Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

inbo

Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek

Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek - Duboislaan 14 - 1560 Groenendaal - T.: +32 (0)2 658 04 10 - F.: +32 (0)2 657 96 82 - info@inbo.be - www.inbo.be

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem April 2007-november 2007-april 20008 Gerlinde Van Thuyne, Jan Breine en Claude Belpaire

INBO.R.2008.57

INBO.R.2008.57.indd 1

26-05-2009 17:22:12

Auteurs: Gerlinde Van Thuyne, Jan Breine en Claude Belpaire Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek Het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) is het Vlaams onderzoeks- en kenniscentrum voor natuur en het duurzame beheer en gebruik ervan. Het INBO verricht onderzoek en levert kennis aan al wie het beleid voorbereidt, uitvoert of erin geïnteresseerd is.

Vestiging: INBO Groenendaal Duboislaan 14, 1560 Groenendaal www.inbo.be e-mail: gerlinde.vanthuyne@inbo.be Wijze van citeren: Van Thuyne, G., Breine, J. en Belpaire, C. (2008). Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem. April 2007-november 2007-april 20008. Rapporten van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek 2008 (rapportnr. 57). Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, Brussel.

D/2008/3241/396 INBO.R.2008.57 ISSN: 1782-9054 Verantwoordelijke uitgever: Jurgen Tack

Druk: Managementondersteunende Diensten van de Vlaamse overheid.

Foto cover: De Dommel te Neerpelt ter hoogte van ‘De Wulp’ Dit onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van: VMM, Dr. De Moorstraat 24-26 9300 Aalst opdrachtnummer : VMM/ARW/WDC/08/001 © 2008, Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek

INBO.R.2008.57.indd 2

26-05-2009 17:22:12

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem April 2007-november 2007-april 20008

Gerlinde Van Thuyne Jan Breine en Claude Belpaire

INBO.R.2008.57 VMM/ARW/WDC/08/001

Dankwoord/Voorwoord

Met dank aan Isabel Lambeens, Kathleen Peirsman en Yves Maes voor de voorbereiding en uitvoeren van de bemonstering, de gegevensverwerking en hun bijdrage aan dit rapport. Aan Danny Bombaerts, Alain Vanderkelen, Marc De Wit, Jean-Pierre Croonen, Johan Moysons, Adinda De Bruyn, Jikke Janssens, Franky Dens, Tom de Boeck, Caroline Geeraerts en Jens Verschaeren voor het terreinwerk.

4

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

www.inbo.be

Samenvatting In april 2007, november 2007 en april 2008 voerden onderzoekers van het INBO visbestandopnames uit op de Dommel. Dit onderzoek kadert in een saneringsproject waarbij het visbestand werd gemeten vóór en na de sanering van de waterbodem. Een eerste campagne in november 2006 bespraken we uitvoerig in een vorig rapport (Van Thuyne et al., 2007). Deze gegevens gebruiken we ook in dit rapport.

We bemonsterden in elke campagne acht locaties door middel van elektrovisserij en fuikbevissingen. De elektrische afvissingen gebeurden wadend of van op de boot. Op de verschillende locaties plaatsten we schietfuiken en/of palingfuiken voor een duur van 2 dagen. Om het visbestand tussen de verschillende campagnes te kunnen vergelijken hebben we zoveel mogelijk de vangstinspanningen gestandaardiseerd.

Naast de visbestanden noteerden we ook enkele abiotische parameters zoals pH, zuurstofconcentratie in mg/l, de temperatuur en de conductiviteit.

De vissen werden individueel gemeten en gewogen en terug uitgezet. We berekenden voor de verschillende campagnes de morfometrische kenmerken, de Catch per Unit effort (CPUE) de totale vangsten, de soortendiversiteit, het aantal individuen en de biomassa. Tenslotte berekenden we de visindex voor de verschillende locaties en campagnes.

We noteerden geen kritische waardes voor de chemische en fysische parameters.

In totaal werden tijdens de 4 campagnes samen 24 vissoorten gevangen nl tiendoornige stekelbaars, driedoornige stekelbaars, Amerikaanse hondsvis, baars, beekforel, bermpje, bittervoorn, blankvoorn, blauwbandgrondel, brasem, bruine Amerikaanse dwergmeerval, giebel, graskarper, karper, kolblei, kopvoorn, paling, rietvoorn, riviergrondel, serpeling, snoek, winde, zeelt en zonnebaars. In elke campagne is het visbestand vrij gelijkaardig. De uitgesproken dominantie van enkele (resistente) soorten zoals de driedoornige stekelbaars, riviergrondel en zonnebaars wijzen er op dat de populatie vrij eenzijdig is.

Ook is duidelijk dat het seizoen zijn invloed heeft op de gebruikte methodiek, zo waren de fuikbemonsteringen uitgevoerd in de najaarscampagnes duidelijk minder efficiënt dan in het voorjaar. Hiermee dient in vervolgonderzoek rekening gehouden te worden.

De afvissing van april 2007 gebeurde kort na de bodemsanering (maart 2007), waarvan men mag verwachten dat deze een grondige verstoring met zich meebrengt. De resultaten hebben alvast enkel lichte verstoringen (negatief effect) op de visstand kunnen aantonen.

Er waren geen duidelijke verschillen in de totaalvangsten van de verschillende campagnes. Eventuele verschillen waren vooral toe te schrijven aan seizoensverschillen tussen de bemonsteringen.

De gemiddelde soortendiversiteit is na de ruimingswerken lichtjes gedaald. Van gemiddeld 11.1 soorten/locatie vóór de sanering naar 9.3 vlak na de sanering (april 2007).

De verdere afname tot 8.1 soorten/locatie in november 2007 herstelt zich ten dele in april 2008, naar 9.4 soorten/locatie.

De meest gevangen vissoorten op de Dommel in de vier campagnes zijn driedoornige stekelbaars, riviergrondel en zonnebaars meestal in die volgorde. Deze drie dominante soorten maakten 68 % uit van de visstand (in aantallen) vóór de ruiming (november 2006), na de ruiming nam hun dominantie ten opzicht van resistentere soorten nog toe (tot 80% in april 2007).

www.inbo.be

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

5

De ecologische kwaliteit, gemeten aan de hand van de visindex, geeft een waardebeoordeling over de visstand, gebaseerd op interacties in de visgemeenschap. De kwaliteit van de Dommel varieert tussen ontoereikend en matig, afhankelijk van de meetplaats. Er is geen significant verschil in visindex-kwaliteit in de Dommel vóór en na de ruiming.

Eventuele positieve effecten (op korte en middellang termijn) van de sanering op het visbestand waren tijdens deze bemonsteringscampagnes niet echt zichtbaar.

Misschien heeft de ruiming geen rechtstreekse impact op de visstand op korte en middellange termijn of misschien ligt het aan het feit dat er slechts een gedeeltelijke ruiming van het slib in de Dommel kon plaats vinden. Een verdere opvolging van de visstand op de Dommel zal eventuele invloeden van de ruiming op langere termijn aan het licht kunnen brengen.

De vrij grote soortendiversiteit op de Dommel, met 24 waargenomen soorten, is een indicatie dat deze rivier potenties bezit voor de ontwikkeling van een gediversifieerde visstand, met een ‘goede ecologische kwaliteit’, zoals voorgeschreven door de Europese Kaderrichtlijn Water.

6

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

www.inbo.be

English abstract We surveyed eight locations in the River Dommel in April 2007, November 2007 and April 2008 (Table 1 and Fig. 1). These surveys were performed in the framework of a mitigating project to assess the effects of soil clearance. In Van Thuyne et al. (2007) we describe a survey performed in 2006 of which data are used in this report.

Fish assemblage data were obtained by electric fishing from a boat or by wading using a 5 kW generator (DEKA 7000) with an adjustable output voltage ranging from 300 to 500 V. The pulse frequency is 480 Hz. Electric fishing was carried out along both banks over a distance of 100 m. Furthermore fyke nets or wing nets were placed along the banks for two successive days. The locations and methodology used are given in tables 2, 3 and 4.

Abiotic data were recorded in each campaign and are presented in tables 5, 6 and 7. No critical values were recorded.

Fish data include species, individual total length and weight. In tables 8, 12 and 16 you will find for each gear used an overview of collected species in each site. Morphometric data for the different campaigns are found in tables 9, 13 and 17. The catch per unit effort is given in tables 10, 14 and 18. An overview of the total catches is given in tables 11, 15 and 19 and figures 2 till 7. The graphs in figures 8 till 12 give for the different methodologies the total number of species caught in the different campaigns, the biomass and the total number of individuals. Table 20 contains IBI values and appreciations.

In total we collected 24 different fish species during the four campaigns. They are: ninespined stickleback, three-spined stickleback, striped mudminnow, perch, brown trout, stone loach, bitterling, grass carp, carp, white bream, chub, eel, rudd, gudgeon, dace, pike, ide, tench and pumpkinseed.

The abundant presence of resistant species such as three-spined stickleback, gudgeon and pumpkinseed suggest that populations are poor. This is reflected by the IBI values indicating a poor status in general. However, the presence of 24 different species indicates the potential for the realisation of a diverse fish population and the possibility to achieve a “good� status (Good ecological potential).

The results indicate a seasonal effect on the catch efficiency of the gears. E.g. the fykes caught very few fish in the autumn campaign.

The soil treatment was done just before the April survey (2007). Though we expected that this would impact the fish assemblages we were not able to find any significant effect.

Positive effects (in near future) were not visible in the November campaign (2007) or April 2008. We are not clear about this, does soil clearance have an effect or is the effect negligible since it concerned only a short stretch in the river? It is essential that we continue to assess this River in order to find answers to the above mentioned questions.

www.inbo.be

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

7

Inhoud Dankwoord/Voorwoord........................................................................................... 4 Samenvatting.......................................................................................................... 5 English abstract ...................................................................................................... 7 1

Inleiding................................................................................................ 9

2

Situering................................................................................................ 9

3

Materiaal en methode.......................................................................... 11

4

Resultaten ........................................................................................... 14

4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.5.1 4.5.2

Biotoopbeschrijving en fysisch en chemisch onderzoek in april 2007, november 2007 en april 2008 ...................................................................14 Resultaten van de visbestandopnames van april 2007..................................16 Resultaten van de visbestandopnames van november 2007 ..........................22 Resultaten van de visbestandopnames van april 2008..................................28 Vergelijking van de resultaten...................................................................34 Vergelijking van visbestanden tussen de 4 campagnes .................................34 Vergelijking van waterkwaliteitsgegevens tussen de 4 campagnes .................38

5

Bespreking .......................................................................................... 40

Referenties ........................................................................................................... 48 Gebruikte afkortingen en wetenschappelijke benamingen van de aangetroffen vissoorten ........................................................................................... 48

8

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

www.inbo.be

1 Inleiding In april 2007, november 2007 en april 2008 voerden onderzoekers van het INBO visbestandopnames uit op de Dommel. Dit onderzoek kadert in een saneringsproject waarbij het visbestand werd gemeten v贸贸r en na de sanering van de waterbodem op het traject stroomafwaarts de monding van de Eindergatloop tot de Nederlandse grens Naast het luik van de visbestandopnames is er ook een studie naar de biobeschikbaarheid en de effecten van metalen in de Dommel uitgevoerd. Tijdens de visbestandopnames werden dan ook visstalen meegenomen om te laten analyseren. Een eerste campagne in november 2006 werd al uitvoerig besproken in een vorig rapport (Van Thuyne et al., 2007). Deze gegevens gebruiken we ook in dit rapport.

De slibruiming vond plaats in februari en maart 2007. Het gesaneerde gebied kan opgesplits worden in twee delen. Stroomopwaarts het Hageven (natuurgebied) werd er geruimd volgens het lastenboek. Het traject gelegen in het Hageven kon slechts gedeeltelijk geruimd worden. Dit heeft te maken met het verbod om in het natuurgebied te ruimen vanaf de kwetsbare oevers.

Door dit verbod werd een techniek ingezet waarmee met beperkte rendementen tegen een strakke deadline (april 2007 door broedseizoen) te weinig sediment werd geruimd.

2 Situering De Dommel behoort tot het Maasbekken en ontspringt op het grondgebied van Peer nabij de Grote Heide. Van daar stroomt de Dommel noordwaarts over Peer en Overpelt naar Neerpelt en verder Nederland binnen. Over het 29 km lange traject in Belgi毛 werden heel wat stuwen geplaatst om de stroomversnellingen ten gevolge van het rechttrekken te verminderen. De situering van de bemonsterde locaties zijn beschreven in Tabel 1.

Tabel 1: Situering van de staalnameplaatsen Nummer

INBO nummer

X

Y

Gemeente

Omschrijving

D8

93530550

225007

225694

Valkenswaard

SO molen aan soort steiger

D7

93530500

225296

221550

Borkel

SO de brug

D6

93530475

223950

218080

Neerpelt

Hageven, Stenenbrug, begin van wandelpad

D5

93530450

223448

217229

Neerpelt

Lommels Goor

D4

93530425

223148

216099

Neerpelt

aan Wulp, SA de voetgangersbrug

D3

93530390

223523

214512

Neerpelt

SA kanaal, Volmolenstraat SO de weg, tussen kanaal en brug

D2

93530370

223907

213568

Overpelt

aan de brug, 50 m SO en 50 SA

D1

93530200

224724

207519

Overpelt

aan de kleine molen

Met SO = stroomopwaarts en SA = stroomafwaarts

www.inbo.be

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

9

Figuur 1: Ligging van de meetplaatsen op de Dommel

10

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

www.inbo.be

3

Materiaal en methode

We weken enigszins af van de gestandaardiseerde routine zoals voor het ‘Meetnet Zoetwatervis’, gezien we naast de klassieke visbemonstering voldoende visstalen van bepaalde soorten wilden. Op elke staalnameplaats visten we door middel van elektrovisserij en fuikvisserij. De elektrovisserij (E) voerden we uit met een toestel van het type Deka 7000. Het aantal gebruikte elektroden werd bepaald door de breedte van de beek op de bemonsteringsplaats (Tabel 2). Op elke locatie visten we wadend de totale breedte of beide oevers van op de boot en dit over een afstand zoals aangegeven in tabellen 2, 3 en 4 voor de verschillende campagnes. Voor de fuikvisserij gebruikten we schietfuiken (SF) (hoogte eerste hoepel, 1 m; fuiklengte 6.4 m en een tussenvleugel van 9.6 m) en palingfuiken (PF) (hoogte eerste hoepel, 36 cm; fuiklengte 160 cm en een vleugel van 145 cm). In tabellen 2, 3 en 4 staan de aangewende fuiken per locatie aangegeven voor de desbetreffende campagnes.

