OG_NIkrant1(sept2004).pdf

september 2004

p

r

o

j

e

c

t

Osbroek - Gerstjens (N a t u u r

n a t u u r l i j k

(Situering)

)

WOORD VOORAF en ze beide dichter bij elkaar brengen; als het ware tot één geheel Osbroek - Gerstjens.

Op de middenbladzijde van deze krant ziet u hoe dat in zijn werk kan gaan en hoe Osbroek - Gerstjens daardoor op termijn zijn unieke karakter kan behouden en versterken.

Het Osbroek en de Gerstjens zijn in de streek bekende natuurgebieden. Niet alleen voor talrijke wandelaars die het gebied opzoeken, maar ook voor de echte natuurliefhebber. En toch kan de natuur er nog beter. Met een natuurinrichtingsproject willen AMINAL afdeling Natuur, de VLM en hun partners de natuur in deze gebieden een duwtje in de rug geven

Via deze infokrant zal u op tijd en stond op de hoogte worden gehouden van het natuurinrichtingsproject Osbroek - Gerstjens.

De eerste editie van deze infokrant biedt een kennismaking met natuurinrichting in het algemeen en dit project in het bijzonder.

Alle inwoners uit de omgeving van het projectgebied Osbroek - Gerstjens krijgen het krantje in de bus.

Informatie over de mogelijkheid tot inspraak vind je achteraan het krantje in het stukje 'uw inspraak'.

(N a t u u r i n r i c h t i n g ) WAT IS NATUURINRICHTING ?

Uittreksel uit de topografische kaart 1/10.000, raster, kleur, opname 1991-2002 van het NGI (OC-product)

Osbroek - Gerstjens ligt op het grondgebied van de stad Aalst. Het projectgebied heeft een oppervlakte van 181 ha en wordt begrensd door de woningen langs de Ninoofsesteenweg, de Parklaan, de Brusselsesteenweg, de Ronsevaaldreef, de Perenboomstraat, de Groenenbrielstraat en de A. Van De Maelestraat.

Het gebied is door de spoorweg en de Dender opgesplitst in 2 delen nl. het Osbroek en de Gerstjens.

Tussen beide delen staan oude industriegebouwen die niet in het project zijn opgenomen.

Op het gewestplan en het Bijzonder Plan van Aanleg (BPA) heeft het gebied voor het overgrote deel natuur-, reservaat- en parkgebied als bestemming. Het Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan (GRUP) heeft daarnaast ook nog een aantal stedelijke natuurelementen in Osbroek - Gerstjens afgebakend.

Een groot deel van het project (ongeveer 100 ha) is in eigendom van de stad Aalst en de Vlaamse overheid (AMINAL afdeling Natuur Oost-Vlaanderen en de Vlaamse Milieumaatschappij).

Natuurinrichting is een instrument dat de overheid de mogelijkheid geeft om de natuur op een actieve manier te beschermen. Het decreet op het natuurbehoud van 21 oktober 1997 is de wettelijke basis van natuurinrichting. Dit decreet, dat officieel "decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu" heet, beschrijft van naaldje tot draadje hoe een natuurinrichtingsproject in zijn werk moet gaan.

Wat betekent dat nu precies ?

Natuurinrichting wil gebieden op zo’n manier inrichten dat de natuur alle kansen krijgt om te herstellen, voort te bestaan of zich te ontwikkelen. Dat is niet vanzelfsprekend, want soms zijn er allerlei belemmeringen voor de natuur. Bebouwing, wegen, rioleringen, stockeren van afval, … zijn vroeger zo bedacht dat ze de mens zo goed mogelijk dienden, maar de natuur vaak in de verdrukking brachten. We zien dan dat de water- en bodemkwaliteit vermindert, dat in bossen of weiden het aantal plantensoorten verder afneemt en dat bepaalde vogels en amfibieën niet (meer) voorkomen.

Met natuurinrichting worden géén bijkomende gebieden voor natuur afgebakend. Een natuurinrichtingsproject is immers niet overal mogelijk. Een projectgebied moet grotendeels gelegen zijn in een groen-, park-, buffer- of bosgebied volgens de huidige bestemmingsplannen of binnen het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN). Voor het natuurinrichtingsproject Osbroek - Gerstjens ligt 95,5 % in deze bestemmingen.

(Meer

i n f o r m a t i e

)

Het formaat van deze krant laat geen gedetailleerde beschrijving van het project toe.

