Vlaamse_conjunctuurindex_najaar_2022.pdf

Vlaanderen is landbouw & visserij

DE VLAAMSE LANDBOUWCONJUNCTUURINDEX najaar 2022

DEPARTEMENT DEPARTEMENT LANDBOUW LANDBOUW & VISSERIJ & VISSERIJ

WWW.VLAANDEREN.BE/LANDBOUW www.vlaanderen.be/landbouw

DEPARTEMENT LANDBOUW & VISSERIJ

Rapport

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

DE VLAAMSE LANDBOUWCONJUNCTUURINDEX NAJAAR 2022 ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

www.vlaanderen.be

Colofon Samenstelling Departement Landbouw en Visserij Auteurs Timo Delveaux, Sonia Lenders Verantwoordelijk uitgever Patricia De Clercq, secretaris-generaal Departement Landbouw en Visserij Depotnummer D/2022/3241/257 Lay-out Vlaamse overheid Voor meer informatie over het rapport kunt u contact opnemen met de auteur(s) van het rapport. Ons emailadres is als volgt samengesteld: VOORNAAM.NAAM@LV.VLAANDEREN.BE. Ons generiek adres is

KENNIS@LV.VLAANDEREN.BE. U vindt onze rapporten terug op:

WWW.VLAANDEREN.BE/LANDBOUWCIJFERS

Vermenigvuldiging en/of overname van gegevens zijn toegestaan mits de bron expliciet vermeld wordt: Delveaux T. & Lenders S. (2022) De Vlaamse landbouwconjunctuurindex najaar 2022, Departement Landbouw en Visserij, Brussel.

Graag vernemen we het als u naar dit rapport verwijst in een publicatie. Als u een exemplaar ervan opstuurt, nemen we het op in onze bibliotheek.

Wij doen ons best om alle informatie, webpagina's en downloadbare documenten voor iedereen maximaal toegankelijk te maken. Als u echter toch problemen ondervindt om bepaalde gegevens te raadplegen, willen wij u hier graag bij helpen. U kunt steeds contact met ons opnemen.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

De Vlaamse landbouwconjunctuurindex najaar 2022

pagina 2 van 13

Deze publicatie werd door het Departement Landbouw en Visserij met de meeste zorg en nauwkeurigheid opgesteld. Er wordt evenwel geen enkele garantie gegeven omtrent de juistheid of de volledigheid van de informatie in deze publicatie. De gebruiker van deze publicatie ziet af van elke klacht tegen het Departement Landbouw en Visserij of zijn ambtenaren, van welke aard ook, met betrekking tot het gebruik van de via deze publicatie beschikbaar gestelde informatie.

In geen geval zal het Departement Landbouw en Visserij of zijn ambtenaren aansprakelijk gesteld kunnen worden voor eventuele nadelige gevolgen die voortvloeien uit het gebruik van de via deze publicatie beschikbaar gestelde informatie.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

De Vlaamse landbouwconjunctuurindex najaar 2022

pagina 3 van 13

INHOUD Samenvatting ........................................................................................................................................................................................... 5 1 Landbouwsectoren................................................................................................................................................................. 6 2 Tuinbouwsectoren.................................................................................................................................................................. 9 3 Belemmeringen........................................................................................................................................................................ 12 4 Meer informatie....................................................................................................................................................................... 13

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

De Vlaamse landbouwconjunctuurindex najaar 2022

pagina 4 van 13

SAMENVATTING De conjunctuurindex geeft het gevoel van de landbouwers weer: hoe beschouwen ze de afgelopen periode en wat verwachten ze van de toekomstige periode. De index kan gaan van 0 (alle landbouwers zeer negatief) tot 200 (alle landbouwers zeer positief). Bij een waarde van 100 zijn er evenveel negatieve als positieve antwoorden. Dit gevoel van de landbouwers kaderen we in het rapport op basis van de marktsituatie.

Uit deze bevraging bij land- en tuinbouwers uit diverse specialisaties, zien we dat de conjunctuurindex in vergelijking met 6 maanden geleden een lichte stijging kent van 65 naar 68, maar op een zeer laag niveau blijft. De tevredenheid over de afgelopen 6 maanden bleef gelijk en het toekomstperspectief steeg van 60 naar 66.

