KIN429 ZWANGERSCHAP MAG kind1 web 10_12_19.pdf

EERSTE KIND OP KOMST

ZWANGERE VROUWEN ZIJN PRACHTIG IN ALLE FACETTEN BABYBLUES OF MEER? Soms lukt het niet om blij te zijn RELATIETIPS VOOR KERSVERSE OUDERS

Bij dit magazine KRAAMKAARTJES DENKKAARTJES CHECKLIST BABY-UITZET

Dít is Kind en Gezin!

Kind en Gezin bestaat uit een enthousiast team van verpleegkundigen, gezinsondersteuners, artsen en vrijwilligers. Ondersteund door experten staan zij klaar voor alle kinderen en hun gezin: in alle diversiteit naar gezinsvorm, afkomst, leefsituatie en overtuiging. Als het goed gaat, maar ook als het anders loopt dan verwacht. Ook voor ouders met kinderen die extra of specifieke zorg nodig hebben, is Kind en Gezin een ondersteunende partner.

Leuke drukke avondconsultatie.

pelen, nden. S a a m 9 ven Floris, eten en e wegen, m okter. bij de d

Thuis:

prek.

stig ges

een ru tijd voor

o zijn regi n i t n u e t onders en.

Elk team e kinder g n jo t e nm gezinne Samen genieten van babymassage.

Een prikje hoort

erbij.

Surf eens naar kindengezin.be!

• Lees alles over ons aanbod.

• Ontdek onze tools: namenzoeker, adressen kinderopvang, recepten, …

2

• Vind handige filmpjes en informatie per onderwerp.

• Schrijf je in op de Nieuwsbrief ‘Zwanger’ en ‘Van baby tot kleuter’.

Bestel ook onze brochures online.

• Registreer je op 'Mijn Zwangerschap' via 'mijn.kindengezin.be.'

Na je bevalling kan je hier je afspraken beheren en je vragen stellen.

Elke zwangerschap een verschillend verhaal Het is bijna 23 jaar geleden, de geboorte van ons eerste kind Thomas. Daarna kwamen Marlies en Aaron erbij. Intussen zijn het jonge volwassenen die met open blik de wereld intrekken.

Fijn om even stil te staan bij hun prille start.

Ik was ook erg bezig met wie ik als ouder wou zijn, samen met mijn partner. We kozen bewust om beiden voltijds te blijven werken en onze gezinsorganisatie samen aan te pakken.

Gelukkig mét de hulp van een schitterende onthaalouder.

De eerste zwangerschap, ongelooflijk spannend. Harde buiken, iets vroeger moeten stoppen met werken en een onverwachte keizersnede na een autorit van de kust naar Asse. De tweede zwangerschap, ook spannend. Wordt het opnieuw een keizersnede? Na een keer naar huis gestuurd te zijn door de kraamkliniek werd het een ‘gewone’ bevalling. En de derde zwangerschap? Die noemt mijn man altijd ‘een makkie’.

We zouden onze kinderen ook met een ruime blik op de wereld opvoeden én al met onze nog jonge kinderen de bergen intrekken of gaan kamperen. Ouderschap is elke dag keuzes maken, keuzes die stilaan mee vormgeven aan hoe je kind zich ontwikkelt en opgroeit.

Elke zwangerschap is een verschillend verhaal met één gemeenschappelijk element: ongelooflijk uitkijken naar, maar toch met wat spanning, twijfels, onzekerheid. En dan is het geweldig om te voelen dat je ergens terecht kan. Familie, vrienden, gynaecoloog, huisarts, Kind en Gezin, … Ik heb hen allemaal wel iets gevraagd: over harde buiken, weeën, gewichtstoename, borstvoeding, …

Een zwangerschap, mama en papa worden, kinderen laten opgroeien. Het is een ongelooflijk mooie uitdaging, met vallen en opstaan. Ik wens je veel momenten om te genieten en voor de momenten dat het wat moeilijker gaat: de nodige steun.

Veel leesplezier!

Katrien Verhegge Administrateur-generaal Opgroeien

"Zeg haar hoe mooi ze is."

p - Tekstovername

me

Firas Cha’Ban

en Gezin, Katrien

Verhegge, administra

teur-generaal

- Vlaams agentscha

Tip:

Verantwoordelijke 112/27 12/2016 Editie 2017 D/2016/4

uitgever: Kind

hapsboekje Zwangerscvan

Lees ons sboekje Zwangerschap vol informatie

Go with the flow

En andere gouden tips uit de praktijk Je bent voor het eerst zwanger. Je lichaam verandert en ook emotioneel gebeurt er van alles. Hoe komen jij en je baby deze totaal nieuwe ervaring gezond door? Dokter Firas Cha’Ban, gynaecoloog AZ St. Vincentius Antwerpen, zag duizenden zwangere vrouwen en hielp evenveel baby’s ter wereld. Stof genoeg voor een goed gesprek.

Waarom is je zwangerschap laten opvolgen belangrijk?

"Er zijn veel banale, meestal onschuldige klachten die geduid moeten worden. Zolang alles normaal verloopt, kan je ook terecht bij je huisarts als die hiervoor opgeleid is. Of bij een vroedvrouw. Een maandelijkse opvolging is wel noodzakelijk. Bij ongeveer 5% 4

van de zwangerschappen treden er problemen op. Het is aan de gynaecoloog om die vroegtijdig op te sporen en te behandelen. De 3 echo’s en een aantal specifieke tests gebeuren sowieso bij de gynaecoloog.

En ben je ongerust na een val of stoot, heb je vragen of denk je dat er iets niet klopt? Bel dan je huisarts, vroedvrouw of gynaecoloog."

Waarop moet je letten als je zwanger bent?

"Een gezonde levensstijl is écht belangrijk. Je kan problemen krijgen en te vroeg bevallen door een infectie bijvoorbeeld. Mondhygiëne, vaginale hygiëne en hygiëne van de urinewegen zijn hierbij doorslaggevend. Ga liefst vóór je zwanger bent langs bij de tandarts, drink véél water en laat seksuele fratsen achterwege.

Gezond eten is ook belangrijk, want bepaalde tekorten kunnen gevolgen hebben voor jezelf of je baby. Eet dus gevarieerd, vers en kies voor voeding van goede kwaliteit."

Wat met alcohol en roken?

"Alcohol en tabak zijn zonder twijfel giftig voor de hersenen van de foetus, in welke graad dan ook.

Hoe jonger je zwangerschap, hoe fragieler. Drink of rook dus niet, da’s nog altijd het allerbeste." * Door de hormonen spelen je emoties je vaak parten. Hoe ga je daar mee om?

"Los van die hormonen moeten we vooral loskomen van het verhaal ‘Een zwangerschap is een roze wolk’. Zwanger zijn is een fantastisch, uniek gebeuren. Maar het kan ook een enorme belasting zijn: lichamelijk en emotioneel.

Vooral je eerste zwangerschap kan mentaal lastig zijn. Je verwacht dat je gelukkig gaat zijn. En natuurlijk bén je ook gelukkig. Maar wie is er happy als je heel de dag misselijk bent? Of als je constant slecht slaapt? Ik denk dat dát weleens overschat wordt."

Hoe belangrijk zijn rust en ontspanning?

"Rust is heel relatief. Je moet je voorál goed in je vel voelen.

Luister naar je lijf en je weet wat je moet doen. Tijd nemen voor jezelf én voor je relatie is wel heel belangrijk. Vergeet niet te leven, vergeet geen relatie te hebben. Ik ben een grote fan van lichamelijke activiteit. Zolang je lichaam niet protesteert, zijn sport of beweging

De 3 gouden tips van dokter Cha’Ban

1 2 3

Go with the flow: laat het gebeuren.

Gebruik je gezond verstand en luister naar je lichaam.

