BETERE GEZONDHEID MET MINDER MEDICATIE

Nienke Oosterhof is leefstijl-apotheker en orthomoleculair therapeut. We hangen aan haar lippen als ze praat over leefstijl en gezondheid. Na jarenlang een eigen apotheek te hebben gehad, besloot Nienke haar ‘scope’ te verbreden. “Het is goed te bedenken of we met minder medicatie kunnen. In de ideale wereld leven we veel gezonder en hebben we minder medicatie nodig.” Om gezonder te worden gebruikt Nienke het leefstijlroer, waarbij op zes gebieden gezondheidswinst gemaakt kan worden. Nienke: “Je moet je realiseren dat alle beetjes helpen en dat je elke dag opnieuw mag beginnen. Een gezonde leefstijl is ‘heel groot’ en als je alles goed wil doen, verdrink je erin. Kijk wat bij jou past, wat bij jouw kind past en bedenk dat je vaak met kleine ‘verbeteringen’ al een groot verschil kunt maken.”

Nienke had jarenlang een eigen apotheek in Den Haag en volgde daarna een opleiding ‘Integrative Medicine’. Nienke: “Daar leerden we integraal en holistisch te kijken en leefstijlgeneeskunde is daarvan weer een richting. Daarna heb ik een opleiding tot orthomoleculair therapeut gedaan. Sindsdien heb ik wel een andere kijk gekregen op hetgeen ik zes jaar lang heb geleerd om apotheker te worden. Ik vind demedicalisering (kijken naar minder medicatie) een belangrijk onderwerp.

Nienke: “Door gezond te leven kunnen wij, maar waarschijnlijk ook bij de kinderen met een beperking, het medicijnverbruik verminderen. Daarmee zou ik mijn eigen beroepsgroep niet willen opheffen hoor, ik zou willen dat de apotheker een andere invulling van zijn of haar baan krijgt. Van oorsprong waren we pillendraaier, wij wisten alles van > geneeskrachtige kruiden. Dat is later een chemisch proces geworden, door de ontwikkeling van de farmaceutische industrie. Apothekers werden vooral voorlichters; hoe gebruik je die geneesmiddelen ideaal. En nu zouden we een aangepaste rol kunnen hebben.

Een adviserende rol over wat je kunt doen met goede leefstijl zodat je minder medicijnen nodig hebt en minder snel ziek wordt. Wij hebben veel biochemische kennis; kennis over hetgeen stoffen doen in je lijf. Om even een voorbeeld te noemen… Als je met goede voeding bijvoorbeeld tryptofaan als basisbrandstof naar binnen krijgt waardoor je uiteindelijk de serotonine als neurotransmitter aanmaakt om een depressie te voorkomen, dan is dat wel een advies dat bij een apotheker past. In de huidige apotheek worden wij alleen betaald voor het afleveren van een anti-depressiepil, we pleiten er als leefstijlapothekers voor dat er een ander verdienmodel komt. Dat het verdienmodel meer in voorlichting en begeleiding zit. Dat zou veel beter zijn voor de samenleving, de kosten van de zorg rijzen nu al de pan uit.”

Inmiddels werkt Nienke parttime bij Zorgapotheek en is ze met een team van negen apothekers verantwoordelijk voor de farmaceutische zorg voor meerdere verpleeghuisinstellingen en mensen met een verstandelijke beperking. Daarnaast werkt ze als zelfstandig adviseur waarbij centraal staat hoe mensen met een gezonde leefstijl medicijngebruik kunnen verminderen. Nienke: “De meeste apothekers zijn klassiek apotheker. Dat vind ik best lastig, want ik zie steeds de link met leefstijl. Ik zie steeds vaker ziekten ontstaan doordat mensen jarenlang verkeerde gewoontes hebben. Je wordt niet van de ene op de andere dag diabeet. Er gaat vaak jarenlang ongezond leven aan vooraf. Dat kun je aan het eind van iemands leven niet meer zo gemakkelijk veranderen. Maar in de revalidatie en gehandicaptenzorg zijn mensen nog jong en kunnen we met elkaar nog heel veel winst boeken!”

