VanDeMeutterOpdekampMaes_2021_IUCNRodeLijstZweefvliegenVlaanderen2021.pdf

IUCN Rode Lijst van de zweefvliegen in Vlaanderen 2021 Frank Van de Meutter, Wout Opdekamp, Dirk Maes

Auteurs: Frank Van de Meutter , Wout Opdekamp, Dirk Maes Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek Reviewers: Filiep T’Jollyn Het INBO is het onafhankelijk onderzoeksinstituut van de Vlaamse overheid dat via toegepast wetenschappelijk onderzoek, data- en kennisontsluiting het biodiversiteitsbeleid en -beheer onderbouwt en evalueert.

Vestiging: Herman Teirlinckgebouw INBO Brussel Havenlaan 88 bus 73, 1000 Brussel www.inbo.be e-mail: Frank.Vandemeutter@inbo.be Wijze van citeren: Van de Meutter F, Opdekamp W, Maes D (2021). IUCN Rode Lijst van de zweefvliegen in Vlaanderen 2021. Rapporten van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek 2021 (56). Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, Brussel.

DOI: doi.org/10.21436/inbor.54514812 D/2021/3241/327 Rapporten van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek 2021 (56) ISSN: 1782-9054 Verantwoordelijke uitgever: Maurice Hoffmann Foto cover: Foto door Frank Vassen, Onderwerp: Doorzichtig-gele melkzweefvlieg (Leucozona glaucia)

Dit werk valt onder een Creative Commons Naamsvermelding‐GelijkDelen 4.0 Internationaal‐licentie.

IUCN RODE LIJST VAN DE ZWEEFVLIEGEN IN VLAANDEREN 2021 Frank Van de Meutter, Wout Opdekamp & Dirk Maes

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.inbo.be

Dankwoord/Voorwoord We danken alle vrijwilligers en instellingen die gegevens aanleverden waardoor het opstellen van deze Rode Lijst mogelijk werd. Het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen willen we bedanken voor het opstarten van de Belgische zweefvliegen databank en het digitaliseren van de collecties. We bedanken Filiep T’ jollyn voor het kritisch nalezen van de tekst.

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 2 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Samenvatting In dit rapport bepalen we de trends, de Rode Lijststatus en de veranderingen per ecologisch profiel voor de zweefvliegen (Syrphidae) in Vlaanderen. Tot en met 2021 werden 309 soorten zweefvliegen vastgesteld in Vlaanderen. Daarvan werden 21 soorten niet geëvalueerd omdat ze zich niet of minder dan 10 jaar in Vlaanderen voortplanten. Van de overige soorten zijn er 22 Regionaal Uitgestorven (7%) en zijn er 114 soorten op een of andere manier Bedreigd (samen 44%).

Wanneer we de trends van zweefvliegen in Vlaanderen vergelijken met die in Nederland en het Verenigd Koninkrijk lopen deze in grote lijnen samen. De belangrijkste trends in Vlaanderen zijn:  de afname van soorten van aquatische en semi-aquatische habitats (inclusief moerasgebieden)  de sterke toename van soorten uit bossen, vooral van soorten die in dood hout, sapstromen en rotholtes leven.

Als oorzaken liggen habitatverlies en een toenemende mate en frequentie van droogtestress voor de hand bij soorten van (semi-)aquatische habitats, moerasgebieden en vochtige bossen en een minder intensief en meer ecologisch bosbeheer voor de bosgebonden saproxyle soorten.

Een belangrijke slotbemerking is dat deze Rode Lijst voor zweefvliegen, zoals de meeste Rode Lijsten, zich baseert op relatieve frequenties van soorten. Recent onderzoek toonde echter aan dat de totale aantallen van zweefvliegen in West-Europa sterk zijn afgenomen. Soorten die het relatief gezien goed doen in Vlaanderen, kunnen dus nog steeds in aantal afnemen. Het is belangrijk om dit in het achterhoofd te houden.

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 3 van 105

English abstract In this report we describe the trends, the Red List status and changes for different ecological groups of the hoverflies (Syrphidae) in Flanders. Up to 2021, 309 species of hoverflies have been observed in Flanders. Of these, 21 species were not evaluated because they do not reproduce here or reproduce for less than 10 years in Flanders. Of the remaining species, 22 are Regionally Extinct (7%) while another 114 are endangered to some extent (together they make up 44%). Trends of hoverflies in Flanders are more or less similar to those in the Netherlands and the United Kingdom. The main ecological trends in Flanders are :  a decrease in species of aquatic habitats and wetlands and  a strong increase of species from the forest environment, especially saproxylic species.

Probable causes underlying these trends are habitat loss and increasing drought stress (periods) for aquatic habitats, marshes and wet forests, and more extensive and more ecological forest management. An important final note is that, like with other Red Lists, this Red List for hoverflies is based on relative frequencies of species. However, recent research has shown that hoverflies as a group have declined sharply in Western Europe. It should be kept in mind that species that are doing relatively well in Flanders according to this Red List can still be decreasing in number.

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 4 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Inhoudstafel Dankwoord/Voorwoord........................................................................................................2 Samenvatting.......................................................................................................................3 English abstract....................................................................................................................4 Lijst van figuren....................................................................................................................7 Lijst van tabellen ..................................................................................................................8 1

Inleiding ..................................................................................................................... 11

2

Beschrijving van de data.............................................................................................. 14

3

2.1

Geschiedenis van de database .............................................................................. 14

2.2

Kenmerken van de dataset................................................................................... 15

2.3

Ecologische gegevens over zweefvliegen............................................................... 15

Methode voor de bepaling van Rode Lijstcategorieën ................................................... 17 3.1

De IUCN Rode Lijstcategorieën ............................................................................. 17

3.2

De IUCN criteria................................................................................................... 17

3.3

Richtlijnen voor het opmaken van een regionale Rode Lijst in Vlaanderen .............. 20

3.4

Het toepassen van de IUCN rode lijstcriteria op zweefvliegen in Vlaanderen ........... 21

3.4.1

Welke soorten worden geëvalueerd? ............................................................ 21

3.4.2

Trendberekening en voorspelde toekomstige trend (basiscriterium A) ............ 23

3.4.3

Areaal (basiscriterium B) ............................................................................... 25

3.4.4

Zeer beperkte oppervlakte (basiscriterium D) ................................................ 26

3.4.5 Naar boven of naar beneden bijstellen van Rode Lijstcategorieën: langetermijn trend negatief, reddingseffect, sterke vooruitgang en trendonzekerheid........................ 26 3.4.6 3.5

4

kenmerken van de dataset van belang bij de interpretatie van trends .................... 28

3.5.1

Aandacht voor het vroege voorjaar ............................................................... 28

3.5.2

Toenemende expertise ................................................................................. 30

3.5.3

Veranderende taxonomie ............................................................................. 32

Resultaten .................................................................................................................. 34 4.1

Langetermijn trend.............................................................................................. 34

4.2

Recente trend ..................................................................................................... 37

4.3

Rode lijst............................................................................................................. 39

4.4

Vergelijking met de buurlanden............................................................................ 43

4.4.1 5

Belangrijke opmerkingen bij de gebruikte methode........................................ 27

Vergelijking trend......................................................................................... 43

Bespreking.................................................................................................................. 46 5.1

Rode lijst Zweefvliegen in perspectief ................................................................... 46

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 5 van 105

5.2 Belangrijke trends in Vlaamse en Belgische habitats en hun mogelijke rel atie tot trends in de Vlaamse zweefvliegenfauna.......................................................................... 47 5.2.1

Veranderingen in het areaal en de toestand van habitats in Vlaanderen .......... 47

5.2.2

Het verband tussen trends bij zweefvliegen en oppervlaktetrends van habitats 48

5.2.3

Effecten van klimaatverandering? ................................................................. 50

5.3

Het vroege soorten artefact ................................................................................. 52

5.4

opmerkingen bij de methode ............................................................................... 52

Referenties ........................................................................................................................ 54 Bijlage 1 ............................................................................................................................. 58 Bijlage 2 ............................................................................................................................. 65 Bijlage 3 ............................................................................................................................. 72 Bijlage 4 ............................................................................................................................. 88

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 6 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Lijst van figuren Figuur 1:

Procentueel aandeel van Europese (links) en Vlaamse (rechts) soorten behorend tot vier groepen van habitattypes. Soorten behoren niet exclusief tot een habitat. Habitataffiniteit is gebaseerd op Syrph the Net (Speight, 2015). Alle gradaties in affiniteiten (fuzzy codes 1 (weinig affiniteit) tot 3 (sterke affiniteit)) werden in rekening gebracht................................................. 12 Figuur 2: Aantal zweefvliegenwaarnemingen per jaar voor Vlaanderen in de BELSYRPHDAT database. .................................................................................. 15 Figuur 3: Indeling in IUCN Rodelijstcategorieën voor gebruik op Vlaamse schaal, met vermelding van de Engelse benaming en de afkorting. De categorieën in het rood zijn de Rode Lijstcategorieën sensu stricto. ............................................... 18 Figuur 4: De procedure voor de bepaling van de uitsterfkans (en Rode Lijststatus) van taxa en populaties op regionaal niveau, zoals bepaald door de IUCN. ................. 20 Figuur 5: Schema voor het toepassen van de IUCN Regionale Richtlijnen bij de opmaak van Rode Lijsten voor inheemse, zich voortplantende soorten in Vlaanderen (= stap 3 in Figuur 1). ..................................................................... 20 Figuur 6: Overzicht van de ecoregio’s van Vlaanderen. .................................................... 24 Figuur 7: Procentueel aandeel waarnemingen van zweefvliegen in Vlaanderen vóór 1 mei per decennium sinds 1890. Het decennium wordt aangeduid met het eindjaar, dus “2000” staat voor het decennium “1991-2000”. ............................ 29 Figuur 8: Procentueel aandeel aan soorten met een mediane vliegtijd voor 1 mei (“vroeg”) voor de verschillende habitatcategorieën waartoe zweefvliegen gerekend worden. ........................................................................................... 30 Figuur 9: Procentueel aandeel aan soorten met een mediane vliegtijd voor 1 mei (“vroeg”) voor de verschillende larvale levenswijze categorieën waartoe zweefvliegen gerekend worden. ....................................................................... 30 Figuur 10: De geïnterpoleerde jaarlijkse soortenrijkdom door middel van rarefactie (voor N=319) voor de periode 1980-2020. De trend wordt weergeven door een smoother (x~y, se=0.95). ........................................................................... 31 Figuur 11: Procentuele verdeling van de langetermijn trendklasses voor Vlaamse zweefvliegen van vier habitatklasses. Aquatische habitats omvatten bronnen, moerassen en brakke en zoete wateren; Open habitats zijn habitats die geen bos zijn, geen aquatische habitats en geen cultuurhabitats (bv. akkerland, tuin, etc…). Een trend kleiner of groter dan 0 is een af - of toename; een trend met absolute waarde groter dan 50 is een sterke af - of toename. ........................................................................................................ 35 Figuur 12: Procentuele verdeling van de langetermijn trendklasses voor Vlaamse zweefvliegen voor vier larvale levenswijzen (voor uitleg bij trendklasses, zie Figuur 11). ...................................................................................................... 36 Figuur 13: Procentuele verdeling van de langetermijn trendklasses voor Vlaamse zweefvliegen voor soorten met een mediane vliegtijd na 1 mei (0) en die met een mediane vliegtijd vóór 1 mei (1). Voor legende, zie Figuur 11................ 36 Figuur 14: Procentuele verdeling van de recente trendklasses voor Vlaamse zweefvliegen van vier habitatgroepen. Voor legende, zie Figuur 11. .................. 38 Figuur 15: Procentuele verdeling van de recente trendklasses voor Vlaamse zweefvliegen van vier larvale levenswijzen. Voor legende, zie Figuur 11. ............ 38 Figuur 16: Procentuele verdeling van de recente trendklasses voor Vlaamse zweefvliegen voor soorten met een mediane vliegtijd na 1 mei (0) en die met een mediane vliegtijd vóór 1 mei (1). Voor legende, zie Figuur 11................ 39 ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 7 van 105

Figuur 17:

Figuur 18:

Figuur 19:

Figuur 20: Figuur 21: Figuur 22:

Figuur 23: Figuur 24:

Procentuele voorkomen van de verschillende Rode Lijstcategorieën voor zweefvliegen van vier habitattypes in Vlaanderen. Voor de volledigheid werden ook de nieuw ontdekte soorten (“NO”) die zich ondertussen in Vlaanderen voortplanten (geen zwervers of migranten) toegevoegd als categorie. ....................................................................................................... 43 Percentages van de verschillende Rode Lijstcategorieën voor acht taxonomische groepen waarvoor een Vlaamse gevalideerde Rode Lijst beschikbaar is (Desender et al., 2008; Maes et al., 2011b, 2017; Lock et al., 2013; Adriaens et al., 2014; Thomaes et al., 2015). ............................................ 46 Trendklasses per habitattype (boven) of larvale ecologie (onde r) categorie voor trends berekend over de gehele periode waarvoor gegevens beschikbaar zijn (1868-2020, scharnierjaar 2002 om gelijk aantal waarnemingen in beide periodes te hebben). ................................................... 49 Trendklasses per larvale ecologie categorie voor trends berekend over de gehele periode waarvoor gegevens beschikbaar zijn (1868-2020)....................... 51 Trendklasses per habitattype voor trends berekend over de gehele periode waarvoor gegevens beschikbaar zijn (1868-2020).............................................. 51 Scatterplot en lineaire trend voor de langetermijn trends (%) voor Vlaamse zweefvliegen met en zonder hokrestrictie. Voor de leesbaarheid zijn d e assen beperkt tot de range -100 - + 100 ............................................................ 64 Correlatie tussen de trends met en zonder hokrestrictie voor de recente trends van zweefvliegen in Vlaanderen. ............................................................ 71 Recente trends met hokrestrictie voor Vlaamse zweefvliegen versus hun talrijkheid in periode 1 (1989-2010).................................................................. 71

Lijst van tabellen Tabel 1:

Tabel 2: Tabel 3:

Tabel 4:

Tabel 5:

Tabel 6: Tabel 7:

Samenvatting van de vijf criteria (A‐E) die gebruikt worden om te toetsen of een soort tot de Rode Lijstcategorieën ‘Ernstig Bedreigd’, ‘Bedreigd’ of ‘Kwetsbaar’ behoort. ....................................................................................... 19 Overzicht van de soorten die niet geëvalueerd werden, de reden waarom ze niet geëvalueerd werden en of ze zich in Vlaanderen voortplanten. ................... 21 Overzicht van de soorten die omwille van het ontbreken van waarnemingen in de voorbije 20 jaar (sinds het jaar 2000) uitgestorven beschouwd worden in Vlaanderen, hun laatste waarnemingsjaar, en het aantal waarnemingen van elke soort. ................................................................................................ 22 Overzicht van de kenmerken van de datasets voor de langetermijn en de recente trend berekeningen. Bij een trendberekening worden steeds twee periodes vergeleken; voor elke periode worden enkele basisgetallen weergegeven. ................................................................................................. 24 Overzicht van de soorten die sinds 1990 opgedeeld zijn in meerdere soorten (enkel soorten in het besproken gebied). Indien een soort in verschillende stappen in meer dan 2 soorten gesplitst werd, worden soms meerdere jaartallen gegeven. .......................................................................... 33 Overzicht van het % UTM5km hokken per ecoregio dat weerhouden werd in de analyse, zowel mét als zonder hokrestrictie.................................................. 34 Overzicht van de zweefvliegen die een sterke achteruitgang vertonen (>50%) voor hun langetermijn trend. Voor drie soorten was deze trend in

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 8 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Tabel 8: Tabel 9:

Tabel 10: Tabel 11:

Tabel 12:

Tabel 14:

Tabel 15:

Tabel 16:

tegenspraak met de berekening zonder hokrestrictie waardoor ze hier niet werden opgenomen. ....................................................................................... 34 Overzicht van het % UTM5km hokken per ecoregio dat weerhouden werd in de recente trendanalyse, zowel mét als zonder hokrestrictie. ............................ 37 Overzicht van de zweefvliegen die een sterke achteruitgang vertonen (>50%) voor hun recente trend. Voor 9 soorten (zie bijlage 3) was deze trend in tegenspraak met de berekening zonder hokrestrictie waardoor ze hier niet werden opgenomen. .......................................................................... 37 Overzicht van de Vlaamse zweefvliegen en hun Rode Lijstcategorie. .................. 39 Resultaten van Spearman Rangorde vergelijkingen tussen de Vlaamse langetermijntrend en verschillende trends berekend in buurlanden. Rho = Spearman rangordecoëfficient. P = p-waarde van de test. Zie tekst voor methodologie.................................................................................................. 44 Lijst van soorten die een significante achteruitgang (-1) lieten noteren in het Verenigd Koninkrijk (UK) en Nederland (NL). Voor werkwijze van trendberekening en indeling in categorieën (cat), zie tekst. Daarnaast wordt de Vlaamse situatie weergegeven aan de hand van de langetermijn trend tot en met 2010 (Tr 2010) met bijhorende p-waarde (p) en categorie, alsook de langetermijntrend tot en met 2020 (niet eerder getoond, enkel voor deze vergelijking berekend). Soorten van aquatische habitats en moerassen zijn blauw gekleurd (gebaseerd op Speight 2020). ............................................. 45 Langetermijn trends (1860-1990 versus 1991-2010) voor Vlaamse zweefvliegen mét en zonder hokrestrictie. Voor elke methode worden ook het aantal UTM5km hokken in periode 1 en periode 2 gegeven (P1 en P2), en het relatief aandeel ten opzichte van de hokkensom voor elke periode (P1rel en P2rel, voor methode zie 3.4.2). .......................................................... 58 Recente trends (1989-2010 versus 2010-2020) voor Vlaamse zweefvliegen met en zonder hokrestrictie. Voor elke methode worden ook het aantal UTM5km hokken in periode 1 en periode 2 gegeven (P1 en P2), en het relatief aandeel ten opzichte van de hokkensom voor elke periode (P1rel en P2rel, voor methode zie 3.4.2). ........................................................................ 65 Rode lijst van de zweefvliegen in Vlaanderen met de gebuikte IUCN-criteria.

Trend: recente trend (%) met hokrestrictie; TrOz: Redenen waarom we de recente trend niet gebruiken. GT = Geen Trend: wanneer trends met en zonder hokrestrictie zo sterk verschillen dat dit een andere RL categorie zou leiden én het aantal hokken kleiner is dan 6; T: de trend is onbetrouwbaar omwille van taxonomische onzekerheden.; RL.A1: Rode lijst toewijzing op basis van criterium A1.; RL.A4: Rode lijst toewijzing op basis van criterium A4 (rand van het areaal); RL.A: Rode lijst toewijzing op basis van criterium A. EoO: Areaalgrootte (km²), AoO: populatieoppervlakte (km²); Ba(i): het areaal is versnipperd (Ja); Ba(ii): het aantal vindplaatsen van de soort in Vlaanderen (alleen weergegeven voor soorten met <10 vindplaatsen); Bb(i): een sterke recente achteruitgang (zie trend); Bb(iii): voorkeurshabitat van de soort wanneer deze bedreigd is cf. Van Landuyt (2002); RL.B.EoO: Rode Lijstcategorie op basis van criterium B partim EoO; RL.B.AoO: Rode Lijstcategorie op basis van criterium B partim AoO; RL.D: Rode Lijstcategorie op basis van criterium D (AoO >20km²); RL.1: Rode Lijstcategorie op basis van criteria A, B, D; H.trend: Lange termijn trend van de soort wanneer deze een grote achteruitgang vertoont (>50%); RedEf: Reddingseffect vanuit aangrenzende landen of regio’s (NL=Nederland, WAL= Wallonië).;

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 9 van 105

Tabel 17:

SV: Sterke vooruitgang (>50%) volgens de recente trend.; RL.fin: Rode Lijstcategorie voor de soort in Vlaanderen. () rondom getallen geeft aan dat deze voor het verzameltaxon Microdon analis_major gelden, en niet voor de specifieke soorten....................................................................................... 72 Overzicht van de Vlaamse zweefvliegen met hun habitataffiniteiten (4 habitat categorieën gebaseerd op Speight (2020)) en hun larvale voedselstrategie (gebaseerd op Reemer et al., 2009; Ball et al., 2012; Speight, 2020). De getallen bij de habitatcategorieën geven aan hoe sterk de affiniteit is (1=zwak, 2=matig, 3=sterk). ........................................................ 88

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 10 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

1 INLEIDING Rode lijsten vormen een belangrijk instrument voor de beoordeling van de toestand van biodiversiteit en habitats (IUCN, 2003). Rode Lijsten worden ingezet als beleidsinstrumenten en zijn daarom regionale materie in België. Sinds de tweede staatshervorming in 1980 en de oprichting van het Vlaams en Waals gewest is leefmilieu verworden van een nationale tot een regionale materie. Voor Vlaanderen is het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) verantwoordelijk voor het valideren van de Vlaamse Rode Lijsten. In 1995 werden de eerste richtlijnen voor het opmaken van Rode Lijsten in Vlaanderen met behulp van kwan titatieve criteria opgemaakt (Maes et al., 1995). In datzelfde jaar verscheen ook de eerste Rode Lijst die op deze richtlijnen gebaseerd was (loopkevers, Desender et al., 1995). In 2011 werden in Vlaanderen de IUCN‐criteria ingevoerd voor het opmaken van Rode Lijsten (Maes et al., 2011a). Alle Rode Lijsten sinds die datum moeten voldoen aan deze criteria om in aanmerking te komen voor validatie. Tot dusver zijn er voor Vlaanderen 19 Rode Lijsten gevalideerd die betrekking hebben op 5039 unieke taxa (Maes et al., 2019). Er is daarbij tot dusver geen enkele gevalideerde Rode Lijst voor een vliegenfamilie, wat voornamelijk te wijten is aan een gebrek aan kwaliteitsvolle gegevens. Wel zijn er ongevalideerde Vlaamse Rode Lijsten voor vliegen, waaronder een ongepubliceerde Rode Lijst voor zweefvliegen (Meerhaeghe & Grootaert, 1998). Deze werd niet gereviseerd door specialisten en was gebaseerd op een onvolledig en ongecorrigeerd gegevensbestand waardoor we afraden om deze te gebruiken.

De orde van de vliegen (Diptera) behoort met meer dan 4500 vastgestelde soorten tot de meest soortenrijke ordes van organismen in ons land en vermoed wordt dat hier in werkelijkheid meer dan 6000 soorten voorkomen (Grootaert et al., 1991). De kennis voor veel vliegenfamilies is ook nu nog erg beperkt. Zo werden bijvoorbeeld 25 soorten paddenstoelmuggen (Mycetophilidae) nieuw voor ons land gevonden bij één inventarisatie van de Jardin Massart (Oudergem, Brussels Gewest) in 2015 (www.naturalsciences.be/nl/news/item/5517). Eén van de uitzonderingen zijn de zweefvliegen (Syrphidae) die al sinds lang veel belangstelling genieten en waarvoor veel ecologische en faunistische kennis beschikbaar is (Bot & Van de Meutter, 2019). Het is een soortenrijke groep vliegen met meer dan 6000 soorten wereldwijd, ongeveer 1000 soorten in Europa en meer dan 300 soorten in Vlaanderen. Die rijkdom aan soorten wordt ook weerspiegeld in de diversiteit aan habitats waarin we zweefvliegen vinden, en de variatie aan larvale levenswijzen.

Wat betreft de habitats ligt er een duidelijk zwaartepunt bij bossen. Minstens 60% van de Europese soorten (voor veel soorten is de voorkeur niet gekend, dus dit is een onderschatting) en zelfs bijna 80% van de Belgische soorten heeft een link met de boshabitat (Figuur 1). In combinatie met de hoge soortenrijkdom en de rijke specialisatievormen van voortplanting (potentieel indicatief voor de aanwezigheid van microhabitats) maakt dit dat zweefvliegen een bruikbare indicatorgroep voor boskwaliteit zijn (Sommaggio, 1999; Speight, 2020).

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 11 van 105

Figuur 1: Procentueel aandeel van Europese (links) en Vlaamse (rechts) soorten behorend tot vier groepen van habitattypes. Soorten behoren niet exclusief tot een habitat. Habitataffiniteit is gebaseerd op Syrph the Net (Speight, 2015). Alle gradaties in affiniteiten (fuzzy codes 1 (weinig affiniteit) tot 3 (sterke affiniteit)) werden in rekening gebracht.

Een van de redenen waarom zweefvliegen veel aandacht krijgen, is hun dubbele nuttige rol als bestuivers (als volwassen vlieg) enerzijds en als bestrijders van bladluizen (als larve, ongeveer 30% van de soorten) anderzijds (Doyle et al., 2020). Dit wordt de laatste jaren ook steeds meer opgepikt door het beleid. Aanleiding daarvoor zijn de alarmerende berichten over de afname van natuurlijke bestuivers (Biesmeijer et al., 2006). Deze studies maakten meestal gebruik van geschatte soortenrijkdom of van aan- of afwezigheid van soorten. Gegevens over de talrijkheid van zweefvliegen (en de meeste overige insecten, met uitzondering van vlinders waar men kwantitatieve transecttellingen of lichtvalvangsten heeft) zijn er nauwelijks (Hallmann et al., 2021).

Het kwam dan ook als een schok dat nieuwe studies met (semi -kwantitatieve) vangsten door middel van Malaise vallen aantoonden dat vrijwel ongemerkt tot 75% van de insectenbiomassa verdwenen was in de voorbije decaden (Hallmann et al., 2017). Dit nieuws is redelijk succesvol tot bij het brede publiek en het beleid (bv. de Belgische National Pollinator Strategy) gebracht en wordt nu vertaald in verschillende initiatieven op lokaal, regionaal, nationaal en Europees vlak. Op Europees niveau startte in 2018 de Pollinator Monitoring Framework en is onderzoek naar bestuivers het expliciete onderwerp van verschillende calls binnen de Europese financieringsmechanismen voor onderzoek. In het kader van het rece nte IUCN European Work Program werd een project opgestart voor het opstellen van een Europese Rode lijst voor zweefvliegen. Het opstellen van een Vlaamse Rode lijst komt daarmee net op tijd om mee invulling te geven aan deze grotere projecten, maar biedt ook de kans om voor Vlaanderen inzicht te krijgen in de toestand van deze groep insecten en prioriteiten voor bescherming te stellen. Een belangrijke opmerking daarbij is dat, zoals bij bijna alle Vlaamse Rode Lijsten voor insecten, de Rode Lijst voor zweefvliegen enkel een appreciatie geeft van de relatieve toestand van een soort. Een recente studie in Duitsland toonde aan dat bij zweefvliegen de achteruitgang algemeen en drastisch is (Hallmann et al., 2021), en in de lijn ligt van eerdere resultaten voor de totale biomassa van vliegende insecten (Hallmann et al., 2017). Het effect op soortenrijkdom (en op relatieve talrijkheid van soorten) was echter vrij klein, maar het effect op de soortendichtheid (species density sensu Gotelli & Colwell, 2001) was enorm (86% minder soorten op dagbasis). De soorten zijn er dus vaak nog wel, maar ze zijn nu zeldzamer geworden waardoor je ze minder tegenkomt. Voorlopig leidt de heel sterke afname van ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 12 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

aantallen nog niet tot een grote afname van soortenrijkdom of van de relatieve frequentie van soorten (omdat bijna alle soorten tegelijk afnemen), maar daarin schuilt net een gevaar. Rode Lijsten zoals deze zijn immers gebaseerd op deze laatste twee parameters en geven dus een te rooskleurig beeld van de toestand van insecten. Het leidt immers weinig twijfel dat dezelfde algemene achteruitgang bij zweefvliegen (en andere vliegende insecten) zoals vastgesteld in de omliggende landen ook voor onze regio opgaat.

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 13 van 105

2 BESCHRIJVING VAN DE DATA 2.1

GESCHIEDENIS VAN DE DATABASE

De berekeningen van trends voor de Vlaamse zweefvliegen in dit rapport zijn gebaseerd op de gegevens van de Belgische zweefvliegendatabank (BELSYRPHDAT). Deze datab ank werd opgestart in de jaren 1980. Daarbij zijn in eerste instantie alle zweefvliegen in de collecties van het KBIN (Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen), de FUSAGx ( Faculté universitaire des sciences agronomiques de Gembloux) en alle in deze instellingen opgenomen privécollecties gedigitaliseerd. Daarnaast werden ook alle historische gepubliceerde waarnemingen opgenomen. Pas vanaf de jaren 1970 krijgen veldwaarnemingen de overhand , voordien zijn veruit de meeste gegevens gebaseerd op collecties. Vanaf de jaren 1980 start te het KBIN, aangespoord door de European Invertebrate Survey, voor een periode van 10 jaar met de inventarisatie van vliegende insecten aan de hand van tientallen Malaisevallen verspreid over heel België. Dat gaf een enorme impuls aan het aantal waarnemingen. Voor wat betreft het zweefvliegenonderzoek nam in deze periode Luc Verlinden duidelijk het voortouw wat resulteerde in een internationaal zeer hoog aangeschreven determinatiesleutel met gedetailleerde faunistische gegevens voor ons land (Verlinden & Decleer, 1987; Verlinden, 1991, 1994).

Door het ontbreken van een zweefvliegenexpert aan het KBIN, werden tot begin jaren 2000 gegevens ingevoerd zonder kwaliteitscontrole en viel ten slotte het toevoegen van nieuwe gegevens vrijwel stil. Het beheer van de database werd daarom overgenomen door Dirk Maes (INBO) die de database in 2008 doorgaf aan de huidige beheerder Frank Van de Meutter (INBO). Dit viel samen met het begin van waarnemingen.be en was samen met de steeds beter wordende communicatiemogelijkheden de aanleiding voor de opkomst van een nieuwe jonge garde zweefvliegenliefhebbers en een sterke toename van het aantal waarnemingen.

Bij de digitalisaties van de collecties slopen nogal wat fouten in de database en bovendien werden de determinaties niet gecheckt. Het controleren van determinaties gebeu rde een eerste keer door Luc Verlinden voor de genera Sphaerophoria en Sphegina. De collectie van het KBIN werd nadien verder gereviseerd door Frank Van de Meutter voor de genera Chrysogaster, Eupeodes, Melanogaster, Merodon, Platycheirus en Paragus en zowel foute determinaties als invoerfouten werden gecorrigeerd in de database. Omdat voor een periode van ongeveer 15 jaar waarnemingen werden toegevoegd aan de database zonder grondige validatie, werden privécollecties opgezocht om minstens voor zeldzame soorten en opmerkelijke waarnemingen (opmerkelijke datum, opmerkelijk locatie) een controle uit te voeren. Waarnemingen die om bepaalde redenen niet bewezen konden worden en erg onwaarschijnlijk leken werden aangevinkt als onzeker en worden niet meegenomen bij analyses. Sinds 2008 werden binnenkomende waarnemingen systematisch gecontroleerd op uitbijters: waarnemingen die omwille van fenologie, verspreiding of zeldzaamheid erg opvallen. Waarnemers worden hierop aangesproken om deze te controleren. Met d e komst van waarnemingen.be kan een deel van dit verificatieproces via dit portaal verlopen, maar dit is vaak ontoereikend voor moeilijk herkenbare soorten. Aanvullend worden daarom jaarlijks winterbijeenkomsten georganiseerd waarop mensen die zeer actief bezig zijn met zweefvliegen hun verzamelde dieren kunnen laten controleren. Door dit groepsleren wordt verder kennis opgebouwd wat de kwaliteit van de gegevens ten goede komt. Tot dusver bestaat er geen overeenkomst tussen waarnemingen.be en de zweefvliegendatabank voor het

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 14 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

uitwisselen van gegevens. Voor dit rapport zijn geen waarnemingen uit waarnemingen.be gebruikt, tenzij waarnemers deze zelf aanleverden.

2.2

KENMERKEN VAN DE DATASET

De oudste gekende waarneming van een vlieg (Diptera) in wat nu België is, is van een zweefvlieg, namelijk Lampetia equestris (nu Merodon equestris) in 1822 door Johann Wilhelm Meigen. De oudste met zekerheid Vlaamse zweefvliegenwaarneming dateert van 30 augustus 1868 te Gent. Tot en met eind 2020 beschikken we over 129.962 waarnemingen. De toename van het aantal waarnemingen doorheen de tijd is weergegeven in Figuur 2. De bulk van de waarnemingen dateert van na 1970. Er zijn twee uitgesproken pieken zichtbaar die samenvallen met een grootschalig Malaisevallenonderzoek geleid vanuit het KBIN (1980-1990) en de activiteitsperiode van Luc Verlinden en collega’s, en de activiteitsperiode van Frank Van de Meutter en collega’s ongeveer van 2000 tot heden.

Figuur 2: Aantal zweefvliegenwaarnemingen per jaar voor Vlaanderen in de BELSYRPHDAT data base.

2.3

ECOLOGISCHE GEGEVENS OVER ZWEEFVLIEGEN

Bij het interpreteren van de trends en de indeling in Rode Lijstcategorieën van Vlaamse zweefvliegen maakten we gebruik van beschikbare data over de larvale levenswijze en habitataffiniteit. Gegevens over de larvale levenswijze zijn afkomstig van Reemer et al. (2009) aangevuld met informatie uit Speight (2020) en Ball et al. (2012). We onderscheiden vier larvale levenswijzen: aquatisch saprofagen (larven leven in het water en filteren kleine partikels en microben), fytofagen (leven van plantenweefsel), zoöfagen (de larven zijn predatoren van bladluizen of uitzonderlijke van keverlarven en rupsjes) en saproxylen (sensu Reemer (2005): de larven leven in dood hout, rotholtes en sapstromen). Gegevens over habitataffiniteit zijn afkomstig uit de datafiles van Syrph the Net (Speight, 2015). Deze tabellen

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 15 van 105

bestaan uit een fuzzy coding voor de mate waarin soorten gebonden zijn aan een lijst habitats.

Om een zo duidelijk en overzichtelijk mogelijke link tussen de soorten en hun habitat te hebben, gebruikten we alleen de hoogste habitataffiniteit (code 3) als indicator van de habitat van een soort en werkten enkel met de overkoepelende habitatgroepen (aquatische habitats, bos, open habitats en cultuurhabitat). Meer informatie over de manier van toekennen van soorten aan ecologische eigenschappen is te vinden in de verschillende Syrph the Net volumes.

De fuzzy coding van habitataffiniteit is niet exclusief waardoor een soort tot verschillende habitatcategorieën kan behoren, bijvoorbeeld een soort gebonden aan zeggenvegetaties behoort zowel tot de aquatische habitats als tot de open habitats.

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 16 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

3 METHODE VOOR DE BEPALING VAN RODE LIJSTCATEGORIEËN 3.1

DE IUCN RODE LIJSTCATEGORIEËN

De IUCN onderscheidt 11 categorieën voor het oplijsten van soorten in regionale Rode Lijsten, zoals weergegeven in Figuur 1 (IUCN Standards and Petitions Committee, 2019). Drie categorieën hebben betrekking op uitgestorven soorten: ‘Uitgestorven’ (EX – wereldwijd uitgestorven soorten), ‘Uitgestorven in het Wild’ (EXW – soorten die alleen nog in gevangenschap overleven of als een geïntroduceerde populatie buiten het natuurlijke areaal) en ‘Regionaal Uitgestorven’ (RE – soorten die regionaal zijn uitgestorven). Daarnaast worden er vijf categorieën gebruikt om soorten onder te brengen in categorieën met een verschillende kans op uitsterven: ‘Ernstig Bedreigd’ (CR), ‘Bedreigd’ (EN), ‘Kwetsbaar’ (VU), ‘Bijna in Gevaar’ (NT) en ‘Momenteel niet in Gevaar’ (LC). De drie overige categorieën zijn ‘Onvoldoende Data’ (DD – soorten met onvoldoende informatie om de kans op uitsterven goed te bepalen), ‘Niet van Toepassing’ (NA – soorten waarvoor de Rode Lijst criteria niet gelden, bv. geïntroduceerde soorten) en ‘Niet Geëvalueerd’ (NE – soorten waarvoor de criteria (nog) niet werden toegepast). Voor een inhoudelijke beschrijving van alle categorieën verwijzen we naar Maes et al. (2011b).

