Greta de Vlaamse Gemeenschap
Administratie Wetenschap en Innovatie WETENSCHAP TECH NOLOGIE en INNOVATIE WETENSCHAP TECH NOLOGIE en INNOVATIE
–1 2005Speurgids
VERVLIET Ministerie van
AplysiaCalifornica JeruzalemenIMEC.elektronischechip:hetresultaatvaneensamenwerkingtussendeHebreeuwseUniversiteitvan),diesignalen(actiepotentialen)uitwisselenmethetactievedeelvaneen
CopyrightIMEC Colofon–3
(elektronicametdieuitdebiologie.SprekendvoorbeeldzijndezezenuwcellenvaneenzeeslakZenuwcellenopchip:nanotechnologischonderzoekverenigtsteedsvakerdeexpertiseuitdeFotocover:NeuronsOnChipD/2005/3241/002KoninklijkMuseumvoorSchoneKunsten–Antwerpen(KMSKA)VlaamsInteruniversitairInstituutvoorBiotechnologie(VIB)VlaamseInstellingvoorTechnologischOnderzoek(Vito)InteruniversitairMicro-ElektronicaCentrum(IMEC)InstituutvoorBosbouwenWildbeheer(IBW)Foto’swerdenterbeschikkinggestelddoor:Samenstelling,redactie/eindredactie:Dr.GretaVervlietwebsite:awi.vlaanderen.beE-mail:greta.vervliet@wim.vlaanderen.beFax:(02)5536007Tel:(02)55357951000BrusselBoudewijnlaan30AdministratieWetenschapenInnovatieDepartementWetenschap,InnovatieenMediaMinisterievandeVlaamseGemeenschapDr.GretaVervlietdentot:VoorinlichtingenoverdeSpeurgidsofvoorhetverkrijgenvaneenexemplaarkuntuzichwen-Ondernemen,Wetenschap,InnovatieenBuitenlandseHandel.vanmevrouwFientjeMoerman,Vice-minister-presidentenVlaamsministervanEconomie,DeSpeurgidsWetenschap,TechnologieenInnovatieiseenjaarlijksepublicatie,opinitiatief
COLOFON Colofon
WOORDVOORAF Woordvooraf heidsdomeinenoverspant.meerO&O-middelennodig,maarditvergteengeïntegreerdbeleiddatbijnaallebevoegdVlaanderenin2010koploperisindeEuropesekenniseconomie.Hiervoorzijnnietalleenuitbouwenenditpotentieelmaximaalaanwendenomdeinnovatiekrachtteversterken,zodatDegrootsteprioriteitvoordevolgendevijfjaarisdanookhetVlaamskennispotentieelverderzwakvoorhetaandeelvandewetenschappelijkeentechnisch/technologischerichtingen.taalscoortVlaanderenprimaquadeelnameaanhethogeronderwijs,maarstaathetdaarwelterwijlKMO’sopvallendafwezigzijninditlandschap.Metbetrekkingtotzijnmenselijkkapizijnevenwelsterkgeconcentreerdbijeenbeperktaantalgrotemultinationaleondernemingen,stijgendetrendenbehoortVlaanderentotdemeerperformanteEuropeseregio’s.Octrooienpublicatieoutputalsinternationalezichtbaarheid.OphetvlakvanoctrooieniserduidelijkeendeVlaamseuniversiteitenenonderzoeksinstellingentotdeEuropesetopbehoren,zowelquaNochtansdoetonzeonderzoekswereldhetzeergoed.Bibliometrischeanalysestonenaandatverwonderlijk,geziendeeconomischecrisisvandevoorbijejaren.tevindenbijdemeesteEuropeselandenenzelfsdeUSAkenteennegatievetrend...DitisnietstootbaareenreëledalingaanvandeO&O-uitgavenbijdebedrijven.Eenzelfdedalingisterugtehalen.Deresultatenvanderecenteenquêtevoordejaren2002en2003tonenechteronomDitsluitaanbijdeEU-doelstellingomtegen2010de3%-normvoordeO&O-inspanningenschapeninnovatietot2010jaarlijksmet60miljoeneurotelatenstijgen.lingen,waarbijdeoverheidhetconcreetengagementaangingomdemiddelenvoorweten-hetVlaamsebedrijfsleven,deVlaamseuniversiteitenendegroteVlaamseOnderzoeksinstel-vatiepactdatin2003werdafgeslotentussendeVlaamseoverheid,devertegenwoordigersvanbelangrijkstehefboomombanentecreëren.DebudgetstijginggeeftuitvoeringaanhetInno-onderzoekskredieten.DeVlaamseregeringbeschouwtwetenschapeninnovatiedanookalsDebegrotingvoorWetenschapenInnovatiestijgtin2005met71miljoeneuro–voor98%derbeeldvanhetgeplandebeleid.meneenbeleidgestaltekangeven.Uitgebreidetoelichtendetekstenschetsendanookeenhel-deanderebeleidsdomeinenschraagt.Kredietenvormenuiteraardslechtshetmiddelwaarmeelijkewetenschaps-entechnologischinnovatiebeleidookhetsectoralewetenschapsbeleiddatmiljoeneuro,waarvan897,566mln.euroonderzoekskredieten.Hetomvatnaastheteigen-globale‘HorizontaleBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleid’2005bedraagt1.486,495tendiedeVlaamseoverheidin2005voorzietvoorwetenschap,technologieeninnovatie.HetDeSpeurgids–ondertussenreedsdetiendeeditie!–geefteenvolledigoverzichtvandekredie Woordvooraf–5
Woordvooraf–6
Economie,Ondernemen,Wetenschap,InnovatieenBuitenlandseHandelVice-minister-presidentenVlaamsministervanFientjeMoermandoorvoerenvandeadministratievevereenvoudiging.innovatievriendelijkeomgevingtecreëren.Nietindelaatsteplaatsdoorhetonverminderdgeven,nietalleendoorhetbeschikbaarstellenvanvoldoendemiddelenmaarookdooreenVlaanderenconcurrentieeltehoudenmethetbuitenland,dienenwedenodigestimulansenteonzewelvaartenzijneenstuwendekrachtachteronzeeconomie.OmdatzotehoudenenWetenschapentechnologischeinnovatiespeleneenbelangrijkerolinonsleven.Zebepalenden.In2005ishiervoor75miljoeneurobeschikbaar.technologischebedrijvendieaaneentweede-rondefinancieringtoezijn,zullengesteundwordatparticipatiesneemtininnoverendebedrijven.Spin-offsvanuniversiteiten,maarookhoogstellenvanrisicokapitaal.Daaromhebikhetinitiatiefgenomentotdeoprichtingvaneenfondsmakeniséénvanmijnkerntaken.EenbelangrijkelementhierinishetvoldoendebeschikbaarInnovatiehangtnauwsamenmetondernemerschap.OndernemeninVlaanderenaantrekkelijkinnovatiebijzowelgroteondernemingenalsKMO’s.sluitenddeeconomischevalorisatievanwetenschappelijkonderzoekenhetaansporenvankeurvooreenbepaaldetechnologie)enmetbehoudvaneerlijkeconcurrentie.Endaarbijaantechnologischeevolutiesenhetverderinvestereninkennisintensieveactiviteiten(zondervoorKrachtlijnenvanmijngeïntegreerdbeleidzijnhetstimulerenvaneconomischevalorisatievanbottom-upalstop-downactiviteiten.verdelingoverdediverseonderzoekstypesendeverschillendeactoren–engeldtzowelvoorgischevisie,enmoeteenkwaliteitsvolleinzetvanmiddeleninhoudenmeteenevenwichtigeDitgeïntegreerdenoverlegdVlaamsInnovatiebeleidsplandientteontstaanvanuiteenstrate
Hoofdstuk I.3Het Vlaams wetenschaps-, technologie- en innovatiebeleid Bevoegdheidsverdeling binnen de Vlaamse regering23
Hoofdstuk III.1Algemeen wetenschapsbeleid47
Hoofdstuk III.4Strategisch en beleidsgericht onderzoek79
Inhoud–7
Hoofdstuk II.1Omschrijving en doelstelling35
Deel IIHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleidenbestedingsanalyse33
Hoofdstuk I.1Definities15 Hoofdstuk I.2BevoegdheidsverdelingopVlaams,federaaleninternationaalni-veau19
Hoofdstuk III.5Het sectorale wetenschapsbeleid103 Departement Coördinatie103 Departement Algemene Zaken en Financiën109 Departement Onderwijs113 Departement Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur127
INHOUD Inhoud Woord vooraf 5 Ten geleide 9
Hoofdstuk II.2Opmaak van het Horizontaal Begrotingsprogramma Wetenschapsbeleid en de Bestedingsanalyse Wetenschapsbeleid37
Hoofdstuk I.4Administratieve structuren van het Vlaams wetenschapsbeleid27
Deel IHet Vlaams wetenschaps-, technologie- en innovatiebeleid13
Deel IIIHorizontaal Begrotingsprogramma Wetenschapsbeleid 200539
Hoofdstuk III.2Wetenschappelijk onderzoek op initiatief van de vorser55 Hoofdstuk III.3Wetenschappelijk onderzoek met economische finaliteit59
Interdepartementaal215DepartementDepartementlegenhedenDepartementEconomie,Werkgelegenheid,BinnenlandseAangeenLandbouw153LeefmilieuenInfrastructuur173WIM-Media209 Hoofdstuk III.6Het“eigenlijkewetenschapsbeleid”:nieuwebeleidsmiddelenennieuwebeleidsaccenten.Evolutievandemiddelenvanaf1995217 Hoofdstuk III.7AnalysevandeHorizontaleBegrotingsprogramma’sWetenschapsbeleid1993-2005223 Hoofdstuk III.8DeberekeningvandeO&O-inspanningenals%BBP-Vlaandereneninternationalevergelijking241 Deel IVBestedingvandefinanciëlemiddelenvoorwetenschap,technologieeninnovatie247 Hoofdstuk IV.1Bestedingsanalyse van het wetenschapsbudget 1997- 2003249 Hoofdstuk IV.2Thematische bestedingsanalyse Energieonderzoek275 Bijlagen 295 Bijlage1Overzicht HBPWB’s 2002-2005297 Bijlage2Lijst van afkortingen313 Bijlage3Vlaams wetenschapsbeleid: adressen, e-mailadressen en Bijlage4Trefwoordenregister321websites317 Inhoud–8
TENGELEIDE Tengeleide leidnogeensextraopeenrij,metookdeevolutievandezekredietenoverdeperiode1995-2005.HoofdstukIII.6zetdenieuwemiddeleneninitiatieven2005voorheteigenlijkewetenschapsbederzoekalsandereinitiatieven.schillendebeleidsdomeinenschragenmetwetenschappelijkeondersteuning,zoweldooronsterkematehetglobalewetenschapsbeleid,doordebredeschakeringaaninitiatievendieverbevoegdheidvanandereministersvandeVlaamseregering.DitsectoralebeleidverrijktinHoofdstukIII.5biedteenuitvoerigoverzichtvanhet“sectoralewetenschapsbeleid”onderdeeconomischbeleidondersteund.TenslottewordenookbepaaldeprojectenophetraakvlakvantechnologischeinnovatieenhetrieerdedomeinvanhetindustrieelonderzoekterondersteuningvandeVlaamseindustrie.groteVlaamseonderzoeksinstellingenIMEC,VitoenVIB.Verderiserookhetbredeengevagischbasisonderzoek–ookgrotendeelsuitgevoerdaandeuniversiteitenmaarookindedriekelijkebasisvooralleverderemaatschappelijkenindustrieelgerichtonderzoek),hetstratesterkingvanhetfundamenteel,grensverleggendonderzoekaandeuniversiteiten(alsnoodzavormthetbudgetvooreencoherentbeleidinzakewetenschapeninnovatie.Ditomvatdeverbijkomendefinancieringsmechanismen,zoalstoegelichtinhoofdstukIII.4.Datallessamenteitenenhogescholen.DezebeideorganisatieafdelingenwordennogaangevuldmetenkelemeinWetenschapenInnovatieenorganisatieafdeling33voordefinancieringvandeuniversiwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleid:organisatieafdeling71voorhetbeleidsdotraditiegetrouwhet“eigenlijkewetenschapsbeleid”isgaannoemen.Ditisde“core”vanhetDehoofdstukkenIII.1,III.2,III.3enIII.4gevendekredietenenbeleidslijnenvoorwatmenlogieeninnovatie,enwaarvoorwordenzespecifiekgebruikt?teksten:hoeveelmiddelensteltdeVlaamseoverheidterbeschikkingvoorwetenschap,techno-grammaWetenschapsbeleid2005komtaanbodinDeelIII,metdekredietenentoelichtendeVlaamswetenschaps-entechnologischinnovatiebeleid.HetHorizontaalBegrotingspro-trouwdismetallegehanteerdedefinitiesenbegrippen,naastdealgemeneuitlegoverhetZoalsaltijdbevatdeSpeurgidsdeinleidendetoelichtingen(DeelIenII)voorwienietzover-enondertussenbestrijktdeopgebouwdetijdsreeksreedsdeperiode1993-2005.verstrekkeninformatieoverhetbeleiddatmetdezebredewaaiervankredietenwordtgevoerdzodatVlaanderentegemoetkomtaanzijninternationaleverplichtingen.Toelichtendetekstenlijkis.Degegevenswordenookjaarlijksovergemaaktaanhetfederaleeninternationaleniveau,normeringen(FRASCATI-ManualenNABS-codes),zodatinternationalevergelijkingmoge-gischinnovatiebeleid.Bijdeopmaakgebruiktmendeinternationaalgangbaredefinitiesenschapbeleid”geefteenoverzichtvandekredietenvoorhetglobalewetenschaps-entechnoloDeSpeurgids2005enhetdaarinopgenomen“HorizontaalBegrotingsprogrammaWeten Tengeleide–9
AdministratieWetenschapenInnovatieadjunct-eersteopdrachthouderDr.GretaVervliet
tenschaps-entechnologischinnovatiebeleid.naarhetinternationaleniveau,omalduseenkrachtigevisibiliteittegevenaanhetVlaamsweaanvragenvoordeSpeurgidsgeregistreerd.DeEngelstaligeversiewordtookruimverspreidschapsbeleid.Ennietinhetminstookaandegeïnteresseerdeburger:erwordeninderdaadveelbundelenenterbeschikkingtestellenvanhetbeleidenvanalleactoreninhetVlaamsweten-steunendebijdragenvanzovelenwashetmogelijkomtelkenjareopnieuwalleinformatieteinstellingenenonderzoeksinstellingen,evenalsdebevoegdekabinetten.DoordenietaflatendekomenvandezeSpeurgids:vanuitdebevoegdeadministraties,VOI’s,wetenschappelijketedankendie–somsaldiejarenlang–doorzijnofhaarbijdragemeewerkteaanhettotstandTotslotmaakikvanhet“tienjarigjubileum”vandeSpeurgidsgebruikomiedereenvanharteVlaamseadministratievebegrotingweerspiegelt.voorlopignogdehuidigetoestandbeschrijft,zoalsdiezichtrouwensookindeopbouwvandepende,deuitvoeringwordtvoor2006inhetvooruitzichtgesteld.VandaardatdezeSpeurgidsDeherstructureringvandeadministratieinhetkadervanBeterBestuurlijkBeleidisnoglo-teringnaarinternationaleinstanties(IEA).belangrijkalsinformatienaarhetVlaamsebeleidtoe,maarookvoordeinternationalerappor-mingoptemakenvandezespecifiekeonderzoeksbudgettenvandeVlaamseOverheid.Ditis1999t.e.m.2003indeVlaamsebegrotingwerdeningeschreven.Hetwasdebedoelingeenra-gieonderzoek’behandeld.DitgeeftdeinhoudelijkeinvullingvandekredietendieindeperiodeAlsthematischebestedingsanalysevoordeSpeurgids2005wordtinhoofdstukIV.2het‘enervolledigvoordedoeleindenwaarvoorzebedoeldwaren.blijftdusnietbijplanningalleen:demiddelenwerdeneffectiefgebruikt–enbovendienbijnalijkvoorpraktisch100%werdbesteedéninglobovolgensdeaangegevenbeleidslijnen.HetgegroepeerdinhetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleid,ookdaadwerkecatievan2003.Dezeanalysestonenaandathetjaarlijksgeplandewetenschapsbudget,zoalsevolutiesnogmaalsopgenomen,maarvoordedetailsdientmenterugtegrijpennaardepublieerderindetailgepubliceerdindeSpeurgids2003.Hierwordendegroteoverzichtlijnenen1997totenmet2003.Debestedingsanalysesvoor1997,1998,1999en2000werdenreedsHoofdstukIV.1analyseertdebestedingsanalysesvanhetglobalewetenschapsbudgetvandiengeplaatstininternationaalperspectief.daarbijuitgedruktalspercentagevanhetBrutoBinnenlandsProduct-Vlaanderen–enbovenHoofdstukIII.8behandeltdeO&O-intensiteitinVlaanderen.DeO&O-kredietenwordenervan.schillendesectorenenactorenvanhetVlaamswetenschapsbeleid,samenmetdeevolutieHoofdstukIII.7geeftviaanalyseseenduidelijkoverzichtvandebudgetverdelingoverdever
Tengeleide–10
Tengeleide–11
• MahieuenVeerleCostermans(Wonen)BinnenlandsBestuur,Stedenbeleid,WonenenInburgering:KristofSampers,Marc
• WVC wigDeumens(KoninklijkeAcademievoorGeneeskunde);VanPraet(ToerismeVlaanderen),AnneVanWalleghem,KurtCooreman(AAD);HerVerlinden(Gezondheidszorg),JosVanRillaer,SofieTaghon,KarinGalle(Cultuur),JanmeerschenHerwinDeKind(Gezondheidszorg–teambeleidsondersteuning),SimonneventieveenSocialeGezondheidszorg),RiaVandenreyt,JosVersaen,Dr.DirkWilde:JanCasaert(GezinenMaatschappelijkWelzijn),DirkDewolf,PatrickGhelen(Pre
• Emancipatieambtenaar:SanEyckmans,FatimaTigra
• LIN Goossens(Mobiliteitscel,Secretariaat-generaal),SonjaVanBlaere,JorisBouve(AAD);mentenenlandschappen),PaulCattrysse,PeterKeppens(WegenenVerkeer),WilfriedLouisDeBisschop(WaterwegenenZeewezen),JorisScheers,NathalieVernimme(Monuhel(AROHM-RuimtelijkePlanning),RonaldVanPaassen(AROHM-Woonbeleid),:PhilippeVanHaver(AMINAL),MarnixDeVrieze(Landbeheer),SofieHouvenag
• Werk,OnderwijsenVorming:DirkVanDamme(Onderwijs),DirkMalfait(Werk)
• OpenbareWerken,Energie,LeefmilieuenNatuur:LievenTop
• DanielleRaspoetEconomie,Ondernemen,Wetenschap,InnovatieenBuitenlandseHandel:MicheleOleo,
• Cultuur,Jeugd,SportenBrussel:CarlaBrion,DirkVerbist
Leiding,coördinatieeneindverantwoordelijkheid:
• AZF dam,JeanDekempeneer(Begrotingsopmaaken-Controle,ABAFIM);eelManagement,ABAFIM),TomVanLaere(Budgettering,ABAFIM),EddyVanSteen-:JoséeLemaître,KarinaVandeVelde(APS),MarcDeKort,StefanLagast(Financi-
Administratiefmedewerker:HildeRodenRechtstreeksmedewerker:KoenWaeyaert
• Welzijn,VolksgezondheidenGezin:DirkBroos
• Bestuurszaken,BuitenlandsBeleid,MediaenToerisme:PatrickGeirnaert
•
• WIM,MediaenVRT:CarolineDePauw;
ContactpersonenopdekabinettenvanVlaamsministervan:
MEDEWERKERS
EWBL Dekeye,NicoleDeBoeck(AAD);DirkVanGijseghem(Landbouw),LucVanBellegemenJeanDelescluze(VLAM),Jan(Lokaleenregionalebesturen),LindaBoudry,PaulVanHerpe(SIF),KoenWellemans,:JohanTroch(Werkgelegenheid),JanVereecke(ANRE),JeroenDejonckheere
• WIM,AWI:SabineBorrey(wetenschapspopularisering);GeertVanGrootel(IWETO)
• COO MouligneauenJosVanCleynenbreugel(BuitenlandsBeleid);mans(Kanselarij),MarthaFranken,SabineVandegaer(GelijkeKansenbeleid),Brigitte:ArmandDeTroyer,RudyVeirman(CommunicatieenOntvangst),TineMortel-
• BergheInstitutioneleHervormingen,Landbouw,ZeevisserijenPlattelandsbeleid:JeroenVanden
GretaVervliet
• CorDierckx(Mobiliteit)Mobiliteit,SocialeEconomieenGelijkeKansen:MiekeVercaeren(SocialeEconomie), 2005werdengeleverddoor:BijdragenvoorDeelIII,hoofdstukkenIII.1totenmetIII.5,vandeSpeurgidsWTIMedewerkersuithetMinisterievandeVlaamseGemeenschap:
• Scheys,GeertruiDeRuytter(Beleidscoördinatie);zoek),AnnVanDriessche,IsabelleErauw(BegrotingenGegevensbeheer),MichelineOND:NoëlVercruysse,WimClaeskens(HogerOnderwijsenWetenschappelijkOnder
• FinanciënenBegrotingenRuimtelijkeOrdening:LucJansegers(FinanciënenBegroting)
• FWO-Vlaanderen:BennoHinnekint • IWT-Vlaanderen:PaulZeeuwts • IMEC:GilbertDeclerck,KoenSnoeckx • VIB:JoBury,LieveOngena • Vito:DirkFransaer • IN:EckhartKuijken • IBW:JosVanSlycken • VIOE(vroegereIAP–BRON):DirkCallebaut • CBGS:ThérèseJacobs,GretaSienap • CLE:DirkVanLierde,RogerDeBecker • CLO:HerwigKeymeulen,ErikVanBockstaele • KMSKA:PaulHuvenne,HerwigTodts • AQUAFIN:ChrisThoeye • OVAM:LucVanacker • VMM:FrankVanSevencoten,LineVancraeynest • VLM:RolandDePaepe,SofieDucheyne • VFSIPH:RudiKennes • KMDA:RudyVanEysendeyk • STV:PaulBerckmans • viWTA:RobbyBerloznik,PeterGraller BijdragenvoorDeelIV.2vandeSpeurgidsWTI2005werdengeleverddoor: • IWT:LeoVanDeLoock • IMEC:GilbertDeclerck,KoenSnoeckx • Vito:DirkFransaer • AMINAL:PhilippeVanHaver • BOF:terbeschikkingstellenvandeIWETOdatabank:GeertVanGrootel • FWO-Vlaanderen:BennoHinnekint Tengeleide–12
Meting van concentraties aan atmosferische verontreiniging boven het bos met behulp van een passieve sampler. (Foto IBW)
DEELI HET VLAAMS TECHNOLOGIE-WETENSCHAPS-,ENINNOVATIEBELEID 13 HETVLAAMSWETENSCHAPS-,TECHNOLOGIE-ENINNOVATIEBELEID
ingenieurs”(CanberraManual,OESO,Parijs,1995,p.67).Hetbetreftdusdefinancieringderebijscholingenhetgeorganiseerd,continuonderwijstenbehoevevanwetenschappersenuniversitairhogeronderwijs,hetuniversitaironderwijs,hetpost-universitaironderwijsenverOnderwijsenVorming(O&V):“Alleactiviteiteninhetkadervanhetgespecialiseerdniet-baartemaken(toepassingsgerichtonderzoek)enzetoetepassen(ontwikkeling).dietotdoelheeftwetenschappelijkekennisteontwikkelen(fundamenteelonderzoek),toepaspen”(Frascati-Manual,OESO,2002,p.30).Hetism.a.w.elkewetenschappelijkeactiviteitmaatschappij,tevergrotenendezekennistegebruikenomnieuwetoepassingenteontwerzaamhedenmethetdoelhetkennisbestand,metinbegripvankennisvanmens,cultuurenOnderzoekenOntwikkeling(O&O):“OpstelselmatigewijzeuitvoerenvancreatievewerkUNESCO,1978(Canberra-Manual–OESO,Parijs,1995,p.67)omvat:cerningtheInternationalStandardisationofStatisticsonScienceandTechnology”–,zoalsgedefinieerdinde“Recommendationcon
wingstimulereninindustrieenmaatschappij.ligtnuechterookopinnovatie,waarmeemenhetgeheelaanactiviteitenbedoeltdievernieu-ditsoortbeleid,datrechtstreeksverbondenismettechnologischeontwikkeling.Deklemtoontermwetenschapsbeleid.Laterwerddenoodzaakaangevoeldaaneenaparteomschrijvingvanspronkelijkwerdhettechnologiebeleidimmersopgevatalseendeelsector,vervatindebredecontext,evolueerdenookdedefinities,conformaandewijzigendeomstandigheden.Oor-kelingentoenamen,evenalsdeinteresseenparticipatiedoordeoverhedenininternationaleNaarmatehetmaatschappelijkbelangendecomplexiteitvankennisentechnologischeontwik-aandeinternationaleafspraken.nities.Immers,ominternationalevergelijkingmogelijktemaken,dientmenzichtehoudeninnovatiebeleidjuistinhoudt.Daartoedoenweberoepopdeinternationaalgehanteerdedefi-Dithoofdstukgeefteengefundeerdoverzichtvanwathetwetenschaps-entechnologisch
HoofdstukI.1–15
INTERNATIONALE DEFINITIES DetermWETENSCHAPPELIJKEACTIVITEITEN–O&O–O&V–W&T “wetenschappelijkeactiviteiten”
Hoofdstuk I.1 Definities HoofdstukI.1 WETENSCHAPSBELEID–TECHNOLOGIEBELEID–INNOVATIEBELEID
innovatie wordtindeOslo-Manual(tweedeeditie,OESO/Eurostat1997,p.31) “Technologicalproductandprocess(TPP)innovations
HetbegripINNOVATIEalsO&O.producten,dienstenofprocessentotstandtebrengen,moetmendezeactiviteitenbeschouwenIndiendevoornaamstedoelstellingerinbestaatomtechnologischnieuweofsterkverbeterdegevalvantwijfelishetbelangrijkhethoofddoelvandedesbetreffendeactiviteitenteevalueren.O&O;defasendiedaaropvolgen(design,testproductie,commercialisering...)nietmeer.Inpraktischetoepassingmeteventueleprototypes(ontwikkeling)wordtwelnogbeschouwdalsHetbegripO&Omoetzeerenggeïnterpreteerdworden:deuitwerkingvaneenideetoteenbeterdeprocessen,systemenofdienstenintevoeren”.derzoekofpraktischeervaringopgedanekennis,dietotdoelhebbennieuweofaanzienlijkver-experimenteleontwikkeling:“systematischewerkzaamhedenopbasisvanbestaande,dooron-doelstelling”;krijgen,indeeersteplaatsgerichtopeenspecifiekpraktischdoelofeenspecifiekepraktischetoegepastonderzoek:“oorspronkelijkonderzoekdatverrichtwordtomnieuwekennistever-eenspecifiekgebruikophetoogtehebben”;lenenwaarneembarefeitentengrondslagliggen,zonderdaarbijeenspecifieketoepassingofplaatstotdoelhebbenomnieuwekennistevergarenoverdefundamentendieaanverschijnsefundamenteelonderzoek:“experimenteleoftheoretischewerkzaamhedendieindeeersteOESO,2002,p.30):
andprocesses.ATPPinnovationhasbeengicallynewproductsandprocessesandsignificanttechnologicalimprovementsinproductscompriseimplementedtechnolo implemented vationsinvolveaseriesofscientific,technological,organisational,financialandcommercialket(productinnovation)orusedwithinaproductionprocess(processinnovation).TPPinnoifithasbeenintroducedonthemar activities.” Technologischeproduct-enprocesinnovatie(TPP-innovatie)invertalingluidtalsvolgt: gebracht(productinnovatie)ofalshetwordtgebruiktineenproductieproces(procesinnovaproductenenprocessen.EenTPP-innovatieisgeïmplementeerdalshetopdemarktwerdnologischnieuweproductenenprocessenensignificantetechnologischverbeteringenvanTechnologischeproduct-enprocesinnovatie(TPP-innovatie)omvatgeïmplementeerdetech HoofdstukI.1–16
BinnenO&Oisereenverdereindelingvolgenshetexternefenomenenzijnhierinbegrepenwerkzaamhedenvanadministratieveentiteitenronddeanalyse,evaluatieenmonitoringvanmelenvangegevensoversociaal-economischefenomenen).Beleidsgerelateerdestudiesendebibliothekenofinformatiecentra)engegevensverzamelingvanalgemeenbelang(o.a.verzascheroutineanalyses),wetenschappelijkeentechnologischeinformatieverstrekking(bijv.doorgaatomelkevormvandienstverlening,zoalshetuitvoerenvanroutinemetingen(zoalsmediwetenschappelijkeentechnischekennis”(Canberra-Manual,OESO,Parijs,1995,p.68).Dittotonderzoekenontwikkeling,diebijdragentothetgenereren,verspreidenentoepassenvanWetenschappelijkeenTechnologischeDienstverlening(W&T):“activiteitenmetbetrekkinguniversiteiten,datwordtaangewendvooruniversitaironderwijs.vandewetenschappelijkeopleiding,bijvoorbeeldhetdeelvandewerkingsuitkeringenaande
gedefinieerdalsvolgt:
typevanonderzoek (Frascati-Manual,
indezeSpeurgids,enwelinDeelIII.satievaneenaantaltaskforcemeetings.EenoverzichtvandegebruiktecodesvindtuverderopEurostatwilhierin2005opnieuwwerkvanmaken.Deaanzetwordtgegevenmetdeorgani-insommigeonderzoeksdomeinen,zijndeNABS-codesaaneenvolgendeherzieningtoe.werdvoorheteerstin1969samengesteldenin1975en1992herzien.Doordesnelleevolutieanalyseenvergelijkingvanwetenschapsbegrotingenen-programma’s”.DezenomenclatuurdusuitsluitendtoegepastopdeO&O-kredieten.NABSstaatvoor“NomenclatuurvoordeDeNABS-codesduidenhettoepassingsdomeinaanvanhetuitgevoerdeonderzoekenwordenNABS-CODESmenaanevidentemaatschappelijkebehoeften.beschouwdalsbelangrijkefactorenbijhetcreërenvanwerkgelegenheidenomtegemoettekovancommerciëleenmanagementcapaciteiten,evenalssocialeinnovatie,wordeneveneensessentieel),vooreenefficiënteregelinginzakeintellectueleeigendomsrechtene.d.Innovatiederwijsenvorming,voorhetfinanciëlekader(debeschikbaarheidvanrisicodragendkapitaalislegaleaspectendieeraanverbondenzijn.Eenessentiëlerolisdaarbijookweggelegdvooroneeneerstevereiste),maarookhetglobaleinnovatiesysteem–metdesociale,economischeenInnovatiewordtopgevatinruimezin:nietalleenwetenschappelijkonderzoekisbelangrijk(envandetechnologietransfervanuniversiteitenenonderzoeksinstellingennaardeindustrietoe.malevalorisatievanonderzoeksresultaten.DitgebeurtbijvoorbeelddoorhetondersteunenVoordeoverheidishiereenbelangrijkerolweggelegd,ondermeeralsstimulatorvandemaxiferisdusuitermatebelangrijkvoordeKMO’s.relevantbeschouwdvoorhetcreërenvanwelvaart.Dediffusievankennisentechnologietransproductontwikkeling,productieprocessenenmarketing-strategieënwordenalsminstensevenvindingen.Ooklaagtechnologischeinnovatieisbelangrijk:demeergeleidelijkeinnovatiesbijInnovatiestaatvoorheteconomischenmaatschappelijksuccesvolexploiterenvandenieuwefinanciëleencommerciëleactiviteitenmetzichmee.tie)EenTPP-innovatiebrengteenreekswetenschappelijke,technologische,organisatorische,
HoofdstukI.1–17
Hoofdstuk I.2 Bevoegdheidsverdeling op Vlaams, federaal en internationaal niveau HoofdstukI.2 EeneerstebeleidsniveauisVlaanderen.SindshetVLAAMSNIVEAU Sint-Michielsakkoord
gendebevoegdhedenovergeheveldnaarhetVlaamsGewest:van2001(B.S.03.08.2001),werdendevol•debevoegdheidvoorhetlandbouwbeleidenvoorhetlandbouwproductiebeheer;•debevoegdheidvooronderzoekenontwikkelingindelandbouw;
HoofdstukI.2–19
Inuitvoeringvande“ten.breidbeschreven,bedraagt1.486,495miljoeneuro,waarvan897,566mln.onderzoekskrediezontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleid2005enindeverderehoofdstukkenuitgeHetglobalebeleidskredietvandeVlaamseGemeenschap,zoalsgeïdentificeerdinhetHoriFWO-Vlaanderenwordtgesteund.ding,zoalsditonderandereviadespecialisatiebeurzenIWT-VlaanderenendemandatenderzoeksinstellingendoordeVlaamseoverheid.EenbelangrijkaspectinditallesisdeopleiVIOE,KMSKA,CLOenCLE.BovendienwordtnogsteuntoegekendaaneenhelereeksonIMEC,VITOenVIB,alsookindeVlaamsewetenschappelijkeinstellingenCBGS,IN,IBW,onderzoek,uitgevoerdindeuniversiteiten,hogescholendeVlaamseonderzoeksinstellingenomkaderendemaatregelenwordtondersteund.DaartussensitueertzichhetstrategischbasisdermeerwordtgefinancierdviahetIWT-Vlaanderen,maardatookviatechnologietransferengrotepoolmetdestimuleringvanhetindustrieelenmaatschappelijkonderzoek,zoalsditonsiteiten,hetBijzonderOnderzoeksfondsenhetFWO-Vlaanderen.Daarnaastisereentweedeteiten,metalsbelangrijkstefinancieringsmechanismendewerkingsuitkeringenvandeuniverAlsgrotebevoegdheidsdomeinengeldenvooreersthetonderwijsenonderzoekindeuniversienmaatschappelijkevalorisatievandeonderzoeksresultaten.maatschappelijkefinaliteit,hettoepassingsgerichtonderzoekenuiteindelijkookdeindustriëledamenteel,grensverleggendonderzoek,hetstrategischbasisonderzoekmetindustriëleofDitbeleidomvatdushethelescalavantypeswetenschappelijkonderzoek,metnamehetfun-maaktdeeluitvanditglobalebeleid,evenalswetenschapsvoorlichtingen-communicatie.zoek.Hetstimulerenvandeinternationalewetenschappelijkeenindustriëlesamenwerkingderzoekentenslottedemaximalevalorisatievanderesultatenvanhetwetenschappelijkonder-onzekennisbasis,deontwikkelingvanindustrieelenmaatschappelijktoepassingsgerichton-leidingvanonderzoekersenhetstimulerenvanfundamenteelonderzoekterverrijkingvanbredegammavanhetwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleid.Ditbeleidomvatdeop-dragen.DitbetekentdatdeVlaamseGemeenschapdevolledigebevoegdheidheeftoverhetmairebevoegdheidinzakewetenschapsbeleidaandeGemeenschappenenGewestenoverge-van1993isdepri-
Lambermontwetten”
• In2003werddedefederaliseringvanLandbouwexpliciettotuitvoeringgebracht,metdeinaantalwetenschappelijkeinstellingen.Bijdeoverhevelinghorendushetbetoelaagdwetenschappelijklandbouwonderzoekeneendebevoegdheidvoordenormeringvandecontroleopdeeconomischekwaliteitvangrondstoffen,plantenenplantaardigeproducten,dierenendierlijkeproducten,voorzoverdiegeenbetrekkinghebbenopdevolksgezondheid.schrijvingindeVlaamseadministratievebegrotingvandekredietenvoorhetlandbouwkundigonderzoekénvoordetweewetenschappelijkinstellingen(CLO)en(CLE).FEDERAALNIVEAUEentweedebeleidsniveauisdefederaleoverheid.Dezebeheertnoghetwetenschappelijkonderzoekinwelbepaaldemateriesdieonderzijnbevoegdheidressorteren,evenalsexplicietgeformuleerdebevoegdhedenendebijhorendebudgetten.Zoheeftdefederaleoverheidhetruimtevaartbeleidonderhaarbeheer,evenalsdevoogdijoverdefederalewetenschappelijkeencultureleinstellingen,metinbegripvanhunonderzoeksactiviteitenenhunopenbaredienstverlening.Defederaleoverheidkanooknieuweinitiatievenenonderzoeksprogramma’sopstarten,mitsakkoordvandeGemeenschappenenGewestenofopadviesvandeFederaleRaadvoorhetWetenschapsbeleid.Bovendientreedtdefederaleover-heidsamenmetdeGemeenschappenenGewestenopalshetgaatomBelgischemedewerkingaanactiviteitenvaninternationaleonderzoeksorganen.DesamenwerkingtussendeGemeenschappenenGewestenenhetfederaleniveauopvlakvanhetwetenschapsbeleidwordtgeregeldviaeenaantalsamenwerkingsakkoorden.Debelangrijkstedaarvanzijn:Samenwerkingsakkoord(B.S.1februari1991)metbetrekkingtotdeinrichtingvandeCom-missies“InternationaleSamenwerking(CIS)”en“FederaleSamenwerking(CFS)”vandeInterministeriëleConferentievoorWetenschapsbeleid”,d.d.1februari1991.DitakkoordregeltondermeerhetoverlegoverinternationaleaangelegenhedendiedeStaat,deGemeenschappenenGewestenaanbelangen;hetvoorbereidenvangemeenschappelijkestandpuntenvooraangelegenhedendiegeheelofgedeeltelijkbetrekkinghebbenopmateriesonderdebevoegdheidvanéénofmeerGemeenschappenofGewesten–metvetorechtvanBuitenlandsezaken.DeCFSomvatgespecialiseerdeorganen,waaronderdeCFS/STATvooroverleginzakeinventarisenstatistieken.Samenwerkingsakkoord(B.S.17juni1995)houdendeuitvoeringvanart.6bis,§2,punt6,vandebijzonderewetvan8augustus1980tothervormingderinstellingen,ingevoegddoordewetvan8augustus1988engewijzigdbijdewetvan16juli1993.Ditregeltspecifiekdesamenwerkinginzakedatabankenenstatistieken,metname“hetbijhoudenvaneenpermanenteinventarisvanhetwetenschappelijkpotentieelvanhetlandvolgensregelsvastgesteldineensamenwerkingsakkoord”,endeinzamelingenverwerkingvanstatistiekendieBelgiëaandeE.U.endeOESOdienttoeteleveren.Ditsamenwerkingsakkoordregeltdushetverzamelen,publicerenendoorgevenvanstatistiekeninzakewetenschapentechnologie,gerichtnaarhetinternationaleniveau.Dedatavergaringendeverwerkingervangebeurtophetgeëigendeniveau.DitbetekentophetVlaamsniveauvoorgegevensoverVlaamseoverheidskredietenvoorwetenschapsbeleid–endekredietenvoorO&Oalsonderdeelhiervan.Deverwerktegegevenswordendoorgegevennaarhetfederaleniveau,waardeintegratiegebeurtvanalleoverheidskredietenvoorBelgiëinzijngeheel,waarnadedatawordendoorgegevennaarhetinternationaleniveau(E.U.enOESO). HoofdstukI.2–20
totdebesluitvormingenhetbeheerinzakeonderzoekenontwikkeling.aandeMinisterraad.ViadezekanalenkanookVlaanderenophetniveauvandeE.UbijdragenschapsambtenarenvandeLidstaten.CRESTbrengtadviesuitaandeEuropeseCommissieenhoogsteEuropeesadviesorgaanvoorwetenschapentechnologie,samengestelduitweten-deaanwezigheidindeCREST(ComitévoorWetenschappelijkenTechnischOnderzoek),hetvandeonderzoeksprogramma’suitwerkenendiezorgdragenvoorhetbeheerervan.ErisookDeVlaamseGemeenschapheeftzittingindeE.U.-programmacomitésdiedeprioritairelijnenhetvijfdeKPisditruim278,8mlnEUR.VanhetbudgetvoorhetvierdeKPis273,4mln.EURnaarVlaanderenteruggevloeid,voorkentditeenbijkomendefinancieringvooruniversiteiten,onderzoeksinstellingenenbedrijven.belangrijkecomplementairemogelijkheidtotonderzoeksfinanciering.VoorVlaanderenbeteDeonderzoeksprogramma’s,gestructureerdinhet“Kaderprogramma”(KP),betekeneneenenontwikkelingbinnendeGemeenschapendeLidstaten.ringvanopleidingenmobiliteitinEuropa.Verderstreeftmennaarcoördinatievanonderzoekzoeksprogramma’s,deverspreidingendeexploitatievandeonderzoeksresultaten,destimulegeacht.”Omditallesteverwezenlijken,zijnerinitiatieveninzakedestimuleringvanonderteitentebevorderendieuithoofdevananderehoofdstukkenvanditVerdragnodigwordenkelingvanhaarinternationaleconcurrentiepositietebevorderen,alsmededeonderzoeksactivitechnologischegrondslagenvandeindustrievandeGemeenschapteversterkenendeontwikFvanhetverdragvanMaastrichtstelt:“DeE.U.heeftalsdoelstellingdewetenschappelijkeenEenderdeniveauwaarophetwetenschapsbeleidvormkrijgt,isdeEuropeseUnie.Artikel130EUROPEESNIVEAU
HoofdstukI.2–21
Het wetenschaps- en technologisch innovatiebeleid
– Bevoegdheidsverdeling binnen de Vlaamse regering HoofdstukI.3
tenenhogescholenendedaarbijaansluitendebevoegdheden.ministervanWerk,OnderwijsenVormingblijftbevoegdvoordefinancieringvanuniversitei-landseHandel,enisaldusingebedineenbredere,coherentebeleidsbevoegdheid.DeVlaamseonderéénVlaamsministervanEconomie,Ondernemen,Wetenschap,InnovatieenBuiten-Hetwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleidressorteertindehuidigeVlaamseregeringWETENSCHAPS-ENTECHNOLOGISCHINNOVATIEBELEID
HoofdstukI.3–23
Hoofdstuk I.3
Het“eigenlijkewetenschapsbeleid”
spanningengeleverddoordeprivatesector.Gecombineerdmeteengezondconcurrentiebetussenkomstvandeoverheidopditvlak,maartevensopeenaanzienlijkeverhogingvandeinlopendecenniumophetvlakvanonderzoekenontwikkelingwijzennietalleenopdeintenseremie.DecijfersbetreffendedefinanciëleinspanningendiewerdengeleverdgedurendehetafgecompetitiviteitvandeVlaamseondernemingenineenzichsteedsmeerglobaliserendeeconopakeneenstrategischevisienodig.Innovatieisvancruciaalbelangvoordeversterkingvandeciaal.OmvanVlaandereneenperformantekennisregiotemakenisdanookeenintegraleaanstromenenwaarhoogstaandonderzoekopinternationaalniveauwordtverricht,ishierbijcrumeeverbonden.Deaanwezigheidvankennisinstellingenwaarvoldoendehoogopgeleidenuitkelingkunnenkomen.WelvaartenwelzijnvandeVlaamsebevolkingzijnhieronlosmakelijkgenhunonderzoekscentravestigenenwaarnieuwehoogtechnologischebedrijventotontwikDegroteuitdagingvoordetoekomstisvanVlaandereneenregiotemakenwaaronderneminopdevolgendefilosofie.gekozenvoorcontinuïteit.Welwerdeneenaantalnieuwekrachtlijnengeformuleerd,gesteunddooreenvrijgrotecontinuïteit.Ookdein2004nieuwaantredendeVlaamseRegeringheeftDedoelstellingenvanhetVlaamswetenschaps-entechnologiebeleidwordengekenmerktordinatieHogerOnderwijs).tingsprogramma’s33.1(Hogescholenonderwijs),33.2(Universitaironderwijs)en33.3(CoDeorganisatieafdeling33(Hogeronderwijsenwetenschappelijkonderzoek)omvatdebegrodenin2005,nieuweinitiatievenwerdentoegevoegd.vanaf2003en2004zijnernogenkeleaanvullendekredieten,sommigedaarvanblijvenbehou-71.4–strategischenbeleidsgerichtonderzoek71.3–wetenschappelijkonderzoekmeteconomischefinaliteit71.2–wetenschappelijkonderzoekopinitiatiefvandevorser71.1–algemeenwetenschapsbeleidWetenschapenInnovatie)issinds2001ingedeeldinvolgendevierbegrotingsprogramma’s:33samen,metnogenkeleaanvullendekredieten.Deorganisatieafdeling71(Administratieomvattraditiegetrouwdeorganisatieafdelingen71en
Vlaams
vloedenalsafremmen.Vooraldevraagzijdevanhetinnovatiepotentieelondervindteenbedimensie,enz.).Hetbeleidindeoverigebeleidsdomeinenkaninnovatiezowelpositiefbeïn-risicofinanciering;fiscaalbeleid;industriëlepolitiek,export,investeringen;sociale,ethischeonderwijs;overheidsinvesteringenen-uitgaven;beschermingvanknow-how;incubatieendepartement(reguleringen,standaarden,vergunningen;kenniswerkers,permanentevorming,heelwatmeerbeleidsdomeinenbeïnvloeddandoorhetinnovatiebeleidals“verticaal”beleids-tiesvankennis,enbeperktzichniettottechnologischekennis.InnovatiewordtimmersdoorInnovatieisveelruimerdantechnologischeinnovatie.Innovatieomvatallenieuwecombina-meninhetregeerakkoord,luidenalsvolgt.DekrachtlijnenvoorhetVlaamswetenschaps-entechnologischinnovatiebeleid,zoalsopgenovanbeleiddanookverderzetten.wekennisalsophettoepassenervanindeprivatesector.DeVlaamseRegeringzaldezelijnniumheeftgevoerd,dusduidelijkeenhefboomeffectgehadenditzowelopdecreatievannieuleidheefthetwetenschaps-eninnovatiebeleiddatdeVlaamseRegeringhetvoorbijedecen•HetInnovatiepactzalcorrectwordenuitgevoerd.Denodigemiddelenvoorwetenschapeninnovatiewordengeïnvesteerdomde3%-normtehalen.•Innovatiewordtverankerdalseenhorizontaalbeleid,datdoorwerktinallebeleidsdomeinenenmaximaalstreeftnaarsynergieën.•Deregeringgaatvooreenduidelijkestrategischevisieenvoorderealisatievaneengeïntegreerdenoverlegdinnovatiebeleiddoorhetorganiserenvaneendoelmatighorizontaalwetenschapsbeleid.Debeleidsinstrumentendienodigzijnvoorhetinnovatiesysteemalsgeheelzullenversterktworden.Alleaspectenvandeinnovatieketenzullengegroepeerdwordenineentransparantenduidelijkprojectdattotstandkomtinnauwoverlegmetallebetrokkenactoren.Ditprojectzalalledimensiesvandeinnovatieketendekken.•Destijgingvandefinanciëlemiddelenzalgelijkmatiggespreidwordenoverenerzijdsdeondersteuningvanhetonderzoekindebedrijvenenanderzijdsdeondersteuningvanhetfundamenteelentoegepastonderzoekaandeuniversiteitenenhogescholenbinnendeassocia-tiesresp.deonderzoeksinstellingen.•InuitvoeringvanhetInnovatiepactwordendebijkomendeO&O-middelenevenwichtigverdeeldtussengrensverleggendonderzoek,strategischbasisonderzoekentechnologischeinnovatie.langrijkeimpactvandeoverigebeleidsdomeinen.Zodienterinhetbijzonderovergewaakttewordendatoverheidsreglementeringenindiversebeleidsdomeinencongruentzijnmetdeondersteuningdoorhetinnovatiebeleid.Ditvergtoverlegtussendebetrokkenbeleidsdomeinen.Innovatiegaatbovendiennietalleenovereconomischevalorisatie,maarheefttevenseenruimemaatschappelijkerelevantie(o.m.arbeidsorganisatie,toepassingenindewelzijnssector,onderkenningenoplossenvanmaatschappelijkeproblemen,...).Specifiekhebbenzekerookdehumanewetenschappenhierinhunroltespelen.Degedrags-encultuurwetenschappenliggenimmersaandebasisvaneenbeterinzichtinhetmenselijkfunctionerenencommuniceren,enbovendienleverenzeookeenbelangrijkebijdragetotdeontwikkelingvaneen(zelf-)kritischeblikopverleden,hedenéntoekomstvandetechnologie.Technologischeinnovatiebetekentwerkelijkevooruitgang,maaropvoorwaardedatzeingebedwordtineengrondigereflectieoverhaarweerslagoponsmenszijn.HetinnovatiebeleidzaldanookopdebeleidsagendaterechtkomenvandevolledigeVlaamseregering.HetVlaamsinnovatiebeleidzalnaoverlegtussendeoverheid,dekennisinstellingenendesocio-economischeactorendoordepolitiekeverantwoordelijkenvastgelegdwordenineenVlaamsInnovatiebeleidsplan.DitgeïntegreerdenoverlegdVlaamsInnovatiebeleidsplandientteontstaanvanuiteenstrategischevisie,enmoeteenkwaliteitsvolleinzetvanmiddeleninhoudenmeteenevenwichtigeverdelingervanoverdediversetypesvanonderzoek,overdeverschillendeactorenenoverzowelbottom-upalstop-downactiviteiten.
HoofdstukI.3–24
HoofdstukI.3–25
gids.HetsectoraalwetenschapsbeleidkomtuitgebreidaanbodinhoofdstukIII.5vandezeSpeurcifiekbevoegdheidsdomeinbetreft.basisallocatieswaaropkredietenvoorwetenschapsbeleidzijningeschreven,voorwathunspebondenzijn.DerhalvezijnalleministersvandeVlaamseregeringbevoegdvoorwelbepaaldesteunendonderzoek),evenalsdeanderewetenschappelijkeactiviteitendieernauwmeeverdatkennisaanbrengtvoorhetspecifiekebeleidsdomein(metinbegripvanhetbeleidsonderbeleid”.Datlaatsteisverantwoordelijkvoordeinitiatieveninzakewetenschappelijkonderzoekmethet“eigenlijkewetenschapsbeleid”enwordtgeschraagddooreen“sectoraalwetenschapsteiten.Hetbeleidinzakemilieu,economie,volksgezondheidenz.isdanookvolledigverwevenHetisduidelijkdathetbetrokkenbeleidingrijptopalleaspectenvanonzeomgevingenactiviSECTORAALWETENSCHAPSBELEIDnisatieafdeling33–hogeronderwijsenwetenschappelijkonderzoek)vandezeSpeurgids.gischenbeleidsgerichtonderzoek),alsookinHoofdstukIII.5,departementOnderwijs(orgavandevorser),III.3(wetenschappelijkonderzoekmeteconomischefinaliteit)enIII.4(stratestukkenIII.1(algemeenwetenschapsbeleid),III.2(wetenschappelijkonderzoekopinitiatiefHetwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleidwordtuitgebreidbeschrevenindehoofd
• vaninstrumentenvankwaliteitsmetingen-evaluatie;monitoringvanhetwetenschaps-entechnologiebeleidendeeffectenervanendeuitbouw
Hoofdstuk I.4
Deadministraties,verantwoordelijkvoorhetsectoralewetenschapsbeleid: diehunbeleidondersteunenengestaltegeven.betreft),zijndeverschillendeadministratiesbevoegdvoordewetenschapspolitiekeinitiatievendepartementenAZF,COO,OND,WVC,EWBL,LINenWIM(voorwathetMediabeleidbinnende
DebelangrijkstekerntakenvandeAWIzijn:hetBestuurlijkBeleidvan12december1990.VlaamseGemeenschap.DedienstwerdopgerichtbijhetinvoegetredenvanhetdecreetopondergebrachtinhetdepartementWetenschap,InnovatieenMediavanhetMinisterievandelandseHandelbijdevoorbereidingenimplementatievanhetbeleid.DeadministratieissteuntdeVlaamseministervanEconomie,Ondernemen,Wetenschap,InnovatieenBuiten-:deAdministratieWetenschapenInnovatie.DeAWIonder-•devoorbereiding,implementatieenondersteuningvanhetbeleid,beleidsevaluatie;•dehorizontalecoördinatievanhetwetenschaps-entechnologiebeleid,interninhetMinis-terievandeVlaamseGemeenschapenmetderelevanteOpenbareInstellingenendeVlaamseInstellingenvanOpenbaarNut;•hetverdedigenvandestandpuntenvandeVlaamseregeringenVlaamseGemeenschapinfederaleeninternationaleoverlegorganen,hetbekendmakenvanonderzoeksactiesopdezeniveausenhetstimulerenenondersteunenvanVlaamsewetenschappersinhundeelname.•
DeinstellingenFWO-VlaanderenenIWT-Vlaanderen:
Innovatie.Hetiseenintermediairorganismedatdefinanciëlemiddelenverdeeltonderdeunitentoeenwerktbinnenderichtlijnen,verstrektdoordeVlaamseMinistervanWetenschapenFWO-Vlaanderen:voerthetbeleiduitinzakehetfundamenteelonderzoeknaardeuniversiteivolgensvastgelegdeselectiecriteriaenevaluatie-enbeslissingsprocedures.organismedatdefinanciëlemiddelenverdeeltnaardebedrijvenenonderzoeksinstellingen,devoogdijminister,deVlaamseministervanWetenschapenJustitie.HetiseenintermediairIWT-Vlaanderen:voerthetbeleiduitnaardeindustrietoeenwerktbinnenderichtlijnenvan
HoofdstukI.4
Administratieve structuren van het wetenschapsbeleid
HoofdstukI.4–27
hetbeheervanhetwetenschapsbeleid.Dezebestaatuit:Hierwordteenbondigbeeldgeschetstvandeopbouwvandeadministratievestructuurvoor
Vlaams
hetcoördinerenenuitvoerenvanactiesinzakewetenschapsinformatie;
Eencentraleadministratie
• federaleenhetinternationaleniveau.hetopvolgenvandewetenschappelijkeentechnologischeevolutieophetVlaamse,het
zoekenvalorisatievandeonderzoeksresultatenophetdomeinvandebiotechnologie.HetVlaamsInteruniversitairinstituutvoordeBiotechnologie(VIB):stimulerenvanonderennieuwematerialen.dienstverleningindrieonderzoeksdomeinen:niet-nucleaireenergie,leefmilieu,grondstoffenVlaamseInstellingvoorTechnologischOnderzoek(Vito):onderzoekenontwikkelingendeschakelingeninhetbijzonder.verleningopvlakvandemicro-elektronicainhetalgemeenendetechnologievangeïntegreerHetInteruniversitairMicro-ElektronicaCentrum(IMEC):onderzoeksactiviteitenendienst
HoofdstukI.4–28
proceduresvoorevaluatie-enbesluitvorming.versiteitenenonderzoeksinstellingen.Ookditgebeurtvolgensvastgelegdeselectiecriteriaen
Dedrieonderzoeksinstellingen:
Dezevenwetenschappelijkeinstellingen:
CentrumvoorLandbouwkundigOnderzoek(CLO)KoninklijkMuseumvoorSchoneKunsten–Antwerpen(KMSKA)VlaamsInstituutvoorhetOnroerendCultureelErfgoedInstituutvoorNatuurbehoudInstituutvoorBosbouwenWildbeheerCentrumvoorBevolkings-enGezinsstudiën(CBGS)•bestudeertenonderzoektdebevolkings-engezinsvraagstukkenomactiemiddelenteont-wikkelenvooreendemografischbeleidenhetgezinsbeleid;•geeftadviesinzakebevolkings-engezinsbeleid;•publiceertderesultatenvanzijnonderzoek.•verrichtwetenschappelijkestudiesenonderzoekinverbandmetdebossen,hetwildbeheerendezoetwatervisserij;•verspreidtdeverworvenkennisenervaringbijdebevoegdeinstanties.•verrichtwetenschappelijkestudiesenonderzoekinverbandmethetnatuurbehoud;•verrichttoegepastecologischenecohydrologischonderzoek;•verzameltdocumentatie,steltkenniseninzichteninzakenatuurbehoudterbeschikkingvandebevoegdeoverheden;•verstrekt,inopdrachtvandebevoegdeminister,wetenschappelijkeinformatieenverleentadviesaanopenbaredienstenenrechtspersonen.•beheertenbeschermthetarcheologischpatrimoniuminVlaanderen;•verrichterwetenschappelijkonderzoekover.•verwerft,conserveert,restaureertenexposeerteigenkunstbezit;•verrichtwetenschappelijkonderzoek;•publiceertfondscatalogienjaarboeken;•organiseerttentoonstellingeninhetKMSKzelfeninhetbuitenland;•organiseerteducatieveactiviteiten:vormingvaneducatieveassistenten,cursussenvoorvolwassenen,lessenvoorleerkrachtenenscholen,rondleidingen,voordrachtenenjeugdateliers,publicaties;•organiseertdocumentaireactiviteiten:vakbibliotheek,archiefencollectieregister.•conceptualisereneninitiërenvanmultidisciplinairwetenschappelijkonderzoekinfunctievanbeleidsnodenenterondersteuningvandedoelgroep(ontwikkelingvanduurzameland
• vertalenvandeverworveninzichtenterbeleidsvoorbereiding,-ondersteuningen-evaluatie;
• hetzelfverzorgenvandelangetermijnmonitoringvoorbepaaldeaspecten;
• verrichtenen/ofcoördinerenvanwetenschappelijkbeleidsondersteunendonderzoek;
• IndeopeenvolgendeSpeurgidsenbestedingsanalysesopgenomenmetuitgebreidebeschrijinzakedegeneeskundigewetenschappen,medischeopleidingenditopraktijkvorming.DeKoninklijkeAcademievoorGeneeskundeformuleertadviezenaandeVlaamseregeringenschonekunsten.adviezenenvoorstellenaandeVlaamseregeringophetgebiedvandewetenschappen,letterenDeKoninklijkeVlaamseAcademievanBelgiëvoorWetenschappenenKunstenformuleertverzoekofopeigeninitiatief.entechnologiebeleidaandeVlaamseregeringenhetVlaamseParlement.DeraaddoetditopDeVlaamseRaadvoorWetenschapsbeleidformuleertaanbevelingenoverhetwetenschaps-Deadviesorganen:CentrumvoorLandbouweconomie(CLE)deverstoringsketens.hetopmakenvanrapporteninverbandmetdevaststellingvandetoestandendeanalysevan•staatinvoordeeconomischewaarnemingindelandbouwsector:ditomvathetopstellenenverspreidenvanstatistiekenaangaandedelandbouwsector,enditzowelopmacro-economischniveau(prijzen,inkomen,balansen)alsopmicro-economischniveau(opbedrijfsniveaugebaseerdopboekhoudkundigeresultaten).Dezestatistiekenbeantwoordenaannationale,gewestelijkeeninternationalebehoeften;•heefteentaakalsonderzoeksorganisme,deonderzoeksactiviteitenzijnvoornamelijkgerichtopdeverschillendesectorenindelandbouwenopdesocio-economischeaspectenvandelandbouwsector;•uitvoerenvaneenaantaldienstactiviteiten,hetbetreftdiverseactiviteitenwaarbijdenadrukligtophetaanleverenvandenodigeindicatiesenonderzoeksrapportenaandeverantwoor-delijkenvoorhetvoerenvandelandbouwpolitiek.vingvandeactiviteitenvanIWT-VlaanderenenFWO-Vlaanderen(1996,1999,2001en2003),deonderzoeksinstellingenIMECenVito(in1997,enin2002nogmaalsIMEC,VitoénVIB)endevijfwetenschappelijkeinstellingen(1998).DewetenschappelijkeinstellingenINenIBW,deonderzoeksinstellingenIMECenVito,evenalsdefinancierendeinstellingenFWO-enIWT-Vlaanderen,werdentrouwensindeSpeurgids2000specifiekbelichtnaarhunmilieurelevanteactiviteiteninhetkadervandethematischebestedingsanalyseMilieuonderzoek.BijgaandefiguurgeefteenoverzichtvandebevoegdheidsverdelingvandeledenvandeVlaamseregeringvoorhetwetenschapsbeleidenzijnactoren,deverschillendedepartementenenadministraties,VlaamseOpenbareInstellingen,onderzoeks-enwetenschappelijkeinstellingen.DewerkzaamhedeninzakedeherstructureringvandeVlaamseadministratiewordtverdergezetdoordenieuwaantredenderegering.Opvrijdag15oktober2004hechttedeVlaamseRegeringhaargoedkeuringaandeoprichting,samenstellingenwerkingvaneenministerieel
• beherenvaneendocumentatiecentrum;opbouwenvankennisenverspreidenervanbijmiddelvanpublicaties,voordrachten,het
HoofdstukI.4–29
voedingsproductenzijndaarvoorprioriteiten);bouwproductiesystemenendebewakingvandekwaliteitenveiligheidvanlandbouw-en
• technieken,conceptenendocumentatie;verlenenvanwetenschappelijkediensteno.a.dooradvisering,hetaanreikenvanproducten,
HoofdstukI.4–30
eenVlaamsministerie,bestaandeuiteendepartementendesgevallendeenofmeerinternverElkbeleidsdomeinkrijgteenzelfdebasisstructuurmet:22augustus2003)schetsthetkadervoordeVlaamseoverheid-nieuwe-stijl.HetkaderdecreetBestuurlijkBeleidvan18juli2003(publicatieinhetBelgischStaatsbladopapparaat.gefusionneerdofandersgeordend–methetdoeltekomentoteenefficiëntVlaamsoverheids-stellingen,wetenschappelijkeinstellingenenVOI’szullenwordengereorganiseerd–eventueelenwerkingvanhetVlaamswetenschaps-eninnovatiebeleid.Deadministratie,onderzoeksin-DeherstructureringvandeadministratiezalingrijpendegevolgenhebbenvoordeorganisatievandeinvoeringvanBBB.deagentschappenaandezebeleidsdomeinenenhetonderzoekenvandebudgettaireimpactVoorelkbeleidsdomeinzalin2005verdergewerktworden,vooreerstaandetoewijzingvandelingindertienbeleidsdomeinengoed.HetministerieelcomitéBeterBestuurlijkBeleid(BBB)keurdeop3decemberdevolgendeinregelenvandebestuurlijkehervorming.vormthetforumwaarbinnenoverlegplaatsvindtoverdevoorstellenvandeuitvoeringsmaatdelijkvoordeinvoeringvandebestuurlijkehervorming.Hetcollegevanambtenaren-generaalvoeringvandehervormingvandeVlaamseoverheid.Hetministerieelcomitéisverantwoorcomitéenaandeoprichtingenwerkingvaneencollegevanambtenaren-generaalvoordein•Dienstenvandeminister-president•Bestuurszaken•Financiënenbegroting•Buitenlandsbeleid,buitenlandsehandel,internationalesamenwerkingentoerisme•Economie,wetenschapeninnovatie•OnderwijsenVorming•Welzijn,VolksgezondheidenGezin•Cultuur,Jeugd,SportenMedia•Werkensocialeeconomie•LandbouwenVisserij•Leefmilieu,natuurenenergie•Mobiliteitenopenbarewerken•Ruimtelijkeordening,woonbeleidenonroerenderfgoedzelfstandigdeagentschappen(IVA);eventueeleenofmeerinternverzelfstandigdeagentschappenmetrechtspersoonlijkheid(IVA-rp);eventueeleenofmeerexternverzelfstandigdeagentschappen(EVA);eenbeleidsraad.Hetdepartementisbelastmetbeleidsondersteunendetaken.Deverzelfstandigdeagentschappenzijnbelastmetbeleidsuitvoerendetaken.ViertypesagentschappenzijnvolgenshetkaderdecreetBestuurlijkBeleidmogelijk:internverzelfstandigdeagentschappen(IVA’s)zonderenmetrechtspersoonlijkheidenpubliek-ofprivaatrechtelijkvormgegevenexternverzelfstandigdeagentschappen(EVA’s).Internverzelfstandigdeagentschappenmetrechtspersoonlijkheid(IVA-rp)enexternverzelfstandigdeagentschappen(EVA’s)kunnennietwordenopgerichtzonderdetussenkomstvanhetVlaamsParlement.IVA’s-rpenpubliekrechtelijkvormgegevenEVA’swordenbijdecreetdoorhetVlaamsparlementopgericht.PrivaatrechtelijkvormgegevenEVA’swordendoordeVlaamseregeringopgericht,nadathetVlaamsParlementdaartoemeteendecreetdemachtigingheeftgegeven.
HoofdstukI.4–31
BESTEDINGSANALYSEWETENSCHAPSBELEIDBEGROTINGSPROGRAMMAHORIZONTAALEN
HORIZONTAALBEGROTINGSPROGRAMMAWETENSCHAPSBELEIDENBESTEDINGSANALYSE
DEELII
33
Vito brengt met behulp van hyperspectrale vliegtuigbeelden de vegetatie aan de Belgische kust in kaart. Deze kaarten, zoals hierboven het natuurgebied ‘De Westhoek’, stellen andere onderzoekers in staat de vegetatie meer gedetailleerd te bestude ren. (foto Vito)
Hoofdstuk II.1 Omschrijving – doelstelling HoofdstukII.1
venstekunnenverspreidennaarhetinternationaleforum.MenmoetechterookeendoorzichEengoedgestructureerdencorrectsamengesteldHBPWBisduscruciaalomcorrectegege–zieeveneenshoofdstukI.1enDeelIII–LijstvanNABS-codes).(Nomenclatuurvoordeanalyseenvergelijkingvanwetenschapsbegrotingenen-programma’saangegevenwelkedeverdelingisperonderzoeksdomein,geklasseerdvolgensdeNABS-codesplitstvandetweeandereactiviteiten.BinnendeO&O-kredietendientnogverdertewordenW&Tomvat.DegegevensvoorO&O,dieaandeOESOwordenovergemaakt,wordenafgeoverzichtvandekredietenvoorwetenschapsbeleidopgemaakt,datzowelO&O,O&Venenbedrijveninverschillendelandentekunnenvergelijken.VoorBelgiëwordteenfederaalDeOESOneemtdemiddelenvoorO&Oinstatistiekenop,omdeinspanningenvanoverheidhoofdstukI.1).volgtdeinternationaledefinitiesconformdeFRASCATI-Manual(voordezedefinitieszietenschappelijkeentechnologischedienstverlening(W&T).DeindelingO&O,O&VenW&Tderscheidenzijn:onderzoekenontwikkeling(O&O),onderwijsenvorming(O&V)enweaangeduidvandeverschillendewetenschappelijkeactiviteitendieindezesoortkredietenteonVoorverdereanalysevandezekredietenwordtvoorelkebasisallocatietevensdeproportiedannagegaanwordenwelkeevolutieshetVlaamsewetenschapsbeleidtekenen.zijnbinnenhetglobalewetenschapsbeleidendediversebeleidsdomeinen.Viatijdreeksenkandieten.DerhalvekanmenuithetjaarlijkseHBPWBafleidenwelkeopdatogenblikdeaccentenbasisallocatietoelichtingengegeven,samenmetdeinhoudelijkebeleidsinvullingvandekre-wetenschappelijkeactiviteiteninVlaanderentefinancieren.BijdecijfergegevenswordenperHetoverzichtvandekredietenperjaartoontdeinspanningenvandeVlaamseoverheidomgeeftdebestemmingaanvoordemiddelenenwieerbijdeuitvoeringbetrokkenis.OpenbareInstellingen(VOI’s)bestemdzijnvooractiviteitenrondwetenschapsbeleid.HetHetHBPWBgeeftzichtopdekredietendieindeverschillendedepartementenenVlaamsevoorwetenschapsbeleid,aangeduidmetdeletter“W”.stratieveuitgavenbegrotingwordendebasisallocaties,diegeheelofgedeeltelijkbestemdzijnlogieeninnovatieindebegrotingvooreenwelbepaaldjaarstaaningeschreven.Indeadmini-gettaireoverzichtvandebevoegdheden,actiesenprogramma’sdievoorwetenschap,techno-HetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleid(HBPWB)geefthetglobalebud-HORIZONTAALBEGROTINGSPROGRAMMAWETENSCHAPSBELEID
HoofdstukII.1–35
HoofdstukII.1–36
effecteninfunctievandevooropgezettedoelstellingen.Dedoelmatigheidsanalysemaaktdaarimmerseenanalysevandemiddelen,deactiviteiten,degeleverdeprestatiesenookdebereikteZovormtdebestedingsanalyseeenrechtstreekseaanzettotdedoelmatigheidsanalyse.DezeisDebedoelingvandeopmaakvaneendergelijkebestedingsanalyseisveelzijdig:deaardvandegefinancierdewetenschappelijkeactiviteit,enz.(O&O,O&V,W&T),naardebegunstigde(universiteiten,onderzoeksinstellingen,...),naarmeertewordenbevraagdnaardeaardvandegefinancierdewetenschappelijkeactiviteitvolgen,uitgevoerdopbasisallocatiesmetkredietenvoorwetenschapsbeleid.Erdientonderleiddoortelichten.DaartoedientmensystematischdevastleggingenenordonnanceringenteDebestedingsanalysemaakthetmogelijkdebestedingvandemiddelenvoorwetenschapsbeinzakewetenschapentechnologie.afgelopenjaren.ZokanmeneenevaluatiedoorvoerenvanhetdaadwerkelijkgevoerdebeleidDebestedingsanalysegeefteenoverzichtvandewerkelijkbestedemiddelengedurendedeBESTEDINGSANALYSEWETENSCHAPSBELEIDtrokkenenbijhetVlaamsewetenschapsbeleid.tigencoherentbegrotingsprogrammaopstellentenbehoevevandebeleidsmensenenallebe•inzichtindefinalebestedingvandemiddelen,voorzienindehorizontalebegrotingwetenschapsbeleid:hetisbelangrijktewetenhoeveelvandebegrotemiddelenuiteindelijkeffectiefwerdenbesteed–enwaaraan.Maarookwaaromsommigemiddelenniet(ofandersdanvoorzien)werdenaangewend–enwelkemechanismenhiereventueelspelen.Eencorrectinzichtindebestedingenisimmerséénvandeparametersomtoekomstigebehoeftentescreenen;•indirectkandeoverheidsinterventieindesectorvanhetwetenschapsbeleidwordengeana-lyseerd;•inzichtindeverdelingvandemiddelenoverdewetenschappelijkedisciplinesofonder-zoeksdomeinen;•inzichtindeverdelingervanoverdeverschillendecategorieënvanbeneficianten;•inzichtindeverdelingvolgenstypevanwetenschappelijkeactiviteit(O&O,O&VofW&T);•hettoetsenvandevisievandeoverheidm.b.t.hetwetenschapsbeleid,m.a.w.ofzedoordeinvesteringeninhetwetenschapsbeleideffectenopkortetermijndanwelresultatenoplan-geretermijnheeftbeoogd–enofdezedoelstellingenookwerdenbereikt;•mogelijkheidtotevaluatievanbetalings-encontroleprocedures.bijgebruikvanmaatstavenenindicatorenenmoeteenbeeldgevenvandezuinigheid,efficiëntieeneffectiviteitvanhetbeleid.Debestedingsanalysekanhiervooreengefundeerdebasisvormen.HetHBPWBendebestedingsanalysezijnderhalvetegebruikenalsinstrumentenvoordebijsturingvanhetwetenschapsbudgetenvoordeallocatievanmiddelenoverdeverschillendewetenschapsdomeinen,typesvanonderzoekeninstellingen.
3°hetHBPWBdientcoherentendoorzichtigtezijn,opbasisvanvolgendeprincipes:overzichtvandebeschikbarekredietenendebijhorendeinhoudelijkeinvulling.overheidrondwetenschap,technologieeninnovatiewensttevoeren.DitgebeurtdooreenHet“HorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleid”geefthetbeleidweerdatde2°HetHBPWBbevatalleendevastleggingskredietenenvastleggingsmachtigingen.DezegeinternationalenomenclatuurNABSgebruikt(definitiesziehoofdstukI.1).leidinternationaalgangbaredefinities(zoalsomschrevenindeFRASCATIManual)alsookdeDaaromwordenbijdeopmaakvanhetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbe-men,omdeinspanningenvanoverheidenbedrijvenopinternationaalvlaktevergelijken.DemiddelenvoorOnderzoekenOntwikkelingwordendoordeOESOinstatistiekenopgeno-1°Decijfergegevensmoetenvergelijkbaarzijnopfederaalvlakenopinternationaalniveau,BijdeopmaakvanhetHBPWBgeldenvolgendeprincipes:vandeterzakebevoegdeadministratiesenVlaamseOpenbareInstellingen.ookeenanalysequainhoudelijkeinvulling.Eengrootgedeeltevandegegevensisafkomstiggebeurtereensystematischegegevensinzamelingvande“wetenschaps”-basisallocaties,enerisVoordeopmaakvanhetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleid(HBPWB)HORIZONTAALBEGROTINGSPROGRAMMAWETENSCHAPSBELEIDwaaralledatawordenverzameldengepubliceerd(EuropeseUnieenOESO).vendebeleidsruimteaanvooreenbepaaldbeleidsdomein.Deordonnanceringskredietenwordendusnietopgenomen.•Allebasisallocatiesdienenduidelijkteverwijzennaardiewetenschappelijkeactiviteitendieermeegefinancierdworden.•Zedienendaarenbovenhunkaraktervan“Wetenschaps”-basisallocatieconstanttebehoudengedurendemeerderejaren.Zowordteenanalysemogelijkovereenlangeretijdspanne.•HetHBPWBmoeteenoverzichtbiedenoveralleverschillendefinancieringsvormen,actiesenprogramma’sdiesamenhetVlaamswetenschapsbeleiduitmaken.•Bijdeoverzichtstabellenmetdekredietenwetenschapsbeleid,dientmenperbasisallocatietoelichtendetekstenoptemakenoverdeinhoudvandeprojecteneninitiatievenwaarvoordefondsenwordenaangewend.•HetHBPWBmoetookvoorbelangrijkefondsen,wetenschappelijkeinstellingenenonderzoeksinstellingeneenoverzichtentoelichtingvandebelangrijkstebeleidslijnengeven.
Hoofdstuk II.2 Opmaak van het Horizontaal Begrotingsprogramma Wetenschapsbeleid en bestedingsanalyse HoofdstukII.2
HoofdstukII.2–37
lijkwordtuitgevoerd,endatdemiddelenvoorpraktisch100%wordenbesteed.derevaststellingwerdbevestigddathetgeplandeVlaamswetenschapsbudgetookdaadwerkevanhetglobalewetenschapsbudgetvoordejaren1997totenmet2003geanalyseerd.DeeerInhoofdstukIV.1vandezeSpeurgidswordendebestedingsanalysesviahetfinancieelsysteemschebestedingsanalyses,zoalsdiereedsindiverseeerdereSpeurgidsenwerdengepubliceerd.genanalysesenoverlegmetdebetrokkenadministraties.Ditwordtaangevuldmetthematidewetenschapsgegevens(O&O,O&V,W&T,NABS-code)wordeningevuldopbasisvaneiVoorlopigwordendebestedingenwetenschapsbeleidopgevolgdviahetfinancieelsysteem–financieelsysteem.seerdsysteemwerdterugopdeagendageplaatst,ondermeerbijdestructureringvanhetnieuwrele,geautomatiseerdemethodenodig.Deuitwerkingvaneengeïntegreerdengeautomati-methodemetbestedingsfichesbleekechternietvoorherhalingvatbaar.Eriseenmeerstructu-dedepartementen–eennormaalverschijnselindeloopvandebeleidsuitvoering.Degebruikteweliswaarmitsbepaalde(meestalkleine)verschuivingenvankredietenopdeW-BA’sbinneneenkomstwastussendegeplandeendeuiteindelijkuitgevoerdewetenschapsbegroting.Ditnagenoeg100%vanhetwetenschapsbudgetreëelwerdbesteedendaterduseengroteover-weldegelijknuttigisalsbeleidsondersteunendinstrument.ZokoneruitafgeleidwordendatUitderesultatenvandezeeersteoefeningbleekdatdebestedingsanalysewetenschapsbeleidW&T,plusdeNABS-code.ofwelO&O(enwelktypedaarvan–fundamenteel,toegepastofbeleidsgericht)ofO&Vresp.soort(personeel,werking,uitrusting,eventueleoverhead),hetvoorwerpvandebestedingen:omschrijvingvandebestemmingdervastgelegdekredieten,debegunstigde(n),dekostenschapsbeleid–viahetinvullenvaneenbestedingsfichepervastleggingsdossier,mettelkenseeninitiëleopvolgingviahetfinancieelsysteem,werddanlateraangevuldmetdegegevenswetenbasisallocatiessystematischopvolgen,zijhetdatdealdusbekomeninformatietebeperktis.Deenhetsaldovanhetvastleggingskrediet.Zokanmendeuitgavenopdewetenschapsbeleid-vandebestemmingvanhetkrediet,deordonnanceringendiededossieruitvoeringbegeleidenhetfinancieelsysteem:debegunstigde,hetvastgelegdekrediet,eensummiereomschrijving1997.IneeneerstebenaderingwerddezeanalyseuitgevoerddoorextractievangegevensuitEeneersteoefeningwerduitgevoerdvoordebestedingsanalysevanhetwetenschapsbudgetgaanvoordeuitvoeringvandebestedingsanalysewetenschapsbeleid.aanhetfinancieelsysteemkondenwordenuitgevoerd,beslistemenompragmatischtewerktetenbehoevevandebestedingsanalysewetenschapsbeleidnatuurlijkgeengrondigewijzigingenwerdditafgeslotenmetdeidentificatievaneenaantalmogelijkheden.Aangezienuitsluitendhetjaar1996eengrondigonderzoekopgezetnaareenhaalbaremethodologie.Eind1996leidbinnenhetMinisterievandeVlaamseGemeenschapmogelijktemaken,werdgedurendeOmdeuitvoeringvandebestedingsanalysevoordedepartementalekredietenwetenschapsbeBESTEDINGSANALYSEWETENSCHAPSBELEID
HoofdstukII.2–38
DeelIII 39 HORIZONTAALBEGROTINGSPROGRAMMAWETENSCHAPSBELEID2005
WETENSCHAPSBELEIDBEGROTINGSPROGRAMMAHORIZONTAAL2005
Onderzoekers van VIB gaan met een genetisch gewijzigde bacterie (Lactococcus lactis) de strijd aan tegen chronische darmziekten. De gewijzigde bacterie is in staat om therapeutische eiwitten (o.a. interleukine-10) in de darm aan te maken. De foto toont een doorsnede van een gezonde (1), een zieke (2) en een met IL-10 behandelde darm (3) in muizen. 1 en 3 hebben een intacte structuur (donker deel), in 2 is de structuur beschadigd.
Foto VIB
DEELIII
O&VofW&T.DesomdaarvanisuiteraardgelijkaanhetdeelvanhetBAdatgaatnaarwetenDezemultiplicatorengevenaanwelkeproportievanhetkredietresp.bestemdisvoorO&O,(kredieteninmiljoeneuro–mln.EUR).ElkbegrotingsprogrammavermeldtperBA:Elkhoofdstukgeefteerstdetoelichtendetekst,gevolgddoordetabelmetdebasisallocatiesvastleggingsmachtigingen.Hetzijnimmersdiekredietendiedebeleidsruimteaangeven.kredieten(vastleggingen)weer:niet-gesplitsteengesplitstekredieten,variabelekredietenentenschapsbeleidvoor2005,opbasisvandeprogramma’s.Daarbijgeeftmenalleendebeleids-DevijfeerstehoofdstukkenvanDeelIIIbiedeneenoverzichtvandebudgettenvoorhetwe-peldaanhunbestemming.vandeadministratievebegroting,metdekredietendieopdeBA’szijningeschrevenengekop-voort.Debegrotingsprogramma’ssommendeBA’sop,steedsalseengenummerdonderdeeldaarbinnendeprogramma’s42.1(Volksgezondheid),42.2(Medisch-sociaalbeleid)enzo-derressorteren.Zohoortorganisatieafdeling42bijdeadministratieGezondheidszorg,metment.De(begrotings)programma’szijninfeitedeverschillendebeleidsdomeinendiehieron-groteorganisatieafdelingen.Diekomenovereenmetdeadministratiesbinneneendeparte-meteenoverzichtvandebeleidsmiddelenvoordediversebegrotingsprogramma’sbinnendeHetHBPWBgroepeertalleBA’smetkredietenvoorwetenschap,technologieeninnovatie,organisatieafdeling(OA),begrotingsprogramma(progr.),basisallocatie(BA).leidvolgtdenormalehiërarchischeindelingvandeadministratievebegroting:departement,HetoverzichtvandekredietenvanhetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbe2005omvat:DitoverzichtvanhetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleid(HBPWB)voor•dekredietenopdebasisallocaties(BA’s)behorendtotde“eigenlijkebegrotingwetenschapsbeleid”,ondergebrachtindebegrotingsprogramma’svan:organisatieafdeling71(AdministratieWetenschapenInnovatie,departementWIM):71.1Algemeenwetenschapsbeleid;71.2Wetenschappelijkonderzoekopinitiatiefvandevorser;71.3Wetenschappelijkonderzoekmeteconomischefinaliteit;71.4Strategischenbeleidsgerichtonderzoek;+enkeleaanvullendekredietlijnen(zieverder);organisatieafdeling33(HogeronderwijsenWetenschappelijkonderzoek,departementOnderwijs):33.1(Hogescholenonderwijs),33.2(Universitaironderwijs)en33.3(CoördinatieHogerOnderwijsbeleid);dierechtstreeksressorterenonderdebevoegdheidvandeVlaamseministervanEconomie,Ondernemen,Wetenschap,InnovatieenBuitenlandseHandelofdeVlaamseministervanWerk,OnderwijsenVorming;•dekredietenvoorhet“sectoralewetenschapsbeleid”,voorzienopBA’sdieindebegrotingressorterenonderdeandereministersvandeVlaamseregering.•KR2005:hetvolledigekrediet,ingeschrevenopeenbepaaldeBA;•WB2005:hetbedragdatdaadwerkelijkbestemdisvoorwetenschapsbeleid.Derestgaatnaarniet-wetenschappelijkeactiviteiten;•O&O:hetbedragvandeBAdatin2005bestemdisvoorO&O(onderzoekenontwikkeling);•O&V:hetbedragvandeBAdatin2005bestemdisvoorO&V(onderwijsenvorming);•W&T:hetbedragvandeBAdatin2005bestemdisvoorW&T(wetenschappelijkeentechnologischedienstverlening);•MOO:demultiplicatorvoorO&O;•MOV:demultiplicatorvoorO&V;•MWT:demultiplicatorvoorW&T.schapsbeleid.TevenswordtdeNABS-codevermeldvoorhetO&OdeelvandeBA’s.Delijstdaarvanvolgtaanheteindevandezeinleiding.TelkensvolgenookdeglobalesommenvoordeBP’s71.1,71.2,71.3en71.4.Hetsectoralewetenschapsbeleidvermeldtdetotalenperdepartement. DeelIII–41
DeelIII–42
COFOG-code(CVanaf2004krijgendebasisallocatiesuitdebegrotingvandeVlaamseGemeenschapeenlassificationoftheFunctionsofGovernment)mee.Dezeclassificatievandeoverheidsfunctiesiseenfunctioneleclassificatie,bedachtenuitgewerktdoordeUNOendeOESO.COFOGsplitsthetwetenschappelijkonderzoekopinfundamenteelonderzoekentoegepastonderzoek.Fundamenteelonderzoekmoetvolledigwordengeklasseerdonderdecode01.40.0.Toegepastonderzoekdienttewordenbehandeldalseenspecifieke“klasse”voorhetactiviteitsgebiedwaarophetbetrekkingheeft.Decodeszijnteraadplegenopawi.vlaanderen.be/speurgids.HetVlaamsInstituutvoorWetenschappelijkenTechnologischAspectenonderzoek(viWTA),opgerichtdoorhetVlaamsParlementop17juli2000,wordtvanaf2005bijopgenomeninhetHBPWB–enretroactiefvoordejaren2003en2004.Detoelichtendetekstvolgtonmiddellijknadezeinleiding.HoofdstukIII.6geefteenbondigoverzichtvandenieuwebeleidsmiddelenenbeleidsaccentenvoorhet“eigenlijkewetenschapsbeleid”.Deevolutievandezemiddelenwordtgeschetstoverdeperiode1995-2005.HoofdstukIII.7hergroepeertdemiddelenvoorwetenschapentechnologie,volgensdegroteindelingenzoalsmendieookdevoorgaandejarenhanteerde,endiegebaseerdzijnopdebestemmingvandegelden:devrijemiddelenvoorhetniet-gericht,grensverleggendonderzoek,deglobalefondsenvoorhetindustrieelonderzoekenz.Ditgeeftdanookeenduidelijkbeeldvandebudgetverdelingoverdegroteactievelden,evenalsdeevolutieoverdeperiode1993-2005.HoofdstukIII.8behandeltdeO&O-intensiteitinVlaanderen,geplaatstininternationaalperspectief.DecijfersinhetHBPWB2005betreffendeinitiëlekredietenvandebegroting2005,opgeno-meninhet“DecreethoudendedeAlgemeneUitgavenbegrotingvandeVlaamseGemeen-schapvoorhetbegrotingsjaar2005,aangenomendoorhetVlaamsParlementop22december2004”.Indeloopvanhetjaarkunnennogwijzigingenvandekredietenvolgen,infunctievandebeleidsinitiatieven.ErkunnenbudgettaireaanpassingenzijnvoordebestaandeW-BA’soferwordennieuweBA’sgecreëerd.Aldezemutatiesfigurereninde“definitieve”aangepastewetenschapsbegroting.Hetzijndezecijfersdieuiteindelijkwordenovergemaaktaanhetfede-raleniveau,datzeopzijnbeurtdoorgeeftnaarhetinternationaleniveau(OESOenEuropeseUnie).Deredenwaaromhierdeinitiëlekredietenwordenvermeld,ligtvoordehand:geziendeSpeurgidsinformatiemoetbiedenaanallebetrokkenenbijhetVlaamswetenschapsbeleid,dientdepublicatiezovroegmogelijktegebeuren.MenkandusnietwachtenopdedoorhetVlaamsParlementgoedgekeurdeaangepastebegroting.Detabellenmetdeaangepastekredietenzijnopaanvraagteverkrijgen.Achteraaninbijlage1staatdetabelmetdeaangepaste,definitievebegrotingwetenschapsbeleidvoor2002,2003en2004.
1EXPLORATIELijstvanNABS-codes(metenkelegedetailleerdmettweecijfers)ENEXPLOITATIEVANHETAARDSE MILIEU 2INFRASTRUCTUUR EN RUIMTELIJKE ORDENING 2.0Algemeen 3MILIEUBEHEER2.1RuimtelijkeonderzoekordeningEN MILIEUZORG 3.0Algemeen 3.1Beschermingonderzoekvanatmosfeer en klimaat 3.2Bescherming van de buitenlucht 3.3Vast 3.4Beschermingafval van oppervlaktewater 3.5Bescherming van bodem- en grondwater 3.6Bestrijding van lawaai en trillingen 3.7Bescherming van soorten en habitats 3.8Bescherming tegen natuurrampen 3.9Bescherming tegen radioactieve straling 3.10Overig 13DEFENSIE12ONDERZOEK11NIET-TOEPASSINGSGERICHT10ONDERZOEKGEFINANCIERDUITALGEMENEUNIVERSITEITSFONDSEN9EXPLORATIE8.9Overig8.7Sociale8.6Politieke8.5Socialezekerheidsstelsel8.4Verbetering8.3Beheer8.2Culturele8.1Onderwijs,8.0Algemeen8MAATSCHAPPELIJKE7INDUSTRIËLE6.9Overig6.5Levensmiddelentechnologie6.5Bosbouw6.4Plantaardige6.3Diergeneeskunde6.2Visserij6.1Dierlijke6.0Algemeen6LANDBOUWPRODUCTIE5PRODUCTIE,4BESCHERMINGENBEVORDERINGVANDEMENSELIJKEGEZONDHEIDmilieuonderzoekDISTRIBUTIEENRATIONEELGEBRUIKVANENERGIEENTECHNOLOGIEonderzoekproductenenvisteeltproductenenhoutproductieonderzoekbetreffendelandbouwproductieen-technologiePRODUCTIEENTECHNOLOGIESTRUCTURENENRELATIESonderzoekopleiding,permanenteeducatieenomscholingactiviteitenvanbedrijveneninstellingenvandearbeidsomstandighedenstructuurvandesamenlevingverandering,socialeprocessenensocialeconflictenmaatschappelijkonderzoekENEXPLOITATIEVANDERUIMTEONDERZOEKINDECIVIELESECTOR DeelIII–43
Vlaams Parlement zoek.VlaamsInstituutvoorWetenschappelijkenTechnologischAspectenondereenhandboekvoorpublieksparticipatiegeschreven.zoeksprojectenuit,enwerdsamenmetdeKoningBoudewijnstichtingernance).DaarnaastvoerthetviWTAeenaantalondersteunendeonder"Hetmenselijkbreinterdiscussie")enovernieuwemedia(o.m.E-govtegenoverdeICTvandetoekomst),overlevenswetenschappen(o.m.plichtingenvanVlaanderen),overwelzijn(o.m.dehoudingvanouderenopgestartoverklimaatenenergie(metalsinspiratiebrondeKyoto-vergenetischgewijzigdvoedsel.Daarnawerdenonderzoeksprogramma'sIn2003organiseerdehetviWTAzijnparticipatievepilootprojectoverdejaren2003tot2005opgenomeninhetHBPWB.HeteerstevolledigewerkingsjaarvanhetviWTAwas2003.DaaromzijntuteninEuropaverenigt.TechnologyAssessmentNetwork),datgelijkaardigeparlementaireinstiven.HetviWTAislidvanhetEPTA-netwerk(EuropeanParliamentaryNetzoalswetenschapentechnologieisookTAeeninternationaalgegecipatief:hetbredepubliekrechtstreeksbijhetdebattebetrekken.gentebestuderen.Eenandere,meermoderneinvalshoekvanTAispartibevragingvanexpertszijnklassiekemethodesomdelangetermijngevol-DergelijkTAkanverschillendevormenaannemen.Studieopdrachtenenbeteronderbouwdbesluitvormingsproces."tothetverhogenvandekwaliteitvanhetmaatschappelijkdebatentoteensisvandezeactiviteiten.DoordezeactiviteitenwilhetviWTAbijdragendoelgroepenenhetverlenenvanadviesaanhetVlaamsParlementopba-tiefonderzoekoverdezeontwikkelingen,hetinformerenvanscheontwikkelingeninbinnen-enbuitenland,hetverrichtenvanprospec-schappelijkedebat,hetobserverenvanwetenschappelijkeentechnologi-sisvanstudieenanalyse,hetstructurerenenstimulerenvanhetmaat-wetenschappelijkeentechnologischeontwikkelingen.Ditgebeurtopba-hetVlaamsParlement.Zijonderzoektdemaatschappelijkeaspectenvantenonderzoekiseenonafhankelijkeenautonomeinstellingverbondenaan“HetVlaamsInstituutvoorWetenschappelijkenTechnologischAspecDeleidraadvoordewerkingvanhetviWTAishetmissionstatement:misch,cultureel,enecologischvlak.zichmeebrengen,enditopondermeerethisch,medisch,sociaal-econozoweldebeloftenalsdeuitdagingendiedergelijkeontwikkelingenmettechnologischevernieuwingeninkaartprobeerttebrengen.ZebehandeltdisciplinaireonderzoekspraktijkdiedemaatschappelijkeimplicatiesvanzoekofTechnologyAssessment(TA)iseenbetrekkelijknieuwe,multinologischAspectenonderzoek(viWTA).TechnologischaspectenonderdeoprichtingvanhetVlaamsInstituutvoorWetenschappelijkenTechIndeplenairezittingvan17juli2000ginghetVlaamsParlementovertot DeelIII–44
ker.HetbudgetvoorhetviWTAisgealloceerdopdeBA00.10101.werker,eencommunicatieverantwoordelijke,vieronderzoekerseneenonderzoeksmedewerHetviWTAteldeop1januari2005achtpersoneelsleden:dedirecteur,eensecretarieelmede DeelIII–45
HoofdstukIII.1–47
Hoofdstuk III.1 Algemeen wetenschapsbeleid HoofdstukIII.1
BA12.01Uitgavenm.b.t.conceptie,voorbereidingenuitvoeringvanwetenschappelijkeac5.Informatieoverwetenschappelijkeentechnologischeontwikkelingenvoorhetgrotepu4.Hetwetenschappelijkentechnologischpotentieelvandebevolkingverhogendoorlevens-3.Wetenschappelijkeonderbouwingvandegenomeninitiatieven;2.Eenevenwichtigebeleidsadvisering;1.Transparantebeleidsstructuren;Omditterealiseren,steltmendevolgendeoperationeledoelstellingenvoorop:2.Wetenschapsvoorlichting:hetmaatschappelijkdraagvlakvanhetwetenschaps-entechno-1.Beleidsvoorbereiding,uitvoeringenopvolgingvanhetwetenschaps-entechnologischHetbegrotingsprogrammaheeftvolgendestrategischedoelstellingen:Deuitgavenwerdenbegrootop15,102mln.EUR.pakket.ningervan,debekendmakingendeintegratieophetinternationaleforumvallenbinnenditVlaamsewetenschaps-entechnologischinnovatiebeleid.Ookdeinstrumententerondersteuomvatdevereisteactiviteitenvoordeglobaleconceptie,uitwerkingenevaluatievanhetHetprogramma71.1overkoepeltalleuitgavenvoorhet“Algemeenwetenschapsbeleid”.Ditinnovatiebeleidrationaliseren;logiebeleidversterken.langleren;bliek.tiesHetbudgetvandezeBAverhoogdetot0,620mln.EURvanwegeeenhogeraantalgeplandeacties,meerbepaalddedoorlichtingvandeSteunpuntenBeleidsgerichtonderzoek.Hetbudgetdiento.a.ookvoordeeersteoperationeledoelstelling:hetcreërenvantransparantebeleidsstructuren.In2005wordtvoortgegaanmetdeimplementatievandenieuweorganisatiestructuurvoorhetbeleidsdomeinEconomie,WetenschapenInnovatie.Detakenvanagentschappenenhetdepartementwordenverdervastgelegd,metookbeleidsafstemmingopdeoverigebeleidsdomeinen.BA12.03Populariseringvanwetenschap,techniekentechnologischeinnovatieBA33.01Subsidiesallerhandem.b.t.debekendmakingvanhetwetenschapsbeleidenhetwetenschappelijkonderzoekBA33.03SubsidieaandeStichtingFlandersTechnologyInternationalBA52.01InvesteringssubsidieaandeVlaamsevolkssterrenwachten+BA12.04betreffendedeorganisatievandeDagvandeTechnologieOpdezeBA’ssamenstaat9,059mln.EURingeschreven.BA12.04isnieuwsindsvorigjaar:toenwerddeafsplitsingdoorgevoerdvanhetstukbudgetvoordeorganisatievandeDagvan
Samenwerkingmetpartners meertransparanteengestructureerdewerking,neergelegdineenjaarlijkswerkplan.belangrijkstepartners.Hetafsluitenvaneenbeheersovereenkomsteind2003leiddetoteennershipsdieovermeerderejarenlopen.StichtingF.T.Iisindezecontextwellichteenvandeleidsdoelstellingenendeuitvoeringvanactiviteitenbinnenhetactieplan.Ditgebeurtviapartwanteactiviteiten.DeVlaamseoverheidondersteunthunbijdragenaanderealisatievandebeBinnenVlaanderenzijnheelwatactorenactiefrondwetenschapspopulariseringenaanver
HetTOS21-projectwordtgeleiddooreendagelijksbestuurwaarindeverantwoordelijkeaddeeindtermenwordengegarandeerd.Zokunnenzoweldeinhoudelijkeprojectinvullingendekwaliteitervanalsdeafstemmingopontwikkelderaamwerkenalstoetsingskaderzullendienenvoornieuweofbestaandeprojecten.eenbeterecoördinatieenafstemmingvanprojecten,betrokkenophetonderwijs,waarbijdeSpecifiekvoorhetwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleidzalTOS21bijdragentotSchool”.Doelstellingenzijno.m.:ookper1januari2005hetTOS21-projectvanstart,waarbijTOSstaatvoor“Techniekopnaar4VTE)enheroriënteerdemenhetproject.AlsopvolgervanTOBOenTOSOgingdanOmhieraantegemoettekomenvoorzagmenineersteinstantiebijkomendemankracht(van2efficiëntieeneffectiviteitvandeingezettemiddelenteverhogen.baarwas.Anderzijdsmoestdewerkingwordenopgetildnaarhetintermediaireniveau,omde(eventuele)onderliggendenetwerkenmetdebestaandepersoneelsbezettingnietlangerhoud-Indeloopvan2004werdechterduidelijkdatdewerkingvanbeidewerkgroepenenhunbouwvanexpertiseenhetopsporenvangoedepraktijkvoorbeelden.verdernogondersteunddooreennetwerkvanleerkrachten.Bedoelingvanbeidewasdeop-onderwijs(TOBO)enéénvoorhetsecundaironderwijs(TOSO).Deeerstewerkgroepwerdtalwerkgroepenop,telkensgecoördineerddooreencentralecoördinator,éénvoorhetbasis-derdeelTechnologischeOpvoedingbinnenhetonderwijs.Hiertoerichttemeneerdereenaan-Ineersteinstantieheeftdezesamenwerkingbetrekkingopdedegelijkeinvullingvanheton-deropgerichteoverleggroep.enInnovatiewordtvolopverdergezet,o.m.doorpermanentebeleidsafstemmingviaeeneerDe(structurele)samenwerkingtussendebevoegdheidsdomeinenOnderwijsenWetenschap•Visie-enconceptontwikkelingbetreffendeTechnologischeOpvoeding,zijndeo.m.hetontwikkelenvanraamwerkenvoordebestaandecontextgebieden,telkensvoorzienvaneencontinueleerlijn•Expertiseopbouwenenterbeschikkingstellen•Ontwikkeldmateriaalofmateriaalinontwikkelinginventariseren,screenenenvaliderenministratiesendeInspectiezetelen,bijgestaandooreenadviesgroepmeteenruimerevertegenwoordigingvanzowelhetonderwijs-enhetW&T-veldalshetsocio-economischveld.