Op de verschillende staalnameplaatsen hebben we enkele fysische en chemische gemeten (tabellen 5, 6 en 7).

Tabel 2: Specificaties van de uitgevoerde afvissingen voor de campagne uitgevoerd in april 2007 (LO: linker oever; RO: rechter oever) INBO nummer

Datum

Beviste afstand/duur

Methode

93530550

23-04-2007

100 m LO en 100 m RO 2 dagen

93530500

in 23-04-2007 uit 25-04-2007 23-04-2007

93530475

in 23-04-2007 uit 25-04-2007 23-04-2007

2 dagen 2 dagen 100 m LO en 100 m RO

93530450

in 23-04-2007 uit 25-04-2007 23-04-2007

2 dagen 2 dagen 100 m LO en 100 m RO

in 23-04-2007 uit 25-04-2007

2 dagen 2 dagen 100 m LO en 100 m RO

elektrovisserij, boot 2 schietfuiken 3 palingfuiken elektrovisserij, boot 2 schietfuiken 3 palingfuiken elektrovisserij, boot 2 schietfuiken 3 palingfuiken elektrovisserij, boot 2 schietfuiken 3 palingfuiken

93530425

24-04-2007 in 24-04-2007 uit 26-04-2007

93530390

24-04-2007 in 24-04-2007 uit 26-04-2007

100 m LO en 100 m RO

2 dagen 2 dagen 100 m LO en 100 m RO

2 elektroden van op de

2 elektroden van op de

2 elektroden van op de

2 elektroden van op de

elektrovisserij, 2 elektroden van op de boot 2 schietfuiken 5 palingfuiken elektrovisserij, 2 elektroden van op de boot 1 schietfuik 5 palingfuiken

93530370

24-04-2007

2 dagen 2 dagen 100 m

93530200

in 24-04-2007 uit 26-04-2007 24-04-2007

2 dagen 2 dagen 100 m

1 schietfuik + 1 hokfuik 2 palingfuiken elektrovisserij, wadend, 2 elektroden

in 24-04-2007 uit 26-04-2007

2 dagen

5 palingfuiken

www.inbo.be

elektrovisserij, wadend, 2 elektroden

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

11

Tabel 3: Specificaties van de uitgevoerde afvissingen voor de campagne uitgevoerd in november 2007 (LO: linker oever; RO: rechter oever) INBO nummer

Datum

Beviste afstand/duur

Methode

93530550

19-11-2007

100 m LO en 100 m RO

93530500

in 19-11-2007 uit 21-11-2007 19-11-2007

2 dagen 2 dagen 100 m LO en 100 m RO

93530475

in 19-11-2007 uit 21-11-2007 19-11-2007

2 dagen 2 dagen 100 m LO en 100 m RO

93530450

in 19-11-2007 uit 21-11-2007 19-11-2007

2 dagen 2 dagen 100 m LO en 100 m RO

in 19-11-2007 uit 21-11-2007

2 dagen 2 dagen 100 m LO en 100 m RO

elektrovisserij, boot 2 schietfuiken 5 palingfuiken elektrovisserij, boot 2 schietfuiken 5 palingfuiken elektrovisserij, boot 2 schietfuiken 5 palingfuiken elektrovisserij, boot 2 schietfuiken 5 palingfuiken

93530425

20-11-2007 in 20-11-2007 uit 22-11-2007

93530390

20-11-2007 in 20-11-2007 uit 22-11-2007

2 dagen 2 dagen 100 m LO en 100 m RO

2 elektroden van op de

2 elektroden van op de

2 elektroden van op de

2 elektroden van op de

elektrovisserij, 2 elektroden van op de boot 2 schietfuiken 5 palingfuiken elektrovisserij, 2 elektroden van op de boot 1 schietfuik 3 palingfuiken

93530370

22-11-2007

2 dagen 2 dagen 100 m

93530200

in 22-11-2007 uit 24-11-2007 22-11-2007

2 dagen 2 dagen 100 m

2 schietfuiken 1 palingfuik elektrovisserij, wadend, 2 elektroden

in 20-11-2007 uit 22-11-2007

2 dagen 1 dag

2 schietfuiken 1 palingfuik

12

elektrovisserij, wadend, 2 elektroden

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

www.inbo.be

Tabel 4: Specificaties van de uitgevoerde afvissingen voor de campagne uitgevoerd in april 2008 (LO: linker oever; RO: rechter oever) INBO nummer

Datum

Beviste afstand/duur

Methode

93530550

21-04-2008

100 m LO en 100 m RO

93530500

in 21-04-2008 uit 23-04-2008 21-04-2008

2 dagen 2 dagen 100 m LO en 100 m RO

93530475

in 21-04-2008 uit 23-04-2008 21-04-2008

2 dagen 2 dagen 100 m LO en 100 m RO

in 21-04-2008 uit 23-04-2008

2 dagen 2 dagen 100 m LO en 100 m RO

elektrovisserij, boot 2 schietfuiken 5 palingfuiken elektrovisserij, boot 2 schietfuiken 5 palingfuiken elektrovisserij, boot 2 schietfuiken 5 palingfuiken elektrovisserij, boot 2 schietfuiken 5 palingfuiken

93530450

21-04-2008 in 21-04-2008 uit 23-04-2008

93530425

22-04-2008

2 dagen 2 dagen 100 m LO en 100 m RO

2 elektroden van op de

2 elektroden van op de

2 elektroden van op de

2 elektroden van op de

elektrovisserij, 2 elektroden van op de boot 2 schietfuiken 5 palingfuiken

93530390

22-04-2008

2 dagen 2 dagen 100 m LO en 100 m RO

93530370

in 22-04-2008 uit 24-04-2008 22-04-2008

2 dagen 2 dagen 100 m

in 22-04-2008 uit 24-04-2008

2 dagen 2 dagen 100 m

1 schietfuik 5 palingfuiken elektrovisserij, wadend, 2 elektroden

2 dagen 2 dagen

1 schietfuik 4 palingfuik

in 22-04-2008 uit 24-04-2008

93530200

elektrovisserij, 2 elektroden van op de boot 1 schietfuik 5 palingfuiken elektrovisserij, wadend, 2 elektroden

22-04-2008 in 22-04-2008 uit 24-04-2008

www.inbo.be

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

13

4

Resultaten

4.1

Biotoopbeschrijving en fysisch en chemisch onderzoek in april 2007, november 2007 en april 2008

Tabel 5: Fysische en chemische metingen: pH, zuurstofconcentratie (O2 in mg/l), temperatuur (T in °C) en conductiviteit (Cond in µS/cm) op het moment van de visbestandopname van april 2007.

Nummer

pH

O2

T

Cond

93530550

7,12

5,8

12,7

979

93530500

6,97

8,7

14,4

1141

93530475

7

8,1

16,1

1239

93530450

6,8

8

16,9

1245

93530425

6,95

7,8

14,2

1234

93530390

6,95

8,3

15,9

1096

93530370

6,87

9,2

16,6

360

93530200

6,87

9,4

15,7

_

Tabel 6: Fysische en chemische metingen: pH, zuurstofconcentratie (O2 in mg/l), temperatuur (T in °C) en conductiviteit (Cond in µS/cm) op het moment van de visbestandopname van november 2007.

Nummer

pH

O2

T

Cond

93530550

6,89

6,6

9,1

675

93530500

6,71

5,3

9,4

650

93530475

6,71

5,3

93530450

6,80 5,40

785

93530425

6,64

606

564

93530390

1077

93530370

6,78 8,18

93530200

6,82 4,42

14

354 8,4

331

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

www.inbo.be

Tabel 7: Fysische en chemische metingen: pH, zuurstofconcentratie (O2 in mg/l), temperatuur (T in °C) en conductiviteit (Cond in ¾S/cm) en op het moment van de visbestandopname van april 2008.

Nummer

pH

O2

T

Cond

93530550

6,88

9,1

12,3

852

93530500

6,90 10,1 13,0

868

93530475

6,94 10,3 14,5

919

93530450

6,94 11,1 14,5

920

93530425

6,87 9,67 12,7

925

93530390

6,95 10,2 12,5

945

93530370

6,75 10,4 13,4

327

93530200

6,64

305

www.inbo.be

9,7

14,1

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

15

4.2 Resultaten van de visbestandopnames van april 2007

93530550 E 93530550 SF 93530550 PF

X X

93530500 E 93530500 SF 93530500 PF

X X

93530475 E 93530475 SF 93530475 PF

X

93530450 E 93530450 SF 93530450 PF

X

93530425 E 93530425 SF 93530425 PF

X

93530390 E 93530390 SF 93530390 PF

X

93530370 E 93530370 SF

X

93530200 E 93530200 PF aantal locaties waar soort werd gevangen

X

X X

X X X

X

X X

X

X X

X X

X X X

X X

X

X

X X

X

X X X X

X

X X X X

X

X

X

X

3

1

X X

1

X X

X

X X

10

X

4 7 1

X X X

10 7 2

11

X

X X

X X X

10 6 4

11

X

X X X

7 2 3

8

X X

8 8

11 7

X

5 5

X

X

6

2

3

1

6

6

X X X X

X 2

Totaal per methode

zonnebaars

7

X X

X X

X X 7

X

X

X

8

5 4 4

X X

X X

X

X

6

10

X X

X

X X

8 6 0

X X

X

X

X

zeelt

snoek

riviergrondel X

X

X X

X

rietvoorn

X

X X

X X

X

X X X

paling

kopvoorn

kolblei

giebel

blauwbandgrondel

blankvoorn

bermpje

beekforel

baars

bruine Am..dwergmeerval

Amerikaanse hondsvis

3D stekelbaars

10D stekelbaars

INBO nummer

Totaal per locatie

Tabel 8: Overzicht van de aangetroffen vissoorten en het totaal aantal soorten (N) per locatie en methode in april 2007

4

8

1

2

8

Tabel 9: Morfometrische specificaties van de gemeten en gewogen vissoorten op elke locatie (G.L. gemiddelde totale lengte in cm, G.G. gemiddeld gewicht in g; NL aantal gemeten individuen, NG aantal gewogen individuen) Nummer

10D stekelbaars G.L. G.G. min-max min-max NL NG

93530550 E 93530550 SF 93530500 4,5 E 3,8 - 5,6 6,0 93530500 4,2 SF 4,2 - 4,2 1,0 93530500 PF

0,9 0,5 - 1,4 6,0 0,6 0,6 - 0,6 1,0

93530475 5,2 E 5 - 5,4 2,0 93530475 SF

2,1 1,6 - 2,6 2,0

3D stekelbaars G.L. G.G. min-max min-max NL NG 4,2 3 - 5,2 7,0 5,4 1,65 4,2 - 6,5 0,8 - 2,5 2,0 2 4,4 3,3 - 6,1 5 5,1 1,57 3,5 - 6,3 0,5 - 3,1 54,0 53 5,8 2,73 4,5 - 7,6 0,8 - 5,9 3,0 3 6,0 5,2 - 6,8 17,0 6,1 3,14 5,2 - 7 1,5 - 4,9 41,0 40

Amerikaanse G.L. min-max NL 7,1 6,2 - 7,6 3,0 1,65 0,8 - 2,5 2

hondsvis G.G. min-max NG 3,6 2,5 - 5,3 3,0

5,9 5,3 - 6,3 12,0 6,1 5,8 - 6,5 7,0 6,3 6 - 6,8 4,0 5,5 3,3 - 6,8 66,0 5,9 5-7 36,0 6,1 5-7 9,0 6,4 6,4 - 6,4 1,0

8,8

10,2

1,0 3,13 2,4 - 3,7 7 3,43 2,5 - 4,7 4 11,0

1,0

bruine Amerikaanse dwergmeerval G.L. G.G. min-max min-max NL NG

1,57 0,5 - 3,1 53 2,73 0,8 - 5,9 3

baars G.L. min-max NL 16,7 11,3 - 22 2,0 10,3 9,2 - 12,1 3,0 15,3

G.G. min-max NG 77,7 16,3 - 139,1 2,0 10,4 6,5 - 17,8 3,0 47,5

1,0

1,0

15,5 13 - 20,8 4,0 12,5 10,8 - 14,2 2,0

45,5 25,4 - 94,2 4,0 24,7 14,2 - 35,2 2,0

beekforel G.L. min-max NL

G.G. min-max NG

bermpje G.L. min-max NL

G.G. min-max NG

3,14 1,5 - 4,9 40

blankvoorn G.L. min-max NL 15,4 4,8 - 20,5 8,0 14,9 12,2 - 16,5 3,0

blauwbandgrondel G.G. G.L. G.G. min-max min-max min-max NG NL NG 48,3 0,9 - 90,6 8,0 39,8 17,8 - 57,3 3,0

