Fotowedstrijd & prijzenfestival Liefde voor Dieren
Houd je kat in topvorm: dit kun je beter wel én niet doen
Zeven mythes over konijnen en knaagdieren beantwoord
Lenteconcert in de natuur: zangvogels zingen volgens de klok
Uitgave Nr. 05/2025
Coveronderwerpen herken je aan een
Deze asieldieren staan in het zonnetje
Actueel
10 Nieuws
Interessante, schokkende en ontroerende berichten over dieren wereldwijd
14 Coverstory
Kunnen dieren onze gedachten lezen?
20 Reportage
Welke gevolgen ondervinden de dieren van de overstromingen in Spanje?
26 Van de redactie
Dit hield de redactie de afgelopen maand bezig
Coverstory: Onze dieren lijken ons als geen ander aan te voelen
Wat je wel én niet moet doen om je kat in topvorm te houden
Mijn dier & ik
28 Raadgever Hond
Alles over het ‘weerwolfsyndroom’
32 Fotowedstrijd
Maak kans op een professionele fotoshoot voor jouw huisdier
34 Raadgever Kat Zo houd je je kat in topvorm
40 Raadgever Kleindier
Mythes over konijnen en knaagdieren beantwoord
Mens
& dier
58 De tien… …ondergewaardeerde dieren
64 Gezondheid
Alles over pijnstillers
68 Animal Event Het leukste uitje voor de huisdiereigenaar
52
Op de vogelklok zie je op welke tijden de zangvogels zingen
40
Wildlife & natuur
48 Lenteconcert in de natuur Zangvogels zingen volgens de klok
60 Kennis Werkethiek van de bij
70 7 feiten… …over de koikarper
74 Reizen
Beren in Japan
58
Deze tien ondergewaardeerde dieren verdienen wel wat liefde
Zeven mythes over konijnen en knaagdieren beantwoord
Hart & humor
6 In beeld Voorjaar in het bos
44 Liefde voor dieren Prijzenfestival
52 Asieldier van de maand Hond en kat uitgelicht
78 Quiz & humor Even lachen
80 Puzzelen Doe mee en win!
In elke uitgave
03 Voorwoord & colofon
33 Column Ann de Greef
46 Vraag & antwoord
57 Shopping
62 Column Els Adams
73 Column Mirjam Addiks
82 Preview Dit lees je in de volgende editie
Nieuw leven ontwaakt
Van speelse vosjes tot nieuwsgierige reekalfjes – de lente brengt
een golf van schattige nieuwkomers met zich mee. Eén voor één verkennen de kleintjes voor het eerst hun omgeving.
Hallo, nieuwe wereld
Jonge vossen beginnen ongeveer op vier weken oud het hol te verlaten. Eén keer per jaar – in maart of april – krijgen vossenmoeders jongen, meestal vier tot vijf welpjes per nest. Beide ouders helpen samen bij de opvoeding.
Graag bij mama
Jonge dassen zijn echte moederskindjes. De eerste twee maanden van hun leven brengen ze in het hol door, en meestal blijven ze –minstens tot de herfst en vaak zelfs tot het volgende voorjaar – bij hun moeder en broertjes en zusjes.
Uit het holletje
Wilde konijnen krijgen tot vijf keer per jaar baby’s, die aanvankelijk blind en doof zijn. De eerste weken brengen ze uitsluitend door in een speciaal voor hen gegraven hol, de kraamkamer als het ware. Als ze rond de drie weken oud zijn, verlaten ze het hol voor het eerst.
Gevlekte filmster
Reekalfjes zijn sinds Bambi een van de schattigste dierenbaby’s in het bos. Met hun sproetige vacht vallen ze perfect weg in het hoge gras. Om te zorgen dat deze kleine schatjes niet per ongeluk het slachtoffer worden van maaimachines, maken steeds meer boeren gebruik van drones.
Een streepje voor
Een nest wilde zwijnen kan uit wel twaalf kleintjes bestaan, hoewel het er meestal vijf tot negen zijn. Na acht weken beginnen de jonge zwijntjes langzaam vast voedsel te eten. En wist je dat hun typische strepen na twee maanden langzaam vervagen?
