REFLECT#17 NL September 2018

VBO REFLECT Inspirerende publicatie van het Verbond van Belgische Ondernemingen

NIET MÉÉR BELASTEN, MAAR BETER! p. 18

GOOGLES, FACEBOOKS, SPOTIFY’S VAN EIGEN BODEM p. 22

17

#

“PAPIER IS TERUG” DENIS GEERS, CEO GRAPHIUS GROEP p. 26

U HEEFT NU MEER DAN 15 900 REDENEN OM EEN BRUSSELAAR AAN TE WERVEN. “HET CONTACT MET KLANTEN VERLOOPT ALTIJD ZEER VLOT.”

15 900 EURO AAN PREMIES: GENIET NU VAN ACTIVA.BRUSSELS. Wanneer u een Brusselaar aanwerft via Select Actiris, de gratis advies- en rekruteringsdienst van Actiris, staat u als eerste in de rij voor de premie activa.brussels. Want wij stellen u kandidaten voor die voldoen aan de juiste voorwaarden.

Wist u trouwens dat uw kandidaat in aanmerking komt voor activa.brussels vanaf de eerste dag van zijn inschrijving bij Actiris als hij een stage of opleiding heeft gevolgd via Actiris, VDAB Brussel of Bruxelles Formation?

Ontdek activa.brussels en tal van andere goede redenen om te rekruteren via Select Actiris op

Met de steun van het Europees Sociaal Fonds

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

WOORD VOORAF

Analoge fiscaliteit vs. digitale economie PIETER TIMMERMANS GEDELEGEERD BESTUURDER VBO e belasting van de digitale economie is

D

regelgever voor nieuwe uitdagingen op het

wordt plots een micro-multinational.

een complex onderwerp. Iedereen is

vlak van fiscaliteit, maar bijvoorbeeld ook

Andere digitale bedrijven verdwijnen even

het er namelijk over eens dat dé

inzake privacy en consumentenrechten.

snel als ze gekomen zijn. De digitalisering

digitale economie niet bestaat. Wel is er een

Ze faciliteert een nieuwe manier van werken

democratiseert ook. Iedereen kan vandaag

verregaande digitalisering van de samenleving

en ondernemen en versterkt de match tussen

micro-ondernemer worden. Allemaal evoluties

aan de gang en zijn er duidelijke tendensen.

vraag en aanbod.

waardoor heel veel fiscale administraties zich

Airbnb baat geen enkele bed and breakfast

als het ware in een fiscale depressie bevinden.

uit, Uber bezit geen enkele taxi…

Ook de Organisatie voor

Ze mogen niet berusten maar moeten

toch zijn die onderne-

Economische Samenwerking

integendeel zoveel mogelijk mensen laten

mingen wereldwijd

en Ontwikkeling (OESO)

meegenieten van de welvaart die een digitale

miljarden dollars waard.

ontgaan de uitdagingen

economie kan creëren.

Het belang van materiële activa, van fysieke

Immateriële activa zijn bron van waardecreatie en economische groei

van de digitale economie niet. Het huidige belasting-

Ik trap een open deur in als ik zeg dat we

systeem zal zich de komende jaren in lijn

zonder aanpassingen onze fiscale wetgeving nooit definitief de 21e eeuw kunnen binnen-

of immateriële activa, zoals

moeten brengen met

loodsen. Volgens de experten in dit nummer

software, winnen met het

nieuwe evoluties, zoals

is niet enkel het belasten van de digitale

aanwezigheid, neemt aanzienlijk af. ‘Intangibles’

uur aan belang. Bovendien zijn ze enorm mobiel en vormen ze een

e-commerce, app-stores, onlineadvertenties en ‘big data’-collectie.

economie op zich het doel, maar ook de ontwikkeling van een echte digitale economie in België verder faciliteren, en de eerlijke

almaar grotere uitdaging voor de nationale overheden.

VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

herverdeling van de fiscale ontvangsten

Die overheden verkennen manieren om

De razendsnelle, wereldwijde digitale evolutie

bewerkstelligen. In plaats van nieuwe

bedrijven te belasten die enkel virtueel in

heeft vanzelfsprekend verstrekkende fiscale

belastingen uit te vinden, moeten we eerst het

het land aanwezig zijn en hun business niet

gevolgen. Bepaalde inkomsten of winsten

bestaande kader onder de loep durven nemen.

via de klassieke – lees analoge – manier

zijn ‘staatloos’ geworden. Sommige

En de vraag stellen: ‘Hoe kunnen we de digitale

runnen. De huidige regels die van toepassing

activiteiten gebeuren 100% online. De

economie alle kansen geven zonder de eerlijke

zijn op bedrijven die hun producten, services

locatie van de activiteit die de toegevoegde

concurrentie met de klassieke economie te

of kennis via de traditionele hefbomen

waarde creëert, wordt in de feiten irrelevant.

ondermijnen?’ Anders gezegd, hoe kunnen

vermarkten, bieden immers te vaak te weinig

De nationale fiscale regels zijn hier niet op

wij een level playing field organiseren? In

aanknopingspunten om fiscaal in te grijpen.

voorbereid, noch op afgestemd. Anderzijds

deze REFLECT wikken en wegen we de

kunnen overheden, bedrijven en consumen-

pistes die vandaag op de agenda staan.