De bevraging vond plaats eind augustus - begin september 2022 bij deelnemers van het Landbouwmonitoringsnetwerk (LMN). De resultaten zijn gebaseerd op een extrapolatie van 493 antwoorden.

Figuur 1: Evolutie van de Vlaamse landbouwconjunctuurindex, 2013-2022 120 Landbouwconjunctuurindex 110

Economische situatie afgelopen 6 maanden Economische situatie komende 6 maanden

100 94

96

91

90

85

80

75

87

86 78

77

79

82

82

82

70 70

79

71

70

67 62

65

60

70 68 66

60

50 voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar 2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

Bron: Departement Landbouw en Visserij

Het aandeel land- en tuinbouwers die de afgelopen 6 maanden een of meerdere belemmeringen hebben ondervonden, stijgt naar de hoogste waarde sinds het begin van de bevraging in 2007. Deze stijging is in grote mate te verklaren door de warme en droge weersomstandigheden deze zomer. Vooral voor de fruitsector en voor melk- en vleesvee werd dat als problematisch ervaren. Hoewel de belemmeringen als gevolg van financiële problemen licht dalen, blijft dat in de varkenssector (hoge voederkosten) vaak voorkomen. Ook bij producenten van groenten onder glas (hoge energiekosten) is dit het geval.

Belemmeringen van overheidswege dalen licht, maar blijven op een vrij hoog peil. Hier spelen waarschijnlijk de strengere bemestingsnormen een rol, net als de onzekerheid over de stikstofproblematiek.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

De Vlaamse landbouwconjunctuurindex najaar 2022

pagina 5 van 13

1 LANDBOUWSECTOREN In dit hoofdstuk zal dieper ingegaan worden op de voornaamste deelsectoren van de landbouw: akkerbouw, melkvee, vleesvee en de varkenssector.

Onderstaande grafiek maakt duidelijk dat tegenover de vorige bevraging 6 maanden geleden de meeste deelsectoren amper een evolutie vertonen. Opvallend is dat de varkenssector en de vleesveesector op een laag niveau blijven. De melkveesector vertoont dan weer wel een positieve evolutie. In het volgende onderdeel gaan we dieper in op deze verschillende deelsectoren.

Figuur 2: Evolutie van de Vlaamse conjunctuurindex voor de vier landbouwsectoren, 2013-2022 130

Deelsectoren Landbouw

120

Akkerbouw Melkvee

110

Vleesvee

Varkenssector

100 90

87

80

74

70

68

60

75 63

68

54

50 51 40 30

voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar 2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

Bron: Departement Landbouw en Visserij

De index voor de akkerbouw blijft stabiel evolueren van 74 naar 75. De tevredenheid over de afgelopen 6 maanden stijgt licht met 2 punten tot 86. De toekomstverwachtingen dalen met evenveel punten naar 63.

•

59% van de ondervraagde akkerbouwers gaf aan de komende 6 maanden een productiedaling te verwachten, waarvan 13% zelfs een sterke productiedaling. 36% denkt dat zijn of haar productie niet zal wijzigen.

•

Wat de prijsverwachtingen betreft is de situatie niet duidelijk: 26% verwacht een prijsdaling, 31% een prijsstijging, terwijl 44% geen wijziging in de prijzen verwacht.

•

Bij de verklaring voor deze evolutie van deze index dient net als bij de bevraging van 6 maanden geleden voorzichtig omgesprongen te worden, aangezien de deelsectoren van akkerbouw (granen, aardappelen en suiker) verschillende markttendensen hebben doorlopen.

•

Voor de aardappelsector speelt de droge zomer een grote rol: o

Ondanks een stijging van het areaal in België (+2,6%) wordt ten gevolge van de lange droogte een productiedaling verwacht.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

De Vlaamse landbouwconjunctuurindex najaar 2022

pagina 6 van 13

•

•

o

Door de hitte is de groei van aardappelen in de laatste groeifase achtergebleven.

