Nieuwsbrief nr. 4 2019

Nieuws

Gezocht: nieuwe kandidaten voor de ledenraad

WIL JIJ (MEER) INVLOED OP HET VGCt-BELEID? Binnenkort zit de termijn van de huidige leden van de VGCt-ledenraad erop. We zijn op zoek naar nieuwe kandidaten. Waarom zou je je (kostbare) tijd ter beschikking stellen aan de VGCt-ledenraad? We vroegen het twee zittende leden: Lotte Hendriks en Fred Verschuur.

LOTTE HENDRIKS: ‘DANKZIJ DE LEDENRAAD BEKIJK IK MIJN WERK MET EEN BREDERE BLIK’

‘D

rie jaar geleden werd mij gevraagd of ik belangstelling had om zitting te nemen in de ledenraad. Inhoudelijk was ik al actief voor de VGCt: ik gaf scholing en lezingen. Omdat ik

benieuwd was of het ook bij mij past om op een meer beleidsmatige manier actief te zijn, besloot ik de stap te wagen. Vanwege drukke werkzaamheden neem ik binnenkort afscheid van de ledenraad.

Jammer? Ja en nee. Ik weet nu dat de inhoud mij beter past dan het beleidsmatige. Maar: de jaren in de ledenraad hebben mij wel degelijk iets pag 2

04/2019

VGCt projectsubsidies toegekend Begin juli konden leden een projectplan indienen bij het VGCt-bestuur om in aanmerking te komen voor een VGCt-projectsubsidie.

De subsidieaanvragen van twee projecten zijn gehonoreerd.

Het eerste project is ‘Integratie cgt in de EPAzorg’. Veel cgt’ers worstelen met hun positie binnen de EPA-zorg. Het doel van dit project is om via betere opleiding en bij- en nascholing te komen tot een versterking van de integratie en het gebruik van cgt binnen de EPA-zorg.

Het tweede project is ‘Cgt voor OCS: het kan sneller, vaker en beter’. Doel van dit project is zorgen voor betere herkenning van OCS en uitvoering van cgt voor OCS met voorlichtings- en instructievideo’s. (DO)

Win een kennisworkshop 3 Back to the Future 5 Dit najaarscongres mag je niet Uit de praktijk 4 missen Wandelen met je cliënt

N=1: behandeling De mooiste parel 8van dwang door rouw 6-7 Tom (11) herdenkt zijn overleden vader met rituelen Enverder: verder: En Verslag najaarscongres 8 • Positionering van niet BIGNieuw: VGCt-podcasts geregistreerden 2 • Trots10op Opleidingsnieuws 11 lid van de ereleden 9 • Word ook NVGzP 10

Lotte Hendriks (34) werkt bij Pro Persona als gz-psycholoog i.o. tot specialist en cg-therapeut i.o. en senior onderzoeker.

In november 2019 promoveerde ze op onderzoek naar de behandeling van complexe PTSS.

Foto: sVeerbeeld

vervolg pag 1 opgeleverd. Mijn hele loopbaan heb ik altijd alleen maar de focus op inhoud gehad. Op een gegeven moment kom je daar toch niet helemaal meer mee weg.

Zeker niet als je binnen de organisatie een rol krijgt waarin je meedenkt over het beleid rondom de behandelingen. Ik merkte dat ik soms vastliep in gesprekken met managers. In discussies keek ik alleen naar wat goed was voor de patiënt. Of we daarmee ook financiële risico’s namen, interesseerde me eigenlijk niet zoveel. Maar een organisatie moet natuurlijk wel gezond blijven, anders kun je op een dag helemaal geen zorg meer leveren. In de ledenraad heb ik ervaring opgedaan in de organi-

satorische en beleidsmatige kant van ons werk. Op mijn werk kijk ik met een wat bredere blik naar innovaties en problemen die opgelost moeten worden. Ik kan nu ook op dat niveau met zelfvertrouwen mijn ideeën verwoorden en in discussie gaan.’

FRED VERSCHUUR: ‘IN DE LEDENRAAD ZIT JE DICHT BIJ HET VUUR’

‘B

innenkort loopt mijn tweede termijn in de ledenraad af. Wat mij betreft knoop ik daar nog een derde aan vast, maar dat is niet aan mij. De leden moeten mij opnieuw kiezen. Mijn drijfveer om me destijds aan te melden? Ik wilde me niet alleen in de therapiekamer, maar ook daarbuiten inzetten voor mijn vak. Verbreding houdt mij scherp. In de ledenraad zit je dicht bij het vuur. Je weet wat er speelt op politiek niveau en blijft op hoogte van ontwikkelingen in het ggz-landschap. Tijdens bijeenkomsten kan ik met collega’s van gedachten wisselen over ons vak. Daardoor sta ik meer stil bij wat ik doe, waarom ik het doe en hoe ik het doe. En: ik kan direct invloed uitoefenen op de ontwikkeling van ons vak. De ledenraad bepaalt