De immateriële activa zijn de bron van

ten-burgers dankzij de technologische evolutie

de waardecreatie en van toekomstige

heel gemakkelijk data verzamelen, belasting-

economische groei voor ondernemingen die

plichtigen of klanten registeren en belastingen

actief zijn in de digitale economie. Tegelijk

betalen.

van de digitale economie tussen de landen

Veel leesgenot!

wordt de consument mobieler en ‘agile’: met één muisklik kan hij ‘instant’ goederen,

De impact van de digitalisering op het fiscale

diensten en kennis kopen om het even waar

regime gaat veel verder dan op het eerste

in de wereld. Die digitale omwenteling stelt de

gezicht soms lijkt. Een kleine onderneming

1

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

IN DIT NUMMER T

ANALOGE FISCALITEIT vs. DIGITALE ECONOMIE

UITDAGINGEN BELASTING DIGITALE ECONOMIE

ONZIN NATIONALE BELASTINGEN DIGITALE BEDRIJVEN

Een billijke herverdeling van de fiscale inkomsten is nog niet voor vandaag.

Omzetbelastingen ‘on top of’ bestaande taksen zijn onrechtvaardig!

T p. 04

T p. 10

VIJF TINTEN DIGITAAL

HOE WERKT EEN DIGITALE ONDERNEMING?

2

INFLATIE AAN BELASTINGSYSTEMEN

WAT DOET EUROPA?

EUROPESE VOORSTELLEN: URGENT OF OVERHAAST?

Immateriële activa (software) en IP worden kritieke assets.

Wat baat een tijdelijke oplossing als ze wordt voorbijgestoken door de langetermijnversie?

T p. 08

T p. 14

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

INTERVIEW

DENIS GEERS, CEO GRAPHIUS GROEP “Zolang ik het werk in België kan houden, zal ik dat ook doen.”

T p. 26

THEMA’S

T p. 32 Een selectie van dossiers waarop onze experts vandaag actief zijn:

DIVERSITEIT OP DE WERKVLOER Een prioriteit voor de werkgevers T p. 34

DIGITALE AGENDA 2.0 "We mogen niet op onze lauweren rusten" T p. 36

INTERNATIONALE HANDEL Naar een (de-)escalatie?

REFLECT DECEMBER 2018 VOOR EEN JUSTITIE 2.0 Modern, efficiënter en nauwer aansluitend bij het leven van de ondernemingen. Echte hefboom voor innovatie en competitiviteit.

Welke performante juridische instrumenten moeten we hanteren? En hoe?

T p. 37

KOOLSTOFPRIJS WAT WIL DE OESO?

Een CO2-prijs is mogelijk onder bepaalde voorwaarden

NIET MÉÉR BELASTEN, MAAR BETER!

T p. 38

Belast de winsten waar ze worden gecreëerd.

ONDERNEMINGSRECHT

T p.18

BESTAANDE BEPS-ACTIES DIGITAAL BRUIKBAAR

Nieuw ondernemingsbegrip – Drie ‘take aways’ T p. 39

Executive manager Jean Baeten en Adjunct-adviseur Wesley De Visscher van het Competentiecentrum Fiscaliteit & Investeringen verzorgden de redactionele inhoud van dit nieuwe REFLECT-nummer.

DIGITALE FISCALITEIT IS NIET (ALTIJD) NIEUW Belgisch systeem voor deeleconomie krijgt internationale aandacht.

T p. 20

SOCIALE RECHTSPRAAK

T p. 40

DOEL DIGITALE BELASTING

KRACHTIG FISCAAL BELEID CREËERT WELVAART Googles, Facebooks of Spotify’s van eigen bodem dankzij belasting.

T p. 22

VBO ONDERNEEMT

T p. 42 VBO AGENDA

T p. 44 3

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

STAND VAN ZAKEN

Uitdagingen belasting digitale economie Niet 'méér' maar wel 'beter' belasten.

Hoe? Door de taart van de fiscale inkomsten uit de digitale economie anders en op een billijker manier tussen de landen te verdelen. En ook de ontwikkeling van een echte digitale economie in België alle kansen te geven zonder de eerlijke concurrentie met de klassieke economie te ondermijnen.