Proefrooiingen tonen aan dat we verder en verder verwijderd geraken van het meerjarig gemiddelde. Na evenveel groeidagen in de eerste week van september ligt de opbrengst van het belangrijkste ras Fontane op 38,5 ton/ha. Het meerjarig gemiddelde (8 jaar) ligt rond 48 ton/ha. De huidige opbrengst ligt hiermee bijna 20% lager dan de voorbije jaren.

o

Ook in onze buurlanden zien we eenzelfde tendens met een stijging van het areaal Nederland (+7,7%), Frankrijk (+2,5%) en Duitsland (+3,3%) – maar een daling van de opbrengst.

o

NEPG (North West European Potato Growers Group) schat in dat de totale productie van aardappelen in de NEPG-zone (België, Nederland, Frankrijk, Duitsland) met 7 à 11 % zal dalen.

o

Bovendien krijgen de telers met heel wat uitdagingen af te rekenen. Zo liggen de kosten voor energie, meststoffen en irrigatie veel hoger. De hitte kan ook voor kwaliteits- en bewaarproblemen zorgen. Het is dan ook de vraag in welke mate de contractprijzen die in het begin van het jaar werden onderhandeld, nog de realiteit weerspiegelen.

De graansector ondervindt meer dan ooit de gevolgen van geopolitieke ontwikkelingen: o

Krappe wereldwijde voorraden verklaren de volatiele prijsevoluties.

o

De graanprijzen zijn ten gevolge van de Russische agressie in Oekraïne verder doorgestegen tot deze zomer. Daarna was er een terugval van de prijzen ten gevolge van de graandeal die is afgesloten tussen Rusland en Oekraïne in deze periode. Zo is de prijs van voedertarwe gestegen van 300 euro/ton (januari 2022) naar 400 euro/ton (juni) om weer te dalen naar iets minder dan 300 euro/ton in september. Hiermee blijven de prijzen wel op een hoog niveau.

o

De komende maanden zal de geopolitieke situatie een grote rol blijven spelen. Zo is het bang afwachten in welke mate Rusland de graandeal met Oekraïne zal respecteren. Deze zou in november verlengd moeten worden, maar Rusland voelt zich benadeeld in deze overeenkomst.

Ook in de suikersector zijn er vele onzekerheden die van invloed kunnen zijn op de prijsvorming wereldwijd: o

De suikerprijs kende in 2022 een lichte stijging. Het is echter afwachten hoe deze prijs zal reageren op de prijsdaling van olie deze zomer. Hierdoor daalde ook de prijs voor bioethanol. Grote producenten van suiker, zoals Brazilië en India, gaan daardoor minder suikerriet omzetten naar ethanol, waardoor meer suiker op de wereldmarkt zal komen.

Bovendien wil Brazilië de verplichte bijmenging van hernieuwbare biobrandstof verlagen.

o

In Vlaanderen werden er dit jaar 18.300 hectare suikerbieten geplant, ofwel 4% minder dan vorig jaar. Het is nog af te wachten in welke mate de droogte de opbrengst in combinatie met het suikergehalte zal beïnvloeden.

o

ISO – de Internationale Suikerunie – verwacht een meerproductie op de wereldmarkt door een hoger wereldwijd aanbod. ISO verwacht een surplus van 5,6 miljoen ton. Vorig seizoen was er nog een tekort van 1,3 miljoen ton.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

De Vlaamse landbouwconjunctuurindex najaar 2022

pagina 7 van 13

De index voor melkvee kent na de dip van de voorjaarsenquête opnieuw een forse stijging van 68 naar 87. De voorbije 6 maanden werden opvallend beter ingeschat. Daar steeg de waarde tot 101, een van de hoogste van de afgelopen jaren. De vooruitzichten voor de volgende 6 maanden stijgen eveneens van 56 naar 73.

• Wat de toekomstige productie betreft, denkt 54% geen wijziging te hebben de komende 6 maanden. 30% denkt dat zijn of haar productie die periode wel zal dalen, 16% verwacht dan weer een stijging van de productie.

•

Wat de prijs betreft denkt 51% dat er geen wijziging zal zijn van de melkprijs het komende halve jaar. 37% denkt dat de prijs zal dalen, terwijl 12% een prijsstijging verwacht.

•

De afgelopen jaren werd de zuivelmarkt gekenmerkt door een wereldwijde krappe melkaanvoer in combinatie met een vraag die zich na de coronapandemie snel heeft hersteld (zie vorig rapport)

•

Deze situatie zorgt uiteraard voor een prijsondersteunend effect. Zo ligt de melkprijs in de EU zo’n 50% hoger dan dezelfde periode vorig jaar. Voor België ligt dat percentage zelfs nog iets hoger (56%). Ook de prijzen van de afgeleide zuivelproducten (boter, melkpoeders, kaas) kenden een opwaartse trend.