Waakzaam en vol energie
Vanaf januari krijgen de eekhoorns het eerste nageslacht van het jaar. Na een maand beginnen ze al nieuwsgierig hun omgeving te verkennen. In de lente kun je dus al vrolijke, speelse pubertjes door de bossen zien rennen!
Gevaarlijke snack
Verontreinigde kauwbotten van rundervel worden verdacht een zenuwaandoening te kunnen veroorzaken.
RAADGEVER Hond
Weerwolfsyndroom bij honden:
is het kauwen op snacks de oorzaak?
Honden wankelen, janken en krijgen stuiptrekkingen: vorig jaar zijn er steeds meer gevallen van het ‘weerwolfsyndroom’ gemeld in West-Europa. Besmette kauwbotten lijken de boosdoener.
De hond blaft in paniek naar het niets. Er lijkt geen directe dreiging te zijn, althans er is niets te zien op de video die een dierenartspraktijk op hun Facebookpagina
Aaien tevergeefs
Getroffen honden laten zich nauwelijks kalmeren en tonen angst.
heeft gedeeld. De crèmekleurige hond trekt zijn staart in en rent opgewonden rond. De eigenaar spreekt haar hond zacht toe en probeert hem te kalmeren door te strelen, maar zonder resultaat. Dergelijke scènes komen de laatste tijd vaker voor in Nederland, Duitsland en andere buurlanden. Volgens verschillende dierenklinieken melden zich sinds augustus van vorig jaar steeds
meer hondeneigenaren wiens honden plotseling ernstige neurologische symptomen vertonen: ze bewegen zich ongecoördineerd, zijn onrustig, janken of huilen. Sommige honden worden ook agressief of krijgen aanvallen. Andere honden vluchten in paniek naar buiten en springen zelfs uit het raam, het lijkt wel alsof ze hallucineren. Dit gedrag heeft al snel de naam ‘weerwolfsyndroom’ gekregen.
Plotseling agressief
Bij het ‘weerwolfsyndroom’ kan het gedrag ineens veranderen.
Hondensnacks als oorzaak?
Eerste onderzoeken wijzen erop dat verontreinigde kauwbotten van rundervel mogelijk een rol spelen. In de Facebookpost van de dierenartspraktijk wordt vermeld dat de verwarde hond twee tot drie uur eerder zo’n bot had gekregen. Dierenartspraktijken en neurologische klinieken in heel Duitsland staan inmiddels in alarmstand. In totaal zijn er 45 gevallen in Duits-
Doodsbange patiënt
Door opwinding en angst wordt het onderzoek naar de hond bemoeilijkt.
land bekend, zegt dierenneurologe Nina Meyerhoff van de Veterinaire Hogeschool Hannover, die samen met collega’s de oorzaken van de vreemde zenuwaandoening onderzoekt. Aan haar hogeschool werden de eerste gedocumenteerde gevallen in Duitsland gemeld. “De dieren vertoonden voorheen helemaal geen afwijkingen”, zegt ze. “Ze waren gewoon normale gezinshonden die plotseling gedragsveranderingen vertoonden.” In eerste instantie werden ze behandeld zoals klassieke vergiftigingsgevallen, zoals wanneer een hond in het park een vergiftigd lokaas heeft gegeten. Maar al snel werd duidelijk dat de symptomen een andere oorzaak moesten hebben. De eerste gedocumenteerde patiënt was eigenlijk een ‘patiënt nul-nul’, omdat het om twee honden ging met een dierenarts als eigenaar. Zij vertoonden ernstige symptomen die meerdere weken aanhielden. De vrouw begon alle activiteiten, voeding en snacks van haar honden nauwkeurig te documenteren.
Daarbij bleek er een tijdsverband te zijn tussen het eten van de kauwbotjes en het optreden van de symptomen.
