Studie-77-beroepsprofiel-ingenieur-kernenergie.pdf

STUDIE 77 BEROEPSPROFIEL ingenieur kernenergie

BEROEPSPROFIEL ingenieur kernenergie

sector : nucleaire sector studiegebied : industriële wetenschappen & technologie opleiding : industrieel ingenieur in kernenergie beroepen : nucleair ingenieur - radiochemisch ingenieur - medisch-nucleair ingenieur stralingsdeskundige - technisch-commercieel ingenieur - installatie- en onderhoudsingenieur - hoofd fysische controle - medewerker dienst fysische controle - ambtenaar - inspecteur

Werkgroep beroepsprofiel van de Vlaamse Hogescholen in opdracht van de Vlaamse Onderwijsraad D/1998/6356/16 De leden van de werkgroep beroepsprofielen zijn inhoudelijk verantwoordelijk voor het beroepsprofiel.

De VLOR heeft enkel ingestaan voor een uniforme en toegankelijke lay-out.

INHOUD BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

I N H O U D

1

IDENTIFICATIE

1.1 1.2 1.3 1.4 1.5

2

SITUERING VAN DE BEROEPEN IN DE SECTOREN

2.1 2.2 2.3

3

Identificatie van het beroepsprofiel Identificatiegegevens Opdracht Ontwikkelingsproces Legitimatie

Begrippen Beroepssectoren en bedrijfssectoren Situering van de nucleair ingenieur in de bedrijfs- en beroepssectoren

BEROEPSPROFIEL

3.1

Begrippen 3.1.1 3.1.2 3.1.3 3.1.4

3.2

Typefunctie Deelfunctie Taken Typefuncties van belang voor de nucleair ingenieur 3.1.4.1 Analyse en ontwikkeling 3.1.4.2 Aankoop/verkoop 3.1.4.3 Diagnose, onderhoud, herstelling, controle 3.1.4.4 Preventie en interventie 3.1.4.5 Organisatie 3.1.4.6 Communicatie 3.1.4.7 Bedrijfsbeheer, bedrijfsbeleid

Beroepsprofielen 3.2.1 3.2.2 3.2.3 3.2.4 3.2.5 3.2.6 3.2.7 3.2.8 3.2.9

Sector 1 : Medisch-nucleaire sector Sector 2 : Nucleaire energiesector Sector 3 : Technisch-commerciële toeleveringsbedrijven Sector 4 : Studiebureaus en engineering Sector 5 : Afvalverwerking en -beheer, decontaminatie en ontmanteling Sector 6 : Nucleair transport Sector 7 : Fysische controle en stralingsbescherming Sector 8 : Overheidsadministratie Sector 9 : Laboratoria

1

1 1 2 2 3

4

4 4 6

8

8 8 8 8 8 8 8 9 9 9 9 9 9 9 11 12 14 15 17 18 20 21

INHOUD BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

4

DOELGROEPEN VAN DE AFGEWERKTE OPLEIDINGSPROFIELEN

23

5

BIBLIOGRAFIE

24

6

MEDEWERKERS

25

BIJLAGE

Lijst van de afkortingen

26

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

1

1.1

1

IDENTIFICATIE

Identificatie van het beroepsprofiel De beroepsprofielen in dit document werden opgesteld door de sectorcommissie Kernenergie van de Vlaamse Onderwijsraad VLOR. Dit document bevat de beroepsprofielen voor de nucleair ingenieur, niveau industrieel ingenieur. De officiële benaming volgens de huidige decretale normen is Industrieel Ingenieur Kernenergie.

Uit de bestudering van de relevante bedrijfs- en beroepssectoren, en uit de daarbij horende takenanalyse (zie verder in dit document) blijkt dat de benaming industrieel ingenieur 'kernenergie' te beperkend is, en verwijst naar slechts een klein gedeelte van het totale beroepsveld. Daarom gebruiken we in het vervolg van deze studie meer algemeen 'nucleair ingenieur' als generische term en spreken we over de opleiding 'nucleaire technologie'.

1.2

Identificatiegegevens Sector

: Nucleaire sector Niet-nucleaire sector Niet-nucleaire industrie

Studiegebied : Industriële wetenschappen en technologie Opleiding

: Industrieel Ingenieur Nucleaire Technologie (huidige decretale benaming: Industrieel Ingenieur Kernenergie)

Beroepen

: nucleair ingenieur radiochemisch ingenieur medisch-nucleair ingenieur stralingsdeskundige technisch-commercieel ingenieur installatie- en onderhoudsingenieur hoofd fysische controle medewerker dienst fysische controle ambtenaar inspecteur

2

1.3

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

Opdracht De opdracht voor deze studie werd gegeven door de Vlaamse Onderwijsraad Vlor.

De Vlor werd door de Minister van Onderwijs gevraagd overleg te organiseren inzake beroepsprofielen, opleidingsprofielen en basiscompetenties, ter uitvoering van artikel 12 paragraaf 1 van het decreet betreffende de hogescholen van de Vlaamse Gemeenschap.

De opdracht bestond uit de analyse van de verschillende beroepsprofielen voor de nucleair ingenieur. Op basis van deze analyse werd dan een opleidingsprofiel voor de nucleair ingenieur uitgewerkt.

1.4

Ontwikkelingsproces In oktober 1995 werden door de Vlaamse Minister van Onderwijs een aantal werkgroepen belast met de ontwikkeling van beroeps- en opleidingsprofielen voor de verschillende opleidingen binnen de hogescholen.

De opleiding 'Kernenergie' werd ondergebracht in de subwerkgroep 'Chemie', die voor de eerste maal vergaderde op 30/1/1996. Door deze oorspronkelijke werkgroep werden geen specifieke profielen voor de opleiding kernenergie afgeleverd.

Na voorafgaand overleg op 30/1/1997 werd met de medewerking van de Vlor een sectorcommissie Kernenergie opgericht, die vergaderde volgens onderstaand schema.

De sectorcommissie Kernenergie is samengesteld uit een medewerker van de Vlaamse Onderwijsraad en een medewerker van de Dienst voor Onderwijsontwikkeling DvO, uit externe deskundigen uit het beroepsveld (met een evenwicht uit de verschillende beroepssectoren), en uit deskundigen uit het onderwijsveld. De sectorcommissie heeft daarbij ook gebruik gemaakt van informatie schriftelijk opgevraagd bij diverse externe experten uit het beroepsveld (zie 6 Medewerkers).

