Speurgids_2003.pdf

2003Speurgids

Greta Gemeenschap

VERVLIET Ministerie van de Vlaamse

Administratie Wetenschap en Innovatie WETENSCHAP TECH NOLOGIE en INNOVATIE WETENSCHAP TECH NOLOGIE en INNOVATIE

COLOFON Colofon

Colofon–2

geenDitwordtenkellangsmoederszijdeovergedragenomdatdespermacelenkelkernDNAenMitochondriënzijndeenergieleveranciersvandecel.Zehebbenookeigenerfelijkmateriaal.Inzet:DNA.DecelkernbevatdechromosomendiedeerfelijkeinformatiebevattenonderdevormvanFotoD/2003/3241/047VlaamsVlaamseInteruniversitairKoninklijkInstituutFoto’sSamenstelling,website:E-mail:Fax:Tel:1000BoudewijnlaanAdministratieDepartementMinisterieDr.denVoorinlichtingenoverdeSpeurgidsofvoorhetverkrijgenvaneenexemplaarkuntuzichwen-Media,envandeheerDirkVanMechelen,VlaamsministervanEconomie,RuimtelijkeOrdeningeninitiatiefvanmevrouwMarleenVanderpoorten,VlaamsministervanOnderwijsenVorming,DeSpeurgidsWetenschap,TechnologieenInnovatieiseenjaarlijksepublicatieopgezamenlijkbijbeslissingvandeVlaamseregeringdd.26november1999.tot:GretaVervlietvandeVlaamseGemeenschapWetenschap,InnovatieenMediaWetenschapenInnovatie30Brussel(02)5535795(02)5536007greta.vervliet@wim.vlaanderen.bewww.innovatie.vlaanderen.be/beleid/index.htmredactie/eindredactie:Dr.GretaVervlietwerdenterbeschikkinggestelddoor:voorBosbouwenWildbeheer(IBW)MuseumvoorSchoneKunsten–Antwerpen(KMSKA)Micro-ElektronicaCentrum(IMEC)InstellingvoorTechnologischOnderzoek(Vito)InteruniversitairInstituutvoorBiotechnologie(VIB)cover:mitochondrieDNAbinnenbrengtindeeicel.

WOORDVOORAF Woordvooraf maken.IWT,insamenspraakmetdeassociatiesendeuniversiteitenenhogescholendieerdeelvanuitbestaannaardebedrijven–inzonderheiddeKMO’s.Ditzalgeorganiseerdwordenvanuithetdehogescholen.Hetisevenwelvanbelangdatereentransferoptechnologischvlakblijftvormdtot“projectmatigwetenschappelijkonderzoek”,gerichtopdeééncycli-opleidingenininnovatiestimulering.EénvandeinstrumentenvanhetIWT,hetHOBU-fonds,wordtomgegemaximaliseerd,eenspecifiekKMO-programmawerdgeïnitieerd,naastmaatregelenvoorvoorsteunvooronderzoekenontwikkeling.Desteunmaatregelenwerdenvereenvoudigdendecreet.HetIWT-VlaanderenwerdopnieuwvoordebedrijvenhetenigloketinVlaanderenHettechnologischinnovatiebeleidwerdvolledighertekendviadeinvullingvanhetinnovatieindienopleidingenkunnenblijveninrichtenenhiervooreen‘mastertitel’uitreiken,dochuitsluitendprincipieelgoedgekeurd.Hierinwordtondermeerbepaalddatdehogescholentweecycli-hetVlaamsehogeronderwijs,heeftdeVlaamseregeringhetontwerpvanstructuurdecreetringvanhethogeronderwijs.OmhetSorbonne-Bologna-Praag-procesteimplementereninpublicatie-encitatiegegevens.DitallesdientmenooktezieninhetlichtvandeherstructurevandemiddelenvanhetBijzonderOnderzoeksfondsvanaf2003voorheteerstrekeningmetgewichtgegevenaandekwaliteitvanhetverrichteonderzoek.Zohieldmenbijdeverdelingdigd–meteengrotereautonomievandeinstellingen–entegelijkertijdwerdeengroterBijzonderOnderzoeksfondsenhetFWO-Vlaanderenstijgen.Deregelgevingwerdvereenvouinvesteringstoelagenvandeuniversiteitenstelselmatigverhoogd,maarookdesubsidiesaanhetOmhetonderzoekopinitiatiefvandevorserverderteversterken,wordendewerkings-entechnologischgrensverleggendonderzoekopinitiatiefvandevorser,hetstrategischbasisonderzoekenhetonderzoeksinstellingenalsbedrijven.Hetonderzoekwerdopgesplitstindriegrotedomeinen:tereautonomieeneigenverantwoordelijkheidvoordeinnovatieactoren,zoweluniversiteiten,metduidelijkomlijndedoelstellingenentransparanteselectie-enbeheersstructuren,eengro-get,rationalisatievandeoverheidssteundoordebeperkingvanhetaantalfinancieringskanalenbeleidsnota1999-2005stelselmatiggeconcretiseerdworden:stijgingvanhetwetenschapsbud-oriteitnaarvoor.Nu,ruimdriejaarverder,blijktdatdebasisoptiesvanhetregeerakkoordendeHetregeerakkoordschoofhetwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleidreedsalseenpri-constanteigenlijkewetenschapsbeleidkrijgteenextrainjectievancirca64miljoeneurobovenophetiseenglobalestijgingmet106,5miljoeneuro,waarvan82miljoenonderzoekskredieten.Hetgeveninformatieoverdebeleidslijnendiemetdebeschikbarekredietenwordenuitgevoerd.ErwetenschapsbeleidvandeandereministersvandeVlaamseregering.Toelichtendetekstenwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleidonderonsbeiderbevoegdheid,alshetsectorale1.321,910miljoeneuro,waarvan757,574miljoenonderzoekskredieten.Ditomvatzowelhetvoorwetenschap,technologieeninnovatie.Hetglobalewetenschapsbudgetbedraagtleid2003geefteenvolledigoverzichtvandekredietendiedeVlaamseoverheidditjaarvoorzietondertusseneeningeburgerdbegrip.HetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeDeSpeurgidsWetenschap,TechnologieenInnovatieisaanzijnachtsteeditietoeenwerdbeleid,praktischvolledigbestemdvooronderzoek.innovatiebeleid.zijineenassociatiemeteenVlaamseuniversiteitstappen. Woordvooraf–3

VlaamsDirkVlaamsMarleeninzakedigeinternationalecontextdienenweallenhetnodigetedoenomVlaanderentoetelatenDebedoelingisVlaandereneengoedondersteunendinstrumentariumaantereiken.Indehuitiezouin2003invoegetredenenmoetleidentoteenverhogingvandetransparantieencoheren-tie,inhetkadervandereorganisatievanhetVlaamsoverheidsapparaat.DitnieuweorganigramdetoekomstigeorganisatievanhetbeleidsdomeinWetenschappenenTechnologischeInnova-TenslotteheeftdeVlaamseregeringinfebruari2002haarprincipiëlegoedkeuringgehechtaanLandbouw.tenvoorhetlandbouwkundigonderzoekenvoordetweewetenschappelijkeinstellingenvoortenvollegerealiseerd–metinschrijvingindeVlaamseadministratievebegrotingvandekredie-VerderwordtdedefederaliseringvanLandbouwinhetkadervanhetLambermont-akkoordgelijkeontwikkelingkangehaaldwordenin2010.DaartoedienendebestedingenvandebedrijvenindoordeEUvastgelegdedrieprocent-normvanhetbrutoregionaalproductvooronderzoekenVlaanderennogkanversterken.Ditmoetresulterenineeninnovatiepactdatbepaalthoedebrengenopeenrondetafelconferentieomeenkadertecreërenwaarbinnenmeninnovatieinregeringallebetrokkenen–deVlaamseoverheid,deonderzoekersendebedrijven–samenEnkelemarkantepuntengevenin2003eenbijkomendestimulans.VooreerstwildeVlaamsetise.uitzonderlijkbelangdatVlaanderenookhiervoorbeschiktoverhetnodigepotentieelenexpernoodzaakaan“benchmarking”–endusvoordedaartoeteontwikkelenindicatoren,ishetvanopbouwvandeWTI-indicatoren.InhetkadervandeinternationalebelangstellingvoorénVoorhetwetenschapsbeleidbiedthetSteunpuntO&OStatistiekenondersteuningbijdeDeSteunpuntenvoorhetbeleidsondersteunendonderzoekzijnondertussenvolopinwerking.2004,derzoekaandeUniversiteiten”wordthieringeïntegreerd.Complementairhieraanzullenvanafceertmeneeneersteoproepvoor32miljoeneuro,hetoudeprogramma“GenerischBasisontiefvandevorserenanderzijdsgerichteproduct-,proces-endienstontwikkeling.In2003laneennieuwfinancieringsinstrument,metpositioneringtussenenerzijdskenniscreatieopinitiaonderzoeksactiviteitenvanIMEC,VitoenVIBvindtmenhierterug.Erbleefechternoodaanschappelijkefinaliteit.Hetsitueertzichtussenbeidehogerbeschrevenonderzoekstypes.DeHetstrategischbasisonderzoekisopmiddellangetermijngerichtopeeneconomischeofmaatineigenbeheervanelkeuniversiteit,bijkomendemiddelenwordenvoorzien.trendmetdezevandeVlaamseoverheidverderteblijvenstijgen.indeorganisatieentoteenmeerefficiënteinzetvanmens7enenmiddelen.innovatieeeneersterangspositieinEuropaintenemen.VanderpoortenministervanOnderwijsenVormingVanMechelenministervanFinanciënenBegroting,Innovatie,MediaenRuimtelijkeOrdening Woordvooraf–4

Hoofdstuk III.2Wetenschappelijk onderzoek op initiatief van de vorser44 Hoofdstuk III.3Wetenschappelijk onderzoek met economische finaliteit49

Deel IIIHorizontaal Begrotingsprogramma Wetenschapsbeleid 200333

Deel IHet Vlaams wetenschaps-, technologie- en innovatiebeleid11

Hoofdstuk III.4Strategisch en beleidsgericht onderzoek60

Hoofdstuk I.3Het Vlaams wetenschaps-, technologie- en innovatiebeleid Bevoegdheidsverdeling binnen de Vlaamse regering19

Hoofdstuk I.1Definities13 Hoofdstuk I.2BevoegdheidsverdelingopVlaams,federaaleninternationaalni-veau16

Hoofdstuk III.5Het sectorale wetenschapsbeleid80 Departement Coördinatie80 Departement Algemene Zaken en Financiën84 Departement Onderwijs88 Departement Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur99

Hoofdstuk I.4Administratieve structuren van het Vlaams wetenschapsbeleid22

Hoofdstuk II.1Omschrijving en doelstelling29

Hoofdstuk III.1Algemeen wetenschapsbeleid37

Inhoud–5

Hoofdstuk II.2OpmaakvanhetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleidendeBestedingsanalyseWetenschapsbeleid31

Deel IIHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleidenbestedingsanalyse27

INHOUD Inhoud Woord vooraf 3 Ten geleide 7

Interdepartementaal185DepartementDepartementlegenhedenDepartementEconomie,Werkgelegenheid,BinnenlandseAangeenLandbouw124LeefmilieuenInfrastructuur143WIM-Media181 Hoofdstuk III.6Het“eigenlijkewetenschapsbeleid”:nieuwebeleidsmiddelenennieuwebeleidsaccenten.Evolutievandemiddelenvanaf1995.186 Hoofdstuk III.7AnalysevandeHorizontaleBegrotingsprogramma’sWetenschapsbeleid1993-2003191 Hoofdstuk III.8DeberekeningvandeO&O-inspanningenals%BBP-Vlaandereneninternationalevergelijking209 Deel IVBestedingvandefinanciëlemiddelenvoorwetenschap,technologieeninnovatie215 Hoofdstuk IV.1Besteding van de middelen verdeeld via het FWO-Vlaanderen217 Hoofdstuk IV.2Besteding van de middelen verdeeld via het IWT-Vlaanderen231 Hoofdstuk IV.3Bestedingsanalysevanhetwetenschapsbudget1997,1998,1999en2000247 Bijlagen 265 Bijlage 1Overzicht HBPWB’s 2000-2003267 Bijlage 2Lijst van afkortingen283 Bijlage 3Vlaams wetenschapsbeleid: adressen, e-mailadressen en websites287 Inhoud–6

TENGELEIDE Tengeleide derzoekschillendebeleidsdomeinenteschragenmetwetenschappelijkeondersteuning,zoweldoorondragevoorhetglobalewetenschapsbeleid.DoorderijkeschakeringaaninitiatievenomdeverHoofdstukIII.5behandelthetsectoraleluik.Ookditleverteenaanzienlijke,functionelebijbepaaldegischbasisonderzoek,naarhetindustrieelonderzoek,metuiteindelijkdeondersteuningvanlijkebasisvooralleverderemaatschappelijkenindustrieelgerichtonderzoek,overhetstrategaandevandeversterkingvanhetfundamenteelonderzoekaandeuniversiteiten–noodzake(FFEU).Dezekredietensamenvormenhetbudgetvooreencoherentwetenschapsbeleid,dietenvanhetFinancieringsfondsvoorschuldafbouwenéénmaligeinvesteringsuitgavenhetFondsvoorflankerendeconomischbeleidvanprogramma51.2eneengedeeltevandekrekredietenvoordeuniversiteitenenhogescholenvervatzijn–enaangevuldmetkredietenvansatieafdeling33(AdministratieHogerOnderwijsenWetenschappelijkOnderzoek–waarindeheteigenlijkewetenschapsbeleid,samenmethoofdstukIII.5,departementOnderwijs,organigramma’svanorganisatieafdeling71(AdministratieWetenschapenInnovatie).ZebelichtenDehoofdstukkenIII.1,III.2,III.3enIII.4gevendekredietenenbeleidslijnenvoordeproentendeteksten:hoeveelmiddelenzijnerbeschikbaarvoorwetenschap,technologieeninnovatie,zontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleid2003aanbod,metdekredietenentoelichgrammaWetenschapsbeleidendebestedingsanalyse.VervolgenskomtinDeelIIIhetHoriVlaamswetenschaps-entechnologischinnovatiebeleid,overhetHorizontaalBegrotingsprokenbaarenvertrouwdis.DeelIenIIzijninleidendeteksten,meteenalgemeneuitlegoverhetDeSpeurgidswerdreedselkjaarvolgenshetzelfdestramienopgebouwd,datondertussenher-werddanookeentijdsreeksopgebouwd,metnualsmijlpaaldetienjarigeperiode1993-2003.wetenschapsbudgettenénhetdaarmeegevoerdewetenschapsbeleidtevolgen.OndertussenSpeurgidsjaarlijkssystematischwordtvolgehouden,wordthetmogelijkomdeevolutievandeDoordatdeopmaakvanhetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapbeleidendenenzijninternationaleverplichtingen.Tevensgeventoelichtendetekstenuitlegoverdebeleidslij-overgemaaktaanhetfederaleeninternationaleniveau,zodatVlaanderentegemoetkomtaanNABS-codes),zodatinternationalevergelijkingmogelijkis.Degegevenswordenookjaarlijksgebruiktmendeinternationaalgangbaredefinitiesennormeringen(FRASCATI-Manualenleid”eenoverzichtvandebeschikbarekredietenvoorhetglobalebeleidsdomein.BijdeopmaakZoalselkjaar,geeftdeSpeurgidsinhet“HorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapbediemetdezebredewaaiervanwetenschapskredietenwordenuitgevoerd.waarvoorwordenzespecifiekgebruikt?projectenophetraakvlaknaarheteconomischbeleidtoe.alsandereinitiatieven,wordthetglobalewetenschapsbeleidopmerkelijkverrijkt. Tengeleide–7

Tengeleide–8

AdministratieWetenschapenInnovatieadjunct-eersteopdrachthouderGretaVervliet

drageten.ViadezewegwilikdanookiedereennogmaalsvanhartedankenvoordegeleverdebijlendedomeinenvanhetVlaamswetenschapsbeleidinalhunschakeringenmaximaaltebelichevenalsdebevoegdekabinetten.Daardoorwerdhetookditjaarweermogelijkomdeverschilschappelijkeinstellingenenonderzoeksinstellingentenvollehunmedewerkingverleend–AandeopmaakvandeSpeurgids2003hebbendebevoegdeadministraties,VOI’s,wetenwetenschapsbeleidookdeadministratievestructurenzijnwaarinzewordenondergebracht.Ookhetsectoraletansblijvendewezenlijke–inhoudelijke–kernenvanhetwetenschapsbeleiddezelfde,welkeWetenschapsbeleidendeSpeurgids2004zullendezeveranderingenreedsreflecteren.NochtekomentoteenefficiëntVlaamsoverheidsapparaat.HetHorizontaalBegrotingsprogrammastellingenenVOI’swordengereorganiseerd–eventueelgefusioneerdofandersgeordend–omVlaamswetenschapsbeleid.Deadministratie,onderzoeksinstellingen,wetenschappelijkein-gischeInnovatiezalingrijpendegevolgenhebbenvoordeorganisatieenwerkingvanhetDeherstructureringvandeadministratievoorhetbeleidsdomeinWetenschappenenTechnolo-essentiëleHetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleidéndebestedingsanalysezijndusbovendiennen.Hetblijftdusnietbijdeplanningalleen:demiddelenwerdeneffectiefgebruikt–enwerkelijkvoorpraktisch100%werdbesteedénditinglobovolgensdeaangegevenbeleidslijzoalsgegroepeerdinhetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleid,ookdaaden2000gepubliceerd.Dezeanalysestonenaandathetjaarlijksgeplandewetenschapsbudget,denditjaardebestedingsanalysesvanhetglobalewetenschapsbudgetvoor1997,1998,1999cieringvanhetfundamenteelonderzoek,parallelaanhetindustrieelonderzoek.DaarnaastworhetIWT-Vlaanderenopnieuwaanbod.DitzijnimmerstweebelangrijkepijlersvoordefinanInDeelIVkomenditjaaralsthematischebestedingsanalysewetenschapsbeleidhetFWO-enhetHoofdstukIII.8geefteenbenaderendeberekeningvandeO&O-kredietenalspercentagevanschillendesectorenenactorenvanhetVlaamswetenschapsbeleid,samenmetdeevolutieervan.HoofdstukIII.7geeftviaanalyseseenduidelijkoverzichtvandebudgetverdelingoverdeverbeleidHoofdstukIII.6zetdenieuwemiddeleneninitiatieven2003voorheteigenlijkewetenschapsCLOkredietenvoorhetlandbouwkundigonderzoekénvoordetweewetenschappelijkinstellingenexpliciettotuitvoering,metdeinschrijvingindeVlaamseadministratievebegrotingvandeIn2003komtdedefederaliseringvanLandbouwinhetkadervanhetLambermont-akkoordenCLE.nogeensextraopeenrij.brutobinnenlandsproduct-Vlaanderen,geplaatstininternationaalperspectief.bijnavolledigvoordedoeleindenwaarvoorzebedoeldwaren.beleidsinstrumentenvoordemonitoringvanhetVlaamsewetenschapsbeleid.zalsteedszijngeëigenderolblijvenvervulleninditglobaledomein.aandezeSpeurgids.

Leiding,Medewerkerscoördinatie en eindverantwoordelijkheid: Greta Vervliet Administratief medewerker: Hilde Roden Contactpersonen op de kabinetten van Vlaams minister van: • Staatshervorming: Roger Decourt • Financiën en Begroting, Innovatie, Media en Ruimtelijke Ordening: Michele Oleo • Onderwijs en Vorming: Josée Houben en Luc Jansegers • Leefmilieu en Landbouw: Chris Steenwegen • Werkgelegenheid en Toerisme: Mieke Van Gramberen • Welzijn, Gezondheid, Gelijke Kansen en Ontwikkelingssamenwerking: Veerle Conings • Sport en Hoofdstedelijke Aangelegenheden: Antoon Boon • Mobiliteit, Openbare Werken en Energie: Marie Claire Van de Velde • Binnenlandse Aangelegenheden, Cultuur, Jeugd en Ambtenarenzaken: Johan De Graeve • BijdragenMedewerkersomie),Economie,BuitenlandsBeleid,BuitenlandseHandelenHuisvesting:PhilipMathuis(EconMarcMahieu(Huisvesting)uithetMinisterievandeVlaamseGemeenschap:werdengeleverddoor:•COO:TineMortelmansenFrankSteenput(KanselarijenVoorlichting),MarthaFranken,LeenLeemans(GelijkeKansenbeleid),BrigitteMouligneauenJosVanCleynenbreugel(BuitenlandsBeleid);•AZF:JoséeLemaître(APS),HubertPierreux,MarcdeKort(ABAFIM);•OND:NoëlVercruysse(HogerOnderwijsenWetenschappelijkOnderzoek),AnnVanDriessche,IsabelleErauw(BegrotingenGegevensbeheer);•WVC:JanCasaert,IngeMartens(GezinenMaatschappelijkWelzijn),FransDelbeke(RUG),PatrickGhelen(PreventieveenSocialeGezondheidszorg),RiaVandenreyt,JosVersaen,Dr.DirkWildemeerschenHerwinDeKind(Gezondheidszorg–teambeleidson-dersteuning),JosVanRillaer,AnnHottat,BartVanderHerten,DebbieEsmans,SofieTaghon(Cultuur),JanVanPraet(ToerismeVlaanderen),AnneVanWalleghem(AAD),HerwigDeumens(KoninklijkeAcademievoorGeneeskunde);•EWBL:JohanTroch(Werkgelegenheid),JanVereecke(ANRE),TimAmpe(Economie,BoekhoudingenBegroting),GilbertHulpiau(Lokaleenregionalebesturen),LindaBoudry(SIF),JeroenDejonckheere(BinnenlandseAangelegenheden),KoenWellemans(Landbouw),LucVanBellegemenJeanDeLescluze(VLAM);•LIN:PhilippeVanHaver(AMINAL),MarnixdeVrieze(Landbeheer),SofieHouvenaghel(AROHM-RuimtelijkePlanning),RonaldVanPaassen(AROHM-Woonbeleid),KarinePeelmanenLouisDeBisschop(WaterwegenenZeewezen),FrankMostaert(WaterbouwkundigLaboratorium),PaulCattrysse(WegenenVerkeer),WilfriedGoossens(Mobiliteitscel,Secretariaat-generaal),BertDeBondt(Beleid,Secretariaat-generaal),WimVerheyen,SonjaVanBlaere(AAD);•WIM,MediaenVRT:CarolineDePauw;•WIM,AWI:RudyHerman(VLIZenZeewetenschappen),SabineBorrey(wetenschaps-voorlichting);GeertVanGrootel(IWETO),PierreVerdoodt(KoninklijkeVlaamseAcademievanBelgiëvoorWetenschappenenKunsten).•Emancipatieambtenaar:SanEyckmans,FatimaTigra.•FWO-Vlaanderen:BennoHinnekint•IWT-Vlaanderen:DirkMaeckelberghe,PaulZeeuwts•IMEC:GilbertDeclerck•VIB:JoBury•VITO:DirkFransaer•CBGS:ThérèseJacobs Tengeleide–9

• BRON (vroegere IAP): Dirk Callebaut • CLE: Dirk Van Lierde • CLO: Herwig Keymeulen • IN: Eckhart Kuijken • IBW: Jos Van Slycken • KMSKA: Paul Huvenne • AQUAFIN: Chris Thoeye • OVAM: Luc Vanacker • VMM: Eddy Muylle, Krista Van Malder • VFSIPH: Rudy Kennes De bestedingsanalyses voor Deel IV werden toegeleverd door: FWO-Vlaanderen: Benno Hinnekint IWT-Vlaanderen: Dirk Maeckelberghe Tengeleide–10

Fish-eye foto’s voor de bepaling van het lichtaanbod in bossen, worden best net vóór zonsopgang genomen. Dat levert vaak ook prachtige beelden op bij het verlaten van het bos. (foto Stefaan Goessens, IBW)

DEELI HET VLAAMS TECHNOLOGIE-WETENSCHAPS-,ENINNOVATIEBELEID 11 HETVLAAMSWETENSCHAPS-,TECHNOLOGIE-ENINNOVATIEBELEID

Hoofdstuk I.1 Definities HoofdstukI.1 WETENSCHAPSBELEID – TECHNOLOGIEBELEID –

Alswelzijnnoodzakelijkevoorwaardevoordeinstandhoudingendeontwikkelingvandewelvaartenhetvanderesultatenmogelijktemaken,instandtehouden,teverbredenenteverdiepen.Ditalswetenschappelijkonderzoekendetechnologische,maatschappelijkeencultureleaanwending“Hetwetenschaps-entechnologiebeleidmoetdevoorwaardenscheppenomhoogwaardigAlslogiebeleid.indeperiode‘96-‘99,eenmissieenpermanenteopdrachtenvoorhetwetenschaps-entechnoOndertussendefinieerdedeVlaamseGemeenschap,inhetkadervandestrategischeplanningDezesonenringvanhetgebruikvanwetenschappelijkeentechnologischekennis,devorsersenandereperscheinnovatie,deopenbarewetenschappelijkedienstverlening,deorganisatieendestimule“Hetbeleidbetreffendeonderzoek/ontwikkeling,dewetenschapendetechniek,detechnologiGemeenschappeninternationaleenfederalewetenschappelijkesamenwerkingtussendefederaleoverheid,deHetwetenschaps-entechnologiebeleidwordtalsvolgtgedefinieerdindeakkoordeninzakevernieuwingklemtoonligtnuechterookopinnovatie,waarmeemenhetgeheelaanactiviteitenbedoeltdievingvanditsoortbeleid,datrechtstreeksverbondenismettechnologischeontwikkeling.Debredetermwetenschapsbeleid.Laterwerddenoodzaakaangevoeldaaneenaparteomschrij-Oorspronkelijkwerdhettechnologiebeleidimmersopgevatalseendeelsector,vervatindeformoverhedenininternationalecontext,evolueerdeimmersookhetarsenaalaanbegrippen,con-nisentechnologischeontwikkelingentoenamen,evenalsdeinteresseenparticipatiedoordebegrip‘wetenschapsbeleid’.Naarmatehetmaatschappelijkbelangendecomplexiteitvanken-wordengehanteerd.ErisechterookeenevolutieoptemerkenbetreffendehetoorspronkelijkedefinitiesenbegrippenzoalszeopVlaamsenfederaalniveauwerdenuitgewerktenvandaagbetekent.Ditgebeurtaandehandvaninternationaalgehanteerdedefinities,maarookviadeDithoofdstukwileeninzichtgeveninwathetwetenschaps-,technologie-eninnovatiebeleidINNOVATIEBELEIDaandewijzigendeomstandigheden.stimulereninindustrieenmaatschappij.enGewesten:diebetrokkenzijnbijdeonderzoeksactiviteiten."definitiebeklemtoontinderdaadhetcomplexeenmulti-dimensioneleaspect.missiewordtvooropgesteld:vandegehelegemeenschap.”permanenteopdrachtenvoorhetwetenschaps-entechnologiebeleidwordenaangegeven:

HoofdstukI.1–13

• vanschaps-entechnologiebeleidkunnendefiniërenenpositionerentenaanzienvanhetbeleidstimulerendatanderebeleidsniveausen-instantiesindesamenlevinghuneigenwetendeoverheidenvanelkaar,omopdezewijzedeeffectenteoptimaliseren;

• 4°ondersteuningvanwetenschappelijk-technologischekennis:alleactiviteitenondersteunen3°aanwendingvanwetenschappelijk-technologischekennis:wetenschappelijk-technologische2°verspreidingvanwetenschappelijk-technologischekennis:wetenschappelijk-technologischedientdeoverheidtezorgenvooreengoedeinfrastructuur–zoweldetransport-ennavigatietechnologietransfervanuniversiteitenenonderzoeksinstellingennaardeindustrietoe.Ookvalorisatievanonderzoeksresultaten.DitgebeurtbijvoorbeelddoorhetondersteunenvandeVoordeoverheidiseenbelangrijkerolweggelegd–ondermeeralsstimulatorvandemaximalekomenbeschouwdalsbelangrijkefactorenbijhetcreërenvanwerkgelegenheidenomtegemoettevancommerciëleenmanagementcapaciteiten,evenalssocialeinnovatie,wordeneveneensessentieel),vooreenefficiënteregelinginzakeintellectueleeigendomsrechtene.d.Innovatiederwijsenvorming,voorhetfinanciëlekader(debeschikbaarheidvanrisicodragendkapitaalislegaleaspectendieeraanverbondenzijn.Eenessentiëlerolisdaarbijookweggelegdvooron-eeneerstevereiste),maarookhetglobaleinnovatiesysteem–metdesociale,economischeenInnovatiewordtopgevatinruimezin:nietalleenwetenschappelijkonderzoekisbelangrijk(engeheel.nieuweoplossingenomtevoorzienindebehoeftenvandemensenendemaatschappijalsevenrelevantbeschouwdvoorhetcreërenvanwelvaart.Innovatiebetekenthetuitwerkenvanbijproductontwikkeling,productieprocessenenmarketing-strategieënwordenalsminstensdenieuwevindingen.Maarooklaagtechnologischeinnovatie,demeergeleidelijkeinnovaties“(strategische)vernieuwing”enheteconomischenmaatschappelijksuccesvolexploiterenvanoverinnovatie”(1996)werdditbegripomschrevenalseensynoniemvoorhetproducerenvanOndertussenwerdendezedefinitiesnogaangevuldmetdeterm‘innovatie’.Inhet“Groenboeklijke,zoekbenutwordenomeenconcretebijdrageteleverentotdeeconomische,maatschappeerzorgvoordragendatderesultatenvanhetwetenschappelijkenhettechnologischondercultureleengeestelijkeontwikkelingvanVlaanderen.aanevidentemaatschappelijkebehoeften.systemenalsde‘informatiesnelwegen’.Verderkanmenhetuitzonderlijkbelangbenadrukkenvaneengoedeenduidelijkewetgevingeninhetalgemeenvanhetcreërenvaneengunstigeomgevingvoorinnovatie.DeVlaamseoverheidonderschrijftditstandpuntentreftdanookdenodigemaatregelenomditallesinconcreterealisatiesomtezetten,zoalsverderuiteengezetinhoofdstukI.3enuitgebreidbelichtinDeelIIIvandezeSpeurgids.Inhet“decreetbetreffendehetvoerenvaneenbeleidteraanmoedigingvandetechnologischeinnovatie”(innovatiedecreet–B.S.d.d.16.07.1999)neemtmenvoordetoepassingvanhetdecreetdevolgendedefinitiesaan:1°ontwikkelingvanwetenschappelijk-technologischekennis:onderzoekenhaalbaarheidsstudiesuitvoerenomnieuwewetenschappelijk-technologischekennistotstandtebrengen;kennisvoorpotentiëleofeffectievegebruikersbeschikbaarmaken;kennisgebruikenombestaandeproductenendienstenteverbeterenofnieuweproductenendienstenteontwikkelen,ofomhetproductieproces,deorganisatiemethodenendecommercialiseringtevernieuwen;diebewerkendatwetenschappelijk-technologischekennismeerenbeterontwikkeld,ver

HoofdstukI.1–14

• hetwetenschappelijkkennenenhettechnologischkunnen,teneindedeuitdagingen,verbondevoorwaardenscheppenvoorhetinstandhouden,verbredenenverdiepenvandebasisvandenaandeovergangnaareenkennismaatschappij,opeendoelgerichteendoelmatigewijzetegemoettetreden;

• ensteuningvanhetbeleid–teneindebeleidsbeslissingenvormtekunnengeven,uittevoerenzorgdragenvoordeuitbouwenaanwendingvaneenvoldoendewetenschappelijkeonderhuneffectenteevalueren;

Determ“wetenschappelijkeactiviteiten”,zoalsgedefinieerdindeWETENSCHAPPELIJKEINTERNATIONALEworden.spreidenaangewendwordt,endienietonderdepunten1°,2°of3°gerangschiktkunnenDEFINITIES:ACTIVITEITEN–O&O–O&V–W&T dusuitsluitendtoegepastopdeO&O-kredieten.NABSstaatvoor“NomenclatuurvoordeanaDeNABS-codesduidenhettoepassingsdomeinaanvanhetuitgevoerdeonderzoekenwordenNABS-CODESBinnenomvat:•OnderzoekenOntwikkeling(O&O):“Opstelselmatigewijzeuitvoerenvancreatievewerkzaamhedenmethetdoelhetkennisbestand,metinbegripvankennisvanmens,cultuurenmaatschappij,tevergrotenendezekennistegebruikenomnieuwetoepassingenteontwerpen”.Hetism.a.w.elkewetenschappelijkeactiviteitdietotdoelheeftwetenschappelijkekennisteontwikkelen(fundamenteelonderzoek),toepasbaartemaken(toepassingsgerichtonderzoek)enzetoetepassen(ontwikkeling).•OnderwijsenVorming(O&V):“Alleactiviteiteninhetkadervanhetgespecialiseerdniet-universitairhogeronderwijs,hetuniversitaironderwijs,hetpost-universitaironderwijsenverderebijscholingenhetgeorganiseerd,continuonderwijstenbehoevevanwetenschapperseningenieurs”.Hetbetreftdusdefinancieringvandewetenschappelijkeopleiding,bijvoorbeeldhetdeelvandewerkingsuitkeringenaandeuniversiteiten,datwordtaangewendvooruniversitaironderwijs.•WetenschappelijkeenTechnologischeDienstverlening(W&T):“activiteitenmetbetrekkingtotonderzoekenontwikkeling,diebijdragentothetgenereren,verspreidenentoepas-senvanwetenschappelijkeentechnischekennis”.Ditgaatomelkevormvandienstverlening,zoalshetuitvoerenvanroutinemetingen(zoalsmedischeroutineanalyses),wetenschappe-lijkeentechnologischeinformatieverstrekking(bijv.doorbibliothekenofinformatiecentra)engegevensverzamelingvanalgemeenbelang(o.a.verzamelenvangegevensoversociaal-economischefenomenen).Beleidsgerelateerdestudiesendewerkzaamhedenvanadmini-stratieveentiteitenronddeanalyse,evaluatieenmonitoringvanexternefenomenenzijnhierinbegrepen.O&Oisereenverdereindelingvolgenshettypevanonderzoek:•fundamenteelonderzoek:“experimenteleoftheoretischewerkzaamhedendieindeeersteplaatstotdoelhebbenomnieuwekennistevergarenoverdefundamentendieaanverschijnselenenwaarneembarefeitentengrondslagliggen,zonderdaarbijeenspecifieketoepassingofeenspecifiekgebruikophetoogtehebben”;•toegepastonderzoek:“oorspronkelijkonderzoekdatindeeersteplaatsisgerichtopeenspecifiekpraktischdoel”;•experimenteleontwikkeling:“systematischewerkzaamhedenopbasisvanbestaande,dooronderzoekofpraktischeervaringopgedanekennis,dietotdoelhebbennieuweofaanzienlijkverbeterdeprocessen,systemenofdienstenintevoeren”.lyseenvergelijkingvanwetenschapsbegrotingenen-programma’s”.Dezenomenclatuurwerdvoorheteerstin1969samengesteldenin1975en1992herzien.Doordesnelleevolutieinsommigeonderzoeksdomeinen,zijndeNABS-codesaaneenvolgendeherzieningtoe.EenoverzichtvandegebruiktecodesvindtuverderopindezeSpeurgids,enwelinDeelIII.

FRASCATI-Manual,

HoofdstukI.1–15

• de bevoegdheid voor onderzoek en ontwikkeling in de landbouw; HoofdstukI.2–16

Hoofdstuk I.2

op Vlaams, federaal en internationaal niveau HoofdstukI.2 VLAAMS EeneerstebeleidsniveauisVlaanderen.SindshetNIVEAU Sint-Michielsakkoord

Bevoegdheidsverdeling

Lambermontwetten”van2001(B.S.03.08.2001),werdendevolgende bevoegdheden overgeheveld naar het Vlaams Gewest:

Inuitvoeringvande“beschreven,taalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleid2003enindeverderehoofdstukkenuitgebreidHetglobalebeleidskredietvandeVlaamseGemeenschap,zoalsgeïdentificeerdinhetHorizonFWO-Vlaanderenopleiding,zoalsditonderandereviadespecialisatiebeurzenIWT-VlaanderenendemandatenreeksonderzoeksinstellingendoordeVlaamseoverheid.EenbelangrijkaspectinditallesisdegenCBGS,IN,IBW,IAPenKMSKA.BovendienwordtnogsteuntoegekendaaneenheleonderzoeksinstellingenIMEC,VitoenVIB,alsookindeVlaamsewetenschappelijkeinstellinomkaderendemaatregelenwordtondersteund.HierinkadertookhetonderzoekindeVlaamsemeerwordtgefinancierdviahetIWT-Vlaanderen,maardatookviatechnologietransferengrotepooldestimuleringvanhetindustrieelenmaatschappelijkonderzoek,zoalsditonderteiten,hetBijzonderOnderzoeksfondsenhetFWO-Vlaanderen.Daarnaastiseralstweedeteiten,metalsbelangrijkstefinancieringsmechanismendewerkingsuitkeringenvandeuniversiAlsgrotebevoegdheidsdomeinengeldenvooreersthetonderwijsenonderzoekindeuniversirisatiemaatschappelijkgerichtonderzoekenuiteindelijkookdeindustriëleenmaatschappelijkevalomenteel,grensverleggendonderzoek,hetonderzoekindeprevalorisatiefase,hetindustrieelenDitbeleidomvatdushethelescalavantypeswetenschappelijkonderzoek,metnamehetfunda-vanmulerenvandeinternationalewetenschappelijkeenindustriëlesamenwerkingmaaktdeeluittenslottedemaximalevalorisatievanderesultatenvanhetwetenschappelijkonderzoek.Hetsti-nisbasis,deontwikkelingvanindustrieelenmaatschappelijktoepassingsgerichtonderzoekenvanonderzoekersenhetstimulerenvanfundamenteelonderzoekterverrijkingvanonzeken-gammavanhetwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleid.Ditbeleidomvatdeopleidinggen.DitbetekentdatdeVlaamseGemeenschapdevolledigebevoegdheidheeftoverhetbredemairebevoegdheidinzakewetenschapsbeleidaandeGemeenschappenenGewestenovergedra-van1993isdepriditglobalebeleid,evenalswetenschapsvoorlichtingen-communicatie.vandeonderzoeksresultaten.wordtgesteund.bedraagt1.321,91mln.EUR.

• de bevoegdheid voor het landbouwbeleid en voor het landbouwproductiebeheer;

• inschrijvingindeVlaamseadministratievebegrotingvandekredietenvoorhetlandbouwkunIn2003werddedefederaliseringvanLandbouwexpliciettotuitvoeringgebracht,metdeaantalBijdeoverhevelinghorendushetbetoelaagdwetenschappelijklandbouwonderzoekeneendebevoegdheidvoordenormeringvandecontroleopdeeconomischekwaliteitvangrondstoffen,plantenenplantaardigeproducten,dierenendierlijkeproducten,voorzoverdiegeenbetrekkinghebbenopdevolksgezondheid.wetenschappelijkeinstellingen.digonderzoekénvoordetweewetenschappelijkinstellingenCLOenCLE.NaderetoelichtinghieroveristevindeninHoofdstukIII.4voorhetlandbouwkundigonderzoekeninHoofdstukIII.5EWBLvoorhetCentrumvoorLandbouwkundigOnderzoek(CLO)enhetCentrumvoorLandbouweconomie(CLE).FEDERAALNIVEAUEentweedebeleidsniveauisdefederaleoverheid.Dezebeheertnoghetwetenschappelijkonderzoekinwelbepaaldemateriesdieonderzijnbevoegdheidressorteren,evenalsexplicietgeformuleerdebevoegdhedenendebijhorendebudgetten.Deinitiëlebeleidskredietenvoorhettotalefederaleinterdepartementaalbegrotingsprogrammawetenschapsbeleid2003bedragen683,7mln.EUR.HetaandeelvandefederaleDienstenvoorWetenschappelijke,TechnischeenCultureleaangelegenheden(DWTC)bedraagt418,9mln.EUR.Zoheeftdefederaleoverheidhetruimtevaartbeleidonderhaarbeheer,evenalsdevoogdijoverdefederalewetenschappelijkeencultureleinstellingen,metinbegripvanhunonderzoeksactivi-teitenenhunopenbaredienstverlening.Defederaleoverheidkanooknieuweinitiatievenenonderzoeksprogramma’sopstarten,mitsakkoordvandeGemeenschappenenGewestenofopadviesvandeFederaleRaadvoorhetWetenschapsbeleid.Bovendientreedtdefederaleover-heidsamenmetdeGemeenschappenenGewestenopalshetgaatomBelgischemedewerkingaanactiviteitenvaninternationaleonderzoeksorganen.DesamenwerkingtussendeGemeenschappenenGewestenenhetfederaleniveauopvlakvanhetwetenschapsbeleidwordtgeregeldviaeenaantalsamenwerkingsakkoorden.Debelangrijkstedaarvanzijn:Samenwerkingsakkoord(B.S.1februari1991)metbetrekkingtotdeinrichtingvandeCommissies“InternationaleSamenwerking(CIS)”en“FederaleSamenwerking(CFS)”vande“InterministeriëleConferentievoorWetenschapsbeleid”,d.d.1februari1991.DitakkoordregeltondermeerhetoverlegoverinternationaleaangelegenhedendiedeStaat,deGemeenschappenenGewestenaanbelangen;hetvoorbereidenvangemeenschappelijkestandpuntenvooraangelegenhedendiegeheelofgedeeltelijkbetrekkinghebbenopmateriesonderdebevoegdheidvanéénofmeerGemeenschappenofGewesten–metvetorechtvanBuitenlandsezaken.DeCFSomvatgespecialiseerdeorganen,waaronderdeCFS/STATvooroverleginzakeinventarisenstatistieken.Samenwerkingsakkoord(B.S.17juni1995)houdendeuitvoeringvanart.6bis,§2,punt6,vandebijzonderewetvan8augustus1980tothervormingderinstellingen,ingevoegddoordewetvan8augustus1988engewijzigdbijdewetvan16juli1993.Ditregeltspecifiekdesamenwerkinginzakedatabankenenstatistieken,metname“hetbijhoudenvaneenpermanenteinventarisvanhetwetenschappelijkpotentieelvanhetlandvolgensregelsvastgesteldineensamenwerkingsakkoord”,endeinzamelingenverwerkingvanstatistiekendieBelgiëaandeE.U.endeOESOdienttoeteleveren. HoofdstukI.2–17

HoofdstukI.2–18

totaandeMinisterraad.ViadezekanalenkanookVlaanderenophetniveauvandeE.UbijdragenschapsambtenarenvandeLidstaten.CRESTbrengtadviesuitaandeEuropeseCommissieenhoogsteEuropeesadviesorgaanvoorwetenschapentechnologie,samengestelduitweten-deaanwezigheidindeCREST(ComitévoorWetenschappelijkenTechnischOnderzoek),hetvandeonderzoeksprogramma’suitwerkenendiezorgdragenvoorhetbeheerervan.ErisookDeVlaamseGemeenschapheeftzittingindeE.U.-programmacomitésdiedeprioritairelijnenVankentditeenbijkomendefinancieringvooruniversiteiten,onderzoeksinstellingenenbedrijven.belangrijkecomplementairemogelijkheidtotonderzoeksfinanciering.VoorVlaanderenbete-Deonderzoeksprogramma’s,gestructureerdinhet“Kaderprogramma”(KP),betekeneneenenringvanopleidingenmobiliteitinEuropa.Verderstreeftmennaarcoördinatievanonderzoekzoeksprogramma’s,deverspreidingendeexploitatievandeonderzoeksresultaten,destimulegeacht.”Omditallesteverwezenlijken,zijnerinitiatieveninzakedestimuleringvanondertiviteitentebevorderendieuithoofdevananderehoofdstukkenvanditVerdragnodigwordenwikkelingvanhaarinternationaleconcurrentiepositietebevorderen,alsmededeonderzoeksacentechnologischegrondslagenvandeindustrievandeGemeenschapteversterkenendeont130FvanhetverdragvanMaastrichtstelt:“DeE.U.heeftalsdoelstellingdewetenschappelijkeEenderdeniveauwaarophetwetenschapsbeleidvormkrijgt,isdeEuropeseUnie.ArtikelEUROPEESwaarnaniveau,waardeintegratiegebeurtvanalleoverheidskredietenvoorBelgiëinzijngeheel,O&Oalsonderdeelhiervan.DeverwerktegegevenswordendoorgegevennaarhetfederalevoorgegevensoverVlaamseoverheidskredietenvoorwetenschapsbeleid–endekredietenvoorendeverwerkingervangebeurtophetgeëigendeniveau.DitbetekentophetVlaamsniveaukeninzakewetenschapentechnologie,gerichtnaarhetinternationaleniveau.DedatavergaringDitsamenwerkingsakkoordregeltdushetverzamelen,publicerenendoorgevenvanstatistiededatawordendoorgegevennaarhetinternationaleniveau(E.U.enOESO).NIVEAUontwikkelingbinnendeGemeenschapendeLidstaten.hetbudgetvoorhetvierdeKPis273,4mln.EURnaarVlaanderenteruggevloeid.debesluitvormingenhetbeheerinzakeonderzoekenontwikkeling.

Het“ciëntedentredenevenwelopinnauwesamenwerkingenonderlingoverleg,methetoogopeeneffi-VlaamseministervanFinanciënenBegroting,Innovatie,MediaenRuimtelijkeOrdening.Bei-deeldovertweeministers,metnamedeVlaamseministervanOnderwijsenVorming,endeIndehuidigeVlaamseregeringisdebevoegdheidvoorheteigenlijkewetenschapsbeleidverINNOVATIEBELEIDbesluitvormingeneencoherentenslagkrachtig,geïntegreerdbeleid.

HoofdstukI.3–19

Hoofdstuk I.3 Het Vlaams wetenschaps-, technologie- en Bevoegdheidsverdelinginnovatiebeleid. binnen de Vlaamse regering HoofdstukI.3 WETENSCHAPS-, TECHNOLOGIE-,

nieuwebeleidsaccenten gegevenomschreven–eenuitgebreidenconcreetoverzichtvandebeleidsinitiatievenvoor2003wordtbeideministerseenaantalbeleidslijnenenbeleidsprioriteitenvast,diehiernabondigwordenInhungezamenlijkebeleidsnota“Wetenschaps-enTechnologiebeleid–2000-2004”stellenoptieszoeksmogelijkhedenaanuniversiteitenenhogescholen.Anderebehorentotdeeigenbeleidsgekwalificeerdeonderzoekers–plusdenoodaaneendegelijkebasisinfrastructuurenondervendoornieuweuitdagingendienùdienentewordenbeantwoord,zoalsheternstigtekortaangelegd.Sommigedaarvanzijningegevandebevoegdeministers.inhetDeelIIIvandezeSpeurgids:

NochtanswordeneenaantalvandeinnovatiecapaciteitinVlaanderenmoetbijdragentoteenduurzamewelvaartenwelzijn.eenvrijgrotecontinuïteit.DaarbijkomtalsbelangrijksteaxiomanaarvoordathetversterkenDedoelstellingenvanhetVlaamswetenschaps-entechnologiebeleidwordengekenmerktdoor(Coördinatietingsprogramma’s33.1(Hogescholenonderwijs),33.2(Universitaironderwijs)en33.3Deorganisatieafdeling33(Hogeronderwijsenwetenschappelijkonderzoek)omvatdebegroflankerendenin2003nogenkeleaanvullendekredieten(eengedeeltevandekredietenvanhetFondsvoor71.471.371.271.1enmetnogenkeleaanvullendekredieten.Deorganisatieafdeling71(AdministratieWetenschap”omvatderhalvedeorganisatieafdelingen71en33samen,Innovatie)issinds2001ingedeeldinvolgendevierbegrotingsprogramma’s:–algemeenwetenschapsbeleid–wetenschappelijkonderzoekopinitiatiefvandevorser–wetenschappelijkonderzoekmeteconomischefinaliteit–strategischenbeleidsgerichtonderzoekeconomischbeleidenvanhetFFEU,bestemdvoorwetenschapsbeleid).HogerOnderwijs).

eigenlijkewetenschapsbeleid

1.hertekenen en versterken van het tertiair onderwijs 2.versterken van het fundamenteel grensverleggend wetenschappelijk gelegdopdesteunaantechnologischeprojecten,voorgestelddoordebedrijvenzelf.HetgroehetalgemeenVlaamseconomischbeleid.Binnenhettechnologiebeleidwordtvooraldenadrukreglementeringennormbepalingvoorproducten.Maardezeluikenmakenvooraldeeluitvandegelijkaandachtvooraspectenzoalsbevorderingvanrisicokapitaal,vereenvoudigingvande(zoalsnieuwemanagementtechniekene.d.)ligtveelmoeilijker.DeVlaamseoverheidheeftwelenkrijgensteunindienzehieraanbeantwoorden.Hetingrijpeninandereinnovatie-elementenbedrijven.Projecten,doordebedrijvenzelfvoorgesteld,wordenaankwaliteitscriteriagetoetstCentraalstaathierbijdeondersteuningdoordeoverheidvandetechnologischeinnovatieinde6.ondersteuningondersteund,Naastdebestaandeonderzoeksinstellingen,zullennieuweVlaamseexcellentiepolenwordendiegenerischvanaardzijn:zekunneninmeerdanééntoepassing/sectorwordenaangewend.Daaromishetnoodzakelijkomhetbasisonderzoekteversterken.Ditlevertimmersresultatendigemischeofmaatschappelijkeproblemen,ofdieduurzamealternatievenaanbiedenvoordehui-technologieëndieopmiddellangetermijn(viertotvijfjaar)oplossingenbiedenvoorecono-Ineenbeleid,gerichtopeenduurzameontwikkeling,ishetessentieelteinvestereninkennisen5.hettechnologischbasisonderzoek:kennistendienstevanhetbedrijfsleven,denon-profitbeantwoordenproactiefoptetreden.Daarnaastiserhetbeleidsondersteunendonderzoek,gerichtophetofzelfslanger.Ditonderzoekstypebeoogthetgenererenvaninformatiediedeoverheidtoelaatidentificeertenbestudeertproblemenenplaatstzeineentijdsperspectiefvandrietotvijfjaar–ookcentraalineenbeleiddatzichrichtopduurzameontwikkeling.Beleidsrelevantonderzoekbehoefteaaneendegelijkonderbouwdebesluitvorming.BeleidsrelevantonderzoekstaatdanNaarmatedeproblemencomplexerworden,onderkentdeVlaamseoverheideengrotereverhogingvandewerkingsuitkeringenenanderetoelagenvandeuniversiteiten,naasteendrasVoorderealisatievandezedriebeleidslijnenwordendenodigemaatregelengenomen,zoalsde3.versterkenvandecollectieveinfrastructuurvandeuniversiteiten,hogescholenenonderonderzoekzoeksinstellingentischeverhogingvandemiddelenvanhetBijzonderOnderzoeksfonds(BOF).Opdiemanierwordthetfundamenteelonderzoekaandeuniversiteitengestimuleerd,maarhetreiktookeenoplossingaanomhetnijpendtekortaangekwalificeerdeonderzoekerstemilderen(zowelvoordeindustriealsvoordeonderzoekswereld).OokwordtgeïnvesteerdindeuitbouwvaneenVlaamshoogperformantcomputernetwerkmetinternationalelinksentoegangtotelektronischedocumentatiecentra.4.hetbeleidsvoorbereidendonderzoek:eenantwoordopdenieuwemaatschappelijkeuitdagingenvanpunctuelebeleidsvragenopdekortetermijn.sectorendeoverheidaanpak.methetoogopVlaamseverankering.vandetechnologischeinnovatieinhetVlaamsebedrijfslevenperenvanbedrijvenrondeenbepaaldetechnologischebasisisookeenbelangrijkaandachtspunt.7.ondersteuningvandewetenschapsvoorlichtingOmeenvoldoendemaatschappelijkdraagvlakteontwikkelenentebehouden,dientdebevolkinginalzijngeledingentewordengeïnformeerdoverdenieuwstetechnologischeontwikkelingen.Ookdientmenbijdejeugddeinteressevoorwetenschapentechnologieaantescherpen,onderanderevanwegehetschrijnendtekortaanmankrachtinhoogtechnologischesectoren.Driebelangrijkedoelgroepenzijndejeugd,hetgrotepubliekendeondernemers. HoofdstukI.3–20

8.rationalisatie door herschikking van de administratieve Eenbelangrijkefundamentelebeleidslijndoorheenditalles,isdathetvoorstratievestructuren.InditkaderhoortookdeuitbouwvaneenvolwaardiginstrumentariumOpbasisvaneengrondigedoorlichtingstreeftmennaareenvereenvoudigingvandeadministructurenbeleidsindicatoren. eigeninitiatief Bijditalleswordtuiteraardhetbelangvandeactorenprimeert–zowelaandeuniversiteitenalsindeonderzoeksinstellingenendeindustrie.vande internationalisatie vanwetenschapentechnolo gie niet uit het oog gids.HetsectoraalwetenschapsbeleidkomtuitgebreidaanbodinhoofdstukIII.5vandezeSpeur-fiekbasisallocatieswaaropkredietenvoorwetenschapsbeleidzijningeschreven,voorwathunspeci-bondenzijn.DerhalvezijnalleministersvandeVlaamseregeringbevoegdvoorwelbepaaldesteunendonderzoek),evenalsdeanderewetenschappelijkeactiviteitendieernauwmeever-datkennisaanbrengtvoorhetspecifiekebeleidsdomein(metinbegripvanhetbeleidsonder-beleid”.Datlaatsteisverantwoordelijkvoordeinitiatieveninzakewetenschappelijkonderzoekmethet“eigenlijkewetenschapsbeleid”enwordtgeschraagddooreen“sectoraalwetenschaps-teiten.Hetbeleidinzakemilieu,economie,volksgezondheidenz.isdanookvolledigverwevenHetisduidelijkdathetbetrokkenbeleidingrijptopalleaspectenvanonzeomgevingenactivi-SECTORAALnisatieafdelinggischenbeleidsgerichtonderzoek),alsookinHoofdstukIII.5,departementOnderwijs(orgavandevorser),III.3(wetenschappelijkonderzoekmeteconomischefinaliteit)enIII.4(stratestukkenIII.1(algemeenwetenschapsbeleid),III.2(wetenschappelijkonderzoekopinitiatiefHetwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleidwordtuitgebreidbeschrevenindehoofdverloren.33–hogeronderwijsenwetenschappelijkonderzoek)vandezeSpeurgids.WETENSCHAPSBELEIDbevoegdheidsdomeinbetreft. HoofdstukI.3–21

DeinstellingenFWO-VlaanderenenIWT-Vlaanderen:

HoofdstukI.4–22

HoofdstukI.4

Deadministraties,verantwoordelijkvoorhetsectoralewetenschapsbeleid: diebetreft),zijndeverschillendeadministratiesbevoegdvoordewetenschapspolitiekeinitiatievendepartementenAZF,COO,OND,WVC,EWBL,LINenWIM(voorwathetMediabeleidbinnendehunbeleidondersteunenengestaltegeven.

Administratieve structuren van het Vlaams wetenschapsbeleid

hetHierwordteenbondigbeeldgeschetstvandeopbouwvandeadministratievestructuurvoorbeheervanhetwetenschapsbeleid.Dezebestaatuit: Eencentraleadministratie DevoegeMediavanhetMinisterievandeVlaamseGemeenschap.Dedienstwerdopgerichtbijhetinhetbeleid.DeadministratieisondergebrachtinhetdepartementWetenschap,Innovatieengroting,Innovatie,MediaenRuimtelijkeOrdeningbijdevoorbereidingenimplementatievandeVlaamseministervanOnderwijsenVormingendeVlaamseministervanFinanciënenBe-:deAdministratieWetenschapenInnovatie.DeAWIondersteunttredenvanhetdecreetophetBestuurlijkBeleidvan12december1990.belangrijkstekerntakenvandeAWIzijn:•devoorbereiding,implementatieenondersteuningvanhetbeleid,beleidsevaluatie;•dehorizontalecoördinatievanhetwetenschaps-entechnologiebeleid,interninhetMiniste-rievandeVlaamseGemeenschapenmetderelevanteOpenbareInstellingenendeVlaamseInstellingenvanOpenbaarNut;•hetverdedigenvandestandpuntenvandeVlaamseregeringenVlaamseGemeenschapinfederaleeninternationaleoverlegorganen,hetbekendmakenvanonderzoeksactiesopdezeniveausenhetstimulerenenondersteunenvanVlaamsewetenschappersinhundeelname;•hetcoördinerenenuitvoerenvanactiesinzakewetenschapsinformatie;•monitoringvanhetwetenschaps-entechnologiebeleidendeeffectenervanendeuitbouwvaninstrumentenvankwaliteitsmetingen-evaluatie;•hetopvolgenvandewetenschappelijkeentechnologischeevolutieophetVlaamse,hetfederaleenhetinternationaleniveau.

Hoofdstuk I.4

tentoeenwerktbinnenderichtlijnen,verstrektdoordeVlaamseMinistervanOnderwijsenFWO-Vlaanderen:voerthetbeleiduitinzakehetfundamenteelonderzoeknaardeuniversiteiennaardebedrijvenenonderzoeksinstellingen,volgensvastgelegdeselectiecriteriaenevaluatie-RuimtelijkeOrdening.Hetiseenintermediairorganismedatdefinanciëlemiddelenverdeeltdevoogdijminister,deVlaamseministervanFinanciënenBegroting,Innovatie,MediaenIWT-Vlaanderen:voerthetbeleiduitnaardeindustrietoeenwerktbinnenderichtlijnenvanbeslissingsprocedures.

• deverzameltdocumentatie,steltkenniseninzichteninzakenatuurbehoudterbeschikkingvanbevoegdeoverheden;

• verspreidt de verworven kennis en ervaring bij de bevoegde instanties.

• verricht toegepast ecologisch en ecohydrologisch onderzoek;

• verricht wetenschappelijke studies en onderzoek in verband met het natuurbehoud;

HoofdstukI.4–23

Dezevenwetenschappelijkeinstellingen: Centrum voor Bevolkings- en Gezinsstudiën (CBGS) •

• KoninklijkhetVlaamsInstituutvoorhetOnroerendCultureelErfgoed(BRON)(hetvroegereInstituutvooradviesverstrekt,inopdrachtvandebevoegdeminister,wetenschappelijkeinformatieenverleentaanopenbaredienstenenrechtspersonen.ArcheologischPatrimonium)•richtzichophetwetenschappelijkonderzoekendeontsluitingvanhetarcheologisch,monumentaalenlandschappelijkerfgoed;•werktaanderealisatievandewetenschappelijkonderbouwdeencontinugeactualiseerdeCentraleArcheologischeInventaris.MuseumvoorSchoneKunsten–Antwerpen(KMSKA)•verwerft,conserveert,restaureertenexposeerteigenkunstbezit;•verrichtwetenschappelijkonderzoek;•publiceertfondscatalogienjaarboeken;•organiseerttentoonstellingeninhetKMSKzelfeninhetbuitenland;•organiseerteducatieveactiviteiten:vormingvaneducatieveassistenten,cursussenvoorvolwassenen,lessenvoorleerkrachtenenscholen,rondleidingen,voordrachtenenjeugdateliers,publicaties;•organiseertdocumentaireactiviteiten:vakbibliotheek,archiefencollectieregister.

•

zoekHetVlaamsInteruniversitairinstituutvoordeBiotechnologie(VIB):stimulerenvanonderendienstverleningindrieonderzoeksdomeinen:niet-nucleaireenergie,leefmilieu,grondstoffenVlaamseInstellingvoorTechnologischOnderzoek(Vito):onderzoekenontwikkelingenschakelingenverleningopvlakvandemicro-elektronicainhetalgemeenendetechnologievangeïntegreerdeHetInteruniversitairMicro-ElektronicaCentrum(IMEC):onderzoeksactiviteitenendienstinhetbijzonder.nieuwematerialen.envalorisatievandeonderzoeksresultatenophetdomeinvandebiotechnologie. wikkelenbestudeertenonderzoektdebevolkings-engezinsvraagstukkenomactiemiddelenteontvooreendemografischbeleidenhetgezinsbeleid; geeft advies inzake bevolkings- en gezinsbeleid; publiceert de resultaten van zijn onderzoek. voor Bosbouw en Wildbeheer (IBW) enverrichtwetenschappelijkestudiesenonderzoekinverbandmetdebossen,hetwildbeheerdezoetwatervisserij;

Dedrieonderzoeksinstellingen:

•

Instituut voor Natuurbehoud (IN)

•

proceduresversiteitenenonderzoeksinstellingen.OokditgebeurtvolgensvastgelegdeselectiecriteriaenVorming.Hetiseenintermediairorganismedatdefinanciëlemiddelenverdeeltonderdeunivoorevaluatie-enbesluitvorming.

Instituut

• technieken,verlenenvanwetenschappelijkediensteno.a.dooradvisering,hetaanreikenvanproducten,conceptenendocumentatie;

• verrichten en/of coördineren van wetenschappelijk beleidsondersteunend onderzoek;

• voedingsproductenbouwproductiesystemenendebewakingvandekwaliteitenveiligheidvanlandbouw-envanbeleidsnodenenterondersteuningvandedoelgroep(ontwikkelingvanduurzamelandconceptualisereneninitiërenvanmultidisciplinairwetenschappelijkonderzoekinfunctiezijndaarvoorprioriteiten);

Centrum voor Landbouwkundig Onderzoek (CLO)

• beherenopbouwenvankennisenverspreidenervanbijmiddelvanpublicaties,voordrachten,hetvaneendocumentatiecentrum;

• Centrumdehetopmakenvanrapporteninverbandmetdevaststellingvandetoestandendeanalysevanverstoringsketens.voorLandbouweconomie(CLE)•staatinvoordeeconomischewaarnemingindelandbouwsector:ditomvathetopstellenenverspreidenvanstatistiekenaangaandedelandbouwsector,enditzowelopmacro-economischniveau(prijzen,inkomen,balansen)alsopmicro-economischniveau(opbedrijfsniveaugebaseerdopboekhoudkundigeresultaten).Dezestatistiekenbeantwoordenaannationale,gewestelijkeeninternationalebehoeften;•heefteentaakalsonderzoeksorganisme,deonderzoeksactiviteitenzijnvoornamelijkgerichtopdeverschillendesectorenindelandbouwenopdesocio-economischeaspectenvandelandbouwsector;•uitvoerenvaneenaantaldienstactiviteiten,hetbetreftdiverseactiviteitenwaarbijdenadrukligtophetaanleverenvandenodigeindicatiesenonderzoeksrapportenaandeverantwoor-delijkenvoorhetvoerenvandelandbouwpolitiek.

• vertalenvandeverworveninzichtenterbeleidsvoorbereiding,-ondersteuningen-evaluatie;

• het zelf verzorgen van de lange termijn monitoring voor bepaalde aspecten;

Deadviesorganen:

het“SpeurboekjeWetenschap,TechnologieenInnovatie1996”.VerderwerdenindeopeenEeninzakeDeKoninklijkeAcademievoorGeneeskundeformuleertadviezenaandeVlaamseregeringenadviezenenvoorstellenaandeVlaamseregeringophetgebiedvandewetenschappen,letterenDeKoninklijkeVlaamseAcademievanBelgiëvoorWetenschappenenKunstenformuleertzoektechnologiebeleidaandeVlaamseregeringenhetVlaamseParlement.Deraaddoetditopver-DeVlaamseRaadvoorWetenschapsbeleidformuleertaanbevelingenoverhetwetenschaps-enofopeigeninitiatief.schonekunsten.degeneeskundigewetenschappen,medischeopleidingenditopraktijkvorming.uitvoerigerbeschrijvingvandeinstellingenenadviesorganenisterugtevindeninvolgendeSpeurgidsenbestedingsanalysesopgenomenmetuitgebreidebeschrijvingvandeactiviteitenvanIWTenFWO(1996,1999en2001),deonderzoeksinstellingenIMECenVito(in1997,enin2002nogmaalsIMEC,VitoénVIB)endevijfwetenschappelijkeinstellingen(1998).DewetenschappelijkeinstellingenINenIBW,deonderzoeksinstellingenIMECenVito,evenalsdefinancierendeinstellingenFWO-enIWT-Vlaanderen,werdentrouwensindeSpeurgids2000specifiekbelichtnaarhunmilieurelevanteactiviteiteninhetkadervandethematischebestedingsanalyseMilieuonderzoek.BijgaandefiguurgeefteenoverzichtvandebevoegdheidsverdelingvandeledenvandeVlaamseregeringvoorhetwetenschapsbeleidenzijnactoren,deverschillendedepartementenenadministraties,VlaamseOpenbareInstellingen,onderzoeks-enwetenschappelijkeinstellingen.

HoofdstukI.4–24

voerdendeSpeurgids2004zaldezeveranderingenreflecteren,indematedewijzigingendoorgeciëntVlaamsoverheidsapparaat.HetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleidorganiseerd–eventueelgefusionneerdofandersgeordend–methetdoeltekomentoteeneffinistratie,onderzoeksinstellingen,wetenschappelijkeinstellingenenVOI’szullenwordengeregevolgenhebbenvoordeorganisatieenwerkingvanhetVlaamswetenschapsbeleid.DeadmigischeInnovatie(BeslissingvandeVlaamseregeringdd.22februari2002)zalingrijpendeDeherstructureringvandeadministratievoorhetbeleidsdomeinWetenschappenenTechnolowerdenin2003.

HoofdstukI.4–25

HoofdstukI.4–26

DEELII

(foto

HORIZONTAALBEGROTINGSPROGRAMMAWETENSCHAPSBELEIDENBESTEDINGSANALYSE

27

BESTEDINGSANALYSEWETENSCHAPSBELEIDBEGROTINGSPROGRAMMAHORIZONTAALEN

Vito ontwikkelde een biologische test die snel een groot aantal stalen screent op dioxineactiviteit. De CALUX-test is niet alleen geschikt voor voedings- maar ook voor milieustalen. Vito)

Hoofdstuk II.1 Omschrijving – doelstelling HoofdstukII.1 HORIZONTAAL BEGROTINGSPROGRAMMA

tekunnenverspreidennaarhetinternationaleforum.MenmoetechterookeendoorzichtigenEengoedgestructureerdencorrectsamengesteldHBPWBisduscruciaalomcorrectegegevens–(Nomenclatuurvoordeanalyseenvergelijkingvanwetenschapsbegrotingenen-programma’saangegevenwelkedeverdelingisperonderzoeksdomein,geklasseerdvolgensdeNABS-codesplitstvandetweeandereactiviteiten.BinnendeO&O-kredietendientnogverdertewordenW&Tomvat.DegegevensvoorO&O,dieaandeOESOwordenovergemaakt,wordenafgeoverzichtvandekredietenvoorwetenschapsbeleidopgemaakt,datzowelO&O,O&Venenbedrijveninverschillendelandentekunnenvergelijken.VoorBelgiëwordteenfederaalDeOESOneemtdemiddelenvoorO&Oinstatistiekenop,omdeinspanningenvanoverheidhoofdstukvolgtdeinternationaledefinitiesconformdeFRASCATI-Manual(voordezedefinitieszieschappelijkeentechnologischedienstverlening(W&T).DeindelingO&O,O&VenW&Tscheidenzijn:onderzoekenontwikkeling(O&O),onderwijsenvorming(O&V)enwetengeduidvandeverschillendewetenschappelijkeactiviteitendieindezesoortkredietenteonderVoorverdereanalysevandezekredietenwordtvoorelkebasisallocatietevensdeproportieaandanzijnbinnenhetglobalewetenschapsbeleidendediversebeleidsdomeinen.Viatijdreeksenkanten.DerhalvekanmenuithetjaarlijkseHBPWBafleidenwelkeopdatogenblikdeaccentenbasisallocatietoelichtingengegeven,samenmetdeinhoudelijkebeleidsinvullingvandekrediewetenschappelijkeactiviteiteninVlaanderentefinancieren.BijdecijfergegevenswordenperHetoverzichtvandekredietenperjaartoontdeinspanningenvandeVlaamseoverheidomgeeftOpenbareInstellingen(VOI’s)bestemdzijnvooractiviteitenrondwetenschapsbeleid.HetHetHBPWBgeeftzichtopdekredietendieindeverschillendedepartementenenVlaamsewetenschapsbeleid,tieveuitgavenbegrotingwordendebasisallocaties,diegeheelofgedeeltelijkbestemdzijnvoorgieeninnovatieindebegrotingvooreenwelbepaaldjaarstaaningeschreven.Indeadministra-gettaireoverzichtvandebevoegdheden,actiesenprogramma’sdievoorwetenschap,technoloHetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleid(HBPWB)geefthetglobalebudWETENSCHAPSBELEIDaangeduidmetdeletter“W”.debestemmingaanvoordemiddelenenwieerbijdeuitvoeringbetrokkenis.nagegaanwordenwelkeevolutieshetVlaamsewetenschapsbeleidtekenen.I.1).zieeveneenshoofdstukI.1enDeelIII–LijstvanNABS-codes).

HoofdstukII.1–29

effecteninfunctievandevooropgezettedoelstellingen.Dedoelmatigheidsanalysemaaktdaarimmerseenanalysevandemiddelen,deactiviteiten,degeleverdeprestatiesenookdebereikteZovormtdebestedingsanalyseeenrechtstreekseaanzettotdedoelmatigheidsanalyse.DezeisDevanO&V,W&T),naardebegunstigde(universiteiten,onderzoeksinstellingen,...),naardeaardmeertewordenbevraagdnaardeaardvandegefinancierdewetenschappelijkeactiviteit(O&O,volgen,uitgevoerdopbasisallocatiesmetkredietenvoorwetenschapsbeleid.Erdientonderleiddoortelichten.DaartoedientmensystematischdevastleggingenenordonnanceringenteDebestedingsanalysemaakthetmogelijkdebestedingvandemiddelenvoorwetenschapsbewetenschaplopenjaren.ZokanmeneenevaluatiedoorvoerenvanhetdaadwerkelijkgevoerdebeleidinzakeDebestedingsanalysegeefteenoverzichtvandewerkelijkbestedemiddelengedurendedeafgeBESTEDINGSANALYSEnencoherentbegrotingsprogrammaopstellentenbehoevevandebeleidsmensenenallebetrokkebijhetVlaamsewetenschapsbeleid.WETENSCHAPSBELEIDentechnologie.degefinancierdewetenschappelijkeactiviteit,enz.bedoelingvandeopmaakvaneendergelijkebestedingsanalyseisveelzijdig:•inzichtindefinalebestedingvandemiddelen,voorzienindehorizontalebegrotingwetenschapsbeleid:hetisbelangrijktewetenhoeveelvandebegrotemiddelenuiteindelijkeffectiefwerdenbesteed–enwaaraan.Maarookwaaromsommigemiddelenniet(ofandersdanvoorzien)werdenaangewend–enwelkemechanismenhiereventueelspelen.Eencorrectinzichtindebestedingenisimmerséénvandeparametersomtoekomstigebehoeftentescreenen;•indirectkandeoverheidsinterventieindesectorvanhetwetenschapsbeleidwordengeanaly-seerd;•inzichtindeverdelingvandemiddelenoverdewetenschappelijkedisciplinesofonderzoeks-domeinen;•inzichtindeverdelingervanoverdeverschillendecategorieënvanbeneficianten;•inzichtindeverdelingvolgenstypevanwetenschappelijkeactiviteit(O&O,O&VofW&T);•hettoetsenvandevisievandeoverheidm.b.t.hetwetenschapsbeleid,m.a.w.ofzedoordeinvesteringeninhetwetenschapsbeleideffectenopkortetermijndanwelresultatenoplangeretermijnheeftbeoogd–enofdezedoelstellingenookwerdenbereikt;•mogelijkheidtotevaluatievanbetalings-encontroleprocedures.bijgebruikvanmaatstavenenindicatorenenmoeteenbeeldgevenvandezuinigheid,efficiëntieeneffectiviteitvanhetbeleid.Debestedingsanalysekanhiervooreengefundeerdebasisvormen.HetHBPWBendebestedingsanalysezijnderhalvetegebruikenalsinstrumentenvoordebijsturingvanhetwetenschapsbudgetenvoordeallocatievanmiddelenoverdeverschillendewetenschapsdomeinen,typesvanonderzoekeninstellingen.

HoofdstukII.1–30

3°overzichtoverheidrondwetenschap,technologieeninnovatiewensttevoeren.DitgebeurtdooreenHet“HorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleid”geefthetbeleidweerdatdewordengevendebeleidsruimteaanvooreenbepaaldbeleidsdomein.Deordonnanceringskredieten2°HetHBPWBbevatalleendevastleggingskredietenenvastleggingsmachtigingen.Dezeinternationaleinternationaalgangbaredefinities(zoalsomschrevenindeFRASCATIManual)alsookdeDaaromwordenbijdeopmaakvanhetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleidmen,omdeinspanningenvanoverheidenbedrijvenopinternationaalvlaktevergelijken.DemiddelenvoorOnderzoekenOntwikkelingwordendoordeOESOinstatistiekenopgeno-waar1°Decijfergegevensmoetenvergelijkbaarzijnopfederaalvlakenopinternationaalniveau,Bijvanookeenanalysequainhoudelijkeinvulling.Eengrootgedeeltevandegegevensisafkomstiggebeurtereensystematischegegevensinzamelingvande“wetenschaps”-basisallocaties,enerisVoordeopmaakvanhetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleid(HBPWB)WETENSCHAPSBELEIDdeterzakebevoegdeadministratiesenVlaamseOpenbareInstellingen.deopmaakvanhetHBPWBgeldenvolgendeprincipes:alledatawordenverzameldengepubliceerd(EuropeseUnieenOESO).nomenclatuurNABSgebruikt(definitiesziehoofdstukI.1).dusnietopgenomen.vandebeschikbarekredietenendebijhorendeinhoudelijkeinvulling.HetHBPWBdientcoherentendoorzichtigtezijn,opbasisvanvolgendeprincipes:•Allebasisallocatiesdienenduidelijkteverwijzennaardiewetenschappelijkeactiviteitendieermeegefinancierdworden.•Zedienendaarenbovenhunkaraktervan“Wetenschaps”-basisallocatieconstanttebehoudengedurendemeerderejaren.Zowordteenanalysemogelijkovereenlangeretijdspanne.•HetHBPWBmoeteenoverzichtbiedenoveralleverschillendefinancieringsvormen,actiesenprogramma’sdiesamenhetVlaamswetenschapsbeleiduitmaken.•Bijdeoverzichtstabellenmetdekredietenwetenschapsbeleid,dientmenperbasisallocatietoelichtendetekstenoptemakenoverdeinhoudvandeprojecteneninitiatievenwaarvoordefondsenwordenaangewend.•HetHBPWBmoetookvoorbelangrijkefondsen,wetenschappelijkeinstellingenenonderzoeksinstellingeneenoverzichtentoelichtingvandebelangrijkstebeleidslijnengeven.

Hoofdstuk II.2 Opmaak van het Horizontaal Begrotingsprogramma Wetenschapsbeleid en bestedingsanalyse HoofdstukII.2 HORIZONTAAL BEGROTINGSPROGRAMMA

HoofdstukII.2–31

BESTEDINGSANALYSE wordenschapsbudgetookdaadwerkelijkwordtuitgevoerd,endatdemiddelenvoorpraktisch100%vandezeSpeurgids.DeeerderevaststellingwordtbevestigddathetgeplandeVlaamswetenceerd),1998,1999en2000viahetfinancieelsysteemwordengepubliceerdinHoofdstukIV.3dingsanalysesvanhetwetenschapsbudget1997(reedseerderindeSpeurgids1999gepublistedingsanalyses,zoalsdiereedsindiverseeerdereSpeurgidsenwerdengepubliceerd.Debesteanalysesenoverlegmetdebetrokkenadministraties.Ditwordtaangevuldmetthematischebewetenschapsgegevens(O&O,O&V,W&T,NABS-code)wordeningevuldopbasisvaneigenVoorlopigwordendebestedingenwetenschapsbeleidopgevolgdviahetfinancieelsysteem–devangeautomatiseerdsysteemwerdterugopdeagendageplaatst,ondermeerbijdestructureringmeerstructurele,geautomatiseerdemethodenodig.DeuitwerkingvaneengeïntegreerdenDegebruiktemethodemetbestedingsfichesbleekechternietvoorherhalingvatbaar.Eriseendepartementenweliswaarmitsbepaalde(meestalkleine)verschuivingenvankredietenopdeW-BA’sbinnendeeenkomstwastussendegeplandeendeuiteindelijkuitgevoerdewetenschapsbegroting.Ditnagenoeg100%vanhetwetenschapsbudgetreëelwerdbesteedendaterduseengroteover-weldegelijknuttigisalsbeleidsondersteunendinstrument.ZokoneruitafgeleidwordendatUitderesultatenvandezeeersteoefeningbleekdatdebestedingsanalysewetenschapsbeleidplusO&O(enwelktypedaarvan–fundamenteel,toegepastofbeleidsgericht)ofO&Vresp.W&T,(personeel,werking,uitrusting,eventueleoverhead),hetvoorwerpvandebestedingen:ofwelomschrijvingvandebestemmingdervastgelegdekredieten,debegunstigde(n),dekostensoortbeleid–viahetinvullenvaneenbestedingsfichepervastleggingsdossier,mettelkenseenopvolgingviahetfinancieelsysteem,werddanlateraangevuldmetdegegevenswetenschapslocatiessystematischopvolgen,zijhetdatdealdusbekomeninformatietebeperktis.Deinitiëlehetsaldovanhetvastleggingskrediet.Zokanmendeuitgavenopdewetenschapsbeleid-basisaldebestemmingvanhetkrediet,deordonnanceringendiededossieruitvoeringbegeleidenenhetfinancieelsysteem:debegunstigde,hetvastgelegdekrediet,eensummiereomschrijvingvan1997.IneeneerstebenaderingwerddezeanalyseuitgevoerddoorextractievangegevensuitEeneersteoefeningwerduitgevoerdvoordebestedingsanalysevanhetwetenschapsbudgetvoorhetfinancieelsysteemkondenwordenuitgevoerd,beslistemenompragmatischtewerktegaanbehoevevandebestedingsanalysewetenschapsbeleidnatuurlijkgeengrondigewijzigingenaanditafgeslotenmetdeidentificatievaneenaantalmogelijkheden.Aangezienuitsluitendtenhetjaar1996eengrondigonderzoekopgezetnaareenhaalbaremethodologie.Eind1996werdleidbinnenhetMinisterievandeVlaamseGemeenschapmogelijktemaken,werdgedurendeOmdeuitvoeringvandebestedingsanalysevoordedepartementalekredietenwetenschapsbeWETENSCHAPSBELEIDdeuitvoeringvandebestedingsanalysewetenschapsbeleid.deNABS-code.–eennormaalverschijnselindeloopvandebeleidsuitvoering.hetnieuwfinancieelsysteem.besteed. HoofdstukII.2–32

DEELIII WETENSCHAPSBELEIDBEGROTINGSPROGRAMMAHORIZONTAAL2003 DeelIII 33 HORIZONTAALBEGROTINGSPROGRAMMAWETENSCHAPSBELEID2003 UTCS (ultra-thin chip stacking) siliciumschijf. Copyright IMEC

DeelIII–34

(kredietenElkhoofdstukgeefteerstdetoelichtendetekst,gevolgddoordetabelmetdebasisallocatiesleggingsmachtigingen.dieten(vastleggingen)weer:niet-gesplitsteengesplitstekredieten,variabelekredietenenvastschapsbeleidvoor2003,opbasisvandeprogramma’s.DaarbijgeeftmenalleendebeleidskreDevijfeerstehoofdstukkenvanDeelIIIbiedeneenoverzichtvandebudgettenvoorhetwetenhunadministratievebegroting,metdekredietendieopdeBA’szijningeschrevenengekoppeldaanDebegrotingsprogramma’ssommendeBA’sop,steedsalseengenummerdonderdeelvandeprogramma’sren.Zohoortorganisatieafdeling42bijdeadministratieGezondheidszorg,metdaarbinnende(begrotings)programma’szijninfeitedeverschillendebeleidsdomeinendiehieronderressorte-organisatieafdelingen.Diekomenovereenmetdeadministratiesbinneneendepartement.Deeenoverzichtvandebeleidsmiddelenvoordediversebegrotingsprogramma’sbinnendegroteHetHBPWBgroepeertalleBA’svoorhetwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleid,metindelingHetoverzichtvandekredietenvoorwetenschapentechnologievolgtdenormalehiërarchische2003DitoverzichtvanhetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleid(HBPWB)vooromvat:•dekredietenopdebasisallocaties(BA’s)behorendtotde“eigenlijkebegrotingwetenschapsbeleid”,ondergebrachtindebegrotingsprogramma’svan:organisatieafdeling71(AdministratieWetenschapenInnovatie,departementWIM):71.1Algemeenwetenschapsbeleid;71.2Wetenschappelijkonderzoekopinitiatiefvandevorser;71.3Wetenschappelijkonderzoekmeteconomischefinaliteit;71.4Strategischenbeleidsgerichtonderzoek;aangevuldmetenkelewelbepaaldeBA’s,eveneensbehorendtotheteigenlijkewetenschapsbeleid(zieverder);organisatieafdeling33(HogeronderwijsenWetenschappelijkonderzoek,departementOnderwijs):33.1(Hogescholenonderwijs),33.2(Universitaironderwijs);33.3(CoördinatieHogerOnderwijsbeleid);dierechtstreeksressorterenonderdebevoegdheidvandeministervanOnderwijsenVormingofdeministervanFinanciënenBegroting,Innovatie,MediaenRuimtelijkeOrdening–ofdieonderdegedeeldebevoegdheidvanbeidevallen;•dekredietenvoorhet“sectoralewetenschapsbeleid”,voorzienopBA’sdieindebegrotingressorterenonderandereministersvandeVlaamseregering.vandeadministratievebegroting:•departement•organisatieafdeling(OA)•begrotingsprogramma(progr.)•basisallocatie(BA)42.1(Volksgezondheid),42.2(Medisch-sociaalbeleid)enzovoort.bestemming.Hetzijnimmersdiekredietendiedebeleidsruimteaangeven.inmiljoeneuro–mln.EUR).ElkbegrotingsprogrammavermeldtperBA:•KR2003:hetvolledigekrediet,ingeschrevenopeenbepaaldeBA;•WB2003:hetbedragdatdaadwerkelijkbestemdisvoorwetenschapsbeleid.Derestgaatnaarniet-wetenschappelijkeactiviteiten;•O&O:hetbedragvandeBAdatin2003bestemdisvoorO&O(onderzoekenontwikkeling);•O&V:hetbedragvandeBAdatin2003bestemdisvoorO&V(onderwijsenvorming);•W&T:hetbedragvandeBAdatin2003bestemdisvoorW&T(wetenschappelijkeentechnologischedienstverlening);•MOO:demultiplicatorvoorO&O;•MOV:demultiplicatorvoorO&V;•MWT:demultiplicatorvoorW&T.

hoofdstukzekereconsistentieindegegevensentijdreeksenaantehouden.OokdeanalysetabelleninVlaamsParlementgoedgekeurdeaangepastebegroting.Maarhetisookdebedoelingomeendientdepublicatiezovroegmogelijktegebeuren.MenkandusnietwachtenopdedoorhetSpeurgidsinformatiemoetbiedenaanallebetrokkenenbijhetVlaamswetenschapsbeleid,Deredenwaaromhierdeinitiëlekredietenwordenvermeld,ligtvoordehand:geziendeUnie).raleniveau,datzeopzijnbeurtdoorgeeftnaarhetinternationaleniveau(OESOenEuropesewetenschapsbegroting.HetzijndezecijfersdieuiteindelijkwordenovergemaaktaanhetfedewordennieuweBA’sgecreëerd.Aldezemutatiesfigurereninde“definitieve”aangepastebeleidsinitiatieven.ErkunnenbudgettaireaanpassingenzijnvoordebestaandeW-BA’soferIndeloopvanhetjaarkunnennogwijzigingenvandekredietenvolgen,infunctievande2002”.voorhetbegrotingsjaar2003,aangenomendoorhetVlaamsparlementop18decembermeninhet“DecreethoudendedeAlgemeneUitgavenbegrotingvandeVlaamseGemeenschapDecijfersinhetHBPWB2003betreffendeinitiëlekredietenvandebegroting2003,opgeno-nenlandsHoofdstukIII.8geefteenbenaderendeberekeningdeO&O-kredietenals%vanhetBrutoBin-1993-2003.beeldvandebudgetverdelingoverdegroteactievelden,evenalsdeevolutieoverdeperiodezoek,deglobalefondsenvoorhetindustrieelonderzoekenz.Ditgeeftdanookeenduidelijkbestemmingvandegelden:devrijemiddelenvoorhetniet-gericht,grensverleggendonder-indelingenzoalsmendieookdevoorgaandejarenhanteerde,endiegebaseerdzijnopdeHoofdstukIII.7hergroepeertdemiddelenvoorwetenschapentechnologie,volgensdegroteDemasterstructuurhetkadervandeherstructureringvanhethogeronderwijs,metdeinvoeringvandebachelor-zake.Vanaf2003wordenookenkeleBA’svan33.1(Hogescholenonderwijs)toegevoegdinhettoenemendbelangvandewerkingsuitkeringenvandeuniversiteitenvoorhetbeleidterdoordebeleidskredietenvoordeuniversiteitenmeerwerdengegroepeerd,samengaandmetgevoerdvanwegeverschuivingvanbepaaldebasisallocatiesvanuitdeOA71naarOA33,waarnisatieafdeling33vanhetdepartementOnderwijs.DezebundelingvanbeideOA’swerddoornisatieafdeling71(AdministratieWetenschapenInnovatie)énvan(bepaalde)BA’svanorgavoorhet“eigenlijkewetenschapsbeleid”.Hiertoewordengerekenddeprogramma’svanorgaHoofdstukIII.6geefteenbondigoverzichtvandenieuwebeleidsmiddelenenbeleidsaccenten71.2,aanheteindevandezeinleiding.TelkensvolgenookdeglobalesommenvoordeBP’s71.1,TevenswordtdeNABS-codevermeldvoorhetO&OdeelvandeBA’s.Delijstdaarvanvolgtschapsbeleid.O&VofW&T.DesomdaarvanisuiteraardgelijkaanhetdeelvanhetBAdatgaatnaarwetenDezemultiplicatorengevenaanwelkeproportievanhetkredietresp.bestemdisvoorO&O,71.3en71.4.Hetsectoralewetenschapsbeleidvermeldtdetotalenperdepartement.(BAMA-structuur)–zoalsuitvoerigbelichtinhoofdstukIII.5-OND.evolutievandezemiddelenwordtgeschetstoverdeperiode1995-2003.Product-Vlaanderen,enditgeplaatstininternationaalperspectief.Binnenhetglobalewetenschapsbudgetblijkendeverschillendoorgaansminiem.III.7zijngebaseerdopdeinitiëlekredieten,ookdaariscoherentiebelangrijk.

DeelIII–35

Lijst van NABS-codes (met enkele gedetailleerd met twee cijfers) 1EXPLORATIE EN EXPLOITATIE VAN HET AARDSE MILIEU 2INFRASTRUCTUUR EN RUIMTELIJKE ORDENING 2.0Algemeen 3MILIEUBEHEER2.1RuimtelijkeonderzoekordeningEN MILIEUZORG 3.0Algemeen 3.1Beschermingonderzoekvanatmosfeer en klimaat 3.2Bescherming van de buitenlucht 3.3Vast 3.4Beschermingafval van oppervlaktewater 3.5Bescherming van bodem- en grondwater 3.6Bestrijding van lawaai en trillingen 3.7Bescherming van soorten en habitats 3.8Bescherming tegen natuurrampen 3.9Bescherming tegen radioactieve straling 3.10Overig 13DEFENSIE12ONDERZOEK11NIET-TOEPASSINGSGERICHT10ONDERZOEKGEFINANCIERDUITALGEMENEUNIVERSITEITSFONDSEN9EXPLORATIE8.9Overig8.7Sociale8.6Politieke8.5Socialezekerheidsstelsel8.4Verbetering8.3Beheer8.2Culturele8.1Onderwijs,8.0Algemeen8MAATSCHAPPELIJKE7INDUSTRIËLE6.9Overig6.6Levensmiddelentechnologie6.5Bosbouw6.4Plantaardige6.3Diergeneeskunde6.2Visserij6.1Dierlijke6.0Algemeen6LANDBOUWPRODUCTIE5PRODUCTIE,4BESCHERMINGENBEVORDERINGVANDEMENSELIJKEGEZONDHEIDmilieuonderzoekDISTRIBUTIEENRATIONEELGEBRUIKVANENERGIEENTECHNOLOGIEonderzoekproductenenvisteeltproductenenhoutproductieonderzoekbetreffendelandbouwproductieen-technologiePRODUCTIEENTECHNOLOGIESTRUCTURENENRELATIESonderzoekopleiding,permanenteeducatieenomscholingactiviteitenvanbedrijveneninstellingenvandearbeidsomstandighedenstructuurvandesamenlevingverandering,socialeprocessenensocialeconflictenmaatschappelijkonderzoekENEXPLOITATIEVANDERUIMTEONDERZOEKINDECIVIELESECTOR DeelIII–36

Hoofdstuk III.1 Algemeen wetenschapsbeleid HoofdstukIII.1

OpdezeBAis0,581mln.EURvoorzien.Hetbudgetdiento.m.voorhetrealiserenvandeeeractiesBA12.01Uitgavenm.b.t.conceptie,voorbereidingenuitvoeringvanwetenschappelijke7.Het6.Informatieoverwetenschappelijkeentechnologischeontwikkelingenvoorhetgrote5.Aanmoedigen4.Hetwetenschappelijkentechnologischpotentieelvandebevolkingverhogendoorlevens3.Wetenschappelijke2.Een1.Transparantevoorop:Omdezestrategischedoelstellingenterealiseren,staandevolgendeoperationeledoelstellingen3.Decollectieveelektronischeinfrastructuurvandeuniversiteiten,hogescholenenonder-2.Wetenschapsvoorlichting:hetmaatschappelijkdraagvlakvanhetwetenschaps-entechnolo-1.Beleidsvoorbereiding,uitvoeringenopvolgingvanhetwetenschaps-entechnologischinno-HetDeervan,debekendmakingendeintegratieophetinternationaleforumvallenbinnenditpakket.wetenschaps-entechnologischinnovatiebeleid.Ookdeinstrumentenvoordeondersteuningomvatdevereisteactiviteitenvoordeglobaleconceptie,uitwerkingenevaluatievanhetVlaamseHetprogramma71.1overkoepeltalleuitgavenvoorhet“Algemeenwetenschapsbeleid”.Dituitgavenwerdenbegrootop14,087mln.EUR.begrotingsprogrammaheeftvolgendestrategischedoelstellingen:vatiebeleidrationaliseren;giebeleidversterken;zoeksinstellingenversterken.beleidsstructuren;evenwichtigebeleidsadvisering;onderbouwingvandegenomeninitiatieven;langleren;vanhetondernemersschapbijVlaamsejongerenenhetgrotepubliek;publiek;uitbouwenvaneenkrachtigelektronischnetwerkinVlaanderen.steoperationeledoelstelling:hetcreërenvantransparantebeleidsstructuren.Prestatieshiervoorzijno.a.beleidsadviseringaandeVlaamseregeringoverdewerkingvandeonderscheideninstellingenenadministraties,deorganisatievanoverlegenhetuitvoerenvandedoorlichtingen.TevensishetdebedoelingomdeindicatorenvoorWetenschap,TechnologieenInnovatie(WTI)verderteontwikkelenenoptebouwen,indecontextvanhetfederaleeninternationaleniveau.DitgebeurtinsamenwerkingmethetSteunpuntO&OStatistieken(zieookBA33.04vanhoofdstukIII.4).

HoofdstukIII.1–37

HoofdstukIII.1–38

menleving”conclusiedieookbleekuitdeinternationaleEU-conferentiebetreffende“WetenschapenSatekunnendeelnemenaandekennismaatschappij.Jongbeginnenisalvastdeboodschap,eenovereenminimalekennisvanwetenschapentechnologischeinnovatiemoetenbeschikkenomnismaatschappijzullennietalleensteedsmeerhooggeschooldennodigzijn,maarzaliedereenrièretewijzenophetbelangvanwetenschapentechnologievoorhuntoekomst.IndezekenMenmoetdezedoelstellingo.a.ondersteunendoorjongerenalvastinhungeheleschoolcarleren”.wetenschappelijkentechnologischpotentieelvandebevolkingverhogendoorlevenslangniekentechnologischeinnovatie.Hetbetrefthiervooralderealisatievandedoelstelling“Hetsamenwerkingvanbeidebevoegdheidsdomeinenronddepopulariseringvanwetenschap,techoverleggroepOnderwijs–WetenschapenTechnologie,omconcreetvormtegevenaandederwijsenWetenschaps-enTechnologischInnovatiebeleid.Ineersteinstantiekwamereenmatie–werkgemaaktvandestructurelesamenwerkingtussendebevoegdheidsdomeinenOnIndeloopvan2002werd–volgendopderesultatenvanhetstartonderzoekWetenschapsinforVoorinnovatiebeleid.OrdeningenMedia.Ditactieplanisingebedinhetglobalewetenschaps-entechnologischministersvanOnderwijsenVormingenvanFinanciënenBegroting,Innovatie,RuimtelijkematieenInnovatiehetinstrumentvandeVlaamseoverheid–meerbepaaldvoordeVlaamseOmdezestrategischedoelstellingteonderbouwen,ishetjaarlijkseactieplanWetenschapsinfornologischestellingishetversterkenvanhetmaatschappelijkdraagvlakvoorwetenschap,techniekentech-nenhetwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleid.Deachterliggendestrategischedoel-HetbeleidinzakeWetenschapsinformatieenInnovatieblijfteenbelangrijkaandachtspuntbin-OpwetenschappelijkBA33.01Subsidiesallerhandem.b.t.debekendmakingvanhetwetenschapsbeleidenhetBAvanafVlaamseadministratievestructuren–zoalsdeAdministratiePlanningenStatistiek(APS),eninteractieverzekerdmethetfederaleeninternationaleniveau,evenalsdesamenwerkingmetdeDaarnaastwordenvoordeWTI-indicatorenen-statistiekenuiteraardookhetoverlegendewww.innovatie.vlaanderen.be/beleid/index.htm.Engelstaligeversie(ookdevorigejaargangen)staanviahetInternetterbeschikkingopnaleuitstralingvanhetVlaamswetenschapsbeleidverzekert.ZoweldeNederlandstaligealstussenin2003aanzijnachtsteeditietoeis.ErisookeenEngelstaligeversiediedeinternatiowetenschapsbegrotingenbestedingsanalysesvindenhunneerslagindezeSpeurgids,dieonderlijkeinstellingen,e.d.)deaardvandebestedingenenhunevolutieop.Dewerkzaamhedenrondaanwat.Anderzijdsvolgtmenvoorgrotesectoren(fundamenteelonderzoek,wetenschappevoorbepaaldesectoren.Mengaatnaofhetwetenschapsbudgetinzijngeheelwerdbesteed,enfinancieelsysteem(aangevuldmeteigenanalyses),maarookthematischebestedingsanalysesBovendienzijnerookdebestedingsanalyseswetenschapsbeleid:opbasisvangegevensuithettechnologischdieten.DezediepgaandeanalysevandeVlaamsebegrotingvoorhetwetenschaps-enaalopmaarookdejaarlijksuitgezettebeleidslijnenenditoaccenten–endedaarbijhorendekretingsprogrammaWetenschapsbeleid(HBPWB).MenvolgtdaarbijnietenkelhetcijfermateritieopVlaamsniveau.Omditoptevolgen,isersinds1996hetjaarlijkseHorizontaalBegroBelangrijkinditgeheelzijndeoverheidsinspanningenvooronderzoek,technologieeninnovainnovatiebeleidvormteenkrachtiginstrumentvoordithelebeleidsluik.nudusookinsamenwerkingmethetSteunpuntO&Ostatistieken.12.03Populariseringvanwetenschap,techniekentechnologischeinnovatieenonderzoekdezebeideBA’ssamenstaat5,054mln.EURingeschreven(4,645mln.opBA12.03).innovatie–ineenwerelddiesteedsverderevolueertnaareenkennismaatschappij.deconcretedoelstellingenervanwordtverwezennaardevorigespeurgids.Indezeoverleggroepzetelenvertegenwoordigersvandekabinettenenadministraties.dien.a.v.hetBelgischEU-voorzitterschapdoorVlaanderenwerdgeorganiseerd

1.Bottom-up-benadering: drieHierbinnensituerenzichdeprojectendievanuithetveldzijngegroeid.Hierbinnenwordenniveausonderscheiden: a.Zaainiveau:nodighetactieplan.Dezeinitiatievenzijnmeestalkleinschaligenhebbeneenbeperkteaanzetgegroeidendusaleenzekerevormhebben,enwaarvanhetopportuuniszeinteschakeleninterondersteuningvanwaardevolleinitiatievenofprojectendiebottom-upzijnomgerealiseerdteworden.

