STUDIE 158 BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL. Hersteller wit- en bruingoed m_v.pdf

STUDIE 158 BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL Hersteller wit- en bruingoed m/v

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL Hersteller wit- en bruingoed m/v sector: metaal - elektriciteit - kunststoffen subsector: elektriciteit

Sectorcommissie beroepsopleidingsprofielen metaal - elektriciteit - kunststoffen van de Vlaamse Onderwijsraad D/2000/6356/28

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

I N H O U D

1

INLEIDING

1

1.1

Identificatie van het beroepsopleidingsprofiel 1.1.1 Gegevens beroepsprofiel 1.1.2 Gegevens beroepsopleidingsprofiel

1

1.2

Opdracht 1.2.1 Opdrachtgever 1.2.2 Doelstellingen

1

1.3

Ontwikkelingsproces

2

1.4

Legitimatie

2

2

SIT UERING VAN DE O PLEIDING EN

3

2.1

Gegevens uit de beroepenwereld 2.1.1 Beroepenstructuur 2.1.2 Beschrijving van het beroep 2.1.3 Geraadpleegd beroepsprofiel

3

2.2

Gegevens uit de onderwijswereld 2.2.1 Opleidingenaanbod 2.2.2 Onderzoek naar de bevolking van de opleidingen 2.2.3 Onderzoek naar de uitstroom van lerenden 2.2.4 Regionale spreiding opleidingen en tewerkstelling

8

2.3

Verantwoording van het te ontwikkelen beroepsopleidingsprofiel

13

3

HET BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL

15

3.1

Benaming van het beroepsopleidingsprofiel

15

3.2

Globale omschrijving van het beroepsopleidingsprofiel

15

3.3

Vertaalslag van takencluster naar vaardigheidscluster 3.3.1 Selectie van de takenclusters uit het beroepsprofiel 3.3.2 Vaardigheidsclusters 3.3.3 Houdingen 3.3.4 Contextgegevens

15

4

BIBLIO G RAF IE

28

5

SAM ENST EL L ING VAN DE SECT O RCO M M ISSIE

29

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

1

INLEIDING

1.1

Identificatie van het beroepsopleidingsprofiel

1.1.1

Gegevens beroepsprofiel

1.1.2

Sector Subsector Beroep Beroepsprofiel

: : : :

Gelegitimeerd door op Erkenning beroep

: : :

1

metaal-elektriciteit-kunststoffen elektriciteit hersteller wit- en bruingoed (m/v) onderzoek naar de kwalificatiebehoeften voor hersteller wit- en bruingoed koepelcommissie opleidingsprofielen 12 februari 1999 beroep is niet opgenomen in de lijst van de gereglementeerde beroepen

Gegevens beroepsopleidingsprofiel Sectorcommissie : Benaming van het profiel: : Legitimator

:

Datum

:

1.2

Opdracht

1.2.1

Opdrachtgever

METAAL - ELEKTRICITEIT - KUNSTSTOFFEN beroepsopleidingsprofiel naar aanleiding van het beroepsprofiel hersteller wit- en bruingoed - niveau 3 Afdeling TSO/BSO Raad voor Volwassenenonderwijs Afdeling TSO/BSO: 23 juni 2000 Raad voor Volwassenenonderwijs: 27 juni 2000

De koepelcommissie Opleidingsprofielen stelde op de vergadering van 16 oktober 1997 de vaste kern van de sectorcommissie opleidingsprofielen Metaalelektriciteit-kunststoffen samen. De koepelcommissie valideert op 12 februari 1999 het beroepsprofiel hersteller wit- en bruingoed. De sectorcommissie metaalelektriciteit-kunststoffen heeft de opdracht om een beroepsopleidingsprofiel met betrekking tot herstelling wit- en bruingoed te maken.

1.2.2

Doelstellingen 1 De uitbouw van het onderwijs optimaal te verzekeren.

2 Het onderwijs beter laten aansluiten bij de arbeidsmarkt.

3 de uitstroom van gekwalificeerde beroepsbeoefenaars te verhogen.

1

Het beroep van hersteller wit- en bruingoed of elektromecanicien vindt men terug in bedrijven die zich primair bezighouden met de distributie of de verkoop van elektrotechnische producten. Het beroepsprofiel spitst zich toe op de detailhandelspecialist. Rudimentair onderscheiden we drie hoofdlijnen, die aan bod komen in het beroep: verkoop, installatie en dienstverlening.

1

Onderzoek naar de kwalificatiebehoeften van de hersteller wit- en bruingoed., Brussel, SERV, december 1998, p. 11. De benaming doelt niet op de benaming van de studierichting elektromechanica. Het beroepsprofiel is enkel toepasbaar op het elektrisch gedeelte van de studierichting.

2

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

De service na verkoop en de herstelling zijn bijgevolg belangrijke componenten in het beroep.

De elektriciteitssector verantwoordt het aanbieden van één beroepsprofiel hersteller wit- en bruingoed i.p.v. twee beroepsprofielen, nl. hersteller witgoed en hersteller bruingoed. Het uitgangspunt bij het beschrijven van een beroep is dat er abstractie wordt gemaakt van organisatie- of bedrijfsspecifieke kenmerken. De gemeenschappelijke elementen van soortgelijke functies worden in de kijker gebracht.

Naar taakinhoud toe bezitten een hersteller witgoed en een hersteller bruingoed zoveel overeenkomsten dat geopteerd werd om een algemeen profiel hersteller wit- en bruingoed te maken. Het grote verschil tussen de hersteller bruingoed en de hersteller witgoed situeert zich op het niveau van de uitvoering van herstellingen en de ondersteunende kennis. Wanneer een fout zich op elektronisch niveau voordoet, zal de hersteller witgoed de automaten en programmeertoestellen bijna altijd geheel vervangen. De toestellen worden door de hersteller witgoed 2 hersteld zoals een blokkendoos . De hersteller bruingoed daarentegen zal, voor zover economisch verantwoord, tot op het componentenniveau naar fouten speuren. Gevolg hiervan is dat een bruingoedhersteller op heel korte termijn ook 3 divers witgoed aankan, wat omgekeerd zeker niet altijd het geval is. Zelden is het dezelfde persoon die witgoed en bruingoed doet.

1.3

Ontwikkelingsplan Het beroepsopleidingsprofiel wordt samengesteld volgens een handleiding voor het schrijven van beroepsopleidingsprofielen voor het secundair onderwijs en het volwassenenonderwijs, ontwikkeld door de Dienst voor Onderwijsontwikkeling.

Het is afgeleid van het onderzoek naar de kwalificatiebehoeften van de hersteller wit- en bruingoed, beroepsprofiel genoemd. Uit het beroepsprofiel leiden we de kwalificatie hersteller wit- en bruingoed niveau 3 af.

De conferentiemethode wordt toegepast.

De sectorcommissie vergaderde op volgende dagen: 13 januari 2000, 15 maart 2000.

Het beroepsopleidingsprofiel werd afgewerkt op 4 mei 2000.

1.4

Legitimatie De afdeling TSO/BSO en de Raad voor Volwassenenonderwijs legitimeren het beroepsopleidingsprofiel. Het beroepsopleidingsprofiel wordt als advies aan de overheid voorgelegd.