Neem tijd voor jezelf en voor je relatie.

een goeie manier om je fysiek te ontladen. En het is goed voor je hoofd ook. Je moet je wel niet uitputten. Wandelen, fietsen, zwemmen, fitness, tennis, yoga: ideaal."

Doe je best prenatale oefeningen als voorbereiding op de bevalling?

"Een bevalling verloopt voor een groot deel instinctief: dat gebeurt gewoon met je lichaam. Moet je dat leren? Ik vind van niet. Persoonlijk leg ik de focus graag op de postnatale sessies, vooral voor je bekkenbodemspieren: je verstevigt dan wat uitgerekt is."

Wat is een goede ingesteldheid om naar de bevalling toe te leven?

"Zo weinig mogelijk plannen.

Laat het over je heen komen: niemand weet hoe de bevalling gaat zijn. Verloskunde is geen exacte wetenschap. Er zijn te veel variabelen, te veel verschillen.

Zoiets als een ‘bevallingsplan’ werkt niet. Vertrouw op de natuur, op je instinct. Onderga en ondervind. Communicatie tussen gynaecoloog en patiënt is op dat moment het belangrijkste. Vragen stellen en uitleg geven."

Wat is de rol van je partner?

"De ondersteunende, begeleidende rol van de partner is heel belangrijk. Doorheen heel de zwangerschap. Op elk moeilijk moment haar steunpilaar zijn, zodat ze op jou kan terugvallen.

En héél belangrijk: zeg haar hoe mooi ze is. Zwangere vrouwen zijn prachtig in alle facetten. Ik denk dat hun partners dat wat meer mogen benadrukken. En maak ook ná de bevalling en tijdens die eerste drukke maanden tijd voor elkaar: zorg dat jullie relatie niet altijd laatst komt."

* Wil je graag stoppen met roken of drinken? Kijk op tabakstop.be en druglijn.be.

Gezond eten, actief blijven en geen zorgen Céline (26), mama van Louise (3,5 maanden).

"Ik heb vooral geprobeerd om gezond te eten. Veel groenten en fruit voor de extra vitamines, veel variatie. En ik heb veel water gedronken. Omdat ik geen antistoffen voor toxoplasmose heb, lette ik op met rauwe groenten die ik zelf niet had gewassen. Vlees bakte ik goed uit. En op restaurant: géén slaatjes.

Ik leid sowieso geen zittend leven, op het werk ben ik erg actief. Ook thuis ben ik altijd met iets bezig. Mijn partner zei vaak dat ik moest relaxen of een middagdutje doen. Daar had ik geen nood aan. Op het einde van de zwangerschap moést ik wel rusten omdat mijn voeten opgezwollen waren.

Over de bevalling maakte ik me niet echt zorgen. Ik dacht: ‘Ik zie wel wat op mij afkomt.’ Toen ik op 32 weken hoorde dat de baby in stuit lag, heb ik daar veel over gelezen. Natuurlijk wou ik liefst geen keizersnede, maar met een grote, zware en eerste baby in stuitligging had ik geen keuze. Na de geboorte wou ik meteen huidcontact met Louise, voor de hechting en om de borstvoeding te stimuleren. Ik zei de vroedvrouw dat ik het niet zag zitten dat ze direct weggenomen zou worden - met traantjes erbij. Ze heeft echt geluisterd en dat stelde me gerust. Louise kreeg na de keizersnede een warmtedeken en kon zo toch 15 minuutjes bij mij liggen.

Als ze moeilijk te troosten is, kalmeert huid-op-huid haar nog altijd."

5

maanden 9 druk-druk-druk Wanneer wat regelen tijdens je zwangerschap?

MAAND

1

Foliumzuur innemen (dagelijks tot 3 maanden zwangerschap) Inschrijven op de nieuwsbrief ‘Zwanger’ van Kind en Gezin Zwangerschapsboekje invullen Kinderopvang zoeken Registreren op 'Mijn Zwangerschap' via 'mijn kindengezin.be'

MAAND

2

MAAND

Zwangerschap melden aan je werkgever/RVA (bij werkloosheid) kindengezin.be checken: leuke namen, handige lijstjes, …

Zoek een vroedvrouw in je buurt via vroedvrouwen.be

Zwangerschap melden aan je ziekenfonds Iedereen vertellen dat je zwanger bent (en veel complimentjes krijgen)

MAAND

6

MAAND

5

De babyspullen checken: wat heb je nog? Wat leen/koop je? Een geboortelijst leggen?

Naar de tandarts gaan Wens je kraamzorg na de geboorte, informeer je dan nu reeds bij een expertisecentrum kraamzorg.

6

3

Startbedrag aanvragen (zie groeipakket.be) Vanaf nu eerste klas reizen met de trein (voor de prijs van tweede klas) Niet gehuwd? Erkenning aanvragen bij de burgerlijke stand Informeren naar perinatale kinesitherapie (attest in Zwangerschapsboekje) Vaccineren tegen kinkhoest (belangrijk voor iedereen die voor je kindje gaat zorgen)

MAAND

8

Beval je in het ziekenhuis, pak dan de koffer voor jezelf en je kindje. Informeer wat ter plaatse voorhanden is (toiletartikelen voor je kindje, maandverbanden, luiers, …). Vergeet je belangrijke documenten niet (trouwboekje, akte van erkenning, bloedgroepkaart, medische kaart OCMW, Zwangerschapsboekje, …). Als je thuis bevalt, zorg dan dat je het nodige al bij de hand heb Telefoonnummers ziekenhuis, arts, vroedvrouw, kraamzorg in je gsm opslaan Babykleertjes en -spullen wassen Babybedje klaarzetten

MAAND

9

Boodschappen doen: (wasbare) luiers, verzorgingsproducten Eten invriezen voor de eerste dagen thuis Uitproberen: draagbaar autostoeltje vastmaken in de auto Veel rusten en genieten Iets leuks plannen met z’n twee

Goed geregeld

Hoe doe ik aangifte van de geboorte?

Wat is een startbedrag?

Hoelang kan je thuisblijven voor en na de bevalling?

Welke verlofmogelijkheden zijn er om borstvoeding te geven?

Ontdek hoe je je leven en werk (tijdelijk) aanpast aan jullie nieuwe gezinssituatie op kindengezin.be/zwangerschapen-geboorte.

Babyspullen on the go!

In het hart van dit magazine vind je een handige checklist voor de eerste babyspullen. Wat je zeker nodig hebt, wat handig kan zijn en waar je best even bij stilstaat. Wij vroegen enkele ouders welke spullen ze vaak, of net niét gebruikten.

MAAND

4

Zwangerschapskledij kopen/lenen Wist je dat we samen met partners infosessies organiseren over zwangerschap en geboorte?

Vraag ernaar bij je ziekenhuis, Huis van het Kind, vroedvrouw, ...

Toppers

Floppers

"Tetradoeken! Je kan er niet genoeg in huis hebben: fijn en zacht om mee af te drogen, als beschermer op het luierkussen, …."

Fatinha

"Een hele set flessen: we kochten de grote, de kleintjes, kortom het hele gamma. Jammer dat hij niet van die fles wou drinken … Daar stonden we met onze voorraad! Eerst uittesten dus en dan pas meerdere kopen!

Net hetzelfde met de fopspenen."

Winde

MAAND

7

Maak kennis met ons!

Zo zoeken we samen uit hoe we je gezin na de geboorte kunnen ondersteunen. Bezorg ons je gegevens via kindengezin.be of 078 150 100.

Geboortekaartje (laten) ontwerpen? Doopsuiker?

Inspiratie zoeken voor origineel geboortebericht op sociale media?

Ziekenhuis verkennen (Waar aanmelden? Route?

Parkeren? …)

"Een goede draagzak of -doek!

Ik ben zeker geen overdreven draagmama. Ik gebruik net zo graag de kinderwagen. Maar het is handig voor kleine boodschappen en vooral een uitstekende troost bij krampjes, reflux, onrust of ziekte."