Vroeger wisten we als apothekers alles over geneeskrachtige kruiden. We maken nu chemisch alles na en daar gaat het soms mis. Producten worden en moeten steeds goedkoper, dus we halen ook middelen uit landen als China waar de productieeisen minder streng zijn. Daardoor ontstaat soms vervuiling met alle gevolgen van dien. Het probleem is dat gezonde voedingsmiddelen vaak duurder zijn dan veel van de chemisch ontwikkelde medicijnen. lastige is als we die willen invullen voor onze kinderen met een beperking. Belangrijk is het om na te denken wat je met een kind doet gedurende de dag. Is dat voldoende uitdagend en is het voldoende gevarieerd? Krijgen kinderen de kans om zich te uiten, al dan niet via ondersteunde communicatie? Allemaal zaken die meespelen als het gaat om zingeving. Iedereen wil gezien worden. Dat is ook de basis van sociale interactie. Communicatie speelt daarbij een hele belangrijke rol. leefstijl pakt Nienke altijd het leefstijlroer, van de Vereniging Arts en Leefstijl, erbij. Het roer is een heel mooi instrument dat alle gebieden die van invloed zijn op gezondheid beschrijft; voeding, ontspanning, beweging, zingeving, sociaal en slaap, waarbij arts-onderzoeker Machteld Huber, grondlegger van het begrip 'positieve gezondheid', steeds aangeeft dat alles begint bij zingeving. Waar stap je je bed voor uit? Juist als die zingeving ontbreekt, laten mensen zich makkelijk verleiden om dingen te doen die minder gezond zijn, denk aan slecht eten, maar ook aan bijvoorbeeld alcohol. Samen met Nienke kwamen we al snel tot de gedachte dat zingeving meteen een

Ook het woord beweging is een ingewikkelde voor lichamelijk beperkte kinderen en vooral voor diegenen die niet uit zichzelf kunnen bewegen.

“We weten zeker dat bewegen helpt, dat is inmiddels wel aangetoond. Zitten is sowieso heel slecht. Als je zelf niet kunt bewegen is het belangrijk dat anderen dat voor je doen vooral om spierfunctieverlies te beperken, maar ook om je metabole systeem aan te jagen. Want in je spieren zitten je energiefabriekjes en die wil je wel in gebruik blijven houden”, legt Nienke uit.

Nienke ziet voor kwetsbare kinderen ook een kans in voeding. Ook een veelomvattend onderwerp dat je nauwelijks helemaal goed kunt doen.

Als ik Nienke vraag naar de belangrijkste tip antwoordt ze resoluut: “Meer groente op het menu!” Ze vervolgt: “90% van de mensen neemt niet voldoende > groente. In de schijf van vijf staat nog altijd twee ons groenten of fruit, ik pleit voor twee ons groenten én twee ons fruit. En het liefste nog een beetje meer. Als je dat haalt, ga je heel veel gezondheidsverbetering bereiken. Zorg dat je varieert; peulvruchten en groene groenten zijn heel goed. Bijvoorbeeld

200 gram nitraatrijke groente haalt je bloeddruk naar beneden. Dan zouden veel mensen geen pillen meer hoeven slikken! Het liefst eet je die biologisch en onbespoten, omdat er dan meer voedingsstoffen en minder gifstoffen in zitten.” slikken slaapmedicatie, waaronder melatonine. Nienke: “Strikt genomen is melatonine alleen nodig als kinderen dat echt niet zelf aanmaken. En dat is niet zo vaak het geval. Van de doseringen die kinderen krijgen, krijg ik altijd buikpijn. Vaak worden er melatoninetabletjes van 5 mg gegeven en dat is zoveel meer dan de natuurlijke hoeveelheid. Bij zo’n overkill moet je je afvragen of je dit nog kunt afbreken en of er geen sprake is van stapelen. Dr. Marijke Gordijn, specialist en docent op dit vlak, zegt dat als melatonine niet werkt, je beter minder kan geven dan meer. Soms heb je minder nodig om de slaappiek goed te genereren, zonder dat je een verstoorde afbraak hebt waardoor je uiteindelijk geen piek meer ziet. Dan verzuipt die piek letterlijk onder een berg melatonine die je extern toevoegt. Het is interessant om daarbij stil te staan!”

Slapen is een onderdeel van het roer waarbij je je met kinderen met een beperking wel veel bij kan voorstellen. Veelal zijn er slaapproblemen en we weten dat voldoende slaap voor veel processen in het lichaam essentieel is.