‘Mijn hele loopbaan heb ik altijd alleen maar de focus op inhoud gehad’ 2

samen met het bestuur het meerjarenbeleid. Het bestuur legt een plan voor, wij keuren het al dan niet goed. Zo hebben we onlangs een besluit genomen over actualisering van het VGCt-opleidingsplan: de leertherapie wordt op termijn vervangen door een nieuw opleidingsonderdeel gericht op persoonsgerichte vorming. Dat kun je gerust een historisch besluit noemen, waaraan heel wat discussie vooraf is gegaan. Ik vind het mooi om over zulke zaken mee te denken en mijn stem te laten horen. Als therapeut word je toch verondersteld zo min mogelijk te oordelen. Maar van huis uit ben ik iemand die over veel dingen een mening heeft. Die kant van mezelf kan ik in de ledenraad goed kwijt. Voor de goede orde: dat betekent niet dat er altijd precies gebeurt wat ik graag wil hè? In de ledenraad zit je wel met z’n 17-en!’ (AR)

Fred Verschuur (38) is vrijgevestigd gz-psycholoog BIG en cognitief gedragstherapeut en supervisor VGCt. Daarnaast werkt hij bij Jellinek in een FACTteam.

‘In de ledenraad kun je direct invloed uitoefenen op de ontwikkeling van ons vak’

Win een VGCt-kennisworkshop

Workshop over perfectionisme bij Team HSK Delft door Arnoud van Loon en Carla Steeman - 25 juni 2019.

Enthousiast?

Je kunt je tot 16 januari opgeven als kandidaat voor de ledenraad.

Ga voor meer informatie of aanmelden naar vgct.nl/ ledenraadsverkiezing

Afgelopen jaar waren de VGCt-zomerworkshops weer een groot succes.

Daar gaan we dus gewoon mee door, maar de naam is veranderd in VGCtkennisworkshops. Vanaf nu kun jij dus zélf bepalen wanneer je in jouw instelling de workshop wilt geven.

Wat niet verandert, is dat je ook in 2020 in aanmerking kunt komen voor een financiële bijdrage voor de organisatie van de workshop. We stellen vier budgetten van maximaal 500 euro beschikbaar. Vanwege de drukke decemberperiode is de inschrijving verlengd. Je kunt je instelling nog tot en met 10 januari 2020 opgeven.

WAT MOET JE DOEN?

Vul uiterlijk 10 januari het online formulier in dat je op 15 oktober per mail hebt ontvangen.

• Bedenk met je collega’s een actueel onderwerp of thema waarover jullie graag een workshop willen volgen • Schrijf een inhoudelijke motivatie 3

waarom jullie instelling dit budget moet winnen • Beschrijf in het kort het doel van de kennisworkshop en voor wie de kennisworkshop interessant is Uit de inzendingen kiest de jury vier winnaars. Die maken we eind januari 2020 bekend. De winnaars worden per mail geïnformeerd.

HEB JIJ EEN WORKSHOP GEWONNEN?

• Bepaal samen met de workshopgever een datum en tijdstip • Houd rekening met een lengte van 2-3 uur voor de workshop • Reserveer een ruimte in je instelling • Nodig zo veel mogelijk deelnemers uit met behulp van een wervende tekst die je van ons krijgt (DO) Heb je vragen over de VGCt-kennisworkshops, stuur dan een mail naar communicatie@vgct.nl

sectienieuws •

Congres Residentieel Vakmanschap Bij de aanpak van jongeren met complexe gedragsproblemen belanden behandelaars niet zelden in een uitzichtloze situatie. Dat geldt ook voor betrokken ouders en leerkrachten: zij zijn vaak ten einde raad. Soms is uithuisplaatsing onvermijdelijk. Het is niet gemakkelijk jongeren te behandelen in de context van zo’n uithuisplaatsing. Gelukkig komt er steeds meer kennis beschikbaar over de aanpak van deze jongeren – die niet alleen behoefte hebben aan extra structuur en toezicht, maar ook aan liefdevolle zorg en bescherming. Op 11 maart 2020 vindt in Amersfoort het congres Residentieel Vakmanschap plaats. Deelnemers worden op de hoogte gebracht van de actuele ontwikkelingen op het gebied van residentiële behandeling. Naast de nieuwste theoretische inzichten is er aandacht voor een vertaalslag naar het werk in de praktijk. VGCt-lid en bestuurslid van de sectie forensische cgt Elly van Laarhoven presenteert tijdens dit congres ‘s ochtends het Waaiermodel. ’s Middags gaat zij in op de toepassing in de praktijk. (ML) Meer informatie: residentieelvakmanschap.nl - accreditatie is aangevraagd bij de VGCt

LOPEN OP RECEPT

www.loopre

cept.nl

de leukste sta

L

4

zonder leven

Looprecept is een initiatief van 2 Rotterd ams huisartsen. Inm e iddels doen 33 huisartsen praktijken en 2 fysiotherapiepr aktijken in Rotterdam en Gouda mee aan looprecep t. Ook loopt er een onderzo ek naar het gebruik van stap samenwerking pentellers in met Erasmus Medisch Cen trum.