4

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

Er bestaat geen klare fiscale scheidingslijn tussen de traditionele en de digitale economie

e financiële crisis van 2008 confronteerde veel landen met

D

De OESO deed wel enkele suggesties, maar

grote begrotingstekorten. Om ze in te dijken, kwamen er

besloot om geen aparte belastingregels

soms harde besparingsmaatregelen en gingen de overheden

voor de digitale economie uit te rollen.

veel mensen voelden zich onrechtvaardig behandeld. Banken werden

Intussen bleven de uitdagingen omtrent

gered met overheidsgeld, maar de bevolking kreeg intussen nieuwe

digitalisering voor een flink aantal landen

belastingen voorgeschoteld. Niet veel later vormden de verschillende

grotendeels intact. Dit komt omdat

‘leaks’ en ‘papers’, samen met de openbaarmaking van ‘agressieve

de relevante maatregelen van het hele

fiscale planningen’ door o.a. enkele grote spelers in de digitale

BEPS-pakket in de eerste plaats gevallen van

economie (zie de figuur hieronder), een nieuwe katalysator. De roep

dubbele niet-belasting moesten aanpakken,

om belastingontwijking aan te pakken weerklonk steeds luider.

veeleer dan de problematiek van de (her-)

op zoek naar nieuwe belastingen. Het was een troebele periode en

verdeling van de heffingsbevoegdheid onder Onder die druk vroeg de G20 (groep van 19 industriële landen + de

verschillende landen.

Europese Unie) begin 2013 aan de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) om maatregelen uit te

Het doel is dus niet zozeer om digitale

werken om de belastingontwijking te bestrijden. In september 2013

ondernemingen hun belastingen effectief

nam de OESO het ‘BEPS’-actieprogramma (Base Erosion and

te laten betalen (daar zorgen de acties op

Profit Shifting) aan. Dat programma initieert 15 acties die de strijd

OESO- en EU-niveau al voor), maar wel om

aanbinden met belastingontwijking, kunstmatige winstverschuivingen

uit te pluizen hoe alle landen waar een

en oneerlijke fiscale concurrentie tussen landen. In november 2015

digitale onderneming activiteiten uitoefent,

lagen er 15 uitgebreide BEPS-actiepunten op tafel. Het VBO-

toegang krijgen tot een billijk deel van deze

magazine REFLECT ‘BEPS. Profit or Loss?’ ging dieper in op alle ins

vennootschapsbelasting.

en outs van BEPS (ga naar www.vbo.be/publicaties/REFLECT).

Intussen zette de Europese Unie de BEPS-actiepunten van de OESO

DE DUBBELBELASTINGSTRUCTUUR VAN APPLE IN IERLAND, IN KAART GEBRACHT DOOR DE EUROPESE COMMISSIE

om naar de zogenaamde ATAD- (Anti-Tax Avoidance Directive) en andere specifieke richtlijnen. Ook in de Verenigde Staten gaf dit aanleiding tot een fundamentele belastinghervorming. In België kregen de actiepunten concreet vorm met de hervorming van de

State aid: Ireland gave illegal preferential tax treatment to Apple

vennootschapsbelasting. De uitwerking ervan zal tussen 2018 en 2020 geleidelijk aan voelbaar worden. Agressieve belastingplanning wordt zo goed als onmogelijk voor zowel bedrijven actief in de traditionele als in de digitale economie.

%PP TVSƤXW JVSQ )YVSTIER WEPIW VIGSVHIH MR -VIPERH

%TTPI 7EPIW -RXIVREXMSREP

%PQSWX EPP TVSƤXW allocated to head SƦGI I\MWXMRK SRP] SR TETIV ERH PIft YRXE\IH %PQSWX RS TVSƤXW XE\IH MR -VIPERH

effIGXMZe XE\ VEXI MR

7XSVI

GEEN APARTE BELASTINGREGELS Eén van de 15 OESO-actiepunten had betrekking op de digitale economie. Er werd toen geoordeeld dat het niet haalbaar was om

7XSVI

PE]QIRXW XS %TTPI -RG 97 XS ƤRERGI 6 (

de maatregelen te beperken tot de digitale economie. Die is immers

7XSVI

Competition

in die mate met de traditionele economie verstrengeld waardoor een klare scheidingslijn bijzonder moeilijk, zo niet onmogelijk wordt.

Bron: Europese Commissie

5

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

Aangezien digitale ondernemingen

De OESO op haar

behalve in het land waar ze zijn gevestigd

beurt publiceerde in

(vaak) nergens anders fysiek aanwezig zijn,

maart 2018 een

wordt hun winst met de huidige regels

tweede rapport over

enkel in het thuisland daadwerkelijk

de digitale economie.

belast.