2 3

Electro-visie, Dossier herstellen, p. 40 Onderzoek naar de kwalificatiebehoeften voor hersteller wit- en bruingoed, Brussel, SERV, december 1998

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

2

VOORONDERZOEK

2.1

Gegevens uit de beroepenwereld

2.1.1

Beroepenstructuur

3

Het beroep hersteller wit- en bruingoed situeert zich in de beroepenstructuur als 4 onderdeel van de groothandel en kleinhandel in het gedeelte distributie : INSTALLATIE

DISTRIBUTIE

Algemene elektriciteit Elektrische verwarming Domotica Beveiliging Bordenbouw Verlichting

Groothandel (aantal bedrijven ± 130) Audio en video (bruingoed) Huishoudtoestellen (witgoed) Componenten Verlichting

Industriële elektriciteit Telematica Automatisering Bordenbouw Hoogspanning Wikkelen van elektromagnetische machines

Kleinhandel (aantal bedrijven ± 900) Audio en video (bruingoed) Huishoudtoestellen (witgoed) Componenten Verlichting

Koeltechniek Commerciële koelinstallaties Industriële koelinstallaties Airconditioning Onderhoud Lichtreclame Auto-elektriciteit Auto-elektronica

Het gaat hier over de distributie of verkoop van elektrotechnische producten. Onder elektrotechnische producten wordt verstaan bruingoed, witgoed en kleine 5 huishoudelijke toestellen : BRUINGOED De naam wordt algemeen gebruikt omdat 95% van de producten een zwarte of bruine kleur heeft. Deze groep, ook wel consumentenelektronica genoemd, kan onderverdeeld worden in twee grote groepen nl. beeld- (video) en geluidsapparatuur (audio).

WITGOED −

4 5

grote huishoudelijke apparaten, net zoals bij bruingoed omwille van de uitgesproken kleur van de producten. Het gaat hier vooral over wasmachines, koelen vriesapparaten, vaatwassers, kooktoestellen en andere toestellen. Hier valt

Onderzoek naar de kwalificatiebehoeften voor installateur verlichting, Brussel, SERV, 1997, p. 13 Witgoed en kleine huishoudelijke toestellen worden ook elektro genoemd.

4

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

verder nog een onderscheid te maken tussen los te plaatsen apparaten en inbouwapparatuur voor keukens. − kleine huishoudelijke toestellen. Hier vinden we een grote variatie aan relatief kleine gebruiksartikelen terug, zoals stofzuigers, scheerapparaten, koffiezetmachines en andere toestellen.

De sectorcommissie merkt op dat in het beroepsprofiel het beroep hersteller witen bruingoed gekoppeld wordt aan de elektromecanicien, voor wat betrekking heeft op het elektrisch gedeelte. De sociale partners merken op dat vele vacatures worden ingevuld door afgestudeerden elektromechanica. Deze koppeling heeft gevolgen voor de kwalificatiestructuur: 1 herstellingen wit- en bruingoed omvat drie delen: bruingoed, witgoed, grote en kleine huishoudelijke toestellen; 2 de hersteller wit- en bruingoed kan gezien worden als louter elektrotechnisch uitvoerend beroep; 3 de omschrijving als elektromecanicien brengt met zich mee dat volgende componenten aan bod komen: de elektrische (elektro of herstelling van witgoed en klein huishoudelijke toestellen), elektronische (consumentenelektronica of herstellingen van bruingoed) en de elektromechanische component.

Het aanbod van elektrotechnische producten omvat de volgende schakels in de 6 bedrijfskolom : 1 binnenlandse fabrikanten, verkoopkantoren en merkimporteurs; 2 de groothandel in elektrotechnische producten; 3 de detailhandel.

De herstellers vindt men terug bij de fabrikanten, verkoopkantoren en merkimporteurs en vooral bij de detailhandel. De kwalificatievereisten, die gesteld worden aan de herstellers, kunnen geduid worden in hiërarchische trappen gaande van laag naar hoog: trap 1: detailhandel (winkels), trap 2: servicebedrijven gespecialiseerd in herstellingen, trap 3: fabrikant-invoerder.

De groothandel houdt zich vandaag hoe langer hoe minder bezig met de verkoop aan detaillisten van wit- en bruingoed. Ze distribueert vooral zekeringen, kabels, schakelaars, en andere onderdelen. Het grootste gedeelte van het wit- en bruingoed wordt rechtstreeks van de fabrikant aan de detailhandelsketens geleverd.

In het beroepsprofiel wordt binnen de detailhandel een onderscheid gemaakt op 7 basis van de vormen van dienstverlening : − detailhandelsspecialisatie: de verkoop en dienstverlening aan consumenten vormt de hoofdactiviteit van de onderneming, − installatie- en reparatiespecialisatie: de reparatie van consumentenproducten en de dienstverlening aan niet-consumenten (bedrijven, overheid, aannemers) vormen de hoofdactiviteit.

Het beroepsprofiel beschrijft de trappen 1 en 2.

Belangrijk in de beroepenstructuur is de verhouding tussen de verschillende beroepen. Het beroep van hersteller wit- en bruingoed wordt duidelijk afgebakend van de gereglementeerde beroepen elektrotechnisch installateur, installateur frigorist, installateur neonverlichting en beveiligingsinstallateur: 1 het onderscheid tussen het beroep van hersteller wit- en bruingoed en elektrotechnisch installateur Het beroep elektrotechnisch installateur wordt gereglementeerd door het KB van 6 december 1968. In eerste instantie zou men van een overlapping kun6

7

Pleijster, F., De elektrotechnische detailhandel, Economisch instituut voor het midden- en kleinbedrijf, Zoetermeer, 1991, p. 19 Pleijster, F., o.c., p. 31

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

5

nen spreken, immers "het bedrijfsklaar monteren of wikkelen, het wijzigen of het herstellen van elektrotechnische verbruikstoestellen, zowel statische als roterende" behoort tot de werkzaamheden van de elektrotechnische installateur. Maar verder staat duidelijk vermeld dat "het herstellen van elektrische huishoudtoestellen waarvan het vermogen 2 kilowatt niet overschrijdt" niet onder de toepassing van dit besluit valt. Alle elektrotechnische producten, die de hersteller onder handen neemt, hebben een vermogen dat lager is dan 2 kilowatt.

2 het onderscheid tussen het beroep van hersteller wit- en bruingoed en installateur frigorist Een hersteller wit- en bruingoed installeert en herstelt naast andere huishoudelijke toestellen ook koelkasten en diepvriezers. Volgens het KB van 21 december 1974 bestaat de beroepswerkzaamheid van een installateur frigorist uit "het in elkaar zetten, het onderhoud en/of herstellen van de koelkringen in huishoudelijke koeltoestellen en van de commerciële en/of industriële installaties en koeleenheden". Een hersteller witgoed installeert en herstelt eveneens koelkasten en diepvriezers maar doet dit enkel voor de individuele consument en hij past geen werkwijzen toe waarbij moet gewerkt worden met gascompressiemachines of machines die gebaseerd zijn op absorptiesystemen. Kort gezegd, hij herstelt maar voegt geen gas toe.

3 het onderscheid tussen het beroep van hersteller wit- en bruingoed enerzijds en installateur neonverlichting en beveiligingsinstallateur anderzijds Er bestaat voor de afbakening van het beroep hersteller wit- en bruingoed weinig gevaar voor overlappingen met installateur neonverlichting en beveiligingsinstallateur en mogelijk andere beroepen binnen de elektriciteitssector.

2.1.2

Beschrijving van het beroep 2.1.2.1 Omschrijving 'De hersteller is de geschoolde en ervaren werkman die zowel op het terrein van witgoed en kleine huishoudtoestellen als bruingoed, toestellen installeert en her8 stelt' .

Binnen eenzelfde onderneming zijn de herstellingen bruingoed en witgoed meestal gescheiden. De toestellen worden hersteld door technici die elk hun specialisatie bezitten. Volgens het beroepsprofiel blijkt dat all-roundherstellers voorkomen maar eerder een zeldzaamheid zijn. Afhankelijk van de grootte van de onderneming en de specifieke arbeidsorganisatie zal de taakinhoud enger of ruimer zijn. Tevens dient opgemerkt te worden dat de hersteller die wij voor ogen houden in dienstverband werkt. Zodoende behoren de zaakvoering en het geheel van commerciële activiteiten niet tot zijn takenpakket.

Uit het beroepsprofiel leiden we volgende taken af: 1 Nieuwe toestellen installeren: Het toestel moet aangesloten worden op de nodige nutsvoorzieningen. Hierbij kan het gebeuren dat een kraan, een antenne, een stopcontact zullen moeten worden bijgeplaatst.