‘Slecht weer bestaat niet, slechte kleding wel.’ Met die Scandinavische uitspraak wil psycholoog en VGCt-lid Bernt Hellmann voorkomen dat de regen in Nederland een excuus is om niet in beweging te komen.

Een pleidooi om mee te doen met looprecept.nl. ooprecept.nl is een initiatief van een aantal Rotterdamse huisartsen. In plaats van medicatie schrijven zij een looprecept voor, bestaande uit een wekelijkse begeleide wandeling van een half uur. Want wandelen is gezond én voorkomt psychische klachten. De problematiek varieert van diabetes, hoge bloeddruk en overgewicht tot slaapproblemen, spanningsklachten, somberheid en angst. Psycholoog Bernt Hellmann is aangesloten bij het Looprecept. Zijn ‘loopcliënten’ zijn meestal al wat ouder en alleenstaand. Hellmann: ‘Een van hen is een mevrouw van tachtig die dementie heeft. Ze komt iedere week. Na een poosje wordt het lopen moeilijker dus dan lopen we samen. Ze vertelt me altijd hetzelfde verhaal over haar kinderen.

Maar zo haalt ze wel de eindstreep en blijft ze in beweging.’

p naar een ge

Zitziekte en inactiviteit zijn een groeiend We zitten het maatschappelijk grootste dee l van de dag dit heeft ono probleem. , lange stukken mkeerbare, neg achter elkaar, atieve gevolge en n. Looprecep t biedt uitkom Bewegen is een st! med icijn en daarom is leven geroepe het looprecep n. De literatuu t doo van de beste r laat herhaa ldelijk zien dat r ons in het medicijnen is bij huisartsen dag bewegen een elijks voorbij veel verschillende diagnos zien komen in de praktijk. es, die

VREEMDE EEND

Volgens Bernt Hellmann valt met bewegen snel gezondheidswinst te behalen.

‘Onderzoek laat zien dat een half uur bewegen al positieve effecten geeft. Bij de behandeling van psychische klachten kun je er natuurlijk niet zomaar van uitgaan dat beweging het enige is. Maar je verkleint bijvoorbeeld wel de kans op dementie.’

Een beetje een vreemde eend in de bijt is Hellmann wel. Fysiotherapeuten en huisartsen vinden steeds vaker de weg naar looprecept.nl, maar vooralsnog is Hellmann de enige psycholoog. En dat terwijl psychologen juist zo goed zijn in motiveren en het aanpakken van niethelpende cognities. Tijd voor actie dus.

Hellmann: ‘Voor jezelf is de wandeling een lekkere onderbreking van je werkdag. Tegelijkertijd lever je zowel preven-

www.loopre

ce

de leukste sta

p naar een ge

uit de

Looprecept is een initi van 2 Rotterd ams huisartsen. Inm e iddels d 33 huisartsen praktijken fysiotherapiepr aktijken Rotterdam en Gouda m aan looprecep t. Ook loo een onderzo ek naar het gebruik van stap samenwerking pentelle met Erasm Medisch Cen trum.

PRAKTIJK

‘ Bewegen zou een vast onderdeel van de behandeling moeten zijn’

tief als curatief een kleine bijdrage aan de algemene gezondheid. Als sportieve psycholoog vind ik dat bewegen een vast onderdeel van de behandeling moet zijn. Zeker in deze tijd, waarin we te veel zitten.’ (MK) looprecept.nl

zonder

Zitziekte en inactiviteit zijn een groeiend We zitten het maatschappelijk grootste dee l van de dag dit heeft ono prob , lange stukken mkeerbare, neg achter el atieve gevolge n. Looprecep t biedt Bewegen is een med icijn en daarom is leven geroepe het looprecep n. De literatuu t door ons van de beste r laat herhaa ldel med huisartsen dag icijnen is bij veel verschil ijk zien dat bewege elijks voorbij lende diagnos zien komen in de praktijk. es, die

Column

GOUDLOKJE eb je dat ook wel eens? Dat je in de winkel staat en ongelukkig wordt van het aanbod? Neem bijvoorbeeld toiletpapier. Ga je voor éénlaags-, tweelaags-,drielaags- of vierlaagspapier, wil je met of zonder reliëf, moet het papier voorzien zijn van motief, geur of kleur en houd je van extra stevig of juist van lekker zacht? Die keuzestress heeft vaak als consequentie dat je bij het afrekenen al spijt hebt van je keuze. Of – erger nog – dat je in opperste wanhoop de winkel uitloopt zonder toiletpapier. Dat noemen we het Goudlokje-effect.

