogte. Het draait rond het creëren van betrokken medewerkers die ambassadeurs van jouw bedrijf worden. Zo vermijd je hoge absenteïsmekosten en zorg je voor een duurzame inzetbaarheid. HR moet het bedrijf ‘verkopen’ aan de medewerkers, net zoals je als bedrijf klanten persoonlijk benadert met een product of dienst. Eenmaal ze betrokken zijn, is het zaak om dat zo te houden.”

Waarmee hou je rekening om KPI’s te bepalen voor jouw Sales & Marketing-plan?

Annelies: “Zorg ervoor dat je de mensen met kennis ‘in the field’ betrekt als je KPI’s opstelt. Zo is er een draagvlak en kan je de

Tot slot, hoe belangrijk is digital marketing voor een bedrijf?

Bruno: “In deze tijd is digital marketing niet meer weg te denken. Als je de boot mist, is de kans groot dat jouw orderboek maagdelijk wit blijft. De klant proactief benaderen, is vandaag de dag zoveel makkelijker. Maar dat betekent ook dat de deur openstaat naar nieuwe spelers. Een trouwe klant is niets waard als hij vanuit verschillende hoeken goed wordt benaderd. Werk met een persoonlijke toets en dan is digital marketing jouw wapen voor de toekomst.”

Meer weten?

Kom op 30 oktober om 12u naar onze Smarketing lunchsessie en ga in gesprek met de 3 mentoren. Schrijf je in door een mail te sturen naar anke.cosijns@voka.be Past deze datum niet? Contacteer Anke voor een vrijblijvende videocall.

Lees verder op onze website: https://www.voka.be/activiteiten/ plato-sales-marketing

WELKOM

Nieuwe leden bij Voka Oost-Vlaanderen The Maffia

AUDIOVISUELE TOELEVERANCIER VAN EVENTS

Wist u dat intermediairs gemiddeld 30% nemen.

Hoe komt het dat men > € 10.000 vraagt voor een professional in loondienst?

Vernieuwend is de aanpak van The Maffia.

Argon AV Van een speech op een receptie tot technische voorzieningen op een festival of congres, wij van Argon AV hebben de knowhow in huis om een vlot technisch verloop van uw event te garanderen. Argon AV werd opgericht door Koen De Paepe en Laurens Eetesonne en is reeds meer dan 10 jaar actief als audiovisuele toeleverancier van vele events.

Elk event wordt door gebruik van de juiste technieken, verlichting, special effects, etc.. tot een hoger niveau getild. Wij denken mee in het verhaal van de klant om zo de ultieme beleving voor de bezoeker te kunnen creëren.

Sinds kort, en naar aanleiding van de corona­ crisis, werd een spin-off opgericht: Fever Screener. Fever Screener biedt hightech­ apparatuur aan voor het meten van koorts.

Momenteel hebben we zowel een thermische camera als personaliseerbare displays in het gamma. Zo meten we de temperatuur van bezoekers aan bedrijven, events, horeca,…

Waar we met de camera tot 60 personen per minuut kunnen scannen, is de display stand ontwikkeld als controle bij het binnenkomen van een bedrijf of horecazaak.

Organiseert u een klein of groot event? Bij ons staan dienstverlening & kwaliteit altijd centraal!

CONTACT Staakstraat 99 9960 Assenede 09 357 36 05 info@argonav.be www.argonav.be

ORTHOMOLECULAIRE MAALTIJDEN VOOR JE WELZIJN

De Rode Ajuin Het is 13 u ’s middags en je komt net uit je lunchpauze. Toch heb je het gevoel dat het alweer tijd is voor een nieuwe pauze. Je energie­­ peil en focus zakken bijna door de grond en het lijkt wel alsof je even een korter lontje hebt.

Je hebt last van een middagdip. Net zoals een groot deel van onze Vlaamse bevolking na de lunch. Wat nu?

Monter en alert je dag inzetten of verderzetten is niet alleen cruciaal voor je persoonlijke ontwikkeling, het is ook een belangrijke pilaar in ons welzijn. En geloof het of niet, maar ons eetpatroon beïnvloedt ons welzijn.

