2016 09 stropneuzen deel2

Afgiftekantoor AfgiftekantoorWevelgem WevelgemI –I –Erkenning Erkenning: P2A6227 : P2A6227 Jrg. 28 nr.

4 oktober – november – december Jrg. 28 nr. 4 oktober – november – december2016 2016

IN DIT NUMMER Eentje uit de vele… Stropneus deel 2.

Poëzie Bedreigde zee Terugblik voorbije activiteiten: Openhouden NEC de Rand in Prov. Domein Bergelen 17.07.2016 Openhouden NEC de Rand in Prov. Domein Bergelen 21.08.2016 Proeven tomaten Groenestraat 153 Menen 27.08.2016 Bezoek Boomgaard Pierre Coustenoble 03.09.2016 Jaarlijkse uitstap, met de bus of carpool 04.09.2016 Fruitproefnamiddag NEC de Rand Prov. Domein Bergelen 18.09.2016 Velomundo Purgatoirebekken Rekkem 18.09.2016 Openhouden NEC de Rand in Prov. Domein Bergelen 18.09.2016 Fruithappening Bergmolenbos te Roeselare 02.10.2016 Toekomstige activiteiten: Mobiele fruitpers, NEC de Rand in Prov. Domein Bergelen, 16.10.2016 Openhouden NEC de Rand in Prov. Domein Bergelen 16.10.2016 Koken met restjes, De Wereldtuin XL, 20.10.2016 Ecologische onkruidbestrijding, De Levensboom, 21.10.2016 Lessenreeks, NEC de Rand in Prov. Domein Bergelen , 20.10.2016 Openhouden NEC de Rand in Prov. Domein Bergelen 20.11.2016 Winterwandeling, NEC de Rand in Prov. Domein Bergelen, 17.12.2016 Openhouden NEC de Rand in Prov. Domein Bergelen 18.12.2016 Allerhande artikelen Jaarkalender 2016 Velt Wevelgem Menen Oproep voorstellen activiteiten 2017 voor Velt Wevelgem Menen Ik zoek, ik heb over Warme herinnering We zijn op zoek naar nieuwe of vernieuwde emailadressen!

DeDe klimboom van deze familie blijkt een moederboom van Stropneus tete zijn klimboom van deze familie blijkt een moederboom van Stropneus zijn VELT-contactadressen Eentje uit de vele… Stropneus deel 2.

In de tweede editie van het Veltblad van dit jaar schreef ik reeds een artikel over de Stopneus. Ik maakte toen een aantal beloftes. De belofte om verder op zoek te gaan naar de oorsprong van de Stropneus. Het verloren gewaande Brugse appelras. Belofte maakt schuld en deze schuld lostten we op zaterdag 24 september in.

Er werd aanvankelijk wat opzoekingswerk gedaan. We contacteerden verschillende pomologen, verenigingen en dergelijke meer. Maar veel verder dan onze eigen lijst kwamen we niet.

Partner in cime deze keer was Bart Vanden Hove. Benieuwd als hij is wou hij deze Stropneuzentocht voor geen geld ter wereld missen. We vertrokken omstreeks 8u voor een tocht rond Brugge, beloofden onze vrouwen tegen rond de middag thuis te zijn. Ik ben zo goed als zeker dat ze ons nooit meer geloven als we samen op pad

trekken met als thema appelen en peren. We waren pas om 17.30 uur, maar zeer welkom, thuis.

Het werd een bijzonder boeiende dag!

De oorsprong We vinden jammer genoeg zeer weinig terug over de Stropneus. We moeten het echt hebben van de vertellingen van de iets oudere medemens die lovend spreekt over dat heerlijke appeltje in de boomgaard van z’n ouders. Pomologen die goed op de hoogte zijn van allerhande oude geschriften kunnen ons tot hun eigen spijt niet verder helpen. De enige verwijzing die we vinden blijkt een onterechte te zijn.

De Stropneus wordt op heel veel plaatsen (boeken, websites,…) genoemd als synoniem voor Bismarck (zie ook het eerste artikel). Oordeel zelf maar…

Boven: Links ‘Bismarck’ en rechts ‘Stropneus’.

Het verschil is te groot om Stropneus als synomien te gebruiken voor Bismarck. De verwarring is echter wel begrijpelijk. Een niet volgroeide Bismarck die zich aan de zonnezijde van de boom bevindt kan enigsins aanzien worden als een Stropneus (zie foto rechts). Maar bemerk de niet gelijkende kleuren en de andere vorm aan het kroontje tussen de niet volgroeide Bismarck en de volgroeide Stropneus. De volgroeide exemplaren lijken in de verste verte niet aan elkaar.

Verspreid het woord, Stropneus is geen synoniem voor Bismarck!

Gezien we dus zo goed als niks terug vinden in oude geschriften gaan we met plezier af op de ‘vertellingen van de iets oudere medemens’. Zo komen we tot een aantal standplaatsen van de Stropneus.