HoofdstukIII.1–48
VoordeconcretedoelstellingenvanditactieplanverwijzenwijnaardevorigeSpeurgidsen.jaarlijkseactieplanWetenschapsinformatieenInnovatie,ingebedinditglobalebeleidsgebied.Ondernemen,Wetenschap,InnovatieenBuitenlandseHandel),omditteonderbouwen,ishetHetinstrumentvandeVlaamseoverheid(meerbepaalddeVlaamseministervanEconomie,nologischeinnovatie–ineenwerelddiesteedsverderevolueertnaareenkennismaatschappij.stellingishetversterkenvanhetmaatschappelijkdraagvlakvoorwetenschap,techniekentechnenhetwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleid.DeonderliggendestrategischedoelHetbeleidinzakeWetenschapsinformatieenInnovatieblijfteenbelangrijkaandachtspuntbinministratieineigenbeheeruitgevoerd.bestemdvoorhetcommunicatieluikvanditinitiatief:ditaspectwordtvanaf2004doordeaddeTechnologie,oorspronkelijkophetsubsidieartikelvoorStichtingF.T.I.Dezemiddelenzijn
SamenwerkingmetOnderwijs
Netwerking
HoofdstukIII.1–49
deelnamevanallebetrokkenpartijen.stuurdenuitgebreid,zodatdeinformatie-uitwisselingnogverbetertmetzoruimmogelijkeopgezet,datindeloopvan2004operationeelwerd.In2005wordthetplatformnogbijgeoverheid)alshorizontaal(actorenonderling),iseenelektronischcommunicatieplatformkenzijn.Omeengoedeinformatie-uitwisselingteverzekeren,zowelverticaal(actorenennentebasisbijdepopulariseringvanwetenschap,techniekentechnologischeinnovatiebetrokwerk,kortwegWIN,isineersteinstantiegerichtopdeactorendieop(minofmeer)permaEind2003heeftdeoverheidhiertoeeennetwerkopgericht.DitWetenschapsInformatieNetgecoördineerdeaanpak.tieverenefficiëntergebruikvandegeïnvesteerdemiddelenenvaneenmeergestructureerdeenNaasteendegelijkwerkingskadervoorallebetrokkenpartijen,iswerkgemaaktvaneeneffec
initiatieven,ookrekeninghoudendmetdeactiviteiteninhetkadervanBBB.Analysevandevoorbijebeleidscyclus(1999-2004)envoorstellenvoornieuweaanpaken
scienceeducation
• ringvandeactiviteitenteverzekeren.catieplatform–ookineeninternationalecontext–omverderestroomlijningenstructureNetwerkingversterkendooruitbreidingenintensereinzetvanhetelektronischcommuni • voorstellenvoorprojectendiezichtotdeschoolgaandejeugdrichtenonderwijsveld.Ditimpliceerto.m.eengerichtereinzetvandeoproeptothetindienenvantieservaninalleactiviteiteneninitiatievenvanhetactieplandiebetrekkinghebbenophetUitwerkingenrealisatievanhetTOS21-projecteninschakelingvandeprincipesenrealisa
• Ruimereinschakelingindeinternationalecontextbewerkstelligen
Internationaledimensie
Eenaantalactiesin2005 •
• matieoverwetenschapentechnologiehaaltMeerWTIindemedia,aangeziendittochvooraldeplaatsiswaardemodaleburgerinfor-
éénjaardiendealsvoorbereidingopeenERA-netrondVermeldenswaardigisdatbinnencluster3hetprojectEurosceneisafgewerkt.DitprojectvandevorigeSpeurgidswerdeenenanderaluitvoerigtoegelicht.Vlaanderenis,watwetenschapsinformatiebetreft,zeeractiefbinnendeeerstedrieclusters.InnenopEU-niveaueenaantalactieszijngedefinieerdengegroepeerdbinnenachtclusters.OpEU-niveaublijfthetactieplan“WetenschapenSamenleving”hetreferentiekaderwaarbinnetwerken.toegangtegeventotgrotegegevensbestanden,metookaansluitingopdegroteinternationalemetbuitenlandseinstellingenteversterken,enzeallemaalonderoptimaleomstandighedentussendeVlaamseuniversiteiten,hogescholenenwetenschappelijkeinstellingenonderlingenDeverdereontsluitingvanhetVlaamselektronischnetwerkisessentieelomdesamenwerkingBA12.06AllerhandeopdrachtenmetbetrekkingtothetVlaamsElektronischNetwerkleidsmaatregelenbinnendedeelnemersgroep,omeenmeergedragenbeleiduittestippelen.bevelingenteformuleren,rekeninghoudendmetervaringenen(succesvolle)realisatiesofbezicho.m.richtnaardebeleidsverantwoordelijken.Debedoelingisookeenaantalbeleidsaanyoungpeople”.Dewerkzaamhedenvanbeidegroepenresultereneind2005ineencongresdatOESO)opgerichtestuur-enwerkgroepover“declininginterestofsciencestudiesamongVerderparticipeertVlaanderenookaandeindeschootvanhetGlobalScienceForum(vandevanhetveldopgezet,o.m.viahetnetwerkWIN.ringfunctie.Hiertoewerdbegin2005insamenwerkingmetOnderwijseenruimeraadplegingdatmenookhanteertalsbasisdocumentvoordeuitwerkingvandetaakstellingvandemonitoomstandigrapportopdato.m.alsbasisdientvoorreflectieoverdevoorbijeactiviteitenmaarenleverdeeen
• Uitwerkenvanvervolgtrajectenvooreenaantalgevalideerdeprojecten
• banddatdewerkzaamhedenopvolgt,evalueert,indicatorenuitwerkt...Realisatievandemonitoringfunctie,concreetisdithetopzettenvaneenonderzoeksver-
viesoveralgemeneofspecifiekepunteninhetwetenschaps-entechnologiebeleidendepositievendestemdeelaandevergaderingen.DeRaadgeeft(desgevraagdofopeigeninitiatief)addoordeVlaamseministervoorWetenschapenInnovatie.VijfambtenarennemenmetraadgeEconomischeRaadvanVlaanderen(SERV).DevoorzitterenvierledenwordenbenoemdwordenvoorgedragendoordeVlaamseInteruniversitaireRaad(VLIR)en6doordeSociaal-DeVlaamseRaadvoorWetenschapsbeleidbestaatuitdevoorzitteren16leden:6daarvanBA41.03DotatieaandeVlaamseRaadvoorWetenschapsbeleidpenofContactfora.onderzoekersenwerkingskostenvoormaximum25disciplinegerichteVlaamsecontactgroevergoedingenvoorbuitenlandsetoponderzoekers,tijdelijkesuppleantiepremiesvoorVlaamsehoogdwetenschappelijkpotentieel.DefinancieringvanhetVLACgaatvooralnaarverblijfsdervoorreflectie,waarbijdeinteractietussenactorenuitdiversedisciplinesleidttoteenverperiodeskunnensamenwerkenmetgerenommeerdebuitenlandsevorsers.ZoontstaateenkaDitvormteeninterdisciplinaireontmoetingsplaats,waarVlaamseonderzoekersvoorlangerewerdhetVlaamsAcademischCentrumvoorWetenschappenenKunsten(VLAC)opgezet.gevaardathettoepassingsgebiedenhetblikveldtesterkvernauwen.Omdittegentegaan,Onderzoekleidtautomatischtoteensteedsgroterespecialisering.Daardoordreigtechterhetschappenenvananderelanden,naastadviesaanderegeringen.KoninklijkeAcademiënishetscheppenvaneenbandtussenwetenschappersvandegemeendemietoetelateneenautonoompersoneelsbeleidtevoeren.Eenvandedoelstellingenvandestenvoordeperiode2004-2005,verhoogdedetoelage2005met0,344mln.EURomdeAcaeenkomst1999-2003metdeKoninklijkeVlaamseAcademievoorWetenschappenenKun-Desubsidiebedraagt1,102mln.EUR.Inhetkadervanhetaddendumbijdebeheersover-KunstenBA41.01SubsidieaandeKoninklijkeVlaamseAcademievanBelgiëvoorWetenschappeneninzakebeleidsondersteuning.OpdezeBAstaat0,323mln.EURingeschreventerfinancieringvanspecifiekeprojectenTechnologieBA12.28OnderzoekonderleidingvandeVlaamseministervoorWetenschapsbeleidenvan0,234mln.EURvoorzien.campagnes,...)vandeadministratieWetenschapenInnovatiewerdeenvastleggingskredietVoordecommunicatie-initiatieven(zoalswebsite,publicaties,mediaruimte,communicatie-eninnovatieBA12.20Allerhandecommunicatie-initiatievenmetbetrekkingtotwetenschap,technologiehoudenvanhetnetwerkenvoorinvesteringenindeverderevermazingervan.instellingen.Vanaf2005wordendanookdenodigemiddelenvoorzienvoorhetoperationeelechterhoog.Hieraankanmenverhelpendoorhetnetwerkverdertevermazentotbijdieaangesloten(waaronderdemeestehogescholen),blijvenderecurrentekosten(huurlijnen)operatorenaflopen.VoordeVlaamseinstellingendienietrechtstreeksopzo’nknooppuntzijnseptember2005operationeelzijnwanneerdehuidigeBELNET-contractenmetdetelecom75%ophunInternetfactuur–inWalloniëisdatnureedshetgeval.DieinfrastructuurmoetinaangebodeninfrastructuurkrijgenalleVlaamseBELNET-klanteneensubstantiëlekortingvanBrusselseknooppuntvanBELNETviahetVlaamsenetwerkkanverbinden.InruilvoordevandeVlaamseGemeenschap,waardoormendeVlaamseBELNET-knooppuntenenhetIn2004werdgeïnvesteerdinaanpassingenaandeglasvezelinfrastructuurvanhetMinisteriescholenhieropaangesloten.TweeervanhuisvestenzelfseennieuwBELNET-knooppunt.aansluitingophetfederaleonderzoeksnetwerkBELNET.MomenteelzijnalleVlaamsehogescholen,zodatzijhuneigennetwerkinfrastructuurkondenopwaarderen,meteenperformantenetwerkinfrastructuurinVlaanderen.DiefondsenwarenbijnauitsluitendgerichtopdehogeIn2001en2002werdenreedssubsidiesuitgereiktvoordeopwaarderingvandeelektronische HoofdstukIII.1–50
projectthema’s wijzewordtuitgevoerd,aangevuldmeteenreekseenmaligeprojecten.Erzijntweecentraleonderzoekslijnen.Binnenbeidelijnenisereenprojectdatoprecurrentevernieuwingennieuwevormenvaninzetvanarbeid.Zehebbensteedseenparitairkarakter.zoekenvanondernemingennaarevenwichttussentechnologischeinnovatie,organisatorischesluitenaanbijconcreteproblemenofvragenvansocialepartnersrondhet DeeerstecentraleonderzoekslijnrichtzichopdesamenhangvantechnologischeenorganisatorischeinnovatieendeveranderendeinzetvanarbeidindeVlaamseeconomie Vlaamseondernemingen,naardematewaarinnieuweofvernieuwendemanagement-entieenarbeid’.Descreeningpeilt,viakortetelefonischeenquêtesbijeenrepresentatiefstaalvanwordtdezogenaamdeTOA-screeninggeorganiseerd.TOAstaatvoor‘technologie,organisa.Driejaarlijks
HoofdstukIII.1–51
Detenenstaaninpermanentcontactmetdesocialepartners.vooronderzoeksprojecten.DeanderenzijnbetrokkenbijhetvaloriserenvandeprojectresultaInnovatie&Arbeidheeftvijftienvoltijdsemedewerk(st)ersindienst,waarvantienuitsluitendingebedindestructuurvandeSociaalEconomischeRaadvanVlaanderen(SERV).STV-STV-Innovatie&ArbeidisalsspecifiekonderzoekscentrumvandeVlaamsesocialepartnersDesubsidieaanSTVbedraagt2,165mln.EUR.BA41.06SubsidieaandeStichtingTechnologieVlaanderenbepaaldvoordebijdragevandeoverheidindekostenvanlokalegegevensinzameling.De0,215mln.EURopdeBA41.04betrefthetsubsidiebudgetaandeuniversiteiten,meerPERSOON:basisgegevensoverdeindividueleonderzoeker.wordengebruikt;EQUIP:hoogtechnologischeapparatuur,beschikbaarinVlaanderen,dieookdoorderdenkanCOOP:internationaleentransregionalesamenwerkingsverbanden;EXPERT:consultancy,dienstenenonderzoekstechniekenaangebodenaanderden;PROJECT:lopendeonderzoeksprojecten,financieringgegevensincluis;TEAM:krachtlijnenenrealisatiesvandeVlaamseonderzoeksploegen;Dedatabankbeslaatvolgendeinformatie-elementenenhunonderlingerelatiesrecordsdievoldoenaandeovereengekomenkwaliteitscriteria.DesubsidiewordtverstrektaandeVlaamseuniversiteitenàratovanhetaantalaangeleverdering,evaluatieenbeleid.Deinventarisomvatalledisciplines.hundatabankbestemdterondersteuningvanproject-enprogramma-management,monitoverhogingvandezichtbaarheidendetoegankelijkheidvanhetVlaamsonderzoek.TegelijkisIWETOverschaftinformatieoverhetVlaamseonderzoeksgebeuren,metalsdubbeldoeldezoek(IWETO)BA41.04Subsidiei.v.m.deinventarisatievanhetwetenschappelijkentechnologischonderadviesraadvoorhetdomeinWetenschapenInnovatie.DeVlaamseRaadvoorWetenschapsbeleidwordtin2005omgevormdtoteenstrategischenologieënofonderzoeksproblematieken,gerichtnaarspecifiekedoelgroepen.slottewordenjaarlijkseendrietalthematischeworkshopsgeorganiseerdrondbepaaldetechVlaanderen,alsookdeevaluatievanhetInnovatiepact,staanbovenaandelijstvantopics.Tenbedrijfsleven,hetopzettenvansystematischewetenschaps-entechnologieverkenningeninDedotatiebedraagt0,361mln.EUR.Desamenwerkingtussenkennisinstellingenenhetdeskundigen.envoorstudieopdrachten,kandeRaadeenberoepdoenopadhocwerkgroepenofexterneSamenwerkingenBegroting&Financiën.Voorhetonderzoekvanbijzonderevraagstukkenpermanentecommissies:Wetenschapsbeleid,Technologiebeleid,Federale&InternationaledieVlaanderendaarbijinneemt.Omdeadviezenvoortebereiden,beschiktdeRaadovervier
zoekslijnnieuweprojectenop.bedrijfslevenkanstimulerentotorganisatievernieuwing.In2005startenbinnendezeonder-eentrendrapportover‘anderswerken’enerloopteenprojectoverhoedeoverheidhetcontinuploegenarbeid;ouderewerknemersenleeftijdsbewustpersoneelsbeleid.Erkwamookloopvan2004onderzoekenafgerondoverdesocialeenmedischeaspectenenrisico’svanvol-toeworden,opvraagvandesocialepartners,specifiekeprojectenopgezet.ZowerdenindehetVlaamsebedrijfsleveninkaart,maarzegevennatuurlijkgeengedetailleerdeanalyse.DaarDitscreeningslateneen‘helikopterbeeld’toeenbrengendegrotelijnenenveranderingeninOnderstaandetabelgeefteenoverzichtvandeTOA-screenings.telethuiswerk.vanproduct-ofdiensteninnovatie,vancompetentiebevorderendeconcepten,vane-werkenoverbijvoorbeelddepenetratiegraadvanteamwerk,vanallerleiflexibiliseringsmaatregelen,organisatieconceptengekendzijnentoegepastworden.DitleverteenschataangegevensopJaartalOnderzochtepopulatieindeTOA-screeningsRespons1998Alleindustriëlesectoren,ondernemingenmetminimaal10werknemers78%2001HeleVlaamsearbeidsmarkt,ondernemingenoforganisatiesmetminimaal10werknemers55%2004HeleVlaamsearbeidsmarkt,micro-ondernemingenoforganisatiesmetminderdan10werknemers64%2004HeleVlaamsearbeidsmarkt,ondernemingenoforganisatiesmetminimaal10werknemers62%12007HeleVlaamsearbeidsmarkt
NaasthetonderzoekinvesteertSTV-Innovatie&Arbeidveelenergieinhetprojectenzullenongetwijfeldvolgen.gin2005rondtzoeenprojectafnaarwerkstressindesectorvandetextielverzorging.AndereOokbinnendezeonderzoekslijnwordenmeergedetailleerdeeenmaligeprojectenopgezet.Be4vanhetPactvanVilvoorde.socialepartnersenhetbeleidomstrategieënteontwikkelenvoorhetbereikenvandoelstellingziekteverzuimenverloopintentie.Demonitorvormtduseenonmisbaarinstrumentvoordewerk,ondersteuningdoordedirectechef)enhuneffecten,uitgedruktinmedischeklachten,factoreninkaartgebracht(zoalswerkdruk,arbeidsomstandigheden,zelfstandigheidinhetcombinatiearbeid/gezinaldannietproblematischzijn.Daarbijwordenookspecifiekerisicointeschattenwaarinwerkstress,werkmotivatie,kansenopcompetentieontwikkelingendeESF.Devolgendemetingenzijngeplandvoor2007en2010.Demonitorlaattoeomdemate(respons60,6%).Voordezeopdrachtwaseenbijkomendefinancieringvoorzienvanuithetstaalvan20.000werkendeVlamingenwerdbegin2004gepeildnaarhetwelzijnophetwerkdrachttoeeenWerkbaarheidsmonitoruittewerkenenuittevoeren.Bijeenrepresentatiefgraadvooropstelt)vertrouwdedeVlaamseRegeringaanSTV-Innovatie&Arbeiddeop-(datnaasthetverhogenvandewerkzaamheidsgraadookeenverhogingvandewerkbaarheids-georganiseerd.Inhetkadervanhetopvolgenvandoelstelling4vanhetPactvanVilvoordeDriejaarlijkswordtdemetingvandeWerkbaarheidsmonitor
deplaatsdaarinvanwerkstress.Detweedecentraleonderzoekslijnspitstzichtoeopaspectenvanarbeidskwaliteit,meerspecifiek
valoriseren resultatenenhetbruikbaarmakenervanvoorhetbredepubliekvansocialepartners.Deviervande HoofdstukIII.1–52 1Stand op 14.12.2004
Deinformatieinhetcompetentiespel,naasteenvormingspakketoverploegenarbeid.ontwikkelenvandewebapplicatie“Effectieverlerenopdewerkplek”enbijdecreatievaneenSTVontwikkeltookzelfvormingsmateriaalenbrachtin2004haardeskundigheidinbijhettairsamengesteldedoelgroepenenz.dagenenvormingsactiviteitenvoormanagementkringen,syndicalevertegenwoordigers,pariBrochuresen-InformatiedossiersenSTV-Berichten),deorganisatievanseminariesofstudiestafmedewerkersendevormingsverantwoordelijkecoördinerenhetpublicatiebeleid(STVSERV-STV-Documentatiecentrum personenvindtmenterugopdeenbrochures),eenvoorstellingvanalleactiviteitenenrecentgeplandeinitiatievenencontactden.Resultatenvanvroegereprojecten,devolledigepublicatielijst(meerdan200rapportenkannaafspraakgeconsulteerdwor website http://web.serv.be. HoofdstukIII.1–53
HoofdstukIII.1–54
Hoofdstuk III.2 Wetenschappelijk onderzoek op initiatief van de vorser HoofdstukIII.2
privésector.In2001beslistedeVlaamseregeringomin2001en2002deuitbouwtefinanciegebeurtdoorvrijwilligebijdragenvanuitlidstaten,niet-gouvernementeleinstantiesendegeassocieerdeuniversiteitsprogramma’sinCaracas,OntarioenAmman.DefinancieringinTokio.DaarnaastzijnerUNU-centrateMaastricht,Helsinki,Macau,AccraenLusakaenwordtbeheerddooreenUniversitaireRaad.HethoofdkwartierenhetrectoraatzijngevestigdgangvandeVerenigdeNaties.HetiseenautonoomorgaanvandeAlgemeneVergaderingennisatiedieeenuniekerolspeeltinhetpromotenvandedoelstellingenvoorvredeenvooruitDesubsidie2005bedraagt0,966mln.EUR.DeUNUiseeninternationaleacademischeorgamaRegionaleIntegratiestudiesBA35.40SubsidieaandeUnitedNationsUniversity(UNU)inhetkadervanhetprogramOpdezeBAisvoor2005eenkredietvan1,560mln.EURvoorzien.aantalwerkpakkettenvanhetODINAFRICA-projectdoorteschuivennaar2005.menrealiserenviaeenfinancieeloverschotopdeeerstefasevanhetTrustfondsendooreenBAduswerdgecompenseerdopdefinancieringvanhetTrustfonds.Dezecompensatiekonvoormoestmenin2004eenbedragvan0,500mln.EURkunnenvastleggen,watbinnendezevoerenbetreffendedefinancieringin2004en2005vandeMERCATOR-Telescoop.HierBAbeschikbarekrediet2004ookdebeslissingvandeVlaamseregeringvan2april2004uitteDeéénmaligereductietot0,616mln.EURbleeknodigombinnendegrenzenvanhetopdezenogeenbedragvan1,116mln.EURvoorzien.gekend.Bijdeinitiëlebegrotingsopmaak2004wasvoordefinancieringvanhetTrustfondsUNESCOTrustfondswerdin2004eensubsidievan0,616mln.EURaanhetTrustfondstoe-geringenUNESCObetreffendedefinancieringvan2004totenmet2008vanhetVlaamsOvereenkomstighetop9juni2004afgeslotensamenwerkingsakkoordtussendeVlaamseRe-BA12.24UitgaveninhetkadervandeinternationalewetenschappelijkesamenwerkingderzoekviahetFWO-Vlaanderen.Ditgebeurtopbasisvaninteruniversitairecompetitie.operationeledoelstellingvoorop:hetversterkenvandefinancieringvanhetfundamenteelon-verleggendonderzoekopinitiatiefvandevorser.Omditterealiseren,steltmenalsHetprogrammaheeftalsalomvattendestrategischedoelstelling:hetversterkenvanhetgrens-Deuitgavenwerdenbegrootop116,476mln.EUR.ofwelvoorbegeleidendemaatregelendiedatsoortonderzoekversterken.nogenkelespecifiekeposten,omdatdebudgettenofweldienenvoorfundamenteelonderzoeksingsgerichtonderzoekinhetIndustrieelOnderzoeksfondsVlaanderen.Daarnaastomvathetzoek-Vlaanderen(FWO-Vlaanderen).Verderzijnerkredietenvoorzienvoorbasis-entoepas-menteel,grensverleggendonderzoek,inessentiedushetFondsvoorWetenschappelijkOnder-Programma71.2omvatvooreerstkredietenterfinancieringenondersteuningvanhetfunda
HoofdstukIII.2–55
Desubsidiesteuntopartikel167vanhetuniversiteitsdecreetvan12juni1991.DebestedingsEenverhogingvandemiddelenvanhetFWO-Vlaanderen:DesubsidieaanhetFWO-Vlaanderenin2005voorzietin:steldeprimaireverantwoordelijkheidvandeoverheid.doorzijnonvoorspelbaarkarakterenzijnankerfunctievoorhetgehelewetenschappelijkebeDefinancieringvanhetfundamenteelonderzoekopinitiatiefvandevorser,isondermeertairecompetitieen“peerreview”viadisciplinairsamengesteldewetenschappelijkecommissies.HetFWO-VlaanderenishetkanaaldatonderzoeksgeldenverdeeltopbasisvaninteruniversiBA41.03SubsidieaanhetFWO-Vlaanderenwerdookin2003en2004verdergesubsidieerdvoor0,966mln.EUR.onaleexperts.Opbasishiervanwordteennieuweovereenkomstvoorbereid.HetinitiatiefactiviteitenvanUNU-CRISoverdeperiode2000-2003doorgelichtdooreengroepinternatigeslotentussendeVlaamseGemeenschap,UNUenhetEuropacollege.Eind2003werdende“MemorandumofUnderstanding”endebijhorendeovereenkomst(looptijd2001-2002),afDemodaliteiteninzakekwaliteitsbewakingoverdebudgetbestedingzijningebouwdinhetdies.HetinitiatiefisgehuisvestopdecampusvanhetEuropacollegeteBrugge.renvaneeninternationaalonderzoeks-entrainingsprogrammavoorregionaleintegratiestu•eenverhogingvandesubsidievanaf2004aanhetFWO-Vlaanderenbinnendemogelijkhe-denvandebegrotingenondervoorbehoudvaneenstijgingvandemiddelenvoorhetVlaamsewetenschaps-eninnovatiebeleid;•mogelijkeaanrekeningvancentralebeheerskosten(voormaximaal10%)opdedoorhetFWO-Vlaanderengefinancierdeonderzoeksprojecten,middelzwareuitrusting,werkings-kredietenvoorindividueleonderzoekers,internationalesamenwerkingsverbandenenfun-damenteelklinischeonderzoeksprojecten.•isnoodzakelijkvoorhethalenvaneenvandeLissabon-doelstellingen,nl.debijdragevan1procentdoordeoverheidaande3procent-normvooronderzoekenontwikkeling;•pastinhetkadervaneenevenwichtigeonderzoeksfinanciering,omdathierdoorheteven-wichttussenFWO-enBOF-middelenhersteldwordt(delaatstejarenzijndeBOF-middel-enveelsnellertoegenomen),evenalsdeverhoudingtussenfundamenteelentoegepastonderzoek(FWOenBOFversusIWT);•maakthetmogelijkommeeronderzoekersaantetrekken,zoweldoctorandialspost-docs.modaliteitenwordengeregeldinhetbesluitvandeVlaamseregeringvan2april2004endebeheersovereenkomst2003-2007tussendeVlaamseGemeenschapenhetFWO-Vlaanderen.DenieuweovereenkomstbevateenreeksbepalingenterversterkingvandeinternekwaliteitszorgbijhetFWO-Vlaanderen.Ookin2005wordteenbedragvan11,7mln.EUR(ProvisioneelkredietwinstverdelingvandeNationaleLoterij,voorlopiggealloceerdopdeBA24.600.23)toegevoegdaandesubsidievanhetFWO-Vlaanderentengunstevanfundamenteelwetenschappelijkonderzoek.Meervolledigeenrelevantegegevensvindtuopdewebsitehttp://www.fwo.beBA44.60DotatieaanhetIndustrieelonderzoeksfondsVlaanderenHetIndustrieelOnderzoeksfonds(IOF)moetelkeuniversiteittoelateneeneigenbeleidtevoeren,gerichtopopbouwvaneenportefeuilleaanpotentieeltoepassingsgerichtekennismeteconomischefinaliteit.HetIOFzalharmonieusaansluitenbijhetvalorisatiebeleidvandeuniversiteitenhaarinterfacewerking,enleidentotvalorisatieenoverdrachtvandeopgebouwdekennis,o.m.doorsamenwerkingmethetbedrijfsleven,deoverheidendenon-profitsectorofdoorhetoprichtenvannieuwebedrijven. HoofdstukIII.2–56
strategischbasisonderzoek.bestedingvandeIOF-middelenverruimdwordennaarprojectenvanstrieelgerichtonderzoekaandecampussen.Ineentweedefasezaldeklaagdengoldalseenhinderpaalbijdeverdereuitbouwvanhetindueendergelijkeomkaderingwasdoordeuniversiteitenvaakaangedeomkaderingvoorsamenwerkingmetdeindustrie.Denoodaantenvooronderzoekerskomtereenmeerpermanente,ondersteunenbesteedwordenaanmandatenvanonbepaaldeduur.Viadezemandatieop10mln.EURgebracht.Demiddelenzullenindeeersteplaatsjaar2004eenbedragvan2mln.EUR.Vanaf2005wordtdezedotaIOFvanstartop1oktober2004enontvinghetvoorhetbegrotingsfondsbijdeuniversiteitenvandeVlaamseGemeenschap,ginghetningvaneendotatiein2004en2005aanhetIndustrieelOnderzoeksConformhetBesluitvandeVlaamseregeringbetreffendedetoekentrooienenhetaantalgerealiseerdespin-offs.KaderprogrammavoorOnderzoekenOntwikkeling,hetaantalocmethetaantalindustriëlecontracten,hetaandeelinhetEuropeseformantiegerichteverdeelsleutel.Hierbijhoudtmeno.m.rekeningDemiddelenwordenoverdeuniversiteitenverdeeldviaeenopper
HoofdstukIII.2–57
HoofdstukIII.3–59
Hoofdstuk III.3 Wetenschappelijk onderzoek met economische finaliteit HoofdstukIII.3
hierbijderolvan‘kennismakelaar’enmoetendebeschikbarekennisenexpertisezodanigetalemaniervantechnologietransfertussenuniversiteitenenbedrijven.DeinterfacedienstenspelenVlaamseeconomie,blijktgezamenlijkeuitvoeringvanonderzoeksprojectendemeestdirecteVoordemaximalevalorisatievandeuniversitairekennisenexpertisetenbehoevevandeDebegroting2005voorziet1,365mln.EURvoordeondersteuningvandeinterface-activiBA40.05SubsidieaanuniversitaireinterfacedienstenVoor2005wordendeuitgavenophetprogramma71.3begrootop141,654mln.EUR.tussenbedrijvenonderling;Dehoofddoelstellingenzijn:cessen.Deontwikkelingenverwervingvantechnologieishierbijcruciaal.bedrijvenimmersvoortdurendstrevennaarverbeterdeofnieuwediensten,productenenpro-Vlaamsebedrijven’.OmstandtehoudenindehuidigecompetitieveglobaleeconomiemoetenHetcentraleuitgangspuntvanhetProgrammais‘meertechnologischeinnovatieindeIWT-Vlaanderen,alsnieuwemaatregelenwaartoedeVlaamseregeringbeslist.doctoraatsstudenten.Hetbetreftzowelactielijnenbinnendeeigenwerkingsmiddelenvannaarprojectendoorbedrijven,onderzoeksinstellingenofuniversiteiten,individuelevorsersofomvatdesteunmaatregelendiespecifiekditluikkennisuitbreidingstimuleren.DiesteungaatHetbegrotingsprogramma71.3“Wetenschappelijkonderzoekmeteconomischefinaliteit”•voorwaardencreërenomdetechnologischeinnovatieindebedrijventeverhogen;•voorwaardenscheppenvoormeersamenwerkingtussenkenniscentra&bedrijvenen•ontwikkelenvaneenbeleidgerichtopKMO’s;•optimaliserenvandemiddelenterstimuleringvanhetinnovatieklimaat;•versterkenvandewerkingvandeuniversitaireinterfacediensten.teitenvandeuniversiteiten.HetInterfacebesluitvan13september2002gaatdaarmeeookzijnderdewerkingsjaarin.Vanaf1oktober2002werddeadhoc-ondersteuningvervangendoorbovengenoemdereglementairemaatregel.DiespoortdeuniversiteitenaanomhunrolindeeconomischeinnovatievanVlaanderenteversterken.Indiezinwordtvanhenverwachtdatze:•hunkennisenexpertiseoptimaalgebruikentenbatevandeVlaamseeconomie;•eenuniversitairecultuuropbouwenmetexcellentieinonderwijsenonderzoek,waarmogelijkgekoppeldaaninnovatiefondernemerschap.rendatdebedrijven(grootenklein)hetpotentieeleenvoudigencorrectkunneninschatten.Deinterfacedienstenmoetenzichzoorganiserendatzeeenmakkelijktoegankelijkloketof‘bu
ren.HierbijisdeorganisatievanconstanteErwordtvandeinterfacedienstenverwachtdatzevaloriseerbareresultatenpro-actiefopspodigzelfmarktonderzoek.watdespecifieketechnologischenodenzijnvandebedrijvenenverrichtenhiertoeindiennosinesscounter’vormenvoorelkbedrijfdatdeuniversiteitwensttebenaderen.Zijgaanookna screening BA’s99.11,99.12en99.13heeralsdeinhoudelijkeopvolgingvanbeleidsplannenenverslaggeving.HetIWT-Vlaanderenstaatinvoordeopvolgingvandezemaatregel–zowelhetfinancieelbedebestewegtoteconomischevalorisatie.nervindt,isvooreenbeperktdeelderuitvindingendeoprichtingvaneenspin-offbedrijfvaakbiliseringenopleidinginzakeintellectueleeigendom.Alsmennietmeteeneenindustriëlepartsten,nemenzebinnenhuneigenuniversiteitookinitiatieventotinformatieverstrekking,sensiresultaatgebied.NaastdeverantwoordelijkheidvooroctrooibeheerenlicentieovereenkomOokhetbeheervanintellectueleeigendomwordtdusvoordeinterfacediensteneenbelangrijkwordengebruiktofgedupliceerd.komtzoookdatdekenniswettelijkonbeschermdblijftenzondermeerdoorderdenkanseert.Zoblijfterookzoweinigmogelijkcommercialiseerbarekennisongebruikt;menvoorsultatenaangewezen,watdeeconomischevalorisatievanhetuniversitaironderzoekmaximaliendoorlichtingvandebehaaldeprojectre
1.1.Steunaanonderzoeks-enontwikkelingsprojectenvanVlaamsebedrijven
HoofdstukIII.3–60
weprojectengoedgekeurd(naastdeKMO-projectenbehandeldin3.1).ookin2004eenvoldoendeselectiviteittewordendoorgevoerd.Uiteindelijkwerden121nieugevraagdesteun.Vermitsookdebeschikbaremiddelenongeveerevenhoogwaren,diendeDeaanvragenblevenin2004ophetzelfdehogepeilalsin2003,zowelnaaraantalalsnaarwerkingoverdegrenzenheen,ondermeerbinnenhetlopendVlaams-Nederlandsoverleg.detelecommunicatie.In2004werdenanderzijdsdemogelijkhedenbestudeerdvoorsamenclustersteverlengenenookdeeltenemenaandenieuweclusterCELTICrondtoepassingeninEURIMUS.DeVlaamseregeringbeslistetrouwensinapril2004omhaarengagementindezealgemeneEUREKA-regelingofdespecifiekeICT-clustersMEDEA+,ITEA,PIDEAofbedrijfssteun.In2004verliepen15%vandegoedgekeurdeO&O-bedrijfsprojectenbinnendeViadeEUREKA-regelingblijftdeinternationalecomponentsterkaanwezigindeO&O-besproken.kunnenzeeenaanvullendeachtergesteldeleningkrijgen.Dezeaspectenwordenverderopgersteunpercentage,kunnenzeextrasteunkrijgenalszeineenEFRO-gebiedopererenenkleinereprojectenzijnerspecifiekeprojecttypesenprocedures.VerderkrijgenKMO’seenhoBinnendezealgemeneregelingzijnerverderbijzondereinspanningenvoordeKMO’s.Voorviteitenverbondenmetlucht-enruimtevaart.gelegd,bijvoorbeelddestimuleringvanDuurzameTechnologischeOntwikkelingofvanacti-kost.Binnendezesteunmaatregelenprocedurekunnenwelspecifiekebeleidsaccentenwordenuitvoeringmoetengebeurenmeteenfaireproceduremeteenaanvaardbareadministratievedieopenstaatvoorallebedrijven.Zowelhetaanvragenvansteunalsdeopvolgingtijdensdebereiken:eensteunmaatregelwaarinallerechtstreeksesteunaanbedrijvenisondergebrachtenvereenvoudigingvandeopvolgingsprocedures,omzoheteinddoelvandeglobaleoperatietemethetnieuweO&O-besluitinoktober2001,werdin2004afgeslotenmetdeaanpassingenvalorisereninVlaanderen,gebeurtviaeenhorizontalesteunmaatregel.Debijsturing,gestartDesteunaanonderzoeks-enontwikkelingsprojectenvanbedrijvendiehunresultatenkunnen
1.2Duurzametechnologischeontwikkeling
benchmarking werden7innovatiedoelstellingenvooropge-
Opbasisvaneeninternationalesteunvan50%.delijkerichting(DTO-studies,LCAofecodesign-studies),telatensubsidiërenaaneenbasisweerhoudendoelstellingen,diehetinnovatietrajectverderkunnensturenineenmilieuvriengen.Daarnaastwordtdemogelijkheidgebodenomeenhaalbaarheidsstudiem.b.t.dezeventuelesubsidiebonusvanmaximaal10%voorbedrijfsprojectenkandeattractiviteitnogverhoprogramma’smoestertoeleidendatDTO-projectenpreferentieelgesteundworden.EenevendeoproepenvanGBOU(SBO),HOBU(TETRA)enVIS.Deselectiviteitindeverschillendelingwerdvanafmei2002ingezetvoordebedrijfsprojecten(inclusiefKMO-programma)eninvolume)daarvanindegesteundeprojectenportfoliovanhetIWTvoorkomt.DeDTO-regetenbatevanprojectengerichtopDTO,waarbijeengroteraandeel(aantalprojectenensteunInoperationeletermenwashetdebedoelingomstimulerendemodaliteitenteimplementerenhernieuwbarebronnenmoestwordenontwikkeldenaangemoedigd.energie-engrondstoffenbesparingcentraalstellen.OokdemarktintroductievanenergieuittrabudgetteninhetvooruitzichtsteldevoorprojectendieduurzameproductontwikkelingenengafuitvoeringaanhetVlaamseregeerakkoordvanjuli1999,datmeerondersteuningenexDeDTO-regelingwerdingevoerdnadebeslissingvandeVlaamseRegeringvan3mei2002
enkelomwillevaneenpositieveDTO-evaluatie.Bijdeoproepenisereenbudgettairrichtquogereselectiviteitin2003en2004vierO&O-projectenvandereservelijstprioritairgesteund,maximalesteunpercentagenognietbereiktwerd.Bovendienwerdenerinhetkadervandeho-projecten(inclusiefKMO-projecten)zijnDTO-projectenenkrijgenbijkomendesteun,alshetIn2004gebeurdeereeninterneanalysevandeDTO-regeling.13%vandegesteundebedrijfs-7.levensduurvanproductenenprocessenvermeerderen.6.hergebruikvangrondstoffenenrecycleerbaarheidvanmaterialenenproductenverhogen5.gebruikvanhernieuwbarehulpbronnenvermeerderen4.afvalenanderemilieuhinderverminderen3.emissiesvanmilieubelastendestoffenverminderen2.energiebesparing1.grondstoffenbesparingsteld:tumdatindeloopderjarengradueelverhoogtendatvoor2005werdvastgelegdop20%.Doorgaanswordthetrichtquotumbijdeoproepengoedgehaald,waardoorhetmechanismevanprioritairesteunaanDTO-projecten(voorzovervoldoendekwalitatiefgoedopdeandereevaluatiecriteria)tothiertoenognietspeelde.Uitdeevaluatiezullenin2005eenaantalbijsturingenvolgendieverdero.m.indehandleidingenopdewebsitezullengezetworden.DestimulerendemodaliteitenenevaluatiemethodezijnuniekinEuropa.IneenNederlandsestudiewordtdeDTO-regelingbijvoorbeeldalseenmogelijkvoorbeeldaangehaaldvoorhetintegrerenvanmilieuaspecteninalleEuropeseO&O-programma’sinhetzevendekaderprogramma(http://www.technopolis.co.uk/downloads/483_phase2.pdf).
1.3Onderzoeksmandaten tenaan:Sinds1maart2003biedtditsteunkanaalvanhetIWT3typesonderzoeks-ofpostdocmandakundigen.wordenenkandidatenverdedigenhunprojectvoorstelvooreenadhoccollegevanexternedesmaximaaléénperiodevan1jaarwordenverlengd.Aanvragenkunnendoorlopendingediendsultatennaardeindustrietoe.MandatenwordenvoortweejaartoegekendenkunnenmetlateneenbelangrijkebijdrageteleverentotdevalorisatievanwetenschappelijkeonderzoeksreOnderzoeksmandaten(OZM)vanhetIWTzijnspecifiekbestemdomonderzoekerstoete HoofdstukIII.3–61
2.1LURU
2.2EFRO-steunKMO’s
tabel1.Hetaantalgesteundeprojectenwordtweergegevenintabel2.DeevolutievandetoegekendeEFRO-steun(inEUR)voordeverschillendegebieden,staatinwasdestartdatumjanuari2003.projectendiereedsvanafapril2001goedgekeurdwerden.VoordeanderebetrokkengebiedenVoordeLimburgsedoelstellingsgebiedenkonmendeEFRO-steunretroactieftoekennenaanling.niethogerzijndan75%voorindustrieelbasisonderzoeken50%voorprototype-ontwikkeen5%indiendatnietgebeurt.Hettotalesteunpercentagemag,conformdeEuropeseregels,KMOsamenwerktmeteenkenniscentrum(universiteit,hogeschool,onderzoeksinstelling,...)DezeextrasteunwordtgecumuleerdmetdegangbareIWT-steunenbedraagt15%alsdeKMO-ProgrammaofvanO&O-projectenopinitiatiefvanbedrijven.gebieden,extrasteuntoetekennenaanhungoedgekeurdeprojecteninhetkadervanhetKustvisserijgebied)overeengekomenomaanKMO’smetexploitatiezetelindebetrokkenLimburg,Oost-Vlaanderen(GentenhetMeetjesland)enWest-Vlaanderen(WesthoekenhetIn2002en2003werdmetdeprogrammacomitésvandeEFRO-doelstellingsgebiedenin
In2004werden3projectengesteundbinnendezeLURU-regeling,voor1,02mln.EUR.Hierbijiseronderscheidtussen:drempeldiehieraanwezigis,verantwoordtdezespecifiekeregeling.projectengerichtopvalorisatiebinnendeinternationalelucht-enruimtevaartsector.DeextraBinnenhetsteunkanaalvoorO&O-bedrijfsprojecteniseenbijzondereregelingvoorzienvoor•Accrediteringsprojecten,gerichtophetvertalenvaneenaanwezigekennisbasisnaardever-eistespecificatiesbinnendelucht-ofruimtevaarttoepassing(10%extrasubsidies)•Lanceringsprojecten,gerichtopdeelnameaannieuweinternationaletoestellenzoalsnieu-weAirbus-types.Ookalshethierbijengineeringsactiviteitenbetreft,kunnendezegesteundwordenalsprototype/ontwikkeling(25%subsidie).
HoofdstukIII.3–62
• OZMType1datgerichtisopdevoorbereidingvaneenspin-offonderneming, • naareenbestaandeonderneming(incl.bestaandespin-offs)methetoogopeenlatereeffecOZMType2,gerichtopdetransfervanbasisonderzoekvanuiteenonderzoeksinstellingtievevalorisatie/implementatiedoorhetbedrijf.BijdittypevindenOZM-activiteitenhoofdzakelijkplaatsbinnendeondernemingvandeindustriëlepromotor, • Indeloopvan2004werden51aanvragenvooreen1Vlaanderen,vanvóór2003.grotendeelsplaatsvinden.DittypestemtovereenmethetklassiekeOZM-conceptvanIWT-zoeksresultaten,bekomenbinneneenonderzoeksinstelling,waarookdeOZM-activiteitenOZMType3datgerichtisopdevalorisatieofvoorbereidingtotvalorisatievanonderstetermijnen4aanvragentotverlengingingediendtegenover47aanvragenin2003:eenstijgingvan17%.Vande30reedsgeëvalueerdeaanvragenwerdener13of43,3%gehonoreerd.Invergelijkingmet1992-2002verdubbeldehetgemiddeldaantalaanvragenin2003-2004tot48perjaar,maarhetslaagpercentagedaaldetoenwelsterk–van70,2%naar50,7%.Hoewelvrouwelijkekandidatenin2004minderdandehelftvandekandidaten(41%)vertegenwoordigen,scorenzequasiviermaalbeterdanhunmannelijkecollega’s!OZM-aanvragenType1omvatten11,8%vanhetaantalaanvragentegenover19,6%bijType2en68,6%bijType3.Tochgenoteerdemenin2004bijType1degrootstestijging(+9,3%),terwijlrelatiefmindertype3aanvragenwerdeningediend(-12%).
Westhoek203.24442.115Meetjesland12.55269.516Limburg120.842240.855386.325460.371Kustvisserijgebied3.209GentEFRO20012002200320048.140 TOTAAL120.842240.855605.329580.142 Tabel 1.Evolutie van de toegekende EFRO-steun (in EUR) per gebied Westhoek810Meetjesland23Limburg5181929Kustvisserijgebied1GentEFRO20012002200320042 TOTAAL5183044 Tabel 2.Aantal projecten met EFRO-steun type-Ontwikkelingvolgtindetabellen3en4.teninhetKMO-Programma,ofIndustrieelBasisonderzoek,GemengdOnderzoekofProto-Deopdelingnaartypegesteundproject,nl.KMO-InnovatiestudiesenKMO-Innovatieprojec-Projecttype2001200220032004 TOTAAL KMO-Innovatiestudies2.50024.64854.222131.726 213.096 KMO-Innovatieproject118.342112.685297.248300.140 828.414 industrieel basisonderzoek103.523 103.523 gemengd basis- en prototype-onderzoek 253.859 253.859 prototype-onderzoek148.277 148.277 Tabel 3.Overzicht van de EFRO-steun (in EUR) naar projecttype Projecttype2001200220032004 TOTAAL KMO-Innovatiestudies2101228 52 KMO-Innovatieproject371614 40 industrieel basisonderzoek1 1 gemengd basis- en proto type-onderzoek 2 2 prototype-onderzoek2 2 Tabel 4.Overzicht van het aantal projecten met EFRO-steun naar projecttypeHoofdstukIII.3–63
eninnovatiesamenwerkingsverbanden.tairemiddelenvastgelegdopdebestaandekredietlijnvoorprojectenopinitiatiefvanbedrijvenapril2003(d.i.natweejaarwerking)vollediguitgeput.Sindsdienwordendenodigebudgetëleenveloppevan19,8mln.,voorzienvoorhetKMO-Programma,werdreedsindeloopvantotaaltoegekendefinanciëleoverheidssteunvan48,6mln.EUR(incl.EFRO-steun).DeinitiOp31december2004werdenintotaalreeds747projectvoorstellengehonoreerd,vooreenKMO-Innovatiestudie.Midden2004werddekaapvan1000aanvragengenomen.meteengezamenlijkeportfoliovan1.188voorstellenvooreenKMO-InnovatieprojectofSindsdeprogrammastartwistenreeds793VlaamseKMO’shetIWT-Vlaanderentebereiken,in2004tegenovervoorheengemiddeld106)tonenditaan.genovervoorheengemiddeld111opjaarbasis)alshetaantalbetrokkenKMO-aanvragers(303zagmenin2004eenverdrievoudiging.Zowelhetaantalprojectvoorstellen(354in2004tecesbevestigd.Daarwaarmenoorspronkelijkeenverdubbelingvanhetbereikvooropstelde,muleringvaninnovatieindeVlaamseKMO’seenduidelijksucces.Ookin2004werdditsucReedsvanbijdeopstartin2001kenthetKMO-ProgrammavanhetIWT-Vlaanderentersti
3.1KMO-Programma
2.3Eureka
HoofdstukIII.3–64
EURIMUS).waarvan16subprojectenvandeClusters(6ITEA,5MEDEA+,3PIDEA+,1CELTICen1In2004beslisteIWTtotfinanciëlesteunaandeVlaamsepartnersin23dergelijkeprojecten,brengindeClusters,prominentaanweziginhetinternationaalEUREKA-netwerk.Vlaanderenis,meteenrelatiefhoogaantalEUREKA-projecteneneenvooraanstaandein-tionTechnologyforEuropeanAdvancement).MEDEA+(Micro-ElectronicsDevelopmentforEuropeanApplications)enITEA(Informa-ons).DeregeringkeurdetevensdeverlengingvandedeelnamegoedaandeClusterscomsector‘CELTIC’(CooperationforaEuropeansustainedLeadershipinTelecommunicati-(EURekaIndustrialInitiativeforMicrosystemsUses)enaandenieuweClustervoordetele-(PackagingandInterconnectionDevelopmentforEuropeanApplications),aanEURIMUSIIInmei2004beslistedeVlaamseregeringtotVlaamsedeelnameaandeclustersPIDEA+nationaleindustriëlesamenwerking,eentoeslagvan10%opkostenbasis.Innovatieprojecten.InaanvullingopdebasissteunhanteerthetIWT,terstimuleringvaninter-gebruikelijkeproceduresvanhetIWTendemodaliteitenvoorO&ObedrijfssteunofKMO-inhetkadervanEUREKA-projecten,endeevaluatievandezeaanvragen,gebeurtconformdeGewest,kunnenvoorhundeelnameineenprojectberoepdoenophetIWT.SteunaanvragenBedrijvenenermeesamenwerkendeuniversiteitenofonderzoeksinstellingenuithetVlaamsmeinofindustriëlesector.‘Umbrella’-projectenmetalsdoeldeopbouwvansubprojectenineenspecifiekonderzoeksdoEUREKAomvatnaastdeprojectenopeigeninitiatiefvanbedrijvenook‘Cluster’-enpartnersterechtbijdeeigennationaleofregionaleoverheden.goedgekeurdeprojecten:deEUREKA-Status.VoorcofinancieringkunnendeindividueleHetnetwerkverleent,naeeninternationaleevaluatieprocedure,eenkwaliteitslabelaandewerkingsverbandendetimingvanhunproject.het‘BottomUp’principe:departnersineenO&Oprojectbepalenzèlfdeinhoud,hetsamenEUREKAhanteert,integenstellingtothetKaderprogrammavandeEuropeseCommissie,omvatnu33lidstatenendeEuropeseUnie.toegepastenmarktgerichtindustrieelOnderzoek&Ontwikkeling.HetEUREKA-netwerkEUREKAiseeninitiatiefterbevorderingvandeinternationalesamenwerkingophetvlakvan
HoofdstukIII.3–65
2005.Deselectiewordtbekendgemaaktvoordezomervakantievan2005.DeTETRA-oproep2005werdgelanceerdinnovember2004enwerdafgesloteninfebruariwww.iwt.be/tetra.deorganisatiesparticiperenindegebruikerscommissies.Extrainformatiekanmenvindenoplaboratoriarechtstreeksbetrokken–alsuitvoerderofalsadviseur.Meerdan300geïnteresseerno)logie,milieutechnologie,energiebeheer...Inde23projectenzijnmeerdan39onderzoeksinformatie-encommunicatie-technologie,internet,voedingsleer,toegepastebio(techEUR.Deonderwerpenomvattenmultidisciplinairethema’suitwerktuigkunde,bouwkunde,projectengeselecteerd.Degemiddeldebegrotingpergoedgekeurdprojectbedraagt279.000klaringtotparticipatie.Nagrondigeevaluatiemetdehulpvanexternedeskundigenwerden23budgetvan20,2mln.EUR.Meerdan700bedrijvenenorganisatiestekendeneenintentieverBijdeeersteoproepin2004werden73aanvragenontvangen,vooreentotaalaangevraagdwordenvoorhetindienenvanprojectvoorstellen.IWT-Vlaanderenvoerthetbeheervanhetprogramma.Jaarlijkszaleenoproepgelanceerdgeronderwijs.vroegereHOBU-Fonds,nietalleendoorstromennaarhetbedrijfsleven,maarooknaarhethogekeurdeprojecten,92,5%.Hetisdanookdebedoelingdatderesultaten,netzoalsinheten2005vastgelegdop7,5%.Deoverheidfinanciertevenwelhetresterendedeelvandegoed-reëlecofinancieringvandeTETRA-projectengebeurtdoordegebruikerscommissie,in2004kerscommissievormenvaneenproject,vraagtdeVlaamseregeringdateenbeperktedochTenbewijzevandereëleinteressevanbedrijvenenandereorganisaties,diesamendegebrui-aanvrager,alkanookeenuniversiteitalshoofdaanvragerfungeren.schappelijkerelevanteproductenofdiensten.Bijvoorkeurtreedteenhogeschoolopalshoofd-geïnteresseerdebedrijvenmoetenderesultatenkunnengebruikenineconomischeofmaat-teninnovatiefennuttigzijnvooreenbredegroepvanbedrijven,KMO’sinhetbijzonder.Detechnologieverkenning,technologievertalingentechnologieverspreiding.Deresultatenmoe-opdemiddellangetermijnoptelossen.Elkprojectomvatinbelangrijkemateaspectenvanrigeprojectenuitvoeren,eventueelinsamenwerkingmetandereorganisaties,omproblemenDemodaliteiteninhetTETRA-Fondslatentoedathogescholenen/ofuniversiteitentweeja-succesvolleHOBU-Fondsdatliepvan1996tot2005.5,949mln.EURin2004eneengelijkaardigbudgetin2005,isinfeitedeopvolgervanhetorganisaties.Ditnieuweprogramma,meteenbudgetvan
dachtkrijgen.gesteundeKMO-projectenen-studieszalookin2005indiecontextblijvenddenodigeaangenzijnenblijvencontinueaandachtspuntenvoordetoekomst.HetopvolgingstrajectvandeDelageadministratieveinstapdrempelalsookdesnelleensoepelebehandelingvandeaanvrahiertoeeeneersteaanwervingplannen.zijnmaardienognietbeschikkenoverhetnodigetechnischhooggeschooldepersoneelendienen.KMO-Innovatiestudiestype5richtenzichspecifiekopKMO’sdietotinnovatiebereidgrensoverschrijdendEuropeesonderzoeksverband,hetvoorbereidingstrajectlatenondersteuma.ViaKMO-Innovatiestudiestype4kaneenVlaamseKMO,diezichwilengagerenineenNieuwin2004wasdeintroductievantweenieuweprojecttypesbinnenhetKMO-Program
3.2TETRA waarrelevant,ookvanlingenvanhogeronderwijsinnovatievethema’sbestuderentenvoordelevanbedrijvenen,hetTETRA-Fonds,eenprogrammavooronderzoekenontwikkelingwaarbijVlaamseinstelDeVlaamseregeringgafop30april2004haardefinitievegoedkeuringaandeoprichtingvan social-profit
deinnovatieketen.ViahetTETRA-Fondsenzijnvoorloperwerdenreeds2.200bedrijvenenditiehebbeninzakesamenwerkingmetKMO’s.DaaromvormenzijeenbelangrijkeschakelinDeBeleidsbrief2004-2009vandeministerherhaaltdatdeVlaamsehogescholeneenlangetradebudgetlijn71.4,artikelBA41.04.vanhetHOBU-FondsalshetbeheervanhetnieuweTETRA-Fonds,beideningeschrevenopvanwegedegebruikerscommissies).IWT-Vlaanderenverrichtzoweldeverdereafwikkelingoverdeconcretemodaliteitenvandevolgendeoproep(totalebegroting,gevraagdebijdrageDeVlaamseministervanWetenschappenenTechnologischeInnovatiekanjaarlijksbeslissen social-profit hefboomeffect.strengeorganisatieoverschrijdendeselectiederprojectengeveneengarantieinzakekwaliteitenwerkingmetbedrijven,dedoorstromingvandekennisbinnenhethogeronderwijsendering,opleiding...TETRA-projectenspelendaarreedsgedeeltelijkopin.Deverplichtesamenwikkeling,b.v.inzakegebruikersgedrag,impactvannieuwereglementeringen,marktbenadevolleinnovatieomvatnietalleentechnologischeontwikkelingen,maarookanderekennisontscopevanhetprogrammakanwordenverruimdendebudgettenwordenverhoogd.Succeseenbelangrijkeplaatsinhetgansespectrummaatregelen.Erzalwordenonderzochtofdeorganisatiesactiefbetrokken(waarvan2/3KMO’s).HetTETRA-Fondsbekleedt 4.VIS
indemogelijkhedenvanvierprojectvormen:leven,optimaalinteschakeleninhettechnologischeinnovatiebeleid.HetVIS-besluitvoorzietintermediairen,dieactiefzijnindeaanmoedigingvantechnologischeinnovatieinhetbedrijfs-operationeel.DitbelangrijkinstrumentvoorIWT-VlaanderenmaakthetmogelijkomdedoordegoedkeuringvanhetVIS-besluitd.d.24mei2002doordeVlaamseRegeringvolledigHetfinancieringsbesluitbetreffendedeVlaamseInnovatieSamenwerkingsverbandenwerd•projectenvancollectiefonderzoek:metalskernactiviteitenvancollectiefonderzoekwaarbijhetonderzoekstrajecthetruimewetenschappelijk-technologischspectrumtotvoorwerpheeft,vanstrategischbasisonderzoektotenmetvertaalonderzoek.Hetessentieelcriteriumisdatdestudiebelangrijkisvoordecollectiviteitvanbedrijvenwaarvoorhetisopgezet.Eensteunpercentagevan50%opdeaanvaardbarekostenwordtvoorzien.Voorde–beperktindebegrotingoptenemen–activiteitenvantechnologischedienstverleningofinnovatiesti-muleringisdit80%.Voordeoproep2003,goedkeuringapril2004,werden16projectengoedgekeurd.Intotaalzijner55lopendeprojectencollectiefonderzoek.•projectenvantechnologischedienstverlening:ditomvatzowelhetverstrekkenvantechnologischadviesopvraagvandebedrijvenzelfalsinitiatieven(bijvoorkeurmetcollega’s)ombepaaldeinnovatieveaspectenvaneentechnologieluiknaardebedrijventebrengen.Dedienstverleningdiehierwordtbetoelaagd,heeftbijuitstekeentechnologischeinslag.Hettechnologischprofielvandeuitvoerderisdanookzeerbelangrijk.Eensteunpercentagevan80%opdeaanvaardbarekostenisvoorzien.Voordeoproep2003,goedkeuringmaart2004,werden12projectengoedgekeurd.IntotaalwerdeninhetVIS-programmaindrieoproepen59TDprojectengesteund,watbetekentdatereenequivalentvan61VTE‘technologischadviseur’inverschillendetechnologischedisciplinesparaatstaanomdebedrijventehelpen.•projectenvanthematischeinnovatiestimulering:activiteitenvaninnovatiestimulering,gerichtnaareengroepbedrijven,verbondendooreengemeenschappelijktechnologischethematiek.Doelishuninternenetwerkingensynergietebevorderen.Deuitvoerderdientdebedrijvenwaarmeemensamenwerktzeergoedtekennenenhunvertrouwentegenieten.Eensteunpercentagevan80%opdeaanvaardbarekostenisvoorzien.Voordeoproep2003werden29projectengoedgekeurd(35,5VTE).Intotaalzijnernu64TIS-projectenactief,
HoofdstukIII.3–66
o.m.hetCampusAuto-project,moetnueenbredereinternationaleuitstralingkrijgen.geven.Dezesamenwerking,dienureedsvormwerdgegevenbinnenhetInterreg-gebeurenviaFlanders’Drivestellen.VerderwenstmenookdeinternationalesamenwerkingverdervormteIn2005zaleenstudieomtrentvoertuigelektronicanieuweuitdagingenaandewerkingvanonderzoeksinstellingen)betrokkenzijn.terprojectenvancollectiefonderzoekopstarttenwaarbij36partners(29ondernemingenen7tievebedrijven...)participeerdenbijna3.000deelnemers.Tevermeldenisookdatzevenclusleden.Aandetalrijkeinitiatieven(seminaries,infonamiddagen,groepsbezoekenaaninnovaOokdeclusterFlanders’Drivevierdeindeherfstvan2004zijnderdeverjaardagenteltnu130bekendtemakenomzeoptimaaltevaloriseren.aandevoertuigsector.Deuitdagingbestaaterindezebelangrijkeinvesteringverdervoldoendederntestlabovoorgeïntegreerdeontwerpenstaannuterbeschikkingvandetoeleveranciersëleopeningwerddanookplechtiggevierd.EenperformanteCAD/CAE-softwareeneenmoWathettest-enengineeringcentrumbetreft,ditwerdvolledigoperationeelin2004.Deofficizoekenkennisverspreiding.enEngineeringcentrumeneennetwerkdateenondersteunendestructuurlevertvoorondersector.Hetontwikkeltzichrondtweegeïntegreerdedeelinitiatieven:deuitbouwvaneenTest-hetopzettenvaneenkenniscentrumterondersteuningvandetoeleveranciersaandevoertuigHetprojectFlanders’DRIVEbeëindigdein2004hetderdewerkingsjaar.DitinitiatiefbeoogtFlanders’Driveomschrijvingtekrijgen.businessplan.Verderdientin2005ookhetbegrip‘excellentiepool’zelfeennadereenstrikteredientdeVlaamseregeringnogeendefinitievebeslissingtenemenomtrenthetuitgewerktelingvaneenexcellentiepool(o.m.ProductinnovatieenFlandersFood).VoordezelaatsteAndereinitiatievenontvingenmiddelenvooreenhaalbaarheidsstudienaardeconcreteinvul-(o.m.Flamac,FlandersDC)zodatzijin2005definitiefoperationeelkunnenopstarten.indeontwikkelingvandekenniseconomie.Vooreenaantalwerdhetkadervolledigafgewerktambitieuzeinitiatief.HetBreedbandinitiatiefwilVlaandereneenvoortrekkersrollatenspelennieuweexcellentiepolenopgestart.HetIBBTishierbijhetmeestomvangrijkeenookmeestNaeeneerstereeksexcellentiepolendiein2003startten,werdenin2004opnieuweenaantal
•
terwerkingvanbedrijvenondersteunen.eenequivalentvan92,3VTE‘adviseur’inverschillendetechnologischethema’skandeclus
Bijzondereaandachtgaatin2005naardeintegratievandeverschillendeadviseursinééngecolueerd.provincie,behalveinAntwerpenwaarertweeinsynergielopen)tussentijdspositiefgeëvasteunpercentagevan80%opdeaanvaardbarekosten.In2004zijndezesprojecten(eenperwerkstellingeninnovatie–moetnognadereconcretiseringkrijgen.Hiervoorgeldtookeenbaarprovinciaalloketwaardeondernemingterechtkanmetvragenrondeconomie,tedengeorganiseerd.Verbindingmetdeinitiatievenvanheteconomischbeleid–eenherkencialiseerdekennisdiensten),dieopeenvlotte,ongebondenenefficiëntemaniermoetworinnovatiewordtaangeboden.Essentieelhierbijisdeverbindingnaardetweedelijn(gespering,gerichtnaarallebedrijvenineenwelbepaaldgebied,waarbijheneerstelijnszorgrondprojectenvansubregionaleinnovatiestimuleringbeogenactiviteitenvaninnovatiestimuleördineerdVlaamsInnovatienetwerkendeverdereprofessionaliseringvandeaangebodendiensten.
5.Excellentiepolen
HoofdstukIII.3–67
logischekennisopbouwindeVlaamsemechatronicasector.TechnischCentrumvandeMetaalverwerkendeNijverheid(WTCM)instaanvoordetechnozal,innauwesamenwerkingmetdeKULeuven(afdelingPMA)enhetWetenschappelijkenFlanders’MechatronicsTechnologyCentre‘FMTC’financieelteondersteunen.HetcentrumOp28februari2003namdeVlaamseregeringdedefinitievebeslissingomdewerkingvanhetKennisnetwerkmechatronicadingnaardeVSenCanada.VerderwerdookhetprotocolmetFITinpraktijkgebracht.Ditresulteerdeo.m.ineenzendaardpresentatieeneenbrochurevoorlogistiekVlaanderen.dieknaarhetbuitenlandtoeteontwikkelen.HeteerstedoelomvatderealisatievaneenstanVlaamsespelers,VILenFITinhetbijzonder,hunkrachtenomeenuniformepromotiemethoInzakepromotiewerdhetVlaamslogistiekforumopgestart.Inditforumbundelenalledigheidisdegarantievoorhunverdersucces.ook,naastdelidgelden,deeersteextrainkomstengeboekt.HunonafhankelijkheidendeskunIn2004konhetVILookeenaantalbetalendeopdrachtenverzilveren.Hiermeewerdendanrijkeplaatsinhetlogistiekegebeuren.Congresdatvolledigaanlogistiekwasgewijd.HierdoorverwierfhetVILmeteeneenbelangEenhoogtepuntin2004waszekerdebijdrageaanhetVlaamsWetenschappelijkeEconomischdaardindeStudies.enindeVIL-Studies.EenindrukwekkendboekmetalsthemaRFID-tagzetteeenhogestan-ren.DevoortgangwordtgepubliceerdindeVIL-series,waarvanervorigjaarzesverschenen,renendeonderzoekscentraactiefomstudiesrondbepaaldeactuelelogistieketopicsuittevoe-gio’.IndezewerkgroepenzijnexpertenverbondenaanhetVIL,maarookuitdebedrijfssecto-netwerken,Ketenconsolidatie,MultimodaalTransporten‘VlaanderenLogistiekeKennisre-OpditmomentzijnervijfstrategischewerkgroepenactiefrondRFID-tags,collaboratieveInzakekennisopbouwwerddewerkingronddestrategischewerkgroepengeoptimaliseerd.eind2004wordengetoond.konhetkenniscentrumeenvliegendestartnemen.Heelwatleverbaarhedenkondendanookresoluuttekiezenvoordeborgingvandekennisintern,endusmindermetexternentewerken,HetVILisin2004uitgegroeidtoteenkenniscentrummeteenzestalinterneexperten.Doorrelevantknowhow-pakketaanbieden.logistiekedienstverleners,diewilleninvestereninVlaanderen,optimaalbegeleideneneenningnaardelogistiekebedrijventoe.DaarnaastiserdeopdrachtPromotie.HetInstituutwilscheidenvandeklassiekebelangenverenigingeneneenbasisleggenvoorefficiëntedienstverleeninnovatie.DooreffectiefzelfonderzoeksprojectentestartenwilhetInstituutzichonderOmditdoeltebereiken,definieerdementweegroteactiedomeinen.VooreerstkennisopbouwinVlaanderen.VlaamsInstituutvoordeLogistiekmoetopditvlakdanookuitgroeientothétkenniscentrumiserdringendbehoefteaanprofessioneleondersteuningvandelogistiekedienstverleners.HetginginhetcentrumvanEuropa.OmdezepositieechtertekunnenbehoudenenteverbeterenDelogistiekesectorbiedtbelangrijketroeveninVlaanderen,doordeuniekegeografischeligEUR.kingvanhetVlaamsInstituutvandeLogistiekvoor5jaarentenbedragevan11,125mln.In2003namdeVlaamseregeringeendefinitievebeslissingoverdefinancieringvandewerVIL HoofdstukIII.3–68
vandeopstartperiodevandriejaarvoorzietenerzijdsineenenveloppevandeVlaamseovervanhetIncubatiepuntGeo-Informatie‘IncGeo’financieelteondersteunen.DefinancieringOp18juli2003heeftdeVlaamseregeringdedefinitievebeslissinggenomenomdewerkingHetIncubatiepuntGeoinformatieteversterken.onderzoeksprojectenintensiefverder,metdeuitdagingomdeindustriëlebetrokkenheidnogVoor2005staatvooreerstdeinhuldigingvanhetnieuwegebouwcentraal.Verdergaandeomelkaarsexpertiseoptimaaltebenuttenvoordebedrijven.FMTCslootookeensamenwerkingsovereenkomstmetFlandersDriveEngineeringCenterdentenafvaardigennaarhetFMTC.FMTCisnueenactiefnetwerkvaneen11-talbedrijven,waarvaneenaantalookeffectiefresi-werdookinpartnerschapeenEuropeesprojectingediendterondersteuninginhetKP6.eenbedrijfsamenineenO&O-bedrijfsprojectmetsteunvanIWT-Vlaanderen.AnderzijdsNaarcontractonderzoektoe,werdentweeprojectenopgenomen.EnerzijdswerktemenmetGemeenschappelijkOnderzoek.Dezeprojectensituerenzichindevolgendedomeinen:Naaronderzoektoezijner15lopendestudies:7projectenStrategischBasisonderzoeken8diewerktenaaneendoctoraat.hetpersoneelskader:eind2004warenereen12-taltoponderzoekerswerkzaam,waarvanvijfIn2004kwamFMTCopvollesnelheid.Indeeersteplaatszorgdehiervoordeinvullingvangeselecteerdehoofdthema’s.Hetbasis-entoegepastonderzoekmoeteenkritischemassabereikenbinnenhetkadervandriewereldtopinhunsegmentblijvenbehoren.meedeonderzoeksstrategiebepalenenactiefparticiperenindeprojecten,opdiemaniertotdemechatronica-onderzoek.Doelstellingisdatdekerngroepvan15bedrijvenuitdesector,dieHetcentrummoetzichinvijfjaarpositionerenalseentopinstituutinEuropaophetvlakvan•sensorenenmicrosystemen(o.m.telemetrischekoppelmeting,temperatuursensor,teleservicebridgesoftware)•hoogperformantemodulairemachines(o.m.opensourcecontroleframework,bewegingssynchronisatie,performantievanveldbussen)•hoogdynamischemachines(o.m.actievestructureletrillingscontrole,micropositionering,vibro-akoestischemodellering)heidtenbedragevan7,375mln.EUR,enanderzijds0.825mln.EURprojectbijdragenvanuitbedrijvenomaandegeschattekapitaalsbehoeftevan8,2mln.EURtevoldoen.HetIncGEOiseenopeninitiatiefvandeKULeuven(groepenESAT/VisicsGfGenLBNLbinnenSADL)enVito(TAP),versterktdoordeelnamevandeVUB(IRIS/EtroenCCG)enUGent(IRIm.n.VakgroepGeografieenTELIN).AanvullendzaleensamenwerkingmetdeKMS(SignalImageCenter–SIC)wordeningebouwdomo.a.hunervaringinteschakeleninhetoperationaliserennaareindproductenbinnenhetdomein.DemissievanIncGEOisdedrempelvoorgebruikvanruimtelijkeinformatiedooroverheidsadministraties,industrieendeburgerdermateteverlagendatmenrijkere,meergeactualiseerdeenopkostefficiëntewijzegeproduceerdeinformatiekanaanbiedenenaanwendenvoorbeleidenmanagement,informatieenmonitoring.Dezemissiewordtvertaaldindevolgendedoelstellingen: HoofdstukIII.3–69
• ontwikkelenvangenerische tools fusie,processeninhetdomeinvandatabankcreatie,upgrading,veranderingsdetectieendatabijdepartnersaanwezigekennisenexpertise,terverbeteringvandeautomatiseringvandedoorhetcombineren,integrerenenoperationaliserenvan • creteprojectenmetgebruikers,uitvoerenvanmarktvalidatievandeontwikkeldeinstrumentendoorhetuitvoerenvancon • formatie,verdereontwikkelingvandebestaandekennisophetdomeinvanhetprocessenvangeo-in • projecten(KP,ESA....),hetsamenwerkenmetanderepartnersenhetdeelnemenaannationaleeninternationale • In2004werdenalvastdenodigestappengezetomdedoelstellingenookconcreetvormtegegeo-informatieviaseminaries,netwerkevents,endergelijke.decreatievaneenopennetwerkvoorallebedrijveneninstellingenactiefindewereldvandeven.Opditmomentwerkendiverseonderzoekersopdeprojecten,diemenkanindelenintweegrotedomeinen:objectrecognitievanuit remotesenseddata enautomatischegeoregistra nieuweEuropesenormMHP(MultimediaHomePlatform).DatdeedhetsamenmetRealSoftware,eenVlaamsbedrijf,ontwikkeldedeeersteportaaltoepassing,gebaseerdopdevano.m.devolgendebedrijven:VooriDTVwerdnieuwetechnologieontwikkeldwaarvoormenberoepdeedopdeexpertisejaar.merciëlelanceringmetvolledigeuitrollingoverhetgansekabelnetwerkvooropsteltlaterdat2005nogeenruimerpilootprojectomdeindustrialisatietevalideren,waarnameneencombutienetwerkenhetmenswetenschappelijkeonderzoek.NahetVIpilootprojectvolgterinpilootgezinnen,terondersteuningvandevalidatievandenetwerkarchitectuurvanhetdistriErwerdentweeveldopstellingen(éénperkabeloperator)gerealiseerdvoorintotaalzo’n300menmetVlaamseonderzoeksinstellingen.platformtevalideren.Ookdestudievandemenswetenschappelijkeproblemengebeurdesavanalleschakelsindesysteemarchitectuuren/ofmetderealisatievantoepassingenomhetlastmetdestudievanbepaaldetechnologischeprobleemstellingenronddeinteroperabiliteitformgevalideerd.Viadiverseonderaannemingenwerdenbedrijvenenonderzoeksgroepenbedistributienetwerkendeconsumentenapparatuur.Viareferentietoepassingenwerdhetplatbiliteittegaranderenophetvlakvandeproductievaninteractieveinhoud,hetcontributie-eneninterfaces.BijhetuitwerkenvandearchitectuurwerderonderzoekverrichtominteroperariumprototypeeneenprototypemetveldopstellingvandeontwikkeldesysteemarchitectuurVIomvattealdusdeontwikkelingvaneencomputersimulatiemodel-prototype,eenlaboratodichtenvandedigitalekloof.ingeburgerdenlaagdrempeligmedium,televisie,enkanmeneenbijdragegeleverenaanhetdezemanierkunnendienstenalse-governmentdichterbijdeburgergebrachtwordenviaeentelevisietoepassingentegebruiken,maarlaatooktoepassingenuitdeinternetwereldtoe.OpformvoorhetaanbiedendaarvanzaldeburgernietenkelinstaatstellennieuweinteractievebondenmetdeintroductievaninteractievedigitaletelevisieinVlaanderen.Hetnieuweplat-HetVIprojectonderzochtdetechnologischeenmenswetenschappelijkeproblematiekver-werkorganisaties(TelenetenInterkabel).omroeporganisaties(VRT,VMMaenVT4)endetweebelangrijksteVlaamsedistributienet-ren(iDTV)datwerdingedienddooreensamenwerkingsverbandtussendedriegroteVlaamse(VI),eenpilootprojectrondinteroperabiliteitvanInteractieveDigitaleTelevisieinVlaande-Op18juli2003beslistedeVlaamseregeringsteunteverlenenaan‘VlaanderenInteractief’iDTVgen.Verderishetookdebedoelingomzosnelmogelijkeenaantalapplicatiesopdemarkttebrentie. HoofdstukIII.3–70
sten/toepassingentetestenopdetelevisie,enLogicaCMGinVlaanderen.DesoftwareliettoeomdeeerstedigitaledienZappware,eenjongLimburgsbedrijfgespecialiseerdininteractievetoepassingenvoordigitale
e-government allebetrokkenactoren.(vooralKMO’s)enorganiseerteenforumterbevorderingvaneenbredenetwerkingtussenprogramma’s.Hetstelttevenseennetwerk-testlaboratoriumterbeschikkingvanbedrijvencontractenaangaanmetdeVlaamseindustrieendienstensectorendeelnemenaanEuropeseNaasthetuitvoerenvanditeigenprogramma,kanhetcentrumook(bilateraal)onderzoeksopvolging.heidvertaaltzichhierineendaadwerkelijkeinbrengvandedeelnemendeledenindeprojecteeninternationaleexcellentieambitie.Debelangstellingvanuithetbedrijfslevenen/ofdeoverjectenbetreffenlangetermijnprecompetitiefonderzoekmeteeninterdisciplinairkaraktereneengezamenlijkebijdrageleverendieminstens50%vandeprojectkostenbedraagt.ISBO-prokingmeteenaantalbedrijvenofnon-profitorganisaties,waarbijdedeelnemendebedrijvenbetreffen(semi)precompetitiefmultidisciplinaironderzoekdoorIBBT,innauwesamenwer(GBO)”alsprojecten“InterdisciplinairStrategischBasisonderzoek(ISBO)”.GBO-projectenonderzoeksprogramma’somvattenzowelprojecten“GemeenschappelijkBasisonderzoeklutiesbinnendesectorenaandenodenvanindustrieenmaatschappij.Dezevraaggedrevendustrieeenaantalconcreteprogramma’sgedefinieerd,flexibelaantepassenaandesnelleevowerken”en“Terminal”.OverdezedomeinenheenwordeninnauwesamenwerkingmetdeinringsaspectenvanICT”,“Gebruiker”,“Inhoud”,“Multiservicebreedbandcommunicatienetfuncties.Hetglobaleonderzoeksdomeinwerdopgedeeldinvijfcompetentieclusters:“Reguledieelkfunctionerenvanuithuneigeninstellingen,aangevuldmeteenbeperktaantalcentralealseen“virtueel”onderzoekscentrumopbasisvaneenaantalbestaandeonderzoeksgroepenmogelijkmakenoptechnologisch,juridischenmaatschappelijkvlak.HetcentrumisopgerichtHierbijkomenalleaspectenaanboddiedeontwikkelingenexploitatievanbreedbanddienstenrichtenvan(middellangetermijn)onderzoektendienstevanzoweloverheidalsbedrijfsleven.HetIBBTheeftalsprimairdoelhetvormenvanhoogcompetentmenselijkkapitaalenhetver-disciplinairInstituutvoorBreedBandTechnologie(IBBT).len.DaarombeslootdeVlaamseregeringop24oktober2003totdeoprichtingvanhetInter-vlakeenduidelijkeleemteontstaan,dienietkoningevuldwordenbinnendebestaandekana-enzijntoepassingenomvat.MededoordeconjuncturelecrisisindeICT-sectorwaseropditmijn,datzoweltechnologischealsniet-technologischeaspectenvanbreedbandcommunicatieschappij,ishetbelangrijkteinvestereninmultidisciplinairbasisonderzoekopdelangereter-bouwentoteentoonaangevendeeninternationaalerkendespelerindezeinformatiemaat-communicatieinhetbijzondereensteedsbelangrijkerrolinnemen.OmVlaanderenuitteIndetoekomstzulleninformatie-encommunicatietechnologieinhetalgemeenenbreedband-IBBTtenbinnenhetkadervanhetmenswetenschappelijkeonderzoek.inhetalgemeentedichten,werdaangetoonddoordepositieveonderzoeksresultaten,opgemedichterbijdeburgertebrengenendedigitalekloof HoofdstukIII.3–71
settopbox
stellingvandeoverheidomdeindustrialisatieendecommerciëlelanceringvaniDTVopdekabelinVlaanderen.Dedoellingenwarenbereikt.MenbrachtdeoverblijvendeprobleemstellingeninkaartmethetoogopHetprojectwerdmetsuccesafgerondop30november2004;demeesteonderzoeksdoelstelcommunicatie...singenzoalsvideoopaanvraag,elektronischstemmen,interactievespelletjes,elektronischesoftwarevoordeinteractieveservers.DezesoftwareondersteundetestenvooriDTV-toepasCronos,eenVlaamsIT-bedrijf,stondbinnenhetiDTVprojectinvoordeontwikkelingvandeuitvoordigitalebetaaltelevisie.centralediededigitalekanalenuitzendt.HetbouwdetevenssamenmetSonyhettestplatformHetNoors-EngelsetelevisiebedrijfTandbergvanzijnkant,ontwikkeldededigitaletelevisievanPhilips.
volgtbegin2005.IWT-Vlaanderen).Eentweedeselectieronde(diezowelGBOalsISBOprojectenomvat)debedrijfswereld,werdenvoorafgescreenddoorhetIBBT-directiecomité(metinbrengvanjectengoedgekeurd,uittevoerenin2005en2006.Devoorstellen,ingediendopinitiatiefvanIndecember2004werdendandoordeRaadvanBestuurvanIBBTeeneerstereeksGBO-prorenzorg”,“Mobiliteitentransport”,“VlaanderenInteractief”,“@media”en“E-government”.2004.Hetprogrammavoor2004omvattevijfonderzoeksthema’s:“E-gezondheidenoudedealgemenevergadering,alsookvaneeninitieelonderzoeksprogrammaenbegrotingvoorIBBT,deVlaamseregeringenIWT-Vlaanderen,desamenstellingvandeRaadvanBestuurenmaartvandeconcretewerkingsmodaliteiten,destatuten,debeheersovereenkomsttussenhetHetIBBTgingin2004officieelvanstartnagoedkeuringdoordeVlaamseregeringop19
NIEUW FEVIA,deBelgischeFederatievandeVoedingsindustrie.HetinitiatiefwerduitgewerktdoorFEVIA-Vlaanderenvzw,degewestelijkeafdelingvan308.750EUR.oprichtingvaneeninnovatiecentrumvoordeVlaamseVoedingsindustrietenbedragevanOp4juni2004keurdedeVlaamseregeringdefinancieringgoedvanhetvoortrajectvoordeFlandersFoodDesignVlaanderenendeadministratieEconomiedeelaandestuurgroep.digervandeindustrie.Vanuitdeoverheidnemenhetkabinetvandeminister,hetIWT,pool,eenvertegenwoordigingvanhogescholenenuniversiteitenentotsloteenvertegenwoordesectorenvanIndustrieVlaanderendiemomenteeldeelwensentenemenaandeexcellentieexcellentiepooluittewerken.DestuurgroepissamengestelduiteenvertegenwoordigingvanConcreethoudtditindateenstuurgroepnegenmaandentijdheeftomhetvoortrajectvandeningvanhetinitiatief.deadministratieEconomieenhetIWT,eendefinitievebeslissingtenemenoverdeondersteusisvandedoordeinitiatiefnemersteleverenresultatenenrapporten,enevaluatieervandoorkarakter,geïntegreerdconcept,enz.).DitmoetdeVlaamseregeringinstaatstellenomopbaaantalinhoudelijkeoverwegingen(meersynergiemetbestaandeinitiatieven,vraaggedreveninnovatieCluster(Febelhout)omhetconceptverderuittewerken,rekeninghoudendmeteenVanuithetHermesfondswerdeensubsidietoegekendvan168.750EURaandevzwMeubel-doorIndustrieVlaanderen.opgestelddoordeinitiatiefnemers,metnameFebelhoutVlaanderen(Optimo),ondersteundOp4juni2004beslistedeVlaamseregeringaktetenemenvanhetintegraleconceptzoalsdeanderekant.zaakKMO’s,aandeenekant,endesigners,designbureaus,onderwijsendeconsumentenaanDedoelgroepvandezeexcellentiepoolzijndeVlaamseindustriëleondernemingen,inhoofd-ductieprocesdekostenhelpenreduceren(logistiek,milieu-enproductiekosten).nengeven(beterekwaliteit,imago,gebruiksvriendelijkheid,ergonomie)en/ofdieinhetpro-merschap.Hetzijninstrumentendieproductenendiensteneenbelangrijkemeerwaardekun-industriëlevormgevingcruciaalzijnbinnendecreatieveeconomieenhetinnovatiefonderne-kadervande‘Ondernemingsconferentie’.Hierbijsteldemendatdesign,productinnovatieenDeoprichtingvandezeexcellentiepool‘productinnovatie’dientgesitueerdtewordeninhetDesignenProductinnovatie HoofdstukIII.3–72
toewordteenbelangrijkecelkennisdiffusie,Verderishetdebedoelingomderesultatensnelnaarpraktischeinnovatiesomtezetten.Hier-samenwerkingmetdeVlaamsevoedingsindustrieendemaatschappij.middelenindustrie.Hetovereenkomstigeonderzoeksprogrammawordtopgesteldinnauwedeindustriëleinitiatieven–enbovendienrelevantvooreenbrededoorsnedevandevoedings-grammagenerischeonderzoeksresultatenenkennisteontwikkelendienstigvoorvernieuwen-Binnenhetvoorgesteldekaderishetineersteinstantiedebedoelingomvolgenseeneigenpro-voordekwaliteitenhetcalorischaanbod.inzichtenopleverenomevenwichtiguitgebouwdevoedingteconcretiseren,metaandachtaantalvoordesectorrepresentatievegenerischevoedingssystemen.Verdermoetonderzoekderendefunctioneleingrediëntengescreendenonderbouwdwordennaarbruikbaarheidineending,gestelddoordemarktenderegelgeving.Hierbijzullengeselecteerdegezondheidsbevortiefhoogstaandeevenwichtigevoeding.DitinhetlichtvandetoekomstigeeisenrondvoeHetinnovatiecentrumzalzijnactiviteitenvooralconcentrerenopdeontwikkelingvankwalitawezigindekenniscentra,toegankelijkenbruikbaartemakenvoordevoedingsindustrie.Ditheeftalsvoornaamstedoeldebestaandeofnieuwteverwervenonderzoeksresultaten,aanvatiecentrumvoordevoedingsindustrie.verkrijgenencontactkunnenleggenmetdekenniscentra.Vandaardebehoefteaaneeninnobruikbaarvertaalt.Erisnoodaaneenplatformwaarlangsdeondernemingendezetoegangdiedeindekenniscentraaanwezigeen/ofnieuweonderzoeksresultatentoegankelijkmaakteninnovatie.OmditteverwezenlijkenmoetenondernemingenbeschikkenoverinstrumentenBeidestudiesgaveneengemeenschappelijkbesluit:deVoedingsindustrieheeftnoodaanmeer2003eenSWOT-analyseoverinnovatieindevoedingssector.studieoverinnovatiebinnendevoedingsindustrie.InhetverlengdehiervanmaakteFEVIAinInopdrachtvandeVlaamseRaadvoorWetenschapsbeleid(VRWB)waserin2002-2003een
Technologywatch,marktanalyseeneentestcen-
nijverheid,wordtSTAALVLAANDERENgemachtigdom30mln.EURvanhaarparticipaMethetoogopdeverankeringinVlaanderenvandestaalproducerendeenstaalverwerkendeStaaluitwisselingvanmethodiekenmetandereactorenzoalsAgoria,Febeltex....voorzienediffusiecelteintegrereninhetglobaleVlaamseinnovatienetwerkenmenvoorzietzigemaarverspreideexpertiseindiverseonderzoeksinstellingen.Hetisdebedoelingomdedoendekritischemassaenexcellentie,vooraldoorbundelingenversterkingvanreedsaanwe-bedrijven.Hetbeoogtweleengemeenschappelijke“kennissokkel”uittebouwenmetvol-Hetinnovatiecentrumheefteenopenenvraaggedrevenkarakterenisgeensubsidieloketvoortrumvoorzien.tieinFININDUSaantewendenvoorwetenschappelijkentechnologischonderzoek.DitgebeurtviakapitaalinbrenginOCAS,hetVlaamseonderzoekscentrumvandeARCELOR-groep–meteengelijkeinbrengdoorARCELOR,viaSidarfinNV.DebedoelingisomeenbelangrijkeimpulstegevenaandeuitbouwvandeVlaamseonderzoeksinspanningeninzakestaal,bovenophetnormalebestedingsniveau.Decreatievanintellectueleeigendom,dieinkomstenzougenererenendekwaliteitvandeVlaamsestaalverwanteproductiezouondersteunen,ishetvoornaamsteoogmerk.Hetinitiatiefvoordeinhoudelijkeinvullingzalvandeindustriezelfuitgaan.Hetprogrammazalopallemogelijkemaniereneenopenkarakterhebbenenopenstaannaarallestaalproducentenen-gebruikersdiedezelfdefilosofiedeleneneen‘staalvriendelijk’Vlaanderentoteenrealiteitwillenmaken.
HoofdstukIII.3–73
DeEuropeseCommissiedeeldeop20oktober2004meedatdesteun,indevormvandedeel3.O&Ovooreigenrekeningenactieveexploitatievandezeintellectueleeigendomvialicen2.Dekennis,dedeskundigheidendeuitrustingvanOCAStengeldemaken,doorhetaanbie1.Onderzoek-enontwikkelings(O&O)-activiteitenvoorARCELORenhaardochterondermoetvoortbrengenommeerdanalleendekostentedekken–metdriehoofdactiviteiten:OCASzouwordenomgevormdtoteenwinstcentrum–eenondernemingdiezelfdemiddelenDekapitaalverhogingisbestemdvoordeuitvoeringvaneenbusinessplanopgrondwaarvannemingen.HetgaatomdevroegereactiviteitenvanOCAS,maardiewordenvanafnugefactureerdtegende“kost+”-prijs,d.w.z.deprijsvandekosten,verhoogdmeteenwinstmarge.denvanO&O-dienstenaanalleondernemingendiestaalgebruiken.tiesenhetcreërenvanspin-offondernemingen.Enerzijdsgaathetdusomdeuitvoeringvanrisicovolleonderzoeksprojecten.Dezeonderzoeks-enontwikkelingsactiviteitengebeureninsamenwerkingmetuniversiteitenenonderzoekscentra.Anderzijdswordenkleinespin-offbedrijvenvanOCASermeebelastdeeventueelvoortvloeiendenicheproductenopdemarkttebrengenentecommercialiseren.Naast,ofinplaatsvan,detotstandbrengingvanspin-offswordendeonderzoeksresultatenvialicentiesgevaloriseerd.nemingindekapitaalsverhogingvanOCAS,beschouwdwordtalsverenigbaarmetdegemeenschappelijkemarkt.STAALVLAANDERENenSIDARFINrichtteneenentiteitop,FIOCASNV,voordeten-uitvoerleggingvanhetvoorgenomenproject.DehandelsactiviteitvanFIOCASzalerinbe-staanomgespreidovervijfjaarindekapitaalsverhogingenvanOCASteinvesteren.Hethui-digekapitaalvanOCASisvollediginhandenvandochterondernemingenvanARCELOR.Nadezetransactiezaldezegroepdusdemeerderheidbehouden,zowelinhetkapitaalalsindeRaadvanBestuurvanOCAS.Deoverheidheeftalsenigeopdrachtdefilosofievanhetinitiatiefteblijvenondersteunenentebewakenviaaanwezigheidindebestuursorganenvanden.v.OCAS.DeopvolgingwordtdoorhetIWT-Vlaanderenuitgevoerd.MIP(MilieuInnovatiePlatform)DeVlaamseregeringbeslisteop7mei2004principieeltotdeoprichtingvaneenMilieuInnovatiePlatform(MIP).Debedoelingisomverschillendebeleidsdomeinenactieftelatensamenwerkenrondinnovatieindemilieu-enenergietechnologie.Hierbijzullenindeeersteplaatsdebeleidsdomeinenenergie,milieueninnovatieeengeïntegreerd/horizontaalbeleidvoeren,elkmeteigeninstrumentenenbeleidshefbomen.Dedaartoevooropgestelde“platformwerking”zaldeactorenuithetveldhierbijactiefbetrekken,zowelvanuithetbedrijfsleven,deonderzoeksinstellingenalsdebetrokkenoverheidsorganisaties.EenStuurgroepstaatinvoordecentraleaansturingvanhetMIP.Driereeksenonderbouwendeinstrumentenwordenhiertoeingezet:•Vraaggerichteinnovatie-instrumentenwaarbijmenvanuitdevraagzijde(markt)kansencreëertvoornieuweennogteontwikkelenenergie-enmilieutechnologieën.Hiertoekomeno.m.inaanmerking:deteontwikkelenmethodiekvan“innovatiefuitbesteden”vanoverheidsopdrachten;hetwegnemenvanremmendeoverheidsregelingenvoorinnovatievetechnologischeoplossingen;nieuwefinancieringsinstrumentenvoorenergie-enmilieu-investeringen(“thirdpartyfinancing”).•EenmeeractievebenuttingvanderegulieresteunkanalenvooronderzoekeninnovatiebijhetIWTt.b.v.energie-enmilieutechnologie.Hierbijvormtdezgn.DTO-regelingeennog HoofdstukIII.3–74
kunnenbijdragentotDuurzameTechnologischeOntwikkeling.betertebenuttenaanmoediging:ditbiedtextrasteunmogelijkhedenvoorprojectendie • HetMIPwordtalbegin2005geoperationaliseerd(startwerkzaamhedenopterichtenstuurtaalverhogingbijVito,vanuitdePMV-middelen(7mln.EUR).AlseerstefinanciëleinjectievoordewerkzaamhedenvandeExcellentiepoolisereenkapigrammeringbeslistdestuurgroepvanhetMIP.universiteiten,hogescholenenanderekenniscentramobiliseren.OverzijnonderzoeksproDezeExcellentiepoolwordtopgerichtindeschootvanVito,maarzaltevensdeexpertiseinlingen/ofnieuwekennisontwikkeling.TenslottewordteenExcellentiepoolopgericht,belastmettakenvanvalorisatie-ontwikkegroep;convenantExcellentiepooltergoedkeuringdoordeVlaamseregering;enz.).TegelijkmetdebeslissingvandeVlaamseregering(07/05/’04)voorhetMIPwerdbeslistineenkapitaalverhogingvanVitometcirca19mln.EURPMV-middelenvoordeaanschafvanUAV-infrastructuur(LongEnduranceUnmannedAerialVehicle)doorVito.Dezeinfrastructuurkanvooralvoormilieutoepassingenbenutworden.FlamacDeVlaamseregeringheeftop28mei2004beslistoverdefinancieringà7mln.EURvanhetFlandersMaterialsCenter(Flamacvzw),gerichtopMateriaalonderzoek.Hetgaatomeensteunpercentagevan50%vandetotalekostvoordriejaar.Hetonderzoeklegtdefocusophetmoleculairmodellerenendecombinatorischemethodologie(HighThroughput)metalsdoelhetmateriaalonderzoekinVlaanderenteversnellenenteverruimen.Agoria-Vlaanderenvoer-devoorafgaandeenhaalbaarheidsstudieuit,diewerdondersteunddoordeVlaamsebedrijvenAgfa-Gevaert,ARCELOR,BekaertenUmicore.HetinitiatiefwerddanverderuitgewerktinopdrachtvaneenaantalbelangrijkeVlaamsebedrijvenindezesectorenmetdepotentieelbe-trokkenonderzoekswereld(onderzoeksinstellingenenbedrijven).Materiaalontwikkelingiseenlangdurigproces.Dooroverheidssteunkanmendegeselecteerderichtingenvoldoendelangvolhouden,overconjunctureleschommelingenentijdelijkmindersuccesvolleperiodesheen.Hetistevenseenmultidisciplinairproceswaarnetwerkingnodigis.Daarenboveniskennisenapparatuurinmateriaalonderzoekvoordiversebedrijvenvaakgene-rischensituerendeonderlingeverschillenzichindetoepassingen.Hetsamenbrengenvanverschillendedisciplinesenbedrijvenindoordeoverheidgesteundenetwerkenmetstrategischeoriëntatieishierdanookaangewezen.Dergelijkenetwerken,bijaanvangregionaal,zijneenidealeopstapvoorbredereEuropesenetwerken.Hetheeftookweinigzinominfrastructuurteversnipperenoverhetonderzoekslandschap,ditleidtenkeltotsuboptimalisatie.VandaarmenallesuitbouwtineenkenniscentrumdatopenstaatvoorallemateriaalonderzoekersinVlaanderen.Bovendienzalditnieuwemogelijkhedenscheppenvoorondernemingendievandaagnognietbezigzijnmetmateriaalontwikkeling,maarloutermaterialengebruikendieopdemarktaangebodenworden.Zekunnendanookzelf,insamenwerkingmethunleveranciers,totdergelijkonderzoekovergaan.Defocusligtvooraloptechnologischonderzoek(erwerdeneenaantalconcreteprojectengedefinieerd,elkmeteenverschillendetijdshorizon).Voorhetonderzoekscentrumzalmeninfrastructuuruitbouwen,maarookberoepdoenopbestaandekenniscentra,zodatmenhetvooreendeelkanzienals“virtueel”.OpmiddellangetermijnkanFlamacuitbreidennaaranderemateriaaldomeinen.HetFlandersMaterialsCenterwordtopgezetalseenvzw.Hetkrijgtindeuitbouwfaseeenkleinepermanentestafendoetvoorderestberoepopmedewerkersuituniversiteitenenondernemingen.Voordetijddiezijwerkenopdeonderzoeksprojecten,wordendievanuithetcentrumgefinancierd.Deinfrastructuurwordtopéénenkelpuntuitgebouwdensamengebracht.Nadeprincipiëlegoedkeuringtotondersteuningvanditinitiatief,werktmenaandewerkingsmodaliteiten,statutenenbeheersovereenkomsttussenFlamac,deVlaamseregeringenhet HoofdstukIII.3–75
2003.ceProvider).HetProefprojectDigitaalThuisplatformwerdsuccesvolafgerondop30juniThuisplatform”(DTP),hetAdvancedMediaProjectenhet“ASP”project(ApplicationServiInnovatieveMediaprojectenof“e-VRT”.Hetgaatmetnameomhetproefproject“DigitaalInhetlichtvanditalleskreegdeopenbareomroepeenaantalopdrachtenonderdenoemerforminVlaanderenaanbieden.productenenanderzijdseeninhoudelijkverantwoordentechnologischup-to-datemediaplatmeinvandenieuwemediadiensten,moetdeVRTenerzijdszelfinvestereninnieuwemediavandeinformatiemaatschappij.TerbeschermingvandeVlaamsecultureleidentiteitinhetdoeenbelangrijkeroltevervullenbijhetoptimaalinspelenvanVlaanderenopdeopportuniteitenVolgensdebeheersovereenkomsttussendeVRTendeVlaamseGemeenschapheeftdeVRTe-VRTContact:info@flandersdc.be,www.flandersdc.beDevolgendeconferentieisgeplandvooreind2006.rondcreativiteitenontwikkeltzeeenvirtueelplatformomcreatievenetwerkenuittebouwen.TenslotteorganiseertFlandersDComdetweejaareeninternationaleconferentievanregio’skeltzeeenaantale-learningmodules.lancerenvaneennieuwewedstrijd,biedtzeeennieuwinternationaalfellowshipaanenontwik-DaarnaastmoedigtFlandersDCvakgebiedoverschrijdendesamenwerkingaandooro.a.hetinzichtverschaftoverdeproducten,dienstenenmaatschappelijkeevolutiesvandetoekomst.OmhaartweededoelstellingwaartemakenzetFlandersDCeennieuwenbreedprojectopdatopcreativiteit.nomiezaloprichten,endemotorzalzijnachtereeninternationalesummerschoolmetfocusbestepraktijkvoorbeeldenuithetbuitenland,eeninternationaleleerstoelindecreatieveeco-studiedepartementvanFlandersDC,datVlaanderenjaarlijkszalbenchmarkentegenoverdeopgerichtinsamenwerkingmetVlerick.HetFlandersDCKenniscentrumisheteconomischOmdelinktussencreativiteitengroeiteanalyserenheeftFlandersDCeenkenniscentrumtemakenisFlandersDCopen,inspirerendenambitieusinzijnwerking.potentieelinVlaanderen,enhetcreërenvancreatievenetwerken.Omdezedoelstellingenwaarcreatiefgehaltevaneenregioeneconomischegroeiindieregio,hetstimulerenvanhetcreatiefDedriestrategischedoelstellingenvanFlandersDCzijnhetanalyserenvandelinktussenhetrickLeuvenGentManagementSchool(alskennisinstelling).overheid),UnizoenVOKA(alsvertegenwoordigersvandeVlaamseondernemingen)enVleEconomie,hetIWTenFlandersInvestment&Trade(alsvertegenwoordigersvandeVlaamseKarnataka.DepartnerswaarmeeFlandersDCregionaalsamenwerktzijn:deadministratieWürttemberg,Schotland,Nord-PasdeCalais,Lombardije,Maryland,Québec,Shanghaiendewereld.VandaagheeftFlandersDCpartnersindriewerelddelen:Catalonië,Baden-naalkrachtentebundeleneninternationaalsamentewerkenmetdemeestcreatieveregio’svandereneenwereldspelertemakenophetvlakvancreativiteit.FlandersDCdoetditdoorregioFlandersDistrictofCreativityvzwiseenjongennieuwplatformmetalsopdrachtvanVlaanFlandersDCdezelfdetimingopstart.IWT.Dezewordenbegin2005aandeVlaamseregeringvoorgelegd,terwijlFlamacmet HoofdstukIII.3–76
i)HetASP-project
ii)HetAdvancedMediaproject:@Media
MediaprojectenmodernetechnologieënaanboddierelatiefZoalsblijktuithetvoorgaande,komenbijInnovatieveloopthet@Media-projectnogtot2005.nersdirectdaarondertebrengen.Inhetkadervane-VRToptieomdegerelateerdeactiviteitenvandeonderzoeksparttuutvoorBreedBandTechnologie(IBBT)boodechterdeendeUGent.DeoprichtingvanhetInterdisciplinairinstizouuitgevoerdwordendoordeVRTmetIMEC,deVUBconsulteren.Initieelwasvoorziendatditonderdeelverderoverdebestaandeentoekomstigekanalenenplatformenkanenduurzamemaniermogelijkis,zodatmendeinformatieteriaalvandeVRT.Mengaatnahoeditopeenuitwisselbareceerto.a.ookdedigitaliseringvanhetbestaandearchiefmanieuwemateriaal(multimedia)moetbeheren.Ditimplizgn.‘ContentManagementSystem’datalhetbestaandeenHetonderzoekzelfmaaktdeeluitvandeuitbouwvaneenwereld,bedrijvenuitdemedia-enuitdeICT-wereld.wordenbetrokken:bestaandekenniscentra,deacademischehetdebedoelingdaterinditkaderverschillendepartijententiecentrumrondmediatechniekenindeVRT.Tevensisvane-VRTheeftalshoofddoeldeopbouwvaneencompehiervoor“MovingPictureExpertGroup”).DitonderdeelMPEG-projectdatlieptotseptember2003(MPEGstaatHetAdvancedMediaProjectiseenlogischvervolgophet
HoofdstukIII.3–77
ofonderdeelervan.HetASP-projectlooptnogtot2006.opgebouwdals“ProofofConcept”vanhetbeoogdeconceptvoorO&Oprojectenopwaarbijdemonstratorenwordenaantetonen,zettemenbinnendeVRTeenmethodologieEnterpriseteontwerpenendehaalbaarheidvanhetmodelformen).Omeenarchitectuurvoorzo’nExtendedMediawerkendooro.a.gebruikvangemeenschappelijkeIT-plat-Enterprise”(clustervanmediabedrijvendieefficiëntsamenwerdomgevormdtothetconceptvande“ExtendedMediasten,applicaties,platformengeleverddooreenderdepartij)Deinitiële“OnDemand”strategie(branchespecifiekedien2003werdhetprojectechtergeheroriënteerd.tieelwasvoorzienhetmodeluittewerkenindriefasen;inkersvandergelijketoepassingen,zoalsmediabedrijven.Iniwordtdantegenvergoedingtendienstegesteldaangebruinodigeinfrastructuurendesoftwaretoepassingen.DedienstverantwoordelijkvoordeaankoopenhetonderhoudvandetionServiceProvider).Inditmodelisdedienstenleverancieraudiovisuelesector,volgenshetzgn.ASP-model(Applicaplatformontwikkelddatmenkaninzettenvoorgansdenaardeeindgebruikerbrengt.Tevenswordteendienstenmediaplatformuitgebouwddatinformatie(zgn.“content”)Inhetkaderhiervanwordteen“up-to-date”technologisch
HoofdstukIII.3–78
desector.bovendienopgevolgddooreencomitémetvertegenwoordigersvandeVRTenacademiciuitloopvandeuitvoeringeen‘go’ofeen‘nogo’kanproclameren.Hete-VRTprojectwordtlichtdaarvanwerdenmeerdereevaluatiemomenteningebouwd,opbasiswaarvanmenindegroteinvesteringenvereisen,gespreidovereenperiodevanzesjaar(2001tot2006).Inhet VlaanderenOpBA41.03tenslotteis11,522mln.EURingeschrevenvoordewerkingvanhetIWTopbasisvandeopdrachtenendemissievanhetInstituut.Dedotatieomvatdenoodzakelijkemiddelenomdenodigebeleidscontinuïteitteverzekeren,.
HoofdstukIII.4
HoofdstukIII.4–79
Strategisch en beleidsgericht onderzoek renregelt(B.S.04.03.2004).reglementairbesluitdatdefinancieringvanhetStrategischBasisonderzoek(SBO)inVlaandeDeVlaamseregeringheeftop3oktober2003zijndefinitievegoedkeuringgegevenaanhetBA12.30Strategischbasisonderzoek(IWT-Vlaanderen)onderzoek.enhetSteunpuntSBGstaansinds2003opPR71.40BA33.03SteunpuntenBeleidsrelevantsoneelsledenvanditprogrammaverderuittebetalen.DesubsidiesvoorhetSteunpuntWAV‘97,‘98en‘99),zoalsdatvroegerbestond.VerderwordendemiddelenaangewendomdepernancieringvandelopendeprojectenvanhetProgrammaBeleidsgerichtOnderzoek(oproepenIndebegroting2005staatnogeenkredietvan0,125mln.EURingeschreven,terverderefidebeleidsvoorbereidingenevaluatie(zieBA33.03).ministersalskritischbeschouwenvoorhunbeleidenterondersteuningoplangetermijnvandenieuweaanpakwerden12Steunpuntenuitgebouwd,telkensrondthema’sdiedebevoegdefinancieringvankortelopendeonderzoeksprojectenrondeenplejadeaanonderwerpen.DoormingvanhetprogrammaBeleidsgerichtOnderzoek.CentraalhierbijstonddeafbouwvandeOp8juni2000hechttedeVlaamseregeringhaargoedkeuringaandeprincipesterhervorBA12.29Beleidsgerichtonderzoek4.Hetverderontwikkelenvaneenvernieuwdkadervoorhetbeleidsvoorbereidendonder-3.Hetuitbouwenvandehogescholenalsvolwaardigepartnersininnovatie;2.Verderuitbouwenvanhetbasisonderzoek;1.HetverderversterkenvanhetVlaamstechnologischpotentieelindeVlaamseonderzoeks-Omditterealiseren,geldendevolgendeoperationeledoelstellingen:2.Versterkenvanhetbeleidsrelevantonderzoek.1.Versterkenvanstrategischbasisonderzoekdatkennisgenereerttendienstevanhetbedrijfs-Hetbegrotingsprogrammavoertdevolgendestrategischedoelstellingen:Deuitgavenhiervoorwerdenbegrootop207,122mln.EUR.industrieofmaatschappijondersteunen.vantonderzoek.HetbetreftdusbudgettenvoorinitiatievendieinnovatieveontwikkelingeninInditbegrotingsprogrammastaankredietenvoorstrategischbasisonderzoekofbeleidsreleleven,denon-profitsectorendeoverheid;instellingen;zoek.
Hoofdstuk III.4
VoordeSBO-besluit.maatschappelijkefinaliteitinovereenstemmingmethethierbovenvermeldereglementairookexplicietgerichtophetmenswetenschappelijkbasisonderzoekmeteeneconomischeofderenenditoveralledisciplinesentoepassingsdomeinenheen.HetSBO-steunkanaalisdusontwikkelenmetruimeeconomischeofmaatschappelijketoepassingsmogelijkhedeninVlaanHetSBO-steunkanaalbiedteeninstrumentomstrategischbelangrijkekennisplatformentemaatschappelijkeofeconomischestrategischerelevantie.tenzullendanookgeselecteerdwordenopzowelhunwetenschappelijkekwaliteitalsophunruimeeconomischeofmaatschappelijketoepassingsmogelijkhedeninVlaanderen.Deprojecpelijkeactoren).Bedoelingisomstrategischbelangrijkekennisplatformenteontwikkelenmetzoek(doorgaansbijdebedrijven,overheidsinstellingenenandereeconomischeofmaatschaponderzoek(doorgaansaandeuniversiteiten)enhetmeerspecifiekgerichttoegepastonderStrategischbasisonderzoeksitueertzichtussenhetfundamenteelalgemeenkennisverruimend
meerpermanenteregelingdoormiddelvaneenreglementairbesluit.Hetontwerpvanreglebouwkundigonderzoekzichnubevindt,zaldesteunverleningvoortaangebaseerdzijnopeenzoekvoordeland-entuinbouwsector”.Integenstellingmetdeovergangsfasewaarinhetlandreglementairbesluitvoordeprojectmatigefinancieringvanhet“ToegepastcollectiefonderOp7mei2004gafdeVlaamseregeringhaarprincipiëlegoedkeuringaaneenontwerpvanTechnologieinVlaanderen.IWT-Vlaanderen,hetInstituutvoordeaanmoedigingvanInnovatiedoorWetenschapenHetbeheerendeopvolgingvanhetlandbouwkundigonderzoekwerdtoevertrouwdaanVlaamseuniversiteitenenhogescholen,onderzoeksinstellingenenpraktijkcentra.eleland-entuinbouwbedrijven.Zewordenuitgevoerddooronderzoeksploegenvandegerichtzijnopdebevorderingvandehelesectorennietopprobleemoplossingvoorindividuentuinbouwtestimuleren.Deprojectenhebbeneencollectiefkarakter,indiezindatzedoeldeproductiviteit,hetconcurrentievermogen,dekwaliteitendeduurzaamheidindeland-vanhetLambermont-akkoordwerdovergeheveldnaardeGewesten.DitonderzoekheefttotDesubsidiëringvanhetlandbouwkundigonderzoekiséénderbevoegdhedendieinhetkaderBA31.61SubsidiesaanwetenschappelijkentechnischonderzoekmetlandbouwkundigdoelstelvoordeSBO-oproep2005ophetIWT-Vlaanderenwasvrijdag25februari2005.primairemaatschappelijkefinaliteit.Deuiterstedatumvoordeindieningvaneenprojectvoor-tenmeteenprimaireeconomischefinaliteiten1/3vandemiddelenvoordeprojectenmeteen37,488mln.EURmeteenvooropgesteldeverdelingvan2/3vandemiddelenvoordeprojecIndebegroting2005isereenglobaalbudgetvoordeSBO-oproep2005terbeschikkingvangelanceerdopvrijdag17december2004.
SBO-oproep2005
HetIWT-Vlaanderenheeftdeeenspecifiekfinancieringskanaalvoorstrategischbasisonderzoek.nenhetVlaamswetenschaps-entechnologischinnovatiesysteemeenduidelijkebehoefteisaanpotentieeldatinVlaanderenaanwezigis.Hiermeewordtookduidelijkaangetoonddaterbin-reelknelpuntblijven.Langsdepositievekantillustreertditwelzeerduidelijkhetbelangrijkeschappelijkefinaliteit.Dezecijferstonenaandatdelagegemiddeldeslaagkanseneenstructu-wordenmeteenprimaireeconomischefinaliteiten5SBO-projectenmeteenprimairemaat-roep2004.Metdevoorhandenbudgettairemiddelenkonden10SBO-projectengesteund2004eenbeslissinggenomenoverdesteunverleningaandeprojectvoorstellenvandeSBOop-voorstelleningediend.DeRaadvanBestuurvanhetIWT-Vlaanderenheeftop18novemberprojectenmeteenprimairemaatschappelijkefinaliteit.In2004werden65ontvankelijkeSBO-lenvoordeprojectenmeteenprimaireeconomischefinaliteiten1/3vandemiddelenvoordegetteerd.Devoogdijoverheidheefthierbijeenverdelingvooropgesteldvan2/3vandemiddemetselectieinnovember2004werd37,488mln.EURgebud
HoofdstukIII.4–80
SBO-oproep2004
technologischeIn2005startendeeersteonderzoeksprojectenop300mmsiliciumschijvenindenieuwehoogBA3301SubsidieaanvzwIMECbudgettaireenveloppevoorzienvan9,265mln.EUR.singoverdesteuntoekenningwordtverwachtinapril2005.Voordezeoproepisopnieuweendeaanvaardbareprojectkostenendegebruikerscommissiebetaaltdeoverige7,5%.Eenbeslis-tuinbouwsectorwaartoehetonderzoekzichricht.DeVlaamseoverheidbetoelaagt92,5%vanmengesteldtewordendieeenrepresentatievevertegenwoordigingmoetzijnvandeland-enmuleerdeprocedures.Voorelkvandezeaanvragendientthanseengebruikerscommissiesa-voorhetindienenvanprojectaanvragengelanceerdvolgensdeinhetontwerp-besluitgefor-InafwachtingvandedefinitievegoedkeuringdoordeVlaamseregeringwerddeoproep2005lastevanhetBeleidsdomeinLandbouwenVisserij.mln.EURtenlastevanhetBeleidsdomeinWetenschapenInnovatieen0,300mln.EURtentekennenaandezecentravooreenglobaalsteunvolumevan0,800mln.EUR,waarvan0,500werddoordeVlaamseregeringop12november2004beslisteenmaligeenextrasubsidietoeTeneindedecontinuïteitvandepraktijkcentrainhetovergangsjaar2004tekunnenverzekerenmatigefinanciering.oproep2005.Hieropzullendepraktijkcentraenkelnogeenberoepkunnendoenvoorprojectnieuwreglementairbesluitvoorhetlandbouwkundigonderzoekzalinvoegetredenvanafdebetoelaagdonderzoekuittoteenvormvanstructurelefinancieringvoordezecentra.Hetgarantiehaddenvaneenbepaaldsteunvolume.AlsgevolghiervangroeidendemiddelenvoordenstandenLandbouweenzekerebeschermingbijhunaanvragen,waardoorzijjaarlijksdevatie-actoren.InhetverledengenotendezecentravanwegehetfederaleMinisterievanMidDepraktijkcentravormenbinnenhetlandbouwkundigonderzoekeenspecifiekegroepinnoeenmaximaleprojectduurvan2jaar.nenhetbeschikbarebegrotingskredietwashetmogelijksteunteverlenenaan23projectenmetdigonderzoekinVlaanderenopdezelfdehoogtetekunnenhoudenalsdevoorbijejaren.Bineenbudgettaireenveloppevoorzienvan9,265mln.EUR,omhetpeilvanhetlandbouwkunwerdenbijdeoproep2004enkelnieuweprojectvoorstelleningediend.Voordezeoproepwasvoorgaandeoproepwaarnogverlengingenvan(af)lopendeprojectenwerdenaangevraagd,projectvoorstelleningediendbijIWT-Vlaandereneindoktober2003.IntegenstellingtotdeOp4juni2004heeftdeVlaamseregeringhaargoedkeuringgehechtaandeselectievandeenRaadvanState)tenbehoevevaneendefinitievebeslissingdoordeVlaamseregering.mentairbesluitwerdovergemaaktaandebevoegdeadviesorganen(IWT-Vlaanderen,VRWB
naarfinancieringskostenen33%naarinvesteringen.EUR.Hiervanzalongeveer34%gaannaarpersoneelskosten,29%naarwerkingskosten,4%IndebegrotingdieIMECopmaakte,brengtditdetotaleinkomstenverwachtingop200mln.Debegroting2005vandeVlaamseOverheidkendeIMECeentoelagevan35mln.EURtoe.heid,diein200334mln.EURbedroeg.MEDEA+enESA.BijkomendisereenbelangrijkejaarlijksetoelagevandeVlaamseoverdrijvenentoestel-enmateriaalleverancierswereldwijd,vandeEuropeseCommissie,vanovereenkomstenencontractenmetbedrijveninVlaanderen,halfgeleider-ensysteembeIMEC’sbudgetbedroegin2004meerdan170mln.EUR.Meerdan135mln.wasafkomstigkerenhetinternationalekaraktervanIMEC.industriëleresidentenengastonderzoekers(non-payroll).Ongeveer50nationaliteitenverzewerkers(payroll+non-payroll)van1.291naar1.338.Hiertoebehoreneen438-talwerpmethodesentechnologieënvoorICT-systemen.In2004steeghetaantalIMEC-medelijkEuropeesonderzoekscentrumophetgebiedvannano-elektronica,nanotechnologie,ontvanIMEC.Hetbevestigtdaarmeezijnstatusalsuniekenonafhanke
HoofdstukIII.4–81
cleanroom
IMEC
HoofdstukIII.4–82
Inmei2004vonddeofficiëleopeningplaatsvandenieuwestofvrijeruimteof cleanroom
Figuur 1:EvolutievanhetaantalIMEC-medewerkerssindsdeoprichtingin1984totenmet2004(toestandop10/11/2004).
Figuur 2:Verdeling getekende contractinkomsten 2004 (toestand op 30/11/2004).
nologieënmetafmetingenkleinerdan45nm.menwerkinggarandeertdeblijvendestatusvanIMECbijhetonderzoeknaarchip-procestechtientaltoonaangevendetoestelleverancierseneengrootaantalmateriaalleveranciers.Dezesatuurwordenuitgevoerd.Programma’sdietevenskunnenrekenenopdemedewerkingvaneenverzamelenrondzijnvolledigpakketaanonderzoeksprogramma’sdieindenieuweinfrastrucgie.OndertussenwistIMECzeveninternationaalleidinggevendehalfgeleiderfabrikantenteendiezeergeschiktisvoorhetvooruitstrevendonderzoekdatindelijnligtvanIMEC’sstratevoldoetaandevereistenvoorchipproductieopsiliciumschijvenmeteendiametervan300mmdie onderzoekt wikkelteveneensspecialemodulesomextrafunctionaliteittoetevoegenaanchips,zoalsgehoden,nieuwepoortmaterialen,interconnectiemodules,transistorconcepten...IMEContlingen(sub-45nmtechnologiegeneratie).Hetbetrefthieroptischelithografie,reinigingsmetAllereerstwordenprocesstappenontwikkeldvoordenieuwegeneratiegeïntegreerdeschakevanchipontwerptotproces-,verpakking-,microsysteem-ennanotechnologie.EénvandegrotetroevenvanIMECiszijnbredewaaieraanonderzoeksonderwerpen,gaande
enmicro-elektronicisamenophetgebiedvanteninverschillendedomeinenhierbijessentieelis.Zowerkenbiotechnologen,scheikundigengie.DezenieuwewetenschappastperfectbinnenIMEComdathetsamenbrengenvanexperMaarmenwilookklaarzijnvoordezeerverretoekomst,metzijnonderzoekopnanotechnoloessentieelonderdeelindeevolutienaardezeslimmeencomplexeelektronischesystemen.uiteenlopendemultimediadiensten.Innoverendeverpakkingstechnologieënzijneenderdedraadlozedistributievandataviaverschillendecommunicatiestandaardeneninteractiemetconventioneleontwerpmethoden.Denadrukligthiervooralopgeïntegreerdesystemenvoortie.Immers,hetontwerpenvan‘intelligente’toepassingenverschiltdrastischvandezoeknaarnieuweontwerpmethodologieënmaakteveneensessentieeldeeluitvandezeevolutronica-onderzoekzalzijntoepassingenvindenindeintelligenteomgeving.IMEC’sonderponenten,opto-enmagneto-elektronischecomponenten.Ookhetzonnecel-enplastiekelekHetomvatmicrosystemenennieuwecomponentenzoalsbiosensoren,detectoren,RF-comEentweedeonderzoeksluikkijktnogietsverderindetoekomst,naardeintelligenteomgeving.wikkelingsproces.diezoeengarantiekrijgenvankwaliteitopbasisvaneenbetrouwbaarenreproduceerbaarontISO9001certificaat.Ditisvanbelangvoordesamenwerkingmetdeveleindustriëlepartners,beschiktvooralzijnactiviteiten(zowelonderzoekalsondersteunendeactiviteiten)overeenmengdanaloog/digitaalmodules,BiCMOSengeïntegreerdeniet-vluchtigegeheugens.IMEC tuutvoorMateriaalOnderzoek(IMO)vanhetLUCgebeurtopéénlijnmetdezestudies.tholiekeHogeschoolBrugge-Oostende(micro-elektronicagroep)enIMOMECvanhetInsti-laboratoriavandeUGent(vakgroepenINTECenELIS),deVUB(vakgroepETRO),deKa-DitdiversonderzoekgebeurtnietalleenbinnenIMEC.Ookhetonderzoekindegeassocieerdebiosensoren.structuren.Ditlaatstezalwaarschijnlijkzijneerstetoepassingenvindeninhetdomeinvandeenzelfassemblerendemoleculaire
HoofdstukIII.4–83
spintronica
IMEC innoveert
snellebepalingvanactievemoleculenbijhetonderzoeknaaro.a.nieuwegeneesmiddelen.hoog-resolutiebeeldvormingenmicrodisplaysenVivactisophetvlakvancalorimetrie,vooreenwerdentweenieuwespin-offsopgericht:GemidisenVivactis.Gemidisisactiefopdemarktvanwaarvan58KMO’s.TraditioneelbehorenzowatdehelftdaarvanniettotdeICT-sector.OokIn2004werkteIMECsamenmet121Vlaamsecontractpartners(toestandop30/11/2004),enbegeleidingbijsubsidieaanvragenkunnenonzebedrijvenhelpenbijelkinnovatie-initiatief.markt-entechnocommerciëleanalyses,financiëlehaalbaarheidsstudies,concurrentieanalysegeninVlaamseKMO’s,zelfsinbedrijvendieniettotdeICT-sectorbehoren.Dienstenalsstenenknowhow.BepaaldeIMEC-technologieisvoldoendemarktrijpvoordirectetoepassinNietalleengroteinternationalehalfgeleiderbedrijvenkunnenberoepdoenopIMEC’sdienlicenties.beschikbaarvoorverdereontwikkelingencommercialisatieviatechnologietransfertenof-stappenenmeet-enanalysetechniekenwordenaangeboden.Nieuwetechnologieënzijngentebehandelen.Dienstenalschipontwerp,goedkopefabricatievanprototypechips,procesmeekampt.Bilateralesamenwerkingscontractenwordenafgeslotenombedrijfsspecifiekevra-omzodekrachtentebundelenronddetechnologischeuitdagingenwaardeheleIC-industriekostenenrisico,integreertmenonderzoekersuitdebedrijveninIMEC’sonderzoeksteams,leninnoveren.Viaeenunieksamenwerkingsmodel,gebaseerdophetdelenvankennis,talent,IMEC’skennisenexpertisestaantendienstevaninternationaleenVlaamsebedrijvendiewilop IMEC’smicro-elektronicatrainingscentrum(MTC)organiseertcursussenovergeïntegreerdDesnelletechnologischeontwikkelingeneisenpermanentebijscholingvandewerknemers.
IMEC leidt
HoofdstukIII.4–84 Figuur 2:Verdeling contacturen 2004 (toestand op 02/11/2004).
jointventure onderzoeksteamsinééninstituut.InhetkadervandezeUA,deVUB,deUGentendeKULeuven)bundeltVIBdekrachtenvannegenuniversitairemetvierVlaamseuniversiteiten(de
structuur(IMEC’sstofvrijeruimteof(toponderzoekersvanIMECeninternationalecollega-experts)eneenultramoderneinfraspecifieketopicsvooroperatorenentechnici.Belangrijketroevenhierbijzijndelesgeverssysteemontwerp,proces-enverpakkingstechnologie,telecommunicatie,introductieinICTen
jointventure
cleanroom
1.VIBondersteuntenbouwthetstrategischbasisonderzoekverderuit.Mengarandeertwelevenskwaliteitenontplooitdaartoedriecomplementairekernactiviteiten:InsamenwerkingmethaaruniversitairepartnerswilVIBdebasisleggenvooreenbetereenmaatschappelijkeomgeving.onmiddellijkemeerwaardeopvoordeverschillendepartnersenhunacademische,industriëlebrengstvandeinvestering.Dekrachtenbundelinginééninstituutlevertbovendieneenbeperktaantal,zorgvuldiggeselecteerde,onderzoeksgroepen.Beidepartijendelendeop(VIBendebetrokkenuniversiteiten)opeenevenwaardigebasisenoplangetermijnineeninvesterenbeidepartnerstenschappersstabiliteitenkwaliteitinhunonderzoeksopdrachtenbiedtheneenstimulerendewerkomgeving.2.VIBvoerteenactieveoctrooi-enlicentiepolitiek.Nieuwetechnologieenuitvindingen,voortvloeienduitstrategischbasisonderzoek,wordenindustrieelenmaatschappelijkgevaloriseerd.3.VIBverstrektpublieksinformatiegebaseerdopwetenschappelijkegegevens,terondersteuningvaneenobjectiefenwetenschappelijkonderbouwdmaarschappelijkdebatrondbiotechnologie.
‘plantensysteembiologie’.Dooreenhechteverschillendedomeinenvandelevenswetenschappen,zoalsmenselijkegezondheidszorgenzoeksinstituutwaar850wetenschappersentechnicigentechnologischonderzoekverrichteninVIB,hetVlaamsInteruniversitairInstituutvoorBiotechnologie,iseenondernemendonder-BA33.02SubsidieaandeVlaamseInteruniversitaireInstellingvoorBiotechnologieeentotaalvan23.215contacturen.In2004werden10.220contact-ureninVlaanderengegeven(toestandop02/11/2004),opkenendoctoratenvanVlaamseeninternationaleuniversiteiten.kennisverruimenenactualiserendankzijIMEC.TenslotteondersteuntIMECtalvaneindwerschillendeinitiatievenkunnenookleraars,universitairenenonderzoekersuitdeindustriehun,labo’smetrecenteontwerptools).Viaver
kernactiviteitenvanVIBnadertoegelicht.debeheersovereenkomstmetdeVlaamseoverheidvoor2002-2006.Hierwordendedriemln.EUR,omdedoelstellingenenopdrachtenterealiserendiezijnopgelegdinhetkadervanIndeVlaamsebegroting2005werdvoordevzwVIBeensubsidieingeschrevenvan30,366 1.Strategisch basisonderzoek: MeerindetailfocusthetwetenschappelijkonderzoekvanVIBin2005opvolgendethema’s:onderzoeksassen:VIB’swetenschappelijkeonderzoeksprogramma’ssituerenzichhoofdzakelijkrondtweegroteterugnaarVlaanderentebrengen.VIBinstaatwasomdrieBelgen,diereedsmeerderejareninhetbuitenlandwerkzaamwaren,tairecampussen.Eenopmerkelijkresultaatvandezeinternationaleselectieprocedurewasdatmendeonafhankelijkeonderzoeksgroepenopgestart,gehuisvestopdeverschillendeuniversi-Tevenswerdenopbasisvaneeninternationaleprojectoproepenselectieproceduredriebijko-DepartementMoleculaireenCellulaireInteractieso.l.v.professorL.Wyns(VUB)DepartementMoleculaireGeneticao.l.v.professorC.VanBroeckhoven(UA)DepartementMoleculaireMicrobiologieo.l.v.professorJ.Thevelein(KULeuven)DepartementOntwikkelingsbiologieo.l.v.prof.D.Huylebroeck(KULeuven)DepartementMenselijkeErfelijkheido.l.v.professorG.David(KULeuven)DepartementTransgeneTechnologieenGentherapieo.l.v.professorD.Collen(KULeuven)DepartementMedischProteïneOnderzoeko.l.v.professorJ.Vandekerckhove(UGent)DepartementPlantenSysteembiologieo.l.v.professorD.Inzé(UGent)DepartementvoorMoleculairBiomedischOnderzoeko.l.v.professorF.VanRoy(UGent)afsloot:opdecampussenvandevierpartneruniversiteitenwaarmeeVIBeenraamovereenkomstonderzoekisthematischgestructureerdinnegendepartementendiefysischgelokaliseerdzijnlenvanhundisciplineenkunnenaldusdegrenzenvandeinternationalekennisverleggen.Hetmedewerkerskunnendoorhunhoogkwalitatiefenrelevantonderzoekmeedefrontlijnbepaambitieomhetonderzoekteconcentrerenopeenaantalthema’svanstrategischbelang.Dedoelstellingen(industriëlevalorisatie,maatschappijeninternationaleuitstraling).HetisdeStrategischbasisonderzoekisdehoofdactiviteitvanVIBenvormtdebasisvooralleandere•SWITCHlaboratoriumo.l.v.Dr.J.SchymkowitzenDr.F.Rousseau,dieonderzoekver-richtenopcomformationeleeiwitstructuurwijzigingen.DezegroepisreedsgestartopdecampusvandeVUBop1/9/2003.•LaboratoriumvoorMoleculaireKankerbiologieo.l.v.Dr.J-C.Marinewaarhetonderzoekvoornamelijkgerichtisopdeidentificatieenhetophelderenvandefunctievanverschillendefactorendievanbelangzijnbijtumorsuppressie.Dr.Marinestartteop1/2/2004binnenhetnieuweVIB-UGentonderzoeksgebouwopdeGentsecampus.•TenslottestartteDr.PatrickCallaertseennieuwlaboratoriumvoorontwikkelingsgeneticaop1/7/2004opdecampusLeuven.Dezegroepzalzichvooralrichtenopdestudievandegen-eneiwitinteractiecascadesindehersenenvanfruitvliegjes(Drosophila).Dezekenniskanmededebasisvormenvoorhetbegrijpenvanverschillendeneurologischeziektenbijdemens.•Ophelderenvandemoleculairemechanismendieeenrolspelenbijgroeienontwikkelingingezondeorganismen,zowelalsinverschillendeziektebeelden.•Systeembiologie Celbiologieenmoleculairebiologie: HoofdstukIII.4–85
ontwikkelingsbiologie
Cardiovasculairebiologie: farctenderolvancirculerendestamcellenincardiovasculairebiologie.nasesincardiovasculairebiologieencardiovasculaireaandoeningen,artheriosclerose,hartinHetonderzoekrichtzichvooralopangiogenese,vasculogenese,arteriogenese,rolvanprotei
bladontwikkelingbijplantenkelingsbiologievanhetcardiovasculairesysteem.Verdergaatookaandachtuitnaarwortel-enontwikkeling,ontwikkelingendifferentiatievanhetcentraleenperiferezenuwstelsel,ontwik-doelwitgenentijdensdeembryogenese,signaalfunctiesvancadherinesencateninestijdensligtdefocusopTGFbetasignalisatieengentranscriptievan
microbiologie microbeinteracties,pseudomonads,nutrient-sensingingistenhetgebruikvanmelkzuurbacliggenbinnenplant-teriënvoorhettoedienenvangeneesmiddeleninpatiënten.Verschillendegroepengebruiken
vernieuwendetransgeneengenetargetingtechnologieën
HoofdstukIII.4–86
Binnenhetdomeinvandeexperimentelekankertherapie.genen,differentiëlemacrofaagactivatieinkankereninflammatie,muis-moleculairegeneticaendestructuur-functieanalysevanceladhesieinverbandmetinvasievekanker,tumorsuppressordachtvooralnaardemoleculairedoorseiningvanceldood,apoptose,necroseeninflammatie,zijneenbelangrijkonderzoeksgebiedvoorVIB.Hieringaatdeaanimmunologie
Deten.men,gentherapievanhemofilieenplanttransformatievoordeproductievantransgeneplanvoordeproductievanknock-outmuizen,gentransfer-engentherapiestudiesinzoogdiersyste functievandeproteïnestructuur technologiëenzoalsX-straalkristallografie,NMR-spectroscopieomdestructuur,opvouwingmoleculairegrondslagvanhetleven.VIBwetenschappershanterenuiteenlopendemoleculaireachterhaleniscruciaalvooreenvolledigbegripvande
Neurobiologie: Indecompartementalisatie.neuraleenneurodegeneratieveaandoeningen,moleculair,vesikel-enmembraantransportenologievandeziektevanAlzheimer,zenuwvertakkingen,(complexe)moleculairegeneticavanneratievandehersenenenhetcentraalenperifeerzenuwstelselenomvato.a.:neuronalecelbiBinnenhetthemaneurobiologiegaatdeaandachtuitnaardevorming,differentiatieendege
Debelangrijksteaandachtspuntenbinnenhetdomeinvanrolvanmacrofagenen(kameel)antilichaamengineeringbestudeerd.zichverdedigttegenziekteverwekkersenkanker.Verderwordenookastma,inflammatie,dewordtvooralonderzochthoehetimmuunsysteem
actinegebaseerdecelmotiliteit.doodenveroudering,celadhesie,designaalbanenvanheparansulfaatproteoglycaneneningroei,celvermeerderingendifferentiatie;regulatievandecelcyclus,inflammatie,stress,celDevoornaamsteinvalshoekismoleculairesignaaltransductieenderegulatievangenexpressie
Plantensysteembiologie metvooralaandachtvoordecelcyclus,zijwortelenbladontwikkelingbijplanten. Genetica:
klierkanker.fereneuropathieën,epilepsie,psychiatrischeziekten,mentaleretardatie,leukemieenlymf-inspanningenomdieteidentificerenentekarakteriserenvoordeziektevanAlzheimer,peri-Veleziektenzijnhetgevolgvaneenwijzigingindegenetischecelmechanismen.Erzijngrote Kankereninflammatie
sleutelprocessen,teachterhalen.enfunctievanbelangrijkeeiwittenenmacromoleculairecomplexen,betrokkeninbiologische Functionalgenomics: genfuncties,declassificatievangeneninbiologischekomen.Dezenieuwehulpmiddelenzulleneeningrijpendeffecthebbenterkarakteriseringvanenproteïnenerineenbepaaldweefsel,fysiologischetoestandofziektestadiumtotuitdrukkingTranscriptoom-enproteoomanalyseskunnenkwalitatiefenkwantitatiefbepalenwelkegenen (klauwpad), Drosophila (fruitvlieg),muis,gist, Arabidop sis (zandraket),tabakenpopulier. motorstudiesengenomewideannotatie.lijkendegenoomstudies,genvoorspelling,bioinformaticavandeproteoomanalyse,plant-proMetaandachtvoorfunctionalgenomicsvandecelcyclus,evolutionelegenoomstudies,verge Kernfaciliteiten
2.Industriële valorisatie
(start)-kapitaaleneenstevigkaderaanovereenkomsten.Naastdedriejongestartersdiesindseigendomsrechterlijkepositie,eenteammetdejuistecompetenties,inclusiefmanagementenomeennieuwVlaamsbedrijfoptestarten.Ditvereistnaastkennisentechnologietevenseeneneenplatformbiedtvooreenruimaantaltoepassingen,levertmenintensieveinspanningenIndiendeinnovatiegraadvaneenuitvinding(ofdecombinatievandiverse)voldoendegrootismetdebiohightechbedrijvenendefarmaceutischeenagrochemischeindustrie.tevaloriseren.DitgebeurtvooraldoorhetafsluitenvanO&O-enlicentie-overeenkomstenVIBvoerteenproactiefbeleidvantechnologietransferomdeonderzoeksresultatenindustrieelinwetenschappelijketijdschriften.indienenvanoctrooiaanvragentestroomlijnenmetdepublicatievandebetrokkenresultatenwetenschappelijkecreativiteitoptimaaltelatengedijen.HetisbijvoorbeeldbelangrijkomhetDeaandachtdaarvoormoetinoptimaalevenwichtzijnmetdehogevrijheidsgraad,nodigomvanondernemerschapendeprofessionelesamenwerkingmethetbedrijfsleven.dachtnaarhetbeschermenvandeeigendomsrechtenvannieuwevindingen,hetstimulerensultatentevertalennaar‘marktklare’productenofprocessen.DaaromgaaterbijzondereaannologietransferstaatdanookinvoorallenodigestappenominhetlaboratoriumbehaaldereHetonderzoekinVIBhoudtvanzelfsprekendkanseninvoortechnologietransfer.Deceltech
onderzoeksresultaten
HoofdstukIII.4–87
Bioinformatica:
pathways gammavanmodelsystemen:schemerkersentherapeutischegeneesmiddelentargets.HiervoorgebruiktVIBeenuitgebreid,deidentificatievandiagnosti Xenopus
nieuwonderzoeksgebouw.venhuisvesten.OokopdeLeuvensecampuswordenmomenteelplannengemaaktvooreenwerpenenzalhetdepartmentvoorMoleculaireGeneticao.l.v.Prof.ChristineVanBroeckho-Afwerkingisvoorzienrondmei2005.DitisgelegenvlakbijhetuniversitairziekenhuisAnt-OpdeAntwerpseCampusbegonin2004debouwvaneengloednieuwonderzoeksgebouw.breid.vraagvanuitdeonderzoeksgroepenmetbijkomendenieuwekernfaciliteitenwordenuitge-eenDNA-microroosterfaciliteiteneenGeneticServicefaciliteit.DezelijstzalnaargelangdeVIBregelmatiginhetopzettenvannieuwekernfaciliteiten.VIBbeschiktmomenteelo.a.overmiddelkunnenzijnbijdeverschillendewetenschappelijkeonderzoeksprogramma’s,investeertDoordesnelleontwikkelingvanverschillendenieuwetechnologieën,dieeenbelangrijkhulp: van
cieelopgerichtalsHetbiotechnetwerkdatdoorVIBop14november2003werdgelanceerd,isondertussenoffiVIBeenbijkomendebio-incubaborinGentalsookééninLeuven.gauwbleekhetgebouwtekleinenwerdhetin2001metdehelftuitgebreid.MomenteelplantgiebedrijvenmeteenintensiefO&O-programmaenmeteenduidelijkgroeipotentieel.Alopende,steltspeciaaldaartoeontworpenwerkruimteterbeschikkingvanjongebiotechnolorichtteVIBeenzgn.bio-incubatorop.DeVIB-bio-incubator,diebegin2000zijndeureninfrastructuurvoordergelijkestart-upsenanderejongebiohightech-bedrijven.DaaromNaastdezoektochtnaarhetnoodzakelijkkapitaal,zagVIBeveneensnoodaaneengeschiktenieuwegeneratiediagnosticaentherapeuticavoordetoekomst.scheidingstechnologievoorproteoomanalyse.DezetechnologieligtaandebasisvaneentotaalDepartementvoorMedischProteïne-onderzoek.Peakadillygebruikteeninnovatieveeiwit.Ditwasopbasisvanhetonderzoekverrichtbinnenhet
HoofdstukIII.4–88
FlandersBiovzw. 3.Maatschappelijk programma
nieuwestart-upop:1997alsstart-upvanVIB’sonderzoeksprogramma’sontstonden,richtteVIBin2004een Peakadilly
VoormeerinformatiekuntuterechtopdewebsitevanVIB:www.vib.berantregelgevendkader.VIBspeelteenondersteunenderolinditproces.ziendatdemaatschappelijkekeuzeswordenonderbouwdmeteenaangepast,fairentranspawelkelandbouwonzemaatschappijindetoekomstgediendis.Deoverheiddienteroptoetenieuwevragen.Deburgermoetzichkunnenberadenoverdevraagmetwelkegeneeskundeenvoortdurendgrenzen.Uitopgedanekennisontstaannieuwemogelijkheden,dochmeteenooknooitteneindezijn.Immers,wetenschappelijkonderzoekisgerichtopinnovatieenverlegttoelatenzichdegelijkvoortebereidenopeenmaatschappelijkdebat.DitdebatzaltrouwensHetcommunicatieprogrammawildeburgersobjectievefeitenengegevensaanreiken,diehenvoordejaargang2004-2005eenenormsucces,metmeerdan1.800deelnemendescholieren.opjebord”endescholenprojectenfarmers@workenscientists@work.Scientists@workkentscholen,detentoonstelling“Eetesgenetisch”;deboeken“Genenengezondheid”en“Genenvaneenstroomaanconcrete,feitelijkeinformatie.Recentevoorbeeldenzijnhetlespakketvoorbouwdefeitenengegevens.VIBneemtaandezediscussiedeeldoorhetpubliektevoorzienstandersvangentechnologie.Erisdusnoodaannuancering,metwetenschappelijkonder-Veelalpolariseertdediscussiezichtussenrabiatetegenhangersenonvoorwaardelijkevoor-woedteenhevigdebatoverbepaalde(voorallandbouw-)toepassingenvanbiotechnologie.InnovatiesvanVIB-wetenschappersdienenookalsbronvoorpublieksinformatie.InEuroparelevantevragenoverbiotechnologie.nis-eninformatiecentrumoverdeveiligheidsaspecten,regelgevingenanderemaatschappelijkeenactieveenobjectievewetenschapscommunicatie,hetverderactualiserenvanVIBalsken-zichnaarhetondersteunenvandemaatschappelijkediscussieoverbiotechnologie,vooraldoorInhetkadervandebeheersovereenkomst(2002-2006)richtdemaatschappelijketaakvanVIBBA33.03SubsidieaanSteunpuntenBeleidsrelevantOnderzoekDeVlaamseregeringbeslistedemiddelenvanhetvoormaligeProgrammaBeleidsgerichtOnderzoek(PBO)teheroriënterennaareenmeerstructurelefinancieringvanbeleidsrelevantonderzoekindevormvandecretalesteunpunten,volgenshetinhetOnderwijsdecreetXingeschrevenconcept.DeVlaamseoverheidbepaalde12prioritairebeleidsdomeinen,waarvooreenopenoproepwerdgelanceerdop5mei2001.Naeenevaluatiedooronafhankelijkedeskundigenzowelnaarbeleidsrelevantiealsintrinsiekewetenschappelijkewaarde,werden12
1.SteunpuntBestuurlijkeOrganisatieinVlaanderen:consortiumvanKULeuven,UA,punten(meerspecifiekeinformatieoverdesteunpuntenistevindenopelkewebsite):Debetrokkeninstellingensloteneenbeheersovereenkomstafronddetwaalferkendesteundataverzamelingenenanalyseenontsluitingvangegevens.opdrachtookkennisoverdrachtenwetenschappelijkedienstverlening,naastdeopbouwvanVlaamseoverheidbeschouwtalsprioritairenrelevantvoorhaarbeleid.Daarnaastomvatdetetermijnonderzoekalsuitmeerfundamenteellanglopendbasisonderzoekrondthema’sdiedeheidenandererelevanteactorenondersteunen.DetaakbestaatzoweluitprobleemgerichtkorstenséénuniversitaireinstellingendiesamengedurendeeenlangereperiodedeVlaamseoverEensteunpuntwordtgevormddooréénofmeeronderzoeksgroependiefungerenaanminluatievandesteunpuntenvindtplaatsindeloopvan2006.eenkomstishetinstrumentomhetsteunpuntaantesturenenpermanentteevalueren.Deevacatorenopbouw,langlopendeenkortdurendestudieopdrachtentoegewezen.DebeheersoverNaargelangdeovereenkomstkrijgteensteunpunteenclustervangegevensverzameling,indiwerdenbeheersovereenkomstenafgeslotenvoorvijfjaar,zelopenafeinddecember2006.steunpuntenvoorbeleidsrelevantonderzoekgeselecteerd.MetdegeselecteerdesteunpuntenUGentenHogeschoolGent,metProf.Dr.G.Bouckaertalspromotor-coördinator(www.steunpuntbov.be);2.SteunpuntDuurzameLandbouw:consortiumvanUGentenKULeuven,metProf.Dr.D.Reheulalspromotor-coördinator(www.stedula.be);3.SteunpuntGelijkekansenbeleid:consortiumvanUAenLUC,metProf.Dr.J.Vrankenalspromotor-coördinator(www.steunpuntgelijkekansen.be);4.SteunpuntLoopbanenvanLeerlingenenStudenteninhetOnderwijsenOvergangvanOn-derwijsnaarArbeidsmarkt:consortiumvanKULeuven,UGent,UAenVUB,metProf.Dr.H.Cosseyalspromotor-coördinator(www.steunpuntloopbanen.be);5.SteunpuntMilieuenGezondheid:consortiumvanVUBrussel,UGent,UA,KULeuvenenLUC,metProf.Dr.W.Baeyensalspromotor-coördinator(www.milieu-en-gezondheid.be);6.SteunpuntMilieubeleidswetenschappen:consortiumvanUA,KULeuvenenUGent,metProf.Dr.P.Leroyalspromotor-coördinator(www.uia.ac.be/u/wwwmbw);7.SteunpuntO&OStatistieken:KULeuven,metProf.Dr.Ir.K.Debackerealspromotor-co-ördinator(www.steunpuntoos.be);8.SteunpuntOndernemerschap,OndernemingenenInnovatie:consortiumvanUGentenKULeuven,metProf.Dr.Ir.R.VanDierdonckalspromotor-coördinator(www.ondernermerschap.be);9.SteunpuntRe-CreatiefVlaanderen:consortiumvanUGent,KULeuvenenVUB,metProf.Dr.H.Waegealspromotor-coördinator(www.re-creatiefvlaanderen.be);10.SteunpuntSport,BewegingenGezondheid:consortiumvanKULeuven,UGentenVUB,metProf.Dr.G.Beunenalspromotor-coördinator(www.steunpuntsbg.be);11.SteunpuntToerismeenRecreatie:KULeuven,metProf.Dr.M.Jansen-Verbekealspromotor-coördinator(www.steunpunttoerisme.be);12.SteunpuntVerkeersveiligheidbijStijgendeMobiliteit:consortiumvanLUCenVUBrussel,metProf.Dr.L.Vereeckalspromotor-coördinator(www.verkeersveiligheid.be).Een“dertiendesteunpunt”,hetSteunpuntWerkgelegenheid,ArbeidenVorming(WAV)functioneertalgeruimetijdenstondinbelangrijkematemodelvoorhetglobaleinitiatief‘SteunpuntenvoorBeleidsrelevantOnderzoek’.InuitvoeringvandebeslissingvandeVlaamseregeringwordtditsteunpuntdanookinditkaderingeschakeld,methetoogopeengroteretransparantievandefinancieringvanhetbeleidsrelevantonderzoek.Elksteunpuntvaltonderdeverantwoordelijkheidvandefunctioneelbevoegdeminister(s).DeVlaamseministerbevoegdvoorWetenschapenInnovatieheefteencoördinerendetaakenstaatinvoordeglobaleopvolgingvandesteunpuntwerking. HoofdstukIII.4–89
OpdeBA33.03staateenkredietvan8,057mln.EUR.Bovendienvoorziendebegrotingstaakbestaatondermeeruit:Dezestuurgroepenvervulleneenbelangrijkerolindeopvolgingvandesteunpunten.HunvertegenwoordigervandeadministratieWetenschapenInnovatie.woordigersvandefunctionelebevoegdeministersenhunadministratieszetelen,evenalseenIneersteinstantiewordtelksteunpuntopgevolgddooreenstuurgroep,waarino.m.vertegen•hetbewakenvandekwaliteitenhetwetenschappelijkkaraktervanhetonderzoek;•hetbewakenvandevoortgangervan;•wakenoverde(beleids)relevantievandestudies;•hetbewakenvandedoorstromingvanderesultatennaardebeleidsactoren;•eventuelebijsturingvanhetonderzoekinfunctievanaanbod/behoefte.programma’svandebetrokkenadministratiescofinancieringvandesteunpunten.BA33.04Subsidieco-financieringSteunpuntO&OStatistiekenAlscofinancieringvanuitdemiddelen,ingeschrevenopprogramma71.1‘Algemeenwetenschapsbeleid’voorzietdezeBAeensubsidievan0,372mln.EUR.DeVlaamseoverheiddienttebeschikkenoverbeleidsindicatorendietoelatendeontwikkelingvanhetVlaamspotentieelinzakewetenschap,technologieeninnovatieoptevolgen,teondersteuneneninternationaaltepositioneren,enditzowelquaprestatiesalsresultaten.DaarnaastdientVlaanderen,insamenwerkingeninsamenspraakmetdeandereBelgischeoverhedenenconformdeinternationaleafspraken,ookgegevensoverhetVlaamsepotentieelenactiviteitenrondonderzoek,ontwikkelingeninnovatieaanteleverenaansupranationaleinstantieszoalsdeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OESO)enhetstatistischbureauvandeEuropeseCommissie(EUROSTAT).RecentwerdeenEuropeserichtlijnuit-gevaardigdwaardoordetoeleveringvanbepaaldestatistiekenvoorWetenschap,TechnologieenInnovatie(WTI)doordeLidstateneenverplichtingwordt.DaardoorwordtdenoodzaakvaneengoedonderbouwdinstrumentariumvoordeproductieencontinuemonitoringvanWTI-indicatorennogextrakrachtbijgezet.Omhaarbeleidmeeteondersteunen,beslistedeVlaamseregeringtotdeoprichtingvanhet“SteunpuntO&OStatistieken”.Ditgingvanstartop26maart2002meteeneerstevergade-ringvandeStuurgroep.Hierinzijnvertegenwoordigersopgenomenvandebevoegdekabinet-tenendebevoegdeadministratievegeledingen,naastafgevaardigdenvandeVlaamseuniversiteiten–ensinds4juli2003ookdeSecretarisvandeVlaamseRaadvoorWetenschapsbeleid.GedurendedeafgelopenperiodeheefthetSteunpuntstelselmatigdeopdrachtenuitgevoerd,volgenshettijdsschemabepaaldinde“MijlpalenenDoelstellingen”vandebeheersovereenkomsttussendeVlaamseoverheidenhetSteunpunt,ditmeteenactievesturingenbegeleidingvandeStuurgroep.Naasthetaanleverenvangegevensdiedienenompunctuelebeleidsvragentebeantwoorden,heefthetSteunpuntalsopdrachtomeensysteemvanindicatorenoptebouwen,dattoelaatdeomvangendeinternationalepositievanhetVlaamspotentieelinzakeonderzoekenontwikkelinginkaarttebrengen.Eendergelijkindicatorensysteemomvatondermeerdekredietenenuitgavenvoorwetenschap,technologieeninnovatie(zoweloverheidalsprivatesector),hetinkaartbrengenvanhetmenselijkpotentieelopditvlak,deimpactvanhetVlaamswetenschappelijkonderzoekaandehandvanbibliometrischeindicatoren,deVlaamsetechnologiepositieopbasisvanEuropeseenAmerikaanseoctrooien,evenalsdeopleidingsprofielenindezekennisgenererendeactiviteiten.Ookdedeelnameaaninternationaleprogramma’szoalsdeEuropesekaderprogramma’senEUREKAgeldtalseenbelangrijkeindicatoromhetVlaamskennisgebeurenteplaatsenininternationalecontext.HetSteunpuntstaatdaarbijinvoordevergaringendeaanmaakvandedataenindicatorenvoordebibliometrischeanalyses,voordeoctrooianalysesenvoordeinnovatie(CIS)enO&O HoofdstukIII.4–90
miljoeneurovoor2005en6miljoeneurovoor2006).Allesubsidieswordenverdeeldaratozoek(3miljoeneurovanaf2003),enéénvoordeprojectenzelf(4miljoeneuroin2004,4,5voorwaardeneneenorganiekeondersteuningvanhetprojectmatigwetenschappelijkonderhogescholenkrijgenjaarlijks2subsidie-enveloppes:éénvoordecreatievandeprimairerandbiliseringsdecreetvan21april2004werdendebepalingenomtrenthetPWOherzien.Dedeversterkingvanhetprojectmatigwetenschappelijkonderzoekinalledisciplines.Inhetflexigenvanhethogerprofessioneelonderwijs(deéén-cyclusopleidingen)vandehogescholeninren(hetBaMa-decreet)goedgekeurd.DitBaMa-decreetvoorzietspecifiekvoordeopleidinOp4april2003werdhetdecreetoverdeherstructureringvanhethogeronderwijsinVlaandeBA33.05SubsidiesProjectmatigWetenschappelijkDoel(PWO)Meerspecifiekeinformatieistevindenopdewebsite:http://www.steunpuntoos.beber2006zaldenegendeSTI-ConferencedoorgaaninLeuven.den)enUlrichSchmoch(FraunhoferInstitute),ishiervaneensuccesvolresultaat.InseptemIndicators”,medeuitgegevendoorWolfgangGlänzelsamenmetHenkMoed(CWTS,Leicongresmededelingen.Ookhetboekproject“QuantitativeStudiesinScience&TechnologyTijdensdeperiode2002-2004leiddedittoteensignificantaantalinternationalepublicatiesenSteunpuntorigineelwetenschappelijkonderzoekuitnaarnieuweenverbeterdeindicatoren.deandereaspectenvanhetvolledigetakenpakketvanhetSteunpunt.DaarnaastvoerthetvoeringvandeOESOO&OendeCIS4-innovatieenquêtes,naastuiteraarddeopvolgingvanoverlegmetderelevantebeleidsactorenterzake),demethodologischeonderbouwingenuitvaneenaanvaardbaarenwerkbaarmeetsysteemvoordeHumanewetenschappenenenditinondermeerhetverdermeewerkenaandeuitwerkingenhetmethodologischoppuntstellenverdereverfijningvandeBOF-sleutelinoverlegmetdebetrokkenactoreninVlaanderen(meteenkomst.Staanditjaaraldusophetprogramma:hetVlaamsIndicatorenboekWTI2005,deIn2005zalmenvolgensdezelfdelijnverderwerkenaandeopdrachtenuitdebeheersover-gieennanotechnologie,stamcellenonderzoekalsookanderebeleidsrelevantestudies.vanVlaanderen,aandehandvanbibliometrischegegevensenoctrooidata,ino.a.biotechnolo-domeinstudiesuitgevoerd:eenonderzoeknaardewetenschappelijkeentechnologischepositievandeopstartvanhetIndustrieelOnderzoeksfonds,hetIOF.Verderwerdeneenaantalin2004tevensverantwoordelijkvoordeoctrooi-enspin-off-tellingenuitgevoerdinhetkaderenonderzoeksinstellingeneenduidigtoegankelijkenanalyseerbaarmaakt.HetSteunpuntwastothetuniekeIT-systeemdatallepublicatie-encitatiegegevensvandeVlaamseuniversiteitenverwerkingenconsolidatievandezebrondatavoordeVlaamseoverheid,leiddeondertussenexhaustieveanalysevandeVlaamsewetenschappelijkeoutputmogelijkwordt.DenoodaanConferenceProceedingsdatabestandendiedoorISIwordenaangemaakt,zodateennogmeerlicentieovereenkomstafgesloten.Sinds2004beschikthetSteunpuntbovendienookoverdeficInformation(ISI-Thomson)tePhiladelphia.DaartoewerdmetISIeenvijfjaardurendeExpandedversievandeScienceCitationIndex,zoalsuitgegevendoorhetInstituteforScienticatie-encitatiegegevensopbasisvandebrondatabankengepreciseerdinhetBOF-besluit:deberekeningvandeBOF-sleutel(2003,2004en2005).DitleiddetothetopnemenvanpubliookeenbelangrijkerolbijhettotstandkomenvandemethodologieendeuitvoeringvandeHetSteunpuntendeStuurgroepdiedewerkzaamhedenvanhetSteunpuntopvolgt,speeldenhetVlaamsIndicatorenboekWTI2003doorhetSteunpuntwerdopgesteld.nameaandeEuropesekaderprogramma’s.HetisaandehandvanditindicatorenpakketdatindezeSpeurgidsWetenschap,TechnologieenInnovatie),envoordeanalysevandedeeldeVlaamsebegrotingvoorhetwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleid(gepubliceerdministratieWetenschapenInnovatieinvoordejaarlijkseopmaakendiepgaandeanalysevaneninnovatie,naastgegevensovermenselijkpotentieelenopleidingsprofielen).Zostaatdeadteemindicatorenverzameldenverwerkt(kredietenenuitgavenvoorwetenschap,technologienistratieHogerOnderwijs)worden–infederaleeninternationalecontext–deanderesys(OESO)-enquêteringen.InoverlegmetdeandereVlaamseactoren(AWI,IWTendeAdmi HoofdstukIII.4–91
sis-softwaremodulesdiesamendezetaalinfrastructuur(of“basistaalvoorzieningen”)vormen.hankelijkvandebeschikbaarheidvankwalitatiefhoogstaandedata(lexica,corpora,...)enbataalkunnenwordenbediend.DeontwikkelingvansuccesvolleTST-toepassingenisimmersafrealiseren.DieisnodigvoordeontwikkelingvanTST-toepassingendiemetdeNederlandseovereenperiodevanvijfjaar,eenadequatedigitaletaalinfrastructuurvoorhetNederlandstevanhetNederlandsintaal-enspraaktechnologie(TST).Bedoelingvanditprogrammaisom,BATAVO,iseengezamenlijkVlaams/NederlandsinitiatiefterstimuleringenondersteuningHetprogramma“BasistaalvoorzieningenvoorhetNederlands”,hiernaafgekorttot“BasistaalvoorzieningenvoorhetNederlands”BA35.40DotatieaandeNederlandseTaalunievoordeuitvoeringvanhetprogrammavoorhetIODE-projectkantoorvanUNESCOopgenomen.goedkeuringaanderegeringvoorgelegd.Hierinwordenookdefinancieringsmodaliteitendeaanbevelingenwordteennieuwebeheersovereenkomstvoordeperiode2004-2008terdoorgelichtdooreenexterneconsultanteneenpanelvaninternationaleexperten.OpbasisvanConformdebepalingenvandebeheersovereenkomstwerdhetVLIZinhetnajaarvan2003formenverzorgtwetenschapsondersteunendeactiviteiten.HetgeeftooklogistiekeondersteuningaanonderzoeksactiviteitenviahetoceanografischplatVlaanderen.AlsmariendatacentrumwerkthetVLIZactiefmeeaaninternationalenetwerken.fungeertalsinformatie-encoördinatieplatformvoorhetzeewetenschappelijkonderzoekininVlaanderenenhetdaaraangekoppeldbeleid.HetVlaamsInstituutvoordeZee(VLIZ)Desubsidiebedraagt0,850mln.EURenondersteuntdezeewetenschappelijkegemeenschapBA33.43SubsidieaanhetVlaamsInstituutvoordeZeebreidebesprekingvanhetKMDAinHoofdstukIII.5–WVC.ringsuitgaven,metnamedevernieuwingvandelaboratoriuminfrastructuur.Zieookdeuitge-gesteldeenverrichteonderzoek.OpBA52.01isnog0,066mln.EURvoorzienvoorinveste-vertegenwoordigersvandeuniversitairewereldzetelen)waaktoverdekwaliteitvanhetvoor-versiteitenenwetenschappelijkeinstellingen.Eenwetenschappelijkadviescomité(waarinookgerichte,beheersmatigevraagstukken.Eenenandergebeurtinnauwesamenwerkingmetuni-reinvandeKMDA.Ditheeftbetrekkingopbedreigdediersoortenenisgerichtopprobleem-tingskostenvoorfundamenteelwetenschappelijkdierkundigonderzoekbinnenhetactieter-Desubsidievan0,590mln.EURopdeBA33.41dientvoorpersoneel,werkingenuitrus-kundeteAntwerpen(KMDA)BA52.01SubsidievoorinvesteringsuitgavenaandeKoninklijkeMaatschappijvoorDierBA33.41SubsidieaandeKoninklijkeMaatschappijvoorDierkundeteAntwerpen(KMDA)voordeVlaamseeconomie.ZieookdebesprekingbijhoofdstukIII.3(IWT-Vlaanderen).blijktderesultatenvanzijnonderzoektevalorisereneneensignificantemeerwaardetecreërendachtvandeVlaamseRegeringinhetbijzonderuitgaannaardematewaarinhetIBBTinstaatinternationalepositieinhetdesbetreffendewetenschaps-entechnologischdomein,zaldeaanzoeksinstellingeniseengrondigevijfjaarlijkseevaluatievoorzien.NaasthetrealiserenvaneenzaldeVlaamseRegeringhaarsteunaanhetIBBTverderzetten.Zoalsvoordeandereonderlopendecenniumheeftgehadopdeprivateinspanningeninzakeonderzoekenontwikkeling,hefboomeffectdiehetwetenschaps-eninnovatiebeleidvandeVlaamseRegeringvanhetafgedreven”ingevuldtewordenvanuiteconomischeenmaatschappelijkeprioriteiten.Geletophetten,onderzoeksinstellingen,e.a.DeonderzoeksprogrammeringvanIBBTdientook“vraagge“virtueel”instituutwaarbijverdergebouwdwordtopaanwezigecompetentiebijuniversiteiHierbijwerdnietgeopteerdvooreenvolledignieuwinstituut,maarvoordeformulevaneenRecentwerdhetInterdisciplinairInstituutvoorBreedbandTechnologie(IBBT)opgericht.tere-governmentBA33.06OnderzoekscentrumvoorBreedbandtechnologie(IBBT)voordeactiviteitenclusri2001,1februari2002en1februari2003.vanhetgemiddeldaantalfinancierbarestudentenindeopleidingenvanééncyclusop1februa HoofdstukIII.4–92
leneenIWTinstaathetaantaleerstejaarsbursalenvan150tot200teverhogen,alsookaanallebursaalisatiebeurzen,bovenopdenormaledotatievan18,053mln.EURvoor2005.DitsteldehetMinisterF.Moermanmaakteinhetnajaarvan2004bijkomend2mln.EURvrijvoordespecikandidaten,narangschikkingopbasisvandetotaalgewogenscoreoverallecommissiesheen.onvoldoendegoedekandidaten)wordendevrijgekomenbeurzentoegekendaandebesteB-goriewerdenondergebracht.BijhetnietvolledigtoekennenvanhetA-quotum(wegenszenaaneenB-categorie,terwijlniet-IWT-beurswaardigekandidaten(<14/20)ineenC-cateslaagpercentage.Overigekandidatenmeteenkandidaatscorevanmin.14/20werdentoegewehetzgn.A-quotum,vooralbepaalddoorhetaantalkandidatenpercommissieenhetglobaaltoegepast.Hierbijwordtpercommissieeenaantalmogelijktoetekennenbeurzenvastgelegd,singsmogelijkhedenenhaalbaarheid’.Derecentherzieneselectieprocedurewerdvoorheteerstdoctoraatsonderwerpenkregenscorestoegekendopdecriteria‘kandidaat,project,toepas-Kandidatenwerdendooradhoccommissiesvanexternedeskundigenondervraagdoverhunderbeursaanvragenindanin2003.sprokenisbijdeinformatici,biologenenburgerlijkingenieurs.DeUGentdiende31,1%min-mondelingwerdenverdedigd.Ditiseendalingvan13,6%t.o.v.2003,diehetsterkstuitge-termijnwerdeningediend,waarvaner584effectief
HoofdstukIII.4–93
terdanhunmannelijkecollega’s(33%).slaagpercentageendeafstudeergraden.Vrouwelijkekandidaten(36%)presteerdenditjaarbeteiten,behalveaandeVUB.Erwerdterugeenuitgesprokenverbandaangetoondtussenhettagebovenhetglobaalgemiddelde.T.o.v.2003stijgthetpercentageaanvrijwelalleuniversiopmerkelijkevooruitgang.EnkeldeKULeuvenenUGentbehalenin2004eenslaagpercendan20%.Meteenscorediestijgtvan7%(2003)naar29%makendebiologendemeestgemiddelde.InformaticienbiochemicibehalendaarentegeneenslaagpercentagevanminderBurgerlijkenbio-ingenieurs,enbiotechnologenslaagdenin2004beterdanhetglobaaltenmeteenscorevan16/20kondennietwordengehonoreerd.ledigbesteed,waardoormen14beurzenaanB-kandidatenkontoekennen.Slechts7kandidadoor34,2%,eenstijgingvan12%t.o.v.2003.In12commissieswerdhetA-quotumnietvolvan3.718,44EURbeschikbaartestellen.Hetslaagpercentagebedroeghier
Inhetvoorjaarvan2004werdenbeursaanvragen2BA41.02DotatieaanhetIWT-Vlaandereni.v.m.hettoekennenvanspecialisatiebeurzenNederlandseOrganisatievoorWetenschappelijkOnderzoek–NWO.Zaken–EZ(inclusiefSenter)enOnderwijsCultuurenWetenschappen–OC&W,naastdeenFWO-Vlaanderenindestuurgroep.InNederlandzijndatdeMinisteriesvanEconomischecommissiewordenbegeleidenopgevolgd.VoorVlaanderenzetelenAWI,IWT-Vlaanderenwordenbeheerdengecoördineerd,endooreenVlaams/Nederlandsestuurgroepenexpertenvan0,76mln.EURperjaaropbasisvanjaarlijkseoproependiedoordeNederlandseTaalunievoorVlaanderenneeropeenfinancieringtenbedragevan3,8mln.EUR,aftelossenaratojaar.Rekeninghoudendmetdeverdeelsleutel1/3Vlaanderenen2/3Nederland,komtditHettotaalbudgetdatvoorBATAVOwordtvooropgesteld,bedraagt11,4mln.EURvoorvijftoegepastonderzoekenvoordeontwikkelingvanTST-applicaties.mennavoltooiingviaeen“opensource”benaderingaandesectorkanaanbiedenvoorverdertaalvoorzieningenteontwikkelendienunogontbrekenmaarweldringendnodigzijn,endieHetBATAVO-programmaiseropgerichtommetoverheidsmiddelendebenodigdebasisligeTST-applicaties.beschikbaarheidvaneenafdoendebasisinfrastructuurvoordeontwikkelingvanNederlandsta(zoalsacademischeopleidingenonderzoek)envoldoendeinvesteringen,maarookaanderijkesector,enheeftnietalleenbehoefteaaneengoedfunctionerendekennisinfrastructuurDeTST-industrieisvoorhetNederlandsetaalgebiedeeneconomischencultureelergbelangdetermijn(verlenging)behandeld,inhetnajaarwerdenbeursaanvragen1stetermijngeëvalueerd.
1ste termijnaanvragen Eentotaalvan637beursaanvragen1ste
benchfee
optweecriteria,nl.onderzoeksresultaten1Zoalsdevoorgaandejarenwerdendekandidatennademondelingeverdedigingbeoordeeldder.digden,zettenweliswaarhundoctoraatsonderzoekalsaspirantvanhetFWO-Vlaanderenverlenuit2002eenaanvraagtotverlengingin.DriekandidatendiedebeursvoortijdigbeëinInhetvoorjaarvan2004dienden143of94%vandeoorspronkelijke152eerstetermijnbursastetermijnenonderzoeksvoorstel2determijn.Deverlengingwerdenkelgeweigerdaankandidatenbijwiemenonvoldoendevorderingenvaststeldetijdensde1stetermijnofdieeenondermaatsprojectvoorstelvoorde2determijnindienden.Vijfkandidatenpresteerdenonvoldoendeomdetoekenningvaneenbeurs2determijnterechtvaardigen.Ditkomtovereenmeteenslaagpercentagevan96,5%.Alsgevolgvanzoweldespontanestopzettingenalsdeuitvalnaevaluatie,zetfinaal91,4%vandebursalenaanwieeen1stetermijnbeurswastoegekend,hundoctoraatsonderzoektijdenseen2determijnverder.
2de termijnaanvragen
belangrijkeinspanning–zowelvoorheteigen“strategischonderzoek”alsvoorhetcontracton(2001-2005).Diegarandeerdeeenjaarlijksetoelage,maarverplichtteVitoanderzijdstoteenIn2005looptdehuidigebeheerovereenkomsttussendeVlaamsegemeenschapenVitoafgentestimulerentenbehoevevanoverheid,industrieenKMO’s.rondenergie,milieuenmaterialen,dedoelstellingomduurzametechnologischeontwikkelinmln.EUR.HierbijhuldigthetgrootsteenbestuitgerustmultidisciplinaironderzoekscentrumGlobaalbeschiktVitoin2005voorzijnonderzoekdanookovereenbudgetvanminimaal67behoevevandeVlaamsegemeenschapoptezetten.(UnmannedAerialVehicle)-infrastructuurenomhetMIP(Milieu-InnovatiePlatform)ten2005middelenuitdezekapitaalsverhoginggebruikenvoordeaanschafvaneenUAVtaalverhogingdoorinVitoviadePMV–ParticipatieMaatschappijVlaanderen.Vitozalinbijna30mln.eigenontvangsten.DaarnaastvoertdeVlaamsegemeenschapin2005eenkapitoelagevan5,509mln.EURvoorderechtstreekseopdrachtenvanhetgewest,betekentditeleopdrachtenvoorindustrie,overhedenofwetenschappelijkeprogramma’s.SamenmetdeDaarnaastverwachtVitoooknogvoorcirca24,5mln.EURexterneinkomstenvancontractutaaloverdrachtenvandeinstitutioneleoverheid’.mensoverdrachtvandeinstitutioneleoverheid’;deinvesteringsdotatiestaatonder66.1‘KapiIndeVito-begrotingwordtdewerkingsdotatieingeschrevenonderderubriek46.1‘Inkorentieopdrachten.5,509mln.EURvoordefinancieringvanopdrachtenvanhetVlaamsegewest:dezgn.refeBeidedotatieshebbenhetkaraktervaneenniet-gesplitstkrediet.DewerkingsdotatievoorzietopdeBA61.02.Vitoheefthierrechtopvoorinvesteringendiein2005werkelijkgebeuren.taken(opdeBA41.03)naasteendotatievanmaximum4,843mln.EURvoorinvesteringentechnologischonderzoek.Ditbetrefteendotatievan28,179mln.voorwerkingenreferentie-deVlaamseoverheideendotatievan33,022mln.EURvoorVito–deVlaamseinstellingvoorIn2005voorziethetbegrotingsprogramma71.4‘Strategischenbeleidsgerichtonderzoek’vanzoek(Vito)BA61.02DotatievoorinvesteringenaandeVlaamseInstellingvoorTechnologischonder-BA41.03DotatieaandeVlaamseInstellingvoorTechnologischonderzoek(Vito)waserreedseeneerstestapmetdeinjectievan2mln.EURadditionelemiddelenvoor2005.Inhetkadervandeaangekondigdeverhogingderfinanciëlemiddelenvoordoctoraatsbeurzen,mingvandeverschillendesystemenvandoctoraatsbeurzen.teemdertoekenningvandebeurzenaanonderzoekersenonderzoekteenonderlingeafstemministerF.Moermanvoor2004-2009,evalueertmentijdensdehuidigelegislatuurhetsysZoalsopgenomeninhetRegeerakkoord2004vandeVlaamseregeringendebeleidsnotavan
HoofdstukIII.4–94
IntentiesvandeVlaamseregeringenvoogdijminister
De10technologieveldenwordenhiernakortbesproken.middelenaantrektomdezesteuntakenbijkomendteondersteunen.hogergenoemdetaken.InprincipeisditonderzoekdatgeenofzeerweinigexternefinanciëleDezezijnnodigvoorhetoppeilhoudenofverwervenvankennisterondersteuningvandeoftechniekenkunnenvervangen.heeft,maardieoptermijninteressantkunnenwordeneneventueelhuidigetechnologieveldenonderzoek:totaalnieuwetechnologieveldenoftechniekenwaarinVitonoggeenervaringEenkleindeelvandestrategischeresearchomvat(verkennend)exploratorischtechnologischHetstrategischonderzoekishierbijalsvolgtverdeeld:10technologievelden.getrokkentot50%vandebasisdotatie,waarbijhetstrategischonderzoekzichfocusseerdeinvoorzienofca.25%vandeexterneinkomsten.DaarnaastwerdhetstrategischonderzoekopVitoheeftditookgerealiseerd.Zozijnvoor2005bijna7mln.Euroindustriëleinkomstenderzoek.Metnameonderzoektenbehoevevandeindustriemoeststerkaanbelangwinnenen•10technologieveldenaangevuldmet•ExploratorischStrategischOnderzoek(ESO)•EnkeleStrategischeSteuntaken
passingen.Deinformatie-uitwisselingbinnenditnetwerkzorgtenerzijdsvoorinputnaardecellen.Voor2005neemtVitodeelaandewerkgroepenrondstationaireen(auto)mobieletoeimmersBelgischvertegenwoordigerbinnenhetIEA-samenwerkingsverbandrondbrandstofVitozichverderverankertindebrandstofcelontwikkeling.OpinternationaalniveauisVitomoetenermeevoorzorgendatVlaanderenaansluitingvindtbijhetEuropeesniveauendatzullennogminstenstweeinnovatieprojectengedefinieerdworden.Dezeinnovatieprojecten(VSB)actief.VitoiscoördinatorvanditIWT-VIS-project.InhetkadervanhetVIS-projectOpVlaamsniveauissinds1,5jaarhetVlaamsSamenwerkingsVerbandBrandstofcellendedefinitievaneenconceptvooreennieuwegeneratievanbrandstofcelmanagementsystemen.eenspanningmeetsysteemgeëvalueerdinhetECACCEPT-project.BeidenmoetenleidentotvandebrandstofcelviatestenenmodelleringbinnenhetJRC-samenwerkingsverband,wordtHierdoorwordtdekostefficiëntievanbrandstofcellenverhoogd.Naastinzichtindewerkingnodig.
HoofdstukIII.4–95
“InnovatieveDecentraleEnergiesystemen”
naastwaterstofookmethaangevormdwordt.Hierbijwordttevensderelatieonderzochttuslangrijkinhetonderzoekisdeafwegingomtoteenoptimaleproductmixtekomen,waarbijdeomzettingvanbiomassadoorbacteriënkomenverschillendenuttigeproductenvrij.Be-eenreactorontwikkeldwordenomhetprocesinoptimaleomstandighedenuittevoeren.Bijgrondstoffenomzettenino.a.waterstof.Nahetselecterenvandegeschiktebacteriën,moetmassaalsbronvoorwaterstofenmenzoektnaardebestebacteriestammendiebiologischede‘waterstofeconomie’.Daarombekijktmenthansookspecifiekdemogelijkhedenvanbio-Deproductievanwaterstofuithernieuwbareenergiebronneniseenknelpuntinhetslagenvanschappelijkprojectdatindetweedehelftvan2005kanopgestartworden.spelers)wordenmeegenomen.Ditallesmoetleidentotdedefinitievaneentechnisch-weten-(mogelijkepartners,economischehaalbaarheid,mogelijkefinanciering,noodzakelijkemarkt-vraag.Bijdeuitwerkingzullennietenkeltechnologischeaspecten,maarookeconomischetrektvandenoodomdeenergieproductiebijhernieuwbareenergiemeeraftestemmenopdeIn2005wordtvooralgetrachthetprojectideeDONQUICHOTTEuittewerken.Ditver-sendesamenstellingvandebiomassa,deprocesconditiesendeproductievanbiogas.DaarnaastspeeltVitoeenbelangrijkerolindeintroductievanbrandstofceltechnologieinVlaanderenenEuropa.Belangrijkomdelevensduurtegaranderenenvoorhetoptimalefunctionerenvanbrandstofcellen,iseengoedbeheervandeverschillendecellenineen
stack
Hettechnologieveldrialenaantemaken.Praktischbetekentdit:densommetkosteneffectieve,betrouwbareenmilieuvriendelijkemethodenkeramischemateHiervoormoetechteraltevaakeentehogeprijsbetaaldworden.Vitowilinspelenopdetenmarktaandeelvankeramischematerialenishununiekecombinatievaneigenschappen.industrieendemicro-elektronica.Devoornaamsteredenvoordecontinuegroeivanhetinverschillendeindustriëlesectorenzoalsdeautomobielnijverheid,deenergiesector,milieu-Menverwachtalgemeendatkeramischecomponenteneensteedsbelangrijkerrolzullenspelen•desynthesevanzoweldichtealsporeuzecomponenten(gelgieten,bandgieten,solgel,schuimtechnieken);•deontwikkelingvankeramischematerialenmetfunctioneleeigenschappenomtoegangtehebbentotzoveelmogelijkverschillendetoepassingen(NF/PVmembranen,filters,botvervangendescaffolds,protongeleiders,...).
“Bodemsaneringstechnologie”
Binnendittechnologieveldwerktmenveelaladequatesaneringstechnieken.grondwatervervuiling.Maarvoorbepaaldeverontreiningstypesbestaanergewoonnoggeenlandenzijnzichbewustvanditprobleemenbeschikkenoverwetgevingrondbodem-engrootbelangomo.a.grondwateralsbelangrijkedrinkwaterreservetebehouden.Steedsmeerhetvoorkomenvannieuweverontreinigingen,issaneringvanreedsaanwezigepollutievanVervuilingvanbodemengrondwaterheeftimpactophetwelzijnvanmensenmilieu.Naast entverspreidingensaneringsmogelijkheden,envooropvolgingvansaneringen.hoogtechnologischemonitoringtechniekenenanalysemethodesvoorinschattingvandepolluDaarnaastgaatbinnen“bodemsaneringstechnologie”ookaandachtnaarhetuitwerkenvansaneringstechnieken.dachtgaannaarMTBE,complexeverontreinigingen,diffusepollutieenduurzaamheidvanisaanaangepastetechniekenenkennisvanhunwerkingsmechanisme.In2005zalveelaanlueertzevoorcomplexeverontreinigingenenrelatiefnieuwepolluenten,waarvoornognoodbodemsaneringstechnologieënuiteneva “DuurzaamWaterbeheer” groteennogsteedsgroeiendewatermarkt,enerzijdsdoorhettechnologischluikteversterkenambieerthetduidelijkerensterkerprofilerenvanVitoopdezeer
Specifiekeonderzoeksprojectenwerkenrond:fiekemeet-entestmethodesvanoppervlakte-eigenschappen.sisteerdeoppervlaktetechnologie.Eensecundairedoelstellingishetoppuntstellenvanspeci-innovatievetechnologieënenmethodes,inhetbijzonder(atmosferische)plasma-enlasergeas-aantepassenofteverbeterenofeennieuwespecifiekefunctietegeven,gebruikmakendvanHetonderzoekkadertdaaromindeprioritairedoelstellingomdefunctievanoppervlakkenwijdeinteressevoornanotechnologieennanostructuren.waaierfunctionaliteiten–o.a.voormicro-ennanotoepassingen.Ditligtinlijnmetdewereld-praktischvolledigcontractonderzoekis)naardeontwikkelingvandeklagenmeteenbrederevandittypewordtomgebogenvantribologischedeklagenopcomponenten(watondertussensuccesvolleontwikkelingenquaplasmabehandelingenondervacuüm.Strategischonderzoekiseenlogischevoortzettingvandevroegere•detoepasbaarheidaantonenvanplasma-activatievoorgeselecteerdepotentiëletoepassin-gendiemoetenleidentotindustriëlevalorisatiesprojecten;•hetrealiserenvaneendoorbraakvanbarrièrecoatingsvoorverpakkingsindustrie;•dehaalbaarheidaantonenvanhetimmobiliserenvanbiomoleculeninplasmalagen.•hetdemonstrerenvanhardfacingmogelijkhedenvoorhetlaserdispergerenvoorlichtemetalen,i.h.b.aluminium.
brandstofcellenindeverschillendetoepassingen.VSBenanderzijdsgenereerthetbinnendeinstellingkennisronddeintegratieaspectenvan “Poedervorming”
HoofdstukIII.4–96
“Oppervlaktebehandeling”
insitu
Indittechnologieveldzullendeprojectenzichconcentrerenopdevolgendeonderwerpen:•Voorhet invitro testen:éénvoorsensitiserendestoffen,enéénvoorgenotoxischestoffenontwikkelingenvalidatievanalternatievetesten.Streefdoelishierbijdevalorisatievantweeren.InditverbandwerktVitonauwsamenmetECVAM,hetEuropeescentrumvoordedegroeiendevraagvoortestenvanstoffen(EU-Reach)metmindergebruikvanproefdie-wordtgewerktaandeontwikkelingvannieuwetesten,dieondermeerkunneninspelenoponderzoekronddeontwikkelingvantestsystemenvoorschadelijkestoffen,
superkritischereactie-enscheidingsprocessenmetspecifiekaandachtvoor:concentreertzichdevolgendejarenop•hetsynthetiserenentoepassenvan(foto)katalytischeTiO2/SiO2-aërogels;•deimmobilisatievanenzymeninaërogels;•deinactivatievanmicro-organismeninlevensmiddelend.m.v.HPCD.•deidentificatievanmogelijkevoordelendoorhetuitvoerenvanenzymatischereactiesm.b.v.superkritischeCO2Daarnaastiserin2005eenverkenningrond“wittebiotechnologie”metdebedoelingomnategaanofVitospecifiekeprocessenkandefiniërenensamenwerkingsalliantieskanopzettenopditdomein.
• dologiebiedenperspectievenvoorverdereVlaamseenEuropesebiomonitoringstudies.niet-invasievebiomerkersviadetoekenningvantweedoctoraten.Dezekennisenmethomarktzalworden.Voor2005zijnervooralextrainspanningenronddeontwikkelingvanringenrisico-evaluatievoormensenmilieu.DitisonderzoekdatviadienstverleningverOptimalisatieenontwikkelingvaneengeïntegreerdemethodologieopvlakvanbiomonito Technologieveld“Luchtkwaliteitenimpacten”
HoofdstukIII.4–97
lingvannieuweproductenendiensten.analysevanpollutieniveausvergtomdebesluitvormingefficiëntertemaken,viadeontwikkestellingen.Vanaf2005wordteennieuwelijningezet,dieeenmeerindividuelemodelleringenschappelijkteonderbouwenbijdeontwikkelingenimplementatievandeluchtkwaliteitdoelten,dezeuittetestenentevalideren,omzowelhetoverheids-alshetindustrieelbeleidwetenwikkelingvansteedsmeergesofisticeerdeengeïntegreerdemethodes,modelleneninstrumenDeinspanningenvanhetstrategischonderzoekindittechnologieveldzijngerichtopdeont
Technologieveld“Milieuengezondheid”
Hetzesdetechnologieveldgenaanhetstroombekkenbeheer.gervermeldeprojectenookprojecteningeschrevenomviakwalitatievemodelleringbijtedrazoeksprogramma’stekunnenaanbiedenaanindustrieenoverheden.DaaromzijnnaastdehoIndittechnologieveldisookonderzoekopgenomenmetdebedoelingomcoherenteonderrond:mentatiemogelijkhedenvanwatermanagement.Deconcreteinvullingbestaatuitonderzoekenanderzijdsdoorcomplementairekennisverwervingrondderandvoorwaardenenimple•DesinfectieenverwijderingvanmicropolluentenVergelijkendeMBR-actiefslibtestenvoorverwijderingP³-componenten(persistentepolairepolluenten)afrondenOntwerpenentestenvanplasmareactorconceptvoordesinfectieenverwijderingmicropolluentenFinaliserenontwikkelingswerkmetaalwisselendgels•Membraanbioreactoren(MBRs)ToepassingMBRingeïntegreerdesystemenvoordewasserijsectorUittestenvancombinatieMBRmetchemischeoxidatie
• Andereactiviteitenvoor invitro dienstverlening.testen(metcofinanciering)diemenzowelaanindustriealsoverheidkanaanbiedenvooronderzoekbetreffenvooraloptimalisatieenvalidatievan
“Reactortechnologie”
diedeverschillendemaatschappelijkeenindustriëledoelgroepentoelatenomdeduurzaamDittechnologieveldwiladequate,wetenschappelijkonderbouwdeinstrumentenontwikkelenheidvanproducten,processenentechnologieënteevalueren.VoorVitoheeftditprojectalsfinaliteitdeopbouwvaneigencompetentie,omklantenineenvraaggerichteevaluatieenbesluitvormingsondersteuningtekunnenvoorzien.In2005zalmenwetenschappelijkonderbouwdemethodiekeneninstrumentenontwikkelendietoelatendeduurzaamheidteevalueren.Doelishetondersteunenvandediverseactorenbijhetoperationaliserenenimplementerenvanduurzametechnologischeontwikkelingenhaarafgeleiden,zoalsduurzaamondernemen,duurzaamgrondstoffen-enwaterbeheer,duurzametechnologie,doorhetontwikkelenvanevaluatiemethodieken,meetconceptenenindicatoren,
Technologieveld:DuurzaamheidevaluatieenDuurzameTechnologischeOntwikkeling
HoofdstukIII.4–98
(iii)lokaletoepassingengebaseerdophyperspectraleinstrumenten.(ii)globalevegetatiemonitoringenlandbouwtoepassingen,(i)centrumvoorbeeldverwerking,Hierbijwordthetonderzoektoegespitstopdriegebieden:teconsoliderenenuittebouwen.Dezedoelstellingomvat:venVlaamseenEuropeseerkenningbinnenhetdomeinvandeteledetectieenaardobservatieHetstrategischonderzoekbinnenhettechnologieveldAardobservatiewenstdereedsverwor-•deverdereontplooiingvaneendienstencentrumvoorhooggespecialiseerdediensteneninformatieproductenteropvolgingvanglobalevegetatieprocessenendevoedselveiligheid,•ondersteunendonderzoekvoorhetontwikkelenendemonsterenvanbeeldverwerkingsal-goritmesengeassociëerdemodellentendienstevanmilieutoepassingen,zoweloplokaal,regionaalalsglobaalniveau.Hierbijgebruiktmen“spaceborne”en“airborne”optischeinstrumenten.
Specifiekedoelstellingenvanditonderzoekzijn:voorhetindividutegenereren.kant,deexternedosis)isimmerseengoedkopeensimpeleoplossingomeen‘earlywarning’ringsysteemdatdeblootstellingevalueertaandeeerstebarrièremethetlichaam(debuitenmavanIMECdeklemtoonopdemonitoringendiagnosevanlichaamsfuncties.Eenmonitoomzichzelfteevalueren,viapersoonlijkemicrosensoren.Zoligtinhet‘human++’programevolutierondmeetinstrumenten,miniaturisatieenICT,zaldemensbovendieninstaatstellendragaftestemmenophunindividueelgevoeligheidsniveauaanpollutie.Detechnologischenietweg.ZijstrevennaareenhogerebeschermingsgraadennaardemogelijkheidomhungeDitneemtechterdeindividuelebekommernisvandegevoeligegroepenindiemaatschappijkwaliteittotstand.wordenaandezerisico’skostenenbatenverbondenenzokomendanwelnormenvoorluchtdrempels,naareeninschattingvanrisico’szonderdrempel.Ophetniveauvandemaatschappijniging.Zowelvoorozonalsvoorfijnstofb.v.evolueerdemenvanhetconceptvannormenenmeervoorkomen.Ditisvanwegedeindividueleverschilleningevoeligheidaanluchtverontreigeenvastedrempeloppopulatieniveaukanvastleggen,waarondergééngezondheidseffectenindividuelepollutieniveausweer.TegelijkgroeithetbesefdatmenvooreenaantalpolluentenVastemonitorengenerereneenpopulatiegemiddeldeblootstelling,engevenonvoldoendede•Definitievanhetconcept(afmetingen,nauwkeurigheid,applicaties,output,voorwelkestoffeneerst).•Dehaalbaarheidoptechnisch/wetenschappelijk,economischenethischvlakvoordeontwikkelingvaneengoedkopesensorensamplervooraërosolenengassen.•Marktverkenningnaartoepassingenalliantiesinontwikkeling(ViWTA,IMEC,Overhe-den,particulier,medischewereld,...).•Ontwikkeling/samenstellenpersoonlijkbemonsteringssysteemvooropvolgenindividueleblootstelling.
TechnologieveldAardobservatie:
tenvolgthierna.nenop,aansluitendbijprogramma71.4.Detoelichtingvandebestemmingvandezekredie-vanhetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleidnemenditinapartekredietlijnancieringenmetspecifiekefinaliteitofimpulsfinancieringenvanspecialeaard.Detabellenjaarteinvesterenineenopdatmomentnoodzakelijk,prioritairinitiatief.Hetbetreftdusfi-rentefinanciering(bijv.vooreenperiodevanvijfjaar)ofomeenmaligekredietinjectiesomelkvoorhetBeleidsdomeinWetenschappenenTechnologischeInnovatie.Hetgaatomeenrecur-tingsprogramma’s,zorgenenkelebijzondereinitiatievenvooreenbijkomendefinancieringAanvullendbijdekredietenvoorhet“eigenlijke”wetenschapsbeleidopdeklassiekebegro-
vanLRM–impulsfinancieringtenbehoevevandeuitbouwvandeonderzoeksactiviteitendetUL
2005eenbudgetvan5,949mln.EURvoorzien.aandenodenvanVlaamsebedrijveneneventueelvansocial-profitorganisaties.ErisvoordoorVlaamseinstellingenvanhogeronderwijs,maarderesultatenmoetentegemoetkomengie-verkenning,-vertalingen-verspreiding.DeprojectenwordenvoornamelijkuitgevoerddiensopvolgerhetTETRA-FondsterondersteuningvaninnovatieveprojectenvoortechnoloZoalstoegelichtinhoofdstukIII,punt3,beheertIWT-VlaanderenhetHOBU-FondsenBA41.04DotatieaanhetIWTvoorhetonderzoekaanHogescholendirectekostenopVito-niveauvanminimaal11,002mln.EURvoorzien.Quainzetvanmiddelenvoorhetstrategischonderzoekzijnopditogenblikvoor2005totale
AANVULLENDE KREDIETEN voor het eigenlijke wetenschapsbeleid
HoofdstukIII.4–99
2.milieubeleid:instrumententertoetsingvanhetmilieubeleidaanhetconceptvanduurzame1.duurzametechnologischeontwikkeling:breedtoepasbaremulticriteriainstrumentenvoorConcreetontwerptmenvoorelkvanonderstaandedomeinenaangepasteinstrumenten:doelgroepen.aangepastaandeeisenenverwachtingenvandeverschillendemaatschappelijkeenindustriëleduurzaamheidsevaluatie,terondersteuningvanbesluitvorminginoverheidenindustrie;ontwikkelingenditvoordeeconomische,maatschappelijkeenruimtelijkeaspecten–zowelopregionaalalslokaalniveau;
Budgettering
doorhaaronderzoekspotentieel.DaarommoetdetULvanbijdestartkunnenbeschikkenoverstellingenhaarslagkrachtalskenniscentrumvoorderegiowordtechterinsterkematebepaaldplaatsbestemdvoordeinrichtingvanhetonderwijs.DeaantrekkingskrachtvandejongeinDerecurrentefinancieringvandetULviadeklassiekewerkingsuitkeringen,isindeeerstevatepartnersminstenshetgelijkebedragmoeteninbrengen.jaar.Overdezeperiodedienttewordenvoldaanaandevoorwaardedatanderepubliekeofpridendvan2,6mln.EUR,zijnde1/5vanhettotaalbedragvan13mln.EUR,gespreidovervijfdetUL,gefinancierdmetdividenden(reservesuithetverleden).Hetbetrefteenjaarlijksdivischappij(LRM)eenimpulsfinancieringuitvoordeuitbouwvandeonderzoeksactiviteitenvanBijbeslissingvandeVlaamseregeringd.d.28.11.2003,voertdeLimburgseReconversiemaatreserveerdedeVlaamseregeringLRM-middelenvoorhethefboomprojecttUL.juli2002)betreffendedeimpulsfinancieringvoorde“transnationaleUniversiteitLimburg”,Bijkaderbeslissingvan19juli2002enbijbeslissingvandeVlaamseregering(eveneensop19
ophalenbijdeklassiekerisicokapitaalfondsenofARKimedesfondsen.Hetinnovatievekarakvatievebedrijvendiemeteenbeperktefinancieringineenvolgenderondefondsenkunnen75mln.EUR.Ditfonds,eenpubliek-privatesamenwerking,zalinvestereninstartende,inno-Omdezekloofteoverbruggenwordthet‘Innovatiekapitaalfonds’opgerichttenbedragevanbeperktendemarktorganisatielooptmank.Dezogenaamde‘smallequitygap’blijftbestaan.ervarenondernemers.Definancieringscapaciteitvanelkvandezepartijenblijftechterrelatiefmetondernemerservaring,diehunmiddelen,tijdenkennisterbeschikkingstellenaanminder.Datzijnvermogendeparticulierenter(indebredebetekenisvanhetwoord),vandebetrokkenondernemingenhaarpotentieelzullenwordengeëvalueerd.Dediversebestaandeennieuwefinancieringsinstrumentenwordenopelkaarafgestemd.Concreetbetekentditdatdediverseinstrumentennietlosvanelkaarmogenwordengezien,maarcomplementairaanelkaar,enookeenantwoordmoetengevenopdebehoeftevandeonderneminggedurendehaarvolledigelevenscyclus.Zokanmenopeenkostenefficiëntemanierdeeconomischegroeiaanzwengelenenwerkgelegenheidcreëren.Ookwathetbeleidinzakestartersbetreft,gaatmennaof(eninwelkemate)hetkanafgestemdwordenopdekennisintensievedomeinenwaarmeeVlaandereneeninternationalepositiekanverwerven.
Vlaanderen – Vlaams Innovatiekapitaalfonds
HoofdstukIII.4–100
Participatiemaatschappij
vangendoorhetinformeelrisicokapitaal,deHetfalenvandemarktvanhet‘formeelrisicokapitaal’wordt,althansvooreengedeelte,opge-gen.geenkasstroomhebbenopgebouwdengeenbewezenterugbetalingcapaciteitkunnenvoorleg-immersveelalweiniganderekeuze.Bankfinancieringismoeilijkteverkrijgen,gezienzijnogkleinst.Risicokapitaalisechterjuistvoordezeondernemingenvancruciaalbelang,zehebbenondernemingen,waarhetrisicohethoogsteis,isdetoegankelijkheidtotkapitaalechterhetmanierdeslaagkansteverhogen.Vooropstartendeen(snelgroeiende)hoogtechnologischetaalzichvooralrichtenopbedrijvendiezichineenlateregroeifasebevinden,omopdezeAandeaanbodzijdevankapitaalkanmenvaststellendatdeformeleverstrekkersvanrisicokapiinhoogtechnologischeKMO’stengoedekomen.nancieringvaninnovatieprojectenviarisicokapitaal.DezemiddelenzullenO&O-activiteitenErwordt75mln.EURvrijgemaaktviadeParticipatiemaatschappijVlaanderen(PMV)terfi
businessangels
geëvalueerd,aandehandvankwalitatieveenkwantitatievescoresvooreenaantalcriteria.wichtigengelijkwaardigisaandievandeVlaamseoverheid.HetprojectzalnavijfjaarwordenvoordeuitbouwvanhetonderzoekbinnendetULterbeschikkingkomt,diejaarlijksevenDeUniversiteitMaastrichtsteldezichgarantdatervanuitNederlandeenimpulsfinancieringweefselalserbinnenvoldoendeonderzoekscapaciteitaanwezigis.dienkandetULmaareenbijdrageleverenterontwikkelingvanhetregionaaleconomischervanismedebepalendvoordeinternationaleaantrekkingskrachtvandeopleidingen.Bovendelevenswetenschappen,kennistechnologieenzelfstandigondernemen.Deaanwezigheiddemiddelenvoorkwalitatieferghoogstaandonderzoekineenaantaltoekomstgerichteniches:
HoofdstukIII.4–101
OA 11 Administratie Kanselarij en Voorlichting Programma 11.2 Communicatie en Ontvangst 33.50vandebegrotingsprogramma’s11.2,21.1,24.1en99.1.besturenteverbeteren.KredietenvoordefinancieringervanzijningeschrevenopdevierBA’slijkonderzoekdekwaliteitvanhetmanagement,bestuurenbeleidvandeVlaamseOpenbareHetSteunpuntBestuurlijkeOrganisatieinVlaanderenheeftalsmissieomviawetenschappeBA33.50SubsidieaanhetSteunpuntBestuurlijkeOrganisatieVlaanderen HoofdstukIII.5–103
Hoofdstuk III.5 Het sectorale Wetenschapsbeleid HoofdstukIII.5
1.DEPARTEMENTdenwehierbijdegewonevolgordevanderespectievedepartementen.rigaanbodinHoofdstukIII.6.Vanwegedeindelingvandeadministratievebegrotingbehielhet“eigenlijkewetenschapsbeleid”,samenmetorganisatieafdeling71.Ditkomtverderuitvoe-Deorganisatieafdeling33vanhetdepartementOnderwijsmaaktsinds2002ookdeeluitvan7.Wetenschap,InnovatieenMedia6.LeefmilieuenInfrastructuur5.Economie,Werkgelegenheid,BinnenlandseAangelegenhedenenLandbouw4.Welzijn,VolksgezondheidenCultuur3.Onderwijs2.AlgemeneZakenenFinanciën1.Coördinatiedepartementenzijn:Debesprekingvolgtdestructuurvandeadministratievebegrotingperdepartement.Dezevensteunenengestaltetegeven.domeinendanorganisatieafdeling71zelf.DitgebeurtomhetspecifiekeeigenbeleidteonderDithoofdstukbeschrijftdebelangrijkstewetenschapspolitiekeinitiatievenbinnenandereCOÖRDINATIE
gelijkekansenbeleid:hetlevertimmersdenodigekwantitatieveenkwalitatievegegevensaanBeleidsgerichtwetenschappelijkonderzoekiseenbelangrijkelementindeuitbouwvaneeneenfocusopderolvandeoverheidalsvoorbeeldplaatsen.gericht‘mainstreamen’,eenbreedmaatschappelijkdraagvlakvoorgelijkekansencreërenenmethodiekvande‘opencoördinatiemethode’hanteren,specifiekegelijkekanseninitiatievendgevenaandezecoördinatiebevoegdheid.HierbijwilmendeindeVlaamsecontextnieuwemenzichopditogenblikvoorgeplaatstziet,isdanookhetefficiënteneffectiefvorméninhouschillendebevoegdheidsdomeinenheen,isimmerscruciaal.Debelangrijksteuitdagingwaarbevoegdheid:eengoedecoördinatieenafstemmingvanhetgelijkekansenbeleidoverdeverspecifiekebeleidsdoelstellingen.OnmiddellijkblijktookhetbelangvandecoördinatiebeschouwdvoorgelijkekansenendatemancipatiedoelstellingendeeluitmakenvaniederserkendinhetVlaamsregeerakkoord,datopmerktdatelkeministeralsverantwoordelijkwordtmaardeconcretemaatregelenzullenopveleterreinenliggen.Ditwordtookuitdrukkelijkteerd.Indiezinishiervooreenintegraalbeleidnodig:hetwildemotorzijnvoorverandering,‘ongelijkekansen’heeft,wordtdaarimmersmeestalopmeerdereterreinenmeegeconfronengelijkekansenmoetenopalleterreinenvanhetmenselijkelevenwordenwaargemaakt.WiemoetdefeitelijkeongelijkhedenindesamenlevingvooreerstzichtbaarenbespreekbaarmakenGelijkeKansenvormteennieuwebasiswaardevoordedemocratie.Hetgelijkekansenbeleid
Programma 11.3 Kanselarij
HoofdstukIII.5–104
BA.doetmeneventueelberoepopexterneexpertise.DenodigemiddelenwordengeputuitdezeOmdeVlaamseregeringmaximaalteondersteunenvoorconcretedossiersendiscussiepunten,waardebelangentegenstellingentussengemeenschappenengewestenopgelostworden.NaasthetForumwordtookhetOverlegcomitéverderontwikkeld,alsdeontmoetingsplaatsgersaanweziginditForumdatdevolgendestappenindestaatshervormingvoorbereidt.fungerentussendeverschillendeoverheden.DeVlaamseregeringismetviervertegenwoordi-Op20oktober2004installeerdedeEersteMinisterhetForumdatalsoverlegsinstrumentzalgelijkheidmoetwordenbestuurd,enmeercoherentebevoegdheidspakketten.mie,eenspecifiekstatuutvoorBrusseldatdoordeVlamingenendeFranstaligenopvoetvangenenaandachtspuntenenzebepleiteno.m.deuitbouwvandefinanciëleenfiscaleautono-op3maart1999goedkeurde.Diebevatteneenaantalalgemeneuitgangspunten,doelstellintemaken.Hetregeerakkoordherneemto.a.debekenderesolutiesdiehetVlaamsParlementdenovertehevelenendereedsovergedragenbevoegdhedenoptalvandomeinenhomogenerdegelijktekunnenbesturen,isdeVlaamseGemeenschapvragendepartijommeerbevoegdhestaatshervorming.OmalleambitiesuithetakkoordtenvollewaartemakenenomVlaanderenHetVlaamsregeerakkoordiszeerambitieusmetbetrekkingtotdeverderestappenindetussen2004en2009zalbesturen.Deuitgavenbegroting2005isdeeerstevandenieuwaangetredenregeringdieVlaanderenBA12.04Onderzoeks-,studie-enexpertisekosteni.v.m.destaatshervorming
ditsteunpuntistevindeninhoofdstukIII.5departementAlgemeneZakenenFinanciën.deringsmanagement,indicatoren&monitoringentotslotfiscaliteit.Uitvoerigeruitlegoverleid,humanresources-management,financieeloverheidsmanagement,e-government,veranHiertoewordenvolgendeonderzoeksdomeinenverderuitgebouwd:bestuurlijkerelaties,be
Programma 11.4 Gelijke Kansenbeleid
HoofdstukIII.5–105
luerenvanindicatorenrondgelijkekansen.ConcreetbetekentditdathetSteunpuntditjaarlevantewetenschappelijkeinformatiekanzijn,meteensterkaccentophetontwikkelenenevavantie.VanhetSGKBzoudanverwachtkunnenwordendatheteendraaischijfvoorbeleidsreVanaf2006moetdezeexpertisetenvollebenutkunnenworden,metnadrukopdebeleidsrelebouwenvanexpertiseophetvlakvangelijkekansenenverschillendedoelgroepencentraal.IndebeginperiodevanhetSGKBstond–opbasisvanhetmeerjarenplan2001-2006–hetuitgelijkekansenbeleid.HetSGKBwordtgefinancierddoordeadministratiewetenschapeninnovatieendoorhetBA33.50SubsidieaanhetSteunpuntGelijkeKansenbeleidmen.dearbeidsmarkt,watinoverlegmetdebevoegdeministervoorinburgeringwordtopgenoschappelijkonderzoekoverde(her)integratievanallochtoneoflagergeschooldevrouwenoptiekvanschijn-enimporthuwelijken.Tenslotteisernoodaanbeleidsondersteunendwetenbestuderendiesamenhangenmethetfenomeenmigratieeninhetbijzonderookdeproblemaventenbatevanallochtonemeisjesenvrouwen.Indatverbandmoetmendeproblemenmoeteveneensbeleidsvoorbereidendonderzoekkomenterondersteuningvanbeleidsinitiatielijkheidbestuderen,enhoediedegelijkekansenendelevenskwaliteitvanmannenfnuiken.Erdeontologischverantwoordemanier.Verdermoetmenstereotiepeopvattingenovermannedezeopstatistischvlakverborgenpopulatiezichtbaartemakenopeenmethodologischénblijkenabsoluutgeenmakkelijkeonderzoeksvariabelentezijn.Menmoetdanookkijkenhoecultureleminderhedenliggenerbelangrijkeuitdagingen.‘Etniciteit’en‘cultureleachtergrond’heid’,zoalsbijvoorbeeldholebi’smetfunctioneringsbeperkingen.Ookophetvlakvanetnisch-eronderzoeknodignaarwelbepaaldebeleidsbehoeftenvan‘minderhedenbinnendeminder-genblijft,wathetvoerenvaneenaangepastbeleidvanzelfsprekendbemoeilijkt.Anderzijdsisvoorkeurengedragteonderzoeken,waardooreenbelangrijkdeelvandezepopulatieverbor-devlekken.Enerzijdsisernogeengrotelacuneindemethodologischeknowhowomseksueledewetenschappelijkekennisoverholebi’srecentsterkisuitgebreid,bestaanernogsteedsblin-zichtbare’aandachtsgroepen,metnameholebi’senallochtonevrouwenenmannen.Hoeweldrukkelijkaandachtbestedenaanhetzichtbaarmakenvantweeopditogenblikstatistisch‘on-leggenoponderzoekdataansluitbijonzevisieopgelijkekansen.Indatverbandwilmenuit-tentoe.BijdebestedingvandezemiddelenwilmenindekomendelegislatuurdeklemtoonNaasthetlanglopendonderzoekkenthetgelijkekansenbeleidookadhoconderzoeksopdrach-BA12.02Uitgavenmetbetrekkingtotonderzoeknodighiatenenknelpuntentedetecteren.Vlaamsegelijkekansenbeleidopdeverschillendebeleidsdomeinenteondersteunenenwaaren-evaluerendonderzoekisdaneerderkortlopendvanaardenheeftvooraldebedoelinghetgroepenenhetwetenschappelijkzoekennaarnieuweuitdagingen.Hetbeleidsvoorbereidendbeleidsrelevantonderzoek.DatlaatsteisbelangrijkvoorhetdetecterenvannieuwekansenNaastbeleidsgerichtonderzoekendeontwikkelingvanindicatoreniserooklanglopendDevoorbijetweejaarwerdhetSGKBeenbelangrijkepartnervoorhetgelijkekansenbeleid.ten.hetSteunpuntGelijkekansenbeleid(SGKB)enhettoekennenvanadhoconderzoeksopdrachterstellingsmechanismen.Indatverbandbeschiktmenovertweebelangrijkeinstrumenten:vanhetstimulerenvanonderzoekoverdeaard,omvangenoorzakenvanoudeennieuweachcriminatiesenhetaanreikenvanindicatoren.Menwilverderdeingeslagenwegbewandeleninzakegelijkekansen,blijfternogeenhelewegafteleggenvoorhetinkaartbrengenvandisdanksnegenjarenvanintensieveinspanningenophetgebiedvanbeleidsgerichtonderzoekrendanookterechtveelaandachtnaarhetstimulerenvanwetenschappelijkonderzoek.Onbasiservaneenpreventiefenremediërendbeleidontwikkelen.Ergingindevoorbijelegislatutingsmechanismen.Dezeinzichtenzijnessentieelvoordebeleidsverantwoordelijken,dieopomeenprecieszichttekrijgenopdeaard,omvangenoorzakenvanachterstellings-enuitslui
Oogvoorbeleidsondersteunendonderzoek
verschillendeonderzoekscellendevolgendeklemtonengelegd:Verderbouwendopdereedsverworvenexpertiseendebeleidsrelevantiewordenvanuitde•Metbetrekkingtotgender:onderzoekoverbeeldvormingm/v,gelijkekansenendedigitalemaatschappijenonderzoekoverdecombinatievanverschillendelevenssferen.•Metbetrekkingtotetniciteit:onderzoekoversocialisatieenrelatievorming;onderzoekrondgezondheidengelijkekansen.•Metbetrekkingtotleeftijd:onderzoekoverouderenendearbeidsmarkt,enoverdevorm-gevingvandevroegepensioenfase.•Metbetrekkingtotseksuelevoorkeur:onderzoekoverdesocialenetwerkenvanholebi’senoveridentiteitsontwikkelingbijjongelesbiennesenbiseksuelevrouwen.•Transversaalfundamenteelonderzoek:onderzoekronddesubjectievebelevingvangelijkekansen.
Steunpuntinonderlingoverlegderelevantieonderstrepen:Beleidsondersteunendonderzoekgebeurtopdiedomeinenwaarvandebeleidsmakersenhet•2005zaldeaanzetgevenvoordeontwikkelingvaneenGelijkekansenmonitor,vanuitdeonderzoekslijn‘gender’.•Onderzoekzalwordenopgezetronddeevaluatievandegelijkekansencampagnes:hoeper-cipiërendedoelgroependesensibiliseringscampagnesvandeoverheid?•Opbasisvandegezondheidsenquêtevan2001volgteenanalysevandegezondheid,detoegankelijkheidenhetgebruikvangezondheidsvoorzieningenbijallochtonenenautochtonen,metoogvooronderzoeksvariabelenzoalsetniciteit,leeftijdengeslacht.•Specifiekonderzoekvolgtdehaalbaarheidvanetnischeregistratie,inoverlegmetandereinitiatieventerzake.•Vooranderekortlopendebeleidsondersteunendeonderzoeksprojectenzalbijkomendefinancieringwordengezocht. onderzoekenronddevolgendevragen:VlaamseoverheidophetvlakvanhetBuitenlandsBeleid.In2005startentweebeleidsgerichteprojecten.DoelvanditonderzoekishetonderbouwenvandelangetermijnvisievandeVlaamsebuitenlandsbeleid.HetgaatomdefinancieringvanspecifiekewetenschappelijkeTenlastevanditbegrotingskredietwordtonderzoekgefinancierdmetbetrekkingtothetBA12.40Onderzoekenstudiesm.b.t.hetVlaamsbuitenlandsbeleid
OA 12 Administratie Buitenlands Beleid Programma 12.1 Algemeen Buitenlands Beleid
HoofdstukIII.5–106
Belangvanlanglopendonderzoek
bedoelingomin2005enbegin2006debasisteleggenvoorhetontwikkelenervan,door:beschouwtalscruciaalvoordeaanloopenhettotstandkomenvandezedraaischijf.Hetisde•Verdereuitbouwvandedataverzamelingendeontwikkelingvanbeleidsindicatoreninsamenwerkingmetbeleidsmakers,onderzoekersenhetmiddenveld.•Hetlopendeonderzoekvoorttezettenophetvlakvangelijkekansen,metaandachtvoorgender,etniciteit,leeftijdenseksuelevoorkeur.Extratheoretischeaandachtzalgaannaarhetintersectioneeldenken.•Beleidsondersteunendonderzoekteverrichtenopdiedomeinenwaarvanbeleidsmakersderelevantieonderstrepen.•Verdereuitbouwvannetwerkenensamenwerkingsverbanden.Ditdientvooraltegebeurenvanuitdehiervoorbesprokenvisie.Deontwikkelingvaneendatabankrondgelijkekansen-experteniseenbelangrijkinstrumentdaartoe.
terviewsenoptestartenopbasisvaneen‘deskstudie’,gerichteinstelisomeenpraktijkgerichtonderzoekvaneenjaaroverheidenhetfederalediplomatiekenetwerk?VoorgecreërdwordenviasamenwerkingmetdefederalewelkewijzekunnenvoorVlaanderenmeerwaardenvanbuitenlandsepolitiekeverantwoordelijken...Opdezendingenvandeeigenpoliticiendeontvangstenspraken,zijnvertegenwoordigingeninhetbuitenland,ofMOU’s,hetuitvoerenvanbi-ofmultilateraleaflekaartgezetwordenviahetafsluitenvanverdragenkanVlaanderenpolitieknogbeteropdeinternationamogelijewijzegecombineerdeningezetworden?Hoekunnendezeinstrumentenenmethodesopdebesttenlandsbeleidtevoeren.Devraagisveeleer:hoeVlaanderenheeftalveelinhandenomeengoedbuiwellichtgeennieuweinstrumentennodig,wantlandsebeleidsoptieskrachtbijtezetten.Wehebbenviaeengestructureerdbuitenlandsbeleidbinnenternationaletoneel.DaaromishetnoodzakelijkomhetimagoendestemdieVlaanderenheeftophetin-gebeurtenbeslistwordt.HethangtooksterkafvanVlamingsterkafhangtvanwaterbuitenVlaanderendatdewelvaartvanVlaanderenenhetwelzijnvandeVerantwoording:vandaagvoelenwemeerdanooitlandsBeleid2005-2009).legdinhetregeerakkoordendebeleidsnotaBuiten-(Noot:Destrategischedoelstellingenwordenvastge-denomdestrategischedoelstellingenterealiseren?dezeinstrumenten,methodesenkanaleningezetwor-instrumenten,methodesenkanalenenhoemoetentiesrealiseert?Welkezijnhiervoordemeestgeschiktemaximaalbehartigtenzijninternationalebeleidsop-richtbuitenlandsbeleidvoerendatzijnbelangenternationalebevoegdheden,eenefficiëntendoelge2)HoekanVlaanderen,alsregiometverregaandeinren.crete,resultaatgerichtebeleidsaanbevelingenformulezake(bijv.inhetkadervandeWHO)enzeerconrekeninghoudenmetdeinternationaleafsprakenteroptestarten.Ditmoeteen‘benchmarking’omvatten,disciplinaironderzoekvooreenlooptijdvanéénjaarvoorOntwikkelingslandenop.”VoorstelisommultiWerichtendaartoeeenhelpdeskImportVlaanderengangvandeproductenuitdielandentebevorderen.werkingmetdeontwikkelingslandendemarkttoeantwoording:“WestrevenernaarominonzesamenHetVlaamsregeerakkoord2004-2009steltalsvervanproductenuitdezelandenverbeteren?bouwd–enopwelkewijzekanditdemarkttoeganggoederenuitlandeninontwikkelingwordenuitge1)HoekaneenVlaamse‘helpdesk’voorimportvan benchmarking lingenvoorVlaanderen.cretevoorstellenenresultaatgerichtebeleidsaanbeve,methetoogopzeercon HoofdstukIII.5–107
stellingen.denonderzochtendezewaarvooreenoproepgelanceerdwordtbijdeVlaamseonderzoeksinantwoorddienenteworden,meteenindicatievandethema’sdiedoordecelzelfzullenwordecelbeleidsondersteuningeenoverzichtopvanonderzoeksvragendiedevolgendejarenbeeenmeerwetenschappelijkeondersteuning.Nadeopmaakvandebeleidsnota2005-2009steltsteuningzelfonderzochtworden,maardeelaspectenvandezeomgevingsanalysesvragensomsmetanderelandenenregio’sindewereldbelangrijk.Hetmeestekandoordecelbeleidsonderinternationalegebeurenendeopmaakvanomgevingsanalysesvoormogelijkesamenwerkingdezesystemen.Inhetkadervandealgemenebeleidsondersteuningblijftmonitoringvanhettiesysteem.BudgettaireruimtemoetgereserveerdwordenvoordeinhoudelijkeuitbouwvanverderwerkenaandeuitbouwvaneenkennisinformatiesysteemeneenmanagementinformabouwvanhetnieuweministerieBuitenlandsBeleidenInternationalesamenwerking,in2005Daarnaastzalmenook,inhetkadervandereorganisatievandeVlaamseoverheidendeuit
HoofdstukIII.5–108
2.DEPARTEMENT ALGEMENE ZAKEN EN FINANCIËN OA 21 Administratie Planning en Statistiek Programma 21.1 Planning en Statistiek programma’s11.2,21.1,24.1en99.1.teren.KredietenterfinancieringzijningeschrevenopdevierBA’s33.50vandebegrotingskwaliteitvanhetmanagement,bestuurenbeleidvandeVlaamseOpenbarebesturenteverbeDemissievanhetSteunpuntBestuurlijkeOrganisatieisomviawetenschappelijkonderzoekdeBA33.50SubsidieaanhetSteunpuntBestuurlijkeOrganisatieVlaanderendezethema’sookinteressetewekkenbijdebeleidsdomeineneneventueeldeSteunpunten.tiemaatschappijwordenuitgewerktmetbeperktaantalonderzoekers.Debedoelingisvooraandachttrokken.In2005zullenonderzoeksprogramma’srondglobaliseringendeinformavoortoekomstverkenningenm.b.t.eenaantalhorizontalethema’sdieinhetregeerakkoorddescenario’svoorVlaanderenuit.Hetintegratiekaderwordtin2005alsanalysekadergehanteerdkennendonderzoek.Metmaterie-expertenuithetministerieschreefmenalenkeletoekomstin2004voegdeAPSeennieuwepeilertoeaanhaaronderzoeksactiviteiten:hettoekomstvereenwetenschappelijkepublicatiemetdeverschillendebijdragenopbasisvandeAPS-survey.voorgelegdaaneenleescomité.NaaraanleidingvandestudiedagVlaanderenGepeildvolgtwordenkritischbesprokenophetbegeleidendwetenschappelijkcomité.Deartikelswordensurvey(sinds1996)grondigteanalyseren.DeonderzoeksvragenendeonderzoeksdesignsTweejaarlijkskrijgenalleVlaamseuniversiteitendegelegenheidomdedatabestandenvandedingt.o.v.werk’.SocialSurvey.Depostenquête(bijdeAPS-respondenten)behandeltin2005hetthema‘hou-postenquêtegekoppeld.DeadministratiemaaktdeeluitvanhetnetwerkvandeInternationalkomenhetgedragendehoudingt.o.v.milieuaspectenaanbod.AandeAPS-surveywordteenHieraanwordenjaarlijksenkelethema’stoegevoegddieopdepolitiekeagendastaan.In2005lingen,houdingt.o.v.levensaspecten,deelnameaanverenigingsleven...belangzijnvoordesociaal-culturelecontextvanhetVlaamsebeleid:vertrouwenininstel-voorsociaal-wetenschappelijkonderzoek,wordtjaarlijkseenaantalthema’sbevraagddievanviaeenface-to-face-enquêtebij1.500Vlamingen.NaastdeklassiekeachtergrondvariabelenJaarlijksorganiseertAPSeensurveynaarwaarden,houdingenengedragingenvanVlamingenwebsitewww.vlaanderen.be/aps.kwestiesofanalysesrondzeerspecifiekethema’swordennuookelektronischverspreidviadeadministratiepubliceerteenreeks‘Stativaria’.Eerdertechnischenota’sovermethodologischedeburger.Ditiseenkwaliteitskenmerkvanstatistischeanalysesdieobjectiviteitnastreven.DeDezekenniswordttegelijkbekendgemaaktaandepolitici,destakeholdersendegeïnteresseer-Demedewerkersrapporterenhunbevindingenenwijzenopaandachtspuntenvoorhetbeleid.ma’senisbeleidsgericht.Opbestaandedatasetswordenstatistischeanalysesuitgevoerd.DeadministratiePlanningenStatistiek(APS)verrichtstudiewerkovermaatschappelijkethetiekBA12.02Allerhandeuitgavenm.b.t.deactiviteitenenproducteninzakeplanningenstatis HoofdstukIII.5–109
humanresourcemanagement
relaties,beleid,Inhetonderzoeksprogrammakomendezethema’snaarvooralszeven‘sporen’:bestuurlijkevandediversebestureninVlaanderenmeten.kelingvanmonitoringsystemenenindicatoren(kwalitatiefenkwantitatief),diedeprestatiesfundamentelebestuurlijkekeuzenentotslotwetenschappelijkeondersteuningbijdeontwikstrumenten.Daarnaastooktoegepastonderzoekenwetenschappelijkadviesinhetkadervanbepaaldebeleids-enbeheersinstrumentenindebesturenendesamenhangtussendediverseindemoderniseringvanbestuurenbeleid;gespecialiseerdadviesoverhettoepassenvanHetSteunpuntbeoogtvolgendespecifiekedoelstellingen:onafhankelijkadviesverlenenoverenoverdragenaandeVlaamseoverheid.schemassavanmultidisciplinaireexpertisehaarwetenschappelijkekennistoegankelijkmakenleids-enbeheerscycluswetenschappelijkteonderbouwen.HetSteunpuntzalvanuitdekritiHetSteunpuntsteltzichtotdoelom,vanuitdestructurelefinanciering,systematischdebe (HRM),financieeloverheidsmanagement,
HetSteunpunt:,bestuurlijkeveranderingenfiscaliteit.•treedtopalspartnerbinnendebestuurlijkevernieuwinginVlaanderen,vertrekkendvandeinternationaletendenseninbestuurlijkeveranderingenbinnendeOESO-context;•fungeertalsmaatschappelijkehefboomvoorbestuurlijkevernieuwing.Eencentralesuccesfactordaarvooriseenkrachtigmaatschappelijkdraagvlak,zoalsblijktinlandenzoalsIer-land,FinlandenPortugaldiequagroottevergelijkbaarzijnmetVlaanderen.HetSteunpuntzaldanookeenneutraalenwetenschappelijkplatformaanbiedenwaarbinnendiverseacto-renindialoogkunnentreden,methetoogophetbouwenaaneenmaatschappelijkprojectvanoverheidsmoderniseringbinnendesamenleving–maarookspecifiekdeVlaamsesa-menlevingineenEuropesecontext;•geldtalsacademischehefboomvoordebestuurlijkediscipline.Deherkomstvaninnova-tieveideeënoverdemoderniseringindeOESO-pilootlanden,issterkuiteenlopend.Naastdebuitenlandseoverhedenendeprivé-sector,wilookdeacademischewerelddaarsterkaanwezigzijn.InVlaanderenisdit,vergelekenmetbepaaldeOESO-landen,nogonvol-doende.HetSteunpuntheeftdeambitieomdeVlaamseuniversiteitenopdekaartteplaat-senvandeEuropesetopuniversiteitenophetvlakvanbestuurenoverheidsmanagement.
ICT/e-
government
ManagementOA24AdministratieBudgettering,AccountingenFinancieel Programma 24.1 Algemene Financiële Logistiek DitSteunpuntwerdhogerbesproken(zieBA21.133.50).BA33.50SubsidieaanhetSteunpuntBestuurlijkeOrganisatieVlaanderen Programma 24.4 Rechtstreekse Schuld éénglobaleleningvan215,0mln.EURsamengebracht.Diewerdsamenmetdeniet-geconsoZowerdenin1998eenbelangrijkdeelvandeuniversiteitsleningen(academischesector)inrecteschuld.vananderepubliekrechtelijkerechtspersonen.Ookdeherfinancieringvandezeleningenisdidefinancieringvanhaareigenbegrotingstekorten,ofdiezecontractueelheeftovergenomenDirecteschuldenzijndeleningendiedeVlaamseGemeenschapinhetverledenaangingvoor HoofdstukIII.5–110
Programma 24.8 Indirecte Schuld
schapdekapitaalsaflossingenenderenmaarwaarvandeVlaamseGemeendoordeVlaamseGemeenschapzelf,contractueelnietwerdenaangegaanIndirecteschuldenzijnleningendie
menteelwetenschappelijkonderzoek.VlaanderentengunstevanhetfundavoegdaandesubsidievanhetFWO-onderzoek.HetbedragwordttoegeEURtoegewezenaanwetenschappelijkring.Alduswordtin2005,11,700mln.bevoegdhedenvandeVlaamseregelijksherverdeeldoverdeverschillende13.07.2001).Ditbedragwordtjaarvoegdviadebijzonderewetvanringswetvan16.01.1989,zoalsinge(art.62bisvandebijzonderefinancie-neelkredietonderbasisallocatie00.23rij,wordtingeschrevenophetprovisio-zijndedewinstvandeNationaleLote-Eenkredietvan34,053mln.EUR,B.W.van13.07.2001)16.01.1989,zoalsingevoegdviadeLoterij(art.62bisvandeB.F.W.vanbrengstvandewinstvandeNationalegaventefinancierend.m.v.denettoop-BA00.23Provisioneelkredietvooruit-
zien.hetkapitaal28,027miljoenEURvoorderente2,758miljoenEURenvooralsgevolg.Indebegroting2005isvooronmiddellijkeendalingderrentelastenDedalingvandeschuldheeftookuniversiteiten(academischesector)BA91.05Kapitaalaflossingleningenteiten(academischesector)BA21.05Rentelastleningenuniversibedragopenvan59,2miljoenEUR.1998overgenomenschuldnogeenEinddecember2004staatvandezeinschuldvandeVlaamseGemeenschap.mischesector)overgezetnaardedirectelideerdeuniversiteitsleningen(acade dietenProgramma24.6ProvisioneleKre-
HoofdstukIII.5–111
Indebegroting2005staathiervoor0,992mln.EURingeschreven.definancieringvanonroerendeinvesteringenBA40.03IntrestlastenvanleningenaangegaandoordeuniversiteitenenhetUZGentvoorpersonenofdoorlagereoverheden.telastentenlasteneemt.Hetbetreftleningenaangegaandooranderepubliekrechtelijkerechts
HoofdstukIII.5–112
3.DEPARTEMENT ONDERWIJS OnderzoekOA33AdministratieHogerOnderwijsenWetenschappelijk heteigenlijkewetenschapsbeleiduit.ZiehiervoorookhetvolgendehoofdstukIII.6.DeorganisatieafdelingOA33–metdehiernavernoemdeBA’s–maaktsamenmetdeOA71 Programma 33.1 Hogescholenonderwijs voor2005op554,284mln.EURwordtgeraamd,zowelvoorhogeronderwijs,dienstverleZoalsbovenaanreedsisweergegeven,dientdewerkingsenveloppevandehogescholen,dieBA40.02EnveloppehogescholenonderwijsBronnen:tuur.lijkonderzoekenhetomvormenvandebestaandeopleidingennaardeBachelor-masterstruc-componentvande2-cycli-opleidingenendeversterkingvanhetprojectmatigwetenschappe-VlaanderenbiedtdaarnaastderandvoorwaardenvoorhetuitbouwenvandewetenschappelijkHetdecreetvan4april2003betreffendedeherstructureringvanhethogeronderwijsinvolgendedimensies:Dedecretaal(decreetvan13juli1994)verankerdetaakvandehogescholenbestaatdusuitdeonderzoek.hogeschoolonderwijs,demaatschappelijkedienstverleningenprojectmatigwetenschappelijklendieinhetbelangvandesamenlevingtezelfdertijdwerkzaamzijnophetgebiedvanhetVlaanderen.Dezedoelstellingenwordengerealiseerdmetdemedewerkingvandehogeschoi.e.hetmogelijkmakenvaneenbetaalbaarenkwalitatiefhoogstaandhogeronderwijsinHetprogramma33concentreertzichopdehoofddoelstellingenvandeafdelingHogescholen,•hogeschoolonderwijs;•maatschappelijkedienstverlening;•projectmatigwetenschappelijkonderzoek.•hetdecreetvan13juli1994betreffendedehogescholenindeVlaamseGemeenschap;•hetVlaamsregeerakkoord;•hetdecreetvan4april2003betreffendedeherstructureringvanhethogeronderwijsinVlaanderen(structuurdecreet).ningalsprojectmatigwetenschappelijkonderzoek.Deenveloppeismetingangvan2003verhoogdmetmiddelenvoordeaankoopvanbibliografischegegevensbestandenentijdschrifteninelektronischevorm.IngevolgedeBolognaverklaringendeSorbonneverklaringmoethetEuropesehogeronderwijswordengeharmoniseerdenmoetdekwaliteitvandeopleidingenverhoogdworden.Vlaanderennamdaarvoorreedswetgevendeinitiatieven,diedetoekomstvandehogescholen(endeuniversiteiten)ingrijpendwijzigen.Methetoogopdiedoelstellingenomvathetstructuurdecreetmiddelenvoordeacademiseringvande2-cycli-opleidingen.Vanafhetbegrotingsjaar2004makendemiddelendaarvoor(m.n.destudentenvandemasteropleidingen HoofdstukIII.5–113
Programma 33.2 Universitair onderwijs
gingvandeenveloppevanwegehetgestegenstudentenaantal.menomdekrappebasisenveloppeoppeiltebrengen.HetbetrefthiereenstructureleverhoDeregeerverklaringvan2004steltdatereenfinanciëleinjectievoordehogescholenmoetkodingenwordenhertekend.scheidingslijntussendeberoepsgerichteendealgemeenvormendewetenschappelijkeopleitrokkenpartnersinhetstructuurdecreetopgenomen.Indeschootvanditorgaanmoetdegescherpt.OmdiesamenwerkingteondersteunenisdevormingvanassociatiestussendebeDaarommoetookdesamenwerkingtussendehogescholenendeuniversiteitenwordenaantioneren),deeluitvandewerkingsenveloppederhogescholen.brengentoteenkennis-encompetentieniveaudatcongruentismethetwetenschappelijkfunc
Debudgettaireaccentenvoor2005:gesteldeoverheidsmiddelen.wichtterealiserentussendedoordeuniversiteitenteleverenprestatiesendeterbeschikkingmiddelenenhetBijzonderOnderzoeksfonds)trachtdeoverheideenzogoedmogelijkevenwerkgeversbijdragen,investeringstoelagen,toelagenvoorsocialevoorzieningen,aanvullendeDoordeverschillendefinancieringssystemen(werkingsuitkeringen,supplementwettelijkesieveuniversiteiten’).anderingenopwetenschappelijk,technologisch,sociaalenwetenschappelijkgebied(‘responDeuniversiteitenkrijgendemiddelenterhandgesteldomadequaattereagerenopdevelevergedekt.aanhetprincipedatdeopleidingskostengrotendeelsmetgemeenschapsmiddelenwordenDeVlaamseoverheidblijftvasthoudenaandeopentoegangtothetuniversitaironderwijsenomvateveneensdepermanentevormingenhetlevenslangleren.onderwijs.Datbeoogtnietalleendeacademischebasis-envoortgezetteopleidingen,maarperspectief.Hetbeleidmoetzorgenvooreendoelmatigenkwalitatiefaanbodvanacademischaandehuidigeentoekomstigebehoeftenvan(vooral)deVlaamsejongerenineenmondiaalkwalitatiefhoogstaanduniversitairaanbodaantebieden,datzogoedmogelijkbeantwoordtSamenmetdeuniversiteitenwerktdeoverheiddanookeenbeleiduitomeenbetaalbaarenmalewisselwerkingrealiserenenexcellentieindedriedomeinennastreven.pelijkedienstverlening.Zijmoetendezedriedimensiesvanhundecretaleopdrachtineenopti-hetgebiedvanhetacademischonderwijs,hetwetenschappelijkonderzoekendewetenschapDeVlaamseuniversiteitenzijn,inhetbelangvandesamenleving,tezelfdertijdwerkzaamoponderwijsenonderzoek.versiteiten,deuniversitaireonderzoekersentotsommigeandereinstellingenvanacademischHetprogramma33.2richtzichtotdeuniversiteitsstudenteninVlaanderen,deVlaamseuni•Dewerkingsmiddelenvoorzowel2004als2005verhogenmeteenbijdragetercompensatievandemeeruitgavenvoordeeindejaarstoelagenalsgevolgvandetoepassingvandeAmbtenarenCAO2004voorhetuniversitairpersoneel.Intotaalgaathethierovereenbrutoverhogingmet1,1mln.EUR;•Voor2005wordendeaanvullendemiddelenterugophetpeilgebrachtzoalsopgenomeninhetfinancieringsdecreetvan7december2001.Methetoogopdeinvoeringvandebachelor-enmasteropleidingeninhetacademischeonderwijs,conformdeBolognaendeSorbonne-verklaringendedaarmeeverbondenvernieuwingvandecurriculaenvandegebruikteonderwijsenleervormen(innovatie)wordendewerkingsmiddelenvoor2004aangevuldmetextramiddelen.Detoekenningvandieaanvullendemiddelenisgekoppeld
HoofdstukIII.5–114
• betrefthiereenzuiverbudgettaireoverheidsmaatregel;Deinvesteringstoelagenvoor2005wordenintotaalmet1,522mln.EURverminderd.Het
• Daarmeegeeftmengehooraandevraagvandeinstellingenomdetoegangtothethogeronkrijgen.Ditallesmaaktdeeluitvandegeplandeherstructureringvanhethogeronderwijs.betereafstemmingensamenwerkingtussendeuniversiteitenendehogescholen,moetvormmodulariserenvanhetopleidingsaanbod,deonderwijsvernieuwing,demobiliteiteneenvanhethogeronderwijsuitgevoerdworden.Metanderewoorden,deflexibiliseringenhetIndeloopvan2005enlatermoethetdecreetvan30april2004betreffendedeflexibiliseringVLHORA)enhetVVSaangesprokenomhunvoorstellentebezorgen.deverminderdeinschrijvingsgelden.Ondertussenwerdendeinstellingen(VLIRenZiebijvoorbeelddefinanciëleinjectievoordehogescholenenveloppeofdecompensatievoorbestaandeanomalieëntebestrijden.tebouwen,aansluitendopdegewijzigderealiteitinzakehogeronderwijs–entegelijkHetisiniedergevaldebedoelingomeeneenvoudigeentransparantefinancieringsregelingopDaarbijbekijktmendevolgendefacetten:Vlaamseuniversiteitenenhogescholen.Daarbijwordtuitgegaanvaneengemeenschappelijkeofgelijkaardigeregelingvoordemet2006.Tenlaatstein2007moeteennieuwmechanismevankrachtzijn.DehuidigefinancieringsmechanismenvoordehogescholenendeuniversiteitenlopentotenErzijnookenkeleeerderinhoudelijkeaccentenvoor2005:2005.DeNVAO(Nederlands-VlaamseAccreditatieorganisatie)wordtvolledigoperationeelin•inputofoutputfinanciering?•eenopeneindmodelofeenenveloppesysteem?•eenvastofeenflexibelfinancieringsaandeel?•moetendeverschillendeniveaus(bachelor,masterendoctoraat)opdezelfdeofeenverschillendemaniergefinancierdworden–engelijkofongelijk?•moeteraandefinancieringvoordesocialevoorzieningennietsgewijzigdworden,inhetbijzonderinhetkadervandeassociatievorming?•ishetfinancieringsmechanismevoordeinvesteringennietaaneenherzieningtoe?derwijs,deleeromgevingen,deinhoudvandecurriculaendeonderwijsorganisatieteflexibiliseren.Inhetlichtvandetoenemendeinternationaliseringdiedegrenzenvandeeigenregiooverschrijdt,onderwerptmendeomgevormdeacademischeopleidingenaaneenonafhankelijkeaccreditatiediegezamenlijkmetdeNederlandseoverheidisingericht.Daarmeemoethethuidigestelselvankwaliteitszorgen-bewakingwordenversterkt.DaardoorzullendeVlaamseenNederlandseopleidingenendiploma’svoldoenaandezelfdestandaardenendusperfectvergelijkbaarworden.Hetonderwerpenvandeopleidingenaandeaccreditatieloopttegelijkmetdeomvormingnaarbachelor-enmasteropleidingen.Deaccreditatievormthetsluitstukvanhetbestaandevisitatiestelselenmoetbijdragenaaneenverdereontwikkelingvandekwaliteitszorgmetmeeronafhankelijkheidentransparantie.HetisdebedoelingomdeaccreditatiekaderstedelenmetandereEuropeselanden;daartoelopenerreedsgesprekkenmetpotentiëlekandidaten.Deinternationalesamenwerkingrondaccreditatieendekwaliteitszorgverhoogtdeonafhankelijkheid,detransparantieendegeloofwaardigheidvanonshogeronderwijs.Detransnationaleaccreditatiedraagtinhogematebijtotdeinternationalevergelijkbaarheidvandebachelor-enmasteropleidingen.
diekunnentoegeschrevenwordenaandeomvorming;middelenkunnenaangewendwordenvoorpersoneels-,werkings-enuitrustingsuitgavenaanhetvoorleggenvaneenonderwijsontwikkelingsplanvoordeperiode2003-2006.Deze
HoofdstukIII.5–115
HoofdstukIII.5–116
Voor2005iserintotaaleenbudgetvan97.000EURbeschikbaar.onderwijsin2007:hetmakenvanstudiesenanalyses.teitscampagnesendevoorbereidingenvaneennieuwfinancieringssysteemvoorhethogerVlaanderen,hetversterkenvandesamenwerkingmetdeOpenUniversiteitHeerlen:publiciJointQualityInitiation,hetpublicerenvaneenEngelstaligestudiegidshogeronderwijsinseptember2003,hetverderontwikkelenvandeDublindescriptoreninhetkadervanhetdingenbinnenhetNederlandseenVlaamsehogeronderwijs,ondertekendtedenHaagop3rijkderNederlandenendeVlaamseGemeenschapvanBelgiëinzakedeaccreditatievanopleienafstandsonderwijs,deuitvoeringvanhetVerdragtussenhetKonink
e-learning
DeuitgavenvoorpersoneelenwerkingingevolgededeelnemingvanVlaanderenaaninternainternationaleactiviteiteni.v.m.hetacademischbeleidBA12.03UitgavenvoorpersoneelenwerkingingevolgededeelnemingvanVlaanderenaanBronnen:nenhaareigenbeleidsprioriteitenkandeoverheidevenweleenaantalincentivesvoorzien.vaninternationalecontactenuittebouwen,eenbelangrijkelementindehunprofilering.Binhetbestvoordetoekomst.Hetkomtindeeersteplaatsaandeuniversiteitentoeeennetwerkzoektebevorderen.Wieinternationalesamenwerkinghooginhetvaandelvoert,wapentzichDeoverheidwenstverderhetinternationaalaspectvanhetuniversitaironderwijsenonderDeinhoudelijkekwaliteitszorgisnogsteedsdeverantwoordelijkheidvandeinstellingen.•hetdecreetvan12juni1991betreffendedeuniversiteitenindeVlaamseGemeenschap•hetdecreetvan18mei1999betreffendesommigeinstellingenvanopenbaarnutvoorpostinitieelonderwijs,wetenschappelijkonderzoekenwetenschappelijkedienstverlening•hetbesluitvan18februari2000houdendevaststellingvandebenamingvandediploma’svanMasterdiedeVlerickLeuvenGentManagementSchoolenhetInstituutvoorTropischeGeneeskundeuitreiken•debeheersovereenkomstenvan22december1999metdeVlerickLeuvenGentManagementSchoolenhetInstituutvoorTropischeGeneeskunde•debeheersovereenkomstenmethetInstituutvoorOntwikkelingsbeleiden-beheervan7juni2002enhetInstituutvoorEuropesestudiën•hetdecreetbetreffendehetonderwijsX•hetdecreetvan20oktober2000betreffendehetonderwijsXII–Ensor•hetdecreetvan20april2001houdendeeenaanpassingvanderegelgevingvanhettertiaironderwijs•hetdecreetvan7december2001betreffendedeherzieningvandefinancieringvandeuni-versiteitenindeVlaamseGemeenschapenbegeleidendebepalingen•hetdecreetvan14februari2003betreffendehetonderwijsXIV•hetdecreetvan4april2003betreffendedeherstructureringvanhethogeronderwijsinVlaanderen•hetdecreetvan30april2004betreffendedeflexibiliseringvanhethogeronderwijs•hetVlaamsregeerakkoord•deBolognaverklaring•hetPraag-communiqué•hetBerlijn-communiquétionaleactiviteiteni.v.m.hetacademischbeleiddekkendeuitgaveninhetkadervandeparticipatieininternationaleprogramma’senworkshopsvanuniversitaironderwijsenwetenschappelijkonderzoek(OESO-IMHEInternationalManagementinHigherEducation,SocietyofResearchinHigherEducation,EuropeanAssociationofInstitutionalResearchinHigherEducationenACAAcademicCooperationAssociation).Ditgebeurtmethetoogophetvolgenvandeontwikkelingeninhetbuitenland,deverdereinternationaliseringvandeaccreditatieendekwaliteitszorg,zoalsgeprogrammeerdinhetdecreetbetreffendedeherstructureringvanhethogeronderwijsinVlaanderenendeorganisatievaneenBolognaseminarierond
Hieronderressorterendetweeinstellingenvanopenbaarnutvoorpostinitieelonderwijs,weBA’s41.22,41.26,41.28,44.87en44.89lijkonderzoekendienstverleningplusdeadministratievandeuniversiteiten.Zedragenbijtotdekkingvandegewoneuitgavenvooracademischonderwijs,wetenschappe8,738mln.EUR.InvergelijkingmethetafgelopenbegrotingsjaarstijgendetotalewerkingsmiddelenmetHettotalewerkingskredietvoordeVlaamseuniversiteitenvoor2005bedraagt567,992mln.versiteitenBA’s41.20,41.27,44.79,44.81,44.82,44.85en44.86WerkingsuitkeringenVlaamseunidentenverblijven...lingvandebetrokkenonroerendegoederen.Mendenkehierbijaanstudentenrestaurants,studekostenvoordewerving,oprichting,uitbreiding,verbouwing,instandhoudingenherstelkings-enuitrustingskostenenfinanciëlekostenvansocialevoorzieningenvoorstudentenenzieningenvoordestudenten.Dezetoelagedraagtbijtotdekkingvanpersoneelskosten,werindeVlaamseGemeenschap,draagtdeVlaamseGemeenschapjaarlijksbijindesocialevoorOvereenkomstigartikel140bisvanhetdecreetvan12juni1991betreffendedeuniversiteitenDesubsidievoordeSocialeVoorzieningenbedraagtvoor2005:14,699mln.EUR.BA40.73SubsidieSocialeVoorzieningenStudenten•Hetstructurelegroeipadvandeoverheidssubsidies,datinhetfinancieringsdecreetvan7de-cember2001isopgenomenenverlengdinhetstructuurdecreetvan4april2003,bereiktein2004zijneindpunt,m.a.w.debasissubsidievoor2005en2006ligtreedsvastenzever-schiltnietvandievan2004,behalvewatdeindexeringbetreft.•DeVlaamseregeringkeurdevoor2004en2005bijkomendewerkingsmiddelengoedtercompensatievandeverhoogdeeindejaarstoelagenvoordepersoneelsledenvandeVlaamseuniversiteiteningevolgedeambtenarenCAO2004:intotaal+1,1mln.EUR.•DeaanvullendemiddelenvoordeinstellingentercompensatievandemeeruitgavenvoordeomvormingvandeacademischeopleidingennaardeBaMa-structuurkomenvoor2005te-rugophetpeilvanhetfinancieringsdecreetvan7december2001:intotaal+5,05mln.EUR.tenschappelijkonderzoekenwetenschappelijkdienstverlening:hetInstituutvoorTropischeGeneeskundeendeVlerickLeuvenGentManagementschooléndedriebijzondereuniversitaireinstituten,i.e.hetInstituutvoorOntwikkelingsbeleiden-beheer,hetInstituutvoorEuropeseStudiënenhetInstituutvoorJoodseStudies.DeVlaamseoverheidgebruiktvoordesturingvandezeinstellingeneenbeheersovereenkomst.Achterliggendeideedaarbijisdatdeoverheidzichnietbemoeitmethetdagelijksbeheer,maarwelstuurtviadekwaliteitendedoelmatigheid.Indeloopderjarenmoetendeeersteresultatenvandezesturingswijzeduidelijkworden:ondertussenblijkenzowelhetInstituutvoorTropischeGeneeskundealsdeVlerickLeuvenGentManagementschoolsuccesvolquastudenteninstroom.Eind2003ondergingenbeideinstellingeneenaudit.Eind2004volgdendevernieuwingendeherzieningvandelopendebeheersovereenkomsten.BA41.22SubsidieaanhetInstituutvoorOntwikkelingsbeleiden-Beheer(I.O.B.)enhetcollegevoorontwikkelingslandenOpbasisvanartikel169quatervanhet(gewijzigde)decreetvan12juni1991betreffendedeuniversiteitenindeVlaamseGemeenschap,draagtdeVlaamseGemeenschapbijindefinancieringvanhetInstituutvoorOntwikkelingsbeleiden-beheer(IOB)datindeschootvandeUniversiteitAntwerpenisopgericht. HoofdstukIII.5–117
tengevolgevandebeslissingvandefederaleoverheidomdeloonlastenteverlagen.DaarbijisookrekeninggehoudenmetdelagereRSZ-bijdragenvandeprivateuniversiteitenaandeindexatie(1,6%).DetoenamevanditkredietinvergelijkingmethetafgelopenbegrotingsjaaristoeteschrijvenEURingeschreven.2005blijvenophetniveauvan2004.Opdezebasisallocatiestaanvoor2005:18,142mln.DebijdragewettelijkeenconventionelewerkgeversbijdragevoordevrijeuniversiteitenvoorBA44.60BijdragewettelijkeenconventionelewerkgeversbijdragenvrijeuniversiteitenDesubsidievoor2005bedraagt:1,736mln.EUR.(+26.000EUR)gementwetenschappen.tenschappelijkedienstverleningenverrichtwetenschappelijkonderzoekophetvlakvanmanarickLeuvenGentManagementSchool.DezeinstellingverstrektpostinitieelonderwijsenweUitgaventerdekkingvandepersoneelskostenenwerkings-enuitrustingsuitgavenvandeVleBA44.89SubsidieaandeVlerickLeuvenGentManagementschoolDejaarsubsidiebedraagt:8,566mln.EUR.(+128.000EUR)pische(dier)geneeskunde.tenschappelijkedienstverleningenverrichtwetenschappelijkonderzoekophetvlakvandetrovenvanhetInstituutvoorTropischeGeneeskunde.DitverstrektpostinitieelonderwijsenweDezesubsidiesstrekkentotdekkingvandepersoneelskostenenwerkings-enuitrustingsuitga-AntwerpenBA44.87SubsidieverleendaanhetInstituutvoorTropischeGeneeskunde“PrinsLeopold”inVoor2005bedraagtdesubsidie0,155mln.EUR(+2.000EUR)gischensociologisch.gebeurtvanuiteenbredebenadering:historisch,filosofisch,cultureel,literair,religieus,filolo-studiecentrumvoordestudievanhetJodendomindebreedstebetekenisvandeterm.DitHetIJoSheeftalsopdrachthetuitbouwenvaneeninterdisciplinaireninternationaalingebedlijkedienstverleningophetvlakvandeJoodsestudies.behoevevanhetpostinitieelonderwijs,hetwetenschappelijkonderzoekendewetenschappe-Detoegekendesubsidiesstrekkentotdekkingvandepersoneels-enwerkingsuitgaventenpenisopgericht.ringvanhetInstituutvoorJoodseStudies(IJoS)datindeschootvandeUniversiteitAntwer-Opgrondvanhetzelfdeartikel169quaterdraagtdeVlaamseGemeenschapbijindefinancieStudies(IJOS)BA41.28SubsidieaandeUniversiteitAntwerpentenbehoevevanhetInstituutvoorJoodseVoor2005bedraagtdesubsidievoorhetIES:1,448mln.EUR.(+22.000EUR)derwijsenonderzoek.plooien.DieactiviteitensituerenzichinhetEuropeesgeoriënteerd(juridisch)voorgezetoncalculeerdomdezeinstellingruimtetegevenomhaaractiviteitenvolledigtekunnenontEuropeseStudiënookin2004.DezetoenamederwerkingsmiddelenisvanmeetafaaningeIngevolgedezelfdedecreetsbepalingstijgtdeforfaitairesubsidieringvoorhetInstituutvoorpeseStudiën(IES)BA41.26SubsidieaandeVrijeUniversiteitBrusseltenbehoevevanhetInstituutvoorEuroVoor2005bedraagtdit1,932mln.EUR.(+29.000EUR)hetvlakvanhetontwikkelingsbeleiden-beheer.tieelonderwijs,hetwetenschappelijkonderzoekendewetenschappelijkedienstverleningopDezesubsidiesstrekkentotdekkingvandepersoneels-enwerkingsuitgavenvanhetpostini HoofdstukIII.5–118
Desubsidievoor2005bedraagt305.000EUR.Vlaamseuniversiteiten.stigartikel130vanhetvermelddecreet)vantoepassingisvoordewerkingsmiddelenvandeeenbasisbedragopgenomendatjaarlijksaandehandvandeindexformuledie(overeenkomheid,zijnnadereregelingenuitgewerktvoordesubsidieringvanditinstituut.InhetbesluitisdefinancieringdoordeVlaamseGemeenschapvandeFaculteitvoorProtestantseGodgeleerdInhetbesluitvandeVlaamseregeringvan22december1993houdendedevoorwaardentotvoorProtestantseGodgeleerdheidteBrussel.VlaamseGemeenschapdraagtdeVlaamseGemeenschapbijindefinancieringvandeFaculteitOpbasisvanartikel169vanhetdecreetvan12juni1991betreffendedeuniversiteitenindeBA44.80SubsidieaandeFaculteitderProtestantseGodgeleerdheidinBrusselEURt.o.v.2004,ishetgevolgvandeindexatie(1,520%).Hetvastleggingskredietbedraagtin2005:97,468mln.EUR.Deverhoging,+1,459mln.besluitvandeVlaamseregeringvan8september2000,zoalsgewijzigdop24januari2003.Desubsidieisgebaseerdopartikel168vanhetuniversiteitsdecreetvan12juni1991enophetpelijkebesteldeprimaireverantwoordelijkheidvandeoverheid.ondermeerdoorzijnonvoorspelbaarkarakterenzijnankerfunctievoorhethelewetenschapDefinancieringvanhetfundamenteelonderzoek,nl.onderzoekopinitiatiefvandevorser,isdragswetenschappenwordtergezochtnaarmanierenomdeoutputtemeten.steldvanVlaamsejuridischetijdschriften.Ookvoordeanderedisciplinesindecultuur-engeteitsindicatorenvooronderzoekinderechten.Daarinwordterondermeereen‘ranking’opge-deVlaamseInteruniversitaireRaadisermomenteeleensubwerkgroepwerkzaamrondkwali-echtereenindicatorensetdieopconsensusisgebaseerd.BinnendewerkgroepOnderzoekvanzichtbaarheidvanhetonderzoek.Voordecultuur-engedragswetenschappenontbreekterschappenzijndebibliometrischeindicatoreneenbetrouwbaremaatvoordeomvangendeBinnendenatuur-enlevenswetenschappenendebasisdisciplinesvandetechnischeweten-HetBOFwordtdusgrotendeelsopbasisvanoutputindicatorenverdeeld.naar30%.nietgelijkdoor.Hetaandeelvandetweedesoortcriteriaverdriedubbeltin2005:van10%onderzoeksoutput,a.d.h.vanhetaantalcitatiesenpublicaties.DeeerstedriecriteriawegenAnderzijdsgebeurthetopbasisvanindicatorenvoordeinternationalezichtbaarheidénde(eveneensvolgenseenwegingsfactor)énhetaandeelvandetotalewerkingsuitkeringen.cyclusdiploma’s(volgenseenwegingsfactor),hetaantaluitgereiktedoctoraatsdiploma’sgewogengemiddeldeisvantweefactoren.Enerzijdszijnerdriecriteria:hetaantaltweedeDeberekeningvandekredietbehoeftengebeurtaandehandvaneenverdeelsleuteldiehetzoeksraadinvoorhetbeleidvanhetBOF.eigenacademischpersoneel(projectenenmandaten).BinnenelkeuniversiteitstaatdeOnderwenenoplangeretermijnonderzoektefinancierendatwordtvoorgestelddoorledenvanhetHetBOFishetkanaaldataandeuniversiteitentoelaateeneigenonderzoeksbeleiduitteboufundamenteelgrensverleggendonderzoek.ElkeuniversiteitbeschiktovereenBijzonderOnderzoeksfonds(BOF)terfinancieringvanhetBA44.64SubsidieaanhetBijzonderOnderzoeksfondsvoordeuniversiteitenaanvullendemiddelen7,531mln.Vlaamseuniversiteiten,opdewijzebepaaldinhetstructuurdecreet.In2004bedroegendezebetekentdatervoor2005intotaal12,581mln.(+5,05mln.EUR)wordtverdeeldonderdeDeaanvullendemiddelenvoor2005wordenterugvastgesteldzoalsdecretaalbepaald.DitBA’s44.63Aanvullendewerkingsmiddelenbetreffendedeuniversiteiten–BAMA HoofdstukIII.5–119
Programma 33.3 Coördinatie Hoger Onderwijsbeleid Detoegekendemiddelenstrekkentotdekkingvandevolgendekosten:eenheidsmodulebedraagt185,92EUR.genmetexamenrechten–omgerekendnaarhetaantaleenheidsmodulen.Hetmaximumperperstudiecentrum–eneenvariabelecomponent,berekendopbasisvanhetaantalinschrijvinBrussel,Gent,Hasselt,KortrijkenLeuven,bestaatuiteenvastecomponent–12.394,68EURHetbedragvandesubsidies,deelsofgeheeluitbetaaldaandestudiecentrainAntwerpen,gevormdénisdeBachelor-Masterstructuurdanreedsingevoerd.Consortiagestaltekreegenfunctioneert.BovendienzijndandeassociatiesinVlaanderenVanafhetbegrotingsjaar2007moethetduidelijkerzijnhoederegelingvandeNederlandsevanontwikkelingvanelektronischstudie-enleermateriaal.vandesamenwerkingsovereenkomstmetdeOpenUniversiteitNederlandenvandekosteneeninschrijvinghebbengenomenvooreencursusvanhetopenhogeronderwijs,inhetkaderdekkingvandekostenvanondersteuningenbegeleidingvandestudentendieinVlaanderennancieringvandeuniversiteitenendehogescholen,draagtdeVlaamseGemeenschapbijindeInafwachtingvandenieuwefinancieringswijze,diekadertindeglobaleherzieningvandefi-ringvandeleercentrauittewerken.cieringsmechanismevoorhethogeronderwijseenvoorstelinzakedeuitbouwendefinancie-bevoegdvoorhetonderwijs,tegelasteninhetkadervandeontwikkelingvaneennieuwfinan-ren2003,2004,2005en2006ophetniveauvan2002tehandhavenendeVlaamseminister,VR/2002/13.12/DOC.1237)beslistdefinancieringswijzevandezesstudiecentravoordeja-2002heeftdeVlaamseregeringinvergaderingvan13december2002(documentBijdegoedkeuringvandefinancieringvandestudiecentraopenhogeronderwijsinBA40.10Subsidiëringopenhogeronderwijs•begeleidingvanVlaamsestudentenindeVlaamsestudiecentra•informatieenadviesaanbelangstellendestudenten•begeleidingingeschrevenstudenten•organisatietentamens•overeengekomenbijdrageaandeNederlandseOU•ontwikkelenvanelektronischstudie-enleermateriaal HoofdstukIII.5–120
jaar2005bedragen554.000EUR.DeinvesteringsmiddelenvanhetInstituutvoorTropischeGeneeskundevoorhetbegrotingsBA64.17KapitaaloverdrachtenvooronroerendeinvesteringenITGIntotaalbedragendezesubsidiesvoor2005:21,945mln.EUR.metintotaal1,522mln.EUR.zijndezesubsidiesnietvastgesteldovereenkomstighetuniversiteitendecreetmaarverminderdIngevolgedebudgettairebeslissingenvandeVlaamseregeringvoorhetbegrotingsjaar2005versiteiten.totaledotatievandeVlaamseGemeenschapvoordeinvesteringsfondsenvandeVlaamseuniDekapitaaloverdrachtenvooronroerendeinvesteringenuniversitaironderwijsomvattendeBA60.12Kapitaaloverdrachtenvooronroerendeinvesteringenuniversitaironderwijsling.wordtopgrondvanhetstructuurdecreetbeschouwdalseenambtshalvegeregistreerdeinstelDeopleidingenvandezeinstellingvallenvoortaanookonderdeBaMa-structuur.Defaculteit
genvanhettweedejaarvandeeerstegraadsecundaironderwijsgetestophunkennisenvaarindeVlaamsescholenzoweldeleerlingenvanhetvierdeleerjaarlageronderwijsalsdeleerlinTIMSS-onderzoek(ThirdInternationalMathematicsandScienceStudy).Zowerdenin2003BinnenhetIEA-projectneemtVlaanderenreedsgedurendeheelwatjarendeelaanhetwerken.onderzoekersdragenhierhunsteentjebijtothetontwikkelenvandenodigeconceptueleraamMenconcentreertzichopdeprocessendiezichafspelenbinnendeschoolendeklas.VlaamseErwordttevenseenbijdragegeleverdtotdeactiviteitenvanNetwerkC.denin2004denodigeanalyses.wordendusminderbenadrukt.Opbasisvanderesultatendieeind2003bekendwaren,volg‘Leesvaardigheid’en‘wetenschappelijkegeletterdheid’zijnindetweedecyclus‘minoren’enmeesteaandachtnaar‘wiskundigegeletterdheid’(dezogenaamde‘major’vanhetonderzoek).schappenen‘cross-curriculumcompetencies’.IndetweedecyclusvanditonderzoekgaatdedentAssessment)decompetentiesvan15-jarigengetestopgebiedvantaal,wiskunde,wetenindeVlaamsescholeninhetkadervanhetPISA-onderzoek(ProgramforInternationalStuHetPISA-onderzoekvormthiervandebelangrijkstecomponent.Indelentevan2003werdenSystems),hetonderwijsindicatorenprojectvandeOESO.OnderzoekwordtuitgevoerdinhetkadervanINES(InternationalIndicatorsofEducationervanwordtbesteedaanonderzoek.In2005bedraagthettotalekredietopdezebasisallocatie0,669mln.EUR.Ongeveer70%dicatorenBA12.01Allerhandeuitgavenmetbetrekkingtotstatistiek,gegevensbeheerenonderwijsin-
gehoudenmetdeeventueelovertedragenniet-bestemdesaldi.Voor2005wordendewerkingskostenop2,098mln.EURgeraamd.Daarbijisrekening2005testartenmetaccreditatieproceduresendeproceduresToetsNieuweOpleidingen.NVAOhetaccreditatieprocesvandeVlaamseopleidingenvoorbereidenisallesgereedomindathetverdragdaadwerkelijkop1maart2005vollediginwerkingtreedt.IntussenheeftdeDegoedkeuringsprocedurevanhetVerdraginNederlandzitindeeindfase.Deverwachtingis(NVAO).gaan(deNAO)endatomtevormentoteenNederlands-VlaamseAccreditatieorganisatiebedoelingomvoordeVlaamseaccreditatiesaantesluitenbijhetNederlandsAccreditatieorsistedoen.InNederlandheeftmenreedseeneigenaccreditatieorgaan.OmdieredenishetdebewerkstelligenisermetdeNederlandseoverheidafgesprokenomditopeengezamenlijkebaaccrediteerdwordendooreenbijverdragopterichteninstantie.OmdezeaccreditatietehogeronderwijsinVlaanderen(structuurdecreet)moetendehogeronderwijs-opleidingengeInovereenstemmingmethetdecreetvan4april2003betreffendedeherstructureringvanhetBA40.03WerkingsuitkeringaanhetNederlandsVlaamsAccreditatieorgaanbovendienbijnauitsluitendvanberoepsactievemensen.meestsuccesvollevormenvanlevenslanglerenenblijkbaarookdeenigedieveelbijvalkrijgt–diplomahogeronderwijsbuitenhetregulierhogeronderwijs.BovendienisditéénvandeDitsysteemisopditogenbliknogsteedsdeenigealternatievepistevoorhetbehalenvaneen
OA 39 Diensten van de secretaris-generaal Programma 39.2 Coördinatie Beleids- en Gegevensbeheer
HoofdstukIII.5–121
mennagaatwelkpadjongerenvolgenvanhetbeginvanhetbasisonderwijstothunintredeopDecentraledoelstellingvanditSteunpuntisdeconstructievangegevensbestanden,waarmeeeensubsidievan0,372mln.EURtoe.Vlaamseregeringselecteerdevoorfinanciering.Alscofinancieringkentdeonderwijsbegrotingdearbeidsmarkt”iséénvandetwaalfsteunpuntenvoorbeleidsrelevantonderzoekdiedeHetsteunpunt“Loopbanenvanleerlingenenstudenteninhetonderwijsendeovergangnaaronderwijsendeovergangnaardearbeidsmarkt”BA33.06Subsidiecofinancieringsteunpunt“Loopbanenvanleerlingenenstudenteninhettie(domeinnatuur)inhetbasisonderwijs.DaarvoorkanmendetoetsgebruikendieontwikkeldwerdronddeeindtermenwereldoriëntaHetvoorzienekredietmoethetmogelijkmakenin2005eennieuwetoetsinguittevoeren.onderwijsnaardebeheersingvandeeindtermeninzakeinformatieverwerkingen-verwerving.wordengerealiseerd.Inmei2004vondeenpeilingplaatsindeeerstegraadvanhetsecundairwaarindeeindtermenwiskundeenbegrijpendlezenopsysteemniveauvoorhetbasisonderwijsvoerenvanhetsysteemvanperiodiekepeilingeneneenmetinguittevoerenvandematewijsvoorwiskundeenbegrijpendlezen.Hetwasdaarbijdebedoelingeeneerstetoetsinguittevaneindtermen.In2002werdeeneerstepeilinguitgevoerdophetniveauvanhetbasisonderoverheidwilperiodiekéénofmeerderepeilingenlatenuitvoerennaaréénofmeerdereclustersminimumdoelenwordenbereiktwordtophetniveauvanhetonderwijssysteemberekend.Detievesteekproefwordendeprestatiesvanleerlingenanoniemgemeten.Dematewaarindederwijsinstellingenoplegt,bereiktzijnopsysteemniveau(macroniveau).Viaeenrepresentaworden.Deonderwijsoverheidmoetkunnennagaanofdeminimumdoelendiezeaandeon-onderwijscultuur,dienteenadequaatsysteemvanprestatiemetingontwikkeldentoegepastteGezienVlaanderengeencentraleexamensorganiseertendatooknietpastindeVlaamseenbeleidsevaluatieBA12.18Allerhandeuitgaveninhetkadervanbeleidsvoorbereiding,beleidsondersteuningleid.HetkredietopdezeBAbedraagt0,939mln.EUR,waarvan0,470mln.voorwetenschapsbe-vanlandtotland.besluitvandeVlaamseregeringvan27maart1991.Hetaantaltoetekennenbeurzenvarieertendealgemeneenfinanciëlevoorwaarden.Diezijnvoorallelandengelijkenliggenvastineenwerkprogramma’sdiehieraanuitvoeringgeven.ZijbepalenhetaantaltoetekennenbeurzenDetoekenningvanbeurzeninhetkadervanbilateraleakkoorden,gebeurtovereenkomstigderenkrijgenhunverblijfskostenhierbetaald.buitenlandverblijven,krijgenhunreiskostenvergoed.BuitenlandseonderzoekersinVlaandeliteitsbeurzen.Vlaamseonderzoekersdievooronderwijsofonderzoekeenkorteperiodeinhetoverheidmiddelenterbeschikkingommobiliteitvanindividuenmogelijktemaken:demobiOmdedoelstellingenvanhetinternationaalonderwijsbeleidterealiseren,steltdeVlaamseBA12.06Allerhandeuitgaveninhetkadervandebilateralesamenwerkingwetenschappers.wijsenvorming,wordenzeingroteoplageaangekochtenverspreidonderbeleidsmakersencationPolicyAnalysis’,debelangrijksteinternationalevergelijkingsbronnenzijninzakeondereninternationaalvlak.AangeziendetweeOESO-publicaties,‘EducationataGlance’en‘EduwatmenopVlaamsniveaualsbeleidsrelevantbeschouwtendeaandachtspuntenopEuropeesOnderwijsindicatorenininternationaalperspectief.HierinzoektmeneenevenwichttussenEengedeeltevanhetbeschikbarekredietgaatjaarlijksnaardepublicatievandeVlaamseinformatie,veelalindevormvanpublicaties.18%vanhetkredietopdezeBAwordtbesteedaanhetaanmakenenverspreidenvanrelevanteseerd.dighedeninzakewiskundeenwetenschappen.In2004werdendebekomenresultatengeanaly
HoofdstukIII.5–122
HoofdstukIII.5–123
HoofdstukIII.5–124
dingopkortetermijn.behoeftenronddebeleidsvoorbereimulerendieinspelenopspecifiekealtijdeenaantalspecifiekethema’sfordebeleidsnota.Daarnaastkanmenvandeoperationeledoelstellingenuitma’swordengeformuleerdopbasisritaireonderzoeksthema’s.DiethetiekadervoordeformuleringderprioderwijsvormenhetalgemenereferendoelstellingenvandeBeleidsnotaOnbeleidsrelevantzijn.DestrategischewetenschappelijkewaardehebbenalsvensoplevertdiezoweleendegelijkelaagdeonderzoekinformatieengegeHetisdebedoelingdathetbetoewaaropdeoverheideenantwoordwil.kingconcretiserendebeleidsvragenDeprioritairethema’senhunuitweronderwijspraktijk.ringvanhetonderwijsbeleidendeuitvoering,deevaluatieendebijstu-bedoeldvoordevoorbereiding,dederzoek(OBPWO)isspecifiekpraktijkgerichtwetenschappelijkon-Hetonderwijskundigbeleids-enprojectwerkingBeleidsvoorbereidendonderzoekenBA41.43SubsidieaanhetOBPWOdezeverschillen.mogelijkeoorzaken(engevolgen)vanwenstookeenbeterbegripvandeopzichtzeonderlingafwijken.Menschool/werk:inwelkemateeninwelkvanhetonderwijsendeovergangmogelijkescenario’sbijhetdoorlopenwacht,iseenbeterekennisvandedatmenvandezenieuwedatavernaarwerk’.Hetbelangrijksteresultaatschool’en‘deovergangvanschoolbeideuitersten,metname‘debasisspecialiseerdesurveysopoverdepuntzetineeneerstefasevooralgevensloopvanjongeren.HetSteunbijsecundaireanalysesvandehelelebestaandesurvey-gegevensgebruikenoveroptimaliseringervan)enbestandenexploreren(enadviserenbestaandeadministratievegegevensberoepoptweesoortenbronnen:dearbeidsmarkt.Hiervoordoetmen
HoofdstukIII.5–125
enhetbeleidteevalueren.contacten.Deresultatenvormeneenkennisbasisomdebeleidsvoorbereidingteondersteunenmuleerd–zowelnaarhetbeleidalsnaardeonderwijspraktijk–viapublicaties,studiedagenenthemadatzeelkopvolgen.Opcontinuebasiswordtdeterugkoppelingvanderesultatengestibeleidsverantwoordelijkenenonderwijspracticimetervaringenexpertiseinhetonderzoekszoekwordtvannabijopgevolgddooreenstuurgroepvanwetenschappelijkedeskundigen,afzonderlijkopresp.hunbeleidsrelevantieenwetenschappelijkekwaliteit.HetlopendeonderBeleidsverantwoordelijkenenwetenschappersbeoordelendeingediendeprojectvoorstellenselectievannieuweaandachtspuntenofhetbehoudenvanvroegerethema’s.Deopvolgingenevaluatievandeafgeslotenenlopendeinitiatievenzijnmedebepalendvoorde
DIALOG:projectopEuropeesvlakLOVO:LeefsituatieonderzoekVlaamseOuderenAfkortingen:5.dedeelnamevanmedewerkers(4à5)aanhetinternationaalbevolkingscongres(IUSSP)in4.hetorganiserenvandeafsluitendebijeenkomstvanhetDIALOG-consortium(ditiseenin3.devoorbereidingvandeaanmaakvannieuwegegevensbanken(bijv.GGP,gezinslevenna2.deuitvoeringvangeplandenieuwedataverzameling(annexaanLOVO2,focusgroepen1.deverwerkingvandebestaandegegevensbanken(LOVO1en2;DIALOG;tweezorgen-theek,publicatiereeksen,promotieeninformatica–besteedaan:DewerkingsmiddelenvanhetCBGSvoor2005worden–naastdevastekostenvanbiblio-BA12.90UitgavenCentrumvoorBevolkings-enGezinsstudiesBA12.21AlgemenewerkingskostenvanhetCentrumvoorBevolkings-enGezinsstudiestenschappelijkonderzoek.ontwikkelingeninvoeringvandeouderenparticipatiezalookondersteundwordendoorwe-meerwaardevandekortlopendeprojecteninhetkadervandebijzonderejeugdbijstand.DenaardebrandveiligheidsnormenindeinstellingeneneenonderzoeknaardeefficiëntieenVoor2005programmeertmeninhetkadervandebijzonderejeugdbijstand:eenonderzoeknieuwezorgbehoeften,definancieringvandezorg,zorgberoepenenloopbaan.jarenmoestuittekenen:meerspecifiekrondtoegankelijkheidendekwaliteitvandezorg,deinhetkadervanKleurrijkVlaanderendatdekrachtlijnenvooreenzorgbeleidindevolgendeanalysevandeaanbevelingencentraalstonden.MeerspecifiekwashetzorgcongreseenprojectIn2004werdeenonderzoekuitbesteedinhetkadervanhetnatrajectzorgcongres,evaluatieenBA12.23Studies,onderzoekingenenvoorbereidingvanwetenschappelijkecongressenJeugdhulp.dersteuningvanvolgendeadviesraden:gezins-enwelzijnsraadendeadviesraadIntegraleOpdezeBAwarenergeenopdrachtenin2004.In2005zijnkredietenvoorzienvoordeonBA12.02Allerhandeuitgaveni.v.m.deondersteuningvandeadviesradenquêtes;maatregelengezinsbeleid,tijdbestedingdataretrospectievesetsuitrijksregister...)mantelzorg)descheiding)ternationaalseminar)enFrankrijk.
GGP:GenerationsandGenderProgramzins-enouderenbeleid.omtrentdeopvattingenvanburgersenvanexpertsoverontwikkelingeninzakebevolking,ge;verzameltgegevens
4.DEPARTEMENTWELZIJN,VOLKSGEZONDHEIDENCULTUUR OA 41 Administratie Gezin en Maatschappelijk Welzijn Programma 41.1 Algemeen Welzijnsbeleid
(PopulationPolicyAcceptanceStudy)
HoofdstukIII.5–127
HoofdstukIII.5–128
a)Vastgelegde kredieten voor onderzoek dat al vóór 2003 opstartte voorzietvoorhetfinancieelluikvandestudieinzakezorggradatie:17.725EUR.Onderdezesubtitelkunnenweenkelmeldendatookdebegroting2005opnieuwkredieten b)Vastgelegdekredietenvooronderzoekdatin2004opstartte,ofwaartoealin2004beslistwerd,metrepercussiesopdebegroting2005 Onderzoekinzakeloonkostensubsidiesvoorpersonenmeteenhandicap
2005.lingophuneffectiviteit.Ditonderzoekwerdopgestartbegin2004enlooptdoortotmedioloonkostensubsidiesvoorwerkgeversdiepersonenmeteenhandicapindienstnemen,onderZoalswijindeSpeurgids2004omstandigomschreven,vergelijktditonderzoekdetweetypes ningenStudienaardepreventievanmisbruikvanpersonenmeteenhandicapbinnenvoorzie dezematerievoorbereidtenopvolgt.lijndestudieopdrachtomschrijveninhetkadervandewerkzaamhedenvandewerkgroepdieDestudiezalpaseffectiefopstartenindeloopvan2005.Eerstmoetmenimmerseenafge
Behoeftenstudieinzakeindividuelemateriëlebijstand(IMB)
nieuwoptestartenonderzoeksprojectenindeloopvandatjaar.wetenschapskredietvooreenbepaaldbegrotingsjaarisdanookeenprovisievoorzienvoorstemmingaandeadministratieomdeaanbestedingsprocedureoptestarten.BinnenhetvandebesluitvormingverleentdeRaadperafzonderlijkestudieopdrachtaldannietzijntoebareinstellingprincipieeloverdegoedkeuringvannieuwestudieopdrachten.IneenlaterefaseBijdeaanvangvanelknieuwdienstjaarbeslistdeRaadvanBestuurvandezeVlaamseopenmaakvandebegrotingvoorditkrediet.neerwelkebetalingsschijveninbetalingzullenwordengesteld.DitvormtdebasisvoordeopDemeestelopenovermeerderebegrotingsjaren.Debetreffendecontractenspecificerenwanzoeksprojecten.voorzietindebetoelagingen/ofuitbetalingvanstudieopdrachtenenwetenschappelijkeondergratievanPersonenmeteenHandicap(VFSIPH,VlaamsFonds),betrefteenkredietdatHet‘wetenschapskrediet’,voorzienindebegrotingvanhetVlaamsFondsvoorSocialeInteInleidingdicap(V.F.S.I.P.H.)BA41.11DotatieaanhetVlaamsFondsvoorSocialeIntegratievanPersonenmeteenHan
Programma 41.5 Gehandicaptenzorg
tochevenmeldingvanmaken.2005ingeschrevenmiddelenkomenaldusvrijvooranderebesteding,vandaardatweerhiermaart2004tot14juli2004).Heteindrapportwerdintussenopgeleverd.Deindebegrotingdringendheidvandegewenstegegevens,werddestudieduurbeperkttotviermaanden(15kersvanIMB,waarwijindeSpeurgidseditie2004gewagvanmaakten.GeletopdehoogzorgvragennaarIMB(cfr.infra).Destudieverschiltookvandebehoeftenanalysebijgebruigroting2005voorzienestudieronddeadviesverleningdoordemultidisciplinaireteamsbijEigenlijkvaltdezeopdrachtinhoudelijksamenmetheteersteonderzoeksluikvandeindebe
HoofdstukIII.5–129
Onderzoeknaarderecuperatievanhulpmiddelen
actieonderzoek.Hetmaximaalbudgetbedraagt31.250EUR.hulpmiddelengestimuleerdenstructureelvormkangeveninhetkadervaneenzogehetenBedoelingisomteonderzoekenhoemenderecuperatieenhethergebruikvantoegewezen
vooreentweedeonderzoeksluik.derzoekgelanceerd(dezgn.‘behoeftenstudieIMB’).Debegrotingvoorzietnog60.000EUR‘MultidisciplinaireTeams’betreffendezorgvrageninzakeIMB,ondereenapartetitelalsonZoalshierbovenalgesteld,werdeeneersteonderzoeksluikoverdeadviesverleningdoorde rekeninghoudendmetomgevingssfactorenOnderzoeknaarhethandicaperendeffectvanverworvenslechthorendheidendoofheid, getvan30.000EUR.DeRaadachtteditvoorstelimmersnietprioritairin2004.omschreven(laatstaaninaanbestedingwerdgesteld),restooknoghetin2004voorzienebudvoorziethiervoor20.000EUR,maaraangeziendestudieopdrachtnognietnaderwerdkadervaneeninternewerkgroepteropvolgingvande‘resolutiedoven’.Debegroting2005Hetbetrefthieréénvandetweestudievoorstellen,alsaanbevelenswaardweerhoudeninhet
25.000EURwerdingeschreven.hetin2004nietprioritairvooruitvoering.Vandaardatindebegroting2005nuopnieuwIndezelfdecontextalsvoormeldestudiewerdookditvoorstelgeformuleerd.DeRaadachtte
Onderzoeknaardeefficiëntieeneffectiviteitvangehoorapparaten
dithetgevalis,inwelkemateenwaarom.Debegroting2005omvathiervoor25.000EUR.digdzijnindedoorhetVlaamsFondserkendevoorzieningenvandesectorZorg.EnindienEssentieelsteltzichdevraagofetnisch-cultureleminderhedenaldannietondervertegenwoor-schapomindeloopvan2004eenonderzoeksopdrachtaftelijnenindezeproblematiek.HetVlaamsFondsengageerdezichtenopzichtevanhetMinisterievandeVlaamseGemeenZorgalsnieuwsociaalrisico 60.000terbestedingin2004enderestopdebegroting2005.Dezefinanciëledeelnamebetrefteentotalecontractwaardevan100.000EUR,waarvanmetkinderenmet‘bijzonderebehoeften’.onderzoeksgroep.HetbelangvoorhetFondsbetreftdeapartedeeldoelgroepvangezinnensmodelomtebuigentoteenzorgondersteunendbeleidvoorgezinnenmetkinderen’,aldusdenieuwsociaalrisico’.Hetbetrefteenonderzoek‘naardemogelijkhedenomhetkostwinnerreninhetruimopgezetteonderzoekdoorhetCentrumvoorSociaalBeleid,over‘zorgalsOp25mei2004beslistedeRaadvanBestuurvanhetVlaamsFondsomfinancieelteparticipe
c.Vastgelegdekredietenvooronderzoeksopdrachtendienognietnaderomschrevenzijn onderzoek.tiviteitenindesectorZorg.DeRaadverklaardezichaltengrondeakkoordmetditaanvullendonderandereeeninmiddelsdoordeRaadvanBestuurgoedgekeurdvoorstelinzakearbeidsacwaarvanmenhetnognietwenselijkachttezealoptestartenindeloopvan2004.HetbetreftteropstartenrealisatievanstudieopdrachtendienognietnadergespecificeerdwerdenofDebegroting2005voorzietdusookeenprovisie(bijwijzevanmaatregelvangoedbeheer),
OnderzoeknaardeadviesverleningdoordeMDT’s
Evenwaardigeparticipatievanetnisch-cultureleminderheden
HoofdstukIII.5–130
Besluit medewerkersvandeStudiecelvanhetV.F.S.I.P.H.alsW&T-kredietingebracht.Zoalsookdevoorgaandejaren,wordtooknudepersoneelskostvandevierwetenschappelijke2005,opbasisvanditvoorstel.VlaamsFondszalzichpasbegin2005kunnenuitsprekenovergeplandestudieopdrachtenomschrijvingvandevoorgesteldeonderzoeksopdrachten.DeRaadvanBestuurvanhetvanzakend.d.09.12.2004.Eenvollediguitgewerktvoorstelzalnogwordenopgesteld,metconstantgehoudentenopzichtevandevoorgaandejaren.Detoelichtendetekstgeeftdestandanderestudieopdrachtengoedgekeurdkunnenworden.Derhalvewerdendemultiplicatorenvenpasin2006inbetalingkanstellen.Ookinhetkadervaneenbijbladin2005zoudennogen/ofinzoverredebegroting2005zelfnietwordtbelastmaardatmendeeerstebetalingsschijopdrachtenwordentoegevoegd,inzoverreernogrestkredietenzijnopdebegroting2005krijgtendeelsookvatbaarisvoorwijziging.Nietssluitdusuitdatindeloopvan2005anderestemmingvandevastgelegdekredietenindeloopvanhetjaardeelsnogverdereinvullinggrotingvanhetV.F.S.I.P.H.betreffeneen‘tentatiefbudget’.DaarmeebedoelenwedatdebeDeindebegroting2005ingeschrevenkredietenvoorwetenschappelijkonderzoekopdebe Programma 41.7 Maatschappelijk welzijn geformuleerd.Hetonderzoeklooptvan15.12.04tot30.11.06.kersperspectiefentenslotteeenSWOT-analyseopbasiswaarvanbeleidsaanbevelingenwordenanalysevanuitorganisatieperspectiefvanhetinburgeringsbeleid,deevaluatievanuitgebrui-hetaantalnieuwkomersdatbereiktwordtviahethulpverleningsprogramma,deinstitutionele(tecatalogerenalsO&O)bestaatuit5luiken:uitwerkenvanconceptinburgering,analysevanprofessorenJ.WetsenLudoStruyven(HIVA)enC.Timmermans(Oases).HetonderzoekHetbetreftdeinhoudelijkeenfinanciëleaspectenvanhetVlaamsinburgeringsbeleid,vandeHetonderzoekzelfiseencofinancieringvanuitmeerderedepartementen,inclusiefhetESF.tenvoordeintegratievanetnisch-cultureleminderhedenBA12.01Allerhandeuitgavenvooraanmoediging,organisatieenontwikkelingvanactiviteiProgramma 41.8 Integratie kansarmen
werpen.VorigjaarwerdditJaarboekgefinancierdopdeBA33.10.voorhetwetenschappelijkjaarboekarmoedeeenovereenkomstaftesluitenmetOasesAntOpdezeallocatiewerdin2004geenonderzoekgefinancierd.Voorzienwordtwelin2005omBA12.01Allerleiuitgaveninhetkadervanhetarmoedebeleid deweltweestudieopdrachtenuitinhetkadervandeintegralejeugdhulpverlening:Rechtstreekswerdenin2004geenonderzoekenuitbesteedopdezeallocatie.HetCBGSvoerBA01.01Allerhandeuitgaveninzakeintegralejeugdhulpverlening•groeiprocesnaarstructureleparticipatievanminderjarigenenoudersaandebeleidsontwikkelinginzakeintegralejeugdhulpverlening•eenparticipatieveomgevings-enbehoeftenanalyse:deleefsituatieenbehoeftenvandeminderjarige,deouder(s)enhetgezininbeeld.
Programma 41.9 Integrale jeugdhulpverlening
• subsidiëringisterugtevindeninhetBVRvan3mei1995.Voor2005blijvendeopdrachtenongewijzigd.Dewettelijkebasisvoordeopdrachtenendepersoneelenwerkingskostenmaarookvoorinfrastructuurendeuitrustingvanhetcentrum.Binnendegrenzenvandebegrotingontvangtelkcentrumeensubsidiediekandienenvoorvoorhetbeleid.Dewetenschappelijkekennisophetvlakvandeantropogeneticawordttoegankelijkergemaaktwerkenaaneenéénvormigeregistratievangenetischegegevens.hetgevenvanwetenschappelijkeondersteuningaandeVlaamseGemeenschapenhetmee
OA 42 Administratie Gezondheidszorg Programma 42.1 Volksgezondheid deuitvoeringvandevolgendeopdrachten:DeviererkendecentravoormenselijkeerfelijkheidinVlaanderenwordengesubsidieerdvoorBA33.35SubsidiesaanerkendecentravoormenselijkeerfelijkheidOpdezebasisallocatiestaat0,160mln.EURingeschreven.organenencellen.blematiekvandelevendedonortransplantaties,(6)overdeEuropeserichtlijnoverweefsels,doorniet-artsen,(4)overdetaakverdelingtussenartsenenverpleegkundigen,(5)overdepro-endeplaatsvanuniversitaireziekenhuizen,(3)overhetvoorschrijvenvangeneesmiddelengeneeskunde,deechellonnering,derolvanderegionaleziekenhuizen,ziekenhuisnetwerkenzorg,enoverhetwerkenmetgezondheidsdoelstellingen,(2)overdefinancieringvande2005zalerondermeergewerktworden(1)overhetdecreetopdepreventievegezondheids-spelersinhetveldomproblemenoplangeenkortetermijnadequaattekunnenaanpakken.Indrachtenendebatten,alsophetaanreikenvanconcreteaanbevelingenaandeoverhedenendegerichtopdeuitwisselingenverdiepingvandebeschikbareinformatieaandehandvanvoor-disciplines,onderwijsindebiomedischedisciplines.Deaanpakopdezegebiedeniszowelnisatieenstructuurvandegezondheidszorg,wetenschappelijkonderzoekindebiomedischekundevanBelgiëwordenuitgewerktinvierkerngebieden:maatschappijengezondheid,orgaDewetenschappelijkeenadviserendeopdrachtenvandeKoninklijkeAcademievoorGeneesBA12.32AllerhandeuitgaveninzakedeKoninklijkeAcademievoorGeneeskundevanBelgiëvanvoorzieningen,enz..adviserendberoepsorgaan.DeVARadviseertdeministeroveringediendebezwaarschriftenning)gebeurtdoorpersoneelsledenvandeadministratieGezondheidszorg.DeVARiseenonderzoekoverbleef.Deondersteuningvanderaad(secretariaat+inhoudelijkeondersteuliteratuurstudies,maarsedert2003werdhetbudgetsterkverlaagdzodatweinigruimtevoorDeVGRiseenstrategischadviesorgaan.Voor2003werdendemiddelendeelsbesteedaanstudieopdrachtenBA12.02Uitgaveni.v.m.deVlaamseGezondheidsraadendeVlaamseAdviesraad,inclusief•hetbestuderenvanheterfelijkkaraktervanaandoeningenenzoekennaaralternatieventervoorkomingvanerfelijkeziektenofhandicaps.Inhetbijzondermoetenzekunneninspelenopdetoenemendemogelijkhedenrondpredictieve(presymptomatische)testingvoorverschillendevormenvanfamilialekankers.•hetverlenenvanadvies,o.m.doorhetvertalenvandeonderzoeksresultatennaardebetrokken(toekomstige)ouders.Zijondersteunendieopvlakvanmedische,genetische,psychologischeensocialeimplicatiesvandeonderzoeksresultaten.Detoenemendetechnischemogelijkhedenvoorprenatalediagnostiekmakenintensievemedische counseling enpsycho socialebegeleidingonvermijdelijk.
HoofdstukIII.5–131
Voor2005wordenergeenanderebeleidsaccentenverwacht.In2003werdendesubsidiesvandeVlaamseGemeenschapaangewendvoor:Comité.DebegrotingvandeVlaamseGemeenschapdraagtdus6,25%vandewerkingslastenvanhetGemeenschappelijkeGemeenschapscommissie.gelijkedelen)tenlastezijnvandeVlaamse,deFranseendeDuitstaligeGemeenschapendeComitévoordriekwarttenlastekomenvandenationalebegrotingenvooréénkwart(inArtikel20vanhetsamenwerkingsakkoordsteltdatdekredietenvoordewerkingvanhetoverheid,o.m.deVlaamseregeringofeenlidervan.biologie,degeneeskundeendegezondheidszorg.HetComitégeeftadviesopvraagvandeensocialeproblemen,gestelddoorwetenschappelijkonderzoekendetoepassingenervanindeHetRaadgevendComitévoorBio-ethiekmoetadviesuitbrengenoverdeethische,juridischeGemeenschappelijkeGemeenschapscommissie.werkingsakkoordtussendeStaat,deVlaamse,deFranseendeDuitstaligeGemeenschapendeHetRaadgevendComitévoorBio-ethiekwerdop15januari1993opgerichtviaeensamenBA41.05SubsidiesaanhetraadgevendcomitévoorBio-ethieklen.envoorstudiesoverdeontwikkelingvannieuweantibacteriëleofantiparasitairegeneesmiddelysevanproteïnenenhunligand-complexenopdeontwikkelingvannieuwegeneesmiddelen,zoeknaarcognitievefunctiesbijmensendier,voorstudiesoverdeinvloedvanstructuuranaIn2005zijndebeschikbaremiddelen(0,005mln.EUR)bestemdvoorexperimenteelonderBA34.41SubsidiestenbehoevevandeacademischeprijzenvandeKoninklijkeAcademie•deelnamevanledenaaninternationalecongressen;•abonnementenvoorhetdocumentatiecentrum;•deelnameaanstudiedagen.
tetrahydrogestrinone
Programma 42.2 Medisch-sociaal beleid
HoofdstukIII.5–132
tievannieuwedopingmiddelentoetelatenenomdeovergangnaardenieuwereglementering,Tenslottewerdendiversemethodesverderuitgebreid,aangepastengevalideerdomdedetec
detectiemethodevooranabolesteroïden,inclusiefhet‘designersteroid’EenanderonderzoeksprojectresulteerdeindeontwikkelingenvalidatievaneenLC-MSding(supplementen)metLC-MSwerdontwikkeldengevalideerd.Eenmethodevoordedetectievan9dopingmiddelenmetstimulerendewerkinginvoetoestellen.moduseenwinstindetectiegevoeligheidgaftenopzichtevantraditionelequadrupoolGC-MSvereistedetectielimietentehalen.WelgavenderesultatenaandatdemethodeindefullscannieuwtypequadrupoolGC-MSindeSIM-modusniettoelietdedoorhetWADAminimaalOnderzoektoondeaandateendetectiemethodevananabolesteroïdendoormiddelvaneenvoedingssupplementen.voordedetectievananabolesteroïdeninurineenstimulerendesubstantiesalscontaminantinErwerdenbinnendeonderzoeksprojectenverschillendemethodesontwikkeldengevalideerdtenschappelijkonderzoek.Vanhettotalekredietin2005begrootop0,848mln.EURiseen20%beschikbaarvoorwedopingcontroleBA12.24Uitgaveninverbandmetmedischverantwoordsporten,medischesportcontroleenn
schriftenenschap,opcongressenensymposiaenviapublicatiesininternationalewetenschappelijketijdRapporteringvanderesultatengeschiedtviahetjaarlijksrapportaandeVlaamseGemeennaleStandaardvoorLaboratoria,vlottelatenverlopen.zoalsbeschrevenindeWereldAnti-DopingCodevanhetWADAendebijhorendeInternatio hetdomeinvandegezondheidszorg:kankerregister,diabetesregister,registratiedoorhetStuDemiddelenopbasisallocatie33.29betreffendesubsidiëringvanexterneregistratiesbinnenBA33.29Subsidiesinverbandmetepidemiologischonderzoekenindicatorenverzamelingdefinancieringvandenationalegezondheidsenquêtedielooptvan2003totenmet2005.Demiddelenopdebasisallocatie12.31betreffenhetaandeelvandeVlaamsegemeenschapinzoekenindicatorenverzamelingBA12.31Uitgaveninverbandmetverbintenissen,aangegaanvoorepidemiologischonder-Hetkredietwerdteruggebrachttot0,102mln.EUR.KredietenvoordiepgaandwetenschapBA12.25Uitgaveninverbandmetgezondheidenmilieugrondigeanalyse,ookeenevaluatiekrijgenvanexternewetenschappers(peer-review).Dezerapporteringvanderesultatenviadiversekanalenlaattoedatdezeresultaten,naasteennaargeïnteresseerdeonderzoeksgroepen.pelijkonderzoekwerdenbijdebegrotingsopmaaknietweerhouden.Debasisallocatiebevatnualleennogfinanciëlemiddelenvoorhetnakomenvaneenaantalafsprakenenakkoordenophetvlakvanmilieuengezondheidenadhoc-onderzoeken.BA12.29Uitgaveninverbandmetdegezondheidsdatabank,epidemiologischenoperationeleinformatiesystemenentoezichtcommissiebijhetgezondheidsinformatiesysteemDemiddelenvoorzienopdebasisallocatie12.29wordenaangewendvoor:•deaanmaakvanelektronischebestandenmetgegevensdiedegemeentelijkeburgerlijkestandenaanleverenvoordegeboorte-ensterftestatistieken.•deontwikkelingvaneenwebgebaseerduniformbestelsysteemvoorallevaccins,waarbijdebestellingenelektronischenautomatischgegenereerdkunnenwordenopbasisvanregistra-tiedoordevaccinatorenvandoorhentoegediendevaccins.•onderzoeknaardetechnologischemogelijkhedenenbeperkingenvanelektronischecom-municatietussengeïnformatiseerdedossiersendebeveiligingvandiegegevensstromen.Opbasisdaarvanvolgtdeontwikkelingvantechnischecommunicatie-enbeveiligingsprotocol-lenoftechnologischeinstrumentendiedemogelijkheidbiedentotgestandaardiseerdeenbeveiligdegegevensstromentussenelektronischeplatformsvandiverseaard.Enooktottransversaleenlongitudinaleintegratievangegevens,bijvoorkeurrechtstreeksgeëxtra-heerduitgeïnformatiseerdedossiers.diecentrumvoordeperinataleepidemiologie,enz.VanuitdezeregisterswordengegevensgeleverdaandeadministratieGezondheidszorg.BA33.50SubsidiesaanhetSteunpuntMilieuenGezondheidDezebasisallocatieomvatkredietenterondersteuningvandeactiviteitenvanhetsteunpunt“Gezondheidenmilieu”endusvoordewetenschappelijkeondersteuningvanhetGezondheid&MilieubeleidinVlaanderen.InhetdrietrapsnetwerkvormendeGezondheidsinspectieendewetenschappelijkondersteuning(ingevulddoordeafsprakeninzakecofinancieringvanhetsteunpunt“Gezondheidenmilieu”)tweetrappen,terwijleennetwerkvanmedischmilieukundigeninVlaanderendederdetrapvormt.HetbetrefthierhetorganiserenbinnendeLOGO’svaneenstructuurdieinstaatvoordeeersteinnamevanvragenendediagnosevanonrustonderdebevolking.Debijdragevangezondheidszorgvoorhetop1oktober2001gestarteSteunpuntbeleidsgerichtonderzoekMilieuenGezondheid,blijftophetzelfdepeilvoordeverdereduurvandegoedgekeurdebeheersovereenkomstinzakedesteunpunten.Hetbedragopdezebasisallocatieisslechtseenonderdeelvandetotalesubsidieaanhetsteunpunt.
proceedings
HoofdstukIII.5–133
HoofdstukIII.5–134
2.Eeninternationaleconcurrentietoetsophettopsportklimaat
1.OnderzoeknaarhetBelgischtopsportklimaat
OA 45 Administratie Cultuur Programma 45.1 Jeugd en Sport ONDERZOEK VLAAMS TOPSPORTKLIMAAT
Vlaamstopsportbeleid.Opbasisvandezegegevenswordteenanalysegemaaktvandesterkeenzwakkepuntenvanhettreft.specifiekebegeleiding,trainings-enwedstrijdfaciliteitenenmaatschappelijkewaarderingbenatorenhetVlaamstopsportbeleidbeoordelen,voorwathunindividueleleefsituatie,sportIneersteinstantieonderzoektmenhoeBelgischetopatleten,toptrainersentopsportcoördi
Ditonderzoekverlooptintweefasen:schatten.land,teneindedeconcurrentiekrachtvandeVlaamse(enBelgische)topsporttekunnenin-inzaketopsportenhetheersendetopsportklimaat,inclusiefeenvergelijkingmethetbuiten-Doelstellingvanhetonderzoekishetopwetenschappelijkewijzeanalyserenvandesituatietopsportbeleid–Eenbarometervoordetopsport”.“OnderzoeknaarhetBelgischtopsportklimaat–EeninternationaleconcurrentietoetsvoorhetmethetbuitenlanduitenstelteentopsportindexsameninhetkadervanhetruimerprojectonderzoekuitgevoerdrondhetVlaamstopsportklimaat,menvoerteenconcurrentieanalyseInhetkadervandeopdracht‘OnderzoekVlaamstopsportklimaat’wordterwetenschappelijkBA12.23Allerhandeuitgaveni.v.m.sport
kingbereidelanden”,metalsdoel:cultureleverschillen,wordtBelgiëvergelekenmeteenaantal“vergelijkbareentotmedewerRekeninghoudendmeteenaantalsocio-economischeaspecten,zoalsdepopulatie,rijkdom,•
overeenkomst.len,ishethuidigebedraglagerdandeoorspronkelijkedotatievoorzienindesamenwerkingsIngevolgeeenreeksbeslissingentotopzeggingvaneenaantalprogramma’senprogrammadebedragvan956.000EURingeschreven.Voor2005(laatstejaarvandesamenwerkingsovereenkomst)wordtvoordedotatieeenenkeleanderemeteenlooptijdvan1jaardieverlengbaarzijntot5jaar.op30maart2001.Ditakkoordomvatactiviteitenprogramma’smeteenlooptijdvan5jaarenLouisPasteurvoordeperiode2001-2005.DitwerdgoedgekeurddoordeVlaamseregeringuitvoeringvaneenaantalactiviteitendoorhetWetenschappelijkInstituutVolksgezondheid–SamenwerkingsakkoordtussendeFederaleStaatendeVlaamseGemeenschapbetreffendedeBA45.03DotatieaanhetWetenschappelijkInstituutVolksgezondheid–LouisPasteur
Benchmarking vergelijkingresultatenboeken,omzodoendeleereffectentebewerkstelligenopgrondvaneengerichte:Belgiëwordtgespiegeldaan(minofmeervergelijkbare)landendiebetere
3)EendiepgaandeanalysevanhetbeleidachterhettopsportsuccesvanNederlandeneenver-2)AnalyseenvergelijkingvanhetOlympischsuccesvanNederlandenVlaanderen/België1)OnderzoeknaarhetNederlandstopsportklimaateneenvergelijkingmetVlaanderenHetonderzoekomvatdriefasen:desportieveprestatiesvandeVlaamseatleten,methetoogopdeOlympischeSpelenin2016.sportbeleid.DitmethetoogophetverbeterenvandeinvloeddiehetbeleidkanuitoefenenoptopsportklimaatinNederlandenhetdetecterenvandesuccesbepalendefactorenvanhuntopwashetopwetenschappelijkewijzeanalyserenvandesituatieinzaketopsportenhetheersendeIn2004werdeenonderzoeknaarhetNederlandstopsportklimaatuitgevoerd.DoelstellingBA12.24–faseIIenIIIBA12.23–faseI2onderzoeksopdrachten:IneersteinstantienagaanhoedeNederlandsetopatleten,toptrainersentopsportcoördi-natorenhetNederlandstopsportbeleidbeoordelen,wathunindividueleleefsituatie,sport-specifiekebegeleiding,trainings-enwedstrijdfaciliteitenenmaatschappelijkewaarderingbetreft.OpbasisdaarvanvolgteenanalysevandesterkeenzwakkepuntenvanhetNederlandsetopsportbeleid,vergelekenmetdesituatieinVlaanderen.vanaf1992voordesporttakkendievoorVlaanderenrelevantzijn.gelijkingmetVlaanderen.Opbasisvandiepte-interviewsenwerkbezoekenaanbevoorrechtegetuigenbekijktmenopwelkewijzehetNederlandsebeleidgeleidheefttottopsportsucces. SPELEN
HAALBAARHEIDSSTUDIES OLYMPISCHE
• Deonderzoeksopdrachtlooptvan1januari2003t.e.m.1maart2005.zodoendeaanbevelingennaareentoekomstigtopsportbeleidtekunnengeven.Evaluatie:erwordtnagegaaninhoeverreBelgiëindepaslooptmetanderelandenom ONDERZOEK NAAR HET NEDERLANDS TOPSPORTKLIMAAT
1)vandeOlympischeSpeleninVlaanderenin2016.In2004(januari-februari)gebeurdener2haalbaarheidsstudiesronddeeventueleorganisatie2016BA12.24AllerhandekosteninhetkadervankandidaatstellingvoordeOlympischeSpelen HaalbaarheidsstudieMacro-EconomischeaspectenOlympischeSpelen2016 Volgendeonderwerpenkomenaanbod:Spelenin2016)nenvandemacro-economischeaspectenn.a.v.deeventueleorganisatievandeOlympische(bereke OlympischDorp.Berekeningvanindirectekostenenbaten,metuitzonderingvandesportinfrastructuurenhet DevisiebetreffendedeorganisatievandeOlympischeSpelen2016(weerklank,draagvlak,...)
HoofdstukIII.5–135
Volgendeonderwerpenkomenaanbod:OlympischeSpelenin2016)(hetinkaartbrengendaarvann.a.v.deeventueleorganisatievande indetail:EenoverzichtvandenodenopgebiedvansportinfrastructuurnodigvoordeSpelenin2016,meer onaalOlympischComité(IOC).ning,opwarmingalscompetitieopbasisvandegeselecteerdesportendoorhetInternati-Analysevandenodenopgebiedvansportinfrastructuur,zowelophetgebiedvantraiAnalysevandebestaandesportinfrastructuur.
Analysevandenodenophetvlakvan: OlympismeenCultuur.Meteorologie.Verwerkingvanafval.Beschermingvanhetmilieu.
Analysevandenodenophetvlakvan: Medischeengezondheidsdiensten.Veiligheid.Verzekeringen.Wettelijkebepalingendielimiterendzoudenwerken.
“HaalbaarheidsstudieOlympischeSpelen2016:infrastructureleenfinancieel-organisatorischeaspecten”
2)
Analysevandenodenoptransportvlak(internationaalennationaal)van:
–DevertegenwoordigersvandeOlympischefamilie.–DeatletenenofficialsinhetOlympischdorp.Devertegenwoordigersvandemedia.Detoeschouwers.
HoofdstukIII.5–136
2016,uitgesplitstperfase:voorbereiding,organisatieenperiodenadeOlympischeSpelenBerekeningvandemacro-economischeeffectenvandeOlympischeSpelenvoordeperiode2008-
Analysevandenodenophetvlakvan: Perscentrum(MainPressCentre–MPC).Mediacentrum(MainMediaCentre–MMC).
Analysevandenodenophetvlakvan: VoorhandenzijndeInformatieTechnologie(IT).HostBroadcasterentelevisie–productieenzendmogelijkhedenentijd.Communicatie
gorie.RamingeninventarisatievandeoverheidsinkomstenendeoverheidsuitgavenpercateRamingeninventarisatievandeconsumptievebestedingen.Ramingeninventarisatievandeinkomsten.(particulieresectorenoverheidssector).Ramingeninventarisatievandelopendeuitgaveneninvesteringsuitgavenpersector
Analysevandenodenteraccommodatievan: –Detoeschouwers.–Dedeelnemersaanhetjeugdkamp.–DevertegenwoordigersvandeOlympischefamilie.–Devertegenwoordigersvandemedia.–DeatletenenofficialsinhetOlympischdorp.
Analysevandenodenophetvlakvan: Vrijwilligers.Noodzakelijkevastenparttimepersoneel.
EenoverzichtvandeorganisatienodenvandeOlympischeSpelenin2016,meerindetail:
HoofdstukIII.5–137
waardooropditbredeveldoverlappingenenleemtesvoorkomen.OmaandezepijnpuntenteHetjeugdonderzoekinVlaanderenverlooptweinigsystematischenweiniggecoördineerdBA33.12SubsidiesvoorhetjeugdonderzoeksplatformAanbevelingenbetreffendedeaanpak.Conclusiesvandeonderzochteelementen.financieelplan.Ramingvandeorganisatiekostendeinkomsten/uitgavenpertijdspadweergevenineenMeningfase2“organisatiefase”.Meningfase1“kandidatuurfase”.Organisatiestructuur.Voorsteltotplanningentimingvandekandidatuurstelling.gemoettekomen,werdinhetvoorjaar2003hetJeugdonderzoeksplatform(JOP)opgericht.Ditinterdisciplinaireninteruniversitairsamenwerkingsverbandtussendrieonderzoeksgroe-penheeftalskernopdrachthetbestaandjeugdonderzoekteinventariseren,tesynthetiserenenteanalyseren.Ineenlaterefasewordtooknieuwonderzoekopgezet.In2004iseeninventarisopgemaaktvanhetNederlandstaligjeugdonderzoekuitdeperiode2000-2004.Dereferentiesenvoornaamstebevindingenwordenontslotenviadewebsitevanhetplatform.In2005wordteensyntheseover14thema’svoorgesteld.Diegeefteenoverzichtvandebe-langrijksteonderzoeksresultaten,identificeerthiatenentekorten,stimuleerttheorievormingbinnenhetjeugdonderzoekenkanbeleidsmakersinspirerenomeenonderbouwdjeugdbeleidteontwikkelen.Erwordtookgewerktaaneenpublicatie.Desynthesezalookdebasisvormenvoordeuitwerkingvantoekomstige,nieuwevraagstellin-genenzaltevensinspiratieleverenvoorhetkomendejeugdbeleidsplanvandeVlaamseGe-meenschap.Eveneensin2004zijndegrotelijnenvoordeopmaakvaneenjeugdmonitoruitgewerkt.Deopzetdaarvansluitaanbijvragendieuithetverzameldejeugdonderzoekvoortkomen.Eenbelangrijkaandachtspunthierbijisdatdemonitorpeiltnaargegevensdievoorkinderenenjongerenwerkelijkvanbelangzijnennietenkelvertrektvanuitdebezorgdhedenvanvolwassenentenaanzienvankinderenenjongeren.In2005gaatdemonitoreffectiefvanstart.Dejongerenwordenbevraagdaandehandvaneenscholierenonderzoekvoor12-tot18-jarigeneneensteekproefvoorde+18-jarigen.Hierinzalmenpeilennaarinformatieoverdeontwikkelingvanjongerenenkomenleefwereld,levensomstandighedenenactiviteitenvankinderenenjongerenperiodiekinbeeld.Ookdeeersteanalysesenrapporteringwordenin2005verwacht.HetkadervandezemonitorishetVlaamsejeugdbeleidsplan:vanuithetverzameldeonderzoeksmateriaaloverdesituatievanjeugdigenmoetmenimmersvragenkunnenstellenbijhetjeugdbeleid.Daarnaastmoethetonderzoeksmateriaalkunnendienenomhetjeugdbeleidteoverstijgenenhetmaatschappelijkedebatoverjeugdtestofferen.VoordewerkingvanhetJeugdonderzoeksplatformin2005iseenkredietuitgetrokkenvan0,250mln.EUR.
Analysevandenodenophetvlakvan: Waarborgen.Immigratie.Douane. Aanpakenplanningvandeorganisatievaneendergelijkemanifestatie.
1.Netwerking 1.1.Netwerkvoorkunsthistorischedocumentatie
hetmuseumeenomvangrijkfonds19zeventiende-eeuwseschilderijen,waarinRubensenzijnschoolcentraalstaat.DaarnaastheeftoudekunstomvateenbelangrijkfondsPrimitieveneneenrijkeverzamelingzestiende-enHetKMSKAbeziteenverzamelingbeeldendekunstvaninternationalefaam.Decollectiewerdgebouwd.mentaalnegentiende-eeuwsmuseumgebouwdatin1883inopdrachtvandestadAntwerpendiewordtbeheerddoordeVlaamseGemeenschap.HetmuseumisgevestigdineenmonuHetKoninklijkMuseumvoorSchoneKunstenAntwerpeniseenwetenschappelijkeinstellingKunstenteAntwerpen’BA41.01Dotatieaandedienstmetafzonderlijkbeheer‘KoninklijkMuseumvoorSchonevanis2,233mln.voorzienvoorwetenschapsbeleid:Hettotalekredietin2005bestemdvoorhetarchiefdecreetbedraagt4,623mln.EUR.Hierken(decreet19juli2002)BA33.03Subsidiesaanprivaatrechtelijkearchieven,documentatiecentraenbewaarbibliothede-eeuwseenmodernekunst,metondermeerongeëvenaardecollectiesvanEnsorenWouters.Deopdrachtvanhetmuseumvoorzietindemusealetaken:verzamelen,beherenendocumen-teren,onderzoekenententoonstellen...enoverditallesinformeren.Daartoebeschikthetovereendotatievan2,335mln.EUR,aangewendvoordestudievandecollectie,hetorganiserenvantentoonstellingenendeuitgavevanpublicaties.Daarnaastdienendefondsenookvooraankopen,conservatieenrestauratieenvoorpubliekswerkingencommunicatie.HetKMSKAdraagteenbijzondereverantwoordelijkheidalscultuurmotorinhetVlaamsemuseumlandschap.Hetheeftdoorzijnbuitengewonecollectieenzijnnaarlandelijkenormengoeduitgebouwdeinfrastructuur,allesinhuisomophetinternationaleforumeenbelangrijkeroltespelen.
Programma 45.3 Beeldende Kunst en Musea
Vlaamsekunstinbinnen-enbuitenlandsecollecties.EenandereactiviteitvanhetbureauishetuitgevenvanwetenschappelijkepublicatiesoverVlaamscollectiebeleid.wetenschappelijkonderzoekoverVlaamsekunstbijgehouden,tendienstevaneenactiefkunstmarktetc.Doorhetsystematischexcerperenvandevakliteratuurwordtdestandvanhetverzameld,maarookinformatieoverde‘pedigree’vankunstwerken,hetverzamelwezen,deteriëlegegevensoverkunstwerkenenbiografischegegevensoverkunstenaarswordenmenwerkingmetanderemuseaencentra,zoalshetRubenianum,Antwerpen.NietalleenmatieoverVlaamsekunstvandeMiddeleeuwentotvandaag.DitmoetoptermijngebeureninsatorischeDocumentatie–ishetverzamelenenontsluitenvanvisueleengeschrevendocumentaverbindt.Hetdoelhiervan–naarhetmodelvanhetNederlandseRijksbureauvoorKunsthismentatie,dateenaantalvooraanstaandeVlaamsemuseaenonderzoeksinstellingenmetelkaarIn2001starttehetKMSKAmetdeoprichtingvaneennetwerkvoorkunsthistorischedocu
HoofdstukIII.5–138
EenvanderegistratorenvandeafdelingcoördineerdevoorBelgiëde4lenvankennisopgebiedvanbehoudenbeheerinmusea.collegagroepcollectiesopgestart.Bedoelinghiervaniseenplatformcreërenvoorhetuitwisse-SamenmetdeVlaamseMuseumverenigingzaldeafdelingcollectiebehouden-beheerwerddewordtingerichtinhetPaleisvoorSchoneKunstenteBrussel.gepresenteerdin‘EnsortotBosch’,tentoonstellingdienaaraanleidingvan‘175jaarBelgië’diesamendeVlaamsekunstcollectievormen.Hetresultaatvanditonderzoekwordtin2005driemuseumverzamelingen(KMSKAAntwerpen,MSKGent,GroeningemuseumBrugge)OokwerdgestartmeteengezamenlijkonderzoeksprojectrondhetontstaanendegroeivandevoorSchoneKunstenteAntwerpenterbeschikkinggesteldvooreengezamenlijkewebsite.In2004werdgeactualiseerdeinformatieover100kunstwerkeninhetKoninklijkMuseumBrugge,wordtverderuitgebouwd.DesamenwerkingmethetMuseumvoorSchoneKunsten,Gent,enhetGroeningemuseum,deEuropesebijeen-komstvoorregistratoreninWolfsburg(november2004).Vanuit‘collectiebeheer’zalmenverdermeewerkenaaninitiatievengenomendoordemuseumconsulentbehoudenbeheervandeVlaamseGemeenschap,AfdelingBeeldendeKunstenMusea.
lentbehoudenbeheervandeVlaamseGemeenschap,AfdelingBeeldendeKunstenMusea.Vanuit‘collectiebeheer’zalmenmeewerkenaaninitiatievengenomendoordemuseumconsu4EenvanderegistratorenvandeafdelingwerdgevraagdomvoorBelgiëdecoördinatievandevankennisopgebiedvanbehoudenbeheerinmusea.gagroepcollectiesopstarten.BedoelinghiervaniseenplatformcreërenvoorhetuitwisselenSamenmetdeVlaamseMuseumverenigingzaldeafdelingcollectiebehouden-beheerdecolledeEuropesebijeenkomstvoorregistratoreninWolfsburg(november2004)teorganiseren. verschillendeonderzoeksprojectenlopen.DeafdelingenCollectieonderzoek,Collectiebehouden-beheer,enPubliekswerkinghebben
1.4.Collectiebeheer
HoofdstukIII.5–139
1.3.Vlaamsekunstcollectie
ophetniveauvandeindividueleobjecten.allemusea,hoopthetcentrumindetoekomstookmeerinhoudtebiedenpercatalogus–totdecatalogiuitbreidenenmeeraandachtgeven.NaastdecompleteringvandezegegevensvoorVlaamsekunstinhuncollectiehebben.CODARTwilbinnenditsysteemdevermeldingvanwordtdaartoesindsdeoprichtingeenlijstbijgehoudenvanmuseadieNederlandseenvankunstuitNederlandenVlaanderenoverdehelewereld.Opdewebsitewww.codart.nlEenvandeconcretedoelstellingenvanCODARTishetinzichtelijkmakenvandeverspreidingkunstvandeLageLandenbevorderen.landsekunstenwildesamenwerkingophetgebiedvandestudieenhettentoonstellenvandeCODART.DitiseeninternationaleverenigingvanmuseametcollectiesVlaamseenNederDitdocumentatiecentrumzaluiteraardaansluitingvindenopinternationalenetwerkenzoals
2.Onderzoeksprojecten
1.2.CODART
rondgender,lijdenenbeeldisinvoorbereiding.loopteengendergebondenonderzoeks-enpresentatieprogrammaoverditthema,eenprojectpen,docentprofessorKatelijneVanderStighelen(KULeuven)enGynaikavzw,Antwerpen,InsamenwerkingmetdeInteruniversitaireOpleidingVrouwenstudies,UniversiteitAntwermetAmnestyInternational‘Vrouwenrechtengeweldaangedaan’.SchoneKunstengeselecteerdenspeciaalbelichtinhetkadervaneensamenwerkingsprojectIn2005wordeneenaantalkunstwerkenindeverzamelingvanhetKoninklijkMuseumvoorsel(15.6.–11.9.2005)inhetkadervan‘175jaarBelgië’.tentoonstellingsproject‘EnsortotBosch’,ingerichtinhetPaleisvoorSchoneKunstenteBrussmaakenkunstendeaccentverschuivingentussenoudeenmodernekunst.Ditresulteertinhetvandemusealecollectievormingwordtinkaartgebracht,metdewisselwerkingentussentorischemuseainVlaanderendiesamendeVlaamsekunstcollectievormen.DegeschiedenisBrugge,loopteenonderzoeksprojectoverontstaanengroeivandedriebelangrijkekunsthisInsamenwerkingmethetMuseumvoorSchoneKunsten,Gent,enhetGroeningemuseum,
HoofdstukIII.5–140
2.1.Bestandscatalogusschilderijen i.v.m.materieel-technischonderzoekkrijgenalleaandacht.bandenverderuitgebouwdengeformaliseerd.Uitdiepenvanarchiefonderzoekenoverleggus.In2005wordendecontactenmetexternespecialistenenmogelijkesamenwerkingsver-kingsprojectmethetRubenianumi.v.m.bibliografiestondinhettekenvandezedeelcatalo-taloguswerdenreedseenaantalvoorbereidendestappengezet.Ookhetbeperktesamenwer-Academy,Londen,detentoonstellingoverRubensenzijntijdorganiseren.Voordezedeelca-tegenbegin2008,jaarwaarinhetKoninklijkMuseumvoorSchoneKunstenendeRoyalMuseumvoorSchoneKunsten(27schilderijenenolieverfschetsenen1tekening)isgeplandEenwetenschappelijkedeelcatalogusoverdebelangrijkeRubensverzamelinginhetKoninklijkschilderijenwordenontsloten,iseenvolgendestap.Depublicatievandeelcatalogi,waarinderesultatenvangrondigdieperonderzoekvandeDeontsluitingvangeactualiseerdebasisgegevensiseeneerstefase.basisgegevensgeactualiseerdzijnenaangepastaaninternationalenormen.ookvoorditdeelvandeverzamelingeninhetKoninklijkMuseumvoorSchoneKunstendelingtekeningen,aquarellenenprenten,krijgtvanaf2006alleaandacht,zodattegeneinde2007voorSchoneKunsten.Afrondingvanditonderzoekisgeplandtegeneinde2005.Deverzame-sisgegevensvandeverzamelingbeeldhouwwerkenenassemblagesinhetKoninklijkMuseumIn2004werdookeeneersteaanzetgegevenaansystematischnazichtenaanpassingvandebatebasisgegevensvooriedereentoegankelijkwordtviaelektronischeontsluiting.lingschilderijeninhetKoninklijkMuseumvoorSchoneKunstenmetnagekekenenaangepasonderzoektdemogelijkhedenvoorinterfaceenpresentatie‘online’,zodatin2005deverzamevandoordeconversieveroorzaaktevervuilingismomenteellopend.DeinformatiemanagerDeinvoervandezegegevensinhetnieuweregistratiesysteem(TMS),enookhetopschonenkenenaangepastaandeinternationalenormen(Iconclass,AATenRKD).Dankzijdevoltijdseinzetvanenkelemedewerkerszijndebasisgegevensgrotendeelsnagekekenengeactualiseerd.(i.c.toeschrijvingen),tentoonstellingen,specifiekebibliografieenrelevantearchivalianagekefischeidentificatie,datering,gegevensoverherkomstenpedigree,stijlkritischeobservatiesgen,materiaal,inscriptiesrecto/versoeneventuelerestauratiegegevenswordenookiconograeenvolledigeherzienebasisbeschrijvingvandeschilderijenindeverzameling.NaastafmetinMethetoogopeenheruitgavevandebestandscataloguswordtopkortetermijngestreefdnaar 2.2.Kunsthistorischonderzoek
2.3.Materiaaltechnischonderzoek
2.4.Publieksonderzoek
3.2.Dossiers
HoofdstukIII.5–141
Amerikaansemusea,wordtdoorhetKMSKAondersteund.aanzienvandepresentatievandeschilderkunstvandeVlaamseprimitieveninEuropeseenBruxellesenhetMetropolitanMuseuminNewYork,naardegepastepublieksbegeleidingtenHetonderzoeksprojectvanGenevièveTellier,insamenwerkingmetdeUniversitéLibredesisalsbeleidsinstrumenttekunnengebruiken.ring?In2005wordeneenformuleoppuntgesteldomdergelijkeenquêtesopregelmatigeba-In2004werdenenkelekleinereonderzoekenopgezetmetbetrekkingtotdepubliekswaarde-
AntwerpenendeHogeschoolAntwerpen,opleidingconservatieenrestauratie.In2005wordtervoorverschillendeonderzoeksprojectensamengewerktmetdeUniversiteitfieëngemaaktominzichtteverkrijgenindeconditievandebetreffendekunstwerken.Vanwelbepaaldeschilderijenuitdecollectiewordenröntgenfoto’seninfraroodreflectogravorm,functieenschildertechniekvandediptieken.tenzelfen,indiennodig,analysesenverfdwarsdoorsneden,moeteninzichtverschaffenindeRöntgenfoto’s,infraroodreflectografie,dendrochronologischonderzoek,studievandeobjecKMSKA.tion,werdin2004materiaaltechnischonderzoekverrichtopdiptiekenuitdecollectievanhetInfunctievandetentoonstellingEarlyNetherlandishDiptychs.Form,functionandproduclooptin2004verder.werdgestartinhetkadervaneenuniversitaironderzoeksproject(FWO-Vlaanderen–Ufsia),HetinfraroodonderzoekvandeschilderijenvanPeterPaulRubensentijdgenoten,datin2000
3.Publicaties 3.1.Jaarboek
Annual’tegeneinde2005opnieuwopschemazit.het‘JaarboekKoninklijkMuseumvoorSchoneKunstenAntwerpen/AntwerpRoyalMuseumhalen.OokdeJaarboeken2003en2004werdimmersalvoorbereid,zodatdepublicatievanopgelopen.Hetisdebedoelingomin2005viaeeninhaalmanoeuverdeachterstandintheWegenspraktischeredenenheeftdepublicatievanhetJaarboek2002echtergrotevertragingvoerde,werdalgemeenheelpositiefonthaald.delijkeheroriëntering,diederedactienaaraanleidingvandeVanDyck-tentoonstellingdoorenbelangrijkstekunsthistorischepublicatieinBelgiëenVlaanderen.DevormelijkeeninhouHetJaarboek/AnnualvanhetKoninklijkMuseumvoorSchoneKunstenisdelangstlopende 2005.nuskerk,Tienen).Detentoonstellingopendehaardeurenindecember2004enloopttotaprilnennaaraanleidingvanderestauratievaneenaltaarstukvanNicaiseDeKeyser(Sint-Germacatalogus‘DekleurenvanDeKeyser’,initiatiefvanhetStedelijkMuseum‘HetToreke’teTieIn2004verleendehetmuseumzijnmedewerkingaanvoorbereidingvantentoonstellingen
4.2.Tentoonstellingen2005
stemd.tiefaanbodendewerkingvancommunicatieenpromotiewordenzobeteropelkaarafgepermanentepresentatiesenwisselopstellingen,deontwikkelingvaneengediversifieerdeducawerking.Decoördinatievandetentoonstellingprogramma’sendetentoonstellingsprojecten,Het“exhibitionoffice”oftentoonstellingsbureauwerdgeïntegreerdindeafdelingpublieks
HoofdstukIII.5–142
een30-taltekeningenenprentenvande19KMSKAbeschiktovermeerdan3000werkenoppapier.Driemaalperjaarzaleenselectievandieindematevanhetmogelijkeeenplaatsverdienennaastschilderijenofsculpturen.HetSedertheteindevande19zaalendenaakten.vanhetgebouw,waarzeeenverrassendintiemeruimtevormentussendefeestelijkeWouters-landschap”(2004),dievervolgensverhuisdenaardetentoonstellingszalenaandeoverzijdedengerealiseerdvoordepresentatievanprentenindetentoonstelling“Deuitvindingvanhetbeperkt.Methetoogopdeinstallatievaneendergelijkprentenkabinetwerdenmobielewan-lingsbudget(6/60maanden)vandezezeerkwestbare,lichtgevoeligewerkenisimmersruimteinhettentoonstellingsparcoursvoorhettonenvanwerkenoppapier–hettentoonstel-Denieuwepresentatievan“Ensorendemodernen”voorzageenpermanenteafzonderlijkeHetallermooisteuithetprentenkabinetIIIHetallermooisteuithetprentenkabinetIIHetallermooisteuithetprentenkabinetIdeeeuwhebbenkunstenaarszelfstandigewerkenoppapiergemaaktdeen20steeeuwhierwordengetoond:gestartwordtmettweekeuzesvantopstukken(Chagal,Spiliaert,...),indetoekomstzullenEnsorsjeugdigebelangstellingvoorhet“picareske”,Goya’s“disparates”(hetmuseumbeschiktovereenuiterstzeldzameproefdruk)enandereselectieswordenvoorgesteld.Dezeplaatszalookwordengebruiktomdocumentairepresentatietijdelijkondertebrengen.Kleine“reizende”dossierpresentatiesdiedoordeverschillendeledenvandekoepelVlaamsekunstcollectiewordeningerichtkunnenhierevenzeeraanbodkomen,methetAntwerpseStedelijkPrentenkabinetwerdeneveneensverkennendegesprekkenaangeknoopt.DekoningterijkUithetvolledigebestandvanschilderijenenbeeldenwordeneen600-talwerkenopgenomenindepermanentepresentatie.Onderdetitel“dekoningterijk”wordenvanaf2005indezalenvoortijdelijketentoonstellingensamenhangendeensemblesgetoonduitdemuseumreserves:eeneersteensemblebelichto.m.deschilderkunstvandezonenennavolgersvanBruegel.Voordetoekomstwordengelijkaardigeprojectenrondomde17deeeuwseschilderkunstnadedoodvanRubensophetgetouwgezet.
aanhetpubliekwordtvoorgesteld.OokwordteenkleindossiervoorbereidwaarinhetcentraaldocumentairarchiefvoorheteerstsamenwerkingsprojectmetAmnestyInternational‘Vrouwenrechtengeweldaangedaan’.In2005wordteenaantalkunstwerkeninhetmuseumspeciaalbelichtinhetkadervaneenGoswinVanDerWeyden(permanentebruikleen).In2005isdepublicatiegeplandvaneenstudieover‘DelegendevandeheiligeDymphna’door
4.Tentoonstellingen 4.1.Het“exhibitionoffice”oftentoonstellingsbureau
BrouwertotDeBraekeleerdekunstvande17de totde19de eeuwindeverzamelingvanhet totde19zaalgewijdaanhetgenrestuk;decontinuïteitindevoorstellingvanhetlandschapvande17riële)wensdromenwordtvoorgesteld;burgerlijkenormenenwaardenstaancentraalineenkrijgenaandachtwanneeraandehandvanportrettenenstilleven’sdeburgerenzijn(mate17penvoorgrotebeelden,schetsenenstudiesvanRubensenzijntijdgenotenkunnenalsineenstenvande17prioritairaangepaktworden.Hiermoethetniet-monumentaleaspectvandebeeldendekunwas,werdennadeinrichtingvan“Ensorendemodernen”tijdelijkheringerichtenmoetdusDezalenopdebovenverdiepingwaarvoorheendekunstvande19deen20steeeuwtezienKMSKAdetotde19deeeuweenplaatskrijgen:de17deeen18de–eeuwseterracottaontwerdeeeuwsewerkplaatseeninformelepresentatiekrijgen;cultuurhistorischeoverwegingendedeeeuwendeinvloedvanhetpleinairismeopdehele19deeeuwseschilderkunstkrijgenafzonderlijkaandacht;ineendenkbeeldigereconstructievaneentypisch19deeeuwsetentoonstellingszaalkandebezoekervoorzichzelfhettheatraleofmelodramatischekafvanhetkorenscheiden;hetparcoursbesluitmetmonumentalenaturalistischevoorstellingen;ineenapartezaalmoettenslottedehistoriekvandeverzamelingopeenbeknopteenaanschouwelijkewijzegetoondworden.Extravagant.AntwerpseschilderkunstvoordeEuropesemarkt1500-1525.InsamenwerkingmetBonnefantenmuseumDetentoonstellingbesteedaandachtaandemassaproductievanreligieuzeschilderijenvoordeexportdieindiverseAntwerpseateliersontstondentussen1500en1525.Deschildersdiedezewerkenmaaktenenhunmedewerkersbleventotdusveranoniem.DegroteDuitsekunsthisto-ricusFriedländergafhennoodnamen:demeestervanAmiens,demeestervan1518,demees-tervandevonGroote-Aanbidding...Hunkunstwordtoverwoekerddoorornamenten,onderscheidzichduidelijkvandekunstvandeVlaamsePrimitievendieeraanvoorafgaat,endemonumentalerekunstvanQuintenMet-sijs,zijntijdgenotenennavolgers.Detentoonstelling,deeersteoverditonderwerp,omvateenzestigtalschilderijeneneendertigtaltekeningenuitEuropeesbezit.Memlingrestauratiedecember2001tot2006HetlangdurigerestauratieprojectronddedriemonumentalepanelenmetdevoorstellingvanChristusmetzingendeenmusicerendeengelenwordtgeorganiseerdalseenopenrestauratie,diedoorhetpubliekdagelijksvannabijkangevolgdworden.Voorhetjaareindewordteenkleinewisselpresentatieuitgewerkt.Zieookconservatieenrestauratie(5).ExternetentoonstellingsprojectenVoor2005wordentweeprojectenrondJamesEnsorvoorJapan(Tokyo,Kioto)enSpanje(Salamanca,Sevilla)uitgewerkt.InJapanwordtderelatieEnsorenhetJaponismeuitgewerkt:Ensor.Japonismtomodernism.InSpanjewordtderelatiemetdeprentkunstvanGoyauitgewerkt:Ensor.Denochecartografiabamissuenos.Inhetkadervan‘175jaarBelgië’wordtdetentoonstelling‘EnsortotBosch’uitgewerkt,samenwerkingsprojecttussenKMSKA,MSKGentenGroeningemuseumBrugge.Detentoonstelling,diedegeschiedenisvandeVlaamsekunstcollectiebelicht,gaatdoorinhetPaleisvoorSchoneKunsten,Brussel. HoofdstukIII.5–143
5.Conservatie en restauratie 5.1.Schilderijen Andererestauratiesdiein2005opgestart,uitgevoerdofafgerondworden,zijn:worden:derejareninbeslagzalnemen–zullendevolgendewetenschappelijkeactiviteitenuitgevoerdverloopvanderestauratieendevragendiedaarbijontstaan.Tijdensderestauratie–diemeer-tenschappelijkonderzoekalshettijdstipwaaropdituitgevoerdwordt,zijnafhankelijkvanhetdepanelenendientookterondersteuningvanderestauratie.Zoweldeinvullingvanhetwe-Hetonderzoekzalzichenerzijdsrichtenopdegebruiktematerialenenschildertechniekenvan2004verdergezet.vandedriepanelengedeblokkeerd.Daarnastarttedereiniging.DezewordtindeloopvantievandedriegrotepanelenIn2002werdendeverflagengeconsolideerdenwerdenparkettenNaeenuitgebreidvooronderzoek,opgestartin2001,werdin2002begonnenmetderestaurametzingendeenmusicerendeengelenvanHansMemling(inv.nrs.778-780).jarenwordtuitgevoerd,zalzichtoespitsenopderestauratievandedriegrotepanelenChristusEengrootdeelvanhetwetenschappelijkonderzoekdatin2002,2003endedaaropvolgendeschilderijengerestaureerd.transport-oftentoonstellingsklaarmakenvanschilderijen.Daarnaastwordenverschillendeuiteenlopendeconserverendebehandelingenwordenuitgevoerd,meestalinfunctievanhethetwegwerkenvandeachterstandophetgebiedvanconservatieenrestauratie.DiverseergSindszijnoprichtinginapril1999besteedthetrestauratieateliereengrootdeelvandetijdaan•verderestudievanderöntgenfoto’s•verderestudievandeondertekeningmiddelsinfrarood-reflectografie•dendrochronologischonderzoekvanhethout•studienaardeconstructievandelijstenvandedriepanelen•studievanverfdwarsdoorsnedenindiennodig•analysesvanmaterialenindiennodig•MeestervanFrankfurt,toegeschrevenaanHetschuttersfeest,inv.nr.529Dezerestauratiewordtiniedergevalgekoppeldaandestudievanröntgenfoto’seninfraroodonderzoek.Verderwetenschappelijkonderzoek,zoalsdendrochronologischonderzoek,analysesendestudievanverfdwarsdoorsnedenwordtuitgevoerdindienderestauratiedaaromvraagt.•JanMassijs,DeroepingvanElisa,inv.nr.5024•FransHals,Vissersjongen,inv.nr.188•FransHals,StephanusGeraerdts,inv.nr.674•ConstantPermeke,Vissersvrouw,inv.nr.2179•QuintenMassijs,HeiligeMariaMagdalena,inv.nr.243•PeterPaulRubens,TheresiavanAvila,inv.nr.299•PeterPaulRubens,OpvoedingvanMaria,inv.nr.306 5.2.Tekeningen Deinventarisatievandeconditievanallekunstwerkenoppapieraandehandvaneenbasisconditierapportwerdin2003afgerond.Opbasisvaneenconserveringsplanwordtin2005gestartmethetsystematischbehandelenvandecollectiepapier. HoofdstukIII.5–144
Hetdocumentatiecentrum,datmomenteelwordtuitgebouwd,iscomplementairaanhetbeheerendeontsluitingvanhetarchiefendekunsthistorischearchivalia,ensluitnauwaanbijhetonderzoekvoordegeactualiseerdebestandscatalogus(cfr.supra).Bedoelingisombinneneenstriktetimingdebestaandedocumentatieoverelkcollectiestukteverzamelen,teontsluitenenaantevullenmetdemeestrecenteonderzoeksgegevens.OptermijnzalditdocumentatiecentrumzijnplaatskrijgeninhetnetwerkvoorkunsthistorischedocumentatiedateenaantalvooraanstaandeVlaamsemuseaenonderzoeksinstellingenmetelkaarverbindt.Ondanksuiterstminimalepersoneleenfinanciëlemiddelenwerdeneenaantalbelangrijkestappengezetindeuitbouwvanhetgecentraliseerdearchief-endocumentatiecentrum.
HoofdstukIII.5–145
6.Bibliotheek, archief en documentatie 6.1.Bibliotheek
Voor2005zijngepland:theek@kmska.be.2003-2007.Ditcollectieontwikkelingsplankanwordenopgevraagdviabiblio-Debibliotheekbeschiktovereengoedgekeurdcollectieontwikkelingsplanvoordeperiodemethetbeantwoordenvaninformatievragen(zowelinternalsextern).resseerdemeerwaardezoeker.Debibliotheekheeftookeenquick-referencefunctieinverbandliteratuur.Quapubliekrichtzijzichtotwetenschappers,doctorandi,studentenendegeïnte-schappelijkonderzoek.Verdervindtmenereenruimaanbodaanmuseumwetenschappelijkezijookdegepubliceerdeinformatieoverdeeigenmuseumcollectie,methetoogopweten-zwaartepuntdeperiode1200tot1950(kunstenaarsgeborenvòòr1950).DaarnaastverzameltInhoudelijkrichtdebibliotheekzichopdeWestersekunst-encultuurgeschiedenis,metalsversieopmeerderecd-roms.DereeksjaarboekenvanhetKMSKAvoordeperiode1921-1999isomgezetnaareendigitaledern.opdeonlinedatabankenLugt’sRépertoireOnline,MediargusenARTBibliographiesMo-tijdschriftenbestandisinANTILOPEopgenomen.Debibliotheekheeftookeenabonnementvanliteratuurviainterbibliothecairleenverkeer.Eenselectievan280tijdschriftenuitheteigendatabankenZEBRA,ANTILOPE,CCB,BRONCO),metdemogelijkheidtothetaanvragenaansluiting.OnlineheeftdebibliotheekeenabonnementophetraadplegenvanIMPALA(dezittingenvanderaadvanbeheer).Eriseenboekscanner,kleurenkopieerdereneeninternetvanhetKMSKAstaateveneensopmicrofiche(collectie-inventarisboekenenverslagenvandegeboden:ArtSalesCatalogues1600-1825,MarburgerIndex.EendeelvanheteigenarchieftionRecords,Répertoired’Artetd’Archéologie.VolgendezakenwordenopmicroficheaanGettyProvenanceIndex,InternationalRepertoryofArtLiterature,MayerInternationalAuclexikon,ArtIndex,ArtSalesIndex,BelgischeBibliografie,BibliographyoftheHistoryofArt,Devolgendecd-romskunnenindebibliotheekwordengeraadpleegd:AllgemeinesKünstlereeuwtotheden(eendeelhiervanisopgenomeninTheGettyProvenanceIndex).debibliotheekeenbelangrijkecollectieveilingcatalogivanafhetmiddenvandeachttiendenaslagwerken,tentoonstellingscatalogi,museumcatalogi,handelscatalogi,enz..Verderbezit50.000boekbandenen800tijdschriften,waarvan250lopend.Menvindtermonografieën,DemuseumbibliotheekvanhetKMSKAiseenspecialewetenschappelijkebibliotheek.Zijtelt•afrondenvandeoverschakelingnaarhetsoftwaresysteemBROCADEvandeUAvoordegeautomatiseerdebibliotheekcatalogus;•verdereuitbouwvaneenproactieveverwervingspolitieki.v.m.publicatiesoverVlaamseenNederlandseOudeMeestersenkunstenaarsuitdeeigencollectie.Voor2004zaldenadrukietsmeeropantiquarischematerialenliggen.
6.2.Collectiedocumentatie
versiteit:DeKMDAsteltzichalsultiemeopdrachtbijtedragentothetbehoudvandebiologischediCentreforResearchandConservationvandeKMDAvan30mei1985)BA33.01SubsidieaandeKoninklijkeMaatschappijvoorDierkundevanAntwerpen(decreet
schappelijkonderzoekenaanbelangrijkekweekprogramma’s.”ningof“edutainment”voorhetgrotepubliekendoordeelnameaanleidinggevendtoegepastweten“Demissieisbijtedragentotwereldwijdnatuurbehouddooreencombinatievaneducatieenontspan doelstellingtebereiken.WetenschappelijkonderzoekmetdedaaraangekoppeldewetenwordengesitueerdmaaronderstreepttevenshaarmultidisciplinairebenaderingomdeultiemeDitduidtenerzijdsopdevariatieaandisciplineswaarbinnendewerkingvandeKMDAkan HoofdstukIII.5–146
6.3.Wetenschappelijkedienstverlening
ouderestauratiedossiers.denaangetrokkenvoorbeperkteonderzoeksprojecten,o.a.onderzoekeninventariseringvanumvoorSchoneKunstenteAntwerpen’.Belangrijkisookdatmeerderestagiairskunnenwormaakteover‘DearchiefvormingendehistorischewaardevandeseriesinhetKoninklijkMuseBelangrijkwasenisdeinzetvaneenhalftijdsevrijwilligster,diein2003eenverhandelingseriesopgelijst.Ookwerdendebestaandearchievengrotendeelsinkaartgebracht,enwerdendegrotearchiefvuldmetcopieënvanessentiëlearchiefstukkenenmetrelevantedocumenten.merworden,samenlopendmetonderzoekgeactualiseerdebestandscatalogus,verderaangeDeverspreidedocumentatiewerdgecentraliseerdenopgelijst.Dedossiersopinventarisnum
OA 49 Diensten van de secretaris-generaal Programma 49.2 Toerisme
lendeafdelingeninhetmuseum.Hetverstrekkenvaninformatie‘opmaatvandeklant’iséénvandeopdrachtenvandeverschil-keninhetKoninklijkMuseum,zoalsdecommissieverslagen,kunnenwordengeraadpleegd.voorhetcollectiedocumentatiecentrumwaareenaantalessentiëlegegevensoverdekunstwer-tievanhetKoninklijkMuseum.Opvallendisookdetoenemendeinteressevanonderzoekersvanexternenovereenbepaaldschilderijofoverkunstenaars,aldannietaanwezigindecolleconderzoekers,naaraanleidingvantentoonstellingenofeenstudie.Erzijnooktalrijkevragenkingenenbruiklenen.Zijgevenookinformatieaanmusea,wetenschappelijkeinstellingenenDeverschillendeafdelingenvanhetKMSKAgeveninterneadviezeni.v.m.aankopen,schen cultuurbeleid
Programma 45.5 Algemeen
cultuurconvenant.‘Onderzoekklantenbevragingsteunpunten’eneenonderzoeknaardemogelijkhedenvandeeendoorlichtingvandeAncienneBelgique,eenbijkomendeopdrachtinhetkadervanhet0,057mln.EURaangewendomdevolgendedrieonderzoekenoptestartenenuittevoeren:gebeurtmethetoogopbeleidsvoorbereidendwerk.Indeloopvan2004werdhetkredietvanenquêtesdoorderden–omeenbeterinzichttekrijgeninproblemenindeculturelesector.DitHetkredietvoor2005bedraagt0,182mln.EUR.DitisvolledigbestemdvoorstudiesenBA12.24Enquêtes,studiesenaudits
Ethologie sterkwelzijnsaccentwaarweindetoekomstnogmeeraandachtaanwillenbesteden.pelijkgestuurdvanuitdecelethologieengaanhandinhandmetonderzoeksprojectenmeteenmogelijkgammadiersoortenteverzekeren.Dezevrijwilligersactiviteitenwordenwetenschap-derenteintroducereneneengestagevoorraadvanverrijkingsmateriaalvooreenzobreedomgevingsverrijking,watonsinstaatstelteenaantalethologischeenwelzijnsprincipesbijkin-enbizons.Tijdens2004werdookgestartmeteenvrijwilligerswerkingrondgedrags-engedragsaspectenbestudeerdbijdegoudkopleeuwaapjes,bonobo’s,mantelbavianen,ooievaarshetoptimaalbeheervankweekprogramma’svoorbedreigdesoorten.Zowerdeenheelgammakeinformatieleverenvoorhetverzekerenvanhetwelzijnvandierenindierentuinenenvoornietalleenvanuiteenfundamenteelbiologischstandpuntinteressantzijn,maarookbelangrijBinnendecelethologiewordtvooralonderzoekgedaannaarethologischevraagstukkendie
Conservatiebiologieexsitu
Conservatiebiologieinsitu kondebiodiversiteitondanksdevelenegatieveomgevingsfactoren(o.a.ontginningvandeDeKMDAbeheertreedssinds1952NatuurreservaatDeZegge.Dankzijeenintensiefbeheer(NatuurreservaatDeZegge),KameroenenBrazilië.WatbetreftveldonderzoekofinsituonderzoekishetCRCmomenteelactiefinVlaanderen
draaidein2004opvolletoeren.ondersteuningvandevieronderzoekscellen.Hetlabowerdeind2003inwerkinggenomenenroepenenomonzelaboinfrastructuuropwetenschappelijkvlakaanzienlijkuittebreidentermogelijkheidbehalvedereedsbestaandecelethologieookdeanderedriecelleninhetleventederzoekvandeVlaamseoverheid,ingezetin2001endoorgetrokkenin2002steldeonsindeookéénvanonzedoelstellingenis.Deverhoogdewerkingssubsidievoorwetenschappelijkoncelcorrespondeertmetéénbepaaldedisciplinegroep–hoeweleenvakoverschrijdendeaanpakethologie,conservatiebiologie,diergeneeskundigonderzoekenfunctionelemorfologie.Elkewetenschappelijkonderzoek,ookhetCRC(CentreforResearchandConservation)genoemd:DeonderzoeksopdrachtenvandeKMDAwordenuitgevoerddoor4cellenbinnendeafdelingspeelthierbijeenbelangrijkerol.schapspopulariseringvoorzowelhetgrotepubliekalsstudentenenjongereninhetbijzonder,
HoofdstukIII.5–147
labo.onderzoeksprojectengebeurennuookallegeslachtsbepalingenvoordevogelsinonseigenkopleeuwaapje,desoldatenara,hethertzwijn,deooievaarenhetKaapseZeepaardje.BehalvetenwaarvoormomenteelDNAanalysesinhetCRClabowordenuitgevoerdzijnhetgoudaangekocht.Hetlaboissindsoktober2003actiefendraaitvanaf2004opvolletoeren.SoorkenoptelossenviaDNAanalyse.DebasisapparatuurenmateriaalvooreenDNAlabowerdDankzijdeuitbreidingvandelabo-infrastructuurishetnuookmogelijkgenetischevraagstuktuinwereld.wijzeverzekerenwedathetonderzoekbeantwoordaandehuidigenodenbinnendedierenhartliggenkunnenweerhoudenwordenvoorspecifiekeCRConderzoeksprojecten.OpdezebreidaangezienonderzoeksvraagstukkendiequasoortofdisciplinedeKMDAnauwaanhetvanEAZAkweekprogramma’s.HetareaalvansoortenwaaropwewerkenkanwordenuitgekentdathetCRCperfectopdehoogtezalblijvenvandeonderzoeksnodenbinnendewereldEuropeanAssociationofZoosandAquariums(EAZA)binnenindezedisciplines.Ditbete-servatiebiologie–exsitu”ookdeanderecoördinatorenvankweekprogramma’sbinnendedezedieelderswordengestuurd.Vanafmaart2004adviseertdecoördinatorvandecel“Conma’sterondersteuningvanzoweldekweekprogramma’sdiedeKMDAzelfcoördineert,alsVoorhetexsitu-luikwordtdenadrukgelegdoppopulatiebiologischeonderzoeksprogram-BinnendecelConservatiebiologieisdeKMDAzowelinsitu(veldonderzoek)alsexsituactief.
Functionelemorfologie
mogelijkwordtbijhetfunctioneelmorfologischonderzoekingespeeldoplocomotieproblemens.Daarnaastisdestudievanmensapenlocomotieopzichbiologischwaardevol.Daarwaardegroteactuelediscussiesronddeevolutieveoorsprongvanbipedalelocomotiebijdevroegeuniekecollectiedieren,indeeersteplaatsuitgebuitomexperimentelegegevensaantereikeninvakgebiedvandefunctionelemorfologie.BinnenhetCRCwordtdebeschikbaarheidvaneenDestudievandevoortbewegingoflocomotie,iséénvandegrootstedisciplinesbinnenhet
wordenbetrokkenuiteensubsidievandeNationaleLoterij(ProjectBioBrasil6712/1).nieuweBraziliaansewetenschappers.Dewerkingskostenvoorhetproject,exclusiefsalarissen,expertisereedsaanweziginBraziliëoptimaaltebenuttenentevoorzienindetrainingvan(IESB)enUniversidadeEstadualdeSantaCruz(UESC),teneindedewetenschappelijkeplaatselijkeonderzoeksinstituten(InstitutodosEstudosSocio-AmbientaisdoSuldaBahiaovergeblevenwildepopulatiesgoudkopleeuwapen.Hetprojectwerktnauwsamenmettweetats.FragmentatieendestructievanhetwoudhabitatvormendegrootstebedreigingvoordeenhetgedragvangoudkopleeuwapentebestudereningefragmenteerdeinverstoordehabiHetonderzoeksprojectvandeKMDA,genaamd“ProjectBioBrasil”heefttotdoeldeecologiedeeffectenvanverschillendevormenvanbeheeroppopulatieschimpanseesengorilla’sdesocio-ecologievanmensapeningeëxploiteerdezonesenmeerspecifiekhetonderzoeknaar(DFR).VanuitpuurbiologischstandputconcentreerthetprojectzichvooralopdestudievanbeheersplantevormenvoordegemeenschapswoudengrenzendaanhetDjaFaunalReservegratedConservationandDevelopmentProject(ICDP)”daternaarstreefteenduurzaam(MINEF)enMinistryofTropicalResources(MINREST)vanKameroen.Hetiseen“InteCRCinCentraal-AfrikaenlooptinsamenwerkingmetMinistryofEnvironmentandForestsHetProjetGrandsSingesinKameroenvertegenwoordigtdehuidigeinsituactiviteitvanhetkwaliteitenwaterniveaus,UGfosfaatproblematiek)daaroptoegespitst.insamenwerkingmetdeVlaamsekennisinstellingen(VUB:doctoraatsopleiding,UAwateraalbelangisvoordebiodiversiteitvanDeZeggewerdendeeerstevoorstellennaaronderzoekomliggendepercelen)behoudenblijven.Aangezienwater(kwantiteitenkwaliteit)vancruci
HoofdstukIII.5–148
zichdatonzeuitgebreideengemoderniseerdelaboinfrastructuurvoordezedisciplinebijzonvoorTropischeGeneeskundeinAntwerpenenmetdeUniversiteitGent.HetspreektvoorVooralwatbetreftdezelaatstedisciplineswordtintensiefsamengewerktmethetInstituutdengehanteerdbijhetdiergeneeskundigonderzoek:voorhetbeheervaneencomplexeexotischeverzamelingdieren.Devolgendekrijtlijnenwor-zijnvandedierenteverbeterendoordeuitvoeringvanonderzoekdatkantoegepastwordenDedoelstellingvandeonderzoekscelDiergeneeskundeiszowelhetfysischalspsychischwel-•Fundamentelediergeneeskundeopbasisvangelegenheidsonderzoekindeverscheidenetakkenvandediergeneeskunde.Deprojectensituerenzichvnl.ophetvlakvandepatholo-gie,demicrobiologie,deparasitologie,devoortplantingendevoeding.Recentevoorbeel-denzijno.a.studienaarbacteriënenschimmelsinluchtstalenindierenverblijven,serologievanToxoplasmose,NeosporoseenChlamydiosebijherkauwers,glucosuriabijdeokapi,enz.•studiesbetreffendehetvroegtijdiginvivodiagnosticerenvanmycobacteriënbijzoo-dieren,alsookhetepidemiologischonderzoekenhetvrijwarenvandedierenverzamelingvoorendooruitwisselingsprogramma’sin-situ.In2004werdeeneerstedoctoraatopParatuberculosesuccesvolbeëindigdenwerdeenvervolgonderzoekuitgeschreven.•studiesbetreffendehetgebruikvananthelminticaenanthelminitica-resistentieinhetkadervaneengeïntegreerdecontrolevanwormenbijzoo-dieren.In2005looptbinnendezedisciplineookeeneerstedoctoraatstudieteneinde.derbelangrijkis.
Diergeneeskunde
HoofdstukIII.5–149
HoofdstukIII.5–150
Output/Valorisatie
PlanckendaelookdeelaandeWetenschapsnemeninZooAntwerpenenDierenparklyserenvandatavereistenzijngeworden.WederwijswaarbijhetlerenobserverenenanaringindeleerplannenvoorhetsecundaironDitinitiatiefbeantwoordaaneenverandeeducatieveprogrammavanPlanckendael.mouw”voorheteersteaangebodeninhettieprogrammametdetitel:“AapuitdeKMDAzelfontwikkeldwetenschapseducaschooljaar2003-2004werdeendoordegroteweerklankinonsaanbod.Tijdenshetwereldvaneenkeutel”kennennogsteedseenstank:gameeopverkenningindewonderetehouden”enWI/2001/048“Dankvoorderzoeker:helponsdebiodiversiteitinstandWI/2000/054:“KruipinhetvelvaneenonvandeVlaamseOverheid.ProjectenalsDaarwaarmogelijkgaanweinopoproepentenvanonswetenschappelijkeonderzoek.omhetintewijdenindeverschillendeaspecbliektewoordmet“wetenschapsbabbels”derendag”,staanonzeonderzoekershetpu-envooraltijdensmanifestatieszoals“Vlaan-congressenensymposia.Zovaakmogelijk,zoekerspresenterenookhunwerkoptalrijkeschapspopulariserendevorm.Onzeonder-schriftenalstientallenpublicatiesinweten-ternationaalerkendewetenschappelijketijd-KMDAresulteertinzowelpublicatiesinin-Hetwetenschappelijkonderzoekbinnende
infrastructuureentroef.deuitgebreidelabo-endiergeneeskundigemechanismezelf.Ookvoordezedisciplineiskrijgeninhetonderliggendelocomotiescheanalyse)helpenomeeninzichttevermodellering(voorwaartseninversdynamiessentieel.Bovendienkanbiomechanischemetrischegegevens(spiereigenschappen)fologischegegevens(dissectie)enmorfoeenkinetischeanalyse.Hierbijzijnookmorbestaandeuiteenkinematischeanalyseenomeengeïntegreerdedatasetaanteleggen,Bijalleonderzoeksprojectenwordtgetrachtvestingvanhoefdiereninhetalgemeen.sultatenzullenvanwaardezijnvoordehuisvoordezestudie,alsookdeopgeleverdereonderzoeksmethodendiewordenuitgewerkthoef/gewrichtsproblemenbijokapi’s.Debepaaldsubstraattype)opdelocomotieenvoerdnaardeinvloedvanhuisvesting(meermomenteelbijvoorbeeldonderzoekuitgematiekenvanpraktischeaard.Zowordt
HoofdstukIII.5–151
Voor2005wordtongeveer0,264mln.EURvoorzienvoorO&O.marketinggegevensvoordepromotievanVlaanderen,opnieuwopgestartworden.In2005zalhetonderzoeknaarderecreatieveverblijfstoeristmetalsdoelhetverwervenvanzullenzijn.liseerdindemaanddecember,zodatdevolledigeonderzoeksgegevensbegin2005beschikbaarmenwerkingmethetKenniscentrumToerismeenHoreca.HetkwantitatieveluikwerdgereaEind2004werdeenkwalitatiefonderzoekverrichtnaardevakantiebelevingvandeBelginsaden.Deresultatenzullenindeloopvan2005terbeschikkingzijn.venvanVlaanderenalsMICE-bestemmingenhoedepotentiëleklantenhetbestbewerktworgressandExhibitions)grotendeelswerdverricht.Ditonderzoekmoeteenduidelijkbeeldge2004washetjaarwaarinhetveldwerkvoorhetMICE-onderzoek(Meetings,Incentives,ConBA41.01DotatieaanToerismeVlaanderendegeschrevenpers.Hierdoorwordtdedrempelnaarhetbredepubliekverlaagd.ma’sopradioentv(bv.JongensenWetenschap(Radio1),DiereninNesten(TV1)etc.),ofinonderzoeksbevindingenwordentevensregelmatigindemediagebracht,induidingprogramvanditdeelvanhetpark,zodatookonzegewonebezoekersdezeboodschapmeekrijgen.Deonderzoeker”programmavoorscholieren,ingewijzigdevormingebouwdindeontwikkelingckendaeleenselectievanconservatie-enonderzoeksprincipesuithet“Kruipinhetvelvaneennieuw“AchterdeSchermen”bezoek.In2005wordtinhet“Zuid-Amerika”projectinPlanweek.OnzenieuwelabofaciliteiteninZooAntwerpenwerdenin2004geïntegreerdineen
HoofdstukIII.5–153
5.DEPARTEMENT ECONOMISCHE ZAKEN, BINNENLANDSE ZAKEN EN LANDBOUW OA 51 Administratie Economie Programma 51.2 Economisch ondersteuningsbeleid BA99.11Vastleggingsmachtigingfondsvoorflankerendeconomischbeleid Kredietenvoorinnovatie 2005wordenuitgewerkt.raakvlakvandebeleidsdomeinen“economie-innovatiebeleid”.DezezullenindeloopvanEenbedragvan30mln.EURzalwordenaangewendvoorinitiatieveninzakeinnovatie,ophet SteunpuntEconomie deVlaamseeconomie(“EconomischeBarometer”).strumentenontwikkeldbinnenhetsteunpuntOOIiseentweejaarlijkseconcurrentietoetsvanmentenendeontwikkelingvannieuwemethodologieënvoorbeleidsevaluatie.Eenvandein-spreidenvanderesultatennaardebedrijfswereld;deperiodiekeevaluatievanbeleidsinstru-beleidslijnendiedeeconomischegroeibevorderenenondernemerschapstimuleren;hetver-Despecifiekeopdrachtenzijn:deVlaamseoverheidbegeleidenbijhetontwikkelenvanmoetenelkjaar124.000EURaanmachtigingenwordeningeschreven.vanhetcontractaanVlerick/KULeuven/UGentgebeurdein2002enloopttot2006.TotdanHetbetrefthetSteunpuntOndernemerschap,OndernemingenenInnovatie.Detoewijzing Programma 51.5 Natuurlijke Rijkdommen en Energie
projecten:diet2005zalondermeerwordenaangewendvoordefinancieringvanvolgendeonderzoeksschekarteringvanVlaanderenendeDatabankOndergrondVlaanderen.HetbeschikbarekreDezebasisallocatiedientvoorrecurrenteofmeerroutinematigeopdrachteninzakedegeologiVlaanderen.eventueleaanwezigheidvandelfstoffenenmetbetrekkingtotdeDatabankOndergrondBA12.03Uitgavenvooronderzoekingenvandeondergrondseaardkundigestructuur,vandeoppervlaktedelfstoffen.derzoek.In2005gaatvooralaandachtnaardeopvolgingvandeimport-enexportstromenvanderingvanhetgebruikvanalternatievegrondstoffen,naaststrategischgeologischstructuuronenvanhetdaaraangekoppelderuimtebeslag.ErzijnookondersteunendeprojectenterbevoropstellenvanstatistiekenoververbruikenproductievanprimaireensecundairegrondstoffendegeologischestructuurvandeVlaamseondergrond.IndatkaderverwijzenwenaarhetDitkredietwordtaangewendvoorkortlopendtoegepastonderzoekoverdelfstofwinningengrondseaardkundigestructuurenmetbetrekkingtotdeautomatischegegevensverwerkingBA12.02Allerhandeuitgavenvoordeonderzoekenoverdevraagstukkenvandeonder-•Eenstudieomvooroptimaleontginningdegebiedeninkaarttebrengenwaargezamenlijkewinningvanverschillendeoppervlaktedelfstoffenmogelijkis;•Deactualisatievandebehoefteaanoppervlaktedelfstoffen;•Studiesdiemoetentoelatendestratigrafischeproblemeninbepaaldekarteergebiedenoptelossen.
punt6vandoelstelling3ESF).ookin2004versterkt,dankzijdecofinancieringvanuithetEuropeesSociaalFonds(zwaarteZoalsdevorigejarenwerdendeVlaamseinspanningenrondarbeidsmarktgerichtonderzoekSteunpuntWerkgelegenheid,ArbeidenVorming(WAV).verlooptviadeInteruniversitaireAdviesraad(IUA)enviadecoördinatievanhetVlaamstatenombeleidsadviezenteformuleren.Dewetenschappelijkeondersteuningenuitvoering(SSA)bepaaltdealgemeneoriënteringvanhetarbeidsmarktonderzoekenanalyseertderesulHetVIONA-modelstoeltopdriepijlers.DeStuurgroepStrategischArbeidsmarktonderzoekvoorexternen,ishierbijeenpermanentaandachtspunt.ontwikkelingen.Maximalevalorisatievandeonderzoeksresultaten,zowelvoorhetbeleidalszodatmentijdignieuweaccentenkanleggendieaansluitenbijderecentemaatschappelijkerenen(3)hetvoerenvaneenopwetenschappelijkonderzoekgefundeerdarbeidsmarktbeleid,arbeidsmarktbeleid,(2)hetstimulerenvanonderzoekoverhetarbeidsmarktbeleidinVlaandebedoelingisdrievoudig:(1)deuitbouwvaneen‘centerofexcellence’inVlaanderenoverversitairOnderzoeksnetwerkArbeidsmarktrapportering,operationeelsinds1april1994.Depelijkarbeidsmarktonderzoek.DatleiddetotdeoprichtingvanVIONA,hetVlaamsInterunidebasisvoordeuitbouwvaneenmodelvanstrategisch,beleidsondersteunendenwetenschapInhetVESOC-akkoordvan1993legdendeVlaamseregeringendeVlaamsesocialepartnerslatenhetsteedsopnieuwinvraagtestellenenbijtesturen.AlduswordthetVlaamsbeleidcontinugevoeddooronderzoeks-enevaluatiegegevensdietoe-dentussenoperationeelonderzoek(actuelethema’s)enstrategischonderzoek(langetermijn).eenjaarlijksethematischeonderzoeksoproep.Hierbijtrachtmeneenevenwichtigemixtevin-zoekentrendrapportenoverdeevolutiesopdearbeidsmarktinVlaanderen–geselecteerdviasturingen/ofevaluatievanhetVlaamswerkgelegenheidsbeleid.Hetbetrefthiervooralonder-Dezebasisallocatieisbestemdvoorarbeidsmarktonderzoek,gerichtopondersteuning,BA12.22Studiesenonderzoekingen
HoofdstukIII.5–154
fossieleenergiegebruikdatverantwoordelijkisvoordeCOkadervandeenergieprojectenvanhetVlaamsklimaatbeleidsplan.Hetisimmersvooralhetde(reedsgenomenmaarooktoekomstige)beleidsbeslissingenvandeVlaamseRegeringinhetHetbeschikbarebudgetwordtin2005vooralingezettervoorbereidingenondersteuningvanBeleidskredietvoordebeleidsondersteunendeopdrachtentenbehoevevan:mechanismenuithetprotocolvanKyotoBA12.25Overeenkomsteninverbandmethetenergiebeleidendetoepassingvandeflexibele•DeTaskForcevanhetVlaamsklimaatbeleidsplan;•DevoorbereidingvandeREG-projectenvanhetVlaamsklimaatbeleidsplan,meerbepaaldinzakeREGindehuishoudensendetertiairesector;•Deenergiebeleidsovereenkomstenmetdeindustrie;•DeomzettingvandeEuropeserichtlijnenm.b.t.devrijmakingvandeenergiemarkten,deenergieprestatiesvangebouwen,debevorderingvangroenestroomendebevorderingvanwarmtekrachtkoppeling;•Deuitbouwenondersteuningvandeecologische(REG-)ensocialeopenbaredienstverplichtingen,opgelegdinhetkadervandevolledigevrijmakingvandeVlaamseelektriciteits-engasmarkt.2-uitstoot.
OA 52 Administratie Werkgelegenheid Programma 52.4 Werkgelegenheid
2.Innovatieenarbeid(smarkt):eenverkenningvandesamenhangvanuithetVlaamsebeleids1.Levenslanglerenendeterugkeervanvolwassenennaarhethogeronderwijs(Universiteitopgestart:ber2004devolgendeprojectengoedgekeurd.Diezijnalleindeloopvandecember2004InhetkadervandeVIONA-onderzoeksoproep2004heeftdeVlaamseregeringop10decemVlaamsearbeidsmarkt”enz.standenbijwerknemerstegenallochtonen”,“degevolgenvandeEU-uitbreidingvoordemarkt”,“deopleidingsmarktinVlaanderen”,“nieuwemigrantenendearbeidsmarkt”,“weerjecten.Diehebbenbetrekkingoptopicsals“conjunctuurgevoeligheidvandeVlaamsearbeidsNaastditvraagzijde-panelonderzoekliepenin2004nogverschillendeandereonderzoeksprogen)tevolgen.Inmaart2004werddederdebevragingsgolfvanhetPASO-projectopgestart.bedrijvenwilreducerenenzaltoelatenomdeontwikkelingenaandevraagzijde(ondernemininFlanders–PASO),eenlongitudinalebevragingdiehetaantaladhocbevragingenvan2000het“panelvraagzijdeVlaamsearbeidsmarkt”opgestart(PanelSurveyofOrganisationsMetdemiddelenvanuithetProgrammaBeleidsgerichtOnderzoek(PBO)enESFwerdeindAntwerpen);oogpunt(HIVA);3.Deorganisatievanloopbaanbegeleidinginbedrijfscontext(KULeuven/VlerickSchool);4.EvaluatievandeinhoudelijkeenfinanciëleaspectenvanhetVlaamsinburgeringsdecreet(HIVA/OASeS-UniversiteitAntwerpen)1;Inhetnajaarvan2004lanceerdemennogeenbijzondereoproepvooreenbeperktvooronder-zoekronddetopic“Heroriëntatiebijouderewerknemers:eenfiscaalrugzakjebijherstructure-ringen”.DitvooronderzoekwerdtoegekendaanIDEAConsult.HetbrededraagvlakvanhetVIONA-modelheefteenmeerwaardevanwegedebetrokkenheidvanadministraties,kabinetten,socialepartnersendeskundigen.Erwordteenbruggeslagentussenwetenschapenbeleid;de‘producten’vindeneengroteweerklank.In2004werdeneenachttalonderzoeksrapportenafgeleverddieinputleverdenvoordiversebeleidsvoorstellenenditomaatregelen.Dezerapportenbehandeldenondermeer:“knelpuntenopdearbeidsmarkt,kansenvoorvrou-wen?”,“naareenpositieverleerklimaatinVlaanderen”,“detrajectbegeleidingvanwerklozeninVlaanderen:deklooftussenbeleidenuitvoeringonderzocht”,“arbeidsloopbaneninkaart:onderzoekopdePSBH-databank”,“verkenningvanenbeleidsuitdagingenvoordeVlaamsearbeidsmarktindeperiode2004-2010”,“Dekosten&batenvandeelnameaanarbeidsmarktgerelateerdeopleidingvanuithetperspectiefvandedeelnemer”enz.NaaraanleidingvanhettienjarigbestaanvanVIONAwerdop16en17december2004hetgrootschaligwetenschappelijkcolloquium“Arbeidtussenmarktenbeleid”georganiseerdmetdriedoelstellingen:evalueren,ontwikkelenvaneentoekomstvisieenintensifiërenvandeonderzoeksvalorisatie.OpditcolloquiumbelichttenVlaamsetoponderzoekersinparallelsessiesderesultatenvanuitgevoerdeonderzoeksprojecten.Gerenommeerdebuitenlandsegastsprekersbecommentariërendezebevindingen.Daarnaastwilhetproject“Kunstoverwerk”opditcolloquiumeenplatformbiedenaangevestigdenaankomendkunstenaarstalentom‘arbeid,werkenorganisatie’vanuitartistiekcreatiefoogpuntonderdeaandachttebrengenenuittedrukkenviawoord,beeldenmuziek.Anderegeplandeactieszijn:eenEngelstalige HoofdstukIII.5–155 1NaastdefinancieringdoorWerkgelegenheidwordthetproject“inburgering”meegefinancierdmetmiddelenvanOnderwijsenWelzijn.
OpdezeBAis0,268mln.EURbeschikbaarvooronderzoek.kelingenvanuithetperspectiefvandelokaleenprovincialebesturen.schappelijkonderzoekopeninterpreteertdemaatschappelijke,socialeenbestuurlijkeontwik-eenvisieomtrentdebinnenlandsebestuurlijkeorganisatieinVlaanderen,volgthetweten-administratieBinnenlandseAangelegenheden.DeHogeRaaddraagtbijtothetvormenvanDaarnaastvallendestudiekostenvandeHogeRaadvoorBinnenlandsBestuurtenlastevandedersteunendonderzoekuitgevoerdmoetenworden.fiscaliteit.OokvoorandereaspecteninzakehetVlaamsgemeente-enprovinciedecreetzalongemeentebesturen,competentiemanagementbijdelokalebesturenendeeffectenvandelokalegemeentenenprovincies.Bijkomendonderzoekisnodignaaro.a.deschaalgroottevandetenschappelijkonderzoek,zoalsdeimplementatievaneennieuwfinancieelstelselvoordeInhetkadervaneenVlaamsgemeente-enprovinciedecreetisergrotenoodaandegelijkweBA12.20Studiekostenbetreffendederegionaleenlokaleopenbarebesturen
In2004staathiervoor0,732mln.EURterbeschikking.catiesvandezeevoluties.dengecompenseerddoorextraaandachtaandeeconomischerendabiliteitendesocialeimpliophetvlakvanhygiëne,milieuendierenwelzijn.DeinherentemeerkosthiervandientteworeenverdereontwikkelingnaarlandbouwsystemendiemeerrekeninghoudenmetnieuweeisenDevraagvanconsumentensamenlevingnaareenmeerduurzameland-entuinbouw,vereistBA12.05Uitgaveninhetkadervandeontwikkelingnaarmeerduurzamelandbouwsystemen
Aangelegenheden Programma 53.1 Lokale
OA 54 Administratie Land- en Tuinbouw Programma 54.1 Landbouw, tuinbouw en plattelandsbeleid
HoofdstukIII.5–156
nieuweagendavoormeerjarenonderzoek2005-2009.Tenslottewerdinhetnajaar2004indeStuurgroepgestartmetdebesprekingenvooreencatiereeks.publicatieoverarbeidsmarktonderzoekinVlaanderenendelanceringvaneenVIONA-publi Binnenlandse en regionale besturen
OA 53 Administratie
Programma 53.2 Stedenbeleid en Sociaal Impulsfonds
uitgetekendenopgestart.luatieprocesgevalideerd.Vervolgenszaleennieuwmeerjarigonderzoeksprogrammawordentenschappelijkonderbouwdekennis,expertiseenstatistischcijfermateriaalwordenbijditeva2005gezienalseenovergangsjaarmeteengrondigebeleidsevaluatie.DeinhetverledenweIndebeleidsnotaStedenbeleid2004-2009vanVlaamsministerMarinoKeulenwordthetjaaronderbouwingvanhetstedenbeleid.OpdezeBAis0,307mln.EURvoorzienvooronderzoek,voordeverderewetenschappelijkeBA12.03StudiekostenenonderzoeksopdrachteninhetkadervanhetStedenbeleid
venenGent.Hunbelangrijksteonderzoekstakenzijn:zameLandbouw(STEDULA)opgerichtalseenconsortiumtussendeuniversiteitenvanLeuvandeVlaamseregeringvan30november2001iseenWetenschappelijkSteunpuntDuureenwetenschappelijkeuitbouwenonderbouwingvanhaarbeleidsinstrumenten.BijbeslissingOmdeontwikkelingvanduurzamebedrijfssystementestimulerenheefthetbeleidnoodaanlandbouwsystemenBA31.05Subsidiesinhetkadervanhetonderzoekendeontwikkelingnaarmeerduurzameaanwetenschappelijkonderzoek.Dewerkingsmiddelenvoor2004bedragen0,298EUR,waarvanongeveerdehelfttebestedenbouwboekhoudingeninVlaanderen.VOLTgingeind2001vanstart.Landbouwdatabankenvaneenrepresentatiefnetwerkvanbedrijfseconomischeland-entuinpuntbestudeerd.TevensmoetVOLTondersteuningbiedenbijdeuitbouwvandeVlaamsetuinbouw.Hierbijwordtdelandbouwzowelvanuiteconomisch,ecologischalssociaaloogtegroeientoteenbeleidsondersteunendkenniscentrumvooreenduurzameVlaamseland-enDeVlaamseonderzoekseenheidLand-enTuinbouweconomie(VOLT)heeftdeopdrachtuitheidvoorLand-enTuinbouweconomieBA12.08AllerhandeuitgaveninverbandmetdewerkingvandeVlaamseOnderzoekseen•ondersteuningbijdeuitbouwvaneenlandbouwdatabank;•deinventarisatievankennisi.v.m.duurzamelandbouw;•hetdefiniëren,ontwikkelenentoepassenvanindicatorenomduurzaamheidindelandbouwtemetenentestimuleren;•geïntegreerdebedrijfsmodellen;•geïntegreerdemacromodellen;•ontwerpenvaneenblauwdrukvoordeuitbouwvaneenduurzaaminformatie-encommu-nicatiebureauvoorland-entuinbouw;•evaluatievanbeleidsimplementatie;•beleidsadviesendienstverlening. effectenvanhetcommunicatie-enmarketingbeleidtemeten.Nieuwvanaf2004iseenpermainstaatomverbruikstrendsteontdekken,omsoortenconsumententeonderscheidenenomhuishoudelijkverbruikvanagrarischeproducteninVlaanderen.DezeinformatiesteltVLAMbestedenenwaarzijdezeproductenkopen.Hierdoorontstaateencontinuemetingvanhetscanningapparaatgegevensdoorgevenoverwelkeproductenzijaankopen,hoeveelzijeraantuinbouwenvisserijsector.AanhetGfK-verspanelnemen3.000gezinnendeeldieviaeeneeninzichtinhetaankoop-enconsumptiepatroonvandeproductenvandeVlaamseland-enDebelangrijkstebronvanactuelemarktinformatieishetGfK-consumentenpanel.Ditlevertgeïntegreerdcommunicatie-enmarketingbeleidvanVLAMblijfteengoedemarktinformatie.Deconsumentstaatterugcentraalinhetaankoopgebeuren.Deslagadervanhetcoherenten(VLAMvzw)BA33.02SubsidieaanhetVlaamsPromotiecentrumvoorAgro-envisserijmarketingbeschikbaar.In2004isvoordeondersteuningvanditsteunpuntduurzamelandbouw0,744mln.EURSociologischeaspectenvanduurzamelandbouw.nentemonitoringvandebiologischeendegelabeldeproductenvanVLAM.Hettotalebudget
Lopendedeelprojecten • BiomassaproductieinVlaanderen; • landbouwbedrijven;Duurzaamheidsindicatorenopbedrijfsniveau:metenenopvolgenopeensetvanVlaamse • Duurzaamheidsindicatorenopveeteeltbedrijveninrelatietotwelzijnengezondheid; • Duurzaamheidsindicatorenoplandschapsniveau; •
HoofdstukIII.5–157
(incl.BTW).2005vanditonderzoek,inhetkadervanhetwetenschapsbeleid,bedraagt0,570mln.EUR Programma 54.8 Dotaties aan de Wetenschappelijke Instellingen CLO en CLE
2.HetCentrumheeftuiteraardookeentaakals(prijzen,inkomen)alsopmicro-economischniveau(opbedrijfsniveaugebaseerdopboekenverspreidenvanstatistiekenaangaandedelandbouwsector,zowelopmacro-economischindelandbouwsector:hetopstellenhoudkundigeresultaten).Dezestatistiekenbeantwoordenaannationale,gewestelijkeeninternationalebehoeften; onderzoeksorganisme
hetILVOuitenintegrerenzeinnieuwestructurendieoperationeelzoudenmoetenzijnop1hetILVO.Sindseindjuni2004werkendiversewerkgroependetoekomstigeopdrachtenvanaanAMS.DetweedewordtdehoofdopdrachtvanhetCLE,inafwachtingvandeintegratieinInde“Interimstructuur”wordendeeersteenderdeopdrachtnagenoegvolledigovergedragenenevalueren.rapportenaandeverantwoordelijkendiehetlandbouwbeleidconcipiëren,implementerendiverseactiviteitenmetnadrukophetaanleverenvandenodigeindicatiesenonderzoeksuittevoeren,hetbetreft
economischewaarneming
dienstactiviteiten
1.HetCentrumstaatinvoordedrievoudig:periodenagenoegongewijzigd.DeopdrachtvanhetCentrumvoorLandbouweconomiewasAlsVlaamsewetenschappelijkeinstellingbleventoteind2004detakentijdensdeovergangsmoetenzijnop1januari2005.AMSenCLEzou,naarverwachting,watprocessen,budgetenpersoneelbetreft,operationeelvanBBBtedoeninhetkadervaneen“Interimstructuur”.Dedaarbijhorendesplitsingtussenstudie-enonderzoeksopdrachteninhetbeleidsdomeineenvoorafnameopdehervormingenopliep(huidigestreefdatum1januari2006)endehoogdringendheid,iserbeslistomvoordeGezienhetfeitdatdedoorvoeringvanBBBvoorhetlandbouwbeleiddomeinvertragingzen.singvanhethuidigeCLEopbasisvandeprocessendieofaanAMSofaanILVOzijntoegewe-(ILVO)”.Dedoorvoeringvandezehervormingzaldaaromresulterenineennieuweopsplit-kundigOnderzoek(CLO)inéén“InstituutvoorLandbouw-enZeevisserijonderzoekintegratievanhetoverblijvendedeelvanhetCLEsamenmethetCentrumvoorLandbouw-“VlaamseOnderzoekseenheidLand-enTuinbouw(VOLT)”eneendeelvanhetCLEendeoprichtingvandeafdeling“MonitoringenStudie(AMS)”,doordesamenvoegingvandeHetkadervandehervormingenvoorziendoor“BeterBestuurlijkBeleid(BBB)”voorzietindekonopereren.decontinuïteitteverzekeren,waardoordevoorgaandejarenhetCLEnietopkruissnelheidgewestenoverging.Sindsdesplitsingmoestenerdusgroteinspanningengeleverdwordenomrolgebeurdewaardoorinsommigedomeinendedeskundigheidvolledignaaréénvandetweevooralvoelbaarvoordewetenschappelijkeomkadering,daardesplitsingopbasisvandetaalstellingwas,verloorhetophetVlaamsevlakgrossomododehelftvanzijneffectief.DitwasvanhetVlaamseGewest.OmwillevanhetfeitdatopfederaalvlakhetCLEeentweetaligeinmein“Landbouw”effectiefsinds16oktober2002éénvandewetenschappelijkeinstellingenHetCentrumvoorLandbouweconomie(CLE)isdoorderegionaliseringvanhetbeleidsdoHetCentrumvoorLandbouweconomie(CLE)BA’s12.01,12.05,12.41,12.80,74.01,74.05,74.41
3.HetCentrumheefttenslotteookdeopdrachtomaspectenervan;zijnvooralgerichtopdeverschillendelandbouwsectorenenopdesocio-economische,deonderzoeksactiviteiten
HoofdstukIII.5–158
belangrijkheid(quaaantallopendeprojecten):duurzamelandbouwproductiesystemen,Hetonderzoekin2005blijftvooralopgebouwdrondvierdomeinenmetinvolgordevanbeperkteremiddelenwaaroverhetCLEzalkunnenbeschikken..deCLEiservoor2005eenonderzoeksprogrammaopgestelddatrekeninghoudtmetdeInafwachtingvanmeerduidelijkheidoverdetoekomstigetakenvanhetinhetILVOingebedplaatskrijgen.samenwerkingmetandereonderzoekspartners,waarbijdeuniversiteiteneenbevoorrechtedomeingefinancierddoorexternebronnenlangshetEigenVermogen,meestaluitgevoerdinaanpassingen).Daarnaastzijner,zoalsreedsaangegeven,eenaantalprojectenrondheteigen±2/3daaldentegenover2004(werkingsmiddelenmet±1/2tegenover2004nabegrotingsningmeehoudendathetbudgetpersoneelmet±80%enhetbudgetwerkingsmiddelenmetgebruiktemiddelenvoorditsoortonderzoektotpraktisch100%.Menmoeterechterrekelijkonderzoek.DoorhetwegvallenvandeanderetakengroeithetrelatieveaandeelvandeDehoofdtaakenenigoverblijvendetaakvanhetCLEblijftin2005hetsociaal-wetenschappegegundomditaspectvandegrondtekrijgen.(LMN-2)doordeAdminstratievanLand-enTuinbouw(ALT)aanhetCLEeenprojectwelktotnutoeeengezamenlijkCLE-VOLTprojectwas,voor2005voordeoutputkantdelandbouwboekhoudingenteinformatiserenenkwantitatiefenkwalitatiefteverbeterenringvandeinputkantvanhetLandbouwmonitoringsnetwerk(LMN-1)dattotdoelheeftomningvanhetAMSopditvlakdoorhetCLEblijftmogelijk.Zoisnadeafwerkingenopleve-mischewaarnemingenwordtvolledigovergedragennaarAMS,maarconceptueleondersteu-Deverantwoordelijkheidvoordeoperationeleuitvoeringvandemacro-enmicro-econo-afhankelijkvanexternefinanciering.voorditsoortcontractonderzoek;uitbreidingofinkrimpingvanditpotentieelisrechtstreeksBegin2005zalhetEigenVermogenvanhetCLEovereentientalonderzoekersbeschikkenlijkonderzoekindelandbouwtewaarborgen.CLEtoetelatenomin2005eenzekerecontinuïteitinzake(toegepast)sociaalwetenschappe-gen”en,mitsfinancieringbekomenwordt,langsdezeweghettochwelminiemgewordenDaarnaastblijftdemogelijkheidbestaanomprojectenuittevoerendoorhet“EigenVermogevuldworden.theoretischover7onderzoekerskanbeschikkenindiendetweebestaandevacatureskunneninPersoneelsstatuutVPS)vooralsnogonmogelijkis.ConcreetbetekentditdathetCLEin2005lingen(PSWI)”naareenafdelingzoalsAMS(waarvanhetpersoneelvaltonderhetVlaamsedrachtvanpersoneelsledenonderhet“PersoneelsstatuutvandeWetenschappelijkeInstelVijfonderzoekerswordenterbeschikkinggesteldvanAMSomdatadministratiefeenoverkerisdatditpersoneelnaarAMSovergedragenwordt.opgemerktwordendathetdocumentatiecentrumbijhetCLEblijft,waarbijhetpraktischzedan90%vanhethuidigeeffectiefvandezepersoneelsledennaarAMS.InderandmoethierwordenaanAMS–opviertechnicivanniveauCna.Ditkomtneeropdeoverdrachtvanmeer(landbouwboekhouding,statististiek,ICT,documentatieenadministratie)overgedragenWatbetrefthetondersteunendepersoneelzalalhetpersoneelmettechnisch-uitvoerendetakendecontinuïteitvanhetCentrumteverzekereninafwachtingvandehervormingen.Hetisdanookduidelijkdatook2005eenovergangsjaarwordtwaarinmenmoettrachtenomsoneelenmiddelendieovergaannaarAMS)zouMerelbekezijn,waarhetCLOalgevestigdis.januari2006.DenieuwestandplaatsvanhetinhetILVOgeïntegreerdeCLE(minushetper HoofdstukIII.5–159
HoofdstukIII.5–160
milieu-informatieinrelatiekunnenbrengenmetdedrijvendefactoren.Bestaandeinformatiedelandbouwophetmilieumetbestaandereken-ofsectormodellen,moetmendebeschikbaretors’,methetoogopgebruikinsectormodellen.OmdeeffectentemetenvanveranderingeninHettweedeprojectgaatoverdeuitbouwvanrekenmodulesvoor‘agri-environmentalindicauittewerkenenteintegrerenineenpraktischbruikbaarbeslissingsondersteunendsysteem.tieenmetmodulesvoorintensieveteelten–enanderzijdsdezebasiscomponententechnischhetmodelverderuittewerken,teverbeterenenaantevullenmetlandbouwkundigeinformabouweconomie(UGent)enhetCLE.Dewetenschappelijkeuitdagingbestaaterinenerzijdseenconsortiumvanonderzoekersvande“Unitéd’EconomieruraleUCL”,devakgroepLanddatontwikkeldisomeenantwoordtegevenoplandbouweconomischebeleidsvragen,doorteemvoorevaluatievanlandbouw-enmilieubeleid.DitbouwtvoortophetSEPALE-modelInditonderzoeksdomeinbetrefteeneersteprojecthetontwikkelenvaneengeïntegreerdsys
Technischeeninstitutioneleaspectenvanbeleidsondersteuning:
milieuenplattelandsontwikkeling.technischeeninstitutioneleaspectenvanbeleidsondersteuning,onderzoekrelatielandbouw, Duurzamelandbouwproductiesystemen:
eensgezindheidoverdetegebruikenmodellen,zodatvergelijkendonderzoekaangewezenis.onderlingerelatievaneconomischeenmilieukundigeperformantie.Tochbestaaternoggeenwaargenomentechnologie.Dezelaatstemethodenlateneenmeerverfijndeanalysetoevandeviteitsanalysesenopgrensvlakmethodes,waarbijdebedrijvenvergelekenwordenmetdebestechtereenwetenschappelijkeuitdaging.Bestaandemethodessteunenopaangepasteproducti-neninschatten.Hetgezamenlijkinschattenvaneconomischeenmilieukundigeefficiëntieblijftaanmaatgetallendiezoweldeeconomischealsmilieukundigeperformantievanbedrijvenkun-tencompetitievemaarnietteminmilieuvriendelijkelandbouwteondersteuneniserbehoeftemilieuefficiëntie,mettoepassingopdemelkveehouderij”.Omdeontwikkelingnaareenkos-Eenderdeprojectvoertalstitel“Vergelijkendmethodenonderzoekvoorhetbepalenvanwaardering,ecologicalfootprint,dataenvelopmentanalysise.a.baarheidgetestvaneenaantalmethodenvoordeevaluatievanruimtelijkeaspecten:monetairelatietussenlandbouweconomischeactiviteitenzijnomgeving.In2005wordtvooraldebruik-eenvierdedimensienaastofoverdedrieanderedimensies(‘source,sinkenservice’)vandere-factoralsdragervaneconomischeensocialeactiviteiten,alsinterfacevoormilieudrukenalstegenelkaarkanafwegen.Inverstedelijktemilieusishetruimtegebruikhierbijeenbelangrijkehoemenpositieveennegatievemilieu-impactsvanverschillendelandbouwproductiesystemenatievanruimtelijkeaspectenbijhetbepalenvanmilieuefficiëntie.Hetdoelisomtebepalenvanproductiesystemenenzaleenvergelijkendonderzoekvoerenvanmethodenvoordeevalu-Eentweede(doctoraats)projectbehandeltdeimpactvanhetaspect“ruimte”bijdeevaluatieongunstigkunnenbeïnvloeden.beleidsinstrumenten,innovatiebereidheidenanderefactorendiedeoverschakelinggunstigofpotentietebepalenvanomschakelingnaarbiologischelandbouwinfunctievanalternatieveIn2005wordtdemodelmatigebenaderingvoortgezet,gerichtopempirischemodellenomdeformulerenvanhypothesesendegegevensverzamelingenhetopstellenvaneeneerstemodel.theoretischeonderbouwing,hetverzamelenvanachtergrondinformatie,hetstructurerenenworden.Hieraanisookeendoctoraatsprojectverbondenwaarvantotnutoegewerktisaandebeëindigdzijnensamenmetdebevindingenvaneenvorigprojectinboekvormgepubliceerdbouw:Analysevanknelpuntenindeinstitutioneleenmarktomgeving”zaleindjanuari2005schakelingnaardebiologischelandbouw.Hetproject“OmschakelingnaarbiologischelandHeteersteprojectinsamenwerkingmetdeUGentrichtzichophetpotentieelvoordeover
HoofdstukIII.5–161
Onderzoekrelatielandbouwenmilieu:
peldaandetechnologiebeschrijving(input-outputrelatie).moetbijgevolggedesaggregeerdwordennaaractiviteitsniveau(dierenengewassen),gekop
werkzamestoffenperteeltendeeindrapporteringwordenuitgevoerd.naarhetverbruikinhetVlaamsgewest.In2005zaldeanalyseenrapporteringvandiversevlakte-eenheidenperstreek–opbasisvangegevensvanhetboekhoudnetmetextrapolatieVlaanderenin2003,doorbepalingvandehoeveelhedendiversewerkzamestoffenperopper-Eentweedeprojectonderzoekthetgebruikvanbestrijdingsmiddelenineenaantalteelteninmetanderetuinbouwlanden.krijgenvoordeVlaamsetuinbouweneenvergelijkingtekunnenmakenmethetverledenenheden.Tenslottezaldeinformatiepersubsectorsamengebrachtwordenomeentotaalbeeldtenanciëlemiddelenendeinvloedsfactorenen-actorenophettoepassenvanreductiemogelijkschattingmakenvandeverwachteverbreidingopkorteenmiddellangetermijn,devereistefinieuwereductiemogelijkhedenformulerenmeteenafwegingvanhunvoor-ennadelen,eeninIn2005zalmendereductiemogelijkhedennagaan,uitgaandevandehuidigestandvanzaken,minimaliseren.gaatmendemogelijkheidnaomviaoudeennieuwetechniekengebruikenmilieubelastingtelacunesoptevulleneneenschattingtemakenvoordesectorendesubsectoren.Anderzijdstuinbouwteinventariserenvanuitverschillendeinvalshoekenenzevergelijkbaartemaken,enerzijdsomdebestaandesituatieinzakenutriënten-engewasbeschermingsmiddelenindegebruikindeVlaamsetuinbouw:standvanzakenenreductiemogelijkheden”.HetdoelisOnderdezehoofdingvalteeneersteproject:“Nutriënten-engewasbeschermingsmiddelen
hetbedrijfsmanagementendeperformantievanhetbedrijf.persoonskarakteristiekenvandebedrijfsleider,deinterneenexternebedrijfskarakteristieken,operationeleaspectenenvervolgens,in2005,inzichtverkrijgenindesamenhangtussendedoorhetopstellenvaneenmanagementsprofiel,metaandachtvoorstrategische,tactischeenvanhetniveauendeknelpunteninhetmanagementvandeVlaamseglastuinbouwbedrijvenmentvanglastuinbouwbedrijven”verdergezet.Dit(doctoraats)onderzoekwileenbeeldgevenNaastdeprojectenindebovengenoemdeonderzoeksdomeinenwordthetproject“Manageweergeven.proximiteitskengetallendiedenabijheidvanopenruimtefunctiesencentraleplaatsenfunctiesdichtheidalslimiettussenstadenplatteland.DetoestandsvariabelenwordenaangevuldmeteenruraliteitsindextegevendiemeergenuanceerdzalzijndanenkeleenbepaaldebevolkingsVerschillendecriteriazullennaareen0-100schaalgetransformeerdgesommeerdwordenomverdergaatdandeadministratieveniveausvolgenseen‘rural-urban’opsplitsing.EuropesebeleidteondersteunendooradequaatengedesaggregeerdstatistischmateriaaldatdeelsuitvanEurostat,vanuitdezorgomhettoenemendebelangvanplattelandsbeleidinhetbehulpvaneenruraliteitsindexeneenproximiteitsindex.DevraagnaardergelijkeindicesgaatHetenigeprojectdatonderditdomeinvalt,isdeafbakeningvanhetplattelandinBelgiëmetloopvandelaatstejaren.deVOLTbeginoktober2002endealgemenebeperkingvandemiddelenvanhetCLEindeminderddoordeoverdrachtvanhetmonitoringsprojectm.b.t.plattelandsontwikkelingnaarDeaandachtdieaanditbeleidsdomeinbesteedwordtisindejarennaderegionaliseringver-
Plattelandsontwikkeling:
HoofdstukIII.5–162
opdevariatieenovererfbaarheidvandeinulineketenlengte,bijhopopdeachtergrondenvanHetonderzoeknaaralternatievetoepassingenengebruikvangewassenrichtzichvoorcichoreidiversegewassen.wordteveneenstoegepastbijdeontwikkelingvannieuweselectieenveredelingstechniekeninbloem-enbladvormbinnenhetbestaandesortimentisdeeinddoelstelling.Merkertechnologiekomen.Introductievannieuwebelangrijkekenmerkenalsziekteresistenties,plantvorm,geur,eeninvitro-stapnodigomvroegtijdigeabortievanprematuurontwikkeldeembryo’stevoorgenwaarbijdegenetischevariatieverruimtdoorkruisingentussensoorten.Veelalishierbijnieuwegrasrasseneenbelangrijkaandachtspunt.Desierteeltgebruiktinterspecifiekekruisinbijprei)alsvanggewassen(aaltjesresistentie).Daarnaastiseenbeterestikstofbenuttingvanbijklaver),siergewassen(o.a.meeldauwensterroetdauwbijroos),vollegrondsgroenten(roestsistentiezijnhierbijeenprioriteit,zowelbijvoedergewassen(o.a.roestbijraaigras,meeldauwgerichtisopdeontwikkelingvanpre-breedingmateriaal.Verbeteringvanziekte-enplaagrekelingvaneenduurzameland-entuinbouw.Hieraangekoppeldishetkruisingswerkdatversiteitenanderzijdsdeexploitatievaninteressantegenetischeeigenschappenbijdeontwikgenenbankenaangehoudenmetalsdoelenerzijdshetinstandhoudenvandegenetischebiodiwassen(gras,voederbieten,cichorei,klavers,azalea,roos,enkelekruisbloemigenengroenten)koordeneenbelangrijkluik.HiertoewordenvoorbelangrijkeVlaamseland-entuinbouwgeDeinstandhoudingvanhetgenetischpatrimoniumvormtinhetkadervaninternationaleakVlaamsewaterwegen.waaronderwildeappel,meidoorn,eikenroos–naastdestudievangenetischediversiteitlangshiervanzijn:deontwikkelingvanbehoudsmaatregelenvoorVlaamseboom-enstruiksoortenalsdoelstellinghetwetenschappelijkonderbouwenvanbeleidsbeslissingen.TweevoorbeeldenDestudievandebiodiversiteitdoormiddelvanDNA-merkersvannatuurlijkepopulatiesheeftsteringsstrategieënvanplantaardigeproducteninfunctievanGMO’s.dachtnaarmethodesvoorkwantificeringvanGG-zadeninconventionelezaadlotenenbemon-niekenvoordedetectieenkwantificeringontwikkeldengeëvalueerd.Daarnaastgaateraan-InhetkadervandeimplementatievandeEuropeseregelgevingomtrentGMO’swordentech-naireaanpakcentraalindediverseprogramma’s.wendonderzoekopgebiedvanplantengeneticaen-veredeling.Hierbijstaateenmultidiscipli-Dekerntakenvanhetdepartementzijngefocustopkennisopbouwendenbeleidsonderbou-
Departement voor Plantengenetica en -veredeling (CLO-DVP)
tenwordenontplooid.Hieronderzijndeactueleonderzoeksstrategieëntoegelichtzoalszebijde7CLO-departemenVlaamseGemeenschap.waardoorCLOtoegevoegdwordtaandelijstvandeWetenschappelijkInstellingenvandevanhetpersoneelsstatuutvandeVlaamseWetenschappelijkeInstellingenvan28januari1997,24.10.2003gafdeVlaamseRegeringhaarakkoordaanhetontwerpvanBesluittotwijzigingbeleidsdomeinLandbouwenVisserij,zoalsditinhetBBB-kaderwordtingericht.OpIndeloopvan2003werdendeopdrachtenvanCLOgescreendophunrelevantievoorhetvandeduurzaamheidvandelandbouw,tuinbouwenzeevisserij.onderzoekenverzorgenvanderapporteringdienuttigisvoordeinrichtingenbevorderingDemissievanhetCentrumbetrefthetuitvoerenvanbeleidsondersteunendwetenschappelijkCentrumvoorLandbouwkundigOnderzoek(CLO)BA’s11.07,12.02,12.06,12.07,12.41,12.42,12.43,12.44,31.01,74.02,74.06,74.41
HoofdstukIII.5–163
(CLO-DFE)
Departement Fytotechnie en
gangsmateriaalvoordeland-entuinbouwsector.postcontroleenzaadcertificering.Tevensstaathetinvoordeafleveringvankwaliteitsvoluitvoordeoverheid,desectorenderdenophetvlakvanauthenticiteitbepaling,GMOdetectie,Naastbovenvermeldeonderzoeksaccentenheefthetdepartementdienstverlenendeactiviteitendingindezaadteelt.mentdemogelijkhedenvanbiologischezaadvermeerderingengeïntegreerdeonkruidbestrijInhetkadervandeontwikkelingvanduurzamelandbouwsystemenonderzoekthetdeparteverbeterdeeiwitwaarde.deproductievanbioactieveprenylflavonoïdeneningraslandtotdemogelijkhedenvaneen Ecofysiologie
legdinhandboeken.Kwaliteitszorgisenblijfteengrotebekommernisendebewakingsprocedureswordenvastge(her)gebruikvanrestgroenalsbodemverbeteraar.ningaanland-entuinbouwbedrijvenenaanopenbarebesturenbijhetbe-ofverwerkenenhetDetechnologischeadviesdienstTAD“microbiëlecompostering”vanDFEgeeftondersteustrevennaarverruimingvandebiologischelandbouw.gischeteeltendekarakteriseringvandebiologischebodem(s)kadereninhetbeleidsgerichtbiologischelandbouw,debeschikbaarheidvanbiologischvermeerderderassenvoordebioloEenbeterekennisverwervingvandewerkingvanhetbodem-voedselwebindeklassiekeen(richtlijnen66/402/EECen66/401/EEC).Landbouwproductie–inhetkadervandeimplementatievandeEuropeseregelgevingterzakekwaliteitvanzaaizaadenpootgoedgebeurtinsamenwerkingmetdeAdministratieKwaliteitwerktenaangepastinhetkadervandeEuropeserichtlijn2002/53/EG.DecontrolevandeHomogeniteit,Bestendigheid)voordesamenstellingvanderassencataloguswordenuitgeCGW(Cultuur-enGebruikswaarde)ensommigeOHB-proeven(Onderscheidbaarheid,Relevantecriteriavoordeevaluatievanrassenvanlandbouwgewassenenhetuitvoerenvandebrengstenkwaliteitbijdeoogstvanvoedergewassen.Menonderzoektookdemogelijkhedenvan“on-line”bepaling,metNIRSapparatuur,vanop-opbrengstenkwaliteitvandelandbouwproductiesenhunomgeving.vanbedrijfscompostennaardeinvloedvaneenlagereinputvanexterneproductiemiddelenop(“reducedandno-tillagecultivation”)operosieenuitspoelingvannitraten,naarhetgebruikstofopslagingraslandenenurbaneecosystemen,naardeinvloedvangrondbewerkingenInhettoegepastbasisonderzoek(fytotechnie)gaatdeaandachtnaarmogelijkhedenvankool-voordesorteringvangewassennaarvorm,grootteenkleur.vanalgoritmenvoorbeeldanalyse,bruikbaarvooreensnelledetectievanziektenenplagen,enaanpassenvanbeoordelingscriteriavanrassenvanlandbouwgewassenenvoorhetopmakengewassen(grassen,maïs,cichorei...)instresssituaties.DeresultatenwordengebruiktbijhetHetecofysiologischonderzoekrichtzichopdestudievandefotosynthesecapaciteitvanvaneenduurzameland-entuinbouw.entuinbouwproductiesenvandeomgeving,inhetkadervandemultifunctioneledoelstellingDitdepartementbestudeertdeimpactvanteeltmethodenopopbrengstenkwaliteitvanland-
hetuitvoerenvantraceringonderzoekinwildeplanten,oppervlaktewater,grond,industriëleten.Ditimpliceerthetvastleggenvanderisico’svaninsleep,verspreidingenpersistentiedoorvoeringendesturingvanhetbeleidoverdegezondheidvanplantenenplantaardigeproducmologie,nematologieenmycologie.HetlevertdewetenschappelijkeonderbouwvoordeuitVoornoemdonderzoekwordtontwikkeldinvijfdisciplines:acarologie,bacteriologie,entogenkunnenontwikkelen.kersinstaatomwaarschuwingsystementeontwikkelenentevaliderenvoorinsectendieplarecteidentificatie,dekennisvandelevenscycliendepraktischeervaring,stellendeonderzoecultivarsenrassen;dezetestenwordennadienaangewendinuitgebreidescreenings.Eencortegie.HetDGBontwikkeltbovendientestenvoordescreeningvanpathogeenresistentiebijvandealgemeneconditieenafweervandeplantdoorgebruikvancompost,iseenanderestrafiekebiologischevijandenofopdefysischeeliminatievandepathogeen.Hetoppeilhoudenmischebeheersingvanplantenpathogenen.DiesteuntonderandereophetinzettenvanspeciDezeinformatievormtvoordeonderzoekersdebasisvoordeontwikkelingvaneenniet-cheanden.waardplant;(vii)hunrelatiemetanderepathogenen;en(viii)hunrelatiemetnatuurlijkevijhun(in)compatiblerelatiemetdewaardplant;(vi)demoleculairebasisvanhunrelatiemetdereeks;(iv)hunpopulatiedynamieki.f.v.dewaardplant;(v)deecologischevoorwaardenvoor(i)hunverspreiding;(ii)hungenetischeenbiologischevariabiliteit;(iii)hunwaardplantenzoekthetdepartementdiversefactorenrondeengroepeconomischbelangrijkepathogenen:kennishebbenvanderelatieervanmetdewaardplant.Omdezekennisteverwervenonder-Wilmeneen(aan)gepastebeheersingvanplantenpathogenenontwikkelen,danmoetmending.tussenverwantepathogenen.Voormijteneninsectenisdittypevanonderzoekinvoorberei-niekenontwikkeld.IneenaantalgevallenmondtditookuitineenbeterekennisvanderelatiesVoorplantpathogenebacteriën,schimmelsennematodenwordennieuwemoleculairetech-vanhetdepartementgebruikenmoleculairetechniekenomdezeproblematiekoptelossen.voordiegroepenmoetmendeidentificatiedikwijlsoverlatenaanspecialisten.Onderzoekersbeperken.Vooreenaantalpathogenenisdeidentificatiebijzondermoeilijkentijdrovend;vermijdtonnodigemaatregelenenzokanmenverwachtendeschadetothetminimumteElkestapindegewasbeschermingbegintmetdecorrecteidentificatievandepathogeen.Datdenrekeningmetdenoodzaakvaneeneconomischaanvaardbareproductie.maatschappelijkevraagnaareenkwaliteitsvolleenmilieuvriendelijkeplantenproductieenhouteeltsystementoteenaanvaardbaarminimumtebeperken.ZogevenzijeenantwoordopdeOnderzoekersvanhetdepartementtrachtendeimpactvanpathogeneninduurzameplanten
traal-enOost-Europa.pesecontextronddiverseCOST-actiesendefederaleendeVlaamsesamenwerkingmetCenlandsewetenschappelijkeinstellingenenuniversiteitenenomvato.a.activiteitenindeEuroOnzeinternationalesamenwerkingstoeltopeenuitgebouwdnetwerkmetbinnen-enbuitendelingvanplanten,gronden,substratenengietwater.teitenvanhetLandbouwcentrum“Voedergewassen”endienstverleningrondkwaliteitsbeoorbevelenderassenlijstenvandiverselandbouwgewassen,eenintensemedewerkingaandeactivisenonderzoekmetalleactorenenhetopmakenendeverspreidingvandebeschrijvendeenaanbeleid,depraktijkenhetruimepubliek.RodedraadisdebesprekingderresultatenvanhetrasOphetmaatschappelijkevlakisereenpermanentezorgvooreengoedecommunicatiemethet (CLO-DGB)
HoofdstukIII.5–164
Departement Gewasbescherming
verstrektvoordebeheersingofdepreventievanhetplantengroeiprobleem.Plantendatjaarlijksmeerdan10.000monstersbehandelt.WaarmogelijkwordtookadviesvijfdisciplinesindegewasbeschermingresulteerdeineenfunctioneelDiagnosecentrumvoorvoorgewasbescherming,maarookmetprofessionelenuithetveld.DeuniekecombinatievanHetdepartementheeftintensievecontactenmetregionale,nationaleenEuropeseinstantiescontainerproevenen–wanneermogelijk–ondernatuurlijkeconditiesinveldonderzoek.waardevoorinfectieenconditiesvooroverlevingbeproefdinstrenggecontroleerdeserre-ofenhuishoudelijkeafvalproducten.Daarnaastwordenbiologischeparameterszoalsdrempel Departement Dierenvoeding en Veehouderij (CLO-DVV) kwaliteitszorgindedierlijkeproductie.diergeneesmiddelenencontaminantenindierlijkeeindproductenendraagtaldusbijtotdedeldegrondstoffen.HetdepartementparticipeertinuitscheidingsstudiesvoorresiduenvanzoekomvatdeDVV-expertiseinzakevoederwaarderingvannieuweoftechnologischbehanostaticaenantibiotica-alternatieven.EenanderbelangrijkdeelvanhetdienstverlenendonderDVVfungeertgeregeldalsreferentielabotenbehoevevanEU-registratiedossiersvoorcoccidimulerendeproductendiedenutriëntenbenuttingofdedierengezondheidverbeteren.Hetningbijnieuwontwikkeldeadditievenzoalsenzymen,probiotica,prebioticaenimmunostiHetdienstverlenendonderzoek(externgefinancierd)richtzichvooralopproductondersteugevoegdegezondheidswaardevoorttebrengen.menthansmogelijkhedenvooreenfunctioneleveevoeding,omaldusproductenmeteentoeinvloedsfactorenopdekwaliteitvanvlees,melkeneieren.Alsverlengstukhiervanoverweegtgezondeennutritioneel/sensorischkwaliteitsvollevoeding.DitgebeurtdooronderzoeknaarDaarnaastspeelthetdepartementinopdewensenenbehoeftenvandeconsumentvooreenreductievanhetgebruikvanproefdierenvoordevoederwaardering.praktijkjuisterensnellerdenutritionelewaardenkunneninschatten.Menbeoogtmeteeneenvoederwaarderingwordenontwikkeldenbijgestuurdopdatdeontledingslaboratoriaindeschattenvangrasbestandenvanwaardevolleecologischegebieden.Invitromethodenvoordewaarderingvandetraditionelegewassen,bestaatthanseenbehoefteomdevoederwaardetedraagtbijtoteenbeterenutriëntenvoorzieningvandebetreffendediersoort.NaasteengoedevormtdebasisvaneendatabankmetreferentiegegevensvoorinvitrovoederwaarderingenInvivoonderzoekresulteertineennauwkeurigevoederwaarderingvanvoedermiddelen,ties.omdeN-enP-uitstoottedrukken,zondernoemenswaardigedervingvandedierlijkepresta-Naasthetindirecteffectvaneenverbeterdevoederefficiëntie,isertevensgerichtonderzoekinhetbloed,geeftmeerinzichtenindefysiologischeprocesseninhetdier.DebepalingvanspecifiekeparametersinverschillendesegmentenvanhetverteringsstelselengischeWitblauwestierenenzoogkoeien.voorvarkensenpluimveeenhetoppuntstellenvanenergie-eneiwitbehoeftenormenbijBel-Vlaamseveehouderij.Voorbeeldenhiervanzijnhetoptimaliserenvanhetaminozurenpatroonlagerenutriëntenuitstootinhetmilieuenbijdraagttoteenbeterecompetitiviteitvandenieuwevoedermethodesentechnologieënoptimaliserendeefficiëntie,watresulteertineenDeverfijningvandenormenvoorvoedselbehoeftenendeontwikkelingenoptimalisatievanHetDVVvervultvoedingsfysiologischonderzoekbijrundvee,varkens,pluimveeenkonijnen.consumentgerichteenmaatschappelijkaanvaardbareveehouderij.methetoogopeenefficiëntereenderhalvemilieuvriendelijkerveevoedingeneenduurzame,Demissievanhetdepartementistoegepastwetenschappelijkonderzoekindedierlijkesector, HoofdstukIII.5–165
Salmonella en Campylobacter bijbraadkuikensenvarkens.Ookwordtdebesmettingbestudeerdvanbraadkuikensdoor Salmonella en Campylobacter infunctievanhetopfoksysteem.Omhetprobleemoptelossenvaneicontaminatiesdoor Salmonella lastingvaneischalen.Doordevirulentievanzoeknaarmicrobiëleketenbewakingbeoogteenalgemenereductievandebacteriologischebe-karakteriseertmenviarisicoanalysedepenetratiedoordeeischaalendegroeiineiwit.Onder-Enteritidis,bestudeertmenhetgedragervanineierenenleghennenen Salmonella
DVK)DepartementKwaliteitvandierlijkeproductenentransformatietechnologie(CLOvoederstrategieënterreductievandeuitscheidingvankenspelenhierbijeenbelangrijkerol.EenbelangrijkerolbetrefthetevaluerenvanaangepasteOntwikkelingenevaluatievannieuwemoleculaireidentificatie-,detectie-entyperingstechnie-ductieketenvanlevensmiddelenennaardeoorzakenvanhunvirulentievoormensendier.Onderzoekwordtuitgevoerdnaarhetgedragvanzoönotischemicro-organismenindepro-middelenvandierlijkeoorsprongheid,deauthenticiteitendesamenstelling-enbehandelinggerelateerdekwaliteitvanlevens-HetCLO-DVKvoertbeleidsondersteunendonderzoekuitdatvooralgerichtisopdeveilig stress.Vanverschillendespeciesuitdewervenvanmeerinzichtindeinductievanhitteresistentievansporenvormersdoorsubletaleoptestellengerichtopzeerpersisterendestammenervan.Onderzoekisookgerichtophetverendegevoeligheidvanvarkensvoordezepathogeentemeten,poogtmeneenbestrijdingsplanTyphimuriumstammentevergelijken
Listeriamonocytogenes
cidiostaticaeneierenenvanavermectinesenmylbecinesinmelkenvleeswordenontwikkeld.wikkeldengevalideerd.Geïntegreerdesystemenvoordecontroleopdeaanwezigheidvancocpositiefscreeningresultaatwordenchromatografische-massaspectrometrischemethodenontnologischetestvoordebepalingvanhetantibioticumflumequine.Voorbevestigingbijeenalsbijdepletiestudieskaninzetten,wordenontwikkeldengeëvalueerd.Zokomtereenimmuvoeding.Microbiologischetestenenreceptor-enimmunoassaysdiemenzowelbijmonitoringdoelmatigemiddelenaantebiedenvoorscreeningendetectievanchemischecontaminanteninMonitoring-encontrolesystemenwordenopgesteldengevalideerdomdebevoegdeoverheidveiligheidzoveelmogelijktevoorkomen.vermeldonderzoekmoettoelatenbeleidsmaatregelentenemenomproblemenmetdevoedselhuneffectophetantibiotica-resistentiepotentieelvanvoedselgebondenbacteriën.Hetboventeurisatieteverklaren.Beperkendemaatregelenvanantibioticagebruikwordengeëvalueerdoptiemethodeervaninmelkteoptimaliserenenomdemogelijkeoverlevingaanindustriëlepasvoordemens,iseronderzoekomdedetec
Bacilluscereus sevanheteffectopcelculturen.Vanmersdievoorproblemenkunnenzorgeninzuivel,gaatmendetoxineproductienadooranalygroep,eengroeppathogenesporenvor pathogeniciteitvanwilmenisolatendifferentiërenopbasisvanhunvirulentievoordemens.Geziendemogelijke,eenbelangrijkevoedselpathogeen,
toeleveringsbedrijvenaandesector.kennisenexpertiseviaadviesverleningterbeschikkinggesteldvanveehouders,voorlichtersentenlandsewetenschappelijkeinstellingenenuniversiteiten.DaarenbovenwordtdeverworvenHetDVVonderhoudtviaCommissiesenWerkgroepennauwecontactenmetbinnen-enbuikomstigeverplichtegroepshuisvestingvandezedieren.lib.voederingvandrachtigezeugenwordtonderzochtmethetoogopdetoepassingbijdetoevestingvanvleeskonijnen.Degeschiktheidvanverschillendevezelrijkegrondstoffenvooradmelk-envleesveegeïmplementeerdenbestudeertmenalternatievesystemenvoorgroepshuisenhouderijtechnieken.InditkaderwordendeDVV-structuurwaarderingssystemenvoorhoehetdierenwelzijnendedierengezondheidteverbeterenviadevoeding,voederstrategieënTerondersteuningvandemaatschappelijkeaanvaardingvandeveehouderijonderzoektmen
Mycobacteriumparatuberculosis
HoofdstukIII.5–166
HoofdstukIII.5–167
industrieterontwikkelingvannieuweofverbeteringvanbestaandeproducten.EentechnologischepilootinfrastructuurstaatterbeschikkingvandeVlaamselevensmiddelen-melkveehouder.desamenstellingenkwaliteitsbepalingvandehoevemelkmethetoogopdeuitbetalingvandeternelaboratoria,ondermeervanhetVlaamsInterprofessioneelOrganismedatinstaatvoordighedenbepalingenuitvoeren.HetDVKverzorgtdewetenschappelijkebegeleidingvoorexdienstverlening,adviesentegenanalysenoverlaboratoriadieondergeaccrediteerdeomstanHetDVKtreedtopalsreferentielaboratoriumvoormelkenzuivelproductenenbeschiktvoorkoelketen,isenergiebesparinghetdoel.ternatievenvoorenergieonvriendelijketorensterilisatieennaarlanghoudbaarheidbuitendetieprocessenofeenefficiëntergebruikvangrondstoffen.Ondermeerbijhetonderzoeknaaralmendooreengewijzigdesamenstellingoftechnologie,eenbeterebeheersingvandeproducChemischenfysischonderzoekzalvoorlevensmiddeleneenhogeretoegevoegdewaardebekospecies-enbehandelingsauthenticiteitnategaan.Inhetkadervandefraudebestrijdingisertoegepastbasisonderzoeknaartechniekenomdekingsremmers,PCB’s,mycotoxinenenz.groepenvanstoffenwaarnaarinteresseuitgaatzijnsulfonamiden,chlooramfenicol,ontsteVoorontwormingsmiddelensteltmenuitscheidingscurvenopvoorvleesenmelk.Andere
onderzoekstopics.Hettoegepastwetenschappelijkonderzoekindelandbouwtechniekisterugtebrengentotdriemetwetenschappelijkeargumenten.systemenstaanvandaagterdiscussie;detaakvanhetCLO-DVLisdezediscussietevoedenproductiviteitvandeintensieveveehouderij,akker-entuinbouw.Dezeintensieveproductiesatieenzelfsrobotisatie,droeginhetverledeninbelangrijkematebijtotdeverhogingvandemarktpositievandeVlaamseproducent.Deinzetvandetechniekviamechanisatie,automatibeterebeschermingvanhetdier,deproducenténdeconsumentnaastdeverbeteringvandesteuningvanhetbeleid,deontwikkelingvaneenmeerduurzameland-entuinbouw,eengieën,methodologieënenmanagementinstrumenten.Dedoelstellingenhierbijzijn:onder-enmilieuvriendelijkeland-entuinbouwproductiesystemen–doorinzetvannieuwetechnolo-Deopdrachtomvathierhettoegepastwetenschappelijkonderzoekomtrentinnovatievedier-
Diervriendelijkehuisvestingvanlandbouwhuisdieren
huisvestingvanzeugenenhettestenvanzachteloop-enligvloerenvoorrundvee.verschillendelegnestmaterialenenzitstokkenvoorverrijktekooienvoorleghennen,groepsgebeurtvoorrundvee,varkens,pluimveeenkonijnen.Voorbeeldenhiervanzijnhettestenvanschillendehuisvestingswijzen(binneninrichtingvandestallen)vergelekenengeëvalueerd.DitMethetoogopdeverbeteringvanhetdierenwelzijnvanlandbouwhuisdierenwordenverbouwhuisdierentemeten.validatieenapplicatievanmetingenvanfluctuerendeasymmetrieomhetwelzijnvanlandzowelexperimentelesituatiesalsinpraktijkbedrijven.Eenvoorbeeldhiervanisdeuitwerking,eenstandaardprocedureomdierenwelzijnaccuraatenobjectieftemetenentemonitoreninHetdoelbinnenditonderzoeksdomeinisindeeersteplaatsdeontwikkelingenvalidatievan
(CLO-DVL)DepartementMechanisatie,arbeid,gebouwen,dierenwelzijnenmilieubeveiliging
Milieuvriendelijkehuisvestingvanlandbouwhuisdieren
voorreductievanammoniak-engeuremissietetesten.beschiktovereenproefopstellingomopkortetermijnookdeefficiëntievanmestadditievencedurebepaaltmenemissiefactorenvanvarkens-enpluimveestallen.Hetdepartementvanemissiefactorenvanbestaandeennieuwestalconcepten.OpbasisvandeverkortemeetprosamenmetdeKULeuvenaandevalidatievaneenverkortemeetprocedurevoordebepalingammoniakemissiefactorentebepalen,maarzezijnechterzeerduur.Hetdepartementwerktvoeringvanzo’nstalleninVlaanderentekomen.Vandaagzijnermeetmethodesomgeur-ensie-armestalconceptenteintroduceren.ErzijnechternogbelemmeringenomtoteensnelleinInhetkadervanhetammoniakemissiereductieplantrachtdeVlaamseoverheidnieuweemis
Milieuvriendelijkemechanisatie
enuitkuilenvanruwvoedersengraslandoogstmateriaal.tie,spuittechniek,mechanischeonkruidbestrijding,kunstmeststrooierafstelling,loofdodinginzaaivangraan,aardappeloogsttechnieken,mengmestinjectieopgras,bietenrooidemonstraniseertofverleenthulpaandiversedemonstraties:mengmestinjectieopbouwland,directetuinbouwwerktuigentedemonstrerenenhierbijdenodigeinformatietevoorzien.DVLorgaInhetkadervandeverspreidingvandeonderzoeksresultatenwordtgetrachtnieuweland-enmachinesgerelateerdeproblemen.lansspuiten,boomgaardspuiten,mengmestinjectie,aardappelrooiersenandereaanlandbouwopgestartinapril2003:Agromech.Diegeeftadviesoverkunstmeststrooiers,veldspuiten,adviesdienstvoorlandbouwmachinesenmilieubeveiligingindeplantaardigeproductiewerdland-entuinbouwers,stallenbouwersenfabrikantenvanbouwmaterialen.Eentechnologischestallenbouw,dierenwelzijnenmilieubeveiligingindedierlijkesectoraandriedoelgroepen:eentechnologischeadviseerdienstbinnenDVL:Agriconstruct.DezedienstgeeftadviesoverleidingvanIKMerkendemelkmachinetechnicienkoeltanktechnici.Sinds1juli2002iserooktrol”dekwaliteitszorgvoorhetonderhoudvanmelkinstallatiesinBelgiëencoördineertdeop-accrediteerde“KeuringvanSpuittoestellen,Vlaanderen”.DVLverzorgtonderhetlabel“Con-desector.DVLbeschiktovereenBeltestgeaccrediteerdLaboSpuittechniekeneenBeltestge-Naastonderzoekstaathetdepartementinvoorverschillendevormenvandienstverleningvoorcompactieenerosie),aardappelrooiers,inschuurlijnen,enz.kunstmeststofstrooiers,mengmestinjectoren,bodembewerkingstuigen(inrelatietotbodem-Methetoogopdemilieubeveiligingbestudeertmenookanderelandbouwwerktuigenzoalsdriftreductie.digheden.DaartoewordenproductenentechniekengeëvalueerdophetgebiedvandriftenrelateerdaanformuleringswijzenenspuittechniekenditonderdetypischeVlaamseomstan-deerd.Hetdepartementwensteendieperinzichtteverwervenindampdriftendruppeldriftge-doptypes,enz.)opdewerkingvanchemischeloofdodingsmiddeleninaardappelenbestu-technieken.Zowordtbijvoorbeeldheteffectvandespuittechniek(verschillendedrukken,lieubelastingdoorgewasbeschermingsmiddelentestmenverschillendebestaandeennieuweschestabiliteitvanveldspuitenwordenoppuntgesteld.MethetoogopdereductievandemidergelijketoestelleninVlaanderen.Testmethodesencriteriavoordeevaluatievanmechanispuitdoppenenspuittoestellenwordenvergelekeninhetkadervandeverplichtecontrolevanniekbijveldspuiten,boomgaardspuitenenlansspuiten.VerschillendecontrolemethodesvoorHetonderzoeknaarmilieuvriendelijkemechanisatieisvoornamelijkgerichtopdespuittech
Departement Zeevisserij (CLO-DVZ) biologisch,technisch,alssociaal-economischoogpunt.Bovendienrichthetonderzoekzichopbouwenvooreenrationeleenduurzameexploitatievanhetmarienemilieu,enditvanuitzowelDeopdrachtvanhetDepartementZeevisserijbestaaterindewetenschappelijkebasisopte
HoofdstukIII.5–168
HoofdstukIII.5–169
zoekingeninhetBelgischContinentaalPlat.Hoofdthema’shetbasisonderzoekenkadertineenaantalnationaleonderdemersaalecosysteemvanhetmarienemilieubehorentotDeeffectenvanantropogeneactiviteitenophetbentho-stellenvandecommerciëlevisbestanden.maatregelenvoorhetbeschermen,instandhoudenenhervanbestaandeenhetontwerpenvannieuwetechnischeternationaalverband,endragenbijtothetoptimaliserenimpacttereduceren.DemeestestudiesgebeurenineeninwordtnagegaanenmenzoektnaarmethodesomdieDemilieu-impactvanvistuigenenvisserijactiviteitenlectiviteitmethetoogophetbeperkenvandeteruggooi.gestreefdnaareenverbeteringvandelengte-enspeciesseendestudievannetmaterialenentestmethodes.Erwordtwevistuigen,deintroductievannieuwevisserijmethodesdeverbeteringvanbestaandeendeontwikkelingvannieumischeaspectenvanhetvangstproces.Destudiesomvattenmetdetechnische,biologische,ecologischeeneconolingvanduurzamevisserijtechnieken,rekeninghoudendHettechnischvisserijonderzoekisgerichtopdeontwikkehetmilieu(innovatiesinrecirculatiesystemen).renvankweekmethodesenhetreducerenvandeimpactopbedoelingdenatuurlijkestocksaantevullen),hetverbete-king(hetuitzettenvangekweektevisinhetwild,metdetarbot,tongenmossel),o.a.methetoogopzgn.restoc-vancommerciëlevis-enschelpdiersoorten(inhoofdzaakDaarnaastwordttevensonderzoekverrichtopdekweekdeEuropeseUnie.dersteuningvanhetGemeenschappelijkVisserijbeleidvanbelangrijkdeelvandezeactiviteitwordtuitgevoerdteron-vanbemonsteringsprotocolsenanalysemethoden,enz.Eensuelematuriteitvandebetrokkensoorten,deoptimalisatievanmeerfundamenteleaard,overo.m.degroeiendesek-voorspellingen.Ditwordtverderondersteunddoorstudiesgradenvandediversesoorten,ookberekentmenvangstvaartuigen)schatmendestockomvangendevisserijsterftegooi,envisserij-onafhankelijkesurveysmetonderzoeksbemonsteringenvandevangsten,deaanvoerendeteruggrijzegarnaal).Viadiversetypenonderzoek(waaronderting,tarbot,tong,schol,tongschar,rog,langoustineenvis-enschaaldieren(inhoofdzaakkabeljauw,schelvis,wijtiedynamiekenhetexploitatiepatroonvancommerciëlevatmeerfundamenteleentoegepastestudiesopdepopulaHetvisserijbiologischonderzoekophetDepartementomopdeduurzameexploitatievanaquatischeecosystemen.dragetoteenecologischebenaderingvandevisserijgerichtAlsdusdanigleverthetDepartementeenwezenlijkebijzeevisserij.kwaliteitscontroleen-garantievandeproductenvandedebeschermingvanhetmarienemilieualshabitatenopde HoofdstukIII.5–170
organisatiesdiehierbijbetrokkenzijn.derzoekvandeZee”(ICES)ende“OsloenParijsCommissie”(OSPAR)zijndebelangrijksteoverheidenvisserij-industrie.DeEuropeseCommissie,de“InternationaleRaadvoorhetOnlijkgefundeerdadviesvanuitinternationalewetenschappelijkeorganisaties,beheersinstanties,HetonderzoekvanhetDepartementbeantwoordtaandeblijvendevraagnaarwetenschappeachterhalen,maarookomdebiodiversiteitvannatuurlijkebestandeninteschatten.fragmentatieiseenonderzoekdatsterkaanbelangwint,nietenkelomdeoorsprongervantevloedwordentijdenshetgeheleproductieproces.IdentificatievanvisserijproductenviaDNA-Bovendieniseronderzoeknaardekwaliteitvanzeevisserijproducten,zodatdezekanbeïnbiedenvangebaggerdmaterieel.Ditallesondersteuntadviezeninzakeconcessiesterzake.hierbijzijndemonitoringvandewinningsgebiedenvanzand-engrindenvandestortingsge
HoofdstukIII.5–171
gerichtebestrijdingvanmilieuaantastingen,denotievanindezecontextvooraltemakenmetvoorzorg,preventiefhandelen,voorkeurvoorbronDaarmeestaathetmilieubeleidduidelijkinhettekenvanduurzameontwikkeling.Datheeftnatuurbehoudendebevorderingvandebiologischeenlandschappelijkediversiteit.vanhetVlaamsemilieubeleidvast:hetbeheervanhetmilieu;debeschermingervan;hetHetdecreethoudendealgemenebepalingeninzakemilieubeleid,legtdedriedoelstellingen
stand-still coördinatieendoelgerichtheidvanhetonderzoekendeverspreidingvanderesultaten.DeaandebepalingenvanhetMINA-plan3.DitsteltdatdeaandachtindeplanperiodegaatnaarAlgemeengeeftdestructureringvanhetonderzoeksprogrammaTWOL2005verderinvullingenfinanciering,instrumenten...).vanmilieugevaarlijkestoffen...)ofzebehandelenintegrerendeaspecten(doelgroepen,kostenprojectenwordenthematischuitgeschreven(zoalsvermesting,versnippering,verspreidingInhoudelijkwordtnogsteedsdeaanpakvanhetMilieubeleidsplangevolgd:deonderzoekspiggeenfinancieringsbron.Milieubeleidsplan.Daaromvindendiverse,eerderoperationeleonderzoeksprojectenvoorlogetoppost361B1223isechterwelveellagerdanopdevoormaligebegrotingspostvanhetdenopdegeschrapteMINA-post361B1206werdengeprogrammeerd.Hetbeschikbarebudtegischonderzoekenthemaoverschrijdendeinitiatieventekunnenfinancierendieinhetverlerond“MilieuenGezondheid”.In2004werddebegrotingspost361B1223gecreëerdomstravorigjaar,opnieuwbudgettenvrijgemaaktvooronderzoekinhetkadervandeproblematiekBelangrijkethema’szijno.m.natuur,afval,lucht-enwaterverontreiniging.Erworden,netalsTWOL-programma2005volledigindienstvandeimplementatieendeonderbouwingervan.VermitshetVlaamsMilieubeleidsplan2003-2007hetglobalemilieubeleidomvat,staathettervoorziening;afvalstoffenentotslotgebruikvangrondstoffen.richting;hydraulica;waterhuishoudingvanlandbouwgronden;bodemaantasting,drinkwa-bosbouwkundigonderzoek.Verderookboskartering;natuurbehoud;ruilverkaveling;landin-omvatdanenkelmetingeneninventariseringen;bossen;jachtenvisserij;groenvoorzieningenwetgeving;milieuhygiëne;milieu-effectrapportering;studiewerkdoorlaboratoriadatméérder;niet-ioniserendestraling,grondwaterbeheer(o.m.verdroging);milieuplanning;milieu-zuring,vermesting,verdunningvandeozonlaag,zwevendstof...);geluids-,geur-enlichthin-Alsstudieobjectenkomeninaanmerking:lucht-,water-enbodemverontreiniging(o.m.ver-enhetInstituutvoorNatuurbehoudenhetInstituutvoorBosbouwenWildbeheer.diverseafdelingenvanAMINAL,deVlaamseopenbareinstellingenVLM,VMMenOVAM(TWOL).HetTWOL-programmabeoogtafstemmingtussendeonderzoeksprojectenvandemaakvanhetonderzoeksprogrammaToegepastWetenschappelijkOnderzoekLeefmilieuindeveelheidaanonderzoeksonderwerpen,kredietenenopdrachtgevers,iserdejaarlijkseop-begroting(Programma61.1–61.5)alsvanuithetMINA-fonds.OmsamenhangtebrengenBinnenhetbeleidsdomeinLeefmilieuwordtonderzoekzowelgefinancierdvanuitdealgemenering.vanhetmilieu,hetsluitenvanstofkringlopen,energie-extensiveringenkwaliteitsbevordegaanvanafwentelingnaartoekomstigegeneraties,hetnietoverschrijdenvandedraagkrachtopnemenenmaatregelennemenomdebelastingvanhetmilieuteverminderen),hettegenverinnerlijking(wiebijdraagtaandemilieuproblemenmoetzelfzijnverantwoordelijkheidlerbetaalt”.Daarnaastonderscheidtmennogbijkomendekenmerken,zoalshetnastrevenvanenhetbeginsel“devervui HoofdstukIII.5–173
6.DEPARTEMENTLEEFMILIEUENINFRASTRUCTUUR OA 61 Administratie Milieu, Natuur, Land- en Waterbeheer
nogprojectenwegvallenenkannieuw(dringend)onderzoekbijkomen.2005waseinddecember2004inheteindstadium.Welkunneninfunctievandebeleidsnodenoverdeonderzoeksresultatenenhuntoepassing.DeplanningvanhetTWOL-programmagramma’swordenverderverbeterd.BijzondereaandachtgaatnaardeinformatieverstrekkingbestaandecoördinatiestructurenvoorwetenschappelijkeentechnologischeonderzoeksproI.Wetenschapsbeleid op de begroting van het MINA-fonds BegrotingMINA-fonds schappeninzichdragen:Onderzoeksprojectenzijnstrategischvanaardalszijzoveelmogelijkvandevolgendeeigenpreteren)–enindiezinookwelinhoudelijkkoppelbaaraandedelen.ma’s,maarbijdragentotdeuitvoeringvaneengrotediversiteitaanthema’s(restrictiefteintertievennietalsdusdaniggekoppeldzijnaaneeninhoudelijksamenhangendeclustervanthedelenuithetMINA-plan’.IntweedeinstantiezoumenkunnenaantonendatbepaaldeinitiaThemaoverschrijdendmoetineersteinstantiebegrepenwordenindezinvan‘behorendtotdeterhebben.nancieringvangeplandestudies,inzoverrezijeenthema-overschrijdendofstrategischkarakAMINAL,dochookandereafdelingenofVOI’skunnengebruikmakenvandezeBAterfiEURvoor2005.DezebegrotingspostbehoorttoeaanhetDirectoraat-generaalvanHetbeschikbaarkredietopartikel361B1223vanhetMINA-fondsbedraagt1,326mln.tenschappenenhetwaterloketwetenschappelijkonderzoekenuitgavenmetbetrekkingtothetSteunpuntMilieubeleidsweArt361B1223Uitgavenmetbetrekkingtotthemaoverschrijdendeinitiatievenenstrategischdersteuningvanduurzaambosbeheer)aangerekend.wordenookanderebeleidsrelevanteprojecten(bijvoorbeeldnieuwesubsidieregelingenteron-HettotaalaanonderzoeksmiddelenopdezeBAbedraagt0,19mln.EUR.Opditzelfdeartikelversiteit(ongewervelden,planten,vogels...)vanbegraasdeboslandschappenindiezelfdevegetatiestructuren.Daarnaastmoetmenookmeerinzichtverwervenindebiodi-‘safesite’voorhoutigesoortenenwelkedevestigingsmogelijkhedenzijnvoorhoutigesoortenlandschappen.Erwordto.a.nagegaanwatderolisvanverschillendevegetatiestructurenalsInzakehetbosbeleidwilmeneenbeterinzichtkrijgeninhetfunctionerenvanbegraasdebos-populatiedensiteiteninVlaanderen.onderzoekronddemogelijkerolvanziektesbijdezewildsoortenalsoorzaakvoordelagevoorkomenvanwildziektesbijkonijnenhaasmogelijkis.ErkomtookeeneersteaanzettotMenvoorzietstudiesdienagaanhoeentegenwelkekosteenpermanentemonitoringvanhetpopulatiesvandiersoorten.verantwoordbeheervanbossenengroengebiedenenhetduurzaamgebruikvanverschillendevaakeenwetenschappelijkeonderbouwingaandekerntakenvandeafdelingBos&Groen:hetsen,hetopenbaargroen,deriviervisserijenhetfauna-enwildbeheer.DezeprojectengevengeprogrammeerdterondersteuningvanhetbeleidgerichtopeenduurzaambeheervandebosOphetartikel361B1208vanhetMina-fondswordenvoor2005tweeonderzoeksprojectendegroenvoorziening,devisserij,dejachtendevogelbeschermingArt.361B1208Uitgaveninverbandmetstudiesenprojecteninhetkadervanhetbosbeheer,•gesitueerdvroegindebeleidscyclus;vraagstukkenvanbeleidsvoorbereidingen-formulering,nietvanhetlopendeofreedsgeformuleerdebeleid,tenzijevaluatief(zieverder)•geenduidelijkheidoveruitgewerktebeleidslijnenofevaluatievanbestaandebeleidslijnenoptamelijkhoogabstractieniveau•eerderlanglopendonderzoekofonderzoekslijnmetkortlopendeaaneensluitendeopdrachten HoofdstukIII.5–174
• geenoperationeel(instrumenteelofinhoudelijk)onderzoek
• 15voorstelleningediend.topics.Hetaangevraagdeonderzoekskredietbedraagt1,140mln.EUR.VoorditjaarwerdenInhoudelijkzijndegeplandestudiesverspreidoverdiversethema’senthema-overschrijdendebeleidsprioriteitenvanhetMINA-plan3.Algemeenkomthieruiteraardbijdatdevoornoemdemogelijkhedenenkelgeldenbinnendenietlokaalofaaneenspecifiekgevalgebonden
• ling’.EvaluatievandeSamenwerkingsovereenkomst‘Milieualsopstapnaarduurzameontwikke-
• Uit-endoorwerkingvanlangetermijndoelstellingenleefmilieu(vervolg)
• genopeenaantalcasesToepassingvanhetevaluatiekadervoorleefmilieugerelateerdefinanciëletegemoetkomin-
• VlaanderenHetgebruikvanzeerhogeresolutiesatellietbeeldentenbehoevevanecotoopkarteringin Verliesaanbiodiversiteit:
• betrekkinghebbendopbelangrijke,maarnietnoodzakelijkdringendebeleidsontwikkelingen;valorisatiepotentieelvoorbeleidsvoorbereidingen-evaluatieopmiddellangetermijn
• onderbouwingvanmaatregelenvloedendefactorenenhaalbaarheid)vandoelstellingenen/ofmaatregelen,geenconcreteuitwerkenophoofdlijnen(metinbegripvanhetinschattenvanmogelijkegevolgen,beïn
• Uitbreidingenaanpassingvandemethodiekvoordemonitoringvanbeheerovereenkomsten
Samenwerkingmetoverheden:
HoofdstukIII.5–175
• groepenbeleidSelectievanprioritairedoelgroepeninhetkadervanhetverruimenvangestructureerddoel Versnippering:
• clus(vervolg)Beleidsopvolgingenprestatiemetinginfunctievaneengeïntegreerdebeleids-enbeheerscy-
• OndersteuningvoorontwikkelingrekenalgoritmevoorhetMilieukostenmodel–Water Milieuplanning:
• EvaluatiesteunpuntMilieubeleidswetenschappen
• afvalstoffenbeheernaareenintegraalofduurzaammaterialenbeheer.Stakeholder-enkrachtenveldanalyseinhetkadervaneenverruimingenvernieuwingvan
• haalbaarheidvansectoralegrens-,richt-enstreefwaardenHetconcepteco-efficiëntiealsopstapnaareenduurzameeconomie:onderzoeknaarde Doelgroepen:
Kostenenfinanciering:
• currerenderegio’sVergelijkendestudievandevolledigemilieulasteninVlaanderenenindebelangrijkstecon-
• vooreenslagkrachtigmilieubeleidVersterkingmilieubeleidskaderlokalebesturen(deelprojectDULO):randvoorwaarden Instrumenten:
Gebruikvangrondstoffen:
• lieu-innovatieImpactvanverschillendesoortenmilieubeleidsinstrumenteneninstrumentenmixenopmi Andere:
• Prioriteitenuitbouwmonitoring–casestudywaterkwaliteit
tieelvanprocesgebondenCOInhetkadervan‘Veranderingvanhetklimaatdoorbroeikaseffect’wordthetreductiepoten(zoalsopgelegddoordeNEC-richtlijn)kunnengerealiseerdworden.schatten,zodatmenopeenmeerbetrouwbaremanierkanbeoordelenofdeemissieplafondsVOS-emissiesendepotentiëleVOS-reductiesbijverbrandingsprocessennauwkeurigerinteRondhetthemaVerontreinigingdoorfotochemischestoffenwordtonderzoekgeplandomdespreidingzwevendstof,VeiligheidsrapporteringenVerstoringdoorgeluids-engeurhinder.spreidingvanmilieugevaarlijkestoffen,Veranderingvanhetklimaatdoorbroeikaseffect,Verversemilieuthema’swaaronderVerontreinigingdoorfotochemischestoffen,Verzuring,Veraangewendvoorhetuitvoerenvanonderzoek.DeonderzoeksprojectenzijnverspreidoverdiHetbeschikbaarkredietopArt361B1262bedraagt1,267mln.EURenwordtbijnaintegraalmilieubouw,informatieensensibiliseringenmetbetrekkingtotlucht-enhinderthema’sArt361B1262Uitgavenmetbetrekkingtotnatuur-enmilieu-educatie,natuurtechnische2-emissiesuitindustriëleinstallatiesinkaartgebracht.DeresultatenkunnendienenbijdeopmaakvanhetvolgendeVlaamsetoewijzingsplaninzakedeverhandelbareemissierechten.IneenstudiebinnenhetthemaVerspreidingvanzwevendstofwordendebronnenvanPM10indehavenvanAntwerpenopgespoordenzullenreductiemaatregelenwordenvoorgesteldendoorgerekend.Debedoelingisomeensaneringsplanoptestellenomaandegrenswaardevanderichtlijn1999/30/EGtevoldoen.EeneerstestudiebinnenhetthemaVerzuringgaatdeimpactvandeinternationaleenperlidstaatgedifferentieerdereductiedoelstellingenopdeconcurrentiekrachtvandeondernemingeninVlaanderenna.DitpuntwerdreedsmeermaalsaangekaartbijdeEuropeseCommissie,maarbijgebrekaan(cijfermatige)onderbouwingwerdhiermaarweinigaandachtaanbesteed.Eenonderbouwde,geargumenteerdeengekwantificeerdeanalysevandemogelijkegevolgenvandestrengereductiedoelstellingenvoorVlaanderenenBelgiëisdanooknodigomdeCom-missieteovertuigenomdezeproblematiekinrekeningtebrengen.Eentweedestudiedientprognosesenscenario’svoorluchtverontreinigendestoffenteleveren,teronderbouwingvanhetreductiebeleid.DaarnaastzijnhetookverplichterapporteringsgegevensinhetkadervandeEuropeseNEC-richtlijnenhetVerdragGrensoverschrijdendeLuchtverontreiniging.RondhetthemaMilieugevaarlijkestoffenwordtopbasisvaneenstofstroomanalysedeeffecti-viteitvanbeleidsmaatregelen,zoalsbeschreveninhetPAK-emissiereductieprogramma,geëva-lueerd.Waarnodigkanmenalternatievemaatregelenvoorstellenenevalueren.Tweeonderzoeksprojectenrondgeluids-engeurhinderzijnvoorzien.Rondgeluidshinderdientvoorbereidendonderzoektegebeurenvoordeopmaakvangeluidskaarten,noodzakelijkvoordeimplementatievandeEU-richtlijn“Omgevingslawaai”inVlaanderen.VoorgeurhinderonderzoektmendegevolgenvandeimplementatievandegeurnormeringindeVlaamseregelgeving.TotslotzijntweeprojectengeplandinzakeVeiligheidsrapportering.Diemoetenresultereninresp.actualisatieenuitbreidingvandetegebruikenfaalkansenindekwantitatieverisicoanalyseinveiligheidsrapporten,eneenberekeningswijzevoormagazijnbranden.Beidekunnenopgenomenwordeninhetbestaande“RichtlijnenboekVeiligheidsrapportage”waardoorinVlaandereneenuniformeaanpakinveiligheidsrapportengerealiseerdwordt.Art361B1274Uitgaveni.v.m.grondwaterproblematiek(o.m.grondwaterkwaliteitsmeetnet)Hetbeschikbaarkredietopbegrotingspost361B1274vandeAfdelingWatervanAMINALbedraagt1,569mln.EUR.Hiervanwordt0,06mln.voorzienvooronderzoek.HetgaatomeenonderzoekoverdekostprijsvaneenpesticidenvrijbeheerdooropenbarediensteninVlaanderen.Doelisdekostprijstelateninschattenvandebestaandeniet-chemischemethoden,combinatiesvanmethoden,enomvormingsprojecten(omvormenvankerkhoven,sportvelden,verhardingen,groenzones).Menzalaanbevelingenformulerenomtoteenefficiëntbeheertekomenmeteenzolaagmogelijkekostprijsenrekeninghoudendmetdebepalingenuithetpesticidendecreetvan21december2001. HoofdstukIII.5–176
dynamischemodelle-
Optimalisatievanontwerpenexploitatie
nutriëntverwijdering
maaktvangedetailleerdeinfluentkarakterisering,sensitiviteitsanalyse,werdeenstandaardprocedurevoorrenovatieuitgewerkt,waarbijdescenarioanalysegebruikomhiervoorinsneltempodebestbeschikbaretechnologietevoorzien.Indeloopderjarenwarenontworpenvoornutriëntverwijdering,washetdetaakvanOnderzoek&Ontwikkelingtuurteexploiterenenterenoveren.Vermitsdebestaanderioolwater-zuiveringsinstallatiesnietkreegAquafindebijkomendeopdrachtomdereedsvóórzijnoprichtingbestaandeinfrastruc-wastweeërlei:enerzijdswerdgansVlaanderenaangeduidalskwetsbaargebied,anderzijdsVanaf1994kwamendeactiviteitenvanAquafinineenstroomversnelling.Deoorzaakhiervancessenterverwijderingvanstikstofenfosfor.veelvandeinspanningenvanOnderzoekenOntwikkelingwarendanookgerichtopdeprowordengeïmplementeerd;
verdafvalwaterendeoptimalisatievandeslibverwerking.beurtenissen,hetverminderenvanparasitairwaterindeleidingen,hethergebruikvangezuinaardeoptimalisatievandeafvalwatercollectering,dereductievandeimpactvanoverstortgeintegraalwordtbenaderd.DithoudtindatdeonderzoeksinspanningengevoeligverplaatsenDecreetIntegraalWaterbeleid,heeftvoorAquafinalsgevolgdathetrioolwaterbeheermeerDeinvoeringvandeEuropeseKaderrichtlijnWater,inVlaanderenregionaalvertaaldinhetmodelmatigebenadering.werdvooruitganggemaakt,indiezindatmenookhiersteedsmeergebruikmaaktvaneen
HoofdstukIII.5–177
ondersteunen.InhoudelijkisOnderzoekenOntwikkelinginAquafinersteedsopgerichtdezeopdrachttehoudelijkeafvalwatersinVlaanderenuittebouwen.In1991werdAquafinN.V.opgericht,metalsopdrachtdezuiveringsstructuurvandehuiswaarvan2,376mln.vooronderzoek.Vanhettotalekredietvan219,261mln.EURis3,974mln.voorzienvoorwetenschapsbeleid,tussenhetVlaamsGewestenN.V.AQUAFINArt361B4100Lopendeuitgavenintoepassingvandeovereenkomstvan10november1993
geur-engeluidshinder
ring DaarwaarnodigenmogelijkwerdbijderenovatiedoorOnderzoek&Ontwikkelingningmetecologischeenmaatschappelijkeaspecten.Naasteconomischeaspectenhoudtdebeslissingsondersteunendescenarioanalysesteedsreke-latie.coanalyse,zowelbijhetontwerpenvanhetcollectorenstelselalsderioolwaterzuiveringsinstal-,calibratievanderesultatenvanmeetcampagnesenpilootexperimenten,entenslotterisinieuwe technologie voorgestelddievoordiennognietinVlaanderenwerdtoegepast.
kleinschaligeprojecten plantenzuiveringssystemen.Ditconceptwordtnogcontinuaangepastengeoptimaliseerd,onwerdbijaanvangeengestandaardiseerdAquafinconceptontwikkeld,o.a.gebruikmakendvantoeinrelatiefbelang.Hiervoordermeeropbasisvanoperationelepraktijkervaringenpilootexperimenten.Voordeoptimalisatievandeexploitatiewerdennieuwe‘intelligente’sturingenontwikkeldengepatenteerd.Detijdensdelaatstejarenontwikkeldedynamischemodellenwordeno.m.gebruiktomdezesturingenvoorafopcomputertesimulerenentetestenophunhaalbaarheid.Doordevoortdurendezorgvoorhetvoorkomenenremediërenvan
dekwetsbaregebiedeninVlaanderenmoestdimensioneringsprocedureontwikkeld,ondermeergebruikmakendvanmodellering.Voorenzonodiggeoptimaliseerd,zowelquaproceskeuzealsprocesonderdelen.Daarnaastwerddewerddebeschikbaretechnologiegescreend,onderzochtopzijntoepasbaarheidinVlaanderenIndeeerstejaren(1991-1994)washetvanbelangsneltotstandaardiseringtekomen.Hiertoezijnhierbijdesleutelwoorden.
De slibverwerking rendopdeinvoeringvandenieuwe‘VLAREA’wetgeving,gingsteedsmeeraandachtnaarallandbouw,maaralsnelwerdduidelijkdatdezeafzetwegmoestwordenafgebouwd.Anticipe-werdindebeginjarennoggeoptimaliseerdmethetoogopdeafzetnaardeternatieveafzetwegen,zoalscoverbrandingvanafvalwaterzuiveringsslibinkrachtcentrales.Hetuitbouwenvandenieuweinfrastructuurstartteindegrotereagglomeraties.Naarmatedezewerdeningevuld,namhetaantal
Aandachtspuntenvoor2005: CD4WCdatstaatvoorEnerzijdsiserdedeelnamevanAquafinaaneenEU-gesubsidieerdprojectmetacroniemnerschapineenaantalbelangrijkeinitiatieven:AquafinwilzichvoorbereidenopdezenieuweEuropeserichtlijn.Ditvertaaltzichineenpartbestaanderioleringspatrimoniumwaarvandewaardegeraamdwordtop11,8mld.EUR.zieninbeheersprogramma’svoorderenovatie,hetonderhoudendeoptimalisatievanhetnodigisvoorinvesteringeninzuiveringsinfrastructuur.Daarnaastmoetendegemeentenvoorgoedekwaliteitdienttezijn.Aquafinberekendedatervoor2015globaalnog7,44mld.EURDeEuropeseKaderrichtlijnWatersteltondermeerdattegen2015allenatuurlijkwatervan1.Integraalwaterbeheer:Aaneenaantalvandezeonderzoeksdomeinenwordtin2005extraaandachtbesteed:gentetoetsenaaneenreëleindustriëleomgeving.directiesOperatiesenInfrastructuur,watookdemogelijkheidbiedtdenieuweontwikkelinIndemeestegevallenontstaanonderzoeksprojectenopvraagvanenterondersteuningvandetechnologie,integraalwaterbeheerenhetoperationelebeheervanderiolen.ding,membraantechnologie,hergebruik,groenetechnologie,modellering,meet-enregelinhetverledendefinieerde:biologischezuivering,fysico-chemischezuivering,slibhuishouIn2005wordenonderzoeksprojectenverdergezetinalleonderzoeksdomeinendiemenreeds Cost-effectiveDevelopmentofurbanwastewatersystemsFOR Waterframe-
workdirectiveCompliance deelnameaan(inter)nationaleonderzoeksprojecten.Dezekenniszalin2005zomogelijkgevalideerdwordeninconcretehergebruikprojectenengebruikenmembraantechnologieinhuishoudelijkeafvalwaterzuivering.Delaatstejarenwerdeenbelangrijkegespecialiseerdekennisopgebouwdophetvlakvanherzaamenintegraalwaterbeheer.huishoudelijkafvalwaterwordtdoorAquafinalseenbelangrijkeoptiegezienvooreenduurhergebruiktoepassingen,isdeverdergaandezuiveringvaneffluentvanbelang.HergebruikvanZowelvanuithetoogpuntvandeKaderrichtlijnWater(eventuelestrengerenormen)alsvoor3.Verdergaandezuivering.derwerpnaintegraalwaterbeheer.hergebruikmogelijkheden,etc.Slib-beheervormtvoor2005hetbelangrijksteonderzoeksonspellenvandevariatieinslibproductie,optimalisatievandeslibgistingenenergierecuperatie,slibproductie,verbeteringvandeslibontwatering,oorzakenvandeslibverontreiniging,voor2005alleaspectenbestudeerddieeenoptimalisatietotgevolgkunnenhebben:reductievandeVermitsslibbeheernietkanlosgezienwordenvanhetintegraleafvalwaterbeheer,wordenin2.SlibbeheermethetoogophetinvullenindezeKaderrichtlijn.besteoptieszijnvoorhetoperationelebeheervandecollectorenendeoverstorten,specifiekNaastdezeexterneprojectengaateeninternonderzoeksprojectdoordatvooralnagaatwatdetributie,stormwater,afvalwatercollecteringendeinvullingvandeEuropeseKaderrichtlijn.cyclus’willenbestuderenenoptimaliseren:grondwaterinfiltratieenexfiltratie,drinkwaterdis-projectengroepeertdieelkvoorzichhetbeheervaneenspecifiekdeelvande‘stedelijkewater-VerderiserdedeelnameaanhetEuropeseclusterproject‘CityNet’,datzesEU-onderzoeks-teemopeenkosteneffectievemanierdoortevoeren.tendienstevan(afval)waterbeheerdersomderendementsverbeteringenaanhetafvalwatersys-.HetdoelvanditEuropeesprojectisomeenleidraadteontwikkelen
HoofdstukIII.5–178
Strategisch Onderzoek
zoeken,register,kadaster)demsanering(o.a.sensibilisering,studiesenonderzoeken–bodem,locatiegebondenonderArt361B4144Uitgavenintoepassingvanhetdecreetvan22februari1995betreffendedebodergevalideerd.Deervaringinmembraanbioreactorenvoorhuishoudelijkafvalwaterwordtookin2005verwaterhergebruik.singsondersteunendinstrumentenrichtlijnenvoorgoedepraktijkvoordeinvoeringvanEenvoorbeelddaarvanisdeelnameaanhetEUproject“AQUAREC”,metalsdoeleenbeslis
eventuelejuridischeentechnischeknelpuntenisnodig.reinigdgrondwaterenzodesaneringskostendrukken.EenstudienaardemogelijkhedenenHetgebruikvangrijswaterinprocessenkaningeschakeldwordenbijdesaneringvanverontOL-nummerKortetitelOL200400122Grijswater beschrijvendonderzoekisdeconcreteinvullingvanditvoorsteltotwijzigingvanhetdecreet.Hetopstellenvaneenprocedureopbasisvandebestaandeproceduresvoororiënterend-ensamenvoegenvanbeideonderzoeksluikenisreedseenvoorsteltotwijzigingvanhetdecreet.eensaneringsprojectensaneringswerkzaamheden)kanleidentoteensnellereprocedure.HetHetsamenvoegenvanoriënterend-enbeschrijvendonderzoek(tweestappenvoorafgaandaan
datiekanwordengeïnduceerdopgrotereschaalviabio-augmentatie.opleveren.InvoorliggendonderzoeksvoorstelzalwordennagegaanofaërobeMTBE-degra-riëndieMTBEen/ofTBAkunnenafbrekeniseenlogischestapdieeengunstigresultaatkanTBAuitgrondwatermetbehulpvanluchtstrippennietmogelijkis.Hettoevoegenvanbacte-aanwezigzijnomMTBAen/ofTBAaftebreken.DaarenbovenblijktdathetverwijderenvanUiteerderonderzoekisgeblekendatopveelMTBE-vervuildelocatiesnietdejuistebacteriëngevalstudieszalheteffectvandebodemsaneringsoperatiewordenopgevolgd.elektromagnetischeinductiealseeninteressantetechniekaangeduid.Doortoepassingoptweegevolgdomeventuelebijsturingvandesaneringmogelijktemaken.Ineeneerderestudiewerdoplopen.Ookdeevolutievandeverontreinigingalsgevolgvansaneringswerkenmoetwordeneensaneringswerk.DeafbakeningopzichmaguiteraarddekostennietoverdrevenhoogdoenEengoedeafbakeningvandeverontreinigingiseenbelangrijkefactorvoorhetbegrotenvanOL-nummerKortetitelOL200400123Toepassingvanelektromagnetischeinductiemetingeninhetkadervanbodemonderzoeken-saneringOL200400124Bio-augmentatievoorhetinducerenvanaërobebioremediatievanMTBEenTBA
Operationeel onderzoek Instrumenteel
Beleidsformulerend
HoofdstukIII.5–179
Beleidsverkennend
OL-nummerKorte OL200400121Onderzoektitel naar verkorting van kingsbijdrageninzamelingenafzet)mingenhetbeheervanafvalstoffen(o.a.sensibilisering,studiesenonderzoeken–afvalenwerArt361B4172Uitgavenintoepassingvanhetdecreetvan2juli1981betreffendedevoorkoonderzoeksprocedures Operationeel onderzoek voornuttigetoepassingwordenuitgevoerd.Ermoetookmeerinzichtkomenindeuitvoervanafvalstoffen,naarderdewereldlandendieeronderzoekoverhetisolerenvanwegenbedektmetassenenslakkenvandenonferro-industrie.Inhetgrensgebiedvanafvalenrisicobeheersinginzakebodemverontreinigingsitueertzicheenteverfijnen.MetenquêtesensorteeranalyseswordtnaderinzichtbekomenomhetbeleidrondHAverderdelijkeafvalstoffenblijvenverpakkingsafvalenzwerfvuilbelangrijkeaandachtspunten.nen,namelijkhuishoudelijkeafvalstoffen,KMO-afvalenbouw-ensloopafval.BijdehuishouEenreeksonderzoeksprojectenkaderenindeactiesuitgewerktinmeerdereuitvoeringsplanOL-nummerKortetitelOL200200137ZwerfvuilanalyseinVlaanderenaandehandvanproefstrokenOL200300175PilootprojectverpakkingsafvalbijkustgemeentenOL200400040Proefprojectgescheideninzamelingvoorrecyclagevanhetbedrijfsafvalvanvoedselkleinhandelaars(GISTI)OL200400042Proefprojectgescheideninzamelingvoorrecyclagevanincontinentiema-teriaalenluiers(GISTI)OL200400054Sorteeranalyse-onderzoekhuisvuilzakVlaanderen2005OL200400055ActualisatievanhettypologieonderzoekVlaanderenOL200400056ZwerfvuilanalyseonderzoekinVlaanderenOL200400062Verwerkingvanafvalstoffen,voornuttigetoepassing,inAziëOL200400090OnderzoeknaarbouwtechnischemaatregelenvoorhetisolerenvanwegenOL200200153Afvalbeheeroptimaliserenineengrootstad Strategisch Onderzoek Beleidsverkennend reiken.ishierinbelangrijk.Wateco-efficiëntiebetreftishetnodigtezienhoeverdeambitieskunnenHetbeleidskaderrondstofstroom/materialenbeleidwordtverderontwikkeld.NetwerkanalyseOL-nummerKortetitelOL200300230OnderzoeknaardeeconomischefactorendiederecyclagevanVlaamskunststofafvalbepalenOL200400078Ambitiesvooreco-efficiëntieOL200400113Netwerkanalysemateriaalbeheer HoofdstukIII.5–180
Beleidsformulerend
ling,waarooknaarhetmeestepotentieelgezochtwordt.Wathetproductbeleidbetreftverschuiftdeaandachtmeerenmeernaardeproductontwikkedelingenmedischafval.vooralopbepaaldestromenzoalsdierlijkafval,textielafval,afvalvanmetaaloppervlaktebehanvoorkomingviaproces-enproductbeleid’.Watdebedrijfsafvalstoffenbetreftligtdenadrukverderbeleidmoetgeformuleerdworden,namelijk’prioritairebedrijfsafvalstoffen’en‘afvalInhetMilieubeleidsplanzijnervoorhetthemaafvalstoffentweebelangrijkeprojectenwaarinOL-nummerKortetitelOL200400033EvaluatievanvoorbehandelingstechniekenvoormedischafvalOL200400039Textielafvalenproductiegebondenslib:scenarioontwikkelingenprogrammeringOL200400082Onderzoekinhetkadervanhetprojectprioritaireafvalstromen,partimdierlijkafvalOL200400038Zuren,basenenslibvanoppervlaktebehandelingvanmetalen:scenarioontwikkelingenprogrammeringOL200400096Indicatorensetmilieuverantwoordproductgebruik(ProefprojectSTIP2005)OL200400108CasesuitVlaamsesectorenmetgrootstepotentieelvoorecodesign
II.Wetenschapsbeleid op de algemene begroting Programma 61.1 Leefmilieu wordeninitiatievenontwikkeldominelkstadiumvandemilieubeleidscycluseenverbandmetzijn,metbijzondereaandachtvoordekwetsbaregroepen(ouderen,kinderen...).Daartoelieuenvandegezondheidvandeburgerdientinhetmilieubeleidsteedshetuitgangspunttevannegatievegezondheidseffectendoormilieuverontreiniging.DebeschermingvanhetmiIn2002startteeennieuwprojectopomeenbeleidoptemakenenuittevoerentervermijdingBA12.03AllerhandeuitgavenmetbetrekkingtothetProjectMilieuenGezondheid HoofdstukIII.5–181
meteenafwegingenergie/recyclagealsmateriaalmetaandachtvoordeeconomischeaspecten.Ookvoororganisch-biologischafvalwordthetbeleidgeëvalueerdvanuitstrategischoogpuntenfinanciëlekantmeernadrukmoetkrijgen.bijsturingisvooralgebaseerdopdeevaluatievanhetgevoerdebeleid,waarbijdeeconomischeDeuitvoeringvandeplanningrondhuishoudelijkeafvalstoffenisreedsgevorderd.DeverdereOL-nummerKortetitelOL200400049OpvolgenvandeontplooiingvanhetnetwerkhergebruikcentrainVlaanderenOL200400052PilootprojectenverpakkingsafvalOL200400080EvaluatievanhetinstrumentaanvaardingsplichtOL200400081OnderzoekmethetoogopeennieuwUitvoeringsplanOrganisch-BiologischAfvalOL200400132Evaluatieselectieveinzamelinghuishoudelijkeafvalstoffen
Beleidsevaluerend
361B1207,Algemenebegroting: 61.1–12.59, 61.1–12.63, 61.4 61.41.
ten,weggevallenvooronderzoeksprogrammering.HetgaatomdeBA’sMinafondsEenaantalbegrotingspostenzijn,vanwegetebeperktefinanciëlemiddelenenandereprioritei-Deuitvoeringwordtgeraamdopeenbedragvan470.000EUR.2005(TWOL2005)inhetkadervanMilieuenGezondheid:GoedgekeurdeonderzoeksvoorstellenindeToegepastwetenschappelijkonderzoekleefmilieurings-programmavanhetsteunpuntMilieuenGezondheid,datlooptvan2002tot2006.Hetbudgetvan2002(begrotingspost12.03)bekostigdedeuitbreidingvanhetbiomonitoeendeelkandienenvooronderzoek.devolksgezondheidtekunnenleggen.Hiervoorwerdeenwerkingsbudgettoegekendwaarvan•OL200400076:‘Onderzoeknaardeinvloedvanhetvoorkomenvangevaarlijkestoffenvoormensenmilieuindebuitenluchtopdekwaliteitvandebinnenomgeving–deel2’,hiervanbetrefteengedeelteookdeuitvoeringvandecommunicatiecampagne.•OL200400077:‘Implementatievandestrategievoorhetverzamelenvanincidentiegegevensi.v.m.aandoeningendiemogelijkswijzenopendocrieneverstoringbijdemensenberekeningvandemaatschappelijkekostvaneenaantalgeïdentificeerdeprioritaireaandoeningen.’•OL200400079:‘Optimalisatievanmilieu-engezondheidsgegevensterinvullingvandeleemtenindata,nodigvoordeopvolgingvanmilieu-engezondheidsindicatoreninVlaanderen’•OL200400126:‘EvaluatieSteunpuntMilieu&Gezondheid’•OL200400127:‘Bijdrageaandegezondheidsenquête2007–opmakenvaneenmoduleMilieu&Gezondheid’
HoofdstukIII.5–182
2.DezestudieopdrachtenkaderenindedecretaleopdrachtenvanVMM,metnamedeuit1.VMMbouwtmeetnettenuitterbewakingvandekwaliteitvanhetoppervlaktewaterendeOverzichtvandebelangrijkstebeleidslijnen:waarvan1,288mln.vooronderzoek.Detotaledotatie2005van55,991mln.EURvoorziet7,863mln.voorwetenschapsbeleid,BA41.46WerkingsdotatieaandeVlaamseMilieumaatschappijwaterbodem(immissiemeetnetwaterenwaterbodemmeetnet),lozingenvanafvalwater(emissiemeetnetwater)endekwaliteitvandeomgevingslucht(immissiemeetnetlucht).Deinformatiestroom,afkomstigvandeverschillendemeetnetten,vormtdeobjectievegrondslagvooractieplannenenrapportenendeevaluatievanhet(voorbije)beleidenbeheer.bouwendeexploitatievanemissie-enimmissiemeetnettenluchtenwater,hetopmakenvanbekkenbeheersplannen(partimoppervlaktewaterkwaliteit),eenjaarlijkseinventarisvandeemissiesvanverontreinigendestoffeninriolen,collectorenenoppervlaktewaterenenindeomgevingslucht.Verderzijnerookdejaarlijkseinvesteringsprogramma’svoordewaterzuiveringsinfrastructuurenhetadviesvoordemilieuvergunningenintoepassingvanhetVLAREM.3.Vorming,organisatieenHumanResources:PermanentevormingvandemedewerkersiseenbelangrijkmiddelomdedoelstellingenendemissievandeVlaamseMilieumaatschappijterealiseren.HetvormingsbeleidwordtbeschouwdalseenwezenlijkinstrumentvanHumanResourcesManagement.Bijdevormingligtdenadrukop:management-encommunicatieopleidingtechnischeopleidingeninformaticaopleidingen(informaticapersoneeleneindgebruikers)functiespecifiekeopleidingen
ruimtezalzijnombijkomendonderzoekoptestarten.teninhetkadervanInterreggeprefinancierd.Menverwachtbijgevolgdaterin2005geenplanvormingvanhetinstrumentLandinrichting.VerderwordeneenaantalEuropeseprojec-Demiddelenzullenin2005vooralaangewendwordenvoorondersteunendonderzoekbijde
1.Evaluerenvandemestuitscheidings-enmestsamenstellingscijfersvoorpluimvee
2.Oplossenvanhetmestprobleem
1.Inrichtingvanhetbuitengebied
verderuitgevoerd,alsookbeleidsvoorbereidendenbeleidsondersteunendonderzoekinhetkaWetenschappelijk,beleidsevaluerendonderzoekinhetkadervanhethuidigemestbeleidwordtHethuidigemestbeleidstoeltopeendriesporenbeleid:Onderzoeksaccenten:•Eenaanpakaandebron,waardoorermindermestwordtgeproduceerd.•EenoordeelkundigebemestingwaardoorinVlaanderenmeermestopeenmilieukundigemanierkanwordenaangewend.•HetverwerkenvanmestenafzetvindenvandezeproductenbuitenVlaanderen.dervaneennieuwmestbeleid.Deverschillendeonderzoekendiebinnendezeaccentenuitgevoerdofopgestartworden,wordenhierkortbeschreven:
enderelatiemetdegangbarevoedertechniekenenbedrijfssystemen.Zokanmenaanbevelinlingvoorallediersoortenindepluimveesector.MenonderzoektderelatietussendezecijfersHetdoelvanditprojectishetevaluerenvandecijfersovermestuitscheidingenmestsamenstel
HoofdstukIII.5–183
BA41.48WerkingsdotatieaandeVlaamseLandmaatschappij,MestbankbeleidsevaluatierapportMIRA-BE2004.deskundigeninhetkadervandeuitwerkingvandeverschillendehoofdstukkenvanhettweedeBovendienwordenwetenschappelijkebijdragenaangeleverddoorexterneonderzoekersenderzoeknaar(beleids)scenario’senondersteunendemilieumodellenin2005verdergezet.TervoorbereidingvanhetvolgendescenariorapportMIRA-S,geplandin2006,wordthetonderbouwend.gevoerdebeleid.DitonderzoekkandaarombeschouwdwordenalsstrategischenbeleidsonmilieuproblemenenmogelijkeoplossingenencreëerthierdoormeermogelijkhedenvoorhetIedereverbeteringvandemilieurapporteringvoorVlaanderenvergroothetinzichtindeaten,alsbasisvoordetoekomstigeonderzoeksprojecten.NadepublicatievanelkMIRA-rapportvolgteeninventarisatievandeoverblijvendekennishiMIRA-T,hetvijfjaarlijksescenariorapportMIRA-SenhetbeleidsevaluatierapportMIRA-BE.ringinVlaanderen.Diekrijgtvormindriesoortenproducten:hetjaarlijksethemarapportOpdezeBAis0,712mln.EURvoorzienvoordeverdereontwikkelingvandemilieurapportebeleid)tothetmilieurapport(Decreetvan5april1995houdendealgemenebepalingeninzakemilieuBA41.47WerkingsdotatieaandeVlaamseMilieumaatschappijvooruitgavenmetbetrekkingdersteunt.Deorganisatiewordtzouitgebouwd,datzijhetbereikenvandedoelstellingenmaximaalon
3.Bepalenvaneenmethodiekvoorhetopmakenvaneenpraktischuitvoerbareencon-troleerbarebodembalansopperceelsniveau
HoofdstukIII.5–184
lijkterondersteuningvanhetbeleid.opmakenvaneenpraktischuitvoerbareencontroleerbarebodembalansisdanooknoodzake-lijkemest.Deuitvoeringisechternognietinvoege.Onderzoeknaareenmethodiekvoorhetdoorhetgebruikdaarvanonderbepaaldevoorwaardenafwijkenvanhettussenschotvoordier-nutriëntenbalansstelselteopterenvoorhetgebruikvaneenbodembalans.DelandbouwerkanHethuidigeMestdecreet(MAPIIbis)voorzietindemogelijkheidominhetkadervanhet
4.Ammoniakemissiesbijmestscheidingstechnieken
enlooptafin2007.genformulerenoveroptimaleenefficiëntevoedertechnieken.Ditonderzoekisgestartin2004
2.Valorisatieresteffluentenuitdemestverwerking
Debelangrijkstebeleidslijnenzijn:In2005isereenkredietvan3,696mln.EURvoorzienvoorwetenschapsbeleid.enluchtendeuitbouwvandemilieudatabankBA61.42DotatieaandeVlaamseMilieumaatschappijvoordeuitbouwvanmeetnettenwatermiddelvanvoedermaatregelenvoorrundveeMogelijkhedenvoorverminderingvandestikstofuitscheidingendeammoniakemissiedoorNutriëntengebruikennutriëntenverliezeninopenluchttuinbouwstaanvoorlopigopreservevoor2005doorgebrekaanfinanciëlemiddelen:AndereonderzoeksvoorstellenwerdenbijkomendindeTWOLdatabankingebracht,maarzouleidentoteentoenameinammoniakemissie.mulerenomdeemissiestoteenminimumtebeperkenenzotevoorkomendatmestverwerkingvolgdepraktijkproeven,kanmenaangepasteexploitatieen/ofvergunningsvoorwaardenforbijverschillendeveelgebruiktetypesmestscheidersinkaartkomenviawetenschappelijkopgekunnenvrijkomentijdenshetscheidingsproces.Vanzodradezepotentiëleammoniakemissiesgezienhetfysischprocesvanmestscheiding,potentieelbelangrijkehoeveelhedenammoniakAangezienmesteenhooggehalteaanammoniakalestikstofbevat,kanmenverwachtendat,•Verdereuitbouwvandemeetnettenvoordebewakingvandekwaliteitvanhetoppervlaktewater(immissiemeetnetwater),waterbodem,lozingenvanafvalwater(emissiemeetnetwater)endekwaliteitvandeomgevingslucht(immissiemeetnetlucht).Deinformatiestroom,
zoeksvoorstellen:Verderstartenin2005,infunctievanhetbeschikbareonderzoeksbudget,volgendeonderDitonderzoekwerdopgestarteind2002enlooptnogtotbegin2005.bewerking,ditaandehandvanliteratuurgegevensenvergelijkendeveldproeven.land-entuinbouwnategaanalsgevolgvanhetgebruikvanresteffluentenafkomstigvanmestDoelvanhetprojectisdelandbouwkundige,milieukundigeenbodemkundigeeffectenindeneveneffectenervanopdebodemeigenschappen,vanwegehetvaakrelatiefhoogzoutgehalte.bouwkundigewaardevanditeffluenten–minstensevenbelangrijk–depotentiëleschadelijkedevalorisatievandezeresteffluentenindelandbouw.Erisnoodaanmeerkennisoverdelandafgezetconformdebepalingenvanhetmestdecreet.Momenteelisslechtsweinigbekendoveraldannietloosbaarproduct.Alshetgaatomeennietloosbaarproduct,dienthettewordeneendunneendikkefractie,waarbijdedunnefractievervolgensverderwordtverwerkttoteenEenbelangrijkeeerstestapindemeesteverwerkingstechniekenisdescheidingvandemestin
Inzakedemeetnettenplannenenrapporten.afkomstigvandeverschillendemeetnetten,vormtdeobjectievegrondslagvooralleactie
lucht betreft,zalnaastdevoorzettingvandemetingvande“klas sieke”parametersNOx enSO2,ozon,stof,zwaremetalen,VOSenz.vooralaandachtuit
HoofdstukIII.5–185
gaannaar:verdereuitvoeringvandioxineenPCB126depositiemetingen,metbijzondereaandachtvoorhetvoorkomenvandePCB’senhunrelevantievoordevolksgezondheid–uitvoerenvanmetingenineenstedelijkeomgeving,vooralomhetbelangvanhetfijnstofinteschatten–verderuitwerkenmeetstrategieconformEU-kaderrichtlijn–opstartenonderzoeknaargrensoverschrijdendeluchtverontreiniginginderegioVlaan-deren-Nederland,metbijzondereaandachtvoorverzuring–uitvoeringvanspecifiekestudiesinprobleemgebieden–studienieuwemeettechniekenvoorbepalingspecifieke(nietklassieke)polluenten–vergelijkendemetingentussengravimetrischeenautomatischemethodenvoordebepa-lingvanfijnstofconformEU-dochterrichtlijn–depositiemeetnetverzuring:validatiemetingenmetpassievesamplersenuitvoeringvanmetingenvandedrogedepositie
water
Voorwathetmeetnetinitiërenvanofparticipereninonderzoeknaardeontwikkelingvancomplementaireecogaatdeaandachtvooraluitnaar:logischebeoordelingsmethodeninhetkadervandeimplementatievandenieuweEU-kaderrichtlijnverdereverfijningvanhetmeetprogrammagevaarlijkestoffen(microverontreinigingen)inoppervlakte-enafvalwaterenwaterbodem,metaandachtvoorbestrijdingsmiddelenenendocrienedisruptoren,omtegemoettekomenaandeEuropeseverplichtingenvoortzettenvanhetMAP-meetnetoppervlaktewaterteruitvoeringvandenitraatrichtlijn(jaarlijkseherzieningvandeafbakeningvankwetsbarezones).Deresultatenvanhetin2002uitgebreideMAP-meetnetwordenmaandelijksmiddelseencd-rommeegedeeldaandelandbouworganisaties
• teemHeffingenGrootverbruikersineersteinstantieopgezetwerdterberekening,inningendatawarehousesindezedomeinen.Hierbijmagmennietuithetoogverliezendathetsysgunningen”isvanzelfsprekendvanbelangvooraleermenkandenkenaanuitbouwvandeDeafwerkingvandebeidebasissystemen“heffingengrootverbruikers”en“adviseringverporteringtegenereren.bouwenoverderapporteringsomgeving,zodathijinstaatisomrelatiefzelfstandigzelfrapOmtotdegepasterapporteringtekomen,behoortdiezelfdegebruikertevenskennisopteliggendegegevensbibliotheek.den,waarbijdegebruikerinkwestiedekennismoetopdoenoverdestructuurvandeonderfingenvoorgrootverbruikers.Hetbeherenenonderhoudenzaleendoorlopendetaakwordatawarehousesronddegegevensvanadviseringvanvergunningenenhetvestigenvanhefafgewerkt.MaartevensmoetmenprojectenopzettenvoordeuitbouwvanbijkomendeBovengenoemdedatawarehousesinhetkadervandezemeetnetten,moetenverderwordendemmeetnet.porteringmoetvolgenoverdemeetnettenoppervlakte-enafvalwater,alsookhetwaterboliggenaandebasisvaninopbouwzijnde‘datawarehouses’,vanwaaruitgepastebeleidsrapveldmeterszijnvanbelangvoorhetverbeterenvandewerking.Debijgehoudengegevensaal.AutomatiseringzoalshetgebruikvanstreepjescodesenhetrechtstreeksuitlezenvansystemenvoorhetgegevensbeheerendeexploitatievandeVMMmeetnetten,isvrijcruciHetvoortzettenvandeprojecteninzakedeuitbreidingenverfijningvandeopgebouwde
HoofdstukIII.5–186
INBOwerkprogrammakangesitueerdworden.geven.DaarbijwerduitgegaanvanhetinternationaleenVlaamsekader,waarbinnenheteengezamenlijkonderzoeksprogrammaopgesteld.HieronderwordendekrachtlijnenweergevooruitzichtwordtgesteldenwaaraanMIRAzouwordentoegevoegd,werdreedsvoor2005schappelijkeInstellingentothetInstituutvoorNatuur-enBosonderzoek(INBO),inhetInhetkadervanhetprocesBestuurlijkBeleid,waarbijeenfusievanbeideVlaamseWetenbouwenWildbeheer.behoudendeBA’s11.05,11.07,12.02,12.46,73.63en74.03voorhetInstituutvoorBosWildbeheer(IBW),nl.deBA’s11.04,12.03,12.45en74.02voorhetInstituutvoorNatuuractiviteitenvanhetInstituutvoorNatuurbehoud(IN)enhetInstituutvoorBosbouwenInbeideprogramma’szijneenreeksBA’sopgenomenvoordefinancieringvandeonderzoeksbescherming.zoekinzakenatuur,bossenenbosbouw,groenvoorziening,zoetwatervisserij,jachtenvogelkosten,subsidies,eveneenshetbeleidsvoorbereidendentoegepastwetenschappelijkonderDeprogramma’s61.2en61.3betreffennaastdebeleidsvoorbereiding,specifiekewerkingsBA’s11.05,11.07,12.02,12.46,73.63en74.03InstituutvoorBosbouwenWildbeheer
beschikkingstaanvanhetpubliek.HiertoezullendebestaandeDegepasteinformatieuitbovenstaandefactorenzaltevenssteedsmeerviahetinternettertijdigeinformatie.Hetgeheelmoettoelatentoteenintegraalwaterbeheertekomen,opbasisvancorrecteenningkandoen.kwantitatieveluikvanhetgeheel‘water’tebekomen,zodatmenbeteraanvrachtenberekeViaafsprakenmetdeAWZendemedewerkingvanAWAvanAMINALdientmenhetenbovendiendeVMMtoetelatenhaarrolalsecologischeregulatoruittevoeren.genenheffingennietenkelopalfanumeriekewijzemaarookcartografischteconsoliderenDatzaleenbelangrijkeaanzetleverenomvoorgaandegegevensvanmeetnetten,vergunninVVSG.Inditkaderstartteeind2004hetprojectAWISofAfvalwaterinformatiesysteem.menwerkingmetdeNVAquafin,andereoverheidsdienstenenookdienstenzoalsdestructuurvoorafvalwaterinzamelingen-verwerkingtekomen,dienenverdertegaaninsaOokdegeleverdeinspanningenomtoteenvollediggeïntegreerdoverzichtvanalleinfrater)voorgrootverbruikers.invorderingvandeheffingen(opdewaterverontreinigingenopdewinningvangrondwa
e-governmentdeinspanningentotinformatisering.verbeterenennieuweinitiatievenopstarten,zodatookbedrijvenkunnenmeegenietenvaninitiatieven Programma 61.2 Natuur BA’s11.04,12.03,12.45en74.02InstituutvoorNatuurbehoud Programma 61.3 Bos en Groen
mals); • EIFAC-ICES: forExplorationoftheSea;EuropeanInlandFisheriesAdvisoryCommissionenInternationalCouncil • EuropeseBosbouwStrategie; • EuropeseCommissieDGVisserij, CPMS:ConservationPolicy,ManagementofStocks; • EuropeanCo-operationinthefieldofScientificandTechnicalResearch(COST); • EuropeseHabitatRichtlijn (instandhoudenvandewildefloraenfaunaenhunhabitats); • EuropeseRichtlijnForestFocus luchtverontreiniging,bosbodemtoestand);(Rapporteringbosvitaliteit,depositiegrensoverschrijdende • EuropeseVogelrichtlijn (beschermingvaninhetwildlevendevogelsoortenenhunleefgebie den); • FAO–InternationalPoplarCommission(ICP); • ICM:InternationaleMaasCommissie; • ISC:InternationaleScheldeCommissie; • KaderrichtlijnWater(KRLW) –biologischenecotoxicologischluik; • Klimaatverandering–Raamverdrag (CCC,ConventiononClimateChange)enhet KyotoPro tocol; • Meerdereresolutiesvande MinisteriëleConferentiesoverdebeschermingvandebossenin Europa(MCPFE): • Pan-EuropeanBiologicalandLandscapeDiversityStrategy(PEBLDS); • RamsarConventie (beschermingvanwaterrijkegebiedenenwatervogels); • vanbosbouwkundigteeltmateriaal;Richtlijn1999/105/EGvandeRaadvandeEuropeseUniebetreffendehetindehandelbrengen • UNFF(UnitedNationsIntergovernmentalForumonForests); • Watervogelverdrag (AEWA:African-EurasianMigratoryWaterbirdAgreement). HoofdstukIII.5–187
•
1.INTERNATIONALE ONDERBOUWING 1.1Algemeen
peserichtlijneneninternationaleovereenkomsten:MomenteelleverthetINBOwetenschappelijkebeleidsonderbouwingvoordevolgendeEuro-deklimaatsveranderingentengevolgevanhetbroeikaseffect.biodiversiteitsbeleid;(2)hetduurzamegebruikvandebiodiversiteitendeopenruimte;en(3)deversterkingvandebiologischemonitoring,ondermeertenbehoevevandeevaluatievanhetaangaande.Samengevatsituerendezenieuweinitiatievenzichronddriethema’s,namelijk:(1)ontwikkelingeninzakebiodiversiteit,leefmilieu,energiebehoefte,klimaatenhetbeleiddienwilhetINBOinspelenopnieuwenoden,dieingegevenzijndoorEuropeseenwereldwijdeBinnendestrategischedoelstellingomzichteprofilerenalsinternationaalerkendeinstelling,bijverantwoordelijkvoordewetenschappelijkeondersteuningenadviesverlening.menten,zoalsEuropeserichtlijnen,internationaleverdragenenconventies.HetINBOishierrenheeftbelangrijkeverplichtingenm.b.t.rapporteringvoorinternationalewettelijkeinstrupuntisvandeinternationaleenEuropeseoriënteringvanhetVlaamsemilieubeleid.VlaandedathetcorrectentijdiguitvoerenvanEuropeseeninternationaleengagementenhetuitgangsDe“BeleidsnotaLeefmilieuenNatuur2004-2009”vanVlaamsministerPeetersbenadrukt•Beneluxbeschikkingm.b.t.vrijemigratievissoorten;•
• BiodiversiteitConventie (CBD Rio;stopzettingvanverliesaanbiodiversiteittegen2010);,ConventionontheConservationofBiologicalDiversity, BonnConventie (CMS:ConventionontheconservationofMigratorySpeciesofwildani-
BernConventie (behoudvanwildefloraenfaunaenhunnatuurlijkmilieuinEuropa);
versiteitbetekentimmersnietalleenaandachtvoornatuursche,economischealssocio-cultureledimensie.Duurzaambeheerenmedegebruikvanbiodi-omhieroverregelmatigterapporterenaandehandvanindicatorensetszowelvoordeecologi-2000)enwatersystemen(KaderrichtlijnWater).Deondertekenendelandenengageerdenzichditzowelvoorbossen(MCPFE),inhetwildlevendedieren(CBD,Rio92;IUCN,Amman,schakelenvanduurzaamgebruikalsinstrumentomverliesaanbiodiversiteittegentegaanenbruikvanbiodiversiteit.BelgiëginginternationaleengagementenaanvoorwatbetrefthetinHoogopdeagendavanhetinternationalemilieubeleidstaathetduurzaambeheerenmedege afstemmingvandesocio-culturele,economischeenecologischeaspecten.,maarookeenoptimale broeikaseffect
sensustricto
1.3Duurzaam gebruik
1.4Milderen van het
ensocialewaardenzijnechternoodzakelijk.bossing,dierekeninghoudenmetmilieuaspecten,inhetbijzonderbiodiversiteit,economischegebruikvanbio-energieuitduurzaambeheerdebossen.Richtlijnenoverbebossingenherbe-nieuwbarebronnenenenergie-intensieveproductiesystemen,hetefficiëntvoortbrengenenleveren,ondermeerdoorhetefficiënteenjuistegebruikvanhouttervervangingvanniet-her-col,Klimaatsplan).HetVlaamsebosendeeraanverbondenketen,kanhiertoeeenbijdrageOmhetbroeikaseffecttegentegaanzijnmitigerendemaatregelennoodzakelijk(Kyoto-proto-
invullingvanhetMilieubeleidsplan2003-2007(MBP3).zoekenanderzijdsderechtstreeksebeleidsondersteuning.BeidendragenrechtstreeksbijtotdeDeactiviteitenvanhetINBOzijnalletesituereninenerzijdshetbeleidsondersteunendonder
HoofdstukIII.5–188
– Global Change
vaninternationaleprogramma’s.onrechtstreeks.Vanaldeonderzoeksprojectenvoor2005,maakt21%rechtstreeksdeeluitportering,opgedeeldin53%vandeprojectendieeenrechtstreeksebijdrageleverenen18%nalebijdrage.71%vandeprojectendraagtbijaandeverplichtingenvoorinternationalerapOpeentotaalvan146geplandeprojectenvanhetINBOvoor2005,levert74%eeninternatiorapporteringvaninternationaleverdragen.In2005zalveelaandachtuitgaannaardewetenschappelijkeondersteuningvandeverplichte
1.2Biologische monitoring
1.5Internationale rapporteringen in 2005
2.BIJDRAGE MILIEUBELEIDSPLAN 2003-2007
hetmilieu.ren,eenprocesdatonlosmakelijkverbondenismetbiologischemonitoringenderelatiemetschegegevens.Eénvandemeestactuelebeleidsvragenbetrefthetontwikkelenvanindicatoenrichtlijnen,isereenpermanenteentoenemendevraagnaarbiologischeenecotoxicologiookvoordeinvullingvandeverplichterapporteringinhetkadervaninternationaleverdragenOndermeertenbehoevevandeevaluatievanhetgevoerdeleefmilieu-ennatuurbeleid,maar
‘Klimaatbeleid’en‘Bodembescherming’.leidmilieugevaarlijkestoffen’,‘Milieuenmobiliteit’,‘Risicobeheer’,‘Stedelijkmilieubeleid’,ten:‘Geïntegreerdoverheidsbeleid’,‘Milieu-informatie’,‘Waterbodemverontreiniging’,‘Beslotte,minderdan10projectenverschaffentelkenseenbijdrageaandevolgendeMBP-projecwerkingmetmilieu-ennatuurverenigingenenanderemaatschappelijkeorganisaties’.TentendeMBP-projecten:‘Internationaalmilieubeleid’,‘Prioriteitenontsnippering’en‘Samenwaartelkens25-30projectentoebijdragen.Daarnaastondersteunennogtelkens10-20projecnatuur’(31),evenals‘Bosbeleid’,‘Doelgroepenbeleid’en‘Planningintegraalwaterbeleid’,projecten).Belangrijkisookdebijdrageaan‘Meetnettenenmonitoring’(36)en‘ZorgvoortotdeMBP-projecten‘Soortendiversiteit’(>70projecten)en‘Ruimtevoornatuur’(>50MetbetrekkingtotdeprojectenvanhetMBP3draagthetgrootsteaantalINBOprojectenbijdoorfotochemischestoffen’,‘Verstoringdoorgeluid’en,‘Verontreinigingdoorafvalstoffen’.milieugevaarlijkestoffen’,‘Verontreinigingenaantastingvandebodem’,‘Verontreinigingvolgendethema’s:‘Veranderingvanhetklimaatdoorhetbroeikaseffect’,‘Verspreidingvanontreinigingvanoppervlaktewater’.Tenslotte,telkens<10projectendragennogbijaande10en20projectenondersteunentelkensdethema’s‘Verstoringvanwatersystemen’en‘Ver‘Verdroging’en‘Verzuring’,telkensmet20-30projectenvoorelkvandezethema’s.Tussendesnippering’en‘Integraalwaterbeleid’.Daarnavolgendezg.‘ver’-thema’szoals‘Vermesting’,siteit’(>100projecten).Tussende30en40projectendragentelkensbijtotdethema’s‘VerHetgrootstedeelvandeINBOprojectendraagtbijaanhetMBP-thema‘Verliesaanbiodiver
zoeksprogrammavanhetINBOisessentieelvoordeinvullingvandezeprioriteiten.zoekgebaseerdeonderbouwingnoodzakelijkis.Debijdragevanhetwetenschappelijkonder-complexemateriezoalshetmilieubeleid,eengoede,opgegevensenwetenschappelijkonder-Inde“BeleidsnotaLeefmilieuenNatuur2004-2009”benadruktministerPeetersdatineen en gebruik van genetische bronnen in de bosbouw
Deactiviteitenvoor2005zijnconcreet:3.1.1Selectieenveredelingvanbosboomsoortenvenaan:Binneneeninternationalecontextwordtwetenschappelijkeonderbouwingeninvullinggegewaardevolleboomsoortenvertrekkendevandebestaandeenoptebouwengenenbanken.zijdsopdeselectieenontwikkelingvanbosbouwkundigmeerwaardiguitgangsmateriaalvanren,karakteriserenenvrijwarenvandegenetischerijkdomvanbomenenstruikenenanderwordtenerzijdsdenadrukgelegdophetbehoudvangenetischebronnenviahetinventarisevanhetgenetischmateriaaldatdebasisvormtvandenatuurlijkebiologischevariatie.HierbijDeonderzoeksactiviteitenzijnuitgebouwdrondeencentraalgegeven,metnamedediversiteit•EUFORGEN(EuropeanForestGeneticResourcesProgramme);•HetEUVijfdeKaderProgramma:hetINBOispartnerintweeonderzoeksprojecten(RAPenPOPYOMICS);•COST:hetINBOzeteltinhetManagementCommitteevandeCOSTE42“GrowingValuableBroadleavedTreeSpecies”;•IPC(InternationalPoplarCommission–FAO):hetINBOzeteltinhetExecutiveCommitteeenneemthetvoorzitterschapwaarvandewerkgroepPoplarandWillowDiseases;•EUrichtlijn1999/105/EGbetreffendehetindehandelbrengenvanbosbouwkundigteeltmateriaal:hetINBOimplementeertdezerichtlijndooreencontinueselectievanderecentaandecertificaatplichtonderworpenboomsoorten.
3.BELEIDSONDERSTEUNEND ONDERZOEK
3.1Behoud
HoofdstukIII.5–189
3.2Hydrobiologie
• enpathogeniciteitstestenvanpathogeenpopulatiesenhetoptimaliserenvanpathogeenspeHetversterkenvandefytopathologischekennisdoorverderefeno-engenotypischestudiecifiekekunstmatigeinfectietechniekentothetbekomenvanduurzaamresistent/tolerantuitgangsmateriaal.
beheersmaatregelen.DaarnaastwordtdeVisindexverdergebruiktalsinstrumentbijhetevaluerenvanallerleihandboekvoorhetverzamelenvangegevensenhetgebruikvandesoftware.iseensoftwarepakketvoorhetautomatischberekenenvandeindexendeopmaakvaneen2005wordthetInternationaalVisindexonderzoekafgerond.Heteindproductvanditproject(Vlaamsmilieubeleid,internationalerichtlijnenzoalsdeEuropeseKaderrichtlijnWater).Invisbestanden,inhetkadervanhetopvolgenvandeecologischekwaliteitvanonzewatersDitluikomvatonderzoekoverdeindexvoorbiotischeintegriteit(visindex)opbasisvande3.2.2Beoordelingvandeecologischekwaliteitvanwaterlichamen(Visindex)DeverzameldegegevensdrageneveneensbijtothetopmakenvanRodeLijsten.eeneuropeessoortherstelplanvoordepalingvoortebereiden.project‘Europesepaling’inVlaanderenenEuropagegevensronddesoortverzameld.DoelisopgenomenzijninbijlagenvandeEUHabitatrichtlijn).Verderwordeninhetkadervanhetleidenenterapporterenenteadvisereni.v.m.internationalerichtlijnen(o.a.vissoortendiezoetwatervis’wordeneenreeksmeetpuntenopnieuwbemonsterdomeventueletrendsafterichtlijnen(vismonitoringsnetwerkenvispopulatieonderzoek).Inhetkadervanhet‘meetnetciëntbeleidrondaquatischeecosystemenenvoorrapportageinfunctievan(inter)nationaleActueleenhistorischeverspreidingvanvissoortenvormtdebasisvooreengefundeerdeneffi3.2.1Verspreidingenstatusvanvissoorten,populatieonderzoek
• strategieënvooreenmeerduurzaambosbeheer.hunnakomelingschapomdeoptimalepopulatiegroottetebepalenenhetontwikkelenvanOnderzoeknaardegenetischediversiteitvanerkendbosbouwkundiguitgangsmateriaalen
• landseherkomsten.Hettoepassenvanmoleculairbiologischetechniekentotcertifiëringvanbinnen-enbuiten
Hetterbeschikkingstellenvanerkendbosbouwkundigteeltmateriaal.
• Ditthemalaatzichconcretiserenindevolgendeonderzoeksonderwerpen:3.1.2Behoud,karakterisatieengebruikvanautochtonegenenbronnenmateriaal.Houttechnologischeevaluatievanhettoterkenningvoorgedragenbosbouwkundigteelt•Onderzoekvandegenetischediversiteitbinnenentussenpopulatiesautochtonebomenenstruikentothetafbakenenvanautochtoneherkomstgebieden.•Onderzoekvandegenetischediversiteitbinnendetoekomstigezaadtuinenvanautochtonebomenenstruikenomeenvoldoendegenetischdiversuitgangsmateriaalteverzekeren.•Verfijningvandequoteringvanautochtoniteitdoorhistorischonderzoeknaardeherkomstvanhetinhetverledenbenutteplantsoeninoudeboscomplexen,oudehagenenhoutkan-ten.•Opstellenvanconcretebehoudsstrategieënvoorzeldzameenbedreigdeautochtonebomenenstruiken.•Doelgroepenbeleidterstimuleringvanhetgebruikendushetbehoudvanautochtoongenenmateriaal.
HoofdstukIII.5–190
• boomsoorten.Hetintensifiërenvanhetselectie-enveredelingsprogrammavoorbijkomendeinheemse
•
HoofdstukIII.5–191
3.3Soorten
alsrapportagemodule)tegebruikenzijnviahetInternet.terbeschikkingtestellenviaInternet.In2005zalhetVisInformatieSysteem(zowelinvoer-bankenanderzijdsomdeinformatieopeenoverzichtelijkeeneenvoudigtehanterenmanierHetVisInformatieSysteemheeftalsdoelenerzijdshetmakenvaneenoverkoepelendedata3.2.7Databankontwikkelingstelvandeaquatischebiodiversiteitenhetduurzaamgebruik.reproductieindeviskwekerijenvanhetVlaamseGewest,infunctievanhetbehoudenhether-dezevissoortenendemogelijkhedenvaneventueleherintroductiesen(3)alslaatstestapdenetischekaartenatlas’,(2)hetonderzoeknaarecologie,habitatbindingenvoortplantingvantischonderzoekwaarbijopmiddenlangetermijngestreefdwordtnaardeopmaakvaneen‘ge-inheemsevissoortenwordtronddrieverschillendeaspectengewerkt:(1)hetpopulatiegene-Inhetkadervansoortherstelplannenvooreenaantalzeldzameofecologischwaardevolle3.2.6Behoudenherstelvanautochtonevissoortenvismigratiebeleideninconcretebouwdossiersvoordeaanlegvanvisdoorgangen.gaan.Deverzameldekenniswordtgebruiktvoorwetenschappelijkeadviesverleningm.b.t.hetmetrieomgedragspatronenvanindividuelevissenterhoogtevanmigratieknelpuntennatemigratieoppopulatieniveauenhetgebruikvanverschillendemerkenmethodesenradiotele-gevoerdwordtmetbehulpvanelektrischevisvangstenfuikvangstenvoorhetbestuderenvandoorgangenendeevaluatieervanachterafvraagtspecifieklocatiegebondenonderzoekdatuit-2010,zowelstroomopwaartsals-afwaarts,passeerbaartezijn.HetontwerpvangeschikteVolgensdeBenelux-Beschikking‘Vrijevismigratie’dienenallevismigratieknelpuntentegen3.2.5Vismigratievierenvoordedoelsoortenwordtgeëvalueerd.soortenenomgevingsvariabelenwordenmodellenopgesteldwaarmeedegeschiktheidvanrisoortennoodzakelijk.Aandehandvanverzameldekennistussendeaanwezigheidvandoelhetuitwerkenenevaluerenvanrivierherstelprojecteniskennisvandehabitatbindingvandezeboven-enmiddenlooptrajectenvanonzerivierenbevolktenbijnavolledigverdwenen.Voorrensterknadeligbeïnvloed.HierdoorzijneenaantalstroomminnendevissoortendievroegerVerontreinigingenstructuuringrepenhebbendekwaliteitvanhethabitatvoorvisseninrivie3.2.4Habitatbindingopelkaarafgestemd.besproken.OokwordthetmeetnetwaterbodemvandeVMMenhetpalingmeetnetnogmeerdingvantoxischestoffeninvis–terugeenaantalpalingstalenbemonsterd,geanalyseerdenConcreetwordenin2005inhetkadervanhetpalingmeetnet–hetvoorkomenendeverspreioverdemogelijkeeffectenvoorvis,natuurenmens,enovermogelijktehanterennormen.eindeinformatieteverkrijgenoverdetoestandvandezepolluenteninonzewaterecosystemen,Ditonderzoekrichtzichnaarbioaccumulatievanmicropolluenteninvisenzijnmilieuten3.2.3Milieukwaliteit–micropolluenteninvis en soortenbeheer lijkemitigerendemaatregelenvanhabitatfragmentatie.zee-enkustecosysteem,bestrijdingsmiddelenen-methodenvoorratten,deimpactenmogefectenvanwindturbinesopvogelpopulaties,deindicatorwaardevanvogelsvoorhetNoordadviezenopbasisvansoortspecifiekeinformatie.VoorbeeldenzijnhetonderzoeknaardeefEenpermanenteopdrachtvanhetINBObestaatuithetformulerenen/ofondersteunenvanandereinternationaleverdragenenconventies,zoalsdeRaadvanEuropa,CBD,Ramsar,e.a..Vogelrichtlijn,deEuropeseHabitatrichtlijn,zowelm.b.t.desoorten,alsdegebiedenenIn2005zalerveelaandachtuitgaannaardewetenschappelijkeondersteuningvandeEuropese3.3.1Adviseringenondersteuningvaninternationalerapportering
(2)Uitvoerenencoördinerenvanmonitoring:
Beverrat.voorbeeldishetprojectbetreffendedebestrijdingvandeBruinerat,deMuskusratende-strategieën,evaluatievandebestrijdingsresultatenenmaatregelenvoorschadepreventie.Eenbijsturenvanbeheermaatregelen(i.c.bestrijding)enonderzoeknaarbestrijdingsmethodenenste)interactiemetmensennatuur,omvatditluikeveneensdeinventarisatie,ondersteuningenvantefacettenvandeecologieendemonitoringvanbetrokkensoorten,alsookhun(ongewenactiefbeheervan(potentiële)pestsoortenonderdeVertebraten.NaastdestudievanallereleDitonderzoeknaarrendement,efficiëntieenrandvoorwaardenbehandeltallefacettenvaneendeVertebraten3.3.5Onderzoekinzakebeheer/bestrijdingvanexotischeen/ofplaagvormendesoortenonderomdeRodelijst-statusperiodiekteherevalueren.(o.a.dezeopgenomenindebijlagenvanEuropeserichtlijnenenverdragen)wordtgestreefdlerenvanspecifiekebeschermingsmaatregelen.Voorgeselecteerdesoortengroepenensoortenaanspecifiekesoorten.CombinatiemetresultatenvanecologischestudiesleidttothetformulangrijkeindicatiesbetreffendedeaandachtdiebeleidsinstantiesenbeheerdersdienentegevengingstatusvandeverschillendesoortenbinneneengegevengroeporganismenengevenbeRodeLijstengeven,volgenseengestandaardiseerdemethode,eenschattingvandebedrei3.3.4Rodelijsten(b.v.ecosysteembeheer).meergebiedsgebondenmonitoringprojectendievaakkaderenineenruimereonderzoeksopzetkelijkbetrekkingopsoortengroependievrijgemakkelijktetellenofteinventariserenzijn,(3)dieinformatieverzamelenoverhetgansegrondgebiedvanVlaanderen.Dezehebbenhoofdza-soortendiezijnopgenomenindebijlagenvanEuropeserichtlijnenenverdragen.(2)projectenvindplaatsenendepopulatiegrootte,ingansVlaanderenofingeselecteerdedeelgebieden,vanMonitoringprojectenzijnindriecategorieënondertebrengen:(1)deevolutievanhetaantal
HoofdstukIII.5–192
(1)Methodologischeaspectenvandemonitoring:
bemonsteringsplaatsenenhetbepalenvanmethodiekvanbemonstering.malefrequentievanbemonstering,hetbepalenvanliggingenruimtelijkeconfiguratievanreproductiefsucces),dieinformatiefzijnvoorbepaaldevraagstellingen,hetbepalenvanmini-soorten)envanrelevantebiologischevariabelen(vb.aantalpopulaties,aantalindividuen,Ditomvathetonderzoekenvanaspectenalshetidentificerenvansoorten(engroepenvan
Hetonderzoekronddemonitoringvanpopulatiesbehandelttweebelangrijkefacetten:3.3.3Soortenmonitoringtuurinkaartgebracht.Voordezelaatstegroepwordenookdegenetischediversiteitendegenetischepopulatiestrucren,amfibieënenreptielen,bijzonderebroedvogels,watervogels,ganzenenmarterachtigen.Voorbeeldenvanverspreidingsonderzoekzijndevolgendeprojecten:flora,ongewerveldedievrijwilligersenonderzoekersvananderewetenschappelijkeinstellingenofuniversiteiten.Vogelrichtlijn)enverdragen(Bonn,Bern).HiertoewordtberoepgedaanopeennetwerkvanbesteedaansoortendiezijnopgenomenindebijlagenvanEuropeserichtlijnen(Habitat-enstockerenindigitalegegevensbestandenenteanalyseren.HierbijwordtbelangrijkeaandachtErwordendanookbelangrijkeinspanningengeleverdomdezegegevensteverzamelen,tedetaxonomischegroepenorganismenvormteenbelangrijkebronvanbeleidsrelevantekennis.Hetverzamelenvangegevensbetreffendederuimtelijkespreidingvansoortenuitverschillen3.3.2Verspreidingsonderzoekenbasisecologischonderzoek
3.4Bosecosysteemonderzoek
cumentenmeetekunnenevaluerenen,waarnodig,bijtesturen.dienenprincipesencriteriaontwikkeldtewordenomdewildbeheerplannenalsplanningsdoevaluatievandeduurzaamheidvanhetgebruikvannatuurlijkehulpbronnen.MeerspecifiekhetkadervanIUCN.Res.2.29(Amman2000)omprincipesencriteriateontwikkelenternationaal)essentieel.Nieuwiseenprojectm.b.t.hetengagementvanVlaanderen(België)ineennauwesamenwerkingmetdedoelgroepenenmetandereinstellingen(nationaalenintertijdseanalyseeneventuelebijsturingvandemonitoringsprotocolszalplaatsvinden.Ookhierisren.Deanalysevandereedsingezameldedatazalafgerondworden,terwijltegelijkeentussenMessage2004)endeevolutiesindevoorjaarsstandvandezesoorten(CBDart.7)temonitoHetiseenrecurrenteopdrachtomhetgebruikvanwildsoorten,degevolgenervan(MalahideIUCNres.2.29).maliserenalseeninstrumentomhetverliesaanbiodiversiteiteenhalttoeteroepen(CBD,denenmotievenomhetduurzaamgebruikvanwildsoortendoordoelgroepentekunnenoptiDecentraleonderzoeksdoelstellingishetverwervenvaneenbeterinzichtinderandvoorwaar3.3.6Duurzaamgebruikenbeheervanwildsoortendoordoelgroepen
HoofdstukIII.5–193
isonderbouwdeantwoordenenadviestegeventerondersteuningvanhetVlaamsebosuitbreiendienenkeuzesgemaaktwordeninfunctievandegegevenuitgangssituatie.DoelvanditluikIndepraktijkkomenbijbebossingenofherbebossingenheelwatpraktischevragennaarboven3.4.3Wetenschappelijkeondersteuningbijbosuitbreidingdiversiteit.Zwaartepuntenvoor2005zijn:relevanteaspectenzoalseffectenvanklimaatswijzigingopbossen,duurzaambosbeheerenbio-leids-enbeheersmaatregelen,maarwaarmeeookinformatiewordtaangereiktvoorandereInzichtinhetfunctionerenvanbosecosystemenisfundamenteelalsonderbouwingvoorbe-3.4.2Onderzoekenkennisopbouwbetreffendehetfunctionerenvanhetbosecosysteemendebosbodemsurveywaaropinternationaalniveauwordtsamengewerkt.inverbandmetbosvitaliteitenatmosferischedepositiesendeluchtkwaliteitinVlaamsebossenZwaartepuntvoor2005ishetverderzettenvanhetbosreservatenonderzoek,vandeprojectenringensurvey.Diversemonitoringactiviteitenwordenhiergegroepeerd.hetonderzoekenkennisopbouwbetreffendedetoestandendynamiekvanhetbos,viamonito-Bosecosysteemonderzoekisperdefinitielange-termijnonderzoek.Eenbelangrijkluikhierinis3.4.1Onderzoekenkennisopbouwbetreffendedetoestandvanhetbos•Opvolgingvanbiogeochemischeenhydrologischecycliinbosecosystemen,onderzoeknaareeneenvoudigmeetbareenkostefficiënteindicatorvanmicrobiëlebiodiversiteitinbosbodems;•Onderzoeknaaroorzaak-gevolgrelatiesvannatuurlijkeenantropogeneverstoringeninbosecosystemen;•Onderzoeknaardekoolstofopslagen-balansinbosecosystemen;•Onderzoeknaarprocessenvannatuurlijkeverjongingenbosontwikkeling;•Onderzoekenkennisopbouwbetreffendepraktijkaspectenvanduurzaambosbeheer.dingsprogramma.
HoofdstukIII.5–194
(2)Biotoop-enhabitatmonitoring:
3.5Gebiedsgericht natuurbeleidsonderzoek 3.5.1Ecotooponderzoek
trachtzulkeenintegralebenaderingtoetepassen.Demonitoringvanstilstaandezoeteenstromendewaterenensoortenrijkecultuurgraslandenheidontstaatomrelatiestussendeinformatieteanalyseren.hetgelijktijdigwaarnemenvanbiotischeenabiotischeveranderingen,waardoordemogelijk-teanalyseren.Geïntegreerdemonitoringveronderstelteenafgestemdinstrumentariumvoorringbiedtmogelijkhedenomnaastdetoestandookoorzakenengevolgenvanveranderingenzijnthematisch(b.v.grondwaterstanden)enonderlingonafhankelijk.Geïntegreerdemonitotoestandenevolutievandebiotopenenvandeevaluatiedaarvan.VelemonitoringsprojectenBiotoopmonitoringstaatindeeersteplaatsinfunctievanhetopvolgenenrapporterenvande
(3)Ecotooptypologie:
in4aanelkaargerelateerdecategorieënonderverdeeldworden:basisonderzoekverricht,gerichtopdirectetoepassingenvoorhetbeleid.Deprojectenkunnenopdrachtenwordenrelevantedatabankenbijgehouden.Aanvullendwordtondersteunendteiten,ookbuitenhetinstituut.DaarnaastisGIS-technischeondersteuningeenbelangrijkebruikwordtgemaaktvandeBWK,soortendatabankenenexpertiseinandereonderzoeksentiwetenschappelijkekenniseninzichten(inclusiefliteratuuronderzoek),waarbijintensiefgerichtbeleid.Devoornaamsteactiviteitenomvattenanalyseren,synthetiserenenvertalenvanzienineeninterfacetussendekennisophetinstituutendenoden/vragenvanuithetgebiedsgeVianauwesamenwerkingmetdedoelgroepen(vnl.administratiesenoverheden)wordtvoor-beleid3.5.2Wetenschappelijkeondersteuningenadviestenbehoevevanhetgebiedsgerichtnatuur-permanentestilstaandewateren.envannatuurgerichtlandgebruik)zullenmedeleidentothetvervolledigenvandeindelingvanmeenschappenenbiodiversiteitvanpoelen(ineencontextvanintensiefofextensiefagrarischDeverwerkingvandegegevensverzamelingvanbrakkewatereneneenprojectrondlevensge-
kaartblokken.afwerkingvandiversekaartblokkenenverderzettingvandekarteringvandelaatsteresterendeplanningsfase,deuitvoeringendeevaluatievanhetgebiedsgerichtebeleid.NadrukligtopdeBiotoopkarteringenzoalsdeBiologischeWaarderingskaart(BWK)zijnnoodzakelijkvoorde
(1)BiologischeWaarderingskaartenbijdragenaandatabankontwikkeling:
vangebiedenmeteennatuurfunctie:(1)Ruimtelijkeplanningennatuur:ondersteuningtenbehoevevanselectieenafbakening begrenzingvandeVogelrichtlijngebiedeninVlaanderen.functiesvooreenbepaaldgebied.Tevensligtin2005hethoofdaccentopdeherzieningvandewetenschappelijkeondersteuningenopvolgingkanzorgenbijdeafwegingvanverschillendeden.Daartoewordtpermanenteeninterface-functiegecreëerddievoordenodigebied.Deprovincieszijnverantwoordelijkvoordeafbakeningvannatuurverbindings-gebiestemmingen,10.000haecologischverantwoordebosuitbreidingen750.000haagrarischgeden),150.000hanatuurverwevingsgebied,38.000habijkomendegroeneplanologischebeafbakeningvan125.000haVlaamsEcologischNetwerk(actueelnogca.40.000haaanteduiGewestelijkeruimtelijkeuitvoeringsplannengevenuitvoeringaandebeleidsdoelstellingvoor
3.6Beheer
devegetatiedynamischekenmerkenvandeoevervegetaties.voorwaardenenvoorhetbepalenvandestandplaatsconditiesvanvenoeversenhunimpactophetinschattenvandepotentiesvoornatuurinvalleigebiedenbijbepaaldehydrologischerandtoepassingvanhydro-ecologischeenbeslissingsondersteunendeinstrumenten,gebeurtvoorStandplaatsonderzoekinvochtigeennatteecosystemen,metalsdoeldeontwikkelingende3.6.2Standplaatsonderzoekinvochtigeennatteecosystemenhetonderzoekvanmorfologieensedimentdynamiekinwaterlopenenhunvalleien.naardevisievorming,inrichtingenbeheervanwaterlopenenhunvalleigebiedenentenslottezoeknaardeinteractiestussenvalleigebiedenenhetomliggendelandschap,hetonderzoekhetonderzoekinfunctievanhethydrologischbeheervanonbevaarbarewaterlopen,hetonderleid,KaderrichtlijnWater,hetDecreetWater),krijgtgestalteondereenaantaltopics.Zoisereenverregaandesynergietussenwater-ennatuurbeleid(integraalwaterbeheer,veiligheidsbeHetonderzoekbetreffendewaterbeheerennatuurenhunonderlingerelaties,infunctievan3.6.1Onderzoekbetreffendewaterbeheerennatuurenhunonderlingerelaties
HoofdstukIII.5–195
beelden:(2)Ondersteuningenopmaakvanecologischegebiedsvisiesenformulerenvannatuurstreef envisieprocessen.vandebekkenbeheerplanneninVlaanderen,diesterkgerelateerdzijnaandeandereplannings-tenwordenaaneenpassendebeoordeling.Daarnaastgebeurtookdeinhoudelijkeopvolginglingenmoetengeformuleerdwordenenpotentieelschadelijkeactiviteitenonderworpenmoeten.EenbijzondereaanpakvereisendeNatura2000-gebiedenwaarinstandhoudingsdoelstelstellingenvoorhandhaving,beheerenontwikkelingvanspecifiekenatuurtypesen(doel)soorIndegebiedendieeennatuurfunctiehebbenof(moeten)krijgen,isernoodaanconcretedoel inrichtingenhetbeheervandeopenruimte:(3)Ondersteuningenopvolgingvanhetbeleidendebeleidsinstrumententenbehoevevande richtingenhetbeheervandeopenruimte.houdenvandeinzetvandiverseinstrumentenendeactiesdiewordenondernomenvoordeinaliseerdworden.BelangrijkhierbijisomophetniveauVlaanderendestandvanzakenbijteDedoelstellingendievooropgesteldwordeninvorigeparagraafmoetenvervolgensookgere
(4)Aanvullendondersteunendbasisonderzoek:
Vlaanderen.indeconcreteplanning,visievormingenuitvoeringvandeecologischebosuitbreidinginsenen-factorendiehierbijeenrolspelen.Dekennisdiehieruitvoortvloeitisdirecttoepasbaartenenbatenwordenonderzocht,terwijlookinzichtenwordenverworvenindesleutelproces-den,waarbijookwaardevolleniet-boshabitatsontwikkelen.Ecologischeeneconomischekos-tanebosontwikkelingonderinvloedvanextensievebegrazingopvoormaligelandbouwgron-Basisonderzoekwordtverrichtnaardealternatievemogelijkheidvoorbosuitbreidingviaspon-realiseerddoorklassiekebosaanplantenvanuitdebosbouwstammendebeheerstechnieken.leidsdoelstellingvoor10.000haecologischverantwoordebosuitbreidingwordtnuvooralge-typenenecoseries;ineenlaterefasezullenhierookdoelsoortenbijbetrokkenworden.Debe-beheerplannen.Ineersteinstantiespitsthetonderzoekzichtoeopdevoorspellingvannatuur-derentevoorspellen,alshulpmiddelbijopmaakenonderbouwingvannatuurbeleid-enPOTNATverderontwikkeldenaangevuldomnatuurpotentiesgebiedsdekkendvoorVlaan-onderzoekuitgevoerdnaareenaantalcrucialelacunesindekennis.ZowordthetinstrumentVooreenmeeroptimaleuitvoeringvandehogervernoemdeactiviteitenwordtpraktijkgericht en milieu van de natuur
HoofdstukIII.5–196
toringinrelatietotspecifiekenatuurontwikkelingprojecten.relatietotomgevingenbeheervanmultifunctionelegebiedenennatuurreservatenendemoni-ringinrelatietotdemilieufactoren,terwijlanderebetrekkinghebbenopdemonitoringinschrijvingvoormonitoringensurveyuitgewerkt.Verschillendeprojectenfocussenopmonito-ten.Daarnaastwordenmethodenenbouwstenenvoordemoduleshabitat-enlandschapsbe-delen.Hetopzettenvandatabeheersystemenendataisomvattendvoortalvanandereprojec-omdetoestandvannatuurinrelatietotdeimpactvanomgevingsfactorenenbeheertebeoor-Tenslottezijnerdeactiviteitenm.b.t.hetcoördinerenenuitvoerenvanmonitoringsprojecten3.6.7Monitoringsprojectenzaadverbreidingingefragmenteerdgrasland-enboshabitat.schapsontwikkelingvannatuurterreinen;anderzijdsgaathetomonderzoeknaarzoöchorederlingeinteractietussenherbivoreninrelatietotdedraagkrachtenderesulterendeland-naarbegrazingalsbeheerinstrument.Enerzijdsbehelstditdeanalysevangedrag,dieetenon-Inhetkadervandeverwachteschaalvergrotinginhetnatuurbehoudwordtonderzoekverricht3.6.6Onderzoeknaarbegrazingalsbeheerinstrumentmetnadrukopdetoestandenhetbeheervanlaaglandheiden.Arbeidsextensievebeheersmethodenwordenonderzochtinminderdynamischeecosystemen,3.6.5Onderzoeknaarbeheersmethodeninminderdynamischeecosystemenbouwgebieden.biodiversiteitenerzijdsenlandschapstructuurengrondgebruikintensiteitanderzijdsinlandteitingefragmenteerdeenmultifunctionelelandschappenheeftbetrekkingopderelatietussenHetonderzoeknaardeecologischebetekenisvanhetsuboptimalehabitatvoordebiodiversi3.6.4Onderzoeknaardeecologischebetekenisvanhetsuboptimalehabitatvegetatieontwikkeling.enbegrazing.Indeduinenlangsdekustconcentreerthetonderzoekzichopdelandschap-endelvormingvanpopulatieontwikkelingensuccessieinrelatietotrivierdynamischeprocessenherstellenvandergelijkeduurzamesystemen.LangsdeMaasgebeurtonderzoeknaarenmoversiteit,metalsdoeleenonderbouwingtegevenaanhetontwikkelen,behouden,beherenofMeerdereprojectengaaninophoogdynamischesystemenmetkenmerkendespecifiekebiodimen3.6.3Onderbouwinggevenaanontwikkeling,behoud,beheerofherstelvanduurzamesyste vergelekenmetdoelenofnormen(bijvoorkeurmettermijnen).Deopbouwvanvlotraadindicatoren,diewordenberekendofgemetenmetgestandaardiseerdemethodenenwordenoverdeinvloedhiervanopdenatuur.Ditgebeurtaandehandvanzorgvuldiggeselecteerdetuur,overdeinzetvanmiddelendoorhetbeleid,overdeverwezenlijkingendoorhetbeleidengoedinterpreteerbareenkwantitatievedatavereistoverdetoestandvanhetmilieuendena(effectenvandeproductenopmilieu-ennatuur).Hiervooriseenvlottebeschikbaarheidvanbeleidsproducten(bv.toepassingvaninstrumenten,uitvoeringacties)endebeleidseffectenbeleidsprocessen(bv.demanierwaaropregelgevingeninstrumententotstandkomen),deanderzijdsdebeleidsplannen(bv.regeerakkoord,milieu-ennatuurbeleidsplanning),deDemilieu-ennatuurrapportageevalueertenerzijdsdetoestandvanhetmilieuendenatuurenstandvandenatuurenhetnatuurbeleid.porteertoverdealgemenemilieukwaliteitenhetmilieubeleid,doetNARAditvoordetoewetenschappelijkebasisvoorhetVlaamsebeleidinzakemilieuennatuur.TerwijlMIRArapHetMilieurapport(MIRA)enhetNatuurrapport(NARA)vormensameneenbelangrijke
3.7Milieu- en natuurrapportage
deEuropesebeleidsvoorbereidendewerkgroepenvoortebereidenen(4)eenrivierbekkenVlaanderentebundelen,(2)dekennislacunesaantegeven,(3)degevraagdeinformatievoorbekkenniveau,ishetvanessentieelbelangom(1)allebestaandeinformatieoverdestocksinmenwerkingénhetaftoetsenvandemogelijkhedenvanlokalebeheersmaatregelenoprivier-omdepalingbestandentebeschermenenteherstellen.Inhetkadervaneeninternationalesa-visbeleidsstructurenalsdeEuropeseCommissiebevelendringendebeheersmaatregelenaanDepopulatievandeEuropesepalinggaatsnelachteruitingansEuropa.ZoweldeEuropesenodig,dienietopgenomenwerdeninhetnetwerkvanvisbestandopnames.stroomgebiedvandeScheldenoodzakelijk.Hiervoorzijnspecifiekegerichtebemonsteringen‘bijlageII-soort’vandeEGHabitatrichtlijn,iskennisvanhunvoornaamstetrekroutesinhetvangrijkepopulatie.OmgepastemaatregelentekunnennemenvoordebeschermingvandezeeengerichtebemonsteringindeRingvaart(Merelbeke)toontaandathetgaatomeenom-Recentevisbemonsteringentonenherenderopnieuwhetvoorkomenvanrivierprikkenaanenaanbiodiversiteit’.AMINALdrieonderzoeksvoorstelleningedienddiekaderenbinnenhetmilieuthema‘Verliesvoorzienvooronderzoek.OpdezebegrotingspostwordendoordeafdelingBos&GroenvanHetbeschikbaarkredietopBA12.91bedraagt0,380mln.EUR.Hiervanwordt0,205mln.BA12.91Werkingskostenteruitvoeringvanhetvisserijfondsevaluatievannatuurbehoudsinstrumenten.internationalerapporteringsverplichtingen.InNARA2005gaatbijzondereaandachtnaarderaadpleegbaarzullenzijn.BijdeselectievanindicatorenwordtzoveelmogelijkafgestemdopwebsitevanMIRAenNARA,waardoordemilieu-ennatuurindicatorenookviahetinternetMIRA-BE2005wordengepubliceerd.Ookbelangrijkin2005isdeverdereuitbouwvandeIn2005zalzowelhetNatuurrapportNARA2005alshetMilieubeleidsevaluatierapportzijngebaseerdopondersteunendonderzoek.pleegbaredatabankenishierbijvangrootbelang.Indicatoren,methodenendoelenofnormen•Onderzoeknaardelandinwaartsemigratievanrivierprik(Lampetrafluviatilis)inhetstroomgebiedvandeSchelde•Soortbeheer-enbeschermingsplanvoordeEuropesepalinginhetkadervanhetEuropeesbeleid•Onderzoeknaardepopulatiegeneticavanserpeling,riviergrondelenkleinemodderkruiperinhetkadervanhetbehoudenherstelvandenatuurlijkepopulatiesgerichtbeheersplanvoortestellen.Hetbelangvanhetbehoudvanhetgenetischpotentieelvooreenduurzaamvisstandsbeheerwordtsteedsduidelijker.Omdebestaandegenetischediversiteitmaximaaltebewaren,trachtmenvoorelkebelangrijkeinheemsesoorteenconservatiegenetischbeheersplanoptestellen,gebaseerdopderesultatenvanhetpopulatiegenetischenfylogeografischonderzoek.Onderzoekmoetinzichtscheppenindeconservatiegenetischestatusvanserpeling,riviergrondelenkleinemodderkuiper.
Programma 61.4 Landbeheer maatregelenenvoordeaandeplanvormingverbondenmilieu-effectrapporteringviahetintedieswordenuitgevoerdomdebasisinformatieteleverenvoorhetontwikkelenvaninrichtingsgewendvoordevoorbereidingvanruilverkavelingsprojecten.ThematischeinventarisatiestuHetbeschikbaarkredietopdezebasisallocatie(0,182mln.EUR)wordtvoortweederdenaanmonitoringvandeecologischewaardeninderuilverkavelingsprojectenvelingsprojecten(opstellenvanruilverkavelingsplannenenmilieueffectenrapporten)endeBA12.20Uitgavenvanalleaardinverbandmethetonderzoeknaarhetnutvanderuilverka HoofdstukIII.5–197
Programma 61.5 Waterbeheer deverontreinigingsgraadvandehardewaterbodem,nadatdebovenliggendevervuildesliblaagneringen.Meerbepaaldtrachtmeneenantwoordtegevenopdevolgendevragen:(1)watiswaterbodem.DebedoelingiseenbijdrageteleverentotdemethodologievoorwaterbodemsaAMINALintegraalaangewendvooreenstudienaarhetecologischeherstelineengesaneerdeoveroppervlakte-,grond-endrinkwater.DitkredietwordtdoordeAfdelingWatervanDezebegrotingspostvoorziet0,119mln.EURvoortoegepastwetenschappelijkonderzoekwaterBA12.59Studiestoegepastwetenschappelijkonderzoekinzakeoppervlakte-,grond-endrink HoofdstukIII.5–198
derzoek.Voorhetbegrotingsjaar2005zijnopdezebegrotingspost0,250mln.EURvoorzienvooronBA41.41DotatieaandeVlaamseLandmaatschappijnauwkeurigereinvoergegevens.Vlaanderen,dooreenaantalveronderstellingenteherbekijkenendoorhetgebruikenvanHetdoelvanhetprojectishetontwikkelenvaneennauwkeurigerebodemerosiekaartvoorzichop.Gezienhetbelangvandebodemerosiekaartenhetintensievegebruikdringteenactualisatiewerptopeenaantalvandeoorspronkelijkeveronderstellingen.BovendienwerdtijdensdevorigejarenbijkomendeinformatieverzamelddieeennieuwlichtRecentkwameennieuw,gedetailleerddigitaalhoogtemodelvoorVlaanderenterbeschikking.vooreenaantalparameterswerdengemiddeldewaardengebruikt.dan3,5mhoogteverschil.Voordeberekeningenwerdenverschillendeaannamesgedaanenbij20m.DeonnauwkeurigheidvandezekaartinsterkhellendegebiedenlooptoptotmeermaakwerdgebruikgemaaktvanhetDTMvanhetNGI,niveau2,meteenresolutievan20mzowelbijdebeleidsvoorbereidingalsbijdebeleidsuitvoeringronderosiebestrijding.Bijdeop-Debodemerosiekaart-Landwerdin2000opgemaaktenwordtsindsdienintensiefgebruiktVerfijningbodemerosiekaartwikkelenvaneengedetailleerdehellingskaart..hoogtemodelvoorVlaanderenterbeschikking.Ditbiedtnieuwemogelijkhedenvoorhetont-matietehebbenoverdehellingvanhetterrein.Recentkwameennieuw,gedetailleerddigitaalVoorhetluikbodemerosieindecrosscomplianceishetnoodzakelijkomgedetailleerdeinfordemstructuurenminimaalonderhoud.milieuconditieszijnverderuitgesplitstnaarbodemerosie,organischestofindebodem,bodenvoorhet“ingoedeconditiehouden”vanlandbouwgronden.Dezegoedelandbouw-engaatomvoorwaardenuit19EuropeserichtlijnenenverordeningenenbijkomendevoorwaarzijnenmilieumoetenvoldoenvooraleerzijEuropeseinkomenssteunkunnenverkrijgen.Hetlandbouwersaaneenaantalrandvoorwaardenophetgebiedvanvoedselveiligheid,dierenwelgendeVlaamselandbouwersvereisteninzakecrosscomplianceopgelegd.DitbetekentdatdeInhetkadervandeMidTermReview,dehervormingvanhetEuropeselandbouwbeleid,krijOntwikkelenvaneenhellingskaartvoorVlaanderenkaart”en“OntwikkelenvaneenhellingskaartvoorVlaanderen”.LandvanAMINALaangewendvoortweeonderzoeksprojecten:“VerfijningbodemerosieHetbeschikbaarkredietopBA12.34bedraagt0,132mln.EURenwordtdoordeAfdelingling,delandinrichting,debeheerslandbouwendebodembeschermingBA12.34Allerhandeuitgaveni.v.m.debeleidsonderbouwendestudiesm.b.t.deruilverkaveuitgevoerderuilverkavelingsprojecten.gratiespoor.Eénderdevanhetkredietwordtaangewendvoordeecologischemonitoringvan
MonumentenOA62AdministratieRuimtelijkeOrdening,Huisvesting,enLandschappen Programma 62.1 Ruimtelijke ordening, stedenbouw en grondbeleid mischestudies–werdensamengevoegdmetdekredietenopdezeBA.DekredietenopdeBA12.33–Allerhandeuitgavenmetbetrekkingtotruimtelijk-econo80%voorzienisvoorbeleidsondersteunendonderzoek.VoorwetenschapsbeleidisopdezeBAintotaal1.839.000EURbeschikbaar,waarvancircadrukwerk).Hiervoorwordt350.000EURvoorzien.bijdeopmaakvangewestelijkeruimtelijkeuitvoeringsplannen(waaronderdigitaliseer-enDaarnaastgaateendeelvanhetbudgetvan2005naardeexterneondersteuningvanAROHMwikkelingenoplangetermijn.EURvoorzien,deelsvooronderzoekeninzakeevaluatieendeelsvooronderzoekennaaront-gerichtevoorbereidendestudiesuitbesteed.Hiervoorwordteenglobaalbudgetvan800.000InfunctievandetijdigeevaluatieenherzieningvanhetRSVwordenin2005eenaantalren.Hiervoorwordtintotaaleenbudgetvan700.000EURvoorzien.ördinatie,deinhoudelijkeopvolgingenhetoverlegmetdebetrokkensectorenenlagerebestu-dagelijkseuitvoeringwordtdaaromgrotendeelsuitbesteed.AROHMstaatwelinvoordeco-vanaldezeprocessen.Datallesvereistveelenarbeidsintensiefvoorbereidendonderzoek.Denatuurlijkestructuur,voordepoorten,alsookvooruitvoeringsgerichteprojecteninuitvoeringlijkegebiedenennetwerken,voorhetverderafbakenenvandegebiedenvanagrarischeenren.Ditvergteenverhoogdeinzetvoorhetafrondenvandeafbakeningsprocessenvanstede-HetregeerakkoordsteltdatmenhetRuimtelijkStructuurplanVlaanderenverdermoetuitvoedersteuningbijdeopmaakvangewestelijkeruimtelijkeuitvoeringsplannenBA12.32Allerhandeonderzoekenstudiesbetreffendederuimtelijkeordeningenexterneon Programma 62.2 Monumenten en Landschappen
waterbodem?timentenen(4)welketermijnmoetmeninachtnemenvoorhetecologischherstelvaneendenaleveringvaneeneventueelverontreinigdehardewaterbodemnaaranderemilieucomparsaneringvoldoendeperspectievenvoorhetecologischeherstelvandewaterbodem?(3)watisverwijderdis?(2)biedteeneventueelverontreinigdehardewaterbodemalseindpuntvaneen
HoofdstukIII.5–199
personeelvanuitprogramma99.1eveneensovergeheveldnaardedotatievanhetinstituut.werkzaamhedenaanbeschermdemonumenten).Daarenbovenwerdendekredieteni.v.m.hetvoorvormingsbehoefteninverbandmetdebevorderingvanhetvakmanschaptenbehoevevantenenlandschappen)toegevoegdaandezedotatie,evenalsdezevandeBA33.02(subsidieswerdendekredieten,voorzienopdebasisallocatie12.23(studiekostenbetreffendemonumenendeopmaakvanwetenschappelijkestudiesindezesectoreentaakwordtvanhetinstituut,enkennisverspreidingoverendeontsluitingvanhetonroerenderfgoed.AangezienonderzoekIngevolgeditBesluitishetinstituutverantwoordelijkvoorhetonderzoekvan,kennisbeheeragentschapzonderrechtspersoonlijkheidop:VlaamsInstituutvoorhetOnroerendErfgoed.BijBesluitvandeVlaamseregeringvan14mei2004richttemeneeninternverzelfstandigdBA4101DotatieaanBron,VlaamsInstituutvoorhetOnroerendCultureelErfgoed
jarenconvenantgebonden.Ookheelwatinfrastructureleenaanbodsverhogendeprojectenvanverbeterd.Gemiddeld40%vanhetinvesteringsprogrammavoordegewestwegenisdelaatsteder.HetaanbodvanDeLijnendeinformatieeroverisopveleplaatsengevoeligverhoogdofgemeentewegenwordengeleidelijkveiliger(o.a.voorfietsersenschoolkinderen)enleefbaarDemobiliteitsconvenantswerpenvruchtenafenderesultatenwordenzichtbaar:gewest-enrenduidelijkvooropinEuropa.cruciaalonderdeelblijvenvanhetVlaamsemobiliteitsbeleid.MetdezeaanpaklooptVlaandemobiliteitsconvenantsheeftdezeaanpaknogbekrachtigd.Ookdevolgendejarenzullenzeeenintegraleaanpakvandemobiliteitsproblemen.Hetdecreetvan20april2001betreffendedegemeenten,deprovinciesenDeLijn,hebbenopveleplaatseninVlaanderenalgeleidtoteenDemobiliteitsconvenantsdiesinds1996werdengeslotentussenhetVlaamsGewest,dem.b.t.hettevoerenmobiliteitsbeleid.projecteneninhetoverlegmetdeverschillendebeleidsniveaus(horizontaalenverticaal)Degeleverdeprestatiesbestaanvoornamelijkindeuitbestedingenopvolgingvanstudiesen
HoofdstukIII.5–200
Programma 62.4 Huisvesting zoeksopdrachtenuitgevoerd.trekkingtotdewoningenendebewoners.Daarnaastwordenereenaantalspecifiekeonder-toonliggenophetvoorbereiden,uitvoerenenopvolgenvandegrootschaligeenquêtesmetbe-Deopdrachtstartteop1januari2004enloopttot31december2006.In2005zaldeklem-stantieomdebeleidscyclusvandeVlaamseoverheidteondersteunen.Tenslottedeontsluitingenvalorisatievandebeschikbareinformatieengegevensineerstein-voeringvanhetproject.formuleringen-uitvoering.Deinhoudenomvangervanwordenbepaaldindeloopvandeuit-naaranalysesenstudiesoveractuelethema’sdievaninvloedkunnenzijnopdeactuelebeleids-verwijzennaardeuitdiepingvanbepaaldeonderwerpenuithetbasisonderzoek,anderzijdsTentweededeuitvoeringvanspecifiekestudiesenonderzoeken,waarbijmenenerzijdskan-behoeften,alsookoverdetoekomstigewoonwensen.facebevragingbijbewonersnaaraspectenvandewoningkwaliteit,dehuidigewoonsituatieenmetzoweltechnischeinspectievandeuitwendigekwaliteitvandewoningenalseenface-to-grondigeanalysevandebeschikbaredataookeeneigengrootschaligesurveylatenuitvoerendekwalitatieveenkwantitatievewoningbehoeften.HiervoorzalhetKenniscentrumnaasteengedetailleerdesituatieschetsendeconstructievanindicatorenenanderzijdstoteenramingvanbasisinformatieoveressentiëleaspectenvanhetwoonbeleid,watenerzijdsmoetleidentoteenDeonderzoeksopdrachtbestaatuitverschillendeonderdelen.TeneerstehetverzamelenvanOnderzoeksinstituutOTB(TUDelft).Methodologie(KULeuven),MensenRuimte,CentrumDuurzameOntwikkeling(UGent)endiën(KULeuven),HogerInstituutvoordeArbeid(KULeuven),CentrumvoorSurveyeensamenwerkingsverbandvanvolgendeonderzoeksgroepen:CentrumEconomischeStuVlaanderen.DitwerdtoegekendaanhetKenniscentrumvoorDuurzaamWoonbeleid.Ditislegdvoordeuitvoeringvanhetwetenschappelijkonderzoekmetbetrekkingtotwonenin2003werdmetnameeenmeerjarigeopdracht‘Ruimtevoorwoonbeleid’gegundenvastgeOpdebasisallocatie12.05voor2005zijninhoofdzaakbetalingskredietenvoorzien.Eindvesting.BA12.05UitgavenmetbetrekkingtotonderzoekenmonitoringinhetbeleidsdomeinHuis OA 63 Administratie Wegen en Verkeer Programma 63.4 Algemene infrastructuur en verkeersbeleid
HoofdstukIII.5–201
pieeldoordeVlaamseregeringwerdgoedgekeurdop17oktober2003enhetregeerakkoord.teitenzoalsgeformuleerdinhetMobiliteitsplanVlaanderen–beleidsvoornemensdatprincipelijkonderzoek.DevoorgesteldeonderzoekeneninitiatievensluitenaanbijdebeleidsprioriVanhettotalekredietvan0,372mln.EURgaatongeveervoordrievierdennaarwetenschaphoeftenenstudiesmetbetrekkingtotorganisatie,beheer,enz.voerenvanbedrijfsvervoerplannenmetinbegripvanstudiesenenquêtesinzakemobiliteitsbeBA12.23Uitgavenm.b.t.mobiliteitsstudiesenvoordebegeleidingbijhetopstellenenuitdeverschillendefasenvanhetproces.sidiëringvanstrategischeplanningsactiviteiten,isdekwaliteitvandeproducten,afgeleverdineenauditcommissieopprovinciaalniveau.Eénvandebelangrijkstevoorwaardenvoordesubmobiliteitsplan.Dekwaliteitvandeoriëntatienotaenhetbeleidsplanwordenopgevolgddoortaaldvandestudiekostendoordegemeentenvoordeopmaakvandeoriëntatienotaenhetplannen.Welisereenfinanciëletussenkomstvoorzien,waarbijtweederdenwordenterugbeëntatienota,eensynthesenotaeneenbeleidsplan.Deadministratiezelfmaaktgeenmobiliteits-voordeopmaakvanhetgemeentelijkMobiliteitsplan.Erzijndriefasen:opmaakvaneenori-OpdezeBAstaat0,264mln.EURingeschreven.DekredietenvoorzienindestudiekostenvanprojectenmobiliteitsconvenantsenbasismobiliteitBA12.10Allerhandeuitgaveni.v.m.devoorbereiding,deplanning,destudieenbegeleidinggaan.Destudieresultatenkanmeninspecifiekeverkeersveiligheidcampagnesgebruiken.onderzoeknaarmaatregelenomvermoeidheidtegentegaanenagressieinhetverkeertegenteMogelijketerreinenzijn:onderzoeknaarevolutiesindetijdophetgebiedvanverkeersgedrag,aanbevelingen,ishethuntaakdekennisinzakeverkeersveiligheidverderbeschikbaartestellen.gendeMobiliteitzaldezefunctiemeeinvullen.Naastlanglopendbeleidsrelevantonderzoekengoedonderbouwdonderzoekessentieel.HetVlaamsSteunpuntVerkeersveiligheidbijStij-Ommetkennisvanzakentesprekenoververkeersveiligheidenoplossingenvoortestellen,isvantweepotentieelonderzoekenperjaarrealistisch.waaropdergelijkepotentieelonderzoekenmoetengebeurenenhuncomplexiteit,iseentempodevereisteonderzoeksmethodenenonderzoeksinstrumentengoedbeheerst.Geziendeschaalinzakeopenbaarvervoer,ishetvangrootbelangdatDeLijndezeknowhowzelfontwikkeltenpotentieelonderzoekenuitbouwen.Inhetkadervanhaarbeheers-enontwikkelingsopdrachtprojectenopstellen.DaarommoetdeVlaamseVervoermaatschappijDeLijneensysteemvanenobjectiefinkaartwordengebrachtenopbasisdaarvanmoetmeneenprioriteitenlijstvanwest.Deverplaatsingbehoeftenen-stromeninelkdervervoersgebiedenmoetensystematischVlaamsevervoerskernplushetVlaamsevervoersgebiedrondhetBrusselsHoofdstedelijkGeHetdecreetBasismobiliteitverdeelthetVlaamsgrondgebiedin12vervoersgebiedenmeteennetmanagement,rapporteringpersonenvervoeroverdewegenexploitatieentarieven.besluiten:vergunningen,basismobiliteit,taxidienstenenverhuurvanvoertuigen(gewijzigd),biliteit.Debepalingenervanwerdenverderoperationeelgemaaktinverschillendeuitvoeringsvervoeringevoerd:debasismobiliteit.HetstaatdaarombeterbekendalshetdecreetBasismooverdeweg,werdonderandereeenafdwingbaarrechtopeenminimumaanbodaanopenbaarInhetdecreetvan20april2001betreffendedeorganisatievanhetbezoldigdpersonenvervoerdeNMBSalspartnerdeelneemt.voorgelegdaandePAC.Ditgebeurtookvoorprojectenindeomgevingvanstations,waarbijDeLijnvallenonderhetconvenant.Zelfsdeprojectenbasismobiliteitwordenvooradvies
bevoegdeminister,endoordebeleidsuitvoerendeafdelingen,(vooralAWZ),diewetenschapDeinhouddaarvanwordtbeïnvloedtdoordebehoeftenvanhetbeleid,incasuookdeopdrachtenuitofbesteedtstudiesenonderzoek(aldannietgedeeltelijk)uit.DeafdelingWaterbouwkundigLaboratoriumenHydrologischOnderzoekvoertduszelfDeafdelingwildiemissieviaeenaantalkernactiviteiteninhoudgeven:KernactiviteitensteuningvanhethandelenvandeVlaamseoverheid.kennis,kennisproductenenadviesophetgebiedvanwatersystemen.Ditgebeurtteronder-om(opeenvolledige,wetenschappelijkverantwoordeenkwaliteitsvollewijze),tevoorzieninDeafdelingWaterbouwkundigLaboratoriumenHydrologischOnderzoeksteltzichtotdoelMissiezoekBA12.01,74.04DeafdelingWaterbouwkundigLaboratoriumenHydrologischeOnder•hetidentificerenvandebehoeftenvandeoverheidaankennisenkennisproducteninzakewatergebondendisciplines:hydrodynamica,hydraulica,hydrologie,morfologie,nauticaenwatergebondenecologie;•hetverzamelen,beherenenexploiterenvandenoodzakelijkebasisgegevens,omgeïnte-greerdonderzoekbijontwerpenvanwaterbouwkundigeinfrastructuurmogelijktemakenendeeffectenvaningrepenofgebeurtenisseninenlangshetwateroptimaalinteschattenentemodelleren;•denodigeknowhoweninfrastructuurpermanentverderontwikkelen,onderhouden,uitbreidenendocumenteren;•hetuitvoeren,aldannietinsamenwerkingmetdewetenschappelijkewereldofdebedrijfswereld,vanspecifiekonderzoektervoorbereidingenterondersteuningvanhetbeleidenvandebeleidsuitvoering;•hetadviserenvanoverhedenenbedrijfslevenoverdevraagstukkenwaarvoorbreedtoegankelijkekennisniettoereikendis,alsookhetgezamenlijkmetdewetenschappelijkewereldenhetbedrijfslevenadviserenvanoverhedenenanderepartijen,opbasisvanontwikkeldekennis(producten);•hetterbeschikkingstellenenhoudenvandeontwikkeldekennisenkennisproductenenvanonderzoeksinfrastructuur(applicatiesenfysischefaciliteiten)voorwetenschappelijkonderzoek,voordeoverheidenvoordebedrijfswereld;•hetactiefoverdragenvanontwikkeldekennisenkennisproductenaanoverhedenenbedrijfsleven.pelijkeondersteuningnodighebbenbijhetconcipiëren,ontwerpen,uitvoerenenopvolgen
Havens
OA 64 Administratie Waterwegen en Zeewezen Programma 64.2
Programma 64.4 Algemeen infrastructuur- en scheepvaartbeleid
HoofdstukIII.5–202
ren.ookdeoptimalisatievandestructuurvandeadministratieomeencoherenthavenbeleidtevoetotdeoptimalisatievanhavenwerkenenwerkenvoordemaritiemetoegang.MenbestudeertDitkredietisopgenomeninhetprogramma“havens”,omstudiestelatenuitvoerendieleidenternationalecontactennistratieWaterwegenenZeewezen,metinbegripvanallerhandeuitgavenvoortvloeienduitinBA12.21Studiesenonderzoekingeninzakehavenmateriesendereorganisatievandeadmi
1.Eenmaatschappelijkeneconomischaanvaardbaarveiligheidsniveautegenoverstromingenken:zijnmissie–bijtedragentotdeoplossingvandevolgendemaatschappelijkekernvraagstukDeafdelingrichtzijnhandelennaarvolgendestrategischedoelstellingenenpoogt–conformschappelijkeinstellingenofzelfsderden.know-howeninfrastructuurookterbeschikkingvanandereadministratiesofVOI’s,wetengenheden,...InessentiestaatdeafdelingtendienstevanAWZ,maarsteltzijnopgebouwdevanprojectenindesfeervanwatergebondeninfrastructuur,baggerwerken,nautischeaangelenastreven,infunctievanomgevingsfactorenenbestemming;ditishetverbeterenvande
veiligheidtegenoverstromingen 2.Eenstrategischerolspeleninhetrivierafvoeren,uitzonderlijkeregenval,hogezeespiegelstandenenzeespiegelrijzing;enhetverminderenvanderisico’sverbondenaanhoge doelmatigbeheervandezoetwaterreserves inVlaande 3.Bijdragentotrenomproblemenvanverdrogingenwatertekortentevermijden; betereinvesteringenvandeoverheid 4.Bijdragentoteenvanonderhouds-enbaggerkostenenvanmilieuhinder;doorkennisopbouwvandewatersystemenzodatkanwordengestreefdnaareenreductieennieuwewaterbouwkundigeinfrastructuur;dooronderzoekuittevoerennaaroptimaleveiligheidenbedrijfszekerheidvanbestaandewikkelen;dooroptimaaluitgekiendeontwerpenvanwaterbouwkundigeinfrastructuurmeeteont: verbeteringvandeleefomgeving 5.Meewerkenaandeontwikkelingendeimplementatievaneenvisieopdemilieubouw;biodiversiteitdoortussenkomstindeontwerpfaseendeopvolgingvannatuurtechnischeeneensignificanteverhogingvande meervoudige functiesvandewaterweg 6.Bijdragentoteenteem;Ditgebeurtdoorinbrengvandekennisoverspecifiekeeigenschappenvanhetwatersys-enaandeverankeringinderuimtelijkebestemmingsplannen. veiligenoptimaalgebruikvandewaterweg alstransportmodusvoor zeevaartenbinnenvaart. Programma 64.5 Zeewezen vanefficiëntenautischedienstverleners.hetkadervancompetitiviteitverbetering);voorbereidingenondersteuningt.b.v.deuitbouweconomischeboekhoudinggebaseerdekostprijsberekeningm.b.t.deteverlenendiensten(inverdrageni.v.m.hetbovenstaande;studiesenonderzoekent.b.v.hetopzettenvaneenopeengevendeinitiatieveni.v.m.hetbovenstaande;juridischeondersteuningbijhetopstellenvangemeenschappelijknautischebeheer;voorbereidingenondersteuningt.b.v.decretaleenregelt.b.v.hetuitwerkenvandegemeenschappelijkVlaams/Nederlandsereglementeringinzakehetreglementeringinzakedeontkoppelingvandeloodsgeldtarieven;studiesenonderzoekenstudiesenonderzoekent.b.v.hetuitwerkenvandegemeenschappelijkVlaams/Nederlandsediesenonderzoekeni.v.m.denautischeregelgevendebevoegdhedenvanhetVlaamseGewest;aspectenzullenmetbegeleidingenexpertisevanexternendienentewordenverwezenlijkt:stuningaanhetscheepvaartverkeerbestemdvoordeVlaamsezeehavens.OndermeervolgendepeninhetkadervandemoderniseringenreorganisatievandeVlaamsenautischedienstverleheteffectiefuitwerkenvanhetgeschetsteprogramma,datbetrekkingheeftopdeverderestapDekredietbehoefteisgebaseerdopdenoodaanexterneondersteuningdiegepaardgaatmetdenprojectenvandenautischeautoriteit,inclusiefdevergoedingenenwerkingskostenvoordeonderscheivandeverderereorganisatieenmoderniseringvandenautischedienstverleningendeuitbouwBA12.22Uitgavenm.b.t.studiesenonderzoekenvoordeentiteit“Zeewezen”inhetkader HoofdstukIII.5–203
HoofdstukIII.5–204
Zeewezen.leidingtoevertrouwdzalwordenaaneenstuurgroepbinnendeadministratieWaterwegenenwezig.Daaromdientberoeptewordengedaanopexterneondersteuning,waarbijdeprojectNietallebenodigdeexpertiset.b.v.hetrealiserenvanhetbeoogdeprogrammais“inhuis”aan OA 69 Diensten van de secretaris-generaal DienstenProgramma69.0Secretariaat-generaal/AdministratieAlgemeneAdministratieve
dedefinitieveaanvaarding,nauwlettendtoeopdeeffectiviteitvoordebeleidsvoorbereiding.nietechtsprakevanprestatiesofmaatschappelijkeeffecten.Welzietmenbijdeuitvoeringenhunnutvoordebeleidsvoorbereiding.Integenstellingtotuitvoeringsprojecteniserdanookvanstudiesenhetontwikkelenvaninstrumenten,moetmendeeffectiviteitzieninrelatietotgischeplannen,e.d.m.).Voordegevraagdemiddelendiebetrekkinghebbenophetuitvoerenbeleidsvoorbereidinginzakemobiliteitteondersteunen(ontwikkelingmodellen,GIS,strate-Degevraagdemiddelenhebbenbetrekkingophetontwikkelenvanallerleiinitiatievenomdem.b.t.hettevoerenmobiliteitsbeleid.projecteneninhetoverlegmetdeverschillendebeleidsniveaus(horizontaalenverticaal)DegeleverdeprestatiesbestaanvoornamelijkindeuitbestedingenopvolgingvanstudiesenVlaamseRegeringwerdgoedgekeurdop17oktober2003enhetregeerakkoord.muleerdinhetMobiliteitsplanVlaanderen–beleidsvoornemensdatprincipieeldoordeDevoorgesteldeonderzoekeneninitiatievensluitenaanbijdebeleidsprioriteitenzoalsgefor-schappelijkonderzoek.Vanhettotalekredietvan3,335mln.EURzalongeveer40%besteedwordenaanweten-ningmededeuitgavenvoordebegeleidingbijhetopstellenenuitvoerenvanbedrijfsvervoerplanBA12.30Allerhandeuitgavenm.b.t.vervoerenmobiliteit:studiesenproefprojectenals
HoofdstukIII.5–205
HoofdstukIII.5–206
HoofdstukIII.5–207
HoofdstukIII.5–208
Dedingvanwetenschappelijkeinformatie.Ookin2005blijftdeVRTviazijnradio-entelevisieprogramma’sbijdragentotdeversprei-enteloorgang.genophetgebiedvanmilieutechnologie,zodatonsmilieugevrijwaardwordtvanvervuilingkomentengoedeaanallen.Hetgaatdaarbijbijvoorbeeldomlevensnoodzakelijkevernieuwin-tieisimmersnietalleendeexclusievezaakvanwetenschappersofbedrijven–hunvindingenessentieelalsbasisvooreenbreedmaatschappelijkdraagvlakvoordezeinspanningen.Innova-eenruimpubliek.Waarderingeneenjuisteinschattingvanhetbelangvanonderzoek,zijnookenmaatschappelijkeontwikkelingen.Zowordendezecomplexemateriestoegankelijkervoorverspreidenzedagelijkswetenswaardighedenoverwetenschappelijke,technische,industriëleschappelijkeentechnologischekenniseninhetaanvaardenvannieuweinzichten.Tegelijke.Demedia,vooraldepublieke,spelenimmerseengroterolindeverspreidingvanwetenmeenschap),besteedtdeVRTruimeaandachtaanwetenschapsvoorlichtingen-communicatitieopdrachtvandeomroep(cfr.deBeheersovereenkomst2002-2006metdeVlaamseGeDebasisdotatie2005vandeVRTbedraagt233,172mln.EUR.InhetraamvandeinformaBA41.02BasisdotatieaandeVRT
VRT-radio
Radio1 heeft JongensenWetenschap plaatsgemaaktvoor MaandagWasdag hetcultuurmagazineonderzoekszinvandeluisteraar.Wetenschappelijketentoonstellingenwordenbesprokeninprogrammastaat“geschiedenis”centraalendoetdepresentatoropnieuweenberoepopde.Indit Neon bodindeactualiteitenmagazines.Academici,onderzoekersendeskundigenkomengeregeldaan Voordedag en DeWandelgangen DeNieuweWereld en HetSalon nodigeneminentedeskundigenuit.Voor2005ishetproject DeGrootsteBelg plaatskrijgen.gepland,eencoproductietussenRadio1enCanvaswaarinwetenschapperseenprominente HoofdstukIII.5–209
7.DEPARTEMENTWETENSCHAP,INNOVATIEENMEDIA OA 72 Administratie Wetenschap en Innovatie Programma 72.2 Dotatie aan de VRT
Ophetonderwerp.maken.Datdoendeprogrammamakersondermeerdoorhuntoegankelijkebenaderingvanradionettenkunnenverschillen,wildeVRT-radioerzoveelmogelijkmensenwarmvoordielevenbijdemensenenvertaaltzenaareenbreedpubliek.Hoewelaanpakenvormopdebehandeltwetenschappen(exacteenhumane)meestalvanuitconcretevragen
Op Radio2 hetbeeldverruimd,ondermeerindedagelijksegeschiedenisshowmensachterdewetenschappergetoond.Doordezeinhoofdzaakpersoonlijkeaanpakwordtkomenmeestalpraktischetoepassingenvandewetenschapaanbodofwordtde Memo.In Huisraad en Kook wordthetonderwerpvooralpraktischbenaderd.Ookde regionaleuitzendingen Bij“uitvindingen”,technologischevernieuwingenindebedrijfswereldenz.genvantentoonstellingen,gesprekkenmetprofessorennaaraanleidingvanwetenschappelijkeRadio2bestedenaandachtaanonderwerpenmetwetenschappelijkeinslag,zoalsaankondiginvan Klara zijn Rondas en DeHardeSchijf middagprogrammatuurhistorischethema’s.WetenschapperswordenuitgebreidgeïnterviewdinhetdagelijkseopgebouwdronddiepgaandegesprekkenoverculAlinea eninhetcultuurmagazine Fresco Wetenschappelijkeitemsuitdeleefwereldvanjongerenkrijgenruimeaandachtbij Studio Brussel.Datgebeurtvooralindecultuurprogramma’s Mekka en Republica,inhetochtendblokvan WimOosterlinck eninde’talkradio’van Tomas Ook RadioDonna alledaagseinteressesvandeluisteraar.Datiso.m.hetgevalinhetdagelijkseochtendprobrengtpopulair-wetenschappelijkeonderwerpendievertrekkenvanuitdegramma DavidenJeroen enin Yasmine.Omdethema’sin DeOpsporingsbrigade en Evert &Co Alleradionettenwordenondersteunddoorteduiden,wordendeskundigenopgebeld.websites Wetenschappenenaanverwanteonderwerpenkomenookbijdelendegegevensbijdepublicatieszoeken.Wiewilkanookreagerenviahetweb.gespreknogeenswillenbeluisteren,meerinformatiewensenoverhetonderwerpofaanvul.Daarkunnenluisteraarsterechtdiehet televisienetten publiek.lijkheidvanhetonderwerpendebenaderingervantenbatevaneenbreedengeïnteresseerdbareomroepopeengedifferentieerdemanieraanbod.Hetuitgangspuntisaltijddetoegankevandeopen HoofdstukIII.5–210
Op TV1 enmagazines)ennatuurdocumentaires.EenvoorbeeldvanditlaatsteiseenkomtwetenschapaanbodinHetJournaal,in“gemengde”programma’s(talkshows
HalfUurNa tuur.DiereninNesten inprimetimeopzaterdagavond.isdanweereenluchtigprogrammaoverdierenendiergeneeskunde, Hoe?Zo!, ruimdein2004evenplaatsvoordemenswetenschappenmetdeshowoveroverwegendexactewetenschappen
Ookwereldgeschiedenis.gafoverfeiten,personen,gebeurtenissen,uitvindingenennogveelmeer,gepluktuitdewaarinIlseVanHoeckeopeenbijzonderontspannendemanierhetpubliekallerleiinformatie,
RareStreken,BewogenLeven
sérieux
DeGroteGeschiedenisshow
OverLevenisBelgischewetenschappersopgehangen.Ookprobeertmenopdeactualiteitintespelen.Naasttotastronomieentechnologie.Deonderwerpenwordenzovaakmogelijkaanhetwerkvanschapkunnenaanbodkomen:vangeneeskundeenbiologieoverarcheologieenpaleontologievandeinhoud.Alletakkenvandeweten-
Stories,DeWereldvanTarantino, Histories,Spraakmakers, TenHuizevan of GroteVragen.DaarnaastprogrammeertCanvaseenwekelijkseconomisch magazine, VlaanderenNV Nieuws-enduidingsmagazinesalsschappelijkemanierkunnenwordenbenaderd.,waarinsociaal-economischethema’sopeengedegenenweten Panorama en TerZake Opwetenschappelijkeonderwerpenmeteenbijzondereactualiteitswaarde.bestedengeregeldaandachtaan Ketnet brengthetvaakbekroondeenveelgeprezen GrootLicht heen.Deanimatiereekstenschappelijkeinformatievoorkinderen–overhethoeenwaaromvandedingenomonseenbredewaaierlicht-we ErWasEens... ka.Hetinfoprogrammakingvanhetmenselijklichaam,degeschiedenisvandemensheidendeontdekkingvanAmeriverteltopeenduidelijkeenleukemanieroverdewer Karrewiet biedtsteedsaandachtaanactualiteiti.v.m.wetenschapen technologie.De Wrap 2004ishetinteractievePC2TV-spelentv-programmarenookhet“Swoeps!”-spelspelen,datgebruiktmaaktvannieuwetechnologie.Nieuwsindsvoerende‘wrappers’-presentatorenzelfookregelmatigproefjesuit.Dagelijkskunnenkindeschapsweek,maarookandereVRT-radio-entv-programma’soverwetenschappen.Daarnaast,delivepresentatieopKetnet,geeftextrainformatieovero.a.deweten KetnetKick, vandecreatiesvankinderenoppc/internetnaarhunfavorietetv-programmaenhuneigenmeteenterugkoppeling HoofdstukIII.5–211
OverLeven zonderteverzakenaandewetenschappelijkenaweekeenboeiende“vertelling”enwordtdedrempelzolaagmogelijkgehouden,uiteraardweek
Canvas volwaardigeverhaalstructureneneenaantrekkelijkevormgeving.Zobrengtdoendegrotegroepgeïnteresseerdenkunnenaantrekken.Menstreeftdaarbijdoelbewustnaarbiedtwetenschappelijkeprogramma’sdiediepergraven,maartocheenvol
HetDerdeOog meninanderedocumentaireprogramma’s,zoalseenvastewaardedieookin2005nietontbreekt.Daarnaastkoen Docop Zondag aanbodinprogramma’salsHumanewetenschappenalssociologie,psychologieen(kunst)geschiedeniskomenregelmatigkingsreizenetc.werpen:natuurhistorischenhistorischonderzoek,natuurexploratie,antropologie,ontdek-nogmeerbuitenlandsekwaliteitsdocumentairesaanbodoverdemeestdiverseonder-
‘community’.TotslotiserookdeEuropeseanimatiereeks
Tom Ookopdemetdekijkeropeenspeelsemanierdelandenvandewereldverkent.,waarineendinosaurussamen websitevanKetnet den.Ophetwintereventwordtdagelijkséénwetenschappelijkevraaggestelddiedekinderenzelfmoetenbeantwoorprogramma’sengaateraandachtnaarhetwetenschappelijkTV1-programma“Hoe?Zo!”.Eriserredactioneleondersteuningvoordewetenschappelijke
KetnetFreezzz
slagmetKetnetKick.Technopolis,waarkinderenzelfeenaantalproevenkunnenuitvoeren.ZemogenerookaandeinHasseltiseenhelesectorvoorbehoudenvoor VRT-Teletekst dewebsitesvanTV1enCanvas.ontwikkelingeninditdomein.DezeTT-berichtenzijnookraadpleegbaarophetinternet,viagina180enverder(toteenmaximumvan5pagina’s)besteedtderedactieaandachtaanactueleheeftalssnelnieuwsmediumeenvasterubriek“milieuenwetenschap”.Oppa Technologie & Innovatie inVlaanderenkanspelen,waarbijdeopgebouwdemoetenhetmogelijkmakendatdeopenbareomroeptenvollezijnrolvaninnovatievemotorwemediateorganiseren,begeleiden,stimuleren,verspreidenenoptevolgen.DieactiviteitenHetisdeopdrachtvandeVRTomvoorVlaanderennieuweactiviteitenophetvlakvannieu-deeldbijhettotstandkomenvaneenuiterstlagedrempeltotdenieuwemedia.(Economie),kreegdeVRTindebeheersovereenkomst2002-2006eenvoortrekkersroltoebematiesnelweg.Naasthetproject“LevenslangLeren”(Onderwijs)enhet“DigitaalActieplan”HetiseenbijzonderstreefdoelvandeoverheidomalleVlamingenmeetekrijgenopdeinfor
knowhow nietnoodzakelijkalleendeVRT
radioentv,eenonderzoekgestartnaardetechnologischehaalbaarheidvanditplatform.Viadustrie.In2004werddoorR&D,insamenwerkingmetICTendetechnologiedienstenvanzodanigteontwerpendathetookkangebruiktwordendoordeanderespelersindemedia-in“Media-ASP”,deopdrachtnietalleenzijndigitaliseringvoortebereiden,maarhetplatformdeo(tv)verwacht.InditkaderkreegdeVRT,viaeenbijkomendebeheersovereenkomstBijdeopmaakvandehuidigebeheersovereenkomstwerdreedsdedigitale(r)evolutievanvigenwoordigrobuusteoplossingendiedemedia-productiewereldveeldienstenkanbewijzen.nologieënontwikkelddieookdeomroepwereldbinnendringen.DeICT-wereldverschaftteVanuitdeICT-wereldenmeerspecifiekdeinternetwereld,zijnerdelaatstejarennieuwetechopactiesvanprogrammakersendistributeurs.omteinvestereningeneriekeproductie-endistributieplatformen,zodatmensnelkaninspeleninstudiefase.OokeenvolgendeversievanKetnetKickvolgtin2005.Menopteertbovendienleerprojectenfungeren.Talvanandereprojecten,waaronderStudioBrussel,zijnmomenteelGrootsteBelg”starttenin2004opomin2005gelanceerdteworden.Opnieuwkunnenzealscross-mediaalenmultimediaaltewerken.Projectenals“KinderenvanDewindt”en“DeAldezeprojectenwarendanookeeninspiratiebronvoordeprogrammamakersomtenvollekelijkaanbodenbovendiengebruikmakenvanhandigefunctionaliteitenextraverrijkingen.kunnenluisteraarsnaastdevertrouwderadionetteneveneensgenietenvaneentijdsonafhanpc/internetnaarhunfavorietetv-programmaenhuneigen‘community’.Met“Internetradio”steinteractieveonlinepc-spelvoorkinderenmeteenterugkoppelingvanhuncreatiesopceerdeookdenieuweversievanKetnetKickenvan“Internetradio.KetnetKick”ishetallereerenmenswetenschappelijkekantvaniDTVonderzochten,succesvolafgerond.DeVRTlan-Interkabel,VRT,VMMaenSBSBelgiumsamendetechnologische(waaronderJava–MHP)iDTVinVlaanderen.Zowerdin2004hetproject“VlaanderenInteractief”,waarinTelenet,realisatiedaarvanbiedenwaardevolleinputvoorandereprojectenrondnieuwemediaenproefproject“DigitaalThuisplatform(IO)”en“vrtnieuws.net”.DeopgebouwdeervaringenVanuite-VRTwerdeninhetverledentalvaninnovatieveB2Cprojectengeïnitieerd,zoalshettengoedekomt.
HoofdstukIII.5–212
Programma 72.3 Mediabeleid en Media-Innovatie
HoofdstukIII.5–213
voorzienop11,389mln.EUR(begrotingIWT-Vlaanderen).DeoverheidsfinancieringInnovatieveProjectene-VRTisvoor2005Media/ICTkenniscentruminVlaanderen.zaldeVRTzekerbijdragentotdeverdereopbouwvaneenzijnR&DwerkmaximaaloptelijnenmethetIBBT.OpdezewijzeverrichtwordenrondICTenMedia.DeVRTheeftdeintentieomkentditdaterinVlaanderennogmeerresearchwerkdanvandaagzallogie)werdin2004bovendedoopvontgehouden.VoorVRTbetebroerbij:IBBT(InterdisciplinairCentrumvoorBreedbandTechnoHetAdvancedMediaResearchProjectkreegereveneenseengrotefilesystemen,...)enopslag(electronicarchiving,ontologieën,...).distributie(multichannel,...),productie(compressietechnieken,researchverrichtennaartoekomstigedigitalemedia-platformeninTotoktober2005zalhet“AdvancedMediaResearchproject”basismaaktdebouwvandeVRT-Media-ASPmogelijk.Dit,samenmetdeontwikkelingeninICTvan2002totvandaag,dieviaopenstandaardenmetmedia-applicatiesintegreerbaarzijn.getoonddatzeergrote‘media-storage’omgevingenbouwbaarzijnzgn.‘Proof-of-Concepts’werdbovendienproefondervindelijkaan
weprojecten:welbepaaldeonderzoeksprojectenevenalsdeopstartvanenkelenieuIn2005zaldeadministratieMediainstaanvoordevoortzettingvanAlsstrategischedoelstellingengelden:derzoek.ven.Hiervanzalongeveereenkwartgaannaarwetenschappelijkon-Hieropwerdvoor2005eenkredietvan0,286mln.EURingeschre-BA12.01AllerhandeuitgavenvoorMediaenMedia-innovatie•Eenpluriformmedialandschapinstandhouden,waarbijallemediaspelersrechtmatigekansenkrijgenomhunaanbodteont-wikkelenendemediaconsumenteengewaarborgdetoegangkrijgttoteendiversenkwaliteitsvolaanbod.•VerderontwikkelenenverfijnenvanhetkadervooreenharmonieusengediversifieerdVlaamsmedialandschap.•HetkaderscheppenvoorhetdoelmatigerontwikkelenvandeVlaamseaudiovisuelemedia–o.m.terbevorderingvandeVlaamsecultureleidentiteitenhaarinternationaleuitstraling.•Vlaanderenverderlatenevoluerennaareeninformatiemaatschappij,waaroverheden,burgersenbedrijven(dankzijdedigitaliseringendemultiplatform-benadering),viadiversecommunicatiekanalentoegangkrijgentotverrijkendeinhoudennuttigediensten.Ditmoetbijdragentoteensociaal,cultureeleneconomischmeerwelvarendVlaanderen.•AllegeledingenvandeVlaamsemaatschappijrechtmatigekansengevenomtoegangtekrijgentoteenoptimaleinformatiedoorstromingen-verstrekking,enerookaandeeltenemen.•DankzijinnovatiegeldenbereiddedeVlaamseGemeenschapdetoekomstpro-actiefvoorviadeonderzoeksprojectene-VRTen
groeientoteenEuropeesexcellentiecentruminditdomein.sieenanderebreedbandinternetdienstenwilVlaanderenhaarexpertiseuitbouwenenuitVlaanderenInteractief.Viainterdisciplinaireonderzoeksprojectenrondinteractievetelevi
• technologieën(studieT-DABenDVB-T)engaaterspecialeaandachtnaarfrequentieonderDaarnaastwordenerookonderzoekengeplandmetbetrekkingtothetbestuderenvannieuwement,enoverdegevolgenvoordegeschrevenperseneventueelanderemedia-actoren.ringeninteractiviteit,overdegevolgenervanvoordeVlaamseburgersenvoore-governwetenschappelijkonderzoekkanwordenverrichtoverdewijzevaninvoerenvandigitaliseInoverlegmetdeministerbevoegdvoorwetenschapeninnovatiezalwordennagegaanofbinnenEuropaenineeninternationalecontext.ookdepositievanVlaanderentebepalentenopzichtevanandereregio’senlanden,zowelderenoverdeverschillendebevoegdheidsdomeinenheenbeteropelkaaraftestemmenentoestandviaeenmeet-enmonitoringinstrumentmoetooktoelatenomhetbeleidinVlaanleidsmaatregelenachterafkunnenmeten.HetverwervenvanaccuratedataoverdeICTtiesennieuwemaatschappelijketrendsindeinformatiemaatschappijenheteffectvanberen.BovendienmoetzijbeterensnellerkunneninspelenopdesnelletechnologischeevolumaatschappijmoetdeVlaamseoverheideenbeterzichtkrijgenopdesituatieinVlaandeDankzijmeerkwantitatiefenkwalitatiefonderzoeknaardeVlaamsekennis-eninformatiezoek:•Deuitbouwvandigitaleterrestrischeradio(T-DAB)entelevisie(DVB-T)impliceertindepraktijkdatmeerderekanalenkunnenwordenuitgezondenviaeenzelfdefrequentieband(multiplex).Debeschikbarefrequentieruimtekanmetanderewoordenefficiënterwordeningezet.Tegelijkwordtdevraagnaarspectrumcapaciteitineenconvergerendemediaomge-vingalmaargroter,bijvoorbeeldvoorbijkomendefunctiesofvoorhetaanbiedenvandraad-loos(breedband)internet.Bovendienlatendehuidigenetwerkensteedsmeereengecombi-neerdgebruiktoevanzowelomroepalstelecommunicatie.IndezeomstandighedendringtzicheenfundamenteeldebatopoverdewijzewaaropVlaanderenmetdezecombinatievannetwerkenwilomgaanenhoeditspectrumoptimaaltebeheren.DeVlaamseministerbe-voegdvoorhetmediabeleid,willatenonderzoekenhoemendezenieuwedigitalenetwer-kenoptimaalkanpositionereninhetgeheelvannetwerken.Vlaanderenkanopdatvlakin-spiratiehalenoflessentrekkenuitwaterindeomringendelandenopdatvlakgebeurt.Hetisdebedoelingomviaonderzoeknategaanhoehetspectrumvanallefrequentiesopeenoptimale,onafhankelijkeenobjectievewijzebeheerdkanwordenteneindedemogelijkhe-denmaximaaltebenutten,enmetdegarantiedatdeopenbareenandereVlaamseomroe-penertoegangtoehebben.
HoofdstukIII.5–214
8.INTERDEPARTEMENTAAL OA 99 College van Secretarissen-generaal Programma 99.1 Interdepartementale bestaansmiddelen
1.Vervolgstudie“Testdetest”
2.RemediëringToeWeb-project
GeplandeWetenschappelijkestudiesvoor2005–DienstEmancipatiezakenBA12.40Uitgaveninhetkadervanemancipatiezakenten.Vlaamsewetenschappelijkeinstellingen,betaaldopdezegemeenschappelijkebegrotingsposDetabelgeeftdemiddelenvoorsalarissenentoelagenvoorhetpersoneelvandezevenBA’s11.03,11.11
Voordezestudieisdekostprijsgeraamdop0,030mln.EUR.naardedoelgroepallochtonenonderdeloepzounemen.cipatiezakenookeenvervolgstudie“Testdetest”datdecultuurfairheidinaanwervingstestengenderaspectnogbijkomendeelementenonderzochtworden.In2005plantdedienstEman-groepenpersonenmeteenhandicapengenderafgerond.WaarschijnlijkmoetenervoorhettieproevendiebinnendeVlaamseoverheidwordengebruikt.In2004isdestudienaardedoel-genderenallochtonen.Bijdezestudiewordtnagegaanofermogelijkebiasbestaanindeselec-hiereenstudienaardeneutraliteitvanaanwervingstestenvoorpersonenmeteenhandicap,In2002is,insamenwerkingmetVesoc,hetonderzoek“Testdetest”opgestart.Hetbetreft
formatiestromenenhetookbelangrijkvoordedienstverleningnaardeburger.Metdeuitbreidingvandedigitaleinopdatmensenmeteenhandicapkunnenfunctioneren.DetoegankelijkheidvandewebsitesisVlaamseoverheid.DetoegankelijkheidvanwebsitesisdanookeenessentiëlevoorwaardeHeelveelinformatiediedeambtenaarnodigheeft,bevindtzichophetintra-eninternetvande
3.Studieinzakedegendereffectenvanderechtspositieregeling: tegenwoordigd.HeelwatvandezecontractuelepersoneelsledenoefenendefactofunctiesuitBinnendezegroepzijnvrouwen,invergelijkingmethunmannelijkecollega’s,relatiefoververministerievandeVlaamseGemeenschapwerktineencontractueleformule.decontractueletewerkstelling.OngeveeréénopviervandepersoneelsledenvanhetDeVlaamseoverheidmaaktgebruikvantweeaparterechtspositieregelingen:destatutaireen
e-government
HoofdstukIII.5–215
op0,030mln.EUR.In2005plantdedienstEmancipatiezakeneenopvolging,waarvandekostprijswordtgeraamdmiddelenterbeschikking.DitverlooptinsamenwerkingmetContactpuntVlaanderen,beidedienstenstellenmensenenserenenopleidenvanwebbeheerders,hetscreenenvanwebsites,hetaanpassenvanwebsites.Vlaamseoverheidvoorhentoegankelijktemaken.HetprojectbestaatvooraluithetsensibiliIn2004heeftdedienstEmancipatiezakeneenprojectopgestartomdewebsitesvandecapextrabelangrijkomnietvandezedienstverleninguitgeslotentezijn.isdewebtoegankelijkheidvoorpersonenmeteenhandi
tementAZF,BA21.133.50.Voordebesprekinghiervan,zieDepar-BestuurlijkeOrganisatieVlaanderenBA33.50SubsidieaanhetSteunpuntgeraamd.wordteenkostprijsvan0,0125mln.lingenwegtewerken.Voordezestudieteninhetgeheelvanderechtpositieregehettopmanagement,omdegendereffeclingenovertemakenaanhetbeleidenstudiemoettoelatenombeleidsaanbeveexternespecialisten.Deuitkomstvandeeenberoepmoetenwordengedaanopbrengen.Voorbepaaldeonderdelenzalhoudvandegendereffecteninkaartpensioen.Eenstudiewildejuisteinbeeldbijverlofvoorziekte,bevallingofmindervoordeligeregelingen,bijvoorfunctie-inhoudhebben.Tochhebbenzijzijnonderworpeneneenpermanentedieaandezelfdedeontologischeregels
HoofdstukIII.5–216
Hoofdstuk III.6 Het “eigenlijke wetenschapsbeleid”: nieuwe beleidsmiddelen en nieuwe beleidsaccenten. Evolutie van de middelen vanaf 1995 HoofdstukIII.6 Nieuwe beleidsmiddelen en nieuwe hoofdstukkenIII.1,III.2,III.3enIII.4.ten.Ziehiervoorookdetoelichtendetekstenvandebetreffendebegrotingsprogramma’sindebeleidslijnenvoorhet“eigenlijkewetenschapsbeleid”vandeadministratievebegrotingsposHiernavolgenbondigdebelangrijkstewijzigingeninzakehetbudgetvolumeendebijhorendedietenvindtuteruginhoofdstukIII.4.ten.Eenuitgebreidetoelichtingoverdeherkomstenbestemmingvandezebijkomendekrestimulansvoorinnovatiewerd75mln.EURrisicokapitaalvoorzienvoorinnovatieveprojecspecifiekebestemmingenzijnnuvooruitvoeringinbeheervanhetIWT-Vlaanderen.Alsextravoorherinvesteringinonderzoekvoordestaalindustrie(30mln.EUR)kregenin2004hundetUL(2,6mln.EURperjaargedurende5jaar)looptverder.Dekredieten‘buitenbegroting’zenaanhetFWO-Vlaanderen(11,7mln.EUR).HetinitiatiefLRM-impulsfinancieringvoorVerderisernoghetprovisioneelkredietwinstverdelingNationaleLoterijdatwordttoegewebijkomendeinitiatieven,vallenwegin2005.uitgewerkt.DemiddelenuithetFFEU,dieindejaren2002t/m2004diendenvooreenmaligemln.bestemdvoorinitiatieveninzakeinnovatie–dezezullenindeloopvanhetjaarwordenwasditkrediet(30mln.EUR)bestemdvoordeVlaamseexcellentiepolen,in2005isde30het“eigenlijkewetenschapsbeleid”(alsraakvlakmetheteconomischbeleid).In2003en200499.11(hetFondsvoorflankerendeconomischbeleid)wordtvanaf2003meeopgenomeninVlaamswetenschapsbeleid.EendeelvandebudgettenvoorwetenschapsbeleidvandeBA51.2Ookin2005betekenenenkeleadditionelekredieteneenessentiëleversterkingvoorhetzonderOnderzoeksfonds,issinds2002eveneensinprogramma33.2gealloceerd.gramma33.2.Eenanderepijlervoordefinancieringvanhetfundamenteelonderzoek,hetBij-gestoeld.Ookdeaanvullendewerkingsmiddelenvoordeuniversiteitensituerenzichinpro-voordebasiswaaropderestvandewetenschappelijk/technologischevindingenwordtgendonderzoek.Zevormendanookeenessentiëlefactorindekennisverwervingenzorgenringenvandeuniversiteitenzijnimmersvoor25%bestemdvoorfundamenteel,grensverleg-wetenschapsbeleidendievoorhetuniversitaironderwijssamentenemen.Dewerkingsuitke-tothet“eigenlijkewetenschapsbeleid”.HetiszeerbelangrijkomdeO&O-kredietenvanhetVanaf2002wordendeprogramma’svanOA71samenmetdekredietenvanOA33gerekendbelgeefthiervaneenoverzicht.stijgingkanmen,volgensdeOESO-definities,75,477mln.bijO&Oklasseren.Bijgaandeta-stijgenvan1.267,781mln.EURnaar1.358,788mln.,eenstijgingmet91,007mln.VandieDeWB-kredieten2005voorhet“eigenlijkewetenschaps-entechnologischinnovatiebeleid”beleidsaccenten HoofdstukIII.6–217
71.1 2,6282,6282,9290,3010,301
P.M.V.
Totaal 552,236528,711599,65447,41870,943 8,5578,5628,7840,2270,222 728,537727,933747,62019,08319,687 sub Open Hoger Ond. 0,6320,6320,6320,0000,000
11,7000,00011,7000,00011,700 Buiten
33.2 254,228254,081260,0985,8706,017 33.3 sub
71.2 96,755108,467116,47619,7218,009 Kred. Kred. Nat. Lot. begr. 2,6002,6002,6000,0000,000 4,0004,0024,1060,1060,104 Open Hoger Ond. 0,0000,0000,0000,0000,000 0,0000,0000,0000,0000,000
20,0000,0000,000-20,0000,000 Prov.
Prov. Kred. Nat. Lot. 11,7000,00011,7000,00011,700 begr. 30,00030,0000,000-30,000-30,000 tUL 2,6002,6002,6000,0000,000 - partic. 75,00075,00075,000
33.1
TabelKredietenvoorhet“eigenlijkewetenschapsbeleid”,metnamedievoorhetwetenschaps-entechHoofdstukIII.6–218nologischinnovatiebeleidindeprogramma’s71en33,aangevuldmetenkelespecifiekekredietlijnen,vandeinitiëleendeaangepastebegroting2004endeinitiëlebegroting2005(bedrageninmln.EUR). WB 2004i2004a2005iToename iToename a 71.1 13,33513,74415,1021,7671,358 71.2 96,755108,467116,47619,7218,009 71.3 159,046146,852141,654-17,392-5,198 71.4 163,800182,770207,12243,32224,352 Totaal 71 432,936451,833480,35447,41828,521 HermesfondsInnovatie 30,00030,00030,0000,0000,000 FFEU 25,00014,2780,000-25,000-14,278 Prov. Kred. 20,0000,0000,000-20,0000,000
33.3
Buiten
30,00030,0000,000-30,000-30,000 Impulsf tUL
33.3 NVAO
TOTAAL 1.292,2621.267,7811.358,78866,52691,007
33.3 NVAO 2,3001,9432,098-0,2020,155
Impulsf
Totaal 33 740,026739,070759,13419,10820,064
Totaal 33 258,228258,083264,2045,9766,121 TOTAAL 787,417763,321838,79851,38175,477
71.3 146,706134,495128,767-17,939-5,728 71.4 163,800182,770207,12243,32224,352 Totaal 71 409,889428,360455,29445,40526,934 HermesfondsInnovatie 30,00030,00030,0000,0000,000 FFEU 25,00014,2780,000-25,000-14,278 Prov.
O&O 2004i2004a2005iToename iToename a
P.M.V. - partic. 75,00075,00075,000 Totaal 529,189505,238574,59445,40569,356 33.1
33.2
Wetenschappelijk onderzoek op initiatief van de vorser
voorWetenschappenenKunstenstijgtmet0,344mln.EUR.ElektronischNetwerkvoorzien.DesubsidieaandeKoninklijkeVlaamseAcademievanBelgië12.03-0,241mln.en+0,118mln.voorBA33.01.ErzijnterugkredietenvoorhetVlaamsschapsinformatieenInnovatie:zelfdetotaalvan9,210mln.EURalsvorigjaar,metvoorBAeenstijgingmet1,358mln.t.o.v.2004.DebudgettengaanvooralnaarhetActieplanWetenDeinitiëlekredieten2005voorhetbegrotingsprogramma71.1bedragen15,102mln.EUR,
gerichtonderzoekbetreft.Dezemiddelendienenterondersteuningvankwalitatiefhoogallocatiessamenwaarvandefinaliteitnochhetfundamenteelnochhetlouterindustrieeleenstijgingmet43,322mln.t.o.v.2004ien24,352t.o.v.2004a.HierkomeneenaantalbasisDeinitiëlekredieten2005voorhetbegrotingsprogramma71.4bedragen207,122mln.EUR,
Programma 71.3 Wetenschappelijk onderzoek met economische finaliteit
IWT-Vlaanderenstijgenlichtjes.2004).Desubsidie(1,345mln.)aandeuniversitaireinterfacedienstenendewerkingsdotatiegingenIWTisdusca86%bestemdvoorprojectenopinitiatiefvandebedrijven(77%intenslotte2,076mln.mindervoorinnovatievemediaprojecten.Vandevastleggingsmachtiderenvoorprojectenopinitiatiefvandebedrijveneninnovatie-samenwerkingsverbandenentiatiefvandeVlaamseregering.Eris4mln.meervoordevastleggingsmachtigingIWT-VlaanmachtigingIWT-VlaanderenterondersteuningvanactiesvantechnologischeinnovatieopiniIWT-Vlaanderen”stijgthettotaalmet7,061mln.EUR:+5,130mln.voordevastleggingsinvesteringinO&O,valtweg.Voordedriegrotebegrotingsposten“vastleggingsmachtigingteraanmoedigingvanonderzoekenontwikkelingviaP.M.V.”,bestemdvooreenéénmaligeeendalingvan5,198mln.t.o.v.2004.Deextra25mln.EURopdeBA85.01“ParticipatiesDeinitiëlekredieten2005voorhetbegrotingsprogramma71.3bedragen141,654mln.EUR,
blijvenongewijzigd.deinternationalewetenschappelijkesamenwerkingstijgenlicht(+0,285),dezevoordeUNUsingsgerichtekennismetdebijbehorendeintellectueleeigendomsrechten.Dekredietenvoorprioriteitgestaltediedeuniversiteitenmeermiddelenwilgevenvoorhetcreërenvantoepas-derzoekaandeuniversiteiten,verhoogdedrastischtot10,030mln.EUR.Ditgeeftdebeleids-DedotatievoorhetIndustrieelFonds(IOF)voorstrategischbasisonderzoekentoegepaston-bereikthettotalebeschikbarekredietvoorhetFWO-Vlaanderendaarmee115,62mln.EUR.(stijgingmet11,406mln.t.o.v.2004),samenmetde11,7mln.vandeNationaleLoterijFWO-Vlaanderendebelangrijkstebegrotingspost,meteensubsidievan103,920mln.EURnaleLoterij(11,7mln.EUR)werdovergeheveldnaarprogramma71.2.Ookin2005blijfthetteverschilmet2004iisartificieel,indiezindathetprovisioneelkredietwinstverdelingNatio-eenstijgingmet19,721mln.t.o.v.2004initieelen8,009mln.t.o.v.2004aangepast.HetgroDeinitiëlekredieten2005voorhetbegrotingsprogramma71.2bedragen116,476mln.EUR,
Programma 71.2
HoofdstukIII.6–219
71.4 Strategisch
Programma en beleidsgericht onderzoek
OA 71 Administratie Wetenschap en Innovatie Programma 71.1
Algemeen wetenschapsbeleid
20,342mln.EURt.o.v.2004.mln.EURopgetrokken.DedotatieIWTvoordespecialisatiebeurzenstijgtvan18,053naarstijgenconformdebeheersovereenkomsten.DesubsidievoorPWOwordtvan3mln.naar7,5zoeksinstellingenIMEC,VitoenVIBzijnsamengoedvoor98,421mln.EUR,dekredietenhetstrategischbasisonderzoek(SBO)verdubbelenongeveer(+17,2mln).DedrieonderEriseennieuweBAmet17mln.EURvoorhetnieuwopgerichteIBBT.Dekredietenvoorschappelijkefinaliteit.staandwetenschappelijk-technologischgenerischbasisonderzoekmetindustriëleofmaat
1991.deforfaitairesubsidiëringstijgtjaarlijksconformartikel169quatervanhetdecreetvan12juniBOFstijgenmet1,4mln.tot97,468mln.EUR.ErisookeenlichtestijgingvoorIOBenIES,bovenopnog2,6mln.vandeLRM-impulsfinancieringvoordetUL.Desubsidiesvoorhet13,788mln.tot580,573mln.EUR(12,581mln.voorBAMAinbegrepen),metdaarruim19mln.t.o.v.2004.In2005stijgendeglobaleuniversitairewerkingsuitkeringenmetDeinitiëlekredieten2005voorditprogrammabedragen747,620mln.EUR,eenstijgingmet
Programma 33.3 Coördinatie Hoger Onderwijs
Programma 33.1 Hogescholenonderwijs
HoofdstukIII.6–220
Programma 33.2 Universitair onderwijs
2000),resp.+365,9mln.en+297,3mln.valteensterkerestijgingwaartenemenindetweedehelft(2000-2005),t.o.v.deeerste(1995-2005,stijgthetWB-kredietvoorhet“eigenlijkwetenschapsbeleid”met663,2mln.EUR.ErDankzijdeforseenvolgehoudenjaarlijkseverhogingvanhetwetenschapsbudgetvoor1995-Evolutietoegevoegdvoor2004).gaan,metalsdoeldeinnovatievandeopleidingenvanhethogeronderwijs(ookretroactiefwijs,isereennieuweBAmet2,098mln.EURvoorhetNederlandsVlaamsaccreditatieorNaastdeBAvoordefinancieringvansamenwerkingsprojectenvoorhetopenhogerondervandekredietenoverdeperiode1995-2005
schevorm.voorzienvoordeaankoopvanbibliografischegegevensbestandenentijdschrifteninelektroni-fondsenwordentotenmet2006ingeschreven.Verderwordenhieropnog0,572mln.EURscholenonderwijs”.Vandezeextramiddelenis50%bestemdvooronderzoek.DezeextrastructureringvanhethogeronderwijsinVlaanderen,staanindeBA40.02“EnveloppeHoge-Deextramiddelen(8,784mln.EUR),conformartikel6§5vanhetdecreetbetreffendedeher-
onderzoekOA33AdministratieHogeronderwijsenWetenschappelijk
hetgrootst:+317,9mln.,t.o.v.devoorafgaandeperiode:+202,6mln.EUR.stijgenindezelfdeperiode(1995-2005)met520,6mln.EUR.Voor2000-2005isdestijgingDezestijgingkanvoorhetgrootstedeelwordentoegeschrevenaandeO&O-kredieten:die Figuur:Evolutievandekredietenvoorhet“eigenlijkewetenschapsbeleid”–initiëleenaangepasteHoofdstukIII.6–221kredieten(metaftrekvandekredietenPC/KD).
onderzoek;75mln.participatiesininnovatieveprojecten:toegepastonderzoekwinstverdelingNationaleLoterij:fundamenteelonderzoek;Hermesfonds30mln.:toegepastLRM-tULimpulsfinanciering:fundamenteelonderzoek;11,7mln.provisioneelkredietGrossomodowerdvoordeextramiddelenvolgendeverdelinggenomen:2,6mln.EURderzoek,ofweleen50/50verhoudingtussenhetniet-gerichtenhetgerichtonderzoek.verdelingalsvolgt:48%fundamenteelonderzoek,28%toegepasten24%strategischbasisonVanaf2004isereensterkerestijgingvanhettoegepastonderzoekvasttestellen.In2005isdestructurelefinancieringvandeuniversiteiten(werkingsuitkeringen).2004ookophetzelfdeniveau.Hetfundamenteelonderzoekstartopeenhogerniveaudoordezoekenhettoegepastonderzoekstarttenin1996ongeveerophetzelfdeniveauenbelandeninevolutietoontaandatdezefondsensterkstijgenvoordedrietypes.Hetstrategischbasisonderhetjaar2005endeevolutieoverdeperiode1996-2004en2005vanelkonderzoekstype.DeBijgaandefigurengevendeverdelingvandekredietenoverdedrietypesvanonderzoekvoorzoekzoek:fundamenteel,strategischbasisonderzoek,toegepastonderEvenwichttussendeverschillendetypeswetenschappelijkonder HoofdstukIII.6–222
Hoofdstuk III.7 Analyse van de Horizontale Begrotingsprogramma’s Wetenschapsbeleid 1993-2005 HoofdstukIII.7
DithoofdstukgeeftdekredietenvandeW&T–wetenschappelijkeentechnologischedienstverleningO&V–onderwijsenvormingO&O–onderzoekenontwikkelingPerhoofdstukvolgttevenseenoverzichtvandekredietenvolgenshunaanwending:kredietendezelfdeblijft.verschuivingvandebasisallocatieskomthierevenmintotuiting,voorzoverdefinaliteitvandetiesgevenwehiernietmeerexplicietweer,diewordeneldersreedsuitvoerigbesproken.DeVoordezespuntenwordentelkensdegroteglobaleuitgavenpostenvermeld.Debasisalloca-6.Allerhandeuitgaveni.v.m.hetglobalewetenschapsbeleid5.Sectoraleinitiatievenenbeleidsondersteunendonderzoek&studies4.Wetenschappelijkeinstellingen,departementaledienstenenVOI’s3.Financieringvanonderzoekenontwikkelingvannieuwetechnologieëntenbehoevevanhet2.Werkinguniversiteitenengelijkgesteldeinstellingen1.Niet-gerichtonderzoekaandeuniversiteitensnedevolgenszesgroteindelingen:DitoverzichtvanhetHorizontaleBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleidgeefteendoorbedrijfsleven onderzoek aan de universiteiten gebeurtvolgensvastgelegdekwaliteitscriteriaennaevaluatieopbasisvantenenprojectenFWO-Vlaanderen,wordenindirectverdeelddoordezeintermediairen.Ditzoeksbeleid.DebudgettenvoordespecialisatiebeurzenIWT-Vlaanderenenvoordemandanaardeuniversiteitenendeonderzoeksraadverdeeltzeinfunctievanhetuniversitaireonderringen(ziepunt2).DemiddelenvanhetBijzonderOnderzoeksfonds(BOF)gaanrechtstreeksdegeldstroomnaardeuniversiteiten–deeerstegeldstroombestaatuithunwerkingsuitketeiten–m.a.w.hetonderzoekopvrijinitiatiefvandevorser.HetzijndefondsenvoordetweeTabel1omvatdemiddelenvoorhetniet-gericht,grensverleggendonderzoekaandeuniversi
aangepaste Hiergaanwevooralnaderinopderecentetrendsoftrendbreukeninhetbeleid.VoordedetailbesprekingenvandeevolutieverwijzenweooknaardevorigeSpeurgidsen.initiëlekredieten,uitgedruktinmiljoeneuro(mln.EUR).begroting,voor2005zijndituiteraardde 1.Niet-gericht
peerreview 2004verderaanmetongeveer51mln.DefiguurtoontdegestagesterkestijgingvanhetBOFDezemiddelenstegenindeperiode1996-’99globaalmet68mln.EUR,engroeidenin1999HoofdstukIII.7–223
HoofdstukIII.7–224
hetFWO-Vlaanderen,voor42%viahetBOFenvoor9%viahetIWT-Vlaanderen.Deverdelingvandekredietenvoorhetniet-gerichtonderzoekverlooptin2004voor49%viaondergebracht–hetbetreftimmersdoctoraatsbeurzen,meteenstijgingmet2,289mln.DespecialisatiebeurzenIWTwordeneveneensbijdetabelvanhetniet-gerichtonderzoekFWOstijgtmet11,394mln.,hetBOFmet1,459mln.EUR.Vanaf2004stijgthetFWOterugsterkerdanhetBOF.Dezetrendzetzichdoorin2005:hethetFWOeenstijgingmet6,92mln.EURvoornieuwemandatenenonderzoeksprojecten.lingvande17mln.EURvandepermanentemandatennaarhetBOF.Infeitewasertoenvoorgestegen)niveau.Deogenschijnlijkedalingin2001bijhetFWOistewijtenaandeoverhevebedroegenzehetdubbeleenvanaf2001komenbeidefinancieringskanalenophetzelfde(sterk1995warendekredietenvoorhetFWObijnadriekeerzohoogalsdezevanhetBOF;in1999nomie,gekoppeldaanresponsabilisering.DerhalvewijzigtderatioFWO/BOFgeleidelijk.Inleidvandeuniversiteitenzelfwerddusversterktendeinstellingenverkregeneenruimereautotussendeintra-eninteruniversitairteverdelenkredieten.DeruimtevoorhetonderzoeksbedeBOF-kredietenopdezelfdehoogtetebrengenalshetFWO,omeenevenwichttecreërenverstandedathetFWOeerderreedsopeenhoogniveaustond.Hetbeleidopteerdeervooromsterkin1996-2000.Indeperiode1999-2004stijgthetBOFsterkerdanhetFWO,metdien–dooreenkredietherschikkinginfunctievandebeleidsaccenten.MaarookhetFWOstijgt
HoofdstukIII.7–225
2.Werking universiteiten en gelijkgestelde instellingen bestemdvoorO&O.Gedurendevijfjaarishiervoorjaarlijks2,6mln.EURbeschikbaar.DeLRM-impulsfinancieringvandetULwordtindezetabelgeklasseerd,ditkredietisvolledigode1999-2005stijgendewerkingsuitkeringenmetcirca92mln.EUR.opbasisvanhetgewogenaantalstudenten;detoelagewordtprogressiefverhoogd.Indeperimet66,93mln.).Indeperiode2001-2006wordendewerkingstoelagennietlangerberekendtweedegeldstroom(van1996tot1999stegenzemet54,54mln.EUR,detweedegeldstroomteverhogen,zehieldenimmersgeengelijketredmetdestijgingvandefinancieringviadeErwerdeeninhaaloperatieuitgevoerdomdewerkingsuitkeringenaandeuniversiteitensterkVorming.klassiekeverdeelsleutel:25%voorOnderzoekenOntwikkelingen75%voorOnderwijsendelenvoordeinvoeringvanhetBAMA-decreet.Dezekredietenwordenverdeeldvolgensdeofwel567,992mln.gewonewerkingsuitkeringenen12,581mln.aanvullendewerkingsmidbelangrijkdeel.In2005isdit580,573mln.EUR(39%vanhettotalewetenschapsbudget)–Vanhettotaalkredietvoorwetenschapsbeleidvormendetoelagenvoordeuniversiteiteneenonderwijs,wetenschappelijkonderzoekenwetenschappelijkedienstverlening.Deuniversiteitenontvangendezewerkingsuitkeringenvoorhundrieopdrachten:academischTabel2.1geefteenoverzichtvandeuniversitairewerkingstoelagenvoordejaren1993-2005. HoofdstukIII.7–226
derzoekenstudies”).ZewordenvolledigonderO&Vgerekend.Onderwijs(zieverderoptabel5.“SectoraleinitiatievenensectoraalbeleidsondersteunendonbudgettenvoorhetOpenHogerOnderwijsstaansinds1997geklasseerdbijhetdepartementCollegevoorManagementwetenschappenisvanaf2004opgenomenindeFWO-subsidie.Dehoudtmeneveneensdeverdeelsleutel75%-25%aan.HetkredietvoorhetInteruniversitairTabel2.3toontdetoelagenaan“gelijkgestelde”instellingen.VoorbijnaaldezekredietenEUR.2002valterverdereensterkestijgingvandewerkgeversbijdragentenoteren,met2,7mln.dendeinvesteringskredietenvandeuniversiteitenstructureelverhoogdmet5,2mln.EUR.Invoorzieningenvooralleuniversiteitengehergroepeerdopéénbasisallocatie.Vanaf2000wer25%O&O),inanalogiemethetbuitenland.Vanaf1997staandekredietenvoordesocialetenemenalswerkingstoelagenenmettoepassingvandezelfdeverdeelsleutel(75%O&VenTabel2.2somtde“Anderetoelagenaandeuniversiteiten”op.Menbeslootdezeeveneensopelektronischegegevensbestandenentijdschriften.zijnvoordehelftbestemdvoorO&O.Daarbijkomendannogdemiddelenvooraankoopvandedeherstructureringvanhethogeronderwijs(BAMA-structuur),staanookintabel2.1enDemiddelen,vanaf2003voorzienvoordehogescholeninhetkadervanhetdecreetbetreffen
HoofdstukIII.7–227
HoofdstukIII.7–228
3.Financieringvanonderzoekenontwikkelingvannieuwetechnologieëntenbehoevevanhetbedrijfsleven zoek.Wordenhierinopgesomd:Tabel3geefteenoverzichtvandebelangrijkstekredietenvoorhetgerichtindustrieelonder-•dedriebegrotingspostenalsinstrumentenvoordefinancieringvanhetindustrieelonder-zoekendetechnologischeinnovatie:–vastleggingsmachtigingIWT-Vlaanderenterondersteuningvanactiesrondtechnologi-scheinnovatieopinitiatiefvandeVlaamseregering(vroegereFIOV);–vastleggingsmachtigingIWT-Vlaanderenvoorprojectenopinitiatiefvanbedrijveneninnovatievesamenwerkingsverbanden.Indeperiode‘93-96werddereëlebeleidsruimteverhoogddooroverdrachtvandesaldivanvoorgaandejaren.Dezesaldiwordennietinrekeninggebrachtindetabel3;vastleggingsmachtigingenIWT-Vlaanderenvoordefinancieringvandeinnovatievemediaprojecten–vanaf2003alsapartevastleggingsmachtiginggesplitst;•dewerkingsmiddelenIWT(dotatieenvergoedingvoorgeleverdeprestaties)staaneveneensindetabel.Dezekredietenstegengeleidelijkenwerdenin1999toegewezenaanéénbasisallocatie.Hetslaatzowelopinternebeheerskostenalsopexternedienstverleningenbegeleiding,alsookopuitbestedingenvanstudie-enexpertiseopdrachten;•dekredietenterfinancieringvandedriegroteVlaamseonderzoeksinstellingenIMEC,VitoenVIB.Vanaf1999nammenindedotatievanVitoookVito-Prodemop(cofinancieringvaneenEFRO-IIdemonstratieprojectinzakemilieuvriendelijketechnologieën,inz.voorKMO’s)•dekredietenvoorhetrecentopgerichteIBBT;•dekredietenLandbouwonderzoek(vanaf2003–defederaliseringLandbouw);•dekredietenvoorSTV,terondersteuningvanhetonderzoeknaardemaatschappelijkeaspectenvannieuwetechnologieën;•hetTETRA-Fonds(vroegerHOBU-Fonds,doordevormingvanassociatiesinhethogeronderwijswaseenherzieningenuitbreidingnodig).Debedoelingblijftdekennisdiffusienaarbedrijvenvanuitinstellingenvanhogeronderwijs.IWT-VlaanderenverrichtdeopvolgingenbeheervanhetTETRA-Fonds; HoofdstukIII.7–229
• veninzakeInnovatie;Innovatie:de30mln.ophetHermes-Fondszalin2005wordenaangewendvoorinitiatie
HoofdstukIII.7–230
• metmogelijkemaatschappelijkeofeconomischefinaliteit;Strategischbasisonderzoek(voordienGBOU,STWW):ditisstrategischbasisonderzoek
• Technopolis:vanaf1999geïntegreerdindekredietenFTI(FlandersTechnologyInternational)inhetkadervandewetenschapsinformatie,enstaatgeklasseerdbijhetalgemeenwetenschapsbeleid(punt6);
• voorzien.;FFEU-Wetenschapsbeleid:in2005zijnhieropgeenkredietenwetenschapsbeleidmeer
• naarhetPWO;deassociatiesuniversiteiten-hogescholen,heroriënteertmendemiddelenvanhetHOBUhetPWO(ProjectmatigWetenschappelijkOnderzoek):inhetkadervandeoprichtingvan
• Fonds,maaropgenomenbinnendebegrotingIWT;matieenKenniscentrumMechatronics:vanaf2005nietlangergefinancierdophetHermes-deVlaamseExcellentiepolen:hetVlaamsHuisvandeLogistiek,IncubatiepuntGeo-Infor
• denzedanookopgenomeninhetbegrotingsprogramma71.3;bestemdzijnvoordevalorisatievandeuniversitaireonderzoeksresultaten;vanaf2001werdeinterfacedienstenvandeuniversiteiten.Dezekredietenstaanindezetabelomdatze
• alsbeleidskredietindebegrotingwetenschapsbeleid;hetBiotech-fondsVlaanderenwerdvanaf1999nietmeerverlengdenstaatdusnietlanger
• economischrelanceringsbeleid(luiktechnologischeinnovatie)warenéénmaligeinitiatie(P.M.V.),deonderzoekskredietenvoordestaalindustrieOCASendekredietenvoorhetdekredietenvoorherinvesteringinO&OviadeParticipatieMaatschappijVlaanderenven2004;
• ereenspectaculairestijgingmet227mln.EUR.machtigingenvanIWTenFIOV,VIB,IWT-HOBUenSTWW.Indeperiode1999-2005isIndeperiode‘96-’99wasereenconstantestijgingvandekredieten,vooralbijdevastleggingsP.M.V.-VlaamsInnovatiekapitaalfonds:75mln.risicokapitaalvoorinnovatieprojecten.
4.Wetenschappelijkeinstellingen,departementaledienstenenVOI’s
HoofdstukIII.7–231
• universiteiten;hetIndustrieelOnderzoeksfonds:tenbehoevevanhetstrategischbasisonderzoekaande
landbouw–CLEenCLO–intotaalgoedvoor16,056mln.EUR,salariskosteninbegrepen.uitdefederalebegrotingvandekredietenvoordetweewetenschappelijkeinstellingenvoorDesterkestijgingin2003istedankenaantweeelementen.VooreerstiserdeoverdrachtvanAQUAFIN,VLMenVLINA.bekomenoverdebestemmingvandekredietenvanhetMINA-fondsvoorVMM,OVAM,Desterkestijgingin1996wastedankenaanhetfeitdatmenvanafdatjaarinformatiekonwetenschappelijkedienstverleninginhunopdrachtvoeren.bepaaldedepartementaledienstenofVlaamseOpenbareInstellingendieookonderzoekenTabel4geeftdekredietendiewordenverdeeldoverdewetenschappelijkeinstellingen,
beschouwd,isereenglobalestijgingmet21mln.EUR.wordtdedalendetrendterugomgebogen(+1,443mln.).Overdeperiode1999-2005Voorhettotalekredietvielerin2004eendalingtenoterenvancirca6,5mln.EUR,in2005voordezevenwetenschappelijkeinstellingen.instellingensamenginghetom6,278mln.EURin2003–in2005isditong.18mln.EURpersoneelbinnenhetIN,IBWenBRON(hetvroegereIAP).VoordevijfwetenschappelijkevanBeterBestuurlijkBeleid)overdesalariskosten(2,43mln.EUR)voorhetvastbenoemdVerderkonmenin2003voorheteerstinformatieverkrijgen(o.m.dooranalysesinhetkader
HoofdstukIII.7–232 -VIOE
5.Sectoraleinitiatievenenbeleidsondersteunendonderzoekenstudies
HoofdstukIII.7–233
COO,OND,WVCwordentendeletenietgedaandoordedalingbijLIN.In2005isereenstijgingmet2,736mln.EURt.o.v.2004.Delichtebudgetstijgingenbijdepartementenenresulterendineenglobalekredietdalingmet5mln.EUR.na,vanhetsectoralewetenschapsbeleidvoorbeleidsrelevantonderzoek.Dusdoorheenallederisereenlineaireverminderingmet50%opnagenoegalleBA’s,openkeleuitzonderingenhetMasterplanAntwerpennietlangerinaanmerkingkwamvoorhetwetenschapsbudget.Ver-Vooreerstwaser11,099mln.mindervoorLINopdeBA69.912.29,omdatderealisatievanIn2004wasevenweleensterkedalingmerkbaarmet18,615mln.EUR,teverklarenalsvolgt.beleidsondersteunendonderzoektoegevoegdzijnaandeterzakebevoegdedepartementen.scheidenedepartementeneenlichtestijging,doordatdebudgettenvoordeSteunpunten(PC/KD)werdengereduceerdvan27,021tot0,057mln.Erwasechterterhoogtevandever-19,529mln.bijhetdepartementOnderwijs,omdatdefondsenvoornieuweonderwijsmediaIn2003daalthettotalekredietmet19mln.EUR,vooraldoordesterkeverminderingmetMINA,milieuengezondheid).tenLINstegendaarentegensterk:met11,4mln.(stijgingenvoorhuisvesting,mobiliteit,middelenvoordeuniversiteitenendehogescholen,ondervormvanconvenanten.DekrediewerdenimmersgetransfereerdnaarhetBOFendezevanBA40.11gingennaardewerkingswezenweinig,omdatzenietverlorengingen:dekredietenvanBA40.01vanprogramma33.32002gafeendalingvandebudgettenvanhetdepartementOnderwijs,maarditbetekendeinmln.EUR.Deglobalekredietenvoorsectoraleinitiatievenstegensterkindeperiode1999-2002met28inditgevalLeefmilieuenInfrastructuur.lend,indiezindatVMM,OVAMe.d.infeiteressorterenonderhetbevoegdedepartement–ondersteunendonderzoekenbeleidsgerichteinitiatievensamen.Tabellen4en5zijnaanvulTabel5omvatvoorhetsectoraalwetenschapsbeleiddevoorzienekredietenvoorhetbeleids
6. Allerhande uitgaven i.v.m. het globale wetenschapsbeleid
overgeheveldnaarprogramma33.2),vanaf2004iserterugeenlichtestijging.kingmet1,819mln.,stijgingvoordeSteunpuntenmet1,058mln.,deelektrongeldenwerdenIn2003daaldehetbudgetmet2,167mln.EUR(dalingvandepostinternationalesamenwerpuntO&OStatistiekenisbijgerekendindezetabel.puntenstaatdaarentegenindebetrokkendepartementen.DecofinancieringvanhetSteunomdatditonderzoekvelebeleidsdomeinenomvat.Decofinancieringvoorspecifiekesteunringvandesteunpuntenbeleidsrelevantonderzoek(7,991mln.EUR)staanindezetabel,doorin2001viabudgetverminderingenenheroriënteringvankredieten.Deglobalefinancieinternationalesamenwerkingenuitgaveni.v.m.deinformatiemaatschappij.Ditzettezichnog2000met7,4mln.EUR–vanwegedeverminderdefondsenvoorbeleidsgerichtonderzoek,Erwaseendrastischestijgingindeperiode1997-1999,gevolgddooreenkredietdalinginschapentechnologieondersteunen.adviesorganenwerdenhiermeeopgenomen,aangezienzijhetglobalebeleidinzakeweten-Hierinkaderendeinitiatieventerondersteuningvanhetwetenschapsbeleidinzijngeheel.De
HoofdstukIII.7–234
Beleidsrelevantonderzoekperdepartement
Steunpuntenvoorhetbeleidsrelevantonderzoekwerdenhierduswélbijgerekend.ookhetMINA-fonds–kregenindeanalysetabelleneenaparteplaats.DekredietenvoordeVlaamsewetenschappelijkeinstellingen),werdhierdusnietopgenomen.Dezeinstituten–enHetbeleidsrelevantonderzoekdatinallerleiinstellingenwordtuitgevoerd(zoalsdezeven71toegevoegd.is.AandesectoralekredietenwordendievoorhetbeleidsondersteunendonderzoekvandeOAondersteunendonderzoekenstudies)voorkomtdatvoorbeleidsrelevantonderzoekbestemddathierdatspecifiekdeelvandegeldenuittabel5(Sectoraleinitiatievenensectoraalbeleidszeverspreidvoorkomenopdiversedepartementalebasisallocaties.AlsprincipenemenweaanDezefiguurgeefteenoverzichtvandekredietenvoorbeleidsondersteunendonderzoekzoals
HoofdstukIII.7–235
ringsmechanismen.jaarlijksnogextraimpulsengegevendoormiddelvanbijkomendekredietlijnenenfinancie266miljoeneuro,tijdensdejaren2000-2005met365,9miljoeneuro.Vanaf2002werdenafdelingenvoorhet‘eigenlijke’wetenschapsbeleid:tijdensdejaren1996-1999stegenzemetDatisvoorhetgrootstedeeltoeteschrijvenaandestijgingvandekredietenopdeorganisatietijdensdejaren1996totenmet1999,en359,5miljoeneurotijdensdeperiode2000-2005.digemiddelenvoor–ditisduidelijktezienaandestijgingvandekredieten–294miljoeneuroDeopeenvolgenderegeringensteldenhetwetenschapsbeleidprioritairénvoorzagenerdenotabel.evolutieindeperiode1993-2005(aangepastekredietenbehalve2005),staatindevolgendeDeverdelingvanhettotaalbudgetvanhetHBPWB2005overdezesindelingen,evenalshun
HoofdstukIII.7–236
HoofdstukIII.7–237
W&T4,8%uitvanhetHBPWB2005.In2005ishetO&O-aandeelgestegentotruim60,4%.O&Vmaaktnogslechts34,8%envanO&O,O&VenW&Trespectievelijk49%,47%en4%;in199952,3%,40,2%en7,5%.dejaarlijksestijging–bijnaexclusiefbestemdvoorO&O.In1996washetprocentueelaandeelO&V-aandeelnagenoeggelijk.VandanafstijgendeO&O-kredietengestaag,alsgevolgvanterdanditvoorO&O.Vanaf1996komthiereenkenteringin.In1996zijnhetO&O-enhetW&TneemtslechtseenkleinaandeelinhetHBWPBin.In1993ishetO&V-aandeelnoggro-naartypeactiviteit,naarNABS-codeennaardepartement.OnderstaandetabelengrafiekenverdelenhetbudgetvanhetHBPWB2005iachtereenvolgens HoofdstukIII.7–238
sub-NABSniveau.codes.InDeelIIIvandezeSpeurgidswerddeanalyseinsommigegevallendoorgevoerdtotopBijgaandefiguurtoontdeprocentueleverdelingvandekredieten2004O&OoverdeNABSHoofdstukIII.7–239
kingsuitkeringenaandeuniversiteiteninbegrepen.InnovatieenBuitenlandseHandelendeministervanWerk,OnderwijsenVorming–wer-regering,meteenconcentratiebijdeministervanEconomie,Ondernemen,Wetenschap,DelaatstegrafiektoontdeverdelingderwetenschapskredietenoverdeledenvandeVlaamse
HoofdstukIII.7–240
Hoofdstuk III.8 VlaanderenDeberekeningvandeO&O-inspanningenals%BBP-eninternationalevergelijking HoofdstukIII.8
reedsinvorigeSpeurgidsenwerdgepubliceerd.jaren2002-2003.Daaromwerdhiervoordebenaderendeberekeningtoegepast,zoalsdezedaardemeestrecenteenquêteindeloopvan2004werduitgevoerdenbetrekkingheeftopdeO&O-enquêtes.Voordeperiode2004-2005zijndergelijkegegevensnognietbeschikbaarbeschreven.Degegevensdiedaarbijwordengebruikt,komenuitdetweejaarlijkseOESOVoordeperiode1993-2003werddeO&O-intensiteitberekendzoalshiernainpunt1plementaireinspanningendeze3%-normterealiseren.heid,bedrijfsleven,universiteitenenonderzoeksinstellingen)omdoorgezamenlijkeencomformeelengagementinvanallebetrokkenactoreninhetVlaamseinnovatielandschap(overVlaamsecontextviahetInnovatiepact.Ditpactwerdondertekendinmaart2003enhoudteenVlaanderenheeftzichtenvolleingeschakeldindezeEuropeseambitieenvertaaldedieindedeindustrie.O&O-bestedingengefinancierdmoetwordendoordeoverheid;deanderetweederdendoorvaneenbloeiendeeconomie.AlsbijkomendedoelstellingwerdvastgelegddatéénderdevandenenlandsProduct).Onderzoekenontwikkelingspelenimmerseencrucialerolbijdeuitbouwtegen2010deO&O-uitgaven(GERD)indeEUteverhogentot3%vanhetBBP(BrutoBin-liserenwerdineenverderestapopdeTopinBarcelona(maart2002)hetstreefdoelgesteldomcompetitieve,kennisgebaseerdeeconomieterwereldtemakentegeneind2010.Omditterea-OpdeEuropeseTopinLissaboninmaart2000werdalsdoelgesteldomvanEuropademeesttaalwordtaangeduidalsdeGERD:GrossExpenditureonResearchandDevelopment.universiteiteneninstellingenvoorhogeronderwijsenvandenon-profitinstellingen.Ditto-ResearchandDevelopment),vandeCollectieveOnderzoekscentra,vandeoverheid,vandedeindicatorzijnalleO&O-uitgavenvanVlaamsebedrijven(BERD:BusinessExpenditureongeschiktvoorinternationalevergelijkingen.DefinanciëlemiddelendieopgenomenwordeninDezeindicatorschakeltdeinvloedvandegroottevaneengebieduitenisduseveneenszeercentagevanhetBrutoBinnenlandsRegionaalProduct(BBRP)datbesteedwordtaanO&O.gebruikteindicatorenomdeO&O-kredietenweertegeven,isdeO&O-intensiteit:hetperbaarheidvanvoldoendemiddelenvooronderzoekenontwikkeling(O&O).EenvandemeestRandvoorwaardevooreengoedwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleidisdebeschik
1.Totale O& O intensiteit in Vlaanderen – periode 1993-2003 (KoenraadDebackereenReinhildeVeugelers)engevalideerddoordeStuurgroepvanhetEengeactualiseerde“3%-Nota”werdopgemaaktdoorhetSteunpuntO&OStatistieken HoofdstukIII.8–241
voor
Tabel:Totale
engeefteenlichtverschilvoordetotaleGERD-cijfers.uitgaveninVlaamseinstellingenuithethogeronderwijsinhetBrusselsHoofdstedelijkgewestmeenschapalsGERDgewestwerdenberekend.HetverschiltussenbeidebenaderingenligtindegeeftdeO&O-intensiteitinVlaanderenals%vanhetBBRP-Vlaanderen.ZoweldeGERDgeisevenwelnoodzakelijkominternationalevergelijkbaarheidmogelijktemaken.BijgaandetabelsitueertzichuiteraardopditVlaamseniveau.OverlegmethetfederaleeninternationaleniveauvoegdheidinzakehetverzamelenenverwerkenvanstatistiekenvoordeVlaamseGemeenschapwoordigen.De3%-Notavertrektvandedaargemaakteafsprakenengevalideerdecijfers.DebetistiekenmaaktenwaarindeAWIenIWT-VlaanderendeVlaamseGemeenschapvertegenCFS-STATishetorgaanwaarinmeninBelgiëdemethodologischeafsprakenronddeO&O-statenbijdeinternationalestandaardenendenationaleimplementatieshiervan.DeOverleggroeptiviteitenhebbenverrichtinVlaanderen.VoordezeoefeningwordtzodichtmogelijkaangesloDeO&O-statistiekenzijngebaseerdopretrospectieveenquêtesbijdeorganisatiesdieO&O-acwebsitevanhetSteunpunt(www.steunpuntoos.be)ofviadeAWI-website(awi.vlaanderen.be).De3%NotaenhetVlaamsIndicatorenboekWTI2005kunnengeraadpleegdwordenopdeVlaamsIndicatorenboekWTI2005.SteunpuntOOSop4maart2005.De3%Notawerdtevensalsaparthoofdstukverwerktinhet intramurale uitgaven O&O als % van het BBRP-Vlaanderen, lopende prijzen.
ringvanVlaanderenidealiterookandereregio’sinogenschouwmoetnemen.Indetabelzijn2000-2002.VooreerstishetbelangrijkoptemerkendatmenbijeeninternationalepositionevoorVlaanderen,België,eenaantalbelangrijkeEuropeselanden,deVSenJapanvoor1993enTervergelijkinggeeftonderstaandetabeldeverhoudingtussenO&O-uitgavenenBB(R)PweerNoot:IndelaatsteO&O-enquête(2004)werdeninspanningengeleverdomdehistorischegegevenstevaliderenentecorrige-Bron:Eigenberekeningenopbasisvangevalideerdedata(CommissieFederaleSamenwerking,CFS/STAT,oktober2003enmaart2005).GERD:GrossDomesticExpenditureonR&D,BBRP:BrutoBinnenlandsRegionaalProductVlaande-ren.ren.HierdoorverschiltdenieuwecijferreeksGERD/BBRPvanvroegergepubliceerdereeksen.
HoofdstukIII.8–242 1993 19941995 19961997 1998 19992000200120022003 %GERDgew/BBRP 1,751,751,731,871,962,042,142,282,432,242,14 %GERDgem/BBRP 1,801,801,781,912,022,092,192,332,472,282,19 Tabel:O&O-intensiteiten voor België en de voornaamste handelspartners en -blokken. O&O-intensiteit in % 1993 actueel(jaar) Vlaams Noot:HetcijferdathiergegevenwordtvoorVlaanderenisniethetcijferdatindevorigetabelgegevenwerd.DitisomdeBron:BRISTI:EU-15VS2,522,72(2000)Japan2,823,09(2001)VK2,051,90(2001)Nederland1,931,94(2000)Duitsland2,352,50(2002)Frankrijk2,402,18(2000)België1,702,17(2001)Gewest1,722,43(2001)1,871,89(2000)België:CFS-STAT(2003);Overigelanden:OESO(2003);BewerkingenPODWetenschapsbeleidvergelijkbaarheidmethetBelgischecijfertebehouden.IndezetabelwordenvoorVlaanderenenBelgiëdusdecijferszonderhistorischecorrectiesgegeven.
achterstandmetdeVSenJapanblijftaanzienlijk.tenvananderelandenblijktechterdatdezedalendetrenddaareveneenswaartenemenis.Deseerd.Delaatstecijfersgevenechterterugeendalingaan,zekervoor2003.Uitrecenterapportegenoverdemeesteanderelanden.Tegen2001werdeenbelangrijkeinhaalbeweginggerealiken,dienendegewestcijfersgebruiktteworden.In1993hinkteVlaanderennogverachteropslechtsdegegevensvooranderelandenbeschikbaar.OmVlaandereninternationaaltevergelij
2.Totale O& O intensiteit in Vlaanderen – 2004-2005
HoofdstukIII.8–243
punt1vandithoofdstuk–wordenderesultatenbetrouwbaargeacht.VoordeBERD(Expenomdatgeblekenisdatdealdusbekomencijferstochnauwaansluitenbijdeberekeningenuittweeverschillendemethodologieën.Wegensontbrekenvaneenvalabelalternatief–enookwijzeisenigvoorbehoudgewettigd,omdatmengegevenssamenteltdieverkregenwerdenviainputvanuitdeindustrie(uitgedruktals%BBP)benaderendberekend.Voordezehandel-Verderwerdendegezamenlijkeinspanningenvandeoverheid(Vlaams,federaalenEU)endeleidwordentweeverdeelsleutelsgehanteerd(V=Vlaams):BijdeberekeningvanhetaandeelvanVlaanderenindefederalekredietenvanwetenschapsbe-3.deinspanningenvandeVlaamseoverheid+hetVlaamseaandeelindefederaleoverheids-2.deinspanningenvandeVlaamse+hetVlaamsaandeelindefederaleoverheidskredieten;1.deinspanningenvandeVlaamseoverheidalléén;Deopbouwvandeberekeningisalsvolgt:hanteerd.BijreedseerdergepubliceerdindeSpeurgidsen.informatiebronnen,daaromwordthiereenzelfdebenaderendeberekeningopgenomen,zoalsVoor2004en2005zijnnoggeenenquêtegegevensbeschikbaarenooknoggeenalternatievedeberekeningvandeoverheidsuitgavenvoorO&OwordendeO&O-kredietenstriktgekredieten+hetVlaamseaandeelvandekredietenvandeEU-onderzoeksprogramma’s(Kaderprogramma’s).•35,5%VESA(Bron:VRWB)en56%VvoorderestvanhetfederaleO&O-kredieten;•56%V:dealgemene,totnutoegehanteerdeverdeelsleutelvoordefederalewetenschaps-kredieten.ditureonR&DintheBusinessEnterpriseSector,deuitgavenvandeindustrievoorO&O)bleekde1,93%voor2001(zoalsnoggepubliceerdindeSpeurgids2004)sterkoverschattezijn,enwerdgecorrigeerdtot1,87%.TevensbleekeenreëledalingvandeO&O-uitgavenvandebedrijvenvoordejaren2002en2003.UitbijgaandetabelenfiguurblijktdevolgehoudenoverheidsinspanningomdeO&O-kredietentelkenjareinbelangrijkemateteverhogen.DeVlaamseoverheidheefteengroeipaduitgezetvoordeverhogingvanhetO&O-overheidsbudgetgedurendedekomendejaren,zodatin2010de1%doelstellingkangehaaldworden.DeO&O-inspanningvandeprofitsectorzalechterdienentewordenopgevoerd,wilmenin2010degezamenlijke3%normbereiken.
Vlaams aandeel Federale overheid (2) 240,052235,515252,597248,495248,495
Vl + Fed (2) + EU 928,4321.011,4021.089,2071.141,5671.215,761
Vl + Fed (3) + EU 960,7631.044,0381.115,8811.176,2061.250,400 BBPR (5) in mln. EUR 145.068,8148.852,1153.555,8160.097,3167.429,8
Vl + Fed (2) + EU0,640,680,710,710,73
Vlaamse overheid (1)0,430,470,500,510,54
HoofdstukIII.8–244
Vl + Federale overheid (3)0,610,650,680,690,71
Totaal
Vlaams aandeel Federale overheid (3) 272,383268,151279,271283,134283,134
Vl + Fed (3) + EU0,660,700,730,730,75 BERD (6)1,871,661,561,561,56 Totaal Vl + BERD2,302,132,062,072,10 Totaal overh (2) + BERD2,512,342,272,272,29 overh (3) + BERD2,532,362,292,292,31 overheid zoals vastgelegd in het HBPWB - aangepaste (6)Bron:KoenraadDebackereenReinhildeVeugelers-VlaamsIndicatorenboek2005,opbasisvandeO&Oenquête(5)Bron:T.Vergeynst,APS/AZF(versie6oktober2004vandeberekeningen),opbasisvandiversebronnen:2001en(4)Geraamdvolgensberekendereturnvan2,19%voorhetVijfdeKaderprogramma(1998-2002).Dezelfdereturnwerd(3)Vlaams(2)VlaamsaandeelindefederaleO&Okredieten:verdeelsleutelESAaan35,5%V(Bron:VRWB-VlaamsIndicatoren-kredieten.boek2005)enrestfederalekredietenaan56%V.FederaleO&O-kredieten(2001-2002):Bron:CFS/STAT,05/06/2003;(2003-2004):november2004aandeelindefederaleO&Okredietenvolgensdeverdeelsleutel56%V.toegepastvoordevolgendejaren.Bron:PascaleDengis-VlaamsIndicatorenboek20052002:INR(9/1/2004);2003-2004:VlaamsGewest=APS-raming,2005:voorlopigeberekening.2004voordereferentiejaren2002-2003.Voordevolgendejarenwerdhet%BERD2003aangehouden.
(1)Vlaamse
Totaal V + Fed (2) 858,732941,7021.019,5071.071,8671.146,061
Vl + Federale overheid (2)0,590,630,660,670,68
Vlaamse overheid (1) 618,680706,187766,910823,372897,566
Vlaams aandeel EU (4) 69,70069,70069,70069,70069,700
O&O-kredieten (inmln.EUR)20012002200320042005
O&Oals%BBPR2001200220032004 2005
Totaal V + Fed (3) 891,063974,3381.046,1811.106,5061.180,700
3.InternationalevergelijkingvandeoverheidsinspanningenvoorO& O (GBAORD) stagnatiekanvastgesteldworden,stijgendeoverheidskredieteninVlaanderengestaagverder.zijnpositieaanzienlijkverbeterdheeft.DaarwaarinsommigelandeneendalendetrendofeenGBAORDals%BBP(eigenberekening).OokuitdezetabelkanmenafleidendatVlaanderenoverheidgeeftvoorO&O.DetabelGBAORDgeefteeninternationalevergelijkingvandeGBAORDiseenindicator,gehanteerddoordeOESO,dieeenideegeeftvandeinputdiedeOutlaysforR&D),zijndedekredietenvandeoverheiddiebeschikbaarstaanvoorO&O.DeDeoverheidsinspanningenwordenuitgedruktinGBAORD(GovernmentAppropriationsor Tabel.InternationalevergelijkingvandeO&O-overheidsuitgaven(GBAORD),uitgedruktin %BBP. O&O-overheidsuitgaven (GBAORD) in 19961998200020012002200320042005%BBP ******Japan0,550,590,640,690,710,72VerenigdeSpanje0,480,560,620,690,77Portugal0,500,540,620,630,700,65Italië0,580,580,660,69Zweden1,110,780,720,840,870,95Finland0,951,071,001,000,991,01Denemarken0,710,740,770,750,740,75Nederland0,760,810,800,790,770,75Ierland0,330,270,310,330,31KoninkrijkVerenigdFrankrijk1,080,970,971,011,021,07Duitsland0,900,830,800,790,790,80Vlaanderen***0,640,660,660,660,700,730,730,75Vlaanderen**0,600,640,640,640,680,710,710,73Vlaanderen*0,370,410,420,430,470,500,510,540,760,660,690,680,77geendatageendatageendatageendatageendataStaten0,890,840,860,910,991,07MainScienceandTechnologyIndicators,OECD,Volume2004/2VlaamseoverheidskredietenVlaamseoverheidskredieten+verdeelsleutelESAaan35,5%ESA(1997-2003)+restfederalekredietenaan56%V+EU-KPVlaamsaandeelVlaamseoverheidskredieten+Vlaamsaandeel56%vandefederalekredieten+EU-KPVlaamsaandeel 4.Bemerkingen zeersterkeverhogingvanhetwetenschapsbudgetvereist,omdezestijgingzichtbaartemakenvanhetO&O-budgetendeaangroeivanhetBBP-Vlaanderen.ErisdusrelatiefgezieneendientmenvoorogentehoudendatdeO&O-intensiteitdeverhoudingistussendeaangroeirend,zowelvoordeinternationalevergelijkingalsvoordegehanteerdehypothesen.Verdertiveringinterpreteren.Inderdaadzijndeberekeningeninhetpunt2vandithoofdstukbenadeDezeberekeningenendebekomenresultatenmoetmenmetdenodigeomzichtigheidenrela HoofdstukIII.8–245
HoofdstukIII.8–246
helemaalgeenonderzoekindesectordefensie.rijk23%enSpanje37%.VoorBelgiëisditaandeelzeergering,Vlaanderenfinanciertzelfsfensiein2001.IndatzelfdejaarishetOESO-gemiddeldedaarvoor29%,metUK31%,Frank-indemilitairesector.DeUSAlooptdaarbijopkopmet51%vanhetO&O-budgetvoorde-lijkingduidelijkdatereengrootverschilontstaatdoordatsommigelandengroteinjectiesdoenmenbijvoorbeeldoverschakeldeopeenandereberekeningswijze.Bovendienwordtbijverge-andTechnologyIndicators”.Somswordentijdreekseninbepaaldelandenafgebroken,omdatleenreedsuithetfeitdatsommigecijferswijzigeninverschillendeeditiesvande“MainScienceOokdeinternationalevergelijkinginzakeO&O-budgettenmoetmenrelativeren:ditblijktal-vanhetBelgischeBBP).deBBP-groeiin2003en2004inBelgië(hetVlaamsGewestisverantwoordelijkvoor57,2%Conclusie:departiculiereconsumptiewasdus–meerdandebuurlanden–belangrijkervoortie),Frankrijk(+0,9%)enNederland(-0,5%).inBelgiëvormde.Ditstaatincontrastmetdecijfersvoordebuurlanden:Duitsland(stagnamet+0,5%.Merkopdatdeconsumptievandeparticulieren(+1,2%)demotorvandegroeiden:Duitsland(-0,1%)enNederland(-0,9%)kendeneenrecessieenFrankrijkgroeideamperIn2003groeidehetBelgischBBPreëelmetslechts1,3%.Tochisditbeterdanindebuurlanofmeervergelijkbaarcijfer(+1,3%)alsinBelgiëopgetekend.met-0,4%.DeNederlandseprivateconsumptiestagneerde.EnkelinFrankrijkwerdeenminBBP)kendeninBelgiëeenvrijsterkegroei:+1,2%in2004.Duitslandnoteerdeeenafname(+1,2%).Deconsumptievebestedingenvandeparticulieren(diecirca54%uitmakenvanhetonzebelangrijkstehandelspartners)Duitsland(+1,2%),Frankrijk(+2,1%)enNederlandHetBelgischeBBPgroeidein2004reëelmet2,7%.Ditismeerdanindebuurlanden(enErisdussteedseenfoutenmarge–wattrouwensookgeldtvoordeanderelanden.sterkeweerslagophet%O&O.alsookhetBBP-Vlaanderensterkstijgt.ElkewijziginginhetBBP-Vlaanderenheefteendirect
BESTEDING VAN DE FINANCIËLE MIDDELEN VOOR WETENSCHAP, TECHNOLOGIE EN INNOVATIE
Tegen 2010 zal de technologie bestaan voor het maken van zogenaamde ‘slimme pleisters’, intelligente autonome sensoren die draadloos gegevens kunnen doorsturen. We zullen ze op ons lichaam kunnen kleven om bepaalde lichaamsfuncties op te volgen of om bijvoorbeeld de UV-straling te meten zodat we weten wanneer we de schaduw moeten opzoeken. IMEC stelde dit jaar een eerste prototype voor dat toelaat om de radio en antenne te optimaliseren voor werking op het menselijk lichaam. (copyright IMEC) Gold surface AFM (atomic force microscopy) beeld van gouddeeltjes die covalent gebonden zijn op een kwarts-oppervlak. In de zogenaamde ‘bottom-up’ benadering van nanotechnologisch onderzoek, verkent IMEC de horizonten van de scheikunde, fysica en biologie. Een van de domeinen daarbij is het gecontroleerd samenstellen van atomaire structuren en oppervlakken. Deze vinden hun toepassing in onder andere biosensoren voor medische diagnostiek. (copyright IMEC)
247 BESTEDINGVANDEFINANCIËLEMIDDELENVOORWETENSCHAP,TECHNOLOGIEENINNOVATIE
DEELIV
Bestedingsanalyse van het wetenschapsbudget
1.Principe middelenvoorwetenschap,technologieeninnovatiekanevalueren.schapsbeleid,opessentiëlewijzeaanvullenenvervolledigen–zodatmendebestedingvanalleZokanmendeinformatie,bekomenviahetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenma’s/projecten,diverseanderewetenschappelijkeactiviteiten,...bepaaldeprioritaireonderzoeksdomeinen,debegunstigdeinstellingen,welkeacties/programdeafgelopenjaren,envanhetgerealiseerdebestedingstype:O&O,O&VenW&T,nadrukopDebestedingsanalysegeeftdaarentegeneenoverzichtvandedaadwerkelijkebestedingenvanvoorwetenschapsbeleidenvoorwelkeactiviteitenjuist.HetHBPWBgeeftdusvooreenbepaaldjaaraanhoeveelmiddelenvolgensplanbestemdzijndeopmaakvandevolgendebegroting.HBPWBendebestedingsanalysekomtmentoteendieperinzichteneenbetereoriënteringbijHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleid.Dooreenwisselwerkingtussenhetcodeskanmendanvergelijkenmetdeinitiëlebedoeling,vooropgesteldbijdeopmaakvanhetDeverdelingvandebedragenoverO&O,O&VenW&TendeverdelingoverdeNABS-tractengaatbijvoorbeeldnaaruniversiteitenenhoeveelnaardebedrijven?begunstigdendiequaafgeslotencontracteninhetoogspringen?HoeveelprocentvandeconZokanmenooknagaanwelkpercentagevanhetbudgetwelkebestemmingenheeft.Zijnertotdenormalegangvanzakenbehoort.hoc-bijsturingopgrondvaneenheroriënteringvandebeleidsaccentenindeloopvanhetjaarvooranderedoeleindenwerdengebruikte.d.Daarbijmoetmenvoorogenhoudendateenadgekomenisofwerduitgesteld,ofwelmeergeldopslorptedanvoorzien,datbepaaldegeldenschapsbudgetdaadwerkelijkwerduitgevoerd.ErkanblijkendateenprojectnietvandegrondUitdebestedingsanalysekandusindeeersteplaatsafgeleidwordenofhetgeplandeweten-Debestedingsanalysewetenschapsbeleidheeftverschillendedoelstellingen,zoals:•inzichtindefinaleaanwendingvandebudgetten,voorzienindeHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(HBPWB).Hetisbelangrijktewetenhoeveelvandebegrotemiddelendaadwerkelijkwerdenbesteed–enwaaraanjuist.Maarookwaaromsommigemiddelenniet(ofandersdanvoorzien)werdengebruiktenwelkeuitgavenmechanismenhiereventu-eelspelen.Correctinzichtindebestedingenisimmerseenbasisparameteromtoekomstigebehoeftenintekunnenvullen;•inzichtindeverdelingvolgenstypevanwetenschappelijkeactiviteit(O&O,O&V,W&T);•inzichtindeverdelingoverdediversewetenschappelijkedisciplinesofonderzoeksdomei-nen(NABS-codes);•inzichtindebudgetverdelingoverdeverschillendecategorieënvanbeneficianten;•inzichtindekostensoort:personeels-,werkings-,uitrustingskostenofoverhead.
1997 tot en met 2003 HoofdstukIV.1
Hoofdstuk IV.1
HoofdstukIV.1–249
2.Methodologie cieelSysteemkanbevraagdworden.Ditgeldteveneensvoor:KMDA,Born-BungeStichtingKMSKA.Dezehebbenelkhuneigenboekhoudkundigbeheersysteem,datnietviahetFinanvoorFWO-VlaanderenenIWT-Vlaanderen;IMEC,VitoenVIB,CBGS,IN,IBW,VIOEenstaan,werdgeendetailanalyseuitgevoerd,conformeerdergemaakteafspraken.DitishetgevalVoorsommigeBA’s,waaropglobalesubsidiesofdotatiesvoorinstellingengeregistreerdsysteem.oktober2001).Debestedingsanalyses2002en2003zijnvollediggebaseerdophetOrafin-hetoudesysteem,afgesloteneindseptember2001,alshethuidigeOrafin-systeem(vanafNoodzakelijkerwijzediendendegegevenswetenschapsbeleidtewordengehaaldzoweluitbelangrijkeovergangdanookdeopmaakvandebestedingsanalyse2001sterkbemoeilijkte.Deinvoeringvanhetnieuwesysteemverliepechternietzondermoeilijkheden,zodatdezeenderesultatenbetervergelijkenmetandereoverheids-enprivé-instanties.hetbestaandevermogenweergeven.Zodoendekunnendebeleidsvoerderssnelleringrijpenboekhoudengaatmenimmersnietalleenalleinkomstenenuitgavenoptekenen,maarooktuurlijkBeleidstreeftmennaareengroteretransparantie.Inheteconomischofdubbelheidsmanagement.MethetComptabiliteitsdecreetinhetvernieuwingsprojectBeterBesnancieelSysteemalsinformaticasysteem.DatvolstondnietlangervooreenmodernoverVlaamseOverheidmeteenbegrotingsboekhouding,gebruikmakendvanhetvroegereFiwegOrafin,in,omvoortaaneconomischtekunnenboekhouden.VoordienwerktedeDeVlaamseOverheidvoerdeinoktober2001hetboekhoudsysteemOracleFinance,kortW&T)bepaald,evenalsdeNABS-code.vastleggingenervan.Verderwerddaarvoortelkensdeaardvandeactiviteit(O&O,O&V,waarvandegeldenslechtstendelehiervoorbestemdwaren,gebeurdeeenscreeningvanallegeenprobleem,indiezindatallevastleggingenwetenschapsbeleidbetreffen.VoordeW-BA’sVoordeW-BA’swaarvandekredietenvolledigvoorwetenschapsbeleidbestemdwaren,waserlocatie,enhetsaldo–namelijkhetbedragdatnietwerdvastgelegd.ging,deordonnancering(datum),hetkredietdatuiteindelijkbeschikbaarwasopdezebasisal-vastleggingsnummer,deomschrijvingvandevastlegging,debegunstigde,datumvanvastleg-UithetFSkanmendevolgendegegevensbekomen:devastleggingengekenmerktdoorhunadministraties.Zoverkreegmentochduidelijkheidoverdeaarddervastleggingen.expertise,waarnodigaangevulddoorrechtstreeksebevragingvandebevoegdepersonenindedestap(viadebestedingsfiches)werdvervangendooreenanalyseopbasisvanpersoonlijkeFS(FinancieelSysteem)vooralleW-BA’sdieinhetHBPWBstondeningeschreven.Detwee1998debestedingsanalysedoorscreeningvandevastleggingenenordonnanceringenviahetMaarditfichesysteembleekniethaalbaar.Derhalvegebeurdevoorhetwetenschapsbudgettensoort(personeelskosten,...)enz.eenbestedingsfiche,metbevraginginzakebesteding,hetvoorwerpervan(O&O,...),dekossysteemzelfenvervolgenswerdendespecifiekegegevenswetenschapsbeleidopgevraagdviaSpeurgids1999–gebeurdedegegevensinzamelingintweestappen.EerstviahetfinancieelVoordebestedingsanalysevanhetwetenschapsbudget1997–reedseerdergepubliceerdinde HoofdstukIV.1–250
resultaten,metenkeldetailleringwaarnodig.portenvan200bladzijdenextensieftepubliceren.Daaromvolgenhierdebelangrijksteglobaleentechnologischinnovatiebeleid.HetisuiteraardonmogelijkomhierdrieomvangrijkerapWetenschapsbeleid”,tenbehoevevandeVlaamseminister(s)bevoegdvoorhetwetenschaps-Devolledigeresultatenwerdentelkenjaregebundeldineenintern“RapportBestedingsanalyse
Milieuonderzoek2000".Onderzoek2000"enbijvoorbeeldookinhetkadervande“ThematischeBestedingsanalyseOokkwamenerbijkomendedoorlichtingeninhetkadervande“InventarisBeleidsrelevanttrokkeninstellingengepubliceerd.werdenopgenomen,debestedingenvandezekredietenwordenindejaarverslagenvandebe-uitgaatvandeweergavevandereëlebeleidsruimte.Devolledigevastleggingsmachtigingenmachtigingeninrekeningwordengenomen,maardedotatiesniet,omdathetHBPWBsteedsTenslottevermeldenwenogdatvoorIWT-Vlaanderen(enFIOV)alleendevastleggings-depersoneelsevolutie.peseprogramma’sensamenwerkingmet(inter)nationalepartnersenVlaamseuniversiteiten,(inter)nationalepublicatiesencongresdeelname,octrooienenspin-offs,deelnameaanEuroganisatievandeonderzoeksactiviteiten,wetenschappelijkeuitstralingdooraanwezigheidinbod:inkomsten(toelagen,contractonderzoek,deherkomstvandecontractinkomsten...),orIndebestedingsanalysesvanIMEC,VitoenVIBkwamendevolgendeaandachtspuntenaanSpeurgids1998.dingsanalyse”,diewerdgepubliceerdindeopeenvolgendeSpeurgidsen:Voorsommigevandezeinstellingengebeurdeechterwelgeregeldeen“thematischebesteHydrologischOnderzoekentotslotdeVRT.ren,OVAM,VMM,VLM,AQUAFIN,VVM,AfdelingWaterbouwkundigLaboratoriumenheid–LouisPasteur,NederlandstaligeArchief-enDocumentatiecentra,ToerismeVlaandedeKoninklijkeAcademievoorGeneeskunde,WetenschappelijkInstituutvoorVolksgezondenKunsten,hetInteruniversitairCollegevoorManagementwetenschappen,FTI,STV,ITG,inAntwerpen,hetVLIZ,deKoninklijkeVlaamseAcademievanBelgiëvoorWetenschappen•FWO-enIWT-Vlaanderen(enFIOV):Speurgids1996,1999,2001en2003;•deonderzoeksinstellingenIMEC,VitoenVIB:Speurgids1997en2002;•devijfVlaamsewetenschappelijkeinstellingenCBGS,IN,IBW,VIOE,KMSKA: woordopdevolgendevragen:Deresultatenvandeanalyses1997totenmet2003wordenhiernabondiggebundeldalsant
HoofdstukIV.1–251
3.Resultatenvandebestedingsanalysesvanhetwetenschaps-budget1997totenmet2003
1°a.Globalebudgetwetenschapsbeleidzoalsgepland?tenschapsbeleid1997totenmet2003?WerdendezeHBPWB’svollediguitgevoerd1°Watisdefinalebestedingvandemiddelenvoorzienindehorizontalebegrotingwe betroffen,telkenseenaanpassingvanhetkredietwetenschapsbeleidgebeurdeviadevoorafzienbijaanpassingvanhetkredietvandebasisallocatiesdieslechtstendelewetenschapsbeleidaangepastekredietendienenechterwelmetenigvoorbehoudtewordenbeschouwd,aangesingenenkredietherschikkingenbedroeghetuiteindelijkebedrag1.334,218mln.EUR.Deze2003gafalsinitieelkredietwetenschapsbeleid1.321,910mln.EUR.Nadebegrotingsaanpasdejaren1997totenmet2003.Alsvoorbeeldvoortoelichtingnemenwe2003.DeSpeurgidsBijgaandetabelgeefteenoverzichtvandebestedingsanalysesvanhetwetenschapsbudgetvan
schapsbudgetvoordejaren1997totenmet2003.hetgeplandeHBPWBendebestedingen(vastleggingenenordonnanceringen)vanhetwetenZoalsblijktuitdetabel,kunnenwebesluitendatereenzeergroteovereenstemmingistussenVandevastgelegdekredietenwasreeds95,26%geordonnanceerdeindaugustus2004.WBkredietsitueertzichtussenhetgeplande(initieel)enhetaangepasteWB-krediet.lijktegemoettekomenaanbeleidsbehoeften,diehiermeewerdeningevuld.Hetvastgelegdewerdvastgelegd.DeverhogingvandeWB-kredietenindeloopvan2003bleekdusweldegebasisvanhetreëelgevoerdebeleid,kanmennoterendat99,4%vanhetaangepasteWB-kredietbegrotingsaanpassingenenkredietherschikkingen(aangepastekredietenWB)enditdusopendereëleaanwending.RekeninghoudendmetdetussentijdseheroriënteringopbasisvandeMenkandusvaststellendatereengroteovereenkomstistussendegeplandebeleidskredietenvastgelegdWB-kredietbedraagtdus100,4%t.o.v.hetgeplandeWB-krediet(Speurgids).Uiteindelijkwerd1.326.805.517,35EURvanhetwetenschapsbudget2003vastgelegd.Hetwetenschapsbeleid.legdekredietdaarentegenblijktduidelijkwelkbedragdaadwerkelijkwerdaangewendvoorvastgelegdemultiplicatoren.Hetisduseenenigszinstheoretischeaanpassing.Uithetvastge
enW&T?2°watwasdeverdelingvolgenshettypevanwetenschappelijkeactiviteitO&O,O&V1°b.Wetenschapskredietenperdepartement Vastgelegdekredieten:doorvastleggingwordtuitvoeringgegevenaanhetbeleid.enkredietherschikkingen.Aangepastekredieten:zoalszeindeloopvanhetjaarwijzigdendoorbegrotingsaanpassingenInitiëlekredieten:dekredietenvanhetHBPWB,zoalsgepubliceerdindeSpeurgids.samenhang.O&O,O&VenW&TperdepartementwordenhiersamenbehandeldvanwegehunnauweDebesprekingvandeverschillenindeWB-kredietenperdepartementendeverdelingin HoofdstukIV.1–252 Initieel krediet(mln.WB-EUR) (mln.WB-kredietAangepastEUR) WB-kredietVastgelegd(EUR) Vastgelegd WB t.o.v. WB-kredietinitieel(%) WBVastgelegdt.o.v.aan-gepastWB-krediet(%) Geordonnan-ceerd(%) 1997 943,23942,86 940.451.484,34 99,7 99,794,0 1998 1.013,641.006,71 1.003.048.220,12 99,0 99,693,9 1999 1.107,301.122,06 1.099.602.599,11 99,8 99,491,7 2000 1.131,161.127,057 1.120.937.581,87 99,1 99,592,5 2001 1.155,5491.165,669 1.147.898.578,15 99,3 98,588,7 2002 1.214,2791.268,801 1.256.331.082,01 103,5 99,097,6 2003 1.321,9101.334,218 1.326.805.517,35 100,4 99,495,3
Dekredietenindefiguren1t.e.m.13zijnuitgedruktinmln.EUR.gendebewegingen.denbesteed–dusvolgenhierenkeldegrotelijnen,methierendaareenblikopdeonderligbrekmaarhetisinfeiteweinigrelevant.BelangrijkerisomaantegevendatdekredietenwergavenperBAalsbijlagenwelalleW-vastleggingenweer–ditkanhiernietwegensplaatsgedezevenbeschouwdejaren,metkortetoelichting.DerapportenzelfvandebestedingsanalysesHiernavolgendeanalysesperdepartementeningedeeldvolgensO&O,O&VenW&T,overtreffendedepartement.eenrelatiefgrootverschilvast,tewijtenaaneenspecifiekeingreepindatjaarvoorhetdesbewetenschapsbeleidperdepartement,voorzowelO&O,O&ValsW&T.SporadischsteltmenDefigurentonendegroteovereenkomsttusseninitiële,aangepasteenvastgelegdekredieten
HoofdstukIV.1–253 Figuur 1.Het globaal wetenschapsbudget Figuur 2.Departement Coördinatie
HoofdstukIV.1–254 Figuur 4.Departement Onderwijs Figuur 5.Departement Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur Figuur 3.Departement Algemene Zaken en Financiën
HoofdstukIV.1–255 Figuur 7.Departement Leefmilieu en Infrastructuur Figuur 8.Departement Wetenschap, Innovatie en Media, OA 71, programma 71.1 Figuur 6. DepartementEconomie,Werkgelegenheid,BinnenlandseAangelegenhedenenLandbouw
11.Departement
HoofdstukIV.1–256
Figuur Wetenschap, Innovatie en Media, OA 71, programma 71.3
Figuur 9. DepartementWetenschap,InnovatieenMedia,OA71,programma71.2
Figuur Wetenschap, Innovatie en Media, OA 71, programma 71.4
10.Departement
HoofdstukIV.1–257 Figuur 13 a.Interdepartementaal (1997-2002) Figuur 12. DepartementWetenschap,InnovatieenMedia,AdministratieMedia Figuur 13 b.Interdepartementaal (2003)
HoofdstukIV.1–258
De grote lijnen zijn als
GLOBALEWETENSCHAPSBUDGETvolgt: deverdelingenO&O,O&VenW&Toverdezevenjaren.:(Fig1)eriseenzeergroteovereenstemmingin
COO zijnerenkelO&O-kredieten.EUR,waarvanca90%werdvastgelegd.In2000kwameeneindeaanditinitiatief.Vanaf2000dietenvoorditinitiatiefsterkoverschat–nadienvolgdeeencorrectie(halvering)tot6,32mln.allerhandeinitiatieveninhetkadervandeinnovatiebeweging.In1999werdendeinitiëlekre:(Fig2)in1998wordtbijaangepastebegrotingveelW&T-kredietingebracht,voor AZF hetverlagenvanderente-enintrestlastenvanleningenaangegaandoordeuniversiteiten.lingdoordeschuldafbouwin1998.Vanaf2000isdejaarlijksebudgetverlagingtewijtenaanmischesectorendusdeklassiekeverdeelsleutel“75%O&V/25%O&O”volgen.Eriseenda:(Fig3)sterkaandeelvandeO&V-kredietendoordatzebetrekkinghebbenopdeacade OND oorzaakindeoverdrachtvandemiddelenvoorhetBOFvanprogramma71.2naar33.2.reduceerdtot0,057mln.Desterketoenamevanhetdepartementaalbudgetin2002vindtzijn“subsidieinverbandmetnieuweonderwijsmedia”(25,781mln.EUR).In2003werddiege-dietenvoorhetinitiatief“PC/KDvanuitprogramma71.1(AWI-WIM)overgeheveldnaaruniversiteiten,envoordehogescholenvanaf2003.In2001wordendeaanzienlijkeW&T-kre-universiteiten.Vanaf2001voorzagmenaanvullendewerkingsmiddelen–BAMAvoordegen.Indeperiode2001-2004gebeurdeeeninhaaloperatievandebasisfinancieringvandewenaandeelvandewerkingsuitkeringenaandeuniversiteiten,diejaarlijksdoorindexatiestij-:(Fig4)zeerhoogbudget,meteenhoogvolumeO&V-kredieten–vanwegehetleeuWVC hetreëelbenodigdebudget.trouwhetgeplandekrediet–in2002werdhet(overschatte)initiëlekredietteruggebrachttotookdeaardvanbestedingenblijvenstabieloverdeganseperiode.Devastleggingvolgtge-deomgezetnaarW&T,gezienhetkaraktervandebestedingen.Hetvolumeaankredietenals-:(Fig5)stijgingin2000.BijdevastleggingsteldemenvastdathetO&V-aandeeldienEWBL CLE(3,555mln.WB-krediet).voorlandbouwkundigonderzoekénvoordetweewetenschappelijkeinstellingenCLOenwordtgebracht,metdeinschrijvingindeVlaamseadministratievebegrotingvandekredietenVlaamseexcellentiepolenendedefederaliseringvanLandbouwdieexpliciettotuitvoering2003vindthaaroorzaakinO&O-krediet(30mln.EUR)voordeontwikkelingvandekredietvoorbeschikbaar,terwijlhetaandeelW&Tdaalde.Dedrastischebudgetstijginginonderzoekskredieten.In2000werdhetO&O-aandeelcorrectingeschatenwasereenhogervastgesteldenminderW&Tdanvoorzien.Daaruitbleekdaterduidelijknoodwasaanmeer:(Fig6)van1997totenmet‘99werdtelkensbijdebestedingeneenhoger%O&O LIN ofmeergehandhaafdblijft.O&Oen2002vertoondedezelfdetendens.Globaalkanmenzeggendathetpeilvan2002minVLINA-enPRESTI.Nochtansstijgendeaangepastekredieten2001terug,specifiekvoorwegedebudgettairedalingvanMINA2.28enhetwegvallenvandeonderzoeksprogramma’sMINA2.28.In2001zakthetpeilvandeinitiëlekredietenterugtotdatvan1999,vooralvanW&TinhetHBPWBingebracht.In2000zagmeneenstijgingvoorIAP,AQUAFINenringvanhetMilieubeleidsplan1997-2001(MINA-plan2).DeO&Vwerdvanaf1999alsgelijk.Ditkadertindeverhoogdebudgettenvoormilieuonderzoekinhetkadervandeuitvoe:(Fig7)dekredietenstegensterkin2000,grotendeelsvoorO&O.HetW&T-deelbleef
IMEC,VIB,strategischbasisonderzoek–toenSTWW).Vanaf2001isdedalingtewijtenaanhetoverhevelennaarprogramma71.4(FTI,Vito,grotedeelO&O–devastleggingsmachtigingenIWTnemenhiereenbelangrijkeplaatsin.:(Fig10)dekredietenstijgen(metstagnatiein2000);hetbetreftvoorhetover WIM71.4 gestaagstijgen.relevantonderzoekstaaningeschreven.HetprogrammabevatenkelO&O-kredietendietieafdeling71samengebracht,waaropkredietenvoorstrategischbasisonderzoekofbeleids-:(Fig11)vanaf2001staanhierdeBA’s,vanuitandereprogramma’svanorganisaWIM72:(Fig12)geengrotefluctuatie;deVRT-dotatievormthiereengrotekredietmassa.
Interdepartementaal 2003.voorhetpersoneelvoorCBGS,IAP,IBW,INenKMSKA,verklaartdesterketoenameinpersoneeldatoverkomtvoorlandbouwinhetkadervanLambermont(CLOenCLE),alsookbarekredietenvolledigbesteed.Hetinrekeningbrengenvandesalarissenentoelagenvoorhetenvanaf1998werdendezekredieteningebrachtinhetHBPWB.In2000werdendebeschik-:(Fig13aenb)in1997werd“ontdekt”daterW-vastleggingenwaren
werdenovergeheveldnaarprogramma33.2.versitairherstructureringsfonds–BA12.26)nabegrotingsaanpassinguitprogramma71.2,zeten(metO&V-aandeel)terversterkingvandebasisfinancieringvandeuniversiteiten(hetuniONDzorgtvoordesterkedalingvanaf2002.In2001verdwijnendeinitieelvoorzienekrediemen.DeoverhevelingvandeBOF-middelennaarprogramma33.2vanhetdepartementdietenwordenalseenglobalesubsidieovergeheveldnaardezebeidefinancierings-mechanis:(Fig9)volledigO&O,continuestijging(BOFenFWO-Vlaanderen).Dezekre
WIM71.1 zijnrekening.W&T-kredietenblijvenover,wetenschapsvoorlichtingneemthiervanhetgrootstedeelvoortementOnderwijsenvanhetbeleidsgerichtonderzoeknaarprogramma71.4.Voornamelijk2001istewijtenaandeoverhevelingvandemiddelenvoorhetPC/KD-projectnaarhetdeparoverhevelingvanO&O-kredietennaarandereprogramma’s(BOF).Desterkedalingvanaf:(Fig8)W&Tstijgtsterkin1999(PC/KD-project)endaaltvanaf2000door
WIM71.2
WIM71.3
HoofdstukIV.1–259
HoofdstukIV.1–260
WB-krediet(aangepastHBPWB).OpBAwerdvoor35.294.063,73EURvastgelegd.Ditkomtovereenmet98%vanhetvoorzieneVoordeBA’suithetHBPWBvanAZFwerdengeenWB-kredietengewijzigdin2003.Er2003d.i.99,67%vanhetbeschikbareWB-krediet(aangepastHBPWB).globalecijfersgevenaandatvoorAZF37.275.097,91EURWB-kredietenwerdvastgelegd,)werdenvolledigvastgelegd.De 21.112.02 O&O(0,302mln.)werdeneveneensW&T-vastleggingengenoteerd(0,152mln.EUR),terteitenenproducteninzakeplanningenstatistiek–werd71%vanhettotaalvastgelegd.Naast–Allerhandeuitgavenm.b.t.deactivi
2001 gelegdd.i.99,7%vanhetbeschikbareWB-krediet(aangepastHBPWB).2001.Deglobalecijfersgevenaandatervoor38.789.312,99EURWB-kredietenwerdvastVoorwatdeBA’suithetHBPWBvanAZFbetreft,werdengeenWB-kredietengewijzigdin 2002 DeWB-kredietenvanAZFverminderdenin2002,alsgevolgvaneenverminderingopBA 21.112.02 leningenuniversiteiten(W&Tvastgelegd,terwijlditnietwasvoorzien.DebeschikbarekredietenopdeBA’sm.b.t.deleggingenwerdgenoteerd:0,174mln.minderO&O,daarentegenwerd0,050mln.EURvanhetbeschikbarekredietvastgelegd,waardoorervoor0,123mln.EURminderW-vasttistiek:van0,488mln.naar0,383mln.EUR(-0,105mln.).OpvoormeldeBAwerddehelft–Allerhandeuitgavenm.b.t.deactiviteitenenproducteninzakeplanningensta 24.421.05 en 91.05 en 24.840.03
van0,810naar0,720mln.EUR.OpBAHetglobalebeschikbareWB-kredietvoorhetdepartementCoördinatieverminderdein20022002meerdandevoorziene60%O&Ovastgelegd.“Onderzoeks-,studie-enexpertisekosteni.v.m.destaatshervorming”werd bedragvan810.400,00EUR.legd.Ditkomtneerop87%vanhettotaaluithetaangepasteHBPWBvoorzieneO&O-GlobaalwerdvoorhetdepartementCoördinatie708.147,53EURO&O-kredietenvastge-HetglobalebeschikbareWB-kredietvoorhetdepartementCoördinatiebleefongewijzigd.2003kredietenvastgelegd.(-0,090mln.).GlobaalwerdenvoorhetdepartementCoördinatie495.956,87EURO&O-Vlaamsbuitenlandsbeleid,liephetWB-kredietterugvan0,150naar0,090mln.EUR–Onderzoekenstudiesm.b.t.het Departement Algemene Zaken en Financiën – AZF
Hierna volgt een meer gedetailleerde analyse per departement. voordejaren2001totenmet2003.website(awi.vlaanderen.be)ofopaanvraagtebekomen(ziecolofon).HiernavolgtdeanalyseVoordejaren1997totenmet2000verwijzenwenaardeSpeurgids2003,tevindenopde Departement Coördinatie – COO
12.112.40
11.312.04
BADitkomtneerop103%vanhettotaaluithetaangepasteHBPWBvoorzieneWB-bedrag.OpGlobaalwerdvoorhetdepartementCoördinatie777.286,25EURWB-kredietenvastgelegd.2001
39.212.01
Departement
– OND
leningenbetreft,alspositiefkanaangemerktworden.diet:25%O&O,75%O&V),wat,gezienhethiereenverminderingvandeintrestlastenvanvastgelegdWB-krediet(0,707mln.EURminderinvergelijkingmethetaangepastWB-kreringen–werd66%vanhettotalebeschikbarekredietvastgelegd.DitbetekentdusookminderaangegaandoordeuniversiteitenenhetUZGentvoordefinancieringvanonroerendeinveste–Intrestlastenvanleningen
24.840.03
Onderwijs
dietenwerdenvolledigvastgelegdengeordonnanceerd.OpBAtenverhoogdenbijbegrotingsaanpassingglobaalmet5,548mln.EUR,dezeaangepastekre604.422.388,96EURWB-kredietenvastgelegd.Dewerkingsuitkeringenaandeuniversiteierwerd4,242mln.meervastgelegddanvoorzienbijdeinitiëlekredieten.IntotaalwerdenerHetglobaleWB-kredietwerdnabegrotingsaanpassingenvermeerderdmet5,3mln.EURen2001
bijdeinitiëlekredieten.Dewerkingsuitkeringenaandeuniversiteiten(BA’smln.EURenhiervanwerd718,401mln.EURvastgelegd,d.i.3,356mln.meerdanvoorzienHetglobaleWB-kredietsteegnabegrotingsaanpassingenmet3,660mln.EURtot718,7052002vanonderwijsindicatoren.vandeelnameaaninternationaleonderzoeksprogramma’sinhetkadervandeontwikkeling(74%i.p.v.devoorziene45%)enminderW&T(25%i.p.v.van55%)vastgelegdalsgevolgwerdmeerO&O
wijlmenenkelO&O-vastleggingenvoorzag.OpBA
33.241.20, 41.27,44.79,44.81,44.82,44.85,44.86)verhoogdenin2002met11,733mln.EUR. HetkredietopBA 39.233.04 EUR.Deenveloppehogescholenonderwijs(BAHetglobaleWB-kredietisnabegrotingsaanpassingenlichtvermeerderdmet0,564mln.2003voorziene,aangepasteWB-krediet(HBPWB).zogoedalsvolledig(meerdan99%)werdenvastgelegd.Globaalbetekentdit99,96%vanhet7,525mln.tot19,496mln.VoorquasialleBA’sgeldtdatdebeschikbarekredietenvolledigof–Subsidiei.v.m.nieuweonderwijsmedia–verminderdemet 33.140.02 leidingen(BAnaar7,453mln.Indeloopvan2003werdendesubsidiesteracademiseringvande2cycli-op-)werdaangepastvan0,549mln. 33.140.11 aandeuniversiteiten(BA’seennettostijgingisvan1,832mln.EURbeschikbaarWB-krediet.Dewerkingsuitkeringenenveloppehogescholenonderwijsgevoegd.Hiermeerekeninghoudend,kanmenstellendatermeteeninitieelWB-kredietvan5,071mln.EUR)namelijkbijde 33.241.20,41.27,44.79,44.81,44.82,44.85 en 44.86 hetprogramma33.2–Universitaironderwijs–werdenvolledigvastgelegd.bare726,331mln.EURvastgelegBijvergelijkingvandevastgelegdemetdeaangepastekredieten,werd726,005vandebeschikglobalekredietverhogingvan0,564mln.EUR.Ditisietsmeer(0,239mln.)daninitieelvoorzienenwordtverklaarddoorbovenvermeldeIntotaalwerdvoorhetdepartementOnderwijs726,005mln.EURWB-kredietenvastgelegd.kredietenwerdenwelvolledigvastgelegdengeordonnanceerd.denglobaalmet1,152mln.EUR(van547,558mln.naar546,406mln.).Dezeaangepaste)daald(=99,96%).DebeschikbarekredietenvanalleBA’svan HoofdstukIV.1–261
BA42.212.24
van0,223mln.EURopBAtot13,903mln.EUR(-0,216mln.EURt.o.v.hetinitieelWB-krediet).HetinitieelkredietHetglobaleWB-kredietvoorhetdepartementWVCdaaldenabegrotingsaanpassingenlicht2001 ding.Slechts63%vanhettotalebeschikbareWB-kredietvanzieneWB-bedragvolgenshetaangepastHBPWB.VoorenkeleBA’sisergeenvolledigebesteGlobaalwerd12.523.988,04EURaanWB-kredietenvastgelegd.Ditis90%vanhetvoorvoorzieningenindewelzijnssector–werdnabegrotingsaanpassingtotnulteruggebracht.bandvoordebevorderingvandetoegangvooretnischeminderhedenenarmentotalgemene–Allerhandeuitgavenvoorhetsamenwerkingsver
Departement Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur – WVC
BA41.112.02
veelmeerdandeinhetHBPWBvoorziene10%.DezelfdetendensopTochwerd0,310mln.EURvandevastgelegde0,614mln.EURalsO&Ogeïdentificeerd,medischverantwoordsporten,medischesportcontroleendopingcontrole”werdvastgelegd.“Uitgaveni.v.m.
41.712.01 O&O-multiplicatorishierdoorhoger:0,67i.p.v.devoorziene0,5.OokopBAenontwikkelingvanactiviteitenvoordeintegratievanetnisch-cultureleminderheden.De–Allerhandeuitgavenvooraanmoediging,organisatie 41.812.01 gen,terwijlW&Twasvoorzien.OpBAW-vastleggingengenoteerd(45%WBi.p.v.devoorziene36%).HetbetreftO&O-vastlegginAllerleiuitgaveninhetkadervanhetarmoedebeleid–werdenervoor0,018mln.EURmeer 42.212.24 danvoorzien(0,214mln.meeraanW-vastleggingen).OpBAvanhetbeschikbarekredietvastgelegd(56%).TochnoteerdemenbijnadriekeerzoveelO&Oantwoordsporten,medischesportcontroleendopingcontrole–werdietsmeerdandehelft–Uitgaveninverbandmetmedischver 42.212.25 veaualsin2002.wordennietsteedsvolledigbesteed.DeO&Obestedingenblijvenechterwelophetzelfdenivastleggingengenoteerd(94,28%vanhetbeschikbareWB-krediet).Debeschikbarekredieten-herschikkingenlichttot14,552mln.EUR(-0,056mln.).Erwerdenvoor13,720mln.WB-HetglobaleWB-kredietvoorhetdepartementWVCverminderdenakredietaanpassingenen2003beleidsdomeinenbinnenWVC.Ditallesgeeftduidelijkaandaternoodwasaanonderzoekskredietenvoordeverschillendevoorzien.devoorziene0,188mln.DaarentegenwerdergeenW&Tgenoteerd,terwijl0,383mln.wasbandmetgezondheidenmilieu–werderenkelO&Ogenoteerd:0,462mln.EUR,meerdan–Uitgaveninver HoofdstukIV.1–262
heelwatBA’s.BAmetdeaangepastekredieten.DevoornaamsteoorzaakligtbijdeonvolledigebestedingvanErwerdvoorWVCglobaal1,380mln.EURminderWB-kredietvastgelegdinvergelijkingmln.EUR,inplaatsvandevoorziene21%.kredietvastgelegd,maarmeerO&Odanvoorzien:0,037mln.EURvandevastgelegde0,062handeuitgaveninverbandmetdeondersteuningvandeadviesraden”:62,5%vanhettotale“Aller gengenoteerd(95,19%vanhetbeschikbareWB-krediet).OpBAtot12,778mln.EUR(-2,534mln.).Erwerdenvoor12,164mln.EURaanWB-vastleggin-HetglobaleWB-kredietvoorWVCverminderdenakredietaanpassingenen-herschikkingen2002voorzien(-0,561mln.EUR).bedragO&Owerdgenoteerddanvoorzien(+0,104mln.).HetW&T-kredietligtlagerdanzien.QuasialleW-vastleggingenblekenO&O-uitgaventezijn,zodatertochnogeenhogervoor0,395mln.EURaanW-vastleggingengenoteerd,0,458mln.EURminderdanvoor-“Uitgaveninverbandmetgezondheidenmilieu”:erwerden gingengenoteerdopBA0,059mln.EUR(78%)werdvastgelegd.Erwerdenvoor0,093mln.EURmeerW-vastleg-EURuitgaveninverbandmetdeondersteuningvandeadviesraden–werdenervoor0,080mln.–AllerhandemeerW-vastleggingengenoteerddanvoorzien,ondankshetfeitdat0,046mln.vande
41.112.29
42.212.25
41.112.02
vastgelegd.Optenschappelijkeactiviteitentebeschouwen,maarwerdslechts83%vanhetbeschikbarekredietEUR)genoteerddanvoorzieninhetHBPWB.Tochzijnalleverrichtevastleggingenalsweking”werduiteindelijkmeerW&T(+0,042mln.EUR)enminderO&O(-0,072mln.ondergrondseaardkundigestructuurenmetbetrekkingtotdeautomatischegegevensverwer“Allerhandeuitgavenvoordeonderzoekenoverdevraagstukkenvande
BijenkeleBA’szijnerverschilleninverdelingvolgenswetenschappelijkeactiviteit.OpBAEUR).i.v.m.hetenergiebeleid–werdenmeerW-vastleggingenverrichtdanvoorzien(+0,209mln.–Overeenkomsten herschikkingenin2003lichtvan39,031naar38,604mln.EUR(-0,427mln.).OpBAHetglobaleWB-kredietvoorhetdepartementEWBLdaaldenabegrotingsaanpassingenen2003mln.voorzien).O&O(i.p.v.devoorziene0,381)enongeveerevenveelW&Talsvoorzien:0,284mln.(0,286vastleggingengenoteerd.Ditismeerdanvoorzien(131%)enalsvolgtverdeeld:0,592mln.–Overeenkomsteni.v.m.hetenergiebeleid–werdenervoor0,876mln.EURW-
BA51.512.03 W&T,25%O&O.Opvastgelegd.HetgaatvolledigomO&O-uitgaven,watafwijktvandevoorzieneverdeling70%tabankOndergrondVlaanderen”werd0,411mln.EUR(70%vanhetbeschikbarekrediet)kundigestructuur,vandeeventueleaanwezigheidvandelfstoffenenmetbetrekkingtotdeDa“Uitgavenvooronderzoekingenvandeondergrondseaard
51.2 99.11
51.512.25 0,201mln.EURgenoteerdendaarnaast0,192i.p.v.devoorziene0,151mln.EURW&T.wordenbeschouwd,ookweermeerdanverwacht(70%WB).Erwerd0,311mln.O&Oi.p.v.Overeenkomsteni.v.m.hetenergiebeleid–kondenallevastleggingenalsW-vastleggingen HoofdstukIV.1–263
51.512.25
BA51.512.25
51.512.25
Opgingengenoteerddanvoorzien.BA’sbinnendediverseprogramma’s.Globaalwerdener1,201mln.EURminderW-vastlegHBPWB.DeoorzaakligtbijhetonvolledigbestedenvanhetbeschikbarekredietvanenkeleEURWB-kredietenvastgelegd,76%vanhetvoorzieneWB-bedragvolgenshetaangepastetot4,974mln.EUR(-0,309mln.t.o.v.hetinitieelWB-krediet).Intotaalwerd3.773.459,33HetglobaleWB-kredietvoorhetdepartementEWBLdaaldenabegrotingsaanpassingenlicht2001
BA51.512.02
debeschikbare4,908werdvastgelegverrichtevastleggingenmetdeaangepastebeschikbareWB-kredietenleertdat4,348mln.vanherschikkingenin2002van5,046naar4,908mln.EUR(-0,138mln.).VergelijkingvandeHetglobaleWB-kredietvoorhetdepartementEWBLdaaldenabegrotingsaanpassingenen2002voorzien(+0,057mln.O&Oen+0,378mln.EURW&T).bijallevastleggingenomfinancieringvanwetenschappelijkeactiviteitentegaan,meerdan“Overeenkomsteni.v.m.hetenergiebeleid”blijkthetd(=88,58%).OpBA
BA’swasdebestedingvandebeschikbarekredietennietvolledig.VoorBAdat37,320vandebeschikbare38,604mln.EURwerdvastgelegnomie.VergelijkingvandevastleggingenmetdeaangepastebeschikbareWB-kredietenleertmln.EURvoorzienvoordeVlaamseexcellentiepolenen0,120mln.voorhetSteunpunteco–Vastleggingsmachtigingfondsvoorflankerendeconomischbeleid–werd30,000d(=96,67%).Voorenkele
bouwDepartementEconomie,Werkgelegenheid,BinnenlandseAangelegenhedenenLand–EWBL
• MINA2.5 52.21,53.10en12.08.HetinitieelWB-kredietwerdbehouden.Erwerdenvoorminderwerdhetart.2.5gesplitstovereenaantalnieuweartikelen:361B1207,12.62,33.03,–LopendeuitgavenintoepassingvanhetNatuurontwikkelingsplan:in2002
• VMM2.2 vastgelegd.passing(8,274t.o.v.8,810mln.EURinitieel).Hetvolledigebeschikbarekredietwerd–WerkingsdotatieaanVMM:eendalingvanhetWB-kredietnabegrotingsaanBA 69.012.30
Departement Leefmilieu en Infrastructuur tingsaanpassingentot64,856mln.EUR(+14,949mln.t.o.v.hetinitieelWB-krediet).HetglobaleWB-kredietvoorhetdepartementLeefmilieuenInfrastructuursteegnabegro2001 MINA-fonds
• AQUA2.10 beschikbarekredietwerdvastgelegd.singeenbudgetverhoging:2,590mln.WB-krediett.o.v.2,520mln.initieel.Hetvolledige–Lopendeuitgavenintoepassingvandeovereenkomst:nabegrotingsaanpas-
• MINA2.5 initieelWB-krediet).HetaandeelO&Oismeerdanvoorzien:2,674mln.EUR(+0,516).vanhetWB-kredietdoorbegrotingsaanpassing(2,159mln.EURt.o.v.2,222mln.EUR–LopendeuitgavenintoepassingvanhetNatuurontwikkelingsplan:eendaling
• MINA2.28 5,892mln.EURvastgelegdvoorwetenschapsbeleid(O&O).EURwerdvastgelegdvoor“lonenenwerkingskostenpersoneelsleden”.Uiteindelijkbleekmln.EUR.Optemerkenvaltechterdateropdezekredietlijnintotaalvoor4,976mln.d.d.1februari”plaatsgreep,waardoorhetkredietverhoogdemet6,197mln.tot11,5075,310mln.Bijdebestedingsanalysebleekdaternogeen“herschikkingbinnenprogrammadietbedroeg6,296mln.EUR.Nabegrotingsaanpassing2001werdditteruggebrachttotvanhetMina-plan,metuitzonderingvansubsidiesenkapitaaluitgaven:hetinitiëleWB-kre–Allerhandeuitgaveni.v.m.hetextramilieu-ennatuurbeleidteruitvoering
•
• OVAM2.17 werd0,876mln.EURalsWB-vastlegginggenoteerd.totalebeschikbarebudgetwerddaarenbovennietvolledigvastgelegd(92%),uiteindelijkbegrotingsaanpassing(0,952mln.EURt.o.v.1,003mln.EURinitieelWB-krediet).Het–AanvullendewerkingsdotatieaanOVAM:dalingvanhetWB-kredietdoor
• OVAM2.4 1,370mln.EUR).Vanhettotalebeschikbarebudgetwerd94%vastgelegd.schestijgingnabegrotingsaanpassing(5,175mln.EURt.o.v.hetinitiëleWB-kredietvan–Uitgavenbetreffendedevoorkomingenhetbeheervanafvalstoffen:drasti-
HoofdstukIV.1–264
Ditis7,390mln.minderdanvoorzien.vastleggingengenoteerd(89,10%vanhetuitdeaangepasteHBPWBvoorzieneWB-krediet).59,628mln.tot67,827mln.EUR(+8,199mln.).Erwerdenvoor60,437mln.EURaanW-HetglobaleWB-kredietvoorhetdepartementLeefmilieuenInfrastructuursteegin2002van2002gerdandevoorziene50%(+0,720mln.EUR).beschikbare),warenervoor2,455mln.EURW-vastleggingen(O&O).Ditbedragligtho–VIF:vanhettotaalvastgelegdbedragvan3,419mln.EUR(98%vanhet•
•
OVAM2.4 zakelijk.vastleggingengenoteerd.DeverhogingvanhetWB-kredietwashierduidelijkuiterstnoodtischeverhogingtot4,336mln.(+2,476mln.).Erwerdvoor4,120mln.EURaanO&O-sibilisering,studiesenonderzoeken–afvalenwerkingsbijdrageninzamelingenafzet):dras–Uitgavenbetreffendedevoorkomingenhetbeheervanafvalstoffen(o.a.sen
VMM2.18 hetmilieurapport:geenwijzigingvankredietenhetvolledigekredietwerdvastgelegd;–AanvullendewerkingsdotatieaanVMMvoorallerhandeuitgavenaangaande
• MINA2.28 gengenoteerd.Ditbetekentdatdeverhogingookhiernoodzakelijkwas.met4,337mln.tot5,532mln.EUR.Erwerdenvoor5,012mln.EURaanW-vastlegginvastleggingenvanhetnieuweartikel361B1206.HetWB-kredietwerddrastischverhoogd2002,uitgezonderdsubsidiesenkapitaaluitgaven:descreeninggebeurdeopbasisvande–UitgavenmetbetrekkingtotdeuitvoeringvanhetMilieubeleidsplan1997-
• AQUA2.10 wijzigd.1993tussenhetVlaamseGewestendeN.V.Aquafin:hetWB-kredietbleefin2002onge–Lopendeuitgavenintoepassingvandeovereenkomstvan10november
MINA-fonds •
MINA1206 deaangepastekredieten):+0,224mln.EUR(89%WBi.p.v.devoorziene85%);EUR).ErwerdenechtermeerO&O-vastleggingengenoteerddanvoorzien(opbasisvan2002enhetMilieujaarprogramma2003.HetWB-kredietwerdverlaagd(-1,010mln.–UitgavenmetbetrekkingtotdeuitvoeringvanhetMilieubeleidsplan1997-
• MINA1262–zien)enO&O(-0,119mln.).ziene35%),weliswaargesplitstoverW&T(+0,243mln.)terwijlergeenW&TwasvoorEUR).ErwerdmeerWBgenoteerddanvoorzien(+0,124mln.EUR,57%i.p.v.devoormilieubouw,informatieensensibilisering.HetWB-kredietsteeglicht(+0,037mln.Uitgavenmetbetrekkingtotnatuur-enmilieu-educatie,natuurtechnische
• MINA1274–hettotalebeschikbarebedragwerdvastgelegd,konmentochmeerW-vastleggingennoteteitsmeetnet.Hetkredietsteeglicht(+0,018mln.).Ondankshetfeitdatslechts70%vanUitgavenvoorhetopzetteneninstandhoudenvanhetgrondwaterkwali
HoofdstukIV.1–265
• 69.912.29
BA’s,waardoorerindemeestegevallenookminderW-vastleggingenwerdenverricht.menstellendatditverschilligtbijdeonvolledigebestedingvandekredietenvansommigevastleggingengenoteerd(95,96%vanhetaangepasteHBPWBWB-krediet).Algemeenkanvan66,290tot67,547mln.EUR(+1,257mln.).Erwerdenvoor65,057mln.EURaanW-HetglobaleWB-kredietvoorhetdepartementLeefmilieuenInfrastructuursteegin2003licht2003(+4,250mln.EUR),datvolledigwerdvastgelegd.schappijAntwerpenMobiel:sterkeverhogingvanhetWB-krediettot11,191mln.EURmasterplanAntwerpenmetinbegripvanallekostenvoordeoprichtingvandebeheersmaat-–Uitgavenaangaandevoorbereidendeprojectstudiesvoorderealisatievanhet
• 61.161.42 3,545mln.EUR(+0,956mln.EUR);waterenluchtendeuitbouwvandemilieudatabank:hetWB-kredietwerdverhoogdtot–DotatieaandeVlaamseMilieumaatschappijvoordeuitbouwvanmeetnetten
• MINA1207–(19%O&Oi.p.v.devoorziene68%,opbasisvandeaangepastekredieten)genoteerddanvoorzien.Globaallevertdit1,416mln.EURminderWBdanvoorzienwerdslechts71%vanhettotaalvastgelegdeenbovendienwerdenminderW-vastleggingenhoud,-beheeren-ontwikkeling.HetWB-kredietverhoogdelicht(+0,185mln.EUR).ErUitgaveninverbandmetstudiesenprojecteninhetkadervanhetnatuurbe
mln.).dandehelftvanhetvoorzienekredietaanW-vastleggingen(O&O)genoteerd(-3,058
• OVAM2.17 bodemsanering:hetWB-kredietwerdmet0,243mln.EURverhoogdtot1,316mln.–Uitgavenintoepassingvanhetdecreetvan22februari1995betreffendede
• MINA1208–(+1,271mln.EUR,ofwel88%i.p.v.devoorziene46%)werdverlaagd(-0,490mln.EUR).ErkwamenmeerO&O-vastleggingendanvoorzienheer,degroenvoorziening,devisserij,dejachtendevogelbescherming.HetWB-kredietUitgaveninverbandmetstudiesenprojecteninhetkadervanhetbosbe
W&T(+0,202mln.,terwijlergeenW&Twasvoorzien)enO&O(-0,117mln.EUR).rendanvoorzien(+0,085mln.of20%WBi.p.v.devoorziene12%),opgesplitstover
OVAM4144–tieelkredietwerder0,936mln.EURmeerO&Ogenoteerd.schikking):van1,163mln.tot2,542mln.EUR(+1,379mln.).Tenopzichtevanhetinionderzoeken,register,kadaster).HetWB-kredietwerdmeerdanverdubbeld(kredietherbodemsanering(o.a.sensibilisering,studiesenonderzoeken–bodem,locatiegebondenUitgavenintoepassingvanhetdecreetvan22februari1995betreffendede
• OVAM4172–legd.Hierdoorwerd0,534mln.EURminderO&Ovastgelegddanvoorzien.komingenhetbeheervanafvalstoffen.76%vanhettotalebeschikbarekredietwerdvastgeUitgavenintoepassingvanhetdecreetvan2juli1981betreffendedevoor
• AQUA4100–W&T)werdvastgelegd.1993tussenhetVlaamseGewestendeN.V.Aquafin.Hetvolledigekrediet(O&OenLopendeuitgavenintoepassingvandeovereenkomstvan10november
•
• MINA1275–hetvoorzieneaandeel.zien(-0,040mln.EUR),maarondanksdelagegraadvanvastlegging,tochnog84%vanbarekredietwerdvastgelegd.ErwerdenminderO&O-vastleggingengenoteerddanvoorwingvandeinrichtingvanwaterlopenenhunvalleien.Slechts29%vanhettotalebeschikhuishoudingsplannenenm.b.t.hetuitvoerenvanecologischestudiesvoordeonderbouUitgaveninverbandmethetopstellenvanbekkenbeheerplannenenwater
HoofdstukIV.1–266
•
HBPWB-krediet:+0,079mln.EUR(77WBi.p.v.70%)teerdementochnogmeerO&O-vastleggingendanvoorzienvolgenshetaangepastOndankshetfeitdathettotaaltebestedenkredietnietvolledigwerdvastgelegd(78%),no-–Allerhandeuitgavenmetbetrekkingtothetprojectmilieuengezondheid: • 61.112.59 teerddanvoorzien:+0,231mln.EUR(64%O&Oi.p.v.54%25W&Ti.p.v.0%)demilieueffectrapportageendeexterneveiligheid:ErwerdenmeerW-vastleggingengeno-geluidshinderenlichthinder;hetuitvoerenvanstudiewerki.v.m.demilieuproblematiek;–Allerhandeuitgaveni.v.m.devaststelling,voorkomingenbestrijdingvan • 61.141.46 steedeneenkredietWBgenoteerdzoalsvoorzien.Binnenhetprogramma61.2werdendekredietenvanalleBA’suithetHBPWBvolledigbenaar8,478mln.EUR(+0,792mln.EUR)enwerdvolledigvastgelegd.–WerkingsdotatieaandeVMM:hetWB-kredietverhoogdevan7,686mln.• 61.512.59 teerddanvoorzien:78%i.p.v.64%.grond-endrinkwater:erwerdenvoor0,035mln.EURmeerO&O-vastleggingengeno–Studiestoegepastwetenschappelijkonderzoekinzakeoppervlaktewater, VIF12.30 mln.meerO&O-vastleggingendanvoorzien(28i.p.v.20%)plannen:hetWB-kredietwerdlichtverhoogdmet0,037mln.EUR.Erbleekvoor0,299alsmededeuitgavenvoordebegeleidingbijhetopstellenenuitvoerenvanbedrijfsvervoer–Allerhandeuitgavenm.b.t.vervoerenmobiliteit:studiesenproefprojecten
• 61.112.03
•
verdelingvolgenswetenschappelijkeactiviteitgerespecteerd.is97%vanhetvoorzieneWB-bedragvolgenshetaangepastHBPWB.BijalleBA’swerddeVoorhetprogramma71.3werdintotaal121.527.491,32EURWB-kredietenvastgelegd.DitHetkredietdaaldemet1,148mln.EURtot125,087mln.EUR.•BA tieel7,819mln.EUR).Hetvolledigebeschikbarekredietwerdvastgelegd.–DotatieaanhetIWT:hetkredietwerdverhoogd(8,215mln.t.o.v.iniBA 71.399.11 (99%).gebrachttot32,848mln.EUR(initieel:34,393).Erwerd32,408mln.EURvastgelegdvantechnologischeinnovatieopinitiatiefvandeVlaamseregering:hetkredietwerdterug–vastleggingsmachtigingIWT-Vlaanderenterondersteuningvanacties BA 71.399.12
OA71AdministratieWetenschapenInnovatie–AWI
Programma71.1Algemeenwetenschapsbeleid
Departement Wetenschap, Innovatie en Media – WIM 2001
71.212.26
Programma71.2Wetenschappelijkonderzoekopinitiatiefvandevorser
kredietopBAnaarprogramma33.2vanhetdepartementOnderwijsenderhalvehettotnulherleidenvanhethiervoorligtbijdeoverhevelingvandebijkomendewerkingsmiddelenvandeuniversiteitenHetkredietdaaldebijbegrotingsaanpassingmet9,234tot171,877mln.EUR.Deoorzaak
•
71.341.03
vandebeschikbare82,734mln.EUR(96%).debedrijveneninnovatiesamenwerkingsverbanden:79,615mln.EURwerdvastgelegd–vastleggingsmachtigingIWT-Vlaanderenvoorprojectenopinitiatiefvan Programma71.4Strategischenbeleidsgerichtonderzoek WB-bedragvolgenshetaangepasteHBPWB.BijalleBA’swerddeverdelingvanhetvastge71.4legdemenintotaal427.203.807,92EURWB-kredietenvast,99%vanhetvoorzieneHetkredietvermeerderdelichtmet0,662mln.EURtot122,457mln.Voorhetprogrammalegdkredietvolgenswetenschappelijkeactiviteitgerespecteerd.OA72AdministratieMediaVerhogingvan3,966mln.tot4,152mln.EUR.Erwerdvoor4,107mln.EURaanW-vastleggingengenoteerd. HoofdstukIV.1–267
werddeverdelingvolgenswetenschappelijkeactiviteitgerespecteerd.komtovereenmethetvoorzieneWB-bedragvolgenshetaangepastHBPWB.BijalleBA’sVoorhetprogramma71.2werdintotaal171.737.182,08EURWB-kredietenvastgelegd.Dit–Universitairherstructureringsfonds(initieelkrediet:9,494mln.).
gelegdkredietvolgenswetenschappelijkeactiviteitgerespecteerd.zieneWB-bedragvolgenshetaangepastHBPWB.BijalleBA’swerddeverdelingvanhetvast71.1werdintotaal13.000.327,16EURWB-kredietenvastgelegd.Ditis99%vanhetvoorHetkredietvermeerderdelichttot13,183mln.EUR(+0,129mln.).Voorhetprogramma
Programma71.3Wetenschappelijkonderzoekmeteconomischefinaliteit
technologischeinnovatieopinitiatiefvandeVlaamseregering:-4,146mln.EUR–VastleggingsmachtigingIWT-Vlaanderenterondersteuningvanactiesvan • 71.399.12 beschikbarekredietenzogoedalsvolledig(99,99%)werdenvastgelegd.Erwerdenintotaal130,128mln.EURaanW-vastleggingengenoteerd.Ditbetekentdatdebedrijveneninnovatiesamenwerkingsverbanden:-5,076mln.EUR–VastleggingsmachtigingIWT-Vlaanderenvoorprojectenopinitiatiefvande
2002
Programma71.4Strategischenbeleidsgerichtonderzoek
71.399.11
HoofdstukIV.1–268
FFEU In2002werdeenkredietvan37,180mln.inhetaangepasteHBPWBopgenomen. Landbouwonderzoek In2002werd9,265mln.EURinhetaangepasteHBPWBopgenomen.