De Rode Ajuin levert overheerlijke en kleurrijke maaltijden met de beste ingrediënten op basis van de orthomoleculaire principes. Dat wil zeggen: de juiste voedingsstoffen aan je lichaam toedienen om de dag vol energie en punitiviteit door te komen.

Stephanie Machiels, oprichter van De Rode Ajuin, is een ervaringsexpert in het wegwerken van een ochtend- of middagdip. Dankzij haar ervaring als chef-kok en kennis van het menselijk lichaam en welzijn zorgt zij voor een hoogstaande en smakelijke maaltijd op de borden van een dozijn tevreden klanten – zowel op particulier- als bedrijfsniveau.

Dit alles onder het motto ‘Beter Eten, Beter Voelen!’. Ruil je ochtend- of middagdip en grommende maag in voor een energierijke dag vol focus, welzijn en smakelijke gerechten op je bord.

CONTACT Vennelaan 11 9830 Sint-Martems-Latem 0474 49 20 15 info@derodeajuin.be derodeajuin.be

€ 30 ipv 30% The Maffia (Cronos) berekende hoeveel zo’n intermediair nu echt moet rekenen en dat levert een straf model op. Ook zij linken opdracht­ gevers en professionelen maar op een andere & transparante manier. The Maffia neemt geen marge van 30%, maar werkt met een finder’s fee van gemiddeld € 30.

Het idee: Wanneer de tussenpartij een kleinere vergoeding neemt, wordt het voor de professional interessanter en voor de opdrachtgever voordeliger.

We tellen > 6.000 leden. Dit zijn junior, medior en senior professionals. Beschikbaar voor opdrachten van 1 dag tot > 1 jaar, met een invulling van 10% tot voltijds.

Zij willen jouw bedrijf marketing & communicatie skills bij brengen, zonder maffiose marges.

CONTACT fixer@themaffia.be www.themaffia.be

O N D E R N E M E R S # 8 63

WELKOM

DISTRIBUTEUR VAN ELEKTROTECHNISCH INSTALLATIEMATERIAAL

Ontdek onze opleidingen

Trilec Trilec, voorheen ‘Lampencentrale’, is distributeur van elektrotechnisch installatiemateriaal in België. Als vooraanstaande Belgische, familiale groothandel verdelen we componenten voor automatisering en sturing, verlichtingstoestellen voor huis, kantoor en industrie en elektro voor de tertiaire, residentiële en industriële markt.

De ruggengraat van het Belgische familiebedrijf bestaat uit drie kerntaken: logistiek, advies en distributie geflankeerd door drie kernwaarden: familiaal, correct en servicegericht.

Met een gedreven team van 200 professionals, verdeeld over 16 filialen, adviseren we de professionele elektro-installateurs.

Vertegenwoordigers met een technisch-­ commerciële achtergrond staan elektro-­ installateurs bij in de keuze van de juiste producten.

Trilec heeft een artikelenbestand van meer dan 100.000 items in een centraal magazijn in Erpe-Mere van zowat 20.000m² met een interne controle- en transportdienst. De klok rond kunnen professionele installateurs de Trilec-producten­ database online raadplegen en bestellen via Triconnect, beschikbaar binnen 24 uur in de winkel of in een beveiligde nachtkluis.

CONTACT Industrieweg 11 9420 Erpe-Mere 053 60 17 10 info.erpe-mere@trilec.be www.trilec.be

64

TOESTELLEN ONTWIKKELEN MET ELEKTRONICA

VAEngineering Van kindsbeen af stelde ik me altijd de vraag: “Wat zorgt ervoor dat een toestel werkt?”. Het ging zelfs zo ver dat ik het speelgoed dat ik voor Sinterklaas of kerst kreeg, uit elkaar begon te halen. Eenmaal het speelgoed uit elkaar gehaald was, zocht ik uit waarom het werkte en maakte ik er vervolgens iets nieuws van. Dit waren niet echt functionele dingen, eerder om de fantasie wat te stillen.

Dit heeft geleid naar een opleiding elektronica, waardoor ik via verschillende invalshoeken elektronische schakelingen en toestellen leerde bouwen. Tegenwoordig heeft bijna elk nieuw toestel elektronica nodig om te kunnen werken.

Dit zag ik al redelijk vlug in, daardoor begon ik als student de firma VAEngineering.