De organisatie

Europa is voorstander van een kortetermijnoplossing als overgang

bevestigde dat De andere landen waar de consumenten

de verdere uitdieping al

van digitale diensten wonen, mogen geen

in 2020 moet uitmonden

deel van die vennootschapsbelasting

in een eindrapport met

afromen. Daarvoor ontbreekt onder de

concrete voorstellen, dat steunt op een ruime consensus.

huidige internationale belastingregels de rechtsgrond (zie de figuur hieronder).

De besprekingen verlopen momenteel volgens twee sporen: 1. Europa wil een kortetermijnoplossing vinden om in

GEBRUIKERSDATA WORDT OMGEZET IN PUBLICITEITSINKOMSTEN

het bijzonder bepaalde grote spelers van de digitale economie te belasten via het model van een indirecte belasting (van het type btw). Niet de nettowinst van de betrokken ondernemingen zou worden belast, maar wel de omzet uit bepaalde digitale activiteiten. Dat voorstel botst bij specialisten op heel wat negatieve reacties omdat het de fundamentele beginselen van de internationale fiscaliteit op de helling zet en heel wat technische moeilijkheden kan geven, zoals een toenemend aantal gevallen van dubbele (of zelfs meervoudige) belasting.

2. Spoor twee zoekt een aangepaste oplossing met internationale consensus die steunt op het niveau van de vennootschapsbelasting en de internationale belastingverdragen. Een van de denksporen is het concept ‘virtuele vaste inrichting’. In een land waar een digitale speler ‘significant digitaal aanwezig’ is – en dus activiteiten uitrolt die leiden tot wereldwijde winst – zou een deel van die wereldwijde winst in dat land worden belast.

Bron: Prof. DDr. Gunter Mayr, Ministerie van Financiën, Oostenrijk

Sommige landen, zoals Frankrijk en Duitsland 2 sturen aan op een unilaterale beslissing op basis van de kortetermijnoplossing tegen december 2018. Dat zou echter meteen ook elke andere mogelijkheid in de kiem smoren om op OESO-niveau tot een

TWEE SPOREN Om aansluiting te vinden bij de digitale wereld is het internationale fiscale kader

globale en meer efficiënte oplossing te komen. 2020 zou in ieder geval in dit uiterst complexe en gevoelige dossier meer duidelijkheid moeten brengen.

aan een herziening toe. In december 2017 gaf de Raad Ecofin (Raad Economische en Financiële Zaken 1) het startschot en vroeg de Europese Commissie tegen de lente van 2018 met voorstellen te komen. In maart 2018 keurde de Commissie twee richtlijnvoorstellen goed: een oplossing voor de korte termijn en een voor de lange termijn. Lees daarover het artikel ‘Europese voorstellen: urgent of overhaast?’ op p. 14.

6

1 De Raad Economische en Financiële Zaken (Ecofin) is verantwoordelijk voor economisch beleid, belastingzaken, financiële markten en kapitaalverkeer, en economische betrekkingen met landen buiten de Europese Unie. Hij bestaat uit de ministers van Economische Zaken en van Financiën van alle EU-lidstaten.

2 Zie de gezamenlijke verklaring van Meseberg van 19 juni 2018.

BUSINESS IN HET BUITENLAND? Met BDO geen fiscale verrassingen!

BDO TELT

1.400 KANTOREN

Ons wereldwijde netwerk brengt de fiscale risico’s en opportuniteiten in kaart... ...Waarom zou u daar dan zelf tijd in stoppen of expertise over opbouwen?

154

VERSPREID OVER

LANDEN Ź Bent u zeker dat u aan alle fiscale verplichtingen voldoet? Ź Of dat u alle juridische en fiscale opportuniteiten benut? Ź Kent u de impact van de meest omvangrijke internationale fiscale omwenteling sinds decennia (“BEPS”) op uw business?

Onze experten zetten uw business op het juiste buitenlandse spoor!

Neem contact op met Werner Lapage via werner.lapage@bdo.be Ź Follow us Ź www.bdo.be

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

DIGITALE BUSINESSMODELLEN

Hoe werkt een digitale onderneming?

Hét zaligmakende digitale businessmodel bestaat niet. Digitale ondernemingen floreren in alle maten, gewichten en vormen. Terwijl het verdienmodel bij de ene steunt op advertentie-inkomsten, maakt de andere winst met onlinediensten of als pakjesleverancier. Eén ding hebben alle digitale spelers gemeen: de impact van de immateriële activa en intellectuele eigendom – in het bijzonder software – neemt hand over hand toe.

O

ndanks de diversiteit in digitale ondernemingen delen ze één gemeenschappelijk kenmerk: in het land van oorsprong investeren ze zwaar

in onderzoek en ontwikkeling. Even opvallend is de sleutelrol van de intellectuele eigendom in het verdienmodel. Daarnaast hangt het succes van een digitale onderneming af van grootschalige grensoverschrijdende activiteiten (een kritische massa die op zijn beurt zorgt voor grotere netwerkeffecten) waarbij datacollectie en gebruikersparticipatie centraal staan.