Het Goudlokje-effect wordt veroorzaakt door het feit dat mensen vaak gelukkiger zijn met hun aankoop als ze voldoende, maar niet te veel keuze hebben. En nu blijkt dat die vlieger niet alleen opgaat bij eten, drinken, toiletpapier en andere levensmiddelen. We zien ditzelfde effect ook bij placebo-behandelingen.

Stel je het volgende voor. Je hebt hoofdpijn en daar wil je natuurlijk wat aan doen. Je besluit op zoek te gaan naar een homeopathische behandeling – al was het alleen maar omdat je met een placebo-behandeling vaak óók goede resultaten boekt. Uiteindelijk kies je voor een Bachbloesemessence. Maar ja.

Dan blijkt dat er maar liefst 38 geurtjes beschikbaar zijn. Alleen al van de gedachte dat je daar een keuze uit moet maken, neemt je hoofdpijn toe. Bachbloesemmix ‘Afstand in relatie’? Bachbloesemmix ‘Echtscheiding’? Of toch maar de Bachbloesemmix ‘Stoppen met gamen’? Moeilijk, moeilijk.

Als de keuze beperkt was geweest tot twaalf pseudo-geurtjes was je hoofdpijn waarschijnlijk weggezakt. Je was gelukkig geweest met je aankoop. Te veel keuze zorgt ervoor dat we gaan nadenken over wat we allemaal gemist heb-

‘Hoe had de wereld eruitgezien als ik toch dat extra stevige toiletpapier had gekocht?’

COLUMN Mieke Ketelaars

peepy / Shutterstock.com

H

ben. Hoe had de wereld eruitgezien als ik toch dat extra stevige toiletpapier had gekocht? Maar te weinig keuze is ook niet goed: dan bestaat de kans dat je niet krijgt wat je écht wilt. Misschien ben je dan wel genoodzaakt om Bachbloesemmix ‘Libido’ aan te schaffen – en dat is wel het laatste waar je met je bonkende hoofd op zit te wachten.

doen we er wellicht ook goed aan om simpelweg het keuzeaanbod te vergroten. Nu maar hopen dat we onderweg geen beren tegenkomen.

Mieke Ketelaars is kennisredacteur bij de VGCt.

Dat het Goudlokje-effect nu ook voor placebo-behandelingen is aangetoond, biedt ons nieuwe kansen om de behandeluitkomst van patiënten te verbeteren. Want naast het werken aan het optimaliseren van behandelingen zelf, 5

Meer lezen over keuzestress en het placebo-effect? Hafner, R. J., White, M. P., & Handley, S. J. (2018). The Goldilocks placebo effect: Placebo effects are stronger when people select a treatment from an optimal number of choices. American Journal of Psychology, 131(2), 175-184.

Casus N=1

In iedere nieuwsbrief lees je het verslag van een afgeronde behandeling. In deze editie is dat de N=1 van Lisette Brouwer, uitgevoerd in het kader van haar opleiding tot cg-therapeut.

Brouwer behandelde de 11-jarige Tom. Nadat zijn vader 6 jaar geleden suĂŻcide pleegde, ontwikkelde Tom dwanghandelingen en tics.

6

VERDRIET OM VADER ‘Tijdens de rouwverwerking nemen Toms dwangklachten tijdelijk behoorlijk toe’

Tom is 5 jaar als zijn vader suïcide pleegt. In de maanden daarna ontwikkelt hij dwanghandelingen en tics die hij nu, 6 jaar later, nog steeds heeft. Zijn moeder maakt zich grote zorgen. Het lijkt wel alsof het verdriet om vader en de dwang voor Tom gewoon zijn geworden.

VOL HOOFD

Binnen het gezin worden conflicten vermeden. Moeder heeft altijd meegaand en weinig begrenzend op Toms dwangklachten gereageerd. Dit draagt bij aan de instandhouding ervan. Tom lijkt bang te zijn dat hij zijn vader zal vergeten. Om dit te voorkomen heeft hij dagelijkse rituelen ontwikkeld. Met zijn verdriet neutraliseert hij zijn schuldgevoel over de suïcide van vader. Omdat rouw ten grondslag ligt aan zijn dwang-

klachten, lijkt het logisch om eerst de rouw te behandelen. Maar Tom zegt zelf geen last te hebben van rouw. Hij wil wél graag af van zijn symmetriedwang, zijn dwanggedachten over een inbreker en zijn snuf-tic. Ook zegt hij veel last te hebben van een ‘vol hoofd’.

Daarom besluit Brouwer de behandeling eerst daar op te richten.