Bij VAEngineering houden we ons bezig met het ontwikkelen van toestellen, met vooral de focus op de elektronica. Dit van idee tot prototype tot eindproduct! Onze expertise ligt heel breed, van ontwerpen in de ruimtevaart tot ondersteuning van start-ups!

CONTACT Rechtstro 1 bus 2 9185 Wachtebeke 0471 65 56 32 thomas@vaengineering.be www.vaengineering.be

Overzicht van de nieuwe leden van de voorbije maand: BILDPUNKT - Valerius De Saedeleerstraat 25 - 9050 Gentbrugge - 0498 04 04 28 - frank@bildpunkt.be Webontwikkelaar - www.bildpunkt.be BTW BE 0562.737.283 BLACKLYNX - Broekkantstraat 28A - 9051 Afsnee 0499 36 03 26 - jan.verhulst@blacklynx.be Cybersecurity - BTW BE 0667.606.458 BLUESKY ENERGY - Koffiestraat 25 - 9270 Laarne 09 391 36 72 - office.benelux@bluesky-energy.eu Veilige en milieuvriendelijke elektrische energieopslag via zoutwaterbatterijen - www.bluesky-energy.eu BTW BE 0731.961.208 BVA3 - Kouterlosstraat 66 - 9800 Petegem-aan-deLeie - 0498 26 43 07 - jan@bva3.com - Managementvennootschap, beheer van holding, raad van advies, consulting, zaakvoerder. - www.bva3.com BTW BE 0826.870.263 COLLITAX - Finlandstraat 1 - 9940 Evergem 09 226 04 99 - info@collitax.be - Transportbedrijf www.collitax.be - BTW BE 0400.019.486 DE WILDE CONSULTING - Bremtstraat 3B 9320 Nieuwerkerken - 0498 93 25 00 pldewilde@gmail.com - BTW BE 0476.098.467 DELAWARE CONSULTING - Sluisweg 1 - 9000 Gent 09 336 70 16 - info@delaware.pro - Publiciteitmarktleider voor resultaatgerichte bedrijfsoplossingen gebaseerd op SAP, Microsoft en OpenText marktleider voor resultaat­ gerichte bedrijfsoplossingen gebaseerd op SAP, Microsoft en OpenText - www.delawareconsulting.com BTW BE 0479.117.543 FILMFOLIE - Vlasgaardstraat 52 - 9000 Gent 0494 78 31 31 - play@filmfolie.be - Productie in branding, movies en fotografie. - www.filmfolie.be BTW BE 0643.434.355 FOUNTAIN BENELUX - Avenue de l’Artisanat 13 1420 Braine l’Alleud - 0472 65 38 10 - katrien.proost@ fountain.eu - Warme en koude dranken voor bedrijven.

Uitgebreid aanbod aan machines (cartridges of capsules, volautomatische machines, multidrankautomaten, waterfonteinen enz.) en brede waaier van producten (koffie, cacao, thee, soep, koekjes en accessoires). www.fountain.be - BTW BE 0401.034.721

FULL VERSION - Meirelos 29 - 9800 - Deinze 0495 63 17 76 - hello@fullversion.be - Grafisch op elkaar afstemmen van alle communicatiedragers zodat je professioneel overkomt en vertrouwen wint van medewerkers, klanten en leveranciers. Begeleiding in het zoeken naar een manier om logo, beeldmateriaal en documentversies terug te vinden en te beheren. www.fullversion.be - BTW BE 0545.848.494

PAREWIJCK CONSULTING - Korte Dijkstraat 80/3 9200 Dendermonde - 0468 00 10 93 parewijckd@gmail.com - BTW BE 0742.889.544

HYDROSERV - Steenweg naar Oudegem 222 9308 Hofstade (O.-Vl.) - 053 71 12 12 - info@hydroserv.be - Service en verkoop van hydraulische componenten, systemen en hun sturingen, dit voor alle industriële sectoren. Producent en wereldwijde distributie van hydraulische hogedruk pompen tot 1000 Bar van het merk WIMMER. - www.hydroserv.be BTW BE 0458.027.862

PORTOR & CO - Klaverdries 14 - 9031 Drongen katrien@portor-co.be - Growth Manager voor software tech bedrijven. - www.portor-co.be BTW BE 0715.649.667