De klant dient duidelijk geïnformeerd te worden over de werking van het nieuwe toestel. Eventueel het oude toestel terugnemen volgens de wettelijke terugnameplicht.

2 Aan de hand van klachten werkzaamheden plannen: Als de klacht door het stellen van enkele sturende vragen niet aan de telefoon kan worden opgelost, dan zal de hersteller een afspraak maken met de klant voor nazicht van het toestel. Door het telefonisch contact heeft de hersteller zich al een eerste idee kunnen vormen van het mogelijke defect.

3 Uit de voorraad bepaalde onderdelen meenemen of bestellen;

8

Onderzoek naar de kwalificatiebehoeften van de hersteller wit- en bruingoed, Brussel, SERV, december 1998

6

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

4 5 6 7

Een diagnose stellen; Het toestel herstellen; Het toestel opnieuw aansluiten en installeren; Na de uitvoering van de opdracht een werkbon opstellen (wat werd er gedaan, hoeveel tijd werd hieraan gespendeerd en welke materialen werden gebruikt) en in ontvangst nemen van de betaling van de factuur.

Op basis van het voorgaande wordt de hersteller wit- en bruingoed als volgt gedefinieerd: De hersteller witgoed en bruingoed is de geschoolde arbeider die zelfstandig en met kennis van zaken, op een zorgvuldige en klantvriendelijke manier zorgt voor de installatie van nieuwe en de herstelling van defecte elektrotechnische toestellen9.

2.1.2.2 Organisatie van de arbeid Het is nuttig voor de organisatoren van opleidingen om kennis te nemen van de voornaamste elementen van de tewerkstellingsmogelijkheden, de gevraagde kwalificaties, de arbeidsorganisatie en de -omstandigheden, waarmee rekening kan gehouden worden.

2.1.2.2.1

T ewer k s te l l i ng

Momenteel stellen ongeveer 5.500 bedrijven 21.000 arbeiders tewerk. De tewerkgestelden werken voornamelijk in KMO's. De KMO's werken kleinschalig.

De totale tewerkstelling bedraagt:

Installatie: 31 393 Distributie: 7 160 Totaal elektriciteit: 38 553

Het aantal werkgevers bedraagt:

Installatie: Distributie: Totaal:

5 023 121 5 144

ARBEIDERS VERSUS BEDIENDEN ARBEIDERS Installatie Distributie Totaal

18 613 2 148 20 761

BEDIENDEN (59,3%) (30%) (53,9%)

12 780 5 012 17 792

(40,7%) (70%) (46,1%)

GESLACHT MANNEN Installatie Distributie Totaal

26 555 5 793 32 348

VROUWEN (84,6%) (80,9%) (83,9%)

4 838 1 376 6 205

(15,4%) (19,1%) (16,1%)

Volgens een bevraging van de bedrijven behoort het beroep van hersteller wit- en bruingoed tot de knelpunten.

De tekorten worden veroorzaakt door een gebrek aan ervaren beroepsbeoefenaars en het gemis aan een schoolse opleiding voor witgoed. Momenteel worden de vaardigheden met betrekking tot het herstellen van witgoed in het 9

Zie lijst punt 2.1.2.2.2

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

7

BSO verworven in de studierichting elektrische installaties en in het TSO in de studierichting elektrotechnieken.

De invoering van de nieuwe technologie versterkt de nood aan goede vaklui. Een voortdurend bijsturen van de werknemer is noodzakelijk.

2.1.2.2.2

Inf r as tr uc t u ur , gr o nds tof f e n e n b as is u i tr us t ing

Een hersteller werkt in een atelier of bij de klant thuis. Een opleidingscentrum richt een atelier in rekening houdend met de veiligheid en de minimale normen 2 10 inzake de oppervlakte per m werkruimte . De beroepsbeoefenaar beheerst de volgende houdingen: klantvriendelijkheid, informatieverlening en advies verstrek11 ken. Hij/zij herstelt elektrotechnische producten : WITGOED Groot elektro − Wasautomaten − Droogautomaten − Vaatwasmachines − Koelkasten − Diepvriezers − Kookfornuizen − Microgolfovens − Dampafzuigkappen − Waterverwarmers − Keukenelementen − Sauna, solaria e.d.

Klein elektro − Koken op tafel − Koffie en theezetters − Friteuses − Keukenrobots en mixers − Strijkijzers − Stofzuigers − Onderhoudsapparaten − Personal care − Diversen

BRUINGOED Audio − − − −

− − − −

Walkman Draagbare radio/cassette/cd Autoradio/casette/cd Apparatuur ° Hifitoren ° Tuner/versterker ° Platenspeler ° Cd-speler ° Cassettespeler ° Klankkasten ° Mengtafels Toebehoren ° Hoofdtelefoons ° Microfoons ° Kabels en toebehoren ° Antennes en toebehoren Geluidsbanden Cassettes Batterijen Diversen

− − − − − − − − − −

TV-toestellen Videorecorders Draagbare video Cd-video Cassettes Videospelen Toebehoren Antennes e.d.

Oplaadbare batterijen Diversen

−

Video

Computers − Apparatuur − Toebehoren

De uitrusting van de opleidingscentra dient de basiswerktuigen en machines te omvatten die nodig zijn om de beroepsopleiding te verzorgen.

10 11

Normen worden voorgeschreven door het Veiligheidsinstituut Bron: Elektro Verkoop

8

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

Volgende uitrusting is nodig: − uitrusting om herstellingen van witgoed, grote toestellen en kleine huishoudelijke toestellen, uit te voeren; − uitrusting om de herstellingen van bruingoed uit te voeren; − uitrusting om de nieuwe technologie aan te leren.

2.1.2.2.3

O r g an is at i e v a n d e ar b e i d

In de opleiding dient rekening gehouden met de wijze waarop de arbeid georganiseerd wordt.

De hersteller werkt meestal alleen.

De geleverde prestaties zijn onderhevig aan de regels van de kwantiteit en de kwaliteit. Dit houdt in dat een beginnend beroepsbeoefenaar een degelijk product afwerkt binnen een gestelde tijd.

Om risico's te beheersen kunnen preventiemaatregelen aangeleerd worden.

De veiligheidsrisico's hebben vooral betrekking op de aard en de plaats van de uit te voeren werken, het gebruik van hulpmiddelen, toestellen en machines en het risicogedrag van de uitvoerders. − De gezondheidsrisico's houden ondermeer rechtstreeks verband met de invloed van de gebruikte schadelijke stoffen en producten op het menselijk lichaam, met de hygiënische aspecten van het werk en met de omgevings- en de fysische belasting (belasting die het lichaam ondergaat door de inspanning geleverd tijdens het werk). − De welzijnsrisico's houden verband met de belasting van een werkpost, afhankelijk van de fysieke inspanning die de arbeid vereist en de graad van betrokkenheid van de geestelijke capaciteit van de arbeider. − De milieurisico's houden verband met de invloed van gebruikte schadelijke stoffen en producten op het milieu. −

2.1.3

Geraadpleegd beroepsprofiel Onderzoek naar de kwalificatiebehoeften van de hersteller wit- en bruingoed.

Brussel, SERV-VORMELEK, december 1998.

2.2

Gegevens uit de onderwijswereld

2.2.1

Opleidingenaanbod −

Opleidingen in de wereld van elektriciteit worden aangeboden in het onderwijs en buiten het onderwijs. In het onderwijs wordt de opleiding aangeboden in het voltijds secundair onderwijs (TSO en BSO) en het deeltijds beroepssecundair onderwijs (DBSO) en in het volwassenenonderwijs (OSP). Buiten het onderwijs worden opleidingen aangeboden door de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB), het Vlaams Instituut voor Zelfstandig Ondernemen (VIZO) en het sectorieel fonds Vormelek.

2.2.1.1 Opleidingenaanbod in het onderwijs Voor de onderwijsopleidingen voltijds onderwijs geven we twee benamingen: huidige benaming en de benaming met ingang van 2000 tengevolge van de hervorming van het secundair onderwijs.

Elementen uit het profiel worden aangeboden in diverse studierichtingen TSO en BSO.