HoofdstukIII.1–39

derdenschapsinformatiedieinstaatvoorhettoezichtopdekwaliteitsvolleencorrecteuitvoeringdoordeoverheid).VoorbeidebenaderingswijzenishetsteedsdeadministratieveentiteitWeten(ofprojectengegroeidvanuithetveld)ofdetop-down-benadering(projectenopinitiatiefvanBinnenhetactieplanwordendemiddelenofwelingedeeldvolgensdebottom-up-benaderinghetproblematiek;waarmogelijkwordtzoveelmogelijkaangeslotenbijdeontwikkelingenbinneneenmeerstructurelewijzeinteschakelen.Tevenszalblijvendaandachtgaannaardegendervanactorenteversterkenenpartijendieeenmeerwaardekunnenbiedenaanhetactieplan,openvaneentop-downenbottom-upbenaderingvandebeleidscyclus.BedoelingisookhetveldOpbasisvandezeoriënteringmaaktmentevensverderwerkvan(expertise)netwerkvormingtoringfunctie)verderuitgewerktengeoriënteerdconformdeonderscheidendoelstellingen.meldestartonderzoekenanderetoekomstigestudiesoverwetenschapsinformatie(doordemoniHetactieplanWetenschapsinformatieenInnovatie2003wordti.f.v.deresultatenvanhetver-danTechnopolis,isheteersteprojectbinnenhetactieplandatexpliciethet‘genderthema’bevatenvaardighedenkomenookbiologischeverschillenaanbod.Dezetentoonstelling,opgesteldintoonstellingoverdetalentenvanmannenenvrouwen.NaastwetenschappelijkeentechnischeBinnenhetactieplankaderdeverderook“hetgrotesEKSPERIMENT”,eeninteractieveten-wen.Beidenetwerkenwordenaangestuurdvanuitdeadministratie(Wetenschapsinformatie).Hetisdebedoelingomvoorhetsecundaironderwijsookeenequivalent–TOSO–uittebou-aarddatmennascholingenondersteuningindelerarenopleidingkanvoorzien.voorhandenvoorhetbasisonderwijs–hetnetwerkTOBO.Dedaaraanwezigeexpertiseisvandiedenvoornascholingenondersteuningbinnendelerarenopleiding.Eendergelijknetwerkisreedsdathethieraannogontbrak.Ineenlaterefasekaneendergelijknetwerkookingeschakeldworeneeneerstelijnszorgaantebiedenvoordeleerkrachten.Uithetstartonderzoekbleeknamelijkinzichten,praktijkvoorbeelden,implementatiemethodes,...indeonderwijspraktijkteintegrerenDezewerkgroependienenverdertewordenondersteunddooreennetwerk,omdeverzameldeenbinneneenbepaaldreferentiekader–goedepraktijkvoorbeeldenoptesporenen/ofbijtesturenwerken,omeenbetereinvullingindeklaspraktijkteverzekeren.Beidewerkgroependienen–SecundairOnderwijs(SO)dieronddeproblematiekvanTechnologischeOpvoedingzouden(onderwijs)werkgroepenopgericht,eenwerkgroepBasisOnderwijs(BaO)eneenwerkgroepIndeschootvandehogervermeldeoverleggroepwerdenindeloopvan2002danooktweepopulariseringderwijs.Ditonderdeelisnl.–vooralvoorhetbasisonderwijs–hetmeestgeschiktomactiesterwoordeinvullingvanhetonderdeelTechnologischeOpvoedingvandeeindtermeninhetonHetaanknopingspuntdatmenhierbijvooralhanteert,isdedegelijkeenpedagogischverantbeleidsdomeinen.neerdeaanpak,diegerichtisopdegeheleschoolcarrièreendiemaximaalafstemtopbeidedezedoelstellingverdervormgevenenbijdragenaanderealisatieervandooreengecoördiDeeerdervermeldeversterktesamenwerkingtussenOnderwijsenWetenschapenInnovatiezalvanwetenschap,techniekentechnologischeinnovatieintebedden.anderzijdsdegelijkeimplementatietechniekenuittewerken.vooralverwijstnaarvrouwenenwetenschap.“WetenschapenSamenleving”-actieplanvandeEU.ofwelvoordeuitvoeringzelf.

b.Doorgroei-ofmaturiteitsniveau: stellenmetelkaarincompetitie;menselecteertenondersteuntdebeste,viadeoproepvoorvoorbinnenditniveautredenwaardevolleprojectenenactorenvoorprojectenWetenschapsinformatie. c.Consolidatieniveau:actiesades),stichtingR.V.O.,...Dezeinstellingenvoerenviahuneigenwerkingeenaantalvastepolis,NetwerkTOBO,devolkssterrenwachten,dewetenschappelijkewedstrijden(Olympikelddoorondersteuningvanlangereduur.Voorbeeldenzijno.m.hetdoe-centrumTechnowaardekunnenbiedenaanhetactieplan,wordenopeenmeerstructurelemanieringeschaactorendievanwegehunexpertiseofervaringeenpermanentemeeruit,diezijngedefinieerdbinnenhetactieplan. 2.Top-down-benadering netalsdeuniversiteiten,eenefficiënteaansluitingtegevenopBELNET.DieactiewaseensucIn2001werdenvoor2,5mln.EURsubsidiesuitgetrokkenomaandeVlaamsehogescholen,BABAookuitvoeringechterookuitbesteden,viaeencompetitiewaarvooraldestructurelepartners,maaruitvoeringmeestaldoorWetenschapsinformatiezelfzalwordenwaargenomen.HetkandezeHiersituerenzichdeprojectendievanuithetbeleidzelfwordengedefinieerdenwaarvandeanderepartijenmetrelevanteexpertisekunnenmeedingen.12.06AllerhandeopdrachtenmetbetrekkingtothetVlaamsElektronischNetwerk41.05SubsidieVlaamsElektronischNetwerkces.Nagenoegallehogescholenslotenzichaanophetfederaleonderzoeksnetwerk.DegezamenlijkeaansluitcapaciteitophetInternetvandehogescholenisgestegenvan7Mbpsin2000totbijna120Mbpsin2002!Dezeactiewasweliswaareengoedestapvooruit,dochhiermeeiseenhoogperformanteO&O-netwerkinfrastructuurnognietgerealiseerd.Enerzijdszijnerinstellingendienognietaanbodkwamen,zoalshetdatacentrumVLIZ,eenaantalVlaamsewetenschappelijkeinstellingen...Anderzijdsdragendewelaangesloteninstellingeneenrecurrentekostdiesomshunfinanciëledraagkrachtoverschrijdt.Voordieinstellingenisblijvendetoegangtotditkrachtigonder-zoeksnetwerkenkelmogelijkmitsrecurrentesubsidiëringdoordeVlaamseoverheid.Deredenligthiervooralbijdeaanzienlijkekostenvoordehuurlijnen.Omhieraantegemoettekomen,onderzochtmenin2002deopportuniteitomheteigenglas-vezelnetwerkvandeVlaamseGemeenschapinteschakelenindenetwerkinfrastructuurvooronderzoek,waarbijBELNETwelzoublijveninstaanvoorhetgegevenstransport.Eendergelijkscenariozoueengoedkopeenduurzameoplossingbieden.Uitonderzoekbleekdatditvoorstelmomenteelniethaalbaaris.Hetbeschikbarebudgetvan2,5mln.EUR(opdebeideBA’ssamen)voor2003zalbijgevolgwordengebruiktomdeelektronischenetwerkingvandeVlaamseonderzoekersverderteondersteunenviasubsidies.HierbijwordendehogescholengesubsidieerdvoordekostenomaangeslotentekunnenblijvenbijBELNET.Anderzijdsbetoelaagtmenookdeandereinstellingenuithetonderzoeksveld,dienognietaanbodkwamen.Indeloopvan2003wordtereenmeerjarenplanopgemaakt,datnaastderealisatievaneenhoogperformanteO&O-netwerkinfrastructuurookinitiatievenuitwerktterbevorderingvanhetgebruikervanvooronderzoek.BA12.20Allerhandecommunicatie-initiatievenmetbetrekkingtotwetenschap,technologieeninnovatieVoordecommunicatie-initiatieven(zoalswebsite,publicaties,mediaruimte,communicatiecampagnes,...)vandeadministratieWetenschapenInnovatiewerdeenvastleggingskredietvan0,253mln.voorzien.BA12.28OnderzoekonderleidingvandeVlaamseministervoorwetenschapsbeleidentechnologieDezekredieten(0,347mln.EUR)financierenspecifiekeprojecteninzakebeleidsondersteuning. HoofdstukIII.1–40

BA 33.03Subsidie aan de Stichting Flanders Technology International modellering,diehetresultaatisvandere-engineeringsbeweging1999-2001.DezemodelleringIn2002werdeennieuwewebsiteoperationeeldievollediggebaseerdisopdeinformatie-toring,dedatabankbestemdvoordeondersteuningvanproject-enprogramma-management,moniverhogingvandezichtbaarheidendetoegankelijkheidvanhetVlaamsonderzoek.TegelijkisIWETOverschaftinformatieoverhetVlaamseonderzoeksgebeuren,metalsdubbeldoeldezoekBA41.04Subsidiei.v.m.deinventarisatievanhetwetenschappelijkentechnologischonderadzoekvanbijzonderevraagstukkenenvoorstudieopdrachten,kandeRaadeenberoepdoenopbeleid,Federale&InternationaleSamenwerkingenBegroting&Financiën.Voorhetonderbereiden,beschiktderaadovervierpermanentecommissies:Wetenschapsbeleid,TechnologieentechnologiebeleidendepositiedieVlaanderendaarbijinneemt.Omzijnadviezenvoortegevraagdofopeigeninitiatief)adviesoveralgemeneofspecifiekepunteninhetwetenschaps-Vijfambtenarennemenmetraadgevendestemdeelaandevergaderingen.DeRaadgeeft(desdeEconomischeRaadvanVlaanderen(SERV).Devoorzitteren4ledenwordenbenoemddoorwordenvoorgedragendoordeVlaamseInteruniversitaireRaad(VLIR)en6doordeSociaal-DeVlaamseRaadvoorWetenschapsbeleidbestaatuitdevoorzitteren16leden:6daarvanBAgroepenzoekersenwerkingskostenvoormaximumvijfentwintigdisciplinegerichteVlaamsecontact-dingenvoorbuitenlandsetoponderzoekers,tijdelijkesuppleantiepremiesvoorVlaamseonder-DefinancieringvanhetVlaamsKennis-enCultuurforumgaatvooralnaarverblijfsvergoe-verhoogdeenkadervoorreflectie,waarbijdeinteractietussenactorenuitdiversedisciplinesleidttoteenlangereperiodeskunnensamenwerkenmetgerenommeerdebuitenlandsevorsers.ZoontstaatDitcentrumvormteeninterdisciplinaireontmoetingsplaats,waarVlaamseonderzoekersvoorwerdhetVlaamsAcademischCentrumvoorWetenschappenenKunsten(VLAC)opgezet.gevaardathettoepassingsgebiedenhetblikveldtesterkvernauwen.Omdittegentegaan,Onderzoekleidtautomatischtoteensteedsgroterespecialisering.Daardoordreigtechterhetlanden,miënishetcreërenvaneenbandtussenwetenschappersvandegemeenschappenenvanandereDesubsidiebedraagt0,750mln.EUR.EenvandedoelstellingenvandeKoninklijkeAcadeKunstenBA41.01SubsidieaandeKoninklijkeVlaamseAcademievanBelgiëvoorWetenschappenenopende.nopolis,hetVlaamsdoe-centrumvoorwetenschapentechnologiedatbegin2000zijndeurennologiedichterbijdemenstebrengen”.FTIisalsdusdanigbelastmetdeexploitatievanTechDeStichtingFTIisactiefindewetenschapsvoorlichting,metalsdoelom“wetenschapentechGemeenschapsteisdeStichtingFTI(m.i.v.Technopolis)–waarvandesamenwerkingmetdeVlaamsesteedaanderden.Devoornaamstedaarvanzijndestructurelepartners–éénvandebelangrijkmunicatieoverdezeonderwerpen.Deuitvoeringvanhetactieplanwordtinhogemateuitbewetenschapentechnologie,bekendmakingvanbeleidenwetenschappelijkonderzoekencomhettotaalvandebetrokkenmiddelen7,186mln.EURvoor2003:terpopulariseringvanvan2,132mln.EURaandeStichtingFTI/Technopolismeerekenen.GlobaalgezienbedraagtbesprokenBA’s12.03en33.01.DaarnaastmoetmenechterookdemiddelenvoordesubsidieDemiddelenvoorwetenschapsinformatiezijnhoofdzakelijkgegroepeerdindetweehoger(FTI)wordtgeregeldviaeenovereenkomst.naastadviesaanderegeringen.wetenschappelijkpotentieel.(Contactfora).41.03DotatieaandeVlaamseRaadvoorWetenschapsbeleidVlaamseministervoorWetenschapenTechnologie.hocwerkgroepenofexternedeskundigen.Dedotatiebedraagt0,252mln.EUR.(IWETO.)evaluatieenbeleid.Deinventarisomvatalledisciplines. HoofdstukIII.1–41

projectthema’s EeneerstetypeishetSTV-InnovatieZebetrekkingop(sub-)sectoren,ofwelopmeerdereondernemingenoversectoralegrenzenheen.torischevernieuwingennieuwevormenvaninzetvanarbeid.Deprojectenhebbensteedsdanhetzoekenvanondernemingennaarevenwichttussentechnologischeinnovatie,organisasluitenaanbijconcreteproblemenofvragenvansocialepartners–hetbetrefthebbensteedseenparitairkarakter.&Arbeidvoertgrossomodotweetypesvanonderzoekenuit.

representatievesurveys

HoofdstukIII.1–42

basisvangevalstudiesofvanbeperkteenquêtes.Opditogenblikzijnvolgendeprojecteninuitnaareenbepaaldevernieuwingofthematiek,opvoeringofinvoorbereiding:klantgerichtmanagementindevoedingsdistributie;eindeloopbaanbeleidindesocial-profit-enindeprivatesector;kwaliteitszorgindegrafischesectorenvolcontinuploegensystemenindeindustrie.Eentweedeprojecttypeisgebaseerdop sectoreninKMO’s;stressbijdocentenenadministratiefpersoneelinhogescholen;kwaliteitsdienstverlenendeondernemingen;werkdrukindeconfectie-industrieindetextielverzorgingsvoerdofgepland:sectoralescreeningvanorganisatie&arbeidbijdezakelijkeenintellectuele(in1998,2001,volgendescreeningin2004).OpditogenblikwordenvolgendesurveysuitgeninguitgevoerdbijeenrepresentatiefstaalvanondernemingenuitallesectoreninVlaanderengenrondorganisatievernieuwingeninzetvanarbeid.Daartoewordteendriejaarlijksescreeenwilgrotetrendsinkaartbren

Devidueletienvoltijdsewetenschappelijkemedewerk(st)ersindienst,vooronderzoeksprojectenopindiingebedindestructuurvandeSociaalEconomischeRaadvanVlaanderen(SERV).STVheeftSTV-Innovatie&ArbeidisalsspecifiekonderzoekscentrumvandeVlaamsesocialepartnersDeBAbepaaldDe0,210mln.EURopdeBA41.04betrefthetsubsidiebudgetaandeuniversiteiten,meervensaanbodvanprojectgegevens.Ditwordtin2002vervangendooreenhyperlinknaarhetvolledigegege-elkaarefficiëntkunnenvinden.Desamenwerkingwasaanvankelijkbeperkttothetuitwisselenomgekeerd.DitschepteenbijkomendkanaalwaarlangsVlaamseenNederlandseonderzoekershettoegankelijkmakenvandeNederlandsegegevenstenbatevanVlaamseonderzoekersenOnderzoeksDatabank(NOD).TussenIWETOenNODbestaateenjarenlangeafspraakvoorNederlandbouwdeeenvergelijkbaarsysteemuitrondonderzoeksinformatie:deNederlandsePERSOON:wordenEQUIP:hoogtechnologischeapparatuur,beschikbaarinVlaanderen,dieookdoorderdenkanCOOP:EXPERT:PROJECT:TEAM:kanHetnieuwemodelbeslaatvolgendeinformatie-elementen,diemengezamenlijkofafzonderlijkenz.)mogelijkheden(o.m.onderwerpviaclassificatieoftrefwoord,personen,organisatie-eenheden,zen:eeneenvoudigeopzoeking,eengeassisteerdeopzoekingmetvoorafgaande“look-up”delijkeinterfacediedegebruikeropeenintuïtievemanierbegeleidtbij3verschillendezoekwijcontextvanEuroCRIS(www.eurocris.org).Denieuwesitebiedteenoriginele,gebruiksvrienteelinEuropesecontextwordtgefinaliseerd,o.m.metdemedewerkingvanIWETObinnendeiseenvoorafbeeldingvanhetnieuweCERIF2000onderzoeksinformatie-formaat,datmomeneneengedetailleerdzoekscherm.benaderen:krachtlijnenenrealisatiesvandeVlaamseonderzoeksploegen;lopendeonderzoeksprojecten;consultancy,dienstenenonderzoekstechniekenaangebodenaanderden;internationaleentransregionalesamenwerkingsverbanden;gebruikt;overzichtvandebeschikbaregegevensindedatabank.opelkanderswebsite.voordebijdragevandeoverheidindekostenvandelokalegegevensinzameling.41.06SubsidieaandeStichtingTechnologieVlaanderensubsidieaanSTVbedraagt1,973mln.EUR.basis.

kwalitatieveonderzoek

STVDocumentatiecentrum kanna afspraak geconsulteerd http://www.serv.be/stv/rugopdewebsite:contactpersonenvindtmentegeplandeinitiatievenenvanalleactiviteiten&recentbrochures),eenvoorstellingvan(meerdan150rapportenen50ten,devolledigepublicatielijstResultatenvanvroegereprojecworden. HoofdstukIII.1–43

&Arbeidveelenergieinhetzoek,investeertSTV-InnovatieNaasthetuitvoerenvanondervanstrie;flexibiliseringindesectorploegensystemenindeinduhumaniseringvanvolcontinuzorgindegrafischesector;deaudiovisuelemedia. valoriseren

Deinformatieinhetzoeksresultatenseerd,waaropmendeonder-nariesofstudiedagengeorgani-Opjaarbasiswordensteldewoordigers,paritairsamenge-kringen,syndicalevertegen-initiatievenvoormanagement120maalingezetinvormingsteamwordtjaarlijksmeerdanmingsactiviteiten.HetSTV-STV-Berichten)endevor(o.a.deSTV-Brochuresendinerenhetpublicatiebeleidmingsverantwoordelijkecoörstafmedewerkersendevorallesocialepartners.Devierhetbruikbaarmakenervanvoorvanderesultatenendoelgroepenenz.4à5semi-voorstelt.

HoofdstukIII.2–44

Hoofdstuk III.2 Wetenschappelijk onderzoek op initiatief van de vorser HoofdstukIII.2

jaarlijksminimaalhetequivalentvan3,5%vandeoverheidsbijdrageaandeBijzondereOnderbilateralewetenschappelijkesamenwerking,zijndeuniversiteitenertoegehoudeninprincipehetBOFenindewerkingsmiddelenvanVito,IMECenITG.Bijspronkelijkcentraalbeheerdvoordebilateralewetenschappelijkesamenwerking–geïntegreerdindietennaardebetrokkeninstellingen,werdafgerond.‘BilateraleWetenschappelijkeenTechnologischeSamenwerking’enoverhevelingvandekreDebeslissingvandeVlaamseregering(1februari2002)totheroriënteringvanhetprogrammaOpBAéénnancieringvandeuniversiteiten.Hetwasdanooklogischdezemiddelensamentebrengeninmetdewerkings-eninvesteringstoelagenvormendeBijzonderOnderzoeksfondsendebasisfigendonderzoekopinitiatiefvandeonderzoekerenviaeenintra-universitaireselectie.Samenprogramma33.2.Debestemmingvandegeldenbleefbehouden:financieringvangrensverlegDemiddelenvoordeBijzondereOnderzoeksfondsenwerdenreedsin2002overgedragennaarten,vorm,(voorheeningeschrevenopditprogramma),bijdewerkingstoelagenvandeuniversiteideaankoopvan(abonnementenop)bibliografischebestandenentijdschrifteninelektronischeOnderzoeksfondsenaandeuniversiteiten.Indezelfdecontextvoegtmenookdemiddelenvoorden(voorheeningeschrevenopditprogramma)integraalovergeheveldnaardeBijzondere2003demiddelenvoordeinternationalewetenschappelijkesamenwerkingmetprioritairelan-vooronderzoek,endestroomlijningenvereenvoudigingvanderegelgeving,wordenvanafVanwegedeinhetregeerakkoordaangekondigdeafbouwvandekleinefinancieringskanalenviaoperationeledoelstellingvoorop:versterkingvandefinancieringvanfundamenteelonderzoekverleggendonderzoekopinitiatiefvandevorser.Omditterealiseren,steltmendevolgendeHetprogrammaheeftalsalomvattendestrategischedoelstelling:hetversterkenvanhetgrens-Dedendeposten,omdatdebudgettenofweldienenvoorfundamenteelonderzoekofwelvoorbegeleizoek–Vlaanderen(FWO-Vlaanderen).Daarnaastomvathetnogenkelespecifiekeuitgavengrensverleggendonderzoek.HetbetreftinessentiehetFondsvoorWetenschappelijkOnderProgramma71.2omvatkredietenterfinancieringenondersteuningvanhetfundamenteel,maatregelendiedatsoortonderzoekversterken.uitgavenwerdenbegrootop86,344mln.EUR.hetFWO-Vlaanderen–enditopbasisvaninteruniversitairecompetitie.hogescholen,Vito,IMECenITG.programma.12.24UitgaveninhetkadervandeinternationalewetenschappelijkesamenwerkingdezeBAisvoor2003eenkredietvan1,274mln.EURvoorzien.Vanaf2003ishetvolledigbedrag–oordezevernieuwdeaanpakvande

zoeksfondsenaanprojectvoorstellenvoortestellen.De 4.Metdezemiddelendienendeuniversiteitenendedrieonderzoeksinstellingenbilateraleonder3.BehoudenseenvoorafnamevoorhetITG,VitoenIMEC,wordendebeschikbaremiddelen2.Deverplichtingvervalt,datineenprojectsteedstweeVlaamseinstellingensamenmoetenwer1.Voorelkpartnerlandwordtomdetweejaareenoproepgeorganiseerd.denDedoelstellingenvanhetinitiatiefblevenbehouden,hetreglementairkaderenhetbeheerweraddendumdezesamenwerkingontvangen,zullendeafgesprokenmodaliteitenwordenvastgelegdineenhiervoorderechtsgrondvormt.VoorIMEC,ITGenterieelbesluitdatmenformeelafkondigtnadedefinitievegoedkeuringvanhetBOF-besluitdatwetenschappelijkesamenwerking,zoalsdeomvangderprojecten,wordenvastgelegdineenminisconcretemodaliteiteninzakedebilateraleVito,dieeveneenseenjaarlijksbudgetvoorbijdebeheersovereenkomstenmetdezeinstellingen.echtersterkvereenvoudigd:ken.Demogelijkheidblijftnogwelbestaan.voordebilateralewetenschappelijkesamenwerkingtoegevoegdaandeBijzonderOnderzoeksfondsenvandeuniversiteiten,maarmétbehoudvanhunbestemming.DemiddelendieaanhetITG,VitoenIMECwordentoegekend,wordenbijdealgemenetoelagevandezeinstellingengevoegd.zoeksprojectentefinancierendiewordenuitgevoerdmetbuitenlandseinstellingen,uiteenlijstvanlandendiewordtvastgelegddoordeVlaamseregering.DebesprekingenmetdepartnerlandenwordengevoerddooreenVlaamsedelegatie,bestaandeuiténdeadministratieWetenschapenInnovatieéndeuniversiteiten,onderzoeksinstellingenenVlaamsewetenschappelijkeinstellingendiehieraanwensendeeltenemen.Dekostenvoordedeel-namevanvertegenwoordigersvandeVlaamseuniversiteitenenonderzoeksinstellingenvallentenlastevandezeinstellingen.Deadministratiestaatinvoordeverslaggevingenmaakthetverslagoveraandeinstellingen.InhetkadervandebilateralewetenschappelijkesamenwerkingselecteerdedeVlaamseregeringachtprioritairelanden.Voordealternerendetweejaarlijkseoproepenwordtgewerktmettweelandengroepen.China,Hongarije,RoemeniëenZuid-Afrikavormenééngroepwaarvoorin2002eenoproepwerdgeorganiseerd.VoorChili,Polen,RuslandenTsjechiëwordteenoproepin2003gepubliceerd.Nahetaflopendprogrammavoorbilateralewetenschappelijkeentechnologischesamenwerking,voegdemenTsjechiëenRuslandaandielijsttoe.Degewijzigdemodaliteitenbiedenmeerautonomieaandeuniversiteiteninzakedeselectie,financieringenuitvoeringvandeprojecten;deadministratieWetenschapenInnovatieblijftinstaanvoordecoördinatievandesamenwerkingendecontactenmetdeprioritairepartners.EenbegeleidingscomitéwerdopgerichtmetvertegenwoordigersvandeVlaamseuniversiteiten,ITG,IMEC,Vito,AWIenhetkabinetvandeministervanOnderwijsenVorming.InmiddelswerddeeersteoproeponderdenieuwemodaliteitenafgeslotenenwerdendeonderhandelingenoverdeingediendevoorstellenmetrespectievelijkChina,Hongarije,RoemeniëenZuid-Afrikaafgerond,zodanigdatbegin2003degeselecteerdeprojectenkunnenstarten.InopdrachtvandeministervanOnderwijsenVormingstarttenonderhandelingenopoverdesamenwerkingsmodaliteitenmetTsjechiëenRusland,zodatmenbegin2003deoproepkanpublicerenvoorhetindienenvanvoorstellenvoorsamenwerkingmetinstellingenuitdetweedelandengroep.Tevensvermeldenwenogdatdeverplichtingvervielom3,5%vandemiddelenvanhetBijzonderOnderzoeksfondstebestedenaanverkennendeinternationalesamenwerkingsprojectendieonderzoeksgroepenvoorbereidenopdeelnameaanhetEuropeesKaderprogramma,ofaanco-financieringvanprojecten,verworvendoorpromotoreninditprogramma.Geletopdefinaliteitvanhet HoofdstukIII.2–45

Europeseintegratie.Hetonderwerpisookzeeractueel:de19deropportuun,geziendebestuurlijkeervaringinBelgiëmetdefederaliseringineencontextvanronddezeonderwerpen.Bovendienishetbinnenhalenvanzo’ninitiatiefinVlaanderenbijzonstellingmettalvanmogelijkhedenopdatvlak–enookVlaamseuniversiteitendoenonderzoektiefisgehuisvestopdecampusvanhetEuropacollegeteBrugge.HetEuropacollegeiseenininternationaalonderzoeks-entrainingsprogrammavoorregionaleintegratiestudies.HetinitiaIn2001beslistedeVlaamseregeringomin2001en2002deuitbouwtefinancierenvaneendoorvrijwilligebijdragenvanuitlidstaten,niet-gouvernementeleinstantiesendeprivé-sector.socieerdeuniversiteitsprogramma’sinCaracas,OntarioenAmman.DefinancieringgebeurtTokio.DaarnaastzijnerUNU-centrateMaastricht,Helsinki,Macau,AccraenLusakaengeasbeheerddooreenUniversitaireRaad.HetVerenigdeNaties.HetiseenautonoomorgaanvandeV.N.-AlgemeneVergaderingenwordtdieeenuniekerolspeeltinhetpromotenvandedoelstellingenvoorvredeenvooruitgangvandeDesubsidiebedraagt0,966mln.EUR.RegionaleBA35.40SubsidieaandeUnitedNationsUniversity(UNU)inhetkadervanhetprogrammalogietingskostendievoortvloeienuitonderzoekbinnenhunactieterrein:dedomeinenneuropathoDezesubsidievan0,150mln.EURwordtaangewendvoorpersoneels-,werkings-enuitrusBAhieldNederlandsComitévoorKustgebondenZeewetenschappelijkOnderzoek(VLANEZO)weer-1,82mln.EURookeenVlaamseinbrengvan0,99mln.EUR.HetdaartoeopgerichteVlaams-zoekenlooptovereenperiodevanvijfjaar.HiervoorisernaastdeNederlandsebijdragevanfiekgerichtophetgemeenschappelijkuitvoerenvankustgebondenzeewetenschappelijkonder-onderzoeksprogrammatussenNWO-NederlandenFWO-Vlaanderenopgestart.Ditisspeci-InhetkadervandeVlaams-Nederlandsewetenschappelijkesamenwerkingisditgezamenlijkvierprojecten,inhoofdzaakgerichtopprocesstudiesinhetSchelde-estuarium.32.42SubsidieaandeBorn-BungeStichtinginAntwerpenenneurochemie.IntegratiestudiesDeUNUiseeninternationaleacademischeorganisatiehoofdkwartierenhetrectoraatzijngevestigdinde-eeuwsenatiestaatverliestimmerseendeelvanzijnrelevantie.Regio’senstedelijkegebiedeneisensteedsmeerautonomieenwordenalseconomischeactorensteedsbelangrijker.Daarnaastwordtdewereldnugecon

HoofdstukIII.2–46

voorbasisonderzoekbeteraangewezenomditsoortprojectenteondersteunen.EU-KaderprogrammavoorOnderzoekenOntwikkeling,zijndeVlaamsefinancieringskanalen UNESCO beleid,deactiviteitenvandeVlaamseadministratiesonderling(wetenschapeninnovatie,buitenlandswerkzaamhedenvanUNESCO.HierbijstreeftmeneveneensnaareenbetereafstemmingvanVlaamsministerie,gaateraandachtnaarversterkingvandedeelnamevanVlaanderenaandeN.a.v.deimplementatievandebeslissingenvanderegeringinzakedehervormingvanhetVlaamseDezeevaluatiezalindeloopvandevolgendemaandenafronden.OpbasishiervanzaldeMomenteelwordtinsamenwerkingmetUNESCOeenevaluatievanditinitiatiefuitgevoerd.nen(1999-2003).DemiddelenvanhetTrustfondskunnendieUNESCO-activiteitenondersteujaarlijksebijdrageuitdeVlaamsebegroting.HetakkoordlooptovereenperiodevanvijfjaarmetdeUNESCO-landen.HetVlaamsUNESCO-TrustfondswordtgefinancierddooreendeoprichtingvaneenTrustfondsterbevorderingvandewetenschappelijkeactiviteitensamenEind1999werddeovereenkomsttussenUNESCOendeVlaamseregeringondertekendvoorwaarbijVlaamseexpertisewordtingezet.regeringbeslissenofhetprojectdienttewordenverlengdofbijgestuurd.onderwijs)enmetinstantiesalsVVOB,VLIRenVLHORA.

Nederlands-Vlaams programma Zeewetenschappelijk Onderzoek

mln.Voor2003bedraagtdesubsidieaanhetFWO-Vlaanderen83,582vaneenbeterinzichtteverkrijgenoverdebestedingvandemiddelenlandsedeskundigen.ZiehoofdstukIV.1vandezeSpeurgidsomschappelijkeCommissies,samengestelduitbinnen-enbuitenDeselectievandeingediendevoorstellengebeurtdoordeWeten4.het3.hetbevorderenvanwetenschappelijkecontactenensamenwer2.steunaanonderzoeksgroepenindevormvanprojectfinancie1.steunDitverleggendHetFWO-VlaanderenrichtzichopdefinancieringvanhetgrenscoherentieFWO-Vlaanderen,waarbijgestreefdwordtnaareenmaximaledeVlaamseregeringvan1996houdendedesubsidieaanhetwerddoorgevoerd.TegelijkactualiseertmenookhetbesluitvaninopdrachtvandeVlaamseregeringdoorhetCWTS-LeidenvandekwantitatievedoorlichtingvanhetFWO-Vlaanderen,dieeenkomstzalondermeerrekeninghoudenmetdeaanbevelingenbeheersovereenkomstvoor2002-2007.Denieuwebeheersover-komstmet9maandenverlengd,inafwachtingvaneennieuweZ.A.P.-personeelskader.Begin2002werddezebeheersovereen-meteencontractvanonbepaaldeduur,naarhetuniversitaireinhetkadervandeoverhevelingvandeFWO-mandaathouders2001),dieeeneerstemaalwerdaangepastin2000.DitgebeurdeFWO-Vlaandereneenbeheersovereenkomstafgesloten(1997-versitairecompetitie.DeVlaamseGemeenschapheeftmethetteelwetenschappelijkonderzoekherverdeeltopbasisvaninteruniHetFWO-VlaanderenishétkanaaldatmiddelenvoorfundamenBAovereenkomst2003tebeslissenoverhetaldannietafsluitenvaneenbeheerslengdvoor2003,omopbasisvaneengrondigeevaluatieeinddietweejaardoortevoeren.Desubsidieovereenkomstwerdverfase,washetweinigzinvolomvoor2001-2002eenevaluatieovercollege.DoordatUNU-CRISvertragingenopliepindeopstartafgeslotentussendeVlaamseGemeenschap,UNUenhetEuropastanding”endebijhorendeovereenkomst(looptijd2001-2002),demiddelen,zijningebouwdinhet“MemorandumofUnderDemodaliteiteninzakekwaliteitsbewakingoverdebestedingvanbaarnaironderzoekenregionaleintegratiestudieszijnderhalveonmisgen:pollutie,overdraagbareziekten,terrorisme...Transdisciplifronteerdmetproblemendiedeindividuelelandenvéroverstijvoorhetbeleid.voordeperiode2004-2008.41.03SubsidieaanhetFWO-Vlaanderenmetdebeheersovereenkomst.onderzoekinallewetenschapsgebieden.doelwordtdoorhetFWO-Vlaanderennagestreefdvia:aanindividueleonderzoekers;ring;kingzowelnationaalalsinternationaal;uitreikenvanwetenschappelijkeprijzen.hetFWO-Vlaanderen,EUR. HoofdstukIII.2–47

BA 41.04Subsidie aan het Interuniversitair College voor zen.wetenschappen.De0,372mln.EURopdezeBAdienenterfinancieringvandoctoraatsbeurTotslotiserhettoekennenenbeherenvanbeurzenvoordoctoraatsstudiesindemanagementmanagemententotdeverbeteringvandemanagementpraktijkindepubliekeenprivé-sector.organiserenencoördinerenvanresearchdiekanbijdragentotdeontwikkelingenkennisvanversterkingvanhetmanagementonderwijsenditouniversitaironderzoek.Verderookhetwetenschappelijkeenaanverwanteactiviteiten,diekunnenbijdragentotdeontwikkelingenkingbevorderenvanprofessorenenonderzoekersindezediscipline.Doeliso.a.steunaanalleHetInteruniversitairCollegevoorManagementwetenschappenwildevormingenvervolmaManagementwetenschappen HoofdstukIII.2–48

HoofdstukIII.3–49

Hoofdstuk III.3 Wetenschappelijk onderzoek met economische finaliteit HoofdstukIII.3

maniervantechnologietransfertussenuniversiteitenenbedrijven.DeinterfacedienstenspelenVlaamseeconomie,blijktgezamenlijkeuitvoeringvanonderzoeksprojectendemeestdirecteVoordemaximalevalorisatievandeuniversitairekennisenexpertisetenbehoevevandeDebegroting2003voorziet1,326mln.EURvoordeondersteuningvandeinterface-activiteiBAEUR.Voor2003wordthettotaalvandeuitgavenophetprogramma71.3begrootop133,895mln.bedrijven’HetcentraleuitgangspuntvanhetProgrammais‘meertechnologischeinnovatieindeVlaamsedenenbinnendeeigenwerkingsmiddelenvanIWT-Vlaanderen,alsnieuwemaatregelendiedoorlingenofuniversiteiten,individuelevorsersendoctoraatsstudenten.Hetbetreftzowelactielijmeteconomischefinaliteit.Diesteungaatnaarprojectendoorbedrijven,onderzoeksinstelomvatdesteunmaatregelendiespecifiekgerichtzijnophetstimulerenvankennisuitbreidingHetbegrotingsprogramma71.3“Wetenschappelijkonderzoekmeteconomischefinaliteit”,Vlaamseregeringbeslistworden.metalsbelangrijkstedoelstellingen:•voorwaardencreërenomdetechnologischeinnovatieindebedrijventeverhogen;•voorwaardencreërenommeersamenwerkingtotstandtebrengentussenkenniscentra&bedrijvenentussenbedrijvenonderling;•ontwikkelenvaneenbeleid,gerichtopKMO’s;•optimaliserenvandemiddelenterstimuleringvanhetinnovatieklimaat;•versterkenvandewerkingvandeuniversitaireinterfacediensten.40.05Subsidieaanuniversitaireinterfacedienstentenvandeuniversiteiten.Indevoorgaandejarengingerreedsfinanciëlesteunnaardeinterfacedienstenvandeuniversiteiten.Ditgebeurdetotenmethetacademiejaar2001-2002,opbasisvanrecurrenteadhocbesluiten.Vanaf1oktober2002werddeadhoc-ondersteuningvervangendoordereglementairemaatregeldieop13september2002doordeVlaamseregeringdefinitiefwerdgoedgekeurd.DoordezemaatregelwordendeuniversiteitenaangespoordomhunrolindeeconomischeinnovatievanVlaanderenteversterken.Indiezinwordtvanhenverwachtdatze:•hunkennisenexpertiseoptimaalgebruikentenbatevandeVlaamseeconomie;•eenuniversitairecultuuropbouwenwaarbijexcellentieinonderwijsenonderzoek,waarmogelijk,gekoppeldwordtaaninnovatiefondernemerschap.

ii)Steun aan onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten van Vlaamse bedrijven. personeelskosteninteschatten.Indepraktijkheeftditdegedetailleerdeberekeningvandewerendemogelijkheidomindebegrotingdeniet-personeelskostenalseenvastpercentagevandezijndeverruimingvandeaanvaardbarepersoneelskostentotdereëleendirectepersoneelskostdesubsidieerbarekosteneneenaantaladministratievevereenvoudigingen.Vermeldenswaardleiddenietalleentotbelangrijkebijsturingen,maarvormdeookdebasisvoordeverbredingvanDitreglementairefinancieringsbesluit,gebaseerdophetInnovatiedecreetvan19mei1999,derzoekHetnieuweO&O-besluit(voluit‘Financieringsbesluitvoorsteunaanprojectenvanbedrijfsonen-ontwikkeling’)werddoordeVlaamseregeringgoedgekeurdop5oktober2001. HoofdstukIII.3–50

bedrijvenBA99.12voorziet88,873mln.EURaanvastleggingsmiddelenvoorprojectenopinitiatiefvaninnovatie,BA99.11voorziet25,058mln.EURaanvastleggingsmiddelenvooractiesvantechnologischeBA’snancieelHetIWT-Vlaanderenzalinstaanvoordeopvolgingvandezemaatregel.Dithoudtzowelhetfi-offgevondenwordt,isvooreenbeperktgedeeltevandeuitvindingendeoprichtingvaneenspin-lectueleeigendom,binnenhuneigenuniversiteit.Wanneernietmeteeneenindustriëlepartnernemenzeookinitiatieventotinformatieverstrekking,sensibiliseringenopleidinginzakeintelresultaatgebied.Naastdeverantwoordelijkheidvooroctrooibeheerenlicentieovereenkomsten,Ookhetbeheervanintellectueleeigendomwordtdusvoordeinterfacediensteneenbelangrijkblijftcialiseerbarekennisongebruikt;menvoorkomtzoookdatdekenniswettelijkonbeschermdtaironderzoekwordtgemaximaliseerd.Zoblijfterookzoweinigmogelijkintrinsiekcommerdebehaaldeprojectresultatenaangewezen,zodatdeeconomischevalorisatievanhetuniversiresultatenopsporen.HierbijisdeorganisatievaneenconstantescreeningendoorlichtingvanErwordtvandeinterfacedienstenverwachtdatzeopeenpro-actievemaniervaloriseerbarehiertoezullenooknagaanwatdespecifieketechnologischenodenzijnvandebedrijvenenverrichtenloket–een‘businesscounter’–zijnvoorelkbedrijfdatdeuniversiteitwensttebenaderen.Zijinschatten.Deinterfacedienstenmoetenzichzoorganiserendatzeeenmakkelijktoegankelijklerendatdebedrijven(grootenklein)hetpotentieelervaneenvoudigencorrectkunnenhierbijderolvan‘kennismakelaar’.Zijdienendebeschikbarekennisenexpertisezodanigteetaindiennodigzelfmarktonderzoek.enzondermeerdoorderdenkanwordengebruikt/gedupliceerd.bedrijfvaakdebestewegtoteconomischevalorisatie.beheerinalsdeinhoudelijkeopvolgingvanbeleidsplannenenverslaggeving.99.11en99.12gefinancierdopinitiatiefvandeVlaamseregering;eninnovatiesamenwerkingsverbanden.

1.Voorwaardencreërenomdetechnologischeinnovatieindebedrijventeverhogen.

i)De hervorming van het IWT-Vlaanderen Vernieuwingencontinuïteitzijnhierbijeenblijvend1999)hetexclusievefinancieringskanaalvoortechnologischonderzoekindebedrijfswereld.VoordeVlaamseoverheidvormthetIWT-Vlaanderen(doorhetInnovatiedecreetvan18mei Leitmotiv gensbestedingvandeoverheidsmiddelenmeteenzolaagmogelijkeadministratievelast,blijftoverivereenvoudigingdoortevoeren.EengoedevenwichtvindentusseneenmaximaaldoelmatigeafbreuktedoenaandebeleidslijnvandeVlaamseregeringomeenoptimaleadministratieve.Dithoefttrouwensgeeneenpermanenteuitdaging.

HoofdstukIII.3–51

gendeprojectkostengefinancierdworden.Hetisdebedoelinghierdoordegroeivanondernemin-kanhierdooreenachtergesteldeleningkrijgen,zodat(cumulatiefmetdesteun),tot80%vanMedio2002werdookhetsysteemvandeachtergesteldeleningenoppuntgesteld.EenKMOzontaallendesteunregelingensluitaanbijdebeleidsdoelstellingen:hetéénloketprincipeenhethorivoorprototype-ontwikkelingen75%voorbasisonderzoek.Dezeintegratievandeverschilrenaandebeurt.ConformdeEuropeseregelsblijftdetotalesteunnatuurlijkbeperkttot50%kengemaaktmetdedoelstellingsgebiedeninLimburg–in2003zijnOost-enWest-Vlaandeaandebedrijvendieinbepaaldedoelstellingsgebiedenliggen.In2002werdenhieroverafsprametdebeheerdersvandeEFRO-steun,kanmentenslotteeenverhogingvan15%toekennenindebeleidsbrief“2003Wetenschaps-enTechnologischInnovatiebeleid”.Insamenspraakjectengerichtopduurzameontwikkeling.Dedetailsvandezesteunregelingenzijnbeschrevenvuldmetplus10%voorinnovatieprojectenindelucht-enruimtevaartenplus10%voorpromet10%voorKMO’senmet10%bijsamenwerkinginEUREKA-verband,werdenaangevoorindustrieelbasisonderzoekverhoogt.Debestaandeverhogingenvanhetsteunpercentagewaarbijdebasissteunvan25%vandeaanvaardekostenvoorprototype-ontwikkelingen50%Opbasisvandenieuweregelingzijnverdereenaantalspecifiekesteunregimesuitgewerkt,lijkevenhalveert!Ookdeeindcontrolewerdhertekendnaareensterkergewichtvoordeinhoudevereenvoudigd,watbijvoorbeelddeadministratievehandelingenvanuitdebegunstigdebedrijkingskostenvolledigverdrongen.Hetopvolgingsprocestijdensdeuitvoeringvanhetprojectiscontrole(prestatiecontrole)envereenvoudigingvandecontrolevandeuitgaven.karaktervandesteunverlenging.metsterkekapitaalsbehoeftenteondersteunen.

iii)Duurzame Ontwikkeling

regelingInhetnajaarvan2002voorzagmendaneenruimecommunicatieenbekendmakingvandezeopspecifiekemethodologie,ontwikkeldinsamenwerkingmetdeVito.Informatieisvoorhandenevalueerdemendeprojectengerichtopduurzametechnologischeontwikkelingvolgenseenscheontwikkeling.Ditpercentagezouvanaf2003gradueelmoetenstijgen.Vanafmedio200220%vandeprojectenreedszonderspecifiekestimuligerichtwarenopduurzametechnologiUiteenvroegereanalysevandeIWT-portfoliobleekdat,alnaargelangdesteunregeling,15àIWT-beheer.kingsverbanden)ensitueertzichbinnendebudgettairekredietlijnenvoordeprogramma’sinoproepen(inclusiefGenerischBasisOnderzoek,HOBUenVlaamseInnovatieSamenwerregelingwordtookhorizontaalgeïntegreerdinderelevantesteunmechanismenbijdenieuweopDuurzameOntwikkelingbinnendediversesteunprogramma’svanhetIWT.Denieuwehogeresteun-enselectiekanseneneeneventuelesubsidiebonusvoorbedrijfsprojecten,gerichtgramma’smetuiteenlopendeencomplexemodaliteiten(bijv.VLIM,VLIET,...).HetbeoogtDezeregelingvervangtdepraktijkuithetverledenvandomein-ofsectorspecifiekeimpulsproduur.stoffenenenergiebronnenentenslotteverhogingvanhergebruik,recycleerbaarheidoflevenssparing,verminderingvanemissies,afvalofmilieuhinder,gebruikvanhernieuwbaregronddoelstellingenbijvalorisatievoldoendeaanbodtekomen:grondstoffenbesparing,energiebe-zameOntwikkeling(inzijnecologischedimensie).Voordezeprojectendienenéénofmeerdereregeerakkoord,iseensteunregelinginvoegevoorinnovatieprojectendiebijdragentotDuur-SindsdebeslissingvandeVlaamseRegeringop3mei2002eninuitvoeringvanhetVlaamsdewebsitevanIWT.–menverwachtdathetprojectvanaf2003opkruissnelheidfunctioneert.

singsgebiedDeVlaamsesteunzalgebaseerdzijnophetnieuweO&O-financieringsbesluit.Hettoepasnodenniveauuittewerkenvoorbeidesectoren.DitmoestookrekeninghoudenmetdespecifiekeIn2001kreeghetIWTdeopdrachtomopbasisvanderesultateneensteunregelingopVlaamsaandelucht-enruimtevaartsectorenininternationaal,Europees,federaalenVlaamsverband.tevaart,ronddereedsin2000eengrondigestudieafoverdeproblematiekvaninnovatiesteunOmeentoekomstgerichtebeleidsoptieuittebouwenvoorinnovatiesteunindelucht-enruimenHetIWTwerdbelastmetdeimplementatievandesteunaanhetA-340programmavanAirbussteunbedrag2001debedrijvenverderinhunkwalificatietrajectm.b.t.decivielevliegtuigbouw.HettotaleHetVlaamsActieprogrammaLuchtvaart,datoperationeelwerdin1999,ondersteundeinin2001bedroeg1,3mln.EUR.metdevoorbereidingvandesamenwerkingsovereenkomstvoorhetA-380programma.binnendeinternationalecontext,waarbinnenzijdienenteopereren.wordthiertoeverruimdnaartweetypesinnovatietrajecten.•Projectendiezichsituereninhet“kwalificatietraject”:hetkanhierbijzowelklassiekeO&Oprojectenbetreffenalsprojectendieeeninspanningvergennaarhetaanpassenvanaanwe-zigetechnologischekennisaandespecifiekenodenenvereistenindelucht-enruimtevaart-sector.Dezeprojectenkunnengenietenvaneensubsidiebonusvan10%;•Projectendiezichsituereninhet“lanceringtraject”vannieuwevliegtuigtypes:inplaatsvandeklassiekeNRC-prefinancieringwordtergeopteerdvoorsubsidies(25%). van een beleid gericht op minder innovatieve bedrijven i)Het KMO-programma

tieveinstapdrempel,alsookeensnelleensoepelebehandelingvanhunaanvraag.OokdezeBijdeopstartvanhetKMO-programmagarandeerdemendebedrijveneenlageadministrakendeOp31augustus2002werdenreeds215projectvoorstellengehonoreerd,dieeentotaaltoegekingKMO’s.BestendigingenuitbreidingvandereedsdoorhetIWTgevoerdeactiesterbekendma2002)bevestigendezestelling:387ingediendeprojectvoorstellendoor293individuelelysevastdaternogvoldoendepotentieelbestaatvoorverderegroei.Recentecijfers(31aug.overvoorheen106)tonenditaan.Tevenssteldemenbijdeop16maart2002afgeslotenanavoorheengemiddeld111opjaarbasis)alshetaantalbetrokkenKMO-aanvragers(196tegenopgesteldeverdubbelingvanhetbereik.Zowelhetaantalprojectvoorstellen(253tegenoverUitdeevaluatieblijktalséénvandebelangrijksteresultatendeeffectieverealisatievandevoorren,gepaardmeteenruimeenquêteringenbevragingvanbetrokkenactoren:KMO’s,intermediaianalysebrachtIWT-Vlaanderenheteerstewerkingsjaarvanhetprogrammainkaart.DitgingtieindeVlaamseKMO’s,wasaaneengrondigetussentijdseevaluatietoe.IneenuitgebreideHetin2001doorIWT-VlaanderenopgestarteKMO-Programmaterstimuleringvaninnovakenniscentra,evaluatoren,...blijvenduidelijkvanessentieelbelang.financiëleoverheidssteunvertegenwoordigenvan10,9mln.EUR.

2.Voorwaardencreërenommeersamenwerkingtotstandtebrengentussenkenniscentraenbedrijvenentussenbedrijvenonderlingbijonderzoeks-enontwikkelingsaktiviteiten. i)De lucht- en ruimtevaartsector

HoofdstukIII.3–52

3.Ontwikkelen

collectiefonderzoek derenwordennaareenzoruimmogelijkegroepvanbedrijvenindeEuropeseUnie–eninVlaanbareeconomischeen/ofsocialeenecologischemeerwaardeenzedienengevaloriseerdteeenruimecollectiviteitvanbedrijven.Deresultatenervanmoetenleidentoteenaantoonvertalenvantechnologischekennistotbruikbareinnovatietoepassingen–tenbehoevevan:onderzoekenstudiegerichtophetverwerven,hetbundelenenhetinhetbijzonder;

HoofdstukIII.3–53

ii)Kennistransfer

aangevuldDereedsvoorzieneengereduceerdemiddelenvoorhetHOBU-fondszullenin2003wordenmaakt.enKMO’sinhetbijzonder.Hetgeheelwordtopmaatvanminderinnovatievebedrijvenopge-scholenenuniversiteiten–metdeassociatiesalsreferentiekader,naarbedrijveninhetalgemeenHetHOBU-fondswordtomgevormdtoteeninstrumentvoorkennistransfervanuitdehoge-gestructureerd.talonderzoeksactiviteiten,oorspronkelijkgefinancierdviahetHOBU-fonds,ondervangenenscholenenuniversiteitenwordtgestroomlijndbinnendeassociaties.Hierdoorwordeneenaanhogeschoolopleidingendiegerichtzijnopprojectmatigonderzoek.Hetonderzoekindehoge(BAMAdecreetofteBachelor-Masters),begrotingsmiddelentenbehoevevandeééncycli-Zoalseerdergesteld,voorzaghetontwerpvanstructuurdecreetophethogeronderwijsHetalgeheleconceptvanditfondsisdaardooraanherzieningtoe.In2003werktmenhiervooreenreglementairbesluituit.inhetkadervandebegrotingscontrole.

4.Optimaliseren van de middelen ter stimulering van het innovatieklimaat Vlaamse Innovatie Samenwerkingsverbanden

gers:denaandrieessentiëleintermediëringsprocessentussendekennisaanbiedersendekennisvravoorbepaaldezog.clusterverbanden.BinnenhetkadervanhetVIS-besluitkanmensteunbiestaptmenafvandestructurelefinancieringvanorganisaties,zoalsbijvoorbeeldhetgevalwasverbandennietmeeradhocgebeurt,maarvolgensduidelijkvastgelegdespelregels.Inditkaderbanden.Debelangrijkstebeleidswijzigingdieditveroorzaakt,isdatdefinancieringvandezeHetVIS-besluitlevertdejuridischebasisvoordesteunaandeInnovatieSamenwerkingsvermaalren,diealactiefzijnindeaanmoedigingvantechnologischeinnovatieinhetbedrijfsleven,optiRegering.DitbelangrijkinstrumentvoorIWT-VlaanderenmaakthetmogelijkdeintermediaivolledigoperationeeldoordegoedkeuringvanhetVIS-besluit(24mei2002)doordeVlaamseHetfinancieringsbesluitbetreffendedeVlaamseInnovatieSamenwerkingsverbandenwerdinteschakeleninhettechnologischeinnovatiebeleid.•

nen.deKMO’s.AldustrachtmenhethuidigesuccesvanhetKMO-programmanogteondersteuaantalverbeteringen–ondermeeraangepastehandleidingen(d.d.1juli2002)tenbehoevevanmingenenkondeinterneprocessingvandedossiersbeter...Alsgevolghiervankwamenereenkingskracht,vertoondehetprogrammatocheenaantalinstapdrempelsvoorstartendeondernejectenvangrondigtechnologischadviesdoorerkendecentra)nietdirectdeverwachteaantrekelementenvoorverbeteringvatbaarbleken.ZobezatendeKMO-innovatiestudiesType1(proNietteminmeendehetIWT-Vlaanderennadeuitgevoerdeevaluatiedatertochnogeenaantalatieprocedures.uittenhunpositieveappreciatieoverdeadministratievevereenvoudigingenenversneldeevalubeidedoelstellingenwerdenduidelijkgerealiseerd.Nagenoegallebevraagdeondernemingen op maat van de minder innovatieve bedrijven, inzonderheid de KMO

HoofdstukIII.3–54

opgezet.criteriumisdatdestudiebelangrijkisvoordecollectiviteitvanbedrijvenwaarvoorhetistotvoorwerpheeft–vanstrategischbasisonderzoektotenmetvertaalonderzoek.Essentieelderzoek,waarbijhetonderzoekstrajecthetruimewetenschappelijk-technologischspectrum:dekernhiervanvormenactiviteitenvancollectiefonEensteunpercentagevan50%opdeaanvaardbarekostenwordtvoorzien;

• verstrekkenvantechnologie-advies

•

• projectenvanthematischeinnovatiestimulering voorzien;hetvertrouwenervangenieten.Eensteunpercentagevan80%opdeaanvaardbarekostenislingtebevorderen.Deuitvoerdermoetdebetrokkenbedrijvengroepzeergoedkennenentechnologischethematiek.Doelisdenetwerkingendesynergietussendezebedrijvenonder-lering,gerichtnaareengroepvanbedrijvendiezijnverbondendooreengemeenschappelijk:beogenactiviteitenvaninnovatiestimu-

• projectenvansubregionaleinnovatiestimulering

projectenvancollectiefonderzoek

kenniscentra;sinnovatie.Ditgebeurtdooreerstelijnsadviesendoorverwijzingnaaranderecompetentetenstaanbijhetoplossenvantechnologischeproblementenbehoevevanproduct-enproce:eenbundelingvanactiviteitendiebedrijvenbijmoe

Dezedrieactiviteitenwordengebundeldtotvierprojecttypesdiedeaanvragerskunnenindieheidssteungevalkanmenhenbegeleidenbijdeaanvraagzelfendeverderedossieropvolging,omoverhenhierbijondersteunendooreerstelijnszorgenverderedoorverwijzing.InvoorkomendbijzonderKMO’s,bewustmoetenmakenvanhetbelangvantechnologischeinnovatieen:eenbundelingvanactiviteitendiebedrijven,inhetinzaketechnologischeinnovatieteverkrijgen.nen:•

projectenvantechnologischedienstverlening centageinslag.Hettechnologischprofielvandeuitvoerderisdanookzeerbelangrijk.Eensteunper-brengen.Dedienstverleningdiehierwordtbetoelaagd,heeftbijuitstekeentechnologischemetcollega’s),ombepaaldeinnovatieveaspectenvaneentechnologienaardebedrijventegischadviesopvraagvandebedrijvenzelf,alshetondernemenvaninitiatieven(bijvoorkeur:omvatzowelhetverstrekkenvantechnolovan80%opdeaanvaardbarekostenisvoorzien;

Indeloopvan2002werdenvoordeprogramma’s‘technologischedienstverlening,thematiDe2001opengesteld.Deselectievandezeprojectvoorstellenwasafgerondbegin2002enresulDeeersteoproepenvoorhetindienenvanprojectenindezeviersubprogramma’swerdeneindaanvaardbareeconomie,tewerkstellingeninnovatie.Hiervoorisookeensteunpercentagevan80%opdebaarloketopprovinciaalniveau,waarondernemingenterechtkunnenmethunvragenronddingmetdeinitiatievenvanheteconomischbeleid,metnamedeorganisatievaneenherkentewordengeorganiseerd.Sommigeaspectendienennoggeconcretiseerdteworden:verbin(gespecialiseerdekennisdiensten),dieopeenvlotte,ongebondenenefficiëntemanierdientlijnszorgrondinnovatieaangeboden.Essentieelhierbijisdeverbindingnaardetweedelijnmulering,gerichtnaarallebedrijvenineenwelbepaaldgebied.Aanhenwordteeneerste-:beogenactiviteitenvaninnovatiesti-kostenvoorzien.teerdeindeselectievan:•14projectenthematischeinnovatiestimulering;•7projectensubregionaleinnovatiestimulering(27innovatieadviseurs,4à5innovatiebegeleiders(involtijdseeenheden)perprovincie);•23projectentechnologischedienstverlening(volledignetwerkongeveer50voltijdseadviseurs);•21projectencollectiefonderzoek(50projecteninuitvoering).projectenhebbeneenduurvan2x2jaar.scheinnovatiestimuleringencollectiefonderzoek’nieuweoproepentotprojectvoorstellenopengesteld.Bijdebekendmakinggingerbijzondereaandachtnaarhetbenaderenvannieuweactoren,zodateenzoruimmogelijkdeelvanhetbedrijfsleveneffectiefdegebodenondersteuningkangebruiken.

• technologischeinnovatiestimulering

terVlaamsInnovatienetwerkendeuitbouwvanvereistecoördinatiestructureneninfrastructuurdelen,ligtdeklemtoonopdeintegratievandeverschillendeadviseursinééngecoördineerdNaastdeselectieendeadministratieveopvolgingvandeprojectenendebestedingvandemidmetingediendin2002,moetmennieuwemodaliteitenincoöperatievoorzien.OnderhandelingendoorhetVlaamsgewestopgezegdin2001.Voordebehandelingvandeprojectendiewerdenverlening,opinitiatiefvandecollectieveengelijkgesteldeonderzoekscentra.Ditakkoordwerd1995)regeldedecofinancieringvandeprojectencollectiefonderzoekentechnologischedienstvandecollectievecentra.Ditakkoordtussendefederaleoverheidendedriegewesten(5meiookeennieuweinhoudtegevenaanhetsamenwerkingsakkoordbetreffendedefinancieringTengevolgevandehertekeningvandesteunaanintermediairenopVlaamsniveau,dientmendiensteNaarverwachtingzulleneind2002viahetVIS-programmaeen100-talinnovatieadviseurstenstaanvandeVlaamsebedrijven.deanderegewestenzijndaartoeopgestart.ondersteuningvanditnetwerk.

Dirkeconomie),ondersteunddoordeministervanwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleid,dooreenaantalprojectendiegedragenwordendoorministerJaakGabriels(bevoegdvoorraakvlakken.Hetslaanvaneenbrugtusseneconomischeentechnologischeinnovatie,gebeurtTussenheteconomischbeleidenhettechnologischeinnovatiebeleidzijnervanzelfsprekendVanMechelen. i)De voertuigsector

HoofdstukIII.3–55

5.De brug tussen technologische innovatie en de Vlaamse economie

gingenO&O.HetisdebedoelingvooraldeprocesgerichteontwikkelingenbinnendeVlaamsevestidendeassemblagefabriekenookindividueelgrondiggebriefdoverdesteunmaatregelenvoorInhetverlengdevanderuimereactiesvandeVlaamseregeringvoordeautomobielsector,wersnelheiddatvanbelangisvoordevoertuigsector.Dewerkingmoesttegeneind2002volledigopkruisstart,waarinmensamenmetbedrijvenenkennisinstellingeneenspecifiekthemaonderzoektdatdeplatformwerkingstevigwasaangevat.DaarnaastwerdentweeclusterprojectenopgeDevzwFlanders’DRIVEisactiefsindsbegin2002.Deanalysenaheteerstehalfjaartoontaanwerpondersteuningvoordetoeleveranciers;in2004wordtheteigenlijketestlaboperationeel.hetbouwprocesdefinitiefopstarten.Deplanningvoorzietreedsin2003engineering-enontvanuitLimburg.SamenmetdeeerdertoegezegdesteunvandeVlaamseregering,konhiermeeHetVETCverkreeginmei2002definaletoezeggingvanEFRO-steunenvanconventiesteunlevertgeïntegreerdeontwerpenlevertendevzwFlanders’DRIVEdieeenondersteunendestructuurneering-enTestcentrum(VETC)datderekencapaciteitenmateriëleinfrastructuurvoorDitontwikkeltzichrondtweegeïntegreerdedeelinitiatieven:deuitbouwvanhetVlaamsEngieenkenniscentruminZolderdatdetoeleveranciersaandevoertuigsectormoetondersteunen.Eind2001werdhetprojectFlanders’DRIVEdefinitiefopgestart.Ditbeoogthetopzettenvanvooronderzoekenkennisverspreiding.zijn.testimuleren,binnendebestaandesteunkanalen.

tingEeninitiatiefwerdhiertoegedefinieerdinoktober2000;ditleiddetoteenvoorstelteroprichhebbeneconomischesectormetsteedsbrederetoepassingen.DeVlaamseuniversiteitenenookVitoBeeldverwerkinguitgegevens,o.m.afkomstigvansatellieten,vormteensteedsbelangrijkerinzaketeledetectieeenbelangrijkeknowhowopgebouwd.vaneenIncubatiepuntRuimtelijkeInformatieverwerking,metalsdoel:•HetbundelenvandebeschikbaredeskundigheidenhetstimulerenvannetwerkvormingmetallebetrokkenactoreninVlaanderen;•Hetstimulerenvantechnologie-enproductontwikkelingviaprojectenmetonderzoeksinstellingen,bedrijvenenoverheidsdiensten,endecommercialiseringvanderesulterendeinnovatieveproductenendiensten;•Ondersteunenvandeoverheidsdienstenindeaanwendingvanactueleruimtelijkeinformatievoorhetnemenenuitvoerenvanbeleidsbeslissingen.Voordeinformatieverwerkingstelt

HoofdstukIII.3–56

ii)Het Vlaams Huis van de Logistiek doelomalleaandachtspuntenteidentificerendievatbaarzijnvoorbijsturing.DeVlaamseregeDiebelastteIWT-Vlaanderenmetdetechnischedoorlichtingvanhetglobalevoorstel–metalsuitwerkte,meto.a.hetbusinessplan,werdeindjuli2002voorgelegdaandeVlaamseoverheid.Eeneersterapport,datdeactiviteitenvanhetVHLmetdeeraanverbondenleverbaarhedenplan.(voorvijfjaar)metdeVlaamseoverheidwerdvoorbereid,methetopstellenvaneenbusiness-DaarbijzettemendeformelestructuurvandetoekomstigevzwopendebeheersovereenkomstmaanddedefinitieveoprichtingvanditVlaamsHuisvandeLogistiek(VHL)voortebereiden.Op4maart2002kregendeinitiatiefnemersvanhetVHLdeopdrachtomgedurendezesgieëntiekeuitmuntendheid.Hetbegeleidenvandesectorinhetgebruikvaninnovatievemethodolo-VlaanderenondersteuneninzijnstrevennaarvolwaardigSupplyChainManagementenlogis-Doorkennisvergaring,innovatieenkennisoverdrachtmoethetVHLdelogistiekesectorinverbandDehoofdopdrachtvanditVHLomvathethergroeperenencoördinerenvanalleaspectendiepartijen:debedrijvenuitdeVlaamselogistiekesector,dekenniscentraendeVlaamseoverheid.HetVlaamsHuisvandeLogistiekiseenoverkoepelendplatformenomvatdedriebelangrijkelogistiekedeVakgroepTransportvandeUniversiteitAntwerpen,vertegenwoordigersvandeVlaamsetiek.Ditideeontsprootindeschootvaneendenkgroep,diegegroeidwasuitcontactentussenUitgaandevandeprobleemstelling,groeidehetinitiatiefvooreenVlaamsHuisvandeLogis(globale)neleondersteuningvandezesectorenhetaantrekkelijkmakenvanVlaanderenvoornieuwebaleensnelveranderendelogistiekemarkt.ErisdanookeendringendebehoefteaanprofessioDelogistiekesectorinVlaanderenheefteenbelangrijkeroltevervullenindewereldwijde,glologistiekedienstverleners.sectorenexpertsinSupplyChainManagement(SCM)enLogistiek.houdenmetdelogistiekesectorinVlaanderen,metalsvoornaamstedoelstellingen:•deperformantieendecompetitiviteitvandebedrijvenuitdeVlaamselogistiekesectorblijvendverbeteren;•Vlaandereninbinnen-enbuitenlandgestructureerdinbeeldtebrengen;•hetuitbouwenvanVlaanderentoteen“GatewaytoEurope”.entechnologieën,maaktvolwaardigdeeluitvandeopdracht.ringnamdedefinitievebeslissingtotdeoprichtingvanhetVHLinhetnajaarvan2002,zodathetVlaamsHuisvandeLogistieksnelzijnvolledigdienstenpakketaanhetVlaamsebedrijfslevenkanaanbieden. iii)Het incubatiepunt geo-informatie

HoofdstukIII.3–57

Tenslottekwamereenvoorstelvoordestructuurenomkaderingvanhetinitiatief,definanciedeechterruimschootsdemogelijkhedenvandeverschillendepartners.Hetinitiatiefdientdanookvooracutetoepassingsdomeinenininformatie-inwinninguitruimtelijkegegevens,overstijgtDehoogtechnologischekennissamenbrengeneneengenerischinstrumentariumuitwerkenVlaanderen.visieencontextafwaarbinnenditinitiatiefdegrootstetoegevoegdewaardekanbiedenvoordetoekomstigevalorisatietrajectenvoorhetincubatiepunt.Aldusbakendemeneenduidelijkekaart,daarnadefinieerdemendeverschillendetoepassingsdomeinen.DaaruitextraheerdemenEuropesecontextgrondigdoorgelicht.DetechnologischeachtergrondkenniskwameerstinViaeenvoorstudiewerdendeverschillendepartijenbinnenVlaanderenineenfederaleennenmengespecialiseerdeinstrumententerbeschikking,diebestaandeennieuwegegevensbronoptimaalinschakelen.gepasteomkaderingtekrijgenomtekunnenslagen.ringinbegrepen.DeVlaamseregeringdienttebeslissenoverdemodaliteitenvansteunverlening.

eensubstantiëlebijdragegevraagd.Nadezeopstartperiodezalhet‘technologycentre’bestaanzonderoverheidssteun.VoordeverdereuitbouwvandeverschillendedeelstructurenwordtnuDeopstartvanhetinitiatieftijdensdeperiode2000-2002gebeurdevanuitdebedrijvenzelf–opgericht.digitalefabriek.Indecember2001werddanfinaaldevzwFlanders’Mechatronicsformeelmicrosystemen,superperformantieinmodulairemachinesenmechatronischeaspectenvandespecialisten.Viaeenscoringstechniekwerdendeprioritairethema’svastgelegd:sensorenenworkshops,waardevisievandebedrijfsspecialistengeconfronteerdwerdmetEuropesetopcentrumenkwamereenwerkprogrammavoorkennisopbouwmechatronicameteenzestalgischeuitdagingeninkaart.Tevenskwamereenhaalbaarheidsstudievooreenengineeringspersoonlijkeenquêtebijdetopmanagersuitdesector)devragennaardetoekomstigetechnoloren,omeengelijketredtehoudenmetdebuurlanden.In2001brachtmen(viaeenintensievediscussiesbleekdeduidelijkevraagnaarsterkerekennisopbouwinmechatronicainVlaandedomeinenvoordirectesamenwerkingenstarttendeeerstesamenwerkingsprojecten.Uitdedeclusterbenaderingmoestfungeren.Nadevoorbereidendeexploratieidentificeerdemende(BekaertEngineering,DanaSpicerOff-Highway,Gilbos,LVDenPicanol)diealsmotorvoorken.Midden2000werdgestartmethetopzettenvaneenkerngroepvanenkeletopbedrijvennamdezesectorhetinitiatiefomsamenwerkingsverbandeninstrategischedomeinenuittewer-delijkeachterstandt.o.v.anderesectorenenEuropeseregio’s.Opvraagvandelidbedrijvenopbouwoverdemechatronica.DeVlaamsemechanica-enmechatronicasectorheefteendui-samenwerkingsverbandenmethogetoegevoegdewaardeendenoodaaneenversterktekennis-haarleden.Hieruitkwamentweeprioritairenodenvoordetoekomstigeevolutienaarvoor:Begin2000voerdedesector‘mechanicaenmechatronica’vanAgoriaeenstrategiestudieuitbijIndecontextvandevzwzullennogdrieanderestructurenhetlichtzien:•het“MechatronicsEngineeringsCenterCV”datmeettechniekenentestapparatuurbundeltvoordemechatronicabedrijvenendatdooreentientalbedrijvengefinancierdwordt;•het“Flanders’MechatronicsInnovationCenter”datbinnendevzwFlanders’MechatronicsenmetinputvanhetWTCMalsplatformdientvoorhetopstartenenhetonderhoudenvandeinnovatie-netwerkingtussendebedrijven,inclusiefdesensibiliseringendedemonstratievaninnoverendemechatronicatechnologie;•het“Flanders’sMechatronicsTechnologyCentre”datalsapartevzwlangetermijnonderzoekverrichtronddedrieprioritairethema’s.Voordespecialistischemechatronica-expertisedoetmenhierbijeenberoepophetbestaandePMA-departementvandeKULeuven.

iv)Kennisnetwerk Mechatronica

ii)De oprichting van

i)e-vrt-asp

ééngen.OpbasisvanmeerdereevaluatiemomentenkanmendanindeloopvandevolgendejarenDeuitbouwvane-VRTheeftbetrekkingopmodernetechnologieënenvereistgroteinvesterinoprichtingvaneen“ASP”(ApplicationServiceProvider)voordeVlaamseaudiovisuelesector.onderzoeksprogramma“MPEG”voordeVlaamseaudiovisuelesectorenhetprojecttotVlaanderen.Hetgaatmetnameomhetproefproject“DigitaalThuisplatform”(DTP),hetren,begeleiden,verspreidenenopvolgenvannieuweactiviteitenophetvlakvandemediavoorE-VRTishetonderzoeks-enontwikkelingsforumvandeVRTdatgerichtisophetorganisekrijgtverantwoordentechnologischup-to-datemediaplatformaanbieden.Inhetlichtvanditallessten,moetdeVRTookzelfinvestereninnieuwemediaproductenenanderzijdseeninhoudelijkTerbeschermingvandeVlaamsecultureleidentiteitinhetdomeinvandenieuwemediadien-realisatievandeconcretebeleidsdoelstellingen–zoalsvooropgesteldindeBeleidsnotaMedia.informatiedoorstromingen-verstrekking.HierdoorwordtdeVRTactiefingeschakeldbijdedemaatschappijrechtmatigekansenkrijgenoptoegangtotendeelnameaaneenoptimalenieuwstemediatoepassingenaandekijkerenluisteraaraantebieden,zodatallegeledingenvanschappij.DeVRTdientdeontwikkelingenm.b.t.denieuwemediavannabijoptevolgenendeeenbelangrijkeroltevervullenbijhetoptimaalinspelenvanVlaanderenopdeinformatiemaat-LuidensdebeheersovereenkomsttussendeVRTendeVlaamseGemeenschapheeftdeVRTmediaplatformductenalsdoorhetaanbiedenvaneeninhoudelijkverantwoordentechnologischup-to-dateleninhetdomeinvandenieuwemediadiensten,zoweldoorinvesteringeninnieuwemediaproIndenieuwebeheersovereenkomstisingeschrevendatdeVRTeenvooraanstaanderolzalspeinVlaanderen.deopenbareomroepeenaantalopdrachtenonderdenoemer“e-VRT”.enanderbijsturen(een‘go’ofeen‘nogo’kangeproclameerdworden). een tij,diedeanderemedia-actorengemakkelijkerkanovertuigenommeeditbusinessmodeluittebanddientderolvanmediatoropkortetermijnopgenomentewordendooreen‘neutrale’parslechtssuccesvoluitgeroldwordenindienookanderenbereidzijnomhettevolgen.Inditverdienstverleningaaneenbedrijfssectortegeneenperiodiekevergoeding.DitASP-modelkaninfrastructuurendesoftware-toepassingen,enverzorgtzoeenminofmeergestandaardiseerdegebruikmaken.DeASPisverantwoordelijkvoordeaankoopenhetonderhoudvandenodigewaarvanklanten-bedrijvenopbasisvaneeninschrijvingscontractopafstandenviaeennetwerkseerdediensten(eenboekhoudpakket,eenondertitelingstoepassing,eene-mailtoepassinge.d.)audiovisuelesector,volgenshetASP-model.DitimpliceertleveringvanopsoftwaregebaViaditprojectmoetdeVRTeensoftware-dienstenplatformontwikkelenvoordeVlaamse

ASP (Application Service Provider)

voorOpBA99.13wordtvooreenbedragvan7,982mln.EURaanvastleggingsmiddelenvoorziendatbijdragentotdeuitbouwvaneencompetitiefvoordeelvanditdeelvandeVlaamseindustrie,regeringopbasisvaneenconcreetvoorsteleendefinitievebeslissingnemen.DitinitiatiefzalEenprojectvoorstelwordtgeëvalueerddoorhetIWT-Vlaanderen.DaarnakandeVlaamseden.tacheerdwordenvanuitbedrijvenenonderzoekscentra,infunctievandespecifiekeprojectnouiteenvastestafvan18onderzoekerseneenwisselendestafvan12onderzoekersdiegedeopwereldvlakenkeldoortechnologischeinnovatiekanblijvenuitmunten.innovatievemediaprojecten. platform

HoofdstukIII.3–58

HoofdstukIII.3–59

(+15%hetIWTkanvanafeind2002zo’n108,5VTEbedragenpersoneelsbehoeften.Destatutairepersoneelsformatievanmiddelenovereenkomstigaangepast–i.f.v.denodenenuitbreidingenvanwegehetinnovatiedecreet,wordendeopdrachtenendemissievanhetInstituut.Bijverderetaakbeleidscontinuïteitteverzekeren,opbasisvandehuidigeDedotatieomvatdenoodzakelijkemiddelenomdenodigevoorOpBA41.03tenslotteis10,656mln.EURingeschrevenVlaamsedemediatoreventueelookruimeroptredendanenkelvoorwerken.Geziendegroeiendeinternationaleinteresse,kanpartijen.dewerkingvanhetIWT-Vlaanderen.t.o.v.eind2000).

Hoofdstuk III.4 Strategisch en beleidsgericht onderzoek HoofdstukIII.4

HoofdstukIII.4–60

hetkadervanhetGBOU-programmakondenVlaamseonderzoeksgroepenprojectenvoormaatschappelijkgerichtevoorstellenalleenkonindienenrondvoorafgeselecteerdethema’s.Indezelfdeprojectvormaanbodkondenkomen.TevensstaptemenafvanhetprincipedatmenmaatschappelijkeeneconomischgeoriënteerdetechnologieprojectenvoortaaninééneninGBOU(GenerischBasisonderzoekaandeUniversiteiten).DehervorminghieldindatdevoorWelzijnenWelvaart).In2000werdSTWWgrondighervormd,waarbijdenaamwijzigdein1998en1999ondersteundvanuithetprogrammaSTWW(StrategischeTechnologieënHetstrategischtechnologischonderzoekmetmaatschappelijkeeneconomischefinaliteitwerdBAtingprogrammaBeleidsgerichtOnderzoekwordenverderafgewerkt,vandaardatookindebegrovandebeleidsvoorbereidingenevaluatie.Delopendeprojecteninhetkadervanhetbestaandeministersalskritischbeschouwenvoorhunbeleidenvoordeondersteuningoplangetermijnnieuweaanpakmoeteenbeperktaantalsteunpuntenuitbouwenrondthema’sdiedebevoegdefinancieringvankortelopendeonderzoeksprojectenrondeenplejadeaanonderwerpen.DemingvanhetprogrammaBeleidsgerichtOnderzoek.CentraalhierbijstonddeafbouwvandeOp8juni2000hechttedeVlaamseregeringhaargoedkeuringaandeprincipesvandehervorDeBA4.Ontwikkelen3.Uitbouwen2.Verder1.VerderversterkenvanhetVlaamstechnologischpotentieelindeVlaamseonderzoeksinstel-Om2.Versterken1.Versterkenvanstrategischbasisonderzoekdatkennisgenereerttendienstevanhetbedrijfs-HetDestrieonderzoek.HetbetreftdusbudgettenvoorinitiatievendieinnovatieveontwikkelingenininduInditbegrotingsprogrammastaankredietenvoorstrategischbasisonderzoekofbeleidsrelevantofmaatschappijondersteunen.uitgavenhiervoorwerdenbegrootop156,577mln.EUR.begrotingsprogrammavoertdevolgendestrategischedoelstellingen:leven,denon-profitsectorendeoverheid;vanhetbeleidsrelevantonderzoek.ditterealiseren,geldendevolgendeoperationeledoelstellingen:lingen;uitbouwenvanhetstrategischbasisonderzoek;vandehogescholenalsvolwaardigepartnersininnovatie;vaneennieuwkadervoorhetbeleidsrelevantonderzoek.12.29BeleidsgerichtonderzoekBA12.29werdin2001overgeheveldvanprogramma71.1naar71.4.2003nogeenkredietvan0,048mln.EURstaatingeschreven.12.30GenerischBasisonderzoek

neemtdeVlaamseregeringtegenmaart2003eenbeslissingoverdegoedkeuringen.Voordezeindieningsdatumvooreenvollediguitgewerkteprojectaanvraag31oktober.NaarverwachtDezeoproepwerddoorhetIWT-Vlaanderengelanceerdop13augustus2002,metalsuiterstelandbouwkundigonderzoekenaandeselectieprocedurevoordeingediendeprojectaanvragen.Op19juli2002hechttedeVlaamseregeringhaargoedkeuringaandeoproep2003vanhetgingtueellandbouwkundigonderzoektoeaanIWT-Vlaanderen,hetInstituutvoordeaanmoediagentschapvoorbasisonderzoek,vertrouwdemenhetbeheerendeopvolgingvanhetcontracInafwachtingvandereorganisatievandeVlaamseoverheidendeoperationaliseringvanhetnieuwdeverlengingvanlopendeprojecteneniseenbedragvan2.893.000EURbeschikbaarvoortekunnenhoudenalsdevoorbijejaren.Daarvanzal6.372.000EURaangewendwordenvoorvroeg9.265.000EURvastleggingskredietenomhetpeilvanhetonderzoekopdezelfdehoogtedelingvandeprojecten2002dieeind2001nogbijdefederaleoverheidwareningediend.MenOp17mei2002hechttedeVlaamseregeringhaargoedkeuringaandeproceduresvoorafhanonderzoeksploegenproblemenvanindividueleland-entuinbouwbedrijven.Destudieswordenuitgevoerddoorter,indiezindatzegerichtzijnopdebevorderingvandesectorennietophetoplossenvandeduurzaamheidindeland-entuinbouwstimuleren.Deprojectenhebbeneencollectiefkaraklandbouwkundigonderzoekmoetdeproductiviteit,hetconcurrentievermogen,dekwaliteitenkadervanhetLambermont-akkoordwerdenovergeheveldnaardeGewesten.HetcontractueelDesubsidiëringvanhetlandbouwkundigonderzoekiséénvandebevoegdhedendieinhetBA31.61SubsidiesaanwetenschappelijkeentechnischonderzoekmetlandbouwkundigdoelOpmaalOmdecontinuïteitmethethuidigbeleidterespecteren,zaldetimingvandeoproepenmaxi-toevertrouwddatzowelhetbasisonderzoekalshetbeleidsgerichtonderzoekbeheert.TotdanblijfthetgeheelHetfinancieringsinstrumentzalondergebrachtwordenineennieuwopterichtenagentschapringmendemiddelenvoornetwerking.Ookdezeverruiminggaatgepaardmeteennaamsverandezoeksinitiatieven–wordenookbuitenlandsepartnersgefinancierdenvoorzietmenbijkoOmaansluitingtestimulerenopinternationaalvlak–meerbepaaldmetdeEuropeseonderVlaanderenzichpositionerentussenhetFWO-Vlaanderen(grensverleggendonderzoek)enhetIWT-ven...)inVlaanderen.Onderzoekgebeurtalofnietinconsortiumverband.HetinstrumentzalHetstaatopenvooralleactoren(universiteiten,hogescholen,onderzoeksinstellingen,bedrijonderzoekmetzoweleeneconomischealsmaatschappelijkefinaliteit–enditvoorallesectoren.HetgaatinessentieovereenfinancieringsinstrumentterondersteuningvanstrategischbasisvoordeSERVenhetIWT-Vlaanderen,scheptdeVlaamseregeringditjaareenreglementairkaderfinancieringskanaalvoorbasisonderzoek.RekeninghoudendmetdeadviezenvandeVRWB,Op19juli2002gafdeVlaamseregeringhaarprincipiëlegoedkeuringaandeinstellingvaneendestellingwashetrealiserenvaneenbrugfunctietussendeonderzoekswereldendeeconomieenduidelijketoegevoegdewaardecreërenopeconomischofmaatschappelijkvlak.Eenbasisdoelstrategischtechnologischonderzoekindienen,waarvanderesultatenopdelangeretermijneenmaatschappij.ditinitiatief.(industriëleprojectenmetrelevantieopkortetermijn).vanhetprogramma,datvoortaanSBO(StrategischBasisonderzoek)heet.aanIWT-Vlaanderen.aansluitenophetvervangenGBOU-programma.dezeBAstaat16,840mln.EURingeschreven.vandeVlaamseuniversiteiten,onderzoeksinstellingenenproefcentra.onderzoek.vanInnovatiedoorWetenschapenTechnologieinVlaanderen. HoofdstukIII.4–61

HoofdstukIII.4–62

regering.internationalecontractinkomsten–gevolgddoordeevolutievandetoelagevandeVlaamsestejarenmeesamenwerkte.HetgeeftookdegerelateerdecontractinkomstenweerendetotaleOnderstaandetabelillustreertdeevolutievanhetaantalVlaamsebedrijvenwaarIMECdelaat-opgestart.incubatiemarktrijptemakenvoornieuwebedrijven.In2002werderéénspin-offinitiatiefverhoogtIMECzijninspanningenomspin-offsopterichten,doordeonderzoeksresultatenvianaardeVlaamseKMO’senhenzoteversterkenviaproces-enproductinnovatie.DaarnaastIncubatie’op,omIMEC’sexpertise,knowhowentechnologiemaximaaltelatendoorstromenOmdezelaatsteopdrachttevervullen,richtteIMECeennieuweafdeling‘IndustrialisatieenteIMEC.MetdeondertekeninghiervanvraagtdeVlaamseregeringaanIMECominspanningenIn2002werdeennieuwebeheersovereenkomstafgeslotentussenhetVlaamseGewestenDeBAzienebevelingenvandezestudiezoudentegeneind2002/begin2003eennieuwbeleideneenher(mededelingaandeVlaamseregeringvan22maart2002).OpbasisvandeconclusiesenaanRecentgingeendoorlichtingvanstartvanhetonderzoekinland-entuinbouwinVlaanderendedevoorgaandejaren.Deinhetoproepdocumentvermeldemodaliteitenzijnenkelgeldigvooroproepiseenbudgettaireenveloppevoorzienvan10.540EUR,eenbelangrijkestijgingt.o.v.oproep2003.aanpakvoorhetlandbouwkundigonderzoekwordenuitgetekend.33.01SubsidieaandevzwIMECsubsidie2003bedraagt34,380mln.EUR.leverenom:•Eencentrumvanuitmuntendheidteblijvenopwereldniveauvooronderzoekindemicro-elektronica;•Opeenmeerinteractieveenmultidisciplinairemaniersamentewerkenmetdeuniversiteiten–metdeklemtoonopgemeenschappelijkeonderzoeksdoelstellingenvoordeontwikkelingvandetechnologieënvanmorgen;•DesamenwerkingmetdeVlaamsebedrijvenenKMO’steversterken,zowelbinnenalsbuitendeICT-sector.AantalVlaamseContractpartnersVlaamsecontractinkomsten(mln.EUR)Anderecontract-inkomsten(mln.EUR)Toelage(mln.EUR)19965211,2317,9224,3219976212,0223,1327,0619986512,2124,6427,5919996913,7033,8927,9520007020,2349,9028,2520017230,2757,4428,672002*7731,1573,6833,32(*)raming

gedeeldeiseensamenwerkingsmodelwaarinindustriëleenIMEC-onderzoekerssamenwerken–metVlaanderenperfecttoe(cyclus3).HetIIAP-concept(IMEC’sindustrieelaffiliatieprogramma)dieIMECdoordejarenheenbehaaldeinzijnIIAP-programma’s,laateenterugkoppelingnaareensteedsbelangrijkerparameterwordt.DevelecrucialeresultatenvoorICT-ontwikkelingenDezeexpertisegarandeertimmerseensnellere“time-to-market”,watvoorcommercieelsucceste(iii)medefinancieringdoordeinternationalegemeenschap,wattoelaateenkritischemassauit(ii)(i)eenkingmetdewereldleidersindeinformatie-encommunicatietechnologie(cyclus2),watIMECtion”)uitgebouwd.Ditverhoogtopzijnbeurtdeaantrekkingskrachtvoornieuwesamenwerincyclus1eeneigentechnologischeportefeuille(IMEC-expertiseof“BackgroundInformaDankzijeendoorgedreveneigendomspolitiekrondderesultatenuitcontractonderzoek,wordtonderstaandeIndeevolutievanIMECzijntotophedendriecycliteonderscheiden,zoalsaangegevenin(*)ESA.samenwerkingbinnenEuropesekaderprogramma’sencontractonderzoekinopdrachtvanzoek.Hetgaatmetnameombilateralecontractenmetinternationalebedrijven,multilateraleDevolgendetabelillustreertdeevolutievandeinternationaleinkomstenvoorcontractonderInternationaleindustrie(mln.EUR)EC(mln.EUR)ESA(mln.EUR)19965,548,402,1919978,0911,132,10199811,2412,631,64199918,178,531,09200030,3516,383,47200140,0014,512,682002*51,7818,443,46ramingfiguur:drievoudigvoordeelbiedt:inzichtindetoekomstigeindustriëlenoden;inzageindeindustriële“wegenkaarten”en“opportuniteitsvensters”;bouwenvoorgrensverleggendonderzoek.kostenenrisico’s,terwijlexpertiseenIPsamengebrachtworden. HoofdstukIII.4–63

tweededivisie

draagbare(geminiaturiseerde)computersystemen,alomtegenwoordigedraadlozecommunicametnadrukop‘deintelligenteomgeving’vandetoekomst.DezezalgekenmerktwordendoorontwikkeltnieuweontwerpmethodesentechnologieënvoorICT-systemen,tie,eengebruiksvriendelijkeinterfacezondergebruikvaneentoetsenbordenverspreidetransducers.Doorhetmultidisciplinairkaraktervanhetonderzoek,isersteedsmeersamenwerkingtussendivisies.Zoiserookeenbelangrijkeinteractietussendedivisiediewerktrondmicrosystemenende‘ontwerp’divisieinhetM4-programma.

Deze4.Hetvierdeprogrammaonderzoekthetgebruikvanzonlichtalsenergieleverancier.Dunne-3.Hetprogrammarondheterogenesysteemintegratieomvatverpakking-op-waferniveau,2.InhetHuman++-programmawordentechnologieënontwikkeld‘terbevorderingvande1.HetMulti-MediaMulti-Modeprogrammaheefttotdoeleenmultimediamulti-mode-termi-demicro-ennanosystemenontwikkeld,rondofnaastCMOS,voor‘deintelligenteomgeving’vanwerktrondmicrosystemen,componentenenverpakking.Hierwordentoekomst.MenonderscheidtvierO&O-programma’s.nalteontwikkelenopbasisvanhetsysteem-in-één-verpakkingconcept.Doorgebruiktemakenvanhoog-densiteitinterconnects,geïntegreerdepassievecomponentenmethogekwaliteitsfactorenMEMS(micro-elektromechanischesystemen)-componenten,bereiktmeneenverdereminiaturisatie,eenlagerverbruikenherconfigureerbaarheid.Driedimensi-onalesysteemintegratieenhetstapelenvancomponentenheeftdanweertotdoeldeband-breedtetevergrotenenderuisteverbeteren.levenskwaliteit’.Ditomvat‘point-of-care’eenhedenvoordiagnostiekensensornetwerken,zogenaamdeBAN’s(BodyAreaNetwork),voorhetopvolgenvandegezondheidstoestand.Dezenetwerkenbestaanuitinteractieve,sterkgeminiaturiseerdeenautonomesensorsystemen.Onderzoeknaarbiosensoren,polymeerelektronica,‘powerMEMS’,polymeerzonnecellenen‘neuronen-op-een-chip’isessentieelvoorhetslagenvanditprogramma.interconnecttechnologieën,MEMS,magnetischegeheugens(MRAM)enkleurfilters.filmkristallijnesiliciumzonnecellenenpolymeerzonnecellenzijndeonderwerpenvanditonderzoek.divisieheefttevenseensterkespin-offtraditie.

Deonderzoeks-enontwikkelingsactiviteitenvanIMECzijngeorganiseerdrondvierdivisies.wikkelingsluik.derzoekers)werknemers.85%hiervanzijndirectemedewerkersaanhetonderzoeks-enontEind2002teldeIMEC1.247medewerkers.Ditbetreftzowel‘payrollals‘niet-payroll’(gaston Eeneerstedivisie Eengebiedcept’.Deprocesontwikkelingwordttevensondersteunddoorgespecialiseerdonderzoekophetmen,RF,magnetischegeheugens...)entevenstegaantotophetniveauvande‘proof-of-conde‘cleanroom’infrastructuur,lateneensterkehorizontaleintegratietoe(sensoren,microsystedomeinvangeavanceerdeCMOSennano-elektronica.Debeschikbarebasistechnologieënendigitaleschakelingen,alsookvoorniet-vluchtigegeheugensennieuwecomponenteninhetontwikkeld:voordiep-submicrondigitaleschakelingen,vooranalogeengemengdanaloog-aanmaakvanprototypecircuitsindepilootlijn.VerschillendeIC-processenwordeninparalleldivisieisdeintegratievandezeexploratorischestappenineentotaalproductieprocesvoordepoortmaterialen,interconnectie-technologieensalicides.Eentweededoelstellingvandezelogiegeneratie.Hetbetrefthieroptischelithografie,siliciumreinigingsmethoden,nieuweoverbepaaldeprocesmodulesdiegerichtzijnopde90,65,45nmenzelfsdesub-45nmtechnodulesalsdeintegratieervantoteenvolledigproces.AllereerstiserzeergeavanceerdonderzoekontwikkeltsubmicronIC-procestechnologie,zoweldeafzonderlijkeprocesmovanfysischeanalyseenbetrouwbaarheid.

Dederdedivisie

Devierdedivisie niveaus:trialisatienaardeVlaamseindustrietoe.Hetopleidingsluikvindtplaatsopverschillenderichtzichopopleiding,verspreidingenoverdrachtvanknowhow,enopindus

HoofdstukIII.4–64

• zoweleninhoudelijkeondersteuningverleendbijdeopleidingvanIC-ontwerpingenieurs,waarbijhethogeronderwijs(universiteitenentechnischehogescholen);hiervoorwordttechnischedehardware-alsdesoftware-aspectenaanbodkomen. • (3)VIBverstrektpublieksinformatiegebaseerdopwetenschappelijkegegevensterondersteu(2)VIBvoerteenactieveoctrooi-enlicentiepolitiek.Nieuwetechnologieenuitvindingendie(1)VIBondersteuntenbouwthetstrategischbsisonderzoekverderuit.VIBgarandeertlevenskwaliteitInsamenwerkingmethaaruniversitairepartnerswilVIBdebasisleggenvooreenbeterehuninstituutlevertbovendieneenonmiddellijkemeerwaardeopvoordeverschillendepartnersengroepen.Beidepartnersdelendeopbrengstvandeinvestering.Dekrachtenbundelinginéénwaardigebasisenoplangetermijnineenbeperktaantalzorgvuldiggeselecteerdeonderzoeksdezejointventureinvesterenbeidepartners(VIBendebetrokkenuniversiteiten)opeenevenVIBdekrachtenvannegenuniversitaireonderzoeksteamsinééninstituut.InhetkadervanUAinAntwerpen,deVUBinBrussel,deRUGinGentendeKULeuveninLeuven)bundeltplantensysteembiologie.DooreenhechtejointventuremetvierVlaamseuniversiteiten(deverschillendedomeinenvandelevenswetenschappen,zoalsmenselijkegezondheidszorgenzoeksinstituutwaar750wetenschappersentechnicigentechnologischonderzoekverrichteninVIB,hetVlaamsInteruniversitairInstituutvoorBiotechnologie,iseenondernemendonder-BAvalorisatieIMECtechnocommercieeladviesindevormvanmarktstudiesenhelptmenbedrijvenbijdeknowhowinruimerezinaantewendenvoorproduct-enprocesinnovatie.Daarenbovenlevertstaatdandeonderzoeksprogramma’szelf.Dezestructuurmoetm.a.w.toelatendeaanwezigebedoelingisomzobeterintespelenopdenodenvanhetbedrijf–datveelaldichterbijdemarktsamenwerkingtestroomlijnen,beschiktIMECsindskortovereenaangepastestructuur.Denemers.Vande77partnersbehoren38%niettotdeICT-sector.Omzo’ntoepassingsgerichtebedrijvenwaarmenmeesamenwerkteKMO’sen26%warenKMO’smetminderdan20werkuiteenlopendesectorenenvanverschillendegrootte.Zowarenin200252%vandeVlaamseisnietenkelgerichtopdesectorvandemicro-elektronica,maarookopbedrijvenuitdemeestRondzijnonderzoeksresultatenvoertIMECinVlaandereneenindustrialisatiestrategie.Dezehetviergeassocieerdelabo’s,namelijkINTECvandeRUG,ETROvandeVUB,IMOMECvanprogramma’smetKULeuven,LUC,UIAenRUGneemtdanookgestaagtoe.IMECteltooktenvoormicro-elektronicaenaanverwantedomeinenteversterken.HetaantalsamenwerkingsHetbehoortooktotIMEC’smissieomhetonderzoekspotentieelvandeVlaamseuniversiteieningenieursvandeICT-industrie.In2002warenereen3.859vanopleidingsprogramma’senvervolmakingscursussenaanbiedtvooroperatoren,techniciopprofessioneelniveaumethetMicro-elektronicaTrainingCentrum,dateenbredewaaierinschrijvingenvoordecursussen,waarvan157uitdeindustrie,184academicien3.518inschrijvingendoorIMECmedewerkers.LUCenéénvandeKHBO.vantechnologie,steunendopeenjarenlangeervaring.33.02SubsidieaandeVlaamseInteruniversitaireInstellingvoorBiotechnologieacademische,industriëleenmaatschappelijkeomgeving.enontplooitdaartoedriecomplementairekernactiviteiten:wetenschappersstabiliteitenkwaliteitinhunonderzoeksopdrachtenbiedtheneenstimulerendewerkomgeving.voortvloeienuitstrategischbasisonderzoekwordenindustrieelenmaatschappelijkgevaloriseerd.ningvaneenobjectiefenwetenschappelijkonderbouwdmaarschappelijkdebatrondbiotechnologie.IndeVlaamsebegroting2003werdvoordevzwVIBeensubsidieingeschrevenvan28,651mln.EUR,aantewendenomdedoelstellingenenopdrachtenterealiserendiezijnopgelegdin HoofdstukIII.4–65

Neurobiologie: Indedoeningen,zenuwvertakkingen,(complexe)moleculairegeneticavanneuraleenneurodegeneratieveaanratievanhetzenuwstelselenomvato.a.:neuronalecelbiologievandeziektevanAlzheimer,Binnenhetthemaneurobiologiegaatdeaandachtuitnaardevorming,differentiatieendegenemoleculair,vesikel-enmembraantransportencompartementalisatie.

ontwikkelingsbiologie keling,ontwikkelingendifferentiatievanhetcentraleenperiferezenuwstelsel,ontwikkelingswitgenentijdensdeembryogenese,signaalfunctiesvancadherinesencateninestijdensontwikligtdefocusopTGFbetasignalisatieengentranscriptievandoel

HoofdstukIII.4–66

HiernahetkadervandenieuwebeheersovereenkomstmetdeVlaamseoverheidvoor2002-2006.wordendedriekernactiviteitenvanVIBnadertoegelicht. 1. Strategisch basisonderzoek: mentenIn2003richthetwetenschappelijkonderzoeksprogrammavandeVIB-onderzoeks-departe-technologischeprof.J.Theveleinenfocuseertzichop‘nutrient-sensingmechanisme’ingisteneenaantalbio-opgenomen.DitnieuweDepartementvoorMoleculaireMicrobiologiestaatonderleidingvanOp1juli2002werdnaeengrondigeselectieeennieuwonderzoeksdepartementbinnenVIBDepartementDepartementDepartementDepartementDepartementDepartementDepartementDepartementwaarmeedepartementendiefysischgelokaliseerdzijnopdecampussenvandevierpartneruniversiteitennationalekennisverleggen.Hetonderzoekisthematischgestructureerdinnegenonderzoekslijnbepalenvandedisciplinewaarinzewerkzaamzijnenkunnenaldusdegrenzenvandeinterlang.DemedewerkerskunnendoorhunhoogkwalitatiefenrelevantonderzoekmeedefrontambitievanVIBomhetonderzoekteconcentrerenopeenaantalthema’svanstrategischbedoelstellingen(industriëlevalorisatie,maatschappijeninternationaleuitstraling).HetisdeStrategischbasisonderzoekisdehoofdactiviteitvanVIBenvormtdebasisvooralleandereVIBeenraamovereenkomstafsloot:MoleculairBiomedischOnderzoeko.l.v.professorF.VanRoyPlantensysteembiologieo.l.v.professorD.InzéTransgeneTechnologieenGentherapieo.l.v.professorD.CollenMenselijkeErfelijkheido.l.v.professorG.DavidMoleculaireenCellulaireInteractieso.l.v.professorL.WynsOntwikkelingsbiologieo.l.v.prof.D.HuylebroeckMoleculaireGeneticao.l.v.professorC.VanBroeckhovenMedischProteïneOnderzoeko.l.v.professorJ.Vandekerckhovetoepassingenvangist.zichvooralopvolgendethema’s:

Celbiologie en moleculaire biologie: gebaseerdedoodenveroudering,celadhesie,designaalbanenvanheparansulfaatproteoglycanenenactineingroei,celvermeerderingendifferentiatie;regulatievandecelcyclus,inflammatie,stress,celDevoornaamsteinvalshoekismoleculairesignaaltransductieenderegulatievangenexpressiecelmotiliteit.

Cardiovasculaire biologie: farctnasesincardiovasculairebiologieencardiovasculaireaandoeningen,artheriosclerose,hartinHetonderzoekrichtzichvooralopangiogenese,vasculogenese,arteriogenese,rolvanproteienderolvancirculerendestamcellenincardiovasculairebiologie.

vernieuwendetransgeneengenetargetingtechnologieën

Binnenhetdomeinvandeensorgenen,differentiëlemacrofaagactivatieinkankereninflammatie,muis-moleculairegeneticatie,destructuur-functieanalysevanceladhesieinverbandmetinvasievekanker,tumorsuppresdachtvooraluitnaardemoleculairedoorseiningvanceldood,apoptose,necroseeninflammazijneenbelangrijkonderzoeksgebiedvoorVIB.Hieringaatdeaanexperimentelekankertherapie.

Degentherapiedeproductievanknock-outmuizen,gentransferengentherapiestudiesinzoogdiersystemen,voorvanhemofilieenplanttransformatievoordeproductievantransgeneplanten.

Kankereninflammatie

Plantensysteembiologie metvooralaandachtvoordecelcyclus,zijwortelenbladontwikkeling bij planten.

Functional genomics: breidgammavanmodelsystemen:tischemerkersentherapeutischegeneesmiddelentargets.HiervoorgebruiktVIBeenuitgevangenfuncites,declassificatievangeneninbiologischepathways,deidentificatievandiagnoskomen.Dezenieuwehulpmiddelenzulleneeningrijpendeffecthebbenomdekarakteriseringenproteïnenerineenbepaaldweefsel,fysiologischetoestandofziektestadiumtotuitdrukkingTranscriptoomenproteoomanalyseskunnenkwalitatiefenkwantitatiefbepalenwelkegenen

Bioinformatica: torkendegenoomstudies,genvoorspelling,bioinformaticavandeproteoomanalyse,plant-promoMetaandachtvoorfunctionalgenomicsvandecelcyclus,evolutionelegenoomstudies,vergelijstudiesengenomewideannotatie. faciliteiten: DNA-microrooster

Core

mentalerenvoordeziektevanAlzheimer,perifereneuropathieën,epilepsie,psychiatrischeziekten,groteinspanningengeleverdomdezegenetischeafwijkingenteidentificerenentekarakteriseVeleziektenzijnhetgevolgvaneenwijzigingindegenetischecelmechanismen.Erwordenretardatie,leukemieenlymfklierkanker.

immunologie

Debelangrijksteaandachtspuntenbinnenhetdomeinvanmacrofagenverdedigttegenziekteverwekkersenkanker.Verderwordtookasthma,inflammatie,derolvanwordtvooralonderzochthoehetimmuunsysteemzichen(kameel)antilichaamengineeringbestudeerd.

Genetica:

Xenopus(klauwpad), Drosophila (fruitvlieg),muis,gist, Arabidopsis (zandraket), tabak en populier.

Verschillendegroepengebruikenriënmicrobeinteracties,pseudomonads,nutrient-sensingingistenhetgebuikvanmelkzuurbacte-liggenbinnenplant-voorhettoedienenvangeneesmiddeleninpatiënten.

wikkelingbiologievanhetcardiovasculairesyteem.Verdergaatookaandachtuitnaarwortelenbladontbijplanten

functievandeproteïnestructuur

genexpressieopminiatuurformaatenmeteenzeerhogethroughputtoelaat.VIBheefteen(ofgenchip)iseennieuwrevolutionairhulpmiddeldatdestudievan HoofdstukIII.4–67

microbiologie

De

telprocessenfunctievanbelangrijkeeiwittenenmacromoleculairecomplexenbetrokkeninbiologischesleuculairetechnologiënzoalsX-straalkristallografie,NMR-spectroscopieomdestructuurenvandemoleculairegrondslagvanhetleven.VIBwetenschappershanterenuiteenlopendemole-achterhalenisvancruciaalbelangvooreenvolledigbegripteachterhalen.

VIBooknogovereentrometrieomhonderden–jazelfsduizenden–eiwittenteidentificeren.Hiernaastbeschikt(PCF)maaktgebruikvanMALDI-TOFmassaspec voorsequentiebepaling,hetopzoekenenanaly seren van SNPs (Single Nucleotide Polymorphisms) en STR-genotypering.

hetvenmeteenintensiefO&O-programmaenmeteenduidelijkgroeipotentieel.AlgauwbleeksteltspeciaaldaartoeontworpenwerkruimteterbeschikkingvanjongebiotechnologiebedrijVIBeenzgn.bio-incubatorop.DeVIB-bio-incubator,diebegin2000zijndeurenopende,infrastructuurvoordergelijkestart-upsenanderejongebiohightech-bedrijven.DaaromrichtteNaastdezoektochtnaarhetnoodzakelijkkapitaal,zagVIBeveneensnoodaaneengeschiktebedrijvenmingsplannenreedstotdriejongestartendebedrijven:DevGen,CropDesignenAblynx.De3leiddenvindingenvanVIB-vorsersendeopbasisdaarvandoorVIBuitgewerkteonderne-gementen(start)-kapitaaleneenstevigkaderaanovereenkomsten.Inzijnnogkortebestaaneigendomsrechterlijkepositie,eenteamvanmensenmetdejuistecompetenties,inclusiefmana-omeennieuwVlaamsbedrijfoptestarten.Ditvereistnaastkennisentechnologietevenseenplatformbiedtvooreenruimaantaltoepassingen,wordenintensieveinspanningengeleverdIndiendeinnovatiegraadvaneen(combinatievan)uitvinding(en)voldoendegrootiseneenstrie.overeenkomstenmetdebiohightechbedrijvenendefarmaceutischeenagrochemischeindu-tevaloriseren.DitgebeurtvooraldoorhetafsluitenvanO&O-overeenkomstenenlicentie-VIBvoerteenproactiefbeleidvantechnologietransferomdeonderzoeksresultatenindustrieelwetenschappelijkeindienenvanoctrooiaanvragentestroomlijnenmetdepublicatievandebetrokkenresultateninwetenschappelijkecreativiteitoptimaaltelatengedijen.HetisbijvoorbeeldbelangrijkomhetDeaandachtdaarvoormoetinoptimaalevenwichtzijnmetdehogevrijheidsgraad,nodigomlerendereaandachtaanhetbeschermenvandeeigendomsrechtenvannieuwevindingen,hetstimuresultatentevertalennaar‘marktklare’productenofprocessen.DaarombesteedtVIBbijzonnologietransferstaatdanookinvoorallenodigestappenominhetlaboratoriumbehaaldeHetonderzoekinVIBhoudtvanzelfsprekendkanseninvoortechnologietransfer.Deceltechvanondernemerschapendeprofessionelesamenwerkingmethetbedrijfsleven.tijdschriften.creërdensamenreedsmeerdan170nieuwearbeidsplaatsen.gebouwtekleinenwerdhetin2001met50%uitgebreid. dersvangentechnologie.Erisdusnoodaannuancering,metwetenschappelijkonderbouwdeVeelalpolariseertdediscussiezichtussenrabiatetegenhangersenonvoorwaardelijkevoorstanwoedteenhevigdebatoverbepaalde(voorallandbouw-)toepassingenvanbiotechnologie.InnovatiesvanVIBwetenschappersdienenookalsbronvoorpublieksinformatie.InEuropamaatschappelijkVIBalskennis-eninformatiecentrumomtrentdeveiligheidsaspecten,regelgevingenanderevooraldooreenactieveenobjectievewetenschapscommunicatie,hetverderactualiserenvanvanVIBzichnaarhetondersteunenvandemaatschappelijkediscussieoverbiotechnologie,Inhetkadervandenieuwebeheersovereenkomst(2001-2006)richtdemaatschappelijketaakrelevantevragenoverbiotechnologie.