L’ENFANT S’AMUSE - Finlandstraat 7 bus A 9940 Evergem - 0470 29 91 04 - koen@lenfantsamuse. be - Ontwerpen van concepten en bouwen van decors voor de televisie- en entertainmentsector, steeds met professioneel advies. - www.lenfantsamuse.be/nl BTW BE 0838.484.727 MEVACO - Bouwbedrijf - Durmelaan 6 - 9880 Aalter 09 325 73 50 - info@mevaco.be - Bouwbedrijf dat zich richt op eigen projectontwikkeling, projectontwikkelaars en openbare bouw. - www.mevaco.be BTW BE 0420.071.069 MOTIVATION@WORK - Serskampstraat 31 - 9340 Lede - 0477 81 63 84 - info@motivationatwork.be - Business­ coach, trainer en auteur op zowel strategisch als op mentaal vlak voor ondernemers, leidinggevenden en medewerkers. Dit kan in de vorm van coachingstrajecten, inzichten via krachtige profielanalyses, trainingen, workshops en gamification. - www.motivationatwork.be - BTW BE 0708.999.427 NEDWORKS - Kortrijksesteenweg 88 - 9830 SintMartens-Latem - 09 251 84 31 - hello@nedworks.be Digital Talent Agency. Biedt oplossingen voor de uitdagingen die de digitalisering met zich meebrengt op vlak van Talent. Via community met netwerk van professionals met elkaar verbinden om samen tot oplossingen te komen. - www.nedworks.be BTW BE 0845.311.052

PB PLUS - Sint-Dionysiusstraat 48 - 9051 SintDenijs-Westrem - 0497 67 49 62 - info@pbplus.be Digitale plaatsbeschrijvingen - www.pbplus.be BTW BE 0734.401.252

QUILOMBO - Filips van Marnixstraat 63 - 9000 Gent 0498 81 86 27 - lucas.tavernier@quilombo.eu Audiovisuele projecten, digital storytelling en copy­ writing, animaties en events, trainingen en trainings­ acteurs, bedrijfstheater. - www.quilombo.eu BTW BE 0809.156.875 S & S - Windmolenweg 21 - 9230 Wetteren 0477 52 43 37 - sarah@callebautcollective.com Strategisch marketing consulting boetiek met als focus “embracing chaos for future proof business orientation”.

Praktijk en wetenschap worden gecombineerd als professor aan UGent, faculteit Economie en Bedrijfskunde.

- BTW BE 0806.017.144 SHERMANN - Franklin Rooseveltlaan 479 - 9000 Gent 0473 83 96 03 - hs@shermann.be - Handelsagenturen - BTW BE 0451.664.860 SLAAPADVIES - Nederzwijnaarde 2 b28-poort80B 9052 Zwijnaarde - 09 258 24 00 - info@sleepworld.be - Detailhandel in slaapcomfort en aanverwanten. www.sleepworld.be - BTW BE 0891.010.128 UITGEVERIJ F-TWEE - Kuiperskaai 6 - 9000 Gent 09 265 97 20 - frank@f-twee.be - Bladenmakers. Externe communicatie naar burgers, leden of klanten. Interne communicatie, met personeelsbladen in alle vormen en kleuren. - www.f-twee.be - BTW BE 0431.690.085

t k n a d Voka be tners zijn par

ONDERNEMERS#8

65

Psychoanalyse van het virus VOLG GEERT MOERMAN OP TWITTER

@Geert_D8 Reageer op geert.moerman@voka.be

Voor wie het niet wist, ik ben psycholoog van opleiding. Daarna deed ik een MBA en kwam ik in het bedrijfsleven terecht. Maar het virus (wel ja ...) liet me nooit echt los en – ruim in de veertig – volgde ik nog een postgraduaat in de psychoanalyse.

Psychoanalyse is geen wetenschap, daar ben ik het eens met de critici. Terzijde, ik twijfel over het predicaat wetenschap in vele andere domeinen ook. Maar het is wel een theorie die op veel domeinen een andere en alternatieve invalshoek biedt. Een origineel camerastandpunt, zou je kunnen zeggen. Zo ook over ‘hét virus’ en de zeer verschillende reacties hierop. Intelligente mensen rollen vechtend over straat, families en vriendengroepen scheuren uiteen, werksituaties degraderen in sneltempo. Deze crisistijd is vanuit psychologisch standpunt bijzonder interessant.