3.2

DE IUCN CRITERIA

De IUCN gebruikt vijf basiscriteria gecombineerd met één of meerdere subcriteria om de uitsterfkans van een soort te bepalen en de soort onder te brengen in de Rode Lijstcategorieën ‘Ernstig bedreigd’, ‘Bedreigd’ of ‘Kwetsbaar’: A. Een dalende populatietrend in verspreiding of in aantal; B. De grootte van het verspreidingsgebied, samen met versnippering, achteruitgang en/of schommelingen; C. Een kleine populatie, samen met versnippering, achteruitgang en/of populatieschommelingen; D. Een zeer kleine populatie of voorkomend op een zeer beperkte oppervlakte; E. Een gemodelleerde inschatting van de kans op uitsterven.

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 17 van 105

Figuur 3: Indeling in IUCN Rodelijstcategorieën voor gebruik op Vlaamse schaal, met vermelding van de Engelse benaming en de afkorting. De categorieën in het rood zijn de Rode Lijstcategorieën sensu stricto.

De (kwantitatieve) criteria die gebruikt worden om soorten onder te verdelen in Rode Lijstcategorieën worden weergegeven in Tabel 1. Wanneer een soort wordt geëvalueerd aan meerdere van de vijf criteria, dan wordt de soort toegewezen aan de Rode Lijstcategorie die de hoogste bedreiging oplevert. Wanneer bijvoorbeeld een soort volgens de criteria A, C, D en E ‘Momenteel niet in Gevaar’ zou zijn, maar volgens criterium B ‘Bedreigd’ is, dan wordt de soort vanuit het voorzorgprincipe ondergebracht in de Rode Lijstcategorie ‘Bedreigd'. Voor de categorie ‘Bijna in Gevaar’ worden door de IUCN geen kwantitatieve criteria vermeld. Het gaat om soorten die net niet voldoen aan de criteria voor CR, EN of VU of om soorten waarvan verwacht wordt dat ze binnenkort tot één van deze categorieën zullen behoren. We hebben bij deze Rode Lijst geen gebruik gemaakt van deze categorie.

De categorie Onvoldoende Data (DD) wordt toegekend wanneer de gegevens dermate onzeker zijn dat een soort zowel in de categorieën Momenteel niet in Gevaar (LC) als Ernstig Bedreigd zou kunnen worden geplaatst. Het toekennen van een Rode Lijstcategorie gebeurt echter op basis van een lijst uiteenlopende criteria met sterk verschillende onzekerheid. Zo heeft een berekende trend (zeker bij zeldzame zweefvliegen) typisch ee n grotere onzekerheid dan het areaal, het aantal vindplaatsen of de habitataffiniteit en de bedreiging van deze habitat. In dergelijke gevallen werd het criterium waarover onzekerheid bestaat niet gebruikt, maar gebeurde wel een toekenning van een soort aan een bedreigingscategorie op basis van de overige criteria (zie sectie Trendonzekerheid onder 3.4.5). Onzekerheid kan ook betekenen dat een soort wel duidelijk niet tot bepaalde Rode Lijstcategoriën behoort, maar onduidelijk is tot welke ze wel behoort. In dat geval adviseert IUCN om met de beschikbare gegevens een zo goed mogelijk onderbouwde keuze te maken, en de soort toch in een categorie te plaatsen.

We gebruikten door deze werkwijze in geen enkel geval de categorie ‘Onvoldoende Data” (DD, Data Deficient). Deze aanpak is conform de richtlijnen van de IUCN (IUCN Standards and Petitions Committee, 2019). ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 18 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Tabel 1: Samenvatting van de vijf criteria (A‐E) die gebruikt worden om te toetsen of een soort tot de Rode Lijstcategorieën ‘Ernstig Bedreigd’, ‘Bedreigd’ of ‘Kwetsbaar’ behoort.

Rodelijstcategorie Criteria Ernstig Bedreigd Bedreigd Kwetsbaar A. Populatietrend Achteruitgang gemeten over de laatste 10 jaar of 3 generaties A1 ≥90% ≥70% ≥50% A2, A3 & A4 ≥80% ≥50% ≥30% A1. Waargenomen, geschatte, afgeleide of vermoedelijke populatieverandering in het verleden waarbij de oorzaken van de achteruitgang duidelijk omkeerbaar EN begrepen EN gestopt zijn, gebaseerd op één van de volgende subcriteria: (a) directe waarneming, (b) een trendindex, (c) een afname in oppervlakte (Area of Occupancy- AoO), areaalgrootte (Extent of Occurrence - EoO) en/of kwaliteit van de habitat, (d) actuele of potentiële exploitatie van individuen, (e) negatief effect van geïntroduceerde soorten, hybridisatie, ziektekiemen, vervuilende stoffen, competitie of parasieten.

A2. Waargenomen, geschatte, afgeleide of vermoedelijke populatieverandering in het verleden, waarbij de oorzaken van de achteruitgang niet onomkeerbaar zouden kunnen zijn OF onbegrepen OF niet gestopt zouden kunnen zijn, gebaseerd op subcriteria (a)-(e) onder A1.

A3. Geprojecteerde of verwachte populatieverandering in de toekomst (maximum 100 jaar) gebaseerd op subcriteria (b)-(e) onder A1.

A4. Waargenomen, geschatte, afgeleide, geprojecteerde of vermoedelijke populatieverandering (maximum 100 jaar) waarbij de tijdsperiode zowel het verleden als de toekomst bevat, waarbij de oorzaken van de achteruitgang niet onomkeerbaar zouden kunnen zijn OF onbegrepen OF niet gestopt zouden kunnen zijn, gebaseerd op subcriteria (a)-(e) onder A1.

B. Verspreidingsgebied in de vorm van B1 en/of B2 B1. Areaalgrootte (EoO) <100 km² <5000 km² <20.000 km² B2. Oppervlakte (AoO) <10 km² <500 km² <2000 km² EN minstens 2 van de volgende: (a) (i) Sterk versnipperd, OF (ii) Aantal vindplaatsen 1 ≤5 ≤ 10 (b) Voortdurende afname in (i) areaalgrootte, (ii) oppervlakte, (iii) oppervlakte, areaalgrootte en/of kwaliteit van de habitat, (iv) aantal vindplaatsen of subpopulaties, (v) aantal zich voortplantende individuen. (c) Extreme schommelingen in (i) areaalgrootte, (ii) oppervlakte, (iii) aantal vindplaatsen of subpopulaties, (iv) aantal zich voortplantende individuen.

C. Kleine populaties in combinatie met versnippering, achteruitgang of schommelingen Aantal zich voortplantende individuen <250 <2500 <10.000 EN C1 of C2: C1. Geschatte achteruitgang 25% in 3 jaar of 1 20% in 5 jaar of 2 10% in 10 jaar of 3 van minstens generatie generatie generaties (max. 100 jaar) C2. Een achteruitgang EN (a) en/of (b): (a) (i) Aantal zich voortplantende individuen in elke subpopulatie <50 <250 <1000 en/of (ii) %individuen in 1 subpopulatie 90–100% 95–100% 100% (b) Extreme schommelingen in het aantal zich voortplantende individuen D. Zeer kleine populatiegrootte of zeer beperkte oppervlakte D1. Aantal zich voortplantende individuen <50 EN/OF D2. Kleine oppervlakte of aantal populaties met een mogelijke bedreiging in de toekomst waardoor de soort in CR of RE zou kunnen belanden.

E. Kwantitatieve analyse van de kans op uitsterven ≥50% in 10 jaar of 3 generaties

<250

<1000 AoO<20 km² of aantal vindplaatsen ≤ 5

≥20% in 20 jaar of 5 generaties (maximum 100 jaar)

≥10% in 100 jaar

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 19 van 105

3.3

RICHTLIJNEN VOOR HET OPMAKEN VAN EEN REGIONALE RODE LIJST IN VLAANDEREN

De opmaak van een regionale Rode Lijst gebeurt in drie stappen (Figuur 4). In stap 1 wordt bepaald welke soorten geëvalueerd moeten worden. In een tweede stap wordt elke regionale populatie van elke soort getoetst aan de geldende IUCN criteria (IUCN, 2003) en toegewezen aan één van de Rode Lijstcategorieën. Een derde stap bij de toepassing van de IUCN criteria op regionale populaties voorziet in de mogelijkheid om de Rode Lijstcategorie van een soort te verhogen of te verlagen naarmate bepaalde factoren leiden tot respectievelijk een verhoogd of verlaagd risico voor uitsterven. Hoe deze procedure kan toegepast worden op de Vlaamse situatie wordt beschreven in Maes et al. (2011a) en schematisch weergegeven in Figuur 5.

Bijvoorbeeld, indien de recente trend voorafgegaan werd door een sterke historische achteruitgang kan overwogen worden om de soort in een hogere Rode Lijstcategorie te plaatsen (upgraden). Daarnaast dient er ook een beoordeling te gebeuren van de kans dat regionale populaties ‘gered’ kunnen worden door uitwisseling met populaties in naburige regio’s. Indien die kans hoog wordt geacht, dan kan de Rode Lijstcategorie verlaagd worden (downgraden).

Figuur 4: De procedure voor de bepaling van de uitsterfkans (en Rode Lijststatus) van taxa en populaties op regionaal niveau, zoals bepaald door de IUCN.

Figuur 5: Schema voor het toepassen van de IUCN Regionale Richtlijnen bij de opmaak van Rode Lijsten voor inheemse, zich voortplantende soorten in Vlaanderen (= stap 3 in Figuur 1).

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 20 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

3.4

HET TOEPASSEN VAN DE IUCN RODE LIJSTCRITERIA OP ZWEEFVLIEGEN IN VLAANDEREN

Alle inheemse soorten die zich al langer dan 10 jaar voortplanten in Vlaanderen (zie 3.4.1) werden getoetst aan drie van de vijf IUCN‐criteria: criterium A (populatietrend), criterium B (grootte van het verspreidingsgebied in combinatie met een achteruitgang, een klein aantal vindplaatsen en/of een versnipperde verspreiding) en criterium D (zeer kleine populatiegrootte of zeer beperkte oppervlakte). Criteria C (klei ne populaties in combinatie met versnippering, achteruitgang of schommelingen) en E (kwantitatieve analyse van de kans op uitsterven) werden niet gebruikt omdat we geen gegevens hebben over de grootte bij zweefvliegenpopulaties enerzijds en omdat er (nog) geen inschatting gemaakt is van de kans op uitsterven in de toekomst (bv. door klimaatverandering) anderzijds . Voor dat laatste gebruikten we wel een kwalitatieve methode (zie verder bij criterium A4).

3.4.1

Welke soorten worden geëvalueerd?

Volgens de IUCN‐richtlijnen moeten de criteria alleen toegepast worden op soorten die zich regelmatig voortplanten binnen hun natuurlijk verspreidingsareaal (dus inheems of op natuurlijke wijze gevestigd). Soorten moeten zich minstens voor een periode van 10 jaar in Vlaanderen voortplanten om geëvalueerd te worden. Soorten die pas na 2010 voor het eerst gezien zijn, worden daarom niet geëvalueerd. In Vlaanderen hebben we vrijwel nooit uitheemse soorten zweefvliegen die door de mens zijn aangevoerd, zoals dat in Nederland met de bloembollenkweek wel vaker gebeurt met soorten van het genus Merodon (Reemer et al.

2009). De enige uitzondering is mogelijk de Prikpootnarcisvlieg Merodon ruficornis op 18 mei 1986 nabij As; Limburg. De voedselplant van deze soort is onbekend maar is waarschijnlijk een soort bolgewas (monocotyle geofiet), zoals bij de andere soorten van het genus Merodon.

Bolgewassen worden vaak ingevoerd en verhandeld zodat we bij deze waarneming uitgaan van accidentele import, zeker gezien de weinig voor de hand liggende locatie. Voor de Kegelnarcisvlieg Merodon moenium zijn er gelijkaardige gevallen gekend op 20 juni 1978 in Assebroek (Brugs kerkhof) en 22 juni 1938 bij De Pinte. Aan de noordrand van het areaal wordt de soort soms nog in antropogene habitats gezien (bijvoorbeeld vaak op kerkhoven in Polen), waarschijnlijk geassocieerd met sierplanten. Toch heeft M. moenium in België ook lange tijd populaties gehad in natuurlijke omgevingen bij Tervuren en de Sint-Pietersberg bij Lanaken en beschouwen we ze dus als inheems.

Tabel 2: Overzicht van de soorten die niet geëvalueerd werden, de reden waarom ze niet geëvalueerd werden en of ze zich in Vlaanderen voortplanten.

Soort

Species

Grote rooddijbladloper

Chalcosyrphus femoratus Chalcosyrphus valgus Chalcosyrphus eunotus

Kleine rooddijbladloper Gestreepte molmzweefvlieg Gele glanszweefvlieg Klimopglanszweefvlieg Toortsgitje Nevelgitje Truffelgitje Geelborstelbandzweefvlieg

Callicera aenea Callicera spinolae Cheilosia aerea Cheilosia nebulosa Cheilosia soror Epistrophe cryptica

Reden waarom niet geëvalueerd Recent ontdekt (2021)

Voortplanting ?

Recent ontdekt (2020) Recent ontdekt (2019)

?

Ja

Recent ontdekt (2016) Recent ontdekt (2018) Recent ontdekt (2011) Recent ontdekt (2014) Recent ontdekt (2012) Recent ontdekt (2013)

Ja Ja Ja Ja Ja ?

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 21 van 105

Broekbijvlieg Noordse pendelvlieg Sachalin-elfje Zilveren elfje Prikpootnarcisvlieg Zwervende platbek Berookte langsprietbek

Eristalis pseudorupium Helophilus affinis Melangyna pavlovskyi Melangyna lucifera Merodon ruficornis Pipiza accola Pipizella maculipennis

Dennenspitsbek Rode snuitvlieg Zuidelijke halvemaanzweefvlieg Behaarde wespvlieg

Psilota atra Rhingia rostrata Scaeva dignota Spilomyia manicata

Zuidelijke citroenzweefvlieg Xanthogramma dives

Recent ontdekt (2018) Migrant (1x, 2012) Recent ontdekt (2015) Recent ontdekt (2016) Aangevoerd? (1986) Recent ontdekt (2021) Aangevoerd? (1x, 1976) Recent ontdekt (2016) Recent ontdekt (2012) Migrant (18 obs)

?

Nee Ja ?

Nee Ja Nee

Aangevoerd? (1x, 1950) Recent ontdekt (2020)

Nee

Ja Ja Sporadisch?

Ja

Voor de soorten Microdon analis en Microdon major die als volwassen vlieg niet met zekerheid tot op soort te herkennen zijn, is voor zowel de recente als de langetermijntrend gebruik gemaakt van de trend van het geaggregeerd taxon (Microdon analis_major). Voor de soort Microdon myrmicae die als volwassen vlieg niet te onderscheiden is van M. mutabilis werd aangenomen, op basis van de verspreiding overheen de ecoregio’s, dat alle waarnemingen betrekking hebben op de eerste soort. Microdon mutabilis komt zeer lokaal voor in Wallonië op kalkgraslanden maar ontbreekt in deze (zeer zeldzame) habitat in Vlaanderen.

Een soort wordt als Regionaal Uitgestorven beschouwd in Vlaanderen wanneer ze niet is vastgesteld na het jaar 2000. Een lijst van de soorten die uitgestorven zijn in Vlaanderen, hun laatste waarnemingsjaar, en het totaal aantal waarnemingen in Vlaanderen staat in Tabel 3.

Tabel 3: Overzicht van de soorten die omwille van het ontbreken van waarnemingen in de voorbije 20 jaar (sinds het jaar 2000) als uitgestorven beschouwd worden in Vlaanderen, hun laatste waarnemingsjaar, en het aantal waarnemingen van elke soort.

Soort Zoenwaterzweefvlieg Geelpootgitje Variabele fopwesp Alpenbijvlieg Roodpootbijvlieg Snuitbijvlieg Bergbijvlieg Duinbollenzweefvlieg Grote bollenzweefvlieg Heenzweefvlieg Doorzichtig-gele Melkzweefvlieg Zwarthaarmelkzweefvlieg Zomerelfje Kegelnarcisvlieg Kalkknikspriet Oogstreepglimmer Piemelkrieltje

Species Anasimyia lunulata Cheilosia flavipes Chrysotoxum elegans Eristalis alpina Eristalis cryptarum Eristalis jugorum Eristalis rupium Eumerus sabulonum Eumerus tarsalis Lejops vittata Leucozona glaucia

Laatste jaar 1942 1954 1919 1943 1912 1935 ?

1995 1902 1963 1998

# obs 2 1 4 6 3 1 1 4 1 10 45

Leucozona inopinata Melangyna compositarum Merodon moenium Microdon devius Orthonevra elegans Paragus tibialis

1991 1942 1978 1963 1897 1922

1 3 4 5 2 2

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 22 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Veenfluweelzweefvlieg Vermiljoenzweefvlieg Gele fophommel Oosterse langlijf Roodsprietbronzweefvlieg

Parhelophilus consimilis Psarus abdominalis Sericomyia superbiens Sphaerophoria chongjini Sphegina nigra

1918 1918 1955 1989 1989

2 4 4 1 16

Van de 309 soorten die in Vlaanderen zijn vastgesteld zijn 22 soorten uitgestorven en 21 soorten niet geëvalueerd. We bepalen hierna de Rode Lijstcategorie voor de overblijvende 266 soorten.

3.4.2

Trendberekening en voorspelde toekomstige trend (basiscriterium A)

Voor de trendbepaling van zweefvliegen baseren we ons op veranderingen in de relatieve grootte van het verspreidingsgebied in Vlaanderen. Dit verspreidingsgebied wordt gebaseerd op het aantal bezette UTM atlashokken (5x5 km). Voor de bepaling van de Rode Lijststatus van een soort zijn zowel de langetermijn trend als de recente trend van belang. We voerden daarom 2 trendberekeningen uit. Voor elke trendberekening worden eerst 2 periodes vastgelegd die vergeleken worden. Voor elke periode wordt vervolgens voor elke soort het aantal UTM 5x5 km hokken (atlashok) berekend waarin deze gezien is. Om ermee rekening te houden dat in beide periodes niet altijd even volledig geïnventariseerd is, delen we het aantal atlashokken waarin een soort werd waargenomen per periode niet door het totaal aantal atlashokken met minstens één waarneming, maar door de atlashokkensom in elke periode. De atlashokkensom wordt verkregen door voor elke soort te bepalen in hoeveel atlashokken ze gezien werd en hiervan de optelsom te maken. Op deze manier krijgen we de relatieve verspreiding van een soort.

Een mogelijk probleem is dat in de vergeleken periodes andere geografische regio’s en andere habitats onderzocht werden, waardoor ook andere soorten gezien werden. Voorafgaand aan de analyse werden daarom de atlashokken gekoppeld aan de 12 verschillende ecoregio’s van Vlaanderen (zie www.ecopedia.be) voor een validatieoefening (Figuur 6). Het streefcijfer is om voor elk van de ecoregio’s minstens 10% hokken onderzocht te hebben in beide periodes.

Omdat niet elk van deze ecoregio’s een duidelijk ecologisch belang heeft voor zweefvliegen worden wel afwijkingen toegelaten, zo lang er een goede vertegenwoordiging is in de ecoregio’s van zowel de Kempen, de duinen, de grindrivieren, de krijt- en krijt-leemgebieden en de verzameling van de overige gebieden (in de overige gebieden is er een vrij grote overlap van de zweefvliegengemeenschappen).

Het voorkomen van zweefvliegen kan erg plaatsgebonden zijn, bijvoorbeeld door de aanwezigheid van specifieke (micro)habitats. Als je in twee verschillende periodes op verschillende plaatsen waarnemingen doet (zelfs binnen dezelfde ecoregio), kan dat aanleiding geven tot verschillen. We voerden daarom een zogenaamde hokrestrictie in: de analyse wordt beperkt tot hokken die in beide periodes onderzocht zijn. De mate waarin een hok onderzocht moet zijn, wordt bepaald door een minimum aantal soorten dat er moet gezien zijn in beide periodes. Voor de analyse van de langetermijn trend werd dit minimumaantal gezet op 5 soorten. Voor de berekening van de recente trends werd de minimumwaarde bepaald op 15 soorten. Dit laatste is ongeveer 5% van het totaal aantal soorten dat ooit in Vlaanderen is vastgesteld. Voor de Rode Lijst van dagvlinders in Vlaanderen werd deze grens gelegd op 7% (Maes et al., 2011b).

Op basis van de relatieve verspreidingen (in beide periodes) van elke soort wordt ten slotte de trend berekend als volgt:

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 23 van 105

( )

(

)

(

(

) )

We voerden twee trendanalyses uit. De voor de IUCN belangrijkste trendanalyse is de recente trend, waarin de recente 10 jaar vergeleken worden met een recente voorgaande periode. Om een min of meer gebalanceerd aantal waarnemingen en combinaties soort x atlashok te hebben in beide periodes, vergeleken we de periode 2011-2020 met de voorgaande periode 1989-2010 (Tabel 4). Voor de langetermijn trend vergeleken we de periode 1991-2010 (zonder de laatste 10 jaar om de twee trends onafhankelijk te houden) met de periode 1868-1990, ook weer met een ongeveer gebalanceerd aantal waarnemingen (Tabel 4). De historische trend berekenen is belangrijk, want indien deze een bijzonder sterke achteruitgang vertoont (groter dan 50%), kan dit een argument zijn om de soort met één Rode Lijstcategorie te verhogen (Fox et al., 2011). Daarnaast geeft het ook wat weerwerk tegen het principe van shifting baselines, waarbij enkel nog naar recente veranderingen in het voorkomen van soorten gekeken wordt.

Figuur 6: Overzicht van de ecoregio’s van Vlaanderen.

Tabel 4: Overzicht van de kenmerken van de datasets voor de langetermijn en de recente trend berekeningen. Bij een trendberekening worden steeds twee periodes vergeleken; voor elke periode worden enkele basisgetallen weergegeven.

Langetermijn trend

# utm5km x soort #utm5km x soort x jaar #waarnemingen Recente trend

# utm5km x soort #utm5km x soort x jaar #waarnemingen

Periode1 beginjaar eindjaar 1868 1990 10850 23462 39895

Periode2 beginjaar eindjaar 1991 2010 10220 23278 38662

Periode1 beginjaar eindjaar 1989 2010 11588 26068 44296

Periode2 beginjaar eindjaar 2011 2020 11419 28844 51405

Rand van het areaal Criterium A4 stelt dat een soort een Rode Lijstcategorie kan toegekend worden op basis van een waargenomen, geschatte, afgeleide, geprojecteerde of vermoedelijke populatieverandering (maximum 100 jaar) (…) waarbij de oorzaken van de achteruitgang niet

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 24 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

omkeerbaar zouden kunnen zijn, of onbegrepen of niet gestopt zouden kunnen zijn, gebaseerd op subcriteria a-e onder A1. We beschikken voor zweefvliegen nog niet over modellen die toekomstige populatietrends voorspellen, zoals bijvoorbeeld voor dagvlinders in relatie tot klimaatverandering (Settele et al., 2008). Toch staat het vast dat ook zweefvliegen sterk beïnvloed worden door klimaatopwarming, wat meer dan waarschijnlijk aanleiding was voor het recente uitbreiden van een rist xerofiele (droogteminnende) en of zuidelijke soorten (bijvoorbeeld het Geelbandkrieltje Paragus quadrifasciatus). Er zijn anderzijds ook aanwijzingen dat soorten met een noordelijke verspreiding en waarvan de zuidgrens van hun Europees areaal door of net onder België loopt, nu al nadeel ondervinden van klimaatopwarming (zie verder). Voor deze soorten maken we de veronderstelling dat zij – gezien de vooruitzichten en de huidige trends in gemiddelde en maximale temperatuur en de frequentie van hittegolven - een grote kans lopen om in de komende decennia een populatieafname met 50% (halvering) te ondergaan. We categoriseren deze soorten als Endangered (Bedreigd) conform de richtlijnen van IUCN (Tabel 1). We gebruikten de verspreidingskaarten voor Frankrijk (Speight et al., 2018) en algemene info over het verspreidingsgebied van zweefvliegen in Europa (Speight, 2020) om te bepalen of een soort in België aan de zuidgrens van zijn areaal zit.

3.4.3

Areaal (basiscriterium B)

Het basiscriterium B bestaat uit een areaalgroottecriterium en een strenger populatieoppervlaktecriterium. Beide criteria zijn slechts geldig als aan twee bijkomende subcriteria voldaan is. Gegevens over areaalgroottes (EoO) of oppervlakte ingenomen door populaties (AoO) zijn niet of niet eenvoudig te verkrijgen. Voor de populatieoppervlakte AoO wordt in Vlaanderen doorgaans gebruik gemaakt van de som van het aantal Utm1x1km hokken (kilometerhokken) waarin de soort recent is waargenomen (Maes et al., 2011b, 2017).

Voor de areaalgrootte of EoO wordt doorgaans gebruik gemaakt van de lijst van 36 ecodistricten (een onderverdeling van de ecoregio’s op basis van onder andere klimatologie, geologie, reliëf, geomorfologie, grondwater, oppervlaktewater en bodem) in Vlaanderen (Sevenant et al., 2002; Couvreur et al., 2004). Indien een soort in een ecodistrict voorkomt, wordt het hele ecodistrict als (potentieel) areaal gezien. De som van alle ecodistricten waarin de soort voorkomt geeft dan de areaalgrootte van de soort in Vlaanderen.

Zoals gezegd moet om in aanmerking te komen voor een Rode Lijstcategorie ook voldaan zijn aan twee subcriteria (Ba en Bb). Om aan een subcriterium te voldoen moet een soort aan één van 2 mogelijke voorwaarden binnen het subcriterium voldoen:  Subcriteria Ba: o Ba(i): versnippering (expert judgement op basis van de verspreiding en de mobiliteit van elke soort) of o Ba(ii): een beperkt aantal vindplaatsen.  Subcriteria Bb: o Bb(i): achteruitgang (zoals berekend voor criterium A) of o Bb(iii): achteruitgang in de oppervlakte of de kwaliteit van de biotopen waarin de soort voorkomt (expert judgement).

Subcriterium Ba partim Ba(i): Fragmentatie Om de versnippering van het areaal van soorten te beoordelen werd gebruik gemaakt van de kaarten in Bot & van de Meutter (2019). De volledigheid van deze kaartjes werd gecontroleerd door per soort verspreidingskaartjes te maken in waarnemingen.be en deze onderling te vergelijken en eventueel aan te vullen. Daarnaast werd ook de gebiedsinfo in de database (toponiembeschrijvingen, exacte coördinaten) en de beschrijving van de biotoopeisen van de ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 25 van 105

soort bekeken om in te schatten in hoeverre soorten continue dan wel zeer lokaal voorkomen binnen kilometerhokken of gebieden. Om de mate van versnippering te bepalen werd ook de dispersiecapaciteit van een soort in rekening gebracht. Er bestaan nauwelijks gegevens hierover bij zweefvliegen, dus werd op basis van ervaring i n de voorbije 30 jaar door de eerste auteur ingeschat in hoeverre en over welke afstanden de soorten in staat lijken om andere gebieden te koloniseren vanuit bestaande populaties. Omdat deze oefening heel erg leunt op expert judgement en omdat over het algemeen de meeste soorten zweefvliegen behoorlijk mobiel blijken (bv. op basis van Malaisevangsten en doorlopende monitoring van vaste stations), werd voorzichtig omgesprongen met het toekennen van dit criterium.

Subcriterium Ba partim Ba(ii): Aantal vindplaatsen Het aantal vindplaatsen van een soort werd verstaan als het aantal gebieden waarin populaties of metapopulaties van een soort voorkomen. Dit aantal werd bepaald op basis van gebiedsinformatie in de databank en inschattingen over versnippering/clustering van gekende waarnemingsplaatsen (zie Ba(i)). Aan dit deel van het subcriterium is voldaan wanneer er minder dan 10 vindplaatsen zijn van de soort in Vlaanderen.

Subcriterium Bb partim Bb(i): Negatieve recente trend Aan dit subcriterium is voldaan als de recente trend negatiever is dan -50%. In enkele gevallen werd dit subcriterium niet gebruikt (zie 3.4.5).

Subcriterium Bb partim Bb(iii): Achteruitgang van de habitat De toestand van de habitat van de soort werd beoordeeld aan de hand van Van Landuyt (2002). Daarnaast zijn een aantal soorten waarvan de larven zich voeden met plantenweefsel (fytofagen) sterk gespecialiseerd in één of enkele soorten voedselplanten (oligofagen). Deze soorten werden bijkomend beoordeeld aan de hand van de toestand en status van hun voedselplant. De toestand en status van deze voedselplanten werd beoordeeld aan de hand van de bedreigingsklassen in Van Landuyt et al. (2006). Het toekennen van voorkeurshabitat(s) en voedselplant(en) aan de verschillende soorten zweefvliegen gebeurde op basis van Bot & Van de Meutter (2019).

3.4.4

Zeer beperkte oppervlakte (basiscriterium D)

Soorten die een heel kleine populatiegrootte hebben (<1.000 individuen) en/of voorkomen op een oppervlakte van minder dan 20 km² kunnen op basis van criterium D als Kwetsbaar (VU) worden beschouwd. Om dit criterium te bepalen telden we het aantal kilometerhokken waarin de soort gezien werd na 1990. Voor de cryptische zustersoorten Microdon analis en M. major die enkel als larve of pop te herkennen zijn wordt zowel het aantal hokken voor de specifieke soorten als voor het verzameltaxon (tussen haakjes) gegeven. Bij de interpretatie gebruiken we het halve aantal van het verzameltaxon als criterium, aangezien de huidige inzichten aangeven dat beide soorten ongeveer even talrijk zijn in Vlaanderen. Indien deze inzichten later zouden wijzigen kan dit aangepast worden.

3.4.5

Naar boven of naar beneden bijstellen van Rode Lijstcategorieën: langetermijn trend negatief, reddingseffect, sterke vooruitgang en trendonzekerheid

Langetermijn trend Indien de langetermijn trend van een soort sterk negatief is (<-50%) dan wordt de voorlopige Rode Lijstcategorie met een categorie verhoogd (zie Maes et al., 2011b).

Reddingseffect ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 26 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Voor soorten die beoordeeld worden en niet tot de categorie Momenteel niet in gevaar behoren, bekijken we of de Vlaamse populaties kans maken op een reddingseffect (RedEf). Dit is een ecologisch fenomeen waarbij bestaande (Vlaamse) populaties vanuit populaties in aanpalende regio’s aangevuld worden, waardoor de kans op uitsterven kleiner wordt. De inschatting of dit fenomeen aanwezig is, gebeurde op basis van de recente verspreidingskaartjes in Bot & Van de Meutter (2019), aangevuld met (fragmentaire) info over het voorkomen van de soorten in aangrenzend Duitsland (onder andere via Observation.org).

De uiteindelijke toekenning van een reddingseffect gebeurde op basis van expert judgement.

Wanneer de aanpalende populaties zelf zeer klein en geïsoleerd zijn en wanneer ervaring leert dat deze soort in de recente periode niet in staat bleek om aangrenzend geschikt habitat te koloniseren (dispersieafstanden zijn nauwelijks gekend voor zweefvliegen) , werd geen reddingseffect toegekend. Hoe het reddingseffect toegepast werd bij de bepaling van een Rode Lijstcategorie staat weergegeven in Figuur 5.

Sterke vooruitgang Wanneer de recente vooruitgang groter is dan 50% wordt de Rode Lijstcategorie met een categorie verlaagd, tenzij het aantal kilometerhokken in de recente periode kleiner is dan 10 (de trend is dan minder betrouwbaar).

Trendonzekerheid Indien we voor een soort een verschil vonden tussen de trends mét en zonder hokrestrictie van meer dan 30% én dit verschil leidde tot een Rode Lijstcategorieverandering op basis van criterium A én en het aantal hokken in periode 1 is kleiner dan 6, dan gaven we deze soorten het label “GT” wat staat voor “Geen Trend”. Voor een aantal soorten is de trend sterk beïnvloed door veranderingen of moeilijkheden bij taxonomie en herkenning. Deze soorten kregen het label “T”. Er werd bij deze soorten geen Rode Lijstcategorie toegekend op basis van criterium A. Bij het toekennen van een uiteindelijke Rode Lijstcategorie aan de soort verviel daardoor criterium A, maar bepaling van een Rode Lijstcategorie gebeurde wel nog op basis van de criteria B en D. Voor soorten die een taxonomische verandering ondergingen (T) veronderstellen we dat die geen (groot) effect meer had op kennis over de verspreiding van de soort in de recente periode, zodat de overige criteria wel toegepast kunnen worden.

De volgorde van en prioriteit bij het toepassen van bovenstaande regels om zo de Rode Lijstcategorie naar boven of naar beneden bij te stellen staan weergegeven in Figuur 5.

3.4.6

Belangrijke opmerkingen bij de gebruikte methode

Trendberekeningen op basis van areaal Aantallen kunnen veel sterker en veel sneller veranderen dan de verspreiding van een soort (bv. Hallmann et al., 2021). De alarmerende afname van de biomassa vliegende insecten én aantallen zweefvliegen in West-Europa (Hallmann et al., 2017, 2021) kunnen we met onze methode van trendbepaling nauwelijks zien, vooral omdat veel algemene soorten veel minder talrijk zijn geworden (Hallmann et al., 2021) maar hun verspreiding nog relatief weinig veranderde. Bovendien gebruiken we voor de trendbepaling een verandering in de relatieve verspreiding van een soort. Wanneer de verspreiding van alle soorten evenveel afneemt zullen we geen enkele verandering in de relatieve verspreiding waarnemen (de relatieve verspreiding per soort blijft dan gelijk). Het is belangrijk om dit in het achterhoofd te houden bij het beoordelen van de trendanalyses.

Veel beter zou zijn om te werken met gegevens van aantallen zweefvliegen die verzameld worden op een gestandaardiseerde manier. Er bestaat echter geen monitoringsschema, bijvoorbeeld met transecttellingen, om zweefvliegen te monitoren. Er spelen bijzonder veel ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 27 van 105

variabelen (tijdstip van de dag, windsterkte, beschikbaarheid van bloemen, temperatuur, …) die het voorkomen van zweefvliegen heel sterk kunnen bepalen en bovendien zijn veel soorten erg klein en moeilijk te vinden. De enige bestaande gestandaardiseerde manier om zweefvliegen te vangen is met insectenvallen, meestal Malaisevallen (Malaise, 1937; Gressitt & Gressitt, 1962; Hallmann et al., 2017). Omdat deze vallen kostelijk zijn en een beperkte tijd meegaan worden ze weinig door amateurs gebruikt en al helemaal niet om een constante monitoring uit te voeren. Ondersteuning vanuit overheden of slagkrachtige organisaties zou geen slecht idee zijn als men gestandaardiseerde data over de toestand van (vliegende) insecten wil. Vanuit Europa worden momenteel wel initiatieven hierrond ontwikkeld.