ROUWPROCES

Brouwer maakt gebruik van habitreversal en exposure en responspreventie. Psycho-educatie over dwang draagt bij aan Toms overtuiging dat hij zelf invloed kan uitoefenen op de dwangklachten. Door de exposureoefening ondervindt hij dat dit ook werkelijk zo is. Hij krijgt het gevoel dat hij (enigszins) zelf regie kan nemen. De behandelde klachten nemen aanvankelijk af. Vervolgens richt Brouwer de behandeling met trauma-focused cgt op de gecompliceerde rouw. Langzamerhand komt het rouwproces op gang. Dysfunctionele gedachten rondom het overlijden van vader worden

opgespoord en uitgedaagd en meer functionele gedachten worden geïnstalleerd. Tom vindt deze fase in de therapie niet leuk, maar het zorgt er wel voor dat hij minder last heeft van een ‘vol hoofd’. Tijdens de rouwverwerking nemen Toms dwangklachten tijdelijk (behoorlijk) toe. Dit is conform de verwachting. De klachten verminderen als de sessies rondom rouwverwerking zijn afgerond en Tom in boostersessies nogmaals technieken krijgt uitgelegd hoe om te gaan met de dwang en hij deze technieken oefent.

TERUGBLIK

Lisette Brouwer: ‘Inmiddels is de therapie afgerond. Tijdens de behandeling was de samenwerking met moeder cruciaal. Doordat ze zelf ook aan rouwverwerking toekwam, kon ze Tom beter steunen. Ze slaagde erin te stoppen met reacties die zijn dwang in stand houden. Het gaat goed met Tom. Hij heeft geen last meer van een vol hoofd en dwangrituelen rondom zijn 7

vader. Maar dwangklachten blijven aan de orde. Tom zegt zelf dat hij er op deze manier goed mee kan leven. Wat ik hiervan leer, is dat je een behandeling ook geslaagd kunt noemen als niet alle klachten zijn verholpen. Soms moet je een proces de tijd geven. Ik kijk terug op een complexe casus die mij uitdaagde telkens opnieuw te reflecteren op de behandeling. Het is zo belangrijk om af en toe een stapje terug te doen en te overdenken: in welke fase is dit behandelproces? Wat zet ik wanneer in? Moet ik mijn oorspronkelijke hypotheses en plannen bijstellen? Wat is mijn rol als therapeut? Het klinkt waarschijnlijk als een open deur, maar met volle agenda’s en productienormen is het best een uitdaging om jezelf die tijd te gunnen.’

(AR)

Casus N=1

A

ls Tom anderhalf jaar oud is, gaan zijn ouders uit elkaar. Tom en zijn broer gaan bij moeder wonen, maar het contact met vader blijft goed. Als vader een paar jaar later een einde aan zijn leven maakt, laat hij geen brief achter. Pas na zijn dood blijkt dat hij manisch-depressief was. Tom is ook van moeders kant erfelijk belast.

Meerdere familieleden hebben last van dwang. Bij moeder uitte zich dit vroeger vooral in sterke angst dat haar kinderen iets overkomt. Ze is hiervoor succesvol behandeld.

Een terugblik

VGCt-NAJAARSCONGRES 2019 VGCt-lid van verdienste Ed Berretty vond het wel even wennen dat ons najaarscongres (over ‘transitie’) dit jaar plaatsvond op de laatste (in plaats van de eerste) donderdag en vrijdag in november. Dat weerhield hem er niet van om een energieke impressie te schrijven.

V

oorzitter Arnold van Emmerik opent met de vertrouwde heuglijke mededeling dat het ledental van de VGCt blijft groeien: 7000! Friesland en Zeeland blijven ontwikkelingsgebieden. Om de krachten te bundelen wordt het VGCt-congres door de VGCt (en VVGT) georganiseerd samen met de even bloeiende verenigingen voor EMDR (VEN) en Schematherapie (VSt).

FLITSENDE QUIZ

Ad de Jongh en Suzy Matthijssen (jongste keynotespreker ooit) houden een keynote namens de VEN en Marleen Rijkeboer doet dit vanuit de VSt. Eerstgenoemd duo trakteert ons op een flitsende quiz. Dit format werkt goed om echt en fakenieuws over EMDR van elkaar te leren onderscheiden.

Kijk voor de presentaties en meer foto’s op het kennisnet van vgct.nl (thema najaarscongres).

UNIVERSELE BEHOEFTEN

Rijkeboer memoreert de eerste presentatie van Jeffrey Young op het najaarscongres in 1997. Zijn theorie over gefrustreerde universele kinderlijke behoeften spreekt wereldwijd mensen aan, Afrika (nog) uitgezonderd. Dekken

de vijf door hem geformuleerde behoeften de lading? Uitgaande van het model van Carol Dweck worden twee aanvullende schema’s geformuleerd: zelfcoherentie (in een betekenisvolle wereld) en rechtvaardigheid (vooral in dictatoriale regimes!).