HoofdstukIII.4–68

2.Industriële valorisatie van onderzoeksresultaten

Geneticservicefaciliteit

maakt.Demicroarray-faciliteitingerichtdieexpressieprofileringinmens,muisenArabidopsismogelijk VIB-faciliteitvoorproteomics

3.Maatschappelijk programma

HoofdstukIII.4–69

langlopendeenstructurelefinancieringomjongeonderzoekersinstaattestelleneendoctoraatkennismassauitbouwen.TevensbeschikkendezegroepenvoorheteerstovereenvoldoendeDoorditinitiatiefkaneenaantalhoogstaandeVlaamseonderzoeksgroepenookeenkritischedeMetdeerkenningendefinancieringvandesteunpuntenvoorbeleidsrelevantonderzoekstreeftvanpelijkedienstverlening,naasthetopbouwenvandataverzamelingenenanalyseenontsluitingrelevantvoorhaarbeleid.Daarnaastomvatdeopdrachtookkennisoverdrachtenwetenschap-langlopendbasisonderzoekrondthema’sdiedeVlaamseoverheidbeschouwtalsprioritairenDetaakbestaatzoweluitprobleemgerichtkortetermijnonderzoekalsuitmeerfundamenteeldenmeeruniversitaireinstellingenendiesamengedurendeeenlangereperiodeondersteuningbie-Eensteunpuntwordtgevormddooréénofmeeronderzoeksgroependiefungerenaanéénofvoordurigeendiepgaandereflectieoverhuidigeentoekomstigebeleidsproblemen.DeSteunpuntenwaarbijnaastdekortlopendeprojectenookruimte(zowelfinancieelalsintijd)isvooreenlang-uitdagingen,heeftdeVlaamseRegeringnoodaanbeleidsrelevantwetenschappelijkonderzoek,OmteanticiperenensneltekunneninspelenopdenieuwemaatschappelijkeontwikkelingenenBAVoornenderolinditproces.bouwdmeteenaangepast,fairentransparantregelgevendkader.VIBspeelteenondersteugediendis.Deoverheiddienteroptoeteziendatdemaatschappelijkekeuzeswordenonderdevraagmetwelkegeneeskundeenwelkelandbouwonzemaatschappijindetoekomstmogelijkheden,dochmeteenooknieuwevragen.Deburgermoetzichkunnenberadenovergerichtopinnovatieenverlegtvoortdurendgrenzen.Uitopgedanekennisontstaannieuwedebat.Ditdebatzaltrouwensnooitteneindezijn.Immers,wetenschappelijkonderzoekisvensaantereiken,diehentoelatenzichdegelijkvoortebereidenopeenmaatschappelijkHetcommunicatieprogrammavanVIBiseropgerichtdeburgersobjectievefeitenengegefarmers@work.detentoonstelling“Eetesgenetisch”enhetboek“Genenengezondheid”enhetscholenprojectstroomaanconcrete,feitelijkeinformatie.Recentevoorbeeldenzijnhetlespakketvoorscholen,feitenengegevens.VIBneemtaandezediscussiedeeldoorhetpubliektevoorzienvaneenmeerinfokuntuterechtopdewebsitevanVIB:www.vib.be.33.03SubsidieaanSteunpuntenBeleidsrelevantOnderzoekBeleidsrelevantOnderzoekkomenaandezenoodtegemoet.aandeVlaamseoverheidenandererelevanteactoren.gegevens.Vlaamseregeringnaar:•eenstructureleonderzoeksfinancieringrondprioritairebeleidsthema’s;•stabiliteitinhetonderzoek,binneneenduidelijkvastgelegdcontractueelkader;•eenwetenschappelijkebeleidsonderbouwingdoorhetstructureelinpassenvanhetonderzoekindebeleids-enbeheerscyclus;•bevorderingvanhetmultidisciplinairefacetbinnenhetbeleidsrelevantonderzoek;•toegankelijkheidvandebeschikbareknowhowendeoverdrachtvandezekennisnaardeVlaamseoverheid.sproefschriftvoortebereiden.In2000legdedeVlaamseregeringaltwaalfthema’svast.Naeeneersteoproepenopbasisvaneenwetenschappelijkeenbeleidsmatigeevaluatie,werdvoorachtthema’seeningediendvoorstelerkendalssteunpunt.Voordeoverigevierthema’swerdeennieuwe,tweedeoproepgepubliceerdenmenselecteerdevervolgensvierbijkomendevoorstellen.

stondinbelangrijkematemodelvoorhetinitiatief‘SteunpuntenvoorBeleidsrelevantOnderHetSteunpuntWerkgelegenheid,ArbeidenVorming(WAV)functioneertalgeruimetijdenbestaatDezestuurgroepenvervulleneenbelangrijkerolindeopvolgingvandesteunpunten.Huntaakzetelen,waarino.m.vertegenwoordigersvandefunctionelebevoegdeministersenhunadministratiesVlaamseregering.Ineersteinstantiewordtelksteunpuntopgevolgddooreenstuurgroep,globaleopvolgingvandesteunpuntwerking.DeministerrapporteerthieroverperiodiekaandeVlaamseministervanOnderwijsenVormingheefteencoördineerdetaakenstaatinvoordeElksteunpuntvaltonderdeverantwoordelijkheidvandefunctionelebevoegdeminister(s).Deoproepregeringoverdeeventueleverlengingvaneenthema.Bijeenverlengingwordteennieuweduresvoorzien.UiterlijkzesmaandenvoorheteindevanhetvoorlaatstejaarbeslistdeVlaamsetijdensdeuitvoeringsperiodealsbijheteindevandebeheersovereenkomstzijnevaluatieproce-afeindedecember2006;zeleggendedoelstellingenendebeschikbaremiddelenvast.ZowelAllesteunpuntengingeneind2001ofbegin2002vanstart.Debeheersovereenkomstenlopen12.SteunpuntVerkeersveiligheidbijStijgendeMobiliteit:consortiumvanLUCenVUB,met11.SteunpuntToerismeenRecreatie:KULeuven,metProf.Dr.M.Jansen-Verbekealspro-10.SteunpuntSport,BewegingenGezondheid:consortiumvanKULeuven,RUGenVUB,ten:Debetrokkeninstellingensloteneenbeheersovereenkomstafronddetwaalferkendesteunpun1.SteunpuntBestuurlijkeOrganisatieinVlaanderen:consortiumvanKULeuven,UA,RUGenHogeschoolGent,metProf.Dr.G.Bouckaertalspromotor-coördinator;2.SteunpuntDuurzameLandbouw:consortiumvanRUGenKULeuven,metProf.Dr.D.Reheulalspromotor-coördinator;3.SteunpuntGelijkekansenbeleid:consortiumvanUAenLUC,metProf.Dr.J.Vrankenalspromotor-coördinator;4.SteunpuntLoopbanenvanLeerlingenenStudenteninhetOnderwijsenOvergangvanOnderwijsnaarArbeidsmarkt:consortiumvanKULeuven,RUG,UAenVUB,metProf.Dr.H.Cosseyalspromotor-coördinator;5.SteunpuntMilieuenGezondheid:consortiumvanVUB,RUG,UA,KULeuvenenLUC,metProf.Dr.W.Baeyensalspromotor-coördinator;6.SteunpuntMilieubeleidswetenschappen:consortiumvanUA,KULeuvenenRUG,metProf.Dr.P.Leroyalspromotor-coördinator;7.SteunpuntO&OStatistieken:KULeuven,metProf.Dr.Ir.K.Debackerealspromotor-coördinator;8.SteunpuntOndernemerschap,OndernemingenenInnovatie:consortiumvanRUGenKULeuven,metProf.Dr.Ir.R.VanDierdonckalspromotor-coördinator;9.SteunpuntRe-CreatiefVlaanderen:consortiumvanRUG,KULeuvenenVUB,metProf.Dr.H.Waegealspromotor-coördinator;metProf.Dr.G.Beunenalspromotor-coördinator;motor-coördinator;Prof.Dr.L.Vereeckalspromotor-coördinator.gelanceerd.evenalseenvertegenwoordigervandeadministratieWetenschapenInnovatie.ondermeeruit:•hetbewakenvandekwaliteitenhetwetenschappelijkkaraktervanhetonderzoek;•hetbewakenvandevoortgangvanhetonderzoek;•hetwakenoverde(beleids)relevantievandestudies;•hetbewakenvandedoorstromingvanderesultatennaardebeleidsactoren;•eventuelebijsturingvanhetonderzoekinfunctievanaanbod/behoefte.zoek’.InuitvoeringvandebeslissingvandeVlaamseregeringwordtditsteunpunthieriningeschakeld,methetoogopeengroteretransparantievandefinancieringvanhetbeleidsgerichtonderzoek. HoofdstukIII.4–70

Omhaarbeleidteondersteunen,financiertdeVlaamseoverheidhetSteunpuntO&OStatistieindicatoren:InVlaanderenlopeneenaantalinitiatieveninzakedeaanmaakendeontwikkelingvanO&O-onderzoeksprestatiesuitgegroeidtoteenafzonderlijkediscipline.HetontwikkelenvankwantitatievemethodenomNaarmateonderzoekeninnovatiebelangrijkerwerdenvoordesamenleving,isdestudieervaninternationalestrie,privatestichtingenzonderwinstoogmerk,...).VoordeaanmaakvandezegegevenszijnO&O-investeringeninmiddelenenpersoneeldoordeverschillendeactoren(overheid,induEenaantalindicatorendiegoedzijningeburgerd,hebbenvoornamelijkbetrekkingopdeOESOgegevensoverhaarO&O-potentieelaanteleverenaansupranationaleinstantieszoalsdesamenwerkingmetdeandereBelgischeoverheden–inhetkadervaninternationaleafsprakenpotentieeloptevolgen–ookineeninternationalecontext.DaarnaastdientVlaanderen–intorenbeschikkendietoelatendeontwikkelingvanhetVlaamswetenschaps-entechnologischVoorhaarwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleidmoetdeoverheidoverbeleidsindicaBAWTI-Indicatoren(hierna)staatdecofinancieringvoorhetSteunpuntO&OStatistieken,datdeopbouwvankenadministratiesvoorzienbovendiencofinancieringvandesteunpunten.OpdeBA33.04OpdezeBAstaateenkredietvan8,629mln.EUR.Debegrotingsprogramma’svandebetrokvoorWetenschapenInnovatiealsopdrachtheeft.33.04Subsidieco-financieringSteunpuntO&OStatistiekenenEUROSTAT.standaardenvastgelegd.inkaarttebrengen,vormthiervaneenbelangrijkonderdeel.•deadministratieWetenschapenInnovatiestaatinvooreendiepgaandeanalysevandeVlaamsebegrotingvoorwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleid.Deresultatenwor-denjaarlijksgepubliceerdindeSpeurgids.•deadministratieWetenschapenInnovatieenhetIWT-Vlaanderen,verzorgenelkvoorhuneigenbevoegdheidsdomeindeaanleveringvangegevensaandeOESOenaanEUROSTAT;ditgebeurtviadefederaleoverheid.•diverseinstantieshebbenrecentstudiesuitgevoerdofgefinancierdomnieuweindicatorenteontwikkelen(VLIR,IWT-Vlaanderen,AWI,VRWB,...).ken.NaasthetaanleverenvangegevensdiegebruiktwordenindeBOF-sleutel(zieelders),bestaatdeopdrachtvanditsteunpuntvooraluithetopzettenvaneeninstrumentombibliometrischeanalysesuittevoerenenindicatorentebouwendietoelatendeomvangendeinternationalepositievanhetVlaamsO&O-potentieelinkaarttebrengen.HetSteunpuntzalnaasthetaanleverenenhetontwikkelenvandergelijkeindicatorentevensonderzoekuitvoerennaarnieuweenverbeterdeindicatoren.HierbijbouwthetSteunpuntverderophetwerkdatindevoorbijejarenbinnenAWIwerdopgezet.Tevenswordtaandehandvandezeindicatorenin2003en2005eenVlaamsIndicatorenboekWetenschap,TechnologieenInnovatiesamengesteld.HetSteunpuntO&OStatistiekenstaattevensinvoordecoördinatievandeaanmaakvandeeditie2003vanditindicatorenboek.Alsco-financieringvanuitdemiddeleningeschrevenopprogramma71.1‘Algemeenwetenschapsbeleid’werdeensubsidievan0,372mln.EURvoorzien.BA33.05SubsidiesProjectmatigWetenschappelijkOnderzoek(PWO)Hetbetreftprojectmatigwetenschappelijkeonderzoekaandehogescholen,meteenvoorzienkredietvan3,0mln.EUR.InhetkadervandeimplementatievanhetSorbonne-Bologna-Praagprocesendeoprichtingvanassociatiesuniversiteiten-hogescholen,wordthetwetenschappelijkonderzoekgecoördineerdenoptermijnvollediggedragendoordeassociaties.Indezecontextenrekeninghoudend HoofdstukIII.4–71

aandachtbouwvaneenmediatheekenhetorganiserenvaneenJongerendag.ErgaateveneensheelwatMenverzorgteveneenswetenschapsondersteunendeactiviteiten,zoalshetbeheerendeuitsamenwerking‘deZeeleeuw’endekleinereRIB‘Zeekat’endraagtbijtotdecoördinatievandeoperationeleViahetoceanografischplatformbiedthetVLIZooktoegangaantothetmultifunctioneleschiptoteeninternationalecontext.Zokrijgtdewetenschappelijkegemeenschapwereldwijdtoeganghetontwikkelenvanstandaardenenuitwisselingsproceduresvanoceanografischegegevensinringvanopmaatgesnedeninformatieaandeoverhedenverzorgen.Hetwerktactiefmeeaangegevensstromenoptimaaltoegankelijkzijn.HetVLIZkanalsinformatiecentrumdetoelevetrumstimuleerteenhogerniveauvangegevensuitwisselingenzorgtervoordatdeenormeHetinstituutherbergtookhetVlaamsMarienDataCentrum.Zo’noperationeelgegevenscendeganisatieenhetsecretariaatwaarvoordeinternationaleconferentie‘ColoursoftheOcean’overkenonderzoekininternationaalverbandsterkvergroten.In2002namhetinstituutdemedeorHetVLIZmoetalsduidelijkidentificeerbaaraanspreekpuntdezichtbaarheidvanhetbetrokonderzoeks-tussendeonderzoeksgemeenschapendebeleidsinstantiesdiezijnbetrokkenbijzeegebondenVLIZsteunthierviagerichteacties,o.a.doorstudiedagenenhetbevorderenvandedialoogtrumeenopwaarderingvanhunactiviteitenrealiseren,zowelinbinnen-alsinbuitenland.Hetontwikkelingeninhetbeleid.Omgekeerdkunnendebetrokkenbeleidsinstantiesviaditcen-informatie-encoördinatieplatformenbevorderteveneensdeintegratievanwetenschappelijkeinVlaanderenenhetdaaraangekoppeldbeleid.HetVLIZfungeertalsdiscussieforumenalsDesubsidiebedraagt0,766mln.EURenondersteuntdezeewetenschappelijkegemeenschapBAnieuwingOpBA52.01isnog0,128mln.EURvoorzienvoorinvesteringsuitgaven,metnamedever-nationalestaatstelthetonderzoekuittebreidenmetmedischveterinaironderzoekinhetkadervaninterderzoek.In2001werdhetbudgetopdezeBAverhoogdtot0,5mln.EUR,watdeKMDAindigersvandeuniversiteitswereld)waaktoverdekwaliteitvanhetvoorgesteldeenverrichteonenwetenschappelijkeinstellingen.Eenwetenschappelijkadviescomité(metookvertegenwoorbeheersmatigevraagstukken.EenenandergebeurtinnauwesamenwerkingmetuniversiteitendeKMDA.Ditheeftbetrekkingopbedreigdediersoortenenisgerichtopprobleemgerichte,kostenvoorfundamenteelwetenschappelijkdierkundigonderzoekbinnenhetactieterreinvanDesubsidievan0,508mln.EURopdeBA33.41dientvoorpersoneel,werkingenuitrustingskundeBA52.01SubsidievoorinvesteringsuitgavenaandeKoninklijkeMaatschappijvoorDierBA33.41SubsidieaandeKoninklijkeMaatschappijvoorDierkundeteAntwerpen(KMDA)parlementDeregelsvoorhetprojectmatigwetenschappelijkonderzoekwordenuitgewerktvanzodrahetprojectmatigonderzoek.Daarenbovengroeienzijtotenmet2006geleidelijktot9mln.EUR.DemiddelenvanhetFondswordenovereenperiodevantweejaargeheroriënteerdnaarditvangendoor“projectmatigwetenschappelijkonderzoek”,gerichtopdeééncycli-opleidingen.InhetontwerpvanhetstructuurdecreetwerddanookgeopteerdomhetHOBU-fondsteverkredietvoorzieningenmetdeacademiseringvandetweecycli-hogeschoolopleidingen,ishetevidentdatmenaparte(zoalshetHOBU-fonds)inpastindezefundamentelehervorming.hetstructuurdecreetophethogeronderwijsgoedkeurt.teAntwerpen(KMDA)uitwisselingsprogramma’s.vandelaboratoriuminfrastructuur.33.43SubsidieaanhetVlaamsInstituutvoordeZeeenbeleidsmateries.internationalebehandeling,bewaringenuitwisselingvanbiologischeoceaangegevens.allegrotedatabanken.opzee.naarsensibiliseringenvulgarisatievandittypeonderzoek. HoofdstukIII.4–72

DaarnaastontvangtVitoooknogminimaaltaaloverdrachtenmensoverdrachtvandeinstitutioneleoverheid’;deinvesteringsdotatiestaatonder66.1‘Kapi-IndeVito-begrotingwordtdewerkingsdotatieingeschrevenonderderubriek46.1‘Inko-gewest:kingsdotatievoorzietwerkelijkgebeuren.Beidedotatieshebbenhetkaraktervaneenniet-gesplitstkrediet.Dewer-voorinvesteringenopdeBA61.02.Vitoheefthierrechtopvoorinvesteringendiein2003neelenandereuitgaven–opdeBA41.03)naasteendotatievanmaximum4,707mln.EURtechnologischonderzoek.Ditbetrefteendotatievan26,589mln.EURvoorwerking(perso-deVlaamseoverheideendotatievanIn2003voorziethetbegrotingsprogramma71.4‘Strategischenbeleidsgerichtonderzoek’vanzoekBA61.02DotatievoorinvesteringenaandeVlaamseInstellingvoorTechnologischonderBAmln.VoordeIWT-specialisatiebeurzenwordtvoorhetjaar2003eenbudgetvoorzienvan18,470derzoekvandeonderzoeksresultaten,methetoogophetslaanvaneenbrugtussenhetacademischonschap’vaneenVlaamsbedrijfendeevaluatiecriteriahoudenrekeningmetdetoepasbaarheidsinds1994jaarlijksongeveer160doctoraatsbeurzentoe.Dezebursalenstaanonderhet‘peterInhetkadervandepostuniversitairevormingvanjongevorsersinVlaanderen,kenthetIWTBA2003,vandedoorlichtingvanhetlandbouwkundigonderzoek,datnormaalafgerondwerdinjanuarihetuitwerkenvaneennieuwebeheersovereenkomstmeeinrekeningtebrengen.Deresultatenopstartfaseendeeersteoperationelewerkfasewordengeëvalueerd;deresultatendientmenbijConformdebeheerovereenkomstwordthetVLIZin2003voorheteerstdoorgelicht.Dezulleneveneensbepalendzijnvoordenieuwebeheersovereenkomst.41.02DotatieaanhetIWT-Vlaandereni.v.m.hettoekennenvanspecialisatiebeurzenendebedrijven.EUR.41.03DotatieaandeVlaamseInstellingvoorTechnologischonderzoek(Vito)(Vito)31,324mln.EURvoorVito–deVlaamseinstellingvoor4,686mln.EURvoordefinancieringvanopdrachtenvanhetVlaamsedezgn.referentieopdrachten.vandeinstitutioneleoverheid’.18,019mln.EURvanheelwatcontractueleopdrachtenvoorindustrie,overhedenofwetenschappelijkeprogramma’s.Samenmetdetoelagevan4,686mln.EURvoorderechtstreekseopdrachtenvanhetgewest,betekentditminimaal22,705mln.EUReigenontvangsten.GlobaalkanVitoin2003voordeuitvoeringvanonderzoekdanookbeschikkenovereenbudgetvanminimaal49,343mln.EUR.Hetgrootsteenbestuitgerustmultidisciplinaironderzoekscentrumrondenergie,milieuenmaterialenhuldigtdedoelstellingomduurzametechnologischeontwikkelingentestimulerentenbehoevevanoverheid,industrieenKMO’s.In2001slootdeVlaamsegemeenschapmetVitoeennieuwebeheersovereenkomstafvoor2001-2005.Ditgarandeerteenjaarlijksebasistoelage,maarverplichtVitoanderzijdstoteenbelangrijkeinspanning–zowelvoorheteigen“strategischonderzoek”alsvoorhetcontractonderzoek.Metnamederesearchtenbehoevevandeindustriemoetdekomendejarensterkaanbelangwinnen;dituitzichookinhettoespitsenopstrategischonderzoekmeteenindustriëleofeconomischefinaliteit.Vanaf2002ishetstrategischonderzoekdaaromonderverdeeldalsvolgt: OnderzoekStrategischonderzoekmeteenindustriëleofeconomischefinaliteit:StrategischTechnologisch(STO). méérDitwordtgerichtopeenbeperktaantaltechnologievelden(7in2003),maarwelmetinzetvanpersoneelenméérmiddelen. HoofdstukIII.4–73

(ETE)praktijk.Dezekeuzescheptbovendiendemogelijkheidtotsamenwerkingtussendeenergie-lenuittebouwen,vooralvoordeintegratieeninschakelingvanbrandstofcellenindedagelijkseHetisdaarbijdebedoelingomopVitohetreferentiecentruminVlaanderenvoorbrandstofcelPEM-brandstofcellenvoorstationaireofmobieletoepassingen,werdenhiervoorgeselecteerd.inontwikkelingzijn,nogdiepgaanderonderzoekverrichten.Brandstofcellen,meerspecifiektrolesystemen.Terondersteuningmoetmenvoorenkelecrucialecomponenten,dienogvolopDitvertaaltzichindeontwikkelingvansimulatiepakkettenensturings-,monitorings-enconwarmte)waarinenergiezuinigebronnen(hernieuwbareofnieuwe)eenbelangrijkerolspelen.gratievancomponentenbinnengecombineerdedecentraleenergiesystemen(elektriciteitofrichtzichopsysteeminteendemateriaalspecialisten(MAT,PRO).

“Poedervorming”

De 7 technologievelden (STO) zijn: TV1: Innovatieve Decentrale Energiesystemen TV2: Poedervormgeving TV3: Oppervlaktebehandeling TV4: Bodemsaneringstechnologie TV5: Watermanagement TV6: Reactortechnologie TV7: Micro array technologie Strategisch Beleidsvoorbereidend onderzoek (SBO)

Strategisch onderzoek binnen de afdeling I R Hettechnologieveld “InnovatieveDecentraleEnergiesystemen”

aantrektnoemdetaken.Inprincipeisditonderzoekdatgeenofzeerweinigexternefinanciëlemiddelenzijnnodigvoorhetoppeilhoudenofverwervenvankennisterondersteuningvandehogerge-omdezesteuntakenbijkomendteondersteunen.

hoeftenpotentieelopmiddellangetermijnenisnietgerichtopdeonmiddellijkeenconcretekennisbeinhoudvanhetonderzoeksprogramma.SBOisgerichtopeigenkennisopbouwmetvalorisatielieuengezondheid.Vitoheeftechterdeeindverantwoordelijkheidvoordeuitvoeringendevooreenoptimaleafstemmingmetdestrategischebeleidsdoelstellingenvoorenergie,leefmitersvandeVlaamseregering.Ditgebeurtviaeenjaarlijksteherzienmeerjarenprogramma,Ditluikomvatdeonderzoeksprojectendiemenvoorafovereenkomtmetdebevoegdeminisvandeoverheid.

HoofdstukIII.4–74

Strategische steuntaken

“Watermanagement”,maarerisookexterneenduidelijkevraagronddebehandelingvanmoeiiseentweedebelangrijkeactiviteit.Internbetekentditondersteuningvanhettechnologieveldthermischstabielenanofiltratie-enpervaporatiemembranenmethogefluxenhogeselectiviteit,slurrycoatenensolidfreeforming)vormtdekernactiviteit.Deontwikkelingvanchemischenschuimstructuren)keramischecomponentendoormiddelvannattevormgeving(biogelgieten,trieelcontractonderzoekkanvaloriseren.Devormgevingvandichteenporeuze(membraan-envriendelijkekeramischeenpoedermetallurgischeproducten,diemenviaoctrooienofinduslegtdefocusophetontwikkelenvaninnovatieve,economischeenmilieu

Exploratorisch strategisch onderzoek (ESO)

nologieveldengeenervaringheeft,maardieoptermijninteressantkunnenwordeneneventueelhuidigetech-gischonderzoek:datbetrefttotaalnieuwetechnologieveldenoftechniekenwaarinVitonogEenkleindeelvandestrategischeresearchomvathet(verkennend)exploratorischtechnolooftechniekenkunnenvervangen.

“Oppervlaktebehandeling”

Hettechnologieveldditbrandstofcel(cfr.“InnovatieveDecentraleEnergiesystemen”)isdederdedoelstellingbinnenlijkeprocesstromen.Deontwikkelingvaneennieuweprotongeleidervooreenmethanol-technologieveld.

waaierfunctionaliteiten–o.a.voormicro-ennanotoepassingen.Ditligtinlijnmetdewereldpraktischvolledigcontractonderzoekis)naardeontwikkelingvandeklagenmeteenbrederevandittypewordtomgebogenvantribologischedeklagenopcomponenten(watondertussensuccesvolleontwikkelingenquaplasmabehandelingenondervacuüm.Strategischonderzoekiseenlogischevoortzettingvandevroegerewijdeinteressevoornanotechnologieennanostructuren.Oppervlaktebehandelingenbijatmosferischedrukvormendenieuwekernactiviteitbinnendittechnologieveld.Hetbetreftmeerspecifiekhetontwikkelen,testenenoptimaliserenvaneenprototypelijnvoordebehandelingvanfolies,textielofvezelsmetatmosferischeplasma’s,hetontwikkelenvanaërosolgeassisteerdeplasmapolymerisatie,hetlaserondersteundcladdenmethybridetechniekenenhetlaserhardenmetdiodelasers.Uiteraardmoetmenhetresultaatvaneenoppervlaktebehandelingookcontrolereni.f.v.deadhocspecificaties.Hetontwikkelenofoppuntstellenvanspecifieketestmethodes–meestalinEuropeesverband–ishierdanookingeïntegreerd.BinnendittechnologieveldlopenooktweeVito-doctoraatsbeurzen.Hetobjectiefvanhettechnologieveld

“Bodemsaneringstechnologie” isom,zowelvoordeoverheid,destudiebureausalsdesaneerders,deervaringenkennisovervoordevolgendejaren in situ saneringstechnologie uit te bouwen en over te dragen zodat deze: • in Vlaanderen geaccepteerd (door OVAM) en geïmplementeerd kan worden; • door de Vlaamse industriële spelers geëxporteerd kan worden; • enkelejarengeledenmetdustriëlecontracten)envooralviadeuitbouwvanpiloottesten(minimumdrieperjaar)zoalsDitgebeurtviahaalbaarheidsstudies(omerjaarlijksminstenseentwintigtaluittevoerenalsin-vanbijdraagttotdeduurzameontwikkelingvan‘brownfields’instedelijkegebieden(prioriteitdeVlaamseoverheidenOVAM). exsitu-

conditiosinequanon.Voordemeerfundamenteleaspec ten van het onderzoek krijgt men de ondersteuning van zes Vito-doctorandi. “Watermanagement” nieuweprojecten:de“membraanbioreactoren”en“concentraatbehandelingviahybrideprobruik),meto.a.hetEuropeesprojectB-Ware.Anderzijdsinitieertditluiktweebelangrijkeontwikkelingswerkverdervoordemembraanfiltratieprocessen(vooralgerichtopwaterhergelaatstereedsin2001meteengevalstudievoordetextielsector.Hettechnologischluikzethethetwaterbesparingspotentieelperindustriëlesector.ViahetEU-projectTowefostarttedithoofdtakendekringloopsluiting–deultiemevormvanwaterbesparing–endeevaluatievanbestaandetechnologieënvoorinnovatievetoepassingen.Voorhetconceptueleluikzijndebeoogtdeontwikkelingvaninnovatievetechnologieën,naastdeintelligentecombinatievangentotduurzaamwatermanagement.Hettweede,gedeeltelijkgevoeddoorheteersteluik,eerstegerichtophetontwikkelenenimplementerenvanconceptenenmethodiekendiebijdrahedenvanwatermanagement.Deconcreteinvullingbestaatuittweewerkpakketten,methetanderzijdsdoorcomplementairekennisrondderandvoorwaardenenimplementatiemogelijkennogsteedsgroeiendewatermarkt.EnerzijdsdoorhettechnologischluikteversterkenenambieerthetduidelijkerensterkerprofilerenvanVitoopdezeergrote HoofdstukIII.4–75

EURB-linkenSchermennethiereenblijftparticipatieinEuropesekennisnetwerkenzoalsNicole,Caracas,Ancore,Nato-CCMS,afwaartstezuiveren.Gezienbodemsaneringstechnologieëninternationaalzeersnelevolueren,biologischeprocessencombineertomgrondwatermeteengemengdeverontreinigingstroomeenmultibarrierconcept,waarbijmenverschillendewandmaterialenenfysico-chemischeofenmonitoringvandeprecipitatievanzwaremetaleningrondwaterenhetoppuntstellenvanwanden,petroleumvervuildesitesmetspecialeaandachtvoorMTBE,depraktischerealisatieencreosootsites,BTEX-vervuildegronden,VOCL-saneringenmetzerovalentijzerinreactieveketten(waarvaneenbeduidendaantaldeelsbinnenEU-contracten)betrekkingopgasfabriekentechnologieënofnaarverbeteringvandebestaande.Meerspecifiekhebbendediversewerkpak-technieken.Verderzalhetonderzoekzichrichtenopnieuwe

• tioneren,enzymatischereacties(Vito-doctoraatsbeurs),superkritischewaterreactiesenextractie,frac2000,metspecialeaandachtvoorreactie-enscheidingsprocessenzoalsgas/vloeistofreacties,hetontwikkelenvannieuweindustriëletoepassingenvansuperkritischefluïda(gestartinprecipiteren,kristalliseren;

StrategischonderzoekbinnendeafdelingM

Hetpilootschaal.cessen”.Beidezijnopgedeeldineenhaalbaarheidsfase,aldannietgevolgddoortestenopzesdetechnologieveld

“Reactortechnologie” concentreert zich de volgende jaren op:

• Demet(ASPEN)ofinontwikkelingzijnde(UMIST)softwarepakketten,aldannietgecombineerdmilieubelasting.Ditimpliceertineersteinstantiesimulatiesmetcommercieelbeschikbareevaluatiesi.v.m.procesoptimaliseringen–vooreenmaximaalnuttigeoutputenminimaleopbouwvankennisvoorhetuitvoerenvanhaalbaarheidsstudiesentechnisch/economischelabo-ofsemi-piloottestentervalideringvande(deel)resultaten.zestechnologievelden(STO)vanI&Rwordenquastrategischonderzoekaangevuldmet:•éénStrategischeSteuntaak(SST),namelijkhetCentrumvoorMateriaalanalyse,•éénStrategischBeleidsondersteunendeTaaki.v.m.debepalingvanvoertuigemissiesen•4projectenExploratorischStrategischOnderzoek(ESO):–CO2-opslagindeondergrond–Laserlassenvankunststoffen–Laserlassenvanlichtemetalen–Energieuitmest,slibenbiomassa-afval

HoofdstukIII.4–76

InhettechnologieveldwelketenerdaarbijduidelijkekeuzeskomenomtrentwelkeontwikkelingenVitozelfuitvoertenblemenendesnelheidwaarmeemeettechniekenenevaluatiemethodologieënevolueren,moelijkheden,viaeenaangepastprogrammavanstrategischonderzoek.GeziendeveelheidaanproliserenenvernieuwenvanhetbeschikbarearsenaalaantechnischeenmethodologischemogeEenabsolutevereisteomditdoelzinvolenefficiëntteblijvenrealiseren,ishetgeregeldoptimaschappelijkemetanderewoordenaanspreekbaarzijnvoorgespecialiseerdediensten,evenalsvoordewetenlentiecentrumtochindeeersteplaatseenreferentiepuntzijnvoordeVlaamseoverheid.Hetwilstrie(opcontractbasisenopvoorwaardedatditdeontologischverantwoordis),wilhetexcelkeling–ookterbeschikkingisvoorhetleverenvanhooggespecialiseerdedienstenaandeinduHoeweldebeschikbareexpertiserondleefmilieuproblematiek–vooralrondduurzameontwikschappelijkeentechnischemetingen–naasthetevaluereneninterpreterenvanmeetresultaten.DeafdelingMeten&Evaluerengroepeertdiverseexpertisesrondhetuitvoerenvanwetenonderbouwingenondersteuningvandiversebeleidsmaatregelen.men,naaanpassingaandeeigenspecifiekenoden,vaneldersoverneemt.

• hooptgekoppeldaannanofiltratie.Viaeenin2002testarteninventarisatie-enbevragingsronde,lingvaneenkatalytischemembraanreactorvoorenantioselectievehomogenekatalyse,sector.Eeneerste,reedslopendvoorbeelddaarvan(Vito-doctoraatsbeurs)isdeontwikkehetontwikkelenvanspecifiekealternatievereactie-enscheidingstechniekenvoordechemiemenhalfweg2003eenbeslissingtenemenrondeenevt.tweedespecifiekproject;

Milieutoxicologie logischonderzoekoverhetgebruikvandebestaandeloopteenaanzienlijkpakketaanstrategischtechno microarray-technologie geoctrooieerd.onderzoeksvlakmoetopleveren,bestaaterookeenreëlekansdatdezeontwikkelingwordtverantwoordeconclusiestekomen.Behalvehetcompetitiefvoordeeldatdezetechnologieopwaartsombijbiologischonderzoekendienstverleningsnellertotbetrouwbareenstatistischzeergrootaantaltestensimultaanenquasivolautomatischuitvoeren,eenbelangrijkestapvoorstudievanverschillendevormenvanmilieuverontreiniging.Metdezetechnologiekanmeneenvoordeeffect

effectgerichte

polybroombifenylen en polybroombifenylethers

teledetectieenzijnafgeleideproducten

HoofdstukIII.4–77

deopDerestvandeanalytischeonderzoeksinspanningenbetrefteerderkortlopendeprojectenvoordenplaatsenalsindeomgeving.HetgeplandeonderzoekmoetVitoopanalytischvlakvoorbereieneventueelverderverwerkt,leidtongetwijfeldtotmilieuproblemen–zowelbinnendewerktendensomdergelijkeapparatuurmaximaalterecycleren,waarbijhetplasticwordtvermalenenveroorzakenbijzowelgewerveldealsongewerveldedierentoxischeinvloeden.Dehuidigereedsduidelijkeenzorgwekkendeaanwijzingen.Zezijnpersistent,leidentotbioaccumulatieratuur.Hoewelhettoxicologischonderzoekhierovernoginzijnbeginfasestaat,zijnertochledenvaakgebruiktalsbrandvertragersindebehuizingvanruimverspreideelektronischeappaeenzeergrootaantalisomerenmetsterkverschillendegradenvantoxiciteit)werdeninhetverBeidegroepenvanstoffen(elkegroepisnetzoalsdedioxineseencomplexeverzamelingvan.opvragenindezecontext.

evaluatiemethodologieën gaaterindeeersteplaatsaandachtnaareenmethodedietoe laatde duurzaamheid overheid.relatiefonontgonnenenmenmoetrekeninghoudenmeteengroeiendeinteressevanwegedeheleuitdagingis,diemetdenodigeamplitudemoetwordenuitgevoerd:ditveldisimmersnogecologischealsdeeconomischeensociaal-maatschappelijkeaspecten.Hetisevidentdatditeenschappelijkonderbouwde‘multicriteriabenadering’.Diemoetrekeninghoudenmetzoweldevanproducten,processenentechnologieënteevaluerenviaeenweten

puntstellingen/ofoptimalisering Quaopwikkelingenwaarmogelijkvalideertdoordeelnameaanringtestenofcertificeringsoefeningennaarhuntoepasbaarheidvoormilieumetingen.Hetligtvoordehanddatmendezenieuweontemissie-,immissie-enwerkplaatsmetingen,ofi.v.m.deevaluatievannieuwemeettechniekenvandiversemonstername-enanalyseproceduresvoorEuropeseschaal.

interessevandeoverheidvoordeopsporingenopvolgingvanverwachtmenvoordenabijetoekomsteen‘boom’eneenintense

mogelijkenegatieveinvloedenvanHetisbekenddatmenwereldwijdenophoogniveaugeanimeerdediscussiesvoertoverde niet-ioniserendestralen. Eentweedeprojectheefttotdoelvoordeoverheideenvanonderzoekhieropricht.MeerspecifiekgaatdeaandachtdaarbijnaardegecombineerdeeffectendanookvoordehanddatTOXtenminsteeendeelvanzijnstrategischbeleidsondersteunendderenhetvoornaamsteaanspreekpuntvooradviesaandediversebetrokkenoverheden.HetligtTOXisreedsjarenbinnenVlaanniet-ioniserendestralenenchemischeagentia.

beslissingssysteem gezondheid.DitkanslechtsmetsuccesgebeurenalsookdecapaciteitvooraandeVlaamseoverheidvoorhetinschattenvandeinvloedvanmilieuverontreinigingenopdeTenslotteverwachtmenvanTOXbelangrijkebijdragentotdiverserisico-evaluatiesensteunsamenwerkingsverbandlangvandezeprojectenwordtonderstreeptdoorhetfeitdatzebeideineenzeerruimEuropeeszichvoortechnologischekeuzevormingbaseertopdeverbondenecologischerisico’s.Hetbeteontwikkelen,datwordenuitgevoerd.

milieumetingen

metingen Desnelleontwikkelingenronddiverseaandoeningen,continuuitbreidt–aangepastaandemodernstetechniekeneninzichten.opmilieustalenendekennisoverderelatietussenpollutieenhetoptredenvan

Voordeparticipatiedevanaldezeinspanningenmogeblijkenuitdeongemeenhogegraadvanexternefinanciëleverwerkingsmethodologieëntotefficiëntearchiveringstechnieken.Detoekomstigemarktwaar-kelingvannieuwetypessensoren,overdeontwikkelingvangeavanceerdehogeresolutiebeeld-eenuitgebreidesetvanstrategischeonderzoeksprojecten,gaandevandeelnameaandeontwik-enindetoekomstvereistemiddelen,kennisentechnieken.MetdatdoelvoorogenplantVitovanteledetectiegegevens,danmoetdeinstellingervoorzorgentebeschikkenoverallehuidigesteld,hetreferentiecentruminVlaanderenenBelgiëwilzijnvoordeverwerkingenarchiveringwaardemetersvoorhetgroeiendbelangvanditexpertisecentrum.AlsVito,zoalseerdergeeninspanningeninnationale,Europeseeninternationaleprogramma’s,zijnwellichtdebeste,endegroteaandachthiervoor.

fijnstof EUR.Hetvastleggingskrediet2003werdt.o.v.2002met3.000Keuroverminderdtot2,949mln.inen61dossiersingediend–waarvanerdoorhetIWTuiteindelijktelkens20werdengeselecteerdIn2000werdhetkredietverhoogdtot5,925mln.EUR.Indiejarenwerdenresp.86,46,48stedriejarensteldedeVlaamseregeringinditkaderjaarlijks4,214mln.EURterbeschikking.ari1997,februariennovember1998,december1999,november2000,2001en2002.DeeerSindsdeoprichtingvanditfondswerdenreedszeven“callsforproposal”gelanceerd–injanuEUR.bedrijven.Eenprojectduurtmaximaaltweejaarenheefteenbudgetvanmaximaal309.867zoeknaartechnologischeopportuniteitenenvertaaltdezenaardewerkvloervandebetrokkenzaakKMO’s)diealsgroepactiefbijdeuitvoeringwordenbetrokken.Dehogeschoolgaatoplijkvaloriseerbaarzijn.Zo’nprojectmoetrelevantzijnvoorminstensdriebedrijven(inhoofdnologischeonderzoeksprojectenwaarvanderesultatenduidelijkeconomischofmaatschappewerkte.ViaditfondsontvangendeVlaamseHogescholensteunvoordeuitvoeringvantechHetbeheervanhetHOBU-fondswerdtoegewezenaanhetIWT,datookdemodaliteitenuittor.bedrijvendemogelijkheidbiedenomopdehoogteteblijvenvandeontwikkelingeninhunsecVlaamsehogescholen.Anderzijdswilhetprojectviadehogescholenaan(vooralkleinere)wileenimpulsgevenaandeopwaarderingendevalorisatievantechnologischonderzoekaandezoekaandehogescholeninVlaanderen(hetHOBU-fonds).Erisdaarbijeendubbeldoel.MenSinds1997looptdezeactievoordebevorderingenondersteuningvantechnologischonder-BA7171Aldusenlokalemobiliteitsplannennaarhunmilieu-impact.Dedoelstellingenvoorditprojectzijnruimlingsmodelenalstoetsingdekoppelingdaarvanaanverkeersmodellenvoordeevaluatievanvoordemodelleringvanemissiesentransport,hetontwerpenvaneendynamischblootstelonderzoeknaarderelatietusseninternedosisofeffectenenexterneblootstelling,TAPenIMSbemonsterings-enmeetapparatuur,TOXvoordetoxicologischekarakteriseringenvoorhetgefundeerdeaanpak.DaarbijstaatMIMinvoorhetoppuntstellen,testenenvaliderenvanonmisbarebijdragendieuiteindelijkmoetenleidentoteengeïntegreerdewetenschappelijkexpertisecentrumoverschrijdt.MIM,TOX,TAPenIMSleverenelkvanuithunexpertisebeheersingnogzeertewensenoverlaat.Hetisookbijzonderomdathetdegrenzenvaneenvolksgezondheid,eenrisicodatechternogonvoldoendeisgedefinieerdenwaarvandusdederlijk,gezienhetwereldwijdgroeiendbesefdatfijnstofeenbelangrijkrisicoinhoudtvoordezinbijzonderomdathetdeexplicieteinteressegenietvandeVlaamseoverheid.Nietverwon.Hetisindieambitieus,deverwachtingenstaanhooggespannen.omvathetstrategischonderzoekvanM&E:technologieveldSTOstrategischesteuntaken(SST)strategischbeleidsondersteunendetaken(SBO).41.04DotatieaanhetIWTvoorhetonderzoekaanHogescholen‘97en‘98,18in1999,26in2000,24in2001en26in2002. HoofdstukIII.4–78

Hetisnietmeerdannormaaldatmendaarnaastookbestaande evaluatietools

Eenbijzonderprojectbetrefthetbeleidsondersteunendonderzoekrondlenzijnuitermategrotecomplexiteitnogeengroteinspanning.Onmisbaarisdaarbijhetontwikkelaatsteaspect,datzowelbijdeindustriealsbijdeoverheidgestaagaanbelangwint,vraagtdoorreductiestrategieën,transportvanpolluenteningrondwaterenrisicobeoordeling.Vooralditwordtgevalideerd.Ditgeldtvoorlevenscyclusanalyse,dynamischestofstroomanalyse,emissieliseert,verfijntenaanpastaandenieuwsteinzichten–endatallesindiennodigviatestcasescontinuoptimavaneenmethodologiedietoelaatdebetrouwbaarheidvandierisico-evaluatiestebepalen.

(6niveauvan2002behoudenophetlenhiertoeblijvenDebudgettairemiddevanhogeronderwijs.venvanuitinstellingennisdiffusienaarbedrijfonds’,gerichtopkeneen‘TechnologiewordtomgevormdtotHetHOBU-fondszelfgoedgekeurd.Vlaamsparlementisderwijsdoorhetcreetophethogeronzodrahetstructuurdewordenuitgewerktvanschappelijkonderzoekprojectmatigwetennadereregelsvoorhet9mln.EUR.Deleidelijkgroeientottotenmet2006ge-DaarenbovenzullenzijEURvoorzienin2003.Hiervooris3mln.ééncycli-opleidingen.zoek”,gerichtopdeschappelijkonder-“projectmatigweten-zietmiddelenvoorstructuurdecreetvoorHetontwerpvanhetmentelewordenindezefundaHOBU-fondsingepastvoorzieningenzoalshetdentdatapartekredietopleidingenishetevitweecycli-hogeschoolakademiseringvandeninghoudendmetdeIndezecontextenrekedegedragenwordendoorenoptermijnvolledigderzoekgecoördineerdwetenschappelijkonhogeronderwijszalhetstructuurdecreetophetInhetkadervanhetassociaties.hervorming.mln.EUR). HoofdstukIII.4–79

OA 11Administratie Kanselarij en Voorlichting Programma 11.3Kanselarij BA 12.04Onderzoeks-, studie- en expertisekosten i.v.m. de moetenniveau.Ditmoetdebestuurskrachtvandeinstellingenversterken.UitgangspuntenhierbijstrevennaareenaanpassingvandebevoegdheidsverdelingtussenhetfederaleenhetVlaamsenemenombestuurlijkevernieuwinginVlaanderendoortevoeren.MenwilinhetbijzonderHetregeerakkoordvandeVlaamseregeringsteltdatmenopinstitutioneelvlakstappenmoetstaatshervormingzijn:verantwoordelijkheid,subsidiariteitensolidariteit. HoofdstukIII.5–80

1.DEPARTEMENTtievekomtverderuitvoerigaanbodinHoofdstukIII.6.Omwillevandeindelingvandeadministra2002ookdeeluitmaaktvanhet“eigenlijkewetenschapsbeleid”,samenmetafdeling71.DitWewijzenerevenwelop,datdeorganisatieafdeling33vanhetdepartementOnderwijsvanaf7.Wetenschap,6.Leefmilieu5.Economie,4.Welzijn,3.Onderwijs2.Algemene1.CoördinatiedepartementenDebesprekingvolgtdestructuurvandeadministratievebegrotingperdepartement.Dezevenendanbinnenorganisatieafdeling71.DitgebeurtomhetspecifiekeeigenbeleidteondersteunenDithoofdstukbeschrijftdebelangrijkstewetenschapspolitiekeinitiatieveninanderedomeinengestaltetegeven.zijn:ZakenenFinanciënVolksgezondheidenCultuurWerkgelegenheid,BinnenlandseAangelegenhedenenLandbouwenInfrastructuurInnovatieenMediabegrotingwerddegewonevolgordevandedepartementenhierbehouden.COÖRDINATIE

Hoofdstuk III.5 Het sectorale Wetenschapsbeleid HoofdstukIII.5

HoofdstukIII.5–81

Programma 11.4Gelijke Kansenbeleid Gelijke Kansen is in Vlaamse context een relatief nieuw beleidsdomein MeerspecifiekvoorhetSteunpuntGelijkekansenbeleidstaandevolgendeobjectievenvoorop:steunpunt,OnderzoekswerkgerichtopbeleidsrelevanteproblemenisdebelangrijksteopdrachtvaneenKansen.Vanaf2002(endustot2006)krijgthetSteunpuntjaarlijks0,248mln.EURvanuitGelijkevoorpuntenwordenbeheersovereenkomstenafgeslotenmeteenlooptijdvanvijfjaar,deeerstekeervormgegevenin12steunpunten,waaronderhetSteunpuntGelijkekansenbeleid.MetdeSteunvoordeVlaamseoverheidalsprioritairwordenbeschouwd.Destructurelefinancieringwordtzoek.MenopteerdevooreenstructurelefinancieringindomeinenofrondonderwerpendiegoedkeuringaandekrachtlijnenvoordehervormingvanhetprogrammabeleidsgerichtonderOp8juni2000hechttedeVlaamseRegering(VR/2000/0806/DOC0503)haarprincipiëleOpBABAholebi’s,HetVlaamsegelijkekansenbeleidwerktmomenteelmetzesdoelgroepen:vrouwenenmannen,tenimplicieteenexplicietedrempelsaanviaonderzoek,hetopsporeneninstallerenvanmeldpun-vooralwegwerken!Menwildeopkomstvannieuweongelijkhedenvoorkomenenpaktdaarommoetdefeitelijkeongelijkhedenindesamenlevingzichtbaarenbespreekbaarmaken–enGelijkeKansenvormteennieuwebasiswaardevoordedemocratie.HetgelijkekansenbeleidnaastErisnoodaaneenvoortdurendeinputvoordebeleidsvoorbereidingenondersteuningervan,wenOndersteunendonderzoekendataverzamelingzijndanookprioritairvoorhetverderuitbou(1995).vanditdomein,datbovendienookinternationaalaanbelangwint.hetopbouwenvanrelevanteexpertiseenhetcreërenvanéénduidelijkaanspreekpunt.enhetverzamelenenverwerkenvan(meet)gegevens.allochtonen,personenmeteenhandicap,ouderenenkinderen.12.02Uitgavenmetbetrekkingtotonderzoek33.50SubsidieaanhetSteunpuntGelijkeKansenbeleidelkvandezeBA’sis0,248mln.EURingeschrevenvooronderzoek.deperiode2001–2006.naastdataverzamelingenwetenschappelijkedienstverleningaandeoverheid.•Structureringvanhetbeleidsrelevantonderzoekomcontinuïteittecreërenindedata-eninformatieverzamelingoverrelevantethema’s.

Belgiëschappelijkeinstellingendiezichbezighoudenmetdepolitiekestructuurvanhetfederalederzoekgebeurtviaovereenkomsten,metalsbegunstigdenmeestaluniversiteitenenwetengen.Daarbijdoetmeneventueelberoepopexterneexpertise.Deopdrachtvoorstudieenonden–permanentestudieenonderzoekblijvennodigomdewettelijkeregelsinpraktijktebrenEenblijvendereflectieoverdewenselijkeontwikkelingvandeVlaamseautonomieisdusgeboloniëdeVlaamseagendablijvenstaan,zoalsdegroteuitgavenverschillentussenVlaanderenenWalwatnietwegneemtdatvoordezelegislatuurnoganderepuntenronddestaatshervormingopDezenieuwestapindestaatshervormingrealiseertbelangrijkeintentiesvanhetregeerakkoord,GemeenschappenkoordenvoerenbelangrijkewijzigingendooraandebevoegdhedenendefinancieringvandeDeBijzonderewettenvan13juli2002zijndejuridischevertalingvanhetLambermontakendeGewesten.inzakedegezondheidszorg.enhaardeelstaten.

• voorOnderwerpendienietpassenbinnendevooropgesteldethema’s,maardiewelvanbelangzijnvesteerdNaastde0,248mln.EUR,besteedaanhetSteunpuntzelf,wordtdeoverige0,248mln.geïn-deOnderzoeknaardedoelgroepgehandicaptenwordtopgevangenvanuithetVlaamsFondsvoordevrouwen.DeonderzoekerskregenvolgendeaanduidingmeequaverdelingvanhetproHetonderzoeksprogrammamoetaanallegroepenaandachtbesteden,metevenwelnadrukopallochtonen,HetSteunpuntGelijkeKansenzaldebelangenvijfdoelgroepenbehartigen:vrouwen,holebi’s,siefEeneindestellenaandeversnipperingvanditbeleidsluik,doorhetvormgevenaaneeninclubeleid.ouderenenkinderen.grammaoverdedoelgroepen:•vrouwen:40%•allochtonen:20%•holebi’s:20%•ouderenenkinderen:20%SocialeIntegratievanPersonenmeteenHandicap.inlosseopdrachtenvoorWetenschappelijkOnderzoek.hetbeleid,zullendoorGelijkeKanseninVlaanderenwordenuitgeschreven. logischevooreenbeterEuropaengeeftmeegestalteaaneeninternationaalbeleid,gerichtopeenduurzameecoverdedigingvanfundamentelehumanewaarden.Vlaanderenzetzichbinnenzijnbevoegdhedenin“VlaandereneengezichtgevenindewerelddooreenmaximalebehartigingvanhaarbelangenendeeneconomischewelvaartensocialerechtvaardigheidinNoordenZuid.” eigenbijdragetotdeinternationalestabiliteit.BovendienwilVlaanderenzichprofilerenmetzijnverwervenvaneenzekereimpactopdeinternationalebesluitvormingenhetleverenvaneenDebelangendieVlaanderenhierbijvoorogenheeft,omvattenhetscheppenvanwelvaart,hetcultureleidentiteitengetuigenvaneengroteopenheidnaarculturelediversiteit.

OA 12Administratie Buitenlands Beleid Programma 12.1Algemeen Buitenlands Beleid Heterkendkanpasoptimaalfunctionerenineeninternationaleomgeving,alshetdaarookgekendennendeinternationalecoalitievormingentreedtbovendiensterkgecoördineerdop.Vlaanderensteedsveranderendeinternationalecontext,moetintoenemendematepro-actiefoptredenbinEenbeleiddatmetsucceswildoorwegenopdesituatie,moetsoepelenflexibelinspelenopdeis.VlaamsBuitenlandsBeleidgaatdaaromuitvandevolgendemissie:

HoofdstukIII.5–82

• onderzoek.Creërenvanmeerwaardedoordeinterdisciplinariteitenhetinteruniversitairekaraktervan

• tieVerdereinstitutionaliseringvanbestaande“embryo’s”zoalsvrouwenstudies,omdeefficiënvanhetonderzoekendePR-waardeervannaardemaatschappijtoeteverhogen.

• Aanleverenvandataeninformatieterondersteuningvandewerkingvandecel‘GelijkeKanseninVlaanderen’.

• vanCreërenvancontinuïteitquawetenschappelijkeaandachtvoorgelijkekansenenuitbreidendebestaandeexpertiseterzake.

kingontwikkelingvaneenvormvanbilateralesamenwerstarterookeenbeleidsvoorbereidendonderzoekterVlaanderenendebuitengordelvanEuropa.In2003DoordeuitbreidingverkleintdeafstandtussenrendehoeVlaanderenzichverderzalinzettenvoorderestelandenverderkanuitbouwen.DaarnaastgaatmennaVlaanderenzijnaanwezigheidenrelatiesmetdezede12kandidaat-lidstatensteltzichdevraaghoehetEU-lidmaatschap.Nadetoetredingvan10vanbeantwoordenaandetoelatingsvoorwaardenvoorEuropatoe,ondersteundenhunactiviteitenomteVlaamsezijdenaardelandenvanCentraal-enOost-past.EengrootdeelvandehuidigeinspanningenvankingmetdenieuwelidstatendienttewordenaangeHeteersteonderzoekmoetnagaanhoedesamenwerzalVlaanderenin2003tweeonderzoekenlanceren.metdelandeninCentraal-enOost-Europa.Daarom2004enheteffectdaarvanopdebestaanderelatiesVlaanderenhechtookbelangaandeuitbreidingintholiekeUniversiteitLeuvenendeUniversiteitGent.geleerdheidenPolitiekeWetenschappenvandeKa-gebeurtdooronderzoekersvandefaculteitenRechts-deEU.Ditonderzoekloopttotmaart2003envoordeIntergouvernementeleConferentie2004vanzoektervoorbereidingvandeVlaamsestandpuntenIn2002financierdedeVlaamseoverheideenonder-tweedegeplandvoor2004,maargaatwellichtaldoorindevormingenzaluittekenen.Dezeconferentiewasvernementeleconferentiediedezeinstitutionelehermoestdebakenszettenvooreenvolgendeintergou(aanheteindevanhetBelgischVoorzitterschap),komsttoeteverbeteren.DeVerklaringvanLakenvoordeuitbreidingenomhaarwerkingnaardetoewarennodigomdeEUookinternklaartemakenonelehervormingenvandeEuropeseUnie.DiekomstvanEuropa,tervoorbereidingvandeinstitutiruimmogelijkdebatwildenopstartenronddetoestaatshoofdenenregeringsleidersaandatzeeenzoMetde“VerklaringvanNice”gavendeEuropeseOnderzoek.teninhetkadervanhetProgrammaBeleidsgerichtpelijkeprojectenalsomdecofinancieringvanprojeczowelomdefinancieringvanspecifiekewetenschapBuitenlandsBeleid.IndevoorbijejarenginghetprojectengefinancierdmetbetrekkingtothetVlaamsTenlastevandezebasisallocatiewordenonderzoeksbuitenlandsBA12.40Onderzoekenstudiesm.b.t.hetVlaamsbeleidhelftvan2003.kandidaat-lidstatenBulgarijeenRoemenië.metdelandenuitdeEuropesebuitengordel. HoofdstukIII.5–83

2.DEPARTEMENT ALGEMENE ZAKEN EN FINANCIËN OA 21.1Administratie Planning en Statistiek Programma 21.1Planning en Statistiek optegaanineennieuwopterichtenagentschapbijdedienstenvandeminister-president:Metingangvan2003hielddeadministratiePlanningenStatistiekoptebestaan,omvoortaan “de studiedienstvandeVlaamseregering”.

(1)debeterecoördinatievanhetVlaamsstatistischsysteemmetdeuitbouwvaneenéénloketbeleidsnotaDedoelstellingenvandehuidigeadministratiePlanningenStatistiek(weergegevenindeverhogen.Statistiek),zijnmetname:statistiek;(2)deprioriteitstellingvoorhetinvullenvandeinformatiebehoeftendiegekoppeldzijnaandebeleidsopvolging;(3)hetuitbreidenvanhetaanbodaaninternationaalvergelijkbarereferentiestatistiekenindemografische,macro-economischeencultureel-maatschappelijkecontext;en(4)hetbetergebruikvanstatistiekenbijdebeleidsvoorbereiding,-uitvoeringen-evaluatie.Ditallesblijftgrotendeelsdoorlopenindenieuwetaakstelling.Denadrukzalmeerliggenopdewetenschappelijkeanalysevandebeschikbareenteverzamelengegevensenhetformulerenvanbeleidsaanbevelingendiehieropsteunen(evidencebasedpolicy).DestudiedienstvoordeVlaamseregeringzalvooralhetbredekader(transversaal)schetsenendeontwikkelingenindezeomgevingzelfopvolgen(omgevingsindicatoren).Dedepartementenindeverschillendeministerieszijndanverantwoordelijkvoorde(sectorale)monitoringvanhunbeleidsdomeinen;Debeleidsbriefendebijbehorendebegrotingvoor2003zijngeschrevenvanuitdeinputvandeadministratiePlanningenStatistiek.IndehuidigeaanloopfasenaarBeterBestuurlijkBeleidisimmersnognietuitgeklaardwelkeactiviteitenvandenieuwepartner,hetCentrumvoorBevol

teendeskundigdiversemaatschappelijkeeffectenennieuwebeleidsuitdagingenteverkennenenDevisieisdatdedienstzichontwikkelttotdeuniekeautoriteitinVlaanderendoorpro-actiefenHetiseenonafhankelijkeantennedieallebelangrijkebreed-maatschappelijkesignalenopvangtenDemissiedaarvanishetformulerenvanbeleidsadviezendiedeVlaamseregeringondersteunenstimulerentothetvoerenvaneengeïntegreerdentoekomstgerichtbeleid.zeopeenbeleidsrelevantewijzeverwerktenaanbrengt.signaleren.Daartoewordenvolgendestrategischedoelstellingenvoorgesteld:•tegendevolgenderegeringsonderhandelingenmoetmenbeschikkenovereen

degelijkebrede omgevingsanalyse; • eenbijdeeerstebeleidscyclusnaBeterBestuurlijkBeleid,vanuiteenbredeomgevingsanalyse, transversalemultidisciplinaireinbrenggevenvoordebeleidsplannen; • lyse;brengenendebegeleidingverzekerenvoorhunbeleidsmonitoringenhunomgevingsana-bijimplementatievanBeterBestuurlijkBeleid,voorde13ministeriesdemethodologieaan• een relevantesetvanomgevingsindicatoren uitbouwen; • realiseren van een aantal domeinoverschrijdendestudiesdiebeleidsimpact hebben; • Vlaanderen een plaats geven in het nationaal en internationaal statistisch systeem; • de surveydruk algemeenverminderenende kwaliteitvandesurveys inopdrachtvande Vlaamse regering

HoofdstukIII.5–84

voorgerichtebasisteondersteunenenteadviserenoverdebruikbaarheidervan,metvoorstellenonderzoeken,omhetbeleidophetVlaamsniveauopeenmeergeïntegreerdeentoekomstvoormilieurapportering).EenhaalbaarheidstudiezoudemeritesvandezemodellenmoetenstudiedienstISEenz.)ofdievoorsectoraledoeleindenwerdenontwikkeld(MIRA-modelheidsdienstenwordengehanteerd(Hermes-modelvanPlanbureau,IRES-modelvanWaalseoverkrachtigeeconometrischemodellen.Erbestaanreedsmodellendiedoorandereoverinitiatiefallerleisimulatieoefeningen,structuuranalysesenz.kunnenmakenenbeschikkenalgemeneregeerbeleidklaarstaan.DaartoemoetmenopvraagvanderegeringofopeigenMethetoogophetformulerenvanbeleidsaanbevelingenwilmenalsstudiedienstvoorhetnario’s,deontwikkelingentoepassingvanpassendeinstrumentenvoorprognoses,simulatiesensceimpactanalyses(zoalsderegionaleinput-outputtabel);eeneventueleoptimalisatie.

De19,7525,3%in1999.HetpersoneelsbestandindeadministratiePlanningenStatistieksteegvandeuitgavencategorie“uittebestedenopdrachten”daaltoverdejarenheen:24,7%in2000enwerksurvey,ICT-conceptstudies,aankoopdata,drukwerkvanpublicaties...).Hetaandeelvanboekte(zieprestatiebegroting,waarvan21%werdenuitbesteedaanstudieopdrachten,veldTerinformatiekanwordenmeegedeelddatAPSin2001globaal2.294.762EURaanuitgavenzoeksinstellingen,(APS),enlaterhetagentschap,kanbeschikkenvooropdrachtendiemenuitbesteedtaanonderProgramma21.1geeftdemiddelenaanwaaroverdeadministratiePlanningenStatistiekganisatiemln.EUR.Vanditbeleidskredietwordt61%bestemdvoorbeleidsgerichtonderzoekendeorHetvastleggingkredietopBA12.02bedraagtvoorhetbegrotingsjaar2003desomvan0,877ningBA12.02AllerhandeuitgavenmetbetrekkingtotdeactiviteitenenproducteninzakeplanschapTergelegenheidvandeeerstvolgendebudgetcontrolenadeofficiëleoprichtingvanhetagentministerieking-enGezinsstudiën(CBGS),binnenditagentschapofbinnenhetkenniscentrumvanhetvanWelzijnenGezondheidzullenwordenverdergezet.(IVA),gebeurtereenbijsturingvandebeschikbarekredietenvoordestudiedienst.enstatistiekvansurveys.externeconsultants,ICT-ondersteuners,....VTEin1999tot25,07VTEin2001.activiteitenmoetenuitmondenin:•eenontwerpvan

•

• overdehoudingrondlevenslanglerenenrondnieuwetechnologieën.Deinterviewswordenmodulesoverwaardenenhoudingenzalerin2003eenvervolgbevraging(2001)komenDitiseenface-to-faceenquêtebij1500Vlamingen.Naastdevasteachtergrondvariabelenengingeneigensurveyonderzoek,zoalsdejaarlijkseAPS-surveynaarwaarden,houdingenengedravanVlamingenm.b.t.maatschappelijkrelevantethema’s;

HoofdstukIII.5–85

algemeneomgevingsanalyse voor de komende

(schijnbaar)conflicterendeprobleemstellingen–zoalsstijgendewelvaarttegenoverdeminjecties,macro-economischevooruitzichtenmaarookaanhetuitklarenvandiscussiesoverhetbredereferentiekadervoorhetsectoralebeleid.Zokanmendenkenaanbevolkingspro-Vlaamseregeringinzet,zalrondtransversalethema’sgebeuren.DeomgevingsanalysebiedtDeomgevingsanalysediedeeerstefasevaneennieuwebeleids-enbeheerscyclusvoordereedsdemogelijkegevolgenofopportuniteitenvoordeVlaamseoverheid–enmetzomogelijkvingsanalyse,waarintrends,bedreigingen(problemen)enuitdagingenwordenopgelijsten(juni2004)moetmenin2003metdevoorbereidingbeginnenvaneenalgemeneomge-wetenschappelijkonderzoek.TervoorbereidingvandenieuweregeringsonderhandelingenpersoneelvoordestudiedienstzalimmersveelaandachtuitgaannaardecompetentiesinzakeDitzalgrotendeelsgebeurenmetinternemankracht.Bijdewervingendeselectievanhetregering;eenaantalbeleidsscenario’senalternatieveoplossingen.derpositieveperceptievandeVlamingenoverhunwelzijn,ruimtelijkeordeningopmaatenecologischewaardenoplangeretermijn,stedelijkheidversusplattelandsontwikkeling,ontsluitingvaneconomischeknooppuntenenverkeerscongestie,innovatieengebruikvannieuwetechnologieendedigitalekloofbijkwetsbaregroepen,...

VlaanderenGepeild!

hetnendecontourenvandegoedgekeurdebeheersovereenkomst.DebetrokkenheidvanAPSisnameaandestuurgroepkandeinhoudvandejaarprogramma’smeegeoriënteerdwordenbinprogrammavanheterkendeSteunpuntBestuurlijkeOrganisatie(25.000EUR).DoordeelTenslottewordtjaarlijkseencofinancieringvoorzienvoordeuitvoeringvanhetonderzoeksren.onderzoeksvragenenombestaandetheoretischemodellentetoetsenopdesituatieinVlaandebareAPS-surveymateriaalgrondigerteanalyseren–vertrekkendevaneenaantalrelevante”gepland,methetdoelhetbeschikgrootstebijdeonderzoekslijnoverdekwaliteitvandemonitoringenindicatoren.

HoofdstukIII.5–86

• met resultaten van studiewerk en monitoring van In2003wordteenderdeeditievan“Vlaamseovertehanterendefinities–zodatdeintezameleninformatieookrelevantwordtvoorhetbijkomendemoduleslatenopnemenbijreedsgestandaardiseerdeenquêtesofonderhandelenenquêtevandeNationaleBankvanBelgië,overhetconsumentenvertrouwen).MenkanookookrepresentatiefzijnvoorheelVlaanderen(bijv.groteresteekproefgrootteindemaandelijksenemen.Zokanmenvragenomdesteekproefvoldoenderuimtenemen,zodatderesultatenDesamenwerkingmetandereoverhedenofonderzoeksinstellingenkanmeerderevormenaan-hetopdrachtvandeVlaamseregering.Deinventarismetreeds166geregistreerdeitems,kanviaDeadministratiePlanningenStatistiekisaangeduidalsmeldpuntvoorsurveyonderzoekinkanbedrijventegentegaan,moetmendaaromeerstnagaanofmensecundairbronnenmateriaalgeving.OmzozuinigmogelijkomtegaanmetmiddelenenomoverbevragingbijburgersenvanhetregionalebeleidvergtspecifiekestatistiekendiecorresponderenmetdeVlaamseregel-behoefteaanmeergedetailleerdecijfersophetVlaamsniveautoenemen.Deonderbouwingregio’sofbelangrijkehandelspartners(vb.KleurrijkVlaanderen,TopvanLissabon)doetdeDetoegenomenaandachtvoormonitoringvanhetbeleidendebenchmarkingmetanderevanNieuwin2003isdeopvolgingsrapporteringoverhetdoelbereikvande21doelstellingenrendebenchmarkingtussenVlaanderenenEU-regio’sbeoogtopbasisvanenkelekernindicatoputeneffecten)beschrijftvoordeonderscheidenbeleidsdomeinen,ProfielVlaanderendathuneffect.WevermeldenhierVRIND,datperdomeineenreeksbeleidsindicatoren(outeenalgemeenbeeldgevenvandeprestatiesdiegekoppeldzijnaanoverheidsmaatregelenenachtergrondinformatieverschaffenaanorganisaties,bedrijvenengeïnteresseerdeburgersenDeadministratiePlanningenStatistiekheefteenreeksstandaardrapporteringendienuttigebeleidseffecten;ofnogdekwartaalconjunctuur-berichten.hetPactvanVilvoorde.gebruiken,envervolgensofmenkansamenwerkenmetandereinstanties.webwordengeconsulteerd.beleid.

lijkegevraagdeprocesopvolging,deproductevaluatieeninspanningenomeenzohoogmogeDehogekwaliteitsvereisteninzakedeopleidingenprofessionaliteitvandeenquêteurs,devanuitbesteedaaneenenquêtebureau.Hetwetenschappelijkcomitéwaaktmeeoverdekwaliteitdeselectie.enbetrouwbareresponstebehalen,hebbennatuurlijkhunprijs.

• reausdoelgroepen,viakortetelefonischeenquêtes.Viauitbestedingbijgeroutineerdeenquêtebudaarnaastkanmenactuelebeleidsoptiestoetsenaandemeningvandebevolkingofbepaaldekanditsnelenefficiëntgebeuren.

rapporten

ingeschreven.(betalingrente)en28,0mln.EUR(aflossingkapitaal)2003isvoordezeuitgavenposten5,4mln.EURdalingvanderentelastenalsgevolg.IndebegrotingDedalingvandeschuldheeftookonmiddellijkeen(academischeBA91.05KapitaalaflossingleninguniversiteitenscheBA21.05Rentelastleninguniversiteiten(academi-mln.versiteitsleningennogeenbedragopenvan115,3Begin2003staatvandezein1998overgenomenuni-directeleningen(academischesector)overgezetnaardewerdsamenmetdeniet-geconsolideerdeuniversiteitsleningvan215,0mln.EURsamengebracht.Dezeteitsleningen(academischesector)inéénglobaleZowerdin1998eenbelangrijkdeelvandeuniversileningenlijkerechtspersonen.OokdeherfinancieringvandezediezecontractueelovernamvananderepubliekrechtefinancieringvanhaareigenbegrotingstekortenofwelGemeenschapinhetverledenheeftaangegaanvoordeDirecteschuldenzijndeleningendiedeVlaamseisdirecteschuld.schuldvandeVlaamseGemeenschap.EUR.sector).sector). geschreven.Indebegroting2003staathiervoor2,1mln.EURinvandeuniversiteitenenhetUZGentvoordefinancieringBA40.03Intrestlastenvanleningenaangegaandoortiatievenkingen,waardoorbudgettaireruimtevoornieuweinigeleidtotbelangrijkeristorno’senkredietherschikvroegdeterugbetalingenheeftinbeideschuldsectorenEenactiefschuldbeheerviaonderhandelingenenverlagereanderepubliekrechtelijkerechtspersonenofdoorneemtvano.m.leningendiewerdenaangegaandoorrentelastendiedeVlaamseGemeenschapopzichIndirecteschuldenzijndekapitaalaflossingenendeoverheden.isontstaan.onroerendeinvesteringen.

HoofdstukIII.5–87

Programma 24.8Indirecte schuld

nagement.ring,AccountingenFinancieelMaOA24AdministratieBudgette-Programma 24.4Directe schuld

3.DEPARTEMENT ONDERWIJS onderzoekOA33AdministratieHogeronderwijsenWetenschappelijk hetDeorganisatieafdelingOA33–metdehiernavernoemdeBA’s–maaktsamenmetdeOA71eigenlijkewetenschapsbeleiduit–zieookhetvolgendeHoofdstukIII.6. Programma 33.1Hogescholenonderwijs Dehogescholendienendepelijkvanhetonderwijs,demaatschappelijkedienstverleningeneventueelprojectmatigwetenschapdehogescholen.DiezijninhetbelangvandesamenlevingtezelfdertijdwerkzaamophetgebiedhoogstaandhogeronderwijsinVlaanderen.Ditwordtgerealiseerdmetdemedewerkingvanstellingvandeafdelinghogescholen:hetmogelijkmakenvaneenbetaalbaarenkwalitatiefDebeleidsveldenwaarophetprogramma33.1zichconcentreert,zijnvervatindehoofddoelonderzoek. driedimensies vanhundecretaleopdrachtineenrealistischewisselwerking te realiseren: • hogeschoolonderwijs; • maatschappelijke dienstverlening; • projectmatig wetenschappelijk onderzoek. Dit vloeit voort uit het hogescholendecreet van 13 juli modelMetingangvan2007wordtvoorhetheleVlaamsehogeronderwijseennieuwbekostigings2003wordenzeaandeindexaangepast.Voor2003bedragendezekredieten5,071mln.EUR.middelennodig.Dezekredietenwordentotenmet2006ingeschreven.VanafbegrotingsjaarbetreffendedeherstructureringvanhethogeronderwijsinVlaanderen,zijnhiervoorextramethetwetenschappelijkfunctioneren.Conformartikel6§5vanhetontwerpvandecreethundoelbereiken:destudentenbrengentoteenkennis-encompetentieniveaudatcongruentisgerichtheidvandeopleidingenverderuittebouwenenteverzekerendatdemasteropleidingenDenieuwebasisallocatie40.11biedtaandehogescholenextramiddelenomdeacademischeBAdeschrifteninelektronischevorm.Dezemiddelenwordenalseenaparte,nieuwevoorafnameaan0,549mln.EUR,bestemdvoordeaankoopvanbibliografischegegevensbestandenentijdpelijkeinstellingen),verhoogtdehogescholenenveloppevanafhetbegrotingsjaar2003mettijdschrifteninelektronischevormtenbehoevevanuniversiteiten,hogescholenenwetenschapringd.d.14december2001(betreffendedeaankoopvanbibliografischegegevensbestandenenHetbudget2003bedraagt516,775mln.EUR.IngevolgedebeslissingvandeVlaamseregeBAdeprojectmatigwetenschappelijkonderzoekenhetomvormenvandebestaandeopleidingennaarwetenschappelijkecomponentvande2-cycli-opleidingenenbiedteenversterkingvoorhetadviesbijdeRaadvanState,biedtdaarnaastderandvoorwaardenvoorhetuitbouwenvanderen,principieelgoedgekeurddoordeVlaamseregeringop5juli2002envoorgelegdvoorHetontwerpvandecreetbetreffendedeherstructureringvanhethogeronderwijsinVlaande-1994.Bachelor-Masterstructuur.40.02EnveloppeHogescholenonderwijsenveloppetoegevoegd.40.11Subsidiesteracademiseringvande2-cycli-opleidingeningevoerd. HoofdstukIII.5–88

Programma 33.2Universitair Onderwijs

Samenmetdeuniversiteitenwerktdeoverheiddanookeenbeleiduitomeensiefdedrieluikennastreven.Erisookeenvierdedimensievanhundecretaleopdracht,dieprogresdimensiesvanhundecretaleopdrachtineenoptimalewisselwerkingrealiserenenexcellentieinderwijs,hetwetenschappelijkonderzoekendeditodienstverlening.ZijmoetendezedrieDeVlaamseuniversiteitenwerken,inhetbelangvandesamenleving,rondhetacademischononderwijsversiteiten,deuniversitaireonderzoekersentotsommigeandereinstellingenvanacademischHetprogramma33.2richtzichtotdeuniversiteitsstudenteninVlaanderen,deVlaamseunienonderzoek.verderdienttewordenontwikkeld:depermanentevormingenhetlevenslangleren.

betaalbaar en kwalitatiefhoogstaand HetdehuidigeentoekomstigebehoeftenvanvooralVlaamsejongerenineenmondiaalperspectief.universitairaanbodaantebiedendatzogoedmogelijkbeantwoordtaanbeleidmoeteen kwalitatieveverbetering van het aanbod verder mogelijk tetrachtdeoverheideenzogoedmogelijkevenwichtterealiserentussendedoordeuniversiteitenwettelijkewerkgeversbijdragen,investeringstoelagen,toelagenvoorsocialevoorzieningen)Doormiddelvandeverschillendefinancieringssystemen(werkingsuitkeringen,supplementBronnen:dering),voordedaarmeeverbondenoptimaliseringvanhethogeronderwijsenversterkingvandebachelor-enmasteropleidingeninhetacademischeonderwijs(conformdeBologna-verkla-creetvan7december2001wordtdetoelageverderverhoogd.MethetoogopdeinvoeringvanvandefinancieringsregelingderVlaamseuniversiteiten.Inuitvoeringvanhetfinancieringsde-hervormingvanhettertiaironderwijs,conformdeBologna-akkoorden,énmetdeherzieningDeoptimaliseringvanhetuniversitaironderwijsisonlosmakelijkverbondenmetdestructureleanderingenDeuniversiteitenmoetendanookdemiddelenkrijgenomadequaatintespelenopdevelever-aanDeVlaamseoverheidblijftvasthoudenaandeopentoegangtothetuniversitaironderwijsenmaken.hetprincipedatdegemeenschapgrotendeelsdeopleidingskostendekt.opwetenschappelijk,technologisch,sociaalenwetenschappelijkgebied.onderzoeksbasis,wijzigendewerkingsmiddelenvoor2003alsvolgt:•detoevoegingvandemiddelenvoordevoortgezetteopleidingenaandeforfaitairewer-kingsmiddelen;•destructureletoewijzingvandeaanvullendewerkingsmiddelenaandeuniversiteiten,onderwelbepaaldevoorwaarden;•destructureletoevoegingaandewerkingstoelagenvandevoorheencentraalbeheerdemiddelenvoordeabonnementenopbibliografischebestandenenwetenschappelijketijdschrifteninelektronischevormterondersteuningvanhetwetenschappelijkonderzoek.•hetdecreetvan12juni1991betreffendedeuniversiteitenindeVlaamseGemeenschap;•hetdecreetvan18mei1999betreffendesommigeinstellingenvanopenbaarnutvoorpostinitieelonderwijs,wetenschappelijkonderzoekenwetenschappelijkedienstverlening;•hetdecreetvan7december2001betreffendedeherzieningvandefinancieringvandeuniversiteitenindeVlaamseGemeenschapenbegeleidendebepalingen;•hetontwerpvandecreetbetreffendedeherstructureringvanhethogeronderwijsinVlaanderen;•hetontwerpvandecreetbetreffendehetonderwijsXIV;•hetVlaamsregeerakkoord;•deseptemberverklaringvan23september2002.leverenprestatiesendemiddelendiedeoverheidterbeschikkingstelt. HoofdstukIII.5–89

accreditatie

Methetoogopdevermeldeomvormingvandeacademischeopleidingen,zetmendebijkowerktsteedsstudentonafhankelijkvastgesteld.DebestaandeanomalieënindefinancieringsregelingIngevolgehetfinancieringsdecreetvan7december2001,wordtdewerkingsenveloppenogna:versitaironderwijsaanbod–teoperationaliseren,streeftdeoverheiddevolgendedoelstellingenOmhettweedeaspectvandestrategischedoelstelling–dekwalitatieveverbeteringvanhetunidingenteitenopkortetermijnmoetopvangen.Ookbijdedeomvormingvandeacademischeopleikoordsteltduidelijkvooropdatmendetekorteninzakewerkingsuitkeringenvoordeuniversibasisfinancieringvandeuniversiteitenverderstructureelteverhogen.HetVlaamsregeerakdeactorenbinnenhethogeronderwijsveld(meeondersteunddoordepolitiekewereld)omdebehoefteaanhoogopgeleidemensenenhoogstaandonderzoek,isereenterechtpleidooivanGezienhettoenemendbelangvandeuniversiteitindehuidigekennismaatschappijendenaarbachelor-enmasteropleidingenblijvendezeoverwegingenvankracht.•destructurelehervormingvanhettertiaironderwijs,conformdeBologna-verklaring;•dedaarmeeverbondenoptimaliseringvanhetacademischonderwijs;•versterktesamenwerkingtussenhogescholenenuniversiteiten;•transparantekwalificatiesmetdenadrukopkwaliteit;•deherzieningvandefinancieringsregelingvandeVlaamseuniversiteitenna2006.menverderwegviadejaarlijksekapitaalinjectie.mendemiddelenterversterkingvanhetacademischonderzoekendeonderwijsvernieuwingomin

kwaliteitszorgen-bewaking,

aanvullendewerkingsmiddelen HethuidigestelselvanVlaamselingen,diezeverwervenmitshetindienenvaneenonderwijsontwikkelingsplan,datdeuniversiteiten.Dezebudgettenwordennuverdeeldenuitdrukkelijktoegewezenaandeinstel-dieopstructurelewijzeterbeschikkingstaanvanderegeringophaardeugdelijkheidlaatonderzoekendoorexperts. hankelijkeinternationalisering,degrenzenvandeeigenregiooverschrijden.Deinvoeringvaneenonaf-aangevuldmeteenmeta-evaluatie.Dekwaliteitsbewakingmoet,vanwegedetoenemendefendehetonderwijsXII,wordtmethetoogopdeomvormingvandeacademischeopleidingendatisversterktviahetdecreetbetref-

fendemennogtoetevoegen:7,220mln.EURaanvullendebijkomendewerkingsmiddelenbetrefstijgenin2003met26,356mln.EUR,degewoneindexeringinbegrepen.AanditkredietdientHettotalekredietopdezeBA’sbedraagt547,558mln.EUR.DegewonewerkingsuitkeringensiteitenBA41.20,41.27,44.79,44.81,44.82,44.85en44.86WerkingsuitkeringenVlaamseuniverseninstelling.Binnenhaareigenbeleidsprioriteitenkandeoverheidevenweleenaantalstimulanvaninternationalecontactenuittebouwen–eenbelangrijkelementindeprofileringvanelkehetbestvoordetoekomst.Hetkomtindeeersteplaatsaandeuniversiteitentoeeennetwerkzoektebevorderen.Wieinternationalesamenwerkinghooginhetvaandelvoert,wapentzichvanhetuniversitaironderwijsenondervoorzien.deuniversiteiten–BAMA(BA44.63–zieverder).

HoofdstukIII.5–90

hetinternationaalaspect

Tenslottewenstdeoverheidwakingofandersysteemvanaccreditatie.Teneindedittebereiken,moetendebestaandekwaliteitsbe“Europese”standaard.Daartoemoetenerafsprakenkomendieuiteindelijkuitmondeninéénnogontbrak.Deopleidingenmoetenindenabijetoekomstbeantwoordenaaneenminimaleverantwoordings-ensturingsinstrument–datinhetkadervandepubliekeverantwoordingvoldoenaandegesteldeminimumkwaliteitseisen.Meteenkrijgtdeoverheideenonafhankelijkgevolgaandeindividuelevisitaties.DaardoormoethetduidelijkwordenwelkeopleidingenDooreenonafhankelijkorgaandekwaliteitvandevisitatiestelatenbeoordelen,geeftmeneenDeinhoudelijkekwaliteitszorgblijftnogsteedsdeverantwoordelijkheidvandeinstellingen.moetdebestaande(interne)kwaliteitsbeoordelingverderversterken.(hetvisitatiesysteem)endeaccreditatiehandinhandgaan.

vanhetuniversiteitendecreetvan1991.Voordeovergangsperiode2001-2004kentmenforfaiMethetfinancieringsdecreetvan7december2001werdafgestaptvanhetbekostigingsmodel2001Metdebegroting2003wordendebeleidsopties,dietengrondslaglagenvandebegrotingVlaamseonderwijs,wetenschappelijkonderzoekendienstverleningplusdeadministratievandeDewerkingsuitkeringendragenbijtotdedekkingvandegewoneuitgavenvooracademischuniversiteiten.en2002,verderuitgebouwd:•destructureleverhogingvanhetbudgetvandewerkingsuitkeringenvandeuniversiteiten(dezog.basisfinanciering);•deverbeteringvandekwaliteitvanhetacademischonderwijsenhetbevorderenvandeinnovatie,metinbegripvanontwikkelingvanonderwijsmateriaaldatgeschiktisvoorzelfstudieendigitaalonderwijs;•deontwikkelingvanhetlevenslangleren,debijscholingendeherscholingopgangbrengenendecreatieaanzwengelenvandaartoegeschikteleeromgevingen(studie-enleermateriaal,begeleidingententamens);•deoptimaliseringvanhetacademischeopleidingsaanbod;•deomvormingvandebestaandeopleidingennaarbachelor-enmasteropleidingen.tairebedragentoe.Hetglobalebedragaanwerkingstoelagenverhoogtplanmatigenbijdeverdelingvandebijkomendemiddelencorrigeertmeneventueleanomalieën.Inhetdoorderegeringprincipieelgoedgekeurdvoorontwerpvanstructuurdecreet,voertmenvoordehogescho-lentijdenseenovergangsperiodevan2003t.e.m.2006eenanalogeregelingin.Voordeuniversiteitenverlengtdeovergangsperiodetot2006.Deoverheidzaldezeperiodegebruikenomeenonderwijs-economischaanvaardbaarbekostigingsmodelvoorhethogeronderwijsuittewerken,intevoerenvanaf2007.Deforfaitairewerkingsmiddelenverhoogdeneveneensmetmiddelenvoordeprimaireensecundairebestandenterondersteuningvanhetonderzoek(transfervanprogramma71.2).Ditvereenvoudigtdefinancieringsregeling–anderzijdswordtdaarmeeeenbijzonderetoelagevoorhetwetenschappelijkonderzoekpermanentgemaakt.Dezeintegratiesluitaanbijhetbevorderingsbeleidinzakehetfundamenteelwetenschappelijkonderzoek.BA44.63Aanvullendewerkingsmiddelenbetreffendedeuniversiteiten–BAMADeaanvullendemiddelen,overeenkomstighetfinancieringsdecreetbestemdvoordeherstructureringvanhetacademischonderwijs–énopbasisvancompetitieterbeschikkingstaandvandeuniversiteiten,wordenvanaf2003geheroriënteerd.Methetoogopdeinvoeringvandebachelor-enmasterstructuurkrijgendeVlaamseuniversiteitenaanvullendewerkingsmiddelen.Diewordenopeenstructurelewijzeinhetstructuurdecreettoegewezen,mitsdeuniversiteitvoldoetaandegesteldevoorwaarden:hetindienenvaneenonderwijsontwikkelingsplaneneeneindevaluatiedoorexperts.Budgettairwordternietsaanderegelingvanhetfinancieringsdecreettoegevoegd.Alleendetoewijzingsmanierendevoorwaardenwijzigen.Ookhetdoelisveelspecifiekergeworden–zonderafbreuktedoenaandeinitiëledoelstellingen!BA40.73Subsidiesocialevoorzieningenstudenten(decreet12juni1991art.140bis)Dezesocialetoelagen(14,343mln.EUR)dragenbijtotdekostendekkingvoorpersoneel,werking,uitrustingendefinanciëlekostenvansocialevoorzieningenvoorstudenten.OnderdezeBAvallenookdeverwerving,oprichtingofuitbreiding,verbouwing,instandhoudingenherstellingenvanonroerendgoed,bestemdvoordesocialevoorzieningen.BA44.60Bijdragewettelijkeenconventionelewerkgeversbijdragevrijeuniversiteiten(decreet12.06.91)OpdezeBAstaat16,885mln.EURingeschreven.Detoenamevanditkredietistedankenaandetoevoegingvanaanvullendemiddelenvoorartikel136vanhetuniversiteitendecreet,ookin HoofdstukIII.5–91

tervanOnderwijsenVormingvroeghierovereenadviesaandeVlaamseInter-universitairegressiefookpublicatie-encitatiegegevenstegebruikenindeverdeelsleutel.DeVlaamseminisonderzoek.Hetlagdanookvoordehandomnaastdedataoverfinancieringendiploma’s,prooppublicatiesencitaties)eenbetrouwbaremaatvoordeomvangendezichtbaarheidvanhetdebasisdisciplinesvandetechnischewetenschappendebibliometrischeindicatoren(gebaseerdOphetaggregatieniveauvaneenuniversiteitzijnvoordenatuur-enlevenswetenschappenenzoeksvoorstellenonderzoekspotentieeloptevolgenenalsachtergrondinformatiebijhetbeoordelenvanonderNSF,...).Vlaamseuniversiteitengebruikendergelijkeindicatorenomdeontwikkelingvanhunwetenschappelijkeproductie,productiviteitenzichtbaarheidinkaarttebrengen(EU,OESO,Zewordeninternationaalgehanteerdopniveauvaninstellingen,regio’senlandenomdepenishetgebruikvanbibliometrischemethodengoedingeburgerdinhetwetenschapsbeleid.Voordenatuur-enlevenswetenschappenendebasisdisciplinesvandetechnischewetenschapningsendeinstellingenvandeoverheidsbijdragevoordeBijzonderOnderzoeksfondsenmeerrekemaatvoordewetenschappelijkeperformantie.DeVlaamseregeringwenstbijdeverdelingtuscyclusenhetdoctoraat.Slechtshetaantaldoctoraatsdiploma’skanbeschouwdwordenalseenkingstoelagendieelkeinstellingontvangtenophetaantaluitgereiktediploma’svoordetweededeeldonderdeuniversiteitenopbasisvaneenprocentueleverdeelsleutel,gebaseerdopdeweroverheidsbijdrageaandeBijzondereOnderzoeksfondsen.TothiertoewerddezebijdrageverDebelangrijkstewijzigingisongetwijfelddeaanpassingvandesleutelvoordeverdelingvande1,5314,958mln.EUR(indexeringnietinbegrepen).In2003isereenverdereverhogingmetnettoopinitiatiefvandevorser,stegenindebegroting2002demiddelenvoorhetBOFnettometDesubsidiebedraagt93,130mln.EUR.TerversterkingvanhetgrensverleggendonderzoekdeSamenmetdewerkings-eninvesteringstoelagenvormendezefondsendebasisfinancieringvanvanuniversitairecompetitie.BinnenelkeuniversiteitstaatdeOnderzoeksraadinvoorhetbeleidonderzoeksbeleidvoerenenprojectenenmandatenbetoelagen,geselecteerdopbasisvanintra-fundamenteel,grensverleggendonderzoek.HiermeekunnendeuniversiteitenautonoomeenElkeuniversiteitbeschiktovereenBijzonderOnderzoeksfonds(BOF)terfinancieringvanhetBAlenstructuurvoordekwaliteitvanhetonderwijs.DeklooftussendebestaandeinvesteringsmiddeHetVlaamsregeerakkoordbenadrukthetbelangvaneendegelijkewerkomgevingeninfravoorpelijkeapparatuur.Menkanerookfinanciëlelastenmeebetalen,voortspruitenduitleningenstratie.Ditismetinbegripvanonroerendegoederendoorbestemmingenzwarewetenschapgoederen,bestemdvooronderwijs,onderzoek,wetenschappelijkedienstverleningenadminiofuitbreiding,deverbouwing,deinstandhoudingendegroteherstellingenvanonroerendeDatmoetdienenvooruitgavendierechtstreeksvoortspruitenuitdeverwerving,deoprichtingVoordeVlaamseuniversiteitenwordteeninvesteringskredietvoorzienvan22,437mln.EUR.BAlastenvandeprivateuniversiteiten,tengevolgevandebeslissingvandefederaleoverheidomdeloonringendervrijeuniversiteiten).HierbijwerdrekeninggehoudenmetdelagereRSZ-bijdragendeprivateuniversiteiten(alscompensatievandestijgendeuitgavenvoordegroepsverzekegevoerdviadegewijzigdefinancieringsregeling,omtegemoettekomenaaneisenterzakevanteverlagen60.12Kapitaaloverdrachtenvooronroerendeinvesteringenuniversitaironderwijsinvesteringsuitgaven.endebehoeftenmoetdusprogressiefwordengedicht.44.62SubsidieaanhetBijzonderOnderzoeksfondsvoordeuniversiteitenhetBOF.universiteiten.mln.EUR(metindexering2,839mln.).tehoudenmetdeonderzoeksprestaties.enbenoemings-enbevorderingsdossiers.

HoofdstukIII.5–92

1,281academischonderwijs,o.m.inhetkadervanhetlevenslangleren.Desubsidie2003bedraagtvoorditbijzonderuniversitairinstituuthoudtverbandmetdestimuleringvanhetvoortgezetvermeldeartikel169quater–dateentoenemendeforfaitairesubsidiëringinhoudt.DetoelageDeverhogingvandebasissubsidietenbatevanhetIESiseveneensgebaseerdophethierbovenBAjaarlijksinartikel169quatervanhetdecreetvan12juni1991betreffendedeuniversiteiten.DieneemtDesubsidiëringvanhetIOBverhoogdealsgevolgvandeforfaitairesubsidiëring,opgenomenBAwatITGalsdeVlerickLeuvenGentSchoolvoorManagementopheteerstezichtsuccesvolvoorsteresultatenvandezenieuwesturingswijzeduidelijkworden:ondertussenblijkenzowelhetwelstuurtviadekwaliteitendedoelmatigheid.IndeloopvandevolgendejarenmoetendeeerAchterliggendideedaarbijisdatdeoverheidzichnietbemoeitmethetdagelijksbeheer,maargebruiklingsbeleiden-beheer(IOB)enhetInstituutvoorJoodseStudies(IjoS)maaktedeoverheidsitaireinstituten–hetInstituutvoorEuropeseStudiën(IES),hetInstituutvoorOntwikkeVlerickLeuvenGentSchoolvoorManagementoftewel‘Vlerick’)éndedriebijzondereuniverderzoekenwetenschappelijkedienstverlening(i.e.InstituutvoorTropischeGeneeskundeendeVoordetweeinstellingenvanopenbaarnutvoorpostinitieelonderwijs,wetenschappelijkonBAindicatoreneenwerkwijzeomvoordezedisciplinesopdemeestefficiëntemanierbruikbarekwantitatievedereOnderzoeksfondsen.DeministervanOnderwijsenVormingoverlegtmetdeVLIRrondkunnengebruikenbijdeinter-universitaireverdelingvandeoverheidsbijdrageaandeBijzon-catorenteontwikkelendiedeonderzoeksprestatiesinkaartbrengen,omdezevervolgensteVLIRdatverderonderzoeknodigisomookvoordecultuur-engedragswetenschappenindi-spreidenvaninformatieofhetlokaalkaraktervansommigedisciplines.InhaaradviessteltdeHiervoorgeldenverschillendeverklaringen:deverschillendecommunicatiecultuurbijhetver-faseenzijnernoggeenrobuuste,opeenbredeconsensusgebaseerdeindicatorenbeschikbaar.Voordecultuur-engedragswetenschappenbevindtbibliometriezichnogineenonderzoeksvoerd,keningvandeBOF-sleutel2004zalnogeenverfijningvandemethodologiewordendoorgeStuurgroepdemethodologieterberekeningvandeBOF-sleutel2003oppunt.Voordeberezoeksgegevens,gebruiktindeverdeelsleutel.VertrekkendvanhetVLIR-advies,steldedeteitkrijgttrouwensdemogelijkheidtotverificatieenvalidatievandebibliografischeondervanalleVlaamseuniversiteitenindeStuurgroep,diebelastismetdebegeleiding.Elkeuniversivandezegegevensopeentransparantemaniertelatenverlopen,zetelenervertegenwoordigersgefinancierdeSteunpuntvoorO&OStatistieken(zieookHoofdstukIII.4).OmdeaanmaaknischergcomplexenvormtéénderopdrachtenvanhetdoordeVlaamseregeringerkendeenDeextractieuitdeWEBofSCIENCEvandebasisgegevensoverpublicatiesencitatiesistechsitaireverschenen.HetvoorontwerpvanbesluitnamdeverdeelsleutelopdiedeVlaamseInteruniverschappelijkeproductiviteitendeinternationalestatusvandetijdschriftenwaarindepublicatiescomplexeindicatorenindeverdeelsleuteloptenemen,dierekeninghoudenmetdewetenprestatiesindeverdeelsleuteltegebruiken.Ineenvolgendestapkanoverwogenwordenmeervermeldinanderepublicatiesdieinditbestandzijnopgenomen,alsmaatvoordeonderzoekseeneerstefase,hetaantalpublicatiesopgenomenindeWEBofSCIENCEendecitatiesernaarRaad.Inzijnadviesd.d.15maart2002steldedeVLIRvooralsbibliometrischegegevensinRaadvoorstelde.ditinoverlegmetdeVLIR.teontwikkelen.41.22,BA41.26,BA41.28,BA44.87enBA44.89vaneennieuwinstrument:debeheersovereenkomst.destudenteninstroombetreft.41.22SubsidietenbatevanhetInstituutvoorOntwikkelingsbeleiden-beheer(IOB)toeenbedraagtin2003desomvan1,752mln.EUR.41.26SubsidietenbatevanhetInstituutvoorEuropesestudiën(IES)mln.EUR. HoofdstukIII.5–93

voorzieningenlaboratoriadringendgemoderniseerdwordenomtevoldoenaandelaatstestandaardenenInstituutisgehuisvestinsterkverouderdeenonaangepastegebouwen.Bovendienmoetende124.000EUR,heefttotdoeldeontoereikendeinvesteringsmiddelenoppeiltebrengen.HetDeverhogingvanhetinvesteringskredietvanhetInstituutvoorTropischeGeneeskundemetBABelgiëDeBA12.03voorziet0,111mln.EURvoorpersoneels-enwerkingkostenvoordeelnamevantionaleBA12.03UitgavenvoorpersoneelenwerkingingevolgededeelnamevanBelgiëaaninterna0,296ErgaaneveneenssubsidiesnaardeFaculteitvoorProtestantseGodgeleerdheidinBrussel:BADemeiBA44.89SubsidieaandeVlerickLeuvenGentSchoolvoorManagement(Decreetvan18schappelijkDewerkingssubsidievoorhetITGwerdverhoogdinhetkadervandeinternationalewetenAntwerpenBA44.87SubsidieverleendaanhetInstituutvoorTropischegeneeskunde“PrinsLeopold”inDeStudiesBA41.28SubsidieaandeUniversiteitAntwerpentenbehoevevanhetInstituutvoorJoodse(IjoS)subsidie2003bedraagt0,151mln.EUR(art.169decreet21juni1991)samenwerkingenbedraagtditjaar8,322mln.EUR.1999)subsidie2003bedraagt1,689mln.EUR.44.80SubsidiesaandeFaculteitderProtestantseGodgeleerdheidinBrusselmln.EUR.activiteiteni.v.m.hetwetenschapsbeleidaaninternationaleactiviteiten,diegerichtzijnopwetenschapsbeleid.64.17KapitaaloverdrachtenvooronroerendeinvesteringenI.T.G.inzakeveiligheid.

Programma 33.3Coördinatie Hoger Onderwijsbeleid BA 40.10Subsidiëring open hoger

HoofdstukIII.5–94

bijnavollevormenvanlevenslanglerenenblijkbaarookeenvandeenigedieveelbijvalkrijgténdanhogeronderwijsbuitenhetregulierhogeronderwijs.BovendienisditéénvandemeestsuccesDitsysteemisopditogenblikdeenigealternatievepistevoorhetbehalenvaneendiplomaoorzaakt.vanhetopenhogeronderwijsindeVlaamseGemeenschap,zonderdatditeenmeeruitgaveverspecifiekdestudiecentradieeendynamischerbeleidvoereninhetkadervandeontwikkelinghetvastecomponentinderegeling,tenvoordelevandevariabelecomponent,ondersteuntmenten.Hetmaximumbedragpereenheidsmodulebedraagt185,92EUR.Doorhetbeperkenvandiecentrum)eneenvariabelecomponent,volgenshetaantalinschrijvingenmetexamenrechgingsmechanismevandecentraisgebaseerdopeenforfaitairbedrag(12.394,68EURperstunisatievantentamensenhetontwikkelenvanelektronischstudie-enleermateriaal.HetbekostiDevoornaamstetakenvandestudiecentrazijndebegeleidingvanVlaamsestudenten,deorgastudenten.studiecentrainVlaanderenopgerichtvoordebegeleidingendetentamineringvanVlaamseonderdezelfdevoorwaardenalsNederlandsestudenten.DeVlaamseuniversiteitenhebbenzeskunnenVlaamsestudenteninschrijvenvoordecursussenvandeOpenUniversiteitNederland,(Nederland)enanderzijdsdeVlaamseuniversiteitenendeminister,bevoegdvooronderwijs,OpgrondvaneenovereenkomstinzakesamenwerkingtussenenerzijdsdeOpenUniversiteitonderwijsuitsluitendvanberoepsactievemensen.

ren.wijsverderuittetekenenmoeterimmersvoldoendeduidelijkheidzijnhoedatalleszalevolueopdrachtwordenvandetoekomstigeassociaties.Omdetoekomstvanhetopenhogeronderlingendeuitbouwvandezeleercentraénvandeflexibeleleerwegenkaneenbelangrijkeenvanelektronischstudiemateriaalvoorvoltijdsendeeltijdsafstandsonderwijs.DeontwikkeVlaamseuniversiteiten,kunnenookdienenterontwikkelingvanelektronischeleeromgevingenDeaanvullendewerkingsmiddelenvolgensdegewijzigdefinancieringsregelingvoordegevormdconsortiagestaltekreegenfunctioneert.BovendienzijndandeassociatiesinVlaanderenVanafhetbegrotingsjaar2007moethetduidelijkerzijnhoederegelingvandeNederlandseregelingdeglobaleherzieningvandefinancieringsregelingvanhethogeronderwijswordtdefinanciëlecursistenvereist,ishetvoorlopighandhavenvandezeuitgavenverantwoord.Inafwachtingvanvorm,invergelijkingmetderegulieretrajecten,eenaanzienlijkeeigenfinanciëleinbrengvandeRekeninghoudendmethetrelatievesuccesvandezeformuleenhetfeitdatdezeopleidingsvoordestudiecentraophetpeilvan2002gehouden.énisdebachelor-enmasterstructuurdanreedsingevoerd.

OA 39Diensten van de secretaris-generaal Programma 39.2Coördinatie beleids- en gegevensbeheer HierinzoektmennaareenevenwichttussenwatopVlaamsniveaualsbeleidsrelevantwordtVerdergaateengedeeltevanhetkredietnaardejaarlijksepublicatiederonderwijsindicatoren.onderzoeksovereenkomsten.In2003bedraagthettotalekrediet1,278mln.EUR.Ongeveer75%hiervangaatnaarlopendecatorenBA12.01Allerhandeuitgavenmetbetrekkingtotstatistiek,gegevensbeheerenonderwijsindi-•ErisonderzoekinhetkadervanINES(InternationalIndicatorsofEducationSystems),eenprojectrondonderwijsindicatorenvandeOESO.DaarinkaderenhetPISA-onderzoek(ProgrammeforInternationalStudentAssessment)eneenSchoolsurvey(NetwerkC).ViahetPISA-onderzoekwordeninhetvoorjaarvan2003decompetentiesvan15-jarigeleerlingeninhetVlaamseonderwijsonderzochtopgebiedvantaal,wiskunde,wetenschappenen‘cross-curriculumcompetencies’.IndetweedecyclusvanhetPISA-onderzoekgaatdemeesteaandachtnaar‘wiskundigegeletterdheid’(‘major’).‘Leesvaardigheid’en‘wetenschappelijkegeletterdheid’zijnindetweedecycluszogenaamde‘minoren’.Geziendeeigenlijkesurveyin2003indescholenafgenomenwordt,resulteertditineenhogerewerkingskostvoorditonderzoek.BinnenNetwerkCwerdendein2001verzameldegegevensgeanalyseerdin2002enzullendeinternationaalvergelijkbareresultatenvandezesurveybeschikbaargesteldwordendoordeOESOindeloopvan2003.In2003maaktmendanookwerkvandenodigefeedbacknaardedeelnemendescholeneneventueeleenVlaamsrapportomtrentderesultatenvandezesurvey.•BinnenhetIEA-projectlooptsindsenkelejarenhetTIMSS-onderzoek.In2003wordthetTIMSS-Trend-onderzoekuitgevoerd.Hierbijzullentweepopulatiesbevraagdworden:hettweedejaarvandeeerstegraadsecundaironderwijsenhetvierdeleerjaarvanhetlageronderwijs.Dezelaatstepopulatiewerdinhetverledennognooitbevraagd,vandaarookdestijgendekost.In2003wordtdusheteigenlijkeonderzoekafgenomen(wiskundeenwetenschappen)wateenhogerewerkingskostmetzichmeebrengt. HoofdstukIII.5–95

HoofdstukIII.5–96

onderzoek”durevoordeprojectenvanhetonderwijskundigbeleids-enpraktijkgerichtwetenschappelijkma’s,gereglementeerdvolgenshet“BesluitvandeVlaamseregeringtotregelingvandeproceElkjaarwordteenoproeptotvoorstellengelanceerd.DitgebeurtopbasisvanprioritairethederzoekBA41.43Subsidieaanhetonderwijskundigbeleids-enpraktijkgerichtwetenschappelijkonoorzakeneninwelkopzichtzeonderlingafwijken.Menwenstookeenbeterbegripvandemogelijkelijkescenario’sbijhetdoorlopenvanhetonderwijsendeovergangschool/werk:inwelkematelangrijksteresultaatdatmenvandezenieuwedataverwacht,iseenbeterekennisvandemogedebeideuitersten,metname‘debasisschool’en‘deovergangvanschoolnaarwerk’.Hetbeloopvanjongeren.HetSteunpuntzetineeneerstefasevooralgespecialiseerdesurveysopoverervan)enreedsbestaandesurvey-gegevensgebruikenbijsecundaireanalysesvandehelelevensbestaandeadministratievegegevensbestandenexploreren(enadviesgevenoveroptimaliseringtothunintredeopdearbeidsmarkt.Hiervoordoetmeneenberoepoptweesoortenbronnen:den,waarmeemennakangaanwelkpadjongerenvolgenvanhetbeginvanhetbasisonderwijsderwijsendeovergangvanonderwijsnaararbeidsmarkt’isdeconstructievangegevensbestanDecentraledoelstellingvanhetSteunpunt‘LoopbanenvanleerlingenenstudenteninhetononderwijsbegrotingVlaamseregeringwerdengeselecteerdvoorfinanciering.Alscofinancieringwordtvanuitdedearbeidsmarkt”iséénvandetwaalfsteunpuntenvoorbeleidsrelevantonderzoekdiedoordeHetsteunpunt“LoopbanenvanleerlingenenstudenteninhetonderwijsendeovergangnaaronderwijsBA33.06Subsidiecofinancieringsteunpunt“LoopbanenvanleerlingenenstudenteninhetdietgebruiktterondersteuningvanICT-coördinatie(personeels-enwerkingsmiddelen).Hetkre-eenanderebestemmingtegeven.HetgrootstedeelvandealdusvrijgekomenmiddelenwordtOmwillevananderepolitiekeprioriteiten,beslistemendemiddelenvoorICT-infrastructuurBAleid.HetkredietopdezeBAbedraagt1,060mln.EUR,waarvan0,53mln.voorwetenschapsbebeurzengenvastineenbesluitvandeVlaamseregeringvan27maart1991.Hetaantaltoetekennendealgemeneenfinanciëlevoorwaarden.Dezevoorwaardenzijnvoorallelandengelijkenligwerkprogramma’sdiehieraanuitvoeringgeven.ZijbepalenhetaantaltoetekennenbeurzenenDetoekenningvanbeurzeninhetkadervanbilateraleakkoorden,gebeurtovereenkomstigdeVlaanderenonderwijsofonderzoek,krijgenhunreiskostenvergoed.Voorbuitenlandseonderzoekersinteitsbeurzen).Vlaamseonderzoekersdieeenkorteperiodeinhetbuitenlandverblijvenvooroverheidmiddelenterbeschikkingommobiliteitvanindividuenmogelijktemaken(mobiliOmdedoelstellingenvanhetinternationaalonderwijsbeleidterealiseren,steltdeVlaamseBAbeleidsmakersnenzijnvooronderwijsenvorming,wordenzeingroteoplageaangekochtenverspreidonderties‘EducationataGlance’en‘EducationPolicyAnalysis’debelangrijkstevergelijkingsbronbeschouwdendeaandachtspuntenopinternationaalvlak.AangeziendetweeOESO-publicaenwetenschappers.12.06Allerhandeuitgaveninhetkadervandebilateralesamenwerkingwordendeverblijfskostenbetaald.varieertvanlandtotland.33.04Subsidiei.v.m.nieuweonderwijsmediaopdezeBAbedraagt0,057mln.EUR.endeovergangnaardearbeidsmarkt”eensubsidievan0,372mln.EURtoegekend.(engevolgen)vandezeverschillen.(OBPWO)van7september1994.