•

De hogere melkprijzen bieden niet meteen garantie voor een hogere melkproductie. Zo worden wereldwijd melkproducenten geconfronteerd met oplopende kosten voor energie, kunstmeststoffen en voeder. Bovendien zijn de weersomstandigheden bij de grote zuivelproducerende landen niet optimaal gebleken.

•

Een grote onzekerheid blijft wat de inflatie zal doen met de vraag naar zuivelproducten. Ook valt af te wachten in welke mate China zijn invoerbehoefte de komende maanden zal invullen.

Bovendien valt te zien in welke mate de stikstofproblematiek en het moeilijke vergunningsbeleid zal zorgen voor een afwachtende houding bij de melkveehouders.

De index voor vleesvee daalt verder naar 63. Dit is het op een na laagste cijfer sinds het begin van de enquêtes in 2007. Het is vooral de voorbije periode die minder werd beoordeeld. Daar werd een daling genoteerd van 81 naar 65. Over wat komen zal, is er niet veel verbetering tegenover het dieptepunt van de voorjaarsbevraging: daar zien we een lichte stijging van 56 naar 62.

•

79% van de ondervraagden geeft duidelijk aan geen productieschommelingen te verwachten de komende periode.

•

49% verwacht geen wijziging in de verkoopprijzen. 33% verwacht een prijsdaling, terwijl 17% een prijsstijging verwacht.

•

Ondanks de lage index voor vleesvee, kent de sector over het algemeen hoge prijzen, dit zowel voor hoogbevleesde runderen, reforme vleeskoeien en kalveren. Sinds het dieptepunt in 2020 is de prijs van hoogbevleesde stieren (S2) blijven stijgen en ligt deze momenteel zo’n 30% hoger.

Voor de reforme koeien (E2) bedroeg deze prijsstijging bijna 40%.

•

Dat de rundveehouders de marktsituatie niet hoog inschatten heeft waarschijnlijk te maken met de oplopende kosten van voornamelijk voeder en energie. Daarenboven is het onzeker welke invloed de oplopende inflatie zal hebben op het consumentenpatroon. De vrees is dat consumenten duurder rundvlees zullen inruilen voor goedkopere alternatieven zoals pluimveevlees. Ook de impact en de naweeën van het stikstofakkoord zullen naar grote waarschijnlijkheid bijgedragen hebben tot de lage cijfers.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

De Vlaamse landbouwconjunctuurindex najaar 2022

pagina 8 van 13

De index voor de varkenssector toont duidelijk aan dat de sector zich nog steeds in crisis bevindt. Sinds de bevragingen gestart zijn in 2007, werden de 3 laagste waarden genoteerd bij de 3 laatste bevragingen.

Voor het najaar 2022 stijgt de index licht van 51 naar 54 punten. De inschatting van de voorbije maanden noteerde op 26, hetgeen een stijging met 12 punten is. Voor de komende 6 maanden klopt de index af op 82, een daling met 6 punten tegenover de voorjaarsbevraging.

•

62% van de bevraagde varkenshouders denkt dat zijn productie het komende halfjaar niet zal wijzigen. 19% verwacht dan weer een lichte productiedaling en 11% een sterke daling. 7% denkt dat de productie licht zal stijgen.

•

49% denkt dat de varkensprijs de komende 6 maanden zal stijgen. 37% verwacht geen prijsstijging en 14% een prijsdaling.

•

De Europese varkensmarkt werd gekenmerkt door een onevenwicht tussen vraag en aanbod. Zo was er vorig jaar meer varkensvlees op de markt, dit in combinatie met een aantal exportperikelen (zie vorig rapport).

•

De markt is zich echter aan het herstellen. In de eerste 6 maanden van dit jaar is het aantal varkensslachtingen in de Europese Unie gedaald met 3,9%. Vooral Duitsland kende een opvallende daling met 10%. Voor België zien we zelfs een daling met 13% van het aantal geslachte dieren voor de eerste 7 maanden van dit jaar. In gewicht uitgedrukt is dit zelfs een daling van 16%.