KORTER ÉN BETER

In tegenspraak met het model van David Clark versterkt cognitieve uitdaging het effect van imaginatie met rescripting niet (Marisol Voncken).

Schematherapie bij de borderline-persoonlijkheidsstoornis kan korter én beter. Gemiddeld vijftig sessies volstaan met de meerstoelentechniek, in drie verschillende leeftijdsfasen van het kind variërend van steunend, via coachend naar pushend (Hannie van Genderen en Remco van der Wijngaart).

STOORNISSPECIFIEKE BEHANDELING?

Thomas Ehring behandelt een andere transitie van stoornis-specificiteit naar transdiagnostische processen. Een eerste voorbeeld is STARK (Skills-Training

zur Affektregulation - ein kultursensibler Ansatz) bij Afghaanse vluchtelingen met heterogene psychopathologie in Duitse centra. Een tweede betreft individueel gepersonaliseerde behandeling tegen repetitief negatief denken. Ehring verdedigt stoornisspecifieke behandeling, daar waar deze goed toepasbaar is, als eerste keuze.

HARDE KNIP

De geestelijke gezondheidszorg kent een harde knip bij de kalenderleeftijd van 18 jaar. Vanuit het levensloopperspectief wordt dit onverdedigbaar. Thérèse van Amelsvoort dicht deze kloof via de laagdrempelige voorziening @ ease voor jongeren van 12 tot 25 jaar.

VIDEOFEEDBACK

Er is meer te genieten! Esther Allart en Marisol Voncken hebben het protocol voor sociale angst ingrijpend geïnnoveerd. Centraal staat nu videofeedback met de gsm van de patiënt. Bij de ingang van hun workshop worden we bij binnenkomst overvallen met een snapshot van ons gezicht. Feedback

vindt plaats aan de hand van dit materiaal. Geroutineerd worden we gewezen op onze eigen (milde) varianten van negatieve zelfgerichtheid, veiligheidsgedrag en gebrek aan compassie. We zien hoe we onbedoeld ‘processing bias’ versterken.

En dan ten slotte, ter geruststelling: in 2020 en 2021 worden we weer op de eerste donderdag en vrijdag in november verwacht…’ (EB)

De afgelopen maanden is er binnen P3NL hard gewerkt aan een kennisagenda. De kennisagenda beschrijft welke nieuwe wetenschappelijke kennis nodig is om cliënten in de geestelijke gezondheidszorg de beste zorg te bieden. Eenmaal afgerond kan de kennisagenda worden ingezet om te bepalen welke onderzoeksprojecten subsidie krijgen.

Voor de zomer hebben onderzoekers en professionals circa 150 onderzoeksprioriteiten ingestuurd. Deze prioriteiten beslaan een breed terrein met onder meer vragen gericht op de mogelijkheden van poh’s ggz, de meerwaarde van cgt gericht op slaap bij psychische problematiek en de manier waarop je effectieve interventies kunt aanpassen aan mensen met een LVB. Foto’s: Roy Borghouts Fotografie

Om tot een top-10 te komen hebben we in november 2019 met onderzoekers, professionals en cliënten gewerkt aan een advies. Met dit advies zal de stuurgroep in de komende periode aan de slag gaan om de definitieve kennisagenda af te ronden.

Wij bedanken iedereen die heeft meegeholpen aan de totstandkoming van het advies. (MK)

9

P3NL nieuws •

Update kennisagenda P3NL

NIEUW: DE VGCt-PODCAST

Met de VGCt-podcast geeft onze kennisredacteur Mieke Ketelaars leden op een gemakkelijke en laagdrempelige manier toegang tot interessante wetenschappelijke content. Onze podcasts gaan over de meest uiteenlopende onderwerpen. Je kunt ze beluisteren op het VGCt-kanaal via Spotify of iTunes. Iedere aflevering krijg je in 20 minuten informatie waarmee je beter kunt worden in je vak.

HEB JE ZELF EEN IDEE VOOR EEN PODCAST? Heb je een idee voor een onderwerp voor de VGCt-podcast? Of wil je graag meewerken aan een podcast? Stuur een mail naar communicatie@vgct.nl. Wie weet komen we binnenkort bij jou langs om een podcast op te nemen!

AFLEVERING 1: GILLES DE LA TOURETTE – MET CARA VERDELLEN

In de eerste aflevering komt Cara Verdellen aan het woord. Verdellen is klinisch psycholoog, cognitief gedragstherapeut VGCt en gepromoveerd op de gedragstherapeutische behandeling van Gilles de la Tourette.