11,0 6,8 - 15,2 2,0

19,8 1,8 - 37,8 2,0

7,6 5,2 - 10,6 8,0 11,5

4,9 1,7 - 12,6 8,0 14,1

1,0

1,0

4,7 3,3 - 6,8 31,0 16,1

1,2 0,3 - 3,6 3 43,6

1,0

1,0

5,2

1,6

1,0

1,0

5,4 4,8 - 5,9 2,0 20,9

1,6 1,1 - 2,1 2,0 157,7 11,8 316,7 6,0

4,1

1,0

1,0

1,0

4,4 3,3 - 5,2 7,0

0,9 0,4 - 1,8 7,0

93530475 PF 93530450 5,6 E 5,2 - 6 4,0 93530450 SF

2,0 1,4 - 2,4 4,0

93530450 PF 93530425 5,0 E 3,7 - 6,4 24,0 93530425 SF

1,2 0,6 - 2 24,0

93530425 PF 93530390 4,9 E 4,7 - 5,2 5,0 93530390 SF

1,0 0,7 - 1,2 5,0

3,13 2,4 - 3,7 7 3,43 2,5 - 4,7 4

2,88 1,6 - 4,6 36 3,04 1,9 - 3,6 9 4,0

1,0 2,88 1,6 - 4,6 36 3,04 1,9 - 3,6 9

18,1 1,0 19,8

1,0

0,8

5,2

1,20

1,20

1,0

1,0

1

1

93530200 PF

15,5 9,2 - 23,5 12,0

58,9 8,6 - 144,2 12,0

13,1 11 - 16,8 3,0 13,7 7,8 - 19,6 2,0

30,9 15 - 62,4 3,0 61,0 6,5 - 115,5 2,0

15,7 12,2 - 18,2 3,0

43,1 19,4 - 69,9 3,0

8,2

7,1

1,0

1,0

7,9 5,8 - 9,6 5,0

SF 93530200 E

29,1 7,3 - 132,2 7,0 16,4 10,6 - 32 4,0

1,0

93530390 PF 93530370 5,1 E 1,0 93530370

11,5 8,8 - 22 7,0 11,0 10 - 13,4 4,0

19,2

116,3

15,7 - 25,5 3,0

48 - 252,8 3,0

4,7 1,8 - 7,4 5,0

10,7 - 28,8 6,0

6,3

3,50

3,50

17,0

70,7

20,8

117,1

1,0

1

1

1,0 19,3 17,4 - 20,2 5,0

1,0 107,8 60,9 - 152,6 5,0

1,0 22,5

1,0 125,6

1,0

1,0

Vervolg Tabel 9 Nummer

giebel G.L. min-max NL

G.G. min-max NG

14,3

41,3

1,0

1,0

kolblei G.L. min-max NL

G.G. min-max NG

93530550 E 93530550 SF 93530500 E

kopvoorn G.L. min-max NL 18,7 15,5 - 24,1 4,0

14,5 14 - 15 2,0

G.G. min-max NG 81,1 45,5 - 157,2 4,0

paling G.L. min-max NL

G.G. min-max NG

51,2 47,3 - 55 2,0

232,4 204,2 - 260,6 2,0

rietvoorn G.L. min-max NL 12,7 10,6 - 13,7 4,0

G.G. min-max NG 25,5 13,5 - 31,1 4,0

31,7 29 - 34,3 2,0

93530500 SF 93530500 PF

riviergrondel G.L. min-max NL 4,3 4 - 4,7 3,0

G.G. min-max NG 0,7 0,5 - 0,8 3,0

12,9 9,1 - 15 28,0 13,1 8,8 - 15,2 38,0

20,7 7,2 - 31,9 28,0 21,7 7,7 - 33,6 38,0

snoek G.L. min-max NL

G.G. min-max NG

zeelt G.L. min-max NL

G.G. min-max NG

zonnebaars G.L. min-max NL 7,8 6,8 - 8,8 3,0 6,9 6,9 - 6,9 1,0

G.G. min-max NG 7,8 5,6 - 10,7 3,0 5,2 5,2 - 5,2 1,0

12,7 12,5 - 12,9 2,0 18,8

64,5

574,0

9,1 9 - 9,2 2,0 10,3

1,0

1,0

1,0

1,0

11,2 10 - 12,4 2,0

25,6 15,3 - 35,8 2,0

7,5 5,6 - 10 3,0 7,7 6,5 - 8,8 4,0 7,5 7,5 - 7,5 1,0 5,4 3,1 - 15,3 10 9,4 5 - 12,5 8,0 9,5 6,5 - 12 17,0 6,1 4,8 - 9,2 32,0 7,0

9,2 3,4 - 18 3,0 8,0 4,8 - 12,8 4,0 7,3 7,3 - 7,3 1,0 4,0 0,3 - 72,1 98,0 17,8 1,6 - 33,9 8,0 18,9 4,4 - 38 17,0 5,5 2 - 33 32,0 5,2

1,0 8,1 6 - 12,6 7,0 5,5 4,4 - 6,8 2 8,8 6,3 - 11,7 3,0

1,0 9,3 3,2 - 26,1 7,0 2,7 1,8 - 5,1 2 14,5 4,3 - 29,2 3,0

8,0

8,4

1,0

1,0

93530475 E 93530475 SF

13,5

26,4

1,0

1,0

93530475 PF 93530450 E

12,1 6,8 - 16,8 3,0

28,1 3,2 - 60 3,0

93530450 SF

53,3

266,0

10,3 7 - 13,2 6,0 12,4

15,1 4 - 27,9 6,0 20,6

1,0

1,0

1,0

1,0

5,7 4,5 - 6,8 2,0

2,1 0,8 - 3,4 2,0

12,4 11,2 - 13,8 6,0 11,7 9,7 - 15 16,0 11,7 9,2 - 13 3,0 10,3 8 - 13 5,0

18,4 12,4 - 23,7 6,0 17,3 8,9 - 35,2 16,0 18,0 7,9 - 23,9 3,0 11,8 5,5 - 23,6 5,0

5,7 5 - 6,6 18,0 11,7 11 - 13 3,0

1,9 1,2 - 3 18,0 19,5 15,4 - 24,3 3,0

9,8

17,0

1,0

1,0

54,8

1329,4

14,0

43,4

1,0

1,0

1,0

1,0

93530450 PF 93530425 E

4,3 3,5 - 5,2 2

0,8 0,4 - 1,4 2

93530425 SF

64,4 59,4 - 69,3 2,0 66,1 61 - 71,6 3,0

93530425 PF 93530390 E 93530390 SF

8,7 3 - 22,7 4,0 12,5

26,2 0,7 - 102,7 4,0 20,4

1,0

1,0

499,7 376,3 - 623 2,0 594,2 479,1 - 732,3 3,0

93530390 PF 93530370 E 93530370 SF

11,7

24,7

1,0

1,0

15,4 13,5 - 17,3 2,0

61,4 36,5 - 86,3 2,0

93530200 E 93530200 PF

4,5

0,8

54,3

265,0

1,0 14,2 13 - 15,3 2,0

1,0 27,7 22,6 - 32,7 2,0

1,0 63,0

1,0 565,0

1,0 42,6 27 - 63,2 5,0

1,0 203,6 38,4 - 493,7 5,0

12,0

19,0

1,0

1,0

8,2 3,8 10 12,1 9,3 13,0 8,8 4,4 6,0 11,3 9,8 2,0

14,8

15,5

10,7

12,8

8,4 0,5 10 19,5 7,5 13,0 7,1 0,6 6,0 17,0 9,3 2,0

35,8

38,1

12,0

24,9

1,0

1,0

13

24,7

Tabel 10: Effectieve vangst per soort en per staalnameplaats uitgedrukt in ‘Catch per Unit Effort’ (CPUE, elektrisch in G/100 m en N/100 m; fuiken in G/fuik/24 uur en N/fuik/24 uur met G = gewicht in g en N = aantal) in april 2007

93530550 E

G/100m N/100m

3,2 3,5

5,4 1,5

77,7 1,0

193,2 4,0

162,2 2,0

50,9 2,0

1,0 1,5

11,7 1,5

totaal

zonnebaars

zeelt

snoek

riviergrondel

rietvoorn

paling

kopvoorn

kolblei

giebel

blauwbandgrondel

blankvoorn

bermpje

beekforel

baars

br. Am. dwergmeerval

Amerikaanse hondsvis

3D stekelbaars

10D stekelbaars

Nummer

505,1 17,0

93530550

G/fuikdag

0,8

7,8

29,8

10,3

116,2

1,3

166,3

SF

N/fuikdag

0,5

0,8

0,8

0,3

0,5

0,3

3,0

93530550 PF

G/fuikdag N/fuikdag

93530500 E

G/100m N/100m

0 0 2,6 3,0

25,2 25,0

23,8 0,5

31,7 1,0

290,4 14,0

373,6 43,5

93530500

G/fuikdag

0,2

20,8

206,4

6,4

233,6

SF

N/fuikdag

0,3

13,5

9,5

0,5

23,8

93530500

G/fuikdag

1,4

30,3

95,7

3,1

130,5

PF

N/fuikdag

0,5

0,7

0,2

0,2

1,5

93530475 E 93530475 SF

G/100m N/100m G/fuikdag N/fuikdag

24,9 8,5 31,4 10,3

24,7 1,0

12,8 0,5

52,2 11,0 431,4 13,5

93530475 PF

G/fuikdag N/fuikdag

2,1 1,0

0,5 0,5 9,9 0,5

6,6 0,3

27,5 1,5

332,4 0,3

10,9 0,3

46,0 2,7

46,0 2,7

93530450

G/100m

3,9

17,7

5,1

101,9

3,6

19,8

42,2

45,4

27,1

13,9

280,3

E

N/100m

2,0

6,0

0,5

3,5

0,5

4,0

1,5

3,0

1,5

1,5

24,0

93530450 SF

G/fuikdag N/fuikdag

5,5 1,8

5,2 0,3

14,8 1,3

8,0 1,0

119,8 5,8

93530450 PF

G/fuikdag N/fuikdag

2,3 0,7

1,2 0,2

3,5 0,8

16,4 1,0

3,5 0,3

66,5 0,3

93530425

G/100m

14,1

101,2

9,1

353,6

17,7

3,3

8,4

2,1

17,2

236,1

762,7

E

N/100m

12,0

47,5

0,5

6,0

15,5

3,5

1

1,0

9,0

69,0

174,0

93530425 SF

G/fuikdag N/fuikdag

25,9 9,0

5,0 0,3

14,6 0,8

35,6 2,0

341,8 12,8

93530425 PF

G/fuikdag N/fuikdag

2,7 0,9

32,2 1,7

222,5 3,2

10,9 0,3

249,8 0,5

9,3 0,3

178,3 0,3

93530390

G/100m

2,6

2,0

61,0

0,8

52,5

8,5

88,1

215,5

E

N/100m

2,5

0,5

1,0

0,5

2,0

0,5

16,0

23,0

93530390

G/fuikdag

10,2

2,6

12,8

SF

N/fuikdag

0,5

0,5

1,0

93530390 PF

G/fuikdag N/fuikdag

6,5 0,7

21,9 1,1

93530370 E

G/100m N/100m

54,2 2

2600,9 283,0

12,9 0,3 0,8 1,0

2,5 0,1

1,2 1,0

23,7 5,0

3,2 2,0

0,8 1,0

265,0 1,0

2252,0 252,0

93530370

G/fuikdag

174,5

473,2

12,4

27,7

282,5

9,5

126,6

21,8

1128,0

SF

N/fuikdag

1,5

3,0

0,5

1,0

0,5

0,5

6,5

1,5

15,0

93530370 PF

G/fuikdag N/fuikdag

93530200 E

G/100m N/100m

0 0 3,5 1,0

70,7 1,0

117,1 1,0

1018,2 5,0

42,4 6,0

1251,9 14,0

93530200

G/fuikdag

53,9

12,6

12,3

3,4

0,8

83,0

PF

N/fuikdag

0,5

0,1

0,2

0,2

0,1

1,1

Tabel 11: Overzichtstabel van de totale vangsten in de Dommel in april 2007 met per soort: de geviste aantallen per methode (N met e= elektrisch gevangen, f= gevangen met fuik), de aantalpercentages (N%), de geviste biomassa (G in g met e = elektrisch en f= fuik) en de gewichtpercentages (G%) in april 2007.