•

Sinds maart 2022 kent de varkensprijs een stijgend verloop. Of deze prijsstijging voldoende is om de oplopende kosten van voeder en energie te dekken, moet nog blijken. Hoewel de laatste maanden de prijzen van de voeders zijn gedaald, bevinden deze zich nog steeds op een hoog niveau. De voederkosten voor de varkensproducenten zijn bij uitstek de belangrijkste kostenfactor: voor een gesloten bedrijf kunnen deze tot 70% van de totale kosten bedragen. De sector kijkt dan ook met argusogen naar de geopolitieke situatie in Oekraïne.

•

Ook in deze sector zal de impact van het stikstofakkoord waarschijnlijk een invloed gespeeld hebben in de beoordeling.

2 TUINBOUWSECTOREN De conjunctuurindexen van de verschillende tuinbouwsectoren blijven zich dramatisch ontwikkelen. Maar liefst 3 van de 4 deelsectoren noteren de laagste waarden sinds het begin van de bevragingen in 2007: groenten in openlucht en onder glas en sierteelt onder glas. Fruitteelt blijft bijna status quo tegenover de voorjaarsbevraging. De kostenstijgingen, de energievoorziening en het dalende consumentenvertrouwen leiden tot een negatieve stemming in de tuinbouw.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

De Vlaamse landbouwconjunctuurindex najaar 2022

pagina 9 van 13

Figuur 3: Evolutie van de Vlaamse conjunctuurindex voor de vier tuinbouwsectoren, 2013-2022 130 Groenten in openlucht Groenten onder glas Sierteelt onder glas Fruitteelt

Deelsectoren Tuinbouw

120 110 100 90 80 70

65 61

60

54

50

60 53 45

40 30

29

20

voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar 2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

Bron: Departement Landbouw en Visserij

De conjunctuurindex van groenten in openlucht daalt verder naar 53. De voorbije maanden werden iets hoger ingeschat dan de voorjaarsbevraging. Daar zien we een stijging van 41 naar 52, maar daarmee wordt de 2de laagste waarde sinds het begin van de bevragingen genoteerd. Voor het komende half jaar zijn de ondervraagde groentetelers pessimistisch. Hier daalt de index naar de laagste waarde sinds 2007 tot 54.

Het gaat hier om groenten voor de versmarkt, de industriegroenten vallen onder de akkerbouwsector.

•

Maar liefst 48% denkt dat de productie in zijn of haar bedrijf sterk zal dalen de komende 6 maanden. 18% verwacht een lichte productiedaling, terwijl 34% geen wijziging zal zien.

•

39% denkt dat de prijs het komende halve jaar zal dalen. 36% denkt dat de prijs gelijk zal blijven.

25% verwacht een prijsstijging, waarvan 21% een sterke prijsstijging.

•

De teelt van prei kende vorig seizoen een slechte prijsvorming door een overaanbod ervan op de markt. Ook voor witloof en bloemkool waren er eerder lage prijzen.

•

Daar komt dan nog eens een droge zomer bovenop en de gevolgen van het captatieverbod.

Groenten hebben veel water nodig, dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld granen. Bovendien is de prijsvorming voor granen veel beter. Al deze elementen maken dat groentetelers meer graan zijn gaan zaaien.

•

De groentetelers worden geconfronteerd met heel wat uitdagingen zoals duurdere mest, beperktere beschikbaarheid van gewasbeschermingsmiddelen (en de gevolgen daarvan), alsook strengere bemestingsnormen

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

De Vlaamse landbouwconjunctuurindex najaar 2022

pagina 10 van 13

De conjunctuurindex van groenten onder glas daalt van 61 naar 45, een nieuw dieptepunt. Zowel de afgelopen periode (55) als het komende half jaar (34) wordt zeer slecht beoordeeld.

•

31% van de ondervraagde telers van groenten onder glas denkt dat zijn productie sterk zal dalen.

24% denkt aan een lichte productiedaling. 35% denkt dat er geen wijziging zal zijn in de productie op zijn of haar bedrijf.

•

Van de ondervraagde telers geeft 59% aan geen verandering van de prijzen te verwachten de komende 6 maanden. 19% denkt aan een lichte prijsdaling, 14% verwacht een sterke prijsdaling.