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

GRAAD

9

BENAMINGEN

II

Studiegebeid mechanica-elektriciteit Elektriciteit TSO tot 2002 Elektrotechnieken TSO Elektriciteit-elektronica TSO Elektrotechnieken TSO Elektrische installaties BSO

III

Studiegebied mechanica-elektriciteit Elektriciteit-elektronica TSO Elektrische installatietechnieken TSO Elektriciteit-elektronica TSO Elektriciteit TSO tot 2002 Elektrotechnieken TSO tot 2002 Elektronica TSO tot 2002 Telecommunicatie TSO tot 2002 Elektrische installaties BSO

III 3de lj.

Studiegebied mechanica-elektriciteit Audio-video en teletechnieken TSO

Onderwijs biedt in DBSO noch in de rubriek elektriciteit/elektronica noch in de rubriek metaal en kunststoffen opleidingen, die leiden naar het beroep hersteller wit- en bruingoed, aan.

Onderwijs biedt in BuSO geen opleidingen aan.

Onderwijs biedt in het volwassenenonderwijs (OSP) opleidingen aan in het studiegebied mechanica-elektriciteit: afdelingen audio-, video- en ktv-technieken, elektromechanica, elektromechanische onderhoudstechnieken, elektronica, elektricien huishoudelijke installaties, elektriciteit, radio- en tv-herstelling, radio- en tvtechnieken, tv- en videotechniek.

Schematisch overzicht van het aanbod

voltijds deeltijds BuSO

GO ✗

CVPO ✗

OVSG ✗

VSKO ✗

✗

✗

✗

✗

2.2.1.2 Opleidingenaanbod buiten het onderwijs De Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) organiseert volgende opleidingen in het domein industriële automatisering: basiselektriciteit en servicetechnicus elektronica. De VDAB organiseert voor werkzoekenden de opleiding 'residentieel installateur', met een duur van 16 weken en 2 stages van maximaal 4 weken (een stage in het midden van de opleiding en een stage op het einde van de opleiding). De opleiding wordt modulair ingericht en kan gevolgd worden door een module 'industrieel installateur', eveneens 16-weken cursus. Andere mogelijke opleidingen: netwerkbekabeling domotica.

Elke opleiding bestaat uit verschillende moduleles.

Voor werknemers organiseert VDAB: − zaterdagopleiding, − opleiding 'op maat' voor de werknemer, aangevraagd door de werkgevers, − opleidingen in samenwerking met de sectoren elektriciteit en bouw.

10

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

In overeenstemming met de CAO bestaan talrijke opleidingsmogelijkheden waarvoor men financiële tussenkomst van de sector kan bekomen.

Het Vlaams Instituut voor Zelfstandig Ondernemen (VIZO) organiseert volgende opleidingen in het domein elektriciteit: radio- en televisiemonteur-hersteller, monteur-hersteller in de toegepaste elektronica, hersteller van elektrische huishoudapparaten.

2.2.1.3 Aanverwante studiegebieden In het voltijds onderwijs treffen we volgende aanverwante studierichtingen aan: VORM

GRAAD

TSO

III

Industriële informatica Elektromechanica

Nihil

BSO

III

Koelinstallaties

Koeltechnische installaties

STUDIERICHTING

SPECIALISATIEJAAR

In het DBSO treffen we volgende aanverwante studierichtingen aan in de rubriek elektriciteit/elektronica: elektricien en hulpelektricien residentiële elektriciteit, bedrader-bestukker in de elektronica.

In het BuSO treffen we in het beroepenveld bouwsector, afdeling bouwwerken de kwalificatietechniek elektrische installatie aan.

In het OSP treffen we in het studiegebied mechanica-elektriciteit volgende aanverwante studierichtingen aan: automatisering, automatiseringstechnieken, elektricien industriële installaties, elektrische installaties, industriële automatisering, industriële elektrotechnieken, industriële onderhoudstechnieken, onderhoudstechnieken, toegepaste automatisering, toegepaste automatie.

In VDAB vinden we aanverwante opleidingen in het domein van de industriële automatisering, de gebouwenautomatisering en domotica, telematica, de energie, automechanica en autoschadeherstelling.

VIZO biedt aanverwante opleidingen aan in het domein van de werktuigkunde.

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

2.2.2

11

Onderzoek naar de bevolking van de opleidingen In het voltijds gewoon onderwijs toont de tabel de leerlingenaantallen van de schooljaren 1994-95 tot 1998-99.

1994-95 1995-96 1996-97 1997-98 1998-99 IIde graad TSO Elektriciteit IIde graad TSO Elektrotechnieken

581

579

577

543

473

2 723

2 477

2 377

2 299

2 263

IIde graad TSO Elektriciteit12 Elektronica IIIde graad TSO Elektriciteit

649 577

496

458

429

361

IIIde graad TSO Elektrotechnieken

2 151

2 217

2 337

2 125

1 949

IIde graad TSO Elektronica

1 313

1 227

1 166

1 097

1 018

27

60

73

65

46

TOTAAL

7 372

7 056

6 988

6 588

IIde graad TSO Elektromechanica

5 415

5 196

5 185

5 170

4 594

IIIde graad TSO Elektromechanica

2 456

2 659

2 728

2 675

2 844

Totaal Elektromechanica

7 871

7 855

7 913

7 845

7 438

15 243

14 911

14 901

14 403

14 197

IIIde graad 3de lj TSO Audio-video en teletechnieken

ALGEMEEN TOTAAL

14

13

6 110 6 759

In onze cijfers nemen we de aanverwante studierichting elektromechanica in aanmerking omdat de aanwerving van herstellers witgoed/bruingoed meermaals gebeurt vanuit de studierichting elektromechanica.

Globaal daalde het aantal leerlingen met ongeveer 7%. Deze daling is terug te vinden in alle bovenvermelde studierichtingen. We stellen vast dat in 1998-99 de sterkere daling in elektriciteit en elektromechanica wordt opgevangen in de opgestarte studierichting elektriciteit-elektronica. Er is echter geen stijging van het globaal aantal leerlingen vast te stellen.

De situatie in de derde graad TSO is voor bovenvermelde studierichtingen enigszins anders: het leerlingenaantal elektriciteit en elektronica daalt; het leerlingenaantal in elektromechanica stijgt; het leerlingenaantal in elektrotechnieken neemt een zwakkere positie in ten aanzien van 1994-95 na een lichte stijging. Het leerlingenaantal in de studierichting audio-, video- en teletechnieken is op 4 jaar tijd meer dan verdubbeld.

We stellen vast dat de doorstroming van de tweede graad naar de derde graad zeer uiteenlopend is: − slechts 2/3 van het aantal leerlingen in de tweede graad volgen een aansluitende studierichting in de derde graad; − de doorstroom van de tweede graad elektriciteit naar de derde graad elektriciteit daalt van nagenoeg 100% naar 80%; − de doorstroom van de tweede graad elektrotechnieken naar de derde graad elektrotechnieken stijgt van 80% naar 92%; − de doorstroom van de tweede graad elektromechanica naar de derde graad elektromechanica daalt van 45% naar 41%;

12 13 14

Voor de eerste maal ingericht in 1998-99 Totaal met inbegrip van elektriciteit-elektronica Met ingebrip van elektromechanica en elektriciteit-elektronica

12

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

−

de

de studierichting elektronica wordt voornamelijk gevoed vanuit de II graad elektromechanica.

De studierichting is jongensgericht. Het aantal meisjesleerlingen bedraagt minder dan 1% van het totale aantal leerlingen. Het aantal meisjesleerlingen neemt toe in deze studierichtingen, maar blijft onder de drempel van 2%. In de specialisatiejaren is het aantal zeer beperkt.