10D stekelbaars 3D stekelbaars Amerikaanse hondsvis br.Am.dwergmeerval baars beekforel bermpje blankvoorn blauwbandgrondel giebel kolblei kopvoorn paling rietvoorn riviergrondel snoek zeelt zonnebaars som

20

Ne+f

Ne

Nf

N%

Ge+f

Ge

Gf

G%

43 340

42 184

1 156

3,5 27,6

51,9 739,8

51,3 353

0,6 386,8

0,3 3,7

6 6 46 2 6 63 8 4 1 37 16 14 394 1 2 244 1233

5 1 26 1 6 50 8

1 5 20 1 0 13 0 4 1 3 10 2 83 1 2 48 351

0,5 0,5 3,7 0,2 0,5 5,1 0,6 0,3 0,1 3 1,3 1,1 32,0 0,1 0,2 19,8

58,8 609,9 2134,8 242,7 30,8 1628,9 7,6 188,8 26,4 670,2 5935 236,3 4598,9 1329,4 68,3 1479,2 20037,7

39 70,7 1285,2 117,1 30,8 466 7,6

19,8 539,2 849,6 125,6 0 1162,9 0 188,8 26,4 75,7 4651,8 39,6 1616,2 1329,4 68,3 725,7 11806,4

0,3 3 10,7 1,2 0,2 8,1 0 0,9 0,1 3,3 29,6 1,2 23,0 6,6 0,3 7,4

34 6 12 311

196 882

594,5 1283,2 196,7 2982,7

753,5 8231,3

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

www.inbo.be

kopvoorn 3%

tiendoornige stekelbaars 3%

overige soorten 5%

riviergrondel 32% baars 4% blankvoorn 5%

zonnebaars 20%

driedoornige stekelbaars 28%

Figuur 2: Aantalpercentages van de gevangen vissen in de Dommel tijdens de campagne april 2007

br Am dwergmeerval3% kopvoorn 3%

overige soorten 5%

driedoornige stekelbaars 4% paling 30% snoek 7 %

zonnebaars 7% blankvoorn 8%

riviergrondel 23% baars 11%

Figuur 3: Gewichtpercentages van de gevangen vissen in de Dommel tijdens de campagne april 2007

www.inbo.be

visbestanden op de Dommel

21

4.3 Resultaten van de visbestandopnames van november 2007

93530550 E 93530550 SF

X

X

X

X X

X X

X

X

X

X

X X

X X

93530550 PF

X X

X

X X

X

93530500 E 93530500 SF

X

X

X

X

X

X

X

X X

X

5 0

X

93530475 E 93530475 SF

X X

93530475 PF

X

X X

X X

X X

X

7 1

X

7 5

Totaal per locatie 7

X

9

0 X X

X X

93530425 PF

X

X

93530390 E 93530390 SF

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

11 3

X

7 2

X

6 1

X

12

2 X X

X X

X

X

93530390 PF

7

0

93530370 E 93530370 SF

X

X

X

X

X

X

93530370 PF

7

0

93530200 E 93530200 SF 93530200 PF aantal locaties waar soort werd gevangen

5

1

X

93530450 PF 93530425 E 93530425 SF

14

1 X

X

93530450 E 93530450 SF

13 7 1

X

93530500 PF

Totaal per methode

zonnebaars

snoek

serpeling

riviergrondel

rietvoorn

paling

kopvoorn

karper

graskarper

giebel

blauwbandgrondel

blankvoorn

bittervoorn

bermpje

beekforel

Am. hondsvis

3D stekelbaars

10D stekelbaars

INBO nummer+ methode

baars

br. Am.dwergmeerval

Tabel 12: Overzicht van de aangetroffen vissoorten en het totaal aantal soorten (N) per locatie en methode in november 2007

X

X

X

X

4 0 0

2

7

1

2

4

6

1

1

6

3

1

1

6

3

3

6

2

3

6

4

Tabel 13: Morfometrische specificaties van de gemeten en gewogen vissoorten op elke locatie (G.L. gemiddelde totale lengte in cm, G.G. gemiddeld gewicht in g; NL aantal gemeten individuen, NG aantal Gewogen individuen) in november 2007 INBO nummer + methode

10D stekelbaars

3D stekelbaars

Amerikaanse hondsvis

baars

beekforel

bermpje

bittervoorn

blankvoorn

blauwbandgrondel

G.L.

G.G.

G.L.

G.G.

G.L.

G.G.

G.L.

G.G.

G.L.

G.G.

G.L.

G.G.

G.L.

G.G.

G.L.

G.G.

G.L.

G.G.

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

NL 4,7 4,3-5 3,0

NG 0,2 0,2-0,2 3,0

NL 4,3 3-5,5 21,0

NG 0,5 0,1-1,8 21,0

NL 9,1 7,4-11 16,0

NG 9,8 4,6-16,6 15,0

NL 29,3 19,9-45 4,0 18,9 16,9-20,8 2,0

NG 623,7 97,4-1826,4 4,0 78,4 56-100,8 2,0

NL

NG

NL

NG

NL

NG

NL 9,5 5,1-19 5,0 8,1 7,1-13,2 10,0

NG 26,5 3,6-80,2 5,0 5,6 2,8-23,8 10,0

NL 5,6 3,7-7 8,0

NG 1,1 0,4-2,6 8,0

5,2

0,6

1,0

1,0

18,9 17,7-20,1 2,0

79,0 60-98 2,0

5,3

0,4

13,8

41,4

1,0 5,7 5,4-6,1 4,0

1,0 2,2 1,8-2,4 4,0

1,0

1,0

17,2 11,3-22 5,0

100,9 19,2-183 5,0

5,7 4,5-6,5 4,0 5,0

1,9 0,2-3,6 4,0 1,2

13,6 11,8-15,2 4,0

19,3

83,5

6,3

3,4

1,0

1,0

1,0 12,7 11,7-13,6 2,0

1,0 20,9 15-26,8 2,0

1,0 7,4 6,5-8,2 2,0

1,0 3,4 2,4-4,4 2,0

1,1 0,1-3 48,0 1,6

5,3 4,5-6 2,0

1,0 0,6-1,4 2,0

5,0 3-10 54,0

1,2 0,1-10,6 53,0

93530425 SF

5,0 2-6 48,0 5,5

93530425 PF

1,0 5,7

1,0 1,0

1,0 5,4 4,8-6 8,0

1,0 1,0 0,6-2 8,0

93530550 E

93530550 SF

93530550 PF 93530500 E

93530500 SF 93530500 PF 93530475 E

93530475 SF

93530475 PF 93530450 E

93530450 SF

93530450 PF 93530425 E

93530390 E

4,9 4,2-5,5 3,0

0,7 0,4-1 3,0

93530390 SF

93530390 PF 93530370 E

5,9 1,0

1,4 1,0

11,3

14,6

1,0

1,0

10,2 9,4-10,6 4,0

7,8

4,8

9,4

9,4

1,0 26,2 23,8-28,5 2,0 22,0 10,8-33,1 2,0 18,9

1,0 267,5 207,4-327,6 2,0 37,5 12,6-62,4 2,0 87,2

1,0

1,0

1,0

1,0

11,8 8,3-14,7 13,0 11,5

16,3 6-30,4 13,0 15,8

6,8 6-7,5 8,0 6,8

2,6 1,6-3,8 8,0 2,2

1,0

1,0

1,0

1,0

11,1 1,0

15,0 1,0

93530370 SF

93530370 PF 93530200 E

93530200 SF 93530200 PF

11,9 10,3-13,6 9,0

19,3 13-34,2 9,0

4,9 4,1-5,8 4,0

11,8

12,6

1,0

1,0

1,3 0,6-1,8 4,0

bruine Amerikaanse dwergmeerval

18,4

100,6

1,0

1,0

Vervolg tabel 13 INBO nummer+ methode

giebel

graskarper

kopvoorn

paling

rietvoorn

G.G.

G.L.

G.G.

G.L.

G.G.

G.L.

G.G.

G.L.

G.G.

G.L.

G.G.

G.L.

G.G.

G.L.

G.G.

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

min-max

NL

NG

NL

NG

NL 26,3 7,4-62 3,0

NG 1556,2 5,2-4650 3,0

NL 5,8 3,7-7,5 14,0

NG 1,9 0,2-10,6 14,0

NL 41,3

NG 106,4

NL 23,5

NG 175,2

NG

NL 63,5

NG 1885,5

1,0 22,0 20,3-23,6 2,0

1,0 140,7 108,2-173,2 2,0

1,0

NG 4,8 2-8 5,0 13,8

1,0

1,0 500,8 490,6-521,2 3,0

NL 6,9 6,3-8,1 5,0 9,5

1,0

1,0 66,9 65,6-68,4 3,0

1,0

1297,6

NG 1,0 0,1-3 27,0 8,6 4,4-12,6 3,0 11,8

NL

41,9

NL 5,5 3,5-8,2 27,0 10,3 8,5-12 3,0 10,5

1,0

1,0

93530475 E

19,6

98,8

1,0 10,7

1,0 19,4

12-25,3 6,0

17,2-174 6,0

5,6-15,8 2,0

0,4-38,4 2,0

14,8

28,2

1,0

1,0

18,4 12-22,2 6,0

87,6 23,8-151,4 6,0

93530475 SF 93530475 PF

22,0

108,6

93530450 E

1,0 24,7

42,4

783,6

1,0

1,0

93530370 SF 93530370 PF 93530200 E

93530200 SF 93530200 PF

50,2 47,952,5 2,0

890,2 819,4-961 2,0

9,6

9,0

14,2

42,2

9,2

14,6

1,0

1,0

1,0

1,0

1,0

1,0

1,0 169,4

8,5

9,4

1,0

1,0

1,0

1,0

3,6 3,5-3,7 4,0

0,7 0,1-1,4 4,0

7,7 5,5-10 12,0

8,2 2,8-16,8 12,0

6,8 4,7-9,8 9,0

5,6 1,4-14,8 9,0

7,8 6,1-9,5 2,0

7,9 2,6-13,2 2,0

93530425 SF 93530425 PF

93530390 SF 93530390 PF 93530370 E

zonnebaars

G.L.

93530500 SF 93530500 PF

93530390 E

snoek

G.G.

93530500 E

93530450 PF 93530425 E

serpeling

G.L.

93530550 PF

93530450 SF

riviergrondel

G.G.

93530550 E

93530550 SF

karper

G.L.

66,7

528,7

1,0

1,0

3,8 3-6 5,0

0,5 0,1-1,4 5,0

46,0

1240,8

7,7

3,6

1,0

1,0

1,0

1,0

10,1 4,5-12,6 24,0

10,3 0,2-17,2 24,0

17,9

57,8

1,0

1,0

50,8

277,6

1,0

1,0

43,7 39,8-46,8 3,0

154,6 144,4-164,8 2,0

32,6 12-53,2 2,0

9,3 6,1-14,1 5,0

8,4 2-23,8 5,0

595,8 9,2-1182,4 2,0

0,3 0,5

324,4 0,25

79 1

296,4 3

12,9 13,5 6,45 0,75 1,18 0,1 19,4 1

942,75 0,5

12 2,5 3,45 0,25

890,2 1

2,82 0,1 0,2 0,5 2,15 1

1,1 1,5

20,7 0,5

3,8 2 0,3 0,25

7,3 0,5

25,45 24 0,4 0,25 0,1 0,1 4,1 4

2,4 0,5 133,75 0,5 7,5 0,2 43,6 0,5

1,4 1

252,3 2,5

27,2 2

4,7 0,5

2,6 2

262,8 3

41,75 0,5 10,45 0,5

1,7 0,5 1,7 0,5

1 1

31,85 27

4,5 0,5

21,1 0,5

7,3 0,5

10,86 0,1 84,7 0,5 12,9 0,5

4,7 0,5

195,9 0,25

1,35 2

1,15 2,5

595,8 1

49,2 6

52,87 0,1 105,9 6,5 7,9 0,5

10,5 4 1,1 0,5

620,4 0,5

15 1

1,8 0,5

277,6 1

246,1 24

309,2 3

57,8 1

3,15 0,25

173,3 9

100,6 1

25,1 4,5

41,8 5

15,8 2

totaal

zonnebaars

snoek

87,6 0,5 70,35 0,5

serpeling

53,2 0,5 375,6 0,75

riviergrondel

13,5 7

rietvoorn

2334,3 1,5

paling

graskarper

giebel

br. Am.dwergmeerval

blauwbandgrondel 4,2 4

kopvoorn

66,2 2,5 14 2,5

karper

1247,3 2 39,2 0,5

blankvoorn

bittervoorn

73,8 8

bermpje

5,75 10,5

beekforel

Am. hondsvis

0,3 1,5

baars

3D stekelbaars

INBO nummer +methode 93530550 G/100m E N/100m 93530550 G/fuikdag SF N/fuikdag 93530550 G/fuikdag PF N/fuikdag 93530500 G/100m E N/100m 93530500 G/fuikdag SF N/fuikdag 93530500 G/fuikdag PF N/fuikdag 93530475 G/100m E N/100m 93530475 G/fuikdag SF N/fuikdag 93530475 G/fuikdag PF N/fuikdag 93530450 G/100m E N/100m 93530450 G/fuikdag SF N/fuikdag 93530450 G/fuikdag PF N/fuikdag 93530425 G/100m E N/100m 93530425 G/fuikdag SF N/fuikdag 93530425 G/fuikdag PF N/fuikdag 93530390 G/100m E N/100m 93530390 G/fuikdag SF N/fuikdag 93530390 G/fuikdag PF N/fuikdag 93530370 G/100m E N/100m 93530370 G/fuikdag SF N/fuikdag 93530370 G/fuikdag PF N/fuikdag 93530200 G/100m E N/100m 93530200 G/fuikdag SF N/fuikdag 93530200 G/fuikdag PF N/fuikdag

10D stekelbaars

Tabel 14: Effectieve vangst per soort en per staalnameplaats uitgedrukt in ‘Catch per Unit Effort’ (CPUE, elektrisch in G/100 m en N/100 m; fuiken in G/fuik/24 uur en N/fuik/24 uur met G = gewicht in g en N = aantal) in november 2007

4853,8 54,5 833,45 5,5 1,18 0,1 1285,3 6,5 0 0 2,82 0,1 568,9 8 2,15 1 10,86 0,1 171,15 6,5 221,25 2 0 0 716,6 68 134,15 0,75 60,47 0,4 811,4 20,5 9 1 0 0 597,7 34 3,15 0,25 0 0 640,9 14 0 0 0 0

Tabel 15: Overzichtstabel van de totale vangsten in de Dommel in november 2007 met per soort: de geviste aantallen per methode (N met e= elektrisch gevangen, f= gevangen met fuik), de aantalpercentages (N%), de geviste biomassa (G in g met e = elektrisch en f= fuik) en de gewichtpercentages (G%) in april 2007.