•

Het is duidelijk dat de stijgende energieprijzen de telers parten spelen. In een normaal jaar is een derde van de totale kosten toe te schrijven aan energiekosten. Sinds 2021 is de Europese gasprijs vertienvoudigd. Bovendien werkt de federale overheid aan een afschakelplan voor gas voor het geval de gastoevoer stokt. Ze volgt hiermee het voorbeeld van andere Europese landen, zoals Duitsland, die ernstig rekening houden met deze optie. Als grootgebruiker komt ook de glastuinbouwsector hierbij in beeld. De Russische inval in Oekraïne en de daardoor beïnvloede aardgasleveringen maken dat het een uitdagende winter wordt. Mogelijks zullen sommige telers later opplanten of de serre zelfs leeg laten staan.

Na een hoogtepunt te hebben bereikt in het najaar van 2021, tuimelt de conjunctuurindex voor de sierteelt onder glas naar een nieuw dieptepunt van 29 punten. De voorbije 6 maanden werden niet goed beoordeeld (een daling van 81 naar 40), maar vooral het komende half jaar wordt zeer slecht beoordeeld: daling van 48 naar 18.

•

41% denkt dat zijn of haar productie op het bedrijf licht zal dalen. 22% denkt zelfs aan een sterke productiedaling. 32% denkt dat er geen wijzigingen in de productie zal zijn.

•

41% van de ondervraagde siertelers denkt dat het komende half jaar de prijs van de producten zal stijgen. 37% denkt dat de prijs niet zal wijzigen, en 22% verwacht een lichte prijsdaling.

•

De uitdagingen die de telers van groenten onder glas ervaren, zijn in grote mate dezelfde voor de telers van sierteeltproducten: hoge energiekosten en de onzekerheid over de geopolitieke situatie.

•

Bij sierteelt speelt de oplopende inflatie een grote rol. Consumenten zullen sierteeltproducten minder snel kopen in onzekere tijden. Bovendien hebben vele consumenten al tijdens de coronapandemie de nodige investeringen gedaan in dit type producten, waardoor een tweede aankoop langer op zich laat wachten.

De index voor fruitteelt blijft met 60 punten status quo op een laag niveau. De voorbije 6 maanden werden iets slechter beoordeeld met een daling van 77 naar 61. De komende 6 maanden zijn iets positiever: van 45 naar 59.

•

De inschatting van de toekomstige productie op het bedrijf is vrij divers: 33% verwacht een productiedaling, 25% een productiestijging en 41% verwacht geen wijziging in de productie.

•

Wat de prijs betreft denkt 33% dat de deze de komende 6 maanden licht zal dalen en 19% dat deze sterk zal dalen. 19% denkt dat de prijs zal stijgen en 29% geeft aan dat de prijs niet zal wijzigen.

•

De ondervraagde fruittelers zijn hoofdzakelijk peren- en appeltelers. Afhankelijk van de teelt verschilt de economische situatie. Het totale areaal hardfruit (appel en peer) is al zeer lang

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

De Vlaamse landbouwconjunctuurindex najaar 2022

pagina 11 van 13

constant, rond de 16.000 hectare, maar we zien al gedurende een ruime tijd een dalende tendens in het areaal appelen en een stijging van het areaal peren.

•

De appelprijzen zijn al lang ondermaats omdat er simpelweg te veel aanbod is. Stijgende concurrentie, de klimaatverandering en politieke gebeurtenissen op hoog niveau, zoals het Russische embargo, hebben de sector de laatste jaren onder druk gezet.

•

De perensector heeft de afgelopen periode betere marktomstandigheden gekend door minder productie van onze dichtste concurrenten in Europa. Prognosfruit voorspelde in september 2022 echter dat de Europese perenproductie met 20% zal stijgen (appelen op hetzelfde niveau als in 2021).

3 BELEMMERINGEN Het aandeel land- en tuinbouwers die de afgelopen 6 maanden een of meerdere belemmeringen hebben ondervonden, stijgt naar de hoogste waarde sinds het begin van de bevraging in 2007 tot 91%. Deze stijging is in grote mate te verklaren door de schommeling veroorzaakt door de weersomstandigheden deze zomer: vooral voor de fruitsector en voor melk- en vleesvee werd dit als problematisch ervaren.

Hoewel de belemmering als gevolg van financiële problemen licht daalt, blijft dit in de varkenssector (hoge voederkosten) vaak voorkomen. Ook bij producenten van groenten onder glas (hoge energiekosten) komt dit vaak voor.