Indien je een gedetailleerde beschrijving wilt van alle maatregelen, kan je het projectrapport inkijken tijdens het openbaar onderzoek of kan je terecht bij de Vlaamse Landmaatschappij.

Op de laatste bladzijde vind je hierover meer gegevens.

Op sommige plaatsen kunnen we via natuurinrichting nieuwe kansen creëren voor de natuur. In deze gebieden worden dan maatregelen uitgewerkt om de natuur verder te laten ontwikkelen. Een voorbeeld: waar je nog dotterbloemen vindt, zorg je ervoor dat het waterpeil op de juiste hoogte blijft zodat deze vochtminnende plant alle kansen krijgt.

Zicht op het Osbroekstraatje ter hoogte van Docusberg VLAAMSE LANDMAATSCHAPPIJ DE ZORG VOOR DE OPEN RUIMTE IN VLAAN DEREN

AMINAL - Afdeling Natuur NATUUR DAAR ZORGEN WE VOOR

(P l a n n e n

De uitgangspunten van het natuurinrichtingsproject Osbroek - Gerstjens zijn gebaseerd op de bosbeheersplannen, de eco-hydrologische studie Osbroek en het erkenningsdossier van het Vlaams natuurreservaat Osbroek - Molenkouter.

Het OSBROEK

1. In de bosbeheersplannen vormt het ecologisch belang de hoofdfunctie. Het economisch belang van het bos in het projectgebied is zeer beperkt. Zowel voor het Osbroek als de Gerstjens is het uitgangspunt het behoud van verschillende soorten bos nl. op de natste gronden (= elzenbroek), op de droogste gronden (= eiken - haagbeukenbos) en op de overgang tussen nat en droog (= vogelkers - essenbos of essen - iepenbos). De natste bostypes zijn sterk gebonden aan grondwaterschommelingen.

Voor Molenkouter en de weiden Schotte streven we naar een zo natuurlijk mogelijke overgang tussen weide en bos.

Door een begrazing met enkele dieren zal pleksgewijs open en meer gesloten begroeiing ontstaan.

Stadspark

an

Fr

P

ck

lan sB ef

re

rtd

ae

Doc

usb

pa

ag

Ja

erg

d

Kap

2. Op verschillende plaatsen komt ongezuiverd huishoudelijk afvalwater in het projectgebied. In nauw overleg en met medewerking van de stad Aalst wordt het afvalwater uit het gebied gehaald.

Beek van één hol

DENDER

n

aa

kl ar

O s

v o o r

4. Er zijn diverse maatregelen in verband met het opwaarderen van het landschap: bepaalde taluds worden herbeplant en de relatie tussen de Dender en de Dendervallei, die verbroken werd door de industriële ontwikkeling, wordt waar mogelijk terug hersteld. Bij deze inrichting zullen ook educatie en recreatie hun plek krijgen.

n

Room s

Osbroekstraatje

a sba ken

elle

3. Osbroek - Gerstjens is een aantrekkelijke omgeving voor ‘zachte recreatie’ zoals fietsen en wandelen en dat moet ook zo blijven. Het gebied wordt gedeeltelijk toegankelijk gemaakt voor mensen met beperkte mobiliteit.

hofstr aat

(Uitgangspunten)

Canalaan

Boomgaa Molenkouter

LEGENDE KAART Begrazingsblok Molenkouter Beheersblok Schone Weide Bosuitbreiding domein Ronsevaal Inrichting boomgaard Inrichting groenassen Waterpeilregeling Osbroek Bosomvorming Gerstjens Uitvoeren overgangsbeheer

Schone Weide

Bron van luchtfoto: Grootschalige kleurenorthofoto's VLM 2002 (OC GIS-Vlaanderen)

Or an ge rie str aa t

Aanleg knuppelpad Fiets- en wandelpad Ecologische inrichting vijver Inrichting ijskelder Inrichting dreven Leiding voor regenwater Route voor mensen met beperkte mobiliteit Ecologische inrichting Zomergembeek Beek van één hol

DOCUSBERG

(Recreatie

e n n a t u u r e d u c a t i e

)

Als wandelaar ben je nooit alleen in het Osbroek of de Gerstjens. Het natuurinrichtingsproject wil de recreatie in deze vorm behouden.