In het OSP wordt de opleiding aangeboden in het traditioneel stelsel in de afdeling elektriciteit-regeltechnieken: in 1997-98 volgden in het technisch secundair 444 cursisten een cursus en in het beroepssecundair 140 cursisten. Tevens worden in het modulair stelsel cursussen aangeboden. Voor het jaar 1997-98 noteerden we volgende cijfergegevens voor beide semesters samen: − audio-, video-, en ktv-technieken: 279 cursisten waaronder 26 vrouwen; − elektricien voor huishoudelijke installaties: 160 cursisten waaronder 6 vrouwen; − elektronica: 49 cursisten waaronder 2 vrouwen.

2.2.3

Onderzoek naar de uitstroom van lerenden 2.2.3.1 Sanctionering De opleidingen in het voltijds SO worden afgesloten met volgende sancties: de − Getuigschriften: II graad TSO studierichting; de de de − Diploma secundair onderwijs: III graad TSO en 3 leerjaar III graad BSO. Het onderwijs voor sociale promotie levert in het modulair stelsel attesten en indien HSTL diploma’s af.

VDAB levert getuigschriften af.

VIZO levert naast getuigschriften leertijd en beroepskennis ondernemersopleiding ook nog diploma's ondernemingsopleiding af.

VORMELEK levert attesten af.

2.2.3.2 Aantal uitstromers De uitstroom van leerlingen in het tweede leerjaar van de tweede graad van het TSO schooljaar 1996-97 bedraagt 233 leerlingen in elektriciteit en 1195 leerlingen in elektrotechnieken. De instroom van leerlingen in het eerste leerjaar van de derde graad TSO in het schooljaar 1997-98 bedraagt 230 leerlingen in elektriciteit en 1102 in elektrotechnieken.

Voor VDAB stromen slechts 2% niet uit. De strenge voorselectie van de kandidaat-cursisten is verantwoordelijk voor de hoge slaagcijfers.

2.2.4

Regionale spreiding opleidingen en tewerkstelling 2.2.4.1 Geografisch aanbod tewerkstelling De tewerkstelling is gespreid over het Vlaamse grondgebied.

2.2.4.2 Geografisch aanbod opleidingen Het opleidingsaanbod is ruim verspreid over het Vlaamse grondgebied.

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

13

2.2.4.3 Vergelijking geografisch aanbod tewerkstelling en opleiding Er zijn geen elementen die een andere regionale spreiding in het onderwijsaanbod verantwoorden.

2.3

Verantwoording van het te ontwikkelen beroepsopleidingsprofiel De elektriciteitssector vraagt voor haar distributie gekwalificeerde beginnende herstellers wit- en bruingoed of beginnende elektromecaniciens, die zelfstandig en met kennis van zaken nieuwe installaties kunnen plaatsen en herstellingen kunnen uitvoeren. De kwalificatie-eisen voor bruingoed liggen hoger dan deze van witgoed omdat de elektronische componenten complexer zijn dan de elektrische.

Volgende vaardigheden kunnen minimaal verwacht worden van de beginnende beroepsbeoefenaar: − − − − − − − − − − − − − − − − − −

kunnen plannen van de werkzaamheden rekening houdend met het tijdsbestek, inrichten van de werkruimte, bestellingen voorbereiden en doen, toestellen installeren, toestel nazien, diagnose stellen en de klant informeren, witgoed herstellen, grote toestellen en kleine huishoudtoestellen, bruingoed herstellen, opnieuw aansluiten en installeren van herstelde toestellen, lezen van technische handleidingen en vakliteratuur, werkbon maken, kwaliteit bewaken, gereedschap en werkplaats onderhouden, veiligheids- en milieuvoorschriften naleven, maken van schetsen met de vrije hand, lezen van elektrische en elektronische schema’s, gebruiken van informatica- en/of communicatiemiddelen in functie van de administratieve en registrerende vaardigheden, 15 zorg dragen voor kwaliteit en naleven van voorschriften welzijn en milieu, aan- en afvoer van water.

Hij/zij beheerst hierbij de volgende kenniselementen: − − − − − − − − − − − − 15

elektriciteit, voldoende kennis van elektronica om herstellingen voor bruingoed en voor witgoed uit te voeren, wiskundige bewerkingen in functie van de herstellingen wit- en bruingoed, fysica en chemie in functie van de herstellingen wit- en bruingoed, informatica- en/of communicatiemiddelen in functie van de administratieve en registrerende vaardigheden, voorschriften welzijn en milieu, technische termen in de gebruikelijke vreemde talen, materialen met betrekking tot witgoed en bruingoed en hun handelsmaten, gereedschappen, symbolen en pictogrammen, functie van differentieelschakelaars, regelgeving over het aansluiten van nutsvoorzieningen,

Onder welzijn wordt verstaan veiligheid, gezondheid en hygiëne

14

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

− − − − − −

elektrotechnische producten, demonteer-, monteer- en onderhoudstechnieken van elektrotechnische toestellen, werkings- en aansluitingsprincipes van de diverse elektrotechnische toestellen, foutenanalyse, mechanische, elektrische en elektronische herstellingstechnieken, elementaire begrippen over loodgieterij.

Hij/zij leert hierbij volgende houdingen aan: − − − −

bewust zijn van de zorg voor kwaliteit, klantgericht ingesteld zijn, leergierig zijn, zelfstandig werken.

In de bedrijfswereld kan de beginnend hersteller wit- en bruingoed doorgroeien naar meestergast in een bedrijf of zelf een bedrijf opstarten.

Afhankelijk van de grootte van het bedrijf zal de taakinhoud van de hersteller ruimer of enger zijn. Rekening houdend met deze opmerking zal de kwalificatie eerder breder zijn dan smaller en initiëren in witgoed en bruingoed. De beroepsopleiding biedt een polyvalente opleiding aan tot het beroep van hersteller wit- en bruingoed of elektromecanicien, die kennis heeft over de toepassingen in het werkgebied van witgoed en bruingoed.

Hij/zij leert productief, veilig, milieubewust en kwalitatief werken.

De zaakvoering en het geheel van commerciële activiteiten behoren niet tot het pakket van vaardigheden van het beroepsopleidingsprofiel wit- en bruingoed.

De beroepsopleiding moet duurzaam zijn. Dit houdt in dat de opleiding alle basiscomponenten omvat om de nieuwe technologische ontwikkelingen in de sector op te volgen. De opleiding moet de beginnende beroepsbeoefenaar toelaten om zich in de toekomst op een vlotte manier bij te scholen. Dit vereist het inbouwen van meer technieken om een transfer in de bewerkingen te realiseren.

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

3

HET BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL

3.1

Benaming van het beroepsopleidingsprofiel

15

Het beroepsopleidingsprofiel naar aanleiding van het onderzoek naar de kwalificatiebehoeften van de hersteller wit- en bruingoed, beroepsprofiel genoemd.

3.2

Globale omschrijving van het beroepsopleidingsprofiel Het beroepsopleidingsprofiel om vat de voorbereidende, uitvoerende en de ondersteunende takenclusters uit het beroepsprofiel; een gemeenschappelijke cluster van vaardigheden die nodig is om herstellingen witgoed en bruingoed te beheersen, een cluster herstelling witgoed en een cluster herstelling bruingoed.

De kwalificatie hersteller wit- en bruingoed omvat volgende deelkwalificaties: installatie wit- en bruingoed; herstelling witgoed en herstelling bruingoed. We noteren dat voor het uitvoeren van de herstellingen bruingoed hogere eisen gesteld worden.