Karen

"De meegroeistoel. Er staan er al 2 aan onze tafel. Heel gezellig als je kindje vroeg deel kan uitmaken van het tafelgebeuren."

Jessy

"Kledij die moeilijk is om aan te trekken. Onze dochter gaf vaak terug, dus moesten we haar verschillende keren per dag propere kleren aandoen. Het is ook heel handig als alles in de droogkast mag."

Steven

"Warmtegevoelige lepeltjes: ze geven veel te snel aan dat iets te warm is en het duurt lang vooraleer ze zich weer aanpassen van warm naar koud.

Gewone lepeltjes zijn goed genoeg."

Souad 7

Kinderopvang

Hoe maak je de juiste keuze?

Communicatie, vertrouwen en begrip Voor heel wat ouders is het niet makkelijk om de zorg voor hun kind uit handen te geven. Daarom is het belangrijk een opvang te kiezen waar je je als ouder goed bij voelt. Martine Schelfthout, maatschappelijk assistente groepsopvang Helihaven, vertelt hoe een goede start de basis vormt voor een vlotte samenwerking en een fijne tijd.

Hoe vind je een goede opvang?

"Dé sleutelwoorden tussen ouders en opvang zijn communicatie, vertrouwen en begrip. Zowel jij als wij willen dat je kindje zich goed voelt. Denk daarom op voorhand goed na wat voor jou belangrijk is bij je zoektocht naar een kinderopvang.

Wat verwacht je qua afstand, prijs, aantal kinderen, openingsuren, visie, activiteiten, … Zo ontdek je meteen ook wat je niet wil. Bezoek zeker een aantal opvanglocaties tijdens de openingsuren, zodat je overal de sfeer kan opsnuiven. Stel veel vragen over de werking, kijk goed rond en kies dan de opvang waar jij een fijn gevoel bij hebt en die op dat moment bij je past."

Hoe bereid je je voor op die eerste opvangdag?

"De eerste opvangdag laat je je kindje los. Het is dan ook heel normaal dat dit een emotioneel moment is. Als je zelf rustig kan blijven en een positief gevoel bij de opvang hebt, zal je kindje dit ook voelen. Sowieso zijn er 2 weken voor de start wenmomenten voor ouders en kind. Vertel de begeleidsters wat jij belangrijk vindt en praat over de gewoontes van jouw gezin rond troosten, slapen, eten, spelen, …

De opvang kan niet alles op dezelfde manier doen als thuis, maar zoekt dan samen met de ouders naar een manier die voor iedereen oké is.

Baby’s hebben hun ritme en rollen geleidelijk in het ritme van de opvang."

Hoe wordt er gecommuniceerd?

"Ouders mogen altijd bellen om te horen hoe het met hun spruit gaat, zeker de eerste dagen of na een afwezigheid door ziekte.

Verder is het ook belangrijk om ’s morgens en ’s avonds even tijd te maken om te vertellen of het kindje goed geslapen heeft, iets nieuws kan, wie het komt ophalen, … Dan kunnen wij hier overdag meteen op inspelen.

Als opvang zien we de kinderen elke dag evolueren. Merken wij iets abnormaals of heb je zelf twijfels, dan kijken we samen hoe we dit kunnen aanpakken of extra kunnen stimuleren, zowel thuis als in de opvang. Een gezamenlijke aanpak werkt het beste."

Heb je nog een tip?

"Mijn ultieme tip is ‘durven’! Zodra je vragen, frustraties, opmerkingen of twijfels hebt, durf ze dan te bespreken met je opvang.

"Durf je vragen, frustraties, opmerkingen of twijfels te bespreken."

Martine Schelfthout

8

Doe dit niet alleen bij de start van de opvang, maar gedurende de hele opvangperiode. Dan kan je samen een oplossing zoeken: goed voor je kindje, goed voor jezelf én goed voor de opvang! Weet dat jij als ouder dé expert van je kindje blijft, maar dat de kinderopvang je graag ondersteunt!"

KIES JE OPVANG MET JE HART Annick (33), mama van Ward (2 jaar).

"Als bewust alleenstaande mama heb ik ook de opvang bewust gekozen. Ik heb verschillende adressen bezocht en de voor- en nadelen tegen elkaar afgewogen: afstand, openingsuren, opvoedstijl, infrastructuur en accommodatie.

Een dagtarief op basis van inkomen was voordeliger voor mij. De ‘klik’ was er bij een opvang met genoeg plaats om buiten te ravotten. Mijn zoontje groeit er op in een minisamenleving met verschillende culturen en nationaliteiten.

Een goede band met de opvang vind ik superbelangrijk: je kind brengt er heel wat uurtjes door en moet er dus gráág zijn. En als ouder moet je er óók een goed gevoel bij hebben. Bij ons was er een eerste kennismaking toen ik zwanger was, na de geboorte een wenmoment met mama en nadien nog eentje alleen. De eerste dag hebben we uitgebreid afscheid kunnen nemen. Die hele eerste week mocht ik ’s middags bellen om te horen hoe het ging: of hij goed gedronken en geslapen had, of hij niet te veel geweend had. Dat stelde mij echt wel gerust.

Alles wordt genoteerd in een heen-en-weerboekje en we briefen elkaar ’s morgens en ’s avonds ook kort mondeling.

Er zijn geregeld activiteiten waarbij de (groot)ouders betrokken worden, er zijn voorleesmomenten, een jaarlijks feest enzovoort. Als je dan zijn gelukkige gezichtje ziet en als het vertrouwen er is, komt die goede band vanzelf.

En als hij ziek is? Zorg dan voor een plan B. Ik heb een ‘noodboekje’ met de gegevens en de planning van familie en vrienden. Toen ik pas bevallen was, hebben er verschillende mensen aangeboden om af en toe op Ward te passen: zo is er elke weekdag wel iemand die kan inspringen indien nodig. Heel handig (lacht). Ik heb ook al beroep gedaan op de opvang voor zieke kindjes van het ziekenfonds. De dag nadat je hen belt, komt er een professionele oppas aan huis. Een aanrader."

Je kan niet vroeg genoeg beginnen zoeken naar kinderopvang, best zodra je zwanger bent. Weet ook dat je door opvangtekort in bepaalde steden niet altijd een uitgebreide keuze hebt.

Meer info over kinderopvang en opvangadressen op kindengezin.be/kinderopvang/ouders.

9

Babyblues of meer?

Soms lukt het niet om blij te zijn

Een post-partumdepressie begint meestal binnen de 6 weken na de bevalling. De tekenen herkennen en hulp zoeken, zijn enorm belangrijk. Want een depressie die niet behandeld wordt, kan jaren aanslepen. Dokter Bie Peuskens is psychiater en biedt onder meer individuele ondersteuning en ondersteuning aan koppels in de perinatale periode.

Wat is het verschil tussen babyblues en een postpartumdepressie?

"Babyblues zijn heel normaal. Ze gaan vanzelf over. Ongeveer 80% van de mama’s moet hier na de geboorte 2 à 3 dagen door. Als die somberheid of lusteloosheid langer dan 2 weken duurt of als het té heftig wordt, moet je hulp zoeken. Bij de huisarts bijvoorbeeld. Het is belangrijk dat ouders weten dat ze ook hún verhaal en niet alleen dat van hun kindje, kwijt kunnen bij Kind en Gezin."

Waarom krijgen sommige mama's een depressie?

"Een post-partumdepressie komt bij 10 à 20% van de mama’s voor. We zien dat er vaak al tijdens de zwangerschap depressieve klachten zijn. Je zou denken ‘het zijn de hormonen’, maar de rol van hormonen bij een post-partumdepressie is onduidelijk en waarschijnlijk overroepen. Het gaat eerder om een samenloop van biologische, psychologische en genetische factoren. Een voorgeschiedenis van depressie, relatieproblemen, gebrek aan sociale steun en een samenloop van stresserende gebeurtenissen kunnen een risico zijn."