De volgende vergaderingen werden gehouden: − 30/01/1997 : verkennende overlegronde voor het opstarten van de sectorcommissie kernenergie − 17/02/1997 : eerste vergadering van de sectorcommissie met een toelichting bij de doelstellingen, de procedures en de handleidingen − 25/03/1997 : bespreking van de eerste taakomschrijvingen uitgewerkt door individuele leden van de commissie − 20/5/1997 : bespreking van een synthesenota met een takenanalyse in een twaalftal beroepssectoren met een eigen invulling van zeven typefuncties − 16/09/1997 : bespreking van de uitgewerkte synthesenota op basis van verdere informatie van de commissieleden en van schriftelijk opgevraagde informatie bij een tiental externe experten uit de verschillende beroepssectoren − 01/10/1997 : vergadering van een beperkte werkgroep om de takenanalyse in de synthesenota om te zetten in een beroepsprofiel − 13/10/1997 : bespreking van het voorlopige beroepsprofiel − 31/10/1997 : eerste vergadering van een beperkte werkgroep uit de commissie met als doel de vertaling van het beroepsprofiel naar een opleidingsprofiel

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

3

− 28/11/1997 : bespreking van een eerste poging tot vertaling van het beroepsprofiel door de beperkte werkgroep − 05/01/1998 : bespreking van een voorontwerp van opleidingsprofiel door de beperkte werkgroep − 26/01/1998 : bespreking van het ontwerp van opleidingsprofiel door de sectorcommissie − 26/02/1998 : goedkeuring beroepsprofiel bespreking eindversie opleidingsprofiel − 01/04/1998 : goedkeuring opleidingsprofiel

1.5

Legitimatie De legitimator voor deze studie is de Raad voor het Hoger Onderwijs.

De sociale partners uit de nucleaire en de niet-nucleaire sector zijn aanwezig via hun vertegenwoordigers in de sectorcommissie (zie 6 Medewerkers).

4

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

2

2.1

2.2

SITUERING VAN DE BEROEPEN IN DE SECTOREN

Begrippen1 Sector

: een gestructureerd veld van verwante socio-economische activiteiten; over dit veld bestaat maatschappelijke consensus

Beroep

: een geheel van bijeen horende taken; de onderlinge samenhang en de aard van die taken zijn onafhankelijk van de organisatie waarbinnen die arbeid verricht wordt; over dit geheel bestaat maatschappelijke consensus

Beroepssectoren en bedrijfssectoren Uit de analyse van het beroepsveld van de nucleair ingenieur kunnen we de volgende typische beroepssectoren selecteren.

Sector 1 Sector 2 Sector 3

Sector 4 Sector 5

Sector 6 Sector 7

Sector 8 Sector 9

Medisch-nucleaire sector Nucleaire Energiesector Technisch-commerciële toeleveringsbedrijven a voor de medisch-nucleaire sector b voor de nucleaire energiesector c voor de niet-nucleaire industrie Studiebureaus en Engineering Afvalverwerking en -beheer, decontaminatie en ontmanteling a in de nucleaire energiesector b in de niet-nucleaire sector c in de niet-nucleaire industrie Nucleair transport Fysische controle en Stralingsbescherming a in de nucleaire energiesector b in de niet-nucleaire sector c in de niet-nucleaire industrie Overheidsadministratie Laboratoria

Deze beroepssectoren vinden we terug in verschillende bedrijven met uiteenlopende bedrijvigheden. Deze bedrijven kunnen we globaliseren in drie typische bedrijfssectoren: de nucleaire sector, de niet-nucleaire sector en de niet-nucleaire industrie:

1

Uit: "Handleiding voor het schrijven van beroepsprofielen", Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs, Dienst voor Onderwijsontwikkeling i.s.m. de Afdeling Informatie en Documentatie (1995) 26-27, 45, 52 -55.

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

5

♦ Nucleaire sector (NS) Omvat alle nucleaire bedrijven met nucleaire toepassingen: − splijtstofcyclus − kerncentrales − verwerking en conditionering van radioactief afval − productie van radionucliden − ... ♦ Niet-nucleaire sector (NNS) Omvat de niet-nucleaire bedrijven met nucleaire toepassingen: − medisch-nucleaire technieken: radiologie, nucleaire geneeskunde, radiothera-pie (ziekenhuizen, toeleveringsbedrijven, ...) − industriële radiologie (bouw-, staal- en chemische nijverheid, ...) − wetenschappelijk onderzoek (biologie, biotechnologie, archeologie, fysica, scheikunde, ...) − ... ♦ Niet-nucleaire industrie (NNI) Omvat de niet-nucleaire bedrijven met niet-nucleaire toepassingen, maar die wel radiologische problemen kunnen ondervinden: − fosfaatindustrie − metaalverwerkende nijverheid en schroothandel − optische, glas- en keramische industrie − extractie van zeldzame aarden − productie en gebruik van thorium bevattende elementen − titaniumdioxide pigment industrie − olie- en gasindustrie − ...

Merk op dat de beroepen, de beroepssectoren en de bedrijfssectoren mekaar in ruime mate overlappen. Er bestaat geen één-éénverhouding die een bepaald beroep verbindt met een bepaalde beroepssector en/of met een bepaalde bedrijfssector.

Eén beroepsprofiel kan dus verschillende beroepen omvatten, en één beroep kunnen we terugvinden onder verschillende beroepsprofielen. We geven hiervan een overzicht in de volgende tabel.

Beroepssector Beroepsprofiel Medisch-nucleaire sector Nucleaire Energiesector

Bedrijfssector NNS NS

Technisch-commerciële toeleveringsbedrijven

NS NNS NNI

Studiebureaus en Engineering Afvalverwerking en -beheer, decontaminatie en ontmanteling Nucleair transport Fysische controle en Stralingsbescherming

NS NNI NS NNS NNI NS NS NNS NNI

Beroep Medisch-nucleair ingenieur Nucleair ingenieur Radiochemish ingenieur Technisch-commercieel ingenieur Installatie- en onderhoudsingenieur Nucleair ingenieur Radiochemisch ingenieur Nucleair ingenieur Radiochemisch ingenieur Nucleair ingenieur Radiochemisch ingenieur Nucleair ingenieur Stralingsdeskundige Hoofd Fysische controle Medewerker fysische controle

6

2.3

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

Overheidsadministratie

NS NNS NNI

Laboratoria

NS NNS NNI

Ambtenaar Inspecteur Stralingsdeskundige Nucleair ingenieur Radiochemisch ingenieur

Situering van de nucleair ingenieur in de bedrijfs- en beroepssectoren Uit de beroepsprofielen die we geanalyseerd hebben in 3 blijkt dat de nucleair ingenieur tewerkgesteld is in diverse bedrijfs- en beroepssectoren (zie 2.2). We hebben ook nagegaan wat het relatieve belang is van deze verschillende sectoren.

Een beperkt deel van de tewerkstelling vinden we terug in de nucleaire energiesector (kernenergie). Uit cijfers van het ministerie van Volksgezondheid blijkt dat van alle werknemers die beroepshalve gecontroleerd worden op mogelijke stralingsblootstelling er slechts 11% tewerkgesteld zijn in de nucleaire energiesector.