3.3

Vertaalslag van takencluster naar vaardigheidscluster

3.3.1

Selectie van de takenclusters uit het beroepsprofiel TAKENCLUSTER IN HET BEROEPSPROFIEL

VERTALING VAN GESELECTEERDE TAKENCLUSTERS NAAR VAARDIGHEIDSCLUSTERS

Voorbereidende taken −

plannen van de werkzaamheden

−

inrichten van de werkruimte

−

beheer van onderdelen en gereedschap

Uitvoerende taken −

installatie van toestellen

−

stellen van een diagnose

Hoofdcluster 1: algemene werkzaamheden − de beginnende beroepsbeoefenaar kan de werkzaamheden plannen − de beginnende beroepsbeoefenaar kan de werkruimte inrichten − de beginnende beroepsbeoefenaar kan de onderdelen en het gereedschap beheren − de beginnende beroepsbeoefenaar kan administratieve taken uitvoeren − de beginnende beroepsbeoefenaar kan informatiebronnen raadplegen en bijhouden − de beginnende beroepsbeoefenaar kan voorschriften inzake kwaliteit, welzijn en milieu naleven Hoofdcluster 2: installatie van elektrotechnische producten − de beginnende beroepsbeoefenaar kan elektrotechnische producten installeren − de beginnende beroepsbeoefenaar kan een foutenanalyse uitvoeren en een diagnose stellen − de beginnende beroepsbeoefenaar kan elektrotechnische producten

16

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

TAKENCLUSTER IN HET BEROEPSPROFIEL

VERTALING VAN GESELECTEERDE TAKENCLUSTERS NAAR VAARDIGHEIDSCLUSTERS

opnieuw aansluiten en herstelde producten opnieuw installeren − de beginnende beroepsbeoefenaar kan elektrotechnische toestellen onderhouden −

herstellen van witgoed

−

herstellen van bruingoed

−

opnieuw aansluiten en installeren van het herstelde toestel

Hoofdcluster 3: herstelling witgoed − de beginnende beroepsbeoefenaar kan grote toestellen van witgoed herstellen − de beginnende beroepsbeoefenaar kankleine huishoudelijke toestellen herstellen Hoofdcluster 4: herstelling bruingoed − de beginnende beroepsbeoefenaar kan bruingoed herstellen opgenomen in hoofdcluster 2

Ondersteunende taken − − − −

administratie opleiding kwaliteitszorg toezicht op onderhoud

opgenomen in hoofdcluster 1 opgenomen in hoofdcluster 1 opgenomen in hoofdcluster 1 opgenomen in hoofdcluster 2

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

3.3.2

17

Vaardigheidsclusters

HOOFDCLUSTER 1: ALGEMENE WERKZAAMHEDEN Cluster van vaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar kan:

Mate van Ondersteunende kennis en Mate van beheersing vaardigheden beheersing De beginnende beroepsbeoefenaar kent De beginnende beroepsbeoefenaar kan

Subcluster 1.1: de werkzaamheden plannen

1.1.1 de klachten van de klant registreren

3

− − −

−

1.1.2 voor nazicht een afspraak maken

3

−

− −

Cluster van vaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar kan:

klantvriendelijk luisteren naar klachten gericht vragen stellen vaag omschreven klachten over toestellen interpreteren en behandelen foutomschrijvingen de werkzaamheden plannen rekening houdend met het tijdsbestek de meest efficiënte route uitstippelen rekening houden met de wensen van de klant

3 3 3 2 3 3 3

Mate van Ondersteunende kennis en Mate van beheersing vaardigheden beheersing De beginnende beroepsbeoefenaar kent De beginnende beroepsbeoefenaar kan

Subcluster 1.2: de werkruimte inrichten

1.2.1 de werkplaats inrichten

1.2.2 de bestelwagen inrichten

1

1

de herstellingswerkplaats op een rationele en efficiënte manier inrichten − het magazijn voor het stockeren van onderdelen organiseren − bestelwagen op een rationele en efficiënte manier inrichten −

1 1

1

18

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

Cluster van vaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar kan:

Mate van Ondersteunende kennis en Mate van beheersing vaardigheden beheersing De beginnende beroepsbeoefenaar kent De beginnende beroepsbeoefenaar kan

Subcluster 1.3: de onderdelen en het gereedschap beheren

1.3.1 voorraden in bestelwagens en werkplaats bijhouden en aanvullen

2

1.3.2 de bestellingen voorbereiden

2

− − −

−

1.3.3 bestellingen doen

2

−

−

1.3.4 levering van goederen in ontvangst nemen

Cluster van vaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar kan:

3

−

het benodigde gereedschap en materaal vereiste hoeveelheden en materiaal het bestelnummer (codificatie) in de documentatie van de leverancier opzoeken met het oog op het doorgeven van de te verrichten bestellingen aan de verantwoordelijke communicatief vaardig zijn de vereiste communicatiemiddelen (telefoon, fax, modem) gebruiken de follow-up van de bestelde goederen en hun referenties controleren of de levering conform is aan de bestelling

3 2 3

3

3 2

3

Mate van Ondersteunende kennis en Mate van beheersing vaardigheden beheersing De beginnende beroepsbeoefenaar kent De beginnende beroepsbeoefenaar kan

Subcluster 1.4: administratieve taken uitvoeren

1.4.1 de uitgevoerde herstellingen bijhouden om volgend defect sneller en gemakkelijker te kunnen herstellen

2

1.4.2 een werkbon invullen 1.4.3 de benodigde documenten voor de administratie afgeven

3 3

het gebruik van een PC in functie van de administratieve verrichtingen − methodiek aanhouden bij registratie: klacht, vaststelling, oplossing − de kostprijs berekenen −

3 3

3

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

Cluster van vaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar kan:

19

Mate van Ondersteunende kennis en Mate van beheersing vaardigheden De beginnende beheersing beroepsbeoefenaar kent De beginnende beroepsbeoefenaar kan

Subcluster 1.5: informaticabronnen raadplegen en bijhouden

informatiebronnen raadplegen

3

informatie selecteren voor de uitvoering van zijn job − informatie selecteren voor de uitvoering van zijn job − contact- en onderhandelingsvaardigheden − duidelijk en samenhangend het gestelde probleem formuleren

3

1.5.1 technische handleidingen en andere vakliteratuur bestuderen 1.5.2 vakbeurzen bezoeken

3

−

3

−

1.5.3 opleidingen volgen

3

1.5.4 eventueel contact opnemen met de fabrikant bij moeilijkheden

2

Cluster van vaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar kan:

3

3 3

Mate van Ondersteunende kennis en Mate van beheersing vaardigheden beheersing De beginnende beroepsbeoefenaar kent De beginnende beroepsbeoefenaar kan

Subcluster 1.6: voorschriften inzake kwaliteit, welzijn en milieu naleven

3

2

in geval van vertraging de klant tijdig informeren − het werk plannen en afwerken − een zekere vorm van zelfcontrole (discipline) inlassen − kwaliteitsnormen

2

−

de technische tekortkomingen vaststellen en eventuele oplossingen naar voren schuiven − regels inzake veiligheid − maatregelen nemen om de eigen veiligheid en die van de klant te vrijwaren − op een veilige en aangepaste manier omgaan met elektriciteit, water en gas

2

1.6.1 afspraken naleven

3

1.6.2 het werk binnen en gestelde termijn uitvoeren

3

1.6.3 het eigen werk analyseren en beoordelen in termen van kwaliteit en kwantiteit 1.6.4 de kwaliteit van het eigen werk en van de onderneming in zijn geheel bevorderen 1.6.5 de geldende veiligheidsregels naleven

3

−

2 2

2

3 3 3

20

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

Cluster van vaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar kan:

Mate van Ondersteunende kennis en Mate van beheersing vaardigheden beheersing De beginnende beroepsbeoefenaar kent De beginnende beroepsbeoefenaar kan

1.6.6 oude toestellen afvoeren

3

1.6.7 afvalmateriaal en het verpakkingsmateriaal sorteren

3

terugnameplicht van witgoed en bruingoed − de instanties die zich bezig houden met een dergelijke afvalverwerking − de plaats waar de instanties zich bevinden om afval te sorteren − toepasselijke milieuwetgeving −

3 1 1 3

HOOFDCLUSTER 2: INSTALLATIE VAN ELEKTROTECHNISCHE PRODUCTEN Cluster van vaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar kan:

Mate van Ondersteunende kennis en Mate van beheersing vaardigheden beheersing De beginnende beroepsbeoefenaar kent De beginnende beroepsbeoefenaar kan

Subcluster 2.1: elektrotechnische producten installeren

2.1.1 het toestel vervoeren

3

−

− − −

2.1.2 het toestel uitpakken

3

− − −

2.1.3 het toestel door middel van een flexibel aansluiten op bestaand aftappunt van de waterleiding en afvoer