Is een post-partumdepressie te voorkomen?

"Onrealistische verwachtingen vóór de geboorte maken het je nadien moeilijk. Het is normaal dat je moedergevoel je niet meteen overvalt, dat je niet direct weet hoe je je baby kan sussen, … Als mama kan je al tijdens de zwangerschap oefenen om ‘ja’ te zeggen

"Ouders moeten ook hún verhaal kwijt kunnen."

Bie Peuskens 10

op hulp die je aangeboden krijgt. Je kan uitzoeken van wie je hulp krijgen fijn vindt, tegen wie je durft zeggen dat je je minder goed voelt, wie jouw vertrouwenspersoon kan zijn."

Welke rol kan je partner spelen?

"Een geboorte is een ingrijpende gebeurtenis voor de mama én haar partner. Het is logisch dat je dan wat dingen in vraag stelt: je verleden, je relatie met je ouders, …

Je moet toelaten dat dat ineens op je afkomt en erover praten.

De rol van de partner is sowieso onmiskenbaar. Als partner voel je vaak het snelst aan hoe het met je vrouw gaat, herken je als eerste kleine veranderingen. Veel belangrijker nog is je ondersteunende rol: jij vormt de cocon die mama en baby beschermt. Voor hen voelt het veilig als jij die positie inneemt."

Wat kan je omgeving doen?

"Als de mama somber blijft, is het belangrijk om haar gevoelens niet weg te praten met ‘het gaat wel voorbij’ of ‘bijt eens op je tanden’. Haar ondersteunen met kleine dingen betekent heel wat: de baby overnemen zodat ze kan douchen, haar laten bijslapen, zorgen dat ze niet te vaak alleen is als ze angstig is. Hoewel het je misschien zelf onzeker of bang maakt, zeg haar dat je ziet dat ze het moeilijk heeft. Dat ze zich er niet voor hoeft te schamen.

Stel haar gerust dat ze geholpen zal worden."

Zorg als ouder óók goed voor jezelf "We proberen het taboe van een post-partumdepressie zoveel mogelijk te doorbreken. Élke mama vragen hoe ze zich voelt, écht luisteren naar het gezin en als het nodig is hulp inschakelen, dát vind ik een van onze belangrijkste taken. En benadrukken dat je er pas voor je kind kan zijn als je er regelmatig ook ‘voor jezelf’ bent. Hoe je dat doet? Door je batterijen op te laden met een goed gesprek. En door tijd te maken voor de dingen die je blij maken. Héél belangrijk."

Mieke Danschutter, medewerker Kind en Gezin

Een post-partumdepressie, óók bij papa’s Ook als kersverse papa kan je overspoeld worden door je nieuwe verantwoordelijkheden. Je omgeving verwacht dat je je vanzelf aanpast, maar zo evident is dat niet altijd. Heel wat papa’s hebben kort voor of na de geboorte het gevoel dat ze niet goed voorbereid zijn. Ze maken zich zorgen of ze die vaderrol wel gaan aankunnen. Vaak lukt het vrij snel om deze gevoelens te plaatsen, maar soms blijven ze hangen. Prikkelbaarheid, vermijdingsdrang (weg willen uit huis) of zelfs agressief gedrag zijn kenmerkend voor een postnatale depressie bij papa's. Heb je het gevoel dat je vaderrol je overweldigt? Durf erover praten met een vertrouwenspersoon, met je huisarts of met de verpleegkundige van Kind en Gezin.

Je moét niet FULLTIME mama zijn Noor, maatschappelijk werkster, mama van een dochter (3 jaar) en zoon (1 jaar) kreeg meer dan 6 maanden na de geboorte van haar dochtertje een post-partumdepressie. Bij haar tweede kind ging het wél meteen goed.

"Ik heb pas hulp gezocht toen ik op instorten stond. Ik werd opgenomen met een foute diagnose, zonder mijn dochtertje. Het was de hel, overleven.

Met mijn laatste krachten heb ik me laten opnemen in de moeder-kindeenheid in Zoersel. Daar luisterden ze echt naar mijn verhaal. Na een week voelde ik me al meer ‘mezelf’.

Sommige mensen staan er niet bij stil hoeveel impact een zwangerschap en een bevalling kunnen hebben. Ze denken dat vrouwen met een postpartumdepressie niet goed voor hun kindje zorgen.

Ik zorgde heel goed voor haar, maar ik haalde mezelf altijd onderuit. Je kan van niemand zeggen ‘dit is niet iemand om een post-partumdepressie te krijgen’. Zelfs de meest nuchtere persoon komt in een kwetsbare positie.

Je wordt na een geboorte overstelpt met ‘goede’ raad. Ik durfde die niet te filteren uit angst dat ik mijn kindje tekort ging doen. Ik had ook geen vriendinnen met baby’s die me lieten merken dat élke mama wel eens met iets worstelt. Toen de vroedvrouw na de geboorte van mijn zoontje zei hoe goed ik het deed, deed dat zo’n deugd! Je hebt iemand nodig die zegt: vertrouw op jezelf, doe waar je je het best bij voelt. Je moet er vanuit gaan dat jij als ouder je kind het beste kent.

Na mijn eerste zwangerschap had ik hulp aan huis. Dat hebben we de tweede keer niet meer gedaan. Ik heb niet graag veel mensen in huis. Als aangeboden hulp niet bij je past, moet je die niet inschakelen. Wel ging mijn tweede kindje al snel een dag per week naar de opvang. Het mag geen taboe zijn om tijd voor jezelf te nemen. Als je daar energie van krijgt, ben je toch een eens zo goede mama? Ik had na mijn eerste kindje het idee van ‘dit is nu mijn leven en ik moet dat installeren’, maar alles verandert zo snel - borstvoeding, flesjes, papjes, ... - dat het vanzelf in elkaar vloeit.

Elke mama denkt wel eens dat haar leven voorbij is.

Je leven verandert, maar je blijft ook zus, vriendin of collega. Je moét niet fulltime mama zijn."

11

Je houvast tijdens de arbeid Als je bevalt in het ziekenhuis komt de arts er terug bij als het hoofdje van de baby zichtbaar is. Je wordt de uren vooral opgevolgd en bijgestaan door een vroedvrouw. Zij (of hij) is de schakel tussen jou en de arts.

Een gesprek met Elke Roggen, zelfstandige vroedvrouw.

"We bouwen vaak een hechte band met je op."

Elke Roggen 12

Welke rol speelt de vroedvrouw bij de bevalling?

"Ze checkt hoe je ontsluiting vordert, ze interpreteert de harttonen van de baby en ze verwittigt de arts op het juiste moment. Ze stelt je gerust en helpt je om je schaamte te overwinnen. Vooral bij een eerste kindje is er toch die schrik voor het onbekende. Daarnaast toont ze je hoe je de weeën en de pijn opvangt: onder water, onder de douche, op een zitbal, … Als je komt bevallen bouwen we vaak een hechte band met je op.

Eigenlijk is je vroedvrouw echt een vertrouwenspersoon."

In welke houdingen kan je bevallen?

"Gehurkt, in zijligging of onder water. Dat is zeker niet pijnloos: wie onder water bevalt, krijgt geen epidurale. De motivatie en aanmoediging van je vroedvrouw zijn dan heel belangrijk. Plan niet te veel op voorhand, een bevalling is onvoorspelbaar: je ondervindt tijdens de arbeid wel wat bij je past, waar je je goed bij voelt. Je kan rekenen op je vroedvrouw en ook de arts weet wat hij doet.

Vindt hij dat je een knip nodig hebt? Dan gaat hij knippen om inscheuren te voorkomen."

Is het nodig dat er na de bevalling een vroedvrouw thuis komt?