Zoektocht naar sporen begint
Deze specifieke kauwbotjes waren via webwinkels ook te koop in andere landen, waardoor er ook in Nederland,
Finland, België en Hongarije meldingen werden gemaakt van het weerwolfsyndroom bij honden. In Finland werd bijvoorbeeld al in augustus het Europese snelwaarschuwingssysteem voor levensmiddelen en diervoeding geïnformeerd dat hondensnacks uit China een potentieel gezondheidsrisico zouden kunnen vormen. Ook de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit was er snel bij en benoemde de kauwbotjes van het merk Barkoo als vermoedelijke oorzaak van het mogelijk fatale syndroom. In Duitsland zijn ze voorzichtiger met het aanwijzen van een mogelijke verdachte. Meyerhoff zegt dat men zich in Duitsland momenteel niet richt op een specifieke fabrikant of locatie in het onderzoek. Men staat nog helemaal aan het begin, en het is nog onduidelijk waar in de productieketen de verontreinigingen zich hebben voorgedaan. “Zoals de gevallen hebben laten zien,
kunnen zelfs producten die al jarenlang worden gebruikt plotseling problemen veroorzaken”, aldus de dierenneurologe. Als het vermoeden van verontreinigde kauwbotten inderdaad wordt bevestigd, zou dit niet het eerste geval zijn van ziekmakend dierenvoer. Andrea Fischer, hoofd van de dierenneurologie aan de kleindierkliniek van de Ludwig-Maximilians-Universiteit (LMU) München,
“De dieren vertoondenvoorheen helemaal geen afwijkingen.”
herinnert aan een schandaal in de jaren 1990: destijds leidde kattenvoer dat verontreinigd was met een voedingsmedicijn tot verlammingen.
Vermoeden van psychoses
Onderzoek naar de eerste gevallen suggereert dat de getroffen honden omgevingsprikkels verkeerd verwerken en overmatig reageren. De symptomen doen denken aan psychoses. “Deze term is echter moeilijk toe te passen in de diergeneeskunde, omdat alleen het uiterlijke gedrag kan worden waargenomen”, zegt Meyerhoff. In
Opletten bij het kopen van kauwbotjes De NVWA heeft een veiligheidswaarschuwing naar buiten gebracht voor vier producten.
“Veelhondenherstellenbinnenenkeleweken.
Ze blijven echter vaak langer bijzonder gevoelig en angstig.”
dit geval zijn de patiënten moeilijk te ondervragen. Voor verder onderzoek naar de oorzaken zou het nuttig zijn om de hersengolven op te nemen met een elektro-encefalogram (EEG). Maar hoe moet je elektroden op het hoofd van een bange hond bevestigen? “Dat is moeilijk uitvoerbaar bij opgewonden honden in wakkere toestand”, zegt Meyerhoff.
In het begin, toen er nog geen verband werd gelegd met mogelijk verontreinigd voer, werden enkele ernstig zieke honden geëuthanaseerd. Inmiddels blijkt echter dat veel dieren na enkele weken herstellen. Ze blijven echter vaak langer bijzonder gevoelig en angstig. Geduld en voorzorgsmaatregelen, zoals beperkte vrijheid buiten en extra zorg in de omgang met kinderen of andere dieren, zijn in deze periode cruciaal. “De ziekte is extreem belastend – zowel voor de dieren als voor hun eigenaren”, zegt Meyerhoff.
Wat de experts
aanraden
De kleindierkliniek van de LMU München roept hondeneigenaren op om
zo snel mogelijk naar de dierenarts te gaan als hun hond opvallend gedrag of symptomen vertoont. Daarnaast wordt geadviseerd om de voeding van de hond goed bij te houden. “Verdachte kauwproducten moeten bewaard en gemeld worden”, zegt professor Andrea Fischer.
De NVWA heeft inmiddels het onderzoek naar de kauwbotten van Barkoo afgerond, maar geeft aan geen verontreiniging te hebben gevonden die de neurologische symptomen bij de honden zouden kunnen verklaren. Vanwege het grote aantal meldingen van hondeneigenaren in binnen- en buitenland over de bewuste kauwbotten, blijft de veiligheidswaarschuwing van 31 december 2024 echter als voorzorgsmaatregel van kracht.
“Tegenwoordig worden honden als familieleden beschouwd – wat deze incidenten voor de eigenaren des te beangstigender maakt”, zegt dierenneurologe Meyerhoff. Volgens een bericht op Facebook was de hond uit de video van de dierenartspraktijk na 24 uur gelukkig weer hersteld.