Ne+f

Ne

Nf

N%

Ge+f

Ge

Gf

G%

tiendoornige stekelbaars driedoornige stekelbaars

6 91

6 84

0 7

1,42 21,51

2,8 93,0

2,8 80,6

0 12,4

0,01 0,39

Amerikaanse hondsvis

16

16

0

3,78

147,6

147,6

0

0,63

baars

13

7

6

3,07

3368,0

2601,2

766,8

14,27

beekforel

30

29

1

7,09

521,1

505,3

15,8

2,21

bermpje

1

0

1

0,24

12,6

0

12,6

0,05

bittervoorn

4

4

0

0,95

5,2

5,2

0

0,02

blankvoorn

36

23

13

8,51

1001,5

901,5

100

4,24

blauwbandgrondel

65

63

2

15,37

82,3

75,5

6,8

0,35

1

2

0,71

152,2

100,6

51,6

0,64

bruine Amerikaanse dwergmeerval 3 giebel

1

1

0,24

1297,6

1297,6

5,50

graskarper

1

1

0,24

783,6

783,6

3,32

karper

3

3

0

0,71

4668,6

4668,6

0

19,78

kopvoorn

33

32

1

7,80

2666,9

2558,3

108,6

11,30

paling

9

5

4

2,13

2724,3

693,2

2031,1

11,54

rietvoorn

4

2

2

0,95

465,6

184,2

281,4

1,97

riviergrondel

65

60

5

15,37

440,2

374,4

65,8

1,87

serpeling

6

6

0

1,42

84,0

84

0

0,36

snoek

5

5

0

1,18

4857,5

4857,5

0

20,58

zonnebaars

31

30

1

7,33

226,2

212,4

13,8

0,96

som

423

376 47

23600,8

18052,9

5547,9

26

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

www.inbo.be

overige soorten 10% 3D stekelbaars 22%

baars 3% Amerikaanse hondsvis 4% beekforel 7%

zonnebaars 7%

blauwbandgrondel 15%

kopvoorn 8% blankvoorn 9%

riviergrondel 15%

Figuur 4: Aantalpercentages van de gevangen vissen in de Dommel tijdens de campagne november 2007

overige soorten 9% snoek 22%

graskarper 3% blankvoorn 4% giebel 5%

kopvoorn 11%

karper 20%

paling 12% baars 14%

Figuur 5: Gewichtpercentage van de gevangen vissen in de Dommel tijdens de campagne november 2007

www.inbo.be

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

27

4.4 Resultaten van de visbestandopnames van april 2008

X

X

X

X

X X X X X X X X X X X X X

X X

X X

X X

X

X

X

X

X

X X

X

X X X X X X X

X X

X X X X X X

X

X X

X

X X X

X

X X

X

X

X X

X X X

X X

X

X X

X X

X X X

X X X X X X X X

X X X

X X

4

X X

X

X

X

8

X 3

4

6

X X X

X

4

2

6

2

X X 1

X 1

6

5

6

X X X X X X 7

X X

2

X 8

10 2 1 6 5 8 5 6 4 8 4 3 7 8 2 6 4 1 5 5 2 5 3 4

Totaal per locatie

Totaal

zonnebaars

snoek

riviergrondel

rietvoorn

paling

X

kopvoorn

X

giebel

X

bruine Amerikaanse dwergmeerval

blauwbandgrondel

X

blankvoorn

X

bittervoorn

baars

X

bermpje

Amerikaanse hondsvis

93530550 E 93530550 SF 93530550 PF 93530500 E 93530500 SF 93530500 PF 93530475 E 93530475 SF 93530475 PF 93530450 E 93530450 SF 93530450 PF 93530425 E 93530425 SF 93530425PF 93530390 E 93530390 SF 93530390 PF 93530370 E 93530370 SF 93530370PF 93530200 E 93530200 SF 93530200 PF aantal locaties waar soort werd gevangen

3D stekelbaars

10D stekelbaars

INBOnummer+ methode

beekforel

Tabel 16: Overzicht van de aangetroffen vissoorten en het totaal aantal soorten (N) per locatie en methode in april 2008

10

10

9

11

10

10

7

8

Tabel 17: Morfometrische specificaties van de gemeten en gewogen vissoorten op elke locatie (G.L. gemiddelde totale lengte in cm, G.G. gemiddeld gewicht in g; NL aantal gemeten individuen, NG aantal Gewogen individuen) in april 2008

INBO nummer

10D stekelbaars GL GG min-max min-max NL NG

93530550 E

93530550 SF 93530550 PF 93530500 E

93530500 SF

93530500 PF

93530475 E

5,7

1,7

1

1

93530475 SF

93530475b PF

93530450 E

5 4,2-6,2 7

1,2 0,9-2 7

5,5 5-6,1 8

1,6 0,8-2,6 8

93530450 SF

93530450 PF

93530425 E

93530425 SF

93530425 PF

93530390 E

5,1

0,9

1

1

3D stekelbaars GL GG min-max min-max NL NG 4,7 1 3,5-5,4 0,4-1,5 9 9

5,5 4-6,6 8 5,2 3,8-6,2 43 5,6 4-6,8 26 6,2 3,8-7 11 6,4 5,8-7,1 31 6,3 5,5-7 29 6,1 4,3-7,3 36 6,2 5,4-7,4 11 6,5 5,5-8,2 45 5,7 2,8-6,7 50 5,9 4,8-7 69 6,1 4,4-6,6 22 5,6 5-6,1 5

2,1 0,6-4 8 1,7 0,5-3,2 43 2 0,6-3,3 26 2,8 1,7-4,8 11 3,5 2,3-5,6 31 3,2 2,2-4,5 29 2,9 0,9-5,3 36 3,4 2-5,7 11 3,6 1,9-4,8 45 2,5 0,1-4,1 50 2,6 1,3-5 69 3,1 1-4,5 22 2,5 1,7-3,3 5

93530390 SF

93530390 PF 93530370 E

93530370 SF

93530370 PF 93530200 E

93530200 SF 93530200 PF

5,6 5,3-5,8 2 5,2

2,4 2,1-2,8 2 1,6

1

1

6,4

2,4

1

1

Amerikaanse hondsvis GL GG min-max min-max NL NG 6,2 1,8 6-6,4 1,6-2 2 2

9,6 9,1-10,1 2

11,6 9,7-13,5 2

baars GL min-max NL 21,2 18,6-23,8 2

11 10,9-11 2 9,4 9,2-9,6 2

GG min- max NG 126,5 80,2-172,8 2

beekforel GL min-max NL

GG min-max NG

bermpje GL min-max NL

GG min-max NG

12,6

23,3

1

1

bittervoorn GL min-max NL 6,2

GG min-max NG 2,7

1

1

14,2 13,6-14,9 2 8,2 7,5-9 2 11,8

12

1

1

10

12,8

21,2

126,3

15,3

38,6

1

1

1

1

1

1

21,5

121

4,5

0,9

1 9,2 7,8-11,3 3

1 9,1 5,4-15 3

1 5,5

1 2,2

1

1

11,9 10,8-13 2

19,2 16,3-22,2 2

17,1 13,9-20,8 6

60,9 29-112,5 6

27,5

308,5

12,3

14,4

1

1

1

1

11,2 9,3-12,3 3 17,2 16,8-17,5 2

59 51,3-66,8 2

18,2 18-18,5 2

61,3 58,9-63,7 2

14,4 8,7-18,9 3

blankvoorn GL min-max NL 7,9 6,2-12,5 7

GG min- max NG 5,4 2,1-17,8 7

16,2 13,7-18,6 2

47,4 26,7-68 2

13 10,7-15,2 3

22,6 10-34 3

8,4

5,3

1

1

8,8 7,3-10,2 2 10,7 10,5-11 3

6,8 3,8-9,8 2 11,7 9,9-13 3

16

53,1

1

1

blauwbandgrondel GL GG min-max min-max NL NG 3,7 0,5 1

1

5,1 4,3-6,8 6

1,4 0,7-3,4 6

Vervolg tabel 17

INBO nummer

bruine Am. GL min-max NL

dwergmeerval GG min-max NG

giebel GL min-max NL

GG min-max NG

93530550 E

93530550 SF

kopvoorn GL min-max NL 9,4 5,9-22,8 16 9,7

GG min-max NG 14,4 1,6-127,8 16 7,4

1

1

19,5 11-25,7 7 11,7 10,1-13,3 2 18,9

100,8 9,5-197,7 7 15,6 8,4-22,7 2 68,2

1 14,9 7,7-22,2 7 10

1 44,9 4-129,7 7 7,5 1 36,3 11,2-81,5 3 1,3 1

paling GL min-max NL

GG min-max NG

rietvoorn GL min-max NL 9,2 3,8-14,7 2

GG min-max NG 21,5 0,5-42,5 2

93530550 PF

93530500 E

93530500 SF

93530500b PF

93530475 E

93530475 SF

16,5

76,5

1 14,3 10,8-20 3 5,8

1

1

1

93530475 PF

93530450 E

85

1479,8

1

1

93530450 SF

14,1

28

1 6

1 2,8

1

1

13,2

26,6

1

1

13,4

25,7

1

1

12 11,5-12,6 2

19,8 19,4-20,1 2

riviergrondel GL min-max NL 6,8 3,5-13,8 40 14,6

GG min- max NG 3,4 0,3-28,8 40 30,2

1 11,4

1 14,7

1 13,8 12-16 11 13,1 11,8-15 6 12,5 11,6-13,5 5

1 29,3 18,5-41,9 11 23,2 14,6-39,4 6 18,8 16-23,1 5

14,1

30,2

1

1

93530450 PF

93530425 E

93530425 SF

71,4

1027,3

13,5

34,3

4,7 3,3-6 5 11

1 0,3-1,8 5 14,2

1

1

1

1

1

1

8,8 4,6-13,1 2

11,5 0,8-22,2 2

93530425 PF

93530390 E

93530390 SF

7,2 6,8-7,5 2 24,8

3,4 3,2-3,5 2 175,8

1

1

93530390 PF

93530370 E

7,4

3,6

1

1

68,5

618,1

1

1

93530370 SF

93530370 PF

72

779,7

93530200 E

1 34

1 63,6

1

1

93530200 SF

17,3

80

11,6

17,2

1 17,6

1 81,6

1

1

93530200 PF

1

1

9,7 4,2-13,7 52 11,6 11-12,4 10 11,3 10,9-12 3 10,6

10,9 0,5-26,9 52 15,8 12-20,4 10 13,7 11,6-17,1 3 12,9

1 16,3

1 52,6

1 15,8 12,6-18,9 2

1 57,7 19,3-96,1 2

snoek GL min-max NL

GG min- max NG

52,2

845,8

1

1

55,5

1094,8

1

1

39,5

39,4

1

1

zonnebaars GL min-max NL 8,1 6,6-8,9 9

GG min-max NG 7,9 4,1-10,7 9

8,3 5,9-9,8 7 8,5 6,6-9,3 4

9,3 3-14,4 7 10,3 5,1-12,7 4

9,2 8,4-10 2 9

11,4 7,2-15,7 2 11,1

1 9 8,8-9,3 2 7

1 11,9 11,4-12,3 2 4,8

1 9,2

1 12,4

1 8 6,3-11,6 8 10,3 8,2-14,7 8 10,1 6,8-11,6 5 6,4 5,5-8,4 4 8,4

1 8,9 3,5-25,1 8 22,9 8,8-66,7 8 18,3 4,7-24,6 5 4,7 2,4-10,6 4 11,6

1

1

8,8 7,9-9,4 3 8,5 7,3-9,1 3

11,3 7,9-14 3 10,5 6,4-12,8 3

9,5

14

1

1

3,5

6,5 4

0,5 0,5

16,8 8 17,6 10,8 5,3 2,6 15,6 5,5 27,1 7,8 9,4 2,9 53 18 9,4 2,8 16,4 4,5 137,8 54 45,3 17,2 6,8 2,2 6,2 2,5

114,9 8 1,8 0,2

23,3 1

2,3 0,2

2,8 0,2 8,2 1

6,4

63,1

19,3

0,5

0,5

0,5

17 0,8

28 1 0,7 0,2

69 20 7,6 0,2 1,5 0,1 322,3 11 34,8 1,5 9,4 0,5

35,4 4,5

845,8 1 16,3 1,8 109,5 4,1 0,1 0,4

13,3 0,5 5,7 0,5 1,1 0,1 11,9

2,6 0,1

9,9 0,5

7,6 0,2 3,9 0,1

9,6 0,5

60,5 0,5 6,8 0,8

0,5 0,5 0,6 0,2

182,8 3 154,2 0,5

4,3 3 256,8 8,6 0,2 0,2

2,6 0,5

3,4 1 87,9 0,5

7,2 0,5

2,6 2,5 3,6 0,2

11,5 1

1 1,2 0,2 1,2 0,1 35,5 4 45,8 2 9,1 0,5 9,4 2 5,8 0,5

61,8 0,1 4,9 2 0,8 0,5

2,4 1

21,5 1,5

118,1 2

12,3 0,2

13,6 2 17,5 1,5

3,6 1

78 0,1 63,6 1

53,1 1 40 0,5 8,2 0,1

8,6 0,5

565,2 52 79,2 5 4,1 0,3 12,9 1 26,3 0,5 11,5 0,2

33,8 3 15,7 1,5

1,4 0,1

Totaal

zonnebaars

snoek

riviergrondel

rietvoorn 21,5 1

705,6 7 7,8 0,5 6,8 0,1 157,3 3,5 1,9 370 0,2 0,2 10,9 0,3 38, 0,6 2 0,5 0,5

9,5 0,2

3 0,2

paling

0,2 0,5

kopvoorn

18,8 3,5

giebel

1,4 0,5

br.