"Wat enorm belangrijk is, is dat je na de bevalling tijd neemt om te herstellen, om te rusten en om te genieten van je pasgeboren kindje.

Wie in het ziekenhuis bevalt, gaat vaak op dag 3 naar huis. Ik ben zeker voorstander van een kort ziekenhuisverblijf want je herstelt sowieso sneller in je vertrouwde omgeving. Maar contacteer op voorhand al een vroedvrouw. Je kan dan tijdens je zwangerschap al kennismaken en de eerste dagen na de bevalling komt ze je thuis verzorgen. Je kan haar alles vragen en ze geeft je graag tips en advies bij de voeding. Zeker doen, dus."

VERKORTE LIGDUUR. EN NU? Vroeger verbleef je na de bevalling meestal 4 à 5 dagen in de ziekenhuis. Nu is dat bij een ‘gewone’ bevalling vaak nog 2 à 3 dagen. Maar dat hoeft geen probleem te zijn. Je kan de eerste dagen rekenen op de medisch gespecialiseerde zorg van een vroedvrouw voor jou en je baby. En op een kraamverzorgende die je helpt bij de verzorging van je baby én bij het huishouden. Ook familie en vrienden steken vaak graag een handje toe.

"De bevalling was heel raar maar toch ook geweldig.

Ik was helemaal in trance.

Je hebt er samen naartoe geleefd, dan is het moment daar en is het wel even stressen. Maar dan ineens is je eigen kindje daar."

Leen, mama van Mauro

SLIM: STOP DEZE MUST HAVES ÓÓK IN JE KOFFER Wat niemand je vertelde, maar wél superhandig. Deze praktische spullen geven je kraamdagen extra glans.

Lipbalsem: puffen en hijgen droogt je lippen uit. We geven het maar mee.

Herinneringsboekje: laat je bezoek er een welkomstboodschap voor je baby in schrijven.

Een pen: onmisbaar.

Je vindt er nooit een als je er een nodig hebt.

Afwasmiddel en keukenhanddoek: bubbels in een proper glas. Gezondheid!

Kraamkaartjes, te bestellen via kindengezin.be: de ultieme cadeautip voor je bezoek.

Nagellak: je ziet eindelijk je tenen terug!

Kleingeld voor de parking en voor een drankje of snack uit de automaat.

De krant van de geboortedag of het blaadje van de scheurkalender: later is het een leuke herinnering voor je kind.

13

Je wordt mama, je wordt papa De ideale opvoeding? Die bestaat niet. Bij de geboorte krijg je geen handleiding, geen codes, geen garantie en geen stappenplan.

Opvoeden is vaak met vallen en opstaan. Maar hoe zorg je er dan voor dat je kind zich veilig voelt en zich optimaal kan ontwikkelen? Uit onderzoek blijkt dat kinderen het meest gebaat zijn met warme, ondersteunende ouders die duidelijkheid bieden en grenzen stellen. Dat heet positief ouderschap.

Positieve aandacht en steun doet groeien Betrokken ouders geven hun baby een vliegende start. Klinkt goed, maar wat betekent dat precies?

Eigenlijk is het heel simpel: reageer als je kind contact met je zoekt en zorg dat je er bent voor je baby als hij je nodig heeft. Je doet dit meestal al spontaan. Geluidjes maken als je baby brabbelt, lachen en oogcontact maken (heel belangrijk!). Knuffel, wieg, aai en masseer je baby als hij blij is. Zo ontdek je wat hij fijn vindt en wat hem ontspant. Je leert ook snel wat je baby nodig heeft als hij zich minder prettig voelt. Heeft hij honger? Is hij moe? Of heeft hij een verse luier nodig?

Zo ontstaat er een fijne en warme uitwisseling tussen jou en je kind. Je baby leert dat hij je kan vertrouwen en gaat zich veilig hechten. En dat is superbelangrijk voor zijn latere ontwikkeling.

14

Kan je ook te véél aandacht geven?

Toch wel. Je kind leert altijd het meest door zélf dingen uit te proberen, ook al lukt dat niet direct.

En daar draait opvoeden uiteindelijk om: je kind zachtjes loslaten zodat hij uiteindelijk letterlijk én figuurlijk op eigen benen kan staan.

Toon waar hij niet mag aankomen (de computer, de keukenkast, …).

In het begin is dit vooral voor zijn eigen veiligheid. Later stel je ook grenzen omdat je als ouder bepaalde zaken belangrijk vindt: je wil bijvoorbeeld dat je kind ‘dank je’ zegt als het iets krijgt.

Grenzen en structuur zorgen voor duidelijkheid Van zodra je kindje begint te kruipen zijn een veilige omgeving én grenzen stellen belangrijk.

Geef je kind de kans en de ruimte om veilig de wereld te ontdekken.

Rondkruipen in de tuin, de bloemen voelen, tussen de kussens rollen, …

Veel ervaringen opdoen is goed voor de ontwikkeling van je baby.

Moedig hem dus zeker aan als hij nieuwe dingen kan of ontdekt: ‘Wauw, je hebt zelf de blokjes op elkaar gezet.’

Let wel: te veel verbieden of strakke grenzen stellen, laat niet veel ruimte om te proberen. Voor jou is het vermoeiend om de hele dag rommel op te ruimen, te zeggen dat hij zijn handjes niet vuil mag maken, ...

Bekijk wat je kind al kan en wat nog niet. De omgeving aanpassen in plaats van druk op je kind te leggen, neemt al veel spanning weg. Leg een stuk plastic over het tapijt zodat het niet vuil kan worden, kies kleren die wél vuil mogen worden en sluit kasten af zodat je kind ze niet open krijgt.

Grenzen aangeven? Toon hem waar de tuin eindigt en de straat begint.

Lees meer op kindengezin.be/opvoeding.

EVEN HUILEN IS BEST OKÉ Er zijn voor je kind betekent niet dat je altijd moet springen als je baby een kik geeft. Dat hou je niet lang vol. Het kan je als ouder zelfs onderuit halen. Je baby mag dus gerust eventjes wenen. Bij het naar bed gaan bijvoorbeeld, komt je kindje vaak al tot rust als hij weet dat je even in de buurt blijft, als je sssh-geluidjes maakt en als je zijn hoofdje aait. Zo ben je er voor je kind, maar geef je het ook de kans om zelf in slaap te leren vallen.

EEN BABBEL OVER OPVOEDING KAN ALTIJD "Vraag de medewerkers van Kind en Gezin gerust om begeleiding of advies als je opvoedingsvragen hebt. Soms ben je als ouder heel snel op de goede weg, soms is intensieve begeleiding nodig via het ‘Spreekuur Opvoedingsondersteuning’. Wat werkt voor jouw gezin? Dat zoeken we op eenvoudig verzoek graag samen uit."

Yves Debbaut, expert opvoedingsondersteuning Kind en Gezin

GEBRUIK DE DENKKAARTJES in het hart van dit blad om samen met je partner even stil te staan bij ouderschap en opvoeden

"Positivisme is heel belangrijk.

Ook als het moeilijk is. Geef veel knuffels.

Ik vind dat dat nodig is.

Ook als vader kan je veel doen."

Sven, papa van Elena 15

Borstvoeding is 100% biologisch,

zonder bewaarmiddelen.

Borstvoeding is duurzaam, milieuvriendelijk en zero waste.

Borstvoeding kost niets.

Elke druppel is zo’n gezondheidswinst!

Het borstvoedingsverhaal van Laure (30) en Ulrike (31), maman en mama van Alice (2 maanden).

"Als je borstvoeding geeft, breng je veel tijd door met je baby. Honger of krampen? Moe? De borst biedt troost. En elke druppel is zo’n gezondheidswinst! De geboorte verliep vlot, de start van de borstvoeding minder. Alice zag ‘geel’ en was slaperig: aanhappen ging niet vanzelf. Als ze toch de borst beet had, was dat niet altijd juist. Ik kreeg tepelkloven waardoor ik het aanleggen uitstelde. En je melkproductie komt pas goed op gang door váák aan te leggen.