Het essentieel verschil hoe elke mens met deze crisis omgaat, is als een assessment, het is boeiend om jezelf en anderen te herontdekken in deze periode. De schil van aangeleerde sociaal wenselijke gedragingen valt weg, de kern(structuur) komt bloot te liggen.

“Deze crisistijd is vanuit psychologisch standpunt bijzonder interessant.

Het is boeiend om jezelf en anderen te herontdekken in deze periode” Op zich kijken we allen naar dezelfde statistieken en gebeurtenissen over COVID-19. Maar de rationeel-bewuste laag is flinterdun, binnen de kortste keren wordt deze doorprikt en komen we in diepere lagen van interpretatie en emotie terecht. Het onbewuste dus, een psychoanalytisch basisconcept. Diepere lagen waar mensen zelf weinig notie van hebben. De persoon denkt dat zijn eigen gedrag of idee de enige mogelijkheid is op basis van de feiten en gebeurtenissen, terwijl de buitenwereld de patronen en automatismen herkent, de wegen die deze persoon 66

steeds opnieuw volgt. Dan weet je: hier is het onbewuste aan het werk.

De psychoanalyse gaat uit van een continuüm tussen ziek en gezond, een continuüm dat anders geïnterpreteerd wordt naargelang de maatschappelijke context, de tijd en de cultuur waarin men leeft. Het klinisch beeld geeft het meer extreme en dus duidelijke voorbeeld van een aantal elementaire structuren die we allen herkennen.

Er zijn vier basisstructuren, vier klinische beelden waarvan je de patronen ook bij ‘normale mensen’ herkent. De basisstelling is dat we in essentie volgens één of twee van deze structuren functioneren. De vier structuren zijn als het ware hoekpalen van een veld waarin we ons situeren. De vier hoekpalen zijn psychose, hysterie, dwangneurose en psychopathie. Laat ons nu even de reacties op COVID-19 bekijken vanuit deze basisstructuren. Probeer hierbij uzelf en een aantal anderen te herkennen, dat maakt het boeiend. En alvast meegeven: het verschil ligt niet in intelligentie om gegevens te beoordelen en conclusies te trekken, in elk van de basisstructuren heb je heel intelligente en minder intelligente mensen. Daar zit de differentiërende factor niet, wel in de diepere lagen van de persoonlijkheid.

Een persoon met dwangneurotische oriëntatie voelt zich als een vis in het COVID-water.

Eindelijk worden strenge normen en wetten uitgevaardigd en wordt de controle stevig gehandhaafd. Voor elke maatregel die de overheid oplegt, weten ze er nog een aantal extra te bedenken. Geen maatregel is streng genoeg, maatschappelijke controle is het sleutelbegrip.

Overal zien ze excessen die streng in toom moeten gehouden worden. Schade op nevendomeinen (economie, geestelijke gezondheid, onderwijs, ...) zijn onbelangrijk ten aanzien van het dwangmatig denken, het virus moet met wortel en tak worden uitgeroeid. Waar deze mensen het lastig mee hebben, is de humor rond dit onderwerp. Humor is in hun ogen een poging

Op Twitter deelt Geert Moerman kort en krachtig zijn visie op ondernemerschap, economie, politiek en het leven zoals het is.

U kan hem volgen onder de twitternaam Geert D8: ‘Geert dacht’. In Ondernemers geeft hij maandelijks een uitgebreider commentaar bij enkele opvallende tweets.

om te ontsnappen aan de controle en een voorbode van afwijkend gedrag. Maar deze mensen doen zeker nuttig werk in deze crisis, want ze operationaliseren de regels en procedures van de overheid in de eigen onmiddellijke omgeving.

Thuis en op het werk. En ze waarschuwen voortdurend, tot vervelens toe. Volharding is voor hen de sleutel om corona te bedwingen en ze roepen iedereen op verantwoordelijk te zijn.