Am.dwergmeerval

bermpje

beekforel

126,5 1

blauwbandgrondel

N/100m G/fuikdag N/fuikdag G/fuikdag N/fuikdag G/100m N/100m G/fuikdag N/fuikdag G/fuikdag N/fuikdag G/100m N/100m G/fuikdag N/fuikdag G/fuikdag N/fuikdag G/100m N/100m G/fuikdag N/fuikdag G/fuikdag N/fuikdag G/100m N/100m G/fuikdag N/fuikdag G/fuikdag N/fuikdag

4,2

1,8 1

blankvoorn

E 93530450 SF 93530450 PF 93530425 E 93530425 SF 93530425 PF 93530390 E 93530390 SF 93530390 PF 93530370 E 93530370 SF 93530370 PF 93530200 E 93530200 SF 93530200 PF

0,8 0,5

4,4 4,5

bittervoorn

G/100m N/100m G/fuikdag N/fuikdag G/fuikdag N/fuikdag G/100m N/100m G/fuikdag N/fuikdag G/fuikdag N/fuikdag G/100m N/100m G/fuikdag N/fuikdag G/fuikdag N/fuikdag G/100m

baars

93530550 E 93530550 SF 93530550 PF 93530500 E 93530500 SF 93530500 PF 93530475 E 93530475 SF 93530475 PF 93530450

Amerikaanse hondsvis

10D stekelbaars

INBO nummer + methode

3D stekelbaars

Tabel 18: Effectieve vangst per soort en per staalnameplaats uitgedrukt in ‘Catch per Unit Effort’ (CPUE, elektrisch in G/100 m en N/100 m; fuiken in G/fuik/24 uur en N/fuik/24 uur met G = gewicht in g en N = aantal) in april 2008

393,9 44,5 9,4 0,4 1,5 0,1 1941,8 29 77,2 14,8 149,7 4,3 195,2 11 424,7 9,7 24 3,4 196,7 25 28,1 3,7 21,5 4,7 247,7 68,5 377,1 21,3 15,9 2,7 216,4 10,5 255,1 2 61,8 0,1 621,1 60 134,7 10 82,1 0,4 250,1 6 74,9 1,5 33,4 0,6

Tabel 19: Overzichtstabel van de totale vangsten in de Dommel in april 2008 met per soort: de geviste aantallen per methode (N met e= elektrisch gevangen, f= gevangen met fuik), de aantalpercentages (N%), de geviste biomassa (G in g met e = elektrisch en f= fuik) en de gewichtpercentages (G%) in april 2008.

Vissoort tiendoornige stekelbaars driedoornige stekelbaars Amerikaanse hondsvis baars beekforel bermpje bittervoorn blankvoorn blauwbandgrondel bruine Amerikaanse dwergmeerval giebel kopvoorn paling rietvoorn riviergrondel snoek zonnebaars Som

32

N e+f 17 457 7 12 11 6 3 19 7 2 1 43 5 10 142 3 60 805

Ne 17 180 3 6 9 1 2 11 7 0 1 34 1 4 111 1 26 414

Nf 0 277 4 6 2 5 1 8 0 2 0 9 4 6 31 2 34 391

N% 2,11 56,77 0,87 1,49 1,37 0,75 0,37 2,36 0,87 0,25 0,12 5,34 0,62 1,24 17,64 0,37 7,45

G e+f 23,9 1236,5 78,1 881,1 644,8 92,8 5,8 307,1 9 161,6 76,5 1660,4 3968,5 217,1 1756,6 1980 707 13806,8

Ge 23,9 458,2 16,4 516,8 522,2 23,3 3,6 109,6 9 0 76,5 1261,6 63,6 97,6 1066,5 845,8 218 5312,6

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

Gf 0 778,3 61,7 364,3 122,6 69,5 2,2 197,5 0 161,6 0 398,8 3904,9 119,5 690,1 1134,2 489 8494,2

G% 0,17 8,96 0,57 6,38 4,67 0,67 0,04 2,22 0,07 1,17 0,55 12,03 28,74 1,57 12,72 14,34 5,12

www.inbo.be

10D stekelbaars 2%

baars 1%

overige soorten 7%

blankvoorn 2% kopvoorn 5% zonnebaars 7%

3D stekelbaars 58% riviergrondel 18%

Figuur 6: Aantalpercentages van de gevangen vissen in de Dommel tijdens de campagne april 2008

overige soorten 17% paling 29% baars 6%

3D stekelbaars 9% snoek 14%

kopvooorn 12% riviergrondel 13%

Figuur 7: Gewichtpercentages van de gevangen vissen in de Dommel tijdens de campagne april 2008

www.inbo.be

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

33

4.5 Vergelijking van de resultaten 4.5.1 Vergelijking van visbestanden tussen de 4 campagnes 16

14

12

aatal soorten

10 nov/06 apr/07 nov/07 apr/08

8

6

4

2

0 93530550

93530500

93530475

93530450

93530425

93530390

93530370

93530200

locatie

Figuur 8: Overzicht van de soortendiversiteit op de verschillende vangstlocaties per campagne

300

gevangen aantallen/100m

250

200

nov/06 apr/07 nov/07 apr/08

150

100

50

0 93530550

93530500

93530475

93530450

93530425

93530390

93530370

93530200

locatie

Figuur 9: Overzicht van de gevangen aantallen/100 m op de verschillende vangstlocaties per campagne

34

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

www.inbo.be

7000

6000

gevangen gewicht in g/100m

5000

4000

nov/06 apr/07 nov/07 apr/08

3000

2000

1000

0 93530550

93530500

93530475

93530450

93530425

93530390

93530370

93530200

locatie

Figuur 10: Overzicht van de gevangen biomassa in g/100 m op de verschillende vangstlocaties per campagne

25

gevangen aantallen/fuikdag

20

15 nov/06 apr/07 nov/07 apr/08 10

5

0 93530550

93530500

93530475

93530450

93530425

93530390

93530370

93530200

locatie

Figuur 11: Overzicht van de gevangen aantallen/fuikdag (enkel schietfuiken) op de verschillende vangstlocaties per campagne (de locaties waar geen schietfuiken werden uitgezet zijn aangegeven met een gearceerd balkje)

www.inbo.be

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

35

1200

gevangen gewicht in g/fuikdag

1000

800

nov/06 apr/07 nov/07 apr/08

600

400

200

0 93530550

93530500

93530475

93530450

93530425

93530390

93530370

93530200

locatie

Figuur 12: Overzicht van de gevangen biomassa/fuikdag (enkel schietfuiken) op de verschillende vangstlocaties per campagne (de locaties waar geen schietfuiken werden uitgezet zijn aangegeven met een gearceerd balkje)

Tabel 20: Overzicht van de visindex met de waardebeoordelingen voor de verschillende campagnes met O= ontoereikend, M= matig, G= goed, deze werd bepaald aan de hand van de resultaten verzameld met elektrovisserij.

INBO nummer

nov/06

beoordeling

apr/ 07

beoordeling

nov/07

beoordeling

april/08

beoordeling

93530550

0.50

O

0.58

O

0.62

G

0.52

M

93530500

0.60

M

0.42

M

0.55

M

0.48

M

93530475

0.53

M

0.30

O

0.52

M

0.50

M

93530450

0.63

M

0.52

M

0.48

M

0.32

O

93530425

0.35

O

0.40

O

0.35

O

0.27

O

93530390

0.65

M

0.42

M

0.52

M

0.50

M

93530370

0.63

M

0.42

M

0.38

O

0.37

O

93530200

0.45

O

0.58

M

0.37

O

0.50

M

36

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

www.inbo.be

1

0,9

0,8

0,7

EQR

0,6 nov/06 apr/07 nov/07 apr/08

0,5

0,4

0,3

0,2

0,1

0 93530550

93530500

93530475

93530450

93530425

93530390

93530370

93530200

locatie

Figuur 13: Overzicht van de visindex (uitgedrukt in EQR) per locatie en per campagne

www.inbo.be

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

37

4.5.2 Vergelijking van waterkwaliteitsgegevens tussen de 4 campagnes 9

8,5

8

pH

7,5 nov/06 apr/07 nov/07 apr/08

7

6,5

6

5,5

5 93530550

93530500

93530475

93530450

93530425

93530390

93530370

93530200

Figuur 14: Overzicht van de gemeten pH waarden op het moment van de staalname op de verschillende locaties.

12

10

O2 in mg/l

8

nov/06 apr/07 nov/07 apr/08

6

4

2

0 93530550

93530500

93530475

93530450

93530425

93530390

93530370

93530200

Figuur 15: Overzicht van de gemeten O2 waarden (in mg/l) op het moment van de staalname op de verschillende locaties.

38

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

www.inbo.be

1600

1400

Conductiviteit (in`ÂľS/cm)

1200

1000 nov/06 apr/07 nov/07 apr/08

800

600

400

200

0 93530550

93530500

93530475

93530450

93530425

93530390

93530370

93530200

Figuur 16: Overzicht van de gemeten conductiviteitswaarden (in mg/l) op het moment van de staalname op de verschillende locaties.

www.inbo.be

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

39

5

Bespreking

Zoals in de inleiding beschreven bemonsterden we de Dommel in het kader van een studie naar de biobeschikbaarheid en de effecten van metalen in de Dommel vóór en na de sanering van de waterbodem. Doel van dit onderzoek is een evaluatie te geven van het effect van de sanering op aquatische levensgemeenschappen. Enerzijds wordt het luik van biobeschikbaarheid van polluenten (meer bepaald zware metalen) onderzocht, anderzijds de effecten op aquatische levensgemeenschappen. Onderhavige bemonsteringen kaderen in dit laatste luik en betreffen meer specifiek de inventarisatie van de vissen (naast het vissenluik bestaan er ook nog het luik Macaronivertebraten, waterplanten en diatomeeën). . De gegevens van de bemonstering uitgevoerd vóór de sanering (november 2006) zijn uitvoerig besproken in Van Thuyne et al.,(2007) In dit verslag zijn de gegevens opgenomen van drie inventarisaties na de sanering (1,8 en 13 maanden na de ingreep) maar worden de gegevens van vóór de sanering ook gebruikt in de bespreking.

Op de Dommel visten we door middel van elektrovisserij en fuikvisserij. De vangstinspanningen verschilden soms lichtjes maar waren wel van een vergelijkbare grootte orde. Tijdens deze drie campagnes visten we telkens in totaal 1400 m oever. In april zetten we 42 fuiken (29 palingfuiken en 13 schietfuiken) uit; in november 2007, 45 fuiken (15 schietfuiken en 30 palingfuiken) en in april 2008, 52 fuiken (13 schietfuiken en 39 palingfuiken). Elke fuik bleef twee dagen staan. Palingfuiken zijn heel wat kleiner dan schietfuiken en werden in dit project vooral aangewend om voldoende palingen te kunnen vissen voor analyse.

Om het geheel overzichtelijk te maken bespreken we eerst in het kort het visbestand gevangen in de verschillende campagnes daarna vergelijken we de resultaten tussen de campagnes.

April 2007 In de campagne van april 2007 vingen we 18 vissoorten : tiendoornige stekelbaars, driedoornige stekelbaars, Amerikaanse hondsvis, bruine Amerikaanse dwergmeerval, baars, beekforel, bermpje, blankvoorn, blauwbandgrondel, giebel, kolblei, kopvoorn, paling, rietvoorn, riviergrondel, snoek, zeelt en zonnebaars. In totaal vingen we 1233 vissen met een totaal gewicht van 20 kg. De soortendiversiteit per locatie varieert van 7 tot 11 soorten met een gemiddelde van 9.4 soorten per locatie (tabel 8). De grootste soortendiversiteit (11 soorten) troffen we aan op drie locaties nl op 93530450 gelegen te Neerpelt, Lommels Goor, op locatie 93530425 gelegen te Neerpelt, Wulp en op locatie 93530370 ,Overpelt aan de brug.

Riviergrondel, driedoornige stekelbaars en zonnebaars zijn de meest verspreide soorten en vingen we op elke locatie (tabel 8). Riviergrondel is met zijn aantalpercentage van 32.0% de meest gevangen soort, gevolgd door driedoornige stekelbaars (28%) en zonnebaars (20%).

Blankvoorn heeft nog een aantalpercentage van 5%, baars 4% de overige soorten vertegenwoordigen allemaal minder dan 4% van de totale visstand. Qua biomassa domineert paling (30%) gevolgd door riviergrondel (23%) en baars (11%) (tabel 11 en figuren 2 en 3).

Elektrisch hebben we meer vis gevangen dan met de fuiken (tabel 11). Ongeveer 71% van de gevangen exemplaren werden elektrisch gevangen en 29% met fuiken. Qua biomassa is de verhouding iets anders nl. 41% van het totaal gewicht is elektrisch gevangen en 59% met fuiken (met fuiken wordt er doorgaans grotere vis gevangen).

De CPUE waardes voor elektrovisserij (tabel 10) variëren voor de biomassa tussen 52 g/100 m en 2600 g/100 m met een gemiddelde van 755 g/100 m. Voor de aantallen variëren deze tussen 11 stuks/100 m en 283 stuks/100 m met een gemiddelde van 74 stuks/100 m. Op basis van een vangstindeling in kwartielen van de resultaten van eerdere elektrisch 40

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

www.inbo.be

bemonsteringen van op de boot op gelijkaardige waterlopen variëren deze CPUE waarden voor de aantallen van ‘middelmatige vangsten’ tot ‘zeer goede vangsten ’ met een gemiddelde dat wijst op een ‘zeer goede vangst’. Voor de biomassa variëren de vangsten tussen ‘kleine’ en ‘zeer goede vangsten’ met een gemiddelde dat echter wijst op een ‘middelmatige vangst’ Voor de schietfuiken (tabel 10) variëren de CPUE waarden tussen 12.8 g/fuik/dag en 1128.0 g/fuik/dag met een gemiddelde van 95.4 g/fuik/dag. De aantallen variëren tussen 1 stuk/fuik/dag en 23.8 stuks/fuik/dag met een gemiddelde van 10.7 stuks/fuik/dag. Op basis van een vangstindeling in kwartielen van de resultaten van eerdere fuikbemonsteringen op gelijkaardige waterlopen variëren deze CPUE waarden voor de aantallen van ‘kleine’ tot ‘goede vangsten’ met een gemiddelde dat wijst op een ‘ matige vangst’. Voor de biomassa variëren de vangsten tussen ‘kleine’ en ‘matige vangsten’ met een gemiddelde dat wijst op een ‘kleine vangst’.

Voor de palingfuiken (tabel 10) variëren de CPUE waarden tussen 0 g/fuik/dag en 222.5 g/fuik/dag met een gemiddelde van 63.4 g/fuik/dag. De aantallen variëren tussen 0 /fuik/dag en 3.2 stuks/fuik/dag met een gemiddelde van 1.3 stuks/fuik/dag. De vangsten zijn dus klein voor de palingfuiken.