Sommige digitale ondernemingen kenmerken zich doordat ze geen zogenaamde ‘substantie’ of fiscaal aanknopingspunt hebben in een land.

Ze zijn er met andere woorden niet fysiek aanwezig. Zo heeft Facebook geen productieplants of logistieke centra, maar leeft het van zijn wereldwijde advertentie-inkomsten. De gebruikersdata, -transacties en -profielen worden

3 5 4

2

1

geregistreerd en verkocht aan derde bedrijven.

VIJF DIGITALE BUSINESSMODELLEN Het best gekend is het social media model (Facebook, Twitter, Instagram, Snapchat …) waarbij de business steunt op advertentieinkomsten. Door gratis diensten aan te bieden aan een groot publiek en de zoekopdrachten van dat publiek te analyseren, verwerft het bedrijf profieldata die het kan gebruiken om heel

Naast het social media model onderscheiden we nog vier andere

gerichte reclame-advertenties op de consument los te laten.

digitale businessmodellen, zoals de ondernemingen actief in de

Het commerciële vehikel, dat ook de immateriële activa bezit,

deeleconomie. Ze doen een beroep op bestaande

bevindt zich meestal in een lagebelastingland waar vervolgens

onlineplatformen die vooral een verbindende rol spelen om vraag

alle inkomsten naartoe stromen. Op die manier geniet slechts

en aanbod dichter bij elkaar te brengen. Voor die rol krijgen de

één land van de belastinginkomsten op winsten die in

platformen in regel een forfaitaire vergoeding of een percentage

verschillende landen worden gerealiseerd.

van de kostprijs van de transactie.

8

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

Bekende voorbeelden zijn Uber, Airbnb

Als een consument dergelijke diensten

Eerder dan enkel op zoek te gaan naar

of fietskoerier Deliveroo. In die situaties

koopt is hij btw verschuldigd in het land van

belastingen in de enge zin van het woord

genereert het platform een commissie-

consumptie. De (verticaal geïntegreerde)

moet het beleid zich inspannen om een

inkomen en zal het worden belast in het

platformen gaan nog een stap verder dan

vruchtbaar investeringsklimaat te

land waar het is gevestigd.

de loutere verkoop. Zij beheersen de hele

ontwikkelen waarin een Belgische Google,

keten van productie over distributie tot

Facebook of Spotify kunnen gedijen. Lees

Het derde model is het e-commerce-

verkoop. Denk aan Netflix dat startte als

het artikel 'Krachtig fiscaal beleid creëert

platform waarbij bedrijven kopers en

een verhuurder van videofilms en zich nu

welvaart' op p. 22.

verkopers met mekaar in contact brengen

ontpopt tot een grootschalige producent

in ruil voor een transactie, vergoeding of

van film en andere media.

commissie, of waarbij ze hun eigen voorraad verkopen (ook wel het ‘resellers’-

Ten slotte is er het cloudcomputing-

model genoemd). Hierbij is meestal wel

model. Via een netwerk stelt het bedrijf

sprake van een fysieke aanwezigheid buiten

soft- en hardware ter beschikking. Dit

het vestigingsland in de vorm van bijv. een

model is niet per se problematisch mits het

distributiecentrum. Bekende voorbeelden

om een gebruikelijke dienstverlening gaat.

zijn Alibaba, Zalando of Amazon. Zo’n businessmodel is niet helemaal nieuw.

KAN BELGIË INSPELEN OP DE NIEUWE TRENDS? De mogelijkheid voor consumenten om te genieten van een breed aanbod verkopers uit de hele wereld leidt tot sterkere concurrentie, meer innovatie en een

Het onderscheid tussen al dan niet digitale ondernemingen wordt almaar vager. Wat met de belasting?

doorgedreven customer service. De nieuwe ‘emerging products’, zoals big data, het internet der dingen (IoT), maar ook 3D-printing digitaliseren in sneltempo de economie in al haar geledingen. Het onderscheid tussen al dan niet digitale ondernemingen wordt almaar vager.