HoofdstukIII.5–97

HoofdstukIII.5–98

mln.VoorhetOBPWO2003isopdezeBA1,562buitenlandseenwaarnodigzalberoepwordengedaanopzoeksvoorstellenzalhierbijwordenversterktendebeleidsrelevanteevaluatievanonderHetonderscheidtussendewetenschappelijkedeondersteuningvandeverschillendestappeninlijkedienstverleninggerichtopdepunctueleondersteunendonderzoekenwetenschappetegischbasisonderzoek,kortetermijnbeleidsonderscheidzalwordengemaakttussenstravantonderzoekdoorgevoerdwaarbijeenvormingvanhetonderwijskundigbeleidsreleregering,wordtin2003eendiepgaandeherAansluitendopdebeslissingvandeVlaamseonderwijsbeleidvoering,deevaluatieendebijsturingvanhetdientspecifiekvoordevoorbereiding,deuitrichtwetenschappelijkonderzoek(OBPWO)Hetonderwijskundigbeleids-enpraktijkgeendeonderwijspraktijk.helebeleidscyclus.deskundigen.EURvoorzien.

4.DEPARTEMENTWELZIJN,VOLKSGEZONDHEIDENCULTUUR OA 41Administratie Gezin en Maatschappelijk Welzijn Programma 41.1Algemeen Welzijnsbeleid BA 12.02Allerhande uitgaven in verband met de ondersteuning van de In(bereikteuithetwelzijnsbeleidteonderbouwen,zowelvoordevoorbereidingalsophetevaluatieniveauStudieopdrachtenenwetenschappelijkeonderzoekenwordenuitbesteedomprioritaireveldenBAinterlandelijkeraad,terwijlanderzijdsdewerkingvandeadviserendeberoepscommissie,deadviescommissieraadnugeoriënteerdwordennaardevoorbereidingvandetoekomstigestrategischeadviesDeverlagingvanhetkredietisverantwoorddoordatdeactiviteitenvandegezins-enwelzijnsvormdingvanarmoede,bestaansonzekerheidensocialeuitsluiting.Ditadvieswerdinbrochuredomeinarmoede,metnameadviesoverhettweejaarlijksverslagvanhetSteunpunttotbestrijdossiersrondverschillendethema’s.In2002werdzoeenstudieopdrachtgerealiseerdoverhetMenbereidtdeadviezenvandeGezins-enWelzijnsraadvoorviareflectie-endocumentatieadviesradenuitgegevenenstaatterbeschikkingvanbeleidsmakersengeïnteresseerdedoelgroepen.adoptieendekindereffectrapportageonverminderddoorgaan.12.23Studies,onderzoekingenenvoorbereidingvanwetenschappelijkecongresseneffecten).2002waseronderzoekopdeterreinenvan:•LeefsituatievanVlaamseouderen:eenopmaatgesnedenopvangdierechtdoetaandewen-senenverwachtingenvanzorgbehoevendeouderenisvoordeoverheideenbelangrijkaan-dachtspunt.HetHIVAkreegdaaromdeopdrachttoevertrouwdomeeninstrumentariumteontwikkelendatdeleefsituatievanbewonersinrusthuizenenRVT’sinkaartkanbrengen,meerspecifiekviahetontwikkelenvaneenvragenlijst.•Cliëntenrechten:inhetkadervaneenvoorstelvandecreetm.b.t.cliëntenrechten,werdaandeKULeuven.gevraagdeengefundeerdvoorstelvanstandpuntbepalingvandeVlaamseregeringoptemaken.•Elektronischdossier:Prof.Dr.J.Put(KULeuven)kreegdestudieopdrachttoevertrouwdomderesultatenvanzijnonderzoek“ToepassingsgebiedvandeprivacywetopdeBijzondereJeugdbijstand,inhetbijzonderbijhetinstallerenvanenhetomgaanmethetelektronischdossier”teoperationaliseren.Ditbehelstdeuitbreidingvanhetonderzoeknaardeanderesectorenbinnendeintegralejeugdhulpverlening,hetuitwerkenvanvoorstellentotwijzigingvanbestaanderegelgevingbinnendeBijzondereJeugdbijstandentotwijzigingvanderegelgevinginhetkadervaninformatie-uitwisselingtussensocialediensten.VerderdevoorbereidingvandeadviesvraagaandeCommissieterBeschermingvandePersoonlijkeLevenssfeerenhetuitwerkenvanrichtlijnenbijingebruiknamevanhetelektronischdossier.•Strategischplanhulpverleningaangedetineerden:hetinteruniversitairsamenwerkingsverbandRUG/VUB/KULeuvenkreegdeopdrachtomrelevantebeleidsindicatorenteontwikkeleninzakedekwaliteitendeeffectiviteitvandehulp-endienstverleningaangedetineerdeninVlaamsegevangenissen.Derelevantiedientbetrekkingtehebbenopdeparticiperendebeleidsdomeinenwelzijn,gezondheid,gelijkekansen,cultuur,onderwijsentewerkstelling.•Allochtonejeugddelinquentiebij15tot25jarigeninVlaanderen(KULeuven/RUG):voorzienin2003.•FamilyGroupConference:volgtophetonderzoek“FamilyGroupConference”meteinddatum31oktober2002enbehandeltdevraagofdeimplementatievanHergoleidttoteensignificanteverminderingvanhetaantalplaatsenindegeslotenvoorzieningen.DeonderzoeksvraagomvatdevergelijkinginzakerecidivegedragtussenjongerendieaanHergohebben HoofdstukIII.5–99

Het onderzoeksprogramma Het onderzoeksprogramma 2003 omvat volgende lijnen: • Monitoring van de dynamiek in bevolking en gezin • Thematisch onderzoek HoofdstukIII.5–100

• overleg-waaropdedienstenafzonderlijkmoetenwordengeïnstitutionaliseerd,deopstellingvaneen(eersteonderzoeksjaar)deinstitutioneel-administratievevragenbehandeld–o.a.dewijzeHerstelrecht:tijdenshettweedeonderzoeksjaarwordenopbasisvandedescriptievestudieenstuurplatformophetniveautussendedienstenenhetbeleid...;

vangenenonderzoekvanenvoorsteltotdeaanpassingvanhethuidigHergo-aanbodinfunctiestroom-HergokanleidentoteensnellereuitstroomvanjongerenuitdegeslotenvoorzieninstellingenvanMol,Ruiselede,EverbergenBeernem,onderzoekofeenaangepasteuitmaakt,onderzoeknaardeconcretetoepassingsmogelijkhedenvanHergoindegeslotenindeelgenomeneneenvergelijkbarepopulatiediedetraditioneleafhandelingheeftmeegedebehoeftenvandejeugdmagistraten.

• naleinbrengvanexpertiseenwetenschappelijkeadviesverleningaanbestuur,beleideninternatioDeexternedienstverleninggebeurtviadeeigenbibliotheek-endocumentatiedienstenviadeGezin’.melwerken.HetCBGSisbijv.nauwbetrokkenbijderedactievanhettijdschrift‘Bevolking&Daarnaastpublicerendeonderzoekersookinnationaleeninternationaletijdschriftenenverzatenbekendgemaakt:deCBGS-website,CBGS-werkdocumentenendeeigenpublicaties.hunmaatschappelijkeenbeleidsimplicaties.DeresultatenwordenviaverschillendeinstrumenHetonderzoekbetrefteenbredeverscheidenheidvanbevolkings-engezinsvraagstukkenenVoor2003voorzietmennureeds(naastnieuweopdrachtenzoalsdeevaluatievanhetplaattenwordenzoweldoorstudiedagenenconferentiesgevaloriseerdalsviasamenvattendebrochures,Onderzoekenenstudieopdrachtenwordensteedsbegeleiddooreenstuurgroep.Deresultatenlingendenbevraagdoverhunverwachtingenenklachten.Opdezebasiswerdenbeleidsaanbevereaus,datdeproblemenennodenvandesectorinkaartbracht.OokdeconsumentenwerIn2002voerdeTest-Aankoopeenonderzoeknaardehuwelijks-enrelatiebemiddelingsbugeformuleerd.batevanvoorzieningenenorganisatiesvanbelanghebbendedoelgroepen.singsbeleidbijjongerenmetalsmisdrijfomschrevenfeitenenallochtonejeugddelinquentiebij15tot25jarigeninVlaanderen)hetvoortzetten/doorlopenvandeopdrachteninzakehetstra-tegischplanhulpverleningaangedetineerdenendeFamilyGroupConference.BA12.21AlgemenewerkingskostenvanhetCentrumvoorBevolkings-enGezinsstudiesenBA12.90UitgavenCentrumvoorBevolkings-enGezinsstudiesHetprogrammawordtuitgevoerdvolgenshetbetrokkenjaarbeleidsplan.Hetkrediet2003(opbeideallocatiessamen0,366mln.EUR)bleefgelijktegenover2002.HetwerkprogrammavanhetCBGSomvatwetenschappelijkonderzoekenexternedienstverle-ning.Debeoogdeeffectenzijn:•Grondigerwetenschappelijkeonderbouwingvanhetbeleidopkorteenlangetermijn•Verbeteringvandekennisoverbevolkings-engezinsdynamiekinVlaanderen•Implementerenvanexpertiseininternationaalverband•Bijdragentoteenadequaatgezins-enzorgbeleidinstellingen.Ookhetinrichtenvanstudiedagenencolloquiahoortdaarbij.

• vanrapportenop.Inditverbandstreeftmennaarsynergiemetdegegevensverzamelinginhetraamzijneranalysesvanbestaandedatabestanden–vanCBGSzelfofextern–ensteltmensynthesehetZorgcongres(einde2003).Omdedebattenteonderbouwenmetdenoodzakelijkekennis,dienaarhetbevolkingsbeleid.VerderishetCBGSintensiefbetrokkenindevoorbereidingvanHetDIALOG-projectomvat,naastdeenquête,eveneensdeuitvoeringvaneenDELPHI-sturenonderzoekHetbeleidsonderzoektenslotteomvatdeuitwerkingvanbeleidsdossiersopbasisvanhetoude-derzoek.samenwerkingmetdeNederlandseGezinsraadenhetOostenrijkseInstituutvoorGezinson-mingsprocessenvanparenronddeverdelingvanarbeidinhetgezin.Ditiseenprojectinwordtafgerond.Ophetprogrammastaateveneenskwalitatiefonderzoeknaardebesluitvor-gegevensvandejongerensurvey(insamenwerkingmethetkinderrechtencommissariaat)tijdsbestedingvanouderenenstudievanhetgebruikvanvoorzieningen.DeanalysevandeLOVO-1gegevensbankomvatverderookdestudievandeovergangnaarpensionering,devanouderen.MenwerkthiertoewerktopdeLOVO-1enFBAdatabanken.Deanalysevandeteit–metbijzondereaandachtvoordecombinatievanarbeidengezinenvoordeleefsituatieHetthematischonderzoekbrengtenkelethema’svoorhetvoetlicht:vooreerstdelevenskwalimework.tieaanDIALOG,eeninternationaalsamenwerkingsproject,gefinancierddoorhetEU5thFrarondevande“PopulationPolicyAcceptance”(PPA-2)studie,inhetkadervanonzeparticipadieverblijveninresidentiëlevoorzieningen.Verdermaaktmenin2003werkvandetweede2003wordthetveldwerkopganggebrachtrondLOVO-2,ditishetonderzoeknaarouderenpersonen(55+)–ditisdeLOVO-1databank–endepopulatievanjongeren(12-18jaar).Indatabanken,verzameldaandehandvansurvey-onderzoek,betreffendepopulatievanoudereBronvanditstudiewerkzijnhetRijksregisterendeCBGS-gegevensbanken.Demeestactuelelingoverdemigratiegeschiedenisenoverderelatiegeschiedenisophetprogramma.Ookdeverderenenvoordegezinssamenstellingnaechtscheiding)staatookdeaanmaakvanindicatorensamenstelling(extraaandachtvoordehuishoudelijkesituatievankinderen,jongerenenoudetendenseninzakevruchtbaarheid(timingenaantalkinderen,kinderloosheid)envandegezinsgezin,metbijzondereaandachtvoordeuitwerkingvantijdreeksen.NaasthetopvolgenvanDeeersteonderzoekslijnomvatdebeschrijvingenverklaringvandedynamiekinbevolkingenBeleidsonderzoekvandebevolkingoverdearbeidsstatutenwordtindetijdopgevolgd.endeverdereuitwerkingvandeaudit‘gezinslevenenberoepsleven’.PPA-2.

Externe dienstverlening Publicaties

HoofdstukIII.5–101

VerderblijfthetCBGSbetrokkenbijpublicatiereeksen,alslidvanderedactieraadvan“BevolhoofdingDaarnaastwordenookspecifiekeonderzoeksresultatenaangebodenviadewebsite,onderdemogelijkheidengezinsonderzoekbeogen.Hetoverzichthiervanistevindenopdewebsite,metookdeHetCBGSgeeftuiteenlopendepublicatiereeksenuit,diedebekendmakingvanhetbevolkings-ombestellingenteplaatsen.Hetgaatover:•CBGS-Werkdocumenten•CBGS-Publicaties“monitoring”.kingenGezin”.

HoofdstukIII.5–102

Programma 41.5Gehandicaptenzorg externHiernavolgteenbeknoptetoelichtingbijdeindebegroting2003vastgelegdekredietenvoorcapBA41.11DotatieaanhetVlaamsFondsvoorSocialeIntegratievanPersonenmeteenHandi(V.F.S.I.P.H.)wetenschappelijkonderzoek Wat betreft het onderzoek inzake zorgtrajectbegeleiding

Bibliotheek en Documentatie

Advies en expertise

CBGS-onderzoekersvanDevelopment,voorzoverhetdebevolkingsontwikkelingbetreft;PopulationActivities-unitbevolkingsdepartementenvandeVerenigdeNaties(UNCommissiononPopulationandvoetdewerkzaamhedenvanhetbevolkingscomitévandeRaadvanEuropa(CAHP)envandehetNIEPS-netwerk(NetworkforIntegratedEuropeanPopulationStudies).MenvolgtopdeOpinternationaalvlakwerktmensamenmetzusterinstellingeninandereEuropeselanden,viagroepen,geïnitieerddoordeBelgischeOverheid(NIS,Ouderenbeleid,Ontwikkelingsbeleid).zoalsAEB,AROHM,MIRAenAPS.Daarnaastneemthetcentrumdeelaanstuur-enwerkbouw(MIS).DeexpertisestaateveneensterbeschikkingvanandereVlaamsebestuursorganenenomadviesaandeAdministratieGezinenmaatschappelijkWelzijnenaandeWVC-boveninstantieomdeelnameaanvisiegroepenvanhetkabinetWelzijn,VolksgezondheidenCultuurHetCBGSvervulttalvanadviseringstakennaarhetbeleidenhetbestuurtoe.HetgaatineerstedeECE).ErzijnookintensecontactenmethetUN-bevolkingsfonds(UNFPA).zijnverderactiefininternationalethematischenetwerken:•ParentalleavearrangementsinEurope•FamilyImpactMonitor•EuropeanObservatoryforPopulationEducationandInformation (http://www.cbgs.be).tomatiseerdvolgenshetDobis-Libis-systeemenisraadpleegbaarviaInternetofviadewebsiteDebibliotheekis(samenmetenkeleanderebibliothekenvandeVlaamseGemeenschap),geau-lectievey,enkeledatabankenopcd-romendeeigenpublicatiesvanhetCBGS.Elkjaargroeitdecol-tiesvandeVerenigdeNatiesendeRaadvanEuropa,derapportenvandeWorldFertilitySur-gezin.Bovendienbeschikthetpubliekeroverdocumentatiemappenvancongressen,publica-boeken(ongeveer18.000)eneenhonderdtalgespecialiseerdetijdschriftenoverbevolkingenDebibliotheekvanhetCBGS,diepubliektoegankelijkis,beschiktovereenruimecollectieaanmetongeveer500boekenen300tijdschriftnummers. tottoeaandeAfdelingOrthopedagogiekvandeKUL,voordeonderzoeksperiodevan1.3.2002zorgtrajectbegeleidingbinnendegehandicaptensector.HetFondsweesdezestudiebegin2002uitmondenineenadviesoverhetbeleidsmatiggevolgdatmendesgevallendmoetgevenaandingenopvolginghiervanschreefhetVlaamsFondseenstudieopdrachtuit.Diemoetfinaalgeleiding(ZTB)’:negenin2001,waarvanzevenverlengdinbegrotingsjaar2002.TerbegeleidieerthetVlaamsFondssindshetbegrotingsjaar2001enkeleprojecteninzake‘zorgtrajectbeInhetkadervaneenbetereafstemmingvanvraagenaanbodindesectorZorg,erkentensubsi31.3.2003.

dules.ningendiealsproefprojectwillenoptredenbijhetuittestenvantheoretischafgelijndezorgmozienoméénenanderindepraktijkuittetesten.DitgebeurtmiddelsconvenantenmetvoorzieDaarombesloothetFondsomindebegrotingvooronderzoekbijkomendemiddelentevoorHetfinancieelluikvaneendergelijkgrootsopgezetonderzoeksprojectbleefechternoguit.maat’.hethuidigeerkenningenstelselindesectorkanhertekenenintermenvanhetprincipe‘zorg-op-washetuitwerkenvanonderscheidenmodulesvanaangebodenzorgmogelijkheden,zodatmenEerderalbesteeddehetFondseenonderzoekuitinzakezorggradatie.Deultiemebedoeling

HoofdstukIII.5–103

Het onderzoek naar uitstroom uit internaten en instroom

onlangsDitonderzoeklooptsinds1november2002tot31augustus2003,enstartteduspaszeerdezeonderzoeksopdrachttoetewijzenaandeAfdelingOrthopedagogiekvandeKULeuven.Op6augustus2002beslistedeRaadvanBestuur,opbasisvandeingediendevoorstellen,omnoden.zieningenbiedenaandezespecifiekedoelgroepenofdiehulpbeantwoordtaandeeigenlijkezeerjongekinderennaareeninternaat.Voortsdientmenteonderzoekenwelkehulpdievooronderzoekmoetduidelijkmakenwelkeoverwegingenaandebasisliggenvanhetverwijzenvanzoveelmogelijkvermijdt.Hoejongerhetkind,hoemeermenditprincipewillatengelden.HetcapbijvoorkeurinhetthuismilieumoetverleendwordenendatmencollectieveopvangbestVandaagdedagiszowatiedereenervanovertuigddatdebijstandaanpersonenmeteenhandi-op.

Het onderzoek naar het diagnostisch aanbod in Vlaanderen

KULeuven.trouwdedezeopdrachtop29januari2002toeaandeAfdelingOrthopedagogiekvandeworden.Zokanhetbeleidhieropgepastreageren.DeRaadvanBestuurvanhetFondsveromditintekaartbrengenzodatmenbeterkandoorverwijzeneneventueleleemteszichtbaarbod.Vandaarhetvoorstelomeenonderzoekuittelatenvoerennaarhetdiagnostischaanbod,opdrachten;erisduidelijkbehoefteaaneenkwantitatieveenkwalitatieveinventarisvanditaanHetdiagnostischaanbodinVlaanderenisechterzeerversnipperdoverdedoelgroepenenaangepastezorgverleningeersteenfasevanvraagverduidelijkingengrondigediagnostiekvergt.BinnenderecenteontwikkelingenvanvraaggestuurdezorgwordtsteedsduidelijkerdateenHetonderzoeklooptvan1september2002tot31oktober2003.

in tehuizen voor niet-werkenden

voorWatbetrefthetonderzoeknaardeadequaatheidvandeindicatiestelling‘internaatsfunctie’zeerjongekinderen

Het onderzoek naar loopbaanzelfsturing instrumentendieditmogelijkmaken,ishetvanbelangtebeschikkenovereenbetrouwbaarBijdereflectieoverloopbaansturing,enafortioribijhetontwikkelenvanmethodiekenen

eindrapportDeRaadvanBestuurweesditonderzoekop30.4.2002toeaanLUCAS.In2003wordthetproblematiek.programmatiebeleidindenabijetoekomstenisdusdirectgelieerdaandeprangendewachtlijstuitzonderlijkbelang,zefungeertalsmedebasisvoorhetuitstippelenvaneengeobjectiveerdwerkenden,naastdieindeerkendewerkvormvanhetbeschermdwonen.DezestudieisvanNaastdezeuitstroommoetmentegelijkdeinstroomonderzoekenindetehuizenvoorniet-zaltevenstoelatenomdenodeninteschattenvandevolgendecohortediezaluitstromen.tengewoononderwijsuitstroomden.Ditzaleenlichtwerpenopdenodenvandezegroepenmeteenmatigetotdiepmentalehandicap,diedelaatstevijfjaaruiteeninternaatofuithetbuiDoelvanhetonderzoekisdewoon-enleefsituatieinkaarttebrengenvanjongvolwasseneningewacht.

Het aanvullend onderzoek naar de financiële implicaties van het invoeren van zorggradatie

leidMethodiekontwikkelingvoorlesgeversmaatschappelijkeoriëntatiebinnenhetinburgeringsbe zelfmingsprogramma,deorganisatievandevormingsmomenten,hetaanbiedenvandevormingschappelijkeoriëntatieopdeonthaalbureaus.DitgeschiedtviahetaanmakenvanhetvorInhetkadervanditbeleidsluikwerktmeneenvormingsaanboduitvoordedocentenmaatenevaluatieervan.

Programma 41.7Maatschappelijk welzijn

onderIn2003zullenonderzoeksprojectenwordenuitgevoerdronddeonderzoeksthema’szoalshiertenBA12.01Allerhandeuitgavenvooraanmoediging,organisatieenontwikkelingvanactiviteivoordeintegratievanetnisch-cultureleminderhedenbeschreven,voordetotalesomvan0,259mln.EUR.

oversatieenevaluatievanhetgevoerdeminderhedenbeleidenhetwetenschappelijkonderzoekhier-bevragingbijdeledenvanorganisatiesvanetnisch-cultureleminderheden,naasteeninventari-leidvanjuli1996isgevoerd.Hetonderzoekomvateenevaluatiebottom-upviaeencollectieveevaluatievanhetminderhedenbeleidzoalsditsindhetvorigestrategischplanminderhedenbe-hedenrondeennieuwstrategischplanminderhedenbeleid,komtereengrondigeanalyseenInhetkadervanhetminderhedenbeleidensamenhangendmetenalsinputvoordewerkzaamsindshetvorigeplan.

grammaVoorbereidenimplementatievanhetonderdeelloopbaanoriëntatievanhetinburgeringspro rein.ingezettematerialen–gevolgddooraanbevelingenvoordeverdereimplementatieophetterbetrekkingopfeedbackopheteigenhandelenvantrajectbegeleidersenophetevaluerenvandebevorderingvandedeskundigheidvandeonthaalbureausendetrajectbegeleiders.Ditheeftvanhetonderdeel“loopbaanoriëntatie”vanhetinburgeringsprogramma.DitgebeurtviaInhetkadervanhetinburgeringsbeleidbereidtmenviapilootprojectendeimplementatievoor

Evaluatieonderzoek minderhedenbeleid

HoofdstukIII.5–104

vancontracterendepartijnamenshetVlaamsFondsishetHIVA.HetonderzoeklooptnormaliterHetbetrefteencofinancieringsonderzoekinhetkadervanhetEuropeesprogrammaEqual.Deten.bedoelingeenactueelbeeldoptebouwenvano.a.dezesub-doelgroepvanarbeidsgehandicapmenarbeidsgehandicapten,waarbijmenookdepersonenmeteenhandicaptelt.Hetisdusdezichtopdeaardvandeloopbanendietypischvoorkomenbijhetdoelpubliek.Daartoerekent1juli2002tot30juni2003,dochdeeinddatumkaneventueelverlegdworden.

VlaanderenOnderzoeknaarenformulerenvanaanbevelingenoverdeorganisatievandesocialetolkhulpin is.isendathetaanwezigetolk-envertaalpotentieelinVlaanderenmaximaalopelkaarafgestemdbouwdemanierdusdanigteorganiserendathetkwalitatief,professioneelenbehoeftedekkendlandschapinVlaanderen(telefonischenpersoonlijktolken,schriftelijkvertalen)opeenonderInhetkadervanhetminderhedenbeleiddenodigeinformatieaanreikenomhetsociaaltolken

beleid.conceptvormingenhetaanmakenvaneendoelmatigkadervooreenintegraaljeugdpreventieopdrachttervoorbereidingvanhetVlaamspreventiebeleid.HetbetrofvooralelementenzoalsIn2002kreeghetinteruniversitairsamenwerkingsverband(RUG/KULeuven)eenbelangrijkejeugdhulpverleningDitonderzoekeindigdeop31oktober2002.

dieopdrachtVoor2003voorzietmenopnieuwindefinancieringvanhetJaarboekArmoedeenvaneenstu-12.01.dealgemenesubsidies.Vanaf2002werddezeactiviteitspecifiekgeplaatstopdebasisallocatiearmoedeinVlaanderen(viahetJaarboek)gefinancierd.TotnumaakteditkredietdeeluitvanZoalsindevorigejaren,werdin2002hetonderzoekvanUIA-Oasesronddeevolutievanarmoedebeleidvoordeopmaakvanhetprofiel“ervaringsdeskundige”.

OA 42Administratie Gezondheidszorg Programma 42.1Volksgezondheid casueenveelzijdigesamenstellingmetervaringsdeskundigenenwetenschappersuitdeprevenmentofopeigeninitiatief.Deraadbestaatuitdeskundigeningezondheidsaangelegenheden,inDeVlaamseGezondheidsraadverleentadviesopvraagvandeministerofhetVlaamsParlestudieopdrachtenBA12.02Uitgaveni.v.m.deVlaamseGezondheidsraadendeVlaamseAdviesraad,inclusief HoofdstukIII.5–105

BA 01.01Allerhande uitgaven inzake integrale

inburgeringsbeleidVoorbereidingvandeimplementatievandeeinddoelenmaatschappelijkeoriëntatiebinnenhet mentatieadministraties/VOI’s/voorzieningen.Ervolgenookaanbevelingenvoordetoekomstigeimpledeontwikkelingvaneeninstrumentomlateraanzelfevaluatietedoendoordeonderscheidenhulp-endienstverleningaangedetineerden.Ditomvateenprocesevaluatie,eennulmetingplusvandeVlaamseRegeringomevaluatieenopvolgingdoortevoerenvanhetStrategischPlanSamenleving;dezeopdrachtloopttoteindapril2003.DitgeeftuitvoeringaandebeslissingIn2002werdeenevaluatiestudietoegekendaandeStichtingEuropeesCentrumvoorWerkeninzakedeVlaamseregeringopkruissnelheidmoestkomen,wordtverdergeïnvesteerdinonderzoekseringvandetolkendiensten.Vermitsditbeleidalsinds2002alsprioritairaandachtspuntvanzijnbelastmethetontwikkelenenaanbiedenvaninburgeringstrajecten,alsookdeoperationalibeleidsvoorbereidingm.b.t.deinburgering,meerspecifiekdeoprichtingvandebureausdieIn2001werdenvierstudieopdrachtenuitbesteedaangespecialiseerdevakgroepenrondverderenieuwkomersopeerderverworvencompetentiesenviaevaluatievandeingezettematerialenenbureausendedocentenMO,hetuitwerkenvaneenintake-instrumentvoorhetscreenenvaneinddoelenmaatschappelijkeoriëntatie(MO):viadeskundigheidsbevorderingvandeonthaalInhetkadervanditbeleidsluikbereidtmenviapilootprojectendeimplementatievoorvandeaanvullingenontwikkelingdaarvan.organisatie,opleidingenvooraldebeleidseffecten.inandereregio’s.

Programma 41.8Integratie kansarmen

BA 12.01Allerlei uitgaven in het kader van het

Programma 41.9.Integrale Jeugdhulpverlening

EenoverdeVlaamseregeringofeenlidervan.Eénvandespecifiekeopdrachtenisinformatievergaringbiologie,degeneeskundeendegezondheidszorg.Ditgebeurtopverzoekvandeoverheid,o.m.socialeproblemen,gestelddoorwetenschappelijkonderzoekendetoepassingenervanindeHetRaadgevendComitévoorBio-ethiekmoetadviesuitbrengenoverethische,juridischeenBAgeschovenHetbeleidheeftdepredictievegezondheidszorgalseennieuwaandachtspuntnaarvoorsesventiemechanismen.Derestvanhetbudget(1,248mln.EUR)isbestemdvoorroutineanalyzienvoorvernieuwendonderzoek,zoalsronderfelijkeaandoeningenenhetzoekennaarpreNetalsvorigejarenwordt35%(0,672mln.EUR)vanhettotalebudget(1,920mln.)voorgestimuleerd.Zowelhetverwervenvaninzichtindegezondheidsproblematiekalshetonderzoekwordenlatieendegesteldeproblematieken,wordtdeopdrachtvandezecentraverderuitgediept.neticawordtzotoegankelijkervoorhetbeleid.Aandehandvandedataoverdebereiktepopuéénvormigeregistratievangenetischegegevens.WetenschappelijkekennisoverdeantropogewetenschappelijkeondersteuningaandeVlaamseGemeenschapenwerkenmeeaaneenzijoudersbijdeinterpretatieenverwerkingvanonderzoeksresultaten.Decentrabiedentevensvoorkomingvandergelijkeziektenofhandicaps.Ookadviseren,ondersteunenenbegeleidenDezecentrabestuderenheterfelijkkaraktervanaandoeningenenzoekennaaralternatieventerBAconsequentiestiatieinfysiopathologischeomstandigheden,transplantatiechirurgie,enfoetalegroeienderingvanionenkanalen,celdoodinfysiopathologischeomstandigheden,proliferatieendifferen-2003zijndebeschikbaremiddelenbestemdvoorwetenschappelijkonderzoekronddemodule-scheprijzen,nuafgezonderd–aangeziendeze“prijzen”beschouwdwordenalssubsidies.Inwerkingskosten.OpuitdrukkelijkevraagvanhetRekenhofishetdeel,bestemdvooracademi-reerdvanBA12.32–allerhandeuitgaveninzakedeKoninklijkeAcademie,bestemdvoordedezenieuwebasisallocatie.Demiddelen(0,005mln.EUR)opdezenieuweBAzijngetransfeVanaf2002staanalleuitgavenvoordeacademischeprijzenvandeKoninklijkeAcademieopBAOpfaculteittoekomstperspectievenvandeartsdieeenwetenschappelijkecarrièrewenstaantevattenineentenvandeartsen,werkzaamindeVlaamseuniversitaireziekenhuizen.Verderbelichtmendesymposiageorganiseerdoverstamcellenenoverdeproblematiekvandeacademischeactiviteidenmetdeadviesfunctie.In2003worden,naastdegebruikelijkethemavergaderingen,grotereinzakedegeneeskunde,defarmacieendediergeneeskunde.Deforumfunctieisnauwverbonorganisatie,rondwetenschapsbeoefening,hetonderwijsendevorming,endeberoepspraktijkVlaamseenfederaleoverhedenoveraangelegenhedenophetgebiedvangezondheidendiensdebatendeuitwisselingvanwetenschappelijkeinformatie.DaarnaastadviseertdeAcademiedeDeKoninklijkeAcademievoorGeneeskundevormteenforumvoorhetwetenschappelijkBAdeelsformdevereisteninhetoprichtingsdecreet.Deraadbeschiktin2003over0,035mln.EUR,tieveencuratievesector.Deraadwerdinseptember2002deelsopnieuwsamengesteld,conaangewendvoordewetenschappelijkeondersteuningvanderaad.12.32AllerhandeuitgaveninzakedeKoninklijkeAcademievoorGeneeskundegeneeskundevaneenVlaamseuniversiteit.dezebasisallocatiestaat0,156mln.EURingeschreven.34.41SubsidiestenbehoevevandeacademischeprijzenvandeKoninklijkeAcademievoorhetlatereleven.33.35SubsidiesaanerkendecentravoormenselijkeerfelijkheidErzijnvierdergelijkecentraerkendengesubsidieerd.inhetkadervandeopdrachtenvandecentra.enbiedthiervoordenodigeondersteuning.41.05SubsidieaanhetraadgevendcomitévoorBio-ethiektoekomstigeontwikkelingenvandegenetica,enhieroversamenspraakorganiseren.kredietvan0,032mln.EURwerdvoordezeondersteuningvoorzien. HoofdstukIII.5–106

Programma 42.2Medisch-sociaal beleid

HoofdstukIII.5–107

voorzietmenvanuitdeadministratieGezondheidszorgeenverhogingvanhetkredietomeenNaastdeonderzoekenenprojecten,gefinancierdvanuithetsteunpuntMilieuenGezondheid,reserverenzoeksgebiedenbinnenhetderdeonderzoeksluikteverfijnenenomafzonderlijkemiddelenteDezeadditionelekredietenzijnnodigomdeoorspronkelijkgedefinieerdeVlaamseonderditaangerekendopdeBA42.233.50–viaeenaddendumaandeinitiëlebeheersovereenkomstvanterwijlhetoverigedeelopdebudgettenvanLeefmilieuenGezondheidstaat:371.895,60EURhetwerkingsjaar2003.Hiervanwordt867.756,40EURgefinancierdopprogramma71.4,DetotalesubsidievoorhetsteunpuntMilieuenGezondheidbedraagt1.539.962EURvoorstart.Op1oktober2001ginghetSteunpuntbeleidsgerichtonderzoekMilieuenGezondheidvanBAderzoekjectmatigeonderzoekenperjaargeschateneentweetalclusteronderzoeken.Hetbudgetperondiepgaandkwantitatiefonderzoeknoodzakelijkis.Hetaantaldergelijkevragenwordtop2pronogsteedseencausaalverbandvermoedwordtofnietuitgeslotenkanwordenenwaardusziekteclusterswaarbijnaanalysevanhetziektepaden/ofhetmilieupadendelinktussenbeidengroepenbijdeVlaamseminister;bijacutenodenzoalsnaaraanleidingvanvermoedemilieupuntGezondheidenMilieu.DitnaaraanleidingvanprojecteningedienddooronderzoekstoegepastwetenschappelijkonderzoekophetterreinGezondheidenMilieubuitenhetSteun-OpdezeBAis0,207mln.EURvoorzienvooronderzoek.HetbetreftdeondersteuningvanBAdewetenschappelijketijdschriften.Bovendienkomtermetdezemethodesverderonderzoeknaarthodeontwikkeldengevalideerd,metpublicatievandeonderzoeksresultatenininternationaledetectievandiureticaencorticosteroïden.Voorbeidegroepenvanverbindingenwerdeenme-Inhetbijkomendproject,gestartinoktober2001,werduitgebreidonderzoekverrichtnaardedentheedienwaseruitgebreidonderzoeknaardemogelijkheidomviadeinnamevanvoeding(kruizijneenfactor10lagerdandelaagstelimietenvantotnutoegepubliceerdemethodes.Boventietherapiebijastmapatiëntentoegelatenzijn.DedetectielimietenvandezenieuwemethodesHierbijgingineersteinstantiedeaandachtnaarsalbutamolensalmeterol,dieenkelviainhaladenzeergevoeligemethodesontwikkeldvoordebepalingvanverschillendebeta-agonisten.enstandaardenwaardoordesubstantienureedsinternationaalwordtopgespoord.TevenswerdienleverdemenaanalleIOC-geaccrediteerdelaboratoriawereldwijdbijkomendeinformatiegemaaktopeeninternationaalcongresenwordengepubliceerdinde“proceedings”.BoveninternetookinVlaanderenbeschikbaaris.Degegevensvandezestudiewerdenbekend1-androstenediol,datindeVerenigdeStatenalsvoedingssupplementwordtverkochtenviahetZovanzoekgebeurtnaardefarmacokinetiekenexcretievansubstantiesdieopgenomenzijnindelijsttoriumtestendieleidentotidentificatievanverbodensubstantiesofhunmetabolieten.Onderzoekterverfijningvandeopsporingstechniekenvandopinggebruik:ontwikkelingvanlaboraVanhettotalekredietin2003van0,979mln.EURismeerdan10%beschikbaarvooronderdopingcontroleBA12.24Uitgaveninverbandmetmedischverantwoordsporten,medischesportcontroleenverbodenproducten.Hierbijwordtingespeeldopdeactueleproblematiek.waserin2002onderzoeknaarhetmetabolismevaneennieuwanaboolsteroid,enspeciaalgebak)degrenswaardevan1ppmvoormorfineteoverschrijden.detectietijdvantherapeutischgebruiktecorticosteroïden.12.25Onderzoekeni.v.m.gezondheidenmilieuwordtingeschatopongeveer124000EURperonderzoek.33.50SubsidieaanhetSteunpuntMilieuenGezondheidDitiseenconsortiumvanVUB,RUG,UA,KULeuvenenLUC.steunpuntkomt300.310,00EURvandeBA61.112.03vanhetdepartementLIN.voorspecifiekadhoconderzoekinzakeMilieuenGezondheid.

momenteelhetWIVmoetwordenherzien.Ditzalertoeleidendateenaantalopdrachten,diehetinstituutEenheroriënteringvandemiddelenheeftvoorgevolgdatdesamenwerkingsovereenkomstmetdraagtrondepidemiologischonderzoek,zijnwaardevolvoorhetgezondheidsbeleid.Hunwerkingoplevert.Degespecialiseerdelabo’svanmicrobiologieendeondersteuningviahunexpertisevanpeilpraktijkenenpeillaboratoria,watvoordegemeenschappenzeerrelevanteinformatiemiljoenEURvoorzijnactiviteiten.HetinstituutregistreertsommigeaandoeningenviaeennetHetwetenschappelijkinstituutvolksgezondheidLouisPasteurontvangteendotatievan0,940BAteem.vergemakkelijken,meteenbeteregegevensuitwisselingbinnenhetgezondheidsinformatiesys-dacht.Menfinaliseertnudedecretalekadersdiedemonitoringindegezondheidszorgmoetenimplementatievaneenplanningsinstrumentvoordegezondheidszorgkrijgtbijzondereaan-systemenendegegevenstransfernaardegezondheidsdatabank.Dedataverzamelingvoorbeleidsinformatieeenprioritairaandachtspunt.In2003investeertmeninnieuweregistratie-InuitvoeringvanhetregeerakkoordisdeuitbouwvaneengezondheidsdatabankmetrelevanteBAvanBA12.29en12.31Uitgaveni.v.m.gezondheidsdatabank,epidemiologieenhetverzamelenluik,Gezondheidheeftzoweleennatuurwetenschappelijkalseenmeersociaal-wetenschappelijkbloed,urineofandereweefsels.HeteigenlijkeonderzoekbinnenhetSteunpuntMilieuenlieu-invloedenophetmenselijkorganisme,doorhetbepalenvanbiomerkersvoorpollutieinbreedbiomonitoringonderzoek.DaarbijspeurtmenbijverschillendeleeftijdsgroepennaarmivoordewetenschappelijkeonderbouwingvanhetbeleidenhetuitvoerenvaneenVlaanderen-gevallenmettevensruimtevoorbeleidsvoorbereidingen-evaluatie.Hetderdeniveaustaatintie,diezichinzakebeleidsuitvoeringdanmeerspecifiekkantoeleggenopeffectieveprobleemonderdebevolking.HetLogodientalsbuffervoorhettweedeniveau,degezondheidsinspeceengrondigeopleidinginstaanvooreeneersteinnamevanvragenendiagnosevandeonrustlieuenGezondheid.DeLogo’szouden,alslocoregionalestructuurmeteenlagedrempel,nawerkopdrieniveaus:deLogo’s,degezondheidsinspectieenalsderdeniveauhetsteunpuntMiDezestructureringgebeurtdoorhetontwikkelenvaneenVlaamsmedischmilieukundignetwen.Milieu’-beleidefficiëntertemaken,betertestructurerenenwetenschappelijkerteonderbouhaargezondheidinrelatietothetmilieu.Dezegeldendienenookomhet‘Gezondheidendegelijkonderbouwdeserviceaantebiedenaandebevolking,diezichvragensteltbetreffendewaarinmenvooralwerktrondrisicocommunicatieen-perceptie.indicatoren33.29Subsidiesi.v.m.epidemiologischonderzoekenindicatorenverzameling45.03DotatieaanhetWetenschappelijkInstituutVolksgezondheid–LouisPasteurbijtotmeerinzichtinbepaaldegezondheidsaspectenvandebevolking.voordeVlaamseoverheiduitvoert,zullenwordengeschrapt.

OA 45Administratie Cultuur Programma 45.1Jeugd en Sport BA 33.12Subsidies voor de wetenschappelijke ondersteuning van het beleidsplanvan29maart2002ophetVlaamsejeugdbeleid),datelkenieuwelegislatuureendergelijkbeleidsplangoed.OndertussenwerddoorhetVlaamseparlementdecretaalbepaald(decreetHetkredietbedraagt0,152mln.EUR.Juni2002keurdedeVlaamseregeringheteerstejeugdjeugdbeleidzoumoetenwordenopgesteld. HoofdstukIII.5–108

Erzaleenbehoefteonderzoekwordenuitgevoerdm.b.t.golfsport.DitonderzoekwordtopgedragenvanuitdebeslissingvandeVlaamseregeringvan19juli,punt7,waardeopdrachtwordtgegevenomeenkaderuittewerkenrondderuimtelijkeaansprakenvandetoeristischeenrecreatievesectorenvandesportsector.Hetbehoefteonderzoekzalwordenuitgevoerdopdebegroting2003.Deopdrachtomhetonderzoekuittevoerenzalwordengegevenaaneenexterneinstantie.Deinhoudenhetbudgetvanhetonderzoek,deonderzoeksinstantieevenalsconcreteafsprakenm.b.t.deopvolgingvanhetdossierdienennadertewordenbepaald.

2. Een internationale concurrentietoets op het topsportklimaat (1/01/2004 – 31/12/2004)

1. Onderzoek naar het Belgisch topsportklimaat (1/01/2003 – 31/12/2003)

Behoefteonderzoek golfsport

HoofdstukIII.5–109

Onderzoek topsportklimaat

VlaamsOpbasisvandezegegevens,wordteenanalysegemaaktvandesterkeenzwakkepuntenvanhetsportspecifiekebegeleiding,trainings-enwedstrijdfaciliteitenenmaatschappelijkewaardering.ördinatorenhetVlaamstopsportbeleidbeoordelen,watbetrefthunindividueleleefsituatie,IneersteinstantiewordtonderzochthoedeBelgischetopatleten,toptrainersentopsportco-topsportbeleid.

bereidecultureleverschillen,wordtBelgiëvergelekenmeteenaantal“vergelijkbareentotmedewerkingRekeninghoudendmeteenaantalsocio-economischeaspecten,zoalsdepopulatie,rijkdom,landen”,metalsdoel:•Benchmarking:Belgiëwordtgespiegeldaan(minofmeervergelijkbare)landendiebetereresultatenboekenomzodoendeleereffectentebewerkstelligenopgrondvaneengerichtevergelijking•Evaluatie:erwordtnagegaaninhoeverreBelgiëindepaslooptmetanderelandenomzodoendeaanbevelingennaareentoekomstigtopsportbeleidtekunnengeven.

Ditnenhetbuitenland,teneindedeconcurrentiekrachtvandeVlaamse(enBelgischetopsport)tekuninzaketopsportenhetheersendetopsportklimaatinVlaanderen,inclusiefeenvergelijkingmetDoelstellingvanhetonderzoekishetopwetenschappelijkewijzeanalyserenvandesituatievoorsportklimaat–Eeninternationaleconcurrentietoetsvoorhettopsportbeleid–Eenbarometersportindexinhetkadervanhetruimeronderzoeksproject“OnderzoeknaarhetBelgischtophetuitvoerenvaneenconcurrentieanalysemethetbuitenlandenhetsamenstellenvaneentopstaanvoorhetuitvoerenvaneenwetenschappelijkonderzoeknaarhetVlaamstopsportklimaat,AandeVUBwerdopdrachtgegevenvan1januari2003totenmet31december2003intesportklimaat’.12.23vandebegroting2003voorhetuitvoerenvandeovereenkomst‘onderzoekVlaamstopErwordteenbedragvanmaximum60.000eurovoorzienopprogramma45.1,basisallocatiedetopsport”.inschatten.onderzoekzalintweefasenverlopen:

BAdealsnogontbreektdeze(zijhetdaterwelverspreideenaantalelementenaanwezigzijn).HetisEenVlaamsjeugdbeleidsplandientonderbouwdmeteenwetenschappelijkefundering.Voorbedoelingomin2003eenaanzethiertoetegeven.12.23Allerhandeuitgaveni.v.m.sport

Pilootproject: “De flexibele opdracht van de leerkracht Lichamelijke Opvoeding”

Det.e.m.liekeUniversiteitLeuven.Determijnvandeonderzoeksopdrachtlooptvan31oktober2002kaartwordtgebracht.VoorhetuitvoerenvandestudiewerdeenberoepgedaanopdeKathobijzonderdemeerkostvooreengehandicaptesporterinvergelijkingmeteenvalidesporterinwaarineenomgevingsanalysevandegehandicaptensectorwordtuitgevoerdenwaarininhetVanuiteenbeleidsvoorbereidendperspectief,iserbehoefteaaneenwetenschappelijkestudiesport.eurotoegekendvoordeuitvoeringvaneenwetenschappelijkonderzoeknaargehandicaptenOpdebegroting2002,programma45.1–basisallocatie12.23,werdeenbedragvan124.00031december2003.doelstellingenvandestudiegeveningrotelijnenookdeinhoudweer:•Eenoverzichtvandevraag,hetaanbod,demotievenendebelemmeringenm.b.t.actievesportbeoefeningvoorpersonenmeteenhandicap;•Deattitudest.a.v.personenmeteenhandicapm.b.t.actievesportbeoefening;•Despecifiekemeerkostvansportbeoefeningvoorpersonenmeteenhandicap;•Eenvertalingvandeonderzoeksresultatennaarbeleidsrelevantekritischesuccesfactorenenstrategischedoelstellingendieophetniveauvandeverschillendeactorengeoperationaliseerdengeïmplementeerdkunnenworden.

implementatievanhetpilootproject.Voorhetbekendmakenvanderesultatenvanhetonderhiervanwordenverwerktindediscussieomtrenteeneventuelevoortzetting/uitbreiding/HetVUB-onderzoeksteamleverdeinseptember2002eenfinaaleindrapportin.DeresultatenVanaf1september2001werdeenpilootprojectopgestartwaarindeleerkrachtL.O.eencrucialerolspeelt.Alstebereikenstrategischedoelstellingwordtbinnenhetprojectvooropgesteld:“ZoveelmogelijkjongerenopeenverantwoordemanierlatenbewegenenbeterlerenbewegenviahetinschakelenvandeleerkrachtL.O.indenaschoolsesportbeoefeninginschool,gemeenteenclubenfinaaldejongerenstimulerenomlidtewordenvaneensportclub.”HetpilootprojecthoudteenverruimdevisieinopdehuidigetaakvandeleerkrachtL.O.enmaaktzodebrugtussendetweeactiviteitsvelden.DeleerkrachtL.O.wordtviahetsysteemvanverlofwegensopdrachtinhetbelangvanhetonderwijs,deeltijdsingeschakeldinhetnaschoolselokalesportgebeuren.Hetpilootprojectomvateenbeperkteencontroleerbaregroepvan17leerkrachten.Hetprojectwerdnaheteersteschooljaarverlengdvoordeduurvanhetschooljaar2002-2003.Hetprojectinzijngeheelende17deelprojectenafzonderlijkvormenhetvoorwerpvaneenevaluatieaandehandvaninterneenexternemetingen.AandeVUBwerd,inhetkadervandeevaluatievanhetpilootproject,deopdrachtgegeveneenwetenschappelijkestudieuittevoerengedurendehetschooljaar2001-2002.Voordezeopdrachtwerdeenbedragterbeschikkinggesteldvanmaximum34.375euroopdebegroting2001.Volgendevragenwerdeninhetonderzoekbetrokken:•Hindernissenenknelpuntendiezichkunnenvoordoen,inventariserenenanalyserenennagaanwelkeoplossingenervoordeaangehaaldeknelpuntenmogelijkzijn•Nagaanwatdemeerwaardeisvanhetinvoerenvanhetsysteem•Zoweldeleerkrachten,dejeugdigedeelnemeralsdelokalepartners(school,gemeenteensportclub/federatie)diebetrokkenzijnbijhetpilootproject,inhetonderzoekopnemen•Nagaanofhetsysteemvanhetpilootprojecthaalbaarenzinvolisomopgrotereschaalteimplementerenenterzakebeleidsrelevanteenbeleidsvoorbereidendevoorstellendoen.zoekdientdeministerbevoegd

Onderzoek gehandicaptensport

HoofdstukIII.5–110

Programma 45.3Beeldende Kunst en Musea

VlaamseDezeinitiatievenzullenzobijdragentotdeontsluitingenbeteretoegankelijkheidvandezaltevaloriserenenteontsluiten,zowelvoorwetenschappersalsvoorhetbredepubliek.DeVMEnodig,tebeschermenenteconserveren.Zezalookwerkmakenvanhetbestuderenervan,hetgreerdwerkenterealiseren.DeVMEheeftalsdoelhetmuzikaalerfgoedtelokaliseren,waardoelinhetveldvandemuziekarchieveneengroterecoherentieeneenbeteremaniervangeïnteaanverschillendeorganisaties.DezenieuweverenigingVMEzalalskoepelfungerenmethetwerdenafzonderlijkeinitiatievenenprojectenophetvlakhetmuzikaalerfgoedgesubsidieerdOndertussenwerdindeloopvan2002devzwVlaamsMuzikaalErfgoedopgericht.Voorheentrumisininternationalecontexteenactievepartnerinhetontwikkelenvandezestandaarden.(SGML,XML,TEI)indeuitvoeringvandeprojectenisvoorhetCTBeenevidentie.Hetcenpublicatiesenhetinternet.Hetgebruikvaninternationalestandaardenvoortext-encodingOpkortetermijnwordterwerkgemaaktvaneenbeteretoegankelijkheidvandebronnen,viavooreeneerstefasewordtvooreengrootdeelgewerktmetmateriaaluithetArchiefenmuseumInprincipewordendetakenuitgevoerdopdeplaatswaarhetbasismateriaalzichbevindt.Invoor(Antwerpen),hetMuziekcentrumvandeVlaamseGemeenschap(Brussel),hetVlaamsFondsvoorWetenschappenenKunsten(KVAB–Brussel),deInteruniversitairewerkgroepGeneseVlaamseCultuurleven(AMVC–Antwerpen),deKoninklijkeVlaamseAcademievanBelgiëInhetcentrumzijnvertegenwoordigd:deKANTL(Gent),hetArchiefenmuseumvoorhetjectenDitwordtbeheerddooreencommissiediedebestemmingvandemiddelenbepaaltendepro-kundeMedio2000werdindeschootvandeKoninklijkeAcademievoorNederlandseTaal-enLetter-werdNadatin1999gestartwerdmeteeneersteaanzetvoorarchiveringvanhetliteraireerfgoed,kingVerderzijnerkredietenvoorzienvoorwetenschappelijkonderzoekeninitiatievenmetbetrek-gevers,gankelijktestellen.Zijfungerentevensalsdienstverlenendecentratenaanzienvanhunbewaargisch-filosofischestromingteverzamelen,teordenen,teinventariserenenvooronderzoektoetaakarchief-endocumentatiemateriaaloverdegeschiedenisendeactualiteitvanhunideolohetKatholiekDocumentatie-enOnderzoekscentrum(KADOC).Dezeinstellingenhebbentotlisme(ADVN);hetArchiefenMuseumvandeSocialistischeArbeidsbeweging(AMSAB)enhetLiberalisme;hetArchief,Documentatie-enOnderzoekscentrumvoorhetVlaamsnationapelijk-filosofischestromingenzijn:hetArchief,Documentatie-enOnderzoekscentrumvoorDevierinhetarchiefdecreetvermeldearchief-endocumentatiecentraopbasisvanmaatschaptenschestromingen,dearchief-endocumentatiecentraopbasisvanculturelethema’sendeprojecInditdecreetkrijgendearchief-endocumentatiecentraopbasisvanmaatschappelijk-filosoficreet”)In2002werdhetdecreethoudendedeprivaatrechtelijkeculturelearchiefwerking(“archiefdemln.Hettotalekredietbestemdvoorhetarchiefdecreetbedraagt4,499mln.EUR.Hiervanis2,173kenBA33.03Subsidiesaanprivaatrechtelijkearchieven,documentatiecentraenbewaarbibliothe(decreet19juli2002)voorzienvoorwetenschapsbeleid.goedgekeurd.voorprivaatrechtelijkearchieveneen(vernieuwde)decretalebasis.deoverheid,demediawereldenhetpubliek.tothetbehoudvanhetVlaamsliterairenmuzikaalerfgoed.ditin2000voortgezetenverruimdtotliterairenmuzikaalerfgoed.(KANTL)hetCentrumvoorTeksteditieenBronnenstudieopgericht.selecteert.deLetteren(Antwerpen)endeuitgeverswereld.hetVlaamseCultuurleveninAntwerpen.daartoeeennationaaleninternationaalnetwerkuitbouwen.culturelearchieven.

HoofdstukIII.5–111

museumeenomvangrijkfonds19tiende-eeuwseschilderijen,waarinRubensenzijnschoolcentraalstaat.DaarnaastheefthetkunstomvateenbelangrijkfondsPrimitieveneneenrijkeverzamelingzestiende-enzeven-HetKMSKAbeziteenverzamelingbeeldendekunstvaninternationalefaam.Decollectieoudegebouwd.taalnegentiende-eeuwsmuseumgebouwdatin1883inopdrachtvandestadAntwerpenwerddiewordtbeheerddoordeVlaamseGemeenschap.Hetmuseumisgevestigdineenmonumen-HetKoninklijkMuseumvoorSchoneKunstenAntwerpeniseenwetenschappelijkeinstellingKunstenBA41.01Dotatieaandedienstmetafzonderlijkbeheer‘KoninklijkMuseumvoorSchonevattendnieuweontwikkelingenoptevangen.ZokandezesectorgeleidelijkgroeienbinneneensamenHetonderdeelprojectenbinnenhetarchiefdecreet(45.5,BA33.03)scheptderuimteombeleidsperiodetevermijdenensamenwerkingtebevorderen,kandeVlaamseregeringperthemaenperbelangmeteenanderedaneenmaatschappelijk-filosofischeinvalshoekmogelijk.OmwildgroeiDoorhetdecreetwordtdestructurelesubsidiëringvanculturelethema-archievenvanlandelijkrisbeheervande‘ArchiefbankVlaanderen’.DeArchiefbankwordteeninteractievemeta-inventaregistratieenautomatiseringverdergezet.Zostaanzijo.a.invoordeontwikkelingenhetIn2003wordtdevorigjaarontwikkeldegemeenschappelijkeinitiatievenmetbetrekkingtotuitzichtlocatie33.03vanhetprogramma45.3,BeeldendeKunstenMusea.Ditgebeurdeinhetvoor2003overgeheveldengecentraliseerdvoordehelearchiefwerkinginVlaanderen,opdebasisalvanhetVlaamsliterairenmuzikaalerfgoedterbeschikkingstondenwerdenindebegrotingDemiddelendietotin2002voorwetenschappelijkonderzoekeninitiatievenm.b.t.behoudvandetoepassingvanhetnieuwearchiefdecreet.vanalleprivaatrechtelijkearchieven.slechtsaanéénarchief-endocumentatiecentrumeensubsidietoekennen.enafgewogenkader.teAntwerpen’de-eeuwseenmodernekunst,metondermeerongeëvenaardecollectiesvanEnsorenWouters.Deopdrachtvanhetmuseumvoorzietindemusealetaken:verzamelen,beherenendocumen-teren,onderzoekenententoonstellen...enoverditallesinformeren.Daartoebeschikthetovereendotatievan2,086mln.EUR,aangewendvoordestudievandecollectie,hetorganiserenvantentoonstellingenendeuitgavevanpublicaties.Daarnaastdienendefondsenookvooraankopen,conservatieenrestauratieenvoorpubliekswerkingencommunicatie.HetKMSKAdraagteenbijzondereverantwoordelijkheidalscultuurmotorinhetVlaamsemuseumlandschap.Hetheeftdoorzijnbuitengewonecollectieenzijnnaarlandelijkenormengoeduitgebouwdeinfrastructuur,allesinhuisomophetinternationaleforumeenbelangrijkeroltespelen.

1.Netwerking 1.1.Netwerk voor kunsthistorische documentatie materiëlegegevensoverkunstwerkenenbiografischegegevensoverkunstenaarswordenverzasamenwerkingmetanderemuseaencentra,zoalshetRubenianum,Antwerpen.NietalleenoverVlaamsekunstvandeMiddeleeuwentotvandaag.DitmoetoptermijngebeureninrischeDocumentatie–ishetverzamelenenontsluitenvanvisueleengeschrevendocumentatieverbindt.Hetdoelhiervan–naarhetmodelvanhetNederlandseRijksbureauvoorKunsthistomentatie,dateenaantalvooraanstaandeVlaamsemuseaenonderzoeksinstellingenmetelkaarIn2001starttehetKMSKAmetdeoprichtingvaneennetwerkvoorkunsthistorischedocu HoofdstukIII.5–112

VlaamseEenandereactiviteitvanhetbureauishetuitgevenvanwetenschappelijkepublicatiesoverlectiebeleid.schappelijkonderzoekoverVlaamsekunstbijgehouden,tendienstevaneenactiefVlaamscolmarktetc.Doorhetsystematischexcerperenvandevakliteratuurwordtdestandvanhetwetenmeld,maarookinformatieoverde‘pedigree’vankunstwerken,hetverzamelwezen,dekunstkunstinbinnen-enbuitenlandsecollecties.

2002DeafdelingenCollectieonderzoek,Collectiebehouden-beheer,enPubliekswerkinghebbeninverschillendeonderzoeksprojectenlopen.

2.1.Bestandscatalogus schilderijen

1.3.Collectiebeheer lentVanuit‘collectiebeheer’zalmenmeewerkenaaninitiatievengenomendoordemuseumconsuverderlingdeproblematiekinzakecollectiebeheerinkaarttebrengen.In2003trachtmenditinitiatieftiefomderegistratorenvaneenaantalVlaamsemusearonddetafeltebrengen–metdebedoe-Binnendeafdelingcollectiebehoud-enbeheer,namdedienstcollectiebeheerin2001hetinitia-gestaltetegeven.behoudenbeheervandeVlaamseGemeenschap,AfdelingBeeldendeKunstenMusea. 2.Onderzoeksprojecten

HoofdstukIII.5–113

kingAlsvoorbereidingvoorditveelomvattendplan,startin2002eenpilootprojectinsamenwervanhoopthetcentrumindetoekomstookmeerinhoudtebiedenpercatalogus–totophetniveauuitbreidenenmeeraandachtgeven.Naastdecompleteringvandezegegevensvoorallemusea,kunstinhuncollectiehebben.CODARTwilbinnenditsysteemdevermeldingvandecatalogiwordtdaartoesindsdeoprichtingeenlijstbijgehoudenvanmuseadieNederlandseenVlaamsevankunstuitNederlandenVlaanderenoverdehelewereld.Opdewebsitewww.codart.nlEenvandeconcretedoelstellingenvanCODARTishetinzichtelijkmakenvandeverspreidingkunstlandsekunstenwildesamenwerkingophetgebiedvandestudieenhettentoonstellenvandeCODART.DitiseeninternationaleverenigingvanmuseametcollectiesVlaamseenNederDitdocumentatiecentrumzaluiteraardaansluitingvindenopinternationalenetwerkenzoalsvandeLageLandenbevorderen.deindividueleobjecten.methetKMSKA.

1.2.CODART

grotendeelsnagekeken,nl.inventarisnummers,kunstenaarsnamen,titelsenherkomstschildeDankzijdevoltijdseinzetvanenkelemedewerkerszijnmomenteeleenaantalbasisgegevensgemaaktgelegdmetdeRijksdienstKunsthistorischeDocumentatieNederlandenwerdenafsprakeneerdereendergelijkonderzoeksprojectronddeeigencollectieopstartte.OokwerdencontactenVoorditonderzoekwordtnauwsamengewerktmethetCentraalMuseumUtrecht,datreedsstellingen,tie,datering,gegevensoverherkomst,stijlkritischeobservaties(i.c.toeschrijvingen),tentoonafmetingen,materiaaleneventuelerestauratiegegevenswordenookiconografischeidentificaeenvolledigeherzienebasisbeschrijvingvande3200schilderijenindeverzameling.NaastMethetoogopeenheruitgavevandebestandscataloguswordtopkortetermijngestreefdnaarspecifiekebibliografieenrelevantearchivalianagekekenengeactualiseerd.i.v.m.hetvolgenvaninternationalenormen.

HoofdstukIII.5–114

MuseumvangrondigdieperonderzoekvandeschilderijenindeverzamelingvanhetKoninklijkTevenswordteenplanninguitgewerktvoordepublicatievandeelcatalogiwaarinderesultatenMuseumzijndoorhetbeschikbaarstellenvandebasisgegevensvandeschilderijeninhetKoninklijkBedoelingisdatvóóreinde2003deresultatenvanditonderzoekvooriedereentoegankelijkinschilderijennatekijken,nl.afmetingen,materiaaleninscripties,endezegegevensintevoerenEenplanwordtuitgewerktomin2003ooksystematischdemateriëlebasisgegevensvanalleconversierijen.Dezegegevenswordenopgenomeninhetnieuweregistratiesysteemvoordecollectie;denaarditnieuwesysteemisgeplandvoorbegin2003.hetnieuweregistratiesysteemvoordecollectie.voorSchoneKunsten‘online’.voorSchoneKunstenontslotenworden. onderzoek

EarlyNetherlandishDiptychs.Form,functionandproduction, fieënVanwelbepaaldeschilderijenuitdecollectiewordenröntgenfoto’seninfraroodreflectogravorm,tenzelfen,indiennodig,analysesenverfdwarsdoorsneden,moeteninzichtverschaffenindeRöntgenfoto’s,infraroodreflectografie,dendrochronologischonderzoek,studievandeobjec-KMSKA.in2003verdergaanmethetmateriaaltechnischonderzoekvandiptiekenuitdecollectievanhetzalfunctieenschildertechniekvandediptieken.gemaaktominzichtteverkrijgenindeconditievandebetreffendekunstwerken. belangrijkstekunsthistorischepublicatieinBelgiëenVlaanderen.DevormelijkeeninhoudeHetJaarboek/AnnualvanhetKoninklijkMuseumvoorSchoneKunstenisdelangstlopendeen

2.2.Kunsthistorisch

tentoonstellingenloopteengendergebondenonderzoeks-enpresentatieprogrammaoverditthema(zieverderpen,docentprofessorKatelijneVanderStighelen(KULeuven)enGynaikavzw,Antwerpen,InsamenwerkingmetdeInteruniversitaireOpleidingVrouwenstudies,UniversiteitAntwer4.2). onderzoek

2.4.Publieksonderzoek experts,holders.Ditonderzoekmoetdeafdelingpubliekswerkingtoelateninoverlegmetexterneeducatieveenrecreatievedienstverleningaandemuseumbezoeker,endezgn.museumstakeexterneoorsprong,methetoogopdeevaluatievanbeleidseffectenenhetoptimaliserenvandediggeanalyseerdkunnenwordenengesitueerdinrelatietotlangeretermijnresultatenvanin-en(1810/1890)wordeninkaartgebracht.OnderzochtwordtopwelkewijzedezegegevensgronDebeschikbareinformatiebetreffendemuseumbezoekerssedertdeoprichtingvanhetmuseumnategaanhoeditsoortvandataoptimaalkanwordenverzameldengearchiveerd. 3.Publicaties 3.1.Jaarboek

Infunctievandetentoonstellinglooptwerdgestartinhetkadervaneenuniversitaironderzoeksproject(FWO-Vlaanderen–Ufsia),HetinfraroodonderzoekvandeschilderijenvanPeterPaulRubensentijdgenoten,datin2000in2003verder.

2.3.Materiaaltechnisch

3.2.Dossiers

MadonnametkleineJohan nesdeDoper vanAlessandroAllori.Inditdossierwordendeonderzoeksresultatenvanheton derzoek voor de collectiecatalogus aan het publiek voorgesteld. Een lijvig dossier over de restauratie van het Pesaro-altaarstuk van EenratieEenoverzichtvanwatindeperiode1997-2003werdgerestaureerd.Zieconservatieenrestau-Titiaan.(5).herontdektschilderijvanW.Finch, LandschapteSeneffe 3.3.‘VerzekerDe bewaring’ ceerd.en’enhetluik‘Transportvoorbereiding’.Dezezullenindeloopvan2003wordengepubliGemeenschap,AfdelingBeeldendeKunstenMuseaverzorgdehetKMSKAhetluik‘SchilderijInhetkadervandepublicatie‘VerzekerDebewaring’vanhetMinisterievandeVlaamse 3.4.Museumboek Van Eyck tot Alechinsky MuseumIndeherfstvan2003verschijnteenpublicatiewaarin120topstukkenuithetKoninklijkvoorSchoneKunstenwordenbesprokenenafgebeeld. 4.Tentoonstellingen 4.1.Het “exhibition office” of tentoonstellingsbureau stemd.tiefaanbodendewerkingvancommunicatieenpromotiewordenzobeteropelkaarafgepermanentepresentatiesenwisselopstellingen,deontwikkelingvaneengediversifieerdeducawerking.Decoördinatievandetentoonstellingprogramma’sendetentoonstellingsprojecten,Het“exhibitionoffice”oftentoonstellingsbureauwerdgeïntegreerdindeafdelingpublieks HoofdstukIII.5–115

aanreid,gaatopnieuwrondeenspecifiekthema.Erwerdgeopteerdvooreenthemadataansluit2001opgevatalseenmiscellaneum.HetJaarboek2002,datmomenteelvolopwordtvoorbeonderzoeksresultatenopverschillendeterreinen,losvaneenbepaaldthema,werdhetJaarboekOmdatderedactiedenoodzaakaanvoeltomhetJaarboekookregelmatigopentestellenvoorthemavoerde,wordtalgemeenheelpositiefonthaald.HetJaarboek2000werduitgewerktrondhetlijkeheroriëntering,diederedactienaaraanleidingvandeVanDyck-tentoonstellingdoorgenderproblemathiek,inaansluitingbijdetentoonstelling‘Elckzijnwaarom’.bijdetentoonstelling‘HansVredemandeVries’,nl.stijlentotaaldecoratie. RondhetschilderijinhetKoninklijkMuseumvoorSchoneKunstenvoerd.naaraanleidingvandenieuweopstellingdievoorditdeelvandecollectiein2002werddoorgeOverdelaat-middeleeuwseschilderkunstinhetKoninklijkMuseumvoorSchoneKunsten;ditH.NaaraanleidingvandepermanentebruikleenvanGoswinVanDerWeyden,DelegendevandeDympna.

4.2.Tentoonstellingen 2003 Memling restauratie december 2001 tot 2006 Memling instrumentaal tot Hetlangdurigerestauratieprojectronddedriemonumentalepanelenmetdevoorstellingvan2/03/2003

Christusmetzingendeenmusicerendeengelen oefendeneenonweer staanbare aantrekkingskracht uit op de illustratoren. Ensor en de modernen in de museumverzameling Vanaf ruimereengrondigvernieuwdepresentatiegetoondindebenedenzalenvanhetmuseum.Degrafischeenesthetischerijkdomvandezeverzamelingwordtindiverseensemblesineenveelbasisliggenvanhetontstaanendeontwikkelingvandezeverzameling.Destilistische,iconodejaren’60.MaarweerspiegelttevensdesmaakvandeconservatorsenverzamelaarsdieaandeDeverzamelingisdusrepresentatiefvoordeartistiekeproductieinVlaanderenenBelgiëtotintils’45.DekunstenaarsvandeZerogroep:LucioFontanaofGuntherUecker,maarookVicGenRenéMagrittebrengt.BelangrijkewerkenvanPierreAllechinskyenKarelAppelvallenopnaorigineelparcoursdatdetoeschouwerbijde,kunstvanGeorgGrosz,PaulDelvauxenzelfsNicholsonvertegenwoordigendeavant-garde.GustaveVandeWoestijnevolgdeeenbijzondereenereplaatsindegroepwerkenuithetinterbellum.OscarJespers,JozefPeetersenBenNaastGustDeSmet,ConstantPermekeenJeanBrusselmans,bekleedtAmadeoModiglianiner,LéonSpilliaert,JakobSmitsenJulesSchmalzigaugzijnuitstekendvertegenwoordigd.EnsorenRikWouterszijnwerkelijkongeëvenaard.HenriEvenepoelmaarookGeorgBreitvandebelangrijksteverzamelingenmodernekunstinBelgië.DeensembleswerkenvanJamesHetKMSKAstaatvoorRubens,debarokendeVlaamseprimitievenmaarbewaartookéén29/03/2003ofRogerRaveelgaanhetschilderijopvattenalseenobject. HoofdstukIII.5–116

Christusmetzingendeenmusicerendeengelen

maarvooralHansMemlingsgaanmetdemuseumverzameling.JamesEnsor,RikWouters,EdgarTytgat,GustdeSmet,binnenhunspecifiekedisciplineenvanuithunpersoonlijkebeeldtaaldeconfrontatieaanteSchoonooghe,AndréSollie,KlaasVerplancke,GeertVervaekeenAnneWesterduinuitomCandaele,CarllCneut,ErikaCotteleer,GerdaDendooven,KoenFossey,IngridGodon,TomHetKoninklijkMuseumvoorSchoneKunsten(KMSKA)nodigdeDorusBrekelmans,AnKakelbond,Eendubbeltentoonstellingoptweelocatiesi.s.m.StadsbibliotheekAntwerpen,NCJ/VillaTotOudeWieZiekrijgttrompetten)dieopdewerkenvanMemlingterugtevindenzijn,geëxposeerd.DebezoekerBrugge,enkelesnaarinstrumenten(vedelenpsalterium)enblaasinstrumenten(schalmeienMuziekinstrumentenmuseumBrussel(KMKG,4dedepartement)endeStedelijkeMuseawaarheidgetrouwweergegeven.Tot2maart2003worden,dankzijdemedewerkingvanhetmuziekpraktijkuitzijntijdkende:deafgebeeldeinstrumentenzijn,netzoalsdebespeelwijze,maart2003looptMemlingInstrumentaal.MemlingIstrumentaaltoontaandatMemlingdetischepresentatiesaanvullendophetrestauratiegebeurenzelf.Van21december2002tot2doorhetpubliekdagelijksvannabijkangevolgdworden.Halfjaarlijkszijnerwisselendethemawordtgeorganiseerdalseenopenrestauratie,dieeveneensdegelegenheiddezemuziekinstrumententebeluisteren.ookconservatieenrestauratie(5).zoetis,krijgtlekkers...kinderboeken,nieuweillustraties.9/03/2003ErfgoedcelAntwerpen.

gaven aan dé fatale Vlaanderen-Genua,Toorop,Corinth,Liebermann,Moreau,Draper,Sandys,Beardsley,Collier,KlingerenMunch.Detentoonstellingbestaatuitongeveer50werkenvano.a.Rops,Khnopff,Waterhouse,Cleopatra’sstellinggeenslapendeofbadendeschoonhedenenbevalligecocottes,maarsfinxen,Salomé’s,schoonheidenwelluststortenzedemanletterlijkinhetverderf.DaardoortoontdetentoonDezefatalevrouwenzijnnietalleenverleidelijkenmooi,maardoorhuncombinatievanvrouw.enCirces.wisselwerkinginde17e-eeuwsebarokschilderkunstEuropaliaItalië4/10/2003tot4/01/2004NaaraanleidingvanEuropaliaItaliëwijdthetKoninklijkMuseumvoorSchoneKunstenAnt-werpeneententoonstellingaandeGenuesebarokschilderkunst.DitgebeurtinBelgiëvoordeeerstekeer.DecultureleuitwisselingtussenAntwerpenendeRepubliekGenuavondhaaroor-sprongreedsindevijftiendeeeuw,toenhandelsliedenenbankiersindetweestedennauwecon-tactenonderhielden.InBruggewarendeGenuezenzelfsalindetwaalfdeeeuwaanwezig.VlaamseschilderijenentapijtenwerdengretigverzamelddoordeGenuesebankiersfamilies.InhetbeginvandezeventiendeeeuwgroeideGenuagedurendekortetijduittothetfinanciëlezenuwcentrumvanEuropa.Dewelstandvandepatriciërswerktalseenmagneetopkunste-naars.PieterPaulRubensenAntoonVanDyckstrekenindehandelsmetropoolneerenvereeu-wigdenhetpatriciaatinsomptueuzeportretten.BovendienkopieerdeRubensdeschitterendearchitectuurvandeGenuesepaleizenintekeningendiehijlaterinboekvormzouuitgeven.AlsgevolgvanhetgunstigefinanciëleenartistiekeklimaatzoudendeVlamingenCornelisdeWaelenJanRooszichzelfspermanentindeLigurischehavenstadvestigen.DetentoonstellingwilenerzijdseenbeeldschetsenvandewederzijdsebeïnvloedingtussenVlaamseenGenuesekunstenaarsenanderzijdseengevarieerdoverzichtbiedenvanwerkenuithetGenueseseicento.EenzestigtalmeesterwerkenvanCambiaso,Paggi,Strozzi,Castiglione,Castello,Assereto,VassalloenGuidobonomakendezetentoonstellingtoteenuitzonderlijkeenniettemissenmanifestatie.

geefteenbeeldhoekunstenaarsopheteindevandenegentiendeeeuwgestalte

Buitenlands tentoonstellingsproject The dignity of the humble. Jean-François Millet and Naturalism in Europe. Bunkamura Museum of Art, Tokyo 10/04 tot 13/07/2003 Fukuoka Art Museum, Fukuoka 24/07 tot tijdensdelaatstedecenniavande19Jean-FrançoisMillet,JulesBretonenGustaveCourbetdoorkunstenaarswerdgeassimileerden(KMSKA1997)wordtgetoondhoeinheelEuropadeiconografischeenesthetischeerfenisvantentoonstelling“Hetvolktenvoetenuit.NaturalismeinBelgiëenEuropa1870-1915”InsamenwerkingmethetMuséed’OrsayenNipponTelevisionNetwork,enaansluitendbijde26/09/2003deeeuwopeenmerkwaardigewijzewerdgemoderniseerd. HoofdstukIII.5–117

FataleVrouwen

In17/05Fatale“highlights”publieksbegeleidingindetentoonstellingszalenwordtgeoptimaliseerdenaangevuldmeteenaudiotourdoordemuseumcollectie.Vrouwen1860–1910tot17/08/2003samenwerkingmethetGroningerMuseum

Suzanne van Oscar Jespers (inv.nr. 2731). • Hetschuttersfeest toegeschreven aan de Meester van Frankfurt (inv.nr. vraagt.sesendestudievanverfdwarsdoorsnedenwordtuitgevoerdindienderestauratiedaaromonderzoek.Verderwetenschappelijkonderzoek,zoalsdendrochronologischonderzoek,analyDezerestauratiewordtiniedergevalgekoppeldaandestudievanröntgenfoto’seninfrarood529).• Maria,hetJezuskindendrieschenkers vandeMeestervandeSint-Ursulalegende(inv.nrs. 5004-5004bis) • Familieportret van Cornelis de Vos (inv.nr. 841) • PortretvanmevrouwMols-DeBrialmont van N. De Keyser (inv.nr. 1772) • Sint-Antoniusverzoeking van David Teniers II (inv.nr. 859) • Vissersknaap van Frans Hals (inv.nr. 188) • PortretStephanusGeeraerdts van Frans Hals (inv.nr. 647) • Deverlorenzoon van Peter Paul Rubens (inv.nr. 781) HoofdstukIII.5–118

jarenwordtuitgevoerd,zalzichtoespitsenopderestauratievandedriegrotepanelenEengrootdeelvanhetwetenschappelijkonderzoekdatin2002,2003endedaaropvolgenderijenport-oftentoonstellingsklaarmakenvanschilderijen.Daarnaastwordenverschillendeschildeeenlopendeconserverendebehandelingenwordenuitgevoerd,meestalinfunctievanhettranshetwegwerkenvandeachterstandophetgebiedvanconservatieenrestauratie.DiverseerguitSindszijnoprichtinginapril1999besteedthetrestauratieateliereengrootdeelvandetijdaangerestaureerd. van Hans Memling (inv. nrs.

JamesKMSKA,enbiedteenrepresentatiefoverzichtvandeaardendeevolutievandekunstvanDetentoonstellingwordtgeorganiseerddoordestadAntwerpeninsamenwerkingmethetStaatsmuseumJamesEnsorindeverzamelingvanhetKoninklijkMuseumvoorSchoneKunstenAntwerpenvooretnografischekunst,SintPetersburg27/09tot23/10/2003Ensoraandehandvaneen20-talwerkenuitdemuseumverzameling.

Andereden:jareninbeslagzalnemen–zullendevolgendewetenschappelijkeactiviteitenuitgevoerdwor-loopvanderestauratieendevragendiedaarbijontstaan.Tijdensderestauratie–diemeerdereschappelijkonderzoekalshettijdstipwaaropdituitgevoerdwordt,zijnafhankelijkvanhetver-depanelenendientookterondersteuningvanderestauratie.Zoweldeinvullingvanhetweten-Hetonderzoekzalzichenerzijdsrichtenopdegebruiktematerialenenschildertechniekenvangezetkettenvandedriepanelenwordengedeblokkeerdendanstartdereiniging.Dezewordtverdertievandedriegrotepanelen.In2002isereeneerstefixatiecampagnevandeverflagen,depar-Naeenuitgebreidvooronderzoek,opgestartin2001,werdin2002begonnenmetderestaura-778-780).indeloopvan2003.•verderestudievanderöntgenfoto’s•verderestudievandeondertekeningmiddelsinfrarood-reflectografie•dendrochronologischonderzoekvanhethout•studienaardeconstructievandelijstenvandedriepanelen•studievanverfdwarsdoorsnedenindiennodig•analysesvanmaterialenindiennodigrestauratiesdiein2003opgestart,uitgevoerdofafgerondworden,zijn:•

5.Conservatie en restauratie 5.1.Schilderijen

Christus metzingendeenmusicerendeengelen

• EliabijElisa van Jan Metsijs (inv.nr. 5024) • DejongeTobiasmeteenengelineenlandschap van Denijs van Alsloot (inv.nr. 865) • Maria,hetJesuskindendekleineSint-Jan van Alessandro Allori (inv.nr. Indeloopvan2003zaleenuitgebreiddossieroverderestauratievanTitiaan’s896) JacopoPesaro worden gepubliceerd in samenwerking met onderzoekers van de National Gallery, Londen. 5.2.Tekeningen DebehandelingvanwordenlegaatvanBogaert-Sheiddeskundiggeconserveerd.In2003zulleneenlaatstereekstekeningenInhetkadervandetentoonstellingRikWouterswerdenin2002eenaantaltekeningenuithetgeconserveerd. Bijhetraam vanM.Chagall(inv.nr.2280)gestartin2002zalin2003 beëindigd ditierapportDeinventarisatievandeconditievanallekunstwerkenoppapieraandehandvaneenbasisconworden.zalin2003wordenafgerond. 6.Bibliotheek, archief en documentatie 6.1.Bibliotheek totbibliotheekeenbelangrijkecollectieveilingcatalogivanafhetmiddenvandeachttiendeeeuwnaslagwerken,tentoonstellingscatalogi,museumcatalogi,handelscatalogi,enz..Verderbezitde50.000boekbandenen800tijdschriften,waarvan300lopend.Menvindtermonografieën,DemuseumbibliotheekvanhetKMSKAiseenspecialewetenschappelijkebibliotheek.Zijteltheden(eendeelhiervanisopgenomenin TheGettyProvenanceIndex). Devolgendecd-romskunnenindebibliotheekwordengeraadpleegd:AllgemeinesKünstlerlexikon, ArtIndex, ArtSalesIndex, BelgischeBibliografie, BibliographyoftheHistoryofArt, GettyProvenanceIndex, InternationalRepertoryofArtLiterature, MayerInternationalAuctionRecords, Répertoired’Artetd’Archéologie.Volgendezakenwordenopmicroficheaangeboden: ArtSales Catalogues1600-1825, MarburgerIndex databankstandisinANTILOPEopgenomen.Debibliotheekheeftookeenabonnementopdeonlineinterbibliothecairleenverkeer.Eenselectievan280tijdschriftenuitheteigentijdschriftenbeANTILOPE,CCB,BRONCO),metdemogelijkheidtothetaanvragenvanliteratuurviadebibliotheekeenabonnementophetraadplegenvanIMPALA(dedatabankenZEBRA,vanbeheer).Eriseenboekscanner,kleurenkopieerdereneeninternetaansluiting.Onlineheefteveneensopmicrofiche(collectie-inventarisboekenenverslagenvandezittingenvanderaad.EendeelvanheteigenarchiefvanhetKMSKAstaat ARTBibliographiesModern Voorseerdeliteratuur.Quapubliekrichtzijzichtotwetenschappers,doctorandi,studentenendegeïnteresschappelijkonderzoek.Verdervindtmenereenruimaanbodaanmuseumwetenschappelijkezijookdegepubliceerdeinformatieoverdeeigenmuseumcollectie,methetoogopwetenzwaartepuntdeperiode1200tot1950(kunstenaarsgeborenvòòr1950).DaarnaastverzameltInhoudelijkrichtdebibliotheekzichopdeWestersekunst-encultuurgeschiedenis,metalsversieDereeksjaarboekenvanhetKMSKAvoordeperiode1921-1999isomgezetnaareendigitaleopmeerderecd-roms.meerwaardezoeker.2003zijngepland:•overschakelennaarhetsoftwaresysteemBROCADEvandeUIAvoordegeautomatiseerdebibliotheekcatalogus;•verdereuitbouwvaneenproactieveverwervingspolitieki.v.m.publicatiesoverVlaamseenNederlandseOudeMeesters. HoofdstukIII.5–119

6.3Wetenschappelijke dienstverlening maattiewordtopgezochtendevragenwordenbeantwoord.Hetverstrekkenvaninformatie‘opnietaanwezigindecollectievanhetKoninklijkMuseum.DenodigekunsthistorischeinformaErzijnooktalrijkevragenvanexternenovereenbepaaldschilderijofoverkunstenaars,aldanonderzoekers,kingenenbruiklenen.Zijgevenookinformatieaanmusea,wetenschappelijkeinstellingenenDeverschillendeafdelingenvanhetKMSKAgeveninterneadviezeni.v.m.aankopen,schen-naaraanleidingvantentoonstellingenofeenstudie.vandeklant’iseenvandeopdrachtenvancollectieonderzoek. Programma 45.5Algemeen cultuurbeleid BA 12.24Enquêtes, studies en audits Het krediet voor 2003 bedraagt 0,124 mln. voorhetparticipatie-onderzoekbedraagt0,124mlnEUR.Metditbedragzalhetsteunpuntenhetuitwerkenvansurvey-onderzoekinhetdomeinvandecultuurparticipatie.Hetkrediethetsteunpuntishetopbouwenenuitwerkenvaneensystematischesetvanbeleidsindicatorenleids-enbeheerscyclusvanhetVlaamsecultuurbeleidondersteunen.DebasisdoelstellingvanHetinteruniversitairsteunpuntwilopbasisvanhoogstaandwetenschappelijkonderzoekdebeBA12.31Participatie-onderzoekdoorhetInteruniversitairSteunpuntRecreatiefVlaanderenaanvanroerendcultureelerfgoedinhetkadervanhettopstukkendecreet’,‘Hulpendienstverleningtieprofielenbinnendesteunpunten’,‘OnderzoekconceptBredeScholen’,‘Vervolgoplijstingonderzoekenoptestartenenuittevoeren:‘Beleidinzakejeugdculturen’,‘StudieopdrachtfuncIndeloopvan2002werdhetkredietvan0,248mln.EURaangewendomdevolgendezeveninDitisvolledigbestemdvoorstudiesenenquêtesdoorderden–omeenbeterinzichttekrijgenEUR.problemenindeculturelesector.Ditgebeurtmethetoogopbeleidsvoorbereidendwerk.gedetineerden’,‘CD-romsportparticipatie’en‘Sponsoring’. HoofdstukIII.5–120

6.2.Collectiedocumentatie

recentedocumentatieoverelkcollectiestukteverzamelen,teontsluitenenaantevullenmetdemeestarchiefinhetKoninklijkMuseum.Bedoelingisombinneneenstriktetimingdebestaandeopkunstenaarsnaamenopinventarisnummer,naasteeninventarisvanhetwetenschappelijkspreidedocumentatiewerdreedsgecentraliseerdenopgelijst.Ookwerdendossiersaangemaakthetonderzoekvoordegeactualiseerdebestandscatalogus(cfr.supra).Eengrootdeelvandeverbeheerendeontsluitingvanhetarchiefendekunsthistorischearchivalia,ensluitnauwaanbijHetdocumentatiecentrum,datmomenteelwordtuitgebouwd,iscomplementairaanhetmaalbijkleinedeelprojectenomdeuitbouwendeontsluitingvanhetdocumentatiecentrumoptitactengelegdenafsprakengemaaktzodatin2003enkelestagiairskunnenwordenbetrokkentatiecentrum.Demogelijkheidwerdgecreëerdvoordenodigeopleidingen.OokwerdenconIndeloopvan2002werdéénmedewerkervoltijdsingezetvoordeuitbouwvanditdocumen2001vooraanstaandeVlaamsemuseaenonderzoeksinstellingenmetelkaarverbindtenwaarmeeincentrumzijnplaatskrijgeninhetnetwerkvoorkunsthistorischedocumentatiedateenaantalenaantevullenmetdemeestrecenteonderzoeksgegevens.Optermijnzalditdocumentatieeenstriktetimingdebestaandedocumentatieoverelkcollectiestukteverzamelen,teontsluitenhetonderzoekvoordegeactualiseerdebestandscatalogus(cfr.supra).Bedoelingisombinnenbeheerendeontsluitingvanhetarchiefendekunsthistorischearchivalia,ensluitnauwaanbijHetdocumentatiecentrum,datmomenteelwordtuitgebouwd,iscomplementairaanhetgestartwerd.terealiseren.onderzoeksgegevens.

HoofdstukIII.5–121

VoorhetdoordeVerenigdeNaties,zorgtvooreencorrecteberekeningvanheteconomischbelangvanstudieopvoorToerismeSatellietrekeningen(TSA).Ditmethodologischkader,goedgekeurdtoerisme’,zetteVlaanderen,samenmetdeanderegefedereerdeentiteiten,eenhaalbaarheidsNaaraanleidingvandegoedkeuringvandeEuropeseresolutie‘detoekomstvanhetEuropeestingbeleidandEvents);dezegegevenszijntegen2004beschikbaar.TevenstoetstmenheteigenmarkeIndeloopvan2003starthetonderzoeknaardeMICE-markt(Meetings,Incentive,CongressnomentoegankelijkheidvandeVlaamsetoeristischeinfrastructuur.Anderzijdswerdeenstudieonder-lijkheidinEuropa.Ditmoet,samenmeteerderonderzoek,leidentoteenoptimalisatievandevooralbesteedaanenerzijdseenbenchmarking-studienaardecriteriaenlabelsvantoeganke-In2002werdhetonderzoeksbudgethiersterkverminderd.DebeperktemiddelenwerdenBAveerHetkredietvoorhetbetrokkenwetenschapsbeleidbedraagt1,687mln.EUR,waarvanongedesiteitenengespecialiseerdeinstituten.Denadrukligthiervooraloponderzoekinsitu(vooralinponentwetenschappelijkonderzoek.MenwerkthiervooropdiversevlakkensamenmetuniverWetenschappelijkonderzoekiséénvandekerntaken.Allerealisatiesomvattendanookdecomdiversiteitkomendeeeuw:“BijdragentothetnatuurbehoudeninhetbijzondertothetbehoudvandevoordevanhetlevenopAarde”.vakgebiedenethologieendiergeneeskunde).0,512mln.dientvooronderzoek.41.01DotatieaanToerismeVlaandereninzakedeutilitairebewegwijzeringvanfietsroutesinVlaanderen.aandehandvanefficiëntiemetingen.toerisme.2003wordtongeveer0,188mln.EURvoorzienvoorO&O.

lijkbaarheidparticipatieonderzoekbinneneeninternationalecontextmetbijzondereaandachtvoorvergezichspecifiektoeleggenophetinhoudelijkontwikkelenenmethodologischondersteunenvanmetNederland. OA 49Diensten van de secretaris-generaal Programma 49.2Toerisme DeKoninklijkeMaatschappijvoorDierkunde(KMDA)hanteertalsvanBA33.01SubsidieaandeKoninklijkeMaatschappijvoorDierkundevanAntwerpen(Decreet30mei1985) missionstatement

HoofdstukIII.5–122

HoofdstukIII.5–123

HoofdstukIII.5–124

5.DEPARTEMENTECONOMIE,WERKGELEGENHEID,BINNENLANDSEAANGELEGENHEDENENLANDBOUW OA 51Administratie Economie Programma 51.2Economisch ondersteuningsbeleid BA 99.11Vastleggingsmachtiging fonds voor flankerend economisch beleid Overdrachten aan Vlaamse excellentiepolen tiepuntGeo-Informatie).DezeinitiatievenwordenuitgebreidbeschreveninHoofdstukIII.3.weefselaanzienlijkversterken(VlaamsHuisvandeLogistiek,FlandersMechatronics,IncubaInconcretogaathetomeenaantalinitiatievendiederuggengraatvanhetVlaamseconomischeenbedragvan30mln.EURingeschrevenvoordeontwikkelingvanVlaamseexcellentiepolen.Inuitvoeringvanhetprotocoltussendebeleidsdomeinen“economie-innovatiebeleid”werd Steunpunt Economie moetenhetcontractaanVlerick/KULeuven/RUGgebeurdein2002enhetloopttot2006.Totdan0,744mln.EURgereserveerd.Deeigeninbrengbedroeg124.000EUR.DetoewijzingvanOpdebegrotingOnderwijswerdin2002voorhetbeleidsondersteunendSteunpuntEconomieelkjaar124.000EURaanmachtigingwordeningeschreven. Programma 51.5Natuurlijke Rijkdommen en Energie

steringenenanalysesterbepalingvanhetpotentieelvanontginningsgebieden.OnderzoekisringvanVlaanderen(digitalisering)endesteekproefsgewijzeverkennendeboringen,bemonDatabankOndergrondVlaanderen(DOV).Verderverwijzenwenaardegeologischekartening.EenderprioriteitenisdecentralisatievandegegevensoverdeVlaamseondergrondindegeologischonderzoekisernoodaanexternewetenschappelijkeentechnologischedienstverleendeDatabankOndergrondVlaanderen(DOV).Inhetkadervanhetdelfstoffenbeleidenheteenbeleidsondersteunendeoutput,metnameinzakedegeologischekarteringvanVlaanderenDezebasisallocatiewordtaangewendvoorrecurrenteofeerderroutinematigeopdrachtenmetdereneventueleaanwezigheidvandelfstoffenenmetbetrekkingtotdeDatabankOndergrondVlaanBA12.03Uitgavenvooronderzoekingenvandeondergrondseaardkundigestructuur,vandeKrediethaalbaretuuronderzoeknaaro.a.metallischemineralisaties,metaandachtvooreventueleeconomischringvanhetgebruikvanalternatievegrondstoffen.Tevensiserstrategischgeologischstrucgekoppelderuimtebeslag.ErwordenookondersteunendeprojectenuitgevoerdterbevordekenoververbruikenproductievanprimaireensecundairegrondstoffenenvanhetdaaraangeologischestructuurvandeVlaamseondergrond.HierinkaderenhetopstellenvanstatistieDitkredietondersteuntvooralkortlopendtoegepastonderzoekinzakedelfstofwinningendegrondseBA12.02Allerhandeuitgavenvoordeonderzoekenoverdevraagstukkenvandeonderaardkundigestructuurenmetbetrekkingtotdeautomatischegegevensverwerkingontginningen.wetenschapsbeleid:0,096mln.EUR

OA 52Administratie Werkgelegenheid Programma 52.4Werkgelegenheid BA 12.22Studies en ringop.VIONAstaatvoorVlaamsInteruniversitairOnderzoeksnetwerkArbeidsmarktrapporteschappelijkeinputterzake,richttendeVlaamseregeringsamenmetdesocialepartnersVIONAOmhetbeleidbeterteonderbouwenopbasisvandekennisvandearbeidsmarktenwetenzoeksoproepzoeksprojectenentrendrapportendienaaraanleidingvaneenjaarlijksethematischeondersturingen/ofevaluatievanhetVlaamswerkgelegenheidsbeleid.HetbetrefthiervooralonderDezebasisallocatieisbestemdvoorarbeidsmarktonderzoekdatisgerichtopondersteuning,onderzoekingenwordengeselecteerd.enisoperationeelsinds1april1994. HoofdstukIII.5–125

bedragvanongeveer2.500EURperproject),gerichtopdeverwervingvangeologischegegeDezebasisallocatiewordtaangewendvoordefinanciëleondersteuningvanprojecten(forfaitairgrondBA44.01SubsidiesvoorinitiatievendiedeverwervingvangegevensoverdeVlaamseonder-KredietHetimplementerenenergiebronnenenwarmtekrachtkoppeling),hetrationeelenergiegebruik(REG)endetedemogelijkhedenenimpactnagaanvanmilieuvriendelijkeenergieproductie(hernieuwbaresociaalaanvaardbareenergieprijzenvoorallemaatschappelijkegroepen.AnderzijdsmoetmenDezebasisallocatiedientvoorbeleidsondersteunendonderzoekterinvoeringvancorrecteenBAKredietvantoekomstigegewestelijkeruimtelijkeuitvoeringsplannenmetbetrekkingtotontginningen.ooknoodzakelijkinhetkadervanhetvergunningsbeleidenhetgrinddecreet,entenbehoevewetenschapsbeleid:0,493mln.EUR12.25Overeenkomsteninverbandmethetenergiebeleidactiesindiversesectoren.kredietwordtaangewendvoorbeleidsondersteunendeopdrachtentenbehoevevan:•DeTaskForcevoorhetVlaamsKlimaatbeleidsplan;•HetactieplanREG(‘rationeelenergiegebruik’)indehuishoudelijkesector;•HetactieplanREGindetertiairesector;•VoorbereidingvandeREG-actieplannenmetdeenergiesector;•Energiebeleidsovereenkomstenmetdeindustrie;•DeomzettingvandeEuropeserichtlijnenronddevrijmakingvandeenergiemarkten;•Desocialeopenbaredienstverplichtingen;•Deopenbaredienstverplichtingeninzakerationeelenergiegebruikenmilieuvriendelijkeenergieproductie;•HetstrategischeplanvoordeuitbouwvanwarmtekrachtkoppelinginhetVlaamseGewest;•HetuitwerkenvandestrategischekrachtlijnenvoordetoepassingvanhernieuwbareenergieinVlaanderen.wetenschapsbeleid:0,597mln.EURondersteunenvens.Hetisdebedoelingomgeologischeinformatievakkundigteverzamelen,beschrijvenenverwerken–volgensvoorafvastgesteldestandaardmethoden.DeverworvengeologischegegevensstaanvolledigterbeschikkingvandeVlaamseoverheid.Kredietwetenschapsbeleid:0,025mln.EUR

gendearbeidsmarktalsheuristischonderzoeksconcept.InditkaderkeurdedeVlaamseregeringvol-IndeVIONA-onderzoeksoproep2002gingsterkeaandachtnaaraspectenvandetraditioneleVlaanderen,gedragophetwerk:deomvang,deaard,degevolgenenderemedies,startendeondernemersinjectbenaderingvanlaaggeletterdennaarenopdearbeidsmarkt,mobbingenanderongewenst‘werkbaarheidsgraad’endehaalbaarheidvaneenmonitoringsysteemvoorVlaanderen,detra-tijkinhetkadervaneenpreventiefactiverendbeleid,mogelijkeinvullingenvanhetconceptdekwaliteitvanstagesalsvormenvanwerkplek-leren,evaluatievandehuidigescreeningsprak-jecten.DiehebbenbetrekkingoptopicsalsopenenafstandslerenbinnendeVlaamsebedrijven,Naastditvraagzijde-panelonderzoekliepenin2002nogverschillendeandereonderzoekspro-volgen.venwilreducerenenzaltoelatenomdeontwikkelingenaandevraagzijde(ondernemingen)teFlanders(PASO)),eenlongitudinalebevragingdiehetaantaladhocbevragingenvanbedrij2000het“panelvraagzijdeVlaamsearbeidsmarkt”opgestart(PanelSurveyofOrganisationsinMetdemiddelenvanuithetProgrammaBeleidsgerichtOnderzoek(PBO)enESFwerdeind(zwaartepuntonderzoekookin2003versterkt,dankzijdecofinancieringvanuithetEuropeesSociaalFondsZoalsindevorigejaren,wordendeVlaamseinspanningenophetvlakvanarbeidsmarktgerichtVlaamsvoeringverlopenviadeInteruniversitaireAdviesraad(IUA)enviadecoördinatievanhetderesultatenombeleidsadviezenteformuleren.Dewetenschappelijkeondersteuningenuitderzoek(SSA)bepaaltdealgemeneoriënteringvanhetarbeidsmarktonderzoekenanalyseertHetVIONA-modelisgebaseerdopdriepijlers.DeStuurgroepStrategischArbeidsmarktontenenhetarbeidsmarktbeleid,eroptoezienddattijdignieuweaccentenwordengelegddieaansluidoorgrondenentestrevennaareengoedeafstemmingtussenhetwetenschappelijkonderzoekzoekwensendebetrokkenactorendeevolutievanvraagenaanbodopdearbeidsmarktbeterteMetditmodelvanstrategisch,beleidsondersteunendenwetenschappelijkarbeidsmarktonderbijderecentemaatschappelijkeontwikkelingen.SteunpuntWerkgelegenheid,ArbeidenVorming(WAV).6vandoelstelling3ESF).Deeersteresultatenwerdeneind2002gegenereerd.enz...onderzoeksprojectengoed.Dezeprojectenstarteninhetnajaar2002:1.Procesevaluatieindividueletrajectwerkingvoorwerkzoekenden.2.Positieveactieplannenallochtonenendiversiteitsplannengeëvalueerd.3.Arbeidsloopbaneninkaart:onderzoekopdePSBH-databank.4.Arbeidsmarktconclusiesuittijdsbudgetonderzoek.5.Verkenningvanarbeidsmarktontwikkelingenenbeleidsuitdagingen2004-2010.6.Onderzoeknaarbestpracticesomhetleerklimaatalgemeenteverbeterenenomweerstandenbijlaaggeschooldenteoverwinnen.7.Internationaleontwikkelingeninzakeeenfaciliterendbeleidtenaanzienvantransities.8.Ontwikkelingvaneenbenchmarktool.9.MogelijkhedenenbeperkingenvoorhetgebruikvanfiscaleinstrumenteninhetVlaamswerkgelegenheidsbeleid.10.Mainstreamingvanmaatschappelijkverantwoordondernemen.HetVIONA-modelheeftalsmeerwaardezijnbreeddraagvlak,vanwegedebetrokkenheidvanadministraties,kabinetten,socialepartnersendeskundigen.Erwordteenbruggeslagentussenwetenschapenbeleid,de“producten”vindeneengroteweerslag.Zowerdenin2002aleentwaalftalonderzoeksrapportenafgeleverd.Dezegaveninputvoordiversebeleidsvoorstellenen-maatregelenenbehandeldenondermeerdeintroductievanmarktmechanismenindearbeidsbemiddeling,socialauditenmaatschappelijkverantwoordondernemeninVlaanderen,(h)erkenningvaneldersverworvencompetenties,kostenenbatenvaneenarbeidsmarktgerichtpersoneelsbeleid,eenvroegtijdigedetectievanknelpuntvacatures,internationaliseringvandeVlaamsearbeidsmarkt,enz... HoofdstukIII.5–126

OA 53Administratie Binnenlandse Aangelegenheden Programma 53.1Lokale en regionale besturen BA 12.20Studiekosten betreffende de regionale en lokale openbare Opbestuurlijkewetenschappelijkonderzoekentotslothetinterpreterenvandemaatschappelijke,socialeenmingomtrentdebinnenlandsebestuurlijkeorganisatieinVlaanderen,hetopvolgenvanhetadministratieBinnenlandseAangelegenheden.DeHogeRaaddientbijtedragentotvisievorDaarnaastvallendestudiekostenvandeHogeRaadvoorBinnenlandsBestuurtenlastevandegemeente,renaandegemeenteendeprovincie,deverhoudingentussendetopambtenarenbinneneenBijkomendonderzoekzalgebeurennaarondermeerdepecuniairesituatievandetopambtenaleid.makendeproceduresteondersteunenennodigeelemententeverzamelenvoorbeheerenbe-Hetontwikkelenvandegepastesoftwareishierbijheelbelangrijk;diemoethetmogelijkhieromtrent,deliquiditeitspositievanhetbestuur,destandvanuitvoeringvandebudgetten...omteallentijdeeencorrectbeeldtehebbenvano.m.hetfinancieelevenwichtendeprognosesextern.Ditfinancieelsysteemmoettevensdenodigetechniekenenmogelijkhedenomvattenwerkendattegemoetkomtaandiversevormenvaninformatievoorziening,zowelinternalstenenprovincies.Viadeboekhoudingzalmeneenfinancieelrapporteringsysteemmoetenuit-schappelijkonderzoek,zoalsdeimplementatievaneennieuwfinancieelstelselvoordegemeen-Inhetkadervaneennieuwgemeente-enprovinciedecreetisergrotenoodaandegelijkwetenning.Eengoedebeleidsvoorbereidingvraagtomeendegelijkewetenschappelijkeexterneondersteubesturendeschaalgroottevandegemeentebesturenendeeffectenvandelokalefiscaliteit.ontwikkelingenvanuithetperspectiefvandelokaleenprovincialebesturen.dezeBAis0,780mln.EURbeschikbaarvooronderzoek. Programma 53Stedenbeleid en Sociaal Impulsfonds BA 12.03Studiekosten en onderzoeksopdrachten in het kader van het Stedenbeleid –vanlijkeontwikkelingenz.Voorhetgeheelvandezestudieswordtin2003eenvastleggingskredietonzesteden:economie,sociaalbeleid,publiekdomeinencultuur,stedelijkeruimte,bestuuropdrachtenwordenuitgewerktrondeenaantalthema’sdiekritischesuccesfactorenzijnvoor(TaskForce)dieeenonderbouwdevisiezaluitwerkenvoordestedelijkeontwikkeling.Devaneen“witboek”voorhetVlaamseStedenbeleid,samentestelleninoverlegmeteendenktankDeklemtoonvandestudie-enonderzoeksopdrachtenzalin2002liggenopdevoorbereidingSIF0,620mln.EURbegroot. HoofdstukIII.5–127

deMeerinformatieomtrentdeafgelopenenlopendeonderzoeksprojectenkanuterugvindenopbevatarbeidsmarkt?BeleidsgerichtarbeidsmarktonderzoekinVlaanderen”.DitoverzichtswerkInternet(www.viona.be)entenslottedeuitgavevanhetVIONA-boek2002“WerktdeVIONA-dialoogdagop24april2002),depublicatievantijdschriftartikels,bekendmakingviabekendheidnogtevergroten,zoalsbijv.deorganisatievanstudiedagen(ondermeerdeDeadministratieWerkgelegenheidendeonderzoeksteamsondernamenspecialeactiesomdezedesamenvattingenvanbijna20onderzoekenvandeafgelopen2jaar.websitewww.viona.be.