Thuis riepen we de hulp in van Maja, de verpleegkundige van Kind en Gezin én van Simonne, een lactatiekundige van Kind en Gezin. Simonne kon niet enthousiaster zijn. ‘Wauw, wat een supermama!’ De borstvoeding was écht een strijd en dan zijn felicitaties omdat je het al zo lang volhoudt zó welkom. Het is belangrijk je te laten begeleiden door mensen die daarvoor opgeleid zijn. Simonne zag meteen dat Alice niet goed kon aanhappen omdat ze haar hoofdje niet genoeg 16

naar achter kon bewegen. Ze gaf me de tip om in mijn borstvoedingskussen een kuiltje te maken en om bij elke voeding te checken of ze haar hoofd goed kon bewegen.

En dat lukte!

Als mijn vrouw me niet zo gesteund had, was ik misschien snel gestopt. Ulrike deed die eerste weken het huishouden en bracht mijn eten voorgesneden: zo kon ik met één hand eten terwijl ik borstvoeding gaf (lacht). Normaal ben ik heel optimistisch, heb ik veel zelfvertrouwen, maar nu was ik onzeker. Het is je eerste kind, je wil dat je baby goed bijkomt. Als dat dan niet gebeurt, twijfel je aan alles. Ulrike heeft mij met de voeten op de grond gezet: ‘Alice is actief, alert, ze ziet er gezond uit, haar gewicht is normaal, …

Goed bezig, dus!’

Weet je, iedereen geeft advies: ‘Doe dit, doe dat.’ Moeilijk, want op den duur weet je het écht niet meer. Maja zegt: 'Maak uit welke mama je wil zijn en doe waar je je goed bij voelt.' Dat vind ik zo positief aan haar."

Geef ik borstvoeding of niet?

Een actuele vraag Neen borstvoeding is heel natuurlijk. Toch bepaalt vooral de omgeving hoe we ermee omgaan. Een gesprek met Prof. dr. Philip Hermans, Sociale en Culturele Antropologie aan de KU Leuven.

Mama’s stellen zich in deze tijd meestal de vraag: geef ik borstvoeding of niet? Was dit altijd zo?

"Borstvoeding was een constante tot het einde van de 19de eeuw: elke moeder gaf borstvoeding. De vraag of ze de borst zou geven of niet stelde zich niet. Toen was de vraag vooral: hoe voed ik mijn kind als borstvoeding niet lukt? Alleen de rijken konden borstvoeding uitbesteden aan een 'min'. Toen de voedingsfirma's in het begin van de 20ste eeuw formules ontwikkelden ter vervanging van borstvoeding was er voor het eerst in de geschiedenis een alternatief.

Oorspronkelijk was kunstvoeding dé redding voor vondelingen, wezen en andere baby’s die niet aan de

Stapje voor stapje Christel Geebelen, lactatiekundige IBCLC en beleidsmedewerker borstvoeding van Kind en Gezin “We leggen graag de klemtoon op je goed informeren en dan gewoon proberen. Dat is de grootste stap voor iedereen die borstvoeding overweegt. Proberen dus, met alle steun en praktische hulp rondom het gezin. Borstvoeding opstarten is voor heel wat mama's niet zo simpel, maar iedere stap die je onderneemt is een overwinning. De focus ligt op het

borst gevoed konden worden. Maar al gauw lonkte de wereldmarkt. De vraag 'borstvoeding of niet', ontstond dus in deze periode. Het aantal borstvoedende moeders verminderde, met als dieptepunt 1960 tot 1970.

De tijdgeest speelde zeker een rol: de opkomende emancipatie 'bevrijdde' de vrouw en ook film en tv linkten de borst eerder met erotiek dan met voeding."

Elke maatschappij gaat anders om met borstvoeding. Zijn hier voorbeelden van?

"Bij ons denken we vooral in termen van het kerngezin (mama, papa, kinderen). In bepaalde culturen waarin de uitgebreide familie nog een grote rol speelt, moet de pas bevallen moeder binnen blijven. Het lijkt een negatief verbod, maar eigenlijk

beeld van de 4 keer 6: 6 uur 6 dagen - 6 weken - 6 maanden.

Die eerste druppeltjes borstvoeding, het colostrum, geven meteen een immuniteitsboost aan een pasgeboren baby. Borstvoeding geven, dat is iets dat je moet leren. Daarom staat de tweede 6 voor de eerste 6 dagen waarbij de melkproductie op gang komt. Dat is wennen en oefenen en kan in het begin ongemak of pijn veroorzaken. Als een mama na 6 dagen nog pijn ervaart, is het goed om sowieso raad te vragen aan een

beschermt het de moeder. Als je niet buiten mag, kan je niet gaan werken en kan je dus langer borstvoeding geven. Andere vrouwen uit de omgeving van de moeder nemen haar taken dan over.

In sommige landen bepaalt de wet dat een moeder het recht heeft om borstvoeding te geven in het openbaar. Vind je dit aanstootgevend en zeg je dit? Dan ben je strafbaar.

In het Westen twijfelen mama’s wel eens of ze genoeg melk aanmaken met genoeg voedingsstoffen.

In andere culturen twijfelt men minder. Daar leeft soms wel de idee dat moedermelk kan ‘bederven’: door bepaalde voedingsmiddelen, maar ook door hekserij of het niet respecteren van bepaalde taboes, bijvoorbeeld vrijen in de borstvoedingsperiode."

professional. Vaak kan een andere aanlegmanier de pijn wegnemen of kunnen ‘aanhaptips’ het verschil maken. Na 6 dagen wordt borstvoeding geven makkelijker.

Vanaf 6 weken is er een echt ritme en wordt het genieten. Dan kan een mama, als ze het ziet zitten en het praktisch haalbaar is, mikken richting 6 maanden of zo lang ze dat wil natuurlijk. 6-6-6-6 dus, waarbij elke 6 het absoluut waard is om heel fier op te zijn.”

"Elke 6 is het absoluut waard om heel fier op te zijn."

17

Hoe overleeft mijn relatie die eerste babyweken?

Je baby wordt geboren en dan ben je behalve een koppel ook allebei ouder. Dat is een serieuze aanpassing: soms is het puur genieten, soms is het afzien. Dat je relatie hierdoor even onder druk kan komen te staan, is normaal. Maar liefst niet te lang. Vanuit een jarenlange ervaring in haar praktijk voor relatietherapie en oudercoaching geeft Katrien Ballinckx eenvoudige tips om na de bevalling toch met elkaar verbonden te blijven.

Waarom staat een relatie na de geboorte onder druk?

"Een eerste kindje neemt al je tijd en energie in beslag. Alles is nieuw en dat is sowieso een hele aanpassing.

Je wil het zo goed mogelijk doen en je lichaam moet nog herstellen. Ook emotioneel en organisatorisch moet je op zoek naar een nieuw evenwicht.

Misschien durf je nog niet helemaal te vertrouwen op je moederinstinct?

Je moet wennen aan je baby, er voeling mee krijgen en er een band mee opbouwen. Dan blijft er weinig tijd over voor jezelf. Door de gebroken nachten, de hormonen en alle emoties is de kans groot dat je moe en prikkelbaar bent of minder kan verdragen. En dan klaagt je partner dat je ‘alleen maar’ met de baby bezig bent."

18

Wat is de valkuil hier?

"Dat je zo’n periode meemaakt is normaal, maar het mag niet blijven duren. Want dan komt er afstand. Dan groei je als koppel uit elkaar. Het is dus echt wel belangrijk om je relatie de nodige aandacht te blijven geven en dat je daarnaast ook tijd voor jezelf neemt. Dat is niet egoïstisch, integendeel."