Bij de CPUE waarden bekijkt men enkel de visdensiteiten en niet de samenstelling van de vispopulatie, de visindex of index voor Biotische integriteit houdt hier wel rekening mee.

We berekenden voor de verschillende locaties een visindex met de elektrovisserij resultaten.

Op 5 locaties werd een ‘matige’ kwaliteit gehaald, op 3 locaties een ‘ontoereikende’ (tabel 20).

Op de locatie 93530370 te Overpelt aan de brug vingen we de meeste vis, dit zowel qua aantallen als qua biomassa (tabel 10).

Zoals eerder vermeld is riviergrondel de meest gevangen soort, deze soort werd vooral gevangen op locatie 93530370 te Overpelt aan de brug.

November 2007 In de campagne van november 2007 vingen we 20 vissoorten, nl. tiendoornige stekelbaars, driedoornige stekelbaars, Amerikaanse hondsvis, bruine Amerikaanse dwergmeerval, baars, beekforel, bermpje, bittervoorn, blankvoorn, blauwbandgrondel, giebel, graskarper, karper, kopvoorn, paling, rietvoorn, riviergrondel, serpeling, snoek en zonnebaars. In totaal haalden we 423 vissen boven met een totaal gewicht van 24 kg. De soortendiversiteit per locatie varieert van 4 tot 14 soorten met een gemiddelde van 8.1 soorten per locatie (tabel 12). De grootste soortendiversiteit (14 soorten) troffen we aan op de meest stroomafwaarts gelegen locatie nl op 93530550 te Valkenswaard. Op locatie 93530425, gelegen te Neerpelt, vingen we ook nog 12 soorten.

Driedoornige stekelbaars is de meest verspreide soort en werd op 7 van de 8 locaties gevangen tijdens deze campagne (zie tabel 12). Driedoornige stekelbaars is met zijn aantalpercentage van 22.0% ook de meest gevangen soort, gevolgd door riviergrondel en blauwbandgrondel (goed voor een aantalpercentage van 15% elk). Blankvoorn heeft nog een aantalpercentage van 9%, kopvoorn 8% en beekforel en zonnebaars elk 7%, de overige soorten vertegenwoordigen allemaal minder dan 4% van de totale visstand. Qua biomassa domineert snoek (21%) gevolgd door karper (23%), baars (14%) en paling (12%) en kopvoorn (11%). De overige soorten maken elk minder dan 4% van de totale gevangen biomassa uit (tabel 15 en figuren 4 en5).

Elektrisch vingen we meer vis gevangen dan met de fuiken. Ongeveer 89% van de gevangen exemplaren werden elektrisch gevangen en 11 % met fuiken. We vingen 76% van de totale visbiomassa elektrisch en 24% met de fuiken (tabel 15).

www.inbo.be

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

41

De CPUE waardes voor elektrovisserij (tabel 14) variëren voor de biomassa tussen 171 g/100 m en 4854 g/100 m met een gemiddelde van 1206 g/100 m. Voor de aantallen variëren deze tussen 6.5 stuks /100 m en 68 stuks/100 m met een gemiddelde van 26.5 stuks/100 m. Op basis van een vangstindeling in kwartielen van de resultaten van eerdere elektrisch bemonsteringen van op de boot op gelijkaardige waterlopen variëren deze CPUE waarden voor de aantallen van ‘middelmatige vangsten’ tot ‘zeer goede vangsten ’ met een gemiddelde dat wijst op een ‘goede vangst’. Voor de biomassa variëren de vangsten tussen ‘middelmatige’ en ‘zeer goede vangsten’ met een gemiddelde dat wijst op een ‘goede vangst’.

Voor de schietfuiken (tabel 14) variëren de CPUE waarden tussen 0 g/fuik/dag en 833.5 g/fuik/dag met een gemiddelde van 150 g/fuik/dag. De aantallen variëren tussen 0 stuks/fuik/dag en 5.5 stuks/fuik/dag met een gemiddelde van 1 vis/fuik/dag. Op basis van een vangstindeling in kwartielen van de resultaten van eerdere fuikbemonsteringen op gelijkaardige waterlopen variëren deze CPUE waarden voor de aantallen van ‘geen’ tot ‘kleine vangsten’ met een gemiddelde dat wijst op een ‘kleine vangst’. Voor de biomassa variëren de vangsten tussen ‘geen’ en ’matige vangsten’ met een gemiddelde dat wijst op een ‘kleine vangst’.

Voor de palingfuiken (tabel 14) variëren de CPUE waarden tussen 0 g/fuik/dag en 60.5 g/fuik/dag met een gemiddelde van 9.5 g/fuik/dag. De aantallen variëren tussen 0 stuks/fuik/dag en 0.4 stuks/fuik/dag met een gemiddelde van 0.1 stuks/fuik/dag. De vangsten zijn dus uiterst klein voor de palingfuiken.

We berekenden ook hier de visindex voor de verschillende locaties met de resultaten van de elektrovisserij. Op 4 locaties werd een ‘matige’ kwaliteit gehaald, op 3 locaties een ‘ontoereikende’ en op de meest stroomafwaartse locatie een ‘goede’ kwaliteit(tabel 20).

Op locatie 93530425 te Neerpelt (Wulp) vingen we het grootste aantal vissen; blauwbandgrondel en driedoornige stekelbaars werden hier in grote aantallen gevangen (tabel 14).

De grootste biomassa vingen we op de meest stroomafwaarts gelegen plaats te Valkenswaard. De karper- en baarsvangsten op deze locatie zijn hiervoor verantwoordelijk (tabel 14).

April 2008 In de campagne van april 2008 vingen we 17 vissoorten, nl. tiendoornige stekelbaars, driedoornige stekelbaars, Amerikaanse hondsvis, baars, beekforel, bermpje, bittervoorn, blankvoorn, blauwbandgrondel, bruine Amerikaanse dwergmeerval, giebel, kopvoorn, paling, rietvoorn, riviergrondel, snoek en zonnebaars. In totaal vingen we 805 vissen met een totaal van 14 kg. De soortendiversiteit per locatie varieert van 7 tot 11 soorten met een gemiddelde van 9 soorten per locatie. De grootste soortendiversiteit (11 soorten) troffen we aan op de locatie 93530450 te Neerpelt ter hoogte van Lommels Goor (tabel 16).

Driedoornige stekelbaars en zonnebaars zijn in deze campagne de meest verspreide soorten en troffen we op alle locaties aan, riviergrondel op 7 van de 8 locaties (zie tabel 16).

Driedoornige stekelbaars is met zijn aantalpercentage van 57.0 % de meest gevangen soort, gevolgd door riviergrondel (18%). Zonnebaars heeft nog een aantalpercentage van 7%, kopvoorn 5%. De overige soorten vertegenwoordigen allemaal minder dan 3% van de totale visstand. Qua biomassa domineert paling (29%) gevolgd door snoek (14%), riviergrondel (13%), driedoornige stekelbaars (9%), beekforel en zonnebaars (elk 5%). De overige soorten maken elk minder dan 3% van de totale vangstbiomassa uit (tabel 19 en figuren 6 en 7).

In deze campagne vingen we ongeveer even veel exemplaren elektrisch als met de fuiken nl.

51% versus 49%. 62 % van de biomassa vingen we met de fuiken versus 38% elektrisch.

42

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

www.inbo.be

Dit viel te verwachten aangezien er met fuiken meestal grotere vissen kunnen gevangen worden (tabel 19).

De CPUE waardes voor elektrovisserij (tabel 18) variëren voor de biomassa tussen 195 g/100 m en 1942 g/100 m met een gemiddelde van 508 g/100 m. Voor de aantallen variëren deze tussen 6 stuks/100 m en 68.5 stuks/100 m met een gemiddelde van 32 stuks/100 m. Op basis van een vangstindeling in kwartielen van de resultaten van eerdere elektrisch bemonsteringen van op de boot op gelijkaardige waterlopen variëren deze CPUE waarden voor de aantallen van ‘kleine vangsten’ tot ‘zeer goede vangsten ’ met een gemiddelde dat wijst op een ‘goede vangst’. Voor de biomassa variëren de vangsten tussen ‘middelmatige’ en ‘goede vangsten’ met een gemiddelde dat wijst op een ‘middelmatige vangst’.

Voor de schietfuiken (tabel 18) variëren de CPUE waarden tussen 9.5 g/fuik/dag en 425.0 g/fuik/dag met een gemiddelde van 173 g/fuik/dag. De aantallen variëren tussen 0.5 /fuik/dag en 21 stuks/fuik/dag met een gemiddelde van 8 vissen/fuik/dag. Op basis van een vangstindeling in kwartielen van de resultaten van eerdere fuikbemonsteringen op gelijkaardige waterlopen variëren deze CPUE waarden voor de aantallen van ‘kleine’ tot ‘goede vangsten’ met een gemiddelde dat wijst op een ‘ kleine vangst’. Voor de biomassa variëren de vangsten tussen ‘kleine’ en ‘matige vangsten’ met een gemiddelde dat wijst op een ‘kleine vangst’.

Voor de palingfuiken (tabel 18) variëren de CPUE waarden tussen 1.5 g/fuik/dag en 150 g/fuik/dag met een gemiddelde van 49 g/fuik/dag. De aantallen variëren tussen 0.1 stuks/fuik/dag en 5 stuks/fuik/dag met een gemiddelde van 2 stuks/fuik/dag.

We berekenden voor de verschillende locaties de visindex op basis van de elektrovisserij gegevens. Op 5 locaties werd een ‘matige’ kwaliteit gehaald, op 3 locaties een ‘ontoereikende’ (tabel 20).

Op locatie 93530425 te Neerpelt (Wulp) haalden we het grootste aantal exemplaren boven; driedoornige stekelbaars werd hier in grote aantallen gevangen (tabel 18).

De grootste biomassa vingen we op locatie 93530500 te Berkel. De kopvoorn- en snoekvangsten op deze locatie zijn hiervoor verantwoordelijk (tabel 18).

Vergelijking tussen de verschillende campagnes Het visbestand in de 4 campagnes is in grote lijnen gelijkaardig. We vingen per campagne 17 tot 20 soorten en het zijn zo goed als dezelfde soorten die vooral qua vangstaantallen domineren nl. driedoornige stekelbaars, riviergrondel en zonnebaars.

Voor de biomassa varieert de soortendominantie tussen de campagnes meer maar dat is te wijten aan het feit dat dit afhankelijk is van de vangsten van enkele grote exemplaren van een bepaalde soort in een bepaalde campagne. De kleinere dominante soorten wegen hier veel minder door.

De vangstaantallen variëren van 423 stuks tot 1233 stuks en van 14 kg tot 34 kg per campagne en dit met een vergelijkbare vangstinspanning. Een visbestandopname is een momentopname waarbij enige variatie te verwachten is. Deze resultaten zijn echter van eenzelfde grootte orde. In alle campagnes worden de hoogste vangstaantallen gehaald op de locaties gelegen te Neerpelt aan de Wulp (93530425) en te Overpelt aan de brug (93530370). Het is ook in elke campagne op deze laatstgenoemde locatie dat de meeste riviergrondels in de Dommel worden gevangen.

In alle campagnes wijzen de visindexwaarden campagnes op een gemiddelde ‘matige kwaliteit’ voor de Dommel.

In een verdere exploratie van de gegevens bespreken we in de volgende paragrafen ook de verschillen tussen de campagnes.

www.inbo.be

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

43

Soortendiversiteit In november 2006, vóór de sanering, hadden we een gemiddelde soortendiversiteit van 11.1 soorten/locatie. In april 2007 (vlak na de sanering) is de soortendiversiteit op 7 van de 8 locaties gedaald, dit uit zich ook in de gemiddelde soortendiversiteit die dan 9.3 soorten/locatie bedraagt. In november 2007 is de soortendiversiteit op 6 van de 8 plaatsen verder afgenomen en we halen nog een gemiddelde van 8.1 soorten/locatie. In april 2008 tenslotte stijgt die diversiteit opnieuw maar komt nog niet op de hoogte gehaald in november 2006, we halen een gemiddelde van 9.4 soorten/locatie (zie ook figuur 8).

Dominante species De meest gevangen vissoorten op de Dommel in de drie campagnes zijn driedoornige stekelbaars, riviergrondel en zonnebaars meestal in die volgorde. In april 2007 vingen we echter veel riviergrondels waardoor deze soort toen op de eerste plaats kwam. Ook in november 2007 zagen we een kleine verschuiving. Toen werd zonnebaars van zijn derde plaats gehouden door de talrijke gevangen blauwbandgrondels.

Daar waar in november 2006 de drie dominante soorten goed waren voor een aantalpercentage van 68% zijn deze in april 2007 toegenomen tot 80%. De dominantie is dus nog meer uitgesproken geworden. Uiteraard impliceert dit dat we andere soorten minder hebben gevangen en dus dat de diversiteit in de populatie achteruit is gegaan. In de campagne van november 2007 zijn de vangsten het laagst maar is de dominantie van de drie soorten samen slechts 50%. In april 2008 komen we opnieuw uit op een dominantie van 80%.

In tegenstelling tot de dominantie naar aantallen toe, varieert de dominantie voor biomassa per campagne wel eens. Oorzaak is natuurlijk dat de meest gevangen soorten kleine vissoorten zijn en dus weinig doorwegen in de dominantie naar biomassa toe. Dit wordt meer bepaald door de vangsten van enkele grotere exemplaren per campagne. Paling is dominant in 3 campagnes (uitgezonderd in de campagne van november 2007). Overige dominante soorten zijn snoek en baars in november 2006 (zie van Thuyne et al, 2007). Riviergrondel en baars in april 2007. Toen werden er ook uitzonderlijk veel riviergrondels gevangen. Snoek, karper en baars in november 2007 en naast paling, snoek en riviergrondel in april 2008.

Vangstaantallen Tijdens de campagne van november 2006 (vóór de sanering) vingen we 969 vissen, in de daaropvolgende campagne na de sanering1233 stuks, dat is een toename van 27%.