OA 54Administratie Land- en Tuinbouw Programma 54.1Landbouw, tuinbouw en plattelandsbeleid enLandbouw(STEDULA)opgericht–alseenconsortiumtussendeuniversiteitenvanLeuvenvandeVlaamseregeringvan30november2001iseenWetenschappelijkSteunpuntDuurzameeenwetenschappelijkeuitbouwenonderbouwingvanhaarbeleidsinstrumenten.BijbeslissingOmdeontwikkelingvanduurzamebedrijfssystementestimuleren,heefthetbeleidnoodaanlandbouwsystemen.BA31.05SubsidiesinhetkadervanhetonderzoekendeontwikkelingnaarmeerduurzameInimplicatieswordengecompenseerddoorextraaandachtvooreconomischerendabiliteitendesocialeeisenophetvlakvanhygiëne,milieuendierenwelzijn.DeinherentemeerkosthiervanmoeteenverdereomschakelingnaarlandbouwsystemendiemeerrekeninghoudenmeteigentijdseDevraagvanconsumentensamenlevingnaareenmeerduurzameland-entuinbouw,vereistBA12.05Uitgaveninhetkadervandeontwikkelingnaarmeerduurzamelandbouwsystemen.vandezeevoluties.2003staathiervoor0,760mln.EURterbeschikking.Gent.Hunbelangrijksteonderzoekstakenzijn:•Deondersteuningbijdeuitbouwvaneenlandbouwdatabank.•Deinventarisatievankennisi.v.m.duurzamelandbouw.•Hetdefiniëren,ontwikkelenentoepassenvanindicatorenomduurzaamheidindelandbouwtemetenentestimuleren.•Geïntegreerdebedrijfsmodellen.•Geïntegreerdemacromodellen.•Ontwerpenvaneenblauwdrukvoordeuitbouwvaneenduurzaaminformatie-encommu-nicatiebureauvoorland-entuinbouw.•Evaluatievanbeleidsimplementatie.•Beleidsadviesendienstverlening. Lopende deelprojecten • Biomassaproductie in Vlaanderen (loopt tot eind 2002). • blijfteengoedeenactuelemarktinformatie.DebelangrijkstebrondaarvoorishetGfK-consuDeslagadervanhetcoherentengeïntegreerdcommunicatie-enmarketingbeleidvanVLAM(VLAMBA33.02SubsidieaanhetVlaamsPromotiecentrumvoorAgro-envisserijmarketingbeschikbaar.In2003isvoordeondersteuningvanditsteunpuntduurzamelandbouw0,744mln.EURVlaamseDuurzaamheidsindicatorenopbedrijfsniveau:metenenopvolgenopeensteekproefvanlandbouwbedrijven.vzw)mentenpanel.Ditpanelleverteeninzichtinhetaankoop-enconsumptiepatroonvandeproductenvandeVlaamseland-entuinbouwenvisserijsector.AanditGfK-panelnemen3.000gezinnendeeldieviaeenscanningapparaatgegevensdoorgevenoverwelkeproductenzijaankopen,hoeveelzijeraanbestedenenwaarzijdatalleskopen.HierdoorontstaateencontinuemetingvanhethuishoudelijkverbruikvanagrarischeproducteninVlaanderen.DezeinformatiesteltVLAMinstaatomverbruikstrendsteontdekken,omconsumentenprofielenteonderscheidenenomheteffectvanhetcommunicatie-enmarketingbeleidtemeten.Hettotalebudget2003voorditonderzoekbedraagt0,522mln.EUR. HoofdstukIII.5–128

lijkDewerkingsmiddelenbedragen0,3mln.EUR,waarvanongeveerdehelftvoorwetenschappebouwboekhoudingenLandbouwdatabankenvaneenrepresentatiefnetwerkvanbedrijfseconomischeland-entuinpuntbestudeerd.TevensmoetVOLTondersteuningbiedenbijdeuitbouwvandeVlaamsetuinbouw.Hierbijwordtdelandbouwzowelvanuiteconomisch,ecologischalssociaaloogtegroeientoteenbeleidsondersteunendkenniscentrumvooreenduurzameVlaamseland-enDeVlaamseonderzoekseenheidLand-enTuinbouweconomie(VOLT)heeftdeopdrachtuitheidBA12.08AllerhandeuitgaveninverbandmetdewerkingvandeVlaamseOnderzoekseenvoorLand-enTuinbouweconomie.inVlaanderen.VOLTgingeind2001vanstart.onderzoek. Programma 54.8Dotaties aan de Wetenschappelijke Instellingen CLO en CLE BA’s 11.03, 11.04, 12.01, 12.05, 12.41, 12.80, 74.01, 74.05, 74.41 Het Centrum voor Landbouweconomie noegAlsVlaamsewetenschappelijkeinstellingblijvendetakentijdensdeovergangsperiodenagecontinuïteitHetisdanookduidelijkdat2003eenovergangsjaarwordtwaarinmenmoettrachtenomdeechternogwijzigenalsgevolgvanderecentedoorlichtingvanhetlandbouwkundigonderzoek.deelvandatlaatstezoudangaannaareennogopterichtenstudiedienst.DezeplannenkunnenbouwkundigOnderzoekeneendeelvanhetCentrumvoorLandbouweconomie.EenanderLandbouw-enZeevisserijonderzoekzouwordenopgericht–methetCentrumvoorLand-BeterBestuurlijkBeleidvoorziendaterinhetbeleidsdomeinlandbouwéénInstituutvoorOnderzoek,ineenovergangsfasealsVlaamsewetenschappelijkeinstelling.UiteindelijkisinhetlijkBeleid,bestaanhetCentrumvoorLandbouweconomie,netalsdatvoorLandbouwkundiglijkeinstellingkanwerken.InafwachtingvandehervormingenvoorzieninhetBeterBestuur-slechtsinop16oktober2002,zodatvanafdiedatumhetCentrumalsVlaamseWetenschappe-personeelovergingnaarWalloniëeneendeelnaarVlaanderen.DeeffectievesplitsinggingoverdrachtnaardeGewestenwerdopgesplitst,waarbijeendeelvandeonderzoekersenhetLandbouweconomiezowelNederlands-alsFranstaligpersoneel.DithieldindathetbijdehetCentrumvoorLandbouwkundigOnderzoek,hadhetinBrusselgevestigdeCentrumvoorkundigOnderzoekinMerelbekeovergedragenaanhetVlaamseGewest.Integenstellingtot2002werdhetCentrumvoorLandbouweconomiesamenmethetCentrumvoorLandbouwpelijkeinstellingenvanhetfederaleMinisterievanMiddenstandenLandbouw.Sinds1januariDitwastotvoorderegionaliseringvanhetbeleidsdomeinlandbouw,éénvandewetenschap(CLE)vanhetCentrumteverzekereninafwachtingvandehervormingen.ongewijzigd.DeopdrachtvanhetCentrumvoorLandbouweconomieisdrievoudig:•HetCentrumstaatinvoorde economischewaarneming opboekhoudkundigeresultaten).Dezestatistiekenbeantwoordenaannationale,geweste(prijzen,inkomen,balansen)alsopmicro-economischniveau(opbedrijfsniveaugebaseerdenverspreidenvanstatistiekenaangaandedelandbouwsector,zowelopmacro-economischindelandbouwsector:hetopstellenlijkeeninternationalebehoeften; • HetCentrumheeftuiteraardookeentaakals onderzoeksorganisme tenzijnvooralgerichtopdeverschillendelandbouwsectorenenopdesocio-economischeaspec,deonderzoeksactiviteitenervan; • HetCentrumheefttenslotteookdeopdrachtom dienstactiviteiten doordeinstellingwerdenuitgewerkt.Voordedienstactiviteiten,zoalshetopstellenvanonderCentrum.VoordeeconomischewaarneminggebruiktmenwetenschappelijkemethodendieDezedrietakenzijncomplementairenvindenhunbasisindeonderzoeksactiviteitenvanhetdiverseactiviteitenmetnadrukophetaanleverenvandenodigeindicatiesenonderzoeksrapuittevoeren,hetbetreftportenaandeverantwoordelijkendiedelandbouwpolitiekuitvoeren. HoofdstukIII.5–129

onderzoekerszullenvooraldewetenschappelijkeondersteuningmoetenverzorgenenallelingenzullenmoetenbijspringenomdecontinuïteitvanhetboekhoudnetteverzekeren.Dehettoegevoegdpersoneel.Hetspreektvoorzichdatin2003onderzoekersuitdeandereafdehetVlaamsboekhoudnetomvatmomenteelnogéénindustrieelingenieurentweeledenvanmeteenindustrieelingenieurendriepersoneelsledenvanhettoegevoegdpersoneel.Destafvangingendetweeonderzoekersdieinstondenvoordewerkingervan,overnaarWallonië–samengetgaathetgrootstedeel,61%,naardewerkingvanditboekhoudnet.DoorderegionaliseringdersvanuitéénvandevijfprovincialeboekhoudbureausvanhetCentrum.Vanhettotalebud500-tallandbouw-en300tuinbouwbedrijven;alleswordtgevolgddoorlandbouwboekhouonaliseringbeperkttotVlaanderen.Momenteelwordtdeboekhoudingbijgehoudenvaneeneenlandbouwboekhoudnet.Ditnet,vroegeruitgestrektoverganshetRijk,werddoorderegiVoordeeconomischewaarnemingenopmicro-economischvlak,beschikthetCentrumoverdeelopstellenvandemacro-economischestatistieken.TweeonderzoekersverzekerenhetmerenMomenteelgaatongeveer13%vanhettotalebudgetvanhetCentrumnaarhetverzamelenenditalleszalmenindeloopvan2003demethodiekmoetenaanpassenaanhetVlaamseniveau.bouw,deberekeningvanhetmacro-economischlandbouwinkomen.Voorhetopstellenvanstatistieken,berekeningvanhetintermediairverbruikentoegevoegdewaardevandelandbouwgeïnvesteerdekapitalen,statistiekenoverdearbeidsbezettingindelandbouw,productiedenuitgewerktenaangepastaanhetregionaalvlak.Hetbetreftvooralcijfersoverindelandonderbouwdemethodesomderegionalemacro-statistiekenoptestellen,opnieuwmoetworhoudtindathetganseprocesvangegevensverzamelingenhetontwerpenvanwetenschappelijkHetVlaamseGewestheeftechterookzelfbehoefteaanmacrostatistiekenopregionaalvlak.Dittenopstarten,ishetduidelijkdatdeovergangsperiodezekervolledig2003inbeslagzalnemen.zaamhedenenvoordekennisoverdracht.Aangezienopfederaalvlakdezeprocessennogmoe-datdegewestentijdenseenovergangsperiodezoudeninstaanvoordebegeleidingvandewerk-macrostatistiekendaarentegengingnaardefederalestaat.HierbijwerdduidelijkafgesprokenovergedragenaandeGewesten,deverantwoordelijkheidvoorhetopstellenvandenationalefederaleCentrumvoorLandbouweconomie.ZowerddeverantwoordelijkheidvoorhetILBgaveneenaantalbeslissingenmetbelangrijkegevolgenvoordegeregionaliseerdedelenvanhetstaatendegewesten–teroverhevelingvandelandbouwbevoegdhedennaardeGewesten–t.o.v.Eurostatvoorhetaanleverenvanstatistieken.Deonderhandelingentussendefederale(ILB)vandeGemeenschap.Opmacro-economischvlakwarenerookheelwatverplichtingenboekhoudnetvanhetCentrumdeeluitmaaktvanhetInformatienetLandbouwboekhoudingvensenstatistieken.Opmicro-economischvlakkanmenervooralopwijzendathetlandbouwschapwarenertalvanverplichtingenvoordeleveringvanmicro-enmacro-economischegegeverantwoordelijkhedenopinternationaalvlak.VooraltenopzichtevandeEuropeseGemeennomischewaarnemingspost.HetfederaleCentrumvoorLandbouweconomiehadheelwatDemicro-endemacro-economischewaarnemingenzijnuiterstbelangrijkvoorderolalsecodienstverleningzekerenenanderzijdsdecontinuïteitvanhetonderzoektewaarborgen,zodatoptermijndeerdanookopgerichtomenerzijdsderolalswaarnemingspostvoordeeconomieteblijvenverdeelnogtienonderzoekersover,waarvanvijfjongereonderzoekers.Destrategievoor2003is–louteropbasisvandetaalrolvandeonderzoekers.NadesplitsingblevenerinhetVlaamseopgesplitst.Daardoorwerdechterdeaanwezigeonderzoekscompetentiemeteenmeeverdeeldeconomieintweegesplitst,waardoorhetookalskenniscentrumvoordelandbouwsectorwerdDoorderegionaliseringvanhetbeleidsdomeinlandbouwwerdhetCentrumvoorLandbouwdeverzameldbijdeeconomischewaarneming.Diewaarnemingwordttrouwensgestuurdvanuitaal-wetenschappelijkonderzoekonmogelijkalsmennietkanterugvallenopdedatadiewordenvallenopdeonderzoeksactiviteitenvanhetCentrum.Anderzijdsissocio-economischofsocizoeksrapportenvoorhetbeleidenhetbeantwoordenvankortlopendevragen,kanmenterugnodenvanhetsociaal-wetenschappelijkonderzoek.naarhetbeleidtoenietinhetgedrangkomt.vandenoodzakelijkewetenschappelijkeondersteuning.

HoofdstukIII.5–130

ditsoortvanonderzoekverderuitgebreidtotmeerspecifiekeonderwerpenzoals:destudievanenergie,meststoffen,bestrijdingsmiddelene.d.indeVlaamseland-entuinbouw.Ookwordtbasisvandeboekhoudgegevensenandereinformatieeenbeeldkrijgenvanhetverbruikvanvoortaanhetreedsaangevattemilieu-economischefficiëntieonderzoek.Hierbijwilmeno.a.optemetenenteanalyserenenomproductiesystemenonderlingtevergelijken.Menwerktooklijktemilieus.ErwordteenverdereexploratieuitgevoerdvanmethodenomdeduurzaamheidEenanderonderzoekschenktaandachtaandeduurzamelandbouwontwikkelinginverstedemetersbod.Menbestudeertookdefactorendiedeinvoeringervangunstigbeïnvloeden,naastparaveau).Ookdebereidheidvandelandbouwerstothetinvoerenvaninnovatieskomtruimaanbepalen,infunctievanalternatievebeleidsinstrumenten(zoalspremieregimeenpremienilensysteem.Ditonderzoekmoetdepotentievanomschakelingnaarbiologischelandbouwbouwdtoteenbeschrijvendregionaalmodeldatkaningebouwdwordenineenruimermodelwijzendiezijnrendabiliteitveiligstellen.Hetbedrijfsmodelzalvervolgenswordenomgeomdeomschakelingsmogelijkhedenvanzijnbedrijfteverkennenenhemopdemogelijkhedenvanhetbedrijfsmodeltoteendynamischoptimalisatiemodel.Ditsteltdebedrijfsleiderinstaatsenomteschakelen.In2003gaatditonderzoekverder,waarbijhetaccentligtopdeuitbouwsimuleerdemenwatdemogelijkeinkomensdervingof-toenamewordtopbedrijvendiewenkelingnaarbiologischelandbouw.Metbehulpvaneenstatisch-comparatiefbedrijfsmodelaandachtnaarbeschrijvendeconometrischonderzoekronddestructurelefactorenvanomschasamenwerkingmetdeuniversiteitvanGent.Tijdenseenvoorgaandeperiodegingervooralhierbijrichtzichophetpotentieelvoordeoverschakelingnaardebiologischelandbouw–inVooreerstwerktmenrondduurzamelandbouwproductiesystemen.EenbelangrijkprojectHetgen.Doorhetprojectonderzoekwordtdecapaciteituitgebreidmeteenachttalonderzoekers.gevoerdmetandereonderzoekspartners,waarbijdeuniversiteiteneenbevoorrechteplaatskrij-betoelaagdeonderzoeksprojectenrondheteigendomein.Dezeprojectenwordenmeestaluit-gievanhetCentrumbestaaterinomdekritischemassateverhogendoorhetuitvoerenvangegevensverzameling,danblijfternogongeveer20%overvoorhetonderzoekzelf.Destrate-schappelijkonderzoekindelandbouw.IndienmenabstractiemaaktvandemiddelenvoordestandvandeVlaamseland-entuinbouwsector.Tochblijftdehoofdtaakhetsociaalweten-pelijkonderbouwdestatistiekenenrapportendiehetbeleideenbeeldmoetengevenvandetoeEengrootdeelvanhetbudgetgaatnaargegevensverzamelingenhetopstellenvanwetenschaphetdatabankdiedebasismoetvormenvoorhetverderesociaal-wetenschappelijkonderzoekvanopeconomisch,milieu-alssociaalvlak.Deinformatiewordtsamengebrachtineenuitgebreidenomischevlak.Ditmoetuiteindelijkleidentoteenbeterinzichtindebedrijfswerking–zowelomdekennisoverdewerkingvandelandbouwbedrijvenuittebreidentotbuitenhetstriktecodegrondstoffendieopdelandbouwbedrijvenwordengebruikt.Ditmoethetmogelijkmakenfinanciëlegegevens,maarookwordtinformatieverzameldoverdehoeveelhedenendeaardvanstoffen,bestrijdingsmiddelen,gebruikvanwater,enz.Hierbijbeperktmenzichnietenkeltotdatametkwantitatieveenkwalitatieveinformatieovermilieuparameterszoalsenergie,mestlangertebeperkentotzuivereconomischeinformatie.Deinformatievergaringbreidtuittotteveralgemenenenuittebreiden.Hetisookdebedoelingomdegegevensverzamelingnietlandbouwboekhoudnet.InoverlegmethetbeleidwerdbeslistomhetgebruikvaninformaticaEenbelangrijkeuitdagingvoor2003wordtongetwijfelddegeplandeinformatiseringvanhettuinbouwsector.envanalleanalysesdiedienenvoordeopstellingvanderendabiliteitsrapportenvandeland-enplaatsomdeextrapolatiemodellen,demethodiekvansteekproeftrekking,debedrijfstypologiegebruiktemethodesaanpassenaanhetniveauvanVlaanderen.HetgaathierbijindeeersteCentrum.onderzoekwordtin2003vooralopgebouwdrondvieronderzoeksdomeinen.dieeventueelremmendwerken.

HoofdstukIII.5–131

reedsvóórenkortnade2geschiedenisvanhetCentrum,dieteruggaattotdezevaneenreeks“Rijksstations”.DiewarenBijdeeersteverschijningvanCLOindezeSpeurgids,ishetgoeduteherinnerenaandeCentrum74.06,BA’s11.05,11.06,11.07,12.02,12.06,12.07,12.41,12.42,12.43,12.44,31.01,74.02,decrisissengevrijwaardblijft,danishetaannemelijkdatereenevenwichtwordtgevondentussenvolumevandezeextraactiviteitenvaltmoeilijktevoorspellen.Indiendelandbouwin2003vantenvrijgemaaktwordenvoordedienstactiviteitendiehetbeleidaanhetCentrumvraagt.HetHetwelslagenvanaldezeonderzoeksprojectenisuiteraardafhankelijkvandetijddiezalmoeenEenanderluikrichtzichopdeVlaamseglastuinbouw.Hierbijwordthetstrategisch,tactischproducentkangevendoorbijvoorbeeldtoepassingvandiervriendelijkeproductiemethoden.“méér-kwaliteit”slaatnietalleenophetvleesalsdusdanig,maarookopdemeerwaardediedelijkhedenbijdevleesproductietetoetsenaandeverwachtingenvandeconsument.HetbegripgebeurtinsamenwerkingmetdeuniversiteitvanGentenheefttotdoelomdeconcretemogemeneenprojectverderoverdevalorisatievanvleesproductie–gerichtopméér-kwaliteit.DitNaastdezevieronderzoeksdomeinenkomenerin2003nogvolgendeprojecten.VooreerstzetoptistischegegevensomdedifferentiatievanderuraleenurbanelandbouwontwikkelingverderVlaamseplattelandsbeleid.Ookwordteenanalyseuitgevoerdvanalternatievegeografisch-sta-truminsamenwerkingmeteenconsortiuminstaanvoorde‘midterm’-evaluatievanhetregionaliseringovergedragennaardeAdministratieLand-enTuinbouw.In2003zalhetCen-monitoringvanhetplattelandsbeleidverzorgd;debetrokkenonderzoekscelwerdechternadeEenvierdeluikbetreftdeplattelandsontwikkeling.Inhetverledenwerdereenpermanentewerkingindenationalelandbouwrekeningen.Eendeelvanditonderzoekwordtuitgevoerdinsamenlandbouwrekeningenwordtverderuitgevoerd.Daarinwordenmilieukengetallengeïntegreerdorganisatievanlandbouwmilieukundigemonitoring.Hetprojectvoorhetopstellenvangroeneeensystematischeengebruiksvriendelijkewijzeoptevolgen–metbijzondereaandachtvoordebalans.Eriseenverdereexploratievandemogelijkhedenomlandbouwmilieu-indicatorenopgewasafvoerendeaanvoerdoormineralemeststoffenalsdeterminantenvoordenutriëntennutriëntenstromenindelandbouw.MenbestudeertdaarbijdeafvoervanmineralendoorEenderdedomeinishetonderzoekvanlandbouwenmilieu,meteensysteemanalyseoverdemodulevooreencoherentemodulaireuitwerkingeninbouwvanondermeermestafzetmodellen,eenengebruiksvriendelijksysteem.Hetregionaallandbouwmodelgeldttevensalsreferentiekadergratievanmodellen,databankenenkennisdocumentatiewordtuitgebouwdtoteencoherentlingvaneengebruiksvriendelijk‘decisionsupportsystem’(DSS)gaatverder,waarbijeenintedeuitbouwvaneenoperationeelprototypevooreenregionaallandbouwmodel.Deontwikkederingvandekennisproductieen-flowvoorbeleidsondersteuning.MenwerktookverderaanHiergaatdeaandachtnaareenveralgemeningvaneennieuw-institutioneel-economischebenaEentweededomeinzijndetechnischeeninstitutioneleaspectenvanbeleidsondersteuning.rechtendenutriëntenefficiëntieinderundveehouderij,demogelijkhedenvanverhandelbareproductiealsmilieu-economischefficiëntbeleidsinstrumentenz.voordebiologischelandbouwenvanmilieu-indicatoren.metEurostat.tevolgen.operationeelmanagementvandebedrijvenindezesubsectorbestudeerd.inzetvandemiddelenvoordienstactiviteiten,onderzoekeneconomischewaarneming.74.41voorLandbouwkundigOnderzoek(CLO)deWereldoorlogopgerichtvanuitonderzoeksopdrachten,gefinancierddoorhetMinisterievanLandbouw–vooralaandetoenmalige“Landbouwhogeschool-Gent”(detegenwoordigeFLTBW-UG),termoderniseringvandeland-entuinbouw.Indietijdwerddaarmeedenadrukgelegdopverhogingvandearbeidsproductiviteit,metdeont HoofdstukIII.5–132

140toegelicht.Daarvoorkunnennuongeveer480medewerkersingeschakeldworden,waarvanDeonderzoeksstrategieën,zoalsvandaagverdeeldoverde7departementen,wordenhieronderMeerduurzamewetenschappelijkonderzoekenhetuitwerkenvanrapporteringen,terimplementatievaneenDehedendaagsemissievanhetCentrumbetrefthetuitvoerenvanbeleidsondersteunendterieactief,werdhetnadeLambermontakkoordenvan2001alsdusdaniggeïntegreerdinhetMinisInstellingvanhetfederaleMinisterievanMiddenstandenLandbouw.VollediginVlaanderenHetCentrumvoorLandbouwkundigOnderzoekwasdustoteind2001eenWetenschappelijkehetlingvandeStaat:CLO-Gent.In1996hiefmendeRijksstationsopenwerdhetonderzoekvandievan“Gembloux”–gebeurdein1965meteendaartoeopgerichteWetenschappelijkeInstelDeconsolidatievanhetonderzoekaandezeRijksstationsvan“Gent”–zoalsookparallelaangeïntegreerdenvoorPopulierenteelt(1975).Hetlaatstgenoemdewerdnadestaatshervormingvan1988(1950),voorKleinveeteelt(1950),voorLandbouwtechniek(1951),voorZeevisserij(1963),voorSierplantenteelt(1946),voorNematologieenEntomologie(1950),voorPlantenziektendooreenRijksstationvoorVeevoeding(1939),hetRijkszuivelstation(1939),eenRijksstationspectaculaireverbeteringvandegroenvoederwinning.HetwerdindeloopderjarenopgevolgdHetRijksstationvoorPlantenveredeling(1932)namdaarbijhetvoortouwmetalsresultaateen–lingbetrofdeondersteuningvandeexpansiemogelijkhedenvoordeVlaamse–vooral“Gentse”achterstandvaneenonder-tewerkgesteldeVlaamseagrarischebevolking.Eenanderedoelstelplooiingvaneenefficiënteveredelingslandbouwalsvoornaamstemiddeltegendeinkomenssierteelt.inhetInstituutvoorBosbouwenWildbeheer.CLO-Gentheringerichtmet7departementalevakgebiedendiewehierondervoorstellen.vandeVlaamseGemeenschap.landbouwenzeevisserij.concreetzijndeactiviteitenvanhetCentrumgerichtop:•Conceptualisereneninitiërenvanmultidisciplinairwetenschappelijkonderzoeki.f.v.beleidsnodenenterondersteuningvandedoelgroep.Deontwikkelingvansystemenvoorduurzamelandbouwproductieendebewakingvandekwaliteitenveiligheidvanlandbouw-envoedingsproducten,lopenalsprioriteitendoorheenalledepartementen.•Verrichtenen/ofcoördinerenvanwetenschappelijkbeleidsondersteunendonderzoek.•Vertalenvandeverworveninzichtenterbeleidsvoorbereiding,-ondersteuningen-evaluatie.•Verlenenvanwetenschappelijkediensteno.a.dooradvisering,hetaanreikenvanproducten,technieken,conceptenendocumentatie.•Opbouwvankennisenverspreidingervanviapublicaties,voordrachten,hetbeherenvaneendocumentatiecentrum.•Hetzelfverzorgenvandelangetermijnmonitoringvoorbepaaldeaspecten.•Hetopmakenvanrapporteninverbandmetdevaststellingvandetoestandendeanalysevandeverstoringsketens.onderzoekers.

Departement Plantengenetica en -veredeling (CLO-DVP) Demissievanditdepartementiskennisverzamelingen-verwervinginhetdomeinvanplantengeneticaen-veredelingendeontwikkelingenimplementatievantechnologieëndieditprocesondersteunen.Doelishetoptimaliserenvanveredelingsstrategieën,hetcreërenvancultivarsvangrassen,voedergewassen,vanggewassen,vollegrondsgroentenensiergewasseninfunctievaneenbiologischeen/ofduurzameland-entuinbouwenhetontwikkelenvanadvise HoofdstukIII.5–133

HoofdstukIII.5–134

garandeertonkruidbestrijdingenbiologischevermeerdering.KetenbewakingbinnendezaadproductieZaadvermeerderingsonderzoekrichtzicho.a.naarberedeneerdeN-bemesting,geïntegreerdemorfologischewikkeling,waarbijdegenetischeverscheidenheidgecombineerdwordtmeteenvoldoendebaarheidenverteerbaarheid.Onderzoekstarttenaaralternatievemogelijkhedenvoorrasontrondmaatschappelijkaanvaardeteeltwijzen–zoalsziekteresistentie,stikstofefficiëntie,houdVlaamsebehoeften,ligtdenadrukophetbekomenvanrassendiebeantwoordenaandeeisenBijdecreatievannieuwecultivarsin“kleine”gewasgroepen,diebelangrijkzijnvoordelokaleversusaangepasteselectie-enbiotoetsen(o.a.ziekte-enplaagresistentie)enkruisingsschema’s(F2Efficiëntieverhoginginveredelings-enselectieprogramma’sgebeurtviadeontwikkelingvanzochtepopulaties.Hetinstandhoudenenuitbreidenvandegenetischebiodiversiteitindeonderensportvormingnieuwemogelijkhedenomvariatiestebekomenbinnenbestaandekruisingsexploitatievansomaklonalevariatie,hetvoorkomenvannatuurlijkeongereduceerdegametenkruisingsbarrièresbinnenspeciestedoorbreken.Daarnaastbiedenhetonderzoeknaardesatie,ploïdieveredeling,embryorescue,invitroregeneratie...)vormendebasisomnatuurlijkeOntwikkelingvanaangepastekruisings-enbestuivingsmethoden(zoalsinterspecifiekehybridi-eentoeopvolgendedomeinen:efficiëntekruisings-enselectiestrategieën,creatievancultivarsvoorHettoegepastbasisonderzoekronddeveredelingvanland-entuinbouwgewassenspitstzichGMO’sontwikkelingvantechniekenendataverwervingvoordeopsporingenkwantificeringvanheteffectervanopduurzameenbiologischelandbouw.Daarnaastgaatveelaandachtnaardetatievanbestaanderegelgeving,onderzoektmennuhetgedragvanGMO’sinhetleefmilieuenInhetkadervandeontwikkelingvanDNA-gebaseerdecontroletechnologieënvoorimplemencultivars.ten.TenslottezijnDNA-merkersaangewendvoorauthenticiteitscontrolesenidentificatiesvankelencultivarsenbijdestudievanhybridisatiestussenwildesoortenengecultiveerdeverwandiversiteitstudiesvanwildepopulatiesalspotentiëlegenetischebronnenvoornieuwteontwikeersteresultatenhiervankomenmomenteelterbeschikking.Merkerswordentevensingezetinlingspraktijkvereistdaarnaastdeontwikkelingvaneenaangepastegeneriekemethodologie.Detie)diebelangrijkzijnvooreenduurzameteelt.Implementatievanmerkergegevensinveredezijnaankwantitatieveenkwalitatievekenmerken(o.a.resistenties,verteerbaarheid,N-efficiënBijmerkerondersteundeveredelingiservooralonderzoeknaarDNA-merkersdiegekoppeldvanseerdeanalysevangenetischediversiteitenidentiteitenontwikkeling,evaluatieentoepassingonderscheiden:ontwikkelingvanmerkerondersteundeveredelingstechnieken,merkergebaInhetfundamenteelentoegepastplantenbiotechnologischonderzoekzijndriehoofdthema’stelingenrings-encontrole-instrumenteninhetkadervanbiologischeveiligheidenauthenticiteitsbepadoorheendeplantaardigeproductieketen.DNA-gebaseerdecontroletechnologieën.indeplantaardigeproductie-envoedingsketen.duurzameland-entuinbouw,zaadvermeerderingenkwaliteitsbewaking.gewasseniseenpermanentebekommernis(o.a.uitgebreideazaleacollectie).polycross).homogeniteitenstabiliteit,ennaarbiologischeveredeling.afleveringvankwaliteitsvoluitgangsmateriaal.

systementoteenaanvaardbaarminimumtebeperken.ZegeveneenantwoordopdemaatElkvandezeluikenleverteenbijdrageomdeimpactvanpathogeneninduurzameplantenteelt(iii)de(ii)de(i)hetdrieplantenbeschadigersveroorzakeninland-entuinbouw.HetonderzoekisondertebrengeninOnderzoekersvanhetdepartementbestuderenverschillendeaspectenvandeproblemendieluiken:identificatie-endetectieonderzoek,studievandeecologievandeplantenbeschadigerenzijnpathogenese,enontwikkelingvangeïntegreerdebeheerssystemen.

Departement Fytotechnie en ecofysiologie (CLO-DFE)

Deinternationalesamenwerkingstoeltopeenuitgebouwdnetwerkmetbinnen-enbuitenvankwaliteitsbeoordelingvanplanten,gronden,substratenengietwater.RonddecomposteringaandeactiviteitenvanhetLandbouwcentrum“Voedergewassen”endienstverleninginzakebeschrijvendeenaanbevelenderassenlijstenvandiverselandbouwgewassen,demedewerkingresultatenvanhetrassenonderzoekmetalleactorenenhetopmakenenverspreidenvandemethetbeleid,depraktijkenhetruimepubliek.DerodedraadishierdebesprekingvandeHetmaatschappelijkdraagvlakbestaatuiteenpermanentezorgvooreengoedecommunicatieHetkadervanteeltmethodenopopbrengstenkwaliteitvanland-entuinbouwproductiesenmilieuinhetHetdepartementalstaakstellingwetenschappelijkonderzoekteverrichtenomtrentdeimpactvandemultifunctionaliteitvaneenduurzameland-entuinbouw.toegepastbasisonderzoekbetreft:•HetuitwerkenenaanpassenvanrelevantecriteriavoordeevaluatievanrassenvanlandbouwgewassenenhetuitvoerenvandeC.G.W.ensommigeO.H.B.proevenvoordesamenstellingvanderassencatalogusinhetkadervandeEuropeserichtlijn70/457/EEC.•OndersteuningvandecontrolevandekwaliteitvanzaaizaadenpootgoedinhetkadervandeimplementatievandeEuropeseregelgeving(richtlijn66/402/EECen66/401/EEC)•Hetontwikkelenvantechniekenterverbeteringvandeklassiekelandbouw-productiemethodenzoals“reducedandno-tillagecultivation”.•Deevaluatievanmethoden(o.a.opmaakvanmineralenbalansen)terverminderingvandeinputaanproductiemiddelen.•Hetopstellenenuittestenvangebruiksvriendelijkerebeheers-entoetsingssystementotverminderingvandeuitstootvanmilieubelastendestoffen.•Hetbeleidsgerichtstrevennaarmogelijkhedentotverruimingvandebiologischeteelt.Kerntakenzijnhiereenbeterekennisverwervingvandewerkingvanhetbodemvoedselweb,vandevruchtwisselingenhetgebruikvanaangepasterassenenvandetransparantieentraceerbaarheiddoorheendebiologischeketen.•Hetverbeterenvandevegetatievereproductiemogelijkhedenenvandepost-harvestkwali-teitvantypischVlaamsesierteeltgewasseneneenmeerverantwoord(her)gebruikvangrond,substratenengietwater.•Heton-linebepalenvanopbrengstenkwaliteitbijdeoogstvanvoedergewassen.•Hetuittestenvanbeeldanalysetechniekenvoorvroegtijdigeopsporingvanstress(koude,ziekte)bijland-entuinbouwgewassen.groenafvalopbedrijfsniveaubouwthetdepartementeenkenniscentrumop.landsewetenschappelijkeinstellingenenuniversiteitenenomvatactiviteitenbinnenhetEuropesekaderprogramma,deCOST-acties,defederaleendeVlaamsesamenwerkingmetCentraal-enOost-Europaenandereinternationaleactiviteiten(EuropeanGrasslandFederation,CommunityPlantVarietyOffice,Eucarpia,...).

Departement Gewasbescherming (CLO-DGB)

HoofdstukIII.5–135

HoofdstukIII.5–136

lagerenutriëntenuitstootinhetmilieu.Voorbeeldenhiervanzijnhetoppuntstellenvandenieuwevoedermethodesentechnologieën,optimaliseertdeefficiëntieenmenkomtzototeenDeverfijningvandenormenvoorvoederbehoeftenendeontwikkelingenoptimalisatievanHetDVVverrichtvoedingsfysiologischonderzoekbijrundvee,varkens,pluimveeenkonijnen.tenlengstukhiervanplantmenthansmogelijkhedenvooreenfunctioneleveevoeding,omproducaangepastonderzoekopkwaliteitsbeïnvloedendefactorenvanvlees,melkeneieren.Alsvervooreengezonde,veilige,nutritioneelensensorischkwaliteitsvollevoeding.Ditgebeurtdoorveehouderij.Daarnaastspeelthetdepartementinopdewensenenbehoeftenvandeconsumentvriendelijkerveevoedings-enmanagementstechnieken–methetoogopeenmeerduurzameproductiemethodes.Eénvandehoofdbekommernissenvanhetdepartementbetreftmilieutor,alsbelangrijkeinputvoordeontwikkelingvanrendabeleenmaatschappelijkverantwoordeDemissievanhetdepartementbetrefttoegepastwetenschappelijkonderzoekindedierlijkesecmeteentoegevoegdegezondheidswaardevoorttebrengen.

dedelt.WaarmogelijkverstrektmenookadviesoverdebeheersingofpreventievanproblemenbijeenfunctioneelDiagnosecentrumvoorPlanten,datjaarlijksongeveer6.000monstersbehanvoorgewasbescherming,maarookmetprofessionelen.DezeuniekecombinatieresulteerdeinHetdepartementheeftintensievecontactenmetregionale,nationaleenEuropeseinstantiesopsporenvalidatievolgensEuropesenormen,wordenzegeëxploiteerdinbewakingssystemenvoorhetficerenvandeplantschadelijkeorganismenviaconventioneleenmoleculairetechnieken.Naonderzoek.Hetdepartementontwikkeltookanalysemethodiekenvoorhetopsporenenidenti-leerdeserre-ofcontainerproevenen–wanneermogelijk–ondernatuurlijkeconditiesinveld-meters,zoalsdrempelwaardevoorinfectiesenconditiesvooroverleving,instrenggecontro-grond,industriëleenhuishoudelijkeafvalproducten.Daarnaastbeproeftmenbiologischepara-enpersistentiedoorhetuitvoerenvantraceringonderzoekinwildeplanten,oppervlaktewater,plantaardigeproducten.Ditimpliceerthetvastleggenvanderisico’svaninsleep,verspreidingonderbouwvoordeuitvoeringensturingvanhetbeleidoverdegezondheidvanplantenengereglementeerdeplantschadelijkeorganismen.DeonderzoekersleverendewetenschappelijkeDevijfaanwezigedisciplineszijnsterkgeprofileerdinonderzoekoverquarantaineenanderetewaarnemingssystemen,stellendebetrokkenonderzoekersinstaatomwaarschuwingssystemenwaardplantvoorpathogenen.Correcteidentificatie,kennisvandelevenscyclienervaringmetgenen.HetDGBscreentooknieuweengekendecultivarsenrassenophungeschiktheidalsverschillendedomeinendeinvloedvanalternatievegewassenopdereductievanplantenpathovruchtwisselingomecologischeredenoptermijnaanbelangzalwinnen,onderzoekenzijinditieenafweervandeplantiseenanderestrategie.Omdatdeonderzoekersverwachtendatgischeantagonistenofdoorhunfysischeeliminatie.Hetoppeilhoudenvandealgemenecongebondenziektenenplagenenhunaanpak.Ditgebeurtdoorhetinzettenvanspecifiekebiolothodenvoordebeheersingvanplantenbelagers,metveelaandachtvoordeimpactvangrondDitDBG-onderzoeksitueertzichbijnauitsluitendindeontwikkelingvanniet-chemischemedepartementscherming(acarologie,bacteriologie,entomologie,nematologieenmycologie)bezithetlijkeorganismenopgespoord.Omwillevandeaanwezigheidvanvijfdisciplinesuitdegewasbebehoevevandeoverheid,voorlichtersenprivé-personenwordenindevijfdisciplinesschadeonderzoekheefthetdepartementeenlangetraditieindiagnostischedienstverlening.Tenschappelijkevraagnaareenkwaliteitsvolleenmilieuvriendelijkeplantenproductie.NaastheteenuniekepositieinhetVlaamseonderzoekslandschap.ontwikkelenentevaliderenvoorinsectendieplagenkunnenvormen.enidentificerenvanplantschadelijkeorganismen.plantengroei.

Departement Dierenvoeding en Veehouderij (CLO-DVV)

HoofdstukIII.5–137

Departement Kwaliteit van dierlijke producten en transformatietechnologie (CLO-DVK)

nairevoederwaarderingstechniekenendiermodellen.Eenopmerkelijkeevolutieisdemultidisciplitenlandsewetenschappelijkeinstellingenenuniversiteiten,terontwikkelingvannauwkeurigerHetDVVonderhoudtviacommissiesenwerkgroepennauwecontactenmetbinnen-enbuivleeskonijnenderingvandrachtigezeugenenwordenalternatievesystemenvoorgroepshuisvestingvanontwikkeld,wordenverschillendevezelrijkevoedermiddelenvergelekenvooradlibitum-voe-houderijtechnieken.Inditkaderwerdeenstructuurwaarderingssysteemvoormelk-envleesveehedenonderzochtomhetdierenwelzijnendedierengezondheidteverbeterenviavoedingenTerondersteuningvandemaatschappelijkeaanvaardingvandeveehouderijwordenmogelijk-lijkecontaminantenindierlijkeeindproducten,endraagtaldusbijtotdekwaliteitszorgindedier-Hetdepartementparticipeertinuitscheidingsstudiesvanresiduenvandiergeneesmiddelenenbehandeldegrondstoffen.Zowelinvivo-alsinvitro-methodenwordenhiervooraangewend.zoekdoetberoepopdeDVV-expertiseinzakevoederwaarderingvannieuweoftechnologischmeergebannenvoederantibiotica.EenanderbelangrijkdeelvanhetdienstverlenendonderookinschakelenalsalternatiefvoordedoordeconsumentgecontesteerdeendoordeEUsteedslerendeproducten,dieofweldevoederefficiëntieofweldegezondheidverbeteren.Menkanzeningbijnieuwontwikkeldeadditievenzoalsenzymen,probiotica,prebioticaenimmunostimuHetdienstverlenendonderzoek(externgefinancierd)richtzichvooralopproductondersteurenvoedingErisookondersteunendonderzoeknaaralternatieveeiwitbronnenvaneigenbodemindediederwaardering.inschatten.Menbeoogtmeteenookeenreductievanhetgebruikvanproefdierenvoordevoegestuurd,opdatdeontledingslaboratoriajuisterensnellerdenutritionelewaardenkunnenbetreffendediersoort.Invitro-methodenvoordevoederwaarderingwordenontwikkeldenbijvoorinvitro-voederwaarderingendraagtbijtoteenbeterenutriëntenvoorzieningvandewaardeschattingvanvoedermiddelen,vormtdebasisvaneendatabankmetreferentiegegevensdeN-enP-uitstoottedrukken.Invivo-voederwaarderingsonderzoekresulteertineenbetereNaasthetindirecteffectvaneenverbeterdevoederefficiëntie,isertevensgerichtonderzoekomhetDebepalingvanspecifiekeparametersinverschillendesegmentenvanhetverteringsstelseleninhetenergie-eneiwitbehoeftenormenbijBelgischWitblauwedikbilstierenen-zoogkoeien,naastafleidenvanaminozurenbehoeftenbijvarkensenpluimvee.bloed,geeftmeerinzichtindefysiologischeprocesseninhetdier.–tervervangingvaningevoerdeproducten.productie.bestudeerd.aanpakvanhetonderzoek.

extensiefgeproduceerdevoedingsmiddelen,identificeertkritischepuntenindevoedselketenenkadervandevoedselveiligheid.Menonderzoektdeveiligheidvanconventioneel,biologischenzijnrisico-evaluatiesvanproductiemethodenenmenonderbouwtbeleidsbeslissingeninhetzoeknaarvirulentieenresistentievanbacteriëlevoedselpathogenenofbederforganismen.Erveiligheidvanvoedingsmiddelenvandierlijkeoorsprong.DitomvatookfundamenteelonderFundamenteelentoegepastonderzoekwordtuitgevoerdnaarmicrobiologischeenchemischeenschevoedselveiligheid,deauthenticiteitendekwaliteitdiegerelateerdisaandesamenstellingVlaamseproducent.Debelangrijksteonderzoeksthema’szijndemicrobiologischeenchemiopeenbeterebeschermingvandeconsumentenopeenverbeteringvandemarktpositievandevoedingsmiddelenmethetoogopdeondersteuningvaneenopduurzaamheidgerichtbeleid,Ditdepartementbestudeertkwaliteitsaspectenbijdeproductieentransformatievandierlijkedeprocessingervan.

delenbedrijvenhoewelaanvankelijkenkelzuivelgericht,vanuitzonderlijkbelangvoordeVlaamselevensmid-meesteanalysengebeurtonderBeltest-accreditatie.Detechnologische“pilot”-infrastructuuris,scheDedienstverlenendeactiviteitensituerenzichvooralophetvlakvanchemische,microbiologi-stellingbegeleidingvandeInterprofessioneleOrganismenterbepalingvandekwaliteitendesamen-ductievanstandaarden,referentiemonstersenz.Eenbelangrijkerolspeeltdewetenschappelijkeprivaatrechterlijkelaboratoriaomvatdeorganisatievanringtesten,workshops,infosessies,pro-maatschappelijknuttigtemaken.DewetenschappelijkereferentiewerkingnaaropenbareenriumenhetverrichtookdienstverlenendeopdrachtenomdeverworvenkennisenexpertiseNaastonderzoeksactiviteitenfungeerthetCLO-DVKalswetenschappelijkreferentielaboratotoegevoegdesamenstelling,defunctionaliteiten/ofdeproductietechnologiewordenproductenmethogeredeparametersdiedebeoordelingvanproductieprocessentoelatenendooroptimalisatievandesamenstellingendeproductieprocessenwordenontwikkeldengeëvalueerd.Menonderzoekthogeretoegevoegdewaarde.Methodenvoorhetauthenticiteitonderzoekinrelatietotdedierlijkeoorsprong,inrelatietotdeauthenticiteitendeontwikkelingvanproductenmetEristoegepastbasisonderzoekoverdesamenstellingenprocessingvanvoedingsmiddelenvancontaminanten,lesystemenvoorpathogeneenbederfveroorzakendebacteriënenvoorchemischeresiduenenOntwikkeling,evaluatieentoepassingvannieuwebepalingsmethoden,monitoring-encontroketenbewakingssystemen.vangenetischeselectiemerkersvoorziekteresistentiebijnutsdierenendeontwikkelingvanvanzijnhetopstellenendeondersteuningvanbestrijdingsplannenvanzoönosen,deevaluatievoedselveiligheidkunnenverhogen,ontwikkeltmenproductiemaatregelen.VoorbeeldendaarNaastpreventiefenfundamenteelgerichtonderzoeknaarprocessendiedemicrobiologischelandbouwenvanwildefaunaindeverspreidingvanzoönotischepathogenenofresiduen.evalueertremediërendemaatregelen,alsookderolvanmilieumaatregelen,afvalstromenvanspelenbijditonderzoekeenzeerbelangrijkerol.waardeontwikkeld.vanmelk–methetoogopeenuniformeuitbetalingvandemelkveehouder.enmoleculair-biologischeanalysenentechnologischproefwerk.Deuitvoeringvandeterproductontwikkelingen-verbetering.

DVL)DepartementMechanisatie,arbeid,gebouwen,dierenwelzijnenmilieubeveiliging(CLOvolgendeHettoegepastwetenschappelijkonderzoekindelandbouwtechniekspitstzichvooraltoeopdemetsystemenstaanvandaagterdiscussie.DetaakvanhetCLO-DVLisdezediscussietevoedeneenverhoogdeproductiviteitvanintensieveveehouderij,akker-entuinbouw.Dezeintensieveniekviamechanisatie,automatiseringenzelfsrobotisering,droeginhetverledensterkbijtothetonderzoekonderinvloedvaneensterkveranderdemaatschappijbeeld.DeinzetvandetechmentgrotendeelsbehoudenbleefnadeCLO-herstructurering,wijzigdendedoelstellingenvanmarktpositievandeVlaamseproducent.Hoeweldeoorspronkelijkeopdrachtvanhetdepartebeterebeschermingvanhetdier,deproducenténdeconsument–plusdeverbeteringvandeondersteuningvanhetbeleid,deontwikkelingvaneenmeerduurzameland-entuinbouw,eentechnologieën,methodologieënenmanagementinstrumenten.Dedoelstellingenhierbijzijn:vatievedier-enmilieuvriendelijkeland-entuinbouwproductiesystemen,doorinzetvannieuweDeopdrachtvanhetdepartementomvathettoegepastwetenschappelijkonderzoekrondinnowetenschappelijkeargumenten.onderzoekstopics:•landbouwbedrijfsgebouwen:ontwerpenoptimaliserenvanlandbouwbedrijfsgebouwendoorinzetvannieuwetechnologie.Hierbijgaatbijzondereaandachtnaarheteffectvande

HoofdstukIII.5–138

• perkingmilieuvriendelijkereproductiesystemen(emissiearmestalsystemen,mengmestinjectie,bemilieu:onderzoeknaardeimpactvanlandbouwactiviteitenophetmilieuenonderzoeknaarvandriftbijspuittoestellen,enz.).

•

Inhetkadervandeverspreidingvandeonderzoeksresultatentrachtmennieuweland-entuinmestinjectie,zaladviesgevenoverkunstmeststrooiers,veldspuiten,lansspuiten,boomgaardspuiten,meng-landbouwmachinesenmilieubeveiligingindeplantaardigeproductieisinvoorbereiding.Diestallenbouwersenfabrikantenvanbouwmaterialen.Eentechnologischeadviesdienstvoormilieubeveiligingindedierlijkesector,tengunstevandriedoelgroepen:land-entuinbouwers,ookeeninternetechnologischeadviesdienst.Dieadviseertoverstallenbouw,dierenwelzijnendeopleidingvanIKM-erkendemelkmachinetechnicienkoeltanktechnici.Sinds1juli2002iser“Control”dekwaliteitszorgvoorhetonderhoudvanmelkinstallatiesinBelgiëencoördineertgeaccrediteerde“KeuringvanSpuittoestellen,Vlaanderen”.DVLverzorgtonderhetlabeldesector.DVLbeschiktovereenBeltest-geaccrediteerdLaboSpuittechniekeneenBeltest-Naastonderzoekstaathetdepartementinvoorverschillendevormenvandienstverleningvoortearbeidsorganisatieenbedrijfsmanagement:verbeterdeproductiesystemenvooreenefficiëneneffectievearbeidsorganisatieenbedrijfsmanagement.aardappelrooiersenandereaanlandbouwmachinesgerelateerdeproblemen.bouwwerktuigentedemonstrerenendenodigeinformatietevoorzien.DVLorganiseertofverleenthulpaandiversedemonstraties:mengmestinjectieopbouwland,directeinzaaivangraan,aardappeloogsttechnieken,mengmestinjectieopgras,demonstratievandebietenrooi,spuittechniek,mechanischeonkruidbestrijding,afstellingvankunstmeststrooiers,loofdodingenuitkuilenvanruwvoedersenmateriaalvoorhetoogstenvangrasland.

•

deteruggooi,envisserij-onafhankelijkesurveysmetonderzoeksvaartuigen)genererenschattingarnaal).Diversetypenonderzoek(waaronderbemonsteringenvandevangsten,deaanvoeren(vooralkabeljauw,schelvis,wijting,tarbot,tong,schol,tongschar,rog,langoustineengrijzediesopdepopulatiedynamiekenhetexploitatiepatroonvancommerciëlevis-enschaaldierenHetvisserijbiologischonderzoekophetDepartementomvatfundamenteleentoegepastestusystemen.naderingvandevisserij,vanuithetoogpuntvaneenduurzameexploitatievanaquatischeecoDehedendaagsekerntaakbestaaterineenwezenlijkebijdrageteleverentoteenecologischebehabitateconomischoogpunt.Bovendienrichtmenzichopdebeschermingvanhetmarienemilieualsenduurzameexploitatievanhetmarienemilieu,zowelvanuitbiologisch,technischalssociaal-Deopdrachthiervanbestaaterineenwetenschappelijkebasisoptebouwenvooreenrationeleenopdekwaliteitscontroleen-garantievandeproductenvandezeevisserij.

HoofdstukIII.5–139

Departement Zeevisserij (CLO-DVZ)

lueerdstalinrichtingophetdierenwelzijn.Bouwmaterialenwordenophunduurzaamheidgeëvaenverbeterd(bijv.inhetkadervandebewaringvanland-entuinbouwproducten);

schadekwaliteitvandeproductenenbeschermingvanhetmilieu(zoalsreductievanaardappelperformantievandezemachinesdoorinzetvannieuwetechnologieënterverbeteringvandevandetechnischekarakteristiekenvanland-entuinbouwmachines;optimaliserenvandemechanisatie:ontwikkelenvanmeettechnieken,proceduresenapparatenvoordebepalingbijhetrooien)

• liseringvlakvanmechanisatieenlandbouwbedrijfsgebouwen.Hoofddoelstellingishierdemaximabewaringssystemenvoorland-entuinbouwproducten–ininteractiemethetonderzoekopbewaringenverwerking:evalueren,optimaliserenenontwikkelenvanverwerkings-envandekwaliteitvandegeoogste,bewaardeenverwerkteproducten.

• voorproductiesystemen(bijv.comfortvandekoe,groepshuisvestingzeugen,verrijktekooienenhetbewaken(opbedrijfsniveau)vandierenwelzijnenonderzoeknaardiervriendelijkeredierenwelzijn:ontwikkelingvanmethodologieënvoorhetmeten(opexperimenteelniveau)leghennen,groepshuisvestingvleeskonijnen);

HoofdstukIII.5–140

Zeevisserij-industrie.DeEuropeseCommissie,deInternationaleRaadvoorhetonderzoekvandeaaninternationalewetenschappelijkeorganisaties,managementstructuren,deoverheidendeHetonderzoekvanDVZbeantwoordtaandenoodaanwetenschappelijkgefundeerdadviesmentatiewordentijdenshetheleproductieproces.IdentificatievanvisserijproductenviaDNA-frag-Bovendienbestudeertmendekwaliteitvanzeevisserijproducten,zodatdezekanbeïnvloedkingendenvanzand-engrindenvandestortingsgebiedenvangebaggerdmateriaal.Dezeonderzoe-hetBelgischContinentaalPlat.Hoofdthema’shierbijzijndemonitoringvandewinningsgebie-milieu,behorentothetbasisonderzoek.DitkadertineenaantalnationaleonderzoekingeninDeeffectenvanantropogeneactiviteitenophetbentho-demersaalecosysteemvanhetmarienevisbestanden.technischemaatregelenvoorhetbeschermen,instandhoudenenherstellenvandecommerciëlenaalverbandendragenbijtothetoptimaliserenvanbestaandeofhetontwerpenvannieuweimpactvanvistuigenenvisserijactiviteiten.Demeestestudieswordenuitgevoerdininternatiospeciesselectiviteit,hetbeperkenvandeteruggooiendeevaluatieenreductievandemilieu-nieuwevistuigen,deintroductievannieuwevisserijmethodes,deverbeteringvandelengte-enhetvangstproces.Destudiesomvattendeverbeteringvanbestaandeendeontwikkelingvanrekeninghoudendmetdetechnische,biologische,ecologischeeneconomischeaspectenvanHettechnischvisserijonderzoekisgerichtopdeontwikkelingvanduurzamevisserijtechnieken,vansoorten(inhoofdzaaktarbot,tongenmossel)methetoogopzgn.“restocking”:hetuitzettenDaarnaastwordttevensonderzoekverrichtopdekweekvancommerciëlevis-enschelpdierhetbemonsteringsprotocolsenanalysemethoden,enz.Veelhiervangebeurtterondersteuningvanovero.m.degroeiendeseksuelematuriteitvandebetrokkensoorten,deoptimalisatievanvangstvoorspellingen.Ditwordtverderondersteunddoorstudiesvanmeerfundamenteleaard,genvandestockomvangendevisserijsterftegradenvandediversesoorten,enberekenenGemeenschappelijkVisserijbeleidvandeEuropeseUnie.gekweektevisinhetwild,metdebedoelingdenatuurlijkestocksaantevullen.ondersteunenadviezeninzakeconcessiesterzake.iseenonderzoekdatsterkaanbelangwint.endeOSPARCommissiezijndebelangrijkstehierbijbetrokkenorganisaties.

HoofdstukIII.5–141

HoofdstukIII.5–142

contextvooraltemakenmetvoorzorg,preventiefhandelen,voorkeurvoorbrongerichtebestrijDaarmeestaatditbeleidsluikduidelijkinhettekenvanduurzameontwikkeling.DatheeftindezehetHetdecreethoudendealgemenebepalingeninzakemilieubeleid,legtdedriedoelstellingenvanVlaamsemilieubeleidvast:•hetbeheervanhetmilieu;•debeschermingervan;•hetnatuurbehoudendebevorderingvandebiologischeenlandschappelijkediversiteit.dingvanmilieuaantastingen,denotievan

6.DEPARTEMENTLEEFMILIEUENINFRASTRUCTUUR OA61AdministratieMilieu,Natuur,Land-enWaterbeheer

stand-still richtheidvanhetonderzoekendeverspreidingvanderesultaten.DebestaandecoördihetMINA-plan2.DitsteltdatdeaandachtindeplanperiodegaatnaarcoördinatieendoelgeDestructureringvanhetprogrammaTWOL2003geeftverderinvullingaandebepalingenvanenmilieugevaarlijkestoffen...)ofdatzeintegrerendeaspectenbehandelen(doelgroepen,kostendeonderzoeksprojectenthematischuitschrijft(vermesting,versnippering,verspreidingvan(361B1206).InhoudelijkwordtdeaanpakvanhetMINA-plangevolgd.DitbetekentdatmenDekredietenhiervoorwerdenbijeengebrachtopéénbegrotingspostvanhetMINA-fondseengrootaantalprojecten,ingebedindedoelstellingenendestrategievanhetMINA-plan2.Gezondheid”.InuitvoeringvanhetMilieubeleidsplan1997-2001plantmenhierbovenopnogvorigjaarvoorzietmenopnieuwbelangrijkebudgettenvooronderzoekrond“Milieuenbeschreven.Belangrijkethema’szijno.m.natuur,afval,lucht-enwaterverontreiniging.NetalsHetlopendebeleidspreidtdeaandachtoverdediversebegrotingsposten,hiernaindetailtijdleidsplan(1997-2001)–hetMINA-plan2.Ditplanwerdomdiverseredenenvooronbepaaldetenenhetonderbouwenvanhetgeplandebeleid,zoalsvoorgesteldinhetVlaamseMilieubevanhetreedslanglopendebeleid,gaaterveelaandachtnaardeuitdiepingvannieuweconcepHetTWOL-programma2003gaatverderopdeeerderingeslagenweg.Naastondersteuningvoorziening;ting;hydraulica;waterhuishoudingvanlandbouwgronden;bodemaantasting,drinkwaterning;bosbouwkundigonderzoek;boskartering;natuurbehoud;ruilverkaveling;landinrichmééromvatdanenkelmetingeneninventariseringen;bossen;jachtenvisserij;groenvoorzie-milieuhygiëne;externeveiligheid;milieu-effectrapportering;studiewerkdoorlaboratoriadatniet-ioniserendestraling,grondwaterbeheer(o.m.verdroging);milieuplanning;milieurecht;ring,vermesting,verdunningvandeozonlaag,zwevendstof...);geluids-,geur-enlichthinder;Alsstudieobjectenkomeninaanmerking:lucht-,water-enbodemverontreiniging(o.m.verzu-genNatuurbehoud,hetInstituutvoorBosbouwenWildbeheerendeVlaamseopenbareinstellin-mingtussenonderzoeksprojectenvandediverseafdelingenvanAMINAL,hetInstituutvoorgrammaToegepastWetenschappelijkOnderzoekLeefmilieu(TWOL)op.Ditbeoogtafstem-deveelheidaanonderwerpen,kredietenenopdrachtgevers,maaktmenjaarlijkseenfysischpro-begroting(Programma61.1-61.5)alsvanuithetMINA-fonds.OmsamenhangtebrengeninBinnenhetbeleidsdomeinLeefmilieuwordtonderzoekzowelgefinancierdvanuitdealgemeneoverschrijden,hetsluitenvanstofkringlopen,energie-extensiveringenkwaliteitsbevordering.minderen),minderafwentelingnaartoekomstigegeneraties,dedraagkrachtvanhetmilieunietzijnverantwoordelijkheidopnemenenmaatregelennemenomdebelastingvanhetmilieutevermendekenmerkenzijnhetnastrevenvanverinnerlijking(wiebijdraagtaandeproblemenmoetenhetbeginsel“devervuilerbetaalt”.BijkoVLM,VMM,OVAMenVMW.afvalstoffenengebruikvangrondstoffen.verlengd,inafwachtingvanhetnoginopmaakzijnde“Milieubeleidsplan2003-2007".financiering,instrumenten...). HoofdstukIII.5–143

enverderverbeterd.Bijzondereaandachtspuntenzijnhetopstellenvanmeerjarigeprogramma’snatiestructurenvoorwetenschappelijkeentechnologischeonderzoeksprogramma’swordendeinformatieverstrekkingoverdeonderzoeksresultatenenhuntoepassing. I.Wetenschapsbeleid op de begroting van het MINA-fonds Art 361B1206 Uitgaven met betrekking tot de uitvoering van het wers.Debestaandekennisenervaringinzakedeproblematiekvanniet-inheemsesoorten(introkendepotentierijkeakkercomplexen,beoogtmenmaatregelenvoordesubsidiëringvanlandbouViadoelstellingenvoordeinstandhoudingvoorwelbepaaldeakkerbroedvogelsbinnenafgebanagegaan.DaarnaastwordtookdestandvanzakenvanhetgemeentelijkwegbermbeheerinVlaanderenpelengebruikopdenatuurwaardenobjectiefnategaan,wilmendemonitoringvanderecreatiekoptevolgenentijdignegatieveontwikkelingentesignaleren.OmdeeffectenvanrecreatiefmedeViamonitoringishetmogelijkdetoestandvandenatuuropeenuniformeencontinuewijzeopnatuurreservatengouw,terondersteuningvannatuurrichtplannenwaarbinnenmenbeheerswerkeninbestaandeontwikkelingsmaatregelen.DaarnaastplantmenecologischhistorischonderzoekinHaspenopnameinhetVEN,alsookterbepalingvandenodigenatuurtechnischebeheers-ennatuurvanLampernisseinventariserenomeenwetenschappelijkeonderbouwtebiedenvoorhunvogelpopulatiesmogelijkwordt.Eenanderestudiezaldefloraendefaunavandekomgrondenbiedofwilmennetwerkenverkrijgenwaardoorereenuitwisselingtussenverschillendeweidededaarbijbehorendefaunaenflora,aanbevelingentotuitbreidingvanhetbeschermdheidegemeerconcretevoorstellendoenterherstelenbehoudvanhetbeschermdVennencomplexmetAndereprojectenbetreffenspecifieketoestandenineenbepaaldgebied.Zowilmenonderbeheersplannengebieden,metnamehetnatuurbehoudtijdenshetbeheer–zokanmentoteenechtevisieenEenaantalstudiesbetreffendeuitbouwvanhetinstrumentariumvoorhetbeheervannatuur-gebiedsspecifiekbeantwoorden,gaanverderenkaderenvooralbinnendeopmaakvanbeheersplannenengewensteresultatentebereikenentehandhaven.DewetenschappelijkestudiesdieditmoetenInhetkadervannatuurbehoud,-beheeren-ontwikkelingblijvenervragenrijzenoverhoedehoud,Art.361B1207Uitgaveninverbandmetstudiesenprojecteninhetkadervanhetnatuurbe-stellenHetaangevraagdekredietbedraagt5,11mlnEUR;voorditjaarwerden53onderzoeksvoor-zoek;hetovergrotedeelvandeonderzoeksprojectenisvanoperationeleofstrategischeaard.actiesofprojectenvanhetMilieubeleidsplan.Bijuitzonderingplantmenfundamenteelondernadering,Instrumenten,Doelgroepen).Erissteedseendirecterelatiemetéénofmeerdere(Samenwerkingmetoverheden,Kostenenfinanciering,Milieuplanning,Gebiedsgerichtebetingvandebodem,Verontreinigingvanoppervlaktewater),enonderdelenvanhetMINA-planliesaanbiodiversiteit,Verontreinigingvanfotochemischestoffen,Verontreinigingenaantasstoffen,Vermesting,Verstoringdoorgeurhinder/geluidshinder/lichthinder,Verdroging,Verringvanhetklimaatdoorhetbroeikaseffect,Verzuring,VerspreidingvanmilieugevaarlijkeInhoudelijkzijndezeverspreidoverdiversethema’s(Verdunningvandeozonlaag,Verandegebruikvandezebegrotingspostvooro.m.geplandestudiesinhetkadervanhetMINA-plan.Natuur,AfdelingLand,AfdelingWater...),naastenkeleVOI’s(VLMenVMM)makenvoor2003.DiverseAfdelingenvanAMINAL(Directoraat-Generaal,AMINABEL,AfdelingHetbeschikbaarkredietopartikel361B1206vanhetMINA-fondsbedraagt5,965mln.EURMilieubeleidsplan.ingediend.-beheeren-ontwikkeling.onderzoeki.f.v.“natuurrichtplannen”.komen.kanplaatsen.aandievandenatuurwaarden. HoofdstukIII.5–144

2001werdgestartmethetopstellenvandergelijkeplannenindrieprioritairebekkens.Vanafzoeksproject:Kwaliteitsevaluatievanhetproces“opstellenbekkenbeheerplannen".MiddenOpditartikelstaat0,736mln.EUR,waarvan0,25mln.voorhetopstartenvanéénonderbouwinghoudingsplannenenmetbetrekkingtothetuitvoerenvanecologischestudiesvoordeonderArt361B1275Uitgaveninverbandmethetopstellenvanbekkenbeheersplannenenwaterhuisteninzakeregistratie.Heffingenvereisennamelijkeengedetailleerdregistratiesysteem;hetopzettieplichtonderzoeken”.DeresultatenvandestudiemoetentevensduidelijkheidverschaffenVlaamseheffingenophetgebruikvanbestrijdingsmiddelenendedaaraangekoppelderegistraAMINALheefthieropéénonderzoeksprojectgeprogrammeerd:“DehaalbaarheidvanDezebegrotingspostvoorziet0,840mln.EURvooraanbestedingen.DeAfdelingWatervanmeetnetArt361B1274Uitgavenvoorhetopzetteneninstandhoudenvanhetgrondwaterkwaliteitsnatuurtechnischebaartemakenvoorelktypenatuurtechnischmateriaalindewaterbouw.Hetgebruikvanmaterialenindewaterbouw”.DoeldaarvaniseenduidelijkentoepasbarenormeringbeschikEURvoorziennaaronderzoek,metnameeenprojectrond“NormeringvannatuurtechnischeHetbeschikbaarkredietopArt361B1262bedraagt0,424mln.EUR.Hiervangaat0,147mln.milieubouw,Art361B1262Uitgavenmetbetrekkingtotnatuur-enmilieu-educatie,natuurtechnischeondersteuningkelrekentmenookanderebeleidsrelevanteprojectenaan,zoalsnieuwesubsidieregelingenterErzijnvoorstellenvooronderzoekvooreentotaalbedragvan2,2mln.EUR.Opditzelfdearti-wildbeheerdeproblematiekvandevossenlintworm–metookeenanalysevandeeventueleimpactvanQuafaunabeheergaato.m.aandachtnaarherstelvankopvoorn-enserpelingpopulatiesennaarbiodiversiteitHarmonischParkbeheer(bijv.reducerengroenafvalintuinenenparken;indicatorsoortenvoorAndereprojectenrichtenzichopeenverdereonderbouwingenuitbreidingvanhetconceptgrammavoorbestrijdingsmiddelenbijhetdomeinbeheerdoordeafdelingBosenGroen.HetbeleidrondopenbaregroeneruimtenzalaandachtgevenaandeplichttoteenreductieprotocolvanhetVN-RaamverdragterbestrijdingvandeKlimaatverandering.tionalerapporteringsverplichtingenoverbossen,inhetbijzonderdievolgenduithetKyoto-probouwgronden.AndereprojectenmoetenVlaandereninstaatstellenbetertevoldoenaaninternaboomsoortenkeuzeenbodemvruchtbaarheidopdefloristischediversiteitbijrecentbebostelandstudiesterondersteuningvanhetbeleidgerichtopdebosuitbreiding–zoalsdeeffectenvandelecteerdesoortenopwetenschappelijkverantwoordewijzetekweken.Verderkomenergerichteneboom-enstruiksoorteninVlaanderen,maarzetmentevensdeeerstestappenomdezegeseZovoorzietmenverderestudiesterverbredingvandekennisoverhetvoorkomenvanautochtovanbosengroengebiedenhetduurzaamgebruikvanverschillendepopulatiesvandiersoorten.lijkeonderbouwaandekerntakenvandeafdelingBos&Groendiezijn:hetverantwoordbeheeropenbaargroen,deriviervisserijenhetfauna-enwildbeheer.Ditgeeftvaakeenwetenschappejectengeprogrammeerdterbeleidsondersteuning:vooreenduurzaambeheervandebossen,hetOphetartikel361B1208vanhetMINA-fondswordenvoor2003verschillendeonderzoeksprodeArt.361B1208Uitgaveninverbandmetstudiesenprojecteninhetkadervanhetbosbeheer,zoektverderhetprobleemvandeexotegrondeekhoornsinhetZoniënwoudenhetCalmeynbos.ducties)wordengebundeld,opbasiswaarvanmenconcretemaatregelenformuleert.Menondergroenvoorziening,devisserij,dejachtendevogelbescherming.inparkenengroenelementen).ominfectieteminimaliseren.vanduurzaambosbeheer.informatieensensibiliseringmaterialenkandangemakkelijkerinbestekkenvoorgeschrevenworden.daarvanisgeplandvoor2004.vandeinrichtingvanwaterlopenenhunvalleien HoofdstukIII.5–145

duurzaamheidenhergebruik,

Optimalisatievan ontwerpenexploitatie zijn

Doordevoortdurendezorgtervoorkomingenremediëringvanvoorafgepatenteerd.DerecentontwikkeldedynamischemodellendienenookomdezesturingenVoordeoptimalisatievandeexploitatiewerdennieuwe‘intelligente’sturingenontwikkeldenbasisringssystemen.Ditconceptwordtnogcontinuaangepastengeoptimaliseerd,ondermeeropeengestandaardiseerdAquafinconceptontwikkeld,dato.a.gebruikmaaktvanplantenzuivetoe.Hiervoorwerdbijaanvangvanpraktijkervaringenpilootexperimenten.opcomputertesimulerenentetestenophunhaalbaarheid.

geur-engeluidhinder

HoofdstukIII.5–146

lingerbinnenAquafinsteedsopgerichtdezeopdrachtteondersteunen.houdelijkeafvalwatersinVlaanderenuittebouwen.InhoudelijkisOnderzoekenOntwikkeIn1991werdAquafinN.V.opgericht,metalsopdrachtdezuiveringsstructuurvandehuiswaarvanVanhettotalekredietvan212,530mln.EURis3.449.227voorzienvoorwetenschapsbeleid,tussenArt361B4100Lopendeuitgavenintoepassingvandeovereenkomstvan10november1993viavooraleerdealgemeneimplementatiegebeurt.Bijdeuitvoeringvandezeopdrachtwerktmentaten,isereenwetenschappelijkeopvolgingenkwaliteitsevaluatiezodatbijsturingmogelijkis2004zoudezeprocedureveralgemeendwordeninalle11bekkens.Omtewakenoverderesulkwaliteitszorgmodellen.hetVlaamsGewestenN.V.AQUAFIN1.211.273EURvooronderzoek hierbij dekwetsbaregebiedeninVlaanderenmoestDaarnaastwerddedimensioneringsprocedureontwikkeld,ondermeerviamodellering.VoorVlaanderenenzonodiggeoptimaliseerd,zowelquaproceskeuzealsquaprocesonderdelen.Hiertoewerddebeschikbaretechnologiegescreend,onderzochtopzijntoepasbaarheidinIndeeerstejaren(1991-1994)washetvanbelangsneltoteenstandaardiseringtekomen.sleutelwoorden. nutriëntverwijdering narioanalysegebruikmaaktvangedetailleerdeinfluentkarakterisering,sensitiviteitsanalyse,Indeloopderjarenwerdereenstandaardprocedurevoorrenovatieuitgewerkt,waarbijdesce-menhiervoorinsneltempodebestbeschikbaretechnologietevoorzien.Ineersteinstantiekoppeldeontworpenvoornutriëntverwijdering,washetdetaakvanOnderzoekenOntwikkelingomexploiterenenterenoveren.Vermitsdebestaanderioolwater-zuiveringsinstallatiesnietwarenAquafindebijkomendeopdrachtomdereedsvóórzijnoprichtingbestaandeinfrastructuurtetweeërlei:enerzijdswerdgansVlaanderenaangeduidalskwetsbaargebied,anderzijdskreegVanaf1994kwamendeactiviteitenvanAquafinineenstroomversnelling.DeoorzaakwassenveelvandeinspanningenvanOnderzoekenOntwikkelingwarendanookgerichtopdeproceswordengeïmplementeerd;terverwijderingvanstikstofenfosfor.hiervoorpilootexperimentenaanmodellering.

dynamischemodellering DaarwaarnodigenmogelijksteldemenbijderenovatieningNaasteconomischeaspectenhoudtdebeslissingsondersteunendescenarioanalysesteedsrekerioolwaterzuiveringsinstallatie.menten,entenslotterisicoanalyse,zowelbijhetontwerpenvanhetcollectorenstelselalsde,callibratievanderesultatenvanmeetcampagnesenpilootexperi-metecologischeenmaatschappelijkeaspecten. slibverwerking dezewerdeningevuld,namhetaantalHetuitbouwenvandenieuweinfrastructuurstartteindegrotereagglomeraties.Naarmateafzetwegen,invoeringvandenieuwe‘VLAREA’wetgeving,gingsteedsmeeraandachtnaaralternatievelandbouw,maaralsnelwerdduidelijkdatditmoestwordenafgebouwd.Anticiperendopdewerdindebeginjarennoggeoptimaliseerdmethetoogopdeafzetnaardezoalscoverbrandingvanafvalwaterzuiveringsslibinkrachtcentrales.

nieuwetechnologie voordienogniet in Vlaanderen werd toegepast. De

kleinschaligeprojecten

Vanwegedetoenemendeaandachtvoortoepast.vooruitganggemaakt,indiezindatmenookhiersteedsmeereenmodelmatigebenaderingwerd delaatstejarenheelwatOnderzoek&Ontwikkelingsprojecten.Sleutelwoordenhierbijzijn:starttenopditdomein

de

braantechnologieverdergaandezuivering,nieuweenstrengerenormen,hergebruikvanslibeneffluent,memenkleinschaligesystemen. Aandachtspunten voor 2003: behoeften,In2003wordendeOnderzoeks-enProductontwikkelingsprojecten(O&PO)gerichtopdeenerzijdsvanhetinternreferentiekader,anderzijdshetexternereferentiekader. Intern referentiekader: Eenkwantiteit.deexploitatie,kaderendbinnenderesultaatsverbintenisnaareffluentkwaliteit/slibkwaliteiten-DeO&POprojectenrichtenzichhiervooralnaardeoptimalisatievandeinfrastructuurenvanaantalvoorbeeldenvanprojecten:•Toepassenmeet-enregelstrategieëninhetzuiveringsproces•Optimalisatiebeluchtingsenergie•Optimalisatiebezinkingsmodellen•Lichtslib•Kwalitatieveslibpreventie•Chemischeenthermischeslibhydrolyse•Optimalisatievanslibverwerkingen-afzetbijrioolafvalwaterzuiveringdoorgeavanceerdefysisch-chemischeslibbehandeling•Mechanischeindikkingseptischmateriaalenspuislib•Modelleringrietvelden•Optimalisatieontwerpenexploitatiekleinschaligewaterzuiveringsinstallaties•Telemetrie•Benchmarking Extern referentiekader: februariArt.361.B4147(vroegerArt.2.17)OVAM–Uitgavenintoepassingvanhetdecreetvan22Concreetregulatoren,EuropeseKaderrichtlijn,vertalenzichinO&POprojectenmetaandachtvoorecologischeHetreferentiekader‘Integraalwaterbeheer’endevoorbereidingderimplementatievande‘emergingpollutants’,strengerenormenenverdergaandezuivering.betekentditdeuitbouwvanprojectenindevolgendethema’s:•Integralekwaliteits-enkwantiteitsmodellering:vooralgerichtopoverstortenenop‘in-sewercontrol’•Optimalisatiebiologischebehandelingregenweeraanvoer•NormgevingOverstortenRegenweeraanvoer•Verdergaandezuivering:effluentpolishingd.m.v.fysico-chemischenabehandeling•Onderzoekinverbandmetvalidatieenoptimalisatievanmembraanbioreactortechnologie•OntwerpenevaluatievaneenDNA“microarray”omdeeffluentkwaliteitendestructuurvanmicrobiëlegemeenschappeninRWZI’stecontroleren•Onderzoeknaargezondheidsrisico’sbijhergebruikvangezuiverdhuishoudelijkafvalwater1995betreffendedebodemsanering

Strategisch Onderzoek Beleidsformulerend deszigzijnindeaannames),enerzijdsmeernauwkeurigegegevensenanderzijdsstandaardmethovoudigingenenaannames.Wepogenomvoordieaspecten(waarbijzeerruimemargesaanweberustgrotendeelsopmodelmatigeberekeningen.Indezeberekeningenzittendiversevereenuitwerkenvannieuwebodemsaneringsnormenenbeteronderbouwenvanrisicoanalyse.DieEenbelangrijkedoelstellingvanhetonderzoeksprogrammavanOVAMBodemishetverdervoordeeffectievemetingvaneenaantalparameterstevinden.

HoofdstukIII.5–147

voorstellengravenbodems.HetbestaandecontrolesysteemvanhetgrondverzetzalwordengeëvalueerdenMetderecentewijzigingvanhetVlarebowerdenregelsopgesteldvoorhetgebruikvanuitgeminggescreendperrubriek.Indiennodigzullenzewordenaangepastmetmaatregelentervoorkogegevenaanbodemverontreiniging.Dezemilieuvergunningsvoorwaardenzullenwordenving.DezevoorwaardenwerdenopgesteldineentijddaterweinigofgeenaandachtwerdDemilieuvergunningsvoorwaardenvoorbedrijvenzijnopgenomenindeVLAREM-wetgevanbodemverontreiniging.voorverbeteringzullenwordengeformuleerd.NummerKortetitelProgrammaVoorzienbedragOL200200168Normeringenrisico-evaluatiebodemsaneringOVAMBodem228000,-EUROL200200259HerzieningvanhetformulariumVlier-humaanOVAMBodem130922,-EUROL200200173VLAREMdoorlichtingenaanbevelingenaangaandeimplementatiebodembeschermendemaatregelenOVAMBodem36300,-EUROL200200260ControlesysteemgrondverzetinhetVlaamsegewest:evaluatieenverbeteringsvoorstellenOVAMBodem87120,-EUR

HoofdstukIII.5–148

Operationeel Onderzoek Instrumenteel

isindienblijktdatonvoldoendekennisaanwezigis,ofdatdezekennisnietvoldoendetoepasbaarmenverkentwelkekennisinhetbuitenlandbeschikbaarisrondhetgesteldeprobleem.PasDemeesteteformulerenonderzoeksprojectenhoudeneenruimeliteratuurstudiein,waarbijomhelsthetbodemsaneringsdecreetenhetbeleidopeenwetenschappelijkemanierintevullen.DitluikHieronderkanhettechnisch-wetenschappelijkonderzoekwordengegroepeerd,metalsdoeldevolgendeprioriteiten:•Hetonderbouwenvanhetbegrip“Bestbeschikbaretechniekdiegeenonredelijkhogekostmetzichmeebrengt”.•Hetuitwerkenvaneenmethodologievoordeopvolgingendecontrolevanbepaalde(hoofdzakelijkinsitu)saneringstechnieken,enhetopstellenvanprotocollen.•Hetvindenvannieuwesaneringstechniekenvoorbestaandeproblemen.Ditwordtinsterkemategerichtopdiffusebodemverontreiniging.binneneenVlaamskader,wordtgeëvalueerdhoemendezekennisleemtekaninvullen.NummerKortetitelProgrammaVoorzienbedragOL200200261BemonsteringsprocedureterbeoordelingvanuittegravenbodemOVAMBodem81675,-EUROL200100731Injectievan(bi)metallischnanoschaalijzerpartikelsinmetchloorkoolwaterstoffenverontreinigdeaquifersOVAMBodem180.962,273EUROL200100732Indelinginrubriekenvanbodemsaneringen.OpstellenBBT-gebaseerdeexploitatievoorwaardenenemissiegrenswaardenOVAMBodem100.396,877EUROL200100733ValidatievansaneringstechiekenvoormetasbestverontreinigdebodemOVAMBodem79.325,928EUROL200100734ClusteraanpakvanbedrijventerreinenvoorbodemonderzoekenOVAMBodem92.960,072EUR

Volgenshet

mendeinzakenieuwesubsidieprogramma’sdoorderesultatenvandeinspanningenvandedeelneHeteffectvanhetPRESTI4-programmamoetgemetenwordenomconclusiesteformulerenbedrijveninzakeafvalvoorkomingzichtbaartemaken.NummerKortetitelVoorzienbedragOL200200111EvaluatiePRESTI4-programma78000EUR

Strategisch Onderzoek: Beleidsevaluerend

lijkevanafvalstoffenenemissies)inhetproductbeleid.Kennisoverhetaanbodvanmilieuvriende.StreefdoeliseenoptimaleintegratievanAEP(preventieproductenindedistributieketenisonontbeerlijk.NummerKortetitelVoorzienbedragOL200200091SPAP-strategischplanafvalpreventie(MBPproject11)80000EUROL200200133Onderbouwendonderzoekinhetkadervaneengeïntegreerdproductbeleid50000EUROL200200159Onderzoeknaarhetaanbodvanmilieuvriendelijkproductenindedistributieketen.150000EUR

preventievanafvalstoffenenemissies

onderleidinzakedierlijkafval.DeafvalstoffenafkomstigvandevisserijzijntotnutoeonvoldoendebestaanderichtlijnenenbeschikkingenwilzijnmetbelangrijkeimplicatiesvoorhetVlaamsbe-verordeninginzakedierlijkematerialengoedgekeurd,dieeenbundelingenherzieningvanalleonderzoeksopdrachtenopgestart.VerderheeftdeEuropeseCommissieeennieuweontwerp-valstoffenenanderzijdshetUitvoeringsplanOrganisch-BiologischAfvalwordenonderstaandeInhetkadervanhetMina3–planeninhetbijzonderhetprojectplanmatigeaanpakbedrijfsaf-deaandachtgebracht.NummerKortetitelVoorzienbedragOL200200258Analyseenplanmatigeaanpakvanprioritairebedrijfsafvalstoffen300000EUROL200200123Onderzoekenontwikkelingvaneenfinancieringsmodelvoorinzameling/verwerkingvanafvalstoffenvandevisserij35000EUROL200200126Beleidsevaluatievanhetuitvoeringsplanorganisch-biologischafval30000EUROL200200125Risico-evaluatierondhetgebruikvanorganisch-biologischafvalindeveevoeding30000EUROL200200127StudienaardeimpactvaneennieuweEuropeseverordeninginzakedierlijkebijproductenopdewerkingvandeoverheidendesector35000EUR

deniet-milieubeleidsdomeinen.EengeïntegreerdproductbeleidiseenbelangrijkeschakelinzakemoetdeOVAMnagaanwelkeafvalpreventiemaatregelengeschiktlijkenomuittewerkenin

HoofdstukIII.5–149

Strategisch Onderzoek: Beleidsverkennend

1981Art361.B4172(vroegerart2.4)OVAM.Uitgavenintoepassingvanhetdecreetvan2julibetreffendedevoorkomingenhetbeheervanafvalstoffen

Strategisch Onderzoek: Beleidsformulerend

StrategischPlanAfvalpreventie–deelactieafvalpreventieinanderebeleidsdomeinen

Operationeel Onderzoek: Instrumenteel kaderhetafvalbeleidblijveneendiscussiepuntmetbehoefteaanrecenteenaccurateinformatie.Inhetvalenzwerfvuilvraagtverderpraktijkgerichtonderzoek.Ookdekostenendefinancieringvan2007doordeVlaamseregeringgoedgekeurd.Hetverfijnenvanhetbeleidrondverpakkingsafvenessentieelis.Indecember2003werdhetuitvoeringsplanhuishoudelijkeafvalstoffen2003-productontwikkeling(ecodesign),waarbijeengoedeinformatiedoorstromingnaardebedrijlentestimuleren.HiertoeondersteuntdeOVAMinitiatievenophetvlakvanmilieugerichteprocesgerichtepreventie-initiatieven.Hetisevenwelnodigomookproductgerichtemaatregelijkestapinderichtingvanduurzameontwikkeling.TotnunamdeVlaamseoverheidvooralgezienderecenteEuropeseverplichtingen.Afval-enemissiepreventievormeneennoodzakeDeproblematiekvanhavenafvalendehandhavingindezeehavensvormteenbelangrijkitem,kwaliteitsniveauvanhetVlaamsafvalstoffenbeleidopEuropeesniveaumoetbehoudenblijven.Europese,nationaleeninternationaleforaenhetVlaamsGewest.Hethuidigenvooropgezetderesultatenvanhetafvalstoffenbeleiddienenookbeteruitgewisseldtewordentussendediverseuitvoeringsplannen,handboeken,extrapolatiemodellen,indicatorene.d.Dekennisenleido.m.m.b.t.dehandhavingendeuitwerkingvanhetinstrumentariumonderdevormvanDezeonderzoekenhebbenbetrekkingopdeorganisatorischeaspectenvanhetafvalstoffenbevanhetuitvoeringsplanKMO-afvalwordenookenkeleonderzoekenopgestart. HoofdstukIII.5 NummerKorte titelVoorzien bedrag OL200100668Onderzoek over de hygiënische aspecten in het kader van de kwaliteit van thuiscompost 60 000 EUR OL200100528Milieuhygiënische handleiding voor het gebruik van puingranulaten 50 000 EUR OL200200138Verfijning van een set indicatoren voor de preventie van huishoudelijk afval 37 500 EUR OL200200132Meten van preventie van bedrijfsafvalstoffen 50 000 EUR OL200200122Onderzoek naar het afgiftegedrag van zeeschepen in Vlaamse havens na de implementatie van richtlijn 200/59/EG m.i.v. eventuele suggesties voor de verbetering van deze afgifte 35 000 EUR OL200200147Uitbouw van het handhavingsnetwerk voor de contro le op de internationale afvaltrafieken via de Vlaamse zeehavens 50 000 EUR OL200200128Ondersteunend onderzoek naar de financiering van de ophaling en verwerking van dierlijke afvalstoffen 25 000 EUR OL200200130Maatregelen en opties voor preventie van afval en emissies: sectoriële studies i.k.v. ‘Milieu en Winst’ 50 000 EUR OL200200131Ontwikkeling van databanken in het kader van het in formatiepunt ‘Factor 10’ 75 000 EUR OL200200154Onderzoek naar de reële kosten van het huishoudelijk afvalbeleid 100 000 EUR OL200200134Onderzoek naar de gemeentelijke belastings- en retributiesystemen in 2003 voor huishoudelijk en bedrijfsafval dat door of in opdracht van de gemeenten ingezameld wordt 50 000 EUR HoofdstukIII.5–150

NummerKorte titelVoorzien bedrag OL200100543Evaluatie-onderzoek rond het project retour is terug bij Regionale Milieuzorg (hergebruik van huishoude lijkdrankverpakkingsafval) 50 000 EUR OL200200135Diverse pilootprojecten rond verpakkingsafval: Interza, Aalst, IOK, Dilbeek, Regionale Milieuzorg 100 000 EUR OL200200136Proefprojecten rond zwerfvuil te Aalst en in Gent 75 000 EUR OL200200137Zwerfvuilanalyse in Vlaanderen aan de hand van proefstroken 70 000 EUR OL200200257Onderzoek naar de samenstelling van het houten plaatmateriaal, gebruikt in het Vlaamse Gewest 75 000 EUR OL200100544Opzetten GISTI-programma in eerste prioritaire sector 25 000 EUR HoofdstukIII.5 II.Wetenschapsbeleid op de algemene begroting Programma 61.1Leefmilieu BA 12.03Allerhande uitgaven met betrekking tot het Project Milieu en (TWOLGeplandeonderzoeksvoorstellenindeToegepastwetenschappelijkonderzoekleefmilieu2003strategisch2006.Voor2003isereenkredietvoorzienvan1,068mln.EUR,waarvaneengedeeltevoorbiomonitoringsprogrammavanhetsteunpuntMilieuenGezondheid,datlooptvan2002tottalonderzoeksopdrachtenop(zieSpeurgids2002)enmenbekostigdedeuitbreidingvanhetMethetbudgetvan2002(begrotingspost12.02enlaterveranderdin12.03)startteneenaan-deelseenverbandmetdevolksgezondheidtekunnenleggen.Hetwerkingsbudgetdaarvoorkansamenleving.Daartoeontwikkeltmeninitiatievenominelkstadiumvandemilieubeleidscyclustezijn,metbijzondereaandachtvoorkwetsbaregroepen(ouderen,kinderen,...)binnenonzehetmilieuenvandegezondheidvandeburgerdientinhetmilieubeleidsteedshetuitgangspunttievegezondheidseffectendoormilieuverontreinigingactieftegengaat.DebeschermingvanIn2002gingeennieuwprojectvanstartvoordeopmaakenuitvoeringvaneenbeleiddatnega-Gezondheidwordenaangewendvooronderzoek.onderzoek.2003)inhetkadervanMilieuenGezondheid:•“Afstemmenvanmeetnettenvandebeleidsdomeinenmilieuengezondheidteneindedezemeereffectgericht(t.a.v.degezondheidvandemens)temaken”•“Doorwerkingvanemissieplafonds-milieukwaliteitsnormenopdebronnencontrole”.Metditonderzoekishetdebedoelingomhettoekennenvanmilieuvergunningenbeteraftestemmenophetbehalenvandeimmissiedoelstellingen,zoalsgeformuleerdindemilieukwaliteitsnormenendeemissieplafonds•“Inventarisatievanblootstellingsniveausvanniet-ioniserendeelektromagnetischestralingineenaantaltypegebiedenoverVlaanderen,uitgaandevanmetingenenemissiegegevensvandezendmastenvoorcommunicatie-apparatuur(GSM,radio,TV,enz.samen)”•“Onderzoeknaardemogelijkhedenrondinzamelingvanpotentieelgevaarlijkestoffen”.Debedoelingisomdehuidigeinzamelingvanverpakkingvanmilieugevaarlijkestoffendoortelichteneneventueleactiesterverbeteringvoortestellen•“OnderzoeknaardemogelijkhedenvooreeneffectievecommunicatiestrategieinzakeMilieuenGezondheid”•“Onderzoeknaarhetverbandtussenimmissieengemetenmetabolieteninhetbiomonitorings-programmavanhetsteunpuntMilieuenGezondheid”•“OnderzoeknaaroorzakenvanseizoensgebondenverschilleninopnameeneffectvanPAK’sbijdemens” HoofdstukIII.5–151

achtigePCB’smoetmeten.Verdervermeldtditverdragookhexachloorbenzeenalseenprioritie(WGO)in1998vaststelde.Ditbetekentdatmen,naastPCDDenPCDF,ookdedioxine-gebruikmoetmakenvandetoxischeequivalentiefactorendiedeWereldGezondheidsOrganisa-dePCD-dioxinenenPCD-furanenbepaald.HetPOP’sVerdragvoorzietdatmenvoortaanTotnutoewordenbijemissiemetingenquaPOP’s(PersistenteOrganischePolluenten)enkelBA12.62Allerhandeuitgaveni.v.m.:overeenkomstenerkendelaboratoriavoordecontractuDelieubinnenhetfysischprogramma2003vanhetToegepastWetenschappelijkOnderzoekLeefmiVoorhetbegrotingsjaar2003isopdezepost0,662mln.EURbeschikbaarvooropdrachtentiek;luchtverontreinigingengeluidshinder;hetuitvoerenvanstudiewerki.v.m.demilieuproblemaBA12.59Allerhandeuitgaveninverbandmetdevaststelling,voorkomingenbestrijdingvandemilieueffectrapporteringendeexterneveiligheid(TWOL).DevoorstellenkomenvandeafdelingAMINABELvanAMINAL.geplandestudies,samengoedvoor0,357mln.EUR,situerenzichophetvlakvan:•OnderzoekaanvirtueelInteruniversitairKenniscentrumvoorZwareOngevallenwaarbijgevaarlijkestoffenzijnbetrokken•Onderzoeknaardebronnenvanlichthinder•Projectenterbevorderingvanmilieuvriendelijkevoertuigenenbrandstoffen.Verkeer:ontwikkelingecoscore-voertuigengekoppeldaangebruikecoscorevoorinvoeringgebruiksvoordelenmilieuvriendelijkevoertuigen•Opstellentoxiciteitsprobitsfunctiestenbehoevevanhetopstellenvanveiligheidsrapporten•Milieurisicoanalysesinveiligheidsrapporten•Opstellenvanruimtelijkeveiligheidsrapporten(RVR)eelomschrevenanalyse,monsternameeninterpretatievanafvalwater,grondwater,afvalstoffen,meststoffenenlucht;studiewerkdoorgespecialiseerdelaboratoriavoormeerspecifiekenietcouranteanalyses,anderedandezebedoeldinvoorgaanderubriekmetindienvereistmonstername,interpretatieenadvies;hetambtshalveuitvoerenvandwangmaatregelenOpdebasisallocatie12.62wordtdoordeafdelingMilieu-inspectievanAMINALtweeoperati-oneleonderzoeksprojecten(0,149mln.EUR)gepland:•Ontwikkelingenvalidatievaneenemissiemeetmethodevoordioxine-achtigePCB’senhexachloorbenzeen•Ontwikkelingvaneenbeoordelingsinstrumentinzakebeheersingvanmilieurisico’stairePOP.VooraleereenbeeldtekrijgenvandeuitstootvandezeverbindingenbijdeindustriëlebronneninVlaanderen,isonderzoeknodignaardestandaardisatieenvalidatie(o.a.viaenkelemetingen)vaneenemissiemeetmethodevoordezeverbindingen.Inhettweedeprojectwordteeninstrumentontwikkelddatpeiltnaardeinventarisatie,analyse,evaluatieenbeheersingvandemilieurisico’sbijdezog.Sevesobedrijven.Hetgrootstedeelvanhetbeschikbaarkrediet(1,992mlnEUR)wordtechterbesteedaanlabocontracten(analyse,monsternameeninterpretatievandemonsters,veiligheidsstudies,...).BA12.63AllerhandeuitgaveninverbandmethetuitvoerenvanstudiewerkinzakehetmilieurechtbehorendetothettakenpakketvandeafdelingEuropaenMilieuDeafdelingEuropaenMilieuvanAMINALdiendevoor2003achtonderzoeksvoorstelleninvoor0,522mln.EUR,diemoetenleidentoteenmeerefficiënteregelgeving:•Milieuknelpuntenvandezeehavens•Hetjuridischstatuutvandewatermolensbinnenhetkadervandereglementeringopdebevaarbareenonbevaarbarewaterlopenendebeschermingvanhetonroerenderfgoed•Milieuwetgevingsevaluatie•VerbeteringvanhetjuridischeinstrumentariumophetgebiedvanaansprakelijkheidvoorenherstelvanschadeaanhetleefmilieuineenEuropees-eninternationaalrechtelijkperspectief•UitbouwvaneenStructureeloverlegbinnendeVlaamseadministratievoorhetopstellen,uitvoerenenopvolgenvaneenVlaamsestrategievoorDuurzameOntwikkeling HoofdstukIII.5–152

• ScreeningVlaamsewetgevingopverenigbaarheidmetsupra-eninternationalemilieunormen • Integratie van leefmilieu in handel en investeringen • De gewestelijke bevoegdheden inzake productbeleid BA41.46Werkingsdotatie aan de Vlaamse Vandetotaledotatie2003van49,902mln.EURis8,351mln.voorzienvoorwetenschapsbeMilieumaatschappijleid,waarvanruim3%vooronderzoek.Overzichtvandebelangrijkstebeleidslijnen:1.VMMbouwtmeetnettenuitbetreffendedebewakingvandekwaliteitvanhetoppervlaktewaterendewaterbodem(immissienetwerkwaterenwaterbodemmeetnet),lozingenvanafvalwater(emissiemeetnetwater)endekwaliteitvandeomgevingslucht(immissiemeetnetlucht).Deinformatiestroom,afkomstigvandeverschillendemeetnetten,vormtdeobjectievegrondslagvooractieplannen&rapportenendeevaluatievanhet(voorbije)beleidenbeheer.2.DezestudieskaderenindedecretaleopdrachtenvanVMM,metnamedeuitbouwendeexploitatievanemissie-enimmissiemeetnettenluchtenwater,hetopmakenvanAWP’s,jaarlijkseinventarisvandeemissiesvanverontreinigendestoffeninafvalwaterenenoppervlaktewaterenenindeomgevingslucht.Verderzijnerookdejaarlijkseinvesteringsprogramma’svoordewaterzuiveringsinfrastructuurenhetadviesvoordemilieuvergunningen,intoepassingvanhetVLAREM.3.Vorming,organisatieenHumanResources:PermanentevormingvandemedewerkersiseenbelangrijkmiddelomdedoelstellingenendemissievandeVlaamseMilieumaatschappijterealiseren.HetvormingsbeleidwordtbeschouwdalseenwezenlijkinstrumentvanHumanResourcesManagement.Daarbijligtdenadrukop:–management-encommunicatieopleiding–technischeopleidingen–informaticaopleidingen(informaticapersoneeleneindgebruikers)–vorminginhetkadervandefunctieDeorganisatiewordtzouitgebouwd,datzijhetbereikenvandedoelstellingenmaximaalondersteunt.BA41.47WerkingsdotatieaandeVlaamseMilieumaatschappijvooruitgavenmetbetrekkingtothetmilieurapport(Decreetvan5aprilhoudendealgemenebepalingeninzakemilieubeleid)OpdezeBAis0,703mln.EURvoorzienvooronderzoek,gerichtopeencontinueverbeteringvandekwaliteitendevolledigheidvandemilieurapportering.DitgebeurtjaarlijksdooreenmaximaleinvullingvannogresterendekennishiatendiemenvaststelttijdenshetevaluatieprocesvolgendopdepublicatievaniederMIRA-rapport.Iedereverbeteringvandemilieurapporteringvergroothetinzichtindeproblematiekendemogelijkeoplossingenencreëerthierdoormeermogelijkhedenvoorhetmilieubeleid.Ditonderzoekkandaarombeschouwdwordenalsstrategischenbeleidsonderbouwend.In2002onderscheiddenwehierbijenerzijdseenaantalstudiesteraanreikingvanspecifiekeinformatievoorVlaanderenoverdemilieudrukvanverschillendemilieuverstorendestoffen–waarovertotdantoegeenexactecijfersbeschikbaarwaren.Anderzijdsiserdeverdereontwikkelingenverfijningvanindicatorenenmodellenvoordeuitwerkingvandemilieurapporten.Nieuwin2002waseeneerstegroepvanstudiesrondBEofBeleidsevaluatie,tervoorbereidingvaneeneersteBE-rapportdatisgeplandvoorjuni2003.Hierondervermeldenwe:•Hetuitwerkenvansynthesetekstenoverdebeleidsthema’s‘Milieuvergunning’en‘Gemeentenenafvalwaterzuivering’•Deevaluatiemilieubeleidsovereenkomstenteruitvoeringvandeaanvaardingsplicht•Deevaluatievanhetuitvoeringsplanhuishoudelijkeafvalstoffen HoofdstukIII.5–153

Inzakevandekwaliteitvandeomgevingslucht(immissiemeetnetlucht).Deinformatiestroom,afkomstigter(immissiemeetnetwater),waterbodem,lozingenvanafvalwater(emissiemeetnetwater)enVerdereuitbouwvandemeetnettenvoordebewakingvandekwaliteitvanhetoppervlaktewaDeInenBA61.42DotatieaandeVlaamseMilieumaatschappijvoordeuitbouwvanmeetnettenwaterDeOpBAbasisderzoekvergen.HetMilieu-ennatuurrapport‘Thema’s2003’wordteveneensbijgestuurdop2003opnieuwevalueren,waarbijnieuwekennishiatenaanhetlichtkomendieaanvullendon-2002aandeministervanLeefmilieuenLandbouwoverhandigd.Ditrapportmoetmeninlendemilieuthema’s.HetrecentsteMilieu-ennatuurrapportwerdsuccesvolafgewerkteneindzenlijkingvanhetboek(lay-outendruk).MIRA-T2002behandelde7sectorenen23verschil-vandediversesector-enthemahoofdstukkenvandeMIRA-rapportenendepraktischeverwe-Verderzijnernogwetenschappelijkebijdragendoorexternespecialistenvoordeuitwerking‘MIRANDA’.MIMOSA-modeleneenstudieoverdeontwikkelingvaneenmodelinzakebemestingsruimteNieuwopgestartemodelstudiesbetreffendeberekeningvandeverkeersemissiesvolgenshetEendelverfijningvandeindicator‘Seq’diedejaarlijkseverspreidingsequivalentenperbestrijdingsmidbestrijdingsmiddelenenopdebepalingvanhettotaleenergiegebruikindelandbouw.Ookde2002,evenalseenaantalstudiesgerichtopeenbeterekennisvanhetgebruikvankunstmestenDevervolgstudieoverdeevolutievandegeluidsemissiedoorhetwegverkeerwerdafgerondinvansico’sdoorberekeningvanDALY’s,endeinventarisatievanoverblijvenderadioactievestoffensumptieinVlaanderen,hetwater-enhetruimtegebruik,dekwantificeringvangezondheidsriAnderekennislacunesdieeeninvullingkregenzijn:deberekeningvandegrondstoffenconindustriëleoorspronginhetmilieu.weergeeft,slootin2002af.aantalstudieswerdenafgerond,diegerichtwarenopdeverfijningvanmodellen:•deontwikkelingvaneenGIS-modeldatdeblootstellingenvandebevolkingaan50Hzelektrischenmagnetischveldvanhoogspanningslijneninkaartbrengt•deevaluatievandemodelleringvanhetaantalpotentieelernstiggehinderdendoorgeluid,viaderesultatenvandehinderenquêtevanAMINAL•deverfijningvanhetOPS-modelvoorverdereafstemmingopMIRA-TenMIRA-Svandezeevaluatie,menverwachthettegendecember2003.41.48WerkingsdotatieaandeVlaamseLandmaatschappij,MestbankdezeBAstaat1,195mln.EURingeschrevenvooronderzoek.vijfonderzoeksprojectenvandeVLM-mestbankzijn:•kwalitatieveenkwantitatievebepalingvandestikstofcyclusindebodemenhetondiepegrondwater•onderzoeknaarstikstof-enfosfaatverliezendoor‘runoff’endrainage,enmogelijkhedentotremediëring•ontwikkelingvaneencertificeringssysteemvooremissie-armeaanwendingsapparatuur•monitoringvanvermestingenverzuring•actualisatievandedierlijkeproductiecijfersvoorrundvee,pluimveeenvarkensluchtendeuitbouwvandemilieudatabank2003isereenkredietvan3,558mln.EURvoorzienvoorwetenschapsbeleid.belangrijkstebeleidslijnenzijn:dezemeetnetten,vormtdeobjectievegrondslagvooralleactieplannenenrapporten.demeetnetten water gaat de aandacht vooral uit naar: • de verdere uitbouw van een meetnet waterbodems HoofdstukIII.5–154

• endocrienedisruptoren,teneindetegemoettekomenaandeEuropeseverplichtingenenenoppervlakte-enafvalwaterenwaterbodem,metaandachtvoorbestrijdingsmiddelenenverdereuitbreidingvanhetmeetprogrammagevaarlijkestoffen(microverontreinigingen)inkeleactiesuithetMINA-IIteondersteunen • vanverderzettenverkennendecotoxicologischonderzoeknaardetoepassingsmogelijkhedenditsoorttestenineenemissiereductieen-bewakingsstrategie

• richtlijngischebeoordelingsmethodeninhetkadervandeimplementatievandenieuweEU-kaderinitiërenvanofparticipereninonderzoeknaardeontwikkelingvancomplementaireecolo

lucht betreft,gaatnaastdevoorzettingvandemetingvande“klassieke” parameters NOx en SO2, ozon, stof, zware metalen, VOC, ... vooral aandacht uit naar: • bijzondereverdereuitvoeringvandioxinedepositiemetingenenmetingenvandioxineconcentratie,metaandachtvoorplaatsenmetverhoogdedeposities • uitbreiding van PCB metingen • vernieuwing meetstations zware metalen conform EN 12341 • uitvoering studies naar chemische samenstelling van fijn stof • verder uitwerken meetstrategie conform EU-kaderrichtlijn • toxiciteit luchtstalen: uitvoeren onderzoek i.v.m. genotoxische en mutagene activiteiten • N.voortzettenonderzoeknaargrensoverschrijdendeluchtverontreiniginginderegioLille-Frankrijk,insamenwerkingmetNoordFransepartners • uitvoering van specifieke studies in probleemgebieden • studie nieuwe meettechnieken voor bepaling specifieke (niet klassieke) polluenten • uitvoering CO metingen • voorverderzettingvergelijkendemetingentussengravimetrischeenautomatischemethodendebepalingvanfijnstof,conformEU-dochterrichtlijn • IBW,IN,VMW,Aquafin).Vanzelfsprekendmoetditinitiatiefafgestemdwordenopsoortgewikkelddienttewordeninoverlegmetdeandereparticipanten(AMINAL,OVAM,VLM,functiehieriniseenpassendmetadatasysteem(ofinformatieovergegevens)datgradueelonttingen,lozingspunten,rioleringen,bedrijfsinformatie,vergunningenendergelijke.Sleutelkoppelingenenverbandenteleggenmetanderedatabankgegevens,zoalsheffingen,debietmeling”naar“informatie”envervolgensnaareenvolwaardig“kennissysteem”.DitkanmaardoorVoordebeleidsonderbouwingmoetdeVMMevoluerenvanhetstadium“gegevensverzameteemHetproject‘HeffingenGrootverbruikers’gingverder,vooreenvernieuwdengeïntegreerdsysrenadviesverleningvoormilieuvergunningen(deelwaterenlucht)werktemenaanhetoptimaliseinzameling–gerelateerdaandeinformatiemetbetrekkingtotvrachten.VooreenprojectrondMeerspecifiekstartteeenprojectterintegratievandevolledigeinfrastructuurvoorafvalwaterberekendemilieudatabank–deelmeetdatabank)–enderapportering–vanrelevantegegevensreekseneninzameling,validatie,verwerking,structureringenopslag(indecentralerelationeleVlaamseProjectendienenopgezetteworden,gerichtopdevoortzettingvandeinspanningenvoordesievedepositiemeetnetverzuring:i.v.m.dedrogedepositiewerdenin2002metingenmetpas-‘samplers’uitgevoerdendemeetstrategieverderoppuntgesteldkwaliteitsindicesvoordemeetnettenwaterenluchtenderioleringsprogramma’s.encentraliserenvanverschillendeprocessen.datbeleidsonderbouwendeinformatieaanlevert. HoofdstukIII.5–155

• Voorwathetmeetnetscheppenbod.Eenrelatiefkleineuitbreidingvandemeetnettenkaneenstrategischemeerwaardeontreinigingenrisico’svoordevolksgezondheid,komtinVlaanderennogteweinigaaneffectgerichtmakenvandeVMM-meetnetten.Onderzoekvanderelatietussenmilieuvervoordehuidigemeetnetten.