Net die wijdverspreide digitalisering en diversiteit aan businessmodellen maakt het moeilijk om een belastingsysteem op maat van de ‘pure’ digitale ondernemingen’ te

Zij zijn de digitale opvolger van de

ontwerpen. Een nieuwe belasting over alle

postorderbedrijven waarbij de consument

sectoren en ondernemingen heen dreigt

uit papieren catalogi producten kon kiezen

dan weer de economische groei te

en aankopen. De producten worden niet

beperken, meer onzekerheid te creëren

langer via de post, maar online besteld.

en het risico op dubbele belasting te

Worden de goederen verkocht vanuit het

vergroten.

buitenland dan moet de verkoper eventueel douanerechten, accijnzen en een

Op welk businessmodel de onderneming

verpakkingstaks betalen en het juiste

ook steunt en of ze nu puur digitaal

btw-tarief toepassen.

opereert of niet, onderzoek en ontwikkeling – en in het bijzonder software – zijn

Het abonnementsmodel is het vierde

kritiek voor het succes van de business.

businessmodel waarmee ondernemingen

Die strategische beslissingen en operaties

uitsluitend online bepaalde elektronische

(inzake technologie, marketing, business

diensten of producten aanbieden. Bekende

development, enzovoort) gebeuren vaak in

voorbeelden zijn Netflix of Spotify.

het hoofdkwartier van de onderneming waardoor er wel degelijk sprake is van

DEELECONOMIE, GOEDE BELGISCHE OPLOSSING In de deeleconomie focussen de ondernemingen vooral op het aanbieden van diensten tussen consumenten. De Belgische regering introduceerde hiervoor een afzonderlijk belastingsysteem waardoor natuurlijke personen op een eenvoudige wijze iets kunnen bijverdienen via door de overheid erkende onlineplatformen. De inkomsten worden slechts belast tegen 10% (20% met 50% aftrek van beroepskosten) voor zover ze de 5.100 euro per jaar niet overschrijden. De platformen zijn op hun beurt verantwoordelijk voor de inning en doorstorting van de belasting.

Het federaal parlement keurde intussen een nieuwe regeling goed waardoor onbelast bijverdienen mogelijk wordt tot 500 euro per maand. Dat betekent dat iedereen jaarlijks tot 6.000 euro zal kunnen bijverdienen, vrij van belasting.

Het verschil met het belaste (10%) bijverdienen in de deeleconomie, is de aard van het werk dat in het verlengde moet liggen van het verenigingswerk of de vriendendienst.

echte, aantoonbare substantie.

9

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

TOENEMENDE COMPLEXITEIT

Onzin nationale belastingen digitale bedrijven Wereldwijd zoeken landen naar performante oplossingen om de inkomsten van ondernemingen die op hun grondgebied een substantiële digitale activiteit ontwikkelen, te belasten. Het is maar de vraag of dat soort unilaterale, ongecoördineerde belastingen de stabiliteit, rechtszekerheid en de aantrekkelijkheid voor binnenlandse en buitenlandse investeerders bevorderen.

Of integendeel ondermijnen?

U

nilaterale belastingen maken het bedrijven – in het bijzonder kmo’s – vaak behoorlijk moeilijk om grensoverschrijdende activiteiten te ontwikkelen. Daar zijn

verschillende redenen voor. De heffingen zijn complex, verhogen het risico op dubbele belasting en verhouden zich onduidelijk tot andere belastingen die al van toepassing kunnen zijn (bijv. btw of vennootschapsbelasting). De relatie met bestaande dubbelbelastingverdragen is bovendien allerminst helder. Ondanks die vele onbeantwoorde vragen, blijven verschillende landen toch zelf initiatieven nemen.

Dat resulteerde in verschillende types van nationale belastingen op digitale ondernemingen. Het is de bedoeling dat die specifieke belastingen de oneerlijke concurrentie tussen digitale en niet-digitale ondernemingen tegengaan. Ze moeten de compliance van sommige digitale ondernemingen verbeteren en het level playing field verzekeren.

De unilaterale belastingen kunnen in pakweg drie categorieën worden onderverdeeld: 1. Omzetbelastingen; 2. Bronheffingen en advertentietaksen; 3. Alternatieve toepassing van de definitie van vaste inrichting.

Alle drie hebben ze tot doel de belastbare basis in het land waar de consumenten/gebruikers zijn gevestigd te beschermen en uit te breiden.

OMZETBELASTINGEN Bekende voorbeelden van zogenaamde omzetbelastingen zijn de Indische ‘Equalization levy’ en de Italiaanse heffing op digitale transacties. In beide gevallen betaalt het bedrijf een percentage van het brutobedrag voor de onlineadvertentiediensten als belasting. De belastbare basis wordt dus gevormd door de transactie en niet door het netto-inkomen gegenereerd door de transactie. In India geldt de transactietaks enkel tussen bedrijven en pas als er een bepaalde jaarlijkse drempel is overschreden.

Zodra een vennootschap zonder vestiging in het land de drempel aan inkomsten en een aantal lokale gebruikers overschrijdt, creëert ze een belastingaansprakelijkheid, ongeacht haar locatie.

Om alle complexiteit inzake internationale fiscaliteit te vermijden, stipuleerden Italië en India dat elke bepaling inzake 10

Is uw bedrijf al fan van De Sorteerwinkel?