Correctie voor de zoekinspanning Door de relatieve verspreiding te berekenen relatief tot de atlashokkensom corrigeer je voor de zoekinspanning. Die correctie is echter niet volledig. Of een soort in een bepaalde periode in een hok gezien wordt na één, tien of honderd bezoeken heeft een grote betekenis voor wat betreft haar zeldzaamheid. Onze methode houdt hier slechts gedeeltelijk rekening mee, omdat je corrigeert voor het aantal soorten en niet voor het aantal waarnemingen (bezoeken). Met andere woorden, door intensiever te zoeken, zullen soorten minder zeldzaam lijken en worden trends gemiddeld positiever. Het verband tussen zoekinspanning en getelde soortenrijkdom verloopt immers niet lineair maar volgt een theoretisch negatief exponentieel verloop (een snelle stijging die afbuigt naar een plafond). Door heel intensief éénzelfde plek te monitoren kan het aantal soorten na lange tijd sterk oplopen. In de tuin van de eerste auteur bij Tessenderlo werden tot en met voorjaar 2021 op bijna 15 jaar tijd 191 soorten zweefvliegen waargenomen. Daarvoor waren wel 13.400 waarnemingen nodig, ongeveer 10% van alle Vlaamse waarnemingen ooit. Bij deze lijst zitten uiteraard heel wat zwervende exemplaren die slechts heel occasioneel gezien werden. Indien we vanaf nu alle hokken zo goed zouden onderzoeken, dan zouden bijna alle zeldzame soorten erop vooruitgaan. Daarom is het belangrijk dat de aantallen waarnemingen in de periodes die vergeleken worden niet te ver uit elkaar liggen en bij voorkeur ongeveer gelijk zijn. Voor Vlaamse Rode Lijsten van andere soortgroepen (bv. sprinkhanen, Maes et al., 2017) corrigeert men door het relatieve voorkomen ten opzichte van zeer algemene soorten in rekening te brengen, ervan uitgaande dat deze soorten altijd zeer algemeen zijn geweest en dus een vaste standaard vormen. Voor zweefvliegen weten we door de recente studies dat dit niet het geval is – de algemeenste soorten zijn net sterk teruggelopen in aantallen (Hallmann et al., 2021). Hoewel het niet zeker is of dit ook hun verspreiding (al) beïnvloed heeft, lijkt het niet aangewezen om dit type van correctie hier te gebruiken.

3.5

KENMERKEN VAN DE DATASET VAN BELANG BIJ DE INTERPRETATIE VAN TRENDS

Bij gegevens die verzameld werden over een lange tijdspanne sluipen er vrijwel altijd veranderingen in de verzamelmethode binnen die een effect kunnen hebben op de berekening van trends van soorten. Hieronder bespreken we kort de belangrijkste (mogelijke) veranderingen bij het verzamelen van gegevens die een invloed kunnen hebben op de berekende trends voor Vlaamse zweefvliegen.

3.5.1

Aandacht voor het vroege voorjaar

Zweefvliegenkenners weten dat in zachte winters het vliegseizoen van zweefvliegen in februari al kan beginnen. De periode maart-april wordt door velen zelfs gezien als een van de ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 28 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

boeiendste periodes om zweefvliegen te zoeken, waarbij dag na dag nieuwe soorten verschijnen (Bot & Van de Meutter, 2019). In het vroege voorjaar zijn de aantallen zweefvliegen meestal nog vrij laag, maar de diversiteit is al wel hoog ( Figuur 7). Maar dat besef was er niet altijd. Van de 309 soorten zweefvliegen die ooit in Vlaanderen zijn waargenomen zijn er 214 al ooit eens voor 1 mei gezien (69%). De vliegtijd van zweefvliegen i s omwille van klimaatopwarming verschoven naar vroeger op het jaar, vaak met verschillende weken afhankelijk van de soort (Olsen et al., 2020). Toch valt het op dat er vroeger (ca. voor het jaar 2000) in het vroege voorjaar (voor 1 mei) heel weinig gevangen werd. Dit aandeel schommelde steeds tussen 5-10% van het jaarlijks aantal waarnemingen tussen 1890 en 1990, maar is sindsdien gestegen tot 20% en zelfs 30% in het meest recente decennium. Zelfs al zijn een aantal soorten nu vroeger op het jaar actief dan voorheen, het is duidelijk dat er ook een mentaliteitswijziging is bij waarnemers om ook al in het vroege voorjaar actief te zijn. Het i s aannemelijk dat mede hierdoor de vroeg op het jaar vliegende soorten relatief meer vertegenwoordigd zijn in de recente data, iets waarmee we moeten rekening houden bij de interpretatie van de trends.

Figuur 7: Procentueel aandeel waarnemingen van zweefvliegen in Vlaanderen vóór 1 mei per decennium sinds 1890. Het decennium wordt aangeduid met het eindjaar, dus “2000” staat voor het decennium “1991-2000”.

Belangrijk is ook dat een vroege vliegtijd kan gerelateerd zijn aan andere ecologische eigenschappen van zweefvliegen. In Figuur 8 over habitataffiniteit is te zien dat vooral bij bossoorten een groot aandeel vroege soorten zijn (enkel grootste affiniteit 3 werd gebruikt).

Dit aandeel is 2 tot 5 maal hoger dan in de andere habitatgroepen. In Figuur 9 is te zien dat de larvale levenswijze van vroege soorten vooral fytofagie is (planteneters). De meeste fytofage soorten zijn strikt gebonden aan één of enkele plantensoorten, waaronder nogal wat voorjaarsbloeiers uit bossen, wat hun vroege vliegtijd verklaart. Veel soorten van aquatische milieus of met een aquatische levenswijze zijn multivoltien (meerdere generaties) en hebben een latere mediane vliegtijd of zijn univoltien maar vliegen later op het jaar.

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 29 van 105

Figuur 8: Procentueel aandeel aan soorten met een mediane vliegtijd voor 1 mei (“vroeg”) voor de verschillende habitatcategorieën waartoe zweefvliegen gerekend worden.

Figuur 9: Procentueel aandeel aan soorten met een mediane vliegtijd voor 1 mei (“vroeg”) voor de verschillende larvale levenswijze categorieën waartoe zweefvliegen gerekend worden.

3.5.2

Toenemende expertise

De soorten en de soortenrijkdom die een waarnemer registreert zijn vaak sterk afhankelijk van ervaring en kennis. Pollet en Maes (2019) toonden aan dat bij de gegevens van slankpootvliegen op waarnemingen.be veel meer algemene soorten zaten in vergelijking met de gegevens van specialisten. Dit is te wijten aan de beperkte kennis van slankpootvliegen en hoe deze te vinden bij de modale natuurwaarnemer. De kwaliteit, en met name de diversiteit, van de gegevens hangt dus sterk af van de kennis van de waarnemers. Iets vergelijkbaars gaat op voor de gegevens van zweefvliegen op waarnemingen.be (Frank Van de Meutter, ongepubliceerde gegevens).

De laatste decennia is er door toegenomen ecologische kennis (waardoor soorten veel doelgerichter opgespoord worden), door meer onderlinge communicatie (en dus controle en educatie) en door het zich gericht toeleggen op het zoeken van zweefvliegen, in België een ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 30 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

generatie zweefvliegenwaarnemers actief met een hoog expertiseniveau. Deze expertise kan blijken uit het aantal soorten dat gevonden wordt bij eenzelfde zoekinspan ning. Het aantal gevonden soorten neemt echter niet lineair toe met de toenemende zoekinspanning of expertise; de toename vertraagt naarmate je langer zoekt of beter kan herkennen. Dit wordt duidelijk met volgend voorbeeld. Stel dat je zweefvliegen gaat zoeken in een gebied, dan vind je eerst snel de ene nieuwe soort na de andere, maar na een tijd zie je vooral steeds dezelfde soorten en moet je heel hard zoeken om nog een nieuwe soort te vinden. Om te vergelijken of er in het ene jaar relatief meer soorten gevonden worden (bv. door meer expertise) dan in het andere jaar, moeten we corrigeren voor die zoekinspanning, maar dat kan dus niet door gewoon te corrigeren voor het aantal waarnemingen. We kunnen dit wel door rarefactie, waarbij door randomisatie de gemiddelde stijgende curve van soortenrijkdom per jaar wordt opgesteld en er bij een vast aantal waarnemingen (het laagste aantal in de reeks vergeleken jaren) gekeken wordt wat de soortenrijkdom is. Het resultaat van deze oefening staat in Figuur 10. Daaruit blijkt dat vooral sinds het jaar 2000 er een toename is van de geïnterpoleerde soortenrijkdom, zoals verwacht bij een toegenomen expertise.

Figuur 10: De geïnterpoleerde jaarlijkse soortenrijkdom door middel van rarefactie (voor N=319) voor de periode 1980-2020. De trend wordt weergeven door een smoother (x~y, se=0.95).

Het gevolg van een veranderende expertise overheen de jaren kan een effect hebben op de trends van de soorten. Wanneer via citizen science een groot aantal waarnemers betrokken wordt (zoals bij waarnemingen.be) is het noodzakelijk om daarvoor te corrigeren. In het Verenigd Koninkrijk is de belangrijkste recente trend voor de zweefvliegenfauna dat de kleine en moeilijk herkenbare soorten (bv. genus Cheilosia) relatief gezien achteruitgaan, als gevolg van het sterk toegenomen aantal waarnemers met een beperkte kennis (Ball et al., 2012). Met de dataset die we voor Vlaanderen gebruiken en waarin tot dusver vooral gegevens van gevorderde waarnemers opgenomen zijn, tekent zich eerder de omgekeerde trend af. Door een toegenomen expertise zullen zeldzamere of moeilijk herkenbare soorten relatief meer gezien worden. Toch is de getoonde trend niet per definitie een aanwijzing voor een toegenomen expertise. Ze is minstens deels ook het gevolg van veranderende taxonomie (het “splitten” van soorten) waardoor er nu meer soorten kunnen gezien worden bij een vast aantal waarnemingen (zie 3.5.3).

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 31 van 105

3.5.3

Veranderende taxonomie

Jaarlijks nog worden er nieuwe soorten zweefvliegen beschreven in Europa. De nadruk ligt daarbij sterk op Zuid-Europa, waar in de ijstijdrefugia van de Balkan, de eilanden van de Middellandse zee en het Iberisch schiereiland nog frequent al dan niet cryptische soorten gevonden worden (Speight, 2018). Voor West-Europa betreffen de taxonomische veranderingen voornamelijk naamswijzigingen omwille van het prioriteitsbeginsel (een gekende soort is eerder door een andere auteur beschreven waardoor de naam moe t wijzigen) en het opsplitsen van bestaande soorten in meerdere nieuwe soorten. Vooral dat laatste kan tot problemen leiden bij trendberekeningen. Museumcollecties kunnen gereviseerd worden en aangepast aan de nieuwe inzichten, maar dit kan niet met oude ongedocumenteerde waarnemingen. Bovendien hebben nieuw beschreven soorten, zeker als ze wat zeldzamer zijn, een extra aantrekkingskracht op waarnemers waardoor ze specifiek gezocht worden. Van de zeer algemene Platycheirus scutatus worden nu door de expertwaarnemers vele honderden exemplaren gevangen en gecontroleerd op de zeldzamere zustersoorten P. splendidus en P. aurolateralis. In alle oude collecties samen zijn er hooguit enkele tientallen P. scutatus sensu largo verzameld over een tijdspanne van meer dan 100 jaar. Zoals eerder beschreven kan de toegenomen zoekinspanning de trends beïnvloeden, en worden deze soorten nu op veel meer plaatsen gevonden. Een bijzonder geval zijn de soorten die al lange tijd beschreven zijn, maar die pas recent herkend worden in Europa. In de Palearctische regio werkten de Europese en Russische onderzoekers lange tijd onafhankelijk van elkaar door een taalbarrière en het gebruik van eigen tijdschriften voor publicatie. Ook nu bestaan er waarschijnlijk nog tientallen synoniemen van soorten die in beide regio’s voorkomen, en apart beschreven zijn, wat de stabiliteit van de taxonomie niet ten goede komt. Eens om de zoveel tijd wordt er in Europa een soort ontdekt, die al langer in Rusland herkend werd. Omdat ze nooit eerder in Europese gidsen of tabellen was opgenomen werd ze nooit herkend. Een voorbeeld hiervan is Dasysyrphus lenensis en recenter nog Epistrophe olgae en Melangyna pavlovskyi, hoewel deze laatste een echte nieuwkomer is waarbij vrij snel de link gelegd werd naar de juiste soortnaam.

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 32 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Tabel 5: Overzicht van de soorten die sinds 1990 opgedeeld zijn in meerdere soorten (enkel soorten in het besproken gebied). Indien een soort in verschillende stappen in meer dan 2 soorten gesplitst werd, worden soms meerdere jaartallen gegeven.

Oude soortnaam Cheilosia albitarsis Cheilosia praecox

Nieuwe soortnamen C. albitarsis, C. ranunculi C. psilophthalma, C. urbana

Chrysogaster macquarti

Melanogaster aerosa, parumplicata C. rondanii, C. virescens D. pinastri, D. lenensis

Chrysogaster virescens Dasysyrphus lunulatus

Eupeodes latilunulatus Leucozona lucorum Microdon eggeri Microdon mutabilis Platycheirus clypeatus Platycheirus scutatus Psilota anthracina Xanthogramma pedissequum

M.

E. bucculatus, E. goeldlini L. lucorum, L. inopinata M. analis, M. major M. mutabilis, M. myrmicae P. clypeatus, P. europaeus, P. occultus P. scutatus, P. aurolateralis, P. splendidus P. anthracina, P. atra, P. exilistyla X. dives, X. pedissequum, X. stackelbergi

Jaar 2000 (1993) soorten zijn begin 20e eeuw beschreven, maar pas recent adequaat onderscheiden 1994 1995 1980 (1996) D. lenensis is een Siberische soort beschreven in 1980 waarvan pas in 1996 duidelijk werd dat ze in Europa voorkomt.

1998 2000 2004 2002 1990 1998, 2002 2002, 2007 2008, 2010

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 33 van 105

4 RESULTATEN 4.1

LANGETERMIJN TREND

De data vertonen een goede spreiding van de gegevens over alle ecoregio’s ( nauwelijks opvallende concentraties of gebrek aan gegevens in bepaalde regio’s, Tabel 6). Overal wordt het basiscriterium van 10% gehaald, en met uitzondering van de ecoregio van de westelijke interfluvia is de representatie overal zelfs minstens 30%. Als we de hokrestrictie laten vallen (zie hoger) stijgt het gemiddeld % onderzocht van 46% naar 63% met een minimum representatie van 40% (Tabel 6).

Tabel 6: Overzicht van het % UTM5km hokken per ecoregio dat weerhouden werd in de analyse, zowel mét als zonder hokrestrictie.

Ecoregio Ecoregio van de cuesta's Ecoregio van de grindrivieren Ecoregio van de Kempen Ecoregio van de krijt-leemgebieden Ecoregio van de krijtgebieden Ecoregio van de kustduinen Ecoregio van de Midden-Vlaamse overgangsgebieden Ecoregio van de Pleistocene riviervalleien Ecoregio van de polders en de getijdenschelde Ecoregio van de westelijke interfluvia Ecoregio van de zuidoostelijke heuvelzone Ecoregio van de zuidwestelijke heuvelzone

% met hokrestrictie 36 40 40 36 100 70

% zonder hokrestrictie 59 60 57 62 100 70

41 34

68 56

44 16 65 36

59 40 73 62

Een volledige lijst van langetermijn trends voor Vlaamse zweefvliegen staat in Bijlage 1. Voor 66 soorten vinden we een afname die groter of gelijk is aan -50% waardoor ze in aanmerking komen voor een verhoging van hun Rode Lijstcategorie (zie verder). Voor drie soorten waren er voldoende argumenten om deze trend als onbetrouwbaar te beschouwen ( Cheilosia griseiventris, Cheilosia psilophthalma en Ferdinandea ruficornis - waarom dit zo is, zie 3.4.2) zodat uiteindelijk 63 soorten overblijven (Tabel 7). Merk op dat deze trends bepaald zijn op een selectie van hokken, en met als laatste jaartal 2010. Soorten die volgens deze trend (bijna) verdwenen zijn, kunnen nog wel in andere hokken voorkomen in Vlaanderen of werden na 2010 opnieuw gezien.

Tabel 7: Overzicht van de zweefvliegen die een sterke achteruitgang vertonen (>50%) voo r hun langetermijn trend. Voor drie soorten was deze trend in tegenspraak met de berekening zonder hokrestrictie waardoor ze hier niet werden opgenomen.

Soort Anasimyia lunulata Cheilosia flavipes Cheilosia longula

% -100 -100 -51

Soort Eristalis rupium Eumerus sabulonum Eumerus sogdianus

% -100 -80 -67

Soort Parasyrphus lineolus Parasyrphus vittiger Pelecocera lusitanica

% -55 -72 -100

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 34 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Cheilosia mutabilis Cheilosia nigripes Cheilosia ranunculi

-62 -61 -100

Eumerus tarsalis Eumerus tricolor Lejogaster tarsata

-100 -100 -78

Pipiza quadrimaculata Pipizella zeneggenensis Platycheirus discimanus Platycheirus immarginatus Platycheirus manicatus Platycheirus perpallidus Platycheirus scambus Platycheirus sticticus

-72 -100 -100

Cheilosia velutina

-54

Lejops vittata

-100

Cheilosia vulpina Chrysogaster cemiteriorum Chrysotoxum elegans Chrysotoxum octomaculatum Chrysotoxum vernale Criorhina pachymera Dasysyrphus hilaris Dasysyrphus pinastri

-100 -64

Leucozona glaucia Leucozona laternaria

-77 -72

-100 -67

-100 -100

-58 -58 -74 -76

Melangyna barbifrons Melangyna compositarum Melanogaster aerosa Meligramma guttata Merodon avidus Merodon ruficornis

-100 -51 -100 -100

-70

Psarus abdominalis Sericomyia lappona Sericomyia superbiens Sphaerophoria chongjini Sphaerophoria interrupta Sphegina nigra

Doros profuges

-100

Microdon devius

-100

Eristalis abusiva

-63

Eristalis alpina Eristalis cryptarum Eristalis jugorum

-100 -100 -100

Neocnemodon brevidens Orthonevra elegans Paragus tibialis Parasyrphus annulatus

-100 -100 -51

Spilomyia manicata Trichopsomyia lucida Xylota florum

-100 -63 -56

-100 -67 -100 -100

-100 -83 -80 -53 -100

-95 -76

Wanneer we meer in detail naar de verdeling van de trends over verschillende ecologisch e groepen kijken valt op dat de groep van de bosgebonden soorten (Figuur 11), en vooral de soorten met een larvale levenswijze in hout (saproxyle soorten, Figuur 12) een grotere vooruitgang vertonen dan de overige groepen.

Figuur 11: Procentuele verdeling van de langetermijn trendklasses voor Vlaamse zweefvliegen van vier habitatklasses. Aquatische habitats omvatten bronnen, moerassen en b rakke en zoete ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 35 van 105

wateren; Open habitats zijn habitats die geen bos zijn, geen aquatische habitats en geen cultuurhabitats (bv. akkerland, tuin, etc…). Een trend kleiner of groter dan 0 is een af- of toename; een trend met absolute waarde groter dan 50 is een sterke af- of toename.

Figuur 12: Procentuele verdeling van de langetermijn trendklasses voor Vlaamse zweefvliegen voor vierlarvale levenswijzen (voor uitleg bij trendklasses, zie Figuur 11).

Een vergelijking van de trendklasses voor vroege soorten (mediane vliegtijd vóór 1 mei), en de soorten met een latere mediane vliegtijd leert dat de vroege soorten minder een sterke afname en meer een sterke toename kenden, vermoedelijk onder meer als gevolg van een waarnemerseffect (Figuur 13).

Figuur 13: Procentuele verdeling van de langetermijn trendklasses voor Vlaamse zweefvliegen voor soorten met een mediane vliegtijd na 1 mei (0) en die met een mediane vliegtijd vóór 1 mei (1). Voor legende, zie Figuur 11.

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 36 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

4.2

RECENTE TREND

De data vertonen een redelijke spreiding overheen de Vlaamse ecoregio’s, met een lage vertegenwoordiging in zuidelijk West-Vlaanderen, in het bijzonder de ecoregio van de westelijke interfluvia. Het gemiddeld percentage onderzochte hokken per ecoregio is wel nog steeds 38% met hokrestrictie en 58% zonder hokrestrictie, wat niet veel lager is dan de langetermijn trend.

Tabel 8: Overzicht van het % UTM5km hokken per ecoregio dat weerhouden werd in de recente trendanalyse, zowel mét als zonder hokrestrictie.

Ecoregio Ecoregio van de cuesta's Ecoregio van de grindrivieren Ecoregio van de Kempen Ecoregio van de krijt-leemgebieden Ecoregio van de krijtgebieden Ecoregio van de kustduinen Ecoregio van de Midden-Vlaamse overgangsgebieden Ecoregio van de Pleistocene riviervalleien Ecoregio van de polders en de getijdenschelde Ecoregio van de westelijke interfluvia Ecoregio van de zuidoostelijke heuvelzone Ecoregio van de zuidwestelijke heuvelzone

% met hokrestrictie 23 40 41 33 67 70

% zonder hokrestrictie 43 100 62 62 67 80

36 36

45 48

30 6 49 26

47 17 71 53

Een volledige lijst van recente trends voor Vlaamse zweefvliegen staat in Bijlage 2. Een overzicht van de soorten die een sterke achteruitgang vertonen staat in Tabel 9.

Tabel 9: Overzicht van de zweefvliegen die een sterke achteruitgang vertonen (>50%) voor hun recente trend. Voor 9 soorten (zie bijlage 3) was deze trend in tegenspraak met de berekening zonder hokrestrictie waardoor ze hier niet werden opgenomen.

Soort Eumerus sabulonum Eumerus tricolor

% -100 -100

Leucozona glaucia

-100

Leucozona inopinata -100 Leucozona laternaria -100 Parasyrphus vittiger -100 Sphaerophoria chongjini Sphegina nigra Xylota meigeniana Parasyrphus lineolus Dasysyrphus hilaris

-100 -100 -89 -81 -79

Soort Platycheirus scambus Platycheirus splendidus Parasyrphus malinellus

% -77 -73

% -59 -56

-68 -68 -68

Soort Pipiza austriaca Chrysogaster cemiteriorum Pyrophaena granditarsa Anasimyia transfuga Lejogaster metallina Callicera fagesii

Cheilosia velutina Meligramma guttata Trichopsomyia joratensis Sphegina elegans

-66

Epistrophe flava

-52

Eumerus sogdianus Meliscaeva cinctella Leucozona lucorum

-64 -64 -60

Eupeodes bucculatus -52 Orthonevra intermedia -52 Psilota exilistyla -52

-71

-56 -54 -53 -52

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 37 van 105

Enkele ecologische patronen in de recente trends staan weergegeven in Figuur 14, Figuur 15 en Figuur 16. De ecologische eigenschappen per soort staan opgelijst in Tabel 16. Ook bij de recente trends zijn boszweefvliegen de ecologische groep met het grootste aandeel soorten die sterk vooruitgaan. Wanneer vanuit de invalshoek van de larvale ecologie gekeken wordt dan blijken saproxyle soorten weer de sterkst toegenomen ecologische groep, al is het verschil met de andere groepen veel minder uitgesproken dan bij de langetermijn trend. De aquatisch saprofagen die het al niet goed deden bij de langetermijn trend zijn ook nu uitgesproken de groep die het slechtst boert.

Figuur 14: Procentuele verdeling van de recente trendklasses voor Vlaamse zweefvliegen van vier habitatgroepen. Voor legende, zie Figuur 11.

Figuur 15: Procentuele verdeling van de recente trendklasses voor Vlaamse zweefvliegen van vier larvale levenswijzen. Voor legende, zie Figuur 11.

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 38 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Figuur 16: Procentuele verdeling van de recente trendklasses voor Vlaamse zweefvliegen voor soorten met een mediane vliegtijd na 1 mei (0) en die met een mediane vliegtijd vóór 1 mei (1).

Voor legende, zie Figuur 11.

4.3

RODE LIJST

Het resultaat van de toepassing van de Rode Lijstcriteria op Vlaamse zweefvliegen staat in Bijlage 3. Van de 309 soorten zweefvliegen die ooit in Vlaanderen gezien zijn, zijn 22 soorten Regionaal Uitgestorven, 29 soorten Ernstig Bedreigd, 43 soorten Bedreigd en 42 soorten Kwetsbaar. De overige 173 soorten zijn Momenteel niet in Gevaar (N=152) of werden niet geëvalueerd (N=21, meestal nieuwkomers).

REGIONAAL UITGESTORVEN (22) Zoenwaterzweefvlieg Geelpootgitje Variabele fopwesp Alpenbijvlieg Roodpootbijvlieg Snuitbijvlieg Bergbijvlieg Duinbollenzweefvlieg Grote bollenzweefvlieg Heenzweefvlieg Doorzichtig-gele Melkzweefvlieg

(22) Anasimyia lunulata Cheilosia flavipes Chrysotoxum elegans Eristalis alpina Eristalis cryptarum Eristalis jugorum Eristalis rupium Eumerus sabulonum Eumerus tarsalis Lejops vittata Leucozona glaucia

Zwarthaarmelkzweefvlieg Zomerelfje Kegelnarcisvlieg Kalkknikspriet Oogstreepglimmer Piemelkrieltje Veenfluweelzweefvlieg Vermiljoenzweefvlieg Gele fophommel Oosterse langlijf Roodsprietbronzweefvlieg

Leucozona inopinata Melangyna compositarum Merodon moenium Microdon devius Orthonevra elegans Paragus tibialis Parhelophilus consimilis Psarus abdominalis Sericomyia superbiens Sphaerophoria chongjini Sphegina nigra

ERNSTIG BEDREIGD (29) Donkere glanszweefvlieg Zilverkopgitje Fluwelen gitje Geelvleugeldoflijfje Heidefopwesp Streepfopwesp

Callicera fagesii Cheilosia uviformis Cheilosia velutina Chrysogaster cemiteriorum Chrysotoxum octomaculatum Chrysotoxum vernale

Rood kalkkrieltje Zwartpootroetneusje Ringpootroetneusje Korte platbek Kustplatvoetje Limburgs platvoetje

Paragus bicolor Parasyrphus lineolus Parasyrphus vittiger Pipiza quadrimaculata Platycheirus immarginatus Platycheirus parmatus

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 39 van 105

Knotszweefvlieg Kalkbollenzweefvlieg Moerasglimlijfje Vroeg elfje Donkere melkzweefvlieg Zomers doflijfje Spiegelelfje Moerasknikspriet Veenglimmer

Doros profuges Eumerus tricolor Lejogaster tarsata Melangyna barbifrons Leucozona laternaria Melanogaster aerosa Meligramma guttata Microdon myrmicae Orthonevra intermedia

Moerasplatvoetje Woudplatvoetje Pocota Donkere veenzweefvlieg Grote gevlekte langlijf Zilte langlijf Verborgen platbek Berookte bladloper

Platycheirus scambus Platycheirus sticticus Pocota personata Sericomyia lappona Sphaerophoria interrupta Sphaerophoria loewi Trichopsomyia joratensis Xylota meigeniana

BEDREIGD (43) Rechte waterzweefvlieg Dennensapzweefvlieg Primulagitje Weegbreegitje Bruin gitje Heidegitje Zwartpootgitje Donkerklauwzandgitje Zuidelijke weidegitje Groot dofbuikgitje Groen doflijfje Geelsnoetwimperzweefvlieg Lena's wimperzweefvlieg Donkere wimperzweefvlieg Zwartsprietwimperzweefvlieg Groene didea Brede bandzweefvlieg Bontzweefvlieg Duistere bollenzweefvlieg Variabele kommazweefvlieg Donkere kommazweefvlieg Gewoon glimlijfje

Anasimyia transfuga Brachyopa testacea Cheilosia antiqua Cheilosia lasiopa Cheilosia latifrons Cheilosia longula Cheilosia nigripes Cheilosia psilophthalma Cheilosia ranunculi Cheilosia rufimana Chrysogaster virescens Dasysyrphus hilaris Dasysyrphus lenensis Dasysyrphus pauxillus Dasysyrphus pinastri Didea alneti Epistrophe flava Eriozona syrphoides Eumerus sogdianus Eupeodes bucculatus Eupeodes nielseni Lejogaster metallina

Withaarmelkzweefvlieg Bosknikspriet Grote knikspriet Kortsprietkorsetzweefvlieg Vroege glimmer Glimmend roetneusje Duinheidedwerg Knobbeldijplatbek Wilgenplatvoetje Snavelzeggeplatvoetje Iepenschaduwplatvoetje Bergplatvoetje Daslookgitje Klompvoetje Zandlanglijf Kleine gevlekte langlijf Donkere langlijf Beekbronzweefvlieg Onderbroken-bandzweefvlieg Grootvlekplatbek Grote grijze bladloper

Leucozona lucorum Microdon analis Microdon major Neoascia geniculata Orthonevra geniculata Parasyrphus malinellus Pelecocera lusitanica Pipiza austriaca Platycheirus discimanus Platycheirus perpallidus Platycheirus splendidus Platycheirus tarsalis Portevinia maculata Pyrophaena granditarsa Sphaerophoria batava Sphaerophoria fatarum Sphaerophoria philanthus Sphegina elegans Syrphus nitidifrons Trichopsomyia lucida Xylota florum

KWETSBAAR (42) Dennenglanszweefvlieg Ongeschoren gitje Blauw gitje Vroegst gitje Grijs gitje Vroeg hoefbladgitje Wollig gitje Slank gitje Klitgitje Breedkopdoflijfje Donkere fopwesp Saksische fopwesp Populierenwoudzwever Zwartbandwimperzweefvlieg

Callicera rufa Cheilosia barbata Cheilosia cynocephala Cheilosia fasciata Cheilosia griseiventris Cheilosia himantopus Cheilosia illustrata Cheilosia mutabilis Cheilosia vulpina Chrysogaster rondanii Chrysotoxum bicinctum Chrysotoxum verralli Criorhina pachymera Dasysyrphus neovenustus

Kaal doflijfje Stomp elfje Gele myolepta Zwarte myolepta Wratjesplatbek Bokspootplatbek Wilgenplatbek Dennenroetneusje Vliegerplatbek Geelbuikplatbek Donkere platbek Duister schaduwplatvoetje Scheefvlekplatvoetje Eikenpitsbek

Melanogaster nuda Meliscaeva cinctella Myolepta dubia Myolepta vara Neocnemodon brevidens Neocnemodon latitarsis Neocnemodon verrucula Parasyrphus annulatus Pipiza fasciata Pipiza festiva Pipiza lugubris Platycheirus aurolateralis Platycheirus peltatus Psilota anthracina

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 40 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Zwartsprietbandzweefvlieg Breedkop-bandzweefvlieg Kustbijvlieg Grootoogbollenzweefvlieg Roodsprietkopermantel Bijmallota Donker elfje

Epistrophe grossulariae Epistrophe ochrostoma Eristalis abusiva Eumerus ornatus Ferdinandea ruficornis Mallota cimbiciformis Melangyna quadrimaculata

MOMENTEEL NIET IN GEVAAR (152) Ingesnoerde waterzweefvlieg Anasimyia contracta Bokserwaterzweefvlieg Anasimyia interpuncta Snuitwaterzweefvlieg Anasimyia lineata Vliegende speld Baccha elongata Gedeukte sapzweefvlieg Brachyopa bicolor Kale sapzweefvlieg Brachyopa insensilis Roodbruine sapzweefvlieg Brachyopa panzeri Oostelijke sapzweefvlieg Brachyopa pilosa Loofhoutsapzweefvlieg Brachyopa scutellaris Bloedrode bladloper Brachypalpoides lentus Gevlekte molmzweefvlieg Brachypalpus laphriformis Juweelzweefvlieg Caliprobola speciosa Normale fopblaaskop Ceriana conopsoides Korte bladloper Chalcosyrphus nemorum Roodpuntbladloper Chalcosyrphus piger Tweekleurig gitje Cheilosia albipila Gewoon weidegitje Cheilosia albitarsis Kruiskruidgitje Cheilosia bergenstammi Tuingitje Cheilosia caerulescens Laat hoefbladgitje Cheilosia canicularis Trapeziumgitje Cheilosia carbonaria Moesdistelgitje Cheilosia chloris Vosrood gitje Cheilosia chrysocoma Moerasgitje Cheilosia fraterna Wilgengitje Cheilosia grossa Nazomergitje Cheilosia impressa Limburgs bosgitje Cheilosia lenis Kervelgitje Cheilosia pagana Dofbuikgitje Cheilosia proxima Paddenstoelgitje Cheilosia scutellata Vetplantgitje Cheilosia semifasciata Lichtklauwzandgitje Cheilosia urbana Bosgitje Cheilosia variabilis Kustgitje Cheilosia vernalis Donker doflijfje Chrysogaster solstitialis Grote fopwesp Chrysotoxum cautum Stipfopwesp Chrysotoxum festivum Bij-woudzwever Criorhina asilica Kleine woudzwever Criorhina berberina

Spichtige spitsbek Heidelanglijf Gewone bronzweefvlieg Grote bronzweefvlieg Kleine bronzweefvlieg Wimpercitroenzweefvlieg Kleine rode bladloper

Psilota exilistyla Sphaerophoria virgata Sphegina clunipes Sphegina sibirica Sphegina verecunda Xanthogramma laetum Xylota tarda

Hommelmallota Donkergele bandzweefvlieg Wilgenelfje Melkelfje Weidedoflijfje Gewone driehoekzweefvlieg Slanke driehoekzweefvlieg Driehoekselfje Variabel elfje Grote narcisvlieg Doodskopzweefvlieg Veelvlekkorsetzweefvlieg Donkere korsetzweefvlieg Scheefvlekkorsetzweefvlieg Gewone korsetzweefvlieg Tengere korsetzweefvlieg Donkerhaarplatbek Gespoorde platbek Bosglimmer Zomerse glimmer Gevlekt kalkkrieltje Gewoon krieltje Zilveren krieltje Geelbandkrieltje Haantjesbandzweefvlieg Gevlekt roetneusje Bosfluweelzweefvlieg Gewone fluweelzweefvlieg Bijlsprietje Slanke platbek Grofgestippelde platbek Fijngestippelde platbek Grote langsprietplatbek Gewone langsprietplatbek Li mburgs e langsprietplatbek Micaplatvoetje Krulhaarplatvoetje Slank platvoetje Gewoon platvoetje

Mallota fuciformis Megasyrphus erraticus Melangyna lasiophthalma Melangyna umbellatarum Melanogaster hirtella Melanostoma mellinum Melanostoma scalare Meligramma triangulifera Meliscaeva auricollis Merodon equestris Myathropa florea Neoascia interrupta Neoascia meticulosa Neoascia obliqua Neoascia podagrica Neoascia tenur Neocnemodon pubescens Neocnemodon vitripennis Orthonevra brevicornis Orthonevra nobilis Paragus albifrons Paragus haemorrhous Paragus pecchiolii Paragus quadrifasciatus Parasyrphus nigritarsis Parasyrphus punctulatus Parhelophilus frutetorum Parhelophilus versicolor Pelecocera tricincta Pipiza luteitarsis Pipiza noctiluca Pipiza notata Pipizella annulata Pipizella viduata Pipizella virens Platycheirus albimanus Platycheirus ambiguus Platycheirus angustatus Platycheirus clypeatus

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 41 van 105

Pluimwoudzwever Hommelwoudzwever Bretelwimperzweefvlieg Geelbandwimperzweefvlieg Gewone wimperzweefvlieg Bosdidea Dennendidea Zuidelijke bandzweefvlieg Enkele-bandzweefvlieg Zwartbekbandzweefvlieg Zwarthaarbandzweefvlieg Olga's bandzweefvlieg Stippelelfje Snorzweefvlieg Kustvlekoog Weidevlekoog Kleine bijvlieg Bosbijvlieg Hommelbijvlieg Puntbijvlieg Kegelbijvlieg Veenbijvlieg Onvoorspelbare bijvlieg Blinde bij Knobbelbollenzweefvlieg Gewone bollenzweefvlieg Terrasjeskommazweefvlieg Vera nderl i jke kommazweefvlieg Gele kommazweefvlieg Grote kommazweefvlieg Spits elfje Gewone kopermantel Moeraspendelvlieg Gewone pendelvlieg Citroenpendelvlieg Glimmende platbek Boogkommazweefvlieg

Criorhina floccosa Criorhina ranunculi Dasysyrphus albostriatus Dasysyrphus tricinctus Dasysyrphus venustus Didea fasciata Didea intermedia Epistrophe diaphana Epistrophe eligans Epistrophe melanostoma Epistrophe nitidicollis Epistrophe olgae Epistrophella euchroma Episyrphus balteatus Eristalinus aeneus Eristalinus sepulchralis Eristalis arbustorum Eristalis horticola Eristalis intricaria Eristalis nemorum Eristalis pertinax Eristalis picea Eristalis similis Eristalis tenax Eumerus funeralis Eumerus strigatus Eupeodes corollae Eupeodes goeldlini Eupeodes latifasciatus Eupeodes luniger Fagisyrphus cinctus Ferdinandea cuprea Helophilus hybridus Helophilus pendulus Helophilus trivittatus Heringia heringi Lapposyrphus lapponicus

Zorroplatvoetje Geel platvoetje Snuitplatvoetje Veenplatvoetje Vlinderstrikje Gewoon schaduwplatvoetje Gewone snuitvlieg Grote Limburgse glimmer Witte halvemaanzweefvlieg Gele halvemaanzweefvlieg Gele veenzweefvlieg Kleine langlijf Grote langlijf Graslanglijf Grote fopblaaskop Menuetzweefvlieg Bessenbandzweefvlieg Bosbandzweefvlieg Kleine bandzweefvlieg Donkere wespvlieg Echte wespvlieg Kleinvlekplatbek Kortlijfplatbek Moeraszweefvlieg Hommelreus Wespreus Gele reus Witte reus Stadsreus Platte zweefvlieg Streepcitroenzweefvlieg Gewone citroenzweefvlieg Boscitroenzweefvlieg Kleine grijze bladloper Gewone rode bladloper Grote gouden bladloper Gevlekte gouden bladloper

Platycheirus europaeus Platycheirus fulviventris Platycheirus manicatus Platycheirus occultus Pyrophaena rosarum Platycheirus scutatus Rhingia campestris Riponnensia splendens Scaeva pyrastri Scaeva selenitica Sericomyia silentis Sphaerophoria rueppelli Sphaerophoria scripta Sphaerophoria taeniata Sphiximorpha subsessilis Syritta pipiens Syrphus ribesii Syrphus torvus Syrphus vitripennis Temnostoma bombylans Temnostoma vespiforme Trichopsomyia flavitarsis Triglyphus primus Tropidia scita Volucella bombylans Volucella inanis Volucella inflata Volucella pellucens Volucella zonaria Xanthandrus comtus Xanthogramma ci trofasciatum Xanthogramma pedissequum Xanthogramma stackelbergi Xylota abiens Xylota segnis Xylota sylvarum Xylota xanthocnema

Tabel 10: Overzicht van de Vlaamse zweefvliegen en hun Rode Lijstcategorie.