Beperkingen van overheidswege dalen licht, maar blijft vrij hoog scoren. Hier kunnen een aantal verklaringen voor worden gegeven, dit afhankelijk van de sector: strengere bemestingsnormen, beperktere beschikbaarheid van gewasbeschermingsmiddelen, onzekerheid over het vergunningsbeleid door de stikstofproblematiek, het captatieverbod dat tijdens de zomer van kracht werd en de zorgen over de energiebevoorrading.

Figuur 4: Evolutie van aandeel Vlaamse land- en tuinbouwers die in afgelopen 6 maanden belemmeringen ondervonden, 20132022 100%

Belemmeringen totaal Financiële problemen Beperkingen van overheidswege

90%

Weersomstandigheden Afzetproblemen Dier- of plantenziektes

91%

80%

73%

76%

70%

60% 50%

41%

40% 30%

26% 19%

20%

39% 22%

18% 16%

10%

6%

0%

6%

voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar voorjaar najaar 2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

Bron: Departement Landbouw en Visserij ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

De Vlaamse landbouwconjunctuurindex najaar 2022

pagina 12 van 13

De belemmeringen als gevolg van het weer worden steeds hoger ingeschat in een najaarsbevraging, dan in een voorjaarsbevraging. Deze belemmering wordt het hoogst ingeschat door de fruitsector (89%), gevolgd door melkvee (86%) en vleesvee (85%). Voor groentetelers onder glas was dit 62%.

Het totale aandeel van land- en tuinbouwers met financiële problemen daalt met 4% tot 22%. De meeste problemen doen zich voor in de varkenssector (66% tegenover 73% in de voorjaarsbevraging), groenten onder glas (32% tegenover 7% in de voorjaarsbevraging) en sierteelt onder glas (30% tegenover 34% in de voorjaarsbevraging). Opvallend is dat dit percentage op 4% ligt voor akkerbouw en 5% voor de sector groenten in openlucht.

Belemmering van overheidswege daalt licht, maar blijft vrij hoog noteren op 39%. De groentetelers onder glas voelen zich het meest beperkt (61%).

De afzetproblemen dalen licht naar 16%. 53% van de fruittelers heeft dit antwoord aangekruist. Ook bij de varkenshouders lag dit aandeel vrij hoog op 44% (komende van 50%).

Het aandeel met dier- of plantenziektes blijft status quo op 6%. In de groenteteelt onder glas ligt dit percentage het hoogst op 21%, gevolgd door sierteelt (17%) en groenten in open lucht (14%).

4 MEER INFORMATIE Dit is het rapport van de 32ste landbouwconjunctuurenquête, afgenomen eind augustus - begin september 2022 bij Vlaamse land- en tuinbouwbedrijven die deel uitmaken van het Vlaamse Landbouwmonitoringsnetwerk (LMN). Voor de berekening van de landbouwconjunctuurindex bevraagt het Departement Landbouw en Visserij sinds 2007 circa 650 land- en tuinbouwers over hun bedrijfssituatie (productie, verkoopprijzen, belemmeringen en investeringen). De antwoorden van deze steekproef worden geëxtrapoleerd naar de totale Vlaamse landbouwpopulatie. De index kan gaan van 0 (alle landbouwers zeer negatief) tot 200 (alle landbouwers zeer positief). Bij een index van 100 zijn er evenveel negatieve als positieve antwoorden.

De uitgebreide methodologische beschrijving en de voorgaande zesmaandelijkse rapporten staan op de website van Landbouw en Visserij.

De landbouwconjunctuurindex is berekend op een 0-200-schaal als het gemiddelde van volgende twee vragen: • Hoe beschouwt u de economische situatie van uw bedrijf gedurende de afgelopen 6 maanden?

Met als index = (% veel beter dan normaal + 0,5 * % beter dan normaal) - (0,5 * % slechter dan normaal + % veel slechter dan normaal) + 100 De antwoorden “normaal” worden niet meegenomen in de berekening van de index.

• Hoe verwacht u dat de economische situatie van uw bedrijf de komende 6 maanden zal evolueren?

Met als index = (% sterk stijgen + 0,5 * % licht stijgen) - (0,5 * % licht dalen + % sterk dalen) + 100 De antwoorden “gelijk blijven” worden niet meegenomen in de berekening van de index.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

De Vlaamse landbouwconjunctuurindex najaar 2022

pagina 13 van 13