PMD sorteren is verplicht in elk bedrijf, maar zeker niet evident. Daarom helpt De Sorteerwinkel van Fost Plus uw bedrijf om meer én beter te sorteren. Op deze webshop vindt u naast nuttige informatie en handige sorteertips ook stickers, affiches en sorteergidsen. Allemaal gratis te bestellen of te downloaden.

Bestel uw gratis stickers en affiches op desorteerwinkel.be

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

dubbelbelastingverdragen primeert.

verrekenbaar. Dat is hoogst onrechtvaardig

Enkel situaties, niet gedekt door een

en vormt een disproportionele belasting op

dubbelbelastingverdrag, vallen onder

bedrijven die verliezen boeken en

de belasting.

flinterdunne marges hanteren.

Frankrijk hanteert de zogenaamde ‘YouTube tax’. Dat is een vlaktaks van 2%

BRONHEFFINGEN EN ADVERTENTIETAKSEN

op de waarde van een aantal specifieke

Een tweede categorie zijn de bronheffin-

transacties met consumenten. Alle types

gen en ‘advertentietaksen’, geheven in de

businessmodellen worden geviseerd,

vorm van een bronheffing op bepaalde

ongeacht of de transacties digitaal of fysiek

betalingen (in hoofdzaak royalty’s) naar

bevindt, doet de locatie van

Het onderscheid met

de leverancier er

een omzetbelasting

niet toe en is hij belasting in te houden en door te storten.

Dergelijke belastingen komen

is niet altijd even

(virtueel) economisch aanwezig is in het

duidelijk. De

land. Een vennootschap zonder vestiging in

Hongaarse belasting

het land en die onlinediensten aanbiedt aan

bijvoorbeeld

Israëlische consumenten zal worden belast

bedraagt 7,5%

in Israël. Factoren die een dergelijke

voor belasting-

digitale aanwezigheid onderbouwen, zijn

plichtigen die een

o.a. het online afsluiten van contracten, een

bepaalde omzet

significant gebruik van de diensten van de

halen uit

vennootschap en een website die duidelijk

De Europese Commissie wil de inflatie aan ongecoördineerde nationale voorstellen een halt toeroepen

in feite neer op

advertenties en

omzetbelastingen.

Ze belasten bedrijven die verschillende marges toepassen op exact dezelfde manier en houden geen rekening met de gedragen kosten. Ze

Om de inflatie aan ongecoördineerde nationale voorstellen te stoppen, doet de Europese Commissie zelf voorstellen om digitale belastingen te introduceren. Ook de OESO heeft het thema bovenaan de agenda gezet.

Lees ook de artikels ‘Europese voorstellen: urgent of overhaast?‘ op p. 14 en ‘Niet méér belasten, maar beter!‘ op p. 18.

buitenlandse bedrijven.

gebeuren. Als de gebruiker zich in Frankrijk

verplicht de

STRATEGIE EU EN OESO

heeft ook eigenschappen van een omzetbelasting. De belast-

is gericht op de Israëlische markt ( bijv. in het Hebreeuws, met toepassing van de lokale munt …).

bare basis is de boekhoudkundige winst (de zgn. ‘net sales revenues’).

Ook het Verenigd Koninkrijk past met een ‘Diverted Profit Tax’ (DPT) een soort

worden geheven ‘on top of’ de bestaande belastingen die in het vestigingsland en/of

Het beste voorbeeld is de recente beslis-

‘Google Tax’ toe. Die is uitsluitend van

in het ander land al betaald worden (bijv.

sing van het Verenigd Koninkrijk om

toepassing op vennootschappen, zonder

de vennootschapsbelasting) en zijn

niet-inwoners die geen vaste inrichting

vestiging in het land, die een artificiële

mogelijks niet aftrekbaar noch

hebben in het VK toch te belasten. Een

structuur hebben opgezet om een vaste

voorbeeld. A en B zijn verbonden partijen

inrichting te voorkomen. Er wordt een

en A betaalt een royalty aan B voor het

omzetdrempel gehanteerd zodat de facto

gebruik van intellectuele eigendom. A,

enkel multinationals met zo’n grote omzet

die geen vaste inrichting heeft in het VK,

worden geviseerd. Het tarief van de DPT

gebruikt die intellectuele eigendom om

(25%) is hoger dan het normale tarief (19%)

inkomsten te genereren in het VK. Het is

in de vennootschapsbelasting en fungeert

de bedoeling van het VK om die royalty’s

dus als een incentive voor multinationals

voortaan te belasten door een bronheffing

om hun structuren aan te passen.

NAAR EEN INTERNETBELASTING? Hongarije experimenteerde een hele tijd met een ‘internetbelasting’ op basis van het datagebruik van de consument. De belasting moest worden ingehouden door de telecomoperatoren, maar werd uiteindelijk afgevoerd. Die beslissing had echter meer te maken met de protesten tegen huidig premier Orban dan tegen de belasting zelf. De Europese Commissie was principieel gekant tegen zo’n internetbelasting en noemde het een “vreselijk idee dat de vrijheid beperkt en niet zal werken” 1.