3

−

transportmiddelen (duveltje, heftruck, in- en uitlatingsysteem aan bestelwagen) pictogrammen op verpakking hef- en tiltechnieken voor het laden en uitladen het toestel correct behandelen installatievoorschriften volgen vigerende wetgeving m.b.t. verpakking aansluitings- en dichtingstechnieken aansluit en dichtingstechnieken

3

3 3 3 3 1 3 3

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

Cluster van vaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar kan:

2.1.4 het toestel op de gasleiding aansluiten en eventueel ombouwen op een andere gassoort volgens richtlijnen van de fabrikant

Mate van Ondersteunende kennis en Mate van beheersing vaardigheden beheersing De beginnende beroepsbeoefenaar kent De beginnende beroepsbeoefenaar kan

2

− − − −

−

2.1.5 het toestel op het elektriciteitsnet aansluiten

3

−

−

2.1.6 het toestel (TV, video) op de kabel aansluiten 2.1.7 het toestel afstellen

3

−

3

−

2.1.8 bepaalde toestellen inbouwen 2.1.9 aan de klant informatie verschaffen bij het geleverde toestel

3

−

4

−

−

Cluster van vaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar kan:

21

de specifieke regelgeving i.v.m. gasaansluiting de toe te passen verbinding dichtheid controleren de technische handleiding van het toestel voor het correct ombouwen lezen en toepassen veiligheidsvoorschriften toepassen vigerende veiligheidsvoorschriften m.b.t. aansluiting toepassen de functie van differentieelschakelaar, verdeelborden en aardingssystemen materialen voor kabelaansluitingen handleiding lezen en toepassen inbouw van verluchtingsvoorzieningen gebruiksaanwijzing en installatievoorschrift en zijn juiste gebruikswijze gestructureerde informatie geven

3 3 3 3

3 2 2

3 3 2 3 3

Mate van Ondersteunende kennis en Mate van beheersing vaardigheden De beginnende beheersing beroepsbeoefenaar kent De beginnende beroepsbeoefenaar kan

Subcluster 2.2: een foutenanalyse uitvoeren en een diagnose stellen

2.2.1 de werking van het toestel controleren en de diagnose stellen op basis van de geregistreerde klacht van de klant en de eigen waarneming 2.2.2 de klant informeren

2

2

meetinstrumenten en ander benodigd gereedschap gebruiken − werkingsprincipe in functie van een eventuele herstelling − economische en commerciële aspecten in rekening brengen − catalogus gebruiken −

3 3

2 3

22

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

Cluster van vaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar kan:

2.2.3 het toestel naar de werkplaats vervoeren

Cluster van vaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar kan:

Mate van Ondersteunende kennis en Mate van beheersing vaardigheden De beginnende beheersing beroepsbeoefenaar kent De beginnende beroepsbeoefenaar kan

2

transportmiddelen hef- en tiltechnieken om in- en uit te laden − verhinderen dat het toestel niet nog verder beschadigd raakt (d.m.v. supplementair verpakkingsmateriaal, dekens, vastmaken van het toestel) − −

2 3 3

Mate van Ondersteunende kennis en Mate van beheersing vaardigheden De beginnende beheersing beroepsbeoefenaar kent De beginnende beroepsbeoefenaar kan

Subcluster 2.3: elektrotechnische producten opnieuw aansluiten en herstelde producten opnieuw installeren

2.3.1 het toestel van de werkplaats naar de klant vervoeren

3

2.3.2 het toestel opnieuw in werking stellen

3

2.3.3 een laatste controle uitvoeren en demonstratie van de goede werking 2.3.4 de betaling van de factuur ontvangen

3

3

transportmiddelen hef- en tiltechnieken om in- en uit te laden − verhinderen dat het toestel niet opnieuw beschadigd raakt (d.m.v. supplementair verpakkingsmateriaal, dekens, vastmaken van het toestel) − de aansluitingsprincipes − het toestel op de juiste manier op de verschillende voorzieningen opnieuw aansluiten

2 3

het opmaken van een factuur − de diverse betalingsmogelijkheden

3

− −

−

3

3

3

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

Cluster van vaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar kan:

23

Mate van Ondersteunende kennis en Mate van beheersing vaardigheden beheersing De beginnende beroepsbeoefenaar kent De beginnende beroepsbeoefenaar kan

Subcluster 2.4: elektrotechnische toestellen onderhouden

2.4.1 de werkplaats en de bestelwagen op orde houden 2.4.2 gereedschap en meetapparatuur in goede staat houden

3

−

3

− −

2.4.3 de werktafel functioneel houden en bij de beëindiging van de herstellingswerken alles terug in zijn oorspronkelijke staat brengen

3

goederen op een efficiente manier stockeren

gereedschap technische voorschriften lezen − veiligheidsvoorschriften

3

3 3 3

HOOFDCLUSTER 3: HERSTELLEN VAN WITGOED Cluster van vaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar kan:

Mate van Ondersteunende kennis en Mate van beheersing vaardigheden De beginnende beheersing beroepsbeoefenaar kent De beginnende beroepsbeoefenaar kan

Subcluster 3.1: grote toestellen van witgoed herstellen

3.1.1 een wasmachine herstellen − mechanische herstellingen − elektrische herstellingen − elektronische herstellingen

2

3.1.2 een droogkast herstellen − mechanische herstellingen − elektrische herstellingen − elektronische herstellingen

2

− − − − − − −

−

− − −

het wasproces het programmaverloop schema's lezen de werkings- en aansluitingsprincipes elektrische metingen uitvoeren demonteer en monteertechnieken de werkings- en aansluitingsprincipes (zowel evacuatie als condensatie) de onderhoudstechnieken (filter, condenser, waterreservoir) de werking van elektronische droogsystemen metingen uitvoeren demonteer- en monteertechnieken

2 2 3 3 3 3 3

3 2 3 3

24

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

Cluster van vaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar kan:

3.1.3 een vaatwasmachine herstellen − mechanische herstellingen − elektrische herstellingen − elektronische herstellingen

Mate van Ondersteunende kennis en Mate van beheersing vaardigheden De beginnende beheersing beroepsbeoefenaar kent De beginnende beroepsbeoefenaar kan

2

− − − − − − −

3.1.4 koelkast en diepvriezer herstellen − mechanische herstellingen − elektrische herstellingen − elektronische herstellingen 3.1.5 kooktoestel herstellen − mechanische herstellingen − elektrische herstellingen − elektronische herstellingen

2

− − − − −

2

−

−

− − −

3.1.6 een boiler herstellen − mechanische herstellingen − elektrische herstellingen − elektronische herstellingen

2

− − − −

de werkings- en aansluitingsprincipes hardheid water en regeneratieproces hardheid meten en machine installeren het gebruik van spoelmiddelen de onderhoudsvoorschriften metingen uitvoeren demonteer- en monteertechnieken het werkingsprincipe van koeling en koelgassen no-frost technieken de werkingsprincipes van thermostaten invriestechnieken demonteer- en monteertechnieken de diverse soorten fornuizen (conventionele, hete lucht) de diverse kookplaten (traditionele, halogeen en inductie) op de juiste manier aansluiten en beveiligen metingen uitvoeren demonteer- en monteertechnieken. het werkingsprincipe van een boiler functie van de veiligheidskraan metingen uitvoeren demonteer- en monteertechnieken

3 1 3 1 3 3 3 1 1 3 2 3 2 2 3 3 3 2 3 3 3

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

Cluster van vaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar kan:

25

Mate van Ondersteunende kennis en Mate van beheersing vaardigheden beheersing De beginnende beroepsbeoefenaar kent De beginnende beroepsbeoefenaar kan

Subcluster 3.2: kleine huishoudelijke toestellen herstellen

3.2.1 microgolfoven en combioven herstellen − mechanische herstellingen − elektrische herstellingen − elektronische herstellingen