Zowel in het Osbroek als de Gerstjens zal een pad worden ingericht dat ook toegankelijk is voor mensen die minder mobiel zijn. In de Gerstjens zal een klein deel ook toegankelijk worden voor fietsers. Op deze manier kan de fietser het jaagpad verlaten om naar de Gerstenstraat te fietsen.

Een moeilijk toegankelijke zone krijgt een knuppelpad.

Het gebied krijgt ook een educatief tintje. Borden met informatie over de wandelwegen, over een fietsweg en over de natuur worden verspreid in het gebied geplaatst.

OSBROEK

Langs deze dreef zijn de meeste populieren oud of groeien ze niet goed. Behalve enkele zeer grote populieren wordt de rest verwijderd. In de dreef komen nieuwe essen op de hoekpunten en zomereiken op het hoogste deel.

SCHONE WEIDE EN OMGEVING

Om het grondwaterpeil op een geschikte hoogte te houden, zullen een aantal duikers in de Canalaan worden vervangen door een stuw en een brugje. Na de werken wordt het pad hersteld en geschikt gemaakt voor mensen met beperkte mobiliteit.

In het gebied ten oosten van de Canalaan sterven de populieren af en zullen ze langzaam plaats maken voor boomsoorten die van nature in het gebied voorkomen.

Een aangepast beheer van deze percelen moet voor een grote bloemenrijkdom zorgen.

b r o e k - G e r s t j e n s ) BEEK VAN EEN HOL

Bergemeersen

GERSTJENS

Ter hoogte van het overstort komt enkele keren per jaar afvalwater in deze beek. Door de bouw van een stuwtje wordt ervoor gezorgd dat het afvalwater niet in het waardevolste deel van de beek wordt verspreid.

De GERSTJENS

BERGEMEERSEN Met een aangepast maaibeheer willen we hier een grote bloemenrijkdom ontwikkelen. Dit gebeurt enkel na goedkeuring of met instemming van de eigenaar.

Zomergembeek

Een groot aantal populieren zijn in de zomer van 2003 gestorven. Na het kappen van deze bomen worden geen jonge bomen aangeplant, maar behouden we de boompjes die er spontaan groeien. Hierdoor zal er zich een meer natuurlijk bos ontwikkelen.

ZOMERGEMBEEK

Ronsevaal

De ecologische kwaliteit van de Zomergembeek wordt verhoogd met de bedoeling om de leefbaarheid voor planten en dieren te vergroten.

Door de aanleg van collectoren zal de waterkwaliteit sterk verhogen. Het afvalwater van de huizen komt dan immers niet langer in de beek terecht.

Ijskelder

Gerstjensvijver

BOOMGAARD

ard De fruitbomen groeien hier niet goed. Waar de bomen gestorven zijn, worden ze vervangen door andere loofbomen.

IJSKELDER OSBROEKSTRAATJE Onder deze aarden weg stroomt afvalwater van de woningen uit de omgeving. Wanneer het heel hard regent, is de buis te klein en komt het water in het bos terecht. Dit afvalwater wordt omgeleid, buiten het natuurgebied. Na deze werken zal het pad hersteld worden.

Drie ijskelders worden geschikt gemaakt als overwinteringsplaats voor vleermuizen. Dit gebeurt natuurlijk in nauw overleg en enkel met de goedkeuring van de eigenaar.

GERSTJENSVIJVER De Gerstjensvijver en de vijvers in het Osbroek worden heringericht zodat er terug meer waterplanten en -dieren (bv. kikkers en salamanders) in kunnen gedijen.

ORANGERIESTRAAT Deze straat wordt ingericht als een dreef. Daarnaast wilen we er ook voor zorgen dat de weg niet wordt uitgespoeld door hevige regens.

(Kwelwater)

MOLENKOUTER

RONSEVAAL

Door hier een beperkt aantal paarden en runderen te laten grazen, krijgen we plekken met struiken en plekken met gras. Op deze manier worden meer plantensoorten verkregen. Er komt ook een veedrinkplaats en beplanting op de valleirand en op het talud.

In het domein Ronsevaal zullen een aantal niet meer gebruikte graslanden op een natuurlijke manier worden omgevormd tot bos.

Dit betekent dat wanneer er boompjes spontaan beginnen te groeien, deze behouden zullen blijven. In de eerste jaren kan het gebied er dan ook ruig uitzien.

Via het natuurinrichtingsproject zullen een aantal voorbereidende maatregelen worden uitgevoerd (bv. bestaande afsluitingen weghalen, ...).

