MIĘDZY NIEBEM A ZIEMIĄ

MIĘDZY NIEBEM A ZIEMIĄ

Obok emocji zapisanych w spojrzeniu istnieje inna opowieść – ta, która rozgrywa się w danych, modelach i badaniach nad życiem poza Ziemią

Od lat fotografuję twarze, szukam światła, które mówi więcej niż słowa, i staram się uchwycić to, co prawdziwe, ponadczasowe, ludzkie. Ale poza obiektywem aparatu rozgrywa się zupełnie inna opowieść – tym razem w świecie nauki, danych i technologii, w ścisłej współpracy z naukowcami z NASA Ames Research Center oraz Blue Marble Space Institute of Science.

Zajmuję się fotografią portretową i konceptualną, ale także tworzę narzędzia cyfrowe dla sektora naukowego. W ostatnich latach opracowałem i rozwijam projekt Life Detection Forum – otwartą platformę wiedzy, z której korzystają astrobiolodzy z NASA, studenci Uniwersytetu Stanforda oraz naukowcy z Blue Marble Space Institute of Science. Już wkrótce opracowanie na ten temat ukaże się w prestiżowym magazynie „Science” – dla mnie, jako współtwórcy tej koncepcji, to moment szczególny.

GDY NAUKA SPOTYKA SZTUKĘ

Na pierwszy rzut oka fotografia i astrobiologia to dwa odległe światy. Ale zarówno sztuka, jak i nauka zadają to samo pytanie: Co jest prawdziwe?

W swoich portretach próbuję dotknąć czegoś niewidzialnego, czegoś, co kryje się za spojrzeniem. W pracy dla NASA sięgam jeszcze dalej. Wspólnie z zespołem naukowców próbujemy zdefiniować, jak rozpoznać życie poza Ziemią. Żeby to było możliwe, stworzyliśmy Life Detection Knowledge Base –dynamiczny zasób wiedzy o biosygnaturach, czyli śladach mogących świadczyć o istnieniu życia na innych planetach.

To coś znacznie więcej niż zwykła baza danych. Life Detection Forum strukturyzuje wiedzę naukową w formie argumentów, dowodów, komentarzy i kontekstu –w taki sposób, by każdy z sygnałów można było rzetelnie przeanalizować. Opiera się na teorii detekcji sygnału (signal detection theory), wykorzystywanej m.in. w radarach wojskowych, medycynie i psychologii. Dziś ta sama koncepcja pozwala odróżnić prawdziwe sygnały życia od złudzeń.

NARZĘDZIA PRZYSZŁOŚCI W SŁUŻBIE NAUKI

W ramach Life Detection Forum powstało również inne narzędzie mojego autorstwa – Hypothesis Browser. To platforma wspierająca analizę konkurujących hipotez naukowych, używana m.in. przez studentów Stanforda i zespoły badawcze NASA. Ułatwia ona naukowcom ocenę ryzyka związanego z przyszłymi misjami: czy mamy do czynienia z prawdziwą oznaką życia, czy z jego imitacją? Czy nie przeoczymy czegoś ważnego?

W przypadku misji na Marsa, Europę, Enceladusa czy odległe egzoplanety – precyzja w interpretacji biosygnatur może zadecydować o przełomie w dziejach ludzkości.

W świecie pełnym szumu wszyscy szukamy sygnału. Niezależnie od tego, czy tworzę portret kobiety w swoim studiu, czy opracowuję systemy, które pomagają astrobiologom wyciągać wnioski z danych z kosmosu –misja jest ta sama: znaleźć to, co istotne. Odrzucić to, co zbędne. Nazwać to, co prawdziwe.

Praca nad projektami dla NASA nie jest jedynie wyzwaniem intelektualnym. Jest również doświadczeniem egzystencjalnym – złożonym, wzruszającym, głęboko ludzkim. Bo przecież poszukiwanie życia gdzieś tam to tak naprawdę próba zrozumienia nas samych –tu, na Ziemi.

I jeśli jest jedna rzecz, której nauczyłem się przez lata – w świecie sztuki i nauki – to ta, że najważniejsze sygnały bywają ciche. Trzeba tylko wiedzieć, jak ich słuchać.

TEKST: STANISŁAW GLINIEWICZ Twórca narzędzi dla NASA i BMSIS. Odpowiedzialny za rozwój i wdrożenie projektu Life Detection Forum Knowledge Base. Artysta fotograf – twórca projektu „Close-Up by Stas Gliniewicz”.