Nienke legt uit dat dag- en nachtritme soms onvoldoende tegenover elkaar staan. Zeker voor mensen die hele dagen binnen zijn in zorgwoningen, kan onvoldoende daglicht en onvoldoende buitenzijn al een dusdanige storing geven dat slapen in de nacht een probleem is.

Veel kinderen (met en zonder beperking)

De 80/20 regel is goed om mee te nemen. Je kunt het niet altijd goed doen. Je mag ook wel wat compassie voor jezelf en voor een ander hebben als het niet helemaal goed is.

SLAPEN EN NIET-SLAPEN VERDER ONDER DE LOEP

Aan de vraag of je wel of geen melatonine nodig hebt, gaat nog een onderliggende vraag vooraf. Werkt je darmmicrobioom wel goed? >

“Het is leuk als ouders thuis met de kinderen het leefstijlroer invullen. Je kunt dan zelf en met elkaar kijken. Bij wie speelt wat. En dat je dan per persoon gaat kijken welke verbetering je kunt treffen. Voor iedereen is er wel een kleine of grote winst te behalen.”

En bevat de voeding die je tot je neemt voldoende tryptofaan (een aminozuur dat o.a. in eieren, kabeljauw, sojabonen, rijst of banaan voorkomt) dat door je darmen kan worden omgezet naar serotonine, ook wel het gelukshormoon genoemd. Serotonine is een neurotransmitter die heel wat belangrijke functies in ons lichaam vervult. Zo zou serotonine onder meer een rol spelen bij onze gemoedstoestand en is het een voorloper van melatonine en dus belangrijk voor onze slaap.

DARMEN ONS TWEEDE BREIN

Veel kinderen hebben last van obstipatie en daar wordt medicatie voor geslikt. Vaak is er functioneel iets met de darmen aan de hand. Maar Nienke denkt dat er sowieso winst te behalen is als we meer bewegen en vezels eten. Die eten we in het algemeen te weinig. Je moet als vrouw ongeveer 30 gram en als man 40 gram vezels per dag hebben. Nienke legt uit: “Met alle bewerkte maaltijden komen we op veel te weinig uit; gemiddeld krijgen mensen maar 5 gram vezels binnen. Dan heb je te weinig vezels om je darmflora optimaal te houden. Lukt dat niet dan ontstaan er klachten zoals obstipatie, gasvorming enzovoort. Ik ben zelf fan van guarboonvezels; die lossen gemakkelijk op in bijvoorbeeld water (maar ook in een maaltijd) en zijn smaakloos. Lijnzaad is bijvoorbeeld ook prima, maar dat lost niet op. Drinken blijft uiteraard wel heel belangrijk, voldoende vezels maar onvoldoende drinken werkt ook niet. Als je je nieren en lijf niet spoelt, word je ook ziek.”

Nienke legt uit dat ze een relatie tussen darmproblematiek en het brein ziet.

“De ‘darm-brein-as’ zou ik voor veel kinderen een interessant punt vinden om te bestuderen. Ik ben heel benieuwd of als je problematiek met darmen, bijvoorbeeld obstipatie, kunt oplossen, of je dan ook verbeteringen ziet in stemming en gedrag. Ik geloof daarin, maar ik heb helaas nog te weinig kinderen in de praktijk kunnen bestuderen om daar zeker van te zijn. Maar ik hoor wel van mensen dat als ze afvallen en bewegen ze zich een ander mens voelen. Bij kinderen met een beperking gaat het eerder om pijn en energietekort. Je welzijn zal verhoogd worden als je darmen beter functioneren. Darmen blijken vaak de spin in het web te zijn. Nienke praat snel als ze enthousiast wordt: “Ook de huid-darmconnectie is bekend. Veel huidproblemen en ontstekingen zijn vaak ook het gevolg van darmproblemen.”Zo stond Nienke er door een vraag van een arts laatst bij stil dat als je macrogol (redactie: vaak voorgeschreven medicatie bij obstipatie) op langere termijn gebruikt er toch iets te doen lijkt met de zuren in je darmen. Je pH-waarde kan omhoog worden gebracht door bicarbonaat dat in dit middel zit.

En daardoor kunnen schimmels gemakkelijker ontstaan.”