Om welke producten gaat het?
De veiligheidswaarschuwing van de NVWA blijft ondanks de onderzoeksresultaten van kracht. Het gaat om deze producten van Barkoo:
- Barkoo kaustange natur 29 cm
Verpakking: zakjes van 570 gram (met 3 kauwbotjes)
Code op verpakking: 1148655 MHD 04.2027 3200PF027
Barcode: 4260077047292
- Barkoo kauknochen, geknotet natur 11 cm
Verpakking: zakjes van 150 gram (met 3 kauwbotjes)
Code op verpakking: 1148592 MHD 07.2027 3200PF027
Barcode: 4260077046875
- Barkoo Kauknochen, geknotet 24 cm
Verpakking: zakjes van 150 gram (met 3 kauwbotjes)
Barcode: 4260077046899
Code op verpakking: 1148657
MHD05.2027 3200PF027
- Barkoo Kauknochen, geknotet mit Spirulina 12cm
Verpakking: zakjes van 180 gram (met 3 kauwbotjes)
Barcode: 4260077047261
Code op verpakking: 1148654 MHD 06.2027 3200PF027
Nog wankel
Na het herstel kan de uitputting aanhouden.
Den Wecker nach den Piepmätzen stellen und ein Konzert erleben!
De graad van de ochtendschemering is het typische weksignaal voor elke soort.
Diese Vögel singen ab so vielen Minuten vor Sonnenaufgang:
Spreeuw
Koolmees 30 min. Jan. – Jun. Fitis 22 min. | Apr. – Jun.
Pimpelmees
Zwarte
Boerenzwaluw 60 min. | Apr. – Jul.
Zanglijster 55 min. | Feb. – Jul.
Koekoek 50 min. Apr. – Jun.
Geelgors
Zwartkop
Roodborst
Lenteconcert in de natuur
Een betoverend vogelconcert dat als een klokwerk plaatsvindt; net zoals de zon een vaste baan door de seizoenen volgt, houden de vogels zich aan een vast schema wanneer ze hun melodieën laten horen.
De kleurrijke goudvink laat zijn zang horen van februari tot en met juni.
In het voorjaar barst een indrukwekkend vogelconcert los. De balts begint, vogels zoeken een partner en hun zang vult de ochtendlucht. Dichters laten zich erdoor inspireren, natuurliefhebbers genieten ervan, maar wie graag uitslaapt, heeft minder geluk. Met de langere dagen en de vroege zon start ook het liefdesleven van veel vogels. Hun zang dient niet alleen om een partner te lokken, maar ook om hun territorium af te bakenen. En omdat zelfs de kleinste zangvogels verrassend luidruchtig kunnen zijn, is een wekker in deze periode vaak overbodig.
Snel vogels leren herkennen
Voor vogelliefhebbers is de Vogelgids van Vogelbescherming Nederland een onmisbaar hulpmiddel. Deze online gids biedt gedetailleerde informatie over de vele vogelsoorten die je in Nederland kunt tegenkomen. Of je nu een vogel wilt herkennen aan zijn geluid of uiterlijk, de gids helpt je verder. Het is ideaal voor zowel beginnende vogelspotters als ervaren natuurliefhebbers. Met handige tips en mooie foto’s kun je je vogelkennis vergroten en leren over het gedrag van verschillende soorten.
Vogelbescherming
Nederland speelt een belangrijke rol in het beschermen van de vele vogelsoorten in onze contreien, van algemene tuinvogels tot zeldzame trekvogels.
De boerenzwaluw keert in april terug in ons land en start direct met zingen.
Laten horen wat je waard bent
Na de winter worden de dagen langer, en dat is voor veel vogels het signaal om hun zang weer in te zetten. In de koude maanden houden ze zich stil, maar zodra het voorjaar nadert en hun hormoonspiegels stijgen, vooral bij de mannetjes, begint het gezang. Testosteron, dat in de winter nauwelijks wordt aangemaakt, speelt hierin een belangrijke rol. Zingen is voor vogels niet zomaar een leuk tijdverdrijf, maar een serieuze inspanning die veel energie kost. Hoe krachtiger en langer het lied, hoe beter de conditie van de zanger – en dat maakt indruk op de vrouwtjes. Een sterke en gezonde partner is namelijk essentieel om straks samen de jongen groot te brengen. Want zodra de kuikens uit het ei komen, draait alles om voedsel zoeken. Van vroeg in de ochtend tot laat in de avond vliegen de ouders af en aan om hun hongerige kroost te voeden. Alleenstaande ouders redden het in deze periode dan ook nauwelijks.