De planten in het Osbroek en de Gerstjens zijn erg gevoelig aan schommelingen in grond- en oppervlaktewater.

Daarom stellen we voor om maatregelen te treffen die invloed hebben op het water in het gebied.

Een studie die de relatie tussen het grondwater en de natuur onderzocht, bracht in het Osbroek een waardevolle kwelvegetatie aan het licht. Deze planten - bv. dotterbloemen - zijn sterk afhankelijk van het ‘kwelwater’, water dat uit de grond opborrelt. Dotterbloem komt in het gebied nog op verschillende plaatsen voor.

Maar als de afvoerbuizen binnen enkele jaren volledig dichtgeslibd zijn en de stuwen het helemaal laten afweten, zal de dotterbloem snel verdwijnen.

Het natuurinrichtingsproject wil nu precies de waterhuishouding verbeteren, zodat deze waardevolle kwelvegetatie niet verloren gaat.

( Initiatiefnemers en samenwerking

(S t a p

v o o r

s t a p )

Het natuurinrichtingsproject Osbroek - Gerstjens wordt niet zomaar van vandaag op morgen uitgevoerd. Het gebeurt stap voor stap. De hele procedure duurt enkele jaren.

De eerste stap was een onderzoek naar de haalbaarheid, uitgevoerd door de afdeling Natuur en de Vlaamse Landmaatschappij. Hierbij werd in grote lijnen uitgetekend wat in het gebied gerealiseerd kan worden.

De resultaten van dit onderzoek werden aan de Vlaamse Regering voorgelegd en door de Vlaams minister bevoegd voor leefmilieu goedgekeurd op 23 januari 2004. Met deze goedkeuring is het project ook ingesteld.

‘Instellen’ betekent dat het project officieel van start kan gaan. Dit startsein is een tweede belangrijke stap.

Daarna richt de minister een projectcomité en een projectcommissie op: de derde stap. In het projectcomité zetelen vertegenwoordigers van alle betrokken overheden en organisaties. Het projectcomité adviseert de minister over de maatregelen die men in het gebied wil nemen. Daarnaast coördineert zij ook de uitvoering van de werken. Het projectcomité wordt bijgestaan door de projectcommissie die advies geeft aan het comité.

De commissie is samengesteld uit eigenaars en deskundigen die in de omgeving van het projectgebied wonen of die met het projectgebied vertrouwd zijn.

Na de instelling wordt een projectrapport opgemaakt. Dit rapport beschrijft onder meer welke vorm van natuur we willen stimuleren in Osbroek - Gerstjens. Tevens wordt er ook een overzicht van maatregelen en werken gegeven. Dit projectrapport gaat in openbaar onderzoek. Momenteel zitten we in deze fase.

Na de behandeling van de bezwaren en opmerkingen wordt overgegaan tot de opmaak van een projectuitvoeringsplan (PUP). Hier wordt iedere maatregel van naaldje tot draadje beschreven, inclusief de kosten.

Die worden voor het grootste deel gedragen door de Vlaamse overheid.

Van zodra het uitvoeringsplan groen licht krijgt na een tweede openbaar onderzoek, worden de werken op het terrein uitgevoerd.

Wanneer het project afgewerkt is, start de belangrijkste fase: de natuur kan ten volle zijn gang gaan. We houden de evoluties in het oog en het gebied wordt op de gepaste manier beheerd.

)

Het project Osbroek - Gerstjens is een initiatief van AMINAL afdeling Natuur en de Vlaamse Landmaatschappij.

Zonder de inspanningen van de stad Aalst, het provinciebestuur en de Werkgroep Bomen Park Osbroek zou dit project niet tot stand zijn gekomen.

Vlaamse Landmaatschappij De VLM heeft als taak ‘te zorgen voor de open ruimte in Vlaanderen’.

Bij de voorbereiding en de uitvoering van natuurinrichtingsprojecten heeft de VLM een ondersteunende rol: secretariaat van projectcommissie en -comité, opstellen van plannen, uitvoering van het project, enz.