Hoe ga je dan best om met je partner?

"Je partner niet buitensluiten en zoveel mogelijk betrekken bij de verzorging van en de omgang met de baby is al een goed begin. Door jullie kind te dragen, te knuffelen en te troosten krijgt de andere ouder óók de kans om een band met het kind op te bouwen en jij hebt meer

ademruimte. Geef die baby dus wat vaker uit handen, het is een teken van vertrouwen in je partner. Ook al doet die het anders dan jij."

Kan je vermijden dat je die eerste weken naast elkaar leeft?

"Het is zeker de moeite om het te proberen. Als je moe of gestrest bent, let er dan op om dit niet altijd op je partner af te reageren. Zo duw je hem weg. Práát met je lief, probeer frustraties uit te spreken en vraag eventueel concreet om hulp. ‘Ik ben op. Ik heb tijd nodig voor mezelf.

Hij weent al de hele dag. Kan jij overnemen?’ Zo voelt je partner zich nodig. En dat komt heel anders over dan wanneer je snauwt en klaagt."

Hoe zorg je voor contact als het toch al zo druk is?

"Vaak zit het in kleine dingen. Het gaat erom dat je laat merken en voelen dat er nog aandacht is voor elkaar. Dat je elkaar ondanks de drukte niet vergeten bent. Dat doe je door te praten en even tijd te

maken voor elkaar. Dat hoeft niet te betekenen dat je een weekend moet boeken, hé. Je kan ook thuis een kwartier voor elkaar uittrekken: even in elkaars armen liggen. Of het met z’n tweetjes in de zetel gezellig maken in plaats van tv te kijken."

Wat met intimiteit en seks?

"In het begin is het normaal dat je daar minder mee bezig bent, maar op een bepaald moment moet je

vindt. En dan helpt het natuurlijk als je emotionele band goed zit.

Anders volgt er wel eens een lijst met excuses om niet te moeten vrijen. Ook daarin moet je als mama leren loslaten, leren genieten van het moment. Dat lijkt makkelijker gezegd dan gedaan, maar het loont wel. Blijf je te veel in die moederrol zitten? Dan is het aan je lief om je daar op een zachte manier even uit te trekken."

eigenlijk door een rouwproces. Dat beleef je voor een deel samen, maar elke partner verwerkt het ook op zijn eigen manier, of gaat er anders mee om. Het blijft belangrijk dat je elkaar daar niet in verliest, dat je praat.

Dat je elkaar niets gaat verwijten en dat je de reactie van je partner juist interpreteert. Sommige mensen huilen veel, anderen trekken bijvoorbeeld de natuur in. Iedereen is anders."

De 3 beste relatietips

"Laat merken en voelen dat er nog aandacht is voor elkaar."

Katrien Ballinckx

het wel weer opnemen. Wanneer is je lichaam er klaar voor? Dat hangt voor een groot deel af van hoe de bevalling verlopen is en duurt doorgaans een week of 6.

Toch is het belangrijk dat je elkaar op intiem en seksueel vlak weer

Stel: het is niet gelopen zoals verwacht. Jullie kindje is ernstig ziek of overlijdt. Hoe ga je daar als koppel mee om?

"Je moet de nieuwe situatie leren aanvaarden en het verdriet een plek geven. Hoe moeilijk dat ook is. Je gaat

van Katrien Ballinckx

1 2 3

Een gelukkige relatie zorgt voor gelukkige kinderen. Blijf daar dus in investeren.

Zet jezelf niet te veel onder druk.

Je mág fouten maken.

Zoek op tijd professionele hulp als je merkt dat je elkaar kwijt raakt.

Van kop tot teen Haar

Oren

Was het haar af en toe met een zachte babyshampoo, spoel goed na.

Melkkorstjes komen vaak voor. Het hoofdje inwrijven met amandel- of babyolie en de schilfers voorzichtig uitkammen, helpt.

Achter de oortjes reinigen: een doekje, gaasje of propje watten met wat babyolie is ideaal. Gebruik liever geen wattenstaafjes in de gehoorgang: het trommelvlies kan beschadigd worden en je duwt het oorsmeer dieper in het oor.

Gezicht

Nagels

Was het gezicht enkel met water.

No soap! Heeft je baby zuigelingenacné?

Goed nieuws: de puistjes verdwijnen spontaan, een behandeling is meestal niet nodig.

Nagels knippen moet pas vanaf 4 à 6 weken.

Gebruik een nagelschaartje met stompe punten dat je vooraf ontsmette. Altijd recht afknippen!

Bij een kindje jonger dan

1 maand vijl je eventuele haakjes aan de nageltjes

best weg.

Huid Baby’s huidje is gevoelig.

Dagelijks in bad hoeft niet: het droogt de huid uit en veroorzaakt irritatie.

Tip: knippen gaat véél beter als je baby rustig is.

Navel De navelstomp ziet er een beetje raar uit, maar vraagt niet veel verzorging.

Wassen met water en zeep (in bad mag!) en goed afdrogen.

Is hij droog en verschrompeld?

Dan mag de navelklem eraf.

Binnen de 15 dagen na de geboorte valt het stompje meestal af. Zie je roodheid, zwelling, vochtafscheiding of etter? De arts weet raad.

Meer weten?

Surf naar kindengezin.be/verzorging. en bekijk daar ook onze filmpjes!

Billetjes Goed gedronken? Verse luier!

Zeker als je baby stoelgang maakte. Vuile billetjes was je met water en zeep, of reinig je met babylotion. Vochtige doekjes? Liever niet dagelijks.

"De verzorging van je baby is zo waardevol.

Zonder dat je het beseft ‘werk’ je tijdens die dagelijkse routine aan je sterke band, je laat je baby genieten van je aanrakingen en de liefde die je uitstraalt, je kan samen communiceren en bewegen. Onmisbaar om je kindje met een veilig gehecht gevoel de wereld te laten verkennen."

Ymke Verhofstadt, medewerker Kind en Gezin

Je moet aan zoveel denken Pascale, mama van Dalyne (5 maanden) vertelt.

"In de kraamkliniek was er hulp, er was altijd iemand in de buurt. Thuis ben ik alleen met de baby en ik kan geen beroep doen op een partner of familie. Ik ben geboren in Kameroen en woon nog maar een paar maanden in België. Ik moet echt alles alleen doen. Soms is dat heel zwaar.

De eerste weken heb je enkel maar tijd voor de baby. Zelf voor het eerst een badje geven, luiers wisselen, voeden, … dat was geen probleem. De vroedvrouw in de kraamkliniek had me getoond hoe alles moest. En de kraamhulp heeft het me ook nog eens uitgelegd. Ze hielp in het huishouden en verzorgde de baby.

Na een tijdje ging het vlot.

Je moet wel aan zóveel denken!

Als je buiten gaat, mag je niks vergeten: luiers, doekjes, extra kleertjes, slabbetjes, …

Toen mijn baby 4 maanden was, had ze koorts. Ik heb haar bij me genomen om haar goed op te volgen.

Met minder warme kleertjes en veel drinken, was de koorts gelukkig snel voorbij. Ik heb geen arts moeten bellen."

Verzorgingstas Op stap. Wat moet er in de verzorgingstas?

Kijk voor een handige lijst op kindengezin.be/ verzorging/elke-dag.

Eerste hulp bij koorts Bij een infectie, een kinderziekte of na een vaccin kan de temperatuur van je baby hoger zijn dan 38°C: je kindje heeft koorts.

Wat nu?

• Observeer je baby goed. Drinkt hij goed? Huilt hij? Speelt hij? Hoe is zijn ademhaling? Huidskleur? Heeft hij pijn?

Is hij alert? Het helpt je inschatten of je al dan niet naar de arts moet en de info is sowieso nuttig voor de arts.

• Leg je baby vaker aan, geef extra melkvoeding of extra water (als je baby ouder is dan 6 maanden).