Een vergissing zou zeker zijn de nucleair ingenieur te beperken tot de nucleaire energiesector.

Toch is voor België de nucleaire energiesector niet onbelangrijk. Er is natuurlijk het huidige kernenergieprogramma, met de productie van energie in de kerncentrales, en met de hele sector die instaat voor de brandstofcyclus. Naar de toekomst toe stelt zich echter de grote uitdaging van de ontmanteling van nucleaire installaties, proefreactoren en commerciële reactoren (kerncentrales, brandstofbedrijven, versnellers, ...), wat op zich een complexer probleem is dan de bouw ervan.

Verder is de verwerking en conditionering van radioactief afval een bedrijvigheid die zich pas ten volle zal ontwikkelen in de 21ste eeuw (vooral wat betreft de berging). Hiervoor zullen de nodige aantallen ingenieurs ter beschikking moeten staan.

Naast de nucleaire energiesector vinden we de nucleair ingenieur ook meer en meer terug in de medisch-nucleaire sector. In de ziekenhuizen gaat het om de departementen klassieke radiologie, nucleaire geneeskunde, radiotherapie.

Daaromheen bevindt zich een gans net van toeleveringsbedrijven. Het ziet er eerder naar uit dat wegens de verdere technologisering van de medisch (-nucleaire) sector de behoefte aan nucleair ingenieurs zal toenemen. Nu reeds zijn 37% van de door het ministerie gecontroleerde werknemers tewerkgesteld in de sector volksgezondheid.

De subsector Industrie staat voor 23% van de op stralingsblootstelling gecontroleerde werknemers. Het gaat dan voornamelijk om industriële radiologie in de chemische, de staal- en de bouwnijverheid. In het komende decennium zullen nucleair ingenieurs meer dan waarschijnlijk ook de radiologische problematiek in de niet-nucleaire industrie (voornamelijk verwerking van grondstoffen) moeten behandelen.

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

7

Ook in de medisch-nucleaire sector en in de sector Industrie stelt zich de problematiek van de decontaminatie en de ontmanteling.

In de niet-nucleaire industrie is de tewerkstelling momenteel (1998) zo goed als nul. Onder druk van de Europese Richtlijnen zal echter ook in België de radiologische problematiek in de niet-nucleaire industrie aangepakt moeten worden. Voorspellingen over de tewerkstelling die hieruit zal voortvloeien kunnen nu nog niet gemaakt worden.

Precieze cijfers over de tewerkstelling van de nucleair ingenieur zijn moeilijk te geven. Dit heeft te maken enerzijds met het brede veld aan beroepssectoren en bedrijfssectoren en anderzijds met de historische ontwikkeling van de nucleaire technologie. Gezien het gaat om een relatief recente beroepencluster, zijn er velen tewerkgesteld vanuit een andere wetenschappelijke of technische basisopleiding (fysici, chemici, ingenieurs). Zij leerden dan hun job 'al doende', en kregen soms een opleiding ter plaatse en/of volgden een bijkomende opleiding. Als gevolg van een zich ontwikkelende wetgeving wordt er echter meer en meer een basisopleiding vereist met een reeds gerichte specialisatie.

Uit cijfers van het ministerie van Volksgezondheid blijkt dat ongeveer 35.000 werknemers in hun beroepssituatie rechtstreeks geconfronteerd worden met radioactivititeit en ioniserende straling en daarom gecontroleerd worden op mogelijke stralingsblootstelling. Dit getal wijst op het belang van de nucleaire sector in België. Merk hierbij op dat de tewerkstelling van de nucleair ingenieur dusdanig is dat hij of zij zelden rechtstreeks blootgesteld wordt aan straling, en dus niet mee opgenomen is in deze statistieken.

Naar de toekomst toe blijkt uit een schriftelijke enquête bij de geraadpleegde experten dat men verwacht dat de tewerkstelling van de nucleair ingenieur in de toekomst stabiel zal blijven of zal stijgen: − in de nucleaire energiesector zal de tewerkstelling stabiel blijven tot men binnen een tiental jaren zal moeten beginnen met de ontmantelingswerkzaam-heden − in deze sector stelt zich wel het probleem dat de eerste generatie nucleair ingenieurs rond deze tijd en in de nabije toekomst aan pensionering toe is − in de sector studiebureaus en engineering zal de tewerkstelling stijgen − in de sector afvalverwerking en conditionering is de tewerkstelling momenteel gestabiliseerd. Binnen een tiental jaren is samen met de ontmantelingswerkzaamheden en met het begin van de bergingswerkzaamheden een stijging te verwachten − in de medisch-nucleaire sector zal de tewerkstelling toenemen. In de radiotherapie is een lichte stijging te voorzien, maar in de nucleaire geneeskunde en in de klassieke radiologie mag men een serieuze stijging verwachten als gevolg van dwingende Europese Richtlijnen − in het wetenschappelijk onderzoek zal de tewerkstelling stabiel blijven − in de technisch-commerciële sector zal de tewerkstelling stabiel blijven − in de niet-nucleaire industrie mag men binnen enkele jaren een zekere tewerkstelling verwachten

8

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

3

3.1

Begrippen2

3.1.1

Typefunctie

BEROEPSPROFIEL

Een deelaspect van een beroep, met name een bundeling van bijeenhorende taken; een typefunctie is een geheel van ingrepen in het tot stand komen van goederen en diensten in functie van een voorafbepaald doel; de typefunctie is niet gebonden aan de concrete organisatie waarbinnen de arbeid wordt verricht.

3.1.2

Deelfunctie Een onderdeel van een typefunctie; een deelfunctie is een bundeling van bijeenhorende taken die worden uitgevoerd in duidelijk omschreven omstandigheden.

3.1.3

Taken Een geheel van handelingen gericht op een omschreven prestatie, rekening houdend met de middelen waarover de beoefenaar beschikt en de eisen die hem zijn gesteld.

3.1.4

Typefuncties van belang voor de nucleair ingenieur 3.1.4.1 Analyse en ontwikkeling − uitvoering van metingen (al dan niet met behulp van standaardprocedures) − analyseren en oplossen van problemen − technische en industriële ontwikkeling van nieuwe apparatuur, processystemen, procedures en software 3.1.4.2 Aankoop/verkoop − aankoop: aanschaf van goederen en diensten met het doel deze te verkopen, te verwerken en/of te gebruiken − verkoop: aanbieden van goederen en diensten en demonstratie van hun eigenschappen met het doel aanzetten tot aankoop en afsluiten van de verkoop

2

Uit: "Handleiding voor het schrijven van beroepsprofielen", Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs, Dienst voor Onderwijsontwikkeling i.s.m. de Afdeling Informatie en Documentatie (1995)26-27, 45, 52 -55.