2

3.2.2 kleine huishoudtoestellen herstellen − mechanische herstellingen − elektrische herstellingen − elektronische herstellingen

2

− −

− − − − − −

vigerend veiligheidsvoorschrift de werkingsprincipes van microgolven- en microgolfovens de onderhoudsvoorschriften metingen uitvoeren demonteer- en monteertechnieken metingen uitvoeren demonteer- en monteertechnieken de werkingsprincipes van diverse kleine huishoudtoestellen

3 1 3 3 3 3 3 2

HOOFDCLUSTER 4: HERSTELLEN VAN BRUINGOED Cluster van vaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar kan:

Mate van Ondersteunende kennis en Mate van beheersing vaardigheden De beginnende beheersing beroepsbeoefenaar kent De beginnende beroepsbeoefenaar kan

Subcluster 4.1: bruingoed herstellen

4.1.1 audio- of geluidsapparatuur herstellen − draagbare radio/cassette/CD − Hifi-toren, klankkasten − Toebehoren 4.1.2 video of beeldapparatuur herstellen − TV − Video − Toebehoren

2

− − −

de werkingsprincipes meettoestellen gebruiken soldeertechnieken

2 3 3

2

− − −

de werkingsprincipes soldeertechnieken meettoestellen gebruiken

2 3 3

26

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

3.3.3

Houdingen Onder beroepshoudingen verstaan we de meer algemene, minder aan een specifieke uitvoering gebonden eigenschappen, attitudes, persoonlijkheids- en gedragskenmerken die functioneel kunnen zijn in het arbeidsproces. Het is een geheel van cognitieve, affectieve en actiecomponenten die wezenlijk zijn voor de 16 uitoefening van een beroep .

16

BEROEPSHOUDING

OMSCHRIJVING

Kwaliteitsbewustzijn

Zorg en nauwkeurigheid die besteed wordt aan het eigen handelen

Klantgerichtheid

Handelen met het oog op de tevredenheid van klanten; bij het beëindigen van de herstellingswerken alles terug in zijn oorspronkelijke staat brengen

Leergierigheid

Actief zoeken naar situaties om zijn competentie te verbreden en te verdiepen

Zelfstandigheid

Bereid zijn om zelfstandig, zonder hulp of toezicht gedurende lange tijd aan een taak te werken

Precisie

Een taak nauwkeurig te voltooien

Contactbereidheid

Bereid zijn om contact te leggen, sociaal vaardig te zijn

Veiligheids- en milieubewustzijn

Actief gericht zijn op veiligheid, op het voorkomen van situaties die personen en milieu kunnen schaden

Zin voor orde en netheid

Bij het uitvoeren van de taken oog hebben voor orde en netheid

Resultaatgerichtheid

Erop gericht zijn binnen een bepaalde tijd en budget een vooropgesteld resultaat te bereiken met inachtname van gedefinieerde kwaliteitsstandaarden

Zelfbeheersing

Onder controle houden van zijn handelingen in moeilijke werkomstandigheden

Beroepsprofiel hersteller witgoed-bruingoed

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

3.3.4

27

Contextgegevens Hier refereren we naar de specifieke arbeidsomstandigheden die typisch zijn voor het beroep van hersteller. Het gaat om de mate waarin het werk kan leiden tot lichamelijke en psychische belasting.

1 Fysische belasting Bij het vervoeren van nieuwe of herstelde toestellen van de werkplaats naar de klant en omgekeerd, dient hij te beschikken over een zekere fysische kracht om het toestel te verplaatsen. Meestal kan gebruik gemaakt worden van de nodige hulptransportmiddelen. Een juiste ergonomische houding bij het heffen en tillen is daarom van groot belang.

2

Uurrooster De hersteller heeft een redelijk vast uurrooster, maar hij dient afspraken die voor die dag gemaakt zijn met de klant na te komen. Dit maakt dat hij soms moet overwerken. Tot 's avonds laat worden herstellingen ter plaatse uitgevoerd. De meeste uit huis werkende klanten hebben immers liever dat de hersteller 's avonds langs komt en dan nog wel liefst zo snel mogelijk.

3

De werkdruk en bijhorende stressfactor Een hersteller voert verschillende herstellingen uit per dag die meer tijd kunnen vragen dan voorzien. Daar komt nog bij dat de hersteller ten alle tijde vriendelijk moet blijven tegenover de klant, omdat hij eigenlijk het visitekaartje van zijn onderneming is.

Zelfbeheersing en het beheersen van sociale en communicatieve vaardigheden zijn daarom een must.

28

4

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

BIBLIOGRAFIE Bourdeaud’hui, R., (1997): Telematica in de elektrowinkel. Stichting Technologie Vlaanderen.

Delagrange, H., Van Gramberen, M., Bertrand, N., (1994): Kwaliteit van de arbeid in de elektriciteitssector. HIVA/RIAT, Leuven/Antwerpen.

Dienst voor Onderwijsontwikkeling: Handleiding voor het maken van beroepsopleidingsprofielen voor het secundair en volwassenenonderwijs, Brussel, 1997.

Elektro-verkoop, (1990): Onderzoek naar de relatie tussen fabrikanten en handelaars in de elektro-branche.

Elektro-visie, (jaargangen 1996, 1997, 1998): Vakblad voor de elektrosector.

Nelectra: Sectorieel onderzoek distributie elektrische huishoudtoestellen in Vlaanderen: problemen en perspectieven, s.d.

Pleijster, F., (1991): De elektrotechnische detailhandel. Zoetermeer.

Sels, L., (1995): Een koninklijke weg…ook voor Vlaanderen, een studie naar methoden voor de ontwikkeling van functie- en beroepsprofielen. HIVA, Leuven.

Smekens, K., (1992-1993): Licentiaatsverhandeling: Evolutie in de elektrodetailhandel in Europese context. Gent.

Swaelens, H., licentiaatsverhandeling, (1994-1995): Een sectoranalyse van de elektrotechnische detailhandel in België: een visie vanuit detailmarketing. Vlaamse Economische Hogeschool, Brussel.

Unilec: Jaarboek 1997.

VDAB, (1996, 1997, 1998): analyse vacatures’95, ’96, ’97 – Deel I, knelpuntberoepen. Studiedienst, Brussel.

VDAB: Beroepen-codes.

Vereniging Elektrotechnisch Vakonderwijs: eindtermendocument Monteur witgoedapparaten. Nijkerk.

Vlaams Instituut voor het Zelfstandig Ondernemen, (1996): Sectorstudie Detailhandel Elektro.

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL HERSTELLER W IT- EN BRUINGOED

5

SAMENSTELLING VAN DE SECTORCOMMISSIE Voorzitter: Roger Vandevoorde 1

VASTE KERN

GELEDING Onderwijs

Overheid

Sociale partners

NAAM GO

Roger Vandevoorde

CVPO

Jean-Paul Heirweg

OVSG

Bavo Van Soom

VSKO

Jean Tiesters

VAH

Patrick Steelandt

Inspectie

Hubert Smeesters

DvO

Fernand Vermeesch

Werkgevers −

Nacebo

Luc Proesmans

−

Educam

Elke De Preter

−

Vormelek

Viviane Camphijn

−

Fabrimetal

Dirk De Meester

Werknemers

2

Leo Vermeulen

TOEGEVOEGDE LEDEN VOOR HERSTELLER WIT- EN BRUINGOED

GELEDING Onderwijs

NAAM GO

Freddy Deschrijver

CVPO

Hugo Defillet

OVSG

Johan Vandenbranden

VSKO

Eric Suys

Overheid

Inspectie

Jozef Verstraete

Sociale partners

Werkgevers

Experts

−

Fedelec

Willy Pauwels

−

FEE

Yves de Coorebyter

−

LVMB/ANPEB

Pol Carette

−

Nelectra

Roger Ost

Werknemers

Martin Van Cauwenbergh

VDAB

Johan Veys

DBO

Armand Onkelinx

VIZO

Dirk Goethals

Vormelek

Marc Troch Freddy Steenackers

29