Iedere vogel zijn eigen tijdslot
De vogels hadden hun zang prima op een vast tijdstip kunnen afstemmen, zodat wij in alle rust van onze nachtrust konden genieten. Maar in plaats daarvan kiezen ze juist voor het tegenovergestelde, en dat is niet zonder reden. Iedere vogel wil zijn zang horen, en niet verdwijnen in de massa van geluiden van andere vogels. Daarom heeft elke soort zijn eigen tijdslot gekozen waarin ze zonder concurrentie kan zingen. Met tussen de vijftig en honderd verschillende
zangvogelsoorten in ons land, kan het tussen ‘welterusten’ en ‘goedemorgen’ behoorlijk druk worden in de lucht.
Vaste tijden
De vogels hebben hun zang tijdens het voorjaarsconcert goed georganiseerd. Elke soort kiest een tijdstip waarop zijn optreden het beste te horen is en de meeste indruk maakt: soms iets eerder dan de ander, soms wat later, of zelfs tegelijkertijd met een collega-vogel die iets minder luid zingt. Het is bijna alsof ze een vast programma volgen.
De spreeuw zingt vanaf januari tot en met september en staat bekend om zijn veelzijdige en melodieuze zang.
De zwarte roodstaart begint ruim een uur voor zonsopgang al met zingen.
Wie een vogelherkenningsapp heeft of goed getraind is in het onderscheiden van vogelgeluiden, kan de verschillende soorten aan hun roep herkennen. Ook een blik op de klok kan helpen: fluit het na 23.00 uur, dan is het waarschijnlijk een nachtegaal; om 03.00 uur ’s nachts hoor je de koekoek en rond 04.00 uur zingt de leeuwerik. Het tijdschema van deze vroege zangers is zo precies dat biologen het zelfs wel een ‘vogelklok’ noemen. Hoewel het gezang met de kortere nachten steeds vroeger begint, blijft de volgorde van de optredens hetzelfde.
Koppels hebben hun zang achtergelaten
Hoeveel vogels zich in de vroege ochtend laten horen, hangt vaak af van hun gezinsleven. Zo stopt bijvoorbeeld het nachtegaalmannetje met nachtelijk zingen zodra het een partner heeft gevonden. Vanaf dan zingt hij alleen nog over-
De winterkoning
dankt zijn naam aan het feit dat hij in de winter al begint met zingen, ondanks de kou.
dag. Zodra de kuikens beginnen te roepen om voedsel, hebben de meeste vogelouders geen tijd meer om te zingen. Dan is het een kwestie van non-stop de hongerige snavels vullen. Sommige vogels, zoals merels en koolmezen, proberen zelfs een tweede nest te maken nadat
iNaturalist: AI voor natuurliefhebbers
iNaturalist is een app die gebruikmaakt van kunstmatige intelligentie om dieren en planten te identificeren. Door simpelweg een foto te maken, kun je direct proberen te achterhalen welke soort je hebt gezien. Als de app geen antwoord kan vinden, wordt je waarneming door een netwerk van meer dan 400.000 wetenschappers en natuurbeschermers bekeken, die helpen met een gekwalificeerd antwoord. Daarnaast kunnen gebruikers door het delen van hun waarnemingen bijdragen aan wetenschappelijk onderzoek, wat helpt bij het beter begrijpen en beschermen van de natuur. De app is gratis en een initiatief van de California Academy of Sciences en de National Geographic Society.
de eerste jongen zijn uitgevlogen. Bijna meteen liggen er weer eieren in het nest. De lange dagen worden optimaal benut voor het grootbrengen van een tweede legsel. Aan het versleten verenkleed van sommige vogeltjes is de stress van de afgelopen weken goed zichtbaar. Een merelpaartje stopt tijdens één broedseizoen niet minder dan 25 kilo wormen in de snavels van zijn jongen! Geen wonder dat de vroege broeders, zoals mezen, boomklevers en merels, tegen mei al een stuk stiller worden. Terwijl de laatkomers onder de trekvogels, zoals de monniksgors, tuinvink, gele kwikstaart of fitis, die de winter ver weg in tropisch Afrika doorbrachten, nu pas voluit beginnen te zingen.