Strategische

deeld.streefdoel.DeresultatenvanhetMAP-meetnetwordenmaandelijksviaeencd-rommedegeseerdopdeinternettechnologieenwaardoortweerichtingsverkeertotstandkomt,zijnhetzijn–naastdehogereoverheid,deindustrieendelandbouw.Lokaleinformatiekosten,gebadoelgroepen,waarbijdelokaleactoren(gemeenten,provincies,gezinnen)belangrijkeklantenleid,versterkthetdraagvlakdaarvan.Ditinstrumentmoetoptermijnbruikbaarzijnvoordezichtbaarmakenvandeevolutievandewater-enluchtkwaliteit,volgenduithetgevoerdebeinformatie,zalleidentoteenvolwaardigenvlottoegankelijkkennissysteem.Heteenvoudiggedrevenkoppelingvandiversegegevensbronnenendeeenmaligeopslagvanreferentiëlebasiswordtdaartoeverderverfijndenuitgebreidenmenontwikkeltspecifiekeapplicaties.Eendoorvoorhetkwaliteitsluikvandeintegralerivierbekkenbeheersplannen(AWP’s).DedatabankDerapporteringsstructuurvandeverwerktegegevenswordtafgestemdopdeinputbehoeftenafgestemdprojectengestartomeenuniverseelGIS(GeografischInformatiesysteem)teimplementeren,tijdreeksen,opeensetvanthematischeachtergrondkaarten.DaartoewerdeninitiatievenenneemtdevraagtoeomdeveelheidaangegevensbegrijpelijktevisualiserenentegroepereninInzakegebruiksvriendelijkheid,vlottetoegankelijkheidenbetereinterpretatie-mogelijkheden,netwerklijkeEuropeseprojectenzoalsdegegevenscataloog(CDS),hetDobris-rapport,hetinformatieEIONETenandere.opdedirectievenvanhetOndersteunendCentrumGIS-Vlaanderen.

AWZ,nistratiesdieopstructurelebasisdedeskundigheidvanhetINwenseninteschakelen(Aminal,daarontbreekt.SommigekredietenwordenverkregendoorherschikkingvanuitandereadmibuitendeprogrammatievanhetInstituutvoorNatuurbehoudenwaarvoordedirecteexpertise12.45staat0,143mln.EURvoordringendestudiesofopdrachtenvanalgemeendienstbetoonHettotalekredietvoorhetINbinnenprogramma61.20bedraagt4,572mln.EUR.OpdeBAnatuurlijkebredemaatschappelijkstrevennaareenduurzameomgangmetnatuur,biodiversiteitentothetverbredenenverspreidenvankennisoverdenatuurbehoudproblematiekentothetsteunpuntvoordeoverheidinzakehetrelevante(natuur)onderzoek.HetINdraagttevensbijderderechtstreekseverantwoordelijkheidvandebevoegdeminister.HetvervulteenrolalsHetInstituutfunctioneertalseendynamischinformatie-enkenniscentrumenressorteertonnatuurlijkvloedingvandeomgevingskwaliteiteen(aldannietrechtstreekse)impacthebbenophettoe.Hetbiedttevensondersteuninginsectorenendomeinendieviaruimtegebruikofbeïntalingenadviesverlening.DitgebeurtmethetoogopformeledienstverleningnaardeoverheidInstituutwetenschappelijkonderbouwdekennisinzakedenatuur,inclusiefgerichtebeleidsver-voortoegepastwetenschappelijkonderzoekoverhetnatuurbehoud(indebredezin)leverthetGemeenschap,opgerichtbijBesluitvandeVlaamseExecutievevan17juli1985.AlsinstellingHetInstituutvoorNatuurbehoud(IN)iseenwetenschappelijkeinstellingvandeVlaamseNatuurbehoudmilieuendebiodiversiteit.hulpbronnen.VLM,e.d.). doelstellingen tuutDezezijnniettermijngebonden,zebepalenenstructurerendeconcretekerntakenvanhetInstiopmiddellangetermijn.

HoofdstukIII.5–156

Programma 61.2Natuur BA’s 11.04, 12.03, 12.45 en 74.02Instituut voor

3.Hetuitwerkenvanecologischeprincipesvooreengefundeerdnatuurbeleidenhetontwikke2.Hetvergrotenvandewetenschappelijkekennisinzakedeprocessendiedebiodiversiteiten1.HetpermanentactualiserenvandebasisgegevensenhetvergrotenvandewetenschappelijkekennisoverdetoestandvanhetnatuurlijkmilieuendebiodiversiteitvanhetVlaamsegewest.hetnatuurlijkmilieubeïnvloeden–aldannietonderimpulsvanmaatschappelijkeactiviteiten.lenvaninstrumentendiedeoverheidinstaatstelleneenadequaatnatuurbeleidtevoeren.Mengaatdaarbijuitvaneigenonderzoekopdrieorganisatieniveaus(soort/populatie–gemeenschap/ecotoop–ecosysteem/landschap)envanbestaandekennis.4.Hetuitbouwenvandecentraleinformatie-enkenniscentrumfunctievoornatuurenhetnatuurlijkmilieu.Ditgebeurtdoorhetbeleidsgerichtonderzoekmeeteorganiserenenrelevanteonderzoeksvragenteformuleren,actiefteanticiperenopkennisbehoeften,dealgemenetoegankelijkheidenbruikbaarheidvanbasisinformatieendatabankenteorganiserenenhetonderzoekovernatuurbehoudoptevolgenenderesultatenbreedtoegankelijktemaken.5.Zowelopgewestelijkalsfederaalniveaubijdragentotdewetenschappelijkeinvullingvaninternationaleverplichtingen,insamenwerkingmetdebetreffendeadministraties.6.HetmeehelpensturenvanhetwetenschappelijkonderzoekenprojectstudiesinhetbeleidsdomeinleefmilieuennatuurvandeVlaamseoverheid.7.HetevaluerenvanderesultatenvanhetoverheidsbeleidinzakebehoudvannatuurennatuurlijkmilieuviadetweejaarlijksepublicatievanhetNatuurrapport.

doelstellingen:

HoofdstukIII.5–157

Operationele dekernactiviteiten

10.Deinternewerkingzoorganiserendatdetakenoptimaaluitgevoerdworden,deeigen5.Uitwerkenvanreferentiekadersennormenwaarmeemendemonitoringresultatenkaneva4.Instaanvoordelangetermijnmonitoringvandebiodiversiteitenrelevanteomgevingsfacto3.Eigenwetenschappelijkonderzoekzoopzettendatderesultatenmaximaaltoepasbaarzijn2.Vernieuwendethema’senmethodiekenuitwerkenvoormeerkenniseninzichtindepro-1.Devisievormingendeconceptuelekennisontwikkelingovernatuurbehoudvergrotendoorhetopzettenen(mee)uitvoerenvanprojectenrondfundamentelevragen,waaroveronvol-doendekennis(ookindeliteratuur)aanwezigis.cessenendeoorzakenvanbiodiversiteitveranderingen,watookbruikbaarisvooreenade-quaternatuurbeleid.inhetbeleid.rendiedetoestandvandenatuurendeveranderingenerinweergevenenverklaren–zowordtdevoortgangvanhetbeleidmeetbaar.lueren.6.Insamenwerkingmetallebetrokkenendatabankenoveraspectenvandebiodiversiteitenhetnatuurlijkmilieuopzettenenbeherenenzepositionereninmetadatabanken(regionaal,federaal,internationaal).Diedatabankenzouitbouwendatzeoptimaalbruikbaarzijntervoorbereidingenuitvoeringvanhetbeleid,voorhetwetenschappelijkonderzoekinhetalgemeenendenatuurstudieinhetbijzonder.7.Opeenaangepastemanierdeverworvenkennisverspreidennaardeverschillendedoelgroepen(o.a.viastudiedagenenconferenties,publicaties,voordrachten).8.Functionelenetwerkenaangaanmetuniversiteitenenanderewetenschappelijkeinstellingenenverenigingenvoornatuurstudieomhetwetenschappelijkpotentieelendekennisuitbouwtevergroten.9.Deonderzoeksprojectenafstemmenopdekennisbehoefteni.v.m.devoorbereidingenderealisatievanhetnatuurbehoudbeleidenzeopnemeninwerkprogramma’sopdemiddellangeendekortetermijn.organisatievormpermanentevaluerenenverbeteren,alsgarantieopdedoorstromingvankennisendebeleidsrelevantevertalingenvoorhetbehoudvandehogekwaliteitvanadviesverleningenonderzoek.

monitoringvanpopulaties zaltweebelangrij ke facetten

Structuur van het onderzoek

Hethuidigeentoekomstigeonderzoekronddebescherming.spreidingsonderzoek,3.ecologischerelatiestussenorganismenenhunomgevingen4.soortHierbinnenwordenviersubentiteitenonderscheiden:1.monitoringvanpopulaties,2.ver

Thema 1:

verspreidingsonderzoek omvat zes a)Hetopstellenenactualiserenvanverspreidingskaartenvoorindividuelesoorten.Dezevordeelaspecten:mendebasisvooreenreferentiekaderdateenkwantitatievebeschrijvinggeeftvandetoestandvandenatuur.Hetpublicerenvanverspreidingsatlasseniseenbelangrijketaak,mede

komstHieronderwordtaangegevenhoemendeverschillendeonderzoeksthema’snuenindetoe-6.Natuurrapport.5.Natuurontwikkeling4.Landschapsecologie3.Ecohydrologie2.Ecotooptypologie1.Populatie-toetotderechtstreeksbeleidsvoorbereidende,-ondersteunendeen-evaluerendeopdrachten.Hierma’s(soort/populatie–gemeenschap/ecotoop–ecosysteem/landschap),dieelkinputleverenwerdhetonderzoekinternherkenbaarenpragmatischgestructureerdindrieonderzoekstheVeelonderzoekisinhogemategerichtophetontwikkelenvanbeleidsinstrumenten.HiertoeishetInstituutinterngestructureerdinzesonderzoekscellen:enVerspreidingsecologie,enBiologischeWaarderingskaart,enWatersystemen,enNatuurbeheer,en-beleid,concreetaanpakt. populaties en soorten

14.Informatieviainternetterbeschikkingstellen(websitemetdatadiemenkandownloaden13.Strategieën,instrumentenenresultatenvannatuurbeleidennatuurbeheerevaluerenen12.Wetenschappelijk11.Hetrealiserenvandefunctiealscoördinerendinformatie-enkenniscentruminzakenatuur,dooractieveinzetbijhettotstandkomenvanreferentiewerkenvoorbeleidsimplementatie(NatuurtechnischeMilieubouw,Natuurrapport,BiologischeWaarderingskaart,RodeLijsten,e.a.).onderbouwdeadviesverleningvoornatuurbeleidennatuurbeheer.adviesverlenenterverbeteringdaarvan.zoalsverspreidingskaarten,populatietrends,RodeLijstenvanfloraenfauna).

HoofdstukIII.5–158

Hetb)Uitvoerenencoördinerenvanmonitoring.Dergelijkeprojectenzijngrossomodointweea)Methodologischeaspectenvandemonitoring.Ditomvataspectenzoalshetidentificerenbehandelen:vansoorten(engroepenvansoorten)envanrelevantebiologischevariabelen(bijv.aantalpopulatiesenindividuen,reproductiefsucces)dieinformatiefzijnvoorbepaaldevraagstellingen,bepalenvanminimalefrequentievanbemonstering,bepalenvanliggingenruimtelijkeconfiguratievanbemonsteringsplaatsenenmethodiekvanbemonstering.categorieënondertebrengen.EeneersteomvatinformatieverzamelingoverhethelegrondgebiedvanVlaanderenenheeftvooralbetrekkingopsoortengroependievrijmakkelijktetellenofteinventariserenzijn.Voorhetveldwerkishierbijdemedewerkingvanvrijwilligersvereist.HetINspeelthiereenbelangrijkecoördinerendeensturenderol.Eentweedecategoriebestaatuitmeergebiedsgebondenmonitoringprojectendievaakkaderenineenruimeronderzoeksopzet(zoalshetecosysteembeheer).

Hethuidigeentoekomstigeonderzoeknaarf)Formulerenofondersteunenvanadviezen.Devraagnaarverspreidingsgegevensnamrecente)Deanalysevanderuimtelijkespreidingvancomponentenvanbiodiversiteit.Doorcombinad)HetopstellenvanRodeLijsten,dievolgenseengestandaardiseerdemethodeeenschattingc)Gedetailleerdekarteringvandeaanwezigheidvangeselecteerdesoorteninbepaaldedeelgeb)Studievandeverspreidingvangeselecteerdesoorteninrelatietotomgevingsfactorenalsgegevensomdatzealseenbelangrijkstreefdoelbeschouwdwordtdooramateurverenigingendiedeleveren.mogelijkebasisvoorhetidentificerenvandeindicatiewaardevansoortenvoorbepaaldeomgevingsfactorenen-processen.biedenvanVlaanderenomoprelatiefkortetermijneventueleveranderingenindeaanwezigheidtedetecteren.Ditimpliceertookeenbetereondersteuningvanhetgebiedsgerichtnatuurbeleiddatgegevensopperceelsniveaunodigheeftennietoprasterniveau(UTM-ofIFBLhokken).gevenvandebedreigingstatusvandeverschillendesoortenbinneneengegevengroeporganismen.Zo’nLijstgeeftbelangrijkeindicatiesoverdeaandachtdiebeleidsinstantiesenbeheerdersvannatuurterreinendienentegevenaanspecifiekesoorten.Combinatiemetresultatenvanecologischestudiesleidttothetformulerenvanspecifiekebeschermingsmaatregelen.Menwerktindezecontextmeteentweesporenbenadering:enerzijdsmoetmendebedreiginggraadvanenkelegoedgekendeenrelatiefmakkelijkinventariseerbaretaxonomischegroepenquasicontinuopvolgen(viagerichtemonitoring,ziehoger),vananderetaxonomischegroepenkanmenanderzijdseenRodeLijstopstellen,vanzodrahetaantalgegevensdatkwantitatiefenkwalitatieftoelaat.tievandeverspreidingskaartenvanmeerderesoortenkanmenkaartenmakendiedeaanwe-zigheidsignalerenvangroteaantallen(quasoortofquaconcentratie)Rode-Lijstsoorten:“hotspots”.DitgeeftbelangrijkeindicatiesoverderuimtelijkespreidingvanbepaaldenatuurwaardeninVlaanderen.Vergelijkingvan“hotspot”-kaartenvanuiteenlopendetaxo-nomischegroepenlaattoeomnategaaninwelkematedezeelkaarruimtelijkoverlappenendusookinhoeverregegevensvooréénofenkelesoortengroep(en)indicatiesgevenvoordetotalesoortendiversiteit.enormtoe,zowelvanuitdeprivatesector(studiebureaus)alsvanuitdepubliekesector(regi-onaleoverheid,gemeenten,universiteiten).MaarookvoorbehandelingvanMER’senGNOP’salsterondersteuningvanwetenschappelijkerapportenoverhetherkennen,erken-nen,beschermen,verwervenenbeherenvannatuurterreinenenlandschappen.TevensisbijafbakeningenvanVEN,NATURA2000e.a.,dekennisoververspreidingvanspecifiekesoortenessentieelalsbasis.

HoofdstukIII.5–159

ecologischerelatiestussenorganismenenhun omgeving zal twee belangrijke deelaspecten

soortbescherming

Hetopstellenvanplannenvoorb)Deopstartenhetonderhoudvaneendatabankoverdeecologischekenniseninformatie-a)Basisonderzoeknaarderelatiestussendeaanwezigheid(ofecologischrelevanteprestaties)behandelen:vanindividuelesoortenenomgevingsfactoren.Analysevangegevens,verzameldinhetkadervanmonitoringenverspreidingsonderzoek(ziehoger)kanhiertoerechtstreeksbijdragenofhypothesengenereren.Hetverrichtenenstimulerenvangedetailleerdonderzoeknaarrelevanteaspectenvandeecologie(zoalshabitatbinding,dispersie,overlevingscapaciteitenofvoortplantingssucces)inrelatietotomgevingsfactoren,beschouwenwealsessentieel.Eveneensgewenstzijnstudiesnaardegenetischevariatiebinnenindividuelesoortenenrelatiesmetomgevingsfactoren.inhoudvandieren-enplantensoorteninVlaanderen.Hierindientessentiëleecologischeinformatieoverhabitatbinding,mobiliteit,ruimtevereistenenz.vanindividuelesoortenbijelkaargebrachtteworden.Dezegegevensbankzalondersteuningenwetenschappelijkeachtergrondinformatiebiedenbijdeselectievansoorten(ofhunecologischrelevanteprestaties)alsindicatorenvooromgevingsconditiesendiverseaspectenvannatuurkwaliteit. dehiervoorvermeldethema’s.Hierbijdientmendeecologischebasiskennistevertalennaarinsteuntsterkopresultatenverkregenvanuit

Inhetlichtvanentrend.VandaardatdenadrukligtoponderzoekinecosystemenmethogenatuurlijkheidsgraadDaaromwordthiervooralonderzoekverrichtengeplandrondvragendievoortvloeienuitdezedynamiek–ofwaargrootschaligheidmogelijkzouzijn.

Thema gemeenschappen en ecotopen

ruimtelijkevariatie

ecologische)typologie

2:

Inhetkadervandemeenschappen).nen,heiden,slikkenenschorren,stromendewateren,kleinelandschapselementenenakkerge-bestaandekennisverderuitbreidenenspecifieketypologieënverderontwikkelen(bossen,dui-schappen,ruigtes,mantelsenstruwelen.Secundairkanmenookvoordeoverigebiotopendegieënwordtprioritairuitgebreidnaarmoerassen,halfnatuurlijkegraslanden,pioniergemeen-stilstaandezoetewaterenensoortenrijkecultuurgraslanden.Hetopstellenvanecotooptypolo-Actueleactiepuntenomvattendeuitwerkingvanpragmatischeecologischetypologieënvoorecotopenlangrijkeindresultaatisdebeschrijvingvandeactueleeneventueelvoormaligetoestandvandedeactueletoestandmaarookhetverledenaanbod–viahistorischereferentiekaders.Eenbe-ting,versnippering,...)eenbelangrijkerolkanspelen.Verderkomt,waarmogelijk,nietalleenvens;hierbijhoudtmenrekeningmethetfeitdatdeinvloedvandegradatie(verzuring,vermesEcotooptypologiewordtgebaseerdopbiotische,abiotischeenlandschapsecologischegegemendewelen.UiteindelijkstreeftmenhetopstellenvaneenoverzichtnavandeinVlaanderenvoorkokenenschorren,moerassen,duinenenheiden,ruigten,pioniermilieus,zomen,mantelsenstruandereinstellingen–eenafbakeningvannatuurtypesbinnendiversebiotopen:graslanden,slikgebeurtmomenteel–insamenwerkingmetplantengemeenschappen.enhunlevensgemeenschappen,inclusiefdeaanwezigeaandachtssoorten.Adhockanmenspecifieke,systeemgerichtedeeltypologieënuitwerken.

InhetkadervanderelevanteruimtelijkekarteringindevormvanBWKversie3.HierbijhoudtmenrekeningmetnieuweWaarderingskaartversie2.NaeengrondigeuitwerkingvandeecologischetypologiestarteenwerktmenineersteinstantieverderaandeBiologischeontwikkelingenopditgebied.

Thema 3: Ecosystemen en landschappen zalneigennaarbaar(enbetaalbaar...)–verwachtmendathetindetoekomstnoodgedwongensteedssterkerOpdathetnatuurbeleideffectiefzouzijnvoorhetbehoudvandebiodiversiteit–enookhaal schaalvergroting, gepaardaan ontsnippering en verweving en duurzaamheid.

komtderzoeknaardeopportuniteitvaneventueleherintroductievan(plaatselijk)verdwenensoortenvanbeschermingsplannenvoorhetbehoudofdeuitbreidingvanbedreigdesoorten.OokonDaarnaastgaateraandachtnaarhetopstellenvancriteriavoordeprioriteitenbijhetopmakendedepraktijktoepasbareecologischeherstel-ofbeheeringrepen.Opvolgingvandeeffectenvanuitgevoerdemaatregelenisnodigvoordeevaluatievanhetsuccesvandeingrepen.aanbod.

Inhetkadervande(gemeenschappenHierbinnenonderscheidtmendriesubentiteiten,metname1.de(ecologische)typologievanenecotopen,2.deruimtelijkeen3.detemporelevariatiehierin.

desynergietussenwater-ennatuurbeleid heidsbeleid,...)focusthetonderzoekopderaakpuntentussenwaterbeheerennatuurbehoud.(integraalwaterbeheer–veilig

temporelevariatie resulterendemogelijkhedenvanandereinitiatieventerzake.Ookdeoverigetypologischeonderzoekenrijkecultuurgraslanden;erstarteengerichtmonitoringprogrammaopdatrekeninghoudtmetuitvoordegeïntegreerdemonitoringvanstilstaandezoeteenstromendewaterenensoortenwerktmenineersteinstantieeenbasisinstrumentariumtelkensindeopstartvaneengerichtebiotoopmonitoring.

HoofdstukIII.5–160

HoofdstukIII.5–161

begrazingsbeheer –met de totaalstudie van de impact van

standplaatsonderzoekinvochtigeennatteecotopen

isolatiegraad)enbiotischpotentieel(zaadvoorraadendispersievermogen)omzototfunctionemilieucondities(hydrologie,nutriëntenhuishouding),ruimtelijkekenmerken(fragmentatieenonderzoeken,opbasisvanrendenetwerkenvanhabitatstekomen.Ditmoetmendankoppelenaandeplanologische/juridische/maatschappelijkeinpasbaarheid.

depotentiesvoornatuurontwikkeling

processenmeteenbelangrijkeimpactopdebiodiversiteitinhetlandelijkgebied

dieookhaalbaarblijven,iserverdervooralonderzoekover(integraal)Geletopdeschaalvergrotingendedaaraangekoppeldetoenemendevraagnaarbeheersvormenvanbetertebegrijpen,komtereencentrumvoordecoördinatievandegeïntegreerdemonitoringdatgebied. herbivoren vergrotingvandeoppervlaktenatuur

ceert,moetmenookOmdatdevergrotingvandeoppervlaktenatuurdeomzettingvanandergrondgebruikimpliliteit).Anderzijdsrijstdevraaginhoeverresuccessieirreversibelis.vraaginhoeverrehetbeheerdesuccessiepatronenkanbeïnvloedenenterugschroeven(reversibigeenverliesaankwalitatievebiodiversiteitveroorzaken,ofnaardevegetatiedynamiek–i.f.v.demankrachtperoppervlakte-eenheid.Verderanalyseertmenminderintensievebeheersvormendieomonderzoeknaarhetbeheervangroteregebieden,metinverhoudingmindermiddelenenmeteengeringebeheersinspanningopdelangetermijnkanhandhaven.Concreetgaatheto.m.conditiesendenatuurlijkedynamiekvandenatuurgebieden,metdefocusopsystemendiemenningduurzaambeheerbaarzijn.Daarbijonderzoektmenderandvoorwaardenvoordeuitgangservoorinaanmerkingkomen.Hierbijgaateraandachtnaarsystemendiemeteengeringeinspantreerthetonderzoekzichverderopdebasisvoorwaardenendynamiekvandenatuurgebiedendie(VEN)concen-

Verdergebeurtmorfologieen-vorminginaquatischenintertidaalmilieu;hetonderzoekvanmethodologischestudievanmodellenvoorbeheervanoppervlaktewaters,hetonderzoekvandeprocessenquahabitateisenbeheervanwaterlopenenhunvalleigebieden;hettesten,onderhoudenenoptimaliserenvanwaterstromen,minimummilieueisenaanomgevend(niet-natuur)landschap;deinrichtingengebiedenenomliggendlandschap(geologie,topografie,landgebruik,menselijkeactiviteit)viaHierbijstaanderivierenvalleigebiedencentraal,metonderzoekvandeinteractiestussenvalleiensedimentdynamiekinrivierenwaterlopenenhunvalleien.

op hun omgeving en vice versa. Terondersteuningvandenagestreefde

Monitoring, beleidsvoorbereiding en Natuurrapport

Omdehetruimtelijkeverdelingvansuboptimalehabitattypesinhetlandbouwgebiedenhunfunctievoorzamenatuurinhetlandelijkgebiedtekomen–metconcreetdestudievandekwaliteitendevoorwaardenvoorhetbeheer,diemenaananderruimtegebruikkanstellenomtoteenduurdelijkgebied(zoalsdeecologischebetekenisvankleinelandschapselementen)enopderandrecreatie)concentreerthetonderzoekzichopderolvankleine,suboptimalehabitatsinhetlan(o.a.landbouw,natuurbehoud.

verschillendedoeleindengebruikvanmonitoringprogramma’s.Deverworvenkennisstaatzoeksprojectenenliteratuuronderzoek.DaarbijmaaktmengeregeldopdiverseniveausenmetBinnendedriehogerbeschrevenonderzoeksthema’sdoetmenaankennisopbouwviaonder

Inhetkadervanvannutriëntenhuishoudinginrelatietothydrologischerandvoorwaarden;hettestenenaanpassennatuurherstel,hetonderzoekvan“verstoringketensopstandplaatsniveau”,metnadrukopdedichten,methetonderzoekvandeecohydrologischeprocessenalsrandvoorwaardevoorpassingvanhydro-ecologischemodelleneenbijzondergrotekennislacuneinVlaanderenmoetwaardebouwenaanhydro-ecologischemodellenvoorVlaanderen.

hetsamengaanvannatuurmetandereruimtegebruik

HoofdstukIII.5–162

Monitoring als centrale taakstelling

natuur,zietmenInfunctievandebeleidsondersteuning,debeschrijvingenevaluatievandetoestandvande destimulering,desturing,decoördinatieendeelsdeuitvoeringvan

nendvangrootbelang.Indicatoren,methodenendoelenofnormenzijngebaseerdopondersteumen(bijvoorkeurmettermijnen).Deopbouwvanvlotraadpleegbaredatabankenishierbijindicatoren,gemetenmetgestandaardiseerdemethodenentevergelijkenmetdoelenofnorhetbeleidendeinvloedhiervan.Ditgebeurtdoormonitoringvanzorgvuldiggeselecteerdemenstegenoverdenatuur,overdeinzetvanbeleidsmiddelen,overdeverwezenlijkingendoortitatievedataoverdetoestandvandenatuur(biotischenabiotisch),overdehoudingvandeductenopdenatuur).Ditvereistdevlottebeschikbaarheidvangoedinterpreteerbareenkwan-(effectenvandepro-onderzoek.

Natuurbeleid: straties.meegewerktaandeafbakeningvanVENenIVON,inoverlegmetanderesectorenenadminiinternationalebetekenishebben(EUNatura2000,Ramsar).OpgewestelijkvlakwordtvooralEenbelangrijkebijdragevanhetINisdeonderbouwingvanafbakeningvangebiedendieeen Natuurrapport

lijkdebeleidsvoorbereidingen-uitvoeringennatuurlijkookvoorhetonderbouwenvaneendegevensviamonitoringdoorhetIN,anderemilieuoverhedenenverenigingen,zijncruciaalvoorringenadviesverlening,leidttoteenbeteraangepasteplanningenuitvoering.Verkregengegedrachtinzakenatuur,gecombineerdmetkritischenwetenschappelijkgefundeerderapportewikkelingen-beleid”en“Natuurrapport”.HetisdebedoelingdateenefficiëntekennisoverQuarechtstreekseondersteuningishetINvooralactiefviadehorizontalecellen“Natuurontsteuning.steedstendienstevandehoofdtaakvanhetInstituutvoorNatuurbehoud:natuurbeleidsondertweejaarlijksNatuurrapport.

monitoring formiseringdiversiteitopvolgt.Daarnaaststreeftmennaareenvergaandemonitoringintegratie,metunitailleerd(tegelijkertijdenopdezelfdeplaatsen)talvaninteragerendedeterminantenvandebioVoordetoekomststreeftmennaargeïntegreerdemonitoring,waarbijmenselectiefmaargededatabankeneneengrootaantalvrijwilligers.Deresultatenwordenzoveelmogelijkinpubliektoegankelijkegebied.Hetverzamelenvansoortgegevensgebeurtvooralmetdehulpvannatuurverenigingenmen,zoalsvoordeopvolgingvanhetbeheerinreservatenenvanbiodiversiteitinlandelijknatuurgebieden).Verderwordtveelwerkverrichtvoorhetontwikkelenvanmonitoringsystebeleid(o.a.aangroeienspreidingvanhetareaalnatuurreservaat,planologischbeschermde(thema2),ecosystemenenlandschappen(thema3),alsookenkeleindicatorenvoorhetnatuurgen.MonitoringdoorhetINbetreftnuvooralenkelesoortengroepen(thema1),biotopennatuurverenigingen,vrijwilligersgroepen,universiteiten,administratiesenopenbareinstellinnenbijeen:hetInstituutvoorNatuurbehoud,hetInstituutvoorBosbouwenWildbeheer,alseencentraletaakstelling.Menbrengtnudegegevensvanuiteenlopendebronopgeslageneninverwerktevormnaardemedewerkersteruggekoppeld.vanmethodenenlocatie.

Habitatrichtlijn.HetNARAevalueertenerzijdsdeJaneiro,1992)enondersteuntdeverslaggevingoverdeuitvoeringvandeEuropeseVogel-enHetNARAfungeertookalsinventarisinhetraamvanhetBiodiversiteitsverdrag(Riodekwaliteitenhetmilieubeleid,doetNARAditvoordetoestandvandenatuurenhetditobeleid.Vlaamsebeleidinzakenatuurenmilieu.TerwijlMIRArapporteertoverdealgemenemilieuHetNARAvormt,samenmethetMIRA,eenbelangrijkewetenschappelijkebasisvoorhet

toestandvandenatuur enanderzijdsde beleidsplannen (regeerakkoord,milieu-ennatuurbeleidsplanning...),de beleidsprocessen (zoalsdemanierwaaropregelgevingeninstrumententotstandkomen),de beleidsproducten (toepassingvaninstrumenten,uitvoeringacties...)ende beleidseffecten

BossenenBosbouw

HoofdstukIII.5–163

spitstditonderzoekzichverdertoeopdestikstofcyclusinbossen,meerinhetbijzonderopdeautomatische‘analysers’omdeconcentratiesaangasvormigepolluententemeten.In2003bosDeInslaginBrasschaatwerdeenmeettorenopgerichtmetmeteorologischesensorenenessentieelendemetingeninditnetwerkwordenin2003danookverdergezet.Inhetdomeinperiodiekofpermanentonderzocht.Deopbouwvanlangetijdreeksenisvoorditonderzoekdebodemoplossing,devoedingstoestandvandebomenendesamenstellingvandevegetatiebosgezondheidstoestand.Hierwordeno.a.deatmosferischedeposities,desamenstellingvanbosecosystemenverzameltinformatieoverdeachterliggendeoorzakenvanwijzigingenindekenenzullenin2003verdergezetworden.Hetmeetnetvoordeintensievemonitoringvanstandvanonzebossen.Dewaarnemingengebeurenineensystematischnetwerkvanproefvlakverzamelen.HetInstituutmaaktsinds1987jaarlijkseeninventarisopvandegezondheidstoehunduurzaambeheer.MonitoringensurveyzijngeschikteinstrumentenomdezegegevensteInformatieoverdetoestandervanenoverpotentieelbedreigendefactoren,isessentieelvoorBossenvormeneenbelangrijkonderdeelvanonsecologisch,economischencultureelerfgoed.

Programma 61.3Bos en Groen

Ondersteuning van de beleidsvoorbereiding en -uitvoering

Ditallesombijtedragentothetduurzaambeheervandebossen,hetgroen,defaunaendevisIn1999formuleerdehetInstituuthaarmissiealsvolgt:HettotalekredietopdezeBA’sbedraagt4,507mln.EUR.BA’s11.05,11.07,12.02,12.46,73.63en74.03InstituutvoorBosbouwenWildbeheerviteitenvanhetInstituutvoorBosbouwenWildbeheer.Inhetprogramma61.3zijneenreeksBA’sopgenomenvoordefinancieringvandeonderzoeksactivoorziening,zoetwatervisserij,jachtenvogelbescherming.leidsvoorbereidendentoegepastwetenschappelijkonderzoekinzakebossenenbosbouw,groenHetprogramma61.3betreftdebeleidsvoorbereiding,specifiekewerkingskosten,subsidies,be•Conceptualisereneninitiërenvan(vernieuwend)wetenschappelijkonderzoekinfunctievandenodenenontvangensignalen(intern/extern)•Verrichtenencoördinerenvanwetenschappelijkenvanbeleidsgerichtonderzoek•Vertalenvandeverworveninzichtenterbeleidsvoorbereiding,-ondersteuningen-evaluatie•Verlenenvanwetenschappelijkediensteno.a.dooradvisering,hetaanreikenvanproducten,technieken,conceptenendocumentatie,...•Opbouwenvankennisenverspreidenervandoorpublicaties,voordrachten,eendocumentatiecentrum,...stand.

lijkteits-ensoortgerichtnatuurbeleiddewetenschappelijkeonderbouwdievandaagmaatschappeverdrogingenz.)endeopvolgingvanpopulatiesensoortenkrijgenuiteraardookhetkwaliViathema’salsomgevingsbeïnvloedingopdenatuur(verstoringketens,verzuring,vermesting,adviserenderegelgeving)enuitvoeringophetterrein,wilhetInstituutvoorNatuurbehoudeenbelangrijkeplexeprocesvangebiedsafbakening,visievormingopnatuur(inhetkadervanuiteenlopendedeinstrumentenenmaatregelentenbehoevevanallenatuurinhetbuitengebied.Inhetcomen-uitvoering.Belangrijkisdesteunaanhetgebiedsgerichtenatuurbeleiddatbepalendisvoorderzoek,vormendebasisvoordeondersteuningdiehetINkanbiedenvoordebeleidsplanningDevertalingenintegratievanmonitoringresultatenendedatavanempirischenliteratuuronencoördinerenderolvervullen.vereistis.DitgebeurtinnauwesamenwerkingmetMIRA.

HoofdstukIII.5–164

dientookombestuivingspatronenengenetischepollutietebestuderenbijdeEuropeseZwarteëteitenenklonen,onderzoekdatdeafgelopenjarenreedswerdopgestart.Genetischonderzoekinventariseren,identificerenenonderscheidenvanautochtoneboom-enstruiksoorten,varitischediversiteitengenenverspreidingbinnennatuurlijkepopulatiesengenenbankenenhetOokhetmoleculair-genetischonderzoekbreidtverderuit.Ditomhelstdestudiesvandegenetotaanlegvannieuwezaadboomgaardenindetoekomstverderuitbouwen.dengewoonnietbestaanoftekortschietenquaproductievermogen,zalmendehuidigestrategieaantalboomsoortenuiterstbeperktzijn(i.c.BoskersenGewonees)enanderzijdszaadboomgaarbestandenwordeningediend.AangeziendemogelijkhedentotselectievanzaadbestandenvooreenInditkaderzullenin2003verderevoorstellentoterkenningvanenkelezaadboomgaardenenzaaddestudievandegenetischediversiteitvandebetreffendepathogeneschimmelsenbacteriën.Binnenditselectie-enveredelingsprocesgaatspecialeaandachtnaarresistentieaanziekten,inclusiefmennaardeselectieencreatievanbosbouwkundigengenetischmeerwaardiguitgangsmateriaal.indehandelbrengenvannieuwepopulierenklonen,iseenaansluitendprogramma.DaarbijstreeftHetbeschikbaarstellenvanteeltmateriaalvaneconomischwaardevolleboomsoorten,inclusiefhetsatievandeaanwezigegenenbankenvanautochtonebomenenstruiken.courantaangeplanteboom-enstruiksoortenenhetbehoud,deverdereuitbreidingendekarakterigenenbronnen.Belangrijkeaspectenzijndeaanlegvanautochtonezaadboomgaardenvooralleondermeerdoorhetverderontwikkelenvandein1998voorgesteldestrategierondautochtoneBijzondereaandachtgaatnaardebeschermingengebruikvangenetischebronnenindebosbouw,gergronden(fase3)enhetvoorstellenvaneenveiligbeheer,gekoppeldaaneenrisico-evaluatievoorbag-planten(fase2)ligtdeklemtoonnuopdeeffectenvandeverontreinigingopecosysteemniveaunigingsgraad(fase1)enhetonderzoeknaardebiobeschikbaarheidvanzwaremetalenvoorderondbaggergrondenverderuit.Nadeinventarisatievanderuimtelijkeimpactendeverontrei-InopdrachtvandeAdministratieWaterwegenenZeewezenbouwtmenhetonderzoekskadermetallebevindingenvandeintensievemonitoringgedurende3groei-jaren.diversetypesvanboomplatenonderzocht.In2003wordteenomstandigeindrapportgepubliceerdconcurrerendevegetatiebijbosaanleg.Naastmechanischeenchemischemiddelen,wordenookMetE.U.Life-steunwordenverschillendealternatievenonderzochtvoorhetonderdrukkenvanvoeren.&bodemtypesdehoogstekoolstofvoorradenvertonen,omeengericht‘carbonforestry’beleidtekadervanhetKyoto-protocol.Ookzaluiteenanalyseduidelijkwordenwelkecombinatievanbos-dienenvoordenoodzakelijkerapporteringinhet(fase4).

hetCASTEC-project(tingvandegesequestreerdestocksvoorVlaanderen.DezedatazullengevaloriseerdwordenbinnenZoberekentmenin2003opdezebasisdekoolstofvoorraadindiversebosbodems,meteenschatopplotniveauopteschalentotregioniveau.scheenchemischevariabelen.HetleverteengeografischegerelateerdekennisbasisomdetailstudiestiestussenbodemenbosteontrafelenenvormteenbelangrijkinterpretatiekadervoortalvanfysiopnamelocatiesverspreidoverdeVlaamsebossen.DezegegevenssetzaltoelatenbelangrijkerelaHetInstituutcompileerteenbelangrijkedatabank,metstandplaatsgegevensgebaseerdop300schimmelsenandereschadefactoren.centrumondersteuntdebosbeheerdersinzakeherkenningenbestrijdingvanschadedoorinsecten,Eendiagnosecentrumvoorboomziektenen-aantastingenwordtin2003verderuitgebouwd.DitdemonderzoekhetInstituutondergebrachtis,zalin2003verderinstaanvoordecoördinatievanhetbosboprogramma’svandeVNendeEU.HetForestSoilCo-ordinatingCentre,datsinds2002inschevariabelenopdedepositievanammoniak.Dezedrieprojectenkadereninsamenwerkingsbijdragevandestikstofcomponentenindedrogedepositie,enopdeimpactvanmeteorologiinhetkadervandezeinternationaleprogramma’s.

CArbon SequestrationpotentialinBelgian Terrestrial ECosystems: quantificationandstrategicexploration)en

stratievoorhetdoelmatigbeheervanopenterreinenindedomeinbossen.In2003isvoorziendathetIBWookwetenschappelijkeondersteuningzalverlenenaandeadminibreiding.metdirectewetenschappelijkeondersteuningbijnieuwelocalisatie-enrealisatiestudiesvoorbosuitprojectkomtertevensviaGIS-analyseseenoverzichtvandeecologischmeestwaardevollebossen,voorstellen,enprioriteitenvoorgroenegewestplanwijzigingenvastteleggen.BinnenhetzelfdeDitmoetdeadministratietoelatenomsnelintespelenopRuimtelijkeUitvoeringsplannen(RUP)-hetinstituutmomenteeleenoverzichtenevaluatieopvandezonevreemdebosseninVlaanderen.HetIBWvoertdaarnaastookeenaantaldirectbeleidsondersteunendeopdrachtenuit.ZomaaktnancierddoordeAfdelingBos&Groen.leverdeinteressantehypothesenopdiemenin2003verderonderzoektineennieuwproject,gefisingenopvoormaligintensievelandbouwgronden.Eeneersteverkennendonderzoekin2002Eendirectelinkmetdepraktijkbiedtookdevergelijkingtussenbebossingenenspontaneverbosrelevanteaanbevelingenformuleren.gefinaliseerdin2003enmoeteenaantalbeheersmatigtesturenaspectenonderzoekenenpraktischpotentienaarnatuurwaarde,zekerindenabijheidvanoudealluvialebossen.Hetprojectwordtnatuurwaardeensterkverruigdebossen.Mitseenaangepastbeheerhebbenzeookeenzeergroteeenbelangrijkeeconomischewaarde,maarzewordenookvaakgeassocieerdmeteenbeperkteeenbelangrijkdeeluitvanhetbosareaalinVlaanderen.Zezijnvaakzeerproductiefenhebbendusopstartte,betreftdeontwikkelingvannatuurwaardeninpopulierenbestanden.DezebossenmakenEenanderbelangrijkonderzoekdatin2001binnenhetProgrammaBeleidsgerichtOnderzoekheidaanginginhetkadervandeConventieBiologischeDiversiteitenHelsinki-resolutieH2.boek.DezemethodiekkaneenbelangrijkeinvullinggevenaanverbintenissendiedeVlaamseover-naleconferentievoorgesteld,enbinnenkortgepubliceerdalshoofdstukineenwetenschappelijkaandedatavandeVlaamsebosinventaris.Deresultatenvandezeanalysewerdenopeeninternatio-biodiversiteitsbepalendestructuurkenmerkeninhetbos,viaeennureedsgerealiseerdekoppelingteitinbossen.DeresultatenkunnendirecttoegepassingvindenbijdemonitoringvanbelangrijkeIn2001ronddehetInstituuthetonderzoekafnaareenmethodiekvoorhetmetenvanbiodiversi-doodhoutvanbeukeneik.endoodhout.ZogebeurtermomenteeleenintensievebemonsteringvanzwammenopliggendDaarnaastiserookaanvullendonderzoeknaarbiodiversiteitsaspecten,gebondenaanbosreservatencreteaanbevelingenvooreenduurzaambosbeheer.wordtvooraldespontaneontwikkelinginbossenbestudeerd,watoptermijnmoetleidentotconOokvervolgtditjaardemonitoringvanreedserkendebosreservaten(opgestartin2000);daarbijVlaamseninternationaalrepresentatiefnetwerk.werk.HierbijpastmendedoorhetIBWontwikkeldeselectiecriteriatoe,omtekomentoteenHetIBWvervulteenbelangrijkeadviserenderolbijdeuitbouwvaneenVlaamsbosreservatennetonderzoekderzoek.Populatie-genetischestudieswordenuitgevoerdopmarterachtigenenverkennendkenbijroesttolerantiebijpopulier.Ookvoorzoogdierenstartteeenmoleculair-genetischonVanaf2003startmenookmetgenexpressie-analysevoorhetidentificerenvangenen,betrokMAS(MarkerAssistedSelection)terondersteuningvandelopendeveredelingsprojecten.zaadboomgaarden.Daarnaaststarttein2001hetQTL-onderzoek(QuantitiveTraitLoci)encombinatiesvormtdebasisvoorhetruimtelijkontwerpvaneentoekomstigenieuwegeneratievandeincompatibiliteits-allelen.Kennisvandebestuivingspatronenenincompatibeleklonenmen(GMO’s).VoorBoskerswordtditonderzoekaangevuldmetdemoleculaireidentificatieverwantesoortenistevensvanbelangbijeenrisicostudievangenetischgemodifieerdeorganisherstelvanpopulatieslangsheendeGrensmaas.DestudievangenenuitwisselingtussennauwpopulierenbijBoskers.Voordeeerstgenoemdedientdestudiealsbasisvoorrichtlijnenteropreeënisrecentgestart.

HoofdstukIII.5–165

relatiestussenkroon-enstamvolume.In2003zaldenadrukliggenopdemetingvanliggendebomenenhetopstellenvanallometrischewordenzeookzwaarder–enzevallendusvaakbuitendebestaandetabellenvoorvolumebepaling.DoordatindevernieuwdebeheervisievandeafdelingBosenGroenbomen‘oud’mogenworden,OokbegintmenmetdeopmaakvantarievenvoorEikenBeuk,vooralvoordegroteafmetingen.gentoteenbeoordelingskadervoordepraktischehaalbaarheidvandenatuurlijkeverjonging.gegevens,verzameldindeloopderjaren,biedtmeerinzichtinhetprocesenzaluiteindelijkbijdragaandejarengetestwordendoorherhalingvandeobservaties.Degeïntegreerdeverwerkingvangaatverder.Vermits2002opnieuweenzaadjaarwas,kunneneenaantalhypothesenvandevoorHetonderzoekoverdenatuurlijkeverjongingvanEikindeLeemstreekenBeukinZoniënwoudgewerktrondtweethema’s.instrumentenvoordebeheerder,infunctievaneenmeernatuurgetrouwebosbouw.In2003wordtBinnenhetdomeinbosbehandelinggaatdemeesteaandachtnaarhetontwikkelenvanbruikbaretingsprojecten.betereinpassingvandewensenvanuitdebosbouwsectorindeuitvoeringsfasevanlandinrichVLMvooreenbetereplanmatigeaanpakvansectorvisiesbosbouwindeplanningsfaseeneenEenanderesterkbeleidsmatigeopdrachtiseenmethodologischestudieinopdrachtvandevisiesvoorbestaandegebieden.voorhetluik“bos”,zowelvoornieuwevoorstellentotrichtlijngebied,alsvoordeontwikkelingvanInuitvoeringvandeEuropeseHabitat-enVogelrichtlijn,staathetIBWinvoordeadviesverlening

HoofdstukIII.5–166

WildbeheerenRiviervisserij

zijalscarnivorennogsteeds(ofopnieuw)inconflictkunnentredenmetprivatebelangen.Wegensvanhabitatversnipperingennatuurtechnischeaanpassingenaanverkeersinfrastructuur,terwijlookDemarterachtigengeldenalséénvandebelangrijksteindicator-endoelsoortengroepinhetkaderheid(verspreidingvossenlintworm).zowelvanwegeschadeaanjachtoogstenkleinvee,alsnaarmogelijkerisico’svoordevolksgezonddichtheid)inhetvoorbijedecennium,blijftvoorbijzonderveelmaatschappelijkeaandachtzorgen,achtigeninVlaanderensluithierbijaan.DealgeheletoenamevandeVos(zowelinareaalalsinOokonderzoeknaardepopulatiedynamiekvandeVosendeecologieenverspreidingvanmarterkunnenworden.doordeNMBSgefinancierdproject.Daarnaastgaatmennahoebestaandeproblemenopgelostschadeaangewassen...).Inhoeverrepraktijkentheorieovereenstemmen,zalmenbekijkenineenverdoorgedrevenisolatielokaaltotoverlastzorgen(eenverhoogdaantalverkeersongevallen,dendatversnipperingtoteenverminderdeleefbaarheidvandebestaandepopulatiesleidt,kaneenbijgaatookaandachtnaarversnipperingendegevolgenervanopreewild.Waargevreesdmagwormenten(RIO2000,ConventievoorBiodiversiteitendeIUCNresolutie2.29vanAmman).Hierlaatstekadertnietalleeninhetlokaleofregionalefaunabeheer,maarookininternationaleengagedetrendsinhetgebruikervan,isessentieelomhetgevoerdebeheerteevaluerenenbijtesturen.Ditinventarisatieenafschotstatistieken.HetmonitorenvandepopulatietrendsvanwildsoortenenvanHetInstituutondersteuntdewildbeheereenhedenvoorhetopstellenvanwildbeheerplannen,wilddebestrijdingvanongewenstesoorten.leid,recreatiefmedegebruik,natuurtechnischemaatregelen)enhetonderzoeknaardeimpactvanwildbeheereenheden(wildbeheerplan,jachtstatistieken)endevisserijcommissies(herbepotingsbe-staat,isinditopzichtprioritair.EssentieelishierbijdewetenschappelijkeondersteuningvandeEenbeleidinzakejachtenriviervisserij,waarbijverstandigmedegebruikvandenatuurcentraalnaarexpansieveenschadelijkediersoortenonderdevertebraten.serijenfaunabeheerhetmilieumeeralsgebruiker.Inderandhiervanverrichtzijookonderzoekplaatsbetekenishebbenalsbronvandienstenvoordesamenleving,benaderendesectorenriviervis-Waarbossenineersteinstantiedenatuurlijkebouwstenenvanhetmilieuzijnenpasopdetweede

impactopdeIBItebepalen.Ditwordenverderverfijnd.Menbestudeertookseizoenmatigeeffectenopdevisbestandenomhunzone).Erzijnreedsdrieindicesontwikkeldendeindicesvoordevlagzalm-,forel-enspieringzonenaargelanghettypewater(stilstaand,stromend;brasem-,forel-,barbeel-,vlagzalm-enspieringbestanden.Deparametersenhungrenswaardenvandezemultiparametrischeindex,verschillenverderaandeontwikkelingvaneenIndexvoordeBiotischeIntegriteit(IBI),gebaseerdopdevisindevisstandfungerenalsmaatvoordealgemenemilieukwaliteit.Inditverbandwerktmenookop(statusvanvissoorten,wijzigingeninvisbestanden,deverspreidingvanexotenenz.).EvolutiesDeafdelingWildbeheer,sectieriviervisserij,volgtdeevolutievandeVlaamsevisbestandenintensiefbeschermdegebieden,mogelijkenevenvangstenvanzeldzameofbeschermdesoorten.heid(dodingswijze)enhetbeheerenbehoudvandebiodiversiteit:problematiekvanbestrijdinginbestrijdingsacties,alsnaarderandvoorwaardeninzakemilieuhygiëne(gifgebruik),diervriendelijkaandachtzowelnaardepopulatie-ecologievandezesoortenendeimpactvandeuitgevoerdeInhetonderzoekomtrentdebestrijdingvandeMuskusrat,deBruineratendeBeverrat,gaatdebeschikkingoverdeversnipperingsproblematiek,endevitaliteitvandepopulaties.Viahetrecentopgestartepopulatie-genetischonderzoekkomterooknuttigeinformatieterlen(vaningezameldeverkeersslachtoffersonderdemarterachtigen)zalhierantwoordopgeven.mulatievancontaminanteneennegatiefeffecthebbenopdedierenzelf.Onderzoekvanweefselstacatorfunctievoordebiobeschikbaarheidvantoxischestoffeninhetmilieu.Tegelijkkandezeaccuhunecologischepositieaandetopvandevoedselpiramide,vervullenzijbovendieneengoedeindi

nigendestoffeninhetmilieu.Bovendienverschafthetbepaaldinpalingen.Ditblijkteengeschiktemethodetezijnvoorimmissiemetingenvanverontrei-Naastvoornoemdonderzoekmeetmenookconcentratiesaantoxischestoffeninvissen,meerinvullingvandeEuropeseKaderrichtlijnWater.senenhunbiotoop.Momenteelwordtgewerktomdezemethodiekverderteontwikkelenterlevertdusbasisgegevensoverdekwaliteitvanonzevis-

palingpolluentenmeetnet

MomenteelwordthetVisInformatieSysteem(V.I.S.)ontwikkeldomalleverzameldevisgerelauitgebreidnaaranderesoortenzoetwatervis,zoalssnoekensnoekbaars.baarheidvanvisendedoorstromingvanpolluentendoorheendevoedselketen,zijndemetingentotbeperkingeninzakehetmeenemenvanvisuitopenbarewaters.Inhetkadervandeconsumeer-deconsumeerbaarheidvanvis–ditisuiteraardbelangrijkvoordevolksgezondheidenleiddeo.a.ookinformatieoverteerdegegevensineendatabankteorganiseren,dieineenlaterefaseviahetInternettebevragenzalzijn.Hetonderzoekrondbiotoopherstelverdieptzichinhetstructureelherstelvanwaterlopen.Deklemtonenliggenhiervooralopdenatuurvriendelijkeherinrichtingvanoeversenhetoptimaliserenvandemogelijkhedenvoorvismigratie.Eeneerstefaseisalafgerond:deinventarisatievanknelpuntenvoormigrerendevissoortenopprioritairewaterlopeninhetVlaamsegewest.Deontwikkeldeinteractievedatabankmoetdeverspreidingendeupdatingvandebekomeninformatievergemakkelijkenviahetinternetadreshttp://vismigratie.instnat.be.Eristevensinnoverendonderzoeknaarhetontwerpenvanvispassages,paaiplaatsenennatuurvriendelijkeoeversterbevorderingvandevisbestanden.Verschillendereedsuitgevoerdeinitiatievenwordengeëvalueerdophunefficiëntie.OpdeexperimenteleviskwekerijenvandeafdelingBosenGroen,richthetinstituutzichindeeersteplaatsophetwetenschappelijkonderzoekronddegenetischekarakterisatieendereproductievanzeldzameofverdwenenautochtonezoetwatervissoorten.Ditgebeurtinfunctievanhetbehoudenherstelvandeaquatischebiodiversiteit,éénvandethema’svanhetmilieubeleidsplan.Daarnaastkweektmenookroutinematig–inhetkadervanhetherbepotingsbeleid–enkelebedreigde,ecologischwaardevollevissoortendieindehandelmoeilijkofnietverkrijgbaarzijn.

vismeetnet

HoofdstukIII.5–167

Internationalesamenwerking

gezetomditcommunicatieluiknogteversterken.tencruciaalalsdraagvlakvoorwetenschappelijkonderzoek.Vanaf2003wordenextramiddeleninoperationeleenvlotbereikbarebibliotheek,zijndevertalingvanonderzoeksvoortgangen-resultaaandachtpunt.EenoperationelecommunicatiecelbinnenhetIBWishierbijessentieel.NaasteenCommunicatiemethetbeleid,deterreinbeheerdersenhetruimepubliek,vormeneenpermanent

• standandimproveyieldandqualityforbiomassandtimberproductionacrossEurope”.POPYOMICS:“Linkingphysiology,moleculargeneticsandgenomicsinPopulustounder

•

culturalGENEROSE:“GeneticevaluationofEuropeanroseresourcesforconservationandhortiuse”.

• tenkruidbestrijdingbijdeaanlegvanbosseneninfrastructuurgroen.Ditprojectlooptin2003metEU-steun(LIFE)isersinds1998onderzoeknaaralternatievenvoorchemischeoneinde.

2.1.Straatsburg(1990):monitoring-netwerk,bewarengenetischpotentieel,databankbosaantas2.DeopvolgingvandeministeriëleconferentiesterbeschermingvandebosseninEuropamet1.2.CriteriaandIndicatorsforSustainableForestManagement.1.1.CertificationofForestProductsandInternationalTrade.1.Post-Rio-procesmeto.m.de“Bossenconventie”enhetIntergovernmentalPanelonForestsmetonderwerpenals:debijbehorenderesoluties:tingen,netwerkonderzoekboomfysiologieenbosecosystemen.2.2.Helsinki(1993):duurzaambosbeheer,bewarenbiodiversiteit,samenwerkingmetOost-Europa,strategielangetermijnaanpassingbossenaanklimaatsveranderingen.2.3.Lissabon(1998):socio-economischeaspectenvanduurzaambosbeheer,Pan-Europesecriteria,indicatorenenrichtlijnenvoorduurzaambosbeheer.DeopvolgingvandezeresolutiesvoorVlaanderenwordtgecoördineerddoordeAfdelingBos&GroenenhetInstituutvoorBosbouwenWildbeheer.Daarnaastneemthetinstituutdeelaaninternationaleonderzoeksprogramma’sinhetkadervanhetFifthFrameWork,LifeenCOST.In2003participeerthetinstituutindevolgendeEU-projecten:•RAP“Improving

Fraxinus gationandpromotionofimprovedgeneticresources”.(Ash)productivityforEuropeanneedsbytesting,selection,propa

HoofdstukIII.5–168

Maatschappelijkdraagvlakvooronderzoek

Methodologischeondersteuning

zoekvanstandaarden.AnderzijdsviapersoonlijkebegeleidingenadviesbijhetontwerpvanonderEnerzijdsglobaaldooraanbodvanvorming,opvolgingvanstatistischesoftwareenuitwerkingvens.Dezeeenheiddraagtbijtotallewerkprogramma’saanhetinstituut,optweeniveaus.Sindstweejaarisereencentraleondersteuningvoordestatistischeverwerkingvandegegeendestatistischeanalyse.

Opdeinternationaleagendakomtbosbeleidveelvuldigaanbod:

onaleverplichtingenuitvoeren.behandeld.Vlaanderenwilhiermeedegewenstebesluitvormingtotstandbrengenendeinternati-Milieu-ennatuurbeleid(endusookbosbeleid)wordensteedsmeerophetinternationaalniveau

ditfenomeenslechtsfragmentarischonderzochteninkaartgebracht.Detechnischeoplossinhiergroteschadeaandewegeninfrastructuurenaanprivateeigendommen.Totnogtoewerdmetafwijkendeeigenschappen.Dezelandverschuivingen(ookmassabewegingen)veroorzakenafschuivingen,waarbijdevolledigebovenlaagschuifttenopzichtevaneenonderliggendelaagwordtgekenmerktdoordeaanwezigheidvantertiaireafzettingendieerggevoeligzijnaanvaneenonderzoeksprojectrondlandverschuivingenindeVlaamseArdennen.DitgebiedHetbeschikbaarkredietopdezebasisallocatie(0,1mln.EUR)dientintegraalvoordeopstartwerkingsprojectenBA12.06Uitgaveninverbandmetgrensoverschrijdendeenanderebovengewestelijkesamenronderosiebestrijding

HoofdstukIII.5–169

BA12.63rationoftheSea).pesepaling(EuropeanInlandFisheriesAdvisoryCommissionenInternationalCouncilforExploHetIBWisbetrokkenineeninternationaaladviesforuminzakehetbeheervandestocksaanEurodeHetinstituutiservertegenwoordigdinhetManagementCommittee,deCoreGroup,enleverttectedHetIBWneemtookdeelaandenieuweCOST-actiediein2002opstartte–COST-E27:‘Proomvaneensolideengestandaardiseerdmethodologischinstrumentarium.Hetprojectambieertlendevisindicesgewerkt.SuccesvolleimplementatievandeKaderrichtlijnWaterisafhankelijkcatorenvoortoekomstigebiologischemonitoring.MomenteelwordtinEuropametverschiloppervlaktewaterkwaliteittebereiken.Viswordtbeschouwdalséénvandebelangrijksteindivlaktewaterenbeschermen,verbeterenofherstellen–metalsdoelombinnen15jaareengoedeEuropesepartners.VolgensdenieuweKaderrichtlijnWatermoetendelidstatenhunopperContributiontotheWaterFrameworkDirective)iseensamenwerkingsverbandtussen23StandardisedFish-basedAssessmentMethodfortheEcologicalStatusofEuropeanRivers–A“visindexconcept”.HetFAME-project(Development,EvaluationandImplementationofaInjanuari2002startteeenEUonderzoeksprojectrondeenPan-Europesebenaderingvanhetditteontwikkelenenteevalueren.forestareasinEurope–analysisandharmonisation‘.WorkingGroupLeadervooréénvandedriewerkgroepenbinnendezeactie.Boskartering,bosinventarisatieenuitgavenvanalleaardi.v.m.beleidsgerichtestudiesenmodelprojecten,ophetgebiedvanbosbouw,groenvoorziening,jacht,vogelbescher-mingenriviervisserijinVlaandereneninternationaalverbandovereenkomstiginternationaleverdragenenandereverplichtingenHetbeschikbaarkredietopBA12.63bedraagt0,521mln.EUR,waarvan0,450mln.EURvooronderzoek.OpdezebegrotingspostwordendoordeafdelingBos&GroenvanAMINALtweevoorstelleningedienddiekaderenbinnenhetmilieuthema‘Verliesaanbiodiversiteit’.BosbouwinLULUCF-rapporteringeninhetkadervanuitvoeringvanhetKyoto-ProtocolAtmosferischedepositieinbosrandenenzijnimpactopdevegetatieintijdenruimteRecentnamdeInterministeriëleconferentieLeefmilieu(naaraanleidingvandeBelgischerati-ficeringvanhetKyoto-protocol)beslissingenoverdeverplichterapporteringenendeemissie-inventarissen.TotophedenkonVlaanderengeennauwkeurigbeeldschetsenvanderolvanbossenenbosbouwindeVlaamsekoolstofhuishoudingenhunmogelijkerolalskoolstofputofalsemissiebron.Heteersteprojectmoetopbasisvandenubeschikbaregegevens(actualisatieboskartering,resultatengewestelijkebosinventarisatie)eenmethodiekuitwerkeneneeneerstevolwaardigrapportindeLULUCF-rapporteringvoorleggen.Hettweedeprojectgaatdepotentieelverhoogdeatmosferischedepositievanverzurendeenvermestendecomponentenindebosrandnaenschatdegevolgenhiervanopdebosvegetatiein. Programma 61.4Landbeheer

vormenvanwatergebruikteinduceren.Ofandersgezegd:omonbedoeldesubstitutiesteverenduurzaamwatergebruik,enomdejuistesubstitutiemogelijkhedentussendeverschillendevormenvanwatertezoeken,omadequateprikkelstegevendiemoetenaanzettentotrationeelDoelvandezeeerstestudieisomdemeestoptimaletarievenvoorhetgebruikvandediversevoorbereidingAMINALvooreenbelangrijkdeel(0,167mln.EUR)voortweestudiesterondersteuningofinzakeoppervlakte-,grond-endrinkwater.DitkredietgebruiktdeAfdelingWatervanDezebegrotingspostvoorziet0,260mln.EURvoortoegepastwetenschappelijkonderzoekdrinkwaterBA12.59Studiestoegepastwetenschappelijkonderzoekinzakeoppervlakte-,grond-envanbeleidsinitiatieveninzakewaterbeheer:•Onderzoeknaarhetinstellenvanheffingenophetgebruikvanruwwaterbronnen•ClusterstudievandewatersectorinVlaanderen:tweedefasemijden.

HetbeschikbaarkredietopBA12.33bedraagt0,140mln.EURenwordtvolledigdoordeAfbeheerslandbouwBA12.33Allerleikosteni.v.m.destudiebetreffendederuilverkaveling,delandinrichting,dedaardoorvaakineenverergeringvandesituatie.Hetdoelvandezestudieisomtekomentot:gen,alsdezeeralzijn,zijnonvoldoendegefundeerdopwetenschappelijkekennisenresulteren•Eenkaartmetdebelangrijksteprobleemzonesalsgevolgvanmassatransport.Hetisdebedoelingdatelktypelandverschuivingopdezekaartvertegenwoordigdis.•Eengrondigebeschrijvingvanelktypelandverschuiving–metdeuiterlijkekenmerken,geologische,geomorfologischeengeotechnischerandvoorwaarden/oorzaken/factoren,gevolgen.•EenvoorstelvanmethodologieomeenrisicokaartoptestellenvoorlandverschuivingeninVlaanderen.•Eenoverzichtvandealgemeneprincipes/methodenvanremediëringvoordebestudeerdetypeslandverschuivingen,opbasisvanbestaandekennisenexpertise,eventueeluithetbuitenland.enhetbodembeleiddelingLandvanAMINALaangewendvoortweeonderzoeksprojecten.Ineeneersteproject“GebiedsgerichtestudienaardemogelijkhedenvoorendeproblemenbijerosiebestrijdingindeprovinciesLimburgenVlaams-Brabant”wordtondermeergetrachtpraktijkervaringteverwerveninhettoepassenvanverschillendeerosiebestrijdings-technieken,onderVlaamseomstandigheden.Eentweedeprojectomvatdeontwikkelingvaneengegevensbankvoorbodemaantasting.DehuidigetoestandvandeVlaamsebodemsisonvoldoendegekend.Hetdoelvanhetprojectbestaaterinnategaanwelkegegevensnoodzakelijkzijnomdeverschillendevormenvanaan-tastingendebasisbodemkwaliteitoptevolgenendaneenstructuurvoortestellenwaarinmendezedatakanopslagen.BA61.41DotatieaandeVlaamseLandmaatschappij.Vanhettotalekredietvan0,915mln.EURis0,149mln.voorzienvoordeuitvoeringvandestudie“Kwantificeringverminderingverspreidingbestrijdingsmiddelennaarwaterlopenenhollewegendooraanleggenperceelsranden”.Hetprojectomvattweedelen.Enerzijdshetfor-mulerenvankwantificeerbareparametersenindicatoren(viahandigevuistregelsofeenvoudigemodellen)voorhetinschattenvanheteffectvanperceelsrandenopdereductievanpesticideninnabijgelegenzones.Anderzijdsschatmenheteffectvandereedsaanwezigeperceelsrandenin.

Programma 61.5Waterbeheer

HoofdstukIII.5–170

vaninVlaandereneneenvergelijkingmakenmethetbuitenland.DaarnaastwordtookdeimpactViaeentweedestudiewilmeneenoverzichtopeconomischvlakverwervenvandewatersectormogelijkeanderebeheersvormenvandewatersectoronderzocht. numentenenLandschappenOA62AdministratieRuimtelijkeOrdening,Huisvesting,Mo-

besteedlijkeordeningrelevantiehebben.Voor2003is0,25mln.EURvoorzien,datvoor100%zalvoorruimtelijk-economischestudies,diezowelvoorhetbeleidsdomeineconomiealsruimtemiddelentoenwerdenafgesplitstvandeBA12.32.DitbudgetwordtspecifiekvoorbehoudenDebasisallocatie12.33werdvoorheteerstopgenomenindebegrotingvan2002,waarbijdeBAreidendetuurplanVlaanderenentervoorbereidingvanhetRSVbiswordeneenaantalgerichtevoorbe-plannen.OokinfunctievandebeleidsmatigeopvolgingenevaluatievanhetRuimtelijkStruc-logistiekeondersteuningvanAROHMbijdeopmaakvangewestelijkeruimtelijkeuitvoerings-gaateenbelangrijkdeelvanhetbudgetnaardekaderovereenkomstvoordeadministratieveeninhoudelijkeopvolgingenhetoverlegmetdebetrokkensectorenenlagerebesturen.Daarnaastdedagelijkseuitvoeringervanwordtuitbesteed.AROHMstaatwelinvoordecoördinatie,deuitvoeringvandezeprocessen.Ditvereistveelenarbeidsintensiefvoorbereidendonderzoek–kingvanstedelijkeeneconomischenetwerken,alsookvooruitvoeringsgerichteprojecteningebieden,vangebiedenvanagrarischeennatuurlijkestructuur,vanpoorten,denadereuitwervoerdworden,wateenverhoogdeinzetvereistvooro.a.deafbakeningsprocessenvanstedelijkeHetregeerakkoordsteltdathetRuimtelijkStructuurplanVlaanderenversneldmoetuitgewaarvanVoorwetenschapsbeleidisopdezeBAintotaaleenkredietvan2,135mln.EURbeschikbaar,ondersteuningBA12.32Allerhandeonderzoekenstudiesbetreffendederuimtelijkeordeningenexternebijdeopmaakvangewestelijkeruimtelijkeuitvoeringsplannencirca80%voorbeleidsondersteunendonderzoek.studiesuitbesteed.12.33Allerhandeuitgavenmetbetrekkingtotruimtelijk-economischestudieswordenaanbeleidsondersteunendonderzoek.

Programma62.1Ruimtelijke ordening, stedenbouw en grondbeleid

Programma 62.2Monumenten en landschappen BA 12.23Studiekosten betreffende monumenten en enbeheerenbeschermingvanhetbodemarchiefisovergeheveldnaardeAfdelingMonumentenmonumentaalenlandschappelijkerfgoed.DebevoegdheiddiehetI.A.P.vroegerhadinzakederoepnaamBRONis,richtzichophetonderzoekendeontsluitingvanhetarcheologisch,tuutvoorhetOnroerendCultureelErfgoed.DenieuwewetenschappelijkeinstellingwaarvanHetInstituutvoorhetArcheologischPatrimoniumwordtomgevormdtothetVlaamsInstiBAenDezeBAvoorziet0,265mln.EURvoorwetenschappelijkonderzoekrondhetmonumenten-landschappenlandschappenbeleid,metalsdoelhetnastrevenvaneenintegralelandschapszorg.41.01DotatieaanBron,VlaamsInstituutvoorhetOnroerendCultureelErfgoedLandschappen. HoofdstukIII.5–171

catie,planning,financiering,beheerentoerisme.Ontsluitingsprojectenzoalsbv.hetarcheoloCentralethema'sdaarbijzijn:wetenschappelijkenormenvoorerfgoedontsluiting,erfgoededuvanerfgoedpresentatieeennoodzaakis.Hetinstituutzalinditverbandonderzoekuitvoeren.ken,tebeschermenentebewaren.Vandaardatdeverbeteringvandekwaliteitendeefficiëntiepubliekeenbelangrijkebondgenootwordenindestrijdomonsbedreigdeerfgoedteonderzoewordenmeegedeeld.Opdiemanierontstaateengrotersamenlevingsbewustzijnenkanhetlangrijkengrondigook,wordtmaarechtwaardevolalsderesultatenervanaanhetpubliekWetenschappelijkonderzoekvanarcheologischesites,monumentenenlandschappen,hoebeking.publicerenvanhetonderzoek.Ditwordtdanookeenvandehoofdbekommernissenindewermeertothettakenpakketvanhetinstituutbehoort,kanmeertijdwordtvrijgemaaktvoorhetpublicaties.DankzijdehervormingwaarbijhetbeheervanhetarcheologischonderzoeknietZoalsveleanderearcheologischedienstenheefthetI.A.P.tekampenmeteenachterstandinopdracht,gesteldeverbredingvanzijnbeleidsvoorbereidendeen-ondersteunendewetenschappelijkewerkingbijnauitsluitendophetarcheologischerfgoedophetland.InhetkadervandevooropOndankshetmaritiemeverledenvanVlaanderen,richttedearcheologieinVlaanderenzijngenverstoringvannatuurlijkebiotopen,menselijkemodelleringvanlandschappenenverschuivingieëniserookaandachtvoordeecologischeinvalshoekwaarbijoverexploitatie,erosie,pollutie,vraagstukken,zoalsbv.jacht-,visvangst-enveeteeltpatronen,landgebruikenhandelsstrate-fenomenenindebodemendoordestudievanmenselijkeoverblijfselen.BehalveeconomischeDitgebeurtdoordeanalysevanarcheologischedieren-enplantenresten,doorobservatievanmensendefauna,deflora,debodemendegeologischeondergronddoorheendetijdtevolgen.Decelnatuurwetenschappenwordtverderuitgebouwd.Betrachtwordtdeinteractietussendekwaliteitsbewakendeinstituutaanhetdeterminerenvankwaliteitsnormenenhetvoorbereidenvannoodzakelijkdewetenschappelijkheidvanhetarcheologischonderzoekhierondernietzoulijden,werkthetDekansdatcontractarcheologieinVlaanderenaanbetekeniswint,isnietonbestaande.Opdatregionaal,ven.Ditlaatsteisvanbijzonderebetekenismedeomdatdiversegeledingenvanhetinstituuthetinstituutoverstijgt,wordtdesamenwerkingmetandereactoreninhetwerkveldopgedredreigtverlorentegaan.Vermitshetaantaluittevoerennoodopgravingendecapaciteitenvanhoofdzakelijkgebaseerdopdewaardevandeinformatiediedoordegeplandewerkzaamhedenterventies,preventiefonderzoekennoodopgravingen.Deselectievandeonderzoekenisschesitesonverminderdvoortgezetengeïntensiveerd.Ditgebeurtviawerfcontroles,noodinNaastdezeinspanningenvoorinventarisatie,wordthetonderzoekvanbedreigdearcheologiarcheologischnenenevaluerenvanbijzonderewaardevolle,kwetsbareofbedreigdebestanddelenvanhetgepaardmetthematischeinitiatieven.Diezijngerichtophetopsporen,determineren,afbakewordtverderuitgewerkt.Ditinventarisatiewerk,uitgevoerddooreenprojectteam,gaatheer.Beschikbareinformatiewordtgeanalyseerd,lacuneswordenopgespoordenhetGIS-luikInventaris,dieeenonmisbaarwerkinstrumentisvooreenstructureelarcheologischerfgoedbevandewetenschappelijkonderbouwdeencontinugeactualiseerdeCentraleArcheologische2003zaleenovergangsjaarvormen.Indeeersteplaatswordtverdergewerktaanderealisatiemen.zoeksveld,waarbijarcheologie,monumentenenlandschappeneengeïntegreerdgeheelvorDeuitdagingvoorhetnieuweinstituutisgroot.EnerzijdsiserdeverbredingvanhetonderAnderzijdsisernaastonderzoekookruimtevooreendiepgaandeontsluitingswerking.patrimonium.nationaaleninternationaalactiefzijn.maatregelen.infaunaenfloraaandeordezijn.werkthetinstituutookaandeuitbouwvaneencelmaritiemearcheologie.

HoofdstukIII.5–172

ingischparkinEname,de"Herkenrode-abdij"teHasselt-KuringenenhetWalraversijdemuseumRaversijdezijneveneensbijzondereitemsinhetwerkprogrammavanhetinstituut. Programma 62.4Huisvesting principede‘woonconsument’centraalgeplaatst.DeuitvoeringvandezeomvangrijkeopdrachtzalindeinvullingvandeonderzoeksbehoefteninfunctievanhetVlaamswoonbeleid.Hierbijwordtvaneen‘onderzoekscentrumwoneninVlaanderen’,datvooreenperiodevan3jaarinstaatvoorvaneenmeerjarigeonderzoeksopdrachti.v.m.woneninVlaanderen.HetbetreftdeuitbouwTeruitvoeringvanhetmeerjarenprogrammawordtdeproceduregestartvoordeaanbestedingwoonbeleidlingeenpermanenteoptie,wateenbeteronderbouwdebestedingvandemiddelenvoorhetvankanmenhetbeleidopvolgen,evaluerenenbijsturen.ZowordtdoelmatigedataverzamenodigebasisgegevensoverdewoonsituatieinVlaanderenrecurrentaangeleverd.Opbasishierdendonderzoek,infunctievandeinitiatievenvandeVlaamseregering.Anderzijdswordenderingvanhetmeerjarenprogrammazaltegemoetkomenaandebehoefteaanbeleidsvoorbereileefbaarenduurzaamwonen;woningkwaliteit;woningbehoeften;woonwensen.Deuitvoeteimplementeren.Decentralethema’svanditmeerjarenprogrammazijn:beleidsevaluatie;Sinds2002bestaatbinnendebegrotinghuisvestingdemogelijkheideenmeerjarenprogrammaprivatehuurwoningmarktzichkaninschakeleninhetwoonbeleidinVlaanderen.HiertoewordtdeDitonderzoekisindeafrondingsfase.EentweedeonderzoekgaatnainwelkematedeprivatemenformuleertaanbevelingenterverbeteringvandewoonsituatievankindereninVlaanderen.schaligeenquête–nainhoeverredewoonsituatieovereenstemtmetdebehoeftenenwensenenVlaanderen(PBO1999).Inhetkaderhiervangaatmen–viagegevensanalyseeneengrootonderzoeknaardewoonsituatie,woonbehoeftenenwoonwensenvankinderen(tot18jaar)inNaastvermeldekortlopendeonderzoekenlopennogenkeleandereopdrachten.Teneersteeenginggelegeninwoongebiedmetvermeldingvaneenaantalkarakteristieken(o.a.oppervlakte,lig-ineendigitalebasiskaartvanVlaanderen,diebevraagdkanwordennaarbeschikbaregrondenonbebouwderuimtegelegeninwoongebiedinVlaanderen.DitonderzoekdientteresulterenEind2002werddeonderzoeksopdrachtgegundmethetoogophetinkaartbrengenvande2002beidedomeinenvertegenwoordigdzijn.Dezevieronderzoeksopdrachtenwerdeninhetnajaarstudieaanleidingomeenwerkgroep‘wonen/welzijn’opterichtenwaarindebeleidsmakersvanensamenhangtussendebeleidsdomeinenhuisvestingenwelzijn.Opbeleidsniveaugafdezeaangevraagdwordt,werdopgetrokken.Tenslottewaseraandachtvooreenbetereafstemmingdezestudiebestonderindatdemaximumverkoopprijsvandewoningwaarvoorhetkredietwerdtevensonderdeloepgenomenineenapartestudie.Eénvandeconcreteresultatenvanleefbaarheidscoëfficiëntindezewoonprojecten.Dewerkingvandekredietvennootschappenwordenmethetoogopeenversnelderealisatievansocialewoonprojecteneneengroterewerdonderzochtopwelkewijzedelokalehuisvestingsactorengeresponsabiliseerdkunnentegemoetkomingenvoorparticulierenvoordeverwervingenhetbehoudvaneenwoning.Erderzoekuitgevoerdnaardemogelijkhedentotvereenvoudigingenefficiëntieverhogingvandedrachtenuitgevoerdinhetkadervaneeninclusiefengeïntegreerdwoonbeleid.ErwerdeenonIndeloopvan2002werdeneenaantalkortlopendebeleidsvoorbereidendeonderzoeksopvesting.BA12.05UitgavenmetbetrekkingtotonderzoekenmonitoringinhetbeleidsdomeinHuisafgerond.inBPA,ligginginbijzondergebied).Heteindresultaatwordtmedio2003verwacht.huurmarktgeanalyseerdendediversebetrokkenenbevraagd.toelaat.vanstartgaaninhetnajaar2003. HoofdstukIII.5–173

Programma 64.4Algemeen Infrastructuur- en scheepvaartbeleid

DeKernactiviteitenningkennis,kennisproductenenadviesophetgebiedvanwatersystemen.Ditgebeurtterondersteuom(opeenvolledige,wetenschappelijkverantwoordeenkwaliteitsvollewijze),tevoorzieninDeafdelingWaterbouwkundigLaboratoriumenHydrologischOnderzoeksteltzichtotdoelMissiederzoekBA12.01,12.90,74.04DeafdelingWaterbouwkundigLaboratoriumenHydrologischeOnvanhethandelenvandeVlaamseoverheid.afdelingwildiemissieviaeenaantalkernactiviteiteninhoudgeven:

HoofdstukIII.5–174

singsgedrag.lijkonderzoek.Hetgrootstedeelhiervanbetreftverplaatsingsattitudesenzakelijkverplaat-Vanhettotalekredietvan744.000EURgaatongeveervoordrievierdennaarwetenschappe-hoeftenvoerenvanbedrijfsvervoerplannenmetinbegripvanstudiesenenquêtesinzakemobiliteitsbeBA12.23Uitgavenm.b.t.mobiliteitsstudiesenvoordebegeleidingbijhetopstellenenuithetplanningsactiviteiten,isdekwaliteitvandeproducten,afgeleverdindeverschillendefasenvanvinciaalniveau.Eénvandebelangrijkstevoorwaardenvoordesubsidiëringvanstrategischevandeoriëntatienotaenhetbeleidsplanwordenopgevolgddooreenauditcommissieopprodoordegemeentenvoordeopmaakvandeoriëntatienotaenhetmobiliteitsplan.Dekwaliteiteenfinanciëletussenkomstvoorzien,waarbij2/3wordenterugbetaaldvandestudiekostensynthesenotaeneenbeleidsplan.Deadministratiezelfmaaktgeenmobiliteitsplannen.WeliservoordeopmaakvanhetMobiliteitsplan.Erzijndriefasen:opmaakvaneenoriëntatienota,eenOpdezeBAstaat0,515mln.EURingeschreven.DekredietenvoorzienindestudiekostenmobiliteitsconvenantsBA12.10Allerhandeuitgaveni.v.m.devoorbereiding,destudieenbegeleidingvanprojectenenbasismobiliteitproces.enstudiesmetbetrekkingtotorganisatie,beheer,enz. Waterwegen en Zeewezen Programma 64.2Havens ren.ookdeoptimalisatievandestructuurvandeadministratieomeencoherenthavenbeleidtevoetotdeoptimalisatievanhavenwerkenenwerkenvoordemaritiemetoegang.MenbestudeertDitkredietisopgenomeninhetprogramma“havens”,omstudiestelatenuitvoerendieleideninternationalestratieWaterwegenenZeewezen,metinbegripvanallerhandeuitgavenvoortvloeienduitBA12.21Studiesenonderzoekingeninzakehavenmateriesendereorganisatievandeadminicontacten

OA 63Administratie Wegen en Verkeer Programma 63.4Algemene infrastructuur en verkeersbeleid

OA 64Administratie

• dewereld,vanspecifiekonderzoektervoorbereidingenterondersteuningvanhetbeleidenvanHetuitvoeren,aldannietinsamenwerkingmetdewetenschappelijkewereldofdebedrijfsbeleidsuitvoering;

1. nastreven,infunctievanomgevingsfactorenenbestemming;ditishetverbeterenvandeeenmaatschappelijkeneconomischaanvaardbaarveiligheidsniveautegenoverstromingen vei ligheidtegenoverstromingen enhetverminderenvanderisico’sverbondenaanhoge rivierafvoeren, uitzonderlijke regenval, hoge zeespiegelstanden en zeespiegelrijzing. 2.Eenstrategischerolspeleninhet doelmatigbeheervandezoetwaterreserves inVlaande ren om problemen van verdroging en watertekorten te vermijden; 3.Bijdragen tot betereinvesteringenvandeoverheid 4.bijdragentoteenvandoorkennisopbouwvandewatersystemenzodatkanwordengestreefdnaareenreductieendooronderzoekuittevoerennaaroptimaleveiligheidenbedrijfszekerheidvanbestaandewikkelen,dooroptimaaluitgekiendeontwerpenvanwaterbouwkundigeinfrastructuurmeeteont:nieuwewaterbouwkundigeinfrastructuur;onderhouds-enbaggerkostenenvanmilieuhinder; verbeteringvandeleefomgeving 5.Meewerkenaandeontwikkelingendeimplementatievaneenvisieopdemilieubouw;biodiversiteitdoortussenkomstindeontwerpfaseendeopvolgingvannatuurtechnischeeneensignificanteverhogingvande meervoudige functiesvandewaterweg 6.BijdragentoteenDitgebeurtdoorinbrengvandekennisoverspecifiekeeigenschappenvanhetwatersysteem.enaandeverankeringinderuimtelijkebestemmingsplannen. veiligenoptimaalgebruikvandewaterweg alstransportmodusvoor zeevaart en binnenvaart. HoofdstukIII.5–175

• nis(producten);hetbedrijfslevenadviserenvanoverhedenenanderepartijen,opbasisvanontwikkeldekenelijkekennisniettoereikendis,alsookhetgezamenlijkmetdewetenschappelijkewereldenhetadviserenvanoverhedenenbedrijfslevenoverdevraagstukkenwaarvoorbreedtoegank

• breidendenodigeknowhoweninfrastructuurpermanentverderontwikkelen,onderhouden,uitendocumenteren;

• zijnmissie–bijtedragentotdeoplossingvandevolgendemaatschappelijkekernvraagstukken:Deafdelingrichtzijnhandelennaarvolgendestrategischedoelstellingenenpoogt–conformlijkehoweninfrastructuurookterbeschikkingvanandereadministratiesofVOI’s,wetenschappe-heden,...InessentiestaatdeafdelingtendienstevanAWZ,maarsteltzijnopgebouwdeknow-projectenindesfeervanwatergebondeninfrastructuur,baggerwerken,nautischeaangelegen-pelijkeondersteuningnodighebbenbijhetconcipiëren,ontwerpen,uitvoerenenopvolgenvanbevoegdeminister,endoordebeleidsuitvoerendeafdelingen,(vooralAWZ),diewetenschap-Deinhouddaarvanwordtbeïnvloedtdoordebehoeftenvanhetbeleid,incasuookdeopdrachtenDeafdelingWaterbouwkundigLaboratoriumenHydrologischOnderzoekvoertduszelfleven;hetactiefoverdragenvanontwikkeldekennisenkennisproductenaanoverhedenenbedrijfsuitofbesteedtstudiesenonderzoek(aldannietgedeeltelijk)uit.instellingenofzelfsderden.

• hetverzamelen,beherenenexploiterenvandenoodzakelijkebasisgegevens,omgeïntegreerdonderzoekbijontwerpenvanwaterbouwkundigeinfrastructuurmogelijktemakenendeeffectenvaningrepenofgebeurtenisseninenlangshetwateroptimaalinteschattenentemodelleren;

• watergebondenwatergebondendisciplines:hydrodynamica,hydraulica,hydrologie,morfologie,nauticaenhetidentificerenvandebehoeftenvandeoverheidaankennisenkennisproducteninzakeecologie;

• zoek,onderzoeksinfrastructuur(applicatiesenfysischefaciliteiten)voorwetenschappelijkonderhetterbeschikkingstellenenhoudenvandeontwikkeldekennisenkennisproductenenvanvoordeoverheidenvoordebedrijfswereld

Programma 64.5Zeewezen

Zeewezen.leidingtoevertrouwdzalwordenaaneenstuurgroepbinnendeadministratieWaterwegenenwezig.Daaromdientberoeptewordengedaanopexterneondersteuning,waarbijdeproject-Nietallebenodigdeexpertiset.b.v.hetrealiserenvanhetbeoogdeprogrammais“inhuis”aan-vanhetkadervancompetitiviteitverbetering);voorbereidingenondersteuningt.b.v.deuitbouweconomischeboekhoudinggebaseerdekostprijsberekeningm.b.t.deteverlenendiensten(inverdrageni.v.m.hetbovenstaande;studiesenonderzoekent.b.v.hetopzettenvaneenopeengevendeinitiatieveni.v.m.hetbovenstaande;juridischeondersteuningbijhetopstellenvangemeenschappelijknautischebeheer;voorbereidingenondersteuningt.b.v.decretaleenregelhetuitwerkenvandegemeenschappelijkVlaams/Nederlandsereglementeringinzakehetreglementeringinzakedeontkoppelingvandeloodsgeldtarieven;studiesenonderzoekent.b.v.studiesenonderzoekent.b.v.hetuitwerkenvandegemeenschappelijkVlaams/Nederlandsediesenonderzoekeni.v.m.denautischeregelgevendebevoegdhedenvanhetVlaamseGewest;aspectenzullenmetbegeleidingenexpertisevanexternendienentewordenverwezenlijkt:stuningaanhetscheepvaartverkeerbestemdvoordeVlaamsezeehavens.OndermeervolgendepeninhetkadervandemoderniseringenreorganisatievandeVlaamsenautischedienstverleheteffectiefuitwerkenvanhetgeschetsteprogramma,datbetrekkingheeftopdeverderestapDekredietbehoefteisgebaseerdopdenoodaanexterneondersteuningdiegepaardgaatmetdenvandenautischeautoriteit,inclusiefdevergoedingenenwerkingskostenvoordeonderscheivandeverderereorganisatieenmoderniseringvandenautischedienstverleningendeuitbouwBA12.22Uitgavenm.b.t.studiesenonderzoekenvoordeentiteit“Zeewezen”inhetkaderprojectenefficiëntenautischedienstverleners.

HoofdstukIII.5–176

OA 69Diensten van de secretaris-generaal Programma 69.9Algemene uitgaven

mesVoordetolheffingdientmeneveneensteonderzoekenwatheteffectervanopdeverkeersvoluprivatesamenwerkingentolheffing.Hiertoeisfinancieel,fiscaalenjuridischonderzoeknodig.Voordefinancieringvandezewerkendoetmenberoepopalternatievefinanciering,publiekmoetbouwtechnischestudies,maarookdeimpactvandewerkenopmilieuenruimtelijkeordeningVooraleermenkanovergaantotdeuitvoering,isechterheelwatonderzoeknodig.Nietalleensteldmetdemeestprioritaireinfrastructuurprojectendieeenoplossingkunnenaanreiken.OmdemobiliteitsproblemenindeAntwerpseregiooptelossen,werdeenMasterplanopgeAntwerpenterplanAntwerpenmetinbegripvanallekostenvoordeoprichtingvandebeheersmaatschappijBA12.29UitgavenaangaandevoorbereidendeprojectstudiesvoorderealisatievanhetmasMobielwordeningeschat.Bovendienmoetmendenodigevergunningenaanvragen.kanzijn.

HoofdstukIII.5–177

HoofdstukIII.5–178

HoofdstukIII.5–179

voersmodellen).wikkelingverkeers-enverkeersbelasting,verdereontverplaatsingsgedragenverenbio-diesel,impactGENopmobiliteit,voertuigtelematica(invloede-activiteitenopwetenschappelijkonderzoek20%besteedwordenaan3.378.000EURzalongeveerVanhettotalekredietàvoerplanningenuitvoerenvanbedrijfsverbegeleidingbijhetopstellenalsmededeuitgavenvoordeteit:studiesenproefprojectenvenm.b.t.vervoerenmobiliBA12.30Allerhandeuitga

HoofdstukIII.5–180

VIFProgramma369F1230

VRT-radio behandeltdewetenschappenzeldenalseenfenomeen‘ansich’,maarderadio makers vertrekken vanuit concrete vragen of problemen die leven bij het meermaaktookdathetbegripzelfzeerruimgeïnterpreteerdwordtendathumanewetenschappenWetenschapwordenhieralshetwarepraktischvertaaldnaardedagdagelijkserealiteit.Datpubliek.aanbodkomendanexacte.

7.DEPARTEMENTWETENSCHAP,INNOVATIEENMEDIA OA 72Administratie Media Programma 72.3Mediabeleid en Media-Innovatie BA 12.01Allerhande uitgaven voor media en derzoek.technologieën(studiesTDABenDVB-T)enzalerspecialeaandachtgaannaarfrequentieon-Daarnaastwordterookonderzoekgeplandmetbetrekkingtothetbestuderenvandenieuwenieuweonderzoeksprojecten,i.f.v.beslissingendoordeStuurgroepInformatiemaatschappij.In2003zullenMedia-InnovatieenInformatiemaatschappijinstaanvoordeopstartvanenkeleAlsnaarHieropwerdvoor2003eenkredietvan0,385mln.EURingeschreven.Hiervangaatdehelftmedia-innovatiewetenschapsbeleid.strategischedoelstellingengelden:•Vlaanderenoptimaallateninspelenopdeopportuniteitenvandeinformatiemaatschappij.•AllegeledingenvandeVlaamsemaatschappijrechtmatigekansengevenoptoegangtoteenoptimaleinformatiedoorstromingen-verstrekkingenerookaandeeltenemen.•HetcreërenvaneenharmonieusengediversifieerdVlaamsmedialandschap.•HetdoelmatigerontwikkelenvandeVlaamseaudiovisuelesector–ondermeerterbevorderingvanonzecultureleidentiteitenhaarinternationaleuitstraling. Programma 72.2Financieringsenveloppe VRT BA 41.02Basis-financieringsenveloppe

DevanOokin2003blijftdeVRTviaradio-entelevisieprogramma’sbijgedragentotdeverspreidinggang.hetgebiedvanmilieutechnologie,zodatonsmilieugevrijwaardwordtvanvervuilingenteloortengoedeaanallen.Hetgaatdaarbijbijvoorbeeldomlevensnoodzakelijkevernieuwingenopimmersnietalleendeexclusievezaakvanwetenschappersofbedrijven–hunvindingenkomenalsbasisvooreenbreedmaatschappelijkdraagvlakvoordezeinspanningen.Innovatieispubliek.Waarderingeneenjuisteinschattingvanhetbelangvanonderzoek,zijnookessentieelschappelijkeontwikkelingen.Zowordendezecomplexemateriestoegankelijkervooreenruimzedagelijkswetenswaardighedenoverwetenschappelijke,technische,industriëleenmaatlijkeentechnologischekenniseninhetaanvaardenvannieuweinzichten.Tegelijkverspreidenmedia,vooraldepublieke,spelenimmerseengroterolindeverspreidingvanwetenschappeschap),besteedtdeVRTruimeaandachtaanwetenschapsvoorlichtingen-communicatie.Deopdrachtvandeomroep(cfr.deBeheersovereenkomst2002-2006metdeVlaamseGemeenDebasisdotatie2003vandeVRTbedraagt231,710mln.EUR.InhetraamvandeinformatieVRTwetenschappelijkeinformatie.

HoofdstukIII.5–181

HetDerdeOog

Canvas iseennieuweenaantrekkelijkevormgeving,methetaccentopvolwaardigeverhaalstructuren.Zovoldoendegrotegroepgeïnteresseerdenkunnenaantrekken.Menstreefthierdoelbewustnaarbiedtdanweerwetenschappelijkeprogramma’sdiediepergraven,maardietocheen

Vooral Radio1 besteedt hier in zijn dagelijkse informatiemagazines ruim aandacht aan. In Voordedag en DeWandelgangen locatie.Wetenschappenkomenookaanbodincultureleprogramma’szoalsHeelvaakwordendaarbijprofessorenofdeskundigengeïnterviewd,binnendestudiozelfofopkomengemiddelddriebijdragenperweekaanbod. Heldenmoed,bij voorbeeldviaeenboekbespreking. JongensenWetenschap gendenieuwsgierigheidendeonderzoekszinvandemodaleVlamingentegelijkgevendeskundidoetelkewerkdageenberoepopheelwatrelevanteantwoorden. Radio2 besteedtinprogramma’sals Huisraad en Ochtendkuren envooralpersoonlijkeaanpakspeelteenbelangrijkerolindebeeldvormingronddewetenschaptischetoepassingenofwordtdemensachterdewetenschappergetoond.Dezepraktischeenwetenschapenwetenschappers.BijRadio2isdeinvalshoekbreder,vaakgaathetomhéélprakgeregeldaandachtaanwetenschappers. Klara reserveertruimtevoordewetenschappeninhetdagelijkscultuurmagazine Fresco enin het uitgebreide gastgesprek in Alinea. Ook Rondas kan zo’n onderwerp uitdiepen. Wetenschappelijkeitemsdieaansluitenbijhetalgemeneaanbodvan StudioBrussel,worden geregeld behandeld in het magazine Republica of via tips in reguliere dagprogramma’s. Wetenschappenenaanverwanteonderwerpenkomenbijde televisienetten Oppubliek.heidvanhetonderwerpendebenaderingervantenbatevaneenbreedengeïnteresseerdomroepopeengedifferentieerdemanieraanbod.Hetuitgangspuntisaltijddetoegankelijk-vandeopenbare TV1 magazines)ennatuurdocumentaires.EenvoorbeeldvanditlaatsteiseenkomtwetenschapaanbodinJournaals,in“gemengde”programma’s(intalkshowsen Halfuurnatuur. Diereninnesten dagavond.Innajaarvan2002isTV1ookgestartmeteenheuse“wetenschapsshow”inprimetimeopzon-isdanweereenluchtigprogrammaoverdierenendiergeneeskunde.Inhet Hoe?Zo! culairelichtdeantwoordendandeskundigmaarbevattelijktoe.ExperimentenindestudioenspectaKijkerskunnenhunvragendoorsturenperbriefofe-mail.Eenpanelvandriewetenschappersschappelijkevragen.Deonderwerpenzijnuithetlevenvandecentralegastenzelfgegrepen.bestooktBartPeeterseenduobekendeVlamingenmettienweten-reportagesvervolledigendeuitleg.