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 42 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Wanneer we voor de vier grote habitatgroepen de verdeling van de Rode Lijstcategorieën bekijken, dan valt op dat de uitgestorven soorten relatief meest te vinden zijn in de aquatische habitatgroep en minst in de cultuurhabitat en de boshabitat. In de cultuurhabitat vinden we ook nauwelijks bedreigde soorten (Figuur 17).

Figuur 17: Procentuele voorkomen van de verschillende Rode Lijstcategorieën voor zweefvliegen van vier habitattypes in Vlaanderen. Voor de volledigheid werden ook de nieuw ontdekte soorten (“NO”) die zich ondertussen in Vlaanderen voortplanten (geen zwervers of migranten) toegevoegd als categorie.

4.4 4.4.1

VERGELIJKING MET DE BUURLANDEN Vergelijking trend

Zowel voor Nederland (Reemer et al., 2009) als het Verenigd Koninkrijk (Ball et al., 2012) zijn er relatief recente trends beschikbaar voor zweefvliegen. Voor Nederland zijn trends berekend tot en met het jaar 2002, voor het Verenigd Koninkrijk tot en met 2011. Voor Nederland zijn de cijfers niet gepubliceerd, maar wordt een indicatie gegeven of de soort vooruitging, achteruitging, of stabiel bleef. De berekeningswijze is heterogeen. Een eerste analyse op basis van de verspreiding (enigszins vergelijkbaar met onze methode) test of de soort talrijker was vóór 1950 (Chi²-toets). Een tweede analyse geeft de trend voor de periode na 1950. Deze recentere trend is echter anders berekend voor algemene soorten dan voor zeldzame soorten.

Bij algemene soorten is door een Spearman rangorde correlatie de trend in de rangorde van de jaarlijkse talrijkheid (niet aantallen, maar aantal waarnemingen) gebruikt terwijl voor de zeldzame soorten hetzelfde type gegevens gebruikt is maar dan gegroepeerd in 3 periodes (zodat de gegevens robuuster zijn) tussen 1950 en 2002 en getest met een Chi²-toets.

Hoewel het om een heterogene set van trends gaat, trachten we toch een vergelijking te maken tussen de Nederlandse trends en de Vlaamse langjarige trend. We doen dit door eerst aan de hand van een Chi²-toets te kijken welke Vlaamse trends significant zijn en de trends in te delen in significant negatieve trends (-1), niet-significante trends (0) en significant positieve trends (1). De Nederlandse trends worden volgens dezelfde logica ook toegekend aan deze ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 43 van 105

drie klasses (achteruitgang=-1, stabiel=0, vooruitgang=1) waarna voor de soorten die in beide regio’s voorkomen met een Spearman rangorde analyse kan gekeken worden of er een verband bestaat. We deden dit voor zowel de Nederlandse trend vóór 1950 als de trend na 1950.

Voor het Verenigd Koninkrijk zijn er wel exacte getallen van trends voor zweefvliegen bekend.

Voor elke soort is er zowel een Spearman rho (Spearman rangorde test) als een jaar-effect trend (door een logistische regressie) berekend op de proportie van het aantal waarnemingen van een soort op het totaal aantal waarnemingen. Beide trends zijn berekend over 16 intervallen van verschillende duur, maar met een ongeveer gelijk aantal geaggregeerde gegevens sinds 1976. Vóór deze datum zijn de meeste gegevens collectiegegevens zodat ze niet kunnen gebruikt worden voor dit type analyse . Voor soorten die in beide regio’s voorkomen kunnen we de correlatie tussen de Vlaamse trends en de trends in het Vere nigd Koninkrijk nagaan. Naast de trends op basis van waarnemingenfrequentie, is er in het VK ook een trend berekend voor hokfrequentie. Daarvoor is dezelfde dataset gebruikt (gegevens sinds 1976) met als scharnierjaar 1993 omdat er dan evenveel waarneminge n voor als na dat jaar gebeurden. De berekening gebeurde zonder hokrestrictie maar wel met een minimumcriterium van 40 observaties per hok. De exacte data werden niet gepubliceerd, maar worden weergegeven als staafdiagrammen met 95% betrouwbaarheidsintervallen. Op basis van deze figuren per soort werd een soort ingedeeld in significant toegenomen (1), geen significant verschil (0) of significant afgenomen (-1). De correlatie met de Vlaamse langetermijntrend werd op dezelfde manier berekend als voor de Nederlandse trend.

We maken geen vergelijking tussen de buitenlandse trends en de Vlaamse recente trend, omdat deze laatste gebaseerd is op de periode na 2010 terwijl de buitenlandse trends gebaseerd zijn op gegevens van vóór 2010. De resultaten van de trend vergelijkingen staan in Tabel 11.

Tabel 11: Resultaten van Spearman Rangorde vergelijkingen tussen de Vlaamse langetermijntrend en verschillende trends berekend in buurlanden. Rho = Spearman rangordecoëfficient. P = pwaarde van de test. Zie tekst voor methodologie.

Trend Nederland trend voor 1950 trend na 1950 Verenigd Koninkrijk Spearman rho trend logistic year effect trend Hoktrend voor/na 1993

Rho

P

0.088 0.267

0.147 <0.001

0.234 0.235 0.338

<0.001 <0.001 <0.001

De Vlaamse langetermijn trend vertoont een significant positieve correlatie met de trend van Nederlandse zweefvliegen sinds 1950, maar niet met de historische trend voor/na 1950. Dat is opvallend omdat net de trendberekening van deze laatste trend het best vergelijkbaar is met de Vlaamse langetermijntrend; enkel het scharnierjaar verschilt. Verder is er een positieve correlatie met alle trends van het Verenigd Koninkrijk. Het is duidelijk dat de Vlaamse trends geen lokaal fenomeen zijn maar zich over een veel groter gebied afspelen. Tegelijk geeft dit aan dat ondanks de vele tekortkomingen in de datasets (verschillende potentiële waarnemersbiases, die bovendien sterk verschillen per regio) en de erg verschillende methodes om trends te berekenen, er toch redelijk consistente patronen tevoorschijn komen.

Wanneer we een selectie maken van de soorten die sterk en significant achteruitgaan in zowel Nederland als het Verenigd Koninkrijk, krijgen we een lijst van 18 soorten. Voor zeven van deze soorten vinden we ook een significant negatieve langetermijn trend in Vlaanderen, maar ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 44 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

wanneer we bij de Vlaamse trend de periode verlengen tot en met 2020 (resultaten niet getoond, voor een selectie zie Tabel 12) vinden we zelfs voor 13 van deze soorten een negatieve trend. Dit is vooral te wijten aan een toename van de statistische kracht want de grootte van de trends verandert weinig. Wanneer we het ecologisch profiel bekijken van deze groep van 13 soorten dan zien we dat deze voor 60% bestaat uit soorten van aquatische habitats en moerassen. Ook de soorten Leucozona glaucia (vochtige bossen en ruigtes), Platycheirus scutatus (eerder vochtige omgeving zoals de Nederlandse naam schaduwplatvoetje al aangeeft) en P. tarsalis (bronbossen en valleibossen, geen significante trend in Vlaanderen maar hier ondertussen zeer zeldzaam) hebben een uitgesproken voorkeur voor vochtige omgevingen en zijn mogelijk erg droogtegevoelig. Daarmee is 75% van de soorten die in drie West-Europese landen significant achteruitgaan, aan water of vochtige omgeving gebonden, wat net als eerder (zie 4.1, 4.2 en 4.3) een aanwijzing is dat de toestand van de aquatische habitats en bij uitbreiding vochtige habitats in bossen in West-Europa zorgelijk is voor zweefvliegen en/of dat de betreffende soorten niet opgewassen zijn tegen tijdelijke periodes van droogtestress. Een belangrijke opmerking ten slotte is dat deze selectie van soorten die in verschillende landen significant achteruitgaan nog vrij algemene soorten zijn. Voor zeldzamere soorten is het moeilijker om een trend statistisch aan te tonen. Er zijn dus wellicht veel meer soorten die op grote schaal achteruitgaan dan deze selectie doet vermoeden.

Tabel 12: Lijst van soorten die een significante achteruitgang (-1) lieten noteren in het Verenigd Koninkrijk (UK) en Nederland (NL). Voor de werkwijze van trendberekening en indeling in categorieën (cat), zie tekst. Daarnaast wordt de Vlaamse situatie weergegeven aan de hand van de langetermijn trend tot en met 2010 (Tr 2010) met bijhorende p-waarde (p) en categorie, alsook de langetermijntrend tot en met 2020 (niet eerder getoond, enkel voor deze vergelijking berekend). Soorten van aquatische habitats en moerassen zijn blauw gekleurd (gebaseerd op Speight 2020).

Species Anasimyia lineata Anasimyia transfuga Cheilosia longula Cheilosia vernalis Dasysyrphus tricinctus Lejogaster metallina Lejogaster tarsata Leucozona glaucia Neoascia podagrica Neocnemodon vitripennis Pyrophaena granditarsus Platycheirus manicatus Platycheirus peltatus Platycheirus scambus Platycheirus scutatus Platycheirus tarsalis Riponnensia splendens Sphaerophoria interrupta

UK

NL cat -1 -1 -1 -1 -1 -1 -1 -1 -1

VL Tr 2010 -17,85 -40 -59 -37,73 -4,41 -26 -71 -72 -27

cat -1 -1 -1 -1 -1 -1 -1 -1 -1

p 0,43 0,09 0,09 0,04 0,91 0,21 0,06 0 0,04

cat 0 0 0 -1 0 0 0 -1 -1

Tr 2020 -26 -63 35 -33 -36 -57 -87 -100 -36

p 0,11 0 0,29 0,01 0,02 0 0 0 0

-1

-1

-37

0,16

0

-19

0,42 0

-1 -1 -1 -1 -1 -1 -1

-1 -1 -1 -1 -1 -1 -1

-24 -83 -50 -54 -26 47 -15

0,11 0 0 0,01 0,08 0,75 0,64

0 -1 -1 -1 0 0 0

-57 -68,57 -59,49 -88 -35 -32 -17

0 0 0 0 0 0,61 0,57

-1 -1 -1 -1 -1 0 0

-1

-1

-95

0

-1

-96

0

-1

cat 0 -1 0 -1 -1 -1 -1 -1 -1

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 45 van 105

5 BESPREKING 5.1

RODE LIJST ZWEEFVLIEGEN IN PERSPECTIEF

Van de zweefvliegen in Vlaanderen is 44% Regionaal Uitgestorven of in meer of mindere mate bedreigd. In vergelijking met zeven andere insectengroepen waarvoor een gevalideerde Vlaamse Rode Lijst bestaat (dagvlinders, doodhoutkevers, libellen, lieveheersbeestjes, loopkevers, sprinkhanen en waterwantsen) is dit een eerder hoog percentage (Figuur 18).

Enkel dagvlinders en doodhoutkevers hebben een hoger aandeel bedreigde soorten, maar zweefvliegen zijn de enige groep waarvoor we geen categorie Data Deficient gebruikten, waardoor het totaal percentage bedreigde soorten wat hoger uitvalt. We gebruikten ook geen categorie Bijna in Gevaar, waartoe bij andere taxonomische groepen soms veel soorten behoren. Wanneer we het percentage Regionaal Uitgestorven soorten bekijken, dan valt dit voor zweefvliegen zelfs redelijk laag uit (7%) in vergelijking met de andere groepen. Op basis van deze ruwe vergelijking lijken zweefvliegen tot de meer bedreigde insectengroepen in Vlaanderen te behoren, al is vergelijken moeilijk door kleine verschillen in de methodologie .

Figuur 18: Percentages van de verschillende Rode Lijstcategorieën voor acht taxonomische groepen waarvoor een Vlaamse gevalideerde Rode Lijst beschikbaar is (Desender et al., 2008; Maes et al., 2011b, 2017; Lock et al., 2013; Adriaens et al., 2014; Thoma es et al., 2015).

Voor Nederland is (op een heel andere manier) voor zweefvliegen een lager percentage soorten ingeschat als bedreigd (31%, Reemer et al., 2009). Ook het aantal uitgestorven soorten ligt er een stuk lager (3%). Nederland is een erg waterrijk land, met een veel betere waterkwaliteit dan Vlaanderen en nog grote oppervlaktes venen, zodat (de bij ons vaak bedreigde of uitgestorven) aquatische soorten er relatief beter aan toe zijn. Verder heeft dit lager percentage waarschijnlijk ook te maken met de grootte van de regio: IUCN zeldzaamheidscriteria zijn deels gebaseerd op absolute cijfercriteria (bv. oppervlaktes of aantal populaties) die in grotere gebieden makkelijker gehaald worden. De oppervlakte en ecologische variatie binnen een regio (wat ook samen hangt met de oppervlakte) bepalen in sterke mate de uitsterfkans van soorten. Zo is het aantal uitgestorven soorten lager voor België ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 46 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

dan voor Vlaanderen. Het Verenigd Koninkrijk spant de kroon: in de voorbije 150 jaar is er geen enkele zweefvlieg uitgestorven (Ball et al., 2012). Het aantal bedreigde soorten is er ook erg klein (5%; 8% inclusief Near threatened), door een erg rigoureuze toepassing van de IUCN criteria en het liberaal toepassen van de categorie Data Deficient, maar zeker ook door de grote oppervlakte (18x groter dan Vlaanderen), de grote latitudinale gradiënt (buffer tegen soorten die last hebben van klimaatwijzigingen) en de grote oppervlaktes van relatief ongerepte natuurtypes. Dat insecten er relatief minder slecht aan toe zijn in het Verenigd Koninkrijk blijkt bijvoorbeeld ook uit het percentage bedreigde dagvlinders (34%) wat in Nederland (68%), Vlaanderen (65%) en en zelfs Wallonië (61%) een stuk hoger ligt.

5.2

5.2.1

BELANGRIJKE TRENDS IN VLAAMSE EN BELGISCHE HABITATS EN HUN MOGELIJKE RELATIE TOT TRENDS IN DE VLAAMSE ZWEEFVLIEGENFAUNA Veranderingen in het areaal en de toestand van habitats in Vlaanderen

Vlaanderen is de voorbije eeuw sterk van uitzicht veranderd. Tussen 1960-2015 verdween 75% van de wetlands in Vlaanderen door menselijk ingrijpen (Decleer et al., 2016). Voor Vlaanderen kennen we de langetermijnevolutie van het grondwaterpeil niet, maar in Nederland is sinds 1950 het grondwater met 20 tot 40 cm gedaald (Paulissen et al., 2007). Waarschijnlijk is ook in Vlaanderen het grondwaterpeil verder weggezakt, volgend op al verschillende eeuwen van droogleggingen. Het verdwijnen van wetlands (habitatvernietiging) en grondwaterverlaging (drainage of onttrekkingen) zijn deels onafhankelijke fenomenen die mekaar nog versterken.

Bovenop dit alles komt klimaatopwarming met meer hittegolven en periodes van extreme droogtestress.

Bij de droge natuurtypes is het heideareaal de voorbije eeuw grotendeels verdwenen. In Nederland was al voor de tweede wereldoorlog 80% van het heideareaal verdwenen (CBS et al., 2012). Sindsdien nam het areaal nog verder af met 60%. De afname van het heideareaal is aangestuurd door mondiale economische (instorten wolprijs) en technologische (opkomst kunstmest) ontwikkelingen en kende waarschijnlijk een vrij vergelijkbaar verloop in Vlaanderen en Nederland. Hoewel het heideareaal recent weer licht toeneemt door natuurherstel, zijn er grote zorgen over de kwaliteit van deze habitat, onder andere al s gevolg van verzurende depositie (Bobbink, 2019), en meer recent ook als gevolg van droogte.

De oppervlakte bos in Vlaanderen is al sinds 1775 vrij stabiel rond de 10%, met tijdelijke dalingen in de 19e eeuw en tijdens beide wereldoorlogen. De Vlaamse vrij stabiele bosoppervlakte valt uit de toon binnen Europa waar het bosareaal met 25% toenam sinds 1950 (Fuchs et al., 2015). In onze buurregio’s is de bostrend wél in lijn met de Europese trend.

In Nederland nam in de periode 1950-2000 het bosareaal toe met 38% en in de periode 18502000 met meer dan 300% (van 3 tot 10%) (CBS et al., 2002). In Wallonië verdubbelde het bosareaal na 1850 tot de huidige 32%. Naast bosoppervlakte spelen ook fragmentatie, ouderdom en continuïteit een grote rol bij boskwaliteit. Ongeveer 70% van het Vlaamse bos ligt op een plaats die geen bos was in 1775.

De stedelijke habitat ten slotte (belangrijk onderdeel van de cultuurhabitat) nam heel sterk toe. Recente cijfers geven een oppervlaktetoename van 21 tot 28% tussen 1990 en 2018 (https://www.milieurapport.be).

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 47 van 105

5.2.2

Het verband tussen trends bij zweefvliegen en oppervlaktetrends van habitats

Bovenstaande landschapswijzigingen worden duidelijk weerspiegeld in de trends bij Vlaamse zweefvliegen. De meest opvallende veranderingen in de zweefvliegenfauna in Vlaanderen zijn een achteruitgang van soorten van aquatische milieus en een vooruitgang van bossoorten, vooral de saproxyle bossoorten. Deze patronen zijn overigens nog sterker wanneer we de trends niet opsplitsen in een langetermijn en een recente trend, maar een trend overheen de volledige periode berekenen (Figuur 19). Wanneer we de Vlaamse trends voor zweefvliegen en de Vlaamse Rode Lijst voor zweefvliegen per habitattype beoordelen, dan valt op dat zweefvliegen van het aquatisch milieu vaker een achteruitgang vertoonden, vaker bedreigd zijn en er relatief meer aquatische soorten in Vlaanderen Regionaal Uitgestorven zijn. De soorten die het meest te lijden hebben, zijn de soorten van eerder voedselarme wateren en van laagveen en trilveen (bijvoorbeeld Anasimyia lunulata (RE), Orthonevra intermedia (CR), Parhelophilus consimilis (RE)) en van zilte kwelders (Lejops vittata (RE), Platycheirus immarginatus (CR)). Soorten van voedselrijke wateren doen het wel nog relatief goed. Een tweede groep die het steeds minder goed doet zijn de vroeger wijd verspreide en algemene soorten van moerassen. Grotendeels onopgemerkt gaan veel van deze soorten nu al geruime tijd stelselmatig achteruit (bijvoorbeeld Pyrophaena granditarsa, Platycheirus scambus). Deze soorten zijn ook nu nog wijd verspreid en lokaal talrijk, wat enigszins verdoezelt dat hun verspreidingsgebied sterk gekrompen is (Platycheirus scambus bijvoorbeeld heeft een langetermijntrend van -53% en een recente trend van -77%). We toonden eerder al aan dat aquatische soorten de bulk uitmaken van de soorten die zowel in Nederland als het Verenigd Koninkrijk sterk achteruitgaan, wat aangeeft dat het om een grootschalige trend gaat. Een deel van de moerassoorten zit ook opgenomen in de habitatgroep “Open Habitats” waardoor het verschil tussen beide habitatgroepen vrij beperkt is.

Een tweede opvallend patroon is de uitbreiding van boszweefvliegen, vooral de saproxyle soorten. Ook het merendeel van de (vaak nog niet geëvalueerde) recente nieuwkomers zijn (saproxyle) bossoorten. Deze opvallende uitbreiding die ook in de buurlanden is vastgesteld (Reemer et al., 2003; Reemer, 2005) staat haaks op de niet of nauwelijks veranderde bosoppervlakte in Vlaanderen. Dit wijst er volgens ons op dat - meer nog dan door bosoppervlakte - de toename van deze soorten aangestuurd wordt door boskwaliteit, met name de aanwezigheid van microniches in bomen en dood hout. Voor Nederland verklaren Reemer en collega’s (Reemer et al., 2003; Reemer, 2005) de positieve trend bij saproxyle soorten ook vooral doordat bossen ouder en minder intensief beheerd worden, als gevolg van toenemend ecologisch beheer en een toename van onbeheerde (vaak particuliere) bossen (Govaere, 2020). De hoeveelheid liggende dood hout, vaak een maatstaf voor extensief bosbeheer, is maar voor een deel van de saproxyle zweefvliegen doorslaggevend (Reemer, 2005). Het is vooral het behoud van beschadigde of zieke staande bomen, waarbij bomen met sapstromen en duidelijk ontwikkelde rotholtes, wat van groot belang is. Een andere indicatie dat vooral boskwaliteit (of eerder “bosboomkwaliteit”) doorslaggevend is voor een grote diversiteit van saproxyle soorten komt uit de observatie dat tal van bijzondere saproxyle soorten relatief veel in parken met (veel zorg voor) veteranenbomen gezien worden (Rotheray, 2004). Dat leidt tot de schijnbare paradox dat enkele van deze soorten relatief meer in steden dan in bossen gezien worden. Het geeft meteen ook aan dat er nog een grote marge voor verbetering is in de kwaliteit van Vlaamse bossen, al zal een toename van het aandeel veteranenbomen in Vlaamse bossen volgehouden aandacht over vele decennia vragen (Govaere, 2020).

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 48 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Figuur 19: Trendklasses per habitattype (boven) of larvale ecologie (onder) categorie voor trends berekend over de gehele periode waarvoor gegevens beschikbaar zijn (1868 -2020, scharnierjaar 2002 om gelijk aantal waarnemingen in beide periodes te hebben).

Wanneer we trends bij zweefvliegen van verschillende bostypes (loof bos, naaldbos) vergelijken, dan zijn deze vrij vergelijkbaar (niet getoond). Toch valt op dat de Dennensapzweefvlieg de enige sapzweefvlieg (Brachyopa) is die in de recente periode achteruitging (alle andere Vlaamse Brachyopa zijn van loofbos). In tegenstelling tot wat de naam zegt is de Dennensapzweefvlieg vooral gebonden aan sparren en ook andere soorten zweefvliegen met een link met spar nemen af (bv. Parasyrphus soorten). Naaldboomsoorten die het wel goed doen (bv. Chalcosyrphus piger), zijn vooral houtbewonende soorten gebonden aan den, mogelijk te wijten aan de ouder wordende, en minder intensief beheerde (dood hout!) dennenbossen. We vinden in Vlaamse bossen een grote diversiteit aan bomen.

Van de Vlaamse zweefvliegen zijn 34 soorten exclusief aan naaldbomen gebonden (11% van onze fauna). België (vooral Wallonië) herbergt zelfs grote populaties van op Europese schaal zeldzame met naaldbomen geassocieerde zweefvliegen. Recent wordt op verdedigbare ecologische gronden een consequent beleid tegen den, spar en lork gevoerd (Govaere, 2020), maar kiezen is verliezen. Het effect is ook asymmetrisch: het verlies aan soorten is quasi ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 49 van 105

meteen, terwijl de winst van het ontwikkelen van nieuwe, grotere en gezondere loofbossen pas over veel langere termijn volgt, en vooral van volgehouden beheer afhangt. Dit leidde al tot bezorgdheid, onder andere vanuit mycologische hoek (Arnolds & Keizer, 2016) en vanuit het oogpunt van de loopkevers (Verhoogt, 2019). De trend naar minder naaldbomen zit echter verankerd in het beleid. Soorten als Douglasspar geven onder de huidige LSVI (lokale staat van instandhouding) regelgeving aanleiding tot een slechte of maximaal voldoende (nooit “goede”) staat van instandhouding bij Vlaamse bostypes en worden daarom in veel bosgebieden stelselmatig verwijderd. Een gedoogbeleid waarbij in grotere bosgebieden met bijzondere fauna toch een zekere bijmenging met deze boomsoorten toegestaan is en minstens oude of veteranenbomen behouden blijven kan vanuit het perspectief van regionale biodiversiteit een meerwaarde betekenen.

5.2.3

Effecten van klimaatverandering?

Bij de zoektocht naar wat aan de basis ligt van de alarmerende achteruitgang van insecten in West-Europa gaat veel aandacht naar de effecten van habitatverlies, stikstofdepositie en pesticiden (Goulson, 2019; Mancini et al., 2020). Hierboven geven we alvast indirect bewijs dat habitatverlies bij (aquatische) zweefvliegen waarschijnlijk een zeer belangrijke factor is. Een piste die nog vrij weinig aandacht kreeg is deze van klimaatverandering. Bij de analyse van trends van zweefvliegen in het Verenigd Koninkrijk herkenden Britse onderzoekers daarin net heel duidelijk de hand van klimaatverandering. Aan de hand van species distribution modellering bleek de (verandering in) de verspreiding van minstens één van deze soorten (Leucozona glaucia) het best te verklaren aan de hand van de hoeveelheid regenval in het droogste kwart van het jaar, wat in mindere mate samen ging met temperatuur (Ball & Morris, (n.d.)).

Ook in België zien we hoe soorten zich in de laatste decennia terugtrekken in de hogere delen van de Ardennen, wat mogelijk aangestuurd wordt door bodem- of luchtvochtigheid die het resultaat is van (een combinatie van) temperatuur- en neerslagpatronen. Oudere waarnemers zien ook de hand van klimaatverandering in de spectaculaire afname van aantallen zweefvliegen: vroeger konden enorme aantallen gezien worden op goede nectarbronnen, zoals bloeiende berenklauw ( Heracleum ) maar nu zijn deze bloemen steeds vaker bijna leeg.

Wel vinden we steeds weer volle bloemschermen in de Hoge Venen, of in het Verenigd Koninkrijk in Wales of Schotland, wellicht niet toevallig die gebieden die kouder en vooral natter zijn. De zweefvliegen die dit patroon vertonen zijn bijna allemaal bladluiseters. Over of hun achteruitgang kan volgen uit een afname van specifieke soorten bladluizen (veel zweefvliegen zijn gespecialiseerd in specifieke soorten of genera van bladluizen), of uit een droogte/ temperatuurgevoeligheid van de vliegenlarven, is nauwelijks iets geweten. Er is dringend extra onderzoek nodig naar dit thema. Indien lucht- en bodemvochtigheid cruciaal zouden zijn, kan daarop ingegrepen worden bijvoorbeeld via gericht waterbeheer, of via een bosbeheer dat focust op het zo goed mogelijk conserveren van het bosklimaat, door het bufferend effect van een gesloten kroonlaag uit te buiten (bv. ondergrens voor % dunning, beperken van oppervlaktes bij kaalkap, Zellweger et al., 2020).

Er zijn ook indicaties dat de afname van zweefvliegen als respons op deze klimaatfenomenen niet geleidelijk gebeurt maar in sprongen die samenhangen met hittegolven die frequenter worden (Perkins-Kirkpatrick & Lewis, 2020). Dat doet het ergste vrezen, want de meest recente en zeer hevige hitte- en droogtegolven zijn nog nauwelijks in rekening gebracht in de hier gepresenteerde Vlaamse trends. Sinds 2018 slaagt men er bijvoorbeeld zelfs met gericht zoeken nog nauwelijks in om de Heidefopwesp (Chrysotoxum octomaculatum) in Vlaanderen te vinden en zijn verschillende langlijfjes (Sphaerophoria) van heide en heischrale graslanden nog nauwelijks gezien, ondanks verhoogde aandacht. Ook bossoorten met een noordelijke ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 50 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

verspreiding (verschillende Melangyna elfjes, de meeste Parasyrphus roetneusjes) zijn de laatste paar jaren opvallend weinig gezien. Alle Parasyrphus soorten van naaldbos (P. annulatus, P. lineolus, P. malinellus en P. vittiger) vertonen in onze trendanalyses nu al een sterke tot zeer sterke achteruitgang, zodat er weinig extra nodig is om deze soorten over de rand te duwen.

Figuur 20: Trendklasses per larvale ecologie categorie voor trends berekend over de gehele periode waarvoor gegevens beschikbaar zijn (1868-2020).

Figuur 21: Trendklasses per habitattype voor trends berekend over de gehele periode waarvoor gegevens beschikbaar zijn (1868-2020).

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 51 van 105

5.3

HET VROEGE SOORTEN ARTEFACT

In Figuur 7 toonden we aan dat in de laatste drie decennia er steeds meer vroeg in het voorjaar naar zweefvliegen gekeken wordt. Bij die vroegere waarnemersactiviteit stelt zich de vraag van de kip of het ei: worden er meer vroege soorten gezien omdat er steeds vroeger gekeken wordt of wordt er steeds vroeger gekeken omdat de soorten nu vaak al enkele weken vroeger actief zijn? Zowel voor de langetermijntrend (Figuur 13) als voor de recente trend (Figuur 16) valt het inderdaad op dat vooral vroege soorten toenemen. Indien dit het gevolg is van een waarnemersbias, dan vallen de berekende recente trends van vroege soorten te positief uit. Door het hogere proportionele aandeel vroege waarnemingen kan het ook dat zomersoorten meer (te) negatieve trends vertonen. Dit effect is mogelijk zichtbaar in Figuur 24 waar de meerderheid van de zeer algemene soorten (met hoog aantal hokken in periode 1) een licht negatieve trend vertoont. Alle zeer algemene soorten hebben immers een “late” mediane vliegtijd en behoren tot de zomersoorten (vaak een gemiddelde van meerdere generaties overheen het jaar). Een negatief effect op zomersoorten door de bias om vroeger op het jaar te zoeken moet mathematisch wel vrij klein zijn, omdat het aandeel waarnemingen na 1 mei proportioneel minder vermindert dan dat de vroege waarnemingen (voor 1 mei) toenemen. In Figuur 8 en Figuur 9 toonden we aan dat vooral bossoorten en soorten met een fytofage larvale levenswijze tot de vroege soorten behoren. Bossoorten nemen inderdaad opvallend toe, maar fytofage soorten gedragen zich niet anders dan de andere ecologische groepen. Dat binnen de bossoorten de sterk positieve trend vooral door saproxyle soorten bepaald wordt en veel minder door de andere bossoorten, toont ook aan dat dit niet louter een trend is die bepaald wordt door een vervroegde zoekactiviteit. Voor aquatische soorten vonden we bovendien dat de negatieve trend zich ook in de buurlanden afspeelt, wat dus indiceert dat de negatieve trend van aquatische soorten in Vlaanderen reëel is. Opnieuw stelt zich daarom de vraag van de kip of het ei: nemen vroege soorten vooral toe omdat er veel saproxyle soorten bij zijn, of is het omgekeerd? En nemen latere soorten relatief meer af omdat er vrij veel aquatische soorten bij zijn, of is het omgekeerd? Beide zijn wellicht het geval, maar belangrijker dan het aandeel van elk ontrafelen, is dat de aangetoonde ecologische trends in elk geval standhouden. De vervroegde waarnemersactiviteit lijkt de laatste jaren gestabiliseerd (varieert mee met het weer in het vroege voorjaar). Indien dit aanhoudt zal bij de volgende evaluatieronde deze bias niet meer spelen voor de recente trend.