Slim de natuur in
Door met je telefoon een foto te maken, kun je in de app iNatural achterhalen welke plant- of diersoort je gezien hebt!
Kraaiende haan
De haan kraait het hele jaar door bij zonsopgang.
Lief & (zeer) duur
De koi is in Japan een echt cultureel erfgoed: hij wordt geliefd, verzorgd en gekoesterd en komt voor in veel mythen en legendes. Naast alles is hij ook behoorlijk waardevol, want de duurste koi’s aller tijden zijn voor grote bedragen verkocht.
1Japanse iconen
De naam ‘Koi’ is eigenlijk een afkorting, want officieel heet de vis nishikigoi, wat letterlijk ‘brokaatkarper’ betekent. Hoewel iedereen de koi met Japan associeert, komen ze oorspronkelijk uit Iran, waar ze voor consumptie werden gehouden. Koi’s zijn een speciaal gefokte soort karper, en het ‘brokaat’ in hun naam komt van hun schitterende schubben!
Kracht en geluk
De koi wordt in Japan gezien als een geluksbrenger. Men zegt dat hij zo sterk is dat hij tegen de stroom in kan zwemmen. Daarom hangen mensen tijdens het kinderfeest op 5 mei vrolijke koi-vlaggen (koinobori) op. Hoe meer de vlaggen wapperen in de wind, hoe beter de kinderen in het huis zich zullen kunnen weren tegen de uitdagingen van het leven. De koi wordt ook geassocieerd met vastberadenheid en doorzettingsvermogen.
2
3Familie?
Zijn de goudvis en de koi eigenlijk familie van elkaar? Ja, beide behoren tot de familie van de karperachtigen. De goudvis is ontstaan uit een karpersoort die al heel vroeg in China werd gefokt en als huisdier werd gehouden. De koi ontstond vermoedelijk als een gefokte variant van eerst eenkleurige karpers bedoeld voor consumptie, die geleidelijk groter en kleurrijker werden gefokt.
Koi in mythen en legendes
Er bestaan veel legendes en mythen over de koi in Japan. Eén van de bekendste vertelt het verhaal van een koi die een berg opzwom en als beloning in een draak veranderde. In sommige verhalen wordt de koi zelfs gezien als een gids bij de overgang van het leven naar de dood, waardoor hij ook een spirituele betekenis krijgt.
Een vermogen waard
Hoe is het eigenlijk gekomen dat een vis bedoeld voor consumptie zo’n duur statussymbool werd? Dat had waarschijnlijk alles te maken met de ‘influencers’ van die tijd: de adel. Toen de kroonprins van Japan in 1914 enkele prachtige koi’s als geschenk kreeg, steeg hun waarde en betekenis enorm. De duurste koi ooit zou trouwens voor bijna 2 miljoen euro zijn verkocht.
5
Kleuren, vormen en formaat
Bij het fokken van koi’s werd in eerste instantie vooral gelet op de kleuren, waardoor de vissen steeds mooier en kleurrijker werden. Maar ook de grootte speelt een rol: er zijn koi’s die wel een meter lang kunnen worden, en die zijn dan ook flink duurder. Pogingen om kleinere, ‘goedkopere’ koi’s te fokken, worden echter vaak met een kritische blik bekeken omdat dit soms leidt tot zieke vissen.
Een ronde kom?
In geen enkel geval!
Vissen houden in een ronde kom of aquarium – of het nu goudvissen, koi’s of andere vissen zijn – is absoluut geen diervriendelijke manier van huisvesting! Vissen hebben ruimte nodig om te kunnen zwemmen, en ze hebben ook een gevarieerde inrichting nodig met planten, stenen en schuilplekken. Daarnaast voelen veel vissen zich pas echt op hun gemak als ze met soortgenoten zijn.