Deze stoornis staat vooral bekend als de scheldziekte. Onterecht, vindt Cara Verdellen. Deze benaming versterkt volgens haar het al bestaande stigma. Maar wat is Gilles de la Tourette dan wél? Vragen die aan bod komen, zijn onder meer: waarom duurt het vaak vijf jaar voordat een diagnose wordt gesteld? Hoe kunnen we ticstoornissen effectief behandelen? En welke ontwikkelingen kunnen we in de toekomst verwachten? Nieuwsgierig geworden? Meld je dan nu aan op het VGCt-kanaal en luister naar deze podcast.

Cara Verdellen en Mieke Ketelaars

huisarts met hun slaapproblemen? Hoe komt het dat huisartsen vooral medicijnen voorschrijven in plaats van cognitieve gedragstherapie? En waarom kun je beter minder lang in bed liggen als je last hebt van slapeloosheid? Wil jij het antwoord weten op deze vragen? Log dan in op je iTunes- of Spotify-account en luister onze podcast ‘Slaapproblemen’.

AFLEVERING 3: PSYCHOSE – MET TONNIE STARING

In de derde aflevering interviewen we AFLEVERING 2: SLAAPPROBLEMEN Tonnie Staring. Hij is klinisch psycholoog en deed – recent afgerond – onder– MET JAAP LANCEE zoek naar psychosezorg in Nederland.

In de tweede aflevering gaan we met Jaap Lancee, universitair docent aan de Vaak worden psychotische mensen gezien als gek, verward en vooral ook UvA, dieper in op slaapproblemen.

Waarom gaan mensen vaak niet naar de gevaarlijk. Dat beeld is risicovol, aldus 10

Tonnie Staring. Juist het buitengesloten zijn of voelen maakt mensen kwetsbaar voor psychoses. Hebben mensen in een psychose in de gaten dat hun realiteitszin is aangetast? Wat maakt dat we voorzichtig moeten zijn met psychoeducatie? Waarom is de Nederlandse psychosezorg ontoereikend? En hoe kan cgt worden toegepast bij psychoses?

Het antwoord op die vragen hoor je in deze podcast.

AFLEVERING 4: EMDRBEHANDELINGEN (binnenkort

online) In de volgende VGCt-podcast een interview met Suzy Matthijssen en Ad de Jongh over EMDR-behandelingen. Deze podcast is eind januari 2020 beschikbaar via Spotify en iTunes. (DO)

2019

ucht

Het zal je niet ontgaan zijn dat we bezig zijn met het actualiseren van de VGCt-opleidingen. Wat gebeurde er op dat gebied zoal in 2019? We zetten de belangrijkste ontwikkelingen op een rijtje.

Harmoniseren

In het kader van het harmoniseren met de BIG-beroepen vonden er in 2019 twee projecten plaats.

We ontwikkelden een registratietraject voor kp’ers Kp’ers kunnen geregistreerd worden als cgt’er als zij aan de registratiecommissie kunnen aantonen dat zij aan de volgende voorwaarden voldoen: • Kp-opleiding niet langer dan acht jaar geleden afgerond • 100-urige VGCt-geaccrediteerde basiscursus afgerond • 50 uur VGCt-geaccrediteerde vervolgcursussen gevolgd

Actualisering N=1

Hulp bij het • 50 sessies supervisie over cgt bij de zoeken VGCt-supervisoren gevolgd

• N=1 over minimaal tien sessies gevolgd • 2790 uur werkervaring in de afgelopen vijf jaar We verruimden het vrijstellingsbeleid binnen de gz-opleiding Dit is per 1 januari 2019 ingegaan.

Mensen die de gz-opleiding gaan doen en de VGCt-basiscursus al hebben afgerond, krijgen hiervoor volledige vrijstelling. Met een registratie als cognitief gedragstherapeut VGCt loopt dit op tot 120 uur vrijstelling cursorisch onderwijs en 25 procent vrijstelling praktijkuren.

Een door het bestuur ingestelde commissie heeft het bestuur geadviseerd de N=1 te actualiseren. De belangrijkste punten van het advies richten zich op: • Beknoptere N=1 • Minimaal acht behandelsessies • Meer nadruk op metingen in een single case experimental design, AB-designa • Geen apart hoofdstuk meer voor literatuur, maar verweven in het verslag • Gedragstherapeutisch proces (is en) blijft de basis

Herziening registratietraject

Competentieprofiel cgw’er

Het VGCt-registratietraject wordt herzien. Op termijn leidt dit tot vier registraties die momenteel als werktitel hebben: cognitief gedragstherapeutisch werker, basis cognitief gedragstherapeut, cognitief gedragstherapeut specialist en supervisor. Het VGCt-bestuur heeft een commissie ingesteld met als opdracht het uitwerken van de registratie basis cognitief gedragstherapeut.

Het advies wordt in 2020 verwacht.