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

9

3.1.4.3 Diagnose, onderhoud, herstelling, controle − diagnose: opsporen van functiestoornissen bij individuen, machines, apparaten of uitrusting − onderhoud: in goede staat houden van infrastructuur en apparatuur − herstelling: opnieuw in goede staat brengen van een machine, apparaat, uitrusting of infrastructuur − controle: systematisch toezicht op de juiste werking van een toestel, op het naleven van voorschriften en het beheer van een organisatie 3.1.4.4 Preventie en interventie − tussenkomst gericht op preventie en bestrijding van gevaren en overtredingen 3.1.4.5 Organisatie − ordening van handelingen en middelen 3.1.4.6 Communicatie − overdracht van o.m. gedachten, bevindingen en vaardigheden 3.1.4.7 Bedrijfsbeheer, bedrijfsbeleid − toezicht over de administratie van een organisatie

3.2

Beroepsprofielen

3.2.1

Sector 1: Medisch-nucleaire sector ♦ Werkveld − ziekenhuizen: medisch-nucleaire departementen (radiologie, nucleaire geneeskunde, radiotherapie) ♦ Beroep − Medisch-nucleair ingenieur ♦ Typefunctie, deelfunctie en taken Analyse en ontwikkeling − uitvoeren van praktische, theoretische en klinische dosimetrie:

• uitvoeren van in vitro- en van in-vivo dosimetrie • uitvoeren van portale beeldvorming (gammagrafie) • gebruiken van meetfantomen, bepalen van dosimetrische parameters, dosisdistributies en bundelparameters • berekenen en implementeren van dosisdistributies in de patiënt (rekening houdend met bundel- en patiënten parameters) • operationeel maken van commerciële programmatuur voor de beheersing van de bundelparameters

− uitvoeren van kalibraties en ijking van detectieapparatuur − uitwerken van interdepartementale, regionale en nationale protocols, standaardprocedures en normen − radiochemische manipulaties • manipuleren van radionucliden (open bronnen) en gemerkte verbindingen • bewerken van radiofarmaca en gemerkte biomoleculen

10

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

− kwaliteitsverzekering

• controleren van meetinstrumentarium (in-vivo, in-vitro), behandelingsapparatuur (teletherapie en brachytherapie), onderzoeksapparatuur (in vivo, in vitro), apparatuur voor radiodiagnose (radiologie en nucleaire geneeskunde) • opstellen van meetprotocols, behandelingsprocedures, ...

• uitvoeren van aanvaardingstesten voor apparatuur • opmaken van programma's voor kwaliteitsverzekering en uitvoeren van kwaliteitscontrole (interne en externe kwaliteitsbewaking) • ijken en onderhouden van meetapparatuur • preventief onderhouden van apparatuur • optimaliseren van het onderhoud door een goede managementspolitiek (van aanwezig geschoold personeel in samenwerking met toeleveringsbedrijven (onderhoudscontracten) • volgen van de technisch-wetenschappelijke ontwikkeling en innovaties van apparatuur en behandeling

− ontwikkeling en gebruik van software

• ontwikkelen van programma's voor dosimetrie, kwaliteitsbewaking, ...

• aanpassen van bestaande programmatuur • uitwerken van de dosimetrische en patiëntgebonden gegevensverwerking en actualiseren van gegevensbanken

Aankoop − − − − −

selecteren en aanschaffen van goederen en diensten, prijs/kwaliteitsvergelijking kostprijsberekenen en uitwerken van lastenboeken en offertes registreren en opvolgen van de contractuele verplichtingen marktanalyse onderhandelen met klanten en leveranciers, opbouwen van zakenrelaties

Preventie en interventie − bewaken en bevorderen van stralingshygiëne en stralingsbescherming − voorzien in de bescherming van patiënten, personeel en publiek tegen schadelijke elektrische, mechanische en nucleaire effecten − plannen en modificeren van gebouwen voor de veilige installatie en bediening van apparatuur − opstellen van werkschema's om de stralingsbelasting te verminderen (ALARA) − opstellen van noodplannen − controleren van de veiligheidsaccomodaties − inventariseren en manipuleren van radioactief afval − opleiden van artsen en verpleegkundigen in de stralingshygiëne (veilige en voortdurend bewuste omgang met radioactief materiaal en met ioniserende straling, juiste uitvoeringspraktijk, belang van de impact van elke parameter,...) voorzien in de nodige interventieprotocols Communicatie − deelnemen aan en houden van uiteenzettingen op wetenschappelijke en technische vergaderingen op het gebied van de medisch-nucleaire technieken; verslaggeven en rapporteren betreffende de behandeling, de apparatuur, de protocols, opstellen van de patiëntenfiche

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

3.2.2

11

Sector 2: Nucleaire Energiesector ♦ − − −

Werkveld nucleaire centrales instellingen voor de verrijking en assemblage van nucleaire brandstof alle bedrijven betrokken bij de splijtstofcyclus

♦ − − − − −

Bedrijven Electrabel - Kerncentrale Doel, Kerncentrale Tihange Belgonucleaire, FBFC International Nationaal Instituut voor Radio-elementen (IRE-Fleurus), Studiecentrum voor Kernenergie SCK Belgatom, Siemens, Synatom, Tecnubel, Tractebel Energy Engineering, Westinghouse Nuclear International, ...

♦ Beroep − Nucleair ingenieur − Radiochemisch ingenieur ♦ Typefunctie, deelfunctie en taken Analyse − spectrometrische metingen (fysisch, chemisch, radiochemisch) op koelwater, op effluenten (vloeibaar en gasvormig), op vast bedrijfsafval, ... − nucleair-fysische metingen van werkingskarakteristieken van nucleaire processen − meewerken aan de technisch-wetenschappelijke ontwikkeling en van innovaties op het gebied van passief veilige installaties en betreffende decontaminatie Diagnose, onderhoud, herstelling, controle − operationele controle en sturing van nucleaire processen (kerncentrales en nucleaire bedrijven) − operationale controle van de manipulaties van nucleaire materialen − opsporen van functiestoringen in apparatuur en in processen (nucleaire, thermische en hydraulische kringen) − organiseren en optimaliseren van onderhoud en van jaarlijkse revisie en herlading (kerncentrales) − radiologische controle van binnenatmosfeer, effluenten, milieu Preventie en interventie − toepassen en controleren van technische en normatieve specificaties − ontwikkelen en implementeren van een ALARA-politiek voor interne en externe werknemers, actieve toepassing van het ALARA-principe voor de werknemers van de toeleveringsbedrijven, toezicht en tussenkomst op de voorkoming/overtreding en bestrijding van gevaren opgelopen door werknemers van de toeleveringsbedrijven − toepassen en controleren van AREI, ARAB toepassen en controleren van het algemeen reglement op de bescherming van de bevolking en de werknemers tegen het gevaar van ioniserende straling (ARBIS)

12

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

− opstellen en implementeren van noodplannen, interventieprocedures, ... − actieve participatie in het voorkomingsbeleid − aanschaffen van preventie- en interventieapparatuur Bedrijfsbeheer, bedrijfsbeleid − optimaliseren van kosten en baten − bepalen van beleidslijnen, businessplannen − delegeren van de verantwoordelijkheden voor de nucleaire afdeling (of alle afdelingen) van de toeleverancier − leiden van en/of deelnemen aan vergaderingen (exploitatievergadering, startwerkvergadering, comité‚ VGV, ...)