5.4

OPMERKINGEN BIJ DE METHODE

De beslissing om alle soorten te beoordelen zonder het inroepen van het label Onvoldoende Data (Data Deficient), wat bij andere Rode Lijsten vaak wel het geval is, is heel bewust genomen. Stel dat je de betrouwbaarheid van een trend wil vaststellen aan de hand van een statistische test, zoals gebruikelijk is, om op die manier te bepalen of een soort al dan niet tot de categorie Onvoldoende Data behoort. Trends berekend voor zeldzame soorten zijn relatief onbetrouwbaar omdat enkele toevallige waarnemingen een grote invloed kunnen hebben op de trend. De bijhorende statistische tests zijn om die reden vaak niet significant. Vanaf een bepaalde zeldzaamheid is het zelfs onmogelijk om een signif icantie te verkrijgen voor een trend. Bijvoorbeeld, met een Chi²-test was het voor onze langetermijn trend onmogelijk om een toename van 1 naar 6 hokken, of een afname van 8 naar 2 (of 4 naar 0) hokken significant te krijgen. Op statistische grond moeten we stellen dat ze geen aantoonbare trend vertonen en moeten we ze tot de categorie Onvoldoende Data rekenen. Toch weten we wel zeker dat het om een zeldzame soort gaat (laag aantal hokken), die mogelijk in een bedreigd habitat voorkomt en die waarschijnlijk (maar niet statistisch aantoonbaar) achteruitgaat. Zeldzame ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 52 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

soorten kunnen zo uitsterven zonder dat ze ooit op een Rode Lijst prijken. Daarom moedigt de IUCN expliciet aan om elke soort in de mate van het mogelijke een Rode Lijstcategorie toe te kennen. Daarbij moet uitgegaan worden van de beschikbare gegevens, ook al ontbreekt een deel of is een deel minder betrouwbaar (IUCN Standards and Petitions Committee, 2019).

Indien er twijfel bestaat of een soort in één van meerdere bedreigingsklasses moet gezet worden, wordt een leidraad gegeven hoe deze toch in één categorie te plaatsen. Natuurlijk moeten de gegevens wel een bepaalde kwantiteit en kwaliteit halen vooraleer hiertoe kan worden overgegaan. Voor deze Rode Lijst werden daarom vooraf bepaalde voorwaarden (regionale spreiding, hokrestrictie, spreiding gegeve ns overheen de tijd) aangehouden waaraan de data moeten voldoen. Ook nadien werden verschillende criteria gebruikt om effecten van toevalligheden op de Rode Lijst indeling te minimaliseren (trendonzekerheid, sterke vooruitgang). Wanneer een trend toch te onzeker werd ingeschat, gebeurde een Rode Lijst indeling op basis van de overblijvende criteria. Onder die voorwaarden vonden wij het verantwoord om de categorie Onvoldoende Data in dit geval niet te gebruiken. Bij de volgende ronde van de tienjaarlijks evaluatie zoals IUCN voorschrijft, kan blijken of de voorgestelde trends gekeerd zijn en kan indien nodig een aanpassing gebeuren.

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 53 van 105

Referenties Adriaens, T., G. S. M. y Gomez, J. Bogaert, L. Crevecoeur, J.-P. Beuckx, K. Lock, K. Jonckheere, & D. Maes, 2014. Rode Lijst van de lieveheersbeestjes in Vlaanderen - Kansen voor een betere bescherming en een aangepast natuurbeheer. Natuur.focus 13: 118–128.

Arnolds, E., & P.-J. Keizer, 2016. Naaldbossen in Nederland. Bedreigde levensgemeenschappen.

Nederlandse Mycologische Vereniging, Westerbroek.

Ball, S. G., & R. K. A. Morris, (n.d.). A north-western shift in the range of the hoverfly Leucozona glaucia (Linnaeus , 1758) (Diptera , Syrphidae) in Great Britain. Dipterists Digest unpublishe: Ball, S. G., R. K. Morris, G. E. Rotheray, & K. R. Watt, 2012. Atlas of the Hoverflies of Great Britain (Diptera, Syrphidae. Centre for Ecology and Hydrology, Wallingford.

Biesmeijer, J. C., S. P. M. Roberts, M. Reemer, R. Ohlemüller, M. Edwards, T. Peeters, A. P. Schaffers, S. G. Potts, R. Kleukers, C. D. Thomas, J. Settele, & W. E. Kunin, 2006. Parallel Declines in Pollinators and Insect-Pollinated Plants in Britain and the Netherlands. Science 313: 351–353.

Bobbink, R., 2019. Effecten van N-depositie op de biodiversiteit van natuurterreinen.

Stikstofdepositie: sluipmoordenaar voor natuur. Bodem 29: 34–37.

Bot, S., & F. Van de Meutter, 2019. Veldgids Zweefvliegen. KNNV Uitgeverij, Zeist.

CBS, PBL, RIVM, & WUR, 2002. Bosareaal per provincie per periode (indicator 1159, versie 02).

Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University. , www.clo.nl.

CBS, PBL, RIVM, & WUR, 2012. Heide- en hoogveenareaal, 2008 (indicator 1133, versie 03).

Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Rese. , www.clo.nl.

Couvreur, M., J. Menschaert, M. Sevenant, A. Ronse, W. Van Landuyt, G. De Blust, M. Antrop, & M. Hermy, 2004. Ecodistricten en ecoregio’s als instrument voor natuurstudie en milieubeleid. Natuur.Focus 3: 51–58.

Decleer, K., J. Wouters, S. Jacobs, J. Staes, T. Spanhove, P. Meire, & R. van Diggelen, 2016.

Mapping wetland loss and restoration potential in Flanders (Belgium): An ecosystem service perspective. Ecology and Society 21: 46.

Desender, K., W. Dekoninck, & D. Maes, 2008. Een nieuwe verspreidingsatlas van de loopkevers en zandloopkevers (Carabidae) in België. Rapporten van het Instituut voor Natuuren Bosonderzoek 2008. Brussel.

Desender, K., D. Maes, J.-P. Maelfait, & M. Van Kerckvoorde, 1995. Een gedocumenteerde Rode lijst van de zandloopkevers en loopkevers van Vlaanderen. Mededelingen van het Instituut voor Natuurbehoud 1995. Brussel 1: 1–208.

Doyle, T., W. L. S. Hawkes, R. Massy, G. D. Powney, M. H. M. Menz, & K. R. Wotton, 2020.

Pollination by hoverflies in the Anthropocene. Proceedings of the Royal Society B Biological sciences 287: 20200508.

Fox, R., M. S. Warren, T. M. Brereton, D. B. Roy, & A. Robinson, 2011. A new Red List of British butterflies. Insect Conservation and Diversity 4: 159–172.

Fuchs, R., M. Herold, P. H. Verburg, J. G. P. W. Clevers, & J. Eberle, 2015. Gross changes in reconstructions of historic land cover/use for Europe between 1900 and 2010. Global Change Biology 21: 299–313.

Gotelli, J. N., & R. K. Colwell, 2001. Quantifying biodiversity: procedures and pitfalls in the measurement and comparison of species richness. Ecology Letters 4: 379–391, http://dx.doi.org/10.1046/j.1461-0248.2001.00230.x.

Goulson, D., 2019. The insect apocalypse, and why it matters. Current Biology 29: R967–R971, ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 54 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

http://dx.doi.org/10.1016/j.cub.2019.06.069.

Govaere, L., 2020. Een blik op de kenmerken van bos in Vlaanderen – eerste resultaten van twee opeenvolgende Vlaamse bosinventarisaties. Bosrevue 83: 1–14.

Gressitt, J. L., & M. K. Gressitt, 1962. An improved Malaise trap. Pacific Insects. 4: 87–90.

Grootaert, P., L. De Bruyn, & M. De Meyer, 1991. Catalogue of the Diptera of Belgium.

Studiedocumenten van het KBIN N°70. Brussels.

Hallmann, C. A., M. Sorg, E. Jongejans, H. Siepel, N. Hofland, H. Sumser, T. Ho, H. Schwan, W. Stenmans, A. Mu, D. Goulson, & H. De Kroon, 2017. More than 75 percent decline over 27 years in total flying insect biomass in protected areas. PLoS ONE 12: e0185809.

Hallmann, C. A., A. Ssymank, M. Sorg, H. De Kroon, & E. Jongejans, 2021. Insect biomass decline scaled to species diversity : General patterns derived from a hoverfly community.

Proceedings of the National Academy of Sciences 1–8.

IUCN, 2003. Guidelines for Application of IUCN Red List Criteria at Regional Leve ls: Version 3.0.

IUCN Species Survival Commission. Gland, Switserland and Cambridge, UK. IUCN Standards and Petitions Committee, 2019. Guidelines for Using the IUCN Red List Categories and Criteria.

Version 14. , http://intranet.iucn.org/webfiles/doc/SSC/RedList/RedListGuidelines.pdf.

Lock, K., E. Stoffelen, T. Vercauteren, R. Bosmans, & T. Adriaens, 2013. Updated Red List of the water bugs of Flanders (Belgium) (Hemiptera: Gerromorpha & Nepomorpha). Bulletin de la Societe Royal des Sciences naturelles de Belgique Entomologie 149: 57–63.

Maes, D., T. Adriaens, K. Decleer, B. Foquet, R. Foquet, J. Lambrechts, K. Lock, & F. Piesschaert, 2017. IUCN Rode Lijst van de sprinkhanen en krekels in Vlaanderen. Rapporten van het instituut voor Natuur- en Bosonderzoek 2017 (29). Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, Brussel.

Maes, D., D. Brosens, F. T’jollyn, P. Desmet, F. Piesschaert, S. Van Hoey, T. Adriaens, W. Dekoninck, K. Devos, K. Lock, T. Onkelinx, J. Packet, J. Speybroeck, A. Thomaes, K. Van Den Berge, W. Van Landuyt, & H. Verreycken, 2019. A database of threat statuses and life -history traits of Red List species in Flanders (northern Belgium). Biodiversity Data Journal 7: e34089.

Maes, D., K. Decleer, L. De Bruyn, & M. Hoffmann, 2011a. Nieuwe Rode Lijstcategorieën en criteria voor Vlaanderen - Een aanpassing aan de internationale IUCN-standaarden.

Natuur.focus 10: 54–61.

Maes, D., J. Maelfait, & E. Kuijken, 1995. Rode lijsten: een onmisbaar instrument in het moderne Vlaamse natuurbehoud. De Wielewaal 61: 149–156.

Maes, D., W. Vanreusel, I. Jacobs, K. Berwaerts, & H. Van Dyck, 2011b. Een nieuwe Rode Lijst dagvlinders. De IUCN-criteria toegepast in Vlaanderen. Natuur.focus 10: 62–71.

Malaise, R., 1937. A new insect trap. Entomologisk Tidskrift 58: 148–160.

Mancini, F., B. A. Woodcock, J. Redhead, D. J. Spurgeon, S. G. Jarvis, R. F. Pywell, R. F. Shore, A. C. Johnson, & N. J. B. Isaac, 2020. Detecting landscape scale consequences of insecticide use on invertebrate communities. Advances in Ecological Research 93–126.

Meerhaeghe, A., & P. Grootaert, 1998. Een gedocumenteerde Rode lijst van de zweefvliegen in Vlaanderen [unpublished report]. Rapport IN/JPM/96.002. Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek & Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen, Brussel.

Olsen, K., T. E. Holm, T. Pape, & T. J. S. Id, 2020. Natural history museum collection and citizen science data show advancing phenology of Danish hoverflies ( Insecta : Diptera , Syrphidae ) with increasing annual temperature.

Plos ONE 15: e0232980, http://dx.doi.org/10.1371/journal.pone.0232980.

Paulissen, M. P. C. P., R. C. Nijboer, & P. F. M. Verdonschot, 2007. Grondwater in perspectief.

Een overzicht van hydrochemische watertypen in Nederland. Alterra-rapport 1447. Alterra Wageningen UR, Wageningen.

Perkins-Kirkpatrick, S. E., & S. C. Lewis, 2020. Increasing trends in regional heatwaves. Nature ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 55 van 105

Communications 11: 1–8, http://dx.doi.org/10.1038/s41467-020-16970-7.

Pollet, M., & D. Maes, 2019. Wat kan citizen science bijdragen aan de studie van minder gekende soortengroepen? Slankpootvliegen in Vlaanderen als voorbeeld. Natuur.focus 18: 4– 9.

Reemer, M., 2005. Saproxylic hoverflies benefit by modern forest management (Diptera: Syrphidae). Journal of Insect Conservation 9: 49–59.

Reemer, M., W. Renema, W. van Steenis, T. Zeegers, A. Barendregt, J. T. Smit, M. P. van Veen, J. van Steenis, & L. J. J. M. van der Leij, 2009. De Nederlandse zweefvliegen Diptera: Syrphidae.

De Nederlandse Fauna 8: 1–144.

Reemer, M., J. T. Smit, & W. van Steenis, 2003. Changes in ranges of hoverflies in the Netherlands in the 20th century (Diptera : Syrphidae). Proc. 13th Int. Coll. EIS. : 53–60.

Rotheray, G. E., 2004. Autoecology and conservation of Callicera spinolae the golden hoverfly (Diptera: Syrphidae). English Nature. Peterborough.

Settele, J., O. Kudrna, A. Harpke, I. Kühn, R. van Swaay, C.A.M. Verovnik, M. Warren, M. Wiemers, J. Hanspach, T. Hickler, E. Kühn, I. van Halder, K. Veling, A. Vliegenthart, I. Wynhoff, & O. Schweiger, 2008. Climatic risk atlas of European butterflies. BioRisk 1: 1–710.

Sevenant, M., J. Menschaert, M. Couvreur, A. Ronse, J. Janssen, & M. Heyn, 2002.

Ecodistricten: Ruimtelijke eenheden voor gebiedsgericht milieubeleid in Vlaanderen. Deel 1 Theoretische achtergrond en gevolgde methodologie. Studieopdracht in het kader van actie 134 van het Vlaams Milieubeleidsplan 1997-2001. In opdracht van het Ministe. , https://data.inbo.be/purews/files/280297/184016.pdf.

Sommaggio, D., 1999. Syrphidae: Can they be used as environmental bioindicators?.

Agriculture, Ecosystems and Environment 74: 343–356.

Speight, M. C. D., 2015. Species accounts of European Syrphidae (Diptera). Syrph the Net, the database of European Syrphidae. Syrph the Net publications, Dublin.

Speight, M. C. D., 2018. Species accounts of European Syrphidae, 2018. Syrph the Net, the database of European Syrphidae (Diptera). Dublin.

Speight, M. C. D., 2020. Species accounts of European Syrphidae (Diptera), 2020. Syrph the Net, the database of European Syrphidae (Diptera). Syrph the Net, the database of European Syrphidae (Diptera), Dublin.

Speight, M. C. D., J. Sarthou, C. Vanappelghem, & V. Sarthou, 2018. Maps of the departmental distribution of syrphid species in France/ Cartes de distribution départementale des syrphes de France (Diptera, Syrphidae). Syrph the Net, the database of European Syrphidae (Diptera), Vol. 100. Dublin.

Thomaes, A., A. Drumont, L. Crevecoeur, & D. Maes, 2015. Rode lijst van de saproxyle bladspriet- kevers (Lucanidae, Cetoniidae en Dynastidae) in Vlaanderen. Rapporten van he t Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek 2015 (INBO.R.2015.7843021). Instituut voor Natuuren Bosonderzoek, Brussel.

Van Landuyt, W., 2002. Zeldzaamheid en bedreigings- toestand van een reeks ecotopen in Vlaanderen: Rekenen met floragegevens. Natuur.focus 1: 56–60.

Van Landuyt, W., I. Hoste, L. Vanhecke, P. Van Den Bremt, W. Vercruysse, & D. de Beer, 2006.

Atlas van de flora van Vlaanderen en het Brussels Gewest. Flo.Wer/Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek/Nationale Plantentuin van België. Brussel.

Verhoogt, K., 2019. Belang van dennenbos voor saproxyle kevers, een veldonderzoek in Nationaal Park Hollandse Duinen. Entomologische Berichten 79: 130–137.

Verlinden, L., 1991. Fauna van Belgie, Zweefvliegen (Syrphidae). Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen, Brussel.

Verlinden, L., 1994. Faune de Belgique: Syrphidés (Syrphidae). Institut Royal des Sciences Naturelles de Belgique, Bruxelles.

Verlinden, L., & K. Decleer, 1987. The hoverflies (Diptera, Syrphidae) of Belgium and their ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 56 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

faunistics: frequency, distribution, phenology. Inst.Roy. Sci.Nat.Belg., Documents de Travail.

39: 1–170.

Zellweger, F., P. De Frenne, J. Lenoir, P. Vangansbeke, K. Verheyen, M. Bernhardt-römermann, L. Baeten, R. Hédl, I. Berki, J. Brunet, H. Van Calster, & Chudomelov, 2020. Forest microclimate dynamics drive plant responses to warming. Science 368: 772–775.

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 57 van 105

Bijlage 1 In deze bijlage wordt bijkomende informatie gegeven over de langetermijntrendberekeningen. Naast de methode met hokrestrictie wordt ook de berekening zonder hokrestrictie gegeven (Tabel 13).

Tabel 13: Langetermijn trends (1860-1990 versus 1991-2010) voor Vlaamse zweefvliegen mét en zonder hokrestrictie. Voor elke methode worden ook het aantal UTM5km hokken in periode 1 en periode 2 gegeven (P1 en P2), en het relatief aandeel ten opzichte van de hokkensom voor elke periode (P1rel en P2rel , voor methode zie 3.4.2).

Met hokrestrictie Zonder hokrestrictie species P1 P1rel P2 P2rel trend P1 P1rel P2 P2rel trend Anasimyia contracta 6 0,89 14 2,04 129 8 0,74 16 1,57 112 Anasimyia interpuncta 31 4,62 29 4,23 -8 46 4,24 36 3,52 -16,91 Anasimyia lineata 41 6,11 36 5,25 -14 69 6,36 47 4,60 -28 Anasimyia lunulata 1 0,15 0 0,00 -100 2 0,18 0 0,00 -100 Anasimyia transfuga 30 4,47 18 2,63 -41 48 4,42 22 2,15 -51 Baccha elongata 55 8,19 64 9,34 14 92 8,48 97 9,49 12 Brachyopa bicolor 7 1,04 4 0,58 -44 11 1,01 5 0,49 -52 Brachyopa insensilis 2 0,30 5 0,73 145 2 0,18 6 0,59 219 Brachyopa panzeri 0 0,00 5 0,73 Inf 0 0,00 5 0,49 Inf Brachyopa pilosa 12 1,79 24 3,50 96 16 1,48 33 3,23 119 Brachyopa scutellaris 12 1,79 20 2,92 63 16 1,48 25 2,45 66 Brachyopa testacea 1 0,15 4 0,58 292 1 0,09 7 0,69 645 Brachypalpoides lentus 25 3,72 38 5,54 49 44 4,06 56 5,48 35 Brachypalpus laphriformis 4 0,60 9 1,31 120 4 0,37 13 1,27 245 Caliprobola speciosa 6 0,89 18 2,63 194 6 0,55 27 2,64 378 Callicera fagesii 0 0,00 1 0,15 Inf 0 0,00 5 0,49 Inf Callicera rufa 0 0 0 0,00 1 0,10 Inf Ceriana conopsoides 10 1,49 8 1,17 -22 13 1,20 17 1,66 39 Chalcosyrphus nemorum 38 5,66 60 8,75 55 52 4,79 91 8,90 86 Chalcosyrphus piger 0 0,00 10 1,46 Inf 0 0,00 14 1,37 Inf Cheilosia albipila 35 5,21 35 5,11 -2 52 4,79 58 5,68 18 Cheilosia albitarsis 89 13,25 87 12,69 -4 156 14,38 129 12,62 -12 Cheilosia antiqua 7 1,04 7 1,02 -2 10 0,92 9 0,88 -4 Cheilosia barbata 2 0,30 2 0,29 -2 2 0,18 3 0,29 60 Cheilosia bergenstammi 9 1,34 17 2,48 85 14 1,29 23 2,25 74 Cheilosia caerulescens 1 0,15 6 0,88 487 1 0,09 12 1,17 1.176 Cheilosia canicularis 20 2,98 15 2,19 -27 26 2,40 22 2,15 -10 Cheilosia carbonaria 16 2,38 20 2,92 23 25 2,30 28 2,74 19 Cheilosia chloris 28 4,17 22 3,21 -23 37 3,41 31 3,03 -11 Cheilosia chrysocoma 15 2,23 15 2,19 -2 19 1,75 26 2,54 45 Cheilosia cynocephala 6 0,89 5 0,73 -18 8 0,74 5 0,49 -33,65 Cheilosia fasciata 1 0,15 6 0,88 487 2 0,18 10 0,98 432 Cheilosia flavipes 1 0,15 0 0,00 -100 1 0,09 0 0,00 -100 Cheilosia fraterna 27 4,02 29 4,23 5 39 3,59 36 3,52 -2 Cheilosia griseiventris 1 0,15 0 0,00 -100 1 0,09 1 0,10 7 Cheilosia grossa 15 2,23 16 2,33 5 23 2,12 20 1,96 -8 Cheilosia himantopus 2 0,30 11 1,61 439 2 0,18 13 1,27 591 Cheilosia illustrata 30 4,47 74 10,80 142 36 3,32 99 9,69 192 Cheilosia impressa 35 5,21 42 6,13 18 54 4,98 61 5,97 20

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 58 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Cheilosia lasiopa Cheilosia latifrons Cheilosia lenis Cheilosia longula Cheilosia mutabilis Cheilosia nebulosa Cheilosia nigripes Cheilosia pagana Cheilosia proxima Cheilosia psilophthalma Cheilosia pubera Cheilosia ranunculi Cheilosia rufimana Cheilosia scutellata Cheilosia semifasciata Cheilosia urbana Cheilosia uviformis Cheilosia variabilis Cheilosia velutina Cheilosia vernalis Cheilosia vulpina Chrysogaster cemiteriorum Chrysogaster rondanii Chrysogaster solstitialis Chrysogaster virescens Chrysotoxum bicinctum Chrysotoxum cautum Chrysotoxum elegans Chrysotoxum festivum Chrysotoxum octomaculatum Chrysotoxum vernale Chrysotoxum verralli Criorhina asilica Criorhina berberina Criorhina floccosa Criorhina pachymera Criorhina ranunculi Dasysyrphus albostriatus Dasysyrphus friuliensis Dasysyrphus hilaris Dasysyrphus lenensis Dasysyrphus neovenustus Dasysyrphus pauxillus Dasysyrphus pinastri Dasysyrphus tricinctus Dasysyrphus venustus Didea alneti Didea fasciata Didea intermedia Doros profuges Epistrophe diaphana

2 16 13 12 23 0 5 86 20 2 1 6 3 28 6 12 1 44 15 50 2

0,30 2,38 1,94 1,79 3,43 0,00 0,74 12,81 2,98 0,30 0,15 0,89 0,45 4,17 0,89 1,79 0,15 6,55 2,23 7,45 0,30

3 10 8 6 9 1 2 90 29 1 0 0 6 29 16 15 5 43 7 34 0

0,44 1,46 1,17 0,88 1,31 0,15 0,29 13,13 4,23 0,15 0,00 0,00 0,88 4,23 2,33 2,19 0,73 6,27 1,02 4,96 0,00

47 -39 -40 -51 -62 Inf -61 3 42 -51 -100 -100 96 1 161 22 389 -4 -54 -33 -100

3 24 14 17 32 0 6 127 25 2 1 9 4 38 7 17 1 62 21 83 2

0,28 2,21 1,29 1,57 2,95 0,00 0,55 11,71 2,30 0,18 0,09 0,83 0,37 3,50 0,65 1,57 0,09 5,71 1,94 7,65 0,18

3 12 9 10 13 2 2 128 41 3 0 2 8 48 20 18 6 60 13 57 0

0,29 1,17 0,88 0,98 1,27 0,20 0,20 12,52 4,01 0,29 0,00 0,20 0,78 4,70 1,96 1,76 0,59 5,87 1,27 5,58 0,00

7 -47 -32 -38 -57 Inf -65 7 74 60 -100 -76 112 34 203 12,38 538 3 -34 -27 -100

22 1 55 6 49 51 2 32

3,28 0,15 8,19 0,89 7,30 7,59 0,30 4,77

8 1 42 9 55 45 0 17

1,17 0,15 6,13 1,31 8,02 6,57 0,00 2,48

-64 -2 -25 47 10 -14 -100 -48

25 2 76 6 67 79 2 41

2,30 0,18 7,01 0,55 6,18 7,28 0,18 3,78

10 1 61 13 76 62 0 30

0,98 0,10 5,97 1,27 7,44 6,07 0,00 2,94

-58 -47 -15 130 20 -17 -100 -22

3 14 1 14 40 9 7 8 20 0 30 0 0 1 4 40 60 5 19 7 3 0

0,45 2,09 0,15 2,09 5,96 1,34 1,04 1,19 2,98 0,00 4,47 0,00

1 6 3 12 47 22 3 15 58 1 8 2 0 3 1 37 50 9 26 11 0 5

0,15 0,88 0,44 1,75 6,86 3,21 0,44 2,19 8,46 0,15 1,17 0,29

-67 -58 194 -16 15 139 -58 84 184 Inf -74 Inf

0,44 0,15 5,40 7,29 1,31 3,79 1,61 0,00 0,73

194 -76 -9 -18 76 34 54 -100 Inf

3 17 1 17 63 16 9 9 26 0 42 0 0 1 5 61 92 6 28 13 5 0

0,28 1,57 0,09 1,57 5,81 1,48 0,83 0,83 2,40 0,00 3,87 0,00 0,00 0,09 0,46 5,62 8,48 0,55 2,58 1,20 0,46 0,00

1 7 4 17 69 29 5 26 83 1 13 2 1 4 4 50 66 13 40 19 0 6

0,10 0,69 0,39 1,66 6,75 2,84 0,49 2,54 8,12 0,10 1,27 0,20 0,10 0,39 0,39 4,89 6,46 1,27 3,91 1,86 0,00 0,59

-64 -56 325 6 16 92 -41 207 238,94 Inf -67,14 Inf Inf 325 -15 -13 -24 130 52 55 -100 Inf

0,15 0,60 5,96 8,93 0,74 2,83 1,04 0,45 0,00

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 59 van 105

Epistrophe eligans Epistrophe flava Epistrophe grossulariae Epistrophe melanostoma Epistrophe nitidicollis Epistrophe ochrostoma Epistrophe olgae Epistrophella euchroma Episyrphus balteatus Eriozona syrphoides Eristalinus aeneus Eristalinus sepulchralis Eristalis abusiva Eristalis alpina Eristalis arbustorum Eristalis cryptarum Eristalis horticola Eristalis intricaria Eristalis jugorum Eristalis nemorum Eristalis pertinax Eristalis picea Eristalis rupium Eristalis similis Eristalis tenax Eumerus funeralis Eumerus ornatus Eumerus sabulonum Eumerus sogdianus Eumerus strigatus Eumerus tarsalis Eumerus tricolor Eupeodes bucculatus Eupeodes corollae Eupeodes goeldlini Eupeodes latifasciatus Eupeodes luniger Eupeodes nielseni Fagisyrphus cinctus Ferdinandea cuprea Ferdinandea ruficornis Helophilus hybridus Helophilus pendulus Helophilus trivittatus Heringia heringi Lapposyrphus lapponicus Lejogaster metallina Lejogaster tarsata Lejops vittata Leucozona glaucia Leucozona inopinata Leucozona laternaria Leucozona lucorum

55 3 18 4 38 3 0 9 137 0 19 84 32 4 135 1 52 36 1 96 114 9 4 27 133 17 1 5 15 37 1 2 12 108 0 45 48 0 29 27 2 29 137 87 14 11 44 9 3 21 0 14 38

8,19 0,45 2,68 0,60 5,66 0,45 0,00 1,34 20,40 0,00 2,83 12,51 4,77 0,60 20,10 0,15 7,74 5,36 0,15 14,29 16,97 1,34 0,60 4,02 19,80 2,53 0,15 0,74 2,23 5,51 0,15 0,30 1,79 16,08 0,00 6,70 7,15 0,00 4,32 4,02 0,30 4,32 20,40 12,95 2,09 1,64 6,55 1,34 0,45 3,13 2,09 5,66

74 8 17 34 44 6 1 13 151 1 14 78 12 0 120 0 65 66 0 106 132 21 0 22 151 17 2 1 5 27 0 0 18 104 3 54 75 2 41 38 1 52 136 82 13 18 33 2 0 5 0 4 25

10,80 1,17 2,48 4,96 6,42 0,88 0,15 1,90 22,03 0,15 2,04 11,38 1,75 0,00 17,51 0,00 9,48 9,63 0,00 15,46 19,26 3,06 0,00 3,21 22,03 2,48 0,29 0,15 0,73 3,94 0,00 0,00 2,63 15,17 0,44 7,88 10,94 0,29 5,98 5,54 0,15 7,59 19,84 11,96 1,90 2,63 4,81 0,29 0,00 0,73

32 161 -7 732 13 96 Inf 41 8 Inf -28 -9 -63 -100 -13 -100 22 80 -100 8 13 129 -100 -20 11 -2 96 -80 -67 -28 -100 -100 47 -6 Inf 18 53 Inf 39 38 -51 76 -3 -8 -9 60 -27 -78 -100 -77

0,58 3,65

-72 -36

95 3 27 7 55 3 0 10 252 1 29 170 70 4 257 1 70 63 1 165 224 9 4 48 230 23 1 5 22 61 1 3 16 183 2 73 81 0 49 43 2 55 240 154 19 15 76 22 5 29 0 23 54

8,76 0,28 2,49 0,65 5,07 0,28 0,00 0,92 23,23 0,09 2,67 15,67 6,45 0,37 23,69 0,09 6,45 5,81 0,09 15,21 20,65 0,83 0,37 4,42 21,20 2,12 0,09 0,46 2,03 5,62 0,09 0,28 1,48 16,87 0,18 6,73 7,47 0,00 4,52 3,96 0,18 5,07 22,12 14,19 1,75 1,38 7,01 2,03 0,46 2,67 0,00 2,12 4,98

110 11 21 48 61 8 1 18 252 2 17 116 19 0 183 0 94 107 0 163 222 31 0 34 242 25 2 1 5 34 0 1 26 160 4 84 108 2 57 55 2 70 221 135 21 24 40 3 0 5 1 5 31

10,76 1,08 2,06 4,70 5,97 0,78 0,10 1,76 24,66 0,20 1,66 11,35 1,86 0,00 17,91 0,00 9,20 10,47 0,00 15,95 21,72 3,03 0,00 3,33 23,68 2,45 0,20 0,10 0,49 3,33 0,00 0,10 2,54 15,66 0,39 8,22 10,57 0,20 5,58 5,38 0,20 6,85 21,62 13,21 2,06 2,35 3,91 0,29 0,00 0,49 0,10 0,49 3,03

23 290 -17 628 18 184 Inf 91 6 113 -38 -28 -71 -100 -24 -100 42,56 80 -100 5 5 266 -100 -25 12 15 113 -79 -76 -41 -100 -64 72 -7 112,5 22 42 Inf 23 36 7 35 -2 -6,94 17 70 -44 -86 -100 -82 Inf -77 -39,06

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 60 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Mallota cimbiciformis Mallota fuciformis Megasyrphus erraticus Melangyna barbifrons Melangyna compositarum Melangyna lasiophthalma Melangyna quadrimaculata Melangyna umbellatarum Melanogaster aerosa Melanogaster hirtella Melanogaster nuda Melanostoma mellinum Melanostoma scalare Meligramma guttata Meligramma triangulifera Meliscaeva auricollis Meliscaeva cinctella Merodon avidus Merodon equestris Merodon ruficornis Microdon analis Microdon devius Microdon major Microdon myrmicae Myathropa florea Myolepta dubia Myolepta vara Neoascia geniculata Neoascia interrupta Neoascia meticulosa Neoascia obliqua Neoascia podagrica Neoascia tenur Neocnemodon brevidens Neocnemodon latitarsis Neocnemodon pubescens Neocnemodon verrucula Neocnemodon vitripennis Orthonevra brevicornis Orthonevra elegans Orthonevra geniculata Orthonevra intermedia Orthonevra nobilis Paragus albifrons Paragus bicolor Paragus haemorrhous Paragus pecchiolii Paragus quadrifasciatus

0 2 8 2

0,00 0,30 1,19 0,30

1 2 13 0

0,15 0,29 1,90 0,00

Inf -2 59 -100

0 4 10 2

0,00 0,37 0,92 0,18

1 2 19 0

0,10 0,20 1,86 0,00

Inf -47 102 -100

3

0,45

0

0,00

-100

4

0,37

0

0,00

-100

11

1,64

22

3,21

96

14

1,29

30

2,94

128

9

1,34

8

1,17

-13

9

0,83

13

1,27

53

26 1 50 47 119 93 15

3,87 0,15 7,45 7,00 17,72 13,85 2,23

20 0 51 29 103 104 5

2,92 0,00 7,44 4,23 15,03 15,17 0,73

-25 -100 0 -40 -15 10 -67

40 2 93 64 220 152 21

3,69 0,18 8,57 5,90 20,28 14,01 1,94

28 0 68 35 162 168 6

2,74 0,00 6,65 3,43 15,85 16,44 0,59

-26 -100 -22 -42 -22 17 -70

17 43 36 4 45 1 0 2 0 0 104 2 1 15 12 24 3 98 59 13 2 10 NA 25 9 3 11 0 13 0 1 23 0 0

2,53 6,40 5,36 0,60 6,70 0,15 0,00 0,30 0,00 0,00 15,49 0,30 0,15 2,23 1,79 3,57 0,45 14,59 8,79 1,94 0,30 1,49 NA 3,72 1,34 0,45 1,64 0,00 1,94 0,00 0,15 3,43 0,00 0,00

24 51 19 0 52 0 2 0 1 2 123 3 1 9 17 29 9 75 43 4 3 13 NA 15 21 0 7 4 13 2 1 49 1 1

3,50 7,44 2,77 0,00 7,59 0,00 0,29 0,00 0,15 0,29 17,94 0,44 0,15 1,31 2,48 4,23 1,31 10,94 6,27 0,58 0,44 1,90 NA 2,19 3,06 0,00 1,02 0,58 1,90 0,29 0,15 7,15 0,15 0,15

38 16 -48 -100 13 -100 Inf -100 Inf Inf 16 47 -2 -41 39 18 194 -25 -29 -70 47 27 NA -41 129 -100 -38 Inf -2 Inf -2 109 Inf Inf

24 73 51 4 76 1 0 4 0 0 183 2 2 24 17 37 3 173 96 19 3 12 0 40 10 4 15 2 16 0 2 35 2 0

2,21 6,73 4,70 0,37 7,01 0,09 0,00 0,37 0,00 0,00 16,87 0,18 0,18 2,21 1,57 3,41 0,28 15,95 8,85 1,75 0,28 1,11 0,00 3,69 0,92 0,37 1,38 0,18 1,48 0,00 0,18 3,23 0,18 0,00

29 81 29 0 74 0 2 0 1 2 191 3 1 11 22 40 11 108 59 5 6 18 2 24 27 0 10 4 17 3 1 68 3 2

2,84 7,93 2,84 0,00 7,24 0,00 0,20 0,00 0,10 0,20 18,69 0,29 0,10 1,08 2,15 3,91 1,08 10,57 5,77 0,49 0,59 1,76 0,20 2,35 2,64 0,00 0,98 0,39 1,66 0,29 0,10 6,65 0,29 0,20

28,3 18 -40 -100 3 -100 Inf -100 Inf Inf 11 60 -47 -51 37 14,78 290 -34 -35 -72 113 59 Inf -36 187 -100 -29 112,5 13 Inf -47 106 60 Inf