Het competentieprofiel cognitief gedragstherapeutisch werker is ontwikkeld. Dit profiel beschrijft de competenties waarover een cognitief gedragstherapeutisch werker VGCt minimaal moet beschikken. De verschillen tussen het profiel van de cgt’er en cgw’er zijn met name terug te vinden op de competentiegebieden cognitief gedragstherapeutisch handelen, communicatie en kennis en wetenschap.

Actualisering leertherapie

Opleidingsnieuws •

in vogelvl

Een door het bestuur ingestelde commissie heeft het bestuur geadviseerd de leertherapie op termijn te vervangen door een nieuw opleidingsonderdeel waarin de nadruk ligt op het ontwikkelen van therapeutfactoren waarvan bewezen is dat deze bijdragen aan het verhogen van de effectiviteit van een therapie. Vanaf 2020 wordt het opleidingsOp vgct.nl/nb onderdeel opgezet en zal er een pilot gaan lopen. vind je: • Uitleg over het kp-traject • Uitleg verruimd vrijstellingenbeleid gz-opleiding • Info over de herziening registratietraject • Tot nu toe vroeg de VGCt aan leden hun opleiding te evaCompetentieprofiel cgw • Meer info lueren op het moment dat ze zich registreerden als cgt’er. actualisering leertherapie • Dat had tot gevolg dat mensen soms opleidingsonderdePresentatie beleidssymposium len evalueerden die ze acht jaar geleden hebben afgerond. opleidingsmodernisering njc In 2019 is een nieuwe evaluatie ontwikkeld. Vanaf 2020 krij-

Nieuwe opleidingsevaluatie

gen cgt’ers i.o. ieder jaar de vraag de opleidingsonderdelen te evalueren die ze het afgelopen jaar hebben afgerond. (SM) 11

AGENDA Beter worden in je vak 2019 17 januari Workshop: Het schrijven van een N=1-verslag Utrecht

13 maart Cgw-congres ‘Terug naar de basis’ Veenendaal

15 mei Voorjaarsworkshops ‘Bubbels! – Prikkeling van de therapeutengeest’ Zwolle

Meer informatie en aanmelden: vgct.nl/agenda

IN MEMORIAM WALTER EVERAERD (1937 – 2019) Op 4 oktober jl. overleed Walter Everaerd, erelid van de VGCt. Hij was een groot inspirator voor generaties klinisch psychologen, in het bijzonder gedragstherapeuten, scientist-practitioners en wetenschappers. Binnen de VGCt vervulde Walter Everaerd in de jaren ‘70 de rol van voorzitter. Hij was hoofdredacteur en later lange tijd voorzitter van de Stichting Tijdschrift Gedragstherapie. We herinneren ons Walter Everaerd als een toegankelijke collega en opleider die graag zijn kennis deelde en kritisch maar ook ruimhartig was. Hij gunde anderen de ruimte, stimuleerde het debat en wist een plezierige sfeer te scheppen waarin het aangenaam werken was. Van het begin tot het einde van zijn loopbaan is hij altijd dezelfde gebleven: een erudiet, prominent en inspirerend psycholoog die aan het front van de wetenschap stond. (ML)

Lees meer op vgct.nl/nb

Maarten Lange en Tom Deenen

Nieuwe leden van verdienste In juni heeft de ledenraad Tom Deenen en Maarten Lange benoemd tot lid van verdienste. Tijdens het najaarscongres overhandigde Sammy Peter hun de laudatio en bijbehorende oorkonde.

Tom Deenen is sinds 2002 actief voor de VGCt. Eerst als redacteur van het bulletin, later als lid van de toenmalige opleidingscommissie en de registratiecommissie. Tot op heden is hij actief als voorzitter van de registratiecommissie. Hij heeft in de afgelopen jaren op geheel eigen wijze de gang van zaken binnen de registratiecommissie gestroomlijnd en geprofessionaliseerd.

Maarten Lange is sinds 2011 voorzitter van de accreditatiecommissie van de VGCt. De accreditatiecommissie heeft de belangrijke taak om te zorgen voor de kwaliteit van het cgtonderwijs. Als voorzitter van de accreditatiecommissie heeft hij zich met verve ingezet om die kwaliteit te waarborgen en te vergroten. (ML)

12

Colofon Deze nieuwsbrief is een uitgave van de Vereniging voor Gedrags- en Cognitieve therapieën en verschijnt vier keer per jaar. Overname en vermenigvuldiging van artikelen is toegestaan met bronvermelding.

T 030 254 30 54 E info@vgct.nl W vgct.nl LinkedIn en Facebook: VGCt Twitter: @VGCtwit YouTube: VGCtube Instagram: vgct_insta Eindredactie: Mariëtte Lammers en Annet Reusink Aan dit nummer werkten mee: Ed Berretty, Mieke Ketelaars, Saskia Mulder, Dalanda Ouchene, Annet Reusink