Dan maar standplaatsen zoeken Op het programma 5 locaties in de hoop 6 bomen aan te treffen die Stropneuzen dragen - Beernem: vermoedelijk 1 hoogstam in een weide - Sijsele: Familie Ronse, 1 hoogstam aangeplant in 1967, geëntte boom bekomen van Remi Doesselaere - Sijsele: ouderlijke woonst van Remi Doesselaere met moederboom van de boom bij de familie Ronse - Damme: Luk Lagauw, Bart Vanden Hove zag de toen ongekende appel bij Lombarts Calville te Voormezele - Moerkerke: vermoedelijk 2 hoogstammen op het ‘hof Claeys’

Beernem Wouter Demey,mederker landschap van het ‘Regionaal Landschap Houtland’ te Brugge brengt deze standplaats aan. Hij had vermoedelijk ooit bij een aanplant in de regio van deze weide een boom met Stropneuzen gezien.

Hij vermoedt echter dat de boom verdwenen is. En inderdaad, we treffen geen boom aan. Jammer maar helaas, dit exemplaar is verdwenen.

Sijsele We worden vriendelijk onthaald door de heer des huizes. Hij is zeer blij ons opnieuw te mogen verwelkomen.

Stiekem is hij eigenlijk zeer tevreden dat hij de trotse bezitter is van een Stropneus. Het vleit hem duidelijk dat er toch zoveel aandacht is voor die boom in z’n tuin.

We treffen een kerngezonde boom aan, vol met vruchten die blinken in hun vel. De geur, de vorm, de smaak, alles wijst gewoon in de richting van de Stropneus. Met zekerheid kunnen we stellen dat dit er 1 is.

We vullen een bakje vruchten, slaan een babbeltje en trekken naar de volgende locatie (3 straten verder)

Sijsele moederboom Drie straten verder komen we aan bij het huis waar Remi Doesselaer woonde. Remi is ondertussen overleden.

Hij was een bedrijvig hovenier in de buurt. Hij had een bijzondere voorliefde voor appelbomen. Hij was de man die in 1967 de Stropneus aan de familie Ronse bezorgde. Voorlopig weten we nog niet waar hij zijn exemplaar vandaan haalde. We zullen nog proberen om in contact te komen met de nog levende zoon van Remi. In de hoop misschien meer informatie te vinden. Misschien bestaan er nog notities of verwijzingen van Remi.

Dit zijn we uiteraard niet zeker.

Onaangekondigd brengen we een bezoek aan de huidige bewoners van het huis. Zij kochten het huis met tuin een aantal jaren gelden. Gescharmeerd door de fijne ligging, de kleine boomgaard met oude boompjes in de tuin. We stellen ons voor en vertellen dat we op zoek zijn naar Stopneuzen. De man des huizes heeft geen weet van rasnamen van de fruitbomen in z’n tuin maar brengt ons bij ‘de klimboom’. Een boom die elk jaar opnieuw massaal veel vruchten draagt. De vruchten zijn overheerlijk, lenen zicht tot verschillende verwerkingsmethodes maar bewaren maar tot in oktober begin november. Bart en ik kijken elkaar aan, ‘ja, dit moet de Stropneus zijn’.

Mogen we uw boom zien meneer. Jazeker. Samen met de rondhuppelende dohter van 6 trekken we door de zeer mooie tuin tot bij de ‘klimboom’. Daar aangekomen gebeuren er twee zaken. De dochter demonstreert haar klimkunsten en Bart en ik zien dat het weldelijk, zonder tegenspraak de moederboom van de Stropneus van de familie Ronse betreft.

We vullen een bakje met vruchten, slaan een praatje en stappen door de tuin. Plots merk ik dat er eigenlijk op verschillende plaatsen in het gras en in het kippenhok van die typische knuistige, aan het kroontje gestropte rode appeltjes liggen. Tiens, dit is vreemd? Er staat niet 1 Stropneus, er staan er 7. In het kippenhok 4

hoogstammen (waarvan 1 weggzakt) en in het midden van de tuin nog twee naast de ‘klimboom’.

Wij in onze nopjes, alle appelen bij en naast elkaar, proeven vergelijken. Ja, 7 Stropneuzen in deze tuin en het was de eigenaar nog niet opgevallen dat hij niet 1 maar 7 exemplaren van hetzelfde, haast verloren gewaande appelras bezit.

De oude hoeve achteraan in de tuin, het ouderlijke huis van Remi Doesselaere.

links achteraan in het kippenhok, 3 hoogstammen centraal in de tuin laagstammen, rechts de klimboom Wij gaan er van uit dat Remi Doesselaere geëxperimenteerd heeft met verschillende soorten onderstammen.

We weten dat hij bomen entte en uitdeelde, daarom gaan we er van uit dat hij in z’n tuin verschillende laagstammen (bij de klimboom) en verschillende hoogstammen (in het kippenhok) geplant heeft om de invloed van de onderstam te kunnen onderzoeken. Op vandaag is het echer zeer moeilijk te achterhalen welke onderstammen hij bij welke boom gebruikt heeft. We zien wel een opvallend groeiverschil bij de twee types bomen. Daarom willen we verder contact leggen met de zoon van Remi om hopelijk te achterhalen welke onderstam er bij welke boom gebruikt werd.

Bart en ik zijn net twee kleine kinderen in een snoepwinkel die de ontdekking van hun leven doen. De huidige eigenaar merkt dit uiteraard op en vraagt ons ons verhaal nog even te doen aan z’n vrouw die zopas thuisgekomen is. Zij geeft ons alvorens te vertrekken nog een adres mee waar het wel de moeite kan zijn…

Damme We brengen een bezoek aan Luk Lagauw. De man bracht jaren geleden niets vermoedend z’n rijkelijke oogst naar Lombart Calville te Voormezele om zijn vruchten tot sap te laten persen. Op dat moment was Bart Vanden Hove aanwezig. Hij kent een pak appelen en peren maar dat rode appeltje met gestropt kroontje had hij nog nooit gezien. Op z’n vraag welk ras is dit volgt het antwoord Stropneus. Daar is onze zoektocht toen eigenijk begonnen. Ondertussen wordt Stropneus verdeeld via Bart Dequidt van boomkwekerij De Linde. De boom van Luk Lagauw dient hier als moederboom.

En waarom zijn jullie dan zo zeker dat dit wel een stropneus is, hoor ik jullie collectief denken.

Wel, tjidens wereldoorlog twee werd een groot deel van Damme en omstreken zo lang onder water gezet dat planten en bomen verdwenen door de te hoge waterstand. Na de oorlog werd er weer volop aangeplant. De bomen langs de Damse vaart, boomgaarden,... Luk Lagauw kocht zijn huis aan een oud boertje. Deze man wist perfect te vertellen welke boom welke rasnaam heeft. De rasnamen bij de bomen in de boomgaard zijn allemaal juist. We mogen dus met zekerheid aannemen dat dit een Stropneus is.

Bart en Luk onder de hoogstam Stropneus terwijl Luk z’n verhaal doet.

De boom werd aangeplant in 1946. Draagt sinds die tijd elk jaar weelderig vruchten. Dit jaar is het het eerste jaar dat er een mindere vruchtdracht is. Dit is te weiten aan het zeer winderige voorjaar. Een boomgaard even verderop draagt nagenoeg geen vruchten.

Moerkerke Het hof Claeys, waar de tijd heeft blijven stille staan. Eind januari stond ik nog op de foto met Antoine Claeys, helaas is hij vlak voor de zomer overleden. Zijn vrouw woont nog op de boerderij. Vlak voor de boerderij ligt, wat er overblijft van, de boomgaard. Oude hoogtammen waarvan we de stam nauwelijks met onze armen kunnen omsluiten hangen overladen vol vruchten. Kattekop, Gravenstein, Enkele Bellefleur… en misschien wel twee hoogstam Stropneuzen. Hoewel, we zijn niet zeker. De variant die wij kennen bewaart tot oktobernovember. Eind januari van dit jaar raapte ik nog appelen van onder de boom waarvan ik toen dacht dat het mogelijks Stropneuzen zouden kunnen zijn . Nu we in september onder de boom staan en met onze plukstok vruchten plukken stellen we vast dat het zeker geen stropneuzen zijn. Qua vorm, smaak en kleur zien we geen gelijkenissen met de Stropneus. Maar wat is het dan wel? Een nieuwe zoektocht dringt zich op.

Adres waar het wel de moeite kan zijn We staan op het erf van Corneillie Wilfried te Lapscheure. Jammer genoeg heeft de eens zo rijkelijke boomgaard plaats moeten maken voor het herbergen van de vleeskoeien. Er resten nog een drietal oude hoogstammen. Wilfried kent hun namen niet, hij weet ook niet meer zo goed hoe die Stropneus die bij hen een plek had in de boomgaard er ooit heeft uitgezien. We plukken vruchten van de overgebleven bomen en stellen vast dat er zich opnieuw een nieuwe zoektocht opdringt. We vullen een bakje met voor ons ongekende appelen. Ofte; ‘het nooit eindigende maar verdraait boeiende appelverhaal’

Conclusie We brachten het aantal met zekerheid gekende standplaatsen van de Stropneus van 1 naar 9.

We dienen een nieuwe zoektocht te starten naar twee appelrassen waarvan de naam ongekend is.

We hadden een bijzonder en uiterst aangename dag achter de rug.

Gebruik Stropneus niet als synoniem voor Bismarck!

Beschrijving Een uitgebreidde vruchtbeschrijving met tal van foto’s vind je binnenkort op de website van de fruitwerkgroep.

To Do Altijd fijn om uit te kijken naar wat nog komen gaat…

- het zoeken naar de verschillende onderstammen en hoe het ras hierop reageert (Sijsele moederboom) - het verzamelen van enthout van de verschillende bomen om ze samen aan te planten (om verder onderzoek te vergemakkelijken, onze tuin is dichter dan Damme, Sijsele of Moerkerke…)

- het verder verzamelen van info (we kregen ondertussen nog een standplaats toegefluisterd) -…

Dieter Dewitte, september 2016

Poëzie Ieper, stad van vrede