3.2.3

Sector 3: Technisch-commerciële toeleveringsbedrijven a voor de medisch-nucleaire sector b voor de nucleaire energiesector c voor de niet-nucleaire industrie ♦ Werkveld − (toeleverings)bedrijven voor technologisch onderzoek en ontwikkeling, productie, verkoop, dienst na verkoop van: • meetapparatuur (elektrometers, ionisatiekamers, thermoluminescente dosimetrie, halfgeleider- en scintillatiedetectoren, automatische waterfantomen, ... ) • behandelingsapparatuur (versnellers, kobaltstralers, cesiumtoestellen, contacttherapeutische apparatuur, ...)

• onderzoeksapparatuur (nucleaire geneeskunde in vivo en in vitro, radiologie, ...)

• beveiligingsapparatuur (materialen, meetinstrumenten, ...)

• radiofarmaca (in vivo, in vitro, brachytherapie, ...)

♦ Bedrijven Medisch-nucleaire sector − radionucliden:

• Amersham Belgium, International Brachytherapy IBt, Nationaal Instituut voor Radio-elementen (IRE-Fleurus), ...

− algemene en gespecialiseerde medisch-technische apparatuur:

• Biomed Engineering, Bogman Medical Equipment, Canberra Packard Benelux, Canberra Semiconductor, Dutoit Chemical, EG&G Berthold, G.E. Medical Systems (General Electric) , Hoorn-Holland Engineering, Intequip Nucleair, Landré‚ & Glinderman, Landré‚ Intechmij, Medicron, Nuclemed, Sercolab, Sopha Medical Benelux, ...

− zware medisch-technische apparatuur:

• Agfa-Gevaert, Nucletron, Philips Medical Systems, Siemens, Varian, ...

Nucleaire energiesector Niet-nucleaire industrie − Canberra Packard Benelux, EG&G Berthold, Landré‚ & Glinderman, Landré‚ Intechmij, Sercolab, Siemens, ...

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

♦ − − − −

13

Beroep Technisch-commercieel ingenieur Installatie- en onderhoudsingenieur Nucleair ingenieur Radiochemisch ingenieur

♦ Typefunctie, deelfunctie en taken Analyse en ontwikkeling − − − −

uitvoeren van nucleaire metingen controleren en analyseren van nucleaire meetopstellingen opstellen van controle-, gebruiksprocedures en handleidingen bereiden en behandelen van radionucliden en radiofarmaca, bereiden van trefmaterialen − ontwikkelen en implementeren van afscheidings- en zuiveringsprocedures − uitvoeren van technologisch onderzoek en ontwikkeling van meet-, behandelings-, onderzoeks- en beveiligingsapparatuur Aankoop/verkoop − aanschaffen van apparatuur en diensten voor verkoop, verwerking of gebruik − aanbieden van nucleair-technische en wetenschappelijke apparatuur en diensten en demonstratie van hun eigenschappen − samenstellen van een configuratie voor de totale oplossing (bvb. meetsysteem) − uitvoeren van marktstudies, marktanalyse en marktprospectie − opmaken van lastenboeken, kostprijsberekening en uitwerking van offertes − uitwerken van kosten/batenanalyses Diagnose, onderhoud, herstelling, controle − in bedrijf stellen van aangekochte apparatuur en uitvoeren van aanvaardingstesten − preventief onderhoud van industriële apparatuur en uitrustingen (uitvoeren van de onderhoudscontracten) − opsporen van nucleair-fysische functiestoornissen van apparatuur en uitrustingen − verzorgen van ijking van meetapparatuur − controleren van chemische en nuclidische samenstelling en zuiverheid van trefmaterialen − controleren van chemische, radiochemische en radionuclidische samenstelling en zuiverheid van nucleaire materialen Communicatie − uitwerken en geven van opleidingen (voor eigen medewerkers en voor de klant) − uitwerken van communicatieplannen, publiciteit, tentoonstellingen − uitoefenen van PR-activiteiten

14

3.2.4

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

Sector 4: Studiebureaus en Engineering ♦ Werkveld − nucleaire energiesector ♦ Bedrijven − Belgatom, Belgonucleair Engineering, Cegelec Acec, Synatom, Tractebel Engineering, ... ♦ Beroep − Nucleair ingenieur − Radiochemisch ingenieur ♦ Typefunctie, deelfunctie en taken Analyse en ontwikkeling − ontwikkelen van software en automatisering van stuur- en controle-eenheden en van administratieve beheerseenheden − ontwikkelen van simulatoren − bestuderen van (statistische) onzekerheden in instrumentatieketens − uitvoeren van praktische en theoretische dosimetrie − evalueren van de gebruikte apparatuur − uitvoeren van theoretische en empirische studies i.v.m. bvb. het splijtstofgedrag − ontwikkelen van veiligheidsstudies − ontwerpen van uitbatingstoelatingen − analyseren van mogelijkheden tot kostprijsreductie − uitvoeren van werkpostanalyse Diagnose, onderhoud, herstelling, controle − leveren van diensten op het gebied van technische bijstand, consultancy, expertise, ontwikkeling, toezicht, controle, audit, inspecties, analyses − coördineren van jaarlijks onderhoud en herlading in kerncentrales − opstellen van kwalificatieverificaties voor uitrustingen in kerncentrales Preventie en interventie − − − − − −

uitvoeren en evalueren van exploitatie-, test- en ongevallenstudies opstellen van veiligheidsrapporten en technische specificaties opstellen van effecten- en impactstudies ontwikkelen en installeren van afschermingsinstallaties verzorgen van personeelsopleiding analyseren van en toezien op opvolgen van veiligheidsvoorschriften

Organisatie − − − −

organiseren van productiecycli toezien op de kwaliteitsverzekering coördineren van de verschillende diensten en disciplines opstellen van procedures (IKZ), inspectiehandboeken

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

15

− beheren van nucleaire projecten − leiden van en/of deelnemen aan beheerscomité‚, exploitatievergadering, startvergadering Communicatie − onderhandelen en samenwerken met erkende organismen, met nucleaire bedrijven, met de overheid

3.2.5

Sector 5: Afvalverwerking en -beheer, decontaminatie en ontmanteling a in de nucleaire energiesector b in de niet-nucleaire sector c in de niet-nucleaire industrie ♦ Werkveld Nucleaire energiesector: − − − − − −

verwerking en conditionering van radioactief afval (hoog-, middel- en laag-) opslag en berging van geconditioneerd afval detectie van contaminatie, decontaminatie ontmanteling van nucleaire installaties transport van radioactief afval alle (industriële) activiteiten met mogelijke radioactieve besmettingen

Niet-nucleaire sector: − − − −

beheer van (laag-)radioactief afval ontmanteling van nucleaire installatie nucleaire metingen ter controle van eventuele contaminatie alle activiteiten met gebruik van radioactief materiaal of ioniserende straling

In de niet-nucleaire industrie − natuurlijke radioactiviteit in ertsen, doel- en nevenproducten, afval ♦ Bedrijven Nucleaire energiesector: − Belgoprocess, Niras, ... − Westinghouse Energy Systems Europe, Nuclear Services, Tecnubel, ...