De Europese Commissie verwierp ook het belasten van data, gelet op de potentiële groei van het datavolume.

12

van 20% in te houden.

Dit concept van digitale aanwezigheid sluit Dergelijke bronheffingen en ‘advertentietak-

het dichtst aan bij de voorstellen inzake

sen’ brengen evenveel complexiteit met zich

vaste virtuele inrichting van de EU en de

mee als de omzetbelastingen en verhogen

OESO. Hoewel het concept nog moet

bovendien het risico op dubbele belasting.

worden verfijnd, geniet de piste een brede consensus.

VIRTUELE AANWEZIGHEID Andere landen belasten op basis van digitale aanwezigheid. Zo loopt er in Israël een pilootproject dat moet nagaan wanneer een digitaal bedrijf significant

1 https://www.euractiv.com/section/digital/video/ commission-hungary-s-internet-tax-is-a-terribleidea/ 28/10/2014

Uw ideale adviseur begrijpt uw business.

En loopt liefst twee stappen voor op uw vragen.

IdentiďŹ ceert bedreigingen en kansen en heeft al antwoorden voordat u ernaar vraagt. De wereld is een dorp. En u heeft behoefte aan een optimale interactie tussen wereldwijde visie en lokale kennis.

Een partner die anticipeert in plaats van reageert.

RSM, the power of being understood.

www.rsmbelgium.be

T +32 (0)2 725 50 04 - www.rsmbelgium.be Kantoren in Antwerpen, Brussel, Charleroi, Bergen, Zaventem & Aalst

THE POWER OF BEING UNDERSTOOD AUDIT | TAX | CONSULTING RSM Belgium is a member of the RSM network and trades as RSM. RSM is the trading name used by the members of the RSM network. Each member of the RSM network is an independent accounting and consulting ďŹ rm each of which practices in its own right. The RSM network is not itself a separate legal entity of any description in any jurisdiction. The RSM network is administered by RSM International Limited, a company registered in England and Wales (company number 4040598) whose registered office is at 50 Cannon Street, London, EC4N 6JJ. The brand and trademark RSM and other intellectual property rights used by members of the network are owned by RSM International Association, an association governed by article 60 et seq of the Civil Code of Switzerland whose seat is in Zug.

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

WAT DOET EUROPA?

Europese voorstellen: urgent of overhaast?

In het kielzog van de OESO lanceert de Europese Unie twee voorstellen om de digitale economie te belasten.

De langetermijnoplossing (aangepaste vennootschapsbelasting) krijgt meer steun dan de kortetermijnoplossing (indirecte belasting op omzet). We zoomen in op beide.

I

n het verlengde van de werkzaamheden van de OESO

WELKE BELASTING(EN) STELT DE EU VOOR?

(Organisatie voor Economische Samenwerking en

De Commissie werkte twee wetgevingsvoorstellen uit.

Ontwikkeling) en de G20 en op uitdrukkelijke en dwingende

vraag van verschillende grote landen1 gesteund door enkele

VOORSTEL 1: ‘DIGITAL PERMANENT ESTABLISHMENT’ (DPE) 4

2

andere landen , besloot de Europese Unie in september 2017 om het dossier over de belasting van de digitale economie zelf in handen te nemen. En haar eigen agenda op te leggen aan de OESO en de rest van de wereld. Meteen diezelfde maand publiceerde de Europese Commissie een mededeling met de belangrijkste te onderzoeken pistes.

Naast de vraag om nauw met de OESO te blijven samenwerken, droeg de Raad Ecofin (Raad Economische en Financiële Zaken) de Europese Commissie op 5 december 2017 op om tegen eind maart 2018 concrete voorstellen voor te bereiden, wat op 21 maart dan ook is gebeurd 3. Die acties van de Commissie worden vooral als volgt gerechtvaardigd:

"De internationale vennootschapsbelastingregels zijn niet meer aan de realiteit van de moderne wereldeconomie aangepast en gaan voorbij aan bedrijfsmodellen waarmee winst kan worden gegenereerd op basis van digitale diensten in een land zonder daar fysiek aanwezig te zijn.

De huidige belastingregelgeving onderkent de nieuwe manieren om winst te maken in de digitale wereld niet, in het bijzonder de rol die gebruikers spelen bij waardecreatie voor digitale ondernemingen.

Bijgevolg is er ontkoppeling van – of 'niet-overeenstemming' tussen – de plaats waar waarde wordt gecreëerd en de plaats waar die waarde wordt belast."

1 Duitsland, Spanje, Frankrijk en Italië.

2 Hoofdzakelijk de landen die het EU-voorzitterschap waarnemen, nl.

Bulgarije, