STUDIE 115 BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL. Vloeren - Tegelzetten.pdf

STUDIE 115 BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL Vloeren - Tegelzetten

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL Vloeren - Tegelzetten

sector subsector

: hout - bouw - decoratie : bouw

Sectorcommissie beroepsopleidingsprofielen hout - bouw - decoratie van de Vlaamse Onderwijsraad D/1999/6356/5

I N H O U D B E R O E P S O P LE ID IN GS P R O F IE L V LO E R E N - T E GE LZ E T T E N

I N H O U D

1

INLEIDING

1.1

Identificatie van het beroepsopleidingsprofiel 1.1.1 Gegevens beroepsprofiel 1.1.2 Gegevens beroepsopleidingsprofiel

1

1.2

Opdracht 1.2.1 Opdrachtgever 1.2.2 Doelstellingen

1

1.3

Ontwikkelingsproces

2

1.4

Legitimatie

2

2

SITUERING VAN DE OPLEIDINGEN

2.1

Gegevens uit de beroepenwereld 2.1.1 Beroepenstructuur 2.1.2 Geraadpleegde beroepsprofielen

3

Gegevens uit de opleidingenwereld Opleidingenaanbod Regionale spreiding van het opleidingenaanbod en de tewerkstelling in Vlaanderen en het Brussels Gewest

3

2.3

Verantwoording van het te ontwikkelen beroepsopleidingsprofiel

5

3

HET BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL

3.1

Benaming van het beroepsopleidingsprofiel

6

3.2

Globale beschrijving van het beroepsopleidingsprofiel

6

3.3

Concrete vertaalslag 3.3.1 Bijeenbrengen van de relevante beroepsprofielen 3.3.2 Evaluatie van de taken uit het beroepsprofiel 3.3.3 Selectie van takenclusters en taken 3.3.4 Formulering van de vaardigheden 3.3.5 Concrete uitwerking van de vertaalslag 3.3.6 Beroepshoudingen 3.3.7 Contextgegevens

7

4

BIBLIOGRAFIE

21

5

MEDEWERKERS AAN DE SECTORCOMMISSIE

21

BIJLAGE

22

2.2

2.2.1 2.2.2

B E R O E P S O P L E ID IN G S P R O F IE L V L O E R E N - T E G E L Z E T T E N

1

INLEIDING

1.1

Identificatie van het beroepsopleidingsprofiel

1.1.1

Gegevens beroepsprofiel Sector Subsector Beroep Beroepsprofiel Gelegitimeerd door op

1.1.2

: : : : : :

1

bouw-hout-decoratie bouw tegelzetter tegelzetter koepelcommissie opleidingsprofielen 16 oktober 1997

Gegevens beroepsopleidingsprofiel Sectorcommissie vaste kern uitgebreide commissie Studiegebied Benaming van het profiel Legitimator

: : : : :

Datum

:

1.2

Opdracht

1.2.1

Opdrachtgever

BOUW-HOUT-DECORATIE TEGELZETTER BOUW VLOEREN - TEGELZETTEN Afdeling TSO/BSO Raad voor Volwassenenonderwijs Afdeling BuSO Afdeling TSO/BSO: 20 november '98 Raad voor Volwassenenonderwijs: 5 oktober '98 Afdeling BuSO: 24 september '98

De koepelcommissie opleidingsprofielen stelde op de vergadering van 3 juli 1996 de vaste kern van de sectorcommissie opleidingsprofielen bouw-hout-decoratie samen. De sectorcommissie werd op 16 oktober 1997 uitgebreid met het oog op de ontwikkeling van een beroepsopleidingsprofiel naar aanleiding van het beroepsprofiel tegelzetter.

1.2.2

Doelstellingen 1 2 3

De uitbouw van het onderwijs optimaal verzekeren.

De opleiding vloerder-tegelzetter beter laten aansluiten bij de arbeidsmarkt.

De uitstroom van gekwalificeerde vloerders-tegelzetters verhogen.

Een afgestudeerde, die de vaardigheden beheerst, moet voldoen aan de beroepsvereisten van een beginnend vloerder-tegelzetter, zoals opgesomd in het hierna volgend beroepsopleidingsprofiel. De leerling/cursist kan vloertegels in een verse dekvloer leggen en op een verharde dekvloer plaatsen. Hij kan wandtegels in de mortel plaatsen of verlijmen. De leerling/cursist is gemotiveerd en bezit beroepsfierheid. Hij heeft een houding geleerd om geconcentreerd kwalitatief werk onder tijdsdruk af te leveren.

B E R O E P S O P L E ID IN G S P R O F IE L V L O E R E N - T E G E L Z E T T E N

2

1.3

Ontwikkelingsproces Het beroepsopleidingsprofiel wordt samengesteld op basis van de handleiding voor het schrijven van beroepsopleidingsprofielen voor het secundair onderwijs en het volwassenenonderwijs, ontwikkeld door de Dienst voor Onderwijsontwikkeling.

Het is afgeleid van het beroepsprofiel ‘Tegelzetter’.

De werkgroepmethode wordt toegepast.

De uitgebreide sectorcommissie vergaderde op volgende dagen: woensdag 4 februari 1998 (10 tot 16 uur) donderdag 12 maart 1998 (10 tot 16 uur) donderdag 2 april 1998 (10 tot 16uur) woensdag 27 mei 1998 (10 tot 13 uur) donderdag 18 juni 1998 (9 tot 14 uur)

1.4

Legitimatie De afdeling TSO/BSO, de Raad voor Volwassenenonderwijs en de afdeling BuSO legitimeren het beroepsopleidingsprofiel. Het BOP wordt als advies aan de overheid voorgelegd.

B E R O E P S O P L E ID IN G S P R O F IE L V L O E R E N - T E G E L Z E T T E N

2

SITUERING VAN DE OPLEIDINGEN

2.1

Gegevens uit de beroepenwereld

2.1.1

Beroepenstructuur

3

De beroepenstructuur is nog in ontwikkeling. Als bijlage vindt u de beroepenstructuur zoals die door het Fonds voor de Vakopleiding opgesteld werd (situatie op 28 mei 1998).

2.1.2

Geraadpleegde beroepsprofielen Het beroepsprofiel Tegelzetter, opgesteld door D. Malfait in opdracht van het Fonds voor de Vakopleiding in de Bouwnijverheid, is de basis voor het beroepsopleidingsprofiel Vloeren-Tegelzetten.

2.2

Gegevens uit de opleidingenwereld

2.2.1

Opleidingenaanbod Opleidingen ‘Vloerder-Tegelzetter’ worden aangeboden in het voltijds en deeltijds secundair beroepsonderwijs (BSO, DBSO), in het buitengewoon secundair beroepsonderwijs (BuSO) en in het volwassenenonderwijs1. Buiten het onderwijs wordt de opleiding aangeboden door VDAB en VIZO. 2.2.1.1 Overzicht van het met het beroepencluster direct overeenstemmende opleidingenaanbod binnen het onderwijs Het BSO biedt binnen het studiegebied Bouw de 2de graad Bouw en in het 3de leerjaar van de 3de graad de studierichtingen Restauratie-renovatie bouw en Ruwbouwafwerking aan.2 In het schooljaar 2002-2003 komt er voor de 3de graad een nieuw structuuronderdeel. De studierichting Bouw BSO wordt vervangen door Ruwbouw BSO. Vanaf het schooljaar 1998-1999 kan de 3de graad Ruwbouwafwerking starten.

In het DBSO komen de benaming Vloerder/Wand- en Tegelzetter voor, ook in het industrieel leerlingenwezen in samenspraak met het paritair comité voor de bouw.

In het BuSO biedt het onderwijs de kwalificatie Tegelwerk aan in opleidingsvorm 3. In opleidingsvorm 4 heeft de opleiding de structuur en de inhoud van het BSO. Het volwassenenonderwijs biedt de opleidingen Bijzondere bouwafwerkingstechnieken KO HSB Bouw/afwerkingstechnieken LO HSB, Vloeren en tegelzetten KO LSB, Restauratie- en renovatiebouw KO LSB en Chappe- en pleisterwerken KO HSB aan.

1 2

De opleiding 'Vloerder-Tegelzetter' is in het dagonderwijs vaak een onderdeel van een ruimere opleiding waartoe ook 'Dekvloerlegger' en 'Stukadoor' behoren.

In het onderwijsdecreet van 9 juli 1998 wordt Ruwbouwafwerking in het specialisatiejaar een niet-programmeerbaar structuuronderdeel.

B E R O E P S O P L E ID IN G S P R O F IE L V L O E R E N - T E G E L Z E T T E N

4

Schematisch overzicht van het aanbod:

ARGO

CVPO

OVSG

VSKO

Voltijds

-

✗

✗

✗

Deeltijds

✗

-

✗

✗

BuSO

✗

✗

✗

✗

OSP

✗

✗

✗

✗

2.2.1.2 Opleidingen buiten het onderwijs De Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) organiseert de opleiding Vloerleggen in een zevental centra gespreid over gans Vlaanderen; het Vlaams Instituut voor het Zelfstandig Ondernemen (VIZO) organiseert de opleiding Bouwbedrijf-steen-beton.

2.2.1.3 Overzicht van het met het beroepencluster aanverwante opleidingenaanbod Het studiegebied Bouw omvat in de tweede graad TSO de richtingen Bouwtechnieken en Hout- en Bouwkunde; in de derde graad zijn er Bouwkunde, Bouwtechnieken en Bouwkundig Tekenen. De specialisatiejaren TSO leiden op tot Bouw constructie- en planningstechnieken, Industriële bouwtechnieken en Weg- en waterbouwtechnieken.

2.2.1.4 Onderzoek naar de bevolking van de opleidingen3 In het schooljaar 1994-95 volgden in de 2de en 3de graad van het voltijds beroepsonderwijs in totaal 1 911 leerlingen (1 905 jongens en 6 meisjes) de studierichting bouw BSO; in het 3de leerjaar van de 3de graad volgden 61 jongens de studierichting afwerkingstechnieken; in het 3de leerjaar van de 3de graad volgden 27 jongens de studierichting restauratierenovatie bouw.

In het voltijds beroepsonderwijs volgden in het schooljaar 1996-97 2 392 leerlingen, waarvan 2 386 jongens en 6 meisjes, de opleidingen. in de 2de en 3de graad volgden 2 227 leerlingen (2 221 jongens en 6 meisjes) de studierichting bouw; in het 3de leerjaar van de 3de graad volgden 91 jongens de studierichting ruwbouwafwerking; in het 3de leerjaar van de 3de graad volgden 74 jongens de studierichting restauratierenovatie bouw.

Het aantal leerlingen in het DBSO bedraagt voor het schooljaar 1997-98 13 jongens, waarvan 10 in de 2de graad en 3 in de 3de graad.

3

De cijfers komen uit het Statistisch jaarboek van het Vlaams Onderwijs, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - Dienst Onderwijs, Brussel en van de VDAB.

B E R O E P S O P L E ID IN G S P R O F IE L V L O E R E N - T E G E L Z E T T E N

5

Het BuSO telde in het schooljaar 1996-97 in Bouwwerken (opleidingsvormen 3) 922 leerlingen (917 jongens en 5 meisjes).

In het OSP volgden in het schooljaar 1996-97: in de afdeling Bouwbedrijf - lagere secundaire beroepsleergangen (traditioneel stelsel) 122 cursisten (119 jongens, 3 meisjes) de opleiding; in de afdeling Bouwbedrijf - hogere secundaire beroepsleergangen (traditioneel stelsel) 464 cursisten (454 jongens, 10 meisjes) de opleiding; in de afdeling Bouwbedrijf (kapitaliseerbare eenheden) 468 cursisten (450 jongens, 18 meisjes).4 Bij de VDAB beëindigden in 1996 196 cursisten de opleiding ‘Vloerleggen’; in 1997 waren dat er 203.

Het Vlaams Instituut voor het Zelfstandig Ondernemen (VIZO) had op 31 december 1995 943 cursisten (939 mannelijk en 4 vrouwelijk) in de opleiding Bouwsteen-beton; op 31 december 1996 waren dat er 1 160 (1 154 mannelijk en 6 vrouwelijk).

2.2.2

Regionale spreiding van het opleidingenaanbod en de tewerkstelling in Vlaanderen en het Brussels Gewest.

De opleiding wordt verspreid over het hele grondgebied van Vlaanderen aangeboden en de afgestudeerden kunnen in de hele Vlaamse en Brusselse regio aan het werk.

2.3

Verantwoording van het te ontwikkelen beroepsopleidingsprofiel Vloerleggers- en tegelzettersbedrijven hebben het moeilijk om bekwame vaklui te vinden. Ondermeer doordat het beroep als relatief zwaar aanzien wordt, is er weinig instroom van gemotiveerde nieuwelingen. Ervaren arbeidskrachten zijn moeilijk te vinden en/of zeer duur. Tot nog toe leerde men het vloerleggen-tegelzetten ‘on the job’ wat voor het bedrijf betekent dat het een opleiding moet bekostigen en tegelijkertijd een volwaardig loon uitbetalen. Een gerichte beroepsopleiding kan de uitstroom van gekwalificeerden bevorderen.

4

Deze getallen verwijzen naar het aantal leerlingen in het 2de semester.

B E R O E P S O P L E ID IN G S P R O F IE L V L O E R E N - T E G E L Z E T T E N

6

3

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL (BOP)

3.1

Benaming van het beroepsopleidingsprofiel Het beroepsopleidingsprofiel heet VLOEREN-TEGELZETTEN. Het slaat op de kwalificatie ‘Vloeren-Tegelzetten’ en omvat de deelkwalificaties ’Vloeren’ en ‘Tegelzetten’.

3.2

Globale omschrijving van het beroepsopleidingsprofiel De vloerder-tegelzetter leert op basis van een tekening of op aanwijzing vloeren, wanden, trappen, dorpels, vensterbanken en terrassen met tegels bekleden. In principe begint de vloerder-tegelzetter te werken na de uitvoering van alle ruwbouwen stukadoorswerken, de plaatsing van buizen voor de verwarming en de sanitaire uitrusting, de elektriciteitsinstallatie, het buitenschrijnwerk en de plaatsing van domotica. In de praktijk komt het voor dat de tegelzetter eerst de muren moet cementeren en de dekvloer moet leggen. Het bekleden met tegels gebeurt nadat de te bewerken oppervlakken voorbewerkt zijn.

Een Koninklijk Besluit bepaalt de voorwaarden tot de uitoefening van de beroepswerkzaamheden van aannemer tegelzetter in de kleine en middelgrote handels- en ambachtsondernemingen5.

Volgens het KB omvat het beroep aannemer tegelzetter: het plaatsen van alle soorten tegels uit al dan niet gebakken materialen, ongeacht hun vorm of kleur, met of zonder het voorbereidend werk (sorteren, kalibreren dan wel bevochtigen van tegels; het aanaarden, nivelleren dan wel samenstellen of aanbrengen van bindmiddelen of lijm met het oog op het plaatsen van tegels); − het plaatsen van geprefabriceerde tegelelementen; − het uitvoeren van herstellingen of veranderingen aan hogervermelde werken. −

Volgens het KB mag een getuigschrift aan een persoon die de beroepswerkzaamheid van aannemer tegelzetter wenst uit te oefenen slechts worden uitgereikt wanneer bewezen wordt dat aan al de hierna opgesomde kennis is voldaan: − kennis van het bedrijfsbeheer; − theoretische beroepskennis dewelke omvat: − − −

materiaalkennis; materieelkennis (gereedschappen, toestellen en apparaten); kennis van de te volgen werkmethoden; kennis van het opstellen van uitvoeringsplannen;

praktische beroepskennis; kennis van het lezen van plannen; kennis van wetten en reglementen.

(Wil een leerling/cursist als zelfstandige aannemer werken, dan moet hij naast de kennis en vaardigheden opgenomen in dit beroepsopleidingsprofiel ook de kennis van bedrijfsbeheer verwerven).

5

KB van 6 december 1968 (BS van 31 januari 1969) gewijzigd bij KB van 21 april 1972 (BS van 27 mei 1972), KB van 3 oktober 1978 (BS van 28 oktober 1978), KB van 18 april 1980 (BS van 3 juni 1980) en de Wet van 25 februari 1987 (BS van 20 maart 1987).

B E R O E P S O P L E ID IN G S P R O F IE L V L O E R E N - T E G E L Z E T T E N

7

Op de bouwplaats werkt een vloerder/tegelzetter alleen of in team. De leerling/cursist leert op basis van een uitvoeringsplan zelf de werkmethode en de werkvolgorde te bepalen. Naast een gedegen vakopleiding zijn zelfstandig kunnen werken, beslissingen nemen en in team kunnen werken bijzonder belangrijke aan te leren vaardigheden.

3.3

Concrete vertaalslag

3.3.1

Bijeenbrengen van de relevante beroepsprofielen Het beroepsopleidingsprofiel wordt afgeleid van het beroepsprofiel ‘Tegelzetter’ (FVB, 1997).

3.3.2

Evaluatie van de taken uit het beroepsprofiel Het toegeleverde beroepsprofiel omvat takenclusters voorzien van kennis, attitudes en contextgegevens (beroepsprofiel van het type A).

3.3.3

Selectie van takenclusters en taken De sectorcommissie kiest volgende takenclusters voor de samenstelling van het beroep vloerder-tegelzetter: Takencluster 1:

Takencluster 2: Takencluster 3: Takencluster 4: Takencluster 5: Takencluster 6:

Planning van de werkzaamheden Voorbewerken van de te verwerken oppervlakken tot ze egaal en waterpas zijn Andere voorbereidende werkzaamheden Plaatsen van vloertegels op een verse dekvloer Plaatsen van vloertegels op een bestaande (verharde) dekvloer Plaatsen van de wandtegels Betegelen van terrassen Ondersteunende taken BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL

VLOEREN

Vaardigheidscluster 1: De bevloeringswerken plannen en voorbereiden Vaardigheidscluster 2: Vloertegels in een verse dekvloer plaatsen Vaardigheidscluster 3: Vloertegels op een verharde dekvloer plaatsen

TEGELZETTEN

Vaardigheidscluster 4: De betegelingswerken plannen en voorbereiden Vaardigheidscluster 5: Wandtegels plaatsen

B E R O E P S O P L E ID IN G S P R O F IE L V L O E R E N - T E G E L Z E T T E N

8

Takencluster 5 uit het beroepsprofiel ‘Betegelen van terrassen’ slaat enkel op terrassen die met vloertegels bedekt worden. In die zin verschillen de vaardigheden niet van die opgesomd in clusters 2 en 3 van het BOP. Het berekenen en uitzetten van een helling, ook nodig voor bijvoorbeeld het betegelen van een garagevloer, werd als vaardigheid in cluster 1 opgenomen.

De vaardigheden ‘een gepaste elastische voegkit kiezen en aanbrengen’, ‘ afval beperken, selectief sorteren en restanten en producten milieuvriendelijk opslaan’ en ‘eigen prestaties of administratie bijhouden (gewerkte uren, gebruikte materialen,…)’ niet vermeld in het BP, werden aan het BOP toegevoegd.

De beginnende vloerder-tegelzetter beheerst de vaardigheidsclusters 1, 2, 3, 4 en 5; De beginnende vloerder beheerst de vaardigheidsclusters 1, 2 en 3; de beginnende tegelzetter beheerst de vaardigheidsclusters 4 en 5

3.3.4

Formulering van vaardigheden met de bijbehorende kennis, houdingen en context Elke vaardigheid/kennis wordt genuanceerd aan de hand van volgende criteria: Vaardigheden −

1 = oriëntering Een cluster van vaardigheden waarmee de lerende/beginnende beroepsbeoefenaar kennis maakt. Hij/zij neemt deze vaardigheden waar of voert ze kort uit om een beter beeld te krijgen van de beroepsactiviteiten binnen de bedrijfstak.

−

2 = onder begeleiding uitvoeren De lerende/beginnende beroepsbeoefenaar voert deze vaardigheden uit in situaties waarin het voordoen/nadoen een rol spelen of waarin de verantwoordelijkheid voor de uitvoering bij derden ligt.

−

3 = zelfstandig uitvoeren De lerende/beginnende beroepsbeoefenaar voert deze vaardigheden uit in situaties waarin hij/zij op eigen initiatief handelt of waarin de verantwoordelijkheid bij de lerende zelf ligt.

−

4 = begeleidend uitvoeren De lerende/beginnende beroepsbeoefenaar voert deze vaardigheden uit in situaties waarin hij/zij de verantwoordelijkheid voor de uitvoering door derden op zich neemt.

Ondersteunende kennis −

1 = feitelijke kennis Deze kennis is op herkenning terug te voeren (Dit niveau kan omschreven worden door middel van werkwoorden van het type: reproduceren, bewust zijn, herinneren, herkennen, registreren, opnoemen, aanduiden, benoemen, opsommen, ...)

−

2 = begripsmatige kennis Deze kennis is op inzicht terug te voeren

B E R O E P S O P L E ID IN G S P R O F IE L V L O E R E N - T E G E L Z E T T E N

9

(begrijpen, verstaan, aantal aangeven, verband uitdrukken, bewijzen, voorbeelden geven, typeren, de essentie aangeven, omschrijven, met eigen woorden zeggen, ...)

3.3.5

−

3 = kennistoepassing Deze kennis past de feitelijke en begripsmatige kennis toe (gevarieerd aanwenden, uitwerken, beoordelen, evalueren, produceren, vergelijken met, structureren, ...)

−

4 = integrerende De kennis in nieuwe situaties toepassen en zoeken naar innovaties

Uitwerking van de concrete vertaalslag 3.3.5.1 De concrete vertaalslag voor VLOEREN

CLUSTER 1: DE BEVLOERINGSWERKEN PLANNEN EN VOORBEREIDEN Cluster van vaardigheden De leerling/cursist kan: 1.1 een lokaal opmeten en de elementen bepalen die een impact op de betegeling kunnen hebben

Mate van beheersing 2

Ondersteunende kennis (K) en vaardigheden (V) Kennis van rekenkunde en meetkunde Kennis van de tolerantienormen Beheersen van lood- en pastechnieken Ruimtelijk inzicht en ruimtelijk voorstellingsvermogen

Mate van beheersing K3

2

Kennis van tegelafmetingen en materiaalkennis

K3

2

Kennis van de soorten ondergrond: ruwheid, cohesie, vochtigheid, netheid

K3

Kennis van de werking van de gebruikte machines

K2

1.2 uitvoeringsplannen lezen

2

1.3 bij het ontbreken van een uitvoeringstekening legplannen schetsen en tegels uitleggen 1.4 de materiaalhoeveelheid bepalen

2

1.5 de aard en de staat van de ondergrond vaststellen en de impact daarvan op de te gebruiken materialen bepalen 1.6 een bestaande vloer uitbreken en verwijderen 1.7 (mechanisch) de oneffenheden wegbeitelen en het oppervlak ruw maken

K3 V3 V2

3

3

10

B E R O E P S O P L E ID IN G S P R O F IE L V L O E R E N - T E G E L Z E T T E N

Cluster van vaardigheden De leerling/cursist kan: 1.8 gaten en scheuren met specie opvullen

Mate van beheersing 3

Ondersteunende kennis (K) en vaardigheden (V) Kennis van scheurvorming Materiaalkennis: kennis (soorten, hoeveelheden) van de grondstoffen om vulspecie aan te maken. De exacte mengverhoudingen kennen

Mate van beheersing K2

1.9 oppervlakken stofvrij maken 1.10 voorbehandelingsspecies volgens de gebruiksinstructies aanmaken 1.11 de te betegelen oppervlakken in functie van hun hoedanigheid voorbehandelen (primer, uitvullaag, uitvlaklaag, hechtlaag) 1.12 de geometrische kenmerken van de geleverde tegels bepalen, hun onderlinge afwijkingen vaststellen en vergelijken met de tolerantiegrenzen; beslissen of tegels uit verschillende dozen gemengd moeten worden 1.13 het te betegelen oppervlak uitzetten 1.14 de te verwerken tegels voorbehandelen

3

3

Kennis van de verschillende voorbehandelingsproducten en hun toepassingen

K3

3

Informatie op de verpakking van tegels begrijpen

V3

Materiaalkennis: kennis van de fysische eigenschappen van tegels met het oog op hun toepassing

K3

1.15 deuren uit de hengsels halen 1.16 stopcontacten en schakelaars losmaken zonder ze te verwijderen; eigen beperktheid terzake onderkennen 1.17 sanitaire installaties wegnemen

3 2

Elementaire kennis van elektriciteit

K2

1

Basiskennis van sanitaire installaties

K2

K3

3

2 3

B E R O E P S O P L E ID IN G S P R O F IE L V L O E R E N - T E G E L Z E T T E N

11

CLUSTER 2: VLOERTEGELS IN EEN VERSE DEKVLOER PLAATSEN Cluster van vaardigheden De leerling/cursist kan: 2.1 een scheidingsmembraan aanbrengen

Mate van beheersing 3

2.2

randisolatie aanbrengen

3

2.3

dekvloerspecie aanmaken indien nodig uitzetvoegen (profielen) aanbrengen peilen en hellingen uitzetten en de beginlijn bepalen pastegels op hoogte plaatsen vloertegels leggen

3

2.4

2.5

2.6

2.7

3

Ondersteunende kennis (K) Mate van en vaardigheden (V) beheersing Kennis van de eigenschappen K2 en de toepassingsgebieden van scheidingsmembranen Handelsmaten kunnen opV3 zoeken Kennis van de eigenschappen K2 en de toepassingsgebieden van randisolatiematerialen

Catalogi voor kaders en voegprofielen kunnen raadplegen Eenvoudige topografische werkzaamheden kunnen verrichten

V3

3

Interpretatie van uitvoeringsplannen met het oog op het gewenste legpatroon

V2

3

Interpretatie van uitvoeringsplannen met het oog op het gewenste legpatroon

V2

Kennis van snijgereedschap en het onderhoud ervan

K3

3

V3

3 3

EERSTE METHODE:

2.7.1 een werkstrook afbakenen en bij een groot oppervlak extra reien op niveau aanbrengen 2.7.2 dekvloerspecie storten en aanbrengen volgens de voortgang van de werken 2.7.3 vloertegels in de mortel leggen langs de draad

3

3

TWEEDE METHODE

2.7.4 dekvloerspecie over de gehele strook met geleiders vlak afwerken 2.7.5 vloertegels met een hechtmiddel plaatsen 2.8 tijdens het leggen controleren of de tegel juist ligt en voldoende contact heeft 2.9 tegels snijden, knippen en zagen (manueel en machinaal)

3 3

3

B E R O E P S O P L E ID IN G S P R O F IE L V L O E R E N - T E G E L Z E T T E N

12

Cluster van vaardigheden De leerling/cursist kan: 2.10 gaten maken met een punthamer 2.11 kaders aanbrengen 2.12

2.13 2.14

uit de hand de resterende oppervlakten betegelen en tijdens het leggen controleren of de tegel juist ligt en voldoende contact heeft de randisolatie afsnijden plinten plaatsen:

Mate van beheersing 3

Ondersteunende kennis (K) en vaardigheden (V)

Mate van beheersing

Van traditionele voegspecies de mengverhoudingen kennen

K3

3 3

3 3

EERSTE METHODE

2.14.1 de ondergrond voorbereiden en de plinten met mortel plaatsen

3

TWEEDE METHODE

2.14.2 cementbepleistering tegen de muur aanbrengen en na droging de plinten met hechtmiddel vastzetten 2.15 in catalogi een gepaste voegmortel kiezen 2.16 afhankelijk van het materiaal de voegspecie aanmaken 2.17 voegen met specie en gepast gereedschap opvoegen en afwerken 2.18 de vloer met aangepast gereedschap en hulpmiddelen oppoetsen 2.19 deuren in de hengsels terugplaatsen 2.20 stopcontacten en schakelaars na het tegelzetten opnieuw vastzetten; eigen beperktheid terzake onderkennen 2.21 sanitaire installaties terugplaatsen 2.22 uitrusting, machines en gereedschappen reinigen en onderhouden 2.23 de werkplek schoonhouden

3

3 3

3

3

3 2

Elementaire kennis van elektriciteit

1

Basiskennis van sanitaire installaties Materieelkennis: kennis van de gebruikte machines en gereedschappen Kennis van bouwplaatsorganisatie

3

3

K2

K2 K3

K3

B E R O E P S O P L E ID IN G S P R O F IE L V L O E R E N - T E G E L Z E T T E N

Cluster van vaardigheden De leerling/cursist kan: 2.24 afval beperken, selectief sorteren en restanten en producten milieuvriendelijk opslaan 2.25 eigen prestaties of administratie bijhouden (gewerkte uren, gebruikte materialen,…)

Mate van beheersing 3

3

Ondersteunende kennis (K) en vaardigheden (V) Kennis van de geldende milieureglementering Kennis van voorschriften m.b.t. afvalverwerking

13

Mate van beheersing K2 K2

14

B E R O E P S O P L E ID IN G S P R O F IE L V L O E R E N - T E G E L Z E T T E N

CLUSTER 3: VLOERTEGELS OP EEN VERHARDE DEKVLOER PLAATSEN Cluster van vaardigheden De leerling/cursist kan: 3.1 de geplaatste dekvloer op vlakheid en peil controleren en afwijkingen melden

Mate van beheersing 2

een geschikte lijmsoort kiezen en tegels, indien nodig, op dikte sorteren 3.3 lijm (mortellijm of pasta) aanmaken

3

de lijm met het geschikte gereedschap op de ondergrond aanbrengen 3.5 de tegels plaatsen

3

kaders en profielen aanbrengen tegels (uit)knippen, snijden of zagen in catalogi een gepaste voegmortel kiezen afhankelijk van het materiaal de voegspecie aanmaken voegen met specie en gepast gereedschap opvoegen en afwerken lijmresten verwijderen

3

3.12 deuren in de hengsels terugplaatsen 3.13 stopcontacten en schakelaars opnieuw vastzetten; eigen beperktheid terzake onderkennen 3.14 sanitaire installaties terugplaatsen

3

3.15 uitrusting, machines en

3.2

3.4

3.6 3.7 3.8 3.9

3.10

3.11

gereedschappen reinigen en onderhouden 3.16 de eigen werkplaats schoonhouden

3

Ondersteunende kennis (K) en vaardigheden (V) De tolerantie-eisen gesteld aan de dekvloer kennen Kennis van de uitvoeringstechnieken om de vlakheid van de dekvloer te verbeteren

Mate van beheersing K3

Van de producten in de handel de opgegeven mengverhouding respecteren

V3

Catalogi voor kaders en profielen kunnen raadplegen Gereedschapskennis

V3

K2

3

3

K3

3 3

Van traditionele voegspecies de mengverhoudingen kennen

K3

2

Elementaire kennis van elektriciteit

K2

1

Basiskennis van sanitaire installaties

K2

3

Materieelkennis: kennis van de gebruikte machines en gereedschappen Kennis van bouwplaatsorganisatie

K3

3

3

3

K3

B E R O E P S O P L E ID IN G S P R O F IE L V L O E R E N - T E G E L Z E T T E N

Cluster van vaardigheden Mate van De leerling/cursist kan: beheersing 3.17 afval beperken, selec3 tief sorteren en restanten en producten milieuvriendelijk opslaan.

3.18 eigen prestaties of 3 administratie bijhouden (gewerkte uren, gebruikte materialen,…)

Ondersteunende kennis (K) en vaardigheden (V) Kennis van de geldende milieureglementering Kennis van voorschriften m.b.t. afvalverwerking

15

Mate van beheersing K2 K2

16

B E R O E P S O P L E ID IN G S P R O F IE L V L O E R E N - T E G E L Z E T T E N

3.3.5.2 De concrete vertaalslag voor TEGELZETTEN CLUSTER 4: DE BETEGELINGSWERKEN PLANNEN EN VOORBEREIDEN Cluster van vaardigheden De leerling/cursist kan: 4.1 een lokaal opmeten en de elementen bepalen die een impact op de betegeling kunnen hebben

Ondersteunende kennis (K) en vaardigheden (V) Kennis van rekenkunde en meetkunde Kennis van de tolerantienormen Beheersen van lood- en pastechnieken Ruimtelijk inzicht en ruimtelijk voorstellingsvermogen

Mate van beheersing K3

2

Kennis van tegelafmetingen en materiaalkennis

K3

de aard en de staat van de ondergrond vaststellen en de impact daarvan op de te gebruiken materialen bepalen 4.6 een bestaande betegeling verwijderen 4.7 ( mechanisch) de oneffenheden wegbeitelen en gladde oppervlakken ruw maken 4.8 gaten en scheuren met specie opvullen

2

Kennis van de soorten ondergrond: ruwheid, cohesie, vochtigheid, netheid

K3

3

Kennis van de werking van de gebruikte machines

K2

3

Kennis van scheurvorming Materiaalkennis: kennis (soorten, hoeveelheden) van de grondstoffen om vulspecie aan te maken. De exacte mengverhoudingen kennen

K2 K3

oppervlakken stofvrij maken 4.10 de gepaste voorbehandelingsspecie volgens de gebruiksinstructies aanmaken

3

4.2

uitvoeringsplannen, instructies en beschrijvingen begrijpen en interpreteren

bij het ontbreken van een uitvoeringstekening een plaatsingsplan schetsen 4.4 de materiaalhoeveelheid bepalen 4.3

4.5

4.9

Mate van beheersing 2

2

K3 V3 V2

2

3

3

B E R O E P S O P L E ID IN G S P R O F IE L V L O E R E N - T E G E L Z E T T E N

Cluster van vaardigheden De leerling/cursist kan: 4.11 de te betegelen oppervlakten in functie van hun hoedanigheid voorbehandelen (primer, egalisatielaag, uitvlaklaag, hechtlaag) 4.12 de geometrische kenmerken van de geleverde tegels bepalen, hun onderlinge afwijkingen vaststellen en vergelijken met de tolerantiegrenzen; beslissen of tegels uit verschillende dozen gemengd moeten worden 4.13 het te betegelen oppervlak uitzetten 4.14 de te verwerken tegels voorbehandelen

Mate van beheersing 3

Ondersteunende kennis (K) en vaardigheden (V) Kennis van de verschillende voorbehandelingsproducten en hun toepassingen

Mate van beheersing K3

3

Informatie op de verpakking van tegels begrijpen

V3

Materiaalkennis: kennis van de fysische eigenschappen van de tegels met het oog op hun toepassing Basiskennis van het metselen

K3

Basiskennis van timmeren Materiaalkennis: kennis van de bestaande prefabonderkaders en van de manier waarop ze geplaatst worden Elementaire kennis van elektriciteit

K3 K3

Basiskennis van sanitaire installaties

K2

2 3

4.15 lichte te betegelen

3

scheidingsmuren metselen 4.16 lichte te betegelen scheidingswanden plaatsen

3

4.17 stopcontacten en scha-

2

kelaars losmaken zonder ze te verwijderen; eigen beperktheid terzake onderkennen 4.18 sanitaire installaties wegnemen

17

1

K3

K2

18

B E R O E P S O P L E ID IN G S P R O F IE L V L O E R E N - T E G E L Z E T T E N

CLUSTER 5: WANDTEGELS PLAATSEN Cluster van vaardigheden Mate van De leerling/cursist kan: beheersing 5.1 de vlakheid en het peil 3 van de vloer controleren 5.2 de beginlijn bepalen en 3 een rei tegen de muur vastklemmen 3 5.3 een geschikte mortel- of lijmsoort voor het uit te voeren werk kiezen 5.4 de mortel of de lijm 3 (mortellijm of pasta) volgens de instructies van de fabrikant aanmaken 5.5 de mortel of de lijm met 3 gepast gereedschap aanbrengen 5.6 tegels met behulp van 3 een voegkoord plaatsen en controleren met een rei 5.7 tegels met randafwer3 king plaatsen 5.8 tegels (uit)knippen, 3 snijden, zagen 5.9 buitenhoeken afwerken 3 met in verstek gezaagde tegels/met profielen 5.10 randen afwerken met 3 profielen 5.11 de rei verwijderen en de 3 onderste tegelrij plaatsen 5.12 de voegspecie aanma3 ken 5.13 met gepast gereedschap

voegen met voegspecie opvoegen en afwerken 5.14 een gepaste elastische voegkit kiezen en aanbrengen 5.15 de betegeling oppoetsen 5.16 toezichtskaders plaatsen

Ondersteunende kennis (K) en vaardigheden (V)

Mate van beheersing

Van de traditionele voegspecie de mengverhoudingen kennen

K3

Kennis van de soorten toezichtskaders en hun toepassingen

K3

3

3

3 3

B E R O E P S O P L E ID IN G S P R O F IE L V L O E R E N - T E G E L Z E T T E N

Cluster van vaardigheden Mate van De leerling/cursist kan: beheersing 5.17 uitrusting, machines en 3 gereedschappen reinigen en onderhouden 5.18 de werkplek schoon3 houden 5.19 stopcontacten en scha2 kelaars na het tegelzetten opnieuw vastzetten; eigen beperktheid terzake onderkennen 5.20 sanitaire installaties 1 terugplaatsen 5.21 afval beperken, selectief 3 sorteren en restanten en producten milieuvriendelijk opslaan 5.22 eigen prestaties of ad3 ministratie bijhouden (gewerkte uren, gebruikte materialen,…)

Ondersteunende kennis (K) en vaardigheden (V) Materieelkennis: kennis van de gebruikte machines en gereedschappen Kennis van bouwplaatsorganisatie Elementaire kennis van elektriciteit

Basiskennis van sanitaire installaties Kennis van de geldende milieureglementering Kennis van voorschriften m.b.t. afvalverwerking

19

Mate van beheersing K3

K3 K2

K2 K2 K2

20

3.3.6

B E R O E P S O P L E ID IN G S P R O F IE L V L O E R E N - T E G E L Z E T T E N

Beroepshoudingen Onder beroepshoudingen worden de meer algemene, minder aan een specifieke uitvoering gebonden eigenschappen, attitudes, persoonlijkheids- en gedragskenmerken verstaan die functioneel kunnen zijn in het arbeidsproces. Het is het geheel van cognitieve, affectieve en actiecomponenten wezenlijk voor de uitoefening van een beroep. Beroepshoudingen slaan op alle clusters van vaardigheden.

Accuratesse-zorgvuldigheid Erop gericht zijn een taak nauwkeurig binnen de voorgeschreven tijd te voltooien; bereid zijn te werken zoals het plan/de instructies het voorschrijven.

Doorzettingsvermogen Erop gericht zijn, ondanks moeilijkheden, het opgedragen werk af te werken.

Zelfstandigheid Bereid zijn enige tijd zelfstandig, onder beperkt of zeer algemeen toezicht, aan een taak te werken.

Zin voor samenwerking Bereid zijn met collega’s samen te werken.

Hygiëne-, milieu- en veiligheidsbewustzijn Erop gericht zijn de gezondheid en veiligheid van zichzelf en anderen niet in gevaar te brengen.

Zin voor ergonomisch werken Leergierigheid Mee willen evolueren met nieuwe ontwikkelingen, producten en uitvoeringstechnieken.

Beroepsfierheid Erop gericht zijn kwalitatief hoogstaand werk af te leveren.

Flexibiliteit Bereid zijn zich aan te passen aan wisselende uitvoeringsomstandigheden.

3.3.7

Contextgegevens In de bouwsector wordt het beroep van vloerder-tegelzetter als hard en zwaar gepercipieerd. Volgens het beroepsprofiel werkt de vloerder-tegelzetter in moeilijke omstandigheden en wordt geconfronteerd met wisselende omgevingstemperaturen (binnen, buiten), stof en vuil, chemische producten (risico van eczeem), lawaai en fysiek zware belasting (buigen, heffen, dragen, knielen, werken in nauwe ruimten).

Gezien de aard van de werkzaamheden is het proces moeilijk te automatiseren. Het vloeren-tegelzetten blijft een ‘stiel’ in de ambachtelijke betekenis van het woord.

Nieuwe procédés (bv. nieuwe verlijmtechnieken,…) zullen het rendement doen toenemen maar geen fundamentele veranderingen met zich meebrengen in de taken en vaardigheden van de vloerder-tegelzetter.

B E R O E P S O P L E ID IN G S P R O F IE L V L O E R E N - T E G E L Z E T T E N

4

21

BIBLIOGRAFIE D. Malfait, Beroepsprofiel Tegelzetter, Leuven, Hoger Instituut voor de Arbeid, 1997.

Handleiding voor het schrijven van beroepsopleidingsprofielen voor het secundair en volwassenenonderwijs, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Dienst voor Onderwijsontwikkeling, jan. 1998.

Statistisch jaarboek van het Vlaams Onderwijs, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - Departement Onderwijs, Brussel.

5

MEDEWERKERS AAN DE SECTORCOMMISSIE ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

G. Vanden Borre, voorzitter, VVKSO W. Pardon, Vlaamse Confederatie van de Bouw I. Hermans, Fonds voor de Vakopleiding in de Bouwnijverheid M. De Coster, Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding C. Van den Vreken, Dienst voor Onderwijsontwikkeling H. Van den Branden; Instituut voor Bouwbedrijf, Gent, OVSG E. Dhaeyere, Provinciaal Technisch Instituut, Eeklo, CVPO M. Vandeweyer, Technisch Instituut Sint-Jozef, Geel, VVKSO D. Duerinck, Koninklijk Technisch Atheneum, Lier, ARGO W. Borgonjon, Dienst Europese Projecten R. Vanheste, Vlaamse Onderwijsraad

B E R O E P S O P L E ID IN G S P R O F IE L V L O E R E N - T E G E L Z E T T E N

22

bagger

werktuigkundige voor de baggervaart baggerwerker

machinale beroepen

torenkraanbestuurder kraanbestuurder bestuurder mobiele kraan en verreiker boorder bronbemaler weg- en waterbouw

heimachinist chauffeur

ruwbouw

bouwplaatsmachinist wegenwerker

metselaar bekister ruwbouw

ijzervlechter

steen

betonhersteller prefab-monteerder gevelwerker voeger dekvloerlegger afwerking ruwbouw

tegelzetter stukadoor dakdekker

dak afwerking

dakdichter glas

glaswerker stellingbouwer

metaal

industriële isolateur monteur CV sanitair installateur schilder-decorateur

verf industrieel schilder

Bijlage: BEROEPENSTRUCTUUR BOUWSECTOR (versie 28 mei 1998)

natuursteenbewerker