Niet-nucleaire sector: − ziekenhuizen − laboratoria − chemische, bouw- en staalnijverheid Niet-nucleaire industrie − − − − −

fosfaatindustrie metaalverwerkende nijverheid en schroothandel optische, glas- en keramische industrie extractie van zeldzame aarden productie en gebruik van thorium bevattende elementen

16

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

− titaniumoxide pigment industrie − olie- en gasindustrie ♦ Beroep − Nucleair ingenieur − Radiochemisch ingenieur ♦ Typefunctie, deelfunctie en taken Analyse en ontwikkeling − afvalverwerking

• optimaliseren van behandelingstechnieken • onderzoeken en ontwikkelen van alternatieve verwerkingsmethoden voor speciale afvalloten (vloeistof, slib, ...), biologische afvalwaterzuivering, scheikundige processen, radiochemische behandeling, ...

• opstellen en implementeren van kwaliteitsverzekeringsprocedures en veiligheidsdocumenten • karakteriseren en inventariseren van radioactief afval en opstellen van gegevensbanken (hoeveelheden, fysico-chemische kenmerken, radiologische kenmerken) • verifiëren, aanvullen en evalueren van de klantinformatie betreffende de radioactieve inhoud • opstellen van een strategie voor beheer, verwerking, conditionering van radioactief afval • onderzoeken van aanvragen voor proefnemingen, behandelingen en manipulaties van radioactief afval

− ontmanteling

• bestuderen en ontwikkelen van alternatieve ontmantelings- en decontaminatietechnieken • ontwikkelen en opvolgen van polishingtechnieken zoals denitrificatie, filtratietechnieken, ...

• optimaliseren van behandelingstechnieken • opstellen, verifiëren en evalueren van initiële en finale ontmantelingsplannen • opstellen en implementeren van kwaliteitsverzekeringsprocedures en veiligheidsdocumenten • ontwikkelen en gebruiken van apparatuur en van (niet-) destructieve technieken voor ontmanteling en radiochemische decontaminatie • onderzoeken van aanvragen voor testen van decontaminatie- en ontmantelingstechnieken • opstellen van de inventaris voor de kostenbepaling van een te ontmantelen installatie

− werfanalyse

• analyse van de aard en de graad van een besmetting • uitvoeren van de besmettingsmetingen • selectie van een ontsmettingsprocédé‚ (manueel, mechanisch, chemisch, fysisch (ultrasoon, ...)

• opstellen van een ALARA-dossier • risicoinventarisatie en -evaluatie

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

17

Diagnose, onderhoud, herstelling, controle − afvalverwerking

• eindzuivering van effluenten teneinde te voldoen aan de lozingsvergunningen • algemene procesondersteuning en procescontrole (incl. lozing van vloeibare en gasvormige radioactieve afvalstoffen) • controleren van interventiemateriaal • bepalen en kwalificeren van nuclidegehalten van geconditioneerd en van niet-geconditioneerd afval • gebruiken van niet-destructieve spectrometrische technieken • controle van de implementatie van de contractuele en de wettelijke vereisten in verband met de uitgevoerde behandeling en conditionering • keuring voor ontvangst (receptie) van geconditioneerd en niet-geconditioneerd afval en behandelen van non-conformiteiten • kwalificeren van installaties voor afvalbehandeling

− ontmanteling

• opstellen en uitvoeren van ontmantelingsplannen • controle van de implementatie van de contractuele en de wettelijke vereisten in verband met de uitgevoerde ontmanteling • gebruiken van niet-destructieve spectrometrische technieken • controleren van interventiemateriaal

Communicatie − overleggen met de producenten van radioactief afval en met consulenten en specialisten − onderhandelen van contracten met afvalproducenten en afvalverwerkers − onderhandelen en samenwerken met de bevoegde overheden

3.2.6

Sector 6: Nucleair transport ♦ Werkveld − nucleaire sector en niet-nucleaire sector ♦ Bedrijven − erkende bedrijven voor nucleair transport (Transnubel, Transrad, ...) ♦ Beroep − Nucleair ingenieur ♦ Typefunctie, deelfunctie en taken Analyse − opstellen en implementeren van kwaliteitsverzekeringsprocedures en veiligheidsdocumenten − evalueren, coördineren en opvolgen van transport van splijtstoffen en van radioactief afval − ontwerpen van nieuwe verpakkingen en vervoermiddelen − opvolgen van technische en reglementaire evolutie

18

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

Diagnose, onderhoud, herstelling, controle − − − − − −

installeren, controleren en onderhouden van veiligheidssystemen in voertuigen toezien op de naleving van reglementaire bepalingen bepalen van de stralingsblootstelling detecteren van contaminatiegraad leveren van technische bijstand bij laden en lossen van nucleaire ladingen controleren van de goede staat van vervoermiddelen, transportverpakkingen en hulpuitrustingen

Preventie en interventie − − − −

implementeren van wetgeving en van bedrijfsveiligheidsbeleid nemen van gepaste maatregelen en coördineren van veiligheidsmaatregelen minimaliseren van de risico's opstellen en implementeren van procedures voor laden en lossen en transport

Organisatie − organiseren van het vervoer − coördineren van producenten, transportbedrijf en verwerkingsbedrijf − coördineren van verschillende vergunningsaanvragen

3.2.7

Sector 7: Fysische controle en Stralingsbescherming a in de nucleaire energiesector b in de niet-nucleaire sector c in de niet-nucleaire industrie ♦ Werkveld − nucleaire en niet-nucleaire sector ♦ Bedrijven Nucleaire energiesector − − − −

alle bedrijven in de nucleaire energiesector (incl. splijtstofsector) transsportfirma's voor radioactief materiaal erkende organismen (A.V. Nucleair, Controlatom, Technitest) Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC)

Niet-nucleaire sector − ziekenhuizen − laboratoria − chemische, bouw- en staalnijverheid Niet-nucleaire industrie − − − −

fosfaatindustrie metaalverwerkende nijverheid en schroothandel optische, glas- en keramische industrie extractie van zeldzame aarden