141,829mln.EUR(+7,516mln.EUR):HetglobaleWB-kredietvoorprogramma71.4steegin2002van134,313mln.EURtot• hetaangepasteHBPWBvoorzieneWB-krediet).Erwerdenintotaal141,647mln.EURaanW-vastleggingengenoteerd(99,87%vanhetinEUR
OA72AdministratieMedia EURaanW-vastleggingengenoteerd(97,68%vanhetvoorzienekrediet).HetWB-kredietvoorOA72steeglicht(+0,050mln.EUR).Erwerdenvoor4,165mln.
Programma71.2Wetenschappelijkonderzoekopinitiatiefvandevorser
14,592mln.(+1,180mln.).ErwasmetnamedestijgingopBAHetglobaleWB-kredietvoorprogramma71.1steegin2002van13,412mln.EURtot 71.112.03
Programma71.3Wetenschappelijkonderzoekmeteconomischefinaliteit 130,136mln.(-10,108mln.):HetglobaleWB-kredietvoorprogramma71.3daaldein2002van140,244mln.EURtot•
(97,44%vanhetuitdeaangepasteHBPWBvoorzieneWB-krediet).EUR(+0,447mln.).Erwerdenintotaal86,865mln.EURaanW-vastleggingengenoteerdHetglobaleWB-kredietvoorprogramma71.2steegin2002van88,700tot89,147mln.
Programma71.1Algemeenwetenschapsbeleid
71.433.01 –SubsidieaandevzwIMEC:+4,585mln.EUR • 71.433.02 +1,783mln.EUR–SubsidieaandeVlaamseInteruniversitaireInstellingvoorBiotechnologie: • 71.441.02 –DotatieaanhetIWTi.v.m.toekennenvanspecialisatiebeurzen:+0,973mln.
pasteHBPWBvoorzieneWB-krediet).werdenvoor13,880mln.EURaanW-vastleggingengenoteerd(95,12%vanhetuitdeaangevanwetenschap,techniekentechnologischeinnovatie–tenbedragevan1,168mln.EUR.Er–Popularisering
2003 OA71AdministratieWetenschapenInnovatie–AWI
71.112.03 –Populariseringvanwetenschap,techniekentechnologischeinnovatie: -1,434mln.•BA’s71.112.06 Netwerk(-1,011mln.EUR)en–AllerhandeopdrachtenmetbetrekkingtothetVlaamsElektronisch 71.141.05 (-1,524mln.EUR)werdenbeidetot0EURteruggebracht.–SubsidieVlaamselektronischnetwerk
71.241.03
Programma71.2Wetenschappelijkonderzoekopinitiatiefvandevorser (+1,189mln.),dooreenverhogingvanhetkredietvanBAHetglobaleWB-kredietvoorprogramma71.2steegin2003van86,344mln.tot87,533mln. –Subsidieaanhet beschikbareWB-krediet.Erwerdenintotaal87,433mln.aanWB-kredietenvastgelegd,is99,89%vanhettotaleFWO-Vlaanderen–van83,582mln.naar84,784mln.EUR. technologischeinnovatieopinitiatiefvandeVlaamseregering:-14,010mln.–VastleggingsmachtigingIWT-Vlaanderenterondersteuningvanactiesvan bedrijveneninnovatiesamenwerkingsverbanden:+12,630mln.–VastleggingsmachtigingIWT-Vlaanderenvoorprojectenopinitiatiefvande Programma71.4Strategischenbeleidsgerichtonderzoek
• 71.399.13 99,79%vanhettotalebeschikbareWB-krediet.Voorhetprogramma71.3werdintotaal129,865mln.EURWB-kredietenvastgelegd.Ditis-2,537mln.–VastleggingsmachtigingIWT-Vlaanderenvoorinnovatievemediaprojecten:
Programma71.1Algemeenwetenschapsbeleid
158,986mln.EUR(+2,409mln.EUR).Debelangrijksteverschuivingenzijn:HetglobaleWB-kredietvoorprogramma71.4steegin2003van156,577mln.EURtot• –DotatieaanhetIWTi.v.m.toekennenvanspecialisatiebeurzen:-0,684mln. EUR; • 71.441.04
71.441.02
Programma71.3Wetenschappelijkonderzoekmeteconomischefinaliteit 130,133mln.EUR(-3,762mln.EUR):HetglobaleWB-kredietvoorprogramma71.3daaldein2003van133,895mln.EURtot• 71.399.11
99,83%vanhettotalebeschikbareWB-krediet.Voorhetprogramma71.4werdintotaal158,714mln.EURWB-kredietenvastgelegd.Ditis–DotatieIWTvoorhetonderzoekaanHogescholen:+3,000mln.EUR; FFEU mln.)In2003werdhetWB-kredietverhoogdvan25,000mln.naar37,250mln.EUR(+12,250
HoofdstukIV.1–269
EUR(-1,086mln.EUR).Debelangrijksteverschuivingenzijn:HetglobaleWB-kredietvoorprogramma71.1daaldein2003van14,087tot13,001mln.•
• 71.133.03 –SubsidieaandestichtingFlandersTechnologyInternational(FTI):+2,950 gepasteHBPWBvoorzieneWB-krediet).Erwerdvoor12,267mln.EURaanW-vastleggingengenoteerd(94,35%vanhetinhetaanmln.EUR.
• 71.399.12
OA72AdministratieMedia
EURaanW-vastleggingengenoteerd(96,23%vanhetvoorzienekrediet).HetWB-kredietvoorOA72daaldelicht(-0,029mln.EUR).Erwerdenvoor4,270mln. meergenoteerddanvoorzienopBAO&O-vastleggingengenoteerd(165%t.o.v.hetvoorzienekrediet).ErwerdenernamelijkHetWB-kredietvoorOA99bleefin2002ongewijzigd.Erwerdenvoor0,080mln.EURaan20020,026mln.meerO&Odanvoorzien.watmeerisdanvoorzien.EénvastleggingwerdalsO&Ogenoteerd(0,074mln.EUR).Ditis83%vastgelegd.EénO&O-vastleggingtenbedragevan0,074mln.EURwerdgenoteerd,(0,048mln.t.o.v.0,062mln.EURinitieelWB-krediet).Vanhetbeschikbarekredietwerd–Uitgaveninhetkadervanemancipatiezaken:hetkredietwerdverminderd
99.112.40 –Uitgaveninhetkadervanemancipatiezamln.EURaanW-vastleggingengenoteerd(99,74%vanhetvoorzienekrediet).OpBAHetWB-kredietvoorOA99bleefzogoedalsongewijzigdin2003.Erwerdenvoor18,9032003ken:+0,032mln.EUR(165%). 99.1 12.40 kondenergeenW-vastleggingenwordenopgemerkt(0,049mln.O&Ominder). cianten?3°HoewasdeverdelingvandemiddelenoverdeverschillendecategorieënvanbenefiEnkelebelangrijkebeneficiantenzijnterugtevindeninonderstaandetabel. HoofdstukIV.1–270 BegunstigdeVastgelegd (in 1997199819992000200120022003EUR) K.U.Leuven 212.643.237234.525.141237.643.011248.754.193256.619.818209.319.994214.990.007 UGent 145.793.772164.456.953172.522.789185.071.067191.915.262165.979.367171.751.989 UA 74.522.54181.268.12982.512.11388.821.76890.651.04179.214.86280.748.378 VUB 72.624.98678.018.11279.284.06385.537.88887.224.57673.184.68475.062.888 instellingenFinanciële 34.800.74324.993.04941.468.31740.725.95236.119.52836.740.93734.564.941 Vito 30.584.02029.969.91129.068.67729.520.05928.658.97031.722.63733.144.733 IMEC 27.055.09927.270.76727.630.21228.254.14929.934.12133.661.27334.307.552 VIB 23.679.08724.293.56525.022.37225.814.06825.669.37427.817.00028.595.000
Interdepartementaal BA200199.112.40
4°Hoeisdeverdelingvandemiddelenoverdeonderzoeksdomeinen? 2001ten.vastleggingskredieten,zoalshogerbeschreven.HiervolgenalleennogenkelespecifiekepunzoalsvermeldindeSpeurgids.EventueleverschillenzijnteverklarendoordewijzigingeninDebekomenNABS-verdelingkomtgrotendeelsovereenmetdezevanhetinitiëleHBPWB, Desterkestijgingvoor NABS2 hetresultaatvaneensterkeverhogingvanhetvastleggingskredietopBA.,infrastructuurenruimtelijkeordening,(+5,11mln.EUR)is 69.912.29 DebelangrijksteoorzaakvoorhethogerevastgelegdO&O-kredietvoor6,941mln.voordeoplossingvandemobiliteitsproblematiekinderegioAntwerpen”:van0,992naarvenaangaandevoorbereidendestudiesenkostenvoordeoprichtingvaneenwerkmaatschappij“Uitga NABS3,milieube heerenmilieuzorg,ligtbijdestijgingvanhetvastleggingskredietvankredietlijn OVAM2.4 Erwerdvoor5,108mln.EURminderO&Ovastgelegddanoorspronkelijkvoorzienondermln.).vanhetMINA-fonds:van5,786mln.(WB=1,370mln.)naar21,864mln.(WB=5,175 NABS7,Industriëleproductieentechnologie.TweeBA’szijndeoorzaak: • BA 71.399.11:-1,984mln.EURdoorverminderingkredieten; • BA 71.399.12:-3,119mln.EURdoorhetnietvolledigvastleggenvanhetbeschikbare Erwerdvoor1,964mln.EURmeerO&Ogenoteerdvoor2002krediet. NABS3,resultantevanverschuivingeninpositieveennegatievezin.Debelangrijkstezijn:• OVAM2.4:+2,260mln.EUR • MINA2.5(Natuurontwikkelingsplan):-3,058mln. • MINA2.28 Hetkredietvoor(MINA-plan2):+3,817mln. landbouwonderzoek 2002aanhetHBPWBwerdtoegevoegd,isdehoofdoorzaakvandesterkestijgingvoortenbedragevan9,265mln.EUR,datindeloopvan NABS6 Hetkredietafkomstigvanhet,landbouwproductieentechnologie. FFEU toegevoegd,isdeoorzaakvoordesterkestijgingvoort.b.v.37,180mln.EUR,datindeloopvan2002werd NABS7.Verdernogtevermelden:de tweevastleggingsmachtigingenvoorIWT-Vlaanderen(71.399.11 en 99.12)zorgensamen vooreendalingvan9,230mln.EUR.HetkredietvanBA 71.433.01 (IMEC)werdopge trokkenmet4,585mln.EUR,bijBA 71.433.02 Erwerdvoor2,524mln.EURminderO&Ogenoteerd,invergelijkingmetdeSpeurgidsvoor(VIB)kwamer1,783mln.EURbij. NABS12.Debelangrijksteverschuivingenzijn: • 12.112.40:0,240mln.EURminderO&O-vastleggingendaninitieelvoorzien; • 71.112.28:0,217mln.minder; • 71.212.24:1,897mln.minder; • 71.433.03:0,182mln.minder. HoofdstukIV.1–271
Voor2003 NABS7 genindetweerichtingen.Debelangrijkstezijn:werdintotaal10,958mln.meerO&Ovastgelegd,hetresultaatvanbewegin•DeglobaleverminderingvandekredietenvandedrieIWT-Vlaanderen-vastleggingsmachtigingensamen:4,126mln.EURminderO&Odaninitieelvoorzien;•OpBA 71.441.04 werd3,000mln.EURmeerO&Ovastgelegd; • Ophet FFEU werdhetO&O-kredietverhoogdmet12,250mln.EUR. Voor NABS8
OESOO&O-enquête.soortinformatiewordtechterverkregendoorbevragingvandeactorenindetweejaarlijkseuitrustingskostenenoverhead)kondennietbekomenwordenuithetfinancieelsysteem.DitGegevensoverdeverdelingvandeO&O-kredietenquakostensoort(personeels-,werkings-,OPMERKINGminderO&Ovastgelegd.Debelangrijksteverschuivingenzijn:,maatschappelijkestructurenenrelaties,werderglobaalvoor1,959mln.EUR•21.112.02:0,233mln.EURminderdaninitieelvoorzien;•53.112.20:0,684mln.minder;•53.212.03:0,429mln.minder.
HoofdstukIV.1–272
HoofdstukIV.1–273 1997199819992000200120022003 Beste-Beste-Beste-Beste-Beste-Beste-Beste-Speur-NABS-codegidsdings-analyseSpeur-gidsdings-analyseSpeur-gidsdings-analyseSpeur-gidsdings-analyseSpeur-gidsdings-analyseSpeur-gidsdings-analyseSpeur-gidsdings-analyse 1.Exploratieenexploitatie vanhetaardsemilieu 0,001,390,740,670,751,641,101,801,091,210,951,120,950,95 2.Infrastructuurenruim- telijkeordening 5,707,427,144,268,606,3511,9211,368,9014,0115,8416,8019,1618,07 3.Milieubeheerenmilieu- zorg 22,0916,5220,2021,3123,2324,6639,7635,2119,6322,3121,5623,5225,6825,00 4.Beschermingenbevor- deringvandemenselijke gezondheid 3,193,324,173,865,583,905,975,925,284,784,943,824,783,91 5.Productie,distributieen rationeelgebruikvanener- gie 0,130,790,000,090,400,630,280,380,410,300,340,590,340,31 6.Landbouwproductieen technologie 0,150,850,150,010,610,510,820,181,701,072,2010,8121,4721,06 7.Industriëleproductieen technologie 155,19156,32179,03178,56199,68196,67191,15192,47215,75210,64237,10271,59294,15305,11 8.Maatschappelijkestruc- turenenrelaties 7,3710,859,338,999,779,609,889,4710,209,1910,199,3713,4911,53 10.Onderzoekgefinan- cieerduitalgemeneuniver- siteitsfondsen 134,52134,34137,15135,52146,40146,28150,24150,02153,53152,98157,73160,31167,00167,47 11.Niet-toepassingsgericht onderzoek 128,98127,74143,94140,49157,70156,28169,98172,48182,11181,25189,97191,54195,86196,23 12.Overigonderzoekin decivielesector 21,0219,8622,4923,2226,4023,8818,6813,5913,0212,8014,9812,4514,7014,38 TOTAAL478,34479,4524,34516,98579,12570,4599,78592,88611,617610,54655,79701,94757,57764,03
voor:AlsbelangrijkemogelijkegrotebronnenvoordefinancieringvanditalleskwamenhieruitnaarIEA,opwww.iea.org/textbase/stats/defs/rdd.htmenwww.iea.org/textbase/stats/rdguide.asp.vanhetInternationaalEnergieAgentschap(IEA).DiekanuraadplegenopdewebsitevanhetVoordeafbakeningvanhetdomeinenergieonderzoekvolgdemendedefinitiesenrichtlijnenIWT-Vlaanderen,IMEC,Vito,...gieonderzoek.ErwerddaarvoorgewerktmetdeexpertisediebeschikbaarisinhetFWO-endieindeVlaamseBegrotingwetenschapsbeleid1999-2003werdeningeschrevenvoorener-DaartoewerdeenhorizontaledoorsnedegemaaktdoorheenallekredietenwetenschapsbeleidmingoptemakenvandezespecifiekeonderzoekbudgettenvandeVlaamseOverheid.2003,ingeschrevenvooronderzoekgerelateerdmetenergie.HetisdebedoelingomeenraDebestedingsanalysehandeltoverdeinhoudelijkeinvullingvandekredieten,van1999t.e.m.AlsthematischebestedingsanalysevoordeSpeurgids2005werd‘energieonderzoek’gekozen.•DeonderzoeksinstellingenIMECenVito•DefinancierendeinstellingenIWT-Vlaanderen,FWO-VlaanderenenBOF•Beleidsondersteunend/beleidsrelevantonderzoekgefinancierdopdebasisallocatiesvanhetbegrotingsprogramma51.5“Natuurlijkerijkdommenenenergie”vanhetdepartementEWBLenonderzoekopgenomenindeTWOL-databank(ToegepastWetenschappelijkOnderzoekLeefmilieu–departementLIN)
WETENSCHAPPELIJKE INSTELLINGEN Interuniversitair Micro-Elektronica Centrum (IMEC) 1. Inleiding gemenetrendinderichtingvanalternatieve(hernieuwbare)energiebronnen.DaarnaastiserEenaantalfactorenbepalenhetbelangvanenergieonderzoekvoorIMEC.Allereerstiserdeal HoofdstukIV.2–275
Thematische bestedingsanalyse energieonderzoek HoofdstukIV.2
Hoofdstuk IV.2
HierbijwerktIMECnietalseenafzonderlijkeentiteit,maarprobeertwaarmogelijkdeonderschillendedomeinen:kelinggaranderen.HetonderzoeknaarenergiesitueertzichbinnenIMECdanookopverdievoorhandenis.Enkeldooreencombinatievanaldezefactorenkanmenduurzameontwikdatdenieuwegeneratieelektronischeapparatenzozuinigmogelijkomspringtmetdeenergienietalleenbelangrijkomnieuweenergiebronnenaanteboren,maarookomervoortezorgenringdwordendoorelektronischeapparatendiedelevenskwaliteitverbeteren.Daarbijishetdemeerspecifiekeopkomstvandezog.‘intelligenteomgeving’,waarbijwesteedsmeerom•zonneceltechnologie•powerMEMS(micro-elektromechanischesystemen)•ontwikkelingvanlaagvermogentoepassingen•onderzoeknaarnieuwematerialen(GaN)vooreenlagerenergieverbruikzoekenteintegrereninEuropeseenVlaamseprojectenenkrachtentebundelenmetzowelindustriëlealsacademischepartnersinbinnen-enbuitenland.
DezonnecelstrategievoorhetvolgendedecenniumligtbeslotenineenzogenaamdeIMEC-zonnecelmodulesproduceertmetdehoogsteomzettingsefficiëntie(boven16%)terwereld.bijafgemetenwordenaanhetfeitdatPhotovoltechmomenteelindustriëlemultikristallijnetech,3E)metruimbovendehonderddirectgerelateerdearbeidsplaatsen.Hetsucceskanhiervanfotovoltaïscheenergieopwekkingenhernieuwbareenergiebronnen(Photovoltech,SolDezecontinueinspanningresulteerdereedsinverschillendeVlaamsespin-off’sophetgebied2003uitkomenindebuurtvan2,5mln.EUR.peseonderzoeksprogramma’s(JOULE,ENERGIE),waarbijdecontractinkomstensindstrekkersroltespelen.DeprojectenzijnsterkgeïntegreerdinzowelVlaamse(IWT)alsEuroken(zoalsplastictransistoren)latentoeookophetgebiedvanzonnecelleneenEuropesevoorvertrondtechnologieontwikkelingvoornano-elektronicaenelektronicavoorgroteoppervlakaantalrapporten–niethetminstvanuitdeolie-industriezelf.DeinspanningendieIMEClerolzalspelenintoekomstigeenergiescenario’s;eenvisiediewordtondersteunddooreengrootgie.DitisgebaseerdopdeovertuigingdatfotovoltaïscheenergieopwekkingeenbelangrijkeIMECheeftzichvanoudshersterkgeëngageerdvoordeontwikkelingvanzonneceltechnolo-
roadmap ditomodules.Omdattebereikenwordtergewerktronddriezonneceltechnologieën.voorzonnecellen.Dieheeftalsdoeleenverderekostenreductievoorzonnecellenen a.Kristallijnsilicium(Si)zonnecellen prijsmeteenfactor2tot3teverlagen,vergelekenmetdehuidigezonnecellen.HierdoorzalopstratenofmetdunneSifilmenopgoedkopedragers.DezezoudenmoetentoelatendekosthetaccentvandeontwikkelingenoptechnologieëndiecompatibelzijnmetzeerdunneSisubNadesuccesvolletechnologietransfervanuitdezonnecellenpilootlijnnaarPhotovoltech,ligt HoofdstukIV.2–276 199920002001200220032004Totaal IWT-projecten 130.86240.069187.918391.28984.474405.390 1.240.002 Vlaamse industrie 17.17810.697113.752116.5122.024 260.163 EU-projecten 118.184283.672561.3811.198.6731.761.9272.975.518 6.899.355 Internationale industrie 4.9576.19759.224274.464328.333103.333 776.508 Totaal 254.003347.116819.2201.978.1782.291.2463.486.265
Tabel 1:Contractinkomsten van energiegerelateerde onderzoeksprogramma’s in IMEC (EUR). 2. IMEC’s onderzoek naar zonneceltechnologie
c.Hoogefficiëntegestapeldezonnecellen
IMECdraagtbijindezeontwikkelingendoetonderzoekopvolgendevlakken:worden.voorzieninhuneigenenergiebehoefteenhetvervangenvanbatterijenmoetdaarbijvermedenOmdeintelligenteomgevingwaartemaken,zullendeapparatenvandetoekomstmoetenten,dieeenkleinformaatenmilieuvriendelijkheidkoppelenaaneenlangelevensduur.vandraagbaretoestellen.ToekomstigeapparatenzullengeavanceerdestroombronnenbevatMomenteelzorgenrelatiefgroteenmilieubelastendeherlaadbarebatterijenvoordeenergieookeenaangepasteaanpakquaenergievoorziening.enormeverbeteringophetgebiedvanrekenkrachtendraadlozecommunicatie,maarvergtDezetechnologischeevolutievereistnietalleeneendoorgedrevenminiaturisatieeneenautomatischkunnenaanpassenaandebehoeftevandegebruiker.diedeomgevingkunnenaftastenengekoppeldzijnaaneenreeksapparatendiedezeomgevingzoalsingebouwen,kantorenofophetmenselijklichaam,zullenbestaanuiteenreekssensorenverbindingstaatmeteenverscheidenheidaandiensten,netwerkenensystemen.Netwerken,tronischetoestellen(laptop,pda,gsm...)zalherleidwordentotéénveelzijdigapparaatdatinDeintelligenteomgevingzalbinnentienjaarinveellandenrealiteitzijn.Hetgrootaantalelek
HoofdstukIV.2–277
giedragers.termijnenergieopwekkingmetzonnecellendecompetitiekunnenaangaanmetklassiekeener
striëletechnologieontwikkeling.ling,terwijlIMECzichvooralrichtopcomponentfysischeaspectenendeuiteindelijkeinduuitgebreideexpertiserondsynthese,opto-elektronischeanalyseenbetrouwbaarheidinstellaboratoriumaanhetLimburgsUniversitairCentrum(LUC).IMOMECbrengthierbijzijnworden.Hiervoorwordto.a.intensiefsamengewerktmetIMOMEC,IMEC’sgeassocieerdvormen,moetenechterdeomzettingsefficiëntieenvooraldestabiliteitsubstantieelverbeterdmateriaalkostenalsenergie-inputtijdenshetproceszeerlaagzijn.Omechteenalternatieftegeproduceerdkunnenwordenaanzeerlagekost,aangezienzowelsubstraatkosten(folies),Hierbestaatdeactievelaaguiteendunneorganischelaag.Potentieelzoudendezezonnecellen
wustemanierisdusookinditgevalzekerrelevant.vandestandvandezon.Hetonderzoeknaareenhogereomzettingsefficiëntieopeenprijsbe-lagereenergiedichthedendanklassiekezonnecellendieoptimaalgeplaatstwordeninfunctiebijzonderhandigzijn.Daarenbovenmoetenzeindezeveranderlijkecontextenwerkenbijveelpendeoppervlakkendienengeïntegreerdteworden.Flexibelezonnecellenzoudenhierbijduslossingis.Kenmerkendvoordezetoepassingisechterdatdezonnecellenopdemeestuiteenlo-blijktdatomzettingvanlichtinelektriciteitzoalsineenzonnecelvaakdemeestefficiënteop-Uiteenanalysevandeverschillendemogelijkhedenomenergieteoogstenuitdeomgeving,geving.Hetligtvoordehanddatdezesystemeneenzekereenergieautonomiemoetenhebben.genteomgeving,waarbijgeminiaturiseerdeelektronischesystemengeïntegreerdzijnindeom-teit.EenkernpuntvandeIMEC-strategieisimmershetzogenaamdeconceptvandeintelli-NaastdeklassieketoepassingenheeftIMECnogeentweedebedoelingmetdezonnecelactivi-GaAs,InGaP)omopdezewijzezonnecellenterealiserenmeteenefficiëntietot35%.kaderwerktmenbinnenIMECaanzonnecellendieverschillendematerialencombineren(Ge,ren)streeftmennaarmaximaleomzettingsefficiëntie,eerderdannaarminimalekosten.InditVooreenaantaltoepassingen(zonnecelmodulesinderuimte,zonnecellenvoorconcentrato
b.Organische(plastiek)zonnecellen
3. powerMEMS
4.Laagvermogentoepassingenvoordeintelligenteomgeving
raturen.deklagenvoordemechanischeonderdelendiebestandmoetenzijntegenextreemhogetempe-ningvandebetrouwbaarheids-enproductietechnologie,meerspecifiekophetgebiedvanMilitaireSchool,VonKarmanInstituut).IMECisvoornamelijkbetrokkenbijdeondersteu-fabricagevandeturbinegebeurenbijanderepartnersinhetproject(K.U.Leuven,Koninklijkevaneengeminiaturiseerdeturbine(20cm³)die10-100Wkanleveren.HetontwerpendeOokdezeactiviteitvaltonderhetSBOpowerMEMSprojectenheeftalsdoeldeontwikkeling
IMEContwikkeltdaaromeenkingdaarbijisenergieverbruik;denkmaaraandeautonomievandehuidigegsm’senlaptops.vangen,zaleenduizendpootmoetenzijnenallemogelijkhedenintegreren.Eenernstigebepergsm-kanalen,satelliet...)Hetdraagbaretoesteldatonzehuidigegsm,pdaenlaptopzalvereenspecifiekdraadlooskanaalgebruiktomzijngegevensuittewisselen(bluetooth,WLAN,spraak,tekst,foto...)eenwelbepaaldtoesteldatspecifiekisvooreenbepaaldmediumenookstigesystemenvoordraadlozecommunicatie.Momenteeliservoorelketoepassing(video,DebasisvoordezeoverkoepelendeenergiecontroleligtinIMEC’sonderzoeknaartoekomzijnomdebeschikbareenergiezoefficiëntmogelijkteverdelen.(grootteordevan10-50µWpermodule),maarookoverkoepelendzalelektronicaaanweziggiecompartiment.Diemoduleszullenelkafzonderlijkeenzolaagmogelijkverbruikhebbenvanmoduleszijn:eensensor,eenradio,eenmicroprocessor,analogeelektronicaeneenenerlijkemodulesdiemensamenbrengtineen3D-structuurofopeen2D-drager.VoorbeeldenDesensorenentoestellendieIMECindezecontextontwikkelt,zijnopgebouwduitafzonderaspectvandraadlozecommunicatie.Daarbijkomenenerzijdsdecomponentenvandetoekomstigesensorenaanbod,maarookhetvoordeintelligenteomgevingkunnenontworpenwordenmethetoogopminimaalverbruik.NaastalternatievenvoorhetleverenvanenergieonderzoektIMECookhoedetoepassingen
• menselijklichaamdeefficiëntsteomzettingtoelaten.100µW/cm³zalproduceren.EenmodelisopgesteldomtebepalenwelkelocatiesophetOpbasisvanditprincipeontwikkeltIMECeenthermo-elektrischegeneratordie10-Lichaamswarmtekanomgezetwordeninelektriciteitdankzijhetthermo-elektrischeffect.
maaraantrillingeninrailsvantreinenentrams,maarookintalvananderesituaties.InhetkaTrillingentussen50en2000Hzzijnalomtegenwoordigineenindustriëleomgeving.DenkdervaneenIWT/SBOproject(SBOpowerMEMS)ontwikkeltIMECgeneratorenvoorhetomzettenvandezetrillingeninelektriciteit.IMEC’sontwerpisgebaseerdopelektrostatischeomzettingvandemechanischetrillingsenergie.Ditmaaktgebruiktvaneengeminiaturiseerdevariabelecondensatoreneenpolarisatieschemametdiëlektrischemagneten,waardoorbatterijenonnodigzijn.Heteersteprototypewasnogbeperktincapaciteitdoorbeperkingenindeondersteunendetechnologieën.Eentweede,meergeavanceerdprototypeisinontwikkeling.Energieopbreng-stentot500µW/cm³liggenindemogelijkheden.
QualityofExperienceManager mentdeidealeconfiguratiegekozenwordt,zodathetverbruiklaagblijftendeweergavetochdieervoorzorgtdatopelkmo HoofdstukIV.2–278
• elektrischeffect.kleinerzullenzijndan1cm³.IMEContwikkelteenmicrogeneratorgebaseerdophetpiëzo-technologieënzijnechtertegrootvoortoepassingindetoekomstigeapparatendietypischLichaamsbewegingheefteenpotentieelvoorenergieomzettinginelektriciteit.Bestaande
b.Opwekkenvanelektriciteituittrillingenindeomgeving
c.Brandstofcellen
a.Opwekkenvanelektriciteituitmenselijkeenergie
lendevlakken:DeenergiebesparingdoortoepassingenvandezeGaN-technologiesitueertzichopverschil-toelaat.derdieblauw(enwit)lichtkanuitzenden,watooktoepassingenindeverlichtingsindustriezoueenenergiebesparingmet30%kunnenopleveren.DaarenbovenisGaNdeenigehalfgelei-laterstadiumtransistorenzullenvoortkomenmeteenverhoogdeenergiedoorstroming.DitIneeneerstestadiumzalIMECdeproductievanGaN-schijvenoptimaliseren,waaruitineenseerdopgalliumnitride(GaN)technologie.hoogvermogensystemenvoortoepassingeninderuimtevaartenvoordagelijksgebruikgeba-tenvanbestaandematerialen,zoalssiliciumbereikt.IMEContwikkeltdaaromhoogefficiënte,mogenaankunnen.Momenteelisdezetechnologienognietvoorhandenenwordendelimietoepassingenvragenimmerskleine,efficiënteenbetrouwbareschakelaarsdieeengrootverhetgebruikvannieuwematerialenmeteenefficiëntereenergiedoorstroming.DetoekomstigeEenanderehulpindetrendnaarlagerenergieverbruikenmilieuvriendelijkeenergiebronnenis•Omzettenvanstroomuitalternatieveenergiebronnen(zon,wind...)vraagtomnieuwetechnologieënophetvlakvanDC/ACconvertoren.•Degrotedatastroomdoordetoenemendedraadlozecommunicatievereisthogerevermo-gens,hogerefrequentiesengroterebandbreedtes.•Indeautomobielsectorverschijnensteedsmeerelektronica,hybridevoertuigenenverlich-tingopbasisvanLED’s.•Nietalleenindeautomobielsector,maarookalgemeenkunnenLED’seenenergiebesparingvan50%opleverenvoorverlichting.Eenaanzienlijkevooruitgang–wetenddat20%vandetotaleenergieconsumptienaarverlichtinggaat.
5. GaN-gebaseerde technologie voor lager energieverbruik
ternatieveenergieconversiesystemen,milieuvriendelijkebrandstoffen,beeldverwerking,rentielaboratorium,milieucontroles...),verkeersproblematiek,rationeelenergiegebruik,alreiniging,afvalstoffen-enbodemproblematiek,afvalwaterproblemen,leefmilieubeheer(refestudiesenspecifiekedienstverlening.DitsitueertzichintalvandomeinenzoalsluchtverontAlspartnervandeoverheidheeftVitokernactiviteiteninzakebeleidsondersteuning,modelkerntaakkennistransferentechnologischeinnovatienaaroverheidenindustrie.Vitopositioneertzichalseenvraaggerichteonderzoeksinstelling(contractonderzoek)metalsdedomeinenenergie,leefmilieuenmaterialen.ontwikkelinginVlaanderenstimuleertmetgespecialiseerdedienstenenhoogwaardigO&Oinzoeksinstellingdie,tenbehoevevanoverheid,industrieenKMO’s,duurzametechnologischeDeVlaamseInstellingvoorTechnologischOnderzoek(Vito)iseenmultidisciplinaireonder
De Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (Vito)
HoofdstukIV.2–279
dergelijkenetwerken.nessenhetzesdekaderprojectMagnet,dieallen(inaldannietruimezin)onderzoekdoennaardiovoordraadlozenetwerken.DezemaaktdeeluitvandeMEDEA+projectenSwansenWitvanVlaamseenEuropeseprojecten.Eenervaniseenultra-laagvermogen/ultra-breedbandraSommigetechnologieëndieIMECbinnendezeprogramma’sontwikkelt,makenookdeeluitkostevandegeleverdekwaliteit.malekwaliteitleverenendusenormveelverbruiken,ofwelzoweinigmogelijkverbruikentendevereistekwaliteitbereikt.Huidigesystemenzijnimmerszoontworpendatzeofwelmaxi
gemiddeld4mln.EUR,zoalshiernageschetst.derden.HierbijbedroegdejaarlijkseinzetvanVito-middelenoverdeperiode1999-2003industrieofKMO’s,hetzijalseigenstrategischonderzoek,aldannietinsamenwerkingmet2003opVitowerduitgevoerd,hetzijonderdevormvancontractonderzoekmetoverheden,Indezebijdragewordtmeerspecifiekhetenergieonderzoektoegelichtdatindeperiode1999-innovatiekrachtenvandeconcurrentiepositievandeVlaamseindustrieenKMO’s.AlsconAlspartnervoorhetbedrijfslevenishetVito’skerntaaktezorgenvoordeversterkingvandevanheteconomischweefsel.HiervoorkanVitoputtenuit:bijtedragenrondmaatschappelijkeknelpuntenzoalsduurzameontwikkelingofdeversterkingVlaamseoverheiddeaangewezenpartnerom,aldannietsamenmetanderekennisinstellingen,DoordeuitgebreidekennisportefeuillevoordesectorenwaarinVitoactiefis,isVitovoordedeadministratiesAMINAL,ANREenAWIendeVOI’sOVAM,VMMenVLM.nieuwematerialenenprocessenenz.DebelangrijksteVlaamseoverheidsopdrachtgeverszijn•eigenstrategischonderzoekdatde“technologyreadiness”instandhoudt.Ditopeenhoogniveauhouden,impliceertvoldoendebasiskennis,permanentekennisverwervingeneigenonderzoek.Zonderkennisgeneratiekanerimmersgeenkennistransfergebeuren;•kennis-enexpertiseopbouwvandeeigenmedewerkers;•samenwerkingmetanderekenniscentrazoalsuniversiteitenenonderzoeksinstellingen,zowelopregionaal,federaalalsinternationaalniveau.Eendergelijkesamenwerkingbetekentookhetrespecterenvanelkaarspositiesenhetzoekennaarsynergie.tractresearch-organisatiebiedtVitodeskundigheidenkwaliteit,maarookdenoodzakelijkeconfidentialiteit.Debelangrijksteactiviteiteninditbedrijfsgerichttoegepastonderzoekzijn:•ontwikkelingvaninnovatieveenduurzameproductenenprocessen;•risicodragendonderzoekmetindustriëlefinaliteit;•specifiekendoelgerichtcontractonderzoek;•gespecialiseerdeanalyses,metingenenaudits;•overdrachtvankennisentechnologie.19992000200120022003Totalekosten3,9934,1594,4694,2894,177 (mln.
Tabel:Middelen
EUR) besteed aan het energieonderzoek binnen Vito Rationeel energiegebruik industrie REG-opdracht.enenergiebesparingprojectenvoorsubsidiërendeinstellingen,zoalsenergiebedrijveninhunconvenant.Dezekenniswordttevensgebruiktindefunctievanevaluatorvanenergieplannenven,inhetkadervandenieuwewetgevingrondmilieuvergunningenendetoekomstigeauditmethodologiekanmenaanwendenvoorhetuitvoerenvanauditsenenergieplannenbijbedrijintegreerdemethodologievandeEnergiepotentieelstudie(EPS)inVitogeïntroduceerd.Dezebenchmarkingconvenant).Terondersteuningvandezeactiviteitwerdenkelejarenterugdegevoerd–aldannietbinnenhetopstellenvaneenenergieplanvooreenbedrijf(bijv.voorhetvoorwerdenenwordenverschillendehaalbaarheidsstudiesrondnieuwetechnologieënuitgeAnderzijdsonderzoektVitoookdebesparingsmogelijkhedenvanindividuelebedrijven.Hiernieuwetechnologieënbinnendechemischesectortebepalen.centeenstudieinsamenwerkingmetFedichemopgestartomhetpotentieelvaneentwaalftalvanderesultatenvandezestudieswerdhetbeleidbijgestuurd.GelijkaardigheeftVitoookrediewerdenzoeentientaldomeinendoorgelicht,insamenwerkingmetdezesectoren.Opbasisveauonderzocht,waardegrotebesparingspotentiëlentevindenzijn.BinneneenVLIET-stugen,wordtbijVitooptweeniveausaangepakt.EnerzijdswordtopeenglobaalsectoraalniHetpotentieelbepalenvandemogelijkhedenomhetenergieverbruikindeindustrieteverla HoofdstukIV.2–280
HoofdstukIV.2–281
gebeurdeditbinneneenEuropeesproject(2Ookophetvlakvanenergie-efficiëntievanhuishoudtoestelleniservaringopgebouwd.Recentprojecten.DeresultatenwordendaarnavertaaldinpraktischeadviezenbijderealisatieenopvolgingvanniekenwordeneerstdoorVitoinhetthermotechnischlabogeëvalueerdofgeoptimaliseerd.kenhuizen,zwembaden,socialewoonwijken,tuinbouw...Dezeenandereinnovatievetech-natiemetzonneboilers,ondergrondseenergieopslag.Hettoepassingsgebiedisvrijruim:zietenrondnieuwewarmtekrachttechnieken,zoalsmicroturbines,miniwarmtekrachtincombi-Inhetkadervaninnovatievedecentraleenergiesystemen,begeleidtVitoverscheideneprojec-methodeszijngerichtoptoepassingdoorinstallateurs.ties,steldeVitomethodes(VLAMEK,Boilsim)opterbeoordelingvanketelvervanging.Dezegereenergieadviestechnieken.Meerspecifiekvoorenergie-efficiëntievanverwarmingsinstallaprojectpastdeEnergieAdviesProcedurepraktischtoeenvergelijktzemetandere,eenvoudinenindetoekomstkaderenindetoepassingvandeEuropesegebouwenrichtlijn.EenfederaalhandboekeneenopleidingontwikkeldvoorenergieauditsinBelgië.Dezehulpmiddelenkungebouwenwerdinopdrachtvandegewestenendefederaleoverheidsoftware,eenbijhorendenconcretemaatregelenvoortestellen.InhetkadervandeEnergieAdviesProcedurevoorVitoontwikkelthulpmiddelenomenergieingebouwenopeengepastemaniertebeoordelenstellen.installatieszoalsverwarming,sanitairwarmwaterenventilatieentenslottedeelektrischetoeenergietebesparen.Ditkangebeurenopverschillendeniveaus:degebouwschil,detechnischebruikvanverwarmingkanbesparen.BinnengebouweniserdusnogeenruimpotentieelomUitpraktijkmetingenblijktdatmenbijbestaandewoningengemiddeldruim30%ophetverE+)waarbijproductgegevensvandemeesteelek-trischetoestellenwerdengeïnventariseerd. energie
Rationeel energiegebruik in gebouwen
Hernieuwbare
VanhernieuwbareenergieverwachtmeneengrotebijdragenaarCO2-reductieinhetkadervanhetKyoto-protocol.InVlaanderengingtotnudeaandachtgrotendeelsnaarhetpromotenvanhernieuwbareelektriciteit,methetsysteemvangroenestroomcertificaten.VoorgroenestroomproductiezijnervoorVlaanderendoelstellingenvooropgesteldtot2010.EnkelejarenterugbepaaldeVitoinhetkadervangroenestroomproductiehetpotentieelvanenergetischebenuttingvanstortgasinVlaanderen.Ondertussenwerdditpotentieelreedsinbelangrijkemategeactiveerd.OnderandereinfunctievanhetvaststellenvandeVlaamsedoelstellingen2020,evalueertmennuookanderemogelijkhedenvanenergiebenuttinguithernieuwbarebronnen.EenrecentestudiegaatdemogelijkhedenenhetpotentieelnavandeproductieuitdebeschikbarebiomassastromeninVlaanderen.Aansluitendstartteeenonderzoeknaarhetmogelijkgebruikvan pellets systemen.Vitovolgteenaantalprojectenvannaderbijop.DebedoelingisintotaalzestiennenviaditprogrammasubsidiesverkrijgenterinstallatievandergelijkehernieuwbareenergieductievanfotovoltaïschepaneleninVlaanderen.Particulieren,organisatiesenbedrijvenkungie(kortwegANRE))heeftmomenteeleenprogrammalopenterondersteuningvandeintroDeVlaamseOverheid(DepartementEconomie,AfdelingNatuurlijkeRijkdommenenEnerliseren.dabelpotentieelisinVlaanderen,enofmenbijkomendemaatregelenkannemenomdittereavanpellets,grondstoffenleveranciersenparticulierenvragenzichafofereeneconomischrenontwikkelingvandezemarktinderegiowordtsteedsmeergesteld.Mogelijkeproducenten.Momenteelishierweinigovergeweten,maardevraagnaareen
maireenergiebesparingendereductievandeCOvlakvanelektriciteit,aardgasen/ofstookolietenopzichtevaneenreferentiesituatie,depriten,deeventuelestoringenenproblemen,demogelijkeverbeteringen,debesparingenophetmischdeel.Hettechnischluikomvateenoverzichtvandemetingen,debehaalderendemen-Voorelkvandeprojectenwordteenanalysegemaaktbestaandeuiteentechnischenecono-metbiogas,3windmolenprojecten,energiezuinigeproductievankiemvrijproceswater,...boilers,eenzonnedakvoorhetdrogenvanzaden,eendompelbrandervoorwarmteproductienige(sociale)woningenenkantoren,toerentalgeregeldewalsmotoren,kleineengrotezonne-lagen,absorptiekoeling(koudeproductieviaafvalwarmte),elektrischevoertuigen,energiezui-Anderebemetentechniekenzijn:warmtepompen,koude-warmteopslaginwatervoerendewerdgeplaatstineensociaalwoningbouwproject.drieprojectenmetbiogasofstortgas.Dekleinsteinstallatiehadeenvermogenvan5,5kWenbemeten.Ongeveerdehelftvandeafgewerkteprojectenbetrof19warmtekrachtinstallatiesenInhettotaalwerden37projectenvollediginsitugeëvalueerdenwordenernog15momenteelEengroteverscheidenheidaantechniekenenprocédéswerdenindiversesectorenopgevolgd.deEMISwebsite.methetoogopreproductievandetechnologieofhetprocédéviapresentaties,publicatiesendezesteunmaatregelenvoorhetbekendmakenvanderesultatenvandeafgewerkteprojecten,Naasthetmetenenrapporterenvanderesultaten,staatVitoookinvoordepromotierondVlaamseOverheiddatVitodeprojectenopvolgt–meestalgedurendeéénvolledigmeetjaar.lenenookanderepotentiëleinvesteerderstelatenprofiterenvandeeersteervaringen,wenstdemerkingkomendeinvesteringskostenbekomen.Omeenbetrouwbaaroordeeltekunnenveltoegepastworden,kunnenviaditprogrammaeensubsidievanmaximaal50%vandeinaanstratieprojecten.Energiezuinigetechniekenofprocédésdievooreeneerstemaalineensectororganisaties,instellingenenparticulieren,heeftANREhetprogrammavandeenergiedemonTerpromotievandeintroductievanenergiezuinigetechniekenenprocédésbijbedrijven,factuur.mischeevaluatieweegtdeinvesteringskostenaftegendebaten–zoalseenlagereelektriciteitsaandeelvanhetfotovoltaïschpaneelindetotaleelektriciteitsvraagvanhetgebouw.Deeconoteitsproductie,debepalingvandereëlerendementen(paneel-enomvormerrendement)enhetscheeneconomischeevaluatie.Detechnischeevaluatiebestaatuiteenanalysevandeelektricitotaleelektriciteitsverbruikvandeeigenaaropgemeten.Uitgaandedaarvanvolgteentechnidebruto-ennettoelektriciteitsproductie(respectievelijkvoorennadeomvormer)enhetbedrijven,eenbibliotheekeneenjeugdopvangcentrum.Telkenswordendezonne-instraling,projectenwerdengerealiseerdbijparticulieren.Daarnaastwerdenookprojectenopgevolgdbijjectenvollediggeëvalueerdenwordenerviergelijktijdigopgevolgd.Demeestegeëvalueerdeprojecteneenvolledigjaartebemetenenteanalyseren.Momenteelwerdenreedsnegenpro2-emissie.Heteconomischluikweegtdekosten(investeringen,onderhoud,exploitatie)aftegendebaten(financiëleenergiebesparing)vandeinvestering.De“meningvandeeigenaar”wordteveneenstoegevoegd,omookanderepotentiëleinvesteerderstelatendelenindeopgedaneervaringen.
Biomassa Vitostondmeeaandewiegvanhet‘kenniscentrumbiomassa’,datlateruitgroeidetothet bio massaplatform verbrandingvanbiomassamagmendeemissieparametersnietuithetoogverliezen.Vitoissaproductiewerdendeenergetische,milieutechnischeeneconomischeaspectenbekeken.Bijzochtnaardeoptimaleoplossingvoorenergiewinning.Zowelvoorwarmte-alselektriciteitshernieuwbareenergieruimschootsaandacht.Destudie‘Optimalevalorisatievanhoutafval’DaarhoutafvaleenzeerbelangrijkebiomassastroomisinVlaanderen,krijgtdezevormvan,waarVitonogsteedseenactieflidvanis.
HoofdstukIV.2–282
HoofdstukIV.2–283
delingvanhetdigestaat.Vitogeeftondersteuningvanhetbeginvandeketentotheteinde.verderzoekennaardemeestoptimaleenergiebenuttingenbekijktmenookdeverderebehantestenhoeveelbiogasopbrengstbepaaldestromenopleveren.Metdezeresultatenkanmendanenergetischebenuttingvan‘nattebiomassastromen’doorvergisting.IneenreactorkanmenNaastverbrandingvoorde‘drogebiomassastromen’,doetVitoookonderzoeknaarmogelijkeoverwegingnemen,zodatinvesteerderswetenwaaraantebeginnen.latie,zalmendanookaldezeparameters(energetisch,milieutechnischeneconomisch)meeinlijkeverbeteringenvanemissies.Bijeenhaalbaarheidsstudievooreennieuwebiomassa-instalmenmetconstructeurseneigenaarsvanverbrandingsinstallatiescontinuopzoeknaarmoge
ning,COdemenergie,gasopslag,benuttingverlatensteenkoolmijnen,steenkoollaag-methaangaswininnovatievebodemgerelateerdetechnologieën.Ditbetreftgeothermie,hetgebruikvanbobeschikbaredatabankenoverdeVlaamseondergrondverscheideneadviezenenstudiesi.v.m.langrijkereferentietaakinopdrachtvanANRE.DevoorbijejarenwareneropbasisvandeVitofungeertookalskenniscentrumondergrondseenergietoepassingen(KOEN)viaeenbewater,HotDryRockendiepeaardsondeszijntechnischookinVlaanderentoepasbaar.voorVlaanderengeactualiseerd.Nieuwetechnologieënzoalsdewinningvanwarmteuitmijnwinningopgrotedieptestotnieuwetoepassingenleiden,wordthetgeothermischepotentieelsingenwarenerhetlaatstedecenniumniet.DaarbuitenlandseactiviteitenindeaardwarmteInBelgiëzijnnogsteedseenbeperktaantalgeothermischetoepassingenactief,nieuwetoepasopslagovermeerderemaanden.mogelijkhedenvoorhetsterkbenuttenvanallevormenvan(rest)warmtedoorseizoensmatigevanhetopslagsysteemeengroteinvloedopdeterugverdientijd.Dezetechnologieopentgoedejaar.Uiteraardhebbendeenergietarieven,hetenergiepatroonvanhetgebouwendegroottereerdmeteenrendementvan72%.Deinvesteringwordtinditprojectterugverdiendop10stookseizoenrechtstreekseverwarmingvaneenkantoorgebouw.Dewarmtewordtgerecupewisselaarsindebodemopslaat.Dezewarmtewordtondergrondsbewaardenlevertinhetcentraleofeenindustrieelprocesindezomeraaneenhogetemperatuurviaverticalewarmte-TESSASbetrefthierbijeenonderzoeksprojectwaarbijmenrestwarmtevaneenelektriciteits-reninachtmoetnemenwegensgeologischeonzekerheden.ontwerpvaneenondergrondsopslagsysteemtekomen,zonderdatmengroteveiligheidsfacto-waarmeementerplaatsedezekarakteristiekenkanopmeten.Ditlaattoeomtoteenoptimaalcijfersbeschikbaar–metgroteonderlingeafwijkingen.Vitoontwikkeldeeenmeetwagenkarakteristiekenvandebodemnoodzakelijk.DezegegevenszijnslechtsalsrichtinggevendeOmeenondergrondsenergieopslagsysteemterealiserenisgrondigekennisoverdethermischeningen,globaalontwerp,kosten-batenanalyse,impactopleefmilieuenoverzichtsubsidies.laars).Eenstudiebestaattypischuitde(hydro)geologischesituatieschets,energiebereke-(inwatervoerendelagen)enboorgat-energieopslag(opslagviaverticalebodemwarmtewissegebouwinstallaties.Devoornaamsteenergieopslaginstallatiesbetreffenkoude-warmteopslagevalueerdinhaalbaarheidsstudiesrondverschillendeondergrondsesystemenenintegratiesinDebodemkanalsenergiebronaangewendwordeninverscheidenetoepassingen.Dezezijnge2-opslagenCO2-opslagmetverhoogdeproductievankoolbedmethaan(mijngas).
Ondergrondse energie
netsense
HoofdstukIV.2–284
Waterstof
en brandstofcellen
alswerkendeleden.wordtdoorIWT-Vlaanderenmedegefinancierd,enheeftnueenvijftientalVlaamsebedrijvenalsdoelhetopzettenvaninnovatieprojectenrondbrandstofcellenenwaterstof.Dezeclusterpartnersbinnendecluster‘VlaamsSamenwerkingsverbandBrandstofcellen(VSBvzw)’metbijkomendekennisopwereldniveauoptenemen.Ditalleskomttengoedeaandeindustriëlebrandstofcellen,beschiktVitoovereenexperten-netwerkomheteigenwerkaftetoetsenenAlsnationaalvertegenwoordigervanBelgiëbinnenhetIEA-samenwerkingsverbandrondmischmodel(MARKAL)–terondersteuningvaneenstimuleringspolitiekvoorwaterstof.newableenergy’ontwikkeltVitomethaarpartnersinstrumenten–zoalseentechnisch-econo-waterstofindemaatschappij.EnbinnenhetPODOII-project‘Toolsforhydrogenfromre-transport.Het5diesuit.VoorAminalwerdeenstandvanzakenopgemaaktmetbetrekkingtotwaterstofenNaasthetzuivertechnologischwerkvoertVitoookverschillendebeleidsondersteunendestubeleengoedkopewijzedata-acquisitievanverschillendeparameterskangebeuren.systeemontwikkeld,waardooropeenflexideKPprojectHysocietyonderzoektdebelemmeringenvoorintroductievan
IE)inPetten.ViahetprojectFCTestnetbinnenhetEuropese5tebreidenkwamereensamenwerkingsakkoordmethetEuropeesonderzoekscentrum(JRC-endatreedsverschillendePEM-brandstofcellenuittestte.Omdetestmogelijkhedenverderuitwerdeenwaterstoflabouitgebouwdwaarinmenbrandstofcellentot12kWkankarakteriserenNaeenverkennendefasestarttein2000onderzoekrondbrandstofcellen.Ineersteinstantiedekaderprogrammaiserookaansluitingmetdestandaardisatie-inspanningenopditniveau.BinnenhetAcceptproject(5dekaderprogramma)wordtcompetentieopgebouwdrondhetontwikkelenenintegrerenvanbrandstofcelsystemen.SpecifiekgaatmenhierdetechnischehaalbaarheidvanammoniakalsbrandstofvooreenPEM-brandstofcelna,doorhetbouwenentestenvaneensysteemi.s.m.diverseEuropesepartners.Binnenheteigenstrategischonderzoekzijnkostefficiëntecomponentenontwikkelddiehetfunctionerenendeduurzaamheidvanbrandstofcellenkunnenverbeteren.Hetbetrefto.a.eengoedkoopmonitoringsysteemvoorcelspanningenwaardoordebrandstofcellenbeterbedrevenkunnenworden.Daarnaastisookhet
Warmtekrachtkoppeling
voorbeeldkleinschaligetoepassingenopbiogas,directgebruikvanderookgassenalsCOflexibiliteit,lageonderhoudskostenenkleinevermogens.WedenkendanspecifiekaanbijnenVitoalsWkk-technologieruimeaandachtvanwegehunzeerlageemissies,debrandstofzoalsStirlingmotoren,brandstofcellenenmicroturbines.VooraldemicroturbineskregenbinDelaatstejarenblijftdekennisup-to-datedoordeexploratievannieuweWkk-technologieën‘Wkk-inventaris’.steunendeenhaalbaarheidsstudies,sectoralepotentieelstudiesenhetopstellenvandejaarlijkseruimeervaringopgebouwdwerd.DiewerdenwordtgevaloriseerdindiversebeleidsonderVitovoertreedsmeerdan10jaaronderzoekuitoverwarmtekrachtkoppeling,waardooreen2-bemestinginserres(zelfszonderbijkomendeenpeperdurerookgaswassing)endirectgebruikvanheterookgasseninindustriëleprocessenzoalsmoffelovens,droogovensofbrandervoorschakeling.Vitovoerderecentvijfhaalbaarheidsstudiesmetmicroturbinesuit,watactiefbijdraagttotdemarktintroductievannieuweenergiebesparendeenemissiereducerendetechnologieën.
Alternatieve motorbrandstoffen
Milieuvriendelijke voertuigen InhetkadervandeAcea-overeenkomstomtegen2012degemiddeldeCOheidvaneenmilieulabelbinnenspecifiekebeleidsmaatregelen.genbinnenhetEuropeseprojectCleanerDrive,onderzoekthetprojectEcoscoredehaalbaarreduceringvandeemissiesvantransport,endeontwikkelingvaneenmilieulabelvoorvoertuiNaeengrondigestudievoorAminalronddeimpactvanmogelijkebeleidsmaatregelenter2-uitstootvannieuwewagenstereducerentot120g/km,zetteVitovoorANREendeECbinnenhetClase-projecteenopvolgingsysteemop.Devoorlopigeresultatentoneneennegatiefbeeldvoorhet
Vermogenelektronica
2020een20%vanhetvoertuigenparkopalternatievebrandstoffenomteschakelen.ditonderzoekondersteuntVitorechtstreeksdeEuropeseCommissieinhaarbeleidomtegenlenindeEU-Lidstateni.f.v.detechnologischematuriteitendemarktomstandigheden.Metmarkttebrengen.HetPremia-projectonderzoektdeefficiëntievanondersteuningsmaatregedeertVitodestimuleringsmogelijkhedenomvoertuigenmetalternatievebrandstoffenopdeMetdedeelnameaanEuropeseprojectenzoalsEnigmaticenPremia(alscoördinator)bestubijDeLijn.menverschillendenabehandelingssystemenpositief–metalsgevolgeenbredereintroductiedieselvoertuigen.InenkeleprojectenvoorAminaleninsamenwerkingmetDeLijnevalueerdedeel.Ditvoordeelwordtechterkleinermetdeintroductievannabehandelingssystemenvoortenopzichtevandiesel.Vooralquastikstofoxidenendeeltjesbiedtaardgaseenduidelijkvoor-omvattennaastdeenergetischeookdemilieuaspectenvanaardgasgebruikalsmotorbrandstofverschillendetechnologieënvooraardgasvoertuigeninbinnen-enbuitenland.DezeevaluatiesMetbehulpvanhetindejaren‘90ontwikkeldeemissiemeetsysteemVOEMevalueertmen
treedt.Verliesstromenbijtoevalligeaanrakingzijndaardooruitgesloten.gelijkstroomkringendievandespanningsbronafgeschakeldwordenalshiereenstoringop-woordhieropwerddeDC-safetechnologieontwikkeld.DC-safemeetdeisolatieweerstandbijspanningtoepassingenthuiszijnnietfunctioneelvoordezegelijkstroomtoepassingen.Alsant-kenomdegebruikerstebeschermen.DeconventioneledifferentiaalschakelaarvoordewisselZonnepanelen,maarookelektrischeenhybridevoertuigenvergenbovendiennieuwetechnieformantvoortoepassingenwaareenlaagtoerentalvereistis.uiteindelijkleiddetothetAxifus-concept.Ditisflexibelengoedkoopteproducerenenispertenopzichtevandeconventioneletechnologieën.VitostarttedanookeenontwikkelingopdieratormetpermanentemagnetenindevormvaneenvliegwielverschillendevoordelenhebbenVoorkleinschaligeturbinetoepassingen(wind,maarookwater)kaneenaxiaalfluxDC-geneaansturen.metdezedimmer,zodatmenbijvoorbeelddestraatverlichtingvanafeencentraleplaatskanvensonderzochtmenhetgebruikvandenormaleelektriciteitsleidingenomtecommunicerenmenoftedoven.Ditwordtnudoorverschillendeproducenteninhungammatoegepast.Tetechniekontwikkeldomzonderveelenergieverlieslampenvooro.a.straatverlichtingtedimlogischeontwikkelingenomhetenergieverbruikvoorverlichtingteverminderen.ZowerdeenHeelwatenergiegaatverloreninverlichting.Daaromwerdeindejaren’90gestartmettechno
HoofdstukIV.2–285
vaart.emissiestekunnendoorrekenen.Tevenszijnermodellenbeschikbaarvoorspoorenbinnendenontwikkeldomheteffectvanzoveelmogelijkverschillendemaatregelenoptoekomstigeleverenzowelhistorischealstoekomstigeemissiesvanpolluentendoorwegtransport.Zewereengeografischeopsplitsingvandeemissies,dangebruiktmenhetMIMOSA-model.BeideHetsimulatiemodelTEMATberekentemissiesopregionaleennationaleschaal.Wenstmen
HoofdstukIV.2–286
Duurzame mobiliteit
nischeontwikkelingenbekeken,maarookdemogelijkhedenvanhetverderreducerenvandeemissiesteonderzoeken.HierbijwerdennietenkeldemotortecheenstudieuitgevoerdmetvijfEuropesepartnersomdetechnologischemogelijkhedenvoorTervoorbereidingvaneennieuweemissiewetgevingvandeECvoorzwarevoertuigenwerdden.behalenvandedoelstellingen,zodaterbijkomendemaatregelenzullengenomenmoetenwor onboardtuigemissies,metbijzondereaandachtvoorergdynamischrijgedrag.senoptestellen.Decadeontwikkeldeviametingeneensimulatiemodel(Vetess)voorvoerhetArthemis-projectwashetdoelreëleemissiefactorenvooronderandereemissie-inventarisBinnendeEU5mersgemiddeldhogerdanbijdehomologatietesten.onderreëleomstandigheden.ZoalsuitonderzoekvanVitoblijkt,liggendereëlewaardenimeeneersteonderzoekvoorhetdefiniërenvanregelgevingvoorhettestenvanvoertuigemissiesdiedeeigenaarwaarschuwenwanneerdeemissiesvanhetvoertuigtehoogzijn.TevensstarttediagnosesystemendeKP-projectenArthemisenDecadedeedVitoverderonderzoekhiernaar.Bij
Hybride voertuigen
tussenbatterijenenbrandstofcellenofultracapaciteiten.densladenenontladen.NaardetoekomsttoewordtditverderuitgebreidmetdekoppelingnaardeopslagvanelektrischeenergieinbatterijenendeoptimaleaansturingvanbatterijentijNaastdezerechtstreeksaanhybridevoertuigengekoppeldeprojectenwaserookonderzoektionering.werdenmetdepartnersgeëvalueerdomtotnieuweinzichtentekomenronddeoptimalefuncplatform.VerschillendetechnologieënzoalsdehybrideToyotaPriusenNiMH-batterijenject(HybrideplatformFlandersDrive)verderuitgebouwdengestructureerdineenkennisDekennis,verworvenrondhybridevoertuigen,werdbinnenhetFlandersDriveClusterpro-parameters,naastdeperformantiezelf.units)geoptimaliseerd.VooraldebetrouwbaarheidendelevensduurgoldenalsbelangrijkebatterijmonitoringssysteemgeïntegreerdenwerdendebestaandeAPU’s(auxiliarypowerLuxemburgstadopnieuwoperationeeltemaken.HiervoorwerdennieuwebatterijenmeteenDeopgebouwdekenniswerdin2003-2004gebruiktomdriebestaandehybridebussenvancomponenten.gendoetnudienstalsdemonstratiemodel,maarwordtookgebruiktalstestplatformvoororigineelFordTransitchassiswaaropeenserieelhybridedrijflijnisgemonteerd.Debestelwa-Vliet-projectHytrac,ontwikkeldeVitoeenhybridebestelwagen:Hevan.DievertrektvaneenGebaseerdopdeervaringenmetcomponentenendrijflijnstrategieënverworventijdenshet
• lastenverdelingbinnendeEU.klimaatregime,enmeerspecifiekdevoorbereidingvanVlaanderenopdekomendeinterneopvolgenvandeonderhandelingen+bestuderenvandemethodeni.v.m.eenPost-Kyoto
• teitssectorendeindustrie;ondersteuningbijhetopstellenvanallocatiemethodenvooremissierechtenaandeelektrici-
• tenhandel;opstellenvaneenlijstmetbedrijvendievallenonderdeEuropeserichtlijnvooremissierech-
• inzakeenergieverbruik,energiebesparingenenCOopstellenvaneendatabankmetgegevensoverdetertiairesector,teneindeberekeningen2-emissiespersubsectoropeengestructureerdemaniertekunnenuitvoeren. Energiebalansen gerelateerdeCOgiebeleid.HetisookeenbelangrijkegegevensbronvoorhetopstellenvandeVlaamseenergiehetenergieverbruikvanallesectorenopeniseenbelangrijkinstrumentvoorhetlokaleenervoordejaren1990en1994totenmet2002.DeenergiebalansvanVlaanderenvolgtjaarlijksVlaamseoverheid.BinnendezeVito-opdrachtwerdentotdusverenergiebalansenopgesteldhetEnergie-enmilieu-informatiesysteemvoorhetVlaamseGewest,eeninitiatiefvandeHetopstellenvandeenergiebalansVlaandereniséénderopdrachteninhetkadervanEMIS,2-emissies.
Strategischeopdrachten:
• effectopdeCO2-emissiesvandevervangingvanmetsteenkoolgestookteelektriciteitscen-tralesdoorgascentrales;
• opwekking;bepalingvandemeerkostvaninvesteringeninwindenergieenWkkt.o.v.klassiekeenergie-
CO2 wezigis.opgemaaktwordtenwaarookuitgebreideexpertiseoverhernieuwbareenergiebronnenaanEnergietechnologie(ETE),waaro.a.jaarlijksdeinventarisWkk(warmtekrachtkoppeling)deskundigenuitdeafdelingIntegraleMilieustudies(IMS)alsookdeskundigenuitdeafdelingookeventueelberoepdoenopdeexpertisevanandereonderzoekersbinnenVito.DitbetreftHetSteunpuntbestaatuittweevastemedewerkerseneenprojectverantwoordelijke.MenkanZewordengecombineerdmetmeerstrategischgerichtonderzoek.gaatvooralomkortlopendepunctueleonderzoeksopdrachtendiemenvrijsnelkanuitvoeren.COBijANREbestonddenoodaaneenpermanentaanspreekpuntomhetpotentieelvannieuweHetSteunpuntKlimaatisin2001opgerichtopvraagvanANRE.2-emissiereductiemaatregelenteevaluerenenanderetechnischebijstandteverlenen.Het Kortlopendeopdrachten: • invloedvandegebouwenisolatieopdeCO2-emissiesinderesidentiëlesector;
• CO2-emissiereductiepotentieeldoorbiobrandstoffen;
• enWkk);ondersteuningvanhetVlaamsKlimaatplan(reductiepotentieelvanhernieuwbarebronnen
• CO2-emissiereductiepotentieelindekantorensectorin2010;
• prognosesvanCO2-emissiesindeindustrie;
• onderzoekenhoedelastenverdelingbinnenEuropatotstandkwam;
• bouwvaneenMarkalmodelvoorVlaanderen;
HoofdstukIV.2–287
schapInstituutvoordeaanmoedigingvanInnovatiedoorWeten-enTechnologieinVlaanderen(IWT-Vlaanderen)
limitatieve eendossierintedienen(dewebsitehttp://www.vlaanderen.be/ecologiepremie.Ditisookdewebsiteomelektronischdenvanbiomassa,koude-warmteopslag,brandstofcelsysteem,...DeLTLisraadpleegbaarvianomenwaaronderwaterkracht,windenergie,zonne-energie,geothermischeenergie,aanwenenergiebesparendetechnieken,ookwarmtekrachtkoppelingenhernieuwbareenergieënopge3jaarnagoedkeuringvandezenormen).Onderdeenergietechniekenzijn,naastalgemenegenomzichaantepassenaannieuweEuropesenormen(ditlaatsteenkelvoorKMO’sbinnenringeninnieuwemilieu-enenergietechniekendieleidentotenergiebesparingeneninvesterinenhetpercentagevandeinvesteringweerwaarvoorsubsidiemogelijkis.Hetgaatominvestegie,naasteenbondigeomschrijvingendegeldigheidsduur,ookdeinvesteringscomponententechniekenlijst(LTL).Diegeeftpertechnolo
tiebronnenvoordezedatabank.rapporten.Hetrapport‘EnergiebalansVlaanderen’behoorttotéénvanbelangrijksteinforma-JaarlijksactualiseertEMISditcijfermateriaalopbasisvanstudies,on-linestatistiekenenjaar-dankzijdethematischeindeling:nagecapaciteit...Deruim400statistiekenzijnvoordeEMIS-gebruikervlotconsulteerbaaroverenergieverbruiken-productie,emissievanverontreinigendestoffen,evolutievanderaffiEMISbeschiktovereenuitgebreidedatabank“Energiestatistieken”,metrecentcijfermateriaalwaarudevolledigeinformatieoverdeecologiepremieterugvindt.inhettekenvandeadministratievevereenvoudiging)en•Thema•Categorie(~sector)•Brandstof verontreiniging
e-government
TechnologischOnderzoek(DTO)ookenergiebesparingéénvandezeventhema’swas.deperiodevanafmedio2002waarbijbinnendespecifiekebijkomendesteunvoorDuurzaamnologie(VLIET),van1999tot2001zonderspecifiekestimulansvoorenergie-onderzoekendes:van1994tot1998,metbelangrijkesteunviahetVlaamsImpulsprogrammaEnergietechbod.VoordeanalyseendeomvanghiervanmoetmenonderscheidmakentussendrieperioIndeverschillendesteunmaatregelenvanhetIWTkomtenergie-gerelateerdonderzoekaan
Elektromagnetische
HoofdstukIV.2–288
BBT/EMIS
ringvandefysiekevervuilingvandeleef-enwerkomgeving.evalueren.Doelisoverheids-,industriëleenprivateinstellingenteondersteunenbijdesanemeetstrategieomzoveelmogelijkvormenvandeze’onzichtbare’pollutiezogoedmogelijktetransportvanelektriciteit,radio-enmicrogolvenentelecommunicatie.Vitoontwikkeldeeenantidiefstalinstallaties.Kortom:alleswatelektrischaangedrevenwordtoftemakenheeftmetmachinesofapparaten,beeldschermen(computersenTV),microgolfovens,gsm’s,radar-enningsinstallaties,elektrischeindustriële,medische,wetenschappelijkeenhuishoudelijkeElektromagnetischeverontreinigingontstaatnabijhoogspanningslijnen,hoog-enlaagspan
logiepremiezijnopgenomenineendieskrijgenvandeVlaamseOverheid.Deinvesteringendieinaanmerkingkomenvoordeeco2004kunnenbedrijvendieinVlaanderenecologischeinvesteringenuitvoerenhiervoorsubsilimitatievetechniekenlijst(LTL)inhetkadervandezog.ecologiepremie.Sinds29oktoberHetBBT-kenniscentrumvanVitoverleentondersteuningaanANREbijhetopstellenvande
Deevolutieindetijdvandetoegekendesteunisalsvolgt:geëvalueerd.mogelijkeimpactophetmilieu,waarvanenergieverbruikeréénis,immersexplicietgeduidennietaltijdhetgeval,zekervoormedio2002.SindsdeinvoeringvandeDTO-regelingwordtdeceerbaar.VoorprojectenmeteenbijkomendedoelstellingvoorrationeelenergiegebruikisditProjectenwaarvanhetinnovatiedoelprimairophetenergievlakligt,zijnondubbelzinnigretra-energiebesparingsubstantieelis.Dergelijkeprojectenwordeninditoverzichtenkelopgenomenalsdemogelijkeimpactoplen,inhetbijzonderbijprocesgerichteprojectenmetalsnevendoeleenlagerenergieverbruik.doelstelling,maarmenkanbijvoorbeeldeeneconomischeaaneenmilieudoelstellingkoppe-groterespreidingindethema’s.DaarnaastzijnprojectennietaltijdeenduidiggerichtopéénGezienhethiergaatomopenregelingenwaarinallethema’saanbodkunnenkomen,isereenverwezennaarhoofdstukIII.3vandezeSpeurgids.vaneenonderzoeksmandaatspecifiekemilieuthema’sbehandelen.Voormeeruitlegwordtnenookindividuelebeurzen,zowelophetniveauvandoctoraatsonderzoekalsonderdevormscheadviseerdienstenendethematischeinnovatiesamenwerkingsverbanden.TenslottekunprojectenvandeVlaamseinnovatiesamenwerkingsverbanden(VIS)zijnerookdetechnologikingsprojecten,zoalsGBOU/SBO,HOBU/TETRAenVIS/collectiefonderzoek.BinnendeendespecifiekedeelregelingenvoorKMO.Verderzijnerdeverschillendetypessamenwertalesteunregelingen.VoorprojecteningedienddoorbedrijvenzijnditdeO&O-bedrijfssteunVanaf1999kondenprojectenm.b.t.energieenkelnoggesteundwordenviadezog.horizonbeperktaanbodkwam.gerelateerdeprojectenwasgroot,zodatbinnendeanderesteunmaatregelenditthemaslechtssturingen,enverbrandingsmotorenenhybridetractiesystemen.Hetaanzuigeffectopenergieenmilieuzorgbijthermischeprocessen,hernieuwbareenergie,elektrischeaandrijvingenenEUR.DeO&O-projectendektendeverschillendethema’s:verwarmingengebouwen,REGvooreentotaalvan2mln.EURen47onderzoeks-enontwikkelingsprojectenvoor18mln.deninverschillenderondes59projectengoedgekeurd,waarvan12beleidsondersteunendewerdenzowelO&O-projectengesteund,alsbeleidsondersteunendonderzoek.IntotaalwerVLIET-projectenkregensteunindeperiode1994-1998.BinnenditthematischprogrammaVLIETwaseenimpulsprogrammavandeVlaamseregeringgestartbeginvandejaren’90.jaar200320022001200019991998O&O-bedrijfsprojectenenKMO-projecten3.2822.9471.1582.320828517samenwerkingsprojecten10.2643.1502.390655580223totaal13.5466.0973.5482.9751.408740
HoofdstukIV.2–289
verdelingoverdezehoofdgroepen.Voordehernieuwbareenergiebronnengaatdeaandachtgiebesparingofrationeelenergiegebruiktotdoel.Fig.2geeftvoordebovenvermeldejarendejectenronddeontwikkelingvanhernieuwbareenergiebronnenenprojectenmetvooralenerprojectenrondtraditioneleenergieopwekkingenhettransportenhetbeheervanenergie,proInhoudelijkkunnendeenergiegerelateerdeprojectenverdeeldwordenindriehoofdgroepen:streerdwaarinenergiebesparingeenbelangrijk(neven)doelvormt.bedrijfsprojecten.TenderdewordteenstijgendaantalhoofdzakelijkKMO-projectengeregi-sterkverbandmetenergiegoedgekeurd.IndetweedeplaatszijnertelkensenkelegroteO&O-Indeeersteplaatswerdenin2002en2003resp.2en3omvangrijkeSBO-projectenmeteenDesterkestijgingvandesteundelaatstejarenishetgevolgvanenkelegecombineerdeeffecten.
HoofdstukIV.2–290 Figuur 2.Verdelingvandesteunovertraditioneleenergiebronnen,hernieuwbareenergieenenergiebesparingvoordeperiode1998-2003. Figuur 1.SteunaanenergiegerelateerdeprojectenindeverschillendeIWT-projecttypes(inmln.EUR).
Bijzonder Onderzoeksfonds (BOF)
konmen41energiegerelateerdeprojectenselecterenvooreentotaalvan6.754.297,21EUR.onderzoeksbudgettedelendoordelooptijd,uitgedruktinjaren.Overdeperiode1999-2003Menbekwamdecijfersuitonderstaandetabeldoorvooriedergeselecteerdprojecthettotaletitel,onderzoeksdomeinenkorteinhoud,werdendeenergiegerelateerdeprojectengeselecteerd.EenscreeningvanBOF-projectengebeurdeopbasisvandeIWETO-databank.Viaonderzoeks19992000200120022003Totaalbedrag(EUR)1.054.966,14901.828,641.504.746,641.680.197,531.612.558,25
teerdvoorintotaal1.272.881,86EUR.Overdeperiode1999-2003konden8energiegerelateerdeonderzoeksprojectenwordengeselec-wetenschapsdisciplines.vandewetenschap.HetbeschiktnietoverkredietlijnendiezichspecifiekrichtenopbepaaldederenisdusgerichtoponderzoekmetalsdoelhetverwervenvannieuwekennisinallegebiedenaanVlaamseuniversiteiteneninstellingenvoorwetenschappelijkonderzoek.HetFWO-Vlaan-HetFondsvoorWetenschappelijkOnderzoekVlaanderensteunthetfundamenteelonderzoek19992000200120022003Totaalbedrag(EUR)70.748,80158.503,07228.284,12342.847,40472.498,47
FWO-Vlaanderen
Programma 51.5 Natuurlijke rijkdommen en energie (departement geselecteerdvooreentotaaltoegekendbedragvan4.646.213,10EUR.Overdeperiode1999-2003konden54energiegerelateerdeonderzoeksprojectenwordenEWBL) 19992000200120022003 Totaal (EUR)bedrag 1.191.265,601.409.061,62742.447,80961.925,23341.512,85 HoofdstukIV.2–291
jaarkomtditneeropgemiddeldongeveer210.000EUR.raatsbeurzenofonderzoeksmandatenwerdentoegekendvoorenergiegerelateerdeprojecten.PerVoordevolledigheidkannogvermeldwordendatindezelfdeperiodegemiddelddriedoctothemarationeelverbruikingebouwen.energiebesparingkomenprocesprojectenaanbodinverschillendesectoren,metalsbelangrijkstevooralnaarzonnecellen,opruimeafstandgevolgddoorwindenergieenbiobrandstoffen.Qua
Totaal gieonderzoekuitdruktals%vanhetBBP.bijvoorbeeldinDenemarken.DitwordtbevestigdalsmendeoverheidsuitgavenvoorhetenerdezeinVlaanderengestaagverder,zodatin2003eenvergelijkbaarniveauwordtbereiktals(Denemarken,Frankrijk,VerenigdKoninkrijk...),ofstagneren(Duitsland,Italië),stijgenWaarvoordemeestelandendekredietenvoorenergieonderzoekeendalendetrendvertonenstaten.OnderstaandetabellenvergelijkenderesultatenvoorVlaanderenmetenkeleandereIEA-lidgeenaparteO&O-statistiekenoverenergie,maarbrengtzeonderbijdeeconomiestatistieken.erdenoodzaakomdegegevensvanIEAenEurostatteharmoniseren.Eurostatproduceertnietevident:deaanbevelingenuitdeFrascati-handleidingwordennietoveralgevolgd.Ookisgieonderzoekopgesteld.InternationalevergelijkingvangegevenshieromtrentisdesondanksVanafhetontstaanvanhetIEA(1974)wordendoordeIEA-lidstatenstatistiekenoverenerInternationalevergelijkingonderzoeksprojecten.veroorzaaktdoordesterkestijgingvandesteunvanIWT-VlaanderenaanenergiegerelateerdeAlgemeenwordteenstijgingvastgesteldvandeuitgavenvoorenergieonderzoek,inhoofdzaak(*)VoordeIWT-projectenuitgevoerdbinnenIMEC,komthierenkelhetdeelinrekeningwaarvoordefinancieringniet8,43710,57411,89716,01723,35170,275vanIWT-Vlaanderenzelfkomt,omgeendubbeltellingenteveroorzaken.(Voor2001en2002istelkens105.648EURderbestedingenvoorIWT-projectennietafkomstigvanIWT-Vlaanderenzelf.)
HoofdstukIV.2–292
Toegepast Wetenschappelijk Onderzoek Leefmilieu (TWOL) vooreentotaaltoegekendbedragvan2.823.196,41EUR.Overdeperiode1999-2003werden22energiegerelateerdeonderzoeksprojectengeselecteerd19992000200120022003Totaalbedrag(EUR)385.870,81452.948,97457.668,73742.583,34784.124,55 Bespreking van de analyse teerdeprojecten,metvolgendeopsplitsing:Indeperiode1999-2003gingintotaalongeveer70,275mln.EURsteunnaarenergiegerela 1999 2000200120022003Totaal IMEC (*) 0,1230,3070,7371,6932,2075,067 Vito 3,9934,1594,4694,2894,17721,087 IWT-Vlaanderen 1,6183,1853,7586,30713,75628,624 BOF 1,0550,9021,5051,6801,6136,755 FWO-Vlaanderen 0,0710,1590,2280,3430,4721,273 Progr. 51.5 (EWBL) 1,1911,4090,7420,9620,3424,646
TWOL (LIN) 0,3860,4530,4580,7430,7842,823
Tabel:Energieonderzoek – overheidsuitgaven in % BBP Bron:O&O-databankJapan0,085%0,085%0,086%geenVerenigdeVerenigdZwitserland0,045%0,040%0,041%0,042%0,044%Zweden0,028%0,029%0,034%0,036%0,036%Spanje0,009%0,008%0,008%0,007%0,006%Portugal0,002%0,001%0,001%0,001%0,001%Noorwegen0,030%0,025%0,025%0,026%0,024%Nederland0,038%0,031%0,037%0,032%geenItaliëgeenIerlandgeenDuitsland0,009%0,013%0,014%0,013%0,012%Frankrijk0,046%0,041%0,030%0,026%geenFinland0,065%0,050%0,046%0,050%geenDenemarken0,026%0,026%0,025%0,012%0,013%Vlaanderen0,006%0,007%0,008%0,011%0,015%19992000200120022003datadatadatageendatageendata0,003%0,005%data0,023%0,023%0,024%0,023%dataKoninkrijk0,005%0,005%0,003%geendatageendataStaten0,025%0,023%0,028%0,027%0,025%datageendatavanhetIEA(www.iea.org/dbtw-wpd/Textbase/stats/rd.asp);BBPR-Vlaanderen:INR,FPB,APS–toestand6oktober2004.
Bron:O&O-databankJapan2882,3242693,8312988,302geenVerenigdeVerenigdZwitserland99,30691,32694,05296,926101,118Zweden65,53570,93081,77390,09791,362Spanje74,97571,45469,12160,90160,128Portugal3,3702,4131,5042,8422,243Noorwegen46,51039,94141,05042,62940,484Nederland170,579147,462176,260150,164geenItaliëgeenIerlandgeenDuitsland198,360284,406305,876272,164271,152Frankrijk720,253679,563503,306448,923geenFinland83,91768,34063,50370,793geenDenemarken39,34139,97839,27319,76620,450Vlaanderen9,80612,14213,42018,06725,465datadatadatageendatageendata3,6626,786data334,013350,371360,542352,625dataKoninkrijk74,08681,84650,658geendatageendataStaten2476,7652393,6852905,2022893,8432750,047datageendatavanhetIEA(www.iea.org/dbtw-wpd/Textbase/stats/rd.asp)
HoofdstukIV.2–293 Tabel:Energieonderzoek – overheidsuitgaven (mln. US$ - 2003 prijzen en PPP) 19992000200120022003
BIJLAGE4BIJLAGE3BIJLAGE2BIJLAGE1 295 BIJLAGEN1–2–3–4 HansMemlingrestauratieMemling,Christus met zingende en musicerende engelen, (detail), Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen. (foto KMSKA)
Bijlage1–297
• isbestemdvoorandere,niet-wetenschappelijkeactiviteiten;WB05:hetbedragdatopdieBAdaadwerkelijkbestemdisvoorwetenschapsbeleid.Derest
• voorO&O,O&VenW&T.DesomdaarvanisuiteraardgelijkaanhetgedeeltevandedesbeDemultiplicatorengevenaanwelkeproportievanhetkredietopeenbepaaldeBAbestemdisMWT:multiplicatorvoorW&T.treffendeBAdatbestemdisvoorwetenschapsbeleid.Demultiplicatorenblijvenvrijconstantindetijd.Waarzewijzigen,wordtvoordeBAeennieuwerijgebruikt.
BIJLAGE1 2002-2005HorizontaleBegrotingsprogramma’sWetenschapsbeleid Bijlage1
• MOO:multiplicatorvoorO&O;
• KR05:hetvolledigekredietingeschrevenopeenbepaaldeBA;
• OO05:hetbedragvandeBAdatin2004bestemdisvoorO&O;
2.HoemoetdeoverzichtstabelvandeHBPWB’svoor2002-2005wordengelezen?1.DetabelgeefteenoverzichtvandeHorizontaleBegrotingsprogramma’sWetenschapsbeleid(HBPWB’s)van2002tot2005.Dezetabelwordttelkenjareaangevuld,ondertussenisereentijdsreeksopgebouwdvoor1993-2005–zowelvoordeinitiëlekredietenalsdeaangepaste,definitievekredieten.DitisbedoeldalseensoorthistorischoverzichtvanalleWetenschaps-BA’soverdezeperiodeentoonthunbewegingenoververschillendeprogramma’sdoordejarenheen,hetverdwijnenenontstaanervanetc.•DetabelbestaatenerzijdsuitdecijfergegevensvandeBA’s,gerangschiktvolgensdebegrotingsprogramma’svan2002totenmet2005,enanderzijdsvoorelkBAuitdehoofdtabel(HFDlabel)enhetlabel.EenHFDlabelduidtkortaanvoorwelkdoel,departement,VOI,wetenschappelijkeinstelling,enzovoortdeBAstaat.EenlabelbeschrijftmeerindetaildebestemmingvandegeldenopeenbepaaldeBA.‘PROG’staatvoor‘begrotingsprogramma’engeeftdebeleidsdomeinenaandieonderdediverseadministratiesressorteren.Indezetabelligtdenadrukophetgroteoverzichtvandeprogramma’sendeBA’s.Deopsommingvandeverschillendeadministratiese.d.werdweggelaten;ditisimmersbedoeldalseenberekeningstabel.•PerprogrammawordendeBA’sgerangschikt.OverdejarenheenverschuivensommigeBA’svanheteneprogrammanaarhetandere,somsveranderenzevannummer.ZostonddedotatieaandeVitoin‘97en‘98ingeschrevenopdeBA41.02onderprogramma71.3.NadatdenummersvandebasisallocatiesinovereenstemmingwerdengebrachtmetdeE.S.R.95codificatie,werdvanaf‘99dedotatieaandeVitoondergebrachtonderBA31.02.In2001werdeenherschikkingvandebasisallocatiesvandeOA71doorgevoerd,meteenindelinginvierprogramma’s.DeBA31.02metdedotatieaanVitohoortnuthuisinhetbegrotingsprogramma71.4“Strategischenbeleidsgerichtonderzoek”.Dergelijkeevolutieswordenbewaardindezetabel.Hoeweldezewerkwijzedelezingvandetabelbemoeilijkt,biedtzehetvoordeeldatzederealiteitweergeeftenhetisbovendienmogelijkomevolutiestereconstrueren.WanneermendeopeenvolgendeSpeurgidsennaastmekaarleest,wordteenvollediginzichtmogelijkindetijd.Indezetabelwordende maardaarnaastiserookeengelijkaardigetabelbeschikbaarmetde aangepaste dejaren1993-2004,voor2004zijneruiteraardopditogenblikalleeninitiëlekredieten.vraagtebekomen).InhoofdstukIII.7wordtgewerktmetdezeaangepastekredietenvoorschrappenvanW-basisallocaties,wijzigingvankredietene.d.(ziewebsite,isookopaanzoalszeindeloopvanhetbeschouwdejaarevolueerdendooreventueelbijkomenenkredieten,
• Perbegrotingsjaarwordenweergegeven(bijvoorbeeldvoor2005):
• MOV:multiplicatorvoorO&V;
• OV05:hetbedragvandeBAdatin2004bestemdisvoorO&V;
• WT05:hetbedragvandeBAdatin2004bestemdisvoorW&T;
initiële kredietengegeven,
Bijlage1–298
OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’02-’05)
OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’02-’05)
Bijlage1–299
Bijlage1–300
OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’02-’05)
Bijlage1–301
OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’02-’05)
Bijlage1–302
OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’02-’05)
OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’02-’05)
Bijlage1–303
Bijlage1–304
OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’02-’05)
OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’02-’05)
Bijlage1–305
Bijlage1–306
OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’02-’05)
Bijlage1–307
OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’02-’05)
OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’02-’05)
Bijlage1–308
OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’02-’05)
Bijlage1–309
Bijlage1–310
OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’02-’05)
OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’02-’05)
Bijlage1–311
BIJLAGE2 Lijst van afkortingen Bijlage2 AMINALAdministratie Milieu, Natuur-, Land- en Waterbeheer ANREAfdeling Natuurlijke Rijkdommen en Energie APSAdministratie Planning en Statistiek AROHMAdministratie Ruimtelijke Ordening, Huisvesting, Monumenten en AWIAdministratieLandschappenWetenschap en Innovatie AWZAdministratie Waterwegen en Zeewezen AZFDepartement Algemene Zaken en Financiën BERDExpenditureBBBBeterBAMABachelor-masterstructuurBABasisallocatieBestuurlijkBeleidonR&Dinthe Business Enterprise Sector BOFBijzonder BRONVlaamsBPBegrotingsprogrammaOnderzoeksfondsInstituutvoorhetOnroerend Cultureel Erfgoed CBGSCentrum voor Bevolkings- en Gezinsstudie CFSCommissie voor Federale Samenwerking CISCommissie Internationale Samenwerking CLECentrum voor Landbouweconomie CLOCentrum voor Landbouwkundig Onderzoek COFOGClassification of the Functions of Government (Classificatie van de COSTEuropeanCOODepartementoverheidsfuncties)CoördinatieCooperationin the field of Scientific and Technical Research CRESTComité voor Wetenschappelijk en Technisch Onderzoek DTODuurzame Technologische Ontwikkeling DTODuurzaam Technologisch Onderzoek DWTCFederale Diensten voor Wetenschappelijke, Technische en Culturele EFROEuropeesaangelegenhedenFondsvoor Regionale Ontwikkeling ESFEuropees Sociaal Fonds EUEuropese Unie EUREKAEuropean Research Coordination Agency EUROSTATStatistisch Bureau van de Europese Commissie Bijlage2–313
ITGInstituut voor Tropische Geneeskunde “Prins Leopold”
KMOKleine en Middelgrote Ondernemingen
Maatschappij voor Dierkunde te Antwerpen
MINA-fondsFondsMERMilieuEffectRapportvoorPreventie en Sanering inzake Leefmilieu en Natuurbehoud
EWBLDepartement Economie, Werkgelegenheid, Binnenlandse Aangelegen heden en FFEUFinancieringsfondsLandbouwvoor Schuldafbouw en Eenmalige FIOVFondsInvesteringsuitgaventotbevordering van het Industrieel Onderzoek in Vlaanderen FSFinancieel Systeem FTIFlanders Technology International FWO-VlaanderenFonds voor Wetenschappelijk Onderzoek – Vlaanderen GBOUGenerisch Basisonderzoek aan de Universiteiten GERDGross Expenditure on R&D HBPWBHorizontaal Begrotingsprogramma Wetenschapsbeleid HIVAHoger Instituut voor de Arbeid HOBUHoger Onderwijs Buiten de Universiteit IAPInstituut voor het Archeologisch Patrimonium IBBTInterdisciplinair Instituut voor Breedband Technologie IBWInstituut voor Bosbouw en Wildbeheer ICTInformatie- en Communicatietechnologie ICTinformation and communication technologies IEAInternational Association for the Evaluation of Education Achievement IESInstituut voor Europese Studiën ILVOInstituut voor Landbouw- en Zeevisserijonderzoek IMECInteruniversitair
IWETOInventaris van het Wetenschappelijk en Technologisch Onderzoek
KMSKAKoninklijk Museum voor Schone Kunsten – Antwerpen
Bijlage2–314
MIRAMilieu- en Natuurrapport Vlaanderen Mld. EURmiljard euro Mln. EURmiljoen NABSNomenclatuureuro voor de analyse en vergelijking van wetenschapsbegrotingen en -programma’s NACEStatistische nomenclatuur van de economische activiteiten in de Europese Unie
INInstituut voor Natuurbehoud
Micro-Elektronica Centrum
IOFIndustrieel Onderzoeksfonds
KUBrusselKatholiekeKPKaderprogrammaUniversiteit
IWT-VlaanderenInstituut voor de aanmoediging van Innovatie door Wetenschap en Technologie in Vlaanderen
KVABKoninklijke
INBOInstituut voor Natuur- en Bosonderzoek
IOBVlaams Interuniversitair Instituut voor Ontwikkelingsbeleid en -beheer
KMDAKoninklijke
KULeuvenKatholieke Universiteit Leuven Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en LINDepartementKunsten Leefmilieu en Infrastructuur
LUCLimburgs Universitair Centrum
INESInternational Indicators of Education Systems
Brussel
OBPWOOnderwijskundigOAOrganisatieafdelingO&VOnderwijsO&OOnderzoekNARANatuurrapportenOntwikkelingenVormingBeleids-en Praktijkgericht Wetenschappelijk Onder OESOOrganisatiezoek voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling ONDDepartement Onderwijs OVAMOpenbare Afvalstoffenmaatschappij voor het Vlaamse Gewest PBOProgramma Beleidsgericht Onderzoek PMVParticipatiemaatschappijPCB’sPolychloorbifenylen Vlaanderen PRODEMPromotie- en demonstratiecentrum voor milieuvriendelijke PWOProjectmatigPROG.BegrotingsprogrammatechnologieënWetenschappelijk Onderzoek RUCAUniversitair Centrum Antwerpen SBOStrategisch SERVSociaal-EconomischeBasisonderzoekRaad van Vlaanderen SGKBSteunpunt Gelijkekansenbeleid SIFSociaal STVStichtingImpulsfondsTechnologie Vlaanderen STWWStrategische Technologieën voor Welzijn en Welvaart TOBOTechnologische Opvoeding Basisonderwijs TOSTechniek Op TOSOTechnologischeSchoolOpvoeding Secundair Onderwijs tULtransnationale Universiteit Limburg TWOLToegepast Wetenschappelijk Onderzoek Leefmilieu TWOLToegepast Wetenschappelijk Onderzoek Leefmilieu UAUniversiteit Antwerpen UFSIAUniversitair Faculteiten St-Ignatius Antwerpen UGentUniversiteit UIAUniversitaireGentInstelling Antwerpen UNESCOUnited Nations Educational, Scientific and Cultural Organization UNUUnited Nations University – Universiteit van de Verenigde Naties V.F.S.I.P.H.Vlaams Fonds voor Sociale Integratie van Personen met een Handicap VIBVlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie VIFVlaams Infrastructuurfonds VIOEVlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed VIONAVlaams Interuniversitair Onderzoeksnetwerk Arbeidsmarktrapportering VitoVlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek viWTAVlaams Instituut voor Wetenschappelijk en Technologisch VLAMVlaamsAspectenonderzoekPromotiecentrum voor Agro- en Visserijmarketing vzw VLAREAVlaams Reglement voor Afvalvoorkoming en -Beheer VLAREBOVlaams Reglement betreffende de Bodemsanering VLAREMVlaams reglement betreffende de milieuvergunningen VLHORAVlaamse Hogescholenraad VLIETVlaams Impulsprogramma Energietechnologie Bijlage2–315
VLIRVlaamse Interuniversitaire Raad VLIZVlaams Instituut voor de Zee VLMVlaamse Landmaatschappij VMMVlaamse Milieumaatschappij VMWVlaamse Maatschappij voor Watervoorziening VOIVlaamse Openbare Instellingen VOLTVlaamse onderzoekseenheid Land- en Tuinbouweconomie VOSVluchtige Organische Stoffen VRTVlaamse Radio- en Televisieomroep VRWBVlaamse Raad voor Wetenschapsbeleid VUBVrije Universiteit W&TWetenschappelijkeBrusselenTechnologische Dienstverlening WAVVlaams Steunpunt Werkgelegenheid, Arbeid en Vorming WIMDepartementWBWetenschapsbudgetWetenschap, Innovatie en Media WTIWetenschap, Technologie en Innovatie WVCDepartement Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur Bijlage2–316
BIJLAGE3 Vlaams adressen,wetenschapsbeleid:e-mailsenwebsites Bijlage3 Adres:Bischoffsheimlaan25DOORWETENSCHAPENTECHNOLOGIEINVLAANDEREN(IWT-Vlaanderen)HETINSTITUUTVOORDEAANMOEDIGINGVANINNOVATIEAdres:Egmontstraat5HETFONDSVOORWETENSCHAPPELIJKONDERZOEK–VLAANDEREN(FWO)Adres:TechnologielaanSTICHTINGFLANDERSTECHNOLOGYINTERNATIONAL(F.T.I)–TECHNOPOLISAdres:PaleisderAcademiënDEKONINKLIJKEACADEMIËNAdres:KoningAlbertII-laaDEVLAAMSERAADVOORWETENSCHAPSBELEID(VRWB)n7–4everdieping1210Brusseltel:+3225534520fax:+3225534523e-mail:vrwb@wim.vlaanderen.beHertogsstraat11000BrusselDeKoninklijkeVlaamseAcademievanBelgiëvoorWetenschappenenKunstentel:+3225502323fax:+3225502325e-mail:info@kvab.bewebsite:www.kvab.beDeKoninklijkeAcademievoorGeneeskundevanBelgië(KAGB)tel:+3225502300fax:+3225502305e-mail:2800Mechelentel:+3215342000fax:+3215342001e-mail:info@technopolis.bewebsite:www.technopolis.be1000Brusseltel:+3225129110fax:+3225125890e-mail:post@fwo.bewebsite:www.fwo.be1000Brusseltel:+3222090900fax:+3222231181e-mail:info@iwt.bewebsite:www.iwt.be Bijlage3–317
Adres:Gaverstraat4HETINSTITUUTVOORBOSBOUWENWILDBEHEER(IBW)Adres:Kliniekstraat25HETINSTITUUTVOORNATUURBEHOUD(IN)Adres:Markiesstraat1CENTRUMVOORBEVOLKINGS-ENGEZINSSTUDIE(CBGS)Adres:Wetstraat34-36DESTICHTINGTECHNOLOGIEVLAANDEREN(STV)Adres:Kapeldreef75HETINTERUNIVERSITAIRMICRO-ELEKTRONICACENTRUM(IMEC)Adres:Rijvisschestraat120(VIB)HETVLAAMSINTERUNIVERSITAIRINSTITUUTVOORDEBIOTECHNOLOGIEAdres:Boeretang200DEVLAAMSEINSTELLINGVOORTECHNOLOGISCHONDERZOEK(VITO)2400Moltel:+3214335511fax:+3214335599e-mail:vito@vito.bewebsite:www.vito.be9052Zwijnaardetel:+3292446611fax:+3292446610e-mail:vib@vib.bewebsite:www.vib.be3001Heverlee(Leuven)tel:+3216281211fax:+3216229400e-mail:info@imec.bewebsite:www.imec.be1400Brusseltel:+3222090111fax:+3222177008e-mail:stv@serv.bewebsite:www.serv.be1000Brusseltel:+3225533569fax:+3225533557e-mail:info@cbgs.bewebsite:www.cbgs.be1070Brusseltel:+3225581811fax:+3225581805e-mail:info@instnat.bewebsite:www.instnat.be9500Geraardsbergentel:+3254437111fax:+3254436160e-mail:ibw@lin.vlaanderen.bewebsite:www.ibw.vlaanderen.be Bijlage3–318
AdresVlaamsParlementASPECTENONDERZOEK(viWTA)VLAAMSINSTITUUTVOORWETENSCHAPPELIJKENTECHNOLOGISCHAdres:PhoenixgebouwBRON)VLAAMINSTITUUTVOORHETONROERENDERFGOED(VIOE–vroegereIAP-Administratiefadres:Adres:LeopoldDeWaelplaatsKONINKLIJKMUSEUMVOORSCHONEKUNSTEN–ANTWERPEN(KMSKA)2000AntwerpenPlaatsnijdersstraat22000Antwerpentel:+3232387809fax:+3232480810e-mail:postmaster@kmska.bewebsite:museum.antwerpen.be/kmskaKoningAlbertII-laan191210Brusseltel:+3225531650fax:+3225531655e-mail:instituutonroerenderfgoed@vlaanderen.be1011Brusseltel:+3225524050fax:+3225524450e-mail:viWTA@vlaamsparlement.bewebsite:www.viwta.be Bijlage3–319
BIJLAGE4 Trefwoordenregister Bijlage4 Administratie Waterwegen en Zeewezen (AWZ) 202-204 Administratie Wetenschap en Innovatie (AWI) 23, 27, 219 afvalstoffen 180 Algemene Zaken en Financiën (AZF) 27, 109, 233 AMINAL 173-199 AQUAFIN 177-179, 231-232 Archief- en Documentatiecentra 138 armoedebeleid 130 AROHM 199 BAMA 119 Basisvoorzieningen voor het Nederlands (BATAVO) 92-93 BBT/EMIS 288 beleidsondersteunend, beleidsrelevant onderzoek 233, 235-236 BERD 243, 244 bestedingsanalyse 36, 38, 249-273 Beter Bestuurlijk Beleid (BBB) 30 bevoegdheidsverdeling 19 Bijzonder Onderzoeksfonds (BOF) 91, 119, 122, 224, 291 biodiversiteit 174, 175, 187 bio-incubator VIB 88 biotechnologie 84-88 biomassa 282 bodemerosie 198 bodemsanering 96, 179 bodemverontreiniging 179 Born-Bunge Stichting 232 bosbouw 186 bosecosysteemonderzoek 193 Bijlage4–321
buitenlands beleid 106-108 Centra voor menselijke erfelijkheid 131 Centrum voor Bevolkings- en Gezinsstudiën (CBGS) 28, 127, 232 Centrum voor Landbouweconomie (CLE) 29, 158-161, 232 Centrum voor Landbouwkundig Onderzoek (CLO) 28, 162-171, 232 Classification of the Functions of Government (COFOG-code) 42 CO2 287 collectief onderzoek 66 Commissie voor Federale Samenwerking (CFS) 20 Commissie voor Internationale Samenwerking (CIS) 20 Coördinatie (COO) 27, 103, 232 CREST 21 deelname aan Europese Kaderprogramma’s 21, 243,244 dioxines 185 dopingcontrole 132 Duurzame Technologische Ontwikkeling (DTO) 61 ecologie 192 Economie, Werkgelegenheid, Binnenlandse Aangelegenheden en Landbouw (EWBL) 27, 153, 233 ecosystemen 193 EFRO 62 eigenlijk wetenschapsbeleid 218 emancipatiezaken 215 energiebalansen 287 energiebeleid 153 energiebronnen 95, 290 energieonderzoek 275-293 energietechnologie 95, 287, 288 epidemiologisch onderzoek 133 ESA 243, 244 EUREKA 60, 64 EUREKA/ITEA 60, 64 EUREKA/MEDEA 64 Europese Kaderrichtlijn Water 178 e-VRT 76-77, 212-213 Excellentiepolen 67, 217, 230 Extern Verzelfstandigd Agentschap (EVA) 30 Faculteit der Protestantse Godgeleerdheid 119, 228 FEVIA-Vlaanderen 72-73 FFEU 217, 230 FIOV 230 Bijlage4–322
Flanders’ Mechatronics Technology Centre (FMTC) 68-69
Innovatie samenwerkingsverbanden 66-67, 230-231
fundamenteel, grensverleggend onderzoek 16, 55, 222
FWO-Vlaanderen 27, 55, 56, 223-224, 291 GBAORD 245 Gelijke kansenbeleid 104-106 geluidshinder 177 GERD 241-242 geurhinder 177 gezondheidsbeleid 131 gezondheidsdatabank 133 gezondheidsinformatiesysteem 133 havens 202 HBPWB 35, 37, 41, 223, 236-237, 297 hernieuwbare energie 271 HOBU-Fonds 99, 230-231
Huisvestingsbeleid 200 hydrobiologie 190 hydrologisch onderzoek 202 ICT 71, 83, 84 IMEC 81-84, 230, 275-279
Internationaal Energieagentschap (IEA) 275, 292, 293 Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer (IBW) 28, 186-197, 232 Instituut voor Breedband Technologie (IBBT) 67, 71, 92, 230 Instituut voor Europese Studiën (IES) 118, 228
Flanders DC 76 Flanders Drive 67 Flanders Material Center (Flamac vzw) 75-76
Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) 186 Instituut voor Natuurbehoud (IN) 28, 186-197, 232
Instituut voor Ontwikkelingsbeleid (I.O.B.) 228 Instituut voor Tropische Geneeskunde “Prins Leopold” (ITG) 118, 120, 228 integraal waterbeheer 178
Frascati Manual 15, 16 FTI 47-48
Interdepartementaal 215, 233 Bijlage4–323
Industrieel onderzoeksfonds (IOF) 56-57, 230 innovatie 16-17, 23-25, 59, 230
indicatoren WTI 47 industrieel onderzoek 56, 229-231
Interactieve Digitale Televisie in Vlaanderen (iDTV) 70-71
interfacediensten 59, 230 Intern Verzelfstandigd Agentschap (IVA) 30 internationale wetenschappelijke samenwerking 55 Interuniversitair College voor Managementwetenschappen 228 Interuniversitair Instituut voor Ontwikkelingsbeleid en -beheer (IOB) 117 IWETO 57, 235 IWT-Vlaanderen 60-77, 93-94, 229-231, 288-291 kleinschalige waterzuivering 178 KMDA 92, 146-151, 232 KMO-Innovatieprojecten 63, 64 KMO-Innovatiestudies 63, 65 KMO-programma 62, 64 Koninklijk Museum voor Schone Kunsten te Antwerpen (KMSKA) 28, 138-146, 232 Koninklijke Academie voor Geneeskunde 29, 131, 235 Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten 29, 50, 235 KUBrussel 123, 226, 229 KULeuven 123, 226, 229 Lambermontwetten 19 landbeheer 197-198 landbouwbeleid 156-157 landbouwonderzoek 230 Leefmilieu en Infrastructuur (LIN) 27, 173, 233 Limburgse Reconversiemaatschappij (LRM) 99 LRM impulsfinanciering tUL 99-100, 226 LUC 123, 226, 229 luchtverontreiniging 97-98, 185 marterachtigen 192 media 209, 213-214 meetnetten 182 meetnetten lucht 185 meetnetten water 185 membraantechnologie 178 Mestbank 188 micro-elektronica 83 Milieu en gezondheid 133, 181 Milieu Innovatie Platform (MIP) 74-75 milieubeleid 173 Milieubeleidsplan 188 milieudatabank 184 milieueffectrapport MER 197 milieumetingen 184-185 Bijlage4–324
Milieurapport MIRA 196 milieutechnologie 97 MINA-fonds 173, 174-181 MINA-plan 173, 174-175 mobiliteit 200-201 mobiliteitsconvenant 201 mobiliteitsplan 201, 204 NABS-code 17, 43, 239 natuurbeleid 194 natuurrapport NARA 196 Nederlandse Taalunie 232 O&O 15 O&O-intensiteit 241-246 O&V 15, 238 OBPWO 124, 125 OCAS 73-74, 231 OESO 35 Onderwijs (OND) 27, 113, 233 onderwijsindicatoren 121 Onderzoeksmandaten 61 Open Hoger Onderwijs 120, 228 Open Universiteit (OU) 120 OVAM 179-181, 231-232 Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV) 100, 230 PBO 88, 155 planning 109 PRODEM-project 230 PWO 230 Raadgevend Comité voor Bio-ethiek 132 rationeel energiegebruik (REG) 280-281 riviervisserij 174 Rode Lijsten 190-192 RUCA 226 Ruilverkaveling 198 Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen 199 ruimtelijke ordening 199 scheepvaartbeleid 202 sectoraal wetenschapsbeleid 25 Sint-Michielsakkoord 19 slibbeheer 178 slibverwerking 177 Bijlage4–325
Sociaal Impulsfonds 156 specialisatiebeurzen IWT-Vlaanderen 93 spin-off bedrijven 276 staatshervorming 104 statistiek 109 Steunpunt O&O Statistieken 90-91 Steunpunt Werkgelegenheid, Arbeid en Vorming (WAV) 89, 154 steunpunten beleidsrelevant onderzoek 88-90, 235 Stichting Technologie Vlaanderen (STV) 51, 230 Strategisch Basisonderzoek (SBO) 79-81, 222, 230 Stuurgroep Strategisch Arbeidsmarktonderzoek 154 Technologische Opvoeding voor het Basis Onderwijs (TOBO) 48 Technologische Opvoeding voor het Secundair Onderwijs (TOSO) 48 TETRA-fonds 65-66, 230 Toegepast onderzoek 222 Toerisme Vlaanderen 151 Topsport 134-135 TPP-innovatie 16 Transnationale Universiteit Limburg (tUL) 99, 123, 226, 229 TWOL 173, 174, 182, 292 UA 123, 226, 229 UFSIA 226 UGent 123, 226, 229 UIA 226 UNESCO 55 United Nations university (UNU) 55 Universitair Instituut voor de studie van het jodendom Martin Buber 228 universiteiten 226-229 universiteitsleningen 111-112 verkeersbeleid 200 vervoer 200 VIB 84-88, 230 VIONA 154-156 visindex 190 vismigratie 191 visserijfonds 197 Vito 94-99, 230, 279-288 Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) 194 Vlaams elektronisch netwerk 49, 235 Vlaams Fonds voor Sociale Integratie van Personen met een Handicap (V.F.S.I.P.H.) 128-130, 232 Bijlage4–326
Vlaams Infrastructuur Fonds (VIF) 204 Vlaams Instituut van de Logistiek (VIL) 68 Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed (VIOE) 199, 232 Vlaams Instituut voor Wetenschappelijk en Technologisch Aspectenonderzoek (viWTA) 44-45, 232 Vlaams Parlement 44-45 Vlaams Promotiecentrum voor Agro- en visserijmarketing (VLAM) 157 Vlaamse Innovatie Samenwerkingsverbanden (VIS) 66 Vlaamse Landmaatschappij (VLM) 183, 198, 232 Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) 182-183, 184, 232 Vlaamse Onderzoekseenheid Land- en Tuinbouweconomie (VOLT) 158, 159, 161 Vlaamse Openbare Instellingen (VOI’s) 231 VLAREM 182 Vlerick Leuven Gent Management School (VSM) 118, 228 VLIZ 92 VOS 176 VRT 209-213, 232 VRWB 29, 50 VUB 123, 226, 229 W&T 16, 238 warmtekrachtkoppeling 284 waterbeheer 96, 178, 198 Waterbouwkundig Laboratorium en Hydrologisch Onderzoek (WLH) 202-203, 232 waterzuivering 177 Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur (WVC) 27, 127, 233 werkgelegenheid 154 werkgeversbijdrage vrije universiteiten 118 werkingsuitkeringen universiteiten 117, 226-229 Wetenschap, Innovatie en Media (WIM) 27, 41, 209, 233 Wetenschappelijk Instituut voor Volksgezondheid (Louis Pasteur) 134, 232 wetenschapsinformatie, wetenschapsvoorlichting 47 wildbeheer 174, 186 zonneceltechnologie 276-277 Bijlage4–327