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 61 van 105

Paragus tibialis Parasyrphus annulatus Parasyrphus lineolus Parasyrphus malinellus Parasyrphus nigritarsis Parasyrphus punctulatus Parasyrphus vittiger Parhelophilus consimilis Parhelophilus frutetorum Parhelophilus versicolor Pelecocera lusitanica Pelecocera tricincta Pipiza austriaca Pipiza fasciata Pipiza festiva Pipiza lugubris Pipiza luteitarsis Pipiza noctiluca Pipiza notata Pipiza quadrimaculata Pipizella annulata Pipizella divicoi Pipizella maculipennis Pipizella viduata Pipizella virens Pipizella zeneggenensis Platycheirus albimanus Platycheirus ambiguus Platycheirus angustatus Platycheirus aurolateralis Platycheirus clypeatus Platycheirus discimanus Platycheirus europaeus Platycheirus fulviventris Pyrophaena granditarsus Platycheirus immarginatus Platycheirus manicatus Platycheirus occultus Platycheirus parmatus Platycheirus peltatus Platycheirus perpallidus Pyrophaena rosarum Platycheirus scambus Platycheirus scutatus Platycheirus splendidus Platycheirus sticticus Platycheirus tarsalis Pocota personata Portevinia maculata Psarus abdominalis Psilota anthracina Psilota exilistyla

2 6 13 7 0 21 7 NA 26 17 1 4 22 6 7 22 4 33 24 7 1 1 NA 43 19 1 92 2 55 1 94 4 2 40 73

0,30 0,89 1,94 1,04 0,00 3,13 1,04 NA 3,87 2,53 0,15 0,60 3,28 0,89 1,04 3,28 0,60 4,91 3,57 1,04 0,15 0,15 NA 6,40 2,83 0,15 13,70 0,30 8,19 0,15 14,00 0,60 0,30 5,96 10,87

0 3 6 6 1 29 2 NA 40 30 0 9 14 13 8 22 4 41 29 2 3 1 NA 53 21 0 109 5 36 2 70 0 8 22 57

0,00 0,44 0,88 0,88 0,15 4,23 0,29 NA 5,84 4,38 0,00 1,31 2,04 1,90 1,17 3,21 0,58 5,98 4,23 0,29 0,44 0,15 NA 7,73 3,06 0,00 15,90 0,73 5,25 0,29 10,21 0,00 1,17 3,21 8,32

-100 -51 -55 -16 Inf 35 -72 NA 51 73 -100 120 -38 112 12 -2 -2 22 18 -72 194 -2 NA 21 8 -100 16 145 -36 96 -27 -100 292 -46 -24

2 10 16 7 3 33 10 2 33 24 4 8 28 8 9 29 6 50 31 9 1 1 1 71 32 1 157 5 104 1 167 5 4 65 120

0,18 0,92 1,48 0,65 0,28 3,04 0,92 0,18 3,04 2,21 0,37 0,74 2,58 0,74 0,83 2,67 0,55 4,61 2,86 0,83 0,09 0,09 0,09 6,54 2,95 0,09 14,47 0,46 9,59 0,09 15,39 0,46 0,37 5,99 11,06

0 6 10 10 1 42 2 0 55 41 1 13 20 18 9 37 8 51 39 2 3 1 0 82 28 0 161 6 64 2 114 3 11 32 87

0,00 0,59 0,98 0,98 0,10 4,11 0,20 0,00 5,38 4,01 0,10 1,27 1,96 1,76 0,88 3,62 0,78 4,99 3,82 0,20 0,29 0,10 0,00 8,02 2,74 0,00 15,75 0,59 6,26 0,20 11,16 0,29 1,08 3,13 8,51

-100 -36 -34 52 -64 35 -79 -100 77 81 -73 73 -24 139 6 35 42 8,29 34 -76 220 7 -100 23 -7 -100 9 27 -35 113 -28 -36 192 -48 -23

2 29 3 8 87 5 41 31 74 3 1 3 1 9 2 0 0

0,30 4,32 0,45 1,19 12,95 0,74 6,11 4,62 11,02 0,45 0,15 0,45 0,15 1,34 0,30 0,00 0,00

0 5 23 5 46 1 52 15 56 5 0 6 1 5 0 1 1

0,00 0,73 3,36 0,73 6,71 0,15 7,59 2,19 8,17 0,73 0,00 0,88 0,15 0,73 0,00 0,15 0,15

-100 -83 651 -39 -48 -80 24 -53 -26 63 -100 96 -2 -46 -100 Inf Inf

5 47 7 9 156 6 57 67 126 3 1 6 1 11 4 0 0

0,46 4,33 0,65 0,83 14,38 0,55 5,25 6,18 11,61 0,28 0,09 0,55 0,09 1,01 0,37 0,00 0,00

0 5 27 5 70 1 78 17 88 7 0 7 2 8 0 1 2

0,00 0,49 2,64 0,49 6,85 0,10 7,63 1,66 8,61 0,69 0,00 0,69 0,20 0,78 0,00 0,10 0,20

-100 -89 310 -41 -52 -82 45 -73 -25,85 148 -100 23,87 113 -23 -100 Inf Inf

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 62 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Rhingia campestris Riponnensia splendens Scaeva dignota Scaeva pyrastri Scaeva selenitica Sericomyia lappona Sericomyia silentis Sericomyia superbiens Sphaerophoria batava Sphaerophoria chongjini Sphaerophoria fatarum Sphaerophoria interrupta Sphaerophoria loewi Sphaerophoria philantha Sphaerophoria rueppelli Sphaerophoria scripta Sphaerophoria taeniata Sphaerophoria virgata Sphegina clunipes Sphegina elegans Sphegina nigra Sphegina sibirica Sphegina verecunda Sphiximorpha subsessilis Spilomyia manicata Syritta pipiens Syrphus nitidifrons Syrphus ribesii Syrphus torvus Syrphus vitripennis Temnostoma bombylans Temnostoma vespiforme Trichopsomyia flavitarsis Trichopsomyia joratensis Trichopsomyia lucida Triglyphus primus Tropidia scita Volucella bombylans Volucella inanis Volucella inflata Volucella pellucens Volucella zonaria Xanthandrus comtus Xanthogramma citrofasciatum Xanthogramma laetum Xanthogramma pedissequum Xanthogramma stackelbergi Xylota abiens Xylota florum Xylota meigeniana

139 20 0 82 53 10 36 5 21 1 11 18 1 7 13 110 30 10 19 11 4 0 2 2 1 114 0 111 55 97 25 15 12 0 8 15 63 56 2 0 66 21 19

20,70 2,98 0,00 12,21 7,89 1,49 5,36 0,74 3,13 0,15 1,64 2,68 0,15 1,04 1,94 16,38 4,47 1,49 2,83 1,64 0,60 0,00 0,30 0,30 0,15 16,97 0,00 16,53 8,19 14,44 3,72 2,23 1,79 0,00 1,19 2,23 9,38 8,34 0,30 0,00 9,83 3,13 2,83

123 19 1 69 56 5 43 0 17 0 8 1 1 5 21 121 17 5 22 16 1 2 6 2 0 111 6 117 53 76 38 28 9 2 3 12 56 83 3 5 66 28 19

17,94 2,77 0,15 10,07 8,17 0,73 6,27 0,00 2,48 0,00 1,17 0,15 0,15 0,73 3,06 17,65 2,48 0,73 3,21 2,33 0,15 0,29 0,88 0,29 0,00 16,19 0,88 17,07 7,73 11,09 5,54 4,09 1,31 0,29 0,44 1,75 8,17 12,11 0,44 0,73 9,63 4,09 2,77

-13 -7 Inf -18 4 -51 17 -100 -21 -100 -29 -95 -2 -30 58 8 -44 -51 13 42 -76 Inf 194 -2 -100 -5 Inf 3 -6 -23 49 83 -27 Inf -63 -22 -13 45 47 Inf -2 31 -2

250 30 0 144 75 11 46 6 29 1 15 29 1 10 28 194 49 15 24 14 5 0 2 2 1 217 0 200 91 159 30 18 18 0 11 23 112 93 2 1 96 33 25

23,04 2,77 0,00 13,27 6,91 1,01 4,24 0,55 2,67 0,09 1,38 2,67 0,09 0,92 2,58 17,88 4,52 1,38 2,21 1,29 0,46 0,00 0,18 0,18 0,09 20,00 0,00 18,43 8,39 14,65 2,77 1,66 1,66 0,00 1,01 2,12 10,32 8,57 0,18 0,09 8,85 3,04 2,30

200 23 2 105 85 5 67 0 29 0 11 1 1 6 28 190 24 5 25 19 1 4 8 2 0 174 10 182 85 125 56 43 12 4 3 17 83 132 3 6 110 43 25

19,57 2,25 0,20 10,27 8,32 0,49 6,56 0,00 2,84 0,00 1,08 0,10 0,10 0,59 2,74 18,59 2,35 0,49 2,45 1,86 0,10 0,39 0,78 0,20 0,00 17,03 0,98 17,81 8,32 12,23 5,48 4,21 1,17 0,39 0,29 1,66 8,12 12,92 0,29 0,59 10,76 4,21 2,45

-15 -19 Inf -23 20 -52 55 -100 6 -100 -22 -96 7 -36 6,16 4 -48 -65 11 44 -79 Inf 326 7 -100 -15 Inf -3 -0,835 -17 98 154 -29 Inf -71 -22 -21 51 60 538 22 38 6

15 0

2,23 0,00

8 2

1,17 0,29

-48 Inf

19 0

1,75 0,00

11 2

1,08 0,20

-39 Inf

46

6,85

51

7,44

9

83

7,65

82

8,02

5

0 14 27 6

0,00 2,09 4,02 0,89

3 16 12 6

0,44 2,33 1,75 0,88

Inf 12 -56 -2

0 17 36 8

0,00 1,57 3,32 0,74

6 25 18 12

0,59 2,45 1,76 1,17

Inf 56 -47 59

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 63 van 105

Xylota segnis Xylota sylvarum Xylota tarda Xylota xanthocnema

96 48 9 5

14,29 7,15 1,34 0,74

98 57 10 11

14,30 8,32 1,46 1,61

0 16 9 116

156 66 9 10

14,38 6,08 0,83 0,92

161 88 17 18

15,75 8,61 1,66 1,76

10 42 101 91

Figuur 22: Scatterplot en lineaire trend voor de langetermijn trends (%) voor Vlaamse zweefvliegen met en zonder hokrestrictie. Voor de leesbaarheid zijn de assen beperkt tot de range -100 - + 100

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 64 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Bijlage 2 Tabel 14: Recente trends (1989-2010 versus 2010-2020) voor Vlaamse zweefvliegen met en zonder hokrestrictie. Voor elke methode worden ook het aantal UTM5km hokken in periode 1 en periode 2 gegeven (P1 en P2), en het relatief aandeel ten opzichte van de hokkensom voor elke periode (P1rel en P2rel, voor methode zie 3.4.2).

Met hokrestrictie Zonder hokrestrictie Species P1 P1rel P2 P2rel trend P1 P1rel P2 P2rel trend Anasimyia contracta 14 2 17 2 17 17 1 18 2 7,43 Anasimyia interpuncta 35 4 29 3,35 -20 40 3 36 3 -9 Anasimyia lineata 45 5 44 5 -6 55 5 56 5 3 Anasimyia transfuga 23 3 11 1 -54 28 2 16 1 -42 Baccha elongata 74 9 84 10 9 112 10 119 10 8 Brachyopa bicolor 3 0,361 11 1 252 5 0,431 16 1 225 Brachyopa dorsata 0 0 1 0,116 Inf 0 0 1 0,088 Inf Brachyopa insensilis 5 0,602 17 2 226 6 0,518 21 2 255 Brachyopa panzeri 3 0,361 6 0,693 92 5 0,431 6 0,525 21,81 Brachyopa pilosa 27 3,25 33 4 17 36 3 43 4 21 Brachyopa scutellaris 20 2 39 5 87 27 2,33 43 4 62 Brachyopa testacea 5 0,602 3 0,347 -42 7 0,604 3 0,263 -56 Brachypalpoides lentus 44 5 52 6 13 60 5 65 6 10 Brachypalpus laphriformis 11 1 26 3 127 14 1 33 3 139 Caliprobola speciosa 18 2 26 3 39 27 2,33 30 3 13 Callicera aenea 0 0 1 0,116 Inf 0 0 1 0,088 Inf Callicera fagesii 4 0,481 2 0,231 -52 5 0,431 2 0,175 -59 Callicera rufa 1 0,12 4 0,462 285 1 0,086 5 0,438 409 Callicera spinolae 0 0 1 0,116 Inf 0 0 2 0,175 Inf Ceriana conopsoides 18 2 23 3 23 18 2 25 2 41 Chalcosyrphus eunotus 0 0 2 0,231 Inf 0 0 2 0,175 Inf Chalcosyrphus nemorum 72 9 62 7 -17 105 9 77 7 -26 Chalcosyrphus piger 14 2 11 1 -24,57 14 1 12 1 -13 Chalcosyrphus valgus 0 0 1 0,116 Inf 0 0 1 0,088 Inf Cheilosia aerea 0 0 1 0,116 Inf 0 0 1 0,088 Inf Cheilosia albipila 50 6 69 7,97 32 70 6 85 7 23 Cheilosia albitarsis 97 12 99 11 -2 140 12 138 12 0,008 Cheilosia antiqua 4 0,481 3 0,347 -28 10 0,863 3 0,263 -70 Cheilosia barbata 1 0,12 2 0,231 92,5 3 0,259 2 0,175 -32 Cheilosia bergenstammi 22 3 62 7 170 24 2 79 7 234 Cheilosia caerulescens 12 1 17 2 36 12 1 20 2 69 Cheilosia canicularis 22 3 34 4 48 25 2 40 4 62 Cheilosia carbonaria 22 3 22 3 -4 32 3 24 2 -24 Cheilosia chloris 23 3 20 2,31 -17 33 3 25 2 -23 Cheilosia chrysocoma 18 2 32 4 71 27 2,33 37 3 39 Cheilosia cynocephala 4 0,481 4 0,462 -3,95 7 0,604 4 0,35 -42 Cheilosia fasciata 8 0,963 17 2 104 11 0,949 22 2 102,95 Cheilosia fraterna 32 4 33 4 -1 43 4 35 3 -17 Cheilosia griseiventris 0 0 3 0,347 Inf 1 0,086 3 0,263 206 Cheilosia grossa 20 2 33 4 58 22 2 37 3 71 Cheilosia himantopus 11 1 18 2 57 13 1 22 2 72 Cheilosia illustrata 75 9 53 6 -32 103 9 72 6 -29 Cheilosia impressa 52 6 51 6 -5,88 65 6 68 6 6 ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 65 van 105

Cheilosia lasiopa Cheilosia latifrons Cheilosia lenis Cheilosia longula Cheilosia mutabilis Cheilosia nebulosa Cheilosia nigripes Cheilosia pagana Cheilosia proxima Cheilosia psilophthalma Cheilosia ranunculi Cheilosia rufimana Cheilosia scutellata Cheilosia semifasciata Cheilosia soror Cheilosia urbana Cheilosia uviformis Cheilosia variabilis Cheilosia velutina Cheilosia vernalis Cheilosia vulpina Chrysogaster cemiteriorum Chrysogaster rondanii Chrysogaster solstitialis Chrysogaster virescens Chrysotoxum bicinctum Chrysotoxum cautum Chrysotoxum festivum Chrysotoxum octomaculatum Chrysotoxum vernale Chrysotoxum verralli Criorhina asilica Criorhina berberina Criorhina floccosa Criorhina pachymera Criorhina ranunculi Dasysyrphus albostriatus Dasysyrphus friuliensis Dasysyrphus hilaris Dasysyrphus lenensis Dasysyrphus neovenustus Dasysyrphus pauxillus Dasysyrphus pinastri Dasysyrphus tricinctus Dasysyrphus venustus Didea alneti Didea fasciata Didea intermedia Doros profuges

4 10 3 8 13 2 1 103 34 3 2 7 38 17 0 17 2 46 12 39 0

0,481 1 0,361 0,963 2 0,241 0,12 12 4 0,361 0,241 0,843 5 2 0 2 0,241 6 1 5 0

6 14 9 17 10 2 1 108 58 5 5 6 49 40 5 33 4 49 4 52 12

0,693 2 1,04 2 1 0,231 0,116 12 6,7 0,578 0,578 0,693 5,66 5 0,578 4 0,462 5,66 0,462 6 1

44 34 188 104 -26 -4 -3 0,621 64 60 140 -18 24 126 Inf 86 92 2 -68 28 Inf

4 12 9 11 15 2 2 149 45 3 2 9 50 22 0 19 6 64 15 64 0

0,345 1 0,777 0,949 1 0,173 0,173 13 4 0,259 0,173 0,777 4 2 0 1,64 0,518 6 1 6 0

7 16 9 20 12 2 1 148 80 5 6 7 58 46 6 39 4 61 7 67 14

0,613 1 0,788 2 1 0,175 0,088 13 7 0,438 0,525 0,613 5 4 0,525 3 0,35 5 0,613 6 1

78 35 1 84,51 -19 1 -49 0,77 80 69 203 -21 18 112 Inf 108 -32 -3 -53 6,21 Inf

11 0 49 12 63 56 26

1 0 6 1 8 6,74 3,13

5 3 52 9 35 46 19

0,578 0,347 6 1,04 4 5 2

-56 Inf 2 -28 -47 -21 -30

18 1 68 14 87 75 32

2 0,086 6 1 8 6 3

5 4 64 9 38 57 23

0,438 0,35 6 0,788 3 4,99 2

-72 307 -5 -35 -56 -23 -27

1 9 3 10 55 24 5 21

0,12 1 0,361 1 6,62 3 0,602 3

3 6 6 19 59 49 20 59

0,347 0,693 0,693 2 7 5,66 2,31 7

189 -36 92 82 3 96 284 170

1 11 4 17 75 31 6 29

0,086 0,949 0,345 1 6 3 0,518 3

3 7 7 24 74 61 22 75

0,263 0,613 0,613 2 6 5 2 7

206 -35 78 43 0,108 100 272 162

70 0 14 1

8

11

29

2 0,12

94 0 3 2

0,347 0,231

-79 92,5

90 1 20 2

8 0,086 2 0,173

123 0 4 2

11 0 0,35 0,175

39 -100 -80 1

1 5 4 41 58 9 33 17 0

0,12 0,602 0,481 5 7 1 4 2 0

4 4 3 40 57 9 38 15 3

0,462 0,462 0,347 5 7 1,04 4,39 2 0,347

285 -23 -28 -6 -6 -3,97 11 -15 Inf

1 5 4 55 76 13 46 21 0

0,086 0,431 0,345 5 7 1 3,97 2 0

4 4 3 43 67 9 40 15 6

0,35 0,35 0,263 4 6 0,788 4 1 0,525

307 -19 -24 -20,67 -11 -30 -12 -28 Inf

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 66 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Epistrophe cryptica Epistrophe diaphana Epistrophe eligans Epistrophe flava Epistrophe grossulariae Epistrophe melanostoma Epistrophe nitidicollis Epistrophe ochrostoma Epistrophe olgae Epistrophella euchroma Episyrphus balteatus Eriozona syrphoides Eristalinus aeneus Eristalinus sepulchralis Eristalis abusiva Eristalis arbustorum Eristalis horticola Eristalis intricaria Eristalis nemorum Eristalis pertinax Eristalis picea Eristalis pseudorupium Eristalis similis Eristalis tenax Eumerus funeralis Eumerus ornatus Eumerus sabulonum Eumerus sogdianus Eumerus strigatus Eumerus tricolor Eupeodes bucculatus Eupeodes corollae Eupeodes goeldlini Eupeodes latifasciatus Eupeodes luniger Eupeodes nielseni Fagisyrphus cinctus Ferdinandea cuprea Ferdinandea ruficornis Helophilus affinis Helophilus hybridus Helophilus pendulus Helophilus trivittatus Heringia heringi Lapposyrphus lapponicus Lejogaster metallina Lejogaster tarsata Lejops vittata Leucozona glaucia Leucozona inopinata Leucozona laternaria

0 6 87 10 18

0 0,722 10 1 2

1 10 90 5 12

0,116 1 10 0,578 1

Inf 60 -0,726 -52 -36

0 6 119 13 23

0 0,518 10 1 2

1 13 117 5 13

0,088 1 10 0,438 1

Inf 120 -0,253 -61 -42,67

37 52 6 1 12 180 1 16 98 19 142 80 87 134 158 30 0 30 168 25 1 1 8 34 1 22 127 3 73 88 2 42 43 1 0 59 163 108 20

4 6 0,722 0,12 1 22 0,12 2 12 2 17 10 10 16 19 4 0 4 20 3 0,12 0,12 0,963 4 0,12 3 15 0,361 9 11 0,241 5 5 0,12

44 59 11 10 23 163 1 16 93 16 139 67 80 116 160 29 1 34 164 30 5 0 3 35 0 11 111 6 69 101 4 45 53 7 0 45 146 102 21

5 7 1 1 3 19 0,116 2 11 2 16 8 9 13,4 18 3,35 0,116 4 19 3 0,578 0 0,347 4 0 1 13 0,693 7,97 12 0,462 5 6 0,809

14 9 76 862,5 84 -13 -3 -4,05 -9 -19 -6 -20 -12 -16,92 -3 -7 Inf 9 -6 15 382 -100 -64 -1 -100 -52 -16 92 -9 10 92 3 18 574

5 17 12 2

-27 -14 -9 0,789

51 66 8 1 19 288 2 19 139 28 208 103 118 187 248 34 0 41 264 34 2 1 11 52 1 29 179 4 98 120 2 60 62 2 0 75 252 153 26

4 6 0,69 0,086 1,64 25 0,173 1,64 12 2 17,95 9 10 16 21 3 0 4 23 3 0,173 0,086 0,949 4 0,086 3 15 0,345 8 10 0,173 5 5,35 0,173 0 6 22 13 2

53 72 13 12 24 247 1 24 138 22 206 80 110 166 230 31 1 43 254 41 5 0 4 51 0 13 158 9 95 138 4 61 66 7 1 50 220 140 29

4,64 6 1 1 2 22 0,088 2 12 2 18 7 10 15 20 3 0,088 4 22 3,59 0,438 0 0,35 4 0 1 14 0,788 8 12 0,35 5 6 0,613 0,088 4 19 12 3

5 11 65 1.122 28,11 -13 -49 28,11 0,725 -20 0,474 -21 -5 -9,94 -6 -7 Inf 6 -2 22 153 -100 -63 -0,49 -100 -55 -10 128 -2 17 102 3 8 254 Inf -32 -11 -7 13

21 41 5 0 6 1 6

3 5 0,602

24 20 0 0 0 0 0

3 2,31 0

10 -53 -100

0 0 0

-100 -100 -100

25 52 6 1 10 1 8

2 4 0,518 0,086 0,863 0,086 0,69

28 29 3 0 0 0 0

2 3 0,263 0 0 0 0

13,63 -43 -49 -100 -100 -100 -100

7 19,62 13 2

0,722 0,12 0,722

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 67 van 105

Leucozona lucorum Mallota cimbiciformis Mallota fuciformis Megasyrphus erraticus Melangyna barbifrons Melangyna lasiophthalma Melangyna lucifera Melangyna pavlovskyi Melangyna quadrimaculata Melangyna umbellatarum Melanogaster aerosa Melanogaster hirtella Melanogaster nuda Melanostoma mellinum Melanostoma scalare Meligramma guttata Meligramma triangulifera Meliscaeva auricollis Meliscaeva cinctella Merodon equestris Microdon analis Microdon devius Microdon major Microdon myrmicae Myathropa florea Myolepta dubia Myolepta vara Neoascia geniculata Neoascia interrupta Neoascia meticulosa Neoascia obliqua Neoascia podagrica Neoascia tenur Neocnemodon brevidens Neocnemodon latitarsis Neocnemodon pubescens Neocnemodon verrucula Neocnemodon vitripennis Orthonevra brevicornis Orthonevra geniculata Orthonevra intermedia Orthonevra nobilis Paragus albifrons Paragus bicolor Paragus haemorrhous

24 1 2 14 0

3 0,12 0,241 2 0

10 1 19 13 4

1 0,116 2 2 0,462

-60 -3 811 -11 Inf

35 1 2 21 0

3,02 0,086 0,173 2 0

14 2 22 15 4

1 0,175 2 1 0,35

-59 103 1.013 -28 Inf

29 0 0

3 0 0

37 1 8

4 0,116 0,924

22 Inf Inf

31 0 0

3 0 0

45 1 8

3,94 0,088 0,7

47,29 Inf Inf

12

1

36

4

187,95

13

1

46

4

259

25 0 56 34 130 134 6

3 0 6,74 4 16 16 0,722

24 3 62 23 141 121 2

3 0,347 7 3 16 14 0,231

-8 Inf 6 -35 4 -13 -68

34 0 73 43 185 187 7

3 0 6,3 4 16 16 0,604

33 3 76 32 202 164 2

3 0,263 7 3 18 14 0,175

-2 Inf 6 -24 11 -11 -71

27 65 29 61 2 0 1 2 141 3 1 15 19 36 8 96 61

3,25 8 3 7 0,241 0 0,12 0,241 17 0,361 0,12 2 2 4 0,963 12 7

26 85 11 72 3 1 2 3 139 9 4 8 20 44 13 74 48

3 10 1 8 0,347 0,116 0,231 0,347 16 1,04 0,462 0,924 2,31 5 2 9 6

-7,6 25 -64 13,28 44 Inf 92,5 44 -5 188 285 -49 1 17 56 -26 -24

38 95 36 86 2 0 1 2 209 3 1 18 30 48 12 133 76

3 8 3 7 0,173 0 0,086 0,173 18 0,259 0,086 2 3 4 1 11 7

30 114 13 89 3 1 3 4 201 9 4 9 26 55 15 103 61

3 10 1 8 0,263 0,088 0,263 0,35 18 0,788 0,35 0,788 2 5 1 9 5

-20 22 -63 5 52 Inf 206 102 -2 204 307 -49 -12,09 16 27 -21 -18,57

6 6

0,722 0,722

7 5

0,809 0,578

12,05 -20

8 6

0,69 0,518

13 5

1 0,438

65 -15

14

2

21

2

44

20

2

24

2

22

2

0,241

3

0,347

44

2

0,173

4

0,35

102

24 18 10 4 10 3 1 56

3 2 1 0,481 1 0,361 0,12 6,74

35 21 11 2 15 7 6 65

4 2 1 0,231 2 0,809 0,693 8

40 12 6 -52 44 124,1 477,5 11

33 28 14 4 17 3 1 73

3 2 1 0,345 1 0,259 0,086 6,3

40 25 13 2 18 11 7 90

4 2 1 0,175 2 0,963 0,613 7,88

23 -9 -6 -49 7,43 272 613 25

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 68 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Paragus pecchiolii Paragus quadrifasciatus Parasyrphus annulatus Parasyrphus lineolus Parasyrphus malinellus Parasyrphus nigritarsis Parasyrphus punctulatus Parasyrphus vittiger Parhelophilus frutetorum Parhelophilus versicolor Pelecocera lusitanica Pelecocera tricincta Pipiza austriaca Pipiza fasciata Pipiza festiva Pipiza lugubris Pipiza luteitarsis Pipiza noctiluca Pipiza notata Pipiza quadrimaculata Pipizella annulata Pipizella divicoi Pipizella viduata Pipizella virens Platycheirus albimanus Platycheirus ambiguus Platycheirus angustatus Platycheirus aurolateralis Platycheirus clypeatus Platycheirus discimanus Platycheirus europaeus Platycheirus fulviventris Pyrophaena granditarsus Platycheirus immarginatus Platycheirus manicatus Platycheirus occultus Platycheirus parmatus Platycheirus peltatus Platycheirus perpallidus Pyrophaena rosarum Platycheirus scambus Platycheirus scutatus Platycheirus splendidus Platycheirus sticticus Platycheirus tarsalis Pocota personata Portevinia maculata Psilota anthracina

1 2 4 10 10 1

0,12 0,241 0,481 1 1 0,12

13 41 7 2 3 12

2 5 0,809 0,231 0,347 1

1.152 1.865 68 -81 -71 1055

3 2 7 13 10 1

0,259 0,173 0,604 1 0,863 0,086

20 56 7 3 4 14

2 5 0,613 0,263 0,35 1

576 2.734 1,49 -76,56 -59 1.326

34 4

4 0,481

45 0

5 0

27 -100

47 4

4 0,345

58 0

5 0

25 -100

43 34 1 13 14 12 9 30 9 39 31 1 3 1 65 24 126 6 60

5 4 0,12 2 2 1 1 4 1 5 4 0.12 0,361 0,12 8 3 15 0,722 7

45 40 8 24 6 8 9 21 19 32 31 1 12 1 85 27 139 12 52

5 5 0,924 3 0,693 0,924 1,04 2 2 4 4 0,116 1 0,116 10 3 16 1 6

0,425 13 670 77 -59 -36 -3,97 -33 103 -21 -4,02 -3 284 -3 25 8 6 92 -17

55 43 1 13 21 18 9 40 11 54 44 2 4 1 93 34 177 7 84

5 4 0,086 1 2 2 0,777 3 0,949 4,66 4 0,173 0,345 0,086 8 3 15 0,604 7

56 50 9 28 6 8 10 23 19 38 38 1 17 1 119 28 195 14 72

5 4 0,788 2 0,525 0,7 0,876 2 2 3 3 0,088 1 0,088 10 2 17 1 6

3 18 816 118 -71 -55 13 -42 75 -29 -12 -49 331 2 30 -16 12 102,98 -13

0 92 3 11 26

0 11 0,361 1 3,13

2 75 10 11 35

0,231 9 1 1 4

Inf -22 220 -4 29

2 132 3 13 42

0,173 11 0,259 1 4

2 99 12 13 47

0,175 9 1 1 4

1 -24 306 1 14

72

9

33

4

-56

102

9

49

4,29

-51

1 4 22 3 65 1 63 21 68 7 0 6 2 7 1

0,12 0,481 3 0,361 8 0,12 8 3 8 0,843 0 0,722 0,241 0,843 0,12

0 7 23 2 39 8 59 5 61 2 1 4 1 7 7

0 0,809 3 0,231 5 0,924 7 0,578 7 0,231 0,116 0,462 0,116 0,809 0,809

-100 68 0,34 -36 -42 670 -10 -77 -14 -73 Inf -36 -52 -4 574

1 9 28 5 88 1 87 26 108 8 0 7 2 11 1

0,086 0,777 2 0,431 8 0,086 8 2 9,32 0,69 0 0,604 0,173 0,949 0,086

1 13 29 2 51 11 78 6 80 3 1 4 2 11 7

0,088 1 3 0,175 4 0,963 7 0,525 7 0,263 0,088 0,35 0,175 0,963 0,613

2 46 5 -59 -41 1.020 -9 -77 -24,85 -62 Inf -42 1 1 613

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 69 van 105

Psilota atra Psilota exilistyla Rhingia campestris Rhingia rostrata Riponnensia splendens Scaeva dignota Scaeva pyrastri Scaeva selenitica Sericomyia lappona Sericomyia silentis Sphaerophoria batava Sphaerophoria chongjini Sphaerophoria fatarum Sphaerophoria interrupta Sphaerophoria loewi Sphaerophoria philantha Sphaerophoria rueppelli Sphaerophoria scripta Sphaerophoria taeniata Sphaerophoria virgata Sphegina clunipes Sphegina elegans Sphegina nigra Sphegina sibirica Sphegina verecunda Sphiximorpha subsessilis Syritta pipiens Syrphus nitidifrons Syrphus ribesii Syrphus torvus Syrphus vitripennis Temnostoma bombylans Temnostoma vespiforme Trichopsomyia flavitarsis Trichopsomyia joratensis Trichopsomyia lucida Triglyphus primus Tropidia scita Volucella bombylans Volucella inanis Volucella inflata Volucella pellucens Volucella zonaria Xanthandrus comtus Xanthogramma citrofasciatum

0 2 150 0 21 1 82 75 7 50 23 1 10

0 0,241 18 0 3 0,12 9,87 9 0,843 6 3 0,12 1

4 1 113 8 20 7 62 65 5 51 21 0 8

0,462 0,116 13 0,924 2,31 0,809 7 8 0,578 6 2 0 0,924

Inf -52 -28 Inf -9 574 -27 -17 -31 -2,11 -12 -100 -23

0 2 236 0 26 2 114 101 7 71 32 1 14

0 0,173 20 0 2 0,173 10 9 0,604 6 3 0,086 1

4 1 168 8 27 7 83 79 5 69 24 0 10

0,35 0,088 15 0,7 2 0,613 7 7 0,438 6 2 0 0,876

Inf -49 -28 Inf 5 254 -26 -21 -27 -1 -24 -100 -27

1 1

0,12 0,12

1 1

0,116 0,116

-3 -3

1 1

0,086 0,086

1 1

0,088 0,088

2 2

6 25 145 21 4 17 14 2 4 6

0,722 3 17 3 0,481 2 2 0,241 0,481 0,722

8 36 146 46 7 12 5 0 4 5

0,924 4 17 5 0,809 1 0,578 0 0,462 0,578

28 38 -3 110 68 -32 -66 -100 -3,95 -20

6 34 213 26 5 28 23 2 4 8

0,518 3 18 2 0,431 2 2 0,173 0,345 0,69

10 55 220 55 8 16 6 0 4 5

0,876 5 19 5 0,7 1 0,525 0 0,35 0,438

69 64,11 5 115 62 -42 -74 -100 1 -37

1 134 9 138 73 100

0,12 16 1 16,61 9 12

20 139 14 132 103 100

2,31 16 2 15 12 12

1825 -0,453 49 -8,2 35 -4

2 201 10 207 100 141

0,173 17 0,863 18 8,63 12

25 202 16 194 138 143

2 18 1 17 12 12,52

1.165 2 62 -5 40 3

45

5

35

4

-25

63

5

42

4

-32

38

5

45

5

14

46

3,97

55

5

21

12

1

11

1

-12

16

1

15

1

-5

3 3 19 71 100 3 4 82 35 21

0,361 0,361 2 9 12 0,361 0,481 9,87 4 3

1 7 19 61 92 5 8 70 41 19

0,116 0,809 2 7 11 0,578 0,924 8 5 2

-68 124,1 -4 -18 -12 60 92,1 -18 12 -13

4 4 21 97 142 3 6 115 43 27

0,345 0,345 2 8 12 0,259 0,518 10 4 2,33

1 7 25 93 126 7 15 88 56 21

0,088 0,613 2 8 11 0,613 1 8 5 2

-74 78 21 -3 -9,98 136,68 153 -22,37 32 -21

11

1

24

3

109

13

1

32

3

150

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 70 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Xanthogramma laetum Xanthogramma pedissequum Xanthogramma stackelbergi Xylota abiens Xylota florum Xylota meigeniana Xylota segnis Xylota sylvarum Xylota tarda Xylota xanthocnema

1

0,12

4

0,462

285

2

0,173

5

0,438

153

63

8

72

8

9,68

90

8

94

8,23

6

5 24 18 9 124 67 14 18

0,602 3 2 1 15 8 2 2

13 27 10 1 101 50 9 22

2 3 1 0,116 12 6 1,04 3

150 8 -47 -89 -22 -28 -38 17

6 28 24 15 180 97 17 21

0,518 2 2 1 16 8 1 2

14 29 10 1 136 66 12 24

1 3 0,876 0,088 12 6 1 2

136,68 5 -58 -93 -23 -31 -28 16

Figuur 23: Correlatie tussen de trends met en zonder hokrestrictie voor de recente trends van zweefvliegen in Vlaanderen.