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

19

− productie en gebruik van thorium bevattende elementen − titaniumoxide pigment industrie − olie- en gasindustrie ♦ − − −

Beroep Stralingsdeskundige Hoofd Fysische Controle Medewerker Fysische Controle

♦ Typefunctie, deelfunctie en taken Analyse − onderzoeken van en controle op de bestaande beschermingsinrichtingen en middelen − onderzoeken en voorafgaand goedkeuren van ontwerpen van installaties en uitrustingen, die een gevaar voor blootstelling of criticaliteit inhouden, en van hun inplanting in de inrichting − onderzoeken en voorafgaand goedkeuren van voorstellen van radiochemische proefnemingen, behandelingen en manipulaties van bronnen van ioniserende straling − onderzoeken en goedkeuren van ontwerpen voor het vervoer van open en gesloten radioactieve materialen binnen en buiten de inrichting − superviseren van metingen en analyseren van meetresultaten − uitvoeren van kwaliteitscontrole op en kwaliteitsverzekering van metingen en apparatuur − uitvoeren van een dosimetrische analyse bij (potentiële en feitelijke) blootstelling van werknemers, bezoekers, bevolking − bepalen van de radioactieve besmettingen, aanduiden van de aard van het besmettende radioactief materiaal, de activiteit, de concentratie naar inhoud en oppervlakte, de fysische toestand en zo mogelijk de chemische toestand (chemische en radiochemische analyse) − bepalen van de sterkte van de straling en de aanduiding van de aard van de straling in de betrokken plaatsen − bepalen van individuele dosissen (inwendig en uitwendig) in normale omstandigheden, bij bewust aanvaarde uitzonderlijke blootstellingen of bij blootstellingen bij ongeval of noodgeval − ontwikkelen en actualiseren van handleidingen, controle- en gebruikersprocedures en protocols (ALARA) op het gebied van de afvalverwerking- en conditionering, de decontaminatie, het transport, ...

Controle − controleren op stralingsveiligheid en goedkeuren van nieuwe installaties − toezien op de naleving van de reglementaire bepalingen inzake stralingsbescherming − controle van veiligheidsaccomodaties − toezien op het inpakken, het laden en het lossen binnen de inrichting van radioactief of splijtbaar materiaal − controleren van en bescherming tegen blootstelling van het personeel − controleren en beheersen van de belasting van het milieu − uitvoeren, analyseren en opvolgen van kwaliteits- en veiligheidsinspecties

20

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

Preventie en interventie − bepalen van de omstandigheden waarin blootstellingen bij ongeval plaatsvonden − bestuderen van maatregelen om incidenten, ongevallen, diefstal of verlies van radioactief materiaal te voorkomen − implementeren van wetgeving − implementeren van bedrijfsveiligheidsbeleid − coördineren van veiligheidsmaatregelen − minimaliseren van de risico's − voorlichten en instrueren van personeel betreffende stralingshygiëne en stralingsbescherming − identificatie van gecontroleerde en bewaakte zones − ontwerpen en in goede staat houden van interventiemateriaal − opstellen en oefenen van noodplannen − uitwerken van een voorkomingsbeleid Organisatie − − − −

3.2.8

afbakenen en signaleren van gecontroleerde zones bijhouden van het register van de fysische controle organiseren en coördineren van noodplanoefeningen coördineren van interventiepersoneel

Sector 8: Overheidsadministratie ♦ Werkveld − Federale, regionale en lokale Overheid ♦ − − −

Bedrijven Overheidsadministratie, ministeries (DBIS, DTVKI, ...)

Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle FANC Interventie-eenheden belast met de implementatie van de nucleaire noodplannen: Civiele Bescherming, Rijkswacht, Politie, Brandweer, ...

♦ − − − −

Beroep Ambtenaar Inspecteur Stralingsdeskundige Nucleair ingenieur

♦ Typefunctie, deelfunctie en taken Analyse − omzetten van Europese Richtlijnen naar Belgische reglementeringen − ontwerpen en voorstellen van nieuwe reglementaire bepalingen − onderzoeken van vergunningsaanvragen en verlenen van uitbatingsvergunningen − onderzoeken van de aanvragen voor de invoer, doorvoer en transport van alle radioactieve materialen

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

21

− onderzoeken van de veiligheidsdossiers voor goedkeuring van colli’s voor het transport van radioactieve materialen − onderzoeken van de nucleaire problematiek in de niet-nucleaire sector en van de radiologische problematiek in de niet-nucleaire industrie Diagnose en controle − toepassen van en controleren van de toepassing van het algemeen reglement op de bescherming van de bevolking en van de werknemers tegen het gevaar van ioniserende stralingen − toezien en controleren van de naleving van de nationale, Europese en internationale reglementeringen − uitvoeren van inspecties te velde bij vergunninghouders en bij het transport van radioactieve materialen Preventie en interventie − opmaken van vergunningsbesluiten en goedkeuringscertificaten − actief deelnemen aan het opstellen van Europese Richtlijnen en van adviezen van de Internationale Organisatie voor Atoomenergie IAEA − uitwerken en geven van opleidingen voor gebruikers van ioniserende straling − begeleiden van interventies naar aanleiding van een nucleair ongeval of incident − opstellen en implementeren van noodplannen Communicatie − informeren van het publiek (brochures) en de media betreffende nucleaire aangelegenheden − informeren van het publiek en de media na incident of ongeval − beantwoorden van parlementaire vragen − verzorgen van de informatie-uitwisseling tussen de bevoegde overheden: Europees, nationaal en lokaal − overleggen met exploitanten en erkende organismen

3.2.9

Sector 9: Laboratoria ♦ Werkveld Nucleaire sector en niet-nucleaire sector − − − − −

wetenschappelijke instellingen onderzoekslaboratoria industriële laboratoria ziekenhuizen klinische analyselaboratoria

♦ − − − − − −

Bedrijven Studiecentrum voor Kernenergie SCK Nationaal Instituut voor Radio-elementen (IRE-Fleurus) Instituut voor ReferentieMaterialen en Metingen IRMM universitaire laboratoria biochemische en biotechnologische laboratoria klinische analyselaboratoria

22

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

− medische laboratoria − industriële laboratoria ♦ Beroep − Radiochemisch ingenieur ♦ Typefunctie, deelfunctie en taken Analyse − uitvoeren van bewerkingen in 'hot cells' met onder meer afstandsbediening, robots en automatisering − uitvoeren van radiochemische scheidingen met onder meer radiochromatografie (G.C., HPLC, planaire C en elektroforese), extractie, destillatie, precipitatie − uitvoeren van synthese en radioactieve merking van verbindingen via chemische en enzymatische reacties − uitvoeren van chemische analyses met behulp van radionucliden, zoals isotoopdilutie, zuiverheidscontrole, rendementsbepaling, activeringsanalyse, radio-immunologische technieken, werken met en eventueel samenstellen van 'kitts' − uitvoeren van monsternames en oplossen van bestraalde monsters − bereiden van radioactieve bronnen − uitvoeren van activiteitsmetingen − aanwenden van nucleaire meetapparatuur (geiger-müllertellers, ionisatiekamers, proportionele tellers, scintillatie- en halfgeleiderdetectoren) − controleren van contaminaties − uitvoeren van decontaminatie − beheren (verzamelen, klasseren, stockeren) van radioactief afval (vast, vloeibaar, gasvormig) − controle en onderhoud van meetapparatuur en automatische installaties − beheren van laboratoriummateriaal/producten − gebruiken en aanpassen van informaticapakketten (spectraalanalyse, ...)