Nienke geeft aan dat het interessant is om te proberen de darmproblematiek met meer onschuldige vezels zoals de guarboon op te lossen of het darmmicrobioom positief te beinvloeden door het toevoegen van een probioticum (goede darmbacterien). Het kan in ieder geval geen kwaad om het te proberen, waarbij je in je achterhoofd moet houden dat je kleine stapjes neemt. Wees voorzichtig, doe niet alles in één keer anders, maar probeer in kleine stapjes iets te wijzigen. Soms hebben kleine doseringswijzigingen al grote effecten.

Ga Het Gesprek Aan Over Medicatie

Nienke: “Ik zou ouders aanbevelen om vooral ook te overleggen met hun apotheker. Veel mensen doen dat te weinig. Als er problemen zijn of bijwerkingen stappen mensen vaak terug naar de arts, terwijl ook een apotheker heel goed kan adviseren. Zo kun je door het tijdstip aan te passen of te spoelen na het innemen bijwerkingen verminderen. Daar valt vaak best wat mee te winnen.

Soms zijn het kleine doseringsveranderingen die het verschil maken, dus praat ook over de dosering. Realiseer je ook dat vrouwen geen kleine mannen zijn. Geneesmiddelonderzoeken en de doseringen zijn in het verleden altijd bepaald op gezonde, veelal witte mannen in de leeftijd tussen 20 en 40. Dat zegt dus niet altijd iets over de dosering voor kinderen en jongeren met een beperking! •

Mag ik even contact?

In het dagelijks leven, in mijn werk en binnen mijn gezin is communicatie het middel om elkaar dingen duidelijk te maken over onszelf en over de ander. Door te communiceren leren we elkaar en de wereld om ons heen beter te begrijpen.

In mijn werk komt de noodzaak voor goede communicatie steeds weer naar voren; communicatie met onze cliënten, ouders, collega’s, bestuur en vrijwilligers. Er is een overvloed aan cursussen, opleidingen, werkoverleggen en coachings op het gebied van communicatie. Voor onze cliënten bedenken we communicatiesystemen; we werken met verwachters, verwijzers, foto’s, picto’s en spraakcomputers met oogbesturing. Kortom; er is voldoende aanbod om onze kennis op het gebied van communicatie te verbreden, verdiepen en verrijken.

Toch begrijpen we onze cliënten en eigenlijk ook elkaar vaker niet dan wel. Dit leidt tot het vermijden van confrontaties, opgekropte emoties en verstoorde relaties. Waarom lopen we zo vast op dit punt?

Wat we helaas nog zo vaak missen is het fundament van onze communicatie: contact. We verwarren contact met communicatie. Contact maken betekent (aan)voelen.

En dat begint bij jezélf aanvoelen, met jezelf in contact staan. Moeizame communicatie is het gevolg van niet in contact staan met jezelf en vanuit daar het ‘contact’ aangaan met de ander, waardoor er een verstoorde, niet authentieke vorm van communicatie wordt vormgegeven. Want hoe kun je het gedrag (lees: communicatie) van de ander begrijpen als je je eigen processen niet begrijpt of aanvoelt? Onze cliënten zijn de ultieme spiegel; voel jij hen aan? Dan krijg je dat terug met een blik, een lach, een moment van ontspanning. Je leert dat door goed de tijd te nemen, door zorgvuldig te kijken en aan te voelen wat er gebeurt in zo’n moment. En dan ben je eigenlijk al aan het communiceren. Fantastisch als je dan nog zo’n vernuftig systeem of een ingewikkelde theorie erbij kan gebruiken om die communicatie naar een hoger niveau te tillen. Maar onthoud dat zonder het fundament, contact, het hogere niveau niet wordt bereikt.

We zijn te veel bezig met ons doel (communicatie) en nog te weinig met de weg daar naartoe; contact. Want vanuit authentiek contact kunnen we onszelf en elkaar pas echt leren begrijpen. •

NIKE komt met een nieuwe sneaker die het gemakkelijk maakt om deze aan te doen, ook als je voet niet zo soepeltjes kan afwikkelen. Doordat er een scharnierend hakgedeelte in de zool zit, is het aan- en uittrekken een fluitje van een cent!

NIKE GO FLYEASE is verkrijgbaar via internet, de prijs is afhankelijk van het model.