2002 zowelwetenschappelijkonderbouwdehistorischereeksen(zondCanvasinditprogrammaeenaantalgerenommeerdewetenschappelijkereeksenuit, SonofGod,Metvollezeilen,Inhet spoorvandeConquistadores,Debarbarenkomen)alsnatuurwetenschappelijkeseriesvanhoog niveau(Space,Mensindemaak,Hetmenselijkinstinct).Daarnaastkomeninanderedocumen taireprogramma’s,zoals Demensentuin,RareStreken en Zwerfroute, onderzoek,natuurexploratie,antropologie,ontdekkingsreizenetc.Zobrachtlandsekwaliteitsdocumentairesaanbodoverdemeestdiverseonderwerpen:natuurhistorischnogmeerbuiten Rarestreken in 2002deprestigieuzeBBC-reeks TheBluePlanet,eenbreedopgezettedocumentairereeksover de oceanen, evenals de unieke National Geographic-reeks Afrika HoofdstukIII.5–182

OverLeven NaastOverLevenisvanBelgischewetenschappersgerelateerd.Ookprobeertmenopdeactualiteitintespelen.tologietotastronomieentechnologie.Deonderwerpenwordenzovaakmogelijkaanhetwerkwetenschapkunnenaanbodkomen:vangeneeskundeenbiologieoverarcheologieenpaleonwordteenboeiende“vertelling”opgebouwdomdedrempelteverlagen.Alletakkenvandeafgestaptvandeencyclopedische,academischeaanpak.Indeplaatsdaarvan eenvastewaardedieookin2003nietzalontbreken.In

Hetproefproject“DigitaalThuisplatform”

toestel).verbindinginvoorondermeerinternettoegang,mail,chatenSMS(allemaalviahettelevisiespelletjes,overgaantottransacties,...);Belgacom/SkynetstaatopzijnbeurtviaeenADSL-grammeringsturen(onderbreken,achtergrondinformatieopvragen,onlinemeedoenaanteitalswatnubestaatopradioentelevisie.Hetisechterinteractief:degebruikerkandeproaudiovisueleinhoudwordtgedistribueerdviaDVB-Ttechnologieenisvandezelfdekwalizoalsverrijkteinhoud,interactievespelletjes,chat,e-mail,e-banking,e-government,...Detopbox’gebruikmakenvannieuwe,interactievetoepassingenenprogrammeringsvormenVRT-zendmastinSchoten.Dezehuisgezinnenkunnenmethuntelevisietoesteleneen‘setvoorinteractievemediaindehuiskamervan100VlaamsegezinnenindeomgevingvandebrengtonderdenaamIOeentesttoepassing

aanbodinHumanewetenschappenalssociologie,psychologieen(kunst)geschiedeniskomenregelmatig Kwesties, Histories en Spraakmakers.DaarnaastprogrammeertCanvaseenweke lijkseconomischmagazine, HetVermogen,waarinsociaal-economischethema’sopeengede gen en wetenschappelijke manier kunnen worden benaderd. Nieuws-enduidingsmagazinesals Panorama en TerZake bestedengeregeldaandachtaan wetenschappelijke onderwerpen met een bijzondere actualiteitswaarde. Op Ketnet richthetvaakbekroondeenveelgeprezen GrootLicht heen.wetenschappelijkeinformatievoorkinderen,overhethoeenwaaromvandedingenomonseenbredelichtbundelopVoordejongsteniser Curieuzeneuze infoprogrammatjes,gemaaktinsamenwerkingmetdeVlaamseGemeenschapenTechnopolis.Ookinhet,eenreekskorte“hoe-en-waarom”-programma Karrewiet gie.Eind2002bewerkteKetnetvoordekinderenzelfsdeprestigieuzereeksvanZDF,isersteedsaandachtvooractualiteiti.v.m.wetenschapentechnolo Debarbarenkomen, over de volksverhuizingen en het ontstaan van OokdewebsitevanKetnetheeftaandachtvoorwetenschap.ErzijnzelfsspecialeEuropa. chatsessies geweestmetFrankDeWinne.IlseVanHoecke, wrapper voordewetenschapsweekinTechnopolis.OphetwintereventvanKetnet,wasin2002presentator Ketnetfreezzz Devoeren.helesectorvoorbehoudenvoorTechnopolis,waarkinderenzelfeenaantalproevenkunnenuitinHasseltiseen VRT-teletekst viaeleontwikkelingeninditdomein.DezeTT-berichtenzijnookraadpleegbaarophetInternet,pagina180enverder(toteenmaximumvan5pagina’s)besteedtderedactieaandachtaanactu-heeftalssnelnieuwsmediumeenvasterubriek“milieuenwetenschap”.OpdewebsitesvanTV1enCanvas. Technologie Innovatie: “e-VRT”

overeenkomstMomenteelzijndriegroteprojectengoedgekeurdendezezijnookopgenomenindebeheersallerleileidengeïmplementeerddiebetrekkinghebbenopverrijkteeninteractievemediadiemenviaalleendeVRTtengoedekomt.Onderdenoemere-VRTwordenprojectengedefinieerd,begetievemotorinVlaanderenkanspelen,waarbijdeopgebouwdeknow-hownietnoodzakelijkviteiten.Diemoetenhetmogelijkmakendatdeopenbareomroeptenvollezijnrolvaninnovaren,begeleiden,stimuleren,verspreidenenopvolgenvanvoorVlaanderennieuwemedia-actiE-VRTishetonderzoeks-enontwikkelingsforumvandeVRTdatgerichtisophetorganiseuiterst(Economie),kreegdeVRTeenvoortrekkersroltoebedeeldbijhettotstandkomenvaneenmatiesnelweg.Naasthetproject“LevenslangLeren”(Onderwijs)enhet“DigitaalActieplan”HetiseenbijzonderstreefdoelvandeoverheidomàlleVlamingenmeetekrijgenopdeinfor-lagedrempeltotdenieuwemedia.eindgebruikertoestellentotbijhetpubliekkanbrengen.2002-2006metdeVlaamseoverheid:•

HoofdstukIII.5–183

• enIMEC)OnderzoeksprogrammaMPEG(insamenwerkingmetVUB

• Creatiemedia-ASP

HoofdstukIII.5–184

2003DeoverheidsfinancieringInnovatieveProjectene-VRTisvoorsector.platformvolgenshetASP-modelvoordeVlaamseaudiovisueledeontwikkelingendeimplementatievaneenSoftwareDienstenmonteren,ondertitelen,...Ditprojectzoudusmoetenleidentotmodelmediaspecifieketoepassingenaanbieden,zoalsonlinetegeneenperiodiekevergoedingteverzorgen.DeVRTzalviaditmeergestandaardiseerdedienstverleningaaneenbedrijfssector(endeontwikkelingvansectorspecifiekesoftware)omeenminofhetonderhoudvandeinfrastructuurendesoftware-toepassingenvingscontract.DeASPisverantwoordelijkvoordeaankoopenafstandgebruikmakenviaeennetwerk,opbasisvaneeninschrijeene-mail-toepassing,...)waarvanklanten-bedrijvenvanopsten(zoalseenboekhoudpakket,eenondertitelingstoepassing,der(ASP).DitiseenleveringvanopsoftwaregebaseerdedienduseigenlijkomdeoprichtingvaneenApplicatieServiceProvi-ductiehuizenfinancieelentechnischniethaalbaaris.Hetgaathiernieuweplatform,waarvandeontwikkelingvoorindividuelepro-naarproductiehuizen,omookhentelatenprofiterenvanditformingevoerd.DitplatformkanoptermijnwordenuitgebreidbinnendeVRTeenERP(EntrepriseResourcePlanning)-plat-Omdeeigenproductieefficiënterenbetertelatenverlopen,werdvoorzienop7,982mln.EUR(begrotingIWT-Vlaanderen).

Inhetverledenwerdendeproductieactiviteitenvandetraditionelemediabedrijvengestuurddoorhetdistributiekanaalwaarmeezehundoelgroepbereikten:televisie,radio,krantenenmagazines,...Vandaagondergaanmediabedrijvenechtereenfundamenteleveranderingdoorverstrengelingvandrieindustrieën:demediazelf,detelecommunicatieendeinformatietechnologie.Dezetechnischevernieuwingmaaktnieuwemanierenvanproductie,opslagenverspreidingmogelijkdiedegrenzentussendeverschillendedistributie-enontvangstmodaliteitendoetverdwijnen.Omditwaartemaken,zijnernormennodigdiezoweldeproductinhoud(content)alsdebeschrijvingvanhetproduct(metadata)vastleggen.DeMPEG-werkgroepvandeInternationaleNormenorganisatieISOheeftbijdeontwikkelingdaarvanallesectorenbetrokkendieerdoorzoudenkunnenbeïnvloedworden.Menverzameldedenodenvanaldezeindustrieënendefinieerdeeenstandaardsetvantechniekendieaanallevereistenkanvoldoen.DitonderzoeksprojectisgerichtophetuitbouwenvaneenVlaamscompetentiecentrumrondMPEG-technieken,methetoogopdecreatievaneenContentManagementSysteem.Heton-derzoekisverdeeldovervijfwerkkadersenlooptzekernogtotoktober2003.

taleProgramma99.1Interdepartemenbestaansmiddelen eenmogelijkeproblemenvoorpersonenmetopcultuurfairheidvoorallochtonen,opdeVESOC,deaanwervingstestenscreenenEmancipatiezaken,insamenwerkingmetmeteenhandicap.OoklaatdedienstlichtenoptoegankelijkheidvoorpersonengebouwenvandeVlaamseoverheiddoor-In2003laatEmancipatiezakeneenaantaldelijkgadercultuuropmanagamentniveaudui-2002eenonderzoekopgestartdatdever-schap.OpbasishiervanwerddaneindhetministerievandeVlaamseGemeenstromingvanvrouwennaartopfunctiesinwerdeenonderzoekverrichtnaardedoorreidendonderzoek.Inhetvoorjaar2002deelvanhaarbudgetvoorbeleidsvoorbeDedienstEmancipatiezakengebruikteenemancipatiezakenBA12.40Uitgaveninhetkadervaninkaartmoetbrengen.handicapenopgenderneutraliteit.

HoofdstukIII.5–185

8.INTER-DEPARTEMENTAAL tarissen-generaalOA99CollegevanSecre

Hoofdstuk III.6 middelenmiddelenennieuwebeleidsaccenten–EvolutievandeHet“eigenlijkewetenschapsbeleid”:nieuwebeleids-vanaf1995 HoofdstukIII.6 Nieuwe beleidsmiddelen en nieuwe zemingenbevoegdvoorFinanciënenBegroting,Innovatie,MediaenRuimtelijkeOrdening,datDoorhetbundelenvandezeOA’sbeklemtonendeministers,bevoegdvoorOnderwijsenVorveldonderzoek,metnamehetBijzonderOnderzoeksfonds,in2002vanprogramma71.2overgeheprogramma33.2.Bovendienwerdeenanderepijlervoordefinancieringvanhetfundamenteelwordtgestoeld.Ookdeaanvullendewerkingsmiddelenvoordeuniversiteitensituerenzichinenzorgenvoordebasiswaaropderestvandewetenschappelijkeentechnologischevindingenonderzoek.Zevormendanookeenuiterstbelangrijke,essentiëlefactorindekennisverwervingwerkingsuitkeringenvandeuniversiteitenzijnimmersvoor25%bestemdvoorfundamenteelwetenschapsbeleidendievoorhetuniversitaironderwijssameninogenschouwtenemen.Detothet“eigenlijkewetenschapsbeleid”.HetiszeerbelangrijkomdeO&O-kredietenvanhetVanaf2002werdendeprogramma’svanOA71samenmetdekredietenvanOA33gerekend**Financieringsfonds*VlaamsTotaal63.735.000FFEU**25.000.000Excellentiepolen*30.000.00025%TransferStijgingvoorHiernavolgteenoverzichtvandenettostijgingvandeO&Okredieten(zonderindexaties)beschouwdbaalmet106,44mln.EUR.Hetgedeelteervandatstrikt–envolgensdeOESO-regels–wordtIndebegroting2003stijgendeinitiëlekredietenvoorhet“eigenlijkewetenschapsbeleid”globeleidsaccenten.alsO&O,bedraagtafgerond82,3mln.EUR.het“eigenlijkewetenschapsbeleid”(inEUR):OA71816.000naarBOF1.531.000werkingsuitk.univ.6.388.000HuisvoordeLogistiek,FlandersMechanotronicsenhetIncubatiepuntGeo-Informatie.vooreenmaligeinvesteringsuitgaven.naarprogramma33.2.eengeïntegreerdbeleidvoeren,datuitgaatvandevolgendevaststellingen:•onderzoekindeindustrie,datleidttottechnologischeinnovaties,kannietzonderelementairefundamentelewetenschappelijkekennis;•hoogperformantfundamenteelonderzoekkanenkelgedijenineengunstigeomgeving;•hetzijndewerkingstoelagenvandeuniversiteitendiedezegunstigeomgevingvooreengrootstukbepalen. HoofdstukIII.6–186

betreffendewenaardeSpeurgidsWTI2002,voornadereuitlegzijnerdetoelichtendetekstenvanderendebeleidslijnenvoorhet“eigenlijkewetenschapsbeleid.Voormutatiesin2002verwijzenHiernavolgendebelangrijkstewijzigingeninzakehetvolumevandekredietenendebijhomiddelenkomtnog25mln.EUR–hetgedeeltevanhetFFEUbestemdvoorwetenschapsbeleid.Dezepolen,alsraakvlaktussenhettechnologischinnovatiebeleidenheteconomischbeleid.Daarbijnomeninhet“eigenlijkewetenschapsbeleid”.DitzijndemiddelenvoordeVlaamseexcellentieBA99.11vanprogramma51.2(nl.hetFondsvoorflankerendeconomischbeleid)meeopgeVoor2003wordenbovendienookdekredietenvoorwetenschapsbeleid,ingeschrevenindedienenvooreenmaligebijkomendeinitiatievenindeloopvanhetjaar.begrotingsprogramma’sinDeelIII. en onderzoek op initiatief van de

Innovatie Programma 71.1Algemeen wetenschapsbeleid kredietenschapsinformatieenInnovatie(totaal5,054mln.EUR),meteenstijgingvancirca0,7mln.Deeenlichtedalingmet0,675mln.DebelangrijkstebudgettengaannaarhetActieplanWetenDeinitiëlekredieten2003voorhetbegrotingsprogramma71.1bedragen14,087mln.EUR,opdeanderebasisallocatiesblevennagenoegconstant. Programma 71.2Wetenschappelijk

OA 71Administratie Wetenschap

HoofdstukIII.6–187

beslissing2003overgedragenaandeuniversiteiten,hogescholenenonderzoeksinstellingen,conformeenvandebibliothekenvandeinstellingenvantertiaironderwijs,IMECenVITO,werdenvanafprimaireensecundaireelektronischebestandenenandereelektronischeuitrustingteruitbouwblijvenongewijzigd.Demiddelen(metbijhorenderechtenenplichten)voordeaankoopvantinginAntwerpen,deUNUenhetInteruniversitairCollegevoorManagementwetenschappenwerkingisverdergedaald(BA12.24:-1,8mln.EUR).DesubsidiesaandeBorn-BungeStichmiddelenvoordeuniversiteiten.Hetbudgetvoordeinternationalewetenschappelijkesamengramma33.2vanOA33(departementOnderwijs),evenalsdeBAmetbijkomendewerkings-(BijzonderOnderzoeksfondsaandeuniversiteiten)werdreedsin2002overgeheveldnaarpro-viamandatenenprojecten(indexatie+1,43%conformhetuniversitairdecreet).HetBOF83,582mln.EUR(stijgingmet1,55mln.EUR)terfinancieringvanfundamenteelonderzoekeendalingmet2,4mln.EUR.DebelangrijkstebegrotingspostishetFWO-Vlaanderen,metDeinitiëlekredieten2003voorhetbegrotingsprogramma71.2bedragen86,344mln.EUR,vandeVlaamseregering.

Programma 71.3Wetenschappelijk onderzoek met economische finaliteit

vorser

mediaprojecten.99.13met7,982mln.EURvastleggingsmachtigingenIWT-Vlaanderenvoorinnovatievebestemdvoorprojectenopinitiatiefvandebedrijven.Verderiserdenieuwebasisallocatiesamenwerkingsverbanden(88,873mln.).TweederdenvandetotalekredietenzijndusgingsmachtigingIWT-Vlaanderenvoorprojectenopinitiatiefvandebedrijveneninnovatie-vantechnologischeinnovatieopinitiatiefvandeVlaamseregering(25,058mln.)endevastlegDetweegrotebegrotingspostenzijn:devastleggingsmachtigingterondersteuningvanactiesconstant.bedrijfsleven.Desubsidie(1,326mln.)aandeuniversitaireinterfacedienstenbleefnagenoegDitomvatdebasisallocatiesdiezichspecifiekrichtenopversterkingvaninnovatievaneninhetDeinitiëlekredieten2003voorhetbegrotingsprogramma71.3bedragen133,895mln.EUR.

VLIZ(constantgeblevenkredietvan0,372mln.EUR)ingeschreven.DedotatiesaanKMDAenEUR,stijgingmet1,01mln.EUR)endecofinancieringvoorhetsteunpuntO&O-statistiekenzijninditprogrammadekredietenvoordesteunpuntenbeleidsrelevantonderzoek(8,629mln.HOBU-fondswordenovereenperiodevantweejaargeheroriënteerdnaarditPWO.Verder33.05voorhetPWO(projectmatigwetenschappelijkonderzoek).Demiddelenvanhet41.04bleef2,949mln.EURstaan,3,0mln.EURwerdovergeheveldnaardenieuweBADekredietenopBA41.04(in2002wasdit5,949mln.EUR)werdenverdeeld:opdeBAmln.met1,178mln.)isooknogeenaanzienlijkepost.OokiserdenieuweBA12.29met0,048dotatieaanhetIWT-Vlaanderenvoordespecialisatiebeurzen(18,470mln.EUR,eenstijgingDedrieonderzoeksinstellingenIMEC,VitoenVIBzijnsamengoedvoor94,327mln.DedieaanhetVIBsteegmet2,617mln.EUR,detotaledotatieaanVitomet1,537mln.EUR.(van29,067mln.in2002naar34,380mln.EURin2003,eenstijgingmet5,3mln.).DesubsifederalebegrotingingevolgehetLambermont-akkoord);destijgingvandesubsidievanIMECwetenschappelijkentechnischonderzoekmetlandbouwkundigdoel(overgekomenvandeDestijgingkanmentoeschrijvenaan:10,540mln.EURopdenieuweBA31.61voorhetgenerischmiddelendienenterondersteuningvankwalitatiefhoogstaandwetenschappelijk-technologischdefinaliteitnochhetfundamenteelnochhetlouterindustrieelgerichtonderzoekbetreft.Dezeeenaanzienlijkestijgingmet22,264mln.HierkomeneenaantalbasisallocatiessamenwaarvanDeinitiëlekredieten2003voorhetbegrotingsprogramma71.4bedragen156,577mln.EUR,basisonderzoekmetindustriëleofmaatschappelijkefinaliteit.EURvoorbeleidsgerichtonderzoek.blevennagenoegconstant.

IES,len–BAMAnogbijtewordengerekend(7,220mln.).ErzijnooklichtestijgingenvoorIOB,deuniversitairewerkingsmiddelenmet26,356mln.EUR.Daardienendeaanvullendemidde(nettostijgingvan1,531mln.doortransfervanOA71).Erisin2003eenglobalestijgingvandietenenmet2,839mln.EURt.o.v.deaangepastekredieten2002,indexeringinbegrepenDebudgettenvoorhetBOF(93,130mln.EUR)stijgenmet3,216mln.t.o.v.deinitiëlekreITG,VlerickendeFaculteitProtestantseGodsgeleerdheid.

HoofdstukIII.6–188

projectenHierinbleefslechtséénBAovervoorwetenschapsbeleid,terfinancieringvansamenwerkingsvoorhetopenhogeronderwijs.

33.2Universitair

Programma 33.3Coördinatie Hoger Onderwijs

Programma 71.4Strategisch en beleidsgericht onderzoek

onderzoekOA33AdministratieHogeronderwijsenWetenschappelijk Programma 33.1Hogescholenonderwijs 50%hetdecreetbetreffendedeherstructureringvanhethogeronderwijsinVlaanderen.HiervanisDenieuweBA40.11voorzietinextramiddelen(5,071mln.EUR),conformartikel6§5vanbestemdvooronderzoek.Deextrafondsenwordentotenmet2006ingeschreven.

Programma onderwijs

aangepaste kredieteninitiële kredieten HoofdstukIII.6–189

Figuur.Evolutievandekredietenvoorhet“eigenlijkewetenschapsbeleid”–initiëleenaangepastekredieten–metaftrekvandekredietenPC/KDoverdegansetijdsperiode(inmln.EUR).

Evolutie van de kredieten over de periode kingeenglobalestijgingmet106,44mln.EUR,waarvan82,3mln.O&O-kredieten(bijvergelijeeneenmaligeinjectievan37,18mln.voorIMEC.In2003werddestijgingdoorgezet.Erisvan56,36mln.EUR.Hiervanwas9,27mln.bestemdvoorhetlandbouwkundigonderzoekenbovenopconstantbeleidenindexering)énaangevuldmeteenstijgingbijbegrotingscontroleschapsbudgetverder,metin2002terugeennettocumulatievestijgingvan50mln.EUR(extrameneventueeldebeleidsinstrumentenmoestoptimaliseren.Vanaf2001steeghetwetenomdezeinhaaloperatiedoortelichtenennategaanwaarbijsturingennodigwarenenwaarDestijgingstagneerdeevenin2000,omdatdeaantredendenieuweregeringtoendetijdnamwaarbijelkjaardekredietenopdeOA71metnettoafgerond50mln.EURwerdenverhoogd.Tijdensdevorigelegislatuurgebeurdeereeninhaalbewegingvoorhetwetenschapsbudget,1995-2003.vaninitiëlekredieten).

Tabel.Kredietenvoorhetwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleidingeschrevenindeprogramma’s71en33vandeinitiëleendeaangepastebegroting2002endebegroting2003.Bedrageninmln.EUR. WB 2002 i2002 a2003 iToename iToename a 71.1 13,41214,59214,0870,675-0,505 71.2 88,70089,14786,344-2,356-2,803 71.3 140,244130,136133,895-6,3493,759 71.4 134,313141,829156,57722,29114,748 Totaal 71 376,669375,704390,90314,23415,199 Hermesfonds 30,00030,00030,000 FFEU 25,00025,00025,000 (IMEC) 37,184-37,184 (Landb.ond.) 9,265-9,265 33.1 5,6205,6205,620 33.2 684,128695,000715,71531,58720,715 33.3 0,6320,6320,6320,0000,000 Totaal 33 684,760695,632721,96737,20726,335 TOTAAL 1.061,4291.117,7851.167,870106,44150,085 O&O 2002 i2002 a2003 iToename iToename a 71.1 2,6172,6172,6200,0030,003 71.2 86,61787,06486,344-0,273-0,720 71.3 129,450120,228121,913-7,5371,685 71.4 134,313141,829156,57722,29114,748 Totaal 71 352,997351,738367,45414,48415,716 Hermesfonds 30,00030,00030,000 FFEU 25,00025,00025,000 (IMEC) 37,184-37,184 (Landb.ond.) 9,265-9,265 33.1 2,5362,5362,536 33.2 238,595241,708248,86210,2677,154 33.3 0,0000,0000,0000,0000,000 Totaal 33 238,595241,708251,39812,8039,690 TOTAAL 591,592639,895673,85282,28733,957 HoofdstukIII.6–190

Hoofdstuk III.7 Analyse van de Horizontale Begrotingsprogramma’s Wetenschapsbeleid 1993-2003 HoofdstukIII.7 gaanwaarino.m.deperiode1996-2000uitgebreidaanbodkwam.HierwordtvooralnaderingeVoordebesprekingvandeevolutievandemiddelenverwijzenweooknaardeSpeurgids2000,DeW&T:O&V:O&O:Perkredietenschuivingvandebasisallocatieskomthierevenmintotuiting,voorzoverdefinaliteitvandegevenwehiernietmeerexplicietweer,diewordeneldersreedsuitvoerigbesproken.Dever-Voordezespuntenwordentelkensdegroteglobaleuitgavenpostenvermeld.Debasisallocaties6.Allerhande5.Sectorale4.Wetenschappelijke3.Financieringvanonderzoekenontwikkelingvannieuwetechnologieëntenbehoevevanhet2.Werking1.Niet-gerichtsnedeDitoverzichtvanhetHorizontaleBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleidgeefteendoorvolgens6groteindelingen:onderzoekaandeuniversiteitenuniversiteitenengelijkgesteldeinstellingenbedrijfsleveninstellingen,departementaledienstenenVOI’sinitiatievenenbeleidsondersteunendonderzoek&studiesuitgaveni.v.m.hetglobalewetenschapsbeleiddezelfdeblijft.hoofdstukvolgttevenseenoverzichtvandekredietenvolgenshunaanwending:onderzoekenontwikkelingonderwijsenvormingwetenschappelijkeentechnologischedienstverleningkredietenwordenuitgedruktinmiljoeneuro(mln.EUR).opdenieuweevolutiesvoor2000/2003. 1.Niet-gericht onderzoek aan de universiteiten. intermediairen.DitgebeurtvolgensvastgelegdekwaliteitscriteriaennaevaluatieopbasisvanrenenvoordemandatenenprojectenFWO-Vlaanderen,wordenindirectverdeelddoordezehetuniversitaireonderzoeksbeleid.DebudgettenvoordespecialisatiebeurzenIWT-Vlaande(BOF)gaanrechtstreeksnaardeuniversiteiten,deonderzoeksraadverdeeltzeinfunctievanhunwerkingsuitkeringen(ziepunt2).DemiddelenvanhetBijzonderOnderzoeksfondsdezogenaamdetweedegeldstroomnaardeuniversiteiten–deeerstegeldstroombestaatuituniversiteiten–m.a.w.hetonderzoekopvrijinitiatiefvandevorser.HetzijndefondsenvoorTabel1omvatdemiddelen,bestemdvoorhetniet-gericht,grensverleggendonderzoekaande peerreview HoofdstukIII.7–191

HoofdstukIII.7–192

lenevenwichtingesteldtussenBOFenFWO-Vlaanderen,meteengelijkeverdelingvandemiddehetBOF,voor43%viahetFWO-Vlaanderen,envoor9%viahetIWT.Vanaf2001isereenDeverdelingvandekredietenvoorhetniet-gerichtonderzoekverlooptin2003voor48%viaondergebrachtDespecialisatiebeurzenIWTwordeneveneensbijdetabelvanhetniet-gerichtonderzoekvoorhetBOF.InwerkelijkheidwaservoorhetFWOeenkredietverhogingmet6,92mln.EUREURtewijtenisaandeoverhevelingvande17mln.EURvandepermanentemandatennaardientaangestiptdatdeogenschijnlijkedalingin2001vandeFWO-kredietenmet10,08mln.dubbeleenvanaf2001komenbeidefinancieringskanalenophetzelfde(hoge)niveau.HierdekredietenvoorhetFWObijnadriekeerzohoogalsdezevanhetBOF;in1999warenzehetmet10mln.EUR,hetFWOmet3mln.DeratioFWO/BOFwijzigtgeleidelijk.In1995warenmaarookhetFWOstijgtsterkin1996-2000.Indeperiode2001-2003stijgthetBOFverdergingvanhetBOF–dooreenherschikkingvankredieteninfunctievandebeleidsaccenten,verderaanindeperiode1999-2003met38mln.EUR.DefiguurtoontdegestagesterkestijDezemiddelenstegenindeperiode1996-’99globaalmet68mln.EUR,maargroeidenooknieuwemandatenenprojecten.–hetbetreftimmersdoctoraatsbeurzen.tussenbeide.

HoofdstukIII.7–193

2.Werking universiteiten en gelijkgestelde instellingen. bladzijdegeldstroomspecifiekvooronderzoekkanaangewendworden.DeSpeurgids1997(DeelIV,werkingsuitkeringenversnipperdovereenbreedgammavanbestedingen,terwijldetweedeslechtsmet54,54mln.EUR,detweedegeldstroommet66,93mln.Bovendienwordendefinancieringviadetweedegeldstroom.Indeperiode1996-1999steeghetglobalekredietgevoeligteverhogen.ZehieldeninhetverledenimmersgeengelijketredmetdestijgingvandeErdiendeeeninhaaloperatietegebeurenomdewerkingsuitkeringenaandeuniversiteiten75%siekeverdeelsleutel,metname25%bestemdvoorOnderzoekenOntwikkeling(O&O)enlenvoordeinvoeringvanhetBAMA-decreet.Dezekredietenwordenverdeeldvolgensdeklasofwel547,558mln.gewonewerkingsuitkeringenen7,220mln.aanvullendewerkingsmiddebelangrijkdeel.In2003isdit554,778mln.EUR(42%vanhettotalewetenschapsbudget)–VanhettotaalkredietvoorwetenschapsbeleidvormendetoelagenvoordeuniversiteiteneenacademischDeuniversiteitenontvangendezewerkingsuitkeringenvoorhundriegewonewerkingsluiken:Tabel2.1geefteenoverzichtvandeuniversitairewerkingstoelagenvoordejaren1993-2003.onderwijs,wetenschappelijkonderzoekenwetenschappelijkedienstverlening.voorOnderwijsenVorming(O&V).116e.v.)geefthierovernadereuitleg. HoofdstukIII.7–194

debeleidsondersteunendonderzoekenstudies”.ZewordenvolledigonderO&Vgerekend.OokseerdbijhetdepartementOnderwijs–zieverderoptabel5.“SectoraleinitiatievenensectoraalderO&Ogerekend.DebudgettenvoorhetOpenHogerOnderwijswordensinds1997geklaskredietvoorhetInteruniversitairCollegevoorManagementwetenschappenwordtvolledigondezekredietenhoudtmeneveneensdeverdeelsleutel75%O&Ven25%O&Oaan.EnkelhetTabel2.3geefteenoverzichtvandetoelagenaan“gelijkgestelde”instellingen.Voorbijnaalvaltinvesteringskredietenvandeuniversiteitenstructureelverhoogdmet5,2mln.EUR.In2002ningenvooralleuniversiteitengehergroepeerdopéénbasisallocatie.Vanaf2000werdendeO&O),inanalogiemethetbuitenland.Vanaf1997staandekredietenvoordesocialevoorzienemenalswerkingstoelagenenmettoepassingvandezelfdeverdeelsleutel(75%O&Ven25%Tabel2.2somtde“Anderetoelagenaandeuniversiteiten”op.Menbeslootdezeeveneensopteinbetreffendedeherstructureringvanhethogeronderwijs(BAMA-structuur),wordeneveneensDemiddelendiemenvanaf2003voorzietvoordehogescholeninhetkadervanhetdecreetmiddelenstijging26,356mln.EUR(indexeringinbegrepen),verhoogdmet7,220mln.aanvullenderinginbegrepen),aangevuldmet8,198mln.EURbijkomendemiddelen.In2003bedraagtde2002zetditverderdoormeteenextrastijgingvandewerkingsuitkeringenmet14,53(indexe2001werddeinhaalbewegingingezetmeteenbijkomendbedragvan9,494mln.EUR.Indeperiode1999-2003stegendewerkingsuitkeringenmet65,682mln.EUR.Indebegrotingberekendopbasisvanhetgewogenaantalstudenten,detoelagewordtprogressiefverhoogd.Intairefinancieringteherzien.Indeperiode2001-2004wordendewerkingstoelagennietlangercieringvanhetuniversitaironderzoekrechttetrekken.Daaromwerdbeslistomdeuniversikeringenforsoptetrekken,omaldusdeverhoudingtussenstructureleenprojectmatigefinanDeVlaamseregeringsteldezichdaaromtotdoelgedurendehaarregeerperiodedewerkingsuitvoordeinvoeringvandeBAMA-structuur.tabel2.1opgenomen.erverdereensterkestijgingvandewerkgeversbijdragentenoteren,met2,7mln.EUR.geldmiddelenvoorIOB,IES,VSMenITGstijgenin2003. HoofdstukIII.7–195

HoofdstukIII.7–196

3.Financieringvanonderzoekenontwikkelingvannieuwetechnologieëntenbehoevevanhetbedrijfsleven.

Wordenzoek.Tabel3geefteenoverzichtvandebelangrijkstekredietenvoorhetgerichtindustrieelonder-hierinopgesomd:•dedriebegrotingspostenalsinstrumentenvoordefinancieringvanhetindustrieelonder-zoekendetechnologischeinnovatie:–vastleggingsmachtigingIWT-Vlaanderenterondersteuningvanactiesrondtechnologi-scheinnovatieopinitiatiefvandeVlaamseregering(vroegereFIOV);–vastleggingsmachtigingIWT-Vlaanderenvoorprojectenopinitiatiefvanbedrijveneninnovatievesamenwerkingsverbanden.Indeperiode‘93-96werddereëlebeleidsruimteverhoogddooroverdrachtvandesaldivanvoorgaandejaren.Dezesaldiwordennietinrekeninggebrachtindetabel3;vastleggingsmachtigingenIWT-Vlaanderenvoordefinancieringvandeinnovatievemediaprojecten–vanaf2003alsapartevastleggingsmachtiginggesplitst;•dewerkingsmiddelenIWT(dotatieenvergoedingvoorgeleverdeprestaties)staaneveneensindetabel.Dezekredietenstegengeleidelijkenwerdenin1999toegewezenaanéénbasisallocatie.Dewerkingsmiddelenslaanzowelopinternebeheerskostenalsopexternedienstverleningenbegeleiding,alsookopuitbestedingenvanstudie-enexpertiseopdrachten;•dekredietenvoordefinancieringvandedriegroteVlaamseonderzoeksinstellingenIMEC,VitoenVIB.Vanaf1999werdVito-Prodem(cofinancieringvaneenEFRO-IIdemonstratieprojectinzakemilieuvriendelijketechnologieën,inz.voorKMO’s)opgenomenindedotatievanVito;•dekredietenLandbouwonderzoek(vanaf2003–defederaliseringLandbouw);•dekredietenvoorSTV,terondersteuningvanhetonderzoeknaardemaatschappelijkeaspectenvannieuwetechnologieën;•hetHOBU-onderzoeksfonds–metalsbedoelingookhetindustrieelgerichtonderzoekaandeindustriëlehogescholenteondersteunen,beheerddoorhetIWT;•hetPWO(ProjectmatigWetenschappelijkOnderzoek):demiddelenvanhetHOBUwordenovereenperiodevantweejaargeheroriënteerdnaarhetPWO;•Technopolis:vanaf1999geïntegreerdindekredietenFTI(FlandersTechnologyInternational)inhetkadervandewetenschapsinformatie,engeklasseerdbijhetalgemeenwetenschapsbeleid(punt6);

HoofdstukIII.7–197

• vanFFEU-Wetenschapsbeleid:eris25mln.EURvoorzienvoornieuweinitiatieven–indeloop2003–inhetkadervanhetinnovatiebeleid;

• basisonderzoekvoordien“Strategischetechnologieënvoorwelzijnenwelvaart”(STWW):ditisstrategischPrevalorisatieonderzoek“GenerischBasisonderzoekaandeUniversiteiten”(GBOU),metmogelijkemaatschappelijkeofeconomischefinaliteit;

• bestemdzijnvoordevalorisatievandeuniversitaireonderzoeksresultaten;vanaf2001werdeinterfacedienstenvandeuniversiteiten.Dezekredietenstaanindezetabelomdatzedenzedanookopgenomeninhetbegrotingsprogramma71.3.

• opgenomenhetBiotech-fondsVlaanderenwerdvanaf1999nietmeerverlengdenisderhalvenietlangeralsbeleidskredietindebegrotingwetenschapsbeleid;

• matiedeVlaamseExcellentiepolen:hetVlaamsHuisvandeLogistiek,IncubatiepuntGeo-InforenKenniscentrumMechatronics.

HoofdstukIII.7–198

stijgtkomt,maareendalingvan7,573mln.opdeIWT-vastleggingsmachtigingen(IWT-werkingVitoenVIB(samenplus9,467),10,5mln.voorhetlandbouwonderzoekdatervanaf2003bijen13,685mln.–overenkeleanderepostengespreid,metvooralstijgingterhoogtevanIMEC,2003isereensterkestijgingmet68,685mln.EUR,waarvan55mln.voornieuweinitiatieventweepostenIWT-vastleggingsmachtigingen(totaal+12,3mln.)enGBOU(+6,7mln.).InEUR.In2002isereenforseverhogingmet23,1mln.EUR,voornamelijkterhoogtevandevast–bijSTWWenIWT/FIOV.In2001zetdestijgingzichweerdoormetglobaal11,92mln.gingenvanIWTenFIOV,VIB,IWT-HOBUenSTWW.In2000steltmeneenlichtedalingEriseenconstantestijgingindeperiode‘96-’99,vooraltesituerenbijdevastleggingsmachtiwelmet1,169mln.).

4.Wetenschappelijke instellingen, departementale diensten en VOI’s.

HoofdstukIII.7–199

doorhierdeforsedalingvoorMINA2.28met5,1mln.EUR,watnietkonwordengecompenseerdbeleidkanaangerekendworden.In2002isereenverderedalingmet0,9mln.EUR.OorzaakistenOVAMomdathetPRESTI-programmainzijnuitvoering2001nietmeeralswetenschaps2.28enhetwegvallenvanhetVLINA-onderzoeksprogramma.Ookverminderdendekredievoortabel4terugtothetniveauvan1999,vooralvanwegedebudgettairedalingvoorMINAAQUAFINenMINA2.28–datindeplaatskwamvanMINA2.19.In2001zakthettotaalIn2000zagmeneenstijgingvoorhetInstituutvoorhetArcheologischPatrimonium,kingwerd.HetbetreftdebudgettenvoorwetenschapsbeleiddieophetMINA-fondsterbeschiklysetabelstaan,omdatpastoeninformatieoverdebestemmingvandemiddelenbeschikbaarDesterkestijgingvanaf1996komtdoordatdekredietenvanhetMINA-fondsmeeindeanawetenschappelijkebepaaldedepartementaledienstenofVlaamseOpenbareInstellingendieookonderzoekenTabel4geeftdekredietendiewordenverdeeldoverdewetenschappelijkeinstellingen,dienstverleninginhunopdrachtvoeren.staanvoorVMM,OVAM,AQUAFIN,VLMenVLINA.de(geringere)stijgingenopanderekredietlijnen.

informatieverkregenworden(o.m.dooranalysesinhetkadervanBeterBestuurlijkBeleid)klassiekeverdeelsleutelvoorwetenschappelijkeinstellingen.VerderkonditjaarvoorheteerstEUR(salariskosteninbegrepen).Deverdelingishiereveneens55%O&O/45%W&T–deschappelijkeinstellingenvoorlandbouw–CLEenCLO.Ditisintotaalgoedvoor16,056mln.VooreerstiserdeoverdrachtvanuitdefederalebegrotingvandekredietenvoordetweewetenIn2003isereensterkeverhogingmet25,772mln.EUR.Tweeelementendragenhiertoebij.

HoofdstukIII.7–200

programmaenookdeMINA-kredietlijnm.b.t.deuitvoeringvanhetMilieubeleidsplanenhetMilieujaartie.Zoalsvorigejaren,rangschikttabel4dekredietenvoorVMM,OVAM,AQUAFIN,VLMdietlijnenduidelijkeraanwaarvoordegeldenpreciesbestemdzijn–ditverhoogtdetransparandenblijvenoverhetalgemeendezelfde,maardoordeuitsplitsinggeeftdebetitelingvandekredekredietenindenieuweMINA-kredietlijnen.DebestemmingvandegeldenendebegunstigHetMINA-fondswerdgrondiggeherstructureerdenditkomttotuitingindeinschrijvingvanVoorIAP.overdesalariskosten(2,43mln.EUR)voorhetvastbenoemdpersoneelbinnenhetIN,IBWendevijfwetenschappelijkeinstellingensamengaathetom6,278mln.EUR.2003–AMINAL.

HoofdstukIII.7–201

5.Sectorale initiatieven en beleidsondersteunend onderzoek en studies.

63.243.10(mobiliteit,+0,509mln.),MINA2.5(+3,076mln.EUR)en69.912.29(+5,951mln.EUR.Eriso.m.eenbudgetstijgingopdeBA’s62.412.05(huisvesting,+1,049mln.),daling(met5,92mln.EUR)in2001,omin2002echterterugtestijgenmetafgerond11,4gettenvoorAQUAFINenMINA2.28indatzelfdejaar.HetLIN-kredietvertoonteensterkeIn2000vielbijLINeenstijgingmet10,04mln.EURtenoteren,samenmetverhoogdebud-kingsmiddelenimmersgetransfereerdnaarhetBOFendezevanBA40.11werdentoegevoegdaandewer-dezebudgettennietverlorenzijn:dekredietenvanBA40.01vanprogramma33.3werdenEUR).In2002dalendesectoralekredietenlichtjes.Opzichzegtditeigenlijkweinig,omdatdoordetransferénverdereverhogingvandekredietenvoordeactiePC/KD(totaal24,79mln.Dekredietenvoorsectoraleinitiatievenvanhetdepartementonderwijsstegensterkin2001,gevalindiezindatVMM,OVAMe.d.infeiteressorterenonderhetbevoegdedepartement–inditdersteunendonderzoekenbeleidsgerichteinitiatievensamen.Tabellen4en5zijnaanvullend,Tabel5omvatvoorhetsectoraalwetenschapsbeleiddevoorzienekredietenvoorhetbeleidsonLeefmilieuenInfrastructuur.voordeuniversiteitenendehogescholen,ondervormvanconvenanten.

HoofdstukIII.7–202

aandoordatdekredietenvoordeSteunpuntenbeleidsondersteunendonderzoektoegevoegdzijntot0,057mln.in2003.Eristerhoogtevandeverscheidenedepartementeneenlichtestijging,dekredieteni.v.m.denieuweonderwijsmedia(PC/KD)werdengereduceerdvan27,021mln.melijktewijtenaandeverminderingmet26,691mln.bijhetdepartementOnderwijs,omdatIn2003stellenweeenglobaledalingmet23,3mln.EURvoordezetabelvast.Ditisvoorna-EUR).mln.EUR);naasthetnieuweinitiatiefMilieuengezondheid(BA61.112.02,+0,793mln.deterzakebevoegdedepartementen. uitgaven i.v.m. het globale wetenschapsbeleid.

6.Allerhande

33.2.deSteunpuntenmet1,058mln.).Deelektrongeldenwerdenverschovennaarprogramma(dalingvandepostinternationalesamenwerkingmet1,819mln.,stijgingvandesubsidieaanwijs,alsookdesteunvoorIMECenVito.In2003daalthetbudgetmet2,167mln.EURdeelektronischebestandenenelektronischeuitrustingvoordeinstellingenvantertiairondernomenzijnde2,507mln.EURvoorhetVlaamselektronischnetwerkende2,083mln.voorDecofinancieringvanhetsteunpuntO&OStatistiekenisbijgerekendindezetabel.Ookopgevoorspecifiekesteunpuntenwordtdaarentegenopgenomenindebetrokkendepartementen.dezetabel,omdathetonderzoekbetreftdatvelebeleidsdomeinenomvat.Decofinancieringglobalefinancieringvandesteunpuntenbeleidsrelevantonderzoek(7,991mln.EUR)staanindoorin2001enistewijtenaanbudgetverminderingenenheroriënteringvankredieten.Deinternationalesamenwerkingenuitgaveni.v.m.deinformatiemaatschappij.Ditzetzichnogmetcirca7,4mln.EUR–vanwegedeverminderdefondsenvoorbeleidsgerichtonderzoek,Eriseendrastischestijgingindeperiode1997-1999,gevolgddooreenkredietdalingin2000schapadviesorganenwerdenhiermeeopgenomen,aangezienzijhetglobalebeleidinzakewetenHierinkaderendeinitiatieventerondersteuningvanhetwetenschapsbeleidinzijngeheel.Deentechnologieondersteunen.

Beleidsrelevant onderzoek per departement

HoofdstukIII.7–203

toegevoegd.AandesectoralekredietenwordendievoorhetbeleidsondersteunendonderzoekvandeOA71beleidsondersteunendonderzoekenstudies)datvoorbeleidsrelevantonderzoekbestemdis.hierdatspecifiekdeelvandegeldenuittabel5voorkomt(Sectoraleinitiatievenensectoraalverspreidvoorkomenopdiversedepartementalebasisallocaties.AlsprincipenemenweaandatDezefiguurgeefteenoverzichtvandekredietenvoorbeleidsondersteunendonderzoekzoalsze

HoofdstukIII.7–204

lijkewetenschapsbeleid”met106,44mln.,waarvan82,3O&O-kredieten(bijvergelijkingvanIn2003stijgthetHBPWBmet107,6mln.EUR.Eriseensterkeextraimpulsvoorhet“eigenschapsbeleid”men52mln.(37mln.O&O-kredieten)toeschrijvenaandestijgingvanhet“eigenlijkewetendieten.In2002stegendefondsenvoorhetHBPWBdrastischmet58mln.EUR.Hiervankan29,7mln.EUR),dezestijgingwordtevenwelgetemperddooreendalingvandesectoralekre11,8mln.EUR.DestijgingisondermeertoeteschrijvenaandebudgetstijginginOA71(metHBPWB2001gingenmetcirca24,4mln.EURomhoogt.o.v.2000–deO&O-kredietenmetIn2000stegendeinitiëlekredietenwetenschapsbeleidverdermet29,6mln.EUR.Dievanhettenzemet266mln.EUR,van2000totenmet2003met206mln.EUR–zijndedeinitiëlekredieorganisatieafdelingenvoorhet“eigenlijke”wetenschapsbeleid”:van1996totenmet’99stegenjaren2000t/m2003.Datisvoorhetgrootstedeeltoeteschrijvenaandebudgetstijgingopde(HBPWB’s)–294mln.EURtijdensdejaren1996t/m1999,en220mln.EURtijdensdenodigemiddelenvoor–ditisduidelijktezienaandestijgingvandewetenschapskredietenDeopeenvolgenderegeringensteldenhetwetenschapsbeleidprioritairénvoorzagenerdeDeevolutieDeverdelingvanhettotaalbudgetvanhetHBPWB2003overdezesindelingen,evenalsdepuntenMINA-fonds–kregenindeanalysetabelleneengeëigendeplaats.DekredietenvoordeSteunwetenschappelijkeinstellingen),werdhierdusnietopgenomen.Dezeinstituten–enookhetHetbeleidsrelevantonderzoekdatinallerleiinstellingenwordtuitgevoerd(zoalsdeVlaamsevoorhetbeleidsrelevantonderzoekwerdenhierduswélbijgerekend.ervanindeperiode1993-2003,staatindevolgendetabel.evolutievandetotalekredietenvandeHBPWB’s1993-2003staatindevolgendefiguur.zonderdePC/KDbudgetten.(OA71+OA33).

HoofdstukIII.7–205

ging.2003opgenomen.OokdeSteunpuntenbeleidsrelevantonderzoekdragenbijaandeverhobenoemdepersoneelsledenvandeanderevijfwetenschappelijkeinstellingeninhetHBPWBderaliseringovergekomenvanhetfederaleniveau.VerderwerdendesalariskostenvandevastevolutiebijdezevenVlaamsewetenschappelijkeinstellingen.HetCLEenCLOzijndoordefelenvandePC/KDkredietenbijhetdepartementonderwijs.Destijgingiso.a.tedankenaandekredietenvoorhetsectoralewetenschapsbeleid,dieevenwelwordtuitgevlaktdoorhetwegvalEURvoorIMECénvoorhetlandbouwonderzoek.Erisbovendieneensterkestijgingvandemln.EUR–indeloopvan2002kwamerimmersnogeenbijkomendeinjectievan46,5mln.deinitiëlekredieten).Deglobalestijging2003t.o.v.hetaangepastkrediet2002bedraagt143

stijgtO&VenW&Tresp.49%,47%en4%.In1999werdhet52,3%,40,2%en7,5%envoor2003stijging–bijnaexclusiefbestemdvoorditluik.In1996washetprocentueelaandeelvanO&O,nagenoeggelijk.VandanafverhogendeO&O-kredietengestaag,alsgevolgvandejaarlijkseterdanditvoorO&O.Vanaf1996komthierineenkentering.In1996zijnbeideaandelenW&TneemtslechtseenkleinaandeelinhetHBWPBin.In1993ishetO&V-aandeelnoggro-activiteit,OnderstaandegrafiekenverdelenhetbudgetvanhetHBPWB2003achtereenvolgensnaartypenaarNABS-codeennaardepartement.hetO&O-aandeeltot57%.

HoofdstukIII.7–206

sub-NABScodes.InDeelIIIvandezeSpeurgidswerddeanalyseinsommigegevallendoorgevoerdtotopBijgaandefiguurtoontdeprocentueleverdelingvandekredieten2003O&OoverdeNABS-niveau. HoofdstukIII.7–207

enringenaandeuniversiteiteninbegrepen–endeministervanEconomie,RuimtelijkeOrdeningregering,meteenconcentratiebijdeministervanOnderwijsenVorming–werkingsuitke-DelaatstegrafiektoontdeverdelingderwetenschapskredietenoverdeledenvandeVlaamseMedia.

HoofdstukIII.7–208

De

industrieVerderwerdendegezamenlijkeinspanningenvandeoverheid(Vlaams,federaalenEU)endeDeinhaaloperatiegebeurdvandeVlaamsedeelname(mededelingKabinetDirkVanMechelen).De28,5%ESAiswaarschijnlijkeenonderschatting.Ondertusseniserin2002eensterkeBijdeberekeningvanhetaandeelvanVlaanderenindefederalekredietenvanwetenschapsbe3.deinspanningenvandeVlaamseoverheid+hetVlaamseaandeelindefederaleoverheids2.de1.deDeVooreerstteert.Hiervolgtnogmaalseenbenaderendeberekening,waarbijmenstriktdeO&O-kredietenhan-ceerdDeberekeningvandeO&O-inspanningenals%BBP-Vlaanderenwerdreedseerdergepubli-indeSpeurgids1997envervolgensinhetVlaamsIndicatorenboek1999.ErwordtuitgegaanvandelaatstberekendewaardenvanhetBBP-Vlaanderen.werddeevolutie1995-2003berekend.berekeningwerdalsvolgtopgebouwd:inspanningenvandeVlaamseoverheidalléén;inspanningenvandeVlaamse+hetVlaamsaandeelindefederaleoverheidskredieten;kredieten+hetVlaamseaandeelvandekredietenvandeEU-onderzoeksprogramma’s(Kaderprogramma’s).leidwordentweeverdeelsleutels(V=Vlaams)gehanteerd:•28,5%VESA(Bron:VRWB)en56%Vvoorderestvanhetfederalewetenschapsbudget;•56%V:dealgemene,totnogtoegehanteerdeverdeelsleutelvoordefederalewetenschapskredieten.HetVlaamsGewestproduceertietsmeerdan56%vanhetBelgischBBP(VRIND2001).56%iswaarschijnlijkwelnogsteedseenoverschattingvanhetaandeel.(uitgedruktals%BBP)benaderendberekend.

I.1striktezin.Alleandereonderdelenvanhetwetenschapsbudget(O&V,W&T–ziehoofdstukmeten.Menneemtwelalleendebudgetteninaanmerkingvoorwetenschappelijkonderzoekinwikkeling(O&O).DitiseenvandemeestingeburgerdeindicatorenomdezeinspanningentepercentagevanhetBrutoBinnenlandsProductdatwordtaangewendvooronderzoekenontwordtdeinputvanfinanciëlemiddeleno.m.uitgedruktindeO&O-kredietenals%BBP:hetbaarheidvanvoldoendemiddelen.Omeeninternationalevergelijkingmogelijktemaken,Basisvoorwaardevooreengoedwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleidisdebeschikvoordedefinities)wordenhierinnietverrekend. berekening van de O&O-inspanningen als % BBP voor Vlaanderen

Hoofdstuk III.8. De berekening van de O&O-inspanningen als % BBP-Vlaanderen en internationale vergelijking HoofdstukIII.8

HoofdstukIII.8–209

HoofdstukIII.8–210 O&O-kredieten(inmln.EUR)199519961997199819992000200120022003(8)2003(9) Vlaamseoverheid(1)365,400429,670479,620518,640575,120595,680618,680706,187757,574757,574 VlaamsaandeelFederaleoverheid(2)204,838206,276210,831217,996215,639225,049223,314223,314223,314223,314 VlaamsaandeelFederaleoverheid(3)244,620246,155249,491257,493256,801266,686266,686266,686266,686266,686 lV+Fed(2)Totaa570,238635,946690,451736,636790,759820,729841,994929,501980,888980,888 lV+Fed(3)Totaa610,020675,825729,111776,133831,921862,366885,366972,8731.024,2601.024,260 VlaamsaandeelEU(4)68,35068,35068,35068,35068,35068,35068,35068,35068,35068,350 Vl+Fed(2)+EU638,588704,296758,801804,986859,109889,079910,344997,8511.049,2381.049,238 Vl+Fed(3)+EU678,370744,175797,461844,483900,271930,716953,7161.041,2231.092,6101.092,610 BBPR(5)inmln.EUR115.034,0117.436,2124.195,3128.251,0134.393,6142.188,4147.165,0151.874,3154.911,80151.874,30 O&Oals%BBPR199519961997199819992000200120022003(8)2003(9) Vlaamseoverheid(1)0,320,370,390,400,430,420,420,460,490,50 Vl+Federaleoverheid(2)0,500,540,560,570,590,580,570,610,630,65 Vl+Federaleoverheid(3)0,530,580,590,610,620,610,600,640,660,67 Vl+Fed(2)+EU0,560,600,610,630,640,630,620,660,680,69 Vl+Fed(3)+EU0,590,630,640,660,670,650,650,690,710,72 industrie(6)vroegerecijfers1,181,241,301,301,301,301,301,301,301,30 industrie(6)nieuwe (voorlopige)cijfers 1,281,381,461,521,621,701,701,701,701,70 TotaalVl +industrievroegerecijfers 1,501,611,691,701,731,721,721,761,791,80 TotaalVl +industrienieuwecijfers 1,601,741,851,932,052,112,122,162,192,20 Totaaloverh(2) +industrie(7)vrcijf 1,741,841,911,931,941,931,921,961,981,99 Totaaloverh(2) +industrie(7)ncijf 1,841,982,072,152,262,322,322,362,382,39 Totaaloverh(3) +industrie(7)vrcijf 1,771,871,941,961,971,951,951,992,012,02 Totaaloverh(3) +industrie(7)ncijf 1,872,012,112,182,292,352,352,392,412,42

maatregelenningvanwegedehuidigeregering.Naeenkortebezinningspauzein2000,namdezedenodigevoerdindeperiode1996-1999,ondertussenopgevolgddooreenverderdoorgedreveninspanUitdetabelblijktheteffectvandeinhaalbewegingdiedoordeVlaamseregeringwerddoorge-beidekeningendusuitgevoerdmetbeidegegevensreeksen–waarschijnlijkligtdereëlewaardetussenhieroveruitsluitselgeven–zezullenbekendzijninhetvoorjaar2003.Voorlopigzijndebere-tingzijnvanderealiteit.DeresultatenvandenulopendeOESO-enquête2000-2001zullenschijnlijkeenonderschattingzijn,terwijlde(voorlopig)nieuwecijfersdanweereenoverschat-vanaf2000wordthiereen1,7%ingeschat.Daarbijwerdgemelddatdevroegerecijferswaar-1,3%bereikt.Anderzijdszijnerdenieuwe(voorlopige)cijfers(mededelingJanLarosse,IWT),ookdeuitlegbijdetabel.Enerzijdszijnerdevroegerecijfers,vanaf1997werdeenniveauvanAlsO&O-uitgavenvanwegedeindustrie,hanteerdemenhiervoortweegegevensreeksen–ziepercentagesin.omdeinhaaloperatieverdertezetten.

Figuur. Evolutievanhet%O O/BBP-Vlaanderen,alleenrekeninghoudendmetdekredietenvan de Vlaamse overheid. HoofdstukIII.8–211 Noten bij de tabel op p. 210 (1)Vlaamse overheid zoals vastgelegd in het HBPWB - aangepaste (9)Geen(8)Rekening(7)Samentellingondervoorbehoudkredietenoverheidversusbestedingenindustrie.Gevaardubbeltellingen:industrie(2)VlaamsaandeelindefederaleO&Okredieten:verdeelsleutelESAaan28,5%V(Bron:VRWB)enrestfederalekrekredieten.dietenaan56%V.FederaleO&O-kredieten(1995-2000):Bron:DWTC.(3)VlaamsaandeelindefederaleO&Okredietenvolgensdeverdeelsleutel56%V.(4)Geraamdvolgensberekendereturnvan2,38%voorhetVierdeKaderprogramma(1994-1998).OmdatdegegevensvoorhetVijfdeKaderprogramma(1998-2002)nogonvolledigzijn,werddezelfdereturntoegepastvoordevolgendejaren.Bron:P.Dengis,E.DewallefenV.Lories,2001.(5)Bron:T.Vergeynst,APS/AZF(versie29/07/02vandeberekeningen).Deofficiëlereeks,zoalsbepaalddoorhetINR,looptvan1995totenmet1999enwerdbepaaldvolgensdenieuweESR95-standaard.Voor2000en2001berustendegegevensopramingenvandeKBC,voor2002opramingenvanAPS.(6)vroegerecijfers:IWT-studie31"ResultatenvandeO&O-enquêtebijdeVlaamsebedrijven",M.Cincera&R.Veugelers,2000.VolgensdeberekeningendoorDWTC(mei2000)1,30%voor1997(officiëlecijfersdoorgegevenaandeOESO(mededelingJanLarosse,IWT).De1,30%werdaangehoudenvoordevolgendejaren.Devroegereendenieuwe(voorlopige)cijferswerdenallebeitoegepastindezeberekening.Devroegerecijferszijneenonderschatting,denieuwe(voorlopige)cijferswaarschijnlijkeenoverschattingvanderealiteit.DenieuweOESO-enquête2000-2001zalhieroveruitsluitselgeven(deresultatenvandezeenquêtezullenbekendzijnindelente2003).rapporteertpraktischgeenoverheidssubsidies(530mln.op36,45miljardbestedingen-studieVeugelers).houdendmeteenhypothetischeeconomischegroeivan2%voorhetjaar2003.rekeninghoudendmetdeeconomischegroei.

Internationale vergelijking heidO&O.DeGBAORDiseenindicator,gehanteerddoordeOESO,voordeinputdiedeoverOutlaysforR&D),ditbetekentdebeleidskredietenvandeoverheiddiebeschikbaarstaanvoorDeoverheidsinspanningenwordenuitgedruktinGBAORD(GovernmentAppropriationsorgeeftvoorO&O.Detabelgeefteeninternationalevergelijking. Tabel.Internationale vergelijking van de O O-overheidsuitgaven (GBAORD) als %BBP. O&O-overheidsuitgaven (GBAORD) in jaarenquêtevoordejaren2000-2001nogloopt,zijndelaatstbeschikbaregegevensdezevoorhetelementenvandeGERD,verkregenuitdetweejaarlijkseOESO-enquêtes.AangeziendeDaaromgebruiktemenookderechtstreekseberekeningvandeverschillendesamenstellendetweevoorisenigvoorbehoudgewettigd,omdatmengegevenssamenteltdiemenverkreegmiddelsberekening,uitgaandevandeGBAORDendeBERD(ziedeberekeningstabelblz.210).HierVoordeGERD-Vlaanderenwerdentweebenaderingentoegepast.EnerzijdseenbenaderendeVlaanderentabelmetdeinternationalevergelijkingvande%GERD/BBP.DeberekendeGERDvoorDeOESO-publicatie“MainScienceandTechnologyIndicators,Volume2002/2,geefteenvanGERD(GrossExpenditureonR&D;BrutouitgavenvoorO&O–degezamenlijkeuitgavenspanningenvanallesectoren(HERD,BERD,GOVERD,PNP)wordtuitgedruktalsdetheBusinessEnterpriseSector;deuitgavenvandeindustrievoorO&O).DegezamenlijkeinDeinspanningvandeVlaamseindustriewordtuitgedruktinBERD(ExpenditureonR&Din**Vlaamseoverheidskredieten+verdeelsleutelESAaan28,5%ESA+restfederalekredietenaan56*VlaamseMainJapan0,550,590,640,69VerenigdeSpanje0,480,560,62geenPortugal0,500,540,620,63Italië0,580,580,660,69Zweden1,110,810,750,88Finland0,951,080,980,99Denemarken0,710,740,740,72Nederland0,760,810,80geenIerland0,330,280,32geenVerenigdFrankrijk1,080,970,980,99Duitsland0,900,830,800,82Vlaanderen***0,630,660,650,650,71Vlaanderen**0,600,630,630,620,68Vlaanderen*0,370,400,420,420,4919961998200020012003%BBPKoninkrijk0,760,660,68geendatadatadatadataStaten0,890,840,810,87ScienceandTechnologyIndicators,OECD,Volume2002/1en2002/2overheidskredieten%V+EU-KPVlaamsaandeel***Vlaamseoverheidskredieten+Vlaamsaandeel56%vandefederalekredieten+EU-KPVlaamsaandeelallesectorenvoorO&O).werdhiermeevergeleken.verschillendemethodologieën.1999. HoofdstukIII.8–212

HERD(ExpenditureonR&DintheHigherEducationSector;O&O-uitgaveninhetHogerErdienthieropgemerktdatvoordetweede(rechtstreekse)berekeningvandeGERD,voordeVlaanderendebenaderendeberekeningenweldegelijkeenindicatievoordetrendendepositioneringvanhetpercentageO&O/BBPmerkbaarwordt(0,1%=ca0,25miljardeuro).Indiezinvormengevoeligis,indiezindatmiljoeneneuromoetenbijgegevenwordenvooraleerdestijgingvanlingvanGBAORDenBERD.Hetisinderdaadzodatdeberekeningvanhet%BBPnietergVlaanderen.DitstemtovereenmetdeeerstebenaderendeberekeningopbasisvandesamentelWeverkrijgenhiervoorde“GERD-Vlaanderenvoorhetjaar1999eenwaardevan2,2%/BBP-ininternationalecontext. HoofdstukIII.8–213 Tabel.Internationale vergelijking van de GERD als % BBP GERD als % 19961997199819992000200120022003BBP Vlaanderen* (1,7% BERD)1,982,072,152,262,322,322,362,38 Vlaanderen* (1,3% Japan2,772,832,942,942,98geenVerenigdeEU1,801,801,811,861,88geenSpanje0,830,820,890,880,940,97PortugalgeenItalië1,011,051,071,041,07geenZwedengeenFinland2,542,722,893,223,37geenDenemarken1,851,942,062,09geenNederland2,012,041,942,02geenIerland1,321,291,261,21geenVerenigdFrankrijk2,302,222,172,182,182,20Duitsland2,262,292,312,442,492,53België1,801,871,891,96geenBERD)1,841,911,931,941,931,921,961,98datageendataKoninkrijk1,881,811,801,881,85geendatadatageendatadata1,97datageendatadatadata3,67geendata3,78geendatageendatadatadata0,62geendata0,76geendatageendatadataStaten2,552,582,602,652,722,82dataMainScienceandTechnologyIndicators,OECD,Volume2002/2*%GERDvoorVlaanderenbenaderendberekendals%GBAORD(aan28,5aandeelESA)+%BERD Tabel.Berekening%GERD/BBP-Vlaanderen,opbasisvandesamenstellendesectorenvandeGERD(inmln.EUR) 1993199419951996199719981999 BERD Vlaams Gewest 1347140914601604179819412138 GOVERD Vlaanderen 55576263718186 HERD Vlaamse Gemeen schap 418439449490544588634 PNP Vlaamse Gemeenschap 29323132323233 GERD Vlaanderen 1849193720022188244526412891 BBP-Vlaanderen 104.037,0109.796,5115.034,0117.436,2124.195,3128.251,0134.393,6 %GERD/BBP-Vl Bron:BRISTIBron:Berekeningen1,81,81,71,92,02,12,2DWTC,29mei2001Rapport,2001,CFS/STAT

schieterszienlijkis–ditgeldttrouwensvoordeEU-landeninhetalgemeen.ZwedenenFinlandzijnuitmoetenleveren.TevensblijktdatdeachterstandmetdeVerenigdeStatenenJapannogaangevalvoordeoverheidskredieten;ookdeindustriezouechternogeenbijkomendeinspanningscoortinvergelijkingmetsommigevanonzebelangrijkstehandelspartners.DitisvooralhetVlaanderenzijnpositieinaanzienlijkemateverbeterdheeft,maartochnogsteedsrelatieflaagUitdetabellenvoordeGBAORDendeGERDals%BBP-Vlaanderenkanmenafleidendatinternationaleonderscheidwordtgemaakttussengewest-engemeenschapsmateries.BijhettoepassenvanfederalestaatsstructuurisimmersverschillendvandezevananderefederalelandenomdaterGemeenschap–deFranstaligeGemeenschapheeftdezelfdestellingingenomen.DeBelgischeringvanhetonderzoek”.DitovereenkomstigdepolitiekestellingnamevandeVlaamseVlaanderengeteldenditzowelvoordemiddelenvoordefinancieringalsdezevoordeuitvoegekendaaninstellingendieinhetBrusselsHoofdstedelijkGewestzijngevestigd,wordenbijOnderwijs)devolgenderegelwerdtoegepast:“DeVlaamsepubliekemiddelendiewordentoedefinitiesdientmenhiermeerekeningtehouden.met3%,Duitslandhaaltde2,5%.

Prognose

tussennaderoverlegteplegenzal,zoalsreedseerdervermeld,eeninnovatiepactwordenuitgewerktvan1,5mld.EURbijkomendemiddelen–teverdelenoveroverheidenindustrie.Omhieroverten,indeEU-KP’se.d.)gelijkgehouden.Inditgevalkomtmenaaneen(maximale)injectiehalen.Bijdeberekeningenwerdenalleanderefactoren(Vlaamsaandeelindefederalekredie-inbrengenomin2010dedoordeEUvastgelegdedrieprocent-normvoor%O&O/BBPteVervolgensgingmennognahoeveelmiddelendeoverheidendeindustriesamennogmoetenallebetrokkenactoren.

Bemerkingen

3°Deinternationalevergelijkingmoetgerelativeerdworden:ditblijktalleenreedsuithetfeit2°DeberekeningvormtinfeiteeenrelatieveverhoudingtussendeaangroeivanhetBBP-1°Zezijnbenaderend,zowelvoordeinternationalevergelijking,alsvoordehypothesendierelativeringErwordthiernadrukkelijkopgewezendatdezeberekeningenmetdenodigeomzichtigheidenmoetenwordengeïnterpreteerd.gehanteerdwordenbijdeberekeningen.Vlaanderenendeaangroeivanhetwetenschapsbudget.Eriseenzeersterkestijgingvanhetwetenschapsbudgetvereist,omdezeverhogingookalseenzichtbarestijginginhet%BBP-Vlaanderenterugtevinden.datsommigecijferswijzigeninverschillendeeditiesvande“MainScienceandTechnologyIndicators”.Somswordentijdsreekseninbepaaldelandenafgebroken,omdatbijvoorbeeldwerdovergeschakeldopeenandereberekeningswijze.Bovendienwordtbijvergelijkingvaneenaantallandenduidelijkdatereengrootverschilontstaatdoordatsommigelandengroteinjectiesdoenindemilitairesector.DeUSAlooptdaarbijopkopmet53%vanhetO&O-budgetvoordefensiein1999.IndatzelfdejaarishetOESO-gemiddeldedaarvoor30%,UK38%,Frankrijk23%,Spanje26%.VoorBelgiëisditaandeelzeergering,Vlaanderenfinanciertzelfshelemaalgeenonderzoekindesectordefensie.

HoofdstukIII.8–214

DEELIV BESTEDING VAN DE FINANCIËLE MIDDELEN VOOR WETENSCHAP, TECHNOLOGIE EN INNOVATIE 215 BESTEDINGVANDEFINANCIËLEMIDDELENVOORWETENSCHAP,TECHNOLOGIEENINNOVATIEStomata zijn de huidmondjes van een plantencel waarlangs bestanddelen de cel in en uit kunnen. (foto VIB)

Hoofdstuk IV.1 Besteding van de middelen verdeeld via het FWO-Vlaanderen HoofdstukIV.1

hetMeervolledigeenrelevantegegevensvindtuinde“Bestedingsanalyse1991-2000”,het“Jaarverslag2000”en“Jaarverslag2001”opdewebsite:http://www.fwo.be

omvatten14ledenverbondenaanUniversiteitenofInstellingenvoorwetenschappelijkondervanhetFWO-Vlaanderen.ZezijndeemanatievandehelewetenschappelijkegemeenschapenDeWetenschappelijkeCommissiesvormendevitalekernvandewetenschappelijkewerkingDemetuniversiteiten,diedezetaakeveneenswaarnemenopbasisvanintrauniversitairecompetitie–DeinstellingisdanookcomplementairmetdeBijzondereOnderzoeksfondsen(BOF)vandeopsamenwerkingsverbandentussendeVlaamseuniversiteitenenandereonderzoeksinstellingen)schapsgebiedenaandeuniversiteitenvandeVlaamseGemeenschap(metinbegripvandemulerenenondersteunenvanhetgrensverleggendfundamenteelonderzoekinallewetenovereenkomst2002-2007metdeVlaamseGemeenschapdeinstellingdiealstaakheefthetstiHetFondsvoorWetenschappelijkOnderzoek-VlaanderenisvolgenshetontwerpvanBeheersbasisvanwetenschappelijkeinteruniversitairecompetitie.inachtnamevandeeigenuniversitairestrategieinzakehetwetenschappelijkonderzoek.werkingvanhetFWO-Vlaanderensteuntoptweepijlers:•deinbrengvandewetenschappelijkegemeenschap,zowelquaaanbodvanonderzoekalsquaselectiealsquaintermediaireenexpostevaluatieervan;•dewisselwerkingtussendezegemeenschapendebestuursorganenvanhetFWO-Vlaande-ren,voorhetopstellenvaneenbeleidmetzooptimaaleneffectiefmogelijkeproceduresenacties,omeenmaximaalresultaattebereiken.zoek.DeledenwordenaangeduiddoordeRaadvanBestuur,waarbijerzestotdeVlaamseGemeenschapbehoren.Vande8andereledenzijnerminimum2verbondenaaneenbuitenlandseinstellingenbehorendeoverigentotdeFranseGemeenschap.Demandatenzijnpersoonlijkenonoverdraagbaar.VoordeBelgischeledendurenzevijfacademiejaren,eventueeléénmaalhernieuwbaar.Erkangeenmandaattoegekendwordenaanpersonendieouderzijndan60jaar.Demandatenvandebuitenlandseledendurendrieacademiejaren,eventueeltweemaalhernieuwbaar.Hierligtdeleeftijdsgrensop62jaar.Deniet-VlaamseledenhebbendezelfdeprerogatievenalsdeVlaamse–alleledennemenopvoetvanvolledigegelijkheidaandeberaadslagingendeel.

HoofdstukIV.1–217

Hiernabestedingsanalyserentbeleidquaactiemiddelenuitnaardewetenschappelijkegemeenschaptoe.DevolgendeHetFWO-Vlaanderenbouwtmetdeverscheidenheidvantoelagendiehetverwerft,eencohe-1999endejaarlijkseanalysevandeHBPWB’s,alsookindereedsgeciteerdeFWO-literatuur.2001,staatintabel1.DeevolutievandeVlaamsetoelageniso.a.opgenomenindeSpeurgidsDespreidingvandetotaliteitvandebegrotingvanhetFWO-Vlaanderenvandejaren1992totwerkendebudgettairemogelijkheden.BinnendeprioriteitenvandeWetenschappelijkeCommissies,schappelijkeCommissiesvoorgesteldeprioriteiten.DaarbijhoudtmenuiteraardrekeningmettoekenningenvandeindividuelemandatenenkredietenvooropbasisvandoordeWetenVolgensderichtlijnenenprocedures,vastgelegddoordeRaadvanBestuur,stelthetBureaudereferenten.DeCommissiessteunenvoorhetopstellenvanhunexanteadviezenopdeinbrengvanexternevolledighervormdenligtookaandebasisvandegewijzigdeindelingperwetenschapsgebied,datnietHetsysteemvandeWetenschappelijkeCommissieswerdmetingangvan1/1/1997grondigtefiekeproblematiektekunneninspelenenomnietalleinitiatiefaanbuitenlandseexpertiseoverDesamenstellinggarandeertookdeBelgischeverankeringomvoldoendesterkopeenspecimoetenlaten.vergelijkbaarismetdevroegerewetenschapssectoren.debestuursorganendaneenwetenschapspolitiekuit.gaatdanookoverdetotaliteitvandezemiddelen.volgteenanalysevandediverseactiemiddelenvanhetFWO-Vlaanderen. HoofdstukIV.1–218 Tabel 1.EvolutievandetoelagespreidingoverdeactiemiddelenvanhetF.W.O.-Vlaanderen(inmiljoenEUR) GemeenschapToelageTOTAALDiversenprojectenOnderzoeks-NavorsersKredietenContactenWetenschappelijkeMandatenUitgaven199219931994199519961997199819992000200128,0631,7835,0537,9038,8443,2849,2653,7255,5842,5145%45%47%47%44%46%46%48%48%40%2,082,011,911,912,732,882,332,482,213,423%3%3%3%3%3%2%2%2%3%aan1,070,942,352,332,882,750,971,661,761,662%1%3%3%3%3%1%1%2%2%28,2832,3331,9534,9039,7441,62*50,72*50,07*50,8253,0245%46%43%43%45%44%47%45%44%50%2,853,003,303,693,894,364,514,514,594,695%5%4%5%5%4%4%4%4%5%62,3470,0674,5680,7388,0894,89107,79112,44114,96105,30100%100%100%100%100%100%100%100%100%100%Vlaamse46,2351,6054,1958,1066,8379,6283,5691,1791,3281,09Dekostprijsvandepermanenteonderzoekersiscontinuopgenomenbijmandaten,terwijldieeertijdsboekhoudkundigbijdeonderzoeksprojectenhoorde.Vanaf1/10/2000zijndezeonderzoekersechternaarhetZ.A.P.overgeheveld.*GeldenvoorhetMax-Wildiersfondswordenbesteedvanaf2000e.v.

Mandaten gevenschillendemandaten.DeverdelingpermandaattypeenperwetenschapsgebiedwordtweergeDeevolutievanhetmandatenbestandisopgenomenintabel2,meteenoverzichtvandeverindefiguren1totenmet6. Tabel 2.Evolutie van het mandatenbestand (cijfers telkens op 1 oktober). jaarMandaat Aspirant Bijzondereraatsbeurzendoctoengrants OnderzoekersPostdoctoraal Fund.MandatenKlin. (O.L.,PermanentenO.D.) O.D.:O.L.:2001623644830201.1272000582441627201.0491999566437123231.1621998527836219191.11319974803310191961.00819964458243131969051995409620913198835199440122111419982719934122175141967991992409612310192740TotaalOnderzoeksleidersOnderzoeksdirecteurs(vanaf1/10/2000grotendeelsovergedragenaanhetZ.A.P.vandeuniversiteiten HoofdstukIV.1–219 Figuur 1.Aspiranten – evolutie van het mandatenbestand volgens wetenschapssector Figuur 2.Aspiranten – evolutie van het mandatenbestand volgens wetenschapsgebied * Gegevens in beide indelingen laten de verschuivingen zien veroorzaakt door het herschikken van de wetenschapsgebieden.

4.PostdoctoraalOnderzoekers–evolutievanhetmandatenbestandvolgenswetenschapsgebied

Figuur

6.PermanenteOnderzoekers(OnderzoeksleidersenOnderzoeksdirecteurs)–evolutievanhetmandatenbestandvolgenswetenschapsgebied.Werdenmetingangvan1oktober2000overgeheveldnaarhetZ.A.P.vandeuniversiteiten.De20overblijvendenverdelenperwetenschapsgebiedgeeftgeenzinvollespreidingmeer.

HoofdstukIV.1–220

Figuur 3.PostdoctoraalOnderzoekers–evolutievanhetmandatenbestandvolgenswetenschapssector Figuur

5.PermanenteOnderzoekers(OnderzoeksleidersenOnderzoeksdirecteurs)–evolutievanhetmandatenbestandvolgenswetenschapssector Figuur

HoofdstukIV.1–221

tievereductiesvan½).Dezeingroeistreeftnaareenbestandvanca.525onderzoekers.Zulkvan1/10/1996werdditverderuitgebreidtot3periodesvandriejaar(mettussentijdseselecdriejaar–meteenmogelijkeverlengingentussentijdseselectievereductiesvan1/3.Metingangtweejaar,per1/10/1992omgevormdtothetmandaatPostdoctoraalOnderzoeker.Ditduurtderproductievefaseineenonderzoeksloopbaan)werdhetmandaatAangesteldNavorservanleidinzakewetenschapsbeleidlegdenopdeuitbouwvanhetpostdoctoraleniveau(alsbijzonwerveni.p.v.devroegere35perjaar.VanwegedenadrukdieénhetFondsénhetoverheidsbeaan

PostdoctoraalOnderzoekers

GedurendedriejarenkonmenmetdeVlaamsetoelage70opjaar.DezeonderzoekerszijngrotendeelsovergenomendoorhetZ.A.P.vandeuniversiteitenDespreidingwasergstabiel,doordatdedoorstromingzichbeperktetot5%vanhetkorpsperuitgenseengevolgvandeopnamevanreedslangindienstzijndeenverdienstelijkeonderzoekersnaasteenboventalligevertegenwoordigingvandeexactewetenschappen.Ditlaatsteisoveripostdocs)vandegedrags-enmaatschappijwetenschappenendemedischewetenschappen–Indepermanenteonderzoekerszagenwevooraldeondermaatsevertegenwoordiging(t.o.v.deterugdischewetenschappen.Deanderegebiedenconsoliderenhunaandeel.DitfenomeenislouterDemenswetenschappenboeteneenstukaandeelin,tengunstevandebiologischeendemewetenschapsgebieden.rantennaarPostdoctoraalOnderzoekernietzondergevolgenisvoordespreidingoverdewatopvaltisdatdeovergangvanAspi-tevoerentothetaanbodvankandidaten–enniettotdeeigenlijkeslaagkansen.hetvroegereI.I.K.W.(InteruniversitairInstituutvoorKernwetenschappen).1/10/1999.

Overgangtussenpre-enpostdoctoralemandaten:

Het predoctoralemandaatAspirant omkaderingvandedoctorandi,ombinnendeduurvanhetmandaateendoctoraatopproef(vanafdeselectieperiode1993-1994)datzijzoudeninstaanvooreenvoldoendebegeleidingenDepromotorsvandezemandaathouderskregeneengrotereverantwoordelijkheid,doordeeiseen–zondernadeelvoordebetrokkenen.Vanaf1/10/94isdezebeursgelijkaandenettoweddevanmaarvrijgesteldvaninkomstenbelasting.DatliettoeeengroteraantalAspirantenaantestellen1/10/1991omgevormdtoteenbeurs–dieisonderworpenaandeRijks-SocialeZekerheid,vroegereenarbeidsovereenkomst,werdmetingangvanAssistent,terwijlzeeerstca.10%hogerlag.schriftmogelijktemaken.DeverhoogdetoelageaanhetFondslietvanaf1/10/1996toejaarlijksca.150Aspiranten-doctorandiaantetrekkenmeteenbeursvanvierjaar–vroegerwasdat100perjaar.Voorhetaantrekkenvandetalentrijkstejongeren,streeftmennaareenbestandvanminimum600doctorandi.VanhettotalebestandAspirantenzijnercontinu120tenlastevandetoelagevandeNationaleLoterij.Dankzijeenrecenteverhogingdaarvanisditnuopgelopentot140.Hetoptrekkenvanhetbedragvandeeindejaarstoelageenhetwegvallenvande24-jaargrensvoorhetbepalenvandegeldelijkeanciënniteit,verhoogdeevenweldekostprijs.DitisnognietvollediggecompenseerddooreentoelageverhogingvanhetFonds.Eenrecuperatievantalentdatistewerkgesteldbuitenhetwetenschappelijkonderzoek,gebeurtviadeBijzondereDoctoraatsbeurs:eenbeursvanéénjaarvoorhetafwerkenvaneendoctoraat-sproefschrifttijdenseenperiodemetterbeschikkingstelling.Jongeclinici,dienietmeerinaanmerkingkomenvoorhetmandaatAspirantendiereedszijnerkendalsspecialist,kunnensinds1/10/2002gedurendetweejaareenhalftijdsmandaatver-wervenmeteenKlinischeDoctoraatsbeurs.

zoeknogteverstevigen,werdendeOmdebandtussendemedisch-klinischepraktijkenhetmedisch-fundamenteelklinischonderverdedigingophetmandaatPostdoctoraalOnderzoeker,wordtvandekandidatenslechtseenopenbareenomeldersdenodigeervaringoptedoen.OmhetAspirantschapnaadloostelatenaansluitenproefschriftvoldoendetijdomeeninternationaalerkendwetenschappelijkniveautebereikenliteitzalbijdeselectiealseenpositiefelementwordenbeschouwd.Aldusbiedtmendoctorsoptoelageteverwervenoméénjaarlangonderzoektedoenaaneenandereinstelling.DezemobiDePostdoctoraleOnderzoekerskrijgenperperiodevan3jaardemogelijkheideenmobiliteitsranten.TevenswordtverwezennaardekostprijsverhogingvanhetmandatenbestandzoalsbijdeAspigeverminderingvandewerkgeversbijdragenvoorsocialezekerheid.Ditvervaltechtereind2003,wateentoelaSinds1/1/1998zijneendeelvandePostdoctoraalOnderzoekerstenlastevanderecuperatieimmersWetenschappelijkeCommissies,endebudgettairmogelijkevacatures,laginhetverledenwoorden:despanningtussenhetaantalstrenggeselecteerdekandidaten,voorgestelddoordeeenverhogingvanhetaantalmandaathoudersvanhetFWO-Vlaandereniszekerteverantdramatischhoog.inhoudtvan3,2mln.EUR,waarvoornoggeenvervangingisvoorzien.vanhundoctoraatverwachttegenuiterlijk1juni.

HoofdstukIV.1–222

permanentemandaten

betergingvan40%,waarbijdegebiedenvanbiologischeenmedischewetenschappenbeduidendBijdoctorandivertoonthetheleinfunctiezijndebestandnueenvrouwelijkevertegenwoordidensOpdiemaniersluitendemandatenookopelkaaraan.Eenoverzichtvandefeminiseringstenopnieuwvolledigtekunneninwerkeninhetonderzoekenmetoptimalekansentekandideren.schort,wordenautomatischverlengdtotheteindevanhetacademiejaar.DitisomzichenPostdoctoraalOnderzoekereerstehernieuwing,dielangerdandriemaandwordenopgelengenmetdeniet-gepresteerdeperiode.DemandatenAspirant,PostdoctoraalOnderzoekersentijdensouderschaps-,zwangerschap-,borstvoedingsverlofenpalliatiefverlofenzeteverfeminiseringvanhetmandatenbestand.Inditkaderwerdookbeslotenommandatenteschorweerspiegelenzichindegeleidelijkevoortschrijdendeisopgenomenindefiguren7totenmet14endetabel8.scoren.

Gelijkekansenvoorbeidegeslachten

Detotmogelijktweeverlengingenmetéénjaar.Metingangvan1/9/1999werdditverderuitgebreidjaargebrachtmeteenmogelijkeverlengingvantweejaar–i.p.v.devroegeretweejaarenmetaangepastenopdrieeenmandaatvandriejaarmettweemogelijkeverlengingenvandriejaar.

den.Demandaathoudersdieditwensen,kunnenhunmandaatvanhetFWO-Vlaanderenvoleintiefkomstuittebreiden,omnieuwemensentekunnenaantrekkeneneenbetertoekomstperspecalegevolgenheeftvoordebetrokkenen.Hetligttrouwensindebedoelingditkorpsindetoenadeligefinanciëlegevolgen.Tevenswordtervoorgezorgddatdeoverganggeennadeligesociteitvandezeonderzoekers.Deoverdrachtheeftnochvooruniversiteiten,nochvoorhetFondshetZAP-korpsvandeuniversiteiten.DezedoorstromingwasinfeitevanmeetafaandefinaliMetingangvan1oktober2000werdendezemandaathoudersgrotendeelsovergeheveldnaarhetgent,datvanoverheidswegetot200wasbeperkt,vormdedetopvandemandatenpiramidevanonbepaaldeduurvanhetniveaudocent,faculteitsgeaggregeerdeofhoofddocent.Ditcontin-gekendaanonderzoekersophoogwetenschappelijkniveau.Zijontvingeneencontractvan–nl.deOnderzoeksleidersenOnderzoeksdirecteurs–werdentoe-FWO-Vlaanderen.tebiedenvoorhetgroeiendekorpsPostdoctoraalOnderzoekers.Aanrekeninggebeurtaandeonthaalinstellingentegenkostprijs.

FundamenteelKlinischeMandaten

Figuur 7.Man-vrouwverhoudingvandeAspiranteninfunctiebijhetbeginvanhetacademiejaar76-77

medischewinnendaarbijietsaanbelangindetaal-encultuurwetenschappenenhandhavenzichinhetoveralterrein–dochvooralindebiologischewetenschappenbijdemandaatovergang.Maarzeentaal-encultuurwetenschappenbetervertegenwoordigdzijndangemiddeld.Zeverliezenogenblikeenvrouwelijkevertegenwoordigingvan35%)waarbijdevrouwenindemedischeBijdepostdocszienwijquasidezelfdeevolutie,maardanmeteenachterstand(metopdithogerverandertdithettraagst–daarlagnamelijkhetvrouwelijkeaandeel20jaargeledenreedsflinkInallegebiedenschrijdtdefeminiseringgestaagverder.Indetaal-encultuurwetenschappendanindeanderesectoren.gebied.

Figuur

Figuur 9.Man-vrouwverhoudingvandeAspiranteninfunctiebijhetbeginvanhetacademiejaar99-00

HoofdstukIV.1–223

8.Man-vrouwverhoudingvandeAspiranteninfunctiebijhetbeginvanhetacademiejaar97-98

Figuur 12.Man-vrouwverhoudingvandePostdoctoraleonderzoekersinfunctiebijhetbeginvanhetacademiejaar97-98

Figuur 10.Man-vrouwverhoudingvandeAspiranteninfunctiebijhetbeginvanhetacademiejaar01-02

Figuur 13.Man-vrouwverhoudingvandePostdoctoraleonderzoekersinfunctiebijhetbeginvanhetacademiejaar99-00

11.Man-vrouwverhoudingvandePostdoctoraleonderzoekersinfunctiebijhetbeginvanhetacademiejaar76-77

HoofdstukIV.1–224

Figuur

De KredietenaanNavorsers

Kredieten ten persoonlijke titel

welvrouweninhetmandatenbestandgeenszinstewijtenaaneenverschillendeslaagkans,maarisZoalsuittabel8blijkt,ishetresterendeverschiltussendevertegenwoordigingvanmannenenwetenschappendoorstromingisendatdemeestemandaathouderszichsituereninhetgebiedvandeexacterecent88%).Ditisdeelsverklaarbaardoorhetfeitdaterinditkorpsslechts5%jaarlijksePermanentemandatenvan1976tot1998zijnquasistabiel(hetmannelijkaandeelbedroeg–meerinhetbijzonderindefundamentelemateriewetenschappen.terugtebrengenophetaantalkandidaten.

HoofdstukIV.1–225 Figuur 14.Man-vrouwverhoudingvandePostdoctoraleonderzoekersinfunctiebijhetbeginvanhetacademiejaar01-02

hetdiedeoverheidvoorhunwerkingtoewijst.Ookhiervoorzijnextramiddelennoodzakelijk,wilomkaderingskrediet,zoalsbijhetIWT-Vlaanderenhetgevalis,terontlastingvandemiddelenDeuniversiteitendringenerookopaanomdemandaathoudersteondersteunenmeteentussensinds1/10/1999opgetrokkentot100.000BEF,hetlimietbedragbleef1,5mln.BEF.Ondergevestigdeploegenwordenverwezennaardeonderzoeksprojecten.Hetminimumbedragisdoel:meernadrukophetondersteunenvanindividueleprojectenenjongeonderzoekers.Devalvanaf1999,istewijtenaanhetterugbrengenvandezekredietentothunoorspronkelijkHettoegekendebedragwerdtoenopgetrokkentotmeerdan100mln.BEFperjaar.DeterugnadeleVooraldesterkeontwikkelingvanhetaandeelvandebiomedischesectorvalthierop–tenhieropgroting1999.Daaromstaanop1998alleeneendeelvandekredieteningeschrevendiementechnischtebehandelenzoalsprojecten–enbijgevolgdezeaanvragentoetekennenopdebeTijdensdeselectiesessie1998werdbeslotenvoortaandeKredietenaanNavorsersbegrotingsvansoonlijkonderzoekvanvooraljongeindividueleonderzoekers.Deevolutievandeverdelingzijnbestemdvoorwerkings-enuitrustingskredietenvoorper-debestedemiddelenperwetenschapsgebiedstaatintabel9.boektevoorhetacademiejaar97-98.vandetoegepastewetenschappen,diezicheerderrichtenopdeonderzoeksprojecten.isditminimum2.500EURenmaximum40.000EURgeworden.aantalmandatennietdrastischverminderen.

HoofdstukIV.1–226 Tabel8.SlaagkansenpergeslachtvanAspirantenenPostdoctoraalOnderzoekers 1995199619971998199920002001overde7jaarheen MVTMVTMVTMVTMVTMVTMVTMVT Aspiranten Aangevraagd1911213122191423612031603632101523622031273302051373422481644121.4791.0032.482 Toegekend643810280621428467151955615187641518764151113641776104151.025 Slaagpercentage33,531,432,736,543,639,341,441,941,645,436,841,742,950,445,842,446,744,245,639,043,041,241,441,3 Postdoc.Ond. Aangevraagd10231133139622011276719410565170965014612168189122601828124031.215 Toegekend2993854177162391015931906631976429937034104404190594 Slaagpercentage28,429,028,638,927,435,348,858,252,156,247,752,968,862,066,452,942,749,257,456,757,149,847,248,9 M:mannenV:vrouwenT:totaal Tabel9.EvolutievandeKredietenaanNavorsersverdeeldperwetenschapsgebied.(Uitgaven,toegewezenaanéénboekhoudkundigjaar) Wetenschaps- sector Jaar Natuur-enExacte Wet. BiomedischeWet.ToegepasteWet.Taal-enCultuurwet.Maatschappij- wet. Totaal %bedrag%bedrag%bedrag%bedrag%bedragbedrag(kEUR)(kEUR)(kEUR)(kEUR)(kEUR)(kEUR)% 1992193,7025,7358,8047,6173,8723,1-0,027,273,6753,65100 1993182,4526,1262,1537,4173,2824,72.0257,232,234,6700,30100 1994639,5427,11.090,4146,2385,3316,36.9207,373,873,12.360,69100 1995804,6129,51.021,3537,4656,1524,05.0634,6121,274,52.728,89100 1996709,6024,11.345,4245,6573,8019,56.6475,6152,455,22.946,04100 Wetenschaps- gebied Jaar ExacteWet.BiologischeWet.MedischeWet.ToegepasteWet.Cultuur-en taalwet. Gedrags-en maatschappijwet. Totaal %bedrag%bedrag%bedrag%bedrag%bedrag%bedragbedrag(kEUR)(kEUR)(kEUR)(kEUR)(kEUR)(kEUR)(kEUR)% 1997476,6017,6593,8021,91.036,6438,2299,1611,1257,889,546,831,72.710,91100 199869,667,2102,3310,6522,3954,0187,6819,476,857,98,680,9967,58100 1999270,3516,3311,6318,7691,6741,6183,2411,0115,526,991,725,51.664,13100 2000352,5319,6485,1827,0647,6536,1197,2711,090,855,122,311,21.795,79100 2001328,1919,6350,5220,9681,9640,8183,2210,976,184,652,753,21.672,81100

Onderzoeksprojecten

HoofdstukIV.1–227 Figuur 15.Evolutie van de onderzoeksprojecten

ietsOokdegroeiendeinternationaliseringstendenssteltzijnfinanciëleeisenenzoubaatvindenbijDezeontwikkelinglaatnogdenoodopenaaneeninvesteringsbeleidvoorgroteapparatuur.verwervenDeaangroeikomtinabsoluteaantallenvooralsterktengoedeaandemenswetenschappen;diegeconcentreerdtijdelijkepieken.Dewerkingnammet34%toeenhetondersteunendpersoneelmet16%,eenanderjaar)totnu,bleefdeondersteuningvanapparatuurquasistabiel,metenkeleenpaarVan1993(1992iseenslechtevergelijkingsbasisdoorhetverschuivenvanzekeregeldennaartoelaatBEF,terwijlallepersoneelspostenbezetwaren.In1998liepditoptotmeerdan200mln.,watDitsysteemresulteerdereedsin1997inextrawerkingsmiddelentenbedragevan112mln.werking,naargelangdeprojectvereisten.Positievesaldikunnendandienenvoorbijkomendpersoneelofschaalverdwenen.Menkanbijgevolgvrijberoepdoenopminderofmeerervarenpersoneel,quivalententoegewezen;alleadministratieverestrictiesqualeeftijdsanciënniteitenweddenzog.enveloppefinanciering.Heteventueeltoegekendepersoneelkreegvaststaandevoltijdsevandepromotors,staptemenper1januari1997voordeOnderzoeksprojectenoveropeenjecten,gekoppeldaanverhoogdewetenschappelijkeenbeheersmatigeverantwoordelijkheidInhetstrevennaareenzuinigeeneffectievebestedingvandemiddelenvandeOnderzoeksprojuridischzijnvoordeduidelijkheidnadienopdepost‘mandaten’geheven–vanafhetogenblikdatditnenteonderzoekersvanhetFondsstondenvroegerbegrotingstechnischopdeprojecten,dochDeevolutievandebestedemiddelenwordtweergegevenindefiguren15,16en17.Depermaneelopmensenenmiddelen.HetbestandaanondersteunendwetenschappelijkentechnischpersoOnderzoeksprojecten,diewordentoevertrouwdaaneminenteonderzoekseenheden,steunenkonmenoptrekkendankzijdeverhoogdetoelage.mogelijkwas.negatievesaldidienengedektdoorwerkingsmiddelenofanderebijdragen.degroeivandeforfaitairepersoneelskostafteremmen.indegroepwetenschappelijkpersoneel.ca.49%vanhetpersoneel.langereprojecten.

Internationale Samenwerking EendenTeneindedeinternationaliseringvanhetfundamenteelonderzoekverdertebevorderen,woreenaantaldoelgerichtekredietlijnenuitgebouwd. mobiliteitstoelage isingevoerdvoordePostdoctoraalOnderzoekersFWO-Vlaanderen, om hun onderzoek één jaar lang aan een andere instelling dan de hunne door te zoeksgemeenschappen,trektmensinds1996reeds134AlsinbrengvanbuitenlandseexpertiseinonderzoeksprojectenenWetenschappelijkOndervoeren. VisitingPostdoctoralFellowships lijkeopdrachten.Ditgebeurtomsamenwerkingsverbandenintestellendiemeerimpacthebvroegerebestaandekredietenvoorcontactgroepen,derdecyclus-onderwijsenwetenschappedeneninternationalesamenwerkingsverbanden,bundeldemendepositieveelementenuitOmoppostdoctoraalniveaudecoördinatietebevorderentussenVlaamseOnderzoekseenhenenaan.Tabel11biedteenoverzichtmetopgavevandeherkomst.DeNoord-enWest-Europeanemenhetleeuwendeelvandegeleverdeexpertsvoorhunrekening. HoofdstukIV.1–228 Figuur 17.Evolutie van de onderzoeksprojecten per wetenschapsgebied Figuur 16.Evolutie van de onderzoeksprojecten per wetenschapssector

HoofdstukIV.1–229

benopdewetenschapsbeoefeninginVlaanderen:de WetenschappelijkeOnderzoeksgemeenschappen Tabel 11.Visiting Postdoctoral Fellowships volgens herkomst JaarToegekend Herkomst enNoord-West-Europa USA Canadaen EuropaZuid- Oost-EuropaenRusland AmerikaZuid- enNabijeVerreOosten Oceanië 19964127gebiedEenverdelingvanhetaantalWetenschappelijkeOnderzoeksgemeenschappenperwetenschapsprestigieuzedatdezenetwerkendedeelnemendeonderzoekseenhedentoelatenomaantesluitenbijgrote,rijkeonderzoeksprogramma’s,VisitingPostdoctoralFellowships,mandatene.d.Mensteltvastdandesamenstellendeeenheden.Geleidelijkwordenzeookaanhechtingspuntenvoorbelang-vancomplementariteitenzwaartepuntvorming.Daarbijkomthetgeheelopeenhogerniveauonderzoekseenheden,zijneenhefboomvoorhetinter-,trans-enmultidisciplinaironderzoek,DezewetenschappelijkesamenwerkingsverbandentussenVlaamseendaarbuitenopererendeplaatsverworveninhetVlaamswetenschapsbeleid.Momenteelzijner57WOG’sinfunctie.DeWetenschappelijkeOnderzoeksgemeenschappen,ingesteldbegin1994,hebbeneenvastefinancieren,shops,symposiaenwetenschappelijkesamenwerkingsverblijvenoppostdoctoraalniveautemaximum12.395EURverleend.Ditiseventueelverlengbaar.Ditlaattoegastcolleges,work-schapofuithetbuitenland.ErwordtgedurendevijfjaareenjaarlijksewerkingstoelagevanVlaamseuniversiteiten)enminimumtweeonderzoeksgroepenuitdeFranstaligeGemeenDezebestaanmeestaluittenminstedrieVlaamseonderzoekseenheden(vantenminstetweeTotaal13461472833012001166-2000217-1999113-13-3119981972119972611222615-4-7-3-6-1724--5-5-alsookdeonderzoekscoördinatievergaderingen.internationalenetwerken.istevindenintabel12. Tabel 12.VerdelingvanhetaantalWetenschappelijkeOnderzoeksgemeenschappenoverdewetenschapsgebiedenop1/1/2002.

Totaal57100,0ToegepasteMedischeGedrags-ExacteCultuur-BiologischeWetenschapsgebiedenAantal%wetenschappen712,3entaalwetenschappen1221,0wetenschappen1119,3enmaatschappijwetenschappen915,8wetenschappen1119,3wetenschappen712,3

Eeneenvoorgelegd.Datresulteerdeeerstinhetterugschroevenvanhetaantalkredieten,gevolgddoorvoorkorteverblijveninhetbuitenland,terbeoordelingaaneeninterdisciplinaireCommissie,zowelvoorhetbijwonenvancongressenalshogerekwaliteitvandevoorgelegdedossiers.evolutievanhetaandeelvandewetenschapssectoren/gebiedenstaatintabel13.

Reiskredieten

SindsgeruimetijdwordenookdederzoekledenvanhetZelfstandigAcademischPersoneel.Zeverrichtenhiermeewetenschappelijkonvanaf1/1/1996toteenselectieveondersteuningvanvrijgestelde,voltijdsbenoemdeVlaamsewerdennietafgeschaft,maarevolueerdengedurende3maandtot1jaar.

OrganisatievanwetenschappelijkevergaderingeninBelgië door de interdisciplinaire Commissie Internationale

:ookdezeaanvragenworden geselecteerd

HoofdstukIV.1–230

Nederland,voordetaal-encultuurwetenschappenenhetkustgebondenwetenschappelijkonTenslottewordenerheelwatinternationalesamenwerkingsverbandenopgezet,o.a.metContacten.derzoek.HetFWOisooklidvandeEuropeanScienceFoundation,metexploratoryworkshops,Euroconferences,Networks,ScientificProgrammesenEUROCORESalsvoornaamsteactiemiddelen.EenuitgebreideroverzichtisopgenomenindeeerdervermeldeFWO-documentatie. 200118728,112418,716524,8385,77711,67411,1665100200020227,812016,518825,8587,99112,5699,5728100199921330,99613,914721,3639,29914,47110,3689100199820227,312016,217724,07810,611014,9527,0739100199720928,39813,318224,78411,48711,87810,5738100JaarsectorWetenschaps-199622531,120127,814119,58211,47410,2723100199525436,917625,512317,98312,0537,7689100199426537,519427,512117,17610,8507,1706100199325536,815422,313119,08712,6649,3691100n%n%n%n%n%n%ExacteWet.BiologischeWet.Medischewet.ToegepasteWet.Cultuurentaalwet.Gedrags-enmaatschappij-wet.Totaal

De BeurzenvoorWetenschappelijkeOpdracht

Tabel 13.Evolutie reiskredieten volgens wetenschapssector of -gebied sectorWetenschaps- Natuur- en Exacte Wet. BiomedischeWet. ToegepasteWet. Taal- en tuurwet.Cul- Maatschap-pij-wet. Totaal Jaar

nogverdubbeld–erwasbovendienmeerdaneenverdubbelingvanhetaantaldossierszelf,enerzit2001hetnieuweKMO-programmawerdgelanceerd,washetaantalbereikteKMO’sbijnaVlaamsesteunaantechnologischonderzoekeninnovatiesinds10jaar.ReedséénjaarnadatinHetIWTbeheertin2003eensteunvolumevan236,8mln.EUR,degrootstegroeiinzakewerdDathetIWT-Vlaanderenalsbelangrijkeactorinhetinnovatiebeleideenessentieelinstrumentbreidopdrachtenenactieswaarmeehetinstituutsindszijnoprichtingisbelast,werdenverderuitge-Vlaanderen’werdopnieuwhetenigeloketinVlaanderenvoorO&Osteunaanbedrijven.Dedoopttot‘InstituutvoordeaanmoedigingvanInnovatiedoorWetenschapenTechnologieindeinvullingvanhetinnovatiedecreet.HetIWT,datreedsmidden2001officieelwerdomgeHettechnologischinnovatiebeleidwerdgedurendedevoorbijedriejaarvolledighertekendviaengeherformuleerdenzenemennogsteedstoe.voorhetVlaamseconomischbeleid,magblijkenuithetfeitdatop10jaartijd:•hetsteunvolumevervijfvoudigde–van42,14mln.EURin1992tot198,3mln.EURin2002;•hetaantalbedrijfsklantenismeerdanvertienvoudigd.Indevoorbijetienjaarontvingenzo’n2.400projectensteunenwerdenmeerdan1.000doctoraatsbeurzentoegekend.Intotaalkendemenvoormeerdan1,0mld.EURaanmiddelentoe;•desteunmaatregelenwerdenvereenvoudigdengemaximaliseerd,waardoordesteunverle-ningnogaantrekkelijkerwerdvoordebedrijven;•erkwameenspecifiekKMO-programma,opmaatvanminderinnovatievebedrijven,naasttalvanmaatregelenvoorinnovatiestimulering;•belangrijkemiddelenwerdentoegewezenaanprojectenvangenerischbasisonderzoekaandeuniversiteitenenaandoctoralespecialisatiebeurzenenpostdoctoraleonderzoeksmandaten;•omdathetIWTzijnopdrachtenvanuitBrusselnietlangeralleenkanwaarmakenenmoetkunnenterugvallenopeenhechtVlaamsnetwerkvaninnovatie-actorenenintermediairendieonderlingsamenwerkenenadequaatdoorverwijzen,werdhetfinancieringsbesluitvoorsteunaanVlaamseInnovatieSamenwerkingsverbandenoppuntgezet:hetzgn.VIS-besluit;•ookdeVlaamseHogescholenzijnbelangrijkespelersgewordenvoordebeoogdetechnologieverspreiding.ViahetHOBU-fondssteundemensedert1997circa100projectendievooralgerichtzijnopkennisdiffusienaardeKMO’s.Meerdan700KMO’s(naast300grotebedrijvenenoverigeorganisaties)werdenhierrechtstreeksbijbetrokkenvia‘gebruikerscommissies’;•ingevolgedezegewijzigdecontextwerdookdeorganisatiestructuurvanhetIWTaangepast–zowelopwetenschappelijk-technischvlakalsophetgebiedvanalgemeenbedrijfsmanagement.Depersoneelsformatiewerduitgebreidenverdubbeldetot108,5VTE;groeiin.