De psychopatische oriëntatie. Natuurlijk begrijpen deze mensen ook dat er iets moet gebeuren om de pandemie te bedwingen. Maar ze vinden dat de overheid gevaarlijk ver gaat. Ze zijn meester in het verzinnen van argumenten als “het zijn voornamelijk mensen van meer dan 75 die sterven, eigenlijk gewoon een beetje vroeger dus”, “hoe sneller iedereen het virus krijgt, hoe beter om immuun te worden”, etc.

Eigenlijk zoeken deze mensen argumenten om aan de omknelling te ontsnappen. Hun argumentatie is goed opgebouwd en enigszins cynisch.

Ze zijn specialist om elke maatregel binnen de kortste keren te trivialiseren en er zo aan te ontsnappen. Bovendien, als er iets fout zou gaan, zal het toch nooit hun schuld zijn, daar praten ze zich wel uit. Ook opvallend: deze mensen dagen graag een beetje uit. Humor en relativerings­ vermogen zijn hun brandstof om deze crisis door te komen. Alhoewel ze slechts met moeite en mondjesmaat hun verantwoordelijkheid lijken te nemen, helpen ze anderen wel doorheen de crisis. Met hun geloof dat het allemaal niet te lang zal duren, het vinden van openingen en zijsprongen in de overheidsmaatregelen, creëren ze zuurstof voor iedereen die eens wil ontsnappen. En vooral creëren ze ontsnappingsroutes voor zichzelf, dat spreekt.

Iemand die langs de hysterische zijde functio­ neert, vindt wat er gebeurt afgrijselijk. Niet alleen worden bijna alle contacten verboden, hun omgeving en zijzelf zien er erg van af.

Het minste hoestje of warmtegevoel doet hen vrezen voor hun leven en dat van hun naasten.

Onmiddellijk bellen ze de dokter, liefst voor een ziektebriefje voor meerdere weken. Je weet maar nooit. Ze vinden het virus vreselijk, maar denken toch vooral aan het risico voor zichzelf. Ze voelen zich onzeker en bespreken dit eindeloos.

Het gebrek aan sociaal contact knaagt echter heel erg. Deze mensen willen uitschreeuwen hoe geïsoleerd ze zich voelen, hoe ze verlangen naar menselijk contact. Ze hebben een nuttige inbreng in deze crisis omdat ze uitblinken in empathie. Ze vormen zich geen eigen mening

over de cijfers en de maatregelen, ze vinden dat iedereen wel een beetje gelijk heeft. Ze vinden het vooral allemaal heel erg. Ook voor zichzelf, en dat kunnen ze dan met ietwat gezellige pathetiek overbrengen naar anderen.

“Er zijn vier basisstructuren, vier klinische beelden waarvan je de patronen ook bij ‘normale mensen’ herkent: psychose, hysterie, dwangneurose en psychopathie”

Tot slot, de psychotisch georiënteerde mens.

Een beetje ironisch gesteld zeggen deze mensen: oef, eindelijk! Eindelijk zijn we af van die sociale poespas en is de maatschappij mooi in hokjes opgedeeld. Eindelijk is al die drukte voorbij, tijd om tot rust te komen, een geordend en minder gehaast leven te leiden. Ook langs deze zijde: mensen die een bevestiging zien van de eigen grote theorieën, die ze nu opnieuw opfrissen met het virus als alibi. Zo is het virus voor sommigen het gevolg van de vernietiging van natuurgebieden, voor anderen van het kapitalisme, de globalisering, global warming, ...Elke oude theorie wordt afgestoft en als absolute waarheid naar voor geschoven. De corona-epidemie vormt het ultieme bewijs van wat ze altijd al wilden bewijzen. Voordeel is dat deze mensen zich weinig ergeren in deze crisis en voor fundamentele veranderingen pleiten. Never waste a good crisis kan ook voordelen opleveren voor onze maatschappij.

Laat u niet misleiden door de soms ironiserende voorbeelden die ik hierboven geef. Elk van deze structuren heeft zijn pro’s en contra’s, ze zijn zowel nodig in een crisis als een mogelijke hinderpaal. Ze bieden een onovertroffen bron van energie, het zijn patronen die iemand bijna eindeloos kan herhalen met dezelfde onbewuste overtuiging. Dit is de originele invalshoek die ik u vanuit de psychoanalyse wil meegeven.