Vlaamse Landmaatschappij Oost-Vlaanderen Ganzendries 149, 9000 Gent Projectleider: Ria De Dyn Communicatieverantwoordelijke: Els Seghers Tel.: 09/244 85 00 - Fax: 09/244 85 99 e-mail: els.seghers@vlm.be AMINAL, afdeling Natuur De afdeling Natuur zorgt voor de voorbereiding, de uitvoering en de evaluatie van het Vlaams natuurbeleid. Bij de realisatie van natuurinrichtingsprojecten stuurt de afdeling Natuur het project en zit ze de vergaderingen van het projectcomité en de commissie voor.

Aminal, afdeling Natuur Buitendienst Oost-Vlaanderen Gebr. Van Eyckstraat 2-6, 9000 Gent Contactpersoon: Dries Desloover Tel.: 09/265 46 46 - Fax: 09/265 45 88 e-mail: Dries.desloover@lin.vlaanderen.be

(Uw i n s p r a a k ) De stad Aalst organiseert een openbaar onderzoek over het projectrapport en over de lijst van de belanghebbenden (eigenaars en gebruikers) in het natuurinrichtingsproject Osbroek - Gerstjens. Vanaf maandag 6 september tot 6 oktober 2004 kan iedereen tijdens de openingsuren het projectrapport en de lijst inkijken aan de infobalie, dienst Leefmilieu, Zwarte Zusterstraat 8 te Aalst. alle dagen van 8u30 tot 11u30 en van 13u30 tot 16u30 uitzondering: woensdagnamiddag tot 18u30 en vrijdagnamiddag gesloten Het projectrapport kan bovendien worden geraadpleegd via de website van de stad Aalst (http://www.aalst.be) of rechtstreeks op de website van de Vlaamse Landmaatschappij (http://www.vlm.be).

Tijdens het openbaar onderzoek houden AMINAL afdeling Natuur en de Vlaamse Landmaatschappij een infoavond op woensdag 8 september om 20 u in het Belfort, Grote Markt te Aalst. Hier wordt het volledige project kort voorgesteld.

Als u vragen heeft over het natuurinrichtingsproject of over bepaalde aspecten ervan, dan kan u ook terecht tijdens de zitdagen, dienst Leefmilieu, Zwarte Zusterstraat 8 te Aalst. op dinsdag 14 september 2004 van 9u00 tot 11u30 en van 13u30 tot 16u30 op woensdag 15 september 2004 van 13u30 tot 19u00 Elke suggestie, idee, klacht of bedenking die tijdens de periode van het openbaar onderzoek schriftelijk geformuleerd en officieel wordt ingediend, zal worden besproken en afgewogen. We willen duidelijk stellen dat voor het natuurinrichtingsproject Osbroek - Gerstjens nog geen definitieve plannen bestaan. Wat voorligt, is een ontwerp. We gebruiken dit openbaar onderzoek als basis voor de definitieve plannen. Als omwonende, recreant of gebruiker van het gebied kent u het gebied beter dan wie ook. Misschien hebt u nog waardevolle informatie die we kunnen gebruiken bij de opmaak van de latere plannen.

(Instemmen,

k o p e n ,

v e r k o p e n

)

Zoals u kan lezen, zullen sommige werken die nodig zijn om dit project uit te voeren, vrij ingrijpend zijn.

Het merendeel van de maatregelen gebeurt op gronden van de overheid. Maar misschien zijn er maatregelen die de natuurontwikkeling optimaliseren, waaraan wij nog niet dachten (bv. aanplanten van hagen, houtkanten, hoogstamfruitbomen, aanleggen van een poel, …) en die ook op uw gronden uitgevoerd kunnen worden. Indien u ons dit meldt, dan zullen wij het onderzoeken. Als u eigenaar of gebruiker bent in het gebied, beslist u uiteraard zelf wat er gebeurt op uw perceel en wat niet.

Het uitvoeren van maatregelen op private gronden kan enkel met toestemming van eigenaar of gebruiker. Indien u uw grond wilt verkopen, kan ook worden onderhandeld voor een aankoop in der minne van één of meer percelen.

De VLM kan tevens een recht van voorkoop uitoefenen bij de verkoop van percelen gelegen in het natuurinrichtingsproject.

Zomergembeek

(C o l o f o n )

- Oplage: 6.000 exemplaren, op milieuvriendelijk papier - Grafische vormgeving en foto’s: VLM Gent - Voor meer informatie of exemplaren kan u terecht bij de Vlaamse Landmaatschappij - Verantwoordelijke uitgever: ir. Roland de Paepe, administrateur-generaal VLM, wnd.

Gulden-Vlieslaan 72, 1060 Brussel