Hoofdstuk IV.2 Besteding van de middelen verdeeld via het IWT-Vlaanderen HoofdstukIV.2

HoofdstukIV.2–231

ook2001.DeanalyseindezespeurgidsisgebaseerdophetIWT-Activiteitenverslag2001,maarDitmagondermeerblijkenuitdehiernavolgendebestedingsanalysevoordeperiode1992-opvroegereverslagenenanalyses,zoalsgepubliceerdindeSpeurgids2001. 1.Globaal overzicht effectieveHettotalesteunvolume,inhoudelijkenadministratiefbeheerddoorhetIWT(intermenvanprojectvastleggingen)vertoontvolgendbeeldoverdeperiode1992-2001. Tabel 1.Evolutie van het globaal projectmatig steunvolume in IWT-beheer in mln. EUR/jaar 1992-1996 19971998199920002001 steun aan O&O-pro jecten jectendingTechnologieverspreiSpecialisatiebeurzen6,98615,02515,80616,62617,20418,24758,43873,36254,864121,53783,939100,512(*)enoverigepro3,3148,70415,15414,51532,72417,243 Subtotaal68,73897,09185,824152,677133,867136,002 IWTWerkingsmiddelen 4,9457,5667,5368,5928,8609,579 TOTAAL73,683104,65793,360161,269142,727145,581 *waarvan 77,861 mln euro steun aan innovatiebeleidAllessamenbedroegbinnendebeleidsbudgettendeeffectieveprojectsteunvoortechnologischbeheer.DeopdrachtvanhetIWTbeperktezichhierbijvooral.tothetadministratiefenbudgettairVlaamsebegrotingPr.71.3–BA99.11–Actiesvantechnologischeinnovatieopinitiatiefvandeco-financieringvanEFRO-projecten),samengoedvoor23,732mln.EUR(tenlastevande(e-VRTendemonstratieprojectvoorinnovatieveelektronischeinformatiediensten,naastdeDaarnaastkeurdedeVlaamseregeringin2001reedsenkelegrootschaligeprojectengoedbedrijfsprojectenregering).159,734mln.EUR. 2.Globaaloverzichtvandesteunaanonderzoekenontwikke-ling De “Steun aan Onderzoek en Ontwikkeling” omvat specifiek de volgende actielijnen: • O&O-projecten van bedrijven, ingediend op eigen initiatief, in alle industriële sectoren; • procedurespecifiekeprojecttypesvoorKMO’smetdrempelverlagendeenversoepeldebehandelings(dezgn.KMO-aanpak); • MEDEA+,projecteningediendinhetkadervanEUREKAenzogenaamde“Clusterverbanden”zoalsITEA,PIDEA,enEURIMUS. • projecten in het “Vlaams Actieprogramma Luchtvaart” (VAL); • het Generisch Basisonderzoek aan de Universiteiten (GBOU); • de onderzoeksportfolio van de collectieve centra; • de specialisatiebeurzen voor doctoraatsstudenten; HoofdstukIV.2–232

• onderzoeksmandaten,opvrijinitiatiefingedienddooronderzoekersinhetkadervanwetenschappelijk-technologischonderzoekoppostdoctoraalniveau; • aflopende voor118,8mln.EURtoegekend,waarvandeverdelingoverdeverschillendesteunmaatregeInhetafgelopenwerkingsjaarwerdvoorsteunaanonderzoekenontwikkelinginhettotaalprogramma’s.leninonderstaandetabelstaat. Tabel 2.Overzicht van de toegekende steun over de steunmaatregelen in 2001 ActielijnSteun in EURO O&O projecten op eigen initiatief van CollectiefVlaamsEUREKA-PIDEA852.491EUREKA-ITEA1.814.881EUREKA-MEDEA+28.106.814EUREKA1.830.188OnderzoeksmandatenKMO-Programma(*)5.105.624bedrijven38.204.048(OZM)815.234actieprogrammaluchtvaart1.304.582onderzoek2.200.948 Totaal ten laste van de kredietlijnen “Steun op initiatief van bedrijven en innovatiesamenwerkingsverbanden” en “Steun aan innovatie op initiatief van de Vlaamse regering” 80.234.810 SpecialisatiebeurzenGBOU20.277.690(SB)18.247.199 ALGEMEEN TOTAAL:118.759.699 typeDeopsplitsingvandetoegekendesteunnaaraanvrager(dieinstaatvoordevalorisatie)ennaar(*):inclusiefresterendeKMO-Haalbaarheids-enKMO-Innovatieprojectenvóór16/3/2001envolgensondertussenver-vangensteunmodaliteiten.entiteitdiehetonderzoekuitvoert,staatindeonderstaandefiguren1en2. HoofdstukIV.2–233 Figuur 1.Steunverlening naar aanvrager ( inclusief specialisatiebeurzen)

3.O&Oopinitiatiefvanbedrijven(exclusiefKMO-program-ma) groteonderzoekofzonderaanduidingvanhetgevraagdeprojecttype.PasnaevaluatieblijktdatdeTraditioneelwordtdemeerderheidvandeindustriëleprojecteningediendalsindustrieelbasistotvoordien,ligthetbedragvandetoegekendesteuncirca20%lagerdanin2000.IntegenstellingNiettegenstaandein2001nagenoeghetzelfdeaantalaanvragenwerdgoedgekeurdalshetjaar2000werdendoordebedrijvenin2001geenmegaprojecteningediend.meerderheidvandeaanvragengekarakteriseerdwordtalsgemengdonderzoek. HoofdstukIV.2–234 Figuur 2.Steunverdeling naar uitvoerder (inclusief specialisatiebeurzen) Tabel 3.Overzicht van de toegekende steun per projecttype (in KEUR). TOTAAL24.635,025.414,942.671,035.136,138.662,341.620,846.798,937.626,8onderzoekPrototypeonderzoekGemengdbasisonderzoekIndustrieelTYPE199419951996199719981999200020019.306,113.040,615.169,18.562,412.185,811.511,64.674,94.552,810.751,88.217,023.364,323.739,120.735,325.516,734.035,830.420,04.577,14.157,34.137,62.834,65.741,24.592,58.088,22.654,0

vraagdesamenwerkenmetuniversiteitenenonderzoeksinstellingen–gezienhetverschiltussenaange-stijgtbijdeverdelingvolgensuitvoerder,waarbijhetvooraldegroteondernemingenzijndieonderzoekdoordebedrijvenzelfwordtuitgevoerd.VooralhetaandeelvandeuniversiteitenEenverdelingvandesteunvolgensdeplaatsvanuitvoering,leertinfiguur4dat52%vanhetalsSTWW-programmain2000,zodathetaandeelvandeuniversiteitenenonderzoeksinstellingendequasiverdubbelingvanhetbudgetvanhetGBOU-programmat.o.v.hetvoorgaandemln.EURin2001.Derelatieveverminderingvandeindustriëlesteunwastoeteschrijvenaant.o.v.2000,terwijlinabsolutecijfersdedoorbedrijvenontvangensteunlichtjessteegmet1,1Blijkensfiguur3wordt63%vandesteuntoegekendaanbedrijven,eenverminderingvan7%steunontvangerinfeiteabsoluutenrelatiefstijgtin2001.steunenuitvoeringvanhetonderzoek9%bedraagt.BijdeKMO’sisdatslechts2%.

gegeven.Tenslottewordtinfiguur3deverdelingvandetoegekendesteunnaartechnologiedomein 4.Het KMO-programma aard,vatienoodzakelijkgeachteenondersteunendeactiviteiten,evt.ookvanniet-technologischeDaarnaastverruimdehetgammaaansubsidieerbareactiviteitenverdermetdiversevoorinnonoodzaak.waarde.OnderzoeknaarofontwikkelingvannieuwetechnologieënopzichisnietlangereenbestaandetechnologievoorinnovatierealisatiemetrelevantetechnologischekennismeerVoorsteunkomtookreedsinaanmerkingeencreatieveenintelligentetoepassingvanvereenvoudiging.BijdeimplementatievanhetKMO-programmagingbijzondereaandachtnaaradministratieveoverVlaamseregeringtrokvoorditprogrammaeenbedraguitvanbijna20mln.EUR,gespreidtienaardebedrijventoelatenende‘enigloket’-functievanIWT-Vlaanderenbevorderen.DeInnovatieprojectenenKMO-Haalbaarheidsstudies.DitmoesteentransparanterecommunicaindeVlaamseKMO’s.Ditvervingdevroegeresteunmaatregelen,zoalsKIV,MKB,KMO-Inmaart2001lanceerdeIWT-Vlaandereneennieuwprogrammaterstimuleringvaninnovatietweejaar.Tevenswerdendeselectiecriteriasterkaangepast.zoalsdestudievangebruiks-,markt-,enoctrooieringsaspecten. HoofdstukIV.2–235 Tabel 4.Overzicht van de toegekende steun per projecttype (aantal mensmaanden). TOTAAL598,00717,241.149,37925,30976,741.123,081.302,50980,50onderzoekPrototypeonderzoekGemengdbasisonderzoekIndustrieelTYPE19941995199619971998199920002001199,00323,63384,96213,02269,31230,5893,08102,67266,00238,90621,38608,44584,45731,08954,92774,50133,00154,71143,03103,84122,98161,42254,50103,33 Figuur 3.Steunverdeling per technologiedomein

vatiestudiesBinnenhetKMO-Programmazijntweeprojectvormenopgenomen,namelijkdeKMO-InnoendeKMO-Innovatieprojecten.•KMO-Innovatiestudieszijngerichtopvoorbereidendekennisverwerving,metalsdoelnategaanofenhoemeninnovatiekanrealiseren.EendergelijkonderzoekkanofwelbestaanuiteengrondigadviesvaneendoorIWT-VlaanderenerkendkenniscentrumaandeKMO(type1),uitvooraldoordeKMOzelfuitgevoerdestudieactiviteiten(type2)ofuitdoordeKMOzelfuitgevoerdestudiesmeteennoodzakelijkeensubstantiëleinbrengvanderden(type3).DesteunaanKMO-Innovatiestudiesbedraagt60%vandestudiekosten–meteenmaximumvan5.000EURvoortype1,van15.000EURvoortype2en25.000EURvoortype3.•KMO-Innovatieprojectenzijngerichtopdeconcreterealisatievaneeninnovatie,dieeentechnologischeoplossingnoodzaaktenhetvergarenvandedaartoenodigekennis.Desteunbedraagthier35%vandeaanvaardeprojectkosten,waarbijdezegeplafonneerdzijntotmaximum500.000EUR.OptioneelkandeKMOeenaanvullendevoorfinancieringvragentoteenmaximumvan80%vandeaanvaardeprojectkosten,dooreenachtergesteldelening.

HoofdstukIV.2–236 Tabel 5.Verdeling van de aanvragen naar projecttype in het KMO-Programma Projecttype Reeds behandelinginop31/12/2000 diendIngein2001 Behandeldin2001 Nog opbehandelingin31/12/01 Positief Nega-tief Onontvankelijkofterug-getrokken indieHer-ning(*) Toegekendesteun( €) (Eureka)Innovatieproject TOTAAL018213943782734203.794.024TypeInnovatiestudieTypeInnovatiestudieTypeInnovatiestudieInnovatieproject072531926918102.763.76203301110159.89610141401031043.9842138281016842229.51130554114256108596.871(*):aantalteruggetrokkendossierswaarvangevraagdwerdhetvoorstelteherwerkenenopnieuwintedienen Tabel 6.Verdeling van de aanvragen naar de vroegere KMO-projecttypes* Reeds in handelingbeop31/12/2000 indiendInge2001 inBehandeld2001 Nog in delingbehanop31/12/01 RVB+ RVB elijkOnontvankofteruggetrokken Toegekendesteun( €) InnovatieprojectKMO- 121122114171.302.448 Haalbaarheids-studiesKMOTOTAAL1914321202101.383.3527310061380.903*VóórdeinvoeringvanhetKMO-Programmawarenerverschillenderegelingen:KMO-Haalbaarheidsstudiesen–Innovatieprojecten,deregelingKMO-Innovatie-Vlaanderen(KIV),hetMKB-programmametEFRO-steunvoorgebiedendieinaanmerkingkwamenvoordedoelstellingen2en5b.

HoofdstukIV.2–237

ProgrammaOokhetaantalaanvragenvooreenvoorbespreking,kendenadeintroductievanhetnieuwe5,105jectenvoegtbijhetsteunvolumevanhetKMO-Programma,looptdetoegekendesteunoptothetsteunvolumevoordatjaarbehandeldeKMO-HaalbaarheidsstudiesenKMO-InnovatieproEentotaalbedragvan3,794mln.EURaansteunwerdreedstoegezegdin2001.IndienmengroeidtothetgrootsteprogrammabinnenIWT-Vlaanderen–opdespecialisatiebeurzenna.InzakeaantalprojectvoorstellenishetKMO-ProgrammaopminderdanéénjaartijduitgeteO&O-afdelingof-historiek),aanbodkunnenkomenengestimuleerdwordenominnoverendruimdKMO-publiek,waaralletotinnovatiebereidzijndeKMO’s(ookzondereenexplicieteOpdiemanierrichtdeVlaamseoverheidzichmethetnieuweKMO-programmatoteenverwerken.mln.EUR.Erwerdendanintotaal171aanvragenbehandeld.eenbeduidendestijgingvanliefst88%–tot220aanvragen.

5.Onderzoeksmandaten

Hetkosten.Vlaamseregeringvereenvoudigdenherleidtoteenuniformetoeslagvan10%vandeaanvaardeVlaandereningunstigesteunmodaliteiten.In2001werdendezenaeenbeslissingvandeTerbevorderingvandeinternationalesamenwerkinginEUREKA-verband,voorzietIWT-deren.kunnenvoorhunaandeelinhetEUREKA-projectfinancieelwordengesteundviaIWT-Vlaannemendland.Vlaamseindustriëlepartnersenermeesamenwerkendeonderzoeksinstituten,departnersineenprojectwordttoegekendviadebevoegdeoverheidvanelkafzonderlijkdeelHetnetwerkverleentaandegoedgekeurdeprojectenhetEUREKA-label.FinanciëlesteunaanIneenEUREKA-projectzijntenminstetweepartnersuittweeverschillendelidstatenactief.omvattoegepastenmarktgerichtindustrieelOnderzoek&Ontwikkeling.HetEUREKA-netwerkEUREKAiseeninitiatiefterbevorderingvandeinternationalesamenwerkingophetvlakvan31lidstatenendeEuropeseUnie.EUREKA-programmamaakteenonderscheidtussen:•projectendieontstaanvolgensdezgn.“bottomup”benadering:opvrijinitiatiefvaneenbedrijf(ofonderzoeksinstelling)datalscoördinatorfungeert,metvrijekeuzevanthemaenconsortiumsamenstelling.Dezeprojectenkrijgenelkafzonderlijkeenerkenningslabel.DebeschrijvingdergelabeldeprojectenendebetreffendeconsortiawordenpubliekgemaaktviaeendatabasedietoegankelijkisviaderecentvernieuwdeEUREKAwebsite(http://www.eureka.be).•deEUREKACluster-projecten(MEDEA+,ITEA,PIDEAenEURIMUS).DitzijnmeerjarigeindustriëleO&O-programma‘s,geïnitieerdenbeheerddoorEuropesebedrijvenuitspecifiekedomeinenvandeinformatie-entelecommunicatietechnologie.ElkvandezeclustersgeeftinvullingaanhetO&O-programmaviadeinitiatievan“subprojecten”.

6.EUREKA

goedgekeurd,werdeningediend.Vande16behandeldeaanvragen(ééndateerdenoguit2000),werdener9niveau,aangevraagd.Ditbetekendeeendalingvan32%tegenover2000toen22aanvragenIn2001werden15onderzoeksaanvragen,d.w.z.beurzenvooronderzoekoppostdoctoraalwatneerkomtopeenslaagpercentagevan56%.

bedrijven,van368mln.EUR,verdeeldoverinternationaleconsortia.DeprojectenvandeVlaamseOverhetgeheelvanMEDEA+zijncircaniveauinVlaanderen.EUREKAiseeninstrumentomdeschaalvanhetonderzoektotopEuropeesmindervaakbinnenéénregioofland.Ditheeftduidelijkeenimpactopderegionaleprojectendeindustrie,vindtmendenoodzakelijkecompetentiesvooronderzoekenexploitatiesteedsAlseenlogischgevolgvandetoenemendetrendnaarschaalvergrotinginhetonderzoekéninenlogieën,specifiekeapplicatietechnologieën(automobiel-ensmartcards),ontwerptechniekenbouwdrondzeskerncompetenties:Multimediachip-settechnologieën,communicatietechno-peseO&O-projecteninmicro-elektronicaeninformatietechnologie.Hetprogrammaisopge-31/12/2008.MEDEA+gaatuitvandegroteelektronicagroepeninEuropaenomvatEuro-diverseEuropese‘projecten’enverwierfhetEUREKA-labelvoordeperiode1/1/2001-MEDEA+(Micro-electronicsDevelopmentforEuropeanApplications),issamengestelduit-bibliotheken,CMOSprocestechnologieënenplatformsenIC-productietechnieken.uittebreiden–zekerinsectorenwaarschaalvoordelennodigzijn.40projecteninuitvoering,meteenglobaalbudgetdie33,8mln.EURvertegenwoordigen,zijndeelprojectenhiervan.

8.EUREKA-MEDEA+

Infoprogramma,documentatieendeelname:www.medea.org deeentotaalsteunvolumevan24,8mln.EURDeopsplitsingvandesteunnaaruitvoerdervoorIn2001werden13Vlaamseprojectenbehandeld,waarvaner12goedgekeurdwerden,voorin2001goedgekeurdeaanvragen,isweergegeveninonderstaandetabel. Tabel 7.Steunverdeling naar aanvrager PROJECTTYPE AANDEELBEDRIJVENGROTE(mln.EUR) AANDEEL UNIVS & (mln.OZIEUR) (mln.TOTAALEUR) MEDEA+ 18,2 6,6 24,8 Aandeel van de onderzoeksinstellingen in de steunenveloppe:26,6% Gemiddelde begroting per project:4,1 Gemiddeld aantal partners per project (enkel binnen Vlaanderen):2 HoofdstukIV.2–238

7.EUREKA-projecten

niveauVlaanderenblijft,meteenrelatiefhoogaantalEUREKA-projecteneneeninbrengophoogralestellenvanwegeKMO’s,dieopererenveelalinkleineresamenwerkingsverbanden(veelbilatevanhetaantalinitiatievendoorgroteondernemingen.DatwordtgecompenseerddoorvoorvoorbijejarenookopinternationaleschaalinhetEUREKA-netwerkaftekende,nl.eendalingvolumeist.o.v.ditgemiddeldeechtergehalveerd.DitisillustratiefvooreentrenddiezichdeKMO-Innovatieproject(KMO-Programma),isgelijkaanhetvijfjariggemiddelde.HetsteunHetaantalgesteundeprojectenin2001,namelijkzesonderzoeksprojecten(EUREKA)enéén1995HetjaarlijkssteunvolumevanIWT-VlaanderenaanVlaamseEUREKA-partnerswassindsvrijconstantenbedroeggemiddeld3,5mln.EUR,verdeeldovereenachttalprojecten.projecten)metlagerebudgetten.indeEUREKA-Clusters,prominentaanweziginditinternationaalplatform.

realiserendetotaleMEDEA+-steun.Dezesteunlaatdepartnerstoerelevante,strategischebijdragenteandereEuropesepartners.Met9,13%levertVlaandereninderdaadeenaanzienlijkaandeelinFiguur4schetstdepositioneringvandeVlaamseMEDEA+-bijdrage,gerelateerdt.o.v.demensjarengemengdonderzoekwerdenbeoordeeld.Hetprogrammasteunteentewerkstellingvan406Hetgemiddeldesteunpercentagebedraagtongeveer46%,waarbijdeprojectenmerendeelsals(VTE)toteind2003.inhetprogramma,eneennietteverwaarlozenpositieintenemen. HoofdstukIV.2–239 Figuur 4.Steunaandeel deelnemende landen in MEDEA+ voor 2001 Figuur 5.Gecontracteerde steun in MEDEA+ projecten(voor 2001) overheen de kerncompetenties

9.EUREKA/ITEA

SoftwarereidingvoordevolgendeEuropeseoproep,onderderoepnaam“TechnologyRoadmaponname,enwaarvaneréénreedsuitmonddeineensteunaanvraag.Sinds2002looptdevoorbeOpEuropeesvlakwerden11projectvoorstellengeformuleerd,waarvan3metVlaamsedeelmetIn2001werden2projectenpositiefbeoordeeldvooreensteunvolumevan1,8mln.EURenjectenonSoftwareIntensiveSystems’opgestelddiealsbasisdocumentvoortoekomstigeITEA-procesensoftwareontwikkelingsprocessen.Indeloopvan2001werdeen‘TechnologyRoadmapeerdeinformatieendiensten,informatieprocessing(‘content’),multimodalegebruikersinterfaeenaantalcompetentiesprioritairstaan:geavanceerdemultimedia,communicatie,gedistribuOphetinhoudelijkevlaklegtITEAzichtoeopde“embeddedsystemssoftware",waarbinnenEuropa.eenperiodevanachtjaar,vanafjuli1999.InitiatiefnemerszijndegroteIT-systeembouwersinpese“projecten”samengesteldEUREKA-clusterproject,dathetEUREKA-labelverwierfvoorITEA(InformationTechnologyforEuropeanAdvancement),iseveneenseenuitdiverseEurozougebruiktworden.eenonderzoeksinspanningvan33,6mensjaren.IntensiveSystems”.

Infoprogramma,documentatie(o.a.de“Roadmap”),deelname:www.itea-office.org 10.EUREKA-PIDEA tengeveer400mln.EURbedraagt,gespreidovervijfjaar.In2001werdeninPIDEAtweeprojec-EUREKA-clusterprogrammadatzijnlabelverwierfin1999,enwaarvanhettotalebudgeton-PIDEA(PackagingandInterconnectionDevelopmentforEuropeanApplications)iseengesteundvooreenbedragvan0,85mln.EUR 11.Vlaams Actieprogramma Luchtvaart (VAL) werkingsovereenkomstmentatievandesteunaanhetA340-programma(Airbus)endevoorbereidingvandesamenlinggesteundworden(25%+10%indienKMO).VerderwerdhetIWTbelastmetdeimplenameaaninternationaleontwikkelingsprogramma’s,kunnenvoortaanalsprototype/ontwikkesteunt.o.v.deO&O-basissteunvoorbedrijfsprojecten.‘Lanceringstrajecten’,bedoeldalsdeelkomstuitbreidtnaarlucht-enruimtevaart.Voortaangenieten‘kwalificatieprojecten’10%extrahetvoorjaarvan2002geïmplementeerd.Essentieelhierbijwasdathetactiedomeinindetoewerdafgelopenjaareennieuweinnovatiestimuleringuitgewerkt.Denieuwemaatregelwerdingepastefinancieringsinstrumentenuittewerken.OpbasisvanderesultatenvandezestudiekreeghetIWTdeopdrachtomdeindustriëlenodenaaninnovatiesteunteinventariserenenOmeenmeertoekomstgerichtebeleidsoptieuittebouwenm.b.t.delucht-enruimtevaart,zoalsjectenindienendiekunnenleidentotdeelnameaaneeninternationaalluchtvaartprogramma,behandeld–vooreentotaalsteunvolumevan1,3mln.EUR.InditprogrammakanmenproInhetVlaamsActieprogrammaLuchtvaart,datoperationeelwerdin1999,werdéénprojectAirbus.voorhetA380-programma(Airbus). HoofdstukIV.2–240

wordenten.Metdeinitiëlebudgettenkonimmersslechts16%vandesteunvraageffectiefgefinancierdgesteundworden.Eind2002beslistedeVlaamseregeringtotsteunaan6extrareserveprojeclastevandebegrotingWetenschapsbeleid.DeelfbestgerangschikteprojectenkondenhierbijGBOU-oproep,waarvooreenbudgettaireenveloppevoorzienwasvan16,8mln.EURtenOokinhetboekjaar2002werdhetIWT-VlaanderenbelastmetdeorganisatievaneennieuweGBOU-oproepdustriëlealsgebruiker.Hetbetreftmeestalbedrijvendiezelfonderzoeksprojectenuitvoerenenookin-GBOU-programma.Bijde15projectendiegesteundworden,zijn104organisatiesbetrokkenactoren.Ditkomttegemoetaandegewenste“brugfunctie”–eenbasisdoelstellingvanhetdachttebestedenaandeverdereuitbouwvannetwerkenmeteconomischeenmaatschappelijkeDeGBOU-oproepgafverdereenduidelijkestimulansaanonderzoeksgroepenommeeraan-omvattentair,multidisciplinair,multipartner).Ongeveer2/3vandeingediendeprojectvoorstellenmeteenafdoendekritischemassaenmetrelevantebottom-upsamenwerkingen(interuniversi(totong.2mln.EUR)toetelaten,omvoldoenderuimtetebiedenvoorgenerischeprojectenVlaamseregeringombijhetGBOU-programmaprojectenmeteengrotereprojectomvangDesteunbedroeggemiddeld1,3mln.EURperproject.DitisconformdebeleidsvisievandehetvanBestuurvanhetIWT-VlaanderenbeslistedeVlaamseregeringop12oktober2001ominzienvan20,2mln.EUR,tenlastevandebegrotingWetenschapsbeleid.OpadviesvandeRaaddeGBOU-oproep2000-2001teorganiseren.HiervoorwaseenbudgettaireenveloppevoorDeVlaamseregeringhadop1december2000aanhetIWT-VlaanderendeopdrachtgegevenDemaatschappijhetrealiserenvaneenbrugfunctietussendeonderzoekswereldenerzijdsendeeconomieentoegevoegdewaardecreërenopeconomischofmaatschappelijkvlak.Eenbasisdoelstellingisstrategischtechnologischonderzoekindienen,waarvanderesultatenoptermijneenduidelijkeInhetkadervanhetGBOU-programmakunnenVlaamseonderzoeksgroepenprojectenvooranderzijds.GBOUoproep2000-2001:kadervandezeoproep15projectentesteunen.eensamenwerkingtussenonderzoeksploegenoverdeinstellingsgrenzenheen.projectenbijhetIWT-Vlaanderenhebbeningediend.2002:–ditwasslechts45%vandealskwalitatiefhoogstaandgeselecteerdeprojecten.

HoofdstukIV.2–241

12.GenerischBasisonderzoekaandeuniversiteiten(GBOU)

13.Collectief onderzoek mln.EURof32,6%vandetotaleoverheidsfinanciering(inclusiefhetfederaleniveau)en63%grotingvan13,5mln.EUR.DeeigenbijdragevoorVlaanderenbedroeginzijntotaliteit2,2hetVlaamsGewest(naoverlegmetdeandereoverheden)bijin29projecten,meteentotalebedeexperten,zodatinhettotaal45projectenbehandeldwerden.Binnendezeportfoliodroegevaluatierondeéénprojectopuitdeportefeuilleprenormatieveprojectenenlegdehetvooraansteunvanalleoverhedensamenvan10,5mln.EUR.AanvullendnamIWT-Vlaanderenindegedienddoorelfcentra–vooreentotalebegrotingvanca.21,1mln.EURofeengevraagdeVoordeportfoliovan2001werdenbinnendegewestelijkebevoegdheden44aanvrageninenHetbetreftenerzijdsprenormatieveprojecten(enkelgefinancierddoordefederaleoverheid)kadervaneengemeenschappelijkesteunverleningdoordefederaleoverheidendegewesten.technologischeadviseerdiensten,kunnendecentravoorcollectiefonderzoekookwerkeninhetNaastdedeelnamealspartnerinprojectendoorbedrijvenopeigeninitiatief,endesteunaandeanderzijdsO&O-projecten(gecofinancierddoordegewestenendefederaleoverheid).

wordenVanaf2003zaldeportfoliovandeonderzoeksprojectenvandecollectievecentrabehandeldprojectenFiguur7geeftvoor1999,2000en2001deverdelingvandeVlaamsesteunvooronderzoeksFiguursteedsInhetgeheelvandefinancieringstagneerthetaandeelvanVlaanderen–maarhetblijftnogvergelijkingjecteneensamenwerkingtussendecentraonderlinginhoudt,wateenduidelijktendensisinaanvragen),terugeenduidelijkhogerniveau.OptemerkenvaltdateenvijftalingediendeproHetaantalaanvragen,evenalsdeaangevraagdesteun,bereiktennaeenminimumin1999(37opvandefinancieringdoordegewesten.Debijdragenwerdenverdeeldvolgensdeverdeelsleutels,basisvanhetregionaalbelangvandesector.metvorigejaren.Viervandezevijfprojectenwerdengoedgekeurd.ongeveereenderdevandetotaleoverheidsfinanciering.6geeftdeevolutieweervandeVlaamsesteuntussen1996en2001.vandeverschillendecollectievecentra.inhetkadervanhetVIS-besluit. HoofdstukIV.2–242 Figuur 6.Evolutie van de Vlaamse steun aan het collectief onderzoek

14.De Specialisatiebeurzen van het IWT

venFiguur9toontdebelangrijkstetrendsperdisciplinesinds1994,diealsvolgtkunnenomschrevanaf128.900EURverhoogdtot17.2mln.EUR.Figuur8illustreertdeevolutievandedotatiesDedotatievoordeIWT-specialisatiebeurzenwerdopdebegrotingvan2002t.o.v.2001metsindsduresvoordetweede-termijnaanvragen(opbasisvantweeselectiecriteria)blevenongewijzigdeerste-termijnaanvragen(opbasisvanvierselectiecriteria)endebeoordelings-enselectieprocebeoordelingvandeaanvragenvoorspecialisatiebeurzen.DebeoordelingsprocedurevoordeIn2001organiseerdeIWT-Vlaanderenvoorhetachtsteopeenvolgendejaarevaluatiesessiesterhetvoorjaar1997.1994,diesignificantstegentussen1994en1999.worden:•debio(techno)logen(diein1986nogmeerdan1/3vanalleIWT-bursalenvertegenwoordigden)zijnnaeensterketerugvaltot1995duidelijkterugaandebeterhand.Netalsdedrievorigejarenboekenze,t.o.v.deanderedisciplines,ontegensprekelijkdegrootstevooruitgang.Hetaantalbursalensteegditjaarvan110naar127,waarmeezemomenteelbijna21%uitmakenvandevolledigebursalenpopulatie.Dezegoederesultatenkanmenslechtstendeleverklarendooreensterkestijgingvanhetaantalaanvragen(1998:biotechnologenen1999:biologen).Sinds2000lijkthetaantalaanvragenvanuitdebio(techno)logieimmersrondde100testabiliseren.•degroepvande(bio)chemici,diein1992meerdan40%vanhetaantalbursalenomvatte,verloorsystematischterrein–omditjaaruiteindelijkop

± 18%teeindigen.Hiermeeverto HoofdstukIV.2–243 Figuur 7.Verdeling Vlaamse steun over de centra

HoofdstukIV.2–244 Figuur 8.Dotaties voor de specialisatiebeurzen op de begroting tussen 1994 en 2002 Figuur 9.Evolutie van de bursalen per discipline in de periode 1994-2001

HoofdstukIV.2–245 Figuur 10.Verdeling van IWT-bursalen over de Vlaamse universiteiten (2001-2002)

• systematische(of-1%),waardoorhunaandeelin2001op17,2%kwam.Overigenswerdalsinds1996eendezepopulatie.Sindsdienwaserechtereenterugval.Hetverliesbedroegditjaar3eenhedenbreidingopvanhunIWT-aandeel.In1999vertegenwoordigdenzedanookquasi21%vanbouwdendebio-ingenieurstussen1994en1999eensystematischemaargeleidelijkeuitintegenstellingtothetsinusoïdaleverloopvandebursalenbijdevoorgaandedisciplines,dalingquaaanvragengenoteerd;

eveneenseenbeurspostuleerde,verdubbeldeweliswaartussen1997en2000,maarzwakteditjaarminderdeinteressevooreenIWT-beursvanuitdezegroep.Hetaantalbiochemicidatvoordisciplinegroepen.Dezeopvallendeterugvalstaatongetwijfeldinverbandmetdesterkvernenzein2001zowelabsoluut(-11)alsprocentueel(-2,4%)degrootsteterugvalvanalleterugaf.

•

• rugfrappantestijging–zowelbijdekandidatenalsbijdebursalen.Momenteelomvattenzetebijdeburgerlijkingenieurswerddedalingdieoptradtussen1995en2000,omgezetineenmeerdan1/5vanalleIWT-bursalen;

Figuur11schetstdeevolutievandeIWT-bursaalpopulatiesaandeVlaamseuniversiteitentusEvolutielangrijkst.Wetenschappen(8,7%),natuurkundigen(4,3%)enapothekers(3,3%)kwalitatiefhetbebinnenonzebursalenpopulatie.Binnendeze“rest”groepzijndedoctorandiindeMedischedisciplinesditjaar23%vandeIWT-bursalen.Ditduidtopeensteedsgroteredifferentiatienieurssamenmeerdan3/4vanhettotaalaantalbursalenuitmaken,omvattenderesterendeniettegenstaandedeburgerlijkingenieurs,bio(techno)logen,(bio)chemicienbio-ingeoverdeuniversiteiten:sen1994en2001.HieruitblijktdatenkeldeRUGendeVUBhunbursalenbestandditjaarhebbenuitgebreid.Voordeafzonderlijkeuniversiteitenkonmendevolgendeconclusiestrekken:•desystematischeuitbreidingvanhetRUG-aandeelonderdeIWT-bursalensinds1991,zorgtditjaarvooreengroeivan2,8%(met23kandidaten).Voorheteerstsinds1990isdevertegenwoordigingvandeRUGomvangrijkerdandievandeKULeuven.T.o.v.vorigjaarnamhetaantalRUG-aanvragentrouwensovereenkomstigtoe;•dedalendetrenddiezichsinds1999bijdeKULeuvenmanifesteerde,zettezichvorigjaaronverminderddoor.Meteendalingvan14bursalen(-3,5%)in2001dookhetaandeelvandezeuniversiteitvoorheteerstsinds12jaaronder2/5vandeIWT-bursalenpopulatie.DitstaatongetwijfeldinverbandmetdeteruggelopeninteressevanKULeuven-studentenvooreenIWT-beurs,watoverigensookvorigjaarwerdopgemerkt;

• hetaandeelvandeVUBlijktzichin2001teherstellenvandeenigszinstegenvallendeprestatiesvandevoorbijetweejaren.Meteenaangroeivan8bursalen(+1,1%)breidtzehaarbestandtot52IWT-doctorandiuit; • het aantal IWT-bursalen aan UA en LUC bleef identiek aan dit van vorig jaar. HoofdstukIV.2–246 Figuur 11.Evolutie van de bursalen over de Vlaamse universiteiten in de periode 1994-2001

• inzicht in de kostensoort: personeels-, werkings-, uitrustingskosten of

Hoofdstuk IV.3 Bestedingsanalyse van het wetenschapsbudget 1997, 1998, 1999 en 2000 HoofdstukIV.3 1.Principe De bestedingsanalyse wetenschapsbeleid heeft verschillende doelstellingen, zoals: • behoeftenspelen.Correctinzichtindebestedingenisimmerseenbasisparameteromtoekomstige(ofandersdanvoorzien)werdengebruiktenwelkeuitgavenmechanismenhiereventueeldaadwerkelijkwerdenbesteed–enwaaraanjuist.MaarookwaaromsommigemiddelennietWetenschapsbeleid(HBPWB).Hetisbelangrijktewetenhoeveelvandebegrotemiddeleninzichtindefinaleaanwendingvandebudgetten,voorzienindeHorizontaleBegrotingintekunnenvullen; • inzichtindeverdelingvolgenstypevanwetenschappelijkeactiviteit(O&O,O&V,W&T); • (NABS-codes);inzichtindeverdelingoverdediversewetenschappelijkedisciplinesofonderzoeksdomeinen • inzicht in de budgetverdeling over de verschillende categorieën van beneficianten;

Uitdebestedingsanalysekandusindeeersteplaatsafgeleidwordenofhetgeplandewetenoverhead.schapsbudgetdaadwerkelijkwerduitgevoerd.Erkanblijkendateenprojectnietvandegrondgekomenisofwerduitgesteld,ofwelmeergeldopslorptedanvoorzien,datbepaaldegeldenvooranderedoeleindenwerdengebruikt,e.d.Daarbijdientmenvoorogentehoudendateenadhocbijsturingopgrondvaneenheroriënteringvandebeleidsaccentenindeloopvanhetjaartotdenormalegangvanzakenbehoort.Zokanmenooknagaanwelkpercentagevanhetbudgetwelkebestemmingenheeft.Zijnerbegunstigdendiequaafgeslotencontracteninhetoogspringen?Hoeveelprocentvandecontractengaatbijvoorbeeldnaaruniversiteitenenhoeveelnaardebedrijven?DeverdelingvandebedragenoverO&O,O&VenW&TendeverdelingoverdeNABS-codeskanmendanvergelijkenmetdeinitiëlebedoeling,vooropgesteldbijdeopmaakvanhetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleid.DooreenwisselwerkingtussenhetHBPWBendebestedingsanalysekomtmentoteendieperinzichteneenbetereoriënteringbijdeopmaakvandevolgendebegroting.Debestedingsanalysevormtopdiemaniereenaanzettotdedoelmatigheidsanalyse.Dielaatsteisimmerseenbredeanalysevandemiddelen,activiteiten,geleverdeprestatiesenbereikteeffecten–i.f.v.vooropgezettedoelstellingen,enviaconcretemaatstavenenindicatoren.Dedoelmatigheidsanalysemoeteenbeeldgevenvandezuinigheid,efficiëntieeneffectiviteitvanhetbeleid–debestedingsanalysekanhiervooreenstevigebasisvormen.

HoofdstukIV.3–247

2.Methodologie

Speurgids1999–gebeurdedegegevensinzamelingintweestappen.IneeneerstestapviahetfiVoordebestedingsanalysevanhetwetenschapsbudget1997–reedseerdergepubliceerdindevoordanookovergegaantoteensystematischeopvolgingvanvastleggingenenordonnanceringenDaaromwerktemenvoorlopigopeenpragmatischemanierverder.Per1januari1997werdOpdatogenblikblekenfundamenteleingrepeninhetsysteemechternognietmogelijk.Degroepvandebestedingsanalyse–deresultatenwerdenin1996voorgelegdaandetoenmaligeproject-tischebevragingendataverwerking.Midden1996onderzochtmenreedsdeautomatiseringervanuitdatmeneerstenvooraleenhaalbaremethodologiemoestuitwerkenvoorsystema-Geziendevroegeremethodiek(viaintevullenbestedingsfiches)nietdoenbaarbleek,gingmenmischegeresysteembetreft,vooraleerditwerdgeherstructureerdvolgenshetprincipevanecono-Vooralleduidelijkheidstipulerenweeerstdathethierbesprokenfinancieelsysteem,hetvroeboekhouding.Medio2001werdhetvroegereFSvervangendoorditnieuwesysteem.HBPWB.belangrijkstealternatievenwaren:•ofweleenbijbladvoegeninhetfinancieelsysteem(FS);•ofweleenparallelledatabank,eventueelmetkoppelingaanhetFS;•ofweleenrechtstreekseinvoervangegevensviaeendatabank.deW-BA’svoordekredieten1997.nancieelsysteemzelf,vervolgenswerdendespecifiekegegevenswetenschapsbeleidopgevraagdviaeenbestedingsfiche,metbevraginginzakebesteding,hetvoorwerpervan(O&O,...),dekostensoort(personeelskosten,...)enz.Maarookditfichesysteembleekniethaalbaar.Derhalvewerdvoorhetwetenschapsbudget1998debestedingsanalyseuitgevoerddoorscreeningvandevastleggingenenordonnanceringenviahetFSvooralleW-BA’sdieinhetHBPWBstondeningeschreven.Detweedestap(viadebestedingsfiches)werdechtervervangendooreenanalyseopbasisvanpersoonlijkeexpertise,waarnodigaangevulddooreenrechtstreeksebevragingvandebevoegdepersonenindeadministraties.Zoverkreegmentochduidelijkheidoverdeaardvandevastleggingen.UithetFSzoalsinvoegegedurendedejaren1997-2000,kondendevolgendegegevensbekomenworden:devastleggingengekenmerktdoorhunvastleggingsnummer,deomschrijving

HoofdstukIV.3–248

resultaten,portenvan200bladzijdenextensieftepubliceren.Daaromvolgenhierdebelangrijksteglobaleentechnologischinnovatiebeleid.HetisuiteraardonmogelijkomhiervieromvangrijkerapWetenschapsbeleid”,tenbehoevevandeVlaamseminister(s)bevoegdvoorhetwetenschaps-Devolledigeresultatenwerdentelkenjaregebundeldineenintern“RapportBestedingsanalyselenbeleid,opessentiëlewijzeaanvullenenvervolledigen–zodatmendebestedingvanallemiddeZokanmendeinformatie,bekomenviahetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsma’s/projecten,bepaaldeprioritaireonderzoeksdomeinen,debegunstigdeinstellingen,welkeacties/programdeafgelopenjaren,envanhetgerealiseerdebestedingstype:O&O,O&VenW&T,nadrukopDebestedingsanalysegeeftdaarentegeneenoverzichtvandedaadwerkelijkebestedingenvanvoorHetHBPWBgeeftdusvooreenbepaaldjaaraanhoeveelmiddelenvolgensplanbestemdzijnwetenschapsbeleidenvoorwelkeactiviteitenjuist.diverseanderewetenschappelijkeactiviteiten,...voorwetenschap,technologieeninnovatiekanevalueren.metenkeldetailleringwaarnodig.

Ookkwamenerbijkomendedoorlichtingeninhetkadervande“InventarisBeleidsrelevantOnvanbeleidsruimte.Devolledigevastleggingsmachtigingenwerdenopgenomen,debestedingenstaan,maardedotatiesniet,omdathetHBPWBsteedsuitgaatvandeweergavevandereëleTenslottevermeldenwenogdatvoorIWTenFIOVdevastleggingsmachtigingenindetabeldepeseprogramma’sensamenwerkingmet(inter)nationalepartnersenVlaamseuniversiteiten,(inter)nationalepublicatiesencongresdeelname,octrooienenspin-offs,deelnameaanEuro-ganisatievandeonderzoeksactiviteiten,wetenschappelijkeuitstralingdooraanwezigheidinbod:inkomsten(toelagen,contractonderzoek,deherkomstvandecontractinkomsten...),or-IndebestedingsanalysesvanIMEC,VITOenVIBkwamendevolgendeaandachtspuntenaanSpeurgidsanalyse,Voorsommigevandezeinstellingengebeurdeechterwelgeregeldeenthematischebestedings-HydrologischOVAM,VMM,VLM,AQUAFIN,VVM,AfdelingWaterbouwkundigLaboratoriumenLouisPasteur,NederlandstaligeArchief-enDocumentatiecentra,ToerismeVlaanderen,KoninklijkeAcademievoorGeneeskunde,WetenschappelijkInstituutvoorVolksgezondheid–Kunsten,hetInteruniversitairCollegevoorManagementwetenschappen,FTI,STV,ITG,deAntwerpen,hetVLIZ,deKoninklijkeVlaamseAcademievanBelgiëvoorWetenschappeneneelSysteemkanbevraagdworden.Ditgeldteveneensvoor:KMDA,Born-BungeStichtinginKMSKA.Dezehebbenelkhuneigenboekhoudkundigbeheersysteem,datnietviahetFinancivoorFWO-VlaanderenenIWT-Vlaanderen;IMEC,VITOenVIB;CBGS,IN,IBW,IAPenwerdgeendetailanalyseuitgevoerd,conformeerdergemaakteafspraken.DitisincasuhetgevalVoorsommigeBA’s,waaropglobalesubsidiesofdotatiesvoorinstellingengeregistreerdstaan,(O&O,vastleggingenvandezeW-BA’s.Verderwerdvoorallevastleggingendeaardvandeactiviteitwaarvandegeldenslechtstendelehiervoorbestemdwaren,gebeurdeeenscreeningvanallegeenprobleem–indiezindatallevastleggingenwetenschapsbeleidbetreffen.VoordeW-BA’sVoordeW-BA’swaarvandekredietenvolledigvoorwetenschapsbeleidbestemdwaren,waserbedragkredietdatuiteindelijkbeschikbaarwasopdezebasisallocatie,enhetsaldo–namelijkhetvandevastlegging,debegunstigde,datumvanvastlegging,deordonnancering(datum),hetdatnietwerdvastgelegd.O&V,W&T)bepaald,evenalsdeNABS-code.OnderzoekentotslotdeVRT.diewerdgepubliceerdindeopeenvolgendeSpeurgidsen:•FWO-enIWT-Vlaanderen(enFIOV):Speurgids1996,1999en2001;•deonderzoeksinstellingenIMEC,VitoenVIB:Speurgids1997en2002;•devijfVlaamsewetenschappelijkeinstellingenCBGS,IN,IBW,IAP,KMSKA:1998.personeelsevolutie.dezekredietenwordenindejaarverslagenvandebetrokkeninstellingengepubliceerd.derzoek2000"enbijvoorbeeldookinhetkadervande“ThematischeBestedingsanalyseMilieuonderzoek2000".

3.Resultatenvandebestedingsanalysesvanhetwetenschaps-budget1997,1998,1999en2000. antwoordDeresultatenvandeanalyses1997,1998,1999en2000wordenhiernabondiggebundeldalsopdevolgendevragen: voerdwetenschapsbeleid1997,1998,1999en2000?WerdendezeHBPWB’svollediguitge1°Watisdefinalebestedingvandemiddelenvoorzienindehorizontalebegroting-zoalsgepland? HoofdstukIV.3–249

1° a. Globale budget wetenschapsbeleid 1997,bestedingen(vastleggingenenordonnanceringen)vanhetwetenschapsbudgetvoordejarenWekunnenbesluitendaterzeergroteovereenstemmingistussenhetgeplandeHBPWBendeVan99,5therschikkingen(aangepastWB)–dusopbasisvanhetreëelgevoerdebeleid–zietmendathoudendmetdetussentijdseheroriënteringopbasisvandebegrotingsaanpassingenenkredieeengroteovereenkomsttussendegeplandebeleidskredietenendereëleaanwending.Rekening2000vastgelegd–dusdaadwerkelijk99,1%vanhetgeplandeWBkrediet(Speurgids).Weerschapsbeleidging.Uiteindelijkwerd1.120.937.581,87EURvanhetwetenschapsbudgetcatoren.Uithetvastgelegdekredietblijktduidelijkwelkbedragdaadwerkelijknaarwetendebudgetaanpassingvoorwetenschapsbeleiddoortoepassingvanvoorafvastgelegdemultiplivanhetkredietvandebasisallocatiesdieslechtstendelewetenschapsbeleidbetroffen,gebeurdeenkredietherschikkingenbedroeghetaangepastWB1.127.056.583,93EUR.BijaanpassingDeSpeurgids2000gafalsinitieelkrediet1.131,16mln.EUR.NadebegrotingsaanpassingenopWB-kredietwerdvastgelegd.Vandevastgelegdebedragenwasreeds91,7%geordonnanceerd(aangepastWB)enhetreëelgevoerdebeleid,kanmenstellendat99,4%vanhetaangepasteRekeninghoudendmetdetussentijdseheroriënteringopbasisvandebegrotingsaanpassingenningMenkandusvaststellendaterookvoor1999ereengroteovereenkomstwastussendeplan-WB1.099.602.599,11EURvanhetWB1999vastgelegd–ofwel99,8%vanhetinitieelkrediet1.101,51mln.EURbedroeg,enhetaangepastWB1.106,50mln.EUR.Uiteindelijkwerdmenten).Daarvoorgebeurdeereenaanpassing,waarbijuiteindelijkhetinitieelkredietWBcorrectieterhoogtevanhetdepartementCOO(zieverderbijdebesprekingvandedepartebedroeghetaangepastWB1.122,06mln.EUR.MendientevenwelrekeningtehoudenmetdeDeSpeurgids1999gafalsinitieelkrediet1.107.30mln.EUR.Nadebegrotingsaanpassingenwasuiteindelijkuitgevoerdebestedingenvoorwetenschapsbeleid.Vandevastgelegdebedrageneengroteovereenkomstistussenhetoorspronkelijkgeplandewetenschapsbudget1998endeinitieelkredieten99,64%t.o.v.hetaangepastkrediet.Menkanduseveneensvaststellendatereindelijkwerd1.003.048.220,12EURvanhetWB1998vastgelegd,zijnde98,96%t.o.v.hetEURaan.NadebegrotingsaanpassingenbedroeghetaangepastWB1.006,71mln.EUR.UitDeSpeurgids1998gafvoordeinitiëlekredietenwetenschapsbudget(WB)1.013,64mln.legdeduseenquasitotaleovereenkomsttussendetheorieendereëleaanwending.Vandevastgeexact940.451.484,34EURvanhetwetenschapsbudget1997vastgelegd.Datis99,7%–erispassingenbedroeghetuiteindelijkbeschikbaarbedrag942,86mln.EUR.UiteindelijkwerdDeSpeurgids1997vermelddealsinitieelkredietWB943,23mln.EUR.Nadebegrotingsaankredietenwasnagenoeg94%geordonnanceerdop29oktober1998.93,9%geordonnanceerdop22november1999.(nadecorrectiem.b.t.hetdepartementCOO).enderealiteit.26juni2000.%vanhetaangepasteWB-kredietwerdvastgelegd.devastgelegdekredietenwas92,5%geordonnanceerdop31juli2001.1998,1999en2000. 1° b. Wetenschapskredieten per en2°WatwasdeverdelingvolgenshettypevanwetenschappelijkeactiviteitO&O,O&VdepartementW&T? hang.O&VenW&TperdepartementwordenhiersamenbehandeldvanwegehunnauwesamenDebesprekingvandeverschillenindeWB-kredietenperdepartementendeverdelinginO&O, HoofdstukIV.3–250

Initiële kredieten: de kredieten van het HBPWB, zoals gepubliceerd in de Debesteed.dezekredieteningebrachtinhetHBPWB.In2000werdendebeschikbarekredietenvolledigbedragbetreft.In1997werd“ontdekt”daterW-vastleggingenwarenenvanaf1998werdenInterdepartementaal:(Fig12)degrotefluctuatieistewijtenaanhetfeitdatheteenkleinWIMgroteWIM71.3:(Fig10)dekredietenstijgen(meteenstagnatiein2000);hetbetreftvoorhetoveralsWIM71.2:(Fig9)volledigO&O,continuestijging(BOFenFWO),dezekredietenworden(BOF).lingvanPC/KDnaardepartementOnderwijs)enO&Okredietennaarandereprogramma’sWIM71.1:(Fig8)W&Tstijgtsterkin1999(PC/KD-project)endaaltvanaf2000(overhevehetgelijk.DeO&VwerdbijbestedingsanalysegedetecteerdalsW&Tenvanaf1999alszodaniginLIN:(Fig7)dekredietenstijgensterkin2000,grotendeelsvoorO&O,hetW&TdeelblijftgenvastgesteldenminderW&T;in2000ishetO&O-aandeelcorrectingeschat.DekredietenligEWBL:(Fig6)indejaren1997t/m‘99werdtelkensbijdebestedingeneenhoger%O&OomgezetWVC:(Fig5)stijgingin2000,bijdevastleggingsteldemenvastdathetO&V-aandeeldiendevanwenaandeelvandewerkingsuitkeringenaandeuniversiteiten.ErzijndejaarlijksestijgingenOND:(Fig4)zeerhoogbudget,meteenhoogvolumeO&V-kredieten–vanwegehetleeu-eenmischesectorendusdeklassiekeverdeelsleutelpersector“75%O&V/25%O&O”volgen,erisAZF:(Fig3)sterkaandeelvandeO&Vkredietendoordatzebetrekkinghebbenopdeacade-aanwerdenechtersterkoverschatennadienvolgdeeencorrectie.In2000werdeeneindegesteldmanenteVormingenInnovatie).Ditisnogveelmeerhetgevalin1999,deinitiëlekredietenCOO:(Fig2)in1998wordtbijaangepastebegrotingveelW&T-kredietingebracht(voorPer-verdelingenGLOBALEWETENSCHAPSBUDGET:(Fig1)eriseenzeergroteovereenstemmingindeDegendedenbesteed–dusvolgenhierenkeldegrotelijnen,methierendaareenblikopdeonderligbrekmaarhetisinfeiteweinigrelevant.BelangrijkerisomaantegevendatdekredietenwersesgavenperBAalsbijlagenwelalleW-vastleggingenweer–ditkanhiernietwegensplaatsgedevierbeschouwdejaren,metkortetoelichtingen.DeRapportenzelfvandebestedingsanalyHiernavolgendeanalysesperdepartementeningedeeldvolgensO&O,O&VenW&T,overdesbetreffendeeenrelatiefgrootverschilvast,tewijtenaaneenspecifiekeingreepindatbepaaldjaarvoorhetwetenschapsbeleidperdepartement,voorzowelO&O,O&ValsW&T.SporadischsteltmenDefigurentonendegroteovereenkomsttusseninitiële,aangepasteenvastgelegdekredietenVastgelegdeenAangepastekredieten:zoalszeindeloopvanhetjaarwijzigdendoorbegrotingsaanpassingenSpeurgids.kredietherschikkingen.kredieten:doorvastleggingwordtuitvoeringgegevenaanhetbeleid.departement.bewegingen.grotelijnenzijnalsvolgt:O&O,O&VenW&Toverdevierjaren.ditinitiatief.dalingdoordeschuldafbouwin1998.dezeuitkeringen.naarW&T,gezienhetkaraktervandebestedingen.globaalechterlager.HBPWBingebracht.eenglobalesubsidieovergeheveldnaardefinancieringsmechanismen(BOFenFWO).deelO&O–devastleggingsmachtigingenIWTnemenhiereenbelangrijkeplaatsin.72:(Fig11)geengrotefluctuatie;deVRT-dotatievormthiereengrotekredietmassa.kredietenindefiguren1t/m12zijnuitgedruktinmln.EUR. HoofdstukIV.3–251

HoofdstukIV.3–252 Figuur 3.Departement Algemene Zaken en Financiën Figuur 1.Het globaal wetenschapsbudget Figuur 2.Departement Coördinatie

HoofdstukIV.3–253 Figuur 6. DepartementEconomie,Werkgelegenheid,BinnenlandseAangelegenhedenenLandbouw Figuur 4.Departement Onderwijs Figuur 5.Departement Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur

HoofdstukIV.3–254 Figuur 9. DepartementWetenschap,InnovatieenMedia,OA71,programma71.2 Figuur 7.Departement Leefmilieu en Infrastructuur Figuur 8.Departement Wetenschap, Innovatie en Media, OA 71, programma 71.1

HoofdstukIV.3–255 Figuur 12. Interdepartementaal Figuur 10.Departement Wetenschap, Innovatie en Media, OA 71, programma 71.3 Figuur 11.Departement Wetenschap, Innovatie en Media, Administratie Media

langerwijzigdenvoor2000deallocatieeninhoudelijkeinvullingvandezebudgetten,zodatzenietomdaterenkelinitiëlekredieteninstaan–welindeaangepastekredieten1998.Ondertussenven,waarvan6,69mln.vastgelegd.IndeSpeurgids1998isdituiteraardnietterugtevindenloopvanhetjaar1998eenbeschikbaarkredietvan16,48mln.indebegrotingwerdingeschreomdatandersdereëlebeleidskredietenvoordatjaarwordenoverschat.Wemerkenopdatinde5,53mln.effectiefvastgelegdvoorinnovatie.Duszijndekredieten1999indiezinaangepast,tiebeweging(W&T).Hetaangepastkredietbedroeg21,09mln.Hiervanwerdechterslechtstieelkredietvan11,32mln.EURstondvoorallerhandeinitiatieveninhetkadervandeinnovaSpeurgidsWTI2000,hoofdstukIII.6).DeredenhiervoorisdatopdeBA11.532.01eeninidiendeechtergenormaliseerdtewordentoteenniveauvan6.332.627,55EUR(zieookde(12.120.753,89EURinitieelen21.748.342,14EURaangepastkrediet).DithogebedragBA11.532.01:dekredietenvoorhetdepartementCOOvertoondenin1999eenuitschieterdomein.daarvoorvastgelegd–eenduidelijkeindicatievoordenoodzaakaanonderzoekinditbeleidswas0,16mln.voorzienvoorO&O.Uiteindelijkwerdbijnahetdubbelebedrag(0,26mln.)BA’s12.01en33.01vanprogramma11.4(Gelijkekansenbeleid):voordezebeideBA’ssamenkredietmeerbepaaldvoorbeleidsgerichtonderzoek.129.697,89EURvande0,22mln.aangepastming:allevastleggingenopdezeBAbetreffenuitsluitenduitgavenvoorwetenschapsbeleid,BA11.3-12.21Betreffendedeonderzoeks-,studie-enexpertisekosteni.v.m.destaatshervor-werdenvastgelegd.inrekeningkwamenvoorhetHBPWB2000.

HoofdstukIV.3–256

2000 tenvoorlopigentiteleveneenseenkredietvan0,09mln.voorbehoudenvooronderzoek–alsvoorzienvooronderzoek,waarop0,50mln.werdingeschreven.OpdeBA33.01werdin200011.412.02en33.01Gelijkekansenbeleid:in2000werdeenspecialebasisallocatie(BA12.02)in11.312.21Betreffendedeonderzoeks-,studie-enexpertisekosteni.v.m.destaatshervorming:2000–integenstellingtot1999–werdenhieropgeenvastleggingenverricht.

1999

Speurgidskansenbeleid.DaaromishetbudgetuiteindelijkhogerdanvermeldinhetHBPWB1997endeophetbuitenlandsbeleid–maarookvoordestaatshervorming,vooremancipatie&GelijkeVoorhetdepartementCoördinatiewasernietenkeleenluikwetenschapsbeleiddatzichrichtte1997.

1998

Hierna volgt een meer gedetailleerde analyse per departement. Departement Coördinatie – COO 1997

minderderdandeaangepastekredietenlietenvermoeden.Ditiswelgelijkelijkverdeeld:0,42mln.COO0,69mln.EURmeervastgelegddanvoorzienindeSpeurgids,hoewelca0,84mln.minmln.beschikbaar,waarvanca0,27mln.vastgelegdvoorO&O.Allessamengenomeniservoormln.vastgelegdvoorO&O.VoorGelijkekansenbeleid(BA1201en3301samen)was0,67deStaatshervorming’:0,23mln.volledig(i.p.v.devoorziene60%)beschikbaarencirca0,20leidverminderdevan0,50naar0,25mln.;0,17mln.isvastgelegdvoorO&O.‘Uitgavenm.b.t.baarkredietis1,35mln.vastgelegdvoorW&T.Hetkredietm.b.t.hetVlaamsbuitenlandsbetingdeBA11.51201bijvoorPermanenteVormingenInnovatie:vande1,77mln.beschikInvergelijkingmethetHBPWB1998endeSpeurgids1998kwamerindeaangepastebegrovoorO&Oen0,42mln.mindervoorW&T.

1997 BijhetdepartementAlgemeneZakenenFinanciënwerdenallevoorzienekredietenvastgelegd. 1998 geïdentificeerd.betroffendevastleggingenO&O(beleidsgerichtonderzoek),éénvastleggingwerdalsW&TO&O/75%O&V–zoalsdewerkingsuitkeringenvandeuniversiteiten.VoordeBA12.01VlaamseGemeenschapweerspiegelt!Dezekredietenvolgendeklassiekeverdeling25%enFinancieelManagement).Eenpositieveevolutie,dieeenbesparendemaatregelvoorde(programma24.8,IndirecteSchuld,vanABAFIM–AdministratieBudgettering,Accountinghetbenodigdebudgetverminderenmet3,27mln.voordetweebasisallocaties3103en5103Tengevolgevandebegrotingscontroleendoorkredietherschikkingen(dd.25juni1998)kon

Departement

kenonderzoeksprojecten)endenoodzaaktotimplementatievaneerderuitgevoerdeprojecten,bleeenglobalevastleggingvan59.388,45EUR.HetwegvallenvanhetPBO(cofinancieringvanBA0,50mln.EURvoorzienvoorO&O.Daarwerdentweeprojectenmeegefinancierd,met12.112.40Onderzoekenstudiem.b.t.hetVlaamsBuitenlandsBeleid:in2000wasopdezedenmln.EUR),metalsargumentdatvanaf2001alleresearchuitsluitendopdeBA12.02zouworHBPWB2001slechtsdeBA12.02behoudenmetkredietenvooronderzoek(eveneens0,50onderzoeksprojectgefinancierdvooreenbedragvan0,04mln.EUR.Vanaf2001werdinhetkredietwerddusookhierquasivolledigopgebruikt.OpdeBA33.01werdin2000nogeenIn2000werd0,49mln.vastgelegdvande0,50mln.voorzienekredietenopdeBA12.02:hetO&O33.01voorzien,terwijluiteindelijkbijnahetdubbelebedrag(0,26mln.)werdvastgelegdvoorwaarvoorkredietenvereistzoudenzijn.In1999werdnamelijk0,16mln.opdeBA’s12.01enveiligheidsmargevoorhetgevalbepaaldeorganisatiesspecifiekeprojectenzoudenaanvatten–ookweereenduidelijkeindicatievoordenoodzaakaanonderzoekinditdomein.vastgelegd.aandebasisteliggenvandelageaanwendingvandebeschikbarekredieten. Algemene Zaken en Financiën – AZF

Departement Onderwijs – OND 1997 legd.BijhetdepartementOnderwijswerduiteindelijk99,8%vandebeschikbarekredietenvastge HoofdstukIV.3–257

1999 nistratieOokhierkonhetnodigebudgetmet0,68mlnverminderdworden–binnenABAFIM(AdmiBudgettering,AccountingenFinancieelManagement). 2000 werdenProgramma24.4:dekredietenopBA40.01(9,44mln.EUR)en60.02(28,01mln.EUR)mln.EUR,waarvan0,30mln.voorzienvooronderzoek.Hetaangepastkredietdaaldenaar0,40alsO&V.OpdeBA21.112.02(PlanningenStatistiek)bedroeghetinitieelkrediet0,50mln.Globaalstemmenaangepastkredietenvastgelegdkredietnagenoegovereen,zowelvoorO&OEUR,waarvanruim0,17mln.EURwerdvastgelegdvoorbeleidsgerichtonderzoek.getransfereerdnaardeBA’s21.05en91.05.

WVC

HoofdstukIV.3–258

Dedenmln.minderO&V-kredietenvoordezebegrotingsposten.DealdusbijgestuurdefondsenwervandeVlaamseGemeenschap).Ditheeftalsgevolg0,21mln.minderO&O-kredietenen0,62teitenglobaalmet0,83mln.EUR(globalemaatregelvandesindexeringvoorhetMinisterieTengevolgevandebegrotingsaanpassingen,daaldendewerkingsuitkeringenvandeuniversiinhungeheelvastgelegdengeordonnanceerdzonderverderewijzigingen.restvandeBA’svertoondenslechtsminiemeverschillent.o.v.hetgeplandebudget. Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur –1997

1998 mln.kelijk2,93mln.voorhetOBPWO,hetaangepastkredietbedroeg2,66mln.,waarvan2,60voorwetenschapsbeleid(O&V)danoorspronkelijkvoorzien.DeBA41.43voorzagoorspron12.06(Internationalesamenwerkingsinitiatieven)ongeveer0,37mln.méérwerdvastgelegddigvastgelegd,0,29mln.O&Oen0,07W&T).UitdebestedingsanalysebleekdatopdeBAcontroledeBA12.01(gegevensbeheerenonderwijsindicatoren)toegevoegd(0,36mln.,volleBinnenhetprogramma39.2“Coördinatie,beleids-engegevensbeheer”werdbijbegrotingsdietenuniversiteiten.Hetoverwichtisduidelijktemerken(ziefiguur)aanhetaandeelderO&V-krezodatdezewerkingsuitkeringenalssubsidiesingrotepakkettenwordendoorgesluisdnaardewoordigen!Derhalvezijnkleineverschillenniettemerkenbijdeoverzichtsfiguren.Ookishetkeringenvandeuniversiteiten–dietelkenjarebijna50%vanhetwetenschapsbudgetvertegengrootvolumeaanwetenschapskredietenheeftopprogramma33.2:ditzijnnl.dewerkingsuitEenopmerkingdieookvoordevolgendejarengeldt,isdathetdepartementonderwijseenkredietendeinitiëlekredietenisdit0,49mln.DitbetekentdatbijbegrotingsaanpassingdebeschikbareindeSpeurgids.Vandeaangepastebudgettenwerd0,22mln.nietvastgelegd,tenopzichtevanHettotaleaangepastkredietONDverminderdemet2,81mln.tenopzichtevandevermeldingnogbeterinovereenstemmingwerdgebrachtmetdenodigemiddelen.–75%vandewerkingsuitkeringenzijnalsO&Vgemerkt.werdvastgelegd. 1999 (-0,28BA39.212.06ishetaandeelwetenschapsbeleidkleiner.ZoweldeO&O(-0,19mln.)alsO&VHetkredietvoorhetIOBsteegmet0,31mln.(verdeelsleutel25%O&O,75%O&V).VoorditvanwatdeuniversiteitendoeninhetkadervanhunO&Vopdrachten.Hetisdanooklogischwenvanonderwijscapaciteit.DezeinternationalesamenwerkingligtinfeiteinhetverlengdedeO&O-gerelateerdeactiviteitenuitdezeBAwerdengelicht–metnamehetterplaatseopbou-spronkelijkvooropgesteldefifty/fiftyvoorO&OenO&V.Deredenhiervoorisdatvanaf1999BA33.240.01bijdebestedingsanalysevolledigalsO&Vwerdgekarakteriseerd–i.p.v.deoor-Doorkredietaanpassingwaser0,65mln.minderopBA33.240.01.ErdientopgemerktdatoptenemeninhetHBPWBenalsO&Vteklasseren.mln.)bestedingenzijngedaald. 2000

EUR.samengenomen,resulteertditineenmeeruitgavevoorwetenschapsbeleidvan0,917mln.sallocatieseenverminderingvandekredieten,vooranderewarenermeeruitgaven.AllesVoorhetdepartementWelzijn,VolksgezondheidenCultuurnoteertmenvoorbepaaldebasi 1998 vankleineverminderingendiewerdendoorgevoerdtijdensdebegrotingscontrole,enineenenDelichtedalingmet0,06mln.EURvanhetaangepastt.o.v.hetinitieelkredietishetgevolg

Departement

gelegd.kelgevaldooreenkredietherschikking.Vanhetaangepastkredietwerdca0,20mln.nietvast 1999 voortievedienst).UiteindelijkiserinWVCglobaalongeveer0,45mln.EURmindervastgelegdspreidingvanwetenschappelijkeinformatiebetreft,meerbepaaldnaardescholentoe(educa33.01(KMDA)werdhetaandeelO&VovergezetnaarW&T(0,72mln.),omdathetdeverEriseenkredietdalingbijtweebasisallocatiesinzakeindicatorenverzameling.VoorBA49.2wetenschapsbeleid(O&O)daninitieelgeraamd. 2000

programma45.5 gewendniguitbetaald.VoorBA12.24(Enquêtes,studiesenaudits)werdendekredietenvolledigaan(Algemeencultuurbeleid):desubsidiesblevenbehoudenenwerdenalszodavooronderzoek. LandbouwDepartementEconomie,Werkgelegenheid,BinnenlandseAangelegenhedenen–EWBL 1997 0,496waargenomen.HeteindresultaatiseenverminderingvandekredietenwetenschapsbeleidmetVoorhetdepartementEWBLwerdenerzijdseenannulering,anderzijdseenkredietstijgingmln.EUR. 1998 ziene75%.HetkredietopBA51.06ismet0,31mln.verminderd,ongeveer50%blijfttherschikkingmet0,31mln.,waarvan89%vastgelegdvoorwetenschapsbeleidi.p.v.devoorHetkredietvoorBA51512.25(Overeenkomsteni.v.m.energiebeleid),steegdooreenkredie

HoofdstukIV.3–259

gelegdErwerdvoorWVC5%(0,63mln.EUR–0,14mln.O&Oen0,49mln.W&T)mindervastdanoorspronkelijkvoorzien. programma41.1 slechtsenopstartvanhetZorgfondso.a.studies):vande0,12mln.beschikbaarO&O-kredietwerdgepland,behalvevoorBA41.112.03(Allerhandeuitgaveninhetkadervandevoorbereiding(AlgemeenWelzijnsbeleid):dekredietenopalleBA’swerdenaangewendzoals0,01mln.O&Ovastgelegdvoorhetuitwerkenvaneenopvolgingssysteem. programma41.7 zoek.EUR.Desondankswerdweldegelijk0,39mln.vastgelegdvoorbeleidsondersteunendonder-minderheden)vermeldenwedatdeinitiëlekredietendrastischverminderdentot4,66mln.moediging,organisatieenontwikkelingvanactiviteitenvoordeintegratievanetnisch-culturele(MaatschappelijkWelzijn):voorBA12.01(AllerhandeuitgavenvooraanErwashierdusduidelijknoodaankredietenvoorbeleidsgerichtonderzoek. programma42.1

(Volksgezondheid):deWB-kredietenblevennagenoegongewijzigdenwerden ook volledig aangewend voor de geplande doeleinden. programma42.2

vastgelegdsteegvan1,84mln.naar2,34mln.aangepastkredietenhiervanwerddaadwerkelijk2,10mln.(Subsidiesi.v.m.epidemiologischonderzoekenindicatorenverzameling):hetinitieelkredietO&O(beleidsondersteunendonderzoek).DitwerdechtergecompenseerddoorBA33.29ware)legdemenslechtsdehelft(0,20mln.)vanhetbeschikbaarkrediet(0,40mln.)vastvoorEpidemiologieenhetverzamelenvanindicatorenmetinbegripvandeontwikkelingvansoft-ookgeenandere(niet-WB)vastleggingenopdezeBA.OokvandeBA12.29(Uitgaveni.v.m.0,37mln.mindervoorW&Tvastgelegddandeaangepastekredietentoelieten.ErgebeurdenvoorO&Oen4.957,87EURvoorW&Taangewend.Erisdus0,02mln.meervoorO&Oenmln.BEFwerdslechts0,22mln.vastgelegdvoorwetenschapsbeleid.Hiervanis0,21mln.zijnvooraltesituerenbijdeBA12.25(Onderzoekeni.v.m.milieuengezondheid):vande0,57(Medisch-sociaalbeleid):deverschillentussenaangepastenvastgelegdkredietvoorO&O(beleidsondersteunendonderzoek).

aanpassingerruim0,74mln.voorvastgelegd,waarvan0,45mln.voorO&Oen0,31mln.voorW&T.DeBlijkbaarwaserookhiernoodaanmeerkredietenvoorwetenschapsbeleid,wantintotaalwerdBA12.25:deinitiëlekredietenwerdenvan0,70mln.EURverhoogdtot0,82mln.EUR.O&O/0,40demultiplicatorO&Oveelhogerdanverwacht(0,96O&Oen0,04W&Tinplaatsvande0,25tentevoorzien,terwijldeW&T-kredietenverminderenmet0,68mln.EUR.Ookhierisdusdiemanierwerd0,64mln.meervastgelegdvoorO&Odanopbasisvandeaangepastekrediebeschikbarekredietenwerdennagenoegvolledigvastgelegd(0,93mln.,0,89mln.O&O).OpBA12.02:0,05mln.meervastgelegdvoorO&Odanvoorzien.BA12.03:de0,96mln.EURenergie):W&Tverdeling).vandemultiplicatorishierminder,maartochookinhetvoordeelvanO&O.

programma52.4 WVC.DeBA53.233.10werdbijbegrotingscontrole2000getransfereerdnaarhetdepartement(UitgaveninhetkadervanhetSIF):0,28mln.vandebeschikbare0,42mln.werdvastgelegd.beschikbare0,18mln.werd0,13mln.vastgelegdvooronderzoeksopdrachten,BA53.212.03BA53.112.20(Studiekostenbetreffendederegionaleenlokaleopenbarebesturen):vandezoekmln.werd0,56mln.vastgelegdvooronderzoeksovereenkomstenrondarbeidsmarktonderfestatiesinbinnen-enbuitenlandenpublicaties)blevenongewijzigd.Vandebeschikbare0,57(Werkgelegenheid):dekredietenopBA12.21(Onderzoekbetreffendemani(VIONA)–duseenmaximalebenuttingvandekredieten.

1999 vandietenvoorwetenschapsbeleid,wantintotaalwerdhierruim0,74mln.voorvastgelegd,waar-dezelfdemultiplicatoren0,57mln.EURbedragen.Blijkbaarwaserechternoodaanmeerkre-0,70mln.EURtot0,82mln.EUR.HetaangepastWB-kredietzoudanbijtoepassingvanW&T-budgettendalenmet0,68mln.EUR,BA12.25:deinitiëlekredietenverhoogdenvanmln.).Opdiemanierwerd0,64mln.meervastgelegdvoorO&Odanvoorzien,terwijldebeschikbarekredietenwerdennagenoegvolledigvastgelegd(0,93mln.)envoorO&O(0,89BA12.02:2,2mln.meervastgelegdvoorO&Odanvoorzien,BA12.03:de0,96mln.EURmenInenkelebasisallocatiesvan51.5,nl.12.02,12.03en12.25,iseengedeelteO&Owaargenomln.onderlingeverschuivingenbinnendeprogramma’s.UiteindelijkiservoorEWBLglobaal0,14weldebedragenvaninitieel,aangepastenvastgelegdkredietongeveergelijkzijn,zijnertochHetaandeelO&Ostijgtbijdeaangepastekredieten,ennogverderbijdevastleggingen.HoeEURmeervastgelegdvoorwetenschapsbeleiddangeraamd.waarmenenkelW&Tverwachtte.0,45mln.voorO&Oen0,31mln.voorW&T. programma51.1 rijkdommen

(Natuurlijke

HoofdstukIV.3–260

gebruiktbeleidsgerichtonderzoek.AnderzijdswerdendekredietenopdeBA33.10slechtspartieel12.03bijkomendwerdopgenomen,met0,50mln.beschikbaaren0,48mln.vastgelegdvoorgeplandebudget.DitisondermeerteverklarendoordatbijdebegrotingsaanpassingdeBA(beleidsgerichtonderzoek).Globaalishetvastleggingskrediet0,06mln.hogerdanhetmln.vanBA4310naarBA33.10.OpdezeBAwerd1,13mln.vastgelegdvoortweestudiesBinnenhetprogramma53.2isereveneenseenverschuiving(kredietherschikking)van0,40konenergie).InderdaadsteldemenvastdatmenenkeleonderzoekenenstudieseerderalsO&OschappelijkeactiviteitW&TnaarO&Obinnenhetprogramma51.5(Natuurlijkerijkdomen0.94mln.vastgelegd(0,16mln.voorO&O).Eriseenbelangrijkeverschuivingvandewetenbestemdvoorwetenschapsbeleid(W&T).OpdeBA51.551.05werdvande1,00mln.EURidentificeren,terwijldeSpeurgidshetgeheleprogrammanogalsW&Tcatalogeerde.voorbeleidsgerichtonderzoek.

2000

en

vindenDeopvallendsteverschillentussendeSpeurgids,hetaangepastenhetvastgelegdkredietzijntenauwvanhettotaalkrediet:98,5%).Deaanpassingvandeterbeschikkinggesteldegeldenvolgtwerd42,07mln.vastgelegd(0,67mln.nietaangewend–dusweeruiterstvolledigebestedingHetaangepastkredietdaaltmet2,21mln.t.o.v.deSpeurgidstot42,75mln.EUR.Hiervandebeleidsnoden.in:•OVAM2.4:stijgingvanhettotalekrediet,resulterendineenstijgingvanhetWB-kredietmet0,22mln.Eris1,69mln.vastgelegdvoortoegepastonderzoek;•MINA-fonds2.5(Natuurontwikkelingsplan):eris2,58mln.vastgelegdvoorwetenschaps-beleid(beleidsgerichtonderzoek).Hierisdusveelmeerkredietnodigdandeoorspronkelijkvoorziene0,74mln.;•MINA-fonds2.7:eris1,60mln.minderdaneerstvoorzien.Uiteindelijkwerd0,82mln.vastgelegdvoortoegepastonderzoek;•MINA-fonds2.19:wasnietopgenomenindeSpeurgids.Erwerden37vastleggingengeregistreerdvoorbeleidsgerichtonderzoek–vooreentotaalvan1,92mln.EUR.Dezeonderzoekenkadereninhetmilieu-ennatuurbeleid,inclusiefdeuitvoeringvanhetNatuurdecreetenhetMestdecreet;•MINA-fonds3.3:wasnietopgenomenindeSpeurgids.Erwerdevenweleenkredietvan0,21mln.voorzienenvastgelegdvoorBBT/EMIS(VITO);•MINA-fonds3.16(bodemsanering):erzijngeenvastleggingenvoorwetenschapsbeleidteruggevonden. 1999

HoofdstukIV.3–261

Departement

ringtotaalbudget(voorMINA-fondsendepartementaleW-BA’ssamen)steldemeneenvermindegramma’senwetenschaps-basisallocatiesdiehetrijkis,nogalwatkredietwijzigingen.OphetBijhetdepartementLeefmilieuenInfrastructuurwarener,zoalsteverwachtenmetdeveleproinbestedingvan3,96mln.EUR(10%)vast. 1998

Leefmilieu en Infrastructuur

programma54.1 ((Landbouw, tuinbouw en niet-WBwetenschapsbeleid.ErgebeurdeopdezeBAtrouwensgeenenkelevastlegging(dusookgeenkadervandelandbouwvormingendusnietkunnenopgenomenwordenalsvastleggingenvoornancierd.ErwerdmedegedeelddatdevastleggingenopdezeBAuitgavenbetroffeninhetDeBA53.04werdvervangendoordenieuweBA51.01,hieropwerdevenwelgeenO&Ogefiplattelandsbeleid):vastlegging).

Inhettotaaliser,vergelekenmethetinitieelvoorzienkredietvoorwetenschapsbeleid,ongeveer2,50mln.BEF(5%)nietvastgelegdvoorLIN.Voor61.112.62isdeverhoudingtussenO&OenW&Teerder16/84dan80/20.Ditistewijtenaanhetfeitdatroutineanalysesdeoverhandhebbenopdeonderzoeksopdrachten.InBA61.212.45ishetvolledigevastgelegdebedragbesteedaanO&Oi.p.v.55%O&Oen45%W&T.OpdeBA61.412.33werdengeenbestedingen1999voorwetenschapsbeleidvastgesteld,evenminalsopdeBA61.461.03.HetgedeelteO&Oin63.231.07bedroeg5%i.p.v.12%.HetdeelO&Oin63.412.23bedroeg59%i.p.v.43%.Allevastleggingenop64.212.21werdenalsO&Ogeïdentificeerdi.p.v.verdeeldoverO&OenW&T.Deuitgavenvoor64.435.02zijnW&Ti.p.v.O&O.DeverhoudingtussenO&OenW&TinBA64.512.22bedroeg76/24i.p.v.40/60.

1997

beschikbaargevenhiermaaréénvoorbeeldvoordeBA62.401.90(Huisvesting):vande0,51mln.HetishierinditbeperkteplaatsbestekonmogelijkomalleBA’sindetailtebehandelen.Wediende15,95mln.initieelvoorzienvooronderzoek.Uitdevastleggingenwerdafgeleiddat12,86mln.MINA-lijnwerdenverminderdmet7,44mln.bijbegrotingscontrole.Vande25,73mln.werdgoedgekeurddoorhetVlaamsParlement),wegenseenbegrotingsruiter.DekredietenopdezebeleidskredietenbeschikbaardaningeschrevenindeAlgemeneUitgavenbegroting2000(zoalsMINA-fonds2.28:inhetHBPWBstond25,73mln.EURingeschreven,erwarenmeerMINAwerdMINA2.18AanvullendedotatieVMMMilieurapport:0,45mln.EURbeschikbaarkredietgelegddanksbehouden,wanterwasinitieel4,91mln.EURvoorzien,enerwerdook4,46mln.vastdietdaaldevan12,59mln.naar9,78mln.HetbudgetvoorwetenschapsbeleidwerddesonMINA2.5–LopendeuitgaveninhetkadervanhetNatuurontwikkelingsplan.HettotaalkreMINAkredietenongeveer2,40mln.WBmln.EUR(4%)nietvastgelegdvoorLIN.VandeaangepasteO&O-Inhettotaaliserinvergelijkingmethetvoorzien(aangepast)kredietvoorwetenschapsbeleidiser98%vastgelegd.Hiernavolgenenkelespecifiekepunten.2.3:nabegrotingsaanpassingwaser0,99mln.EURminderbeschikbaar.voorwetenschapsbeleid,nagenoegvolledigvooronderzoek.volledigvastgelegd.2.25VLINA:vande2,48mln.beschikbaarkredietwerdruim2,47mln.vastgelegd.voorO&O.kredietwerd0,46mln.vastgelegdvooronderzoek. Innovatie 1997 72.20,9mln.EURenvoorprogramma71.3eenmeeruitgavevan1,88mln.Programma’s71.2enVoorhetdepartementWIMnoteerdemenvoorhetprogramma71.1eenminderbestedingvanblevennagenoegongewijzigd. 1998 1,2471.3:DoordestijgingvanhetkredietvoorBA8503(KapitaalsinbrengNVTechnopolis)met71.2:(o.a.VlaamsInstituutvoordeZee.Enkelebasisallocatiesdieerindeloopvan’98zijnbijgekomenschappenenKunsten(BA4101)nietvastgelegdeniserookmindervastgelegdvoorhetreedsaangehaald,ishetkredietvoordeKoninklijkeVlaamseAcademievanBelgiëvoorWeten71.1:Erisongeveer0,25mln.minderO&Oterugtevindenindebestedingsanalyse.Zoals7401en7402)wordenalsW&Tgecatalogeerd.Erkanverwezenwordennaarwatoverditprogrammareedsisgezegd.mln.stijgthetaandeelW&Tindezelfdemate. 1999 (O&O)71.3:denieuwebasisallocatie41.07betrof100mln.W&T.DevastleggingsmachtigingFIOVFWO-Vlaanderen;71.2:geenglobalewijziging,weleeninterneverschuivingvan6,49mln.EURvanBOFnaarBAglobaalruim1,98mln.beschikbareO&Okredietennietwerdenaangewend(1,31mln.voor71.1:markantstewijzigingisdebijkomende7,44mln.W&T(BA60.01),terwijlanderzijdser12.24;0,74mln.voorBA12.30);werdmet3,64mln.verminderd. 2000 herschikking71.1:debelangrijkstewijzigingenzijntevermeldenbijBA12.01:-0,62mln.W&Tbijkredietenvandebeschikbare1,74mln.werd0,90mln.vastgelegd;

DepartementWetenschap,

2000

en Media

HoofdstukIV.3–262

O&ONABS6:BA53.04werdvervangendoordenieuweBA51.01.ErwerdhieropevenwelgeenvaneenverschuivingvanW&TnaarO&Okrediet.Demultiplicatoren,zoalsvastgesteldopbasisNABS5:ietsmeerO&Ovastgelegddanvoorzien,opdeBA12.25vanprogramma51.5.ErisdeIn2000isereendalinginNABS3:debelangrijksteverschuivingenwerdenreedsvermeldbijW&TNABS5:BA51.512.25:eengedeeltevanhetkredietWBwerdalsO&Obesteed,waarenkelzoekNABS4:erisslechts0,14mln.EURvastgelegdvande1,24mln.voorbeleidsgerichtonderbesprekingIn1999zijnervoorNABS3enkelegroteverschuivingendiereedswerdengemeldbijdevanleningen)–ditisduseengunstigewending,wanthetbetekentminderuitgaventerafbetalingkredietverminderingvoorBA’s24.83103en5103(Intrestlastenenaflossingslastenvanderzoekgefinancierduitalgemeneuniversiteitsfondsen”,grotendeelstoeteschrijvenaandeVoor1998isdedalinginhetdeelwetenschapsbeleid,gecatalogeerdonderNABS10–“Onvastleggingskredietenzoalshogerbeschreven.Hiervolgenalleennogenkelespecifiekepunten.zedoorvoerenindeSpeurgids.EventueleverschillenzijnteverklarendoordewijzigingeninDebekomenNABS-verdelingkomtgrotendeelsovereenmetdeNABS-identificatiezoalswedeschuldenlast.vanhettypewetenschappelijkeactiviteitonderLIN.indesectorgezondheid.wasvoorzien.besprekingvanhetwetenschappelijkeactiviteitstypeonderLIN.devastleggingen,bedragen0,50O&Oen0,50W&T.gefinancierd.

4°

HoofdstukIV.3–263 BegunstigdeVastgelegd (in VIB23.679.086,9624.293.565,4325.022.372,3925.814.068,23IMEC27.055.099,2927.270.766,6627.630.212,2728.254.149,27VITO30.584.019,8429.969.910,9829.068.676,9729.520.058,73FinanciëleVUB72.624.986,4078.018.111,8979.284.063,1585.537.888,44UA74.522.540,7881.268.129,0782.512.112,8788.821.768,42RUG145.793.772,12164.456.952,87172.522.788,83185.071.066,81K.U.Leuven212.643.236,67234.525.141,11237.643.010,87248.754.192,901997199819992000EUR)instellingen34.800.743,3324.993.049,2141.468.317,3240.725.952,15

Enkele

aanpassingen.71.2en71.3:dewijzigingenindevastleggingenkunnenwordentoegeschrevenaandekredietbijwerd4,84mln.vastgelegd;BA12.29Beleidsgerichtonderzoekvertoonde-0,32mln.O&OBA12.24:globaal-3,21mln.O&Obijeerstebudgetcontrole.Vandebeschikbare5,11mln.eerstebudgetcontrole-vandebeschikbare5,88mln.EURwerd5,62mln.vastgelegd.

3°Hoewasdeverdelingvandemiddelenoverdeverschillendecategorieënvanbeneficianten? belangrijke beneficianten zijn terug te vinden in onderstaande tabel. Hoe is de verdeling van de middelen over de onderzoeksdomeinen?

12.

TOTAAL478,34479,4524,34516,98579,12570,4599,78592,8821,0219,8622,4923,2226,4023,8818,6813,59

11.

OESO-enquête.soortinformatiewordtechterverkregendoorbevragingvandeactorenindetweejaarlijkseuitrustingskostenenoverhead)kondennietbekomenwordenuGegevensoverdeverdelingvandeO&O-kredietenquakostensoort(personeels-,werkings-,ithetfinancieelsysteem.Dit Maatschappelijke structuren en relaties 7,3710,859,338,999,779,609,889,47 Onderzoek gefinancieerd uit algemene universiteitsfondsen 134,52134,34137,15135,52146,40146,28150,24150,02 Niet-toepassingsgericht on derzoek 128,98127,74143,94140,49157,70156,28169,98172,48 Overig onderzoek in de civie le sector

HoofdstukIV.3–264 1997199819992000 NABS-code Speurgids analysedings-Beste Speurgids analysedings-Beste Speurgids analysedings-Beste Speurgids analysedings-Beste 1. Exploratie en exploitatie van het aardse milieu 0,001,390,740,670,751,641,101,80 2. Infrastructuur en ruimtelijke ordening 5,707,427,144,268,606,3511,9211,36 3. Milieubeheer en milieuzorg22,0916,5220,2021,3123,2324,6639,7635,21 4. Bescherming en bevordering van de menselijke gezondheid 3,193,324,173,865,583,905,975,92 5. Productie, distributie en rationeel gebruik van energie 0,130,790,000,090,400,630,280,38 6. Landbouwproductie en technologie 0,150,850,150,010,610,510,820,18 7. Industriële productie en tech nologie 155,19156,32179,03178,56199,68196,67191,15192,47 8.

Opmerking

programmamindervastgelegd,voorprogramma39.2vanOND0,20mln.minderentenslotteookvoorNABS12:debelangrijksteverschillen,telkensvoorO&O–voorCOOiserglobaal0,62mln.mln.)gramma71.2.Erzijnwijzigingeninprogramma71.2terhoogtevanBA41.01(BOF;+4,24NABS11:metuitzonderingvanBA33.241.46komtdezeNABS-codeenkelvoorinproen41.02(IWT-specialisatiebeurzen;-1,76mln.).71.1vanAWI,WIM4,21mln.daling.

10.

BIJLAGE3BIJLAGE2BIJLAGE1 265 BIJLAGEN1–2–3 De Teniersplaats’, 1878 Henri De Braekeleer (foto KMSKA)

BIJLAGE1 2000-2003HorizontaleBegrotingsprogramma’sWetenschapsbeleid bijlage1 voorO&O,O&VenW&T.DesomdaarvanisuiteraardgelijkaanhetgedeeltevandedesbeDemultiplicatorengevenaanwelkeproportievanhetkredietopeenbepaaldeBAbestemdisPergingvankredietene.d.Dezetabelisopaanvraagtebekomen.beschouwdejaarevolueerdendooreventueelbijkomenenschrappenvanW-basisallocaties,wijziookeengelijkaardigetabelbeschikbaarmetdeaangepastekredieten,zoalszeindeloopvanhetvoordeSpeurgidswordtgewerktmetdeinitiëlekredieten.Daarnaastiser(ineenlaterstadium)gendeSpeurgidsennaastmekaarleest,wordteenvollediginzichtmogelijkindetijd.Indezetabelgeeftenhetisbovendienmogelijkomevolutiestereconstrueren.Wanneermendeopeenvoldezewerkwijzedelezingvandetabelbemoeilijkt,biedtzehetvoordeeldatzederealiteitweergischenbeleidsgerichtonderzoek”.Dergelijkeevolutieswordenbewaardindezetabel.HoewelBA31.02metdedotatieaanVITOhoortnuthuisinhetbegrotingsprogramma71.4“StratekingvandebasisallocatiesvandeOA71doorgevoerd,meteenindelinginvierprogramma’s.Devanaf‘99dedotatieaandeVITOondergebrachtonderBA31.02.In2001werdeenherschik-vandebasisallocatiesinovereenstemmingwerdengebrachtmetdeE.S.R.95codificatie,werdVITOin‘97en‘98ingeschrevenopdeBA41.02onderprogramma71.3.Nadatdenummersheteneprogrammanaarhetandere,somsveranderenzevannummer.ZostonddedotatieaandePerprogrammawordendeBA’sgerangschikt.OverdejarenheenverschuivensommigeBA’svanlaten;programma’sendeBA’s.Deopsommingvandeverschillendeadministratiese.d.werdwegge-diverseadministratiesressorteren.Indezetabelligtdenadrukophetgroteoverzichtvande‘PROG’staatvoor‘begrotingsprogramma’engeeftdebeleidsdomeinenaandieonderdebestemmingwetenschappelijkeinstelling,enzovoortdeBAstaat.Eenlabelbeschrijftmeerindetailde(HFDlabel)enhetlabel.EenHFDlabelduidtkortaanvoorwelkdoel,departement,VOI,tingsprogramma’svan2000totenmet2003,enanderzijdsvoorelkBAuitdehoofdtabelDetabelbestaatenerzijdsuitdecijfergegevensvandeBA’s,gerangschiktvolgensdebegro2.ma’sWetenschaps-BA’soverdezeperiodeentoonthunbewegingenoververschillendeprogramtijdsreeksopgebouwdvoor1993-2003.Ditisbedoeldalseensoorthistorischoverzichtvanalle(HBPWB’s)van2000tot2003.Dezetabelwordttelkenjareaangevuld,ondertussenisereen1.DetabelgeefteenoverzichtvandeHorizontaleBegrotingsprogramma’sWetenschapsbeleiddoordejarenheen,hetverdwijnenenontstaanervanetc.HoemoetdeoverzichtstabelvandeHBPWB’svoor2000-2003wordengelezen?vandegeldenopeenbepaaldeBA.ditisimmersbedoeldalseenberekeningstabel.begrotingsjaarwordenweergegeven(bijvoorbeeldvoor2003):•KR03:hetvolledigekredietingeschrevenopeenbepaaldeBA;•WB03:hetbedragdatopdieBAdaadwerkelijkbestemdisvoorwetenschapsbeleid.Derestisbestemdvoorandere,niet-wetenschappelijkeactiviteiten;•OO03:hetbedragvandeBAdatin2003bestemdisvoorO&O;•OV03:hetbedragvandeBAdatin2003bestemdisvoorO&V;•WT03:hetbedragvandeBAdatin2003bestemdisvoorW&T;•MOO:multiplicatorvoorO&O;•MOV:multiplicatorvoorO&V;•MWT:multiplicatorvoorW&T.treffendeBAdatbestemdisvoorwetenschapsbeleid.Demultiplicatorenblijvenvrijconstantindetijd.Waarzewijzigen,wordtvoordeBAeennieuwerijgebruikt. bijlage1–267

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’00-’03)

bijlage1–268

bijlage1–269

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’00-’03)

bijlage1–270

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’00-’03)

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’00-’03)

bijlage1–271

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’00-’03)

bijlage1–272

bijlage1–273

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’00-’03)

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’00-’03)

bijlage1–274

bijlage1–275

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’00-’03)

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’00-’03)

bijlage1–276

bijlage1–277

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’00-’03)

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’00-’03)

bijlage1–278

bijlage1–279

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’00-’03)

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’00-’03)

bijlage1–280

bijlage1–281

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’00-’03)

bijlage1–282

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’00-’03)

BIJLAGE2 Lijst van afkortingen bijlage2 AGMWAdministratie Gezin en Maatschappelijk Welzijn AMINABELAfdeling Algemeen Milieu- en Natuurbeleid AMINALAdministratie Milieu, Natuur-, Land- en Waterbeheer ANREAfdeling Natuurlijke Rijkdommen en Energie APSAdministratie Planning en Statistiek AROHMAdministratie Ruimtelijke Ordening, Huisvesting, Monumenten en AWIAdministratieLandschappenWetenschap en Innovatie AWPAlgemeen BERDExpenditureBAMABachelor-masterstructuurBABasisallocatieAZFDepartementAWZAdministratieWaterzuiveringsprogrammaWaterwegenenZeewezenAlgemeneZakenenFinanciënonR&DintheBusinessEnterprise Sector BILBelgisch Instituut voor Lastechniek BOFBijzonder BRONVlaamsBPBegrotingsprogrammaOnderzoeksfondsInstituutvoorhetOnroerend Cultureel Erfgoed BWKBiologische Waarderingskaart CBGSCentrum voor Bevolkings- en Gezinsstudiën CFSCommissie voor Federale Samenwerking CISCommissie Internationale Samenwerking CLECentrum voor Landbouweconomie CLOCentrum voor Landbouwkundig Onderzoek COODepartement Coördinatie COSTEuropean Cooperation in the field of Scientific and Technical Research CRESTComité voor Wetenschappelijk en Technisch Onderzoek DABDienst met afzonderlijk beheer DWTCFederale Diensten voor Wetenschappelijke, Technische en Culturele EFROEuropeesaangelegenhedenFondsvoor Regionale Ontwikkeling EMISEnergie- en Milieu Informatiesysteem ESAEuropean Space Agency ESFEuropees Sociaal Fonds bijlage2–283

EUEuropese Unie EUREKAEuropean Research Coordination Agency EWBLDepartement Economie, Werkgelegenheid, Binnenlandse Aangelegen heden en FFEUFinancieringsfondsLandbouwvoor Schuldafbouw en Eenmalige FIOVFondsInvesteringsuitgaventotbevordering van het Industrieel Onderzoek in Vlaanderen FSFinancieel Systeem FTIFlanders Technology International FWOFonds voor Wetenschappelijk Onderzoek - Vlaanderen GBOUGenerisch Basisonderzoek aan de Universiteiten GERDGross Expenditure on R&D GIMVGewestelijke Investeringsmaatschappij Vlaanderen GISGeografische InformatieSysteem GMOGrote en Middelgrote Ondernemingen GNOPGewestelijke Natuurontwikkelingsplannen GOMGewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij GOVERDGovernment Appropriations on Outlays for R&D HBPWBHorizontaal Begrotingsprogramma Wetenschapsbeleid HERDExpenditure on R&D in the Higher Education Sector HIVAHoger Instituut voor de Arbeid HOBUHoger Onderwijs Buiten de Universiteit IAPInstituut voor het Archeologisch Patrimonium IBWInstituut voor Bosbouw en Wildbeheer ICTInformatie- en Communicatietechnologie ICTinformation and communication technologies IEAInternational Association for the Evaluation of Education Achievement IESInstituut voor Europese Studiën IMECInteruniversitair Micro-Elektronica Centrum INInstituut voor Natuurbehoud INESInternational Indicators of Education Systems IOBVlaams Interuniversitair Instituut voor Ontwikkelingsbeleid en -beheer ITInformatie KULeuvenKatholiekeKUBrusselKatholiekeKPKaderprogrammaKMSKAKoninklijkKMOKleineKMDAKoninklijkeKIVKMO-Innovatie-VlaanderenJESSIJointIWTInstituutIWETOInventarisIUBInteruniversitaireITGInstituutITEAInformationITAActieprogrammaTechnologieInformatietechnologieTechnologyforEuropeanAdvancementvoorTropischeGeneeskunde"PrinsLeopold"BegeleidingsgroepvanhetWetenschappelijkenTechnologischOnderzoekvoordeaanmoedigingvanInnovatiedoorWetenschapenTechnologieinVlaanderenEuropeanSubmicronSiliconInitiativeMaatschappijvoorDierkundeteAntwerpenenMiddelgroteOndernemingenMuseumvoorSchoneKunsten-AntwerpenUniversiteitBrusselUniversiteitLeuven bijlage2–284

KVABKoninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en LINDepartementKunsten Leefmilieu en Infrastructuur LUCLimburgs Universitair Centrum MEDEAMicro-electronics Development for European Applications MINA-fondsFondsMERMilieuEffectRapportvoorPreventie en Sanering inzake Leefmilieu en Natuurbehoud MIRAMilieu- en Natuurrapport Vlaanderen MKBMidden en Klein bedrijf Mld. EURmiljard euro Mln. EURmiljoen NABSNomenclatuureuro voor de analyse en vergelijking van wetenschapsbegrotingen en -programma's NACEStatistische nomenclatuur van de economische activiteiten in de Europese NODNederlandseNARANatuurrapportUnieOnderzoek Databank O&OOnderzoek en Ontwikkeling O&VOnderwijs en VENVergrotenUNUUnitedUNESCOUnitedUIAUniversitaireUFSIAUniversitairUAUniversiteitTWOLToegepastTULtransnationaleTATechnologySTWWStrategischeSTVStichtingSIFSociaalSERVSociaal-EconomischeRWZIRioolwaterzuiveringsinstallatieRUGUniversiteitRUCAUniversitairPWOProjectmatigPROG.BegrotingsprogrammaPRODEMPromotie-PRESTIPREventiePNPPrivatePIDEAPackagingandInterconnectionDevelopmentforEuropeanApplicationsPCB'sPolychloorbifenylenPBOProgrammaOVAMOpenbareONDDepartementOESOOrganisatieOBPWOOnderwijskundigBeleids-enPraktijkgerichtWetenschappelijkOnderzoekOAOrganisatieafdelingVormingvoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkelingOnderwijsAfvalstoffenmaatschappijvoorhetVlaamseGewestBeleidsgerichtOnderzoekNon-ProfitInstitutionsSTImuleringendemonstratiecentrumvoormilieuvriendelijketechnologieënWetenschappelijkOnderzoekCentrumAntwerpenGentRaadvanVlaanderenImpulsfondsTechnologieVlaanderenTechnologieënvoorWelzijnenWelvaartAssessmentUniversiteitLimburgWetenschappelijkOnderzoekLeefmilieuAntwerpenFaculteitenSt.-IgnatiusAntwerpenInstellingAntwerpenNationsEducational,ScientificandCulturalOrganizationNationsUniversity-UniversiteitvandeVerenigdeNatiesvandeoppervlakteNatuur bijlage2–285

VETCVlaams Engineering- en Testcentrum VHLVlaams Huis van de Logistiek VIBVlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie VIFVlaams Infrastructuurfonds VIONAVlaams Interuniversitair Onderzoeksnetwerk Arbeidsmarktrapportering VISVlaamse Innovatie Samenwerkingsverbanden VitoVlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek VLACVlaams Academisch Centrum voor Wetenschappen en Kunsten VLAMVlaams Promotiecentrum voor Agro- en Visserijmarketing vzw VLANEZOVlaams-Nederlands Comité voor Kustgebonden Zeewetenschappelijk VLAREAVlaamsOnderzoekReglement voor Afvalvoorkoming en -Beheer VLAREBOVlaams Reglement betreffende de Bodemsanering VLAREMVlaams reglement betreffende de milieuvergunningen VLHORAVlaamse Hogescholenraad VLIETVlaams Impulsprogramma Energietechnologie VLINAVlaams Impulsprogramma Natuurontwikkeling VLIRVlaamse Interuniversitaire Raad VLIZVlaams Instituut voor de Zee VLMVlaamse Landmaatschappij VMEVlaams Muzikaal Erfgoed VMMVlaamse Milieumaatschappij VMWVlaamse Maatschappij voor Watervoorziening VOCVolatile Organic Compounds (vluchtige organische stoffen) VOIVlaamse Openbare Instellingen VOLTVlaamse onderzoekseenheid Land- en Tuinbouweconomie VOSVluchtige Organische VVOBVlaamseVUBVrijeVTEVoltijdsVSMVlerickVRWBVlaamseVRTVlaamseVRINDVlaamseVRVeiligheidsrapporteringStoffenRegionaleIndicatorenRadio-enTelevisieomroepRaadvoorWetenschapsbeleidLeuvenGentManagementSchoolEquivalentUniversiteitBrusselVerenigingvoorOntwikkelingssamenwerking en Technische W&TWetenschappelijkeBijstand en Technologische Dienstverlening WAVVlaams Steunpunt Werkgelegenheid, Arbeid en Vorming WIMDepartementWBWetenschapsbudgetWetenschap, Innovatie en Media WIVWetenschappelijk Instituut Volksgezondheid WTCMWetenschappelijk en Technisch Centrum voor de Metaalverwerkende WTIWetenschap,Nijverheid Technologie en Innovatie WTOWorld Trade Organization WVCDepartement Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur ZAPZelfstandig Academisch Personeel bijlage2–286

BIJLAGE3 Vlaamswetenschapsbeleid:adressen,e-mailsenwebsites bijlage3 DE VLAAMSE RAAD VOOR WETENSCHAPSBELEID (VRWB) Adres: Koning Albert II-laan 7 – 4e verdieping 1210 Brussel tel: +32 2 553 45 20fax: +32 2 553 45 23 e-mail: elisabeth.monard@wim.vlaanderen.be DE KONINKLIJKE ACADEMIËN Adres: Paleis der 1000HertogsstraatAcademiën1Brussel De Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten tel: +32 2 550 23 23fax: +32 2 550 23 25 e-mail: website:info@kvab.bewww.kvab.be De Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België (KAGB) tel: +32 2 550 23 00fax: +32 2 550 23 05 Adres:DEAdres:WETENSCHAPHETINSTITUUTVOORDEAANMOEDIGINGVANINNOVATIEDOORAdres:HETFONDSVOORWETENSCHAPPELIJKONDERZOEK–VLAANDEREN(FWO)Adres:STICHTINGFLANDERSTECHNOLOGYINTERNATIONAL(F.T.I)–TECHNOPOLISe-mail:Technologielaan2800Mechelentel:+3215342000fax:+3215342001e-mail:info@technopolis.bewebsite:www.technopolis.beEgmontstraat51000Brusseltel:+3225129110fax:+3225125890e-mail:jose.traest@fwo.bewebsite:www.fwo.beENTECHNOLOGIEINVLAANDEREN(IWT-Vlaanderen)Bischoffsheimlaan251000Brusseltel:+3222090900fax:+3222231181e-mail:info@iwt.bewebsite:www.iwt.beVLAAMSEINSTELLINGVOORTECHNOLOGISCHONDERZOEK(Vito)Boeretang2002400Moltel:+3214335511fax:+3214335599e-mail:vito@vito.bewebsite:www.vito.be bijlage3–287

Adres:(hetVLAAMSINSTITUUTVOORHETONROERENDCULTUREELERFGOED(BRON)AdministratiefAdres:KONINKLIJKAdres:HETAdres:HETAdres:CENTRUMAdres:DEAdres:HETAdres:(VIB)HETVLAAMSINTERUNIVERSITAIRINSTITUUTVOORDEBIOTECHNOLOGIERijvisschestraat1209052Zwijnaardetel:+3292446611fax:+3292446610e-mail:vib@vib.bewebsite:www.vib.beINTERUNIVERSITAIRMICRO-ELEKTRONICACENTRUM(IMEC)Kapeldreef753001Heverlee(Leuven)tel:+3216281211fax:+3216229400e-mail:info@imec.bewebsite:www.imec.beSTICHTINGTECHNOLOGIEVLAANDEREN(STV)JozefII-straat12-161000Brusseltel:+3222090111fax:+3222177008e-mail:stv@serv.bewebsite:www.serv.beVOORBEVOLKINGS-ENGEZINSSTUDIËN(CBGS)Markiesstraat11000Brusseltel:+3225533569fax:+3225533557e-mail:info@cbgs.bewebsite:www.cbgs.beINSTITUUTVOORNATUURBEHOUD(IN)Kliniekstraat251070Brusseltel:+3225581811fax:+3225581805e-mail:info@instnat.bewebsite:www.instnat.beINSTITUUTVOORBOSBOUWENWILDBEHEER(IBW)Gaverstraat49500Geraardsbergentel:+3254437111fax:+3254410896e-mail:jozef.vanslycken@lin.vlaanderen.bee-mail:ibw@lin.vlaanderen.bewebsite:www.ibw.vlaanderen.beMUSEUMVOORSCHONEKUNSTEN–ANTWERPEN(KMSKA)LeopoldDeWaelplaats2000Antwerpenadres:Plaatsnijdersstraat22000Antwerpentel:+3232387809fax:+3232480810e-mail:postmaster@kmska.bewebsite:www.dma.be/cultuur/kmskavroegereINSTITUUTVOORHETARCHEOLOGISCHPATRIMONIUM–IAP)Doornveld-IndustrieAsse3nr11bus301731Asse-Zelliktel:+3224818030fax:+3224818056e-mail:iap@lin.vlaanderen.be bijlage3–288 Adres vanaf 15 maart KoningPhoenixgebouw2003:AlbertII-laan 19 1210 Brussel