Figuur 24: Recente trends met hokrestrictie voor Vlaamse zweefvli egen versus hun talrijkheid in periode 1 (1989-2010).

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 71 van 105

Bijlage 3 Tabel 15: Rode lijst van de zweefvliegen in Vlaanderen met de gebuikte IUCN-criteria. Trend: recente trend (%) met hokrestrictie; TrOz: Redenen waarom we de recente trend niet gebruiken. GT = Geen Trend: wanneer trends met en zonder hokrestrictie zo sterk verschillen dat dit een andere RL categorie zou leiden én het aantal hokk en kleiner is dan 6; T: de trend is onbetrouwbaar omwille van taxonomische onzekerheden.; RL.A1: Rode lijst toewijzing op basis van criterium A1.; RL.A4: Rode lijst toewijzing op basis van criterium A4 (rand van het areaal); RL.A: Rode lijst toewijzing op basis van criterium A. EoO: Areaalgrootte (km²), AoO: populatieoppervlakte (km²); Ba(i): het areaal is versnipperd (Ja); Ba(ii): het aantal vindplaatsen van de soort in Vlaanderen (alleen weergegeven voor soorten met <10 vindplaatsen); Bb(i): een sterke recente achteruitgang (zie trend); Bb(iii): voorkeurshabitat van de soort wanneer deze bedreigd is cf. Van Landuyt (2002); RL.B.EoO: Rode Lijstcategorie op basis van criterium B partim EoO; RL.B.AoO: Rode Lijstcategorie op basis van criterium B partim AoO; RL.D: Rode Lijstcategorie op basis van criterium D (AoO >20km²); RL.1: Rode Lijstcategorie op basis van criteria A, B, D; H.trend: Lange termijn trend van de soort wanneer deze een grote achteruitgang vertoont (>50%); RedEf: Reddingseffect vanuit aangrenzende landen of regio’s (NL=Nederland, WAL= Wallonië).; SV: Sterke vooruitgang (>50%) volgens de recente trend.; RL.fin: Rode Lijstcategorie voor de soort in Vlaanderen. () rondom getallen geeft aan dat deze voor het verzameltaxon Microdon analis_major gelden, en niet voor de specifieke soorten. soort Trend TrOz RL.A1 RL.A4 RL.A EoO AoO Ba(i) Ba(ii) Bb(i) Bb(iii) RL.B.EoO RL.B.AoO RL.D RL.1 H.trend RedEf SV RL.fin Anasimyia mesotrofe contracta 17 LC LC LC 6691 35 wateren LC LC LC LC LC Anasimyia interpuncta -20 LC LC LC 10306 102 LC LC LC LC LC Anasimyia lineata -6 LC LC LC 12670 121 LC LC LC LC LC Anasimyia transfuga -54 EN LC EN 8615 47 -54 LC LC LC EN EN Baccha elongata 9 LC LC LC 13222 292 LC LC LC LC LC Brachyopa bicolor 252 LC LC LC 6981 19 LC LC VU VU Ja LC Brachyopa insensilis 226 LC LC LC 6708 25 LC LC LC LC Ja LC Brachyopa panzeri 92 LC LC LC 1033 10 Ja 7 LC LC VU VU Ja LC Brachyopa pilosa 17 LC LC LC 9798 95 LC LC LC LC LC Brachyopa scutellaris 87 LC LC LC 10276 71 LC LC LC LC Ja LC

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 72 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

soort Brachyopa testacea Brachypalpoides lentus Brachypalpus laphriformis Caliprobola speciosa Callicera fagesii Callicera rufa Ceriana conopsoides Chalcosyrphus nemorum Chalcosyrphus piger Cheilosia albipila Cheilosia albitarsis Cheilosia antiqua Cheilosia barbata Cheilosia bergenstammi Cheilosia caerulescens Cheilosia canicularis Cheilosia carbonaria

Trend TrOz RL.A1

RL.A4

RL.A

EoO

AoO

Ba(i) Ba(ii) Bb(i) Bb(iii)

RL.B.EoO RL.B.AoO

RL.D

RL.1

-42

VU

EN

EN

4403

10

Ja

EN

EN

VU

EN

EN

13

LC

LC

LC

12970 143

LC

LC

LC

LC

LC

127

LC

LC

LC

9863

59

LC

LC

LC

LC

Ja

39 -52 285

LC EN LC

LC LC LC

LC EN LC

6471 3690 2755

63 6 6

LC EN LC

LC CR LC

LC VU VU

LC CR VU

LC CR AoO<10 VU

23

LC

LC

LC

9832

47

LC

LC

LC

LC

LC

-17

LC

LC

LC

12351 225

LC

LC

LC

LC

LC

-25

LC

LC

LC

6752

LC

LC

LC

LC

LC

32

LC

LC

LC

13058 180

LC

LC

LC

LC

LC

-2

LC

LC

LC

13260 404

LC

LC

LC

LC

LC

-28

VU

EN

EN

2480

15

Ja

9

EN

EN

VU

EN

EN

LC

LC

285

3

Ja

3

LC

LC

VU

VU

VU

93

GT

Ja Ja

9

6 6

-42

-52

32

H.trend RedEf

SV

Ja

RL.fin

LC

171

LC

LC

LC

11861 117

LC

LC

LC

LC

LC

36

LC

LC

LC

7778

38

LC

LC

LC

LC

LC

48

LC

LC

LC

9449

80

LC

LC

LC

LC

LC

-4

LC

LC

LC

9012

66

LC

LC

LC

LC

LC

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 73 van 105

soort Cheilosia chloris Cheilosia chrysocoma Cheilosia cynocephala Cheilosia fasciata Cheilosia fraterna Cheilosia griseiventris Cheilosia grossa Cheilosia himantopus Cheilosia illustrata Cheilosia impressa Cheilosia lasiopa Cheilosia latifrons Cheilosia lenis Cheilosia longula Cheilosia mutabilis Cheilosia nigripes Cheilosia pagana Cheilosia proxima

Trend TrOz RL.A1 -17 LC

RL.A4 LC

RL.A LC

EoO 6843

AoO 65

71

LC

LC

LC

9690

70

-4

LC

LC

LC

4328

11

Ja

104

LC

EN

EN

2712

34

Ja

-1

LC

LC

LC

10872 85

LC LC

LC LC

LC LC

2883 9313

3 67

57

LC

EN

EN

7955

42

-32

VU

LC

VU

12739 212

-6 44

LC LC

LC EN

LC EN

12635 163 5133 9

Ja

34 188

LC LC

LC LC

LC LC

8303 3102

27 13

Ja Ja

104

LC

LC

LC

6791

37

Ja

-26

LC

LC

LC

7085

27

Ja

-3

LC

LC

LC

1247

2

Ja

1

LC

LC

LC

64

LC

LC

LC

Inf 58

GT

Ba(i) Ba(ii) Bb(i) Bb(iii)

RL.B.EoO RL.B.AoO LC LC

RL.D LC

RL.1 LC

LC

LC

LC

LC

LC

LC

VU

VU

LC

LC

LC

EN

LC

LC

LC

LC

LC LC

LC LC

VU LC

VU LC

Ja

VU LC

LC

LC

LC

EN

Ja

VU

LC

LC

LC

VU

VU

LC LC

LC LC

LC VU

LC EN

LC EN

VU LC

EN LC

LC VU

EN VU

VU

EN

LC

EN

-51

LC

LC

LC

LC

-62

VU

LC

LC

VU

VU

-61

EN

13232 448

LC

LC

LC

LC

12325 158

LC

LC

LC

LC

Ja

6

4

-32

9 schraal grasland 9 heide

2

H.trend RedEf

SV

RL.fin LC

Ja

LC VU

Ja

VU LC

Ja

EN LC

Ja

EN

LC Ja

LC

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 74 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

soort Cheilosia psilophthalma Cheilosia ranunculi Cheilosia rufimana Cheilosia scutellata Cheilosia semifasciata Cheilosia urbana Cheilosia uviformis Cheilosia variabilis Cheilosia velutina Cheilosia vernalis Cheilosia vulpina Chrysogaster cemiteriorum Chrysogaster rondanii Chrysogaster solstitialis Chrysogaster virescens Chrysotoxum bicinctum

Trend TrOz RL.A1

RL.A4

RL.A

EoO

AoO

60

LC

LC

LC

3525

140

LC

LC

LC

-18

LC

EN

24

LC

126

LC

86 92

LC GT

RL.B.EoO RL.B.AoO

RL.D

RL.1

10

Ba(i) Ba(ii) Bb(i) Bb(iii) schraal Ja 6 grasland

EN

EN

VU

EN

3646

8

Ja

LC

LC

VU

VU

EN

6586

17

Ja

LC

LC

VU

EN

EN

LC

LC

10891 118

LC

LC

LC

LC

LC

LC

LC

10056 82

LC

LC

8514

73

EN

EN

4043

7

Ja

8

6

H.trend RedEf

SV

RL.fin

AoO<10 EN -100

AoO<10 EN

LC

LC

LC

LC

Ja

LC

schraal grasland

LC

LC

LC

LC

Ja

LC

nat grasland

EN

CR

VU

CR

CR

LC

LC

LC

LC

LC

VU

EN

VU

EN

2

LC

LC

LC

12236 159

-68

EN

LC

EN

6844

28

LC

LC

LC

12354 155

LC

LC

LC

LC

Inf

LC

LC

LC

4577

15

LC

LC

VU

VU

-100

-56

EN

LC

EN

2672

14

Ja

EN

EN

VU

EN

-64

Inf

LC

LC

LC

3215

8

Ja

LC

LC

VU

VU

AoO<10 VU

2

LC

LC

LC

10993 155

LC

LC

LC

LC

LC

VU

EN

LC

EN

EN

LC

LC

LC

VU

VU

15

-28

LC

LC

LC

5871

25

-47

VU

LC

VU

10715 122

Ja

-68

-56 6

natte veen

Ja

-54

CR LC Ja

VU CR

heide,

-47

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 75 van 105

soort Chrysotoxum cautum Chrysotoxum festivum Chrysotoxum octomaculatum Chrysotoxum vernale Chrysotoxum verralli Criorhina asilica Criorhina berberina Criorhina floccosa Criorhina pachymera Criorhina ranunculi Dasysyrphus albostriatus Dasysyrphus hilaris Dasysyrphus lenensis Dasysyrphus neovenustus Dasysyrphus pauxillus Dasysyrphus pinastri Dasysyrphus

Trend TrOz RL.A1

RL.A4

RL.A

EoO

-21

LC

LC

LC

-30

LC

LC

189

LC

-36

RL.B.EoO RL.B.AoO

RL.D

RL.1

11670 140

LC

LC

LC

LC

LC

LC

8865

64

LC

LC

LC

LC

LC

LC

LC

2317

5

Ja

CR

VU

CR

-67

AoO<10 CR

VU

LC

VU

3525

18

Ja

EN

VU

EN

-58

CR

92 82

LC LC

LC LC

LC LC

2828 14 10267 43

heide EN heide, kalkgrasland EN nat schraal grasland EN LC

EN LC

VU LC

EN LC

3

LC

LC

LC

12590 181

LC

LC

LC

LC

96

LC

LC

LC

12426 110

LC

LC

LC

LC

284

LC

LC

LC

8859

LC

LC

LC

LC

170

LC

LC

LC

11476 137

LC

LC

LC

LC

29

LC

LC

LC

13218 268

LC

LC

LC

LC

7

LC

LC

VU

VU

-79

T

LC

93

GT

EN

285

T

LC

-23 -28 -6

AoO

Ba(i) Ba(ii) Bb(i) Bb(iii)

4 -36 9

26

H.trend RedEf

NL

SV

Ja Ja

RL.fin

VU LC LC

-58

Ja

LC

Ja

VU

Ja

LC LC

7018

10

-74

EN

484

3

Ja

3

LC

LC

VU

EN

EN

LC

LC

2771

5

Ja

3

LC

LC

VU

VU

VU

LC

EN

EN

3505

9

Ja

8

LC

LC

VU

EN

EN

LC LC

LC LC

LC LC

1020 9682

7 97

Ja

5

LC LC

LC LC

VU LC

VU LC

-76

EN

EN LC

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 76 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

soort tricinctus Dasysyrphus venustus Didea alneti Didea fasciata Didea intermedia

Trend TrOz RL.A1

RL.A4

RL.A

EoO

-6 -4 11

LC LC LC

LC EN LC

LC EN LC

-15

LC

LC

Doros profuges Epistrophe diaphana Epistrophe eligans Epistrophe flava Epistrophe grossulariae Epistrophe melanostoma Epistrophe nitidicollis Epistrophe ochrostoma Epistrophe olgae Epistrophella euchroma Episyrphus balteatus Eriozona syrphoides Eristalinus aeneus Eristalinus

Inf

LC

60

AoO

Ba(i) Ba(ii) Bb(i) Bb(iii)

RL.B.EoO RL.B.AoO

RL.D

RL.1

11697 169 5489 20 10661 87

LC LC LC

LC LC LC

LC LC LC

LC EN LC

LC EN LC

LC

9022

40

LC

LC

LC

LC

LC

LC

LC

2929

6

heide, kalkgrasland EN

CR

VU

CR

LC

LC

LC

6158

19

LC

LC

VU

VU

-1 -52

LC EN

LC LC

LC EN

13188 316 5145 15

-52

LC VU

LC EN

LC VU

LC EN

LC EN

-36

VU

LC

VU

8187

-36

LC

LC

LC

VU

VU

14

LC

LC

LC

11203 102

LC

LC

LC

LC

LC

9

LC

LC

LC

12393 172

LC

LC

LC

LC

LC

76 863

LC LC

EN LC

EN LC

8866 5426

21 12

LC LC

LC LC

LC VU

EN VU

Ja Ja

VU LC

84

LC

LC

LC

7319

40

LC

LC

LC

LC

Ja

LC

-13

LC

LC

LC

13694 948

LC

LC

LC

LC

LC

-3

LC

EN

EN

2032

LC

LC

VU

EN

EN

-4 -9

LC LC

LC LC

LC LC

9836 44 13551 367

LC LC

LC LC

LC LC

LC LC

LC LC

Ja

6

Ja

28

3

Ja

3

H.trend RedEf

-100

SV

RL.fin

AoO<10 CR Ja

LC

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 77 van 105

soort sepulchralis

Trend TrOz RL.A1

RL.A4

RL.A

EoO

AoO

Eristalis abusiva Eristalis arbustorum Eristalis horticola Eristalis intricaria Eristalis nemorum Eristalis pertinax Eristalis picea Eristalis similis Eristalis tenax Eumerus funeralis Eumerus ornatus Eumerus sogdianus Eumerus strigatus Eumerus tricolor Eupeodes bucculatus Eupeodes corollae Eupeodes goeldlini Eupeodes latifasciatus

-19

LC

LC

LC

8530

43

-6

LC

LC

LC

-20

LC

LC

-12

LC

-17 -3 -7 9 -6

Ba(i) Ba(ii) Bb(i) Bb(iii)

RL.B.EoO RL.B.AoO

RL.D

RL.1

H.trend RedEf

LC

LC

LC

LC

-63

13680 641

LC

LC

LC

LC

LC

LC

12334 253

LC

LC

LC

LC

LC

LC

LC

13466 292

LC

LC

LC

LC

LC

LC LC LC LC LC

LC LC LC LC LC

LC LC LC LC LC

13694 13680 9941 11538 13694

LC LC LC LC LC

LC LC LC LC LC

LC LC LC LC LC

LC LC LC LC LC

LC LC LC LC LC

15

LC

LC

LC

11152 62

LC

LC

LC

LC

LC

382

LC

LC

LC

2268

5

Ja

5

LC

LC

VU

VU

AoO<10 VU

-64

EN

LC

EN

4150

9

Ja

10

EN

EN

VU

CR

EN

-1 -100

LC CR

LC LC

LC CR

12174 96 612 1

LC kalkgrasland EN

LC CR

LC VU

LC CR

LC CR

-52

EN

LC

EN

9149

LC

LC

LC

EN

EN

-16

LC

LC

LC

13527 475

LC

LC

LC

LC

LC

92

LC

LC

LC

4064

LC

LC

VU

VU

-9

LC

LC

LC

12904 241

LC

LC

LC

LC

zilte graslanden

540 806 81 86 931

42

Ja

1

-64

-100 -52

14

-100

SV

RL.fin

VU

NL

Ja

LC LC

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 78 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

soort Eupeodes luniger Eupeodes nielseni Fagisyrphus cinctus Ferdinandea cuprea Ferdinandea ruficornis Helophilus hybridus Helophilus pendulus Helophilus trivittatus Heringia heringi Lapposyrphus lapponicus Lejogaster metallina Lejogaster tarsata Leucozona laternaria Leucozona lucorum Mallota cimbiciformis Mallota fuciformis Megasyrphus

Trend TrOz RL.A1

RL.A4

RL.A

EoO

RL.B.EoO RL.B.AoO

RL.D

RL.1

10

LC

LC

LC

13277 341

LC

LC

LC

LC

LC

LC

EN

EN

2169

LC

LC

VU

EN

EN

3

LC

LC

LC

12987 147

LC

LC

LC

LC

LC

18

LC

LC

LC

12345 133

LC

LC

LC

LC

LC

574

LC

LC

LC

2107

LC

LC

VU

VU

AoO<10 VU

-27

LC

LC

LC

11230 141

LC

LC

LC

LC

LC

-14

LC

LC

LC

13604 783

LC

LC

LC

LC

LC

-9 -4

LC LC

LC LC

LC LC

13567 418 8381 52

LC LC

LC LC

LC LC

LC LC

LC LC

10

LC

LC

LC

10541 57

LC

LC

LC

LC

LC

-53

EN

LC

EN

10603 91

LC

LC

LC

EN

EN

LC

LC

1016

6

Ja

3

-100

EN

CR

VU

CR

-78

CR

Ja

5

-100

EN

CR

VU

CR

-72

CR

-60

LC

LC

LC

EN

EN

LC

LC

VU

VU

VU

LC LC

LC LC

LC LC

LC LC

92

-100

T

GT

AoO

5

7

-100

CR

EN

CR

1691

6

-60

EN

LC

EN

9514

53

-3

LC

LC

LC

533

3

811 -11

LC LC

LC LC

LC LC

6312 6667

24 36

Ba(i) Ba(ii) Bb(i) Bb(iii)

Ja

Ja

2

7

-53

Ja

zilt grasland

3

H.trend RedEf

SV

Ja

RL.fin

LC LC

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 79 van 105

soort erraticus Melangyna barbifrons Melangyna lasiophthalma Melangyna quadrimaculata Melangyna umbellatarum Melanogaster aerosa Melanogaster hirtella Melanogaster nuda Melanostoma mellinum Melanostoma scalare Meligramma guttata Meligramma triangulifera Meliscaeva auricollis Meliscaeva cinctella Merodon equestris

Trend TrOz RL.A1

RL.A4

RL.A

EoO

AoO

Ba(i) Ba(ii) Bb(i) Bb(iii)

RL.B.EoO RL.B.AoO

RL.D

RL.1

H.trend RedEf

SV

Inf

LC

EN

EN

2476

7

Ja

LC

LC

VU

EN

-100

AoO<10 CR

22

LC

LC

LC

10971 88

LC

LC

LC

LC

188

LC

EN

EN

9271

79

LC

LC

LC

EN

-8

LC

LC

LC

11092 64

LC

LC

LC

Inf

LC

LC

LC

2317

LC natte heide, laagveen EN

CR

VU

CR

6

LC

LC

LC

13007 196

LC

LC

LC

LC

LC

-35

VU

LC

VU

9976

LC

LC

LC

VU

VU

4

LC

LC

LC

13565 628

LC

LC

LC

LC

LC

-13

LC

LC

LC

13475 513

LC

LC

LC

LC

LC

-68

EN

LC

EN

3736

EN

VU

VU

EN

-8

LC

LC

LC

11306 57

LC

LC

LC

LC

LC

26

LC

LC

LC

13148 258

LC

LC

LC

LC

LC

-64

EN

LC

EN

9850

LC

LC

LC

EN

13

LC

LC

LC

LC

LC

LC

LC

LC

EN EN

LC LC

EN EN

12617 201 4 2096 (20) 2456 5

EN EN

EN EN

VU VU

EN EN

EN EN

Microdon analis (-63) Microdon major (-63)

6

Ja

3

2

76

-35

7

7

39

-68

-64

Ja Ja

5 (15) 5 (15)

RL.fin

LC Ja

VU LC

-100

AoO<10 CR

-67

CR

WAL

VU

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 80 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

soort Microdon myrmicae Myathropa florea Myolepta dubia Myolepta vara Neoascia geniculata Neoascia interrupta Neoascia meticulosa Neoascia obliqua Neoascia podagrica Neoascia tenur Neocnemodon brevidens Neocnemodon latitarsis Neocnemodon pubescens Neocnemodon verrucula Neocnemodon vitripennis Orthonevra brevicornis Orthonevra geniculata

Trend TrOz RL.A1

RL.A4

RL.A

EoO

AoO (20)

Ba(i) Ba(ii) Bb(i) Bb(iii)

RL.B.EoO RL.B.AoO

RL.D

RL.1

-28

LC

LC

LC

3210

8

Ja

8

EN

CR

VU

CR

CR

-5 188 285

LC LC LC

LC LC LC

LC LC LC

13680 671 5760 9 1079 5

Ja Ja Ja

9 5

LC LC LC

LC LC LC

LC VU VU

LC VU VU

LC AoO<10 VU AoO<10 VU

-49

VU

LC

VU

4117

23

Ja

EN

EN

LC

EN

EN

1

LC

LC

LC

8113

58

LC

LC

LC

LC

LC

17

LC

LC

LC

12039 121

LC

LC

LC

LC

LC

56

LC

LC

LC

6714

LC

LC

LC

LC

-26 -24

LC LC

LC LC

LC LC

13309 295 11247 147

LC LC

LC LC

LC LC

LC LC

12

LC

LC

LC

5721

20

LC

LC

LC

LC

-20

LC

LC

LC

6067

10

LC

LC

VU

VU

VU

44

LC

LC

LC

8068

43

LC

LC

LC

LC

LC

44

LC

LC

LC

2771

6

LC

LC

VU

VU

VU

40

LC

LC

LC

11277 61

LC

LC

LC

LC

LC

12

LC

LC

LC

9074

LC

LC

LC

LC

LC

VU

EN

LC

EN

EN

6

LC

LC

LC

5659

natte veen

-49

9

5

53 29

Ja

SV

RL.fin

heide,

27

Ja

H.trend RedEf

laagveen, trilveen

Ja

LC LC LC

-70

VU

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 81 van 105

soort Orthonevra intermedia Orthonevra nobilis Paragus albifrons Paragus bicolor Paragus haemorrhous Paragus pecchiolii Paragus quadrifasciatus Parasyrphus annulatus Parasyrphus lineolus Parasyrphus malinellus Parasyrphus nigritarsis Parasyrphus punctulatus Parasyrphus vittiger Parhelophilus frutetorum Parhelophilus versicolor Pelecocera lusitanica Pelecocera

Trend TrOz RL.A1

RL.A4

RL.A

EoO

AoO

RL.B.EoO RL.B.AoO

RL.D

RL.1

6

Ba(i) Ba(ii) Bb(i) Bb(iii) laagveen, Ja 5 -52 trilveen

-52

EN

EN

EN

4261

44

LC

LC

LC

7487

EN

CR

VU

CR

CR

36

Ja

LC

LC

LC

LC

LC

LC EN

LC CR

LC VU

LC CR

Ja LC AoO<10 CR LC

SV

RL.fin

124 478

LC LC

LC LC

LC LC

3662 3319

11

LC

LC

LC

12798 211

LC

LC

LC

LC

1152

LC

LC

LC

6722

26

LC

LC

LC

LC

Ja

LC

1866

LC

LC

LC

10826 75

LC

LC

LC

LC

Ja

LC

LC

LC

5699

12

Ja

LC

LC

VU

VU

-51

Ja

VU

-55

68

GT

20 7

schraal grasland duin, heide

H.trend RedEf

Ja

6

-81

CR

LC

CR

3629

12

Ja

-81

EN

EN

VU

CR

-71

EN

EN

EN

7081

13

Ja

-71

VU

EN

VU

EN

EN

1

LC

LC

LC

6805

18

Ja

LC

LC

VU

VU

LC

27

LC

LC

LC

11221 133

LC

LC

LC

LC

LC

-100

CR

EN

CR

734

EN

CR

VU

CR

0

LC

LC

LC

12172 137

LC

LC

LC

LC

LC

13

LC

LC

LC

11126 112

LC

LC

LC

LC

LC

670 77

LC LC

LC LC

LC LC

3525 3842

EN LC

EN LC

VU LC

EN LC

2

14 63

Ja

Ja

2

8

-100

duin, heide heide

CR

-72

-100

CR

Ja Ja

EN LC

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 82 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

soort tricincta Pipiza austriaca Pipiza fasciata Pipiza festiva Pipiza lugubris Pipiza luteitarsis Pipiza noctiluca Pipiza notata Pipiza quadrimaculata Pipizella annulata Pipizella viduata Pipizella virens Platycheirus albimanus Platycheirus ambiguus Platycheirus angustatus Platycheirus aurolateralis Platycheirus clypeatus Platycheirus discimanus Platycheirus europaeus Platycheirus fulviventris Pyrophaena

Trend TrOz RL.A1

RL.A4

RL.A

EoO

AoO

-59 -36 -4 -33 103 -21 -4

EN VU LC VU LC LC LC

LC LC LC LC LC LC LC

EN VU LC VU LC LC LC

8028 7402 6289 8773 7032 12390 11042

19 26 13 57 23 94 78

-3

LC

EN

EN

1724

2

284 26 8

LC LC LC

LC LC LC

LC LC LC

6

LC

LC

92

LC

-17

RL.B.EoO RL.B.AoO

RL.D

RL.1

LC LC LC LC LC LC LC

LC LC LC LC LC LC LC

VU LC VU LC LC LC LC

EN VU VU VU LC LC LC

LC

LC

VU

EN

6674 21 13002 266 9250 65

LC LC LC

LC LC LC

LC LC LC

LC LC LC

LC

13475 557

LC

LC

LC

LC

LC

LC

4531

LC

LC

VU

VU

LC

LC

LC

11736 172

LC

LC

LC

LC

LC

LC

LC

LC

1795

LC

LC

VU

VU

VU

-22

LC

LC

LC

12904 276

LC

LC

LC

LC

LC

220

LC

EN

EN

6341

LC

LC

LC

EN

LC

LC

LC

LC

LC

LC LC

LC LC

LC LC

LC EN

LC EN

Inf

T

Ba(i) Ba(ii) Bb(i) Bb(iii) -59 -36 -33

Ja

2

15

4

Ja

4

21

-4

LC

LC

LC

6875

29 -56

LC EN

LC LC

LC EN

11854 95 12560 172

schraal grasland, heide

29

-56

H.trend RedEf

SV

Ja

-72

RL.fin EN VU VU VU LC LC LC CR

Ja

LC LC LC LC

Ja

-100

Ja

LC

EN

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 83 van 105

soort granditarsus Platycheirus immarginatus Platycheirus manicatus Platycheirus occultus Platycheirus parmatus Platycheirus peltatus Platycheirus perpallidus Pyrophaena rosarum Platycheirus scambus Platycheirus scutatus Platycheirus splendidus Platycheirus sticticus Platycheirus tarsalis Pocota personata Portevinia maculata Psilota anthracina Psilota exilistyla

Trend TrOz RL.A1

RL.A4

RL.A

EoO

AoO

Ba(i) Ba(ii) Bb(i) Bb(iii)

RL.B.EoO RL.B.AoO

RL.D

RL.1

H.trend RedEf

-100

LC

LC

493

1

Ja

EN

CR

VU

CR

-100

22

LC nat schraal grasland LC

LC

LC

LC

-83

LC

LC

LC

LC

-36

EN

CR

VU

CR

CR

-42

LC

LC

VU

VU

Ja

LC ven met snavelzegge EN

EN

VU

EN

LC

LC

LC

Ja

LC natte zeggenruigtes VU

EN

LC

EN

LC

LC

LC

LC

LC

EN

EN

VU

EN

EN

LC

LC

VU

EN

GT

1

-100

zilt grasland

SV

NL

RL.fin

CR

68

LC

LC

LC

4375

0

LC

LC

LC

10200 62

-36

VU

EN

EN

2170

-42

VU

LC

VU

10866 149

670

LC

EN

EN

3525

-10

LC

LC

LC

12972 211

-77

EN

LC

EN

6948

-14

LC

LC

LC

12904 211

-73

EN

LC

EN

4962

10

Ja

10

LC

EN

EN

89

1

Ja

1

VU

EN

EN

3663

10

Ja

10

-36

EN

EN

VU

EN

EN

LC

LC

1822

4

Ja

4

-52

EN

CR

VU

CR

CR

LC

LC

LC

EN

EN

LC EN

LC EN

VU VU

VU EN

Inf

GT

-36 -52

GT

4

16

26

Ja

-4

LC

EN

EN

3371

21

Ja

574 -52

LC EN

LC LC

LC EN

4806 761

8 2

Ja

3

-77

6 2

-73

-52

Ja

-80

Ja

LC

EN LC

-53

CR

-100

CR

WAL

AoO<10 VU VU

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 84 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

soort Rhingia campestris Riponnensia splendens Scaeva pyrastri Scaeva selenitica Sericomyia lappona Sericomyia silentis Sphaerophoria batava Sphaerophoria fatarum Sphaerophoria interrupta Sphaerophoria loewi Sphaerophoria philantha Sphaerophoria rueppelli Sphaerophoria scripta Sphaerophoria taeniata Sphaerophoria virgata Sphegina clunipes Sphegina

Trend TrOz RL.A1

RL.A4

RL.A

EoO

-28

LC

LC

LC

-9 -27

LC LC

LC LC

-17

LC

-31

AoO

RL.B.EoO RL.B.AoO

RL.D

RL.1

13551 549

LC

LC

LC

LC

LC

LC LC

7219 53 13068 222

LC LC

LC LC

LC LC

LC LC

LC LC

LC

LC

12885 209

LC

LC

LC

LC

LC

VU

EN

EN

2887

EN

EN

VU

EN

-2

LC

LC

LC

11006 184

LC

LC

LC

LC

LC

-12

LC

LC

LC

7095

77

Ja

heide

VU

EN

LC

EN

EN

-23

LC

EN

EN

5627

27

Ja

EN

LC

EN

EN

-3

LC

LC

LC

630

2

Ja

3

heide VU zeer nat grasland EN

CR

VU

CR

-3

LC

LC

LC

1687

4

Ja

1

CR

VU

CR

CR

28

LC

LC

LC

2755

23

Ja

zilt grasland EN heide, schraal grasland EN

EN

LC

EN

EN

38

LC

LC

LC

11922 97

LC

LC

LC

LC

LC

-3

LC

LC

LC

13694 669

LC

LC

LC

LC

LC

110

LC

LC

LC

10623 111

nat schraal grasland LC

LC

LC

LC

Ja

LC

68

LC

LC

LC

3210

13

Ja

heide

EN

EN

VU

EN

Ja

VU

-32 -66

VU EN

LC LC

VU EN

8126 6680

42 26

Ja

LC VU

LC EN

LC LC

VU EN

11

Ba(i) Ba(ii) Bb(i) Bb(iii)

Ja

6

-31

9

natte veen

H.trend RedEf

SV

RL.fin

heide,

-32 -66

-51

CR

-95

CR

VU EN

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 85 van 105

soort elegans Sphegina sibirica Sphegina verecunda Sphiximorpha subsessilis Syritta pipiens Syrphus nitidifrons Syrphus ribesii Syrphus torvus Syrphus vitripennis Temnostoma bombylans Temnostoma vespiforme Trichopsomyia flavitarsis Trichopsomyia joratensis Trichopsomyia lucida Triglyphus primus Tropidia scita Volucella bombylans Volucella inanis Volucella inflata Volucella

Trend TrOz RL.A1

RL.A4

RL.A

EoO

AoO

-4

LC

LC

LC

2540

10

-20

LC

LC

LC

3783

15

1826 0

LC LC

LC LC

LC LC

49 -8 35

LC LC LC

EN LC LC

-4

LC

-25

Ba(i) Ba(ii) Bb(i) Bb(iii)

RL.B.EoO RL.B.AoO

RL.D

RL.1

LC

LC

VU

VU

VU

LC

LC

VU

VU

VU

7027 28 13565 642

LC LC

LC LC

LC LC

LC LC

EN LC LC

7731 22 13551 583 12531 344

LC LC LC

LC LC LC

LC LC LC

EN LC LC

EN LC LC

LC

LC

13513 399

LC

LC

LC

LC

LC

LC

LC

LC

9754

120

LC

LC

LC

LC

LC

14

LC

LC

LC

10042 122

LC

LC

LC

LC

LC

-12

LC

LC

LC

6775

30

LC

LC

LC

LC

LC

-68

EN

EN

EN

3238

5

EN

CR

VU

CR

CR

124

LC

LC

LC

4757

9

LC

LC

VU

VU

-4 -18

LC LC

LC LC

LC LC

8015 43 13014 255

LC LC

LC LC

LC LC

LC LC

LC LC

-12 60 92 -18

LC LC LC LC

LC LC LC LC

LC LC LC LC

13384 3499 5326 13353

LC LC LC LC

LC LC LC LC

LC LC LC LC

LC LC LC LC

LC AoO<10 LC Ja LC LC

7 Ja

Ja

5

-68

378 15 24 268

H.trend RedEf

SV

Ja

-63

RL.fin

LC LC

AoO<10 EN

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 86 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

soort pellucens Volucella zonaria Xanthandrus comtus Xanthogramma citrofasciatum Xanthogramma laetum Xanthogramma pedissequum Xanthogramma stackelbergi Xylota abiens Xylota florum Xylota meigeniana Xylota segnis Xylota sylvarum Xylota tarda Xylota xanthocnema

Trend TrOz RL.A1

RL.A4

RL.A

EoO

AoO

12

LC

LC

LC

12385 113

-13

LC

LC

LC

10609 43

Ba(i) Ba(ii) Bb(i) Bb(iii)

schrale graslanden

RL.B.EoO RL.B.AoO

RL.D

RL.1

H.trend RedEf

SV

RL.fin

LC

LC

LC

LC

LC

LC

LC

LC

LC

LC

LC

LC

LC

LC

Ja

LC

LC

VU

VU

AoO<10 VU LC

109

LC

LC

LC

8982

44

285

LC

LC

LC

2190

7

10

LC

LC

LC

13136 208

LC

LC

LC

LC

150 8 -47

LC LC VU

LC LC LC

LC LC VU

3875 8424 7611

27 64 31

LC LC LC

LC LC LC

LC LC LC

LC LC VU

-89 -22 -28 -38

CR LC LC VU

EN LC LC LC

CR LC LC VU

4962 13551 12468 7321

12 441 204 26

EN LC LC LC

EN LC LC LC

VU LC LC LC

CR LC LC VU

CR LC LC VU

17

LC

LC

LC

7531

44

LC

LC

LC

LC

LC

Ja

6

-47 Ja

9

-89

-38

Ja -56

LC

LC LC EN

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 87 van 105

Bijlage 4 Tabel 16: Overzicht van de Vlaamse zweefvliegen met hun habitataffiniteiten (4 habitat categorieën gebaseerd op Speight (2020)) en hun larvale voedselstrategie (gebaseerd op Reemer et al., 2009; Ball et al., 2012; Speight, 2020). De getallen bij de habitatcategorieën geven aan hoe sterk de affiniteit is (1=zwak, 2=matig, 3=sterk).