• Vraag bij baby’s jonger dan 3 maanden altijd eerst het advies van je arts voordat je een koortswerend middel geeft.

Wanneer naar de dokter?

Baby < 3 mnd koorts ≥ 38°C (ook na een vaccin)

Baby 3 - 6 mnd koorts ≥ 39°C

Alle leeftijden bij ongerustheid of alarmsignalen (bv. blauw-rode puntvormige vlekjes, moeilijk wakker te krijgen, niet meer drinken).

Meer weten? Kijk ook op kindengezin.be/gezondheid-en-vaccineren/koorts.

Slaap kindje, slaap op je rug Kind en Gezin startte midden jaren 90 met wiegendoodpreventie. Uit onderzoek bleek immers dat een veilige slaaphouding én een veilige slaapomgeving wel degelijk een rol spelen om wiegendood of het plots overlijden bij gezonde baby’s tot 12 maanden te helpen voorkomen, zowel overdag als ’s nachts.

Veilig slapen, minder wiegendood In 1994 stierven er in Vlaanderen nog 104 baby's aan wiegendood. Een jaar later waren dat er 64 en in 2016 nog 14.

Maar ook nu wiegendood minder dreigend lijkt, blijft het levensbelangrijk om de tips over veilig slapen toe te passen.

Veilig slapen is op de rug slapen De spectaculaire resultaten waren in de eerste plaats toe te schrijven aan de 'back-to-sleep' of de rugligging als enige veilige slaaphouding. Buikslapertjes raken immers vlugger oververhit, hun ademhaling stokt vaker en ze ademen meer uitgeademde lucht in die minder zuurstof bevat. Een slaapzak helpt voorkomen dat een baby in die onveilige buikligging rolt op het moment dat hij zich nog niet zelfstandig kan terugdraaien naar de veilige rugligging.

Lees meer op kindengezin.be/veiligheid/slapen

Lekker en veilig slapen Thuis, in de opvang en onderweg Leg je baby altijd op de rug te slapen. Het helpt als je een slaapzak gebruikt.

Rook niet als je zwanger bent. En houd ook na de geboorte sigaretten uit baby’s buurt. Die rook is niet goed voor zijn gezondheid en verhoogt het risico op wiegendood.

Laat je baby niet alleen: blijf overdag én 's nachts dichtbij. Laat baby’s bij voorkeur tot 1 jaar slapen in de ruimte waar jullie zijn.

Check of je baby het niet te warm heeft. Stem kledij, dikte van de slaapzak en kamertemperatuur op elkaar af. Laat het gezicht en hoofdje vrij.

Kies een veilig babybedje, zonder kussen of knuffels. Ook bed- of parkomranders zijn onveilig.

22

Geef geen geneesmiddelen zonder advies van een arts of apotheker. Sommige siropen of druppels doen baby’s (te) diep slapen. Neem als mama tijdens de periode van borstvoeding geen geneesmiddelen op eigen initiatief, maar raadpleeg eerst je arts.

Rust en regelmaat hebben een positieve invloed op de slaap. Plotse veranderingen zoals druk bezoek, een verhuis of de start van de kinderopvang kunnen je baby stress (jazeker!) geven. Hou je kind dan extra goed in het oog, want stress kan het slaappatroon veranderen en verhoogt zo de kans op wiegendood. Je baby geleidelijk laten wennen aan een nieuwe omgeving of een nieuw ritme is een aanrader. Bouw het verblijf bij oma en opa of in de opvang langzaam op, óók als je kind er een tijd niet geweest is na ziekte of vakantie.

Veilig in een grote, boze wereld?

‘Als ik kon zou ik mijn kind liefst altijd en overal dichtbij mij houden.’ ‘Wanneer laat ik mijn baby de eerste keer bij een babysit of bij oma?’ Loslaten is niet makkelijk.

je kind van nature angstig is, … bepaalt mee hoe hij de wereld inschat en aanvoelt. Dit merk je in kleine dingen. Loopt je kindje zomaar de trap op, of net niet?

Is elke volwassene een vriend of wacht hij eerst af?

De droom van elke (toekomstige) ouder is om zijn kinderen groot te brengen tot volwassenen die hun weg vinden in het leven en zich daar goed bij voelen.

Maar hoe doe je dat in een wereld die zoveel kansen biedt, maar ook voor gevaren en hindernissen zorgt?

Kan je ervoor zorgen dat je kind zich veilig voelt?

Zeker wel!

Ook wie jij bent als ouder heeft een invloed op jullie band. Ben je zelf eerder angstig? Kan je dingen die gebeuren snel een plaatsje geven? Verbied je soms iets omdat je zelf bang bent? En in welke omgeving wonen jullie? Hoe gaan grootouders, kinderbegeleiders, … om met je kind?

Heel wat factoren spelen dus een rol. Het belangrijkste is rekening te houden met wat je kind nodig heeft en hoe jij daarmee omgaat. Als je dit probeert te doen, krijgt je kind alvast een stevige rugzak mee om met een veilig gevoel dingen te ontdekken.

Laat je kind voelen dat het bij jou terecht kan wanneer het je nodig heeft, wanneer het verdrietig of bang is, maar ook als het plezier heeft. Dan voelt het zich veilig en sterk genoeg om op verkenning te durven gaan: het vertrouwt erop dat jij er voor hem bent. Zo bouw je een emotionele band op met je kind.

Deze band krijgt in elk gezin anders vorm.

Je kind zelf speelt ook een rol in hoe veilig het zich voelt. Zijn leeftijd, hoe ‘rijp’ het is voor zijn leeftijd, of

Sarah Vanden Avenne, expert opvoedingsondersteuning Kind en Gezin

Leve de lelijke huisapotheek Als er één ding beter niet aantrekkelijk of hip oogt, is het de huisapotheek wel. Kleine handjes grijpen al te graag naar kleurrijke pilletjes, zalfjes en flesjes. Hang het kastje (op slot) buiten bereik van je kind en breng restjes medicatie na de behandeling terug naar de apotheker.

Toppers in de huisapotheek • Paracetamol voor pijn en koorts, • fysiologisch water om oogjes en neusje te reinigen, • ontsmettingsmiddel, • koortsthermometer (digitaal) + ontsmettingsalcohol (reinigen), • steriele kompressen.

Meer weten? Kijk ook op kindengezin.be/gezondheid-envaccineren.

Vul dit kaartje aan, kopieer het of knip het uit en plak het in je huisapotheek.

Huisarts:....................................................................................................................................................................................................................................

Apotheek:................................................................................................................................................................................................................................

Antigifcentrum: 070 245 245

....................................................................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................................................................

"Het verantwoordelijkheidsgevoel overviel me toen ik hem voor het eerst hoorde huilen, vasthield en zag!"

Najib, mama van Amin

"Papa zijn is intenser dan gedacht.

Een intense vorm van graag zien."

Werner, papa van Adam

Kind en Gezin-Lijn: 078 150 100.

Bel met een medewerker van Kind en Gezin, elke werkdag van 8 tot 20 uur.

Mail ons via het contactformulier op kindengezin.be.

Vind ons op En kijk ook of jouw lokaal team of Huis van het Kind een eigen pagina heeft.

Volg ons ook op

Zwanger? Maak kennis met ons!

Zo kunnen we samen uitzoeken hoe we je gezin na de geboorte kunnen ondersteunen. Bezorg ons je gegevens via kindengezin.be of de Kind en Gezin-Lijn (078 150 100).

Verantwoordelijke uitgever: Kind en Gezin, Katrien Verhegge, administrateur-generaal - Vlaams agentschap - Editie 2019 D/2019/4112/12 11/2019

"Als kersverse mama was ik onzeker. Het is zoals een nieuwe job: bij alles wat je doet, vraag je je af of je het goed doet. Ik had vooral bevestiging nodig."

Romi, mama van Xanthe