Preventie en interventie − bewaken en bevorderen van stralingshygiëne en stralingsbescherming − inventariseren en manipuleren van radioactief afval

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

4

23

DOELGROEPEN VAN DE AFGEWERKTE OPLEIDINGSPROFIELEN

Deze studie van de beroepsprofielen vormt een basisdocument voor de sectorcommissie kernenergie voor het opstellen van adequate opleidingsprofielen voor de nucleair ingenieur.

Deze studie is tevens nuttig voor de hogescholen bij de formulering van hun opleidingsprogramma en voor de werkgroep die de bestaande kwalificatiestructuur moet herijken.

Verder zijn de beroepsprofielen (samen met de opleidingsprofielen) een onmisbaar instrument voor de visitatiecommissies Hoger Onderwijs, voor de hogescholen en het docentencorps, en voor de navorming van het docentencorps.

Ook informatie- en oriënteringscentra (bijvoorbeeld PMS-centra) kunnen er gebruik van maken.

Vervolgens kunnen de beroepsprofielen aan personeelsverantwoordelijken in organisaties een beter zicht geven op de professionele en algemene vorming van (kandidaat-)werknemers en een inspirerend document zijn voor het ontwerpen van bedrijfsopleidingen.

Ook de huidige studenten en de mogelijk toekomstige studenten kunnen in de beroepsprofielen de mogelijke invulling van het beroep van nucleair ingenieur vinden, terwijl zij in de opleidingsprofielen een verantwoording vinden voor de opleiding die zij volgen of die zij willen volgen.

24

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

5

BIBLIOGRAFIE

♦ Voor het opstellen van deze beroepsprofielen werd gebruik gemaakt van de handleidingen opgesteld door de Dienst voor Onderwijsontwikkeling ♦ Handleiding voor het schrijven van beroepsprofielen, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs, Dienst voor onderwijsontwikkeling, D/1995/ 324/73 (1995) ♦ Handleiding voor het schrijven van opleidingsprofielen voor het hogeschoolonderwijs, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs, Dienst voor onderwijsontwikkeling, D/1996/3241/245 (1996) ♦ We verwijzen ook naar de opleidingsprofielen die op basis van de beroepsprofielen in dit document werden opgesteld (uitgave Vlor).

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

6

25

MEDEWERKERS

Leden van de sectorcommissie kernenergie ♦ Jan Hermans, ing. (A.Z. St. Jan, Brugge) ♦ Luc Baekelandt (Niras) ♦ Andrzej Polak, ing. (Landr‚ Intechmij) ♦ Richard Dams, prof.dr. (Universiteit Gent) ♦ J. Van Hove (Electrabel) ♦ Paul Vermeiren, dr. (Hogeschool Limburg) ♦ Gilbert Cocquyt, ir. (Hogeschool Limburg) ♦ Gaston Moens (Dienst voor Onderwijsontwikkeling DvO) ♦ Fernand Vanderheeren (Vlaamse Onderwijsraad Vlor) ♦ Herwig Janssens, dr. ir. (Hogeschool Limburg), samensteller

Schriftelijk geraadpleegde experten: ♦ Guy Dreesen, ing. (Tecnubel - decontaminatie) ♦ Martine Liebens, ing. (Dienst Bescherming Ioniserende Straling DBIS-Nucleair Transport - Ministerie van Volksgezondheid) ♦ Peter Berben, ing. (Tractebel Engineering) ♦ Werner Couwenbergh, ir.ing. (Belgonucleair) ♦ Koen Lenie, ing. (Niras-transport) ♦ Chris Khalil, ing. (Tractebel Energy Engineering) ♦ Nicole De Keyzer, ing. (Siemens - Medisch-nucleaire Techniek) ♦ Christian Cosemans, ing. (Niras - afvalinventarisatie) ♦ Francois Tondeur, prof. ir. (ISIB - Bruxelles)

26

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

BIJLAGE

Lijst van de afkortingen ♦ ALARA 'As low as reasonably achievable, economic and social factors being taken into account', een basisprincipe in de stralingsbescherming, opgesteld door de ICRP en overgenomen in de meeste wetgevingen, dat stelt dat de stralingsblootstelling steeds zo laag moet zijn als redelijkerwijze haalbaar is ♦ ARAB Algemeen Reglement op de Arbeidsbescherming ♦ ARBIS Algemeen Reglement op de Bescherming tegen Ioniserende Straling ♦ AREI Algemeen Reglement op de veiligheid van Elektrische Installaties ♦ DBIS Dienst voor de Bescherming tegen Ioniserende Straling, Ministerie van Volksgezondheid. Wordt opgenomen in het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle ♦ DvO Dienst voor Onderwijsontwikkeling, Ministerie van Onderwijs ♦ FANC Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle ♦ FBFC Franco-Belge de Fabrication de Combustibles, Geel ♦ FC (Dienst voor) Fysische Controle ♦ ICRP International Commission on Radiation Protection ♦ IRE Nationaal Instituut voor Radio-elementen, Fleurus ♦ IRMM Instituut voor Referentie Materialen en Metingen, Geel

BEROEPSPROFIEL INGENIEUR KERNENERGIE

27

♦ NNI Niet-Nucleaire Industrie. Omvat de niet-nucleaire bedrijven met niet- nucleaire toepassingen, maar die wel radiologische problemen kunnen ondervinden (zie 2.2) ♦ NNS Niet-Nucleaire Sector. Omvat de niet-nucleaire bedrijven met nucleaire toepassingen (zie 2.2) ♦ NS Nucleaire Sector. Omvat alle nucleaire bedrijven met nucleaire toepassingen (zie 2.2) ♦ RHO Raad voor Hoger Onderwijs ♦ SCK Studiecentrum voor Kernenergie, Mol ♦ VGV (comité voor) Veiligheid, Gezondheid en Verfraaiing van de werkplaatsen ♦ VLOR Vlaamse Onderwijsraad, Ministerie van Onderwijs