Soortnaam auteurs Nederlandse naam Boshabitat Aquatische_habitats Open_habitats Cultuurhabitat voedselstrategie Anasimyia Claussen & Ingesnoerde waterzweefvlieg 0 3 1 0 aquatisch contracta Torp, 1980 saprofaag Anasimyia (Harris, 1776) Bokserwaterzweefvlieg 0 3 1 0 aquatisch interpuncta saprofaag Anasimyia lineata (Fabricius, Snuitwaterzweefvlieg 1 3 1 0 aquatisch 1787) saprofaag Anasimyia (Meigen, 1822) Zoenwaterzweefvlieg 1 3 1 0 aquatisch lunulata saprofaag Anasimyia (Linnaeus, 1758) Rechte waterzweefvlieg 0 3 0 0 aquatisch transfuga saprofaag Baccha elongata (Fabricius, Vliegende speld 3 0 0 1 zoöfaag 1775) Brachyopa bicolor (Fallen, 1817) Gedeukte sapzweefvlieg 3 0 0 0 saproxyl Brachyopa Collin, 1939 Kale sapzweefvlieg 3 0 0 1 saproxyl insensilis Brachyopa Goffe, 1945 Roodbruine sapzweefvlieg 3 0 0 0 saproxyl panzeri Brachyopa pilosa Collin, 1939 Oostelijke sapzweefvlieg 3 0 0 0 saproxyl Brachyopa RobineauLoofhoutsapzweefvlieg 3 0 0 0 saproxyl scutellaris Desvoidy, 1843 Brachyopa (Fallen, 1817) Dennensapzweefvlieg 3 0 0 0 saproxyl testacea Brachypalpoides (Meigen, 1822) Bloedrode bladloper 3 0 0 0 saproxyl lentus Brachypalpus (Fallen, 1816) Gevlekte molmzweefvlieg 3 0 0 0 saproxyl laphriformis Caliprobola (Rossi, 1790) Juweelzweefvlieg 3 0 0 0 saproxyl speciosa ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 88 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Callicera aenea Callicera fagesii Callicera rufa Callicera spinolae Ceriana conopsoides Chalcosyrphus eunotus Chalcosyrphus femoratus Chalcosyrphus nemorum Chalcosyrphus piger Chalcosyrphus valgus Cheilosia aerea Cheilosia albipila Cheilosia albitarsis Cheilosia antiqua Cheilosia barbata Cheilosia bergenstammi Cheilosia caerulescens Cheilosia canicularis Cheilosia carbonaria

(Fabricius, 1777) GuerinMeneville, 1844 Schummel, 1842 Rondani, 1844 (Linnaeus, 1758)

Gele glanszweefvlieg

3

0

0

0

saproxyl

Donkere glanszweefvlieg

3

0

0

0

saproxyl

Dennenglanszweefvlieg

3

0

0

0

saproxyl

Klimopglanszweefvlieg Normale fopblaaskop

3 3

0 0

0 0

0 0

saproxyl saproxyl

(Loew, 1873)

Gestreepte molmzweefvlieg

3

3

0

0

saproxyl

(Linnaeus, 1758)

Grote rooddijbladloper

3

0

0

0

saproxyl

(Fabricius, 1805) (Fabricius, 1794) (Gmelin, 1790)

Korte bladloper

3

2

0

0

saproxyl

Roodpuntbladloper

3

0

0

0

saproxyl

Kleine rooddijbladloper

3

0

0

0

saproxyl

Dufour, 1848 Meigen, 1838 (Meigen, 1822)

Toortsgitje Tweekleurig gitje Gewoon weidegitje

1 1 1

0 0 0

2 2 3

0 1 1

fytofaag fytofaag fytofaag

(Meigen, 1822) Loew, 1857 Becker, 1894

Primulagitje Ongeschoren gitje Kruiskruidgitje

3 1 0

0 0 0

0 2 3

0 0 2

fytofaag fytofaag fytofaag

(Meigen, 1822)

Tuingitje

1

0

3

1

fytofaag

(Panzer, 1801)

Laat hoefbladgitje

1

1

2

0

fytofaag

Egger, 1860

Trapeziumgitje

1

0

2

0

fytofaag

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 89 van 105

Cheilosia chloris Cheilosia chrysocoma Cheilosia cynocephala Cheilosia fasciata Cheilosia flavipes Cheilosia fraterna Cheilosia griseiventris Cheilosia grossa Cheilosia himantopus Cheilosia illustrata Cheilosia impressa Cheilosia lasiopa Cheilosia latifrons Cheilosia lenis Cheilosia longula Cheilosia mutabilis Cheilosia nebulosa Cheilosia nigripes Cheilosia pagana Cheilosia proxima Cheilosia

(Meigen, 1822) (Meigen, 1822)

Moesdistelgitje Vosrood gitje

1 1

0 1

2 2

0 0

fytofaag fytofaag

Loew, 1840

Blauw gitje

0

1

3

0

fytofaag

Schiner & Egger, 1853 (Panzer, 1798) (Meigen, 1830) Loew, 1857

Vroegst gitje

3

0

0

0

fytofaag

Geelpootgitje Moerasgitje Grijs gitje

1 1 0

0 1 0

3 3 3

0 0 0

fytofaag fytofaag fytofaag

(Fallen, 1817) (Panzer, 1798)

Wilgengitje Vroeg hoefbladgitje

1 1

0 1

3 2

0 0

fytofaag fytofaag

(Harris, 1780)

Wollig gitje

1

0

3

2

fytofaag

Loew, 1840

Nazomergitje

1

1

3

1

fytofaag

Kowarz, 1885 (Zetterstedt, 1843) Becker, 1894 (Zetterstedt, 1838) (Fallen, 1817)

Weegbreegitje Bruin gitje

1 1

0 0

3 3

0 0

fytofaag fytofaag

Limburgs bosgitje Heidegitje

3 3

0 0

0 1

0 0

fytofaag fytofaag

Slank gitje

1

0

2

0

fytofaag

(Verrall, 1871)

Nevelgitje

1

0

3

0

fytofaag

(Meigen, 1822) (Meigen, 1822) (Zetterstedt, 1843) Becker, 1894

Zwartpootgitje Kervelgitje Dofbuikgitje

3 1 1

0 0 0

1 2 3

0 1 0

fytofaag fytofaag fytofaag

Donkerklauwzandgitje

1

0

3

0

fytofaag

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 90 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

psilophthalma Cheilosia ranunculi Cheilosia rufimana Cheilosia scutellata Cheilosia semifasciata Cheilosia soror Cheilosia urbana Cheilosia uviformis Cheilosia variabilis Cheilosia velutina Cheilosia vernalis Cheilosia vulpina Chrysogaster cemiteriorum Chrysogaster rondanii Chrysogaster solstitialis Chrysogaster virescens Chrysotoxum bicinctum Chrysotoxum cautum Chrysotoxum elegans

Doczkal, 2000

Zuidelijke weidegitje

1

0

3

0

fytofaag

Becker, 1894

Groot dofbuikgitje

1

1

2

0

fytofaag

(Fallen, 1817)

Paddenstoelgitje

3

0

1

0

fytofaag

Becker, 1894

Vetplantgitje

2

0

2

2

fytofaag

(Zetterstedt, 1843) (Meigen, 1822) Becker, 1894

Truffelgitje

2

0

2

0

fytofaag

Lichtklauwzandgitje Zilverkopgitje

1 3

0 1

3 1

0 0

fytofaag fytofaag

(Panzer, 1798)

Bosgitje

3

0

1

0

fytofaag

Loew, 1840 (Fallen, 1817) (Meigen, 1822) (Linnaeus, 1758)

Fluwelen gitje Kustgitje Klitgitje Geelvleugeldoflijfje

0 1 2 0

0 0 0 2

3 3 2 2

0 1 0 0

Maibach & Goeldlin, 1995 (Fallen, 1817)

Breedkopdoflijfje

2

3

1

0

Donker doflijfje

3

2

1

0

Loew, 1854

Groen doflijfje

2

3

2

0

(Linnaeus, 1758)

Donkere fopwesp

0

0

3

2

fytofaag fytofaag fytofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag zoöfaag

(Harris, 1776)

Grote fopwesp

0

0

3

1

zoöfaag

Loew, 1841

Variabele fopwesp

1

1

3

0

zoöfaag

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 91 van 105

Chrysotoxum arcuatum Chrysotoxum festivum Chrysotoxum octomaculatum Chrysotoxum vernale Chrysotoxum verralli Criorhina asilica Criorhina berberina Criorhina floccosa Criorhina pachymera Criorhina ranunculi Dasysyrphus albostriatus Dasysyrphus hilaris Dasysyrphus lenensis Dasysyrphus neovenustus Dasysyrphus pauxillus Dasysyrphus pinastri Dasysyrphus

(Muller, 1764)

Bolle fopwesp

1

1

2

0

zoöfaag

(Linnaeus, 1758)

Stipfopwesp

2

0

2

0

zoöfaag

Curtis, 1837

Heidefopwesp

1

0

2

0

zoöfaag

Loew, 1841

Streepfopwesp

1

0

3

0

zoöfaag

Collin, 1940

Saksische fopwesp

2

2

1

0

zoöfaag

(Fallen, 1816) (Fabricius, 1805) (Meigen, 1822) (Egger, 1858)

Bij-woudzwever Kleine woudzwever

3 3

0 0

0 0

0 0

saproxyl saproxyl

Pluimwoudzwever Populierenwoudzwever

3 3

0 0

0 0

0 0

saproxyl saproxyl

(Panzer, 1804)

Hommelwoudzwever

3

0

0

0

saproxyl

(Fallen, 1817)

Bretelwimperzweefvlieg

2

0

0

1

zoöfaag

(Zetterstedt, 1843) Bagatshanova, 1980 Soszynski & Mielczarek, 2014 (Williston, 1887)

Geelsnoetwimperzweefvlieg

3

0

0

0

zoöfaag

Lena's wimperzweefvlieg

3

0

0

0

zoöfaag

Zwartbandwimperzweefvlieg

3

0

0

0

zoöfaag

Donkere wimperzweefvlieg

3

0

0

0

zoöfaag

(de Geer, 1776) sensu Doczkal, 1996 (Fallen, 1817)

Zwartsprietwimperzweefvlieg

3

0

1

0

zoöfaag

Geelbandwimperzweefvlieg

3

0

2

0

zoöfaag

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 92 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

tricinctus Dasysyrphus venustus Didea alneti Didea fasciata Didea intermedia Doros profuges Epistrophe cryptica Epistrophe diaphana Epistrophe eligans Epistrophe flava Epistrophe grossulariae Epistrophe melanostoma Epistrophe nitidicollis Epistrophe ochrostoma Epistrophe olgae Episyrphus balteatus Eriozona syrphoides Eristalinus aeneus Eristalinus sepulchralis Eristalis abusiva

(Meigen, 1822)

Gewone wimperzweefvlieg

3

0

0

0

zoöfaag

(Fallen, 1817) Macquart, 1834 Loew, 1854 (Harris, 1780) Doczkal & Schmid, 1994 (Zetterstedt, 1843) (Harris, 1780) Doczkal & Schmid, 1994 (Meigen, 1822)

Groene didea Bosdidea Dennendidea Knotszweefvlieg Geelborstelbandzweefvlieg

3 3 3 2 2

0 0 0 0 0

0 0 0 1 0

0 1 0 0 0

zoöfaag zoöfaag zoöfaag zoöfaag zoöfaag

Zuidelijke bandzweefvlieg

2

0

2

0

zoöfaag

Enkele-bandzweefvlieg Brede bandzweefvlieg

3 3

0 0

2 0

1 0

zoöfaag zoöfaag

Zwartsprietbandzweefvlieg

2

0

2

0

zoöfaag

(Zetterstedt, 1843) (Meigen, 1822)

Zwartbekbandzweefvlieg

2

0

0

0

zoöfaag

Zwarthaarbandzweefvlieg

3

0

0

0

zoöfaag

(Zetterstedt, 1849) Mutin, 1993 (de Geer, 1776)

Breedkopbandzweefvlieg

2

0

0

0

zoöfaag

Olga's bandzweefvlieg Snorzweefvlieg

3 1

0 0

0 3

0 3

zoöfaag zoöfaag

(Fallen, 1817)

Bontzweefvlieg

3

0

0

0

zoöfaag

(Scopoli, 1763)

Kustvlekoog

1

3

3

0

(Linnaeus, 1758)

Weidevlekoog

1

3

3

1

Collin, 1931

Kustbijvlieg

1

3

3

0

aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 93 van 105

Eristalis alpina

(Panzer, 1798)

Alpenbijvlieg

2

3

1

0

Eristalis arbustorum Eristalis cryptarum Eristalis horticola

(Linnaeus, 1758)

Kleine bijvlieg

2

3

3

2

(Fabricius, 1794) (De Geer, 1776)

Roodpootbijvlieg

1

3

3

0

Bosbijvlieg

3

3

2

0

Eristalis intricaria

(Linnaeus, 1758)

Hommelbijvlieg

2

3

3

0

Eristalis jugorum

Egger, 1858

Snuitbijvlieg

2

3

1

0

Eristalis nemorum

(Linnaeus, 1758)

Puntbijvlieg

2

3

3

1

Eristalis pseudorupium Eristalis pertinax

Kanervo, 1938

Broekbijvlieg

2

3

2

0

(Scopoli, 1763)

Kegelbijvlieg

2

3

3

1

Eristalis picea

(Fallen, 1817)

Veenbijvlieg

2

3

3

0

Eristalis rupium

Fabricius, 1805

Bergbijvlieg

2

3

3

0

Eristalis similis

(Fallen, 1817)

Onvoorspelbare bijvlieg

1

3

3

0

Eristalis tenax

(Linnaeus, 1758)

Blinde bij

1

3

3

3

Eumerus funeralis Eumerus ornatus Eumerus sabulonum Eumerus sogdianus Eumerus strigatus

Meigen, 1822 Meigen, 1822 (Fallen, 1817)

Knobbelbollenzweefvlieg Grootoogbollenzweefvlieg Duinbollenzweefvlieg

1 3 0

0 0 0

3 0 3

3 0 0

aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag fytofaag fytofaag fytofaag

Stackelberg, 1952 (Fallen, 1817)

Duistere bollenzweefvlieg

1

0

3

3

fytofaag

Gewone bollenzweefvlieg

1

0

3

3

fytofaag

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 94 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Eumerus tarsalis Eumerus tricolor Eupeodes bucculatus Eupeodes corollae Eupeodes goeldlini Eupeodes latifasciatus Eupeodes luniger Eupeodes nielseni Ferdinandea cuprea Ferdinandea ruficornis Helophilus affinis Helophilus hybridus Helophilus pendulus Helophilus trivittatus Heringia heringi Lapposyrphus lapponicus Lejogaster metallina Lejogaster tarsata

Loew, 1848 (Fabricius, 1798) (Rondani, 1857)

Grote bollenzweefvlieg Kalkbollenzweefvlieg

1 1

0 0

0 3

0 0

fytofaag fytofaag

Variabele kommazweefvlieg

1

0

2

0

zoöfaag

(Fabricius, 1794) Mazanek, Laska & Bicik, 1999 (Macquart, 1829) (Meigen, 1822) (Dusek & Laska, 1976) (Scopoli, 1763)

Terrasjeskommazweefvlieg

1

0

3

3

zoöfaag

Veranderlijke kommazweefvlieg

3

0

1

0

zoöfaag

Gele kommazweefvlieg

1

0

3

2

zoöfaag

Grote kommazweefvlieg Donkere kommazweefvlieg

1 3

0 0

3 0

2 0

zoöfaag zoöfaag

Gewone kopermantel

3

0

0

0

saproxyl

(Fabricius, 1775) Wahlberg, 1844

Roodsprietkopermantel

3

0

0

0

saproxyl

Noordse pendelvlieg

0

2

3

0

Loew, 1846

Moeraspendelvlieg

0

3

3

0

(Linnaeus, 1758)

Gewone pendelvlieg

0

2

3

2

(Fabricius, 1805) (Zetterstedt, 1843) (Zetterstedt, 1838) (Fabricius, 1781) (Meigen, 1822)

Citroenpendelvlieg

0

3

3

2

Glimmende platbek

2

0

1

2

aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag zoöfaag

Boogkommazweefvlieg

2

0

0

0

zoöfaag

Gewoon glimlijfje

0

3

3

1

Moerasglimlijfje

0

3

3

0

aquatisch saprofaag aquatisch

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 95 van 105

Lejops vittata

(Meigen, 1822)

Heenzweefvlieg

0

3

3

0

Leucozona glaucia Leucozona inopinata Leucozona laternaria Leucozona lucorum Mallota cimbiciformis Mallota fuciformis Megasyrphus erraticus Melangyna barbifrons Melangyna compositarum Melangyna lasiophthalma Melangyna lucifera Melangyna pavlovskyi Melangyna quadrimaculata Melangyna umbellatarum Melanogaster aerosa

(Linnaeus, 1758)

Doorzichtig-gele melkzweefvlieg

3

0

1

0

saprofaag aquatisch saprofaag zoöfaag

Doczkal, 2000

Zwarthaarmelkzweefvlieg

3

0

1

0

zoöfaag

(Muller, 1776)

Donkere melkzweefvlieg

3

0

1

0

zoöfaag

(Linnaeus, 1758)

Withaarmelkzweefvlieg

3

0

1

0

zoöfaag

(Fallen, 1817)

Bijmallota

3

0

0

0

saproxyl

(Fabricius, 1794) (Linnaeus, 1758)

Hommelmallota

3

0

0

0

saproxyl

Donkergele bandzweefvlieg

3

0

0

0

zoöfaag

(Fallen, 1817)

Vroeg elfje

3

0

0

0

zoöfaag

(Verrall, 1873)

Zomerelfje

2

0

0

0

zoöfaag

(Zetterstedt, 1843) Nielsen, 1980

Wilgenelfje

3

0

1

0

zoöfaag

Zilveren elfje

3

0

0

0

zoöfaag

(Violovitsh, 1956) Verrall, 1873

Sachalin-elfje

3

0

0

0

zoöfaag

Donker elfje

3

0

0

0

zoöfaag

(Fabricius, 1794) (Loew, 1843)

Melkelfje

2

0

2

0

zoöfaag

Zomers doflijfje

0

3

3

0

aquatisch saprofaag

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 96 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Melanogaster hirtella Melanogaster nuda Melanostoma mellinum Melanostoma scalare Fagisyrphus cinctus Epistrophella euchroma Meligramma guttata Meligramma triangulifera Meliscaeva auricollis Meliscaeva cinctella Merodon moenium Merodon ruficornis Microdon analis Microdon devius Microdon major Microdon myrmicae Myathropa florea Myolepta dubia

(Loew, 1843)

Weidedoflijfje

0

2

3

0

(Macquart, 1829) (Linnaeus, 1758)

Kaal doflijfje

0

2

3

0

Gewone driehoekzweefvlieg

0

0

3

2

aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag zoöfaag

(Fabricius, 1794) (Fallen, 1817)

Slanke driehoekzweefvlieg

3

0

2

1

zoöfaag

Spits elfje

3

0

0

0

zoöfaag

(Kowarz, 1885)

Stippelelfje

3

0

0

0

zoöfaag

(Fallen, 1817)

Spiegelelfje

3

1

0

0

zoöfaag

(Zetterstedt, 1843) (Meigen, 1822)

Driehoekselfje

3

0

0

0

zoöfaag

Variabel elfje

1

0

2

2

zoöfaag

(Zetterstedt, 1843) Wiedemann in Meigen, 1822 Meigen, 1822

Stomp elfje

3

0

1

0

zoöfaag

Kegelnarcisvlieg

2

0

2

0

fytofaag

Prikpootnarcisvlieg

1

0

1

0

fytofaag

(Macquart, 1842) (Linnaeus, 1761) Andries, 1912 Schönrogge et al, 2002 (Linnaeus, 1758) (Fabricius, 1805)

Bosknikspriet

3

0

0

0

zoöfaag

Kalkknikspriet Grote knikspriet Moerasknikspriet

0 3 1

0 0 0

3 0 3

0 0 0

zoöfaag zoöfaag zoöfaag

Doodskopzweefvlieg Gele myolepta

3 3

0 0

0 0

2 0

saproxyl saproxyl

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 97 van 105

Myolepta vara Neoascia geniculata Neoascia interrupta Neoascia meticulosa Neoascia obliqua

(Panzer, 1798) (Meigen, 1822)

Zwarte myolepta Kortsprietkorsetzweefvlieg

3 0

0 3

0 3

0 0

(Meigen, 1822)

Veelvlekkorsetzweefvlieg

0

3

3

0

(Scopoli, 1763)

Donkere korsetzweefvlieg

1

3

2

0

Coe, 1940

Scheefvlekkorsetzweefvlieg

2

3

2

0

Neoascia podagrica Neoascia tenur

(Fabricius, 1775) (Harris, 1780)

Gewone korsetzweefvlieg

1

3

3

2

Tengere korsetzweefvlieg

0

3

3

0

Neocnemodon brevidens Neocnemodon latitarsis Neocnemodon pubescens

(Egger, 1865)

Wratjesplatbek

3

0

0

0

saproxyl aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag zoöfaag

(Egger, 1865)

Bokspootplatbek

3

0

0

0

zoöfaag

(Delucchi & PschornWalcher, 1955) (Collin, 1931)

Donkerhaarplatbek

3

0

0

0

zoöfaag

Wilgenplatbek

3

0

0

0

zoöfaag

(Meigen, 1822)

Gespoorde platbek

3

0

0

2

zoöfaag

Loew, 1843

Bosglimmer

2

3

1

0

(Meigen, 1822)

Oogstreepglimmer

0

3

2

0

(Meigen, 1830)

Vroege glimmer

1

3

3

0

Lundbeck, 1916

Veenglimmer

0

3

3

0

(Fallen, 1817)

Zomerse glimmer

1

2

3

1

aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch

Neocnemodon verrucula Neocnemodon vitripennis Orthonevra brevicornis Orthonevra elegans Orthonevra geniculata Orthonevra intermedia Orthonevra

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 98 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

nobilis Paragus albifrons Paragus bicolor Paragus haemorrhous Paragus pecchiolii Paragus quadrifasciatus Paragus tibialis Parasyrphus annulatus Parasyrphus lineolus Parasyrphus malinellus Parasyrphus nigritarsis Parasyrphus punctulatus Parasyrphus vittiger Parhelophilus consimilis Parhelophilus frutetorum Parhelophilus versicolor Pelecocera lusitanica Pelecocera tricincta Pipiza accola

(Fallen, 1817) (Fabricius, 1794) Meigen, 1822

Gevlekt kalkkrieltje Rood kalkkrieltje

0 0

0 0

3 3

1 1

saprofaag zoöfaag zoöfaag

Gewoon krieltje

0

0

3

0

zoöfaag

Rondani, 1857 Meigen, 1822

Zilveren krieltje Geelbandkrieltje

1 0

0 0

2 3

0 1

zoöfaag zoöfaag

(Fallen, 1817) (Zetterstedt, 1838) (Zetterstedt, 1843) (Collin, 1952)

Piemelkrieltje Dennenroetneusje

0 3

0 0

3 0

0 0

zoöfaag zoöfaag

Zwartpootroetneusje

3

0

0

0

zoöfaag

Glimmend roetneusje

3

0

0

0

zoöfaag

(Zetterstedt, 1843) (Verrall, 1873)

Haantjesbandzweefvlieg

3

0

0

0

zoöfaag

Gevlekt roetneusje

3

0

0

0

zoöfaag

(Zetterstedt, 1843) (Malm, 1863)

Ringpootroetneusje

3

0

0

0

zoöfaag

Veenfluweelzweefvlieg

1

3

3

0

(Fabricius, 1775) (Fabricius, 1794) Mik, 1898

Bosfluweelzweefvlieg

1

3

2

0

Gewone fluweelzweefvlieg

0

3

3

0

Duinheidedwerg

2

0

3

0

aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag fytofaag

Meigen, 1822

Bijlsprietje

2

0

1

0

unknown

Violovitsh, 1985

Zwervende platbek

2

0

0

0

zoöfaag

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 99 van 105

Pipiza austriaca Pipiza fasciata Pipiza festiva Pipiza lugubris Pipiza luteitarsis Pipiza noctiluca Pipiza notata Pipiza quadrimaculata Pipizella annulata Pipizella maculipennis Pipizella viduata Pipizella virens Platycheirus albimanus Platycheirus ambiguus Platycheirus angustatus Platycheirus aurolateralis Platycheirus clypeatus Platycheirus discimanus Platycheirus europaeus

Meigen, 1822 Meigen, 1822 Meigen, 1822 (Fabricius, 1775) Zetterstedt, 1843 (Linnaeus, 1758) Meigen, 1822 (Panzer, 1804)

Knobbeldijplatbek Vliegerplatbek Geelbuikplatbek Donkere platbek

1 2 2 1

1 0 0 0

2 0 0 2

0 0 0 0

zoöfaag zoöfaag zoöfaag zoöfaag

Slanke platbek

3

0

0

0

zoöfaag

Grofgestippelde platbek Fijngestippelde platbek Korte platbek

2 2 3

0 0 0

2 2 0

1 0 0

zoöfaag zoöfaag zoöfaag

(Macquart, 1829) (Meigen, 1822)

Grote langsprietplatbek

0

0

2

0

zoöfaag

Berookte langsprietplatbek

0

0

2

0

zoöfaag

(Linnaeus, 1758) (Fabricius, 1805) (Fabricius, 1781) (Fallen, 1817)

Gewone langsprietplatbek Limburgse langsprietplatbek

1 3

0 0

3 0

1 0

zoöfaag zoöfaag

Micaplatvoetje

2

0

2

2

zoöfaag

Krulhaarplatvoetje

2

0

1

1

zoöfaag

(Zetterstedt, 1843) Stubbs, 2002

Slank platvoetje

1

0

3

0

zoöfaag

Duister schaduwplatvoetje

2

2

0

0

zoöfaag

(Meigen, 1822)

Gewoon platvoetje

0

0

3

1

zoöfaag

(Loew, 1871)

Wilgenplatvoetje

3

0

0

0

zoöfaag

Goeldlin, Maibach & Speight, 1990

Zorroplatvoetje

1

1

3

0

zoöfaag

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 100 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Platycheirus fulviventris Pyrophaena granditarsa Platycheirus immarginatus Platycheirus manicatus Platycheirus occultus Platycheirus parmatus Platycheirus peltatus Platycheirus perpallidus Pyrophaena rosarum Platycheirus scambus Platycheirus scutatus Platycheirus splendidus Platycheirus sticticus Platycheirus tarsalis Pocota personata Portevinia maculata Psarus

(Macquart, 1829) (Forster, 1771)

Geel platvoetje

0

3

3

1

zoöfaag

Klompvoetje

0

3

3

1

zoöfaag

(Zetterstedt, 1849) (Meigen, 1822)

Kustplatvoetje

0

3

3

0

zoöfaag

Snuitplatvoetje

0

0

3

2

zoöfaag

Goeldlin, Maibach & Speight, 1990 Rondani, 1857

Veenplatvoetje

0

3

3

0

zoöfaag

Limburgs platvoetje

2

0

0

0

zoöfaag

(Meigen, 1822)

Scheefvlekplatvoetje

0

3

3

0

zoöfaag

Verrall, 1901

Snavelzeggeplatvoetje

0

3

3

0

zoöfaag

(Fabricius, 1787) (Staeger, 1843)

Vlinderstrikje

1

2

2

0

zoöfaag

Moerasplatvoetje

0

3

3

0

zoöfaag

(Meigen, 1822)

Gewoon schaduwplatvoetje

2

0

1

1

zoöfaag

Rotheray, 1998

Iepenschaduwplatvoetje

3

0

0

0

zoöfaag

(Meigen, 1822)

Woudplatvoetje

3

0

0

0

zoöfaag

(Schummel, 1836) (Harris, 1780) (Fallen, 1817)

Bergplatvoetje

2

0

0

0

zoöfaag

Pocota Daslookgitje

3 3

0 0

0 0

0 0

saproxyl fytofaag

(Fabricius,

Vermiljoenzweefvlieg

3

0

0

0

unknown

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 101 van 105

abdominalis Psilota anthracina Psilota atra Psilota exilistyla Rhingia campestris Rhingia rostrata Riponnensia splendens Scaeva dignota Scaeva pyrastri Scaeva selenitica Sericomyia lappona Sericomyia silentis Sericomyia superbiens Sphaerophoria batava Sphaerophoria chongjini Sphaerophoria fatarum Sphaerophoria interrupta Sphaerophoria loewi Sphaerophoria philanthus Sphaerophoria

1794) Meigen, 1822 (Loew, 1817) Smit & Vujic, 2008 Meigen, 1822

Eikenspitsbek Dennenspitsbek Spichtige spitsbek

3 3 3

0 0 0

0 0 0

0 0 0

saproxyl saproxyl saproxyl

Gewone snuitvlieg

1

0

3

2

(Linnaeus, 1758)

Rode snuitvlieg

3

2

0

0

(Meigen, 1822)

Grote Limburgse glimmer

2

3

1

0

(Rondani, 1857) (Linnaeus, 1758) (Meigen, 1822) (Linnaeus, 1758)

Zuidelijke halvemaanzweefvlieg Witte halvemaanzweefvlieg Gele halvemaanzweefvlieg Donkere veenzweefvlieg

0 0 2 1

0 2 0 3

3 3 1 3

3 2 1 0

(Harris, 1776)

Gele veenzweefvlieg

0

3

3

0

(Muller, 1776)

Gele fophommel

3

3

0

0

terrestrisch saprofaag terrestrisch saprofaag aquatisch saprofaag zoöfaag zoöfaag zoöfaag aquatisch saprofaag aquatisch saprofaag unknown

Goeldlin, 1974

Zandlanglijf

2

0

2

0

zoöfaag

Bankowska, 1964 Goeldlin, 1989

Oosterse langlijf

2

0

2

0

zoöfaag

Kleine gevlekte langlijf

0

0

3

0

zoöfaag

(Fabricius, 1805) Zetterstedt, 1843 (Meigen, 1822)

Grote gevlekte langlijf

1

2

3

0

zoöfaag

Zilte langlijf

0

3

3

0

zoöfaag

Donkere langlijf

0

1

3

0

zoöfaag

(Wiedemann,

Kleine langlijf

0

0

3

2

zoöfaag

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 102 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

rueppelli Sphaerophoria scripta Sphaerophoria taeniata Sphaerophoria virgata Sphegina nigra Sphegina clunipes Sphegina elegans Sphegina sibirica Sphegina verecunda Sphiximorpha subsessilis Spilomyia manicata Syritta pipiens Syrphus nitidifrons Syrphus ribesii Syrphus torvus Syrphus vitripennis Temnostoma bombylans Temnostoma vespiforme Trichopsomyia

1830) (Linnaeus, 1758)

Grote langlijf

0

0

3

3

zoöfaag

(Meigen, 1822)

Graslanglijf

0

0

2

2

zoöfaag

Goeldlin, 1974

Heidelanglijf

0

0

3

0

zoöfaag

Meigen, 1822 (Fallen, 1816) Schummel, 1843 Stackelberg, 1953 Collin, 1937

0 Gewone bronzweefvlieg Beekbronzweefvlieg

3 3 3

3 3 3

0 0 0

0 0 0

saproxyl saproxyl saproxyl

Grote bronzweefvlieg

3

0

0

0

saproxyl

Kleine bronzweefvlieg

3

2

0

0

saproxyl

(Illiger in Rossi, 1807) (Rondani, 1865)

Grote fopblaaskop

3

0

0

0

saproxyl

Behaarde wespvlieg

3

0

0

0

saproxyl

(Linnaeus, 1758)

Menuetzweefvlieg

0

0

3

3

Becker, 1921

Onderbroken-bandzweefvlieg

3

0

0

0

terrestrisch saprofaag zoöfaag

(Linnaeus, 1758) Osten-Sacken, 1875 Meigen, 1822

Bessenbandzweefvlieg Bosbandzweefvlieg

1 2

2 0

2 2

3 3

zoöfaag zoöfaag

Kleine bandzweefvlieg

1

0

2

3

zoöfaag

(Fabricius, 1805) (Linnaeus, 1758)

Donkere wespvlieg

3

0

0

0

saproxyl

Echte wespvlieg

3

0

0

0

saproxyl

(Meigen, 1822)

Kleinvlekplatbek

1

1

3

0

zoöfaag

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 103 van 105

flavitarsis Trichopsomyia joratensis Trichopsomyia lucida Triglyphus primus Tropidia scita

Goeldlin, 1997

Verborgen platbek

3

1

0

0

zoöfaag

(Meigen, 1822)

Grootvlekplatbek

3

1

1

0

zoöfaag

Loew, 1840 (Harris, 1780)

Kortlijfplatbek Moeraszweefvlieg

0 0

0 3

3 3

2 0

Volucella bombylans Volucella inanis

(Linnaeus, 1758)

Hommelreus

2

0

2

1

(Linnaeus, 1758)

Wespreus

2

0

1

1

Volucella inflata

(Fabricius, 1794) (Linnaeus, 1758)

Gele reus

3

0

0

0

zoöfaag aquatisch saprofaag terrestrisch saprofaag terrestrisch saprofaag saproxyl

Witte reus

2

0

2

2

(Poda, 1761)

Stadsreus

1

0

3

3

(Harris, 1780)

Platte zweefvlieg

2

0

1

1

terrestrisch saprofaag terrestrisch saprofaag zoöfaag

(de Geer, 1776)

Streepcitroenzweefvlieg

0

0

3

0

zoöfaag

Rondani, 1857

Zuidelijke citroenzweefvlieg

2

0

0

0

zoöfaag

(Fabricius, 1794) (Harris, 1776)

Wimpercitroenzweefvlieg

3

0

0

0

zoöfaag

Gewone citroenzweefvlieg

0

0

3

2

zoöfaag

Violovitsh, 1975

Boscitroenzweefvlieg

3

0

0

0

zoöfaag

Meigen, 1822 (Fabricius, 1805)

Kleine grijze bladloper Grote grijze bladloper

3 3

1 1

0 0

0 0

saproxyl saproxyl

Volucella pellucens Volucella zonaria Xanthandrus comtus Xanthogramma citrofasciatum Xanthogramma dives Xanthogramma laetum Xanthogramma pedissequum Xanthogramma stackelbergi Xylota abiens Xylota florum

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Pagina 104 van 105

doi.org/10.21436/inbor.54514812

www.vlaanderen.be/inbo

Xylota meigeniana Xylota segnis Xylota sylvarum Xylota tarda Xylota xanthocnema

Stackelberg, 1964 (Linnaeus, 1758) (Linnaeus, 1758) Meigen, 1822 Collin, 1939

Berookte bladloper

3

2

0

0

saproxyl

Gewone rode bladloper Grote gouden bladloper Kleine rode bladloper Gevlekte gouden bladloper

3 3 3 3

0 0 1 0

1 0 0 0

2 0 0 0

saproxyl saproxyl saproxyl saproxyl

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.vlaanderen.be/inbo

doi.org/10.21436/inbor.54514812

Pagina 105 van 105