Hopelijk helpt het om je minder te ergeren aan de reacties van sommige mensen op het virus, de structuur te zien waarom ze zo reageren en de maatschappelijke voordelen om zo tegen zaken aan te kijken.

Een coalitie van de vier basisstructuren om het virus te bestrijden, als het ware.

ONDERNEMERS#8

67

WAARVAN SPRAKE

Samen vooruit!

VRIJE TRIBUNE DOOR ALEXANDER HOOGEWIJS

onder de redactionele verantwoordelijkheid van de auteur

De aftrap van het politiek-economisch jaar, strak gedirigeerd door Voka, zag er deze editie net wat anders uit. Geen bedrukte gezichten bij Vlaamse ondernemers na bumperen richting Brussel.

Neen, lekker lui vanuit de zetel konden ze de eerste online editie van Rentree 2020 volgen.

Voor de gelegenheid werd een sterk staaltje technologie ingezet: XR of extended reality.

Door de live toespraken simultaan met krachtige computers te bewerken, konden ze gestreamd worden met levensechte achtergronden.

Zo leek het alsof Voka topman Hans Maertens echt in de hal van Brussels Airport stond.

“Het Plan Samen Groeien is een positieve motor om de verzuring in de maatschappij tegen te gaan”

Met deze primeur vanuit de AED Studios in Lint, wilde Voka een krachtig signaal geven.

Als organisatie kijken we positief de toekomst tegemoet en denken we enkel in nieuwe kansen.

Omdat het onze plicht is om samen Vlaanderen klaar te stomen voor de toekomst. Om dit te realiseren, hebben we een nieuw pact nodig, stelde voorzitter Wouter De Geest kordaat.

Een pact dat Vlaanderen transformeert tot een competitieve regio, die terug meespeelt in de hoogste klasse. Een pact dat kan dienen als basis voor het beleid tijdens de komende tien jaar: ‘Het Plan Samen Groeien’.

68

De naam lijkt mij alvast goed gekozen. Omdat #samengroeien de enige manier is om welvaart en welzijn voor iedereen verder uit te bouwen.

Omdat #samengroeien een positieve motor is om de verzuring in de maatschappij tegen te gaan. Een plan dat focust op drie domeinen: duurzamer, gezonder en digitaler. Omdat we geloven dat hierin innoveren de terechte onrust en spanningen in de maatschappij kan wegnemen. Denk aan de klimaatjongeren en de beweging van de gele hesjes.

Kort na de lancering van ‘Het Plan Samen Groeien’ had ik het genoegen om in overleg te gaan met Hans Maertens, Wouter De Geest en de Jong Voka-voorzitters uit andere regio’s.

Daags nadien ontmoette ik hen opnieuw in het bestuurscomité. De heren hebben een duidelijk doel: draagkracht creëren. Een beweging van trekkers op gang brengen die samen de boer willen opgaan. Die passie, energie en motivatie werken aanstekelijk. Ook wij, Jong Voka OostVlaanderen, moeten ons steentje bijdragen. Hoe, dat zal de komende maanden duidelijk worden.

De manier waarop Voka dit plan lanceert, bewijst dat het mee is met de tijd. Gedaan met de klassieke wij-zij verhoudingen, maar een vriendelijke uitnodiging aan het adres van politici, burgers, werkgevers, werknemers en andere spelers uit het middenveld om samen de hand aan de ploeg te slaan. Een gezamenlijk plan als startschot van een positieve, toekomstgerichte en vrije beweging van gemotiveerde trekkers. Allen samen vooruit!

Cybersecurity.

Hier kiezen ze er al voor.

Wist u dat mobiele zorgverleners meer en meer vertrouwen op innovatieve cybersecurity? Zo creĂŤren ze ook digitaal een veilige omgeving.

Met Proximus worden bedrijfskritische gegevens optimaal beveiligd en mobiele toestellen beter beheerd. Daar voelt iedereen zich goed bij.

Kies ook voor een zorgeloze beveiliging van uw bedrijfsgegevens.

Ontdek hoe we samen BelgiĂŤ digitaliseren op proximus.be/digitalbelgium

Think possible

northseaport.com