In beide campagnes bemonsterden we met het elektrovisserijtoestel en met fuiken. In november 2006 werden 96% van de gevangen vissen elektrisch gevist, de vangsten met de fuiken waren dus zeer marginaal te noemen.

In april 2007 haalden we 1233 vissen boven, 71% ervan werden elektrisch gevist, de overige 29% werd dus gevangen door middel van fuiken en dan vooral de schietfuiken. De gemiddelde CPUE waarde, voor de vangstaantallen voor de elektrovisserij is iets hoger in november 2007 maar zeker vergelijkbaar in beide campagnes (928 exemplaren versus 882). Het verschil wordt gemaakt in de fuikvangsten. Om succesvol te kunnen vissen met fuiken zijn actieve verplaatsingen van vissen vereist zodat ze de fuiken kunnen binnenzwemmen. We nemen aan dat de vissen zich, eind november met de naderende winter en de lagere temperaturen, al in een meer hibernerende fase bevonden en dus veel minder actief waren dan in april 2007 wanneer het water alweer begon op te opwarmen (we noteerden een verschil van ongeveer 5°C watertemperatuur tussen de 44

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

www.inbo.be

campagne van november 2006 en april 2007). Bovendien beginnen vissen in april vaak actiever te bewegen in functie van paaiactiviteiten. Het verschil in fuikvangsten tussen beide campagnes hangt dus samen met het seizoen waarin de afvissing wordt uitgevoerd. Het zijn vooral de dominante soorten riviergrondel en zonnebaars die verantwoordelijk zijn voor deze gestegen aantalvangsten. De stijging van het aantal riviergrondels is opmerkelijk.

Deze hypothese wordt bevestigend in de daaropvolgende campagnes. Hoewel er in november 2007 slechts 423 vissen werden gevangen werden ze wel voor 89% elektrisch gevangen. Het aandeel van de fuikvisserij in november 2007 was opnieuw kleiner.

In de campagne van november 2007 vallen we terug op minder dan de helft van de gevangen exemplaren in vergelijking met de vorige campagnes. Het is weinig waarschijnlijk dat dit nog te wijten is aan de verstoring dat de ruimingwerken (eind maart 2007) met zich hebben meegebracht. Praktisch alle soorten worden minder gevangen maar het is de daling van de dominante soorten driedoornige stekelbaars, riviergrondel en zonnebaars die het grote verschil maakt.

In april 2008 tenslotte vingen we opnieuw 805 vissen. Het zijn vooral de driedoornige stekelbaars en riviergrondel die hier zijn weergekeerd. Opmerkelijk is dat het aandeel van de elektrovisserijvangsten in deze campagne evenredig is met dat dan de fuikvisserij, 51% versus 49%. De gemiddelde CPUE waarde voor de vangstaantallen voor elektrovisserij in deze twee laatste campagnes zijn opnieuw vrij gelijkaardig maar ongeveer de helft van de eerste twee campagnes. Met de fuiken echter werden ongeveer evenveel exemplaren gevist als in de campagne van april 2007 (351 exemplaren in 2007 en 391 in 2008). Toch mogen wij hierbij niet vergeten dat we 10 palingfuikjes meer hadden geplaatst in de laatste campagne. Een verhoogde vangstinspanning verhoogt uiteraard de vangstkansen.

De CPUE-waarden voor de elektrovisserij op de verschillende locaties (zie figuur 9) tonen aan dat in alle campagnes de hoogste vangstaantallen gehaald worden op de locaties gelegen te Neerpelt aan de Wulp (93530425) en te Overpelt aan de brug (93530370). Op praktisch alle locaties zijn de vangstaantallen voor de elektrovisserij hoger in de eerste twee campagnes (november 2006 en april 2007). In figuur 11, die de CPUE waarden voor de fuikvangsten per locatie weergeeft in aantallen/fuikdag, zien we dat de fuikvangsten opmerkelijk beter scoren in de voorjaarsperioden (april 2007 en april 2008). Dit werd al eerder verklaard. Voor de meeste locaties werd dan nog eens het meest gevangen in de campagne van april 2007.

Gevangen biomassa In tegenstelling tot de vangstaantallen waar we een toename vaststellen, stellen we voor de biomassa een afname vast van 41% voor de campagne in april 2007 in vergelijking tot de campagne v贸贸r de sanering (van 34 kg naar 20kg).

De toename van de vangstaantallen waren voornamelijk te wijten aan de toename van de kleinere vissoorten die minder bijdragen tot de vangstgewichten.

De lagere biomassavangsten in april 2007 zijn onder andere te wijten aan de snoekvangsten. Van snoek, nog dominant in november 2006, vingen we slechts een fractie in april 2007. Snoek was in november 2006 met 13 exemplaren en een totaal gewicht van meer dan 7 kg goed vertegenwoordigd in de Dommel. In april 2007 vingen we slechts 1 exemplaar. Daarnaast zijn, hoewel ze ook in de campagne van april 2007 nog behoren tot de dominante soorten, de gevangen palingen en baarzen kleiner.

In de campagne van november 2007 haalden we, ondanks het feit dat we slechts 423 stuks vingen, opnieuw 24 kg boven. De val van de vangstaantallen was vooral te wijten aan de lagere vangsten van de kleinere dominante vissoorten die weinig bijdragen tot de vangstgewichten. Snoek is opnieuw beter vertegenwoordigd, het aantal baarzen is in www.inbo.be

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

45

vergelijking met april 2007 gedaald maar de gevangen baarzen in deze campagne waren groter. Bovendien visten we, in tegenstelling tot de andere campagnes, 3 karpers van meer dan 1 kg.

In april 2008 tenslotte bemonsterden we opnieuw 805 vissen maar die waren slechts goed voor een 14-tal kg. Zoals al eerder gesteld waren hier vooral driedoornige stekelbaars en riviergrondel weergekeerd. Deze soorten wegen weinig door tot de biomassavangsten.

Hierbij dient vermeld dat er bij elke campagne een aantal (grote) vissen werden onttrokken aan het water en meegenomen voor analyse. Gezien sommige van de meegenomen soorten sedentair gedrag vertonen (bv. paling en snoek), hadden ze ook in latere campagnes op dezelfde meetplaatsen kunnen aangetroffen worden. Het is dus niet uitgesloten dat het weghalen van die specimens het resultaat van de daaropvolgende vangsten kan beïnvloed hebben.

Op praktisch alle locaties zijn de biomassavangsten in CPUE voor de elektrovisserij hoger in de eerste twee campagnes (figuur 10). De CPUE waarden van de fuikvangsten zijn opmerkelijk hoger in de voorjaarsperioden (figuur 12). Voor de meeste locaties vingen we dan nog eens het meest in de campagne van april 2007.

Waterkwaliteit De gemeten pH waardes in de verschillende campagnes variëren tussen 6.9 en 8.3. Deze gemeten waardes zijn normaal te noemen. Wat opvalt, is dat de door ons gemeten waardes in de campagne van november 2006 (dus vóór de sanering) hoger lagen dan in de daaropvolgende campagnes en dit voor elke locatie. In de daaropvolgende campagnes schommelen de waardes allemaal rond de pH waarde 7 en meestal net iets onder. In de campagne van november 2007 maten we de laagste pH waarden maar waren deze nog steeds gelegen tussen 6.5 en 7 (figuur 14).

De gemeten zuurstofconcentraties in de verschillende campagnes liggen tussen de 4.4 mg/l en 11.1 mg/l. De gemeten zuurstofconcentraties zijn voldoende om een goede visstand te herbergen. De laagste zuurstofconcentraties worden gemeten in de campagne van november 2007 (toen werd er ook het minste vis gevangen). De hoogste zuurstofconcentraties worden gehaald in de voorjaarscampagnes. In de campagne van april 2008 worden op alle locaties concentraties boven de 9mg/l gehaald (figuur 15).

Bij de gemeten conductiviteitswaarden valt op dat de 2 meest stroomopwaarts gelegen locaties een veel lagere conductiviteit hebben dan de overige locaties en dit in alle campagnes. Deze waardes liggen rond de 300 µS/cm en zijn vrij normaal voor een natuurlijke waterloop. Op de overige locaties worden veelal waarden gemeten boven de 1000 µS/cm. Conductiviteitswaarden >1000 in dergelijke waterlopen wijzen eerder op een meer vervuild water. Deze locaties zijn dan ook gelegen stroomafwaarts de Eindergatloop waarvan bekend is dat ze vervuild water aanvoert naar de Dommel (vooral aanvoer van vervuild water van Umicore en de RWZI Lommel) (www.vmm.be). In onze campagnes zijn de gemeten waardes het hoogst in de campagnes vóór en vlak na de sanering. De laagste waarden worden gemeten in de campagne van november 2007. In de daaropvolgende campagne van april 2008 zijn de conductiviteitswaarden weer iets hoger maar blijven onder de 1000 (figuur 16).

46

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

www.inbo.be

Besluit In totaal werden tijdens de 4 campagnes samen 24 vissoorten gevangen nl tiendoornige stekelbaars, driedoornige stekelbaars, Amerikaanse hondsvis, baars, beekforel, bermpje, bittervoorn, blankvoorn, blauwbandgrondel, brasem, bruine Amerikaanse dwergmeerval, giebel, graskarper, karper, kolblei, kopvoorn, paling, rietvoorn, riviergrondel, serpeling, snoek, winde, zeelt en zonnebaars. In elke campagne is het visbestand vrij gelijkaardig. De uitgesproken dominantie van enkele (resistente) soorten zoals de driedoornige stekelbaars, riviergrondel en zonnebaars wijzen er op dat de populatie vrij eenzijdig is.

Ook is duidelijk dat het seizoen zijn invloed heeft op de gebruikte methodiek, zo waren de fuikbemonsteringen uitgevoerd in de najaarscampagnes duidelijk minder efficiënt dan in het voorjaar. Hiermee dient in vervolgonderzoek rekening gehouden te worden.

De afvissing van april 2007 gebeurde kort na de bodemsanering (maart 2007), waarvan men mag verwachten dat deze een grondige verstoring met zich meebrengt. De resultaten hebben alvast enkel lichte verstoringen (negatief effect) op de visstand kunnen aantonen.

Er waren geen duidelijke verschillen in de totaalvangsten van de verschillende campagnes. Eventuele verschillen waren vooral toe te schrijven aan seizoensverschillen tussen de bemonsteringen. Deze lichte verstoring omvat (soortendiversiteit komt in volgende paragraaf aan bod)een toename in dominantie van de drie meest voorkomende soorten.

De gemiddelde soortendiversiteit is na de ruimingwerken lichtjes gedaald. Van gemiddeld 11.1 soorten/locatie vóór de sanering naar 9.3 vlak na de sanering (april 2007).

De verdere afname tot 8.1 soorten/locatie in november 2007 herstelt zich ten dele in april 2008, naar 9.4 soorten/locatie.

De meest gevangen vissoorten op de Dommel in de vier campagnes zijn driedoornige stekelbaars, riviergrondel en zonnebaars meestal in die volgorde. Deze drie dominante soorten maakten 68 % uit van de visstand (in aantallen) vóór de ruiming (november 2006), na de ruiming nam hun dominantie ten opzicht van resistentere soorten nog toe (tot 80% in april 2007).

De ecologische kwaliteit, gemeten aan de hand van de visindex, geeft een waardebeoordeling over de visstand, gebaseerd op interacties in de visgemeenschap. De kwaliteit van de Dommel varieert tussen ontoereikend en matig, afhankelijk van de meetplaats. Er is geen significant verschil in visindex-kwaliteit in de Dommel vóór en na de ruiming.

Eventuele positieve effecten (op korte en middellang termijn) van de sanering op het visbestand waren tijdens deze bemonsteringscampagnes niet echt zichtbaar.

Misschien heeft de ruiming geen rechtstreekse impact op de visstand op korte en middellange termijn of misschien ligt het aan het feit dat er slechts een gedeeltelijke ruiming van het slib in de Dommel kon plaats vinden. Een verdere opvolging van de visstand op de Dommel zal eventuele invloeden van de ruiming op langere termijn aan het licht kunnen brengen.

De vrij grote soortendiversiteit op de Dommel, met 24 waargenomen soorten, is een indicatie dat deze rivier potenties bezit voor de ontwikkeling van een gediversifieerde visstand, met een ‘goede ecologische kwaliteit’, zoals voorgeschreven door de Europese Kaderrichtlijn Water.

www.inbo.be

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

47

Referenties Van Thuyne, G.; Goemans, G., Breine, J. en Belpaire C.(2007). Visbestandopnames op de Dommel (november/december 2006. Interne Rapporten van het instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. INBO.IR.2007.23, 17 pp.

Gebruikte afkortingen en wetenschappelijke benamingen van de aangetroffen vissoorten 10D stekelbaars, tiendoornige stekelbaars 3D stekelbaars, driedoornige stekelbaars Amerikaanse hondsvis br.Am.dwergmeerval, bruine Amerikaanse dwergmeerval baars beekforel bermpje bittervoorn blankvoorn blauwbandgrondel brasem giebel graskarper karper kolblei kopvoorn paling rietvoorn riviergrondel serpeling snoek winde zeelt zonnebaars

48

Pungitius pungitius Gasterosteus aculeatus Umbra pygmea Ameiurus nebulosus Perca fluviatilis Salmo trutta fario Barbatula barbatula Rhodeus sericeus amarus Rutilus rutilus Pseudorasbora parva Abramis brama Carassius gibelio

Ctenopharyngodon idella Cyprinus carpio Blicca bjoerkna Leuciscus cephalus Anguilla anguilla Scardinius erythrophtalmus Gobio gobio Leuciscus leuciscus Esox lucius Leuciscis idus Tinca tinca Lepomis gibbosus

Visbestanden op de Dommel in het kader van de sanering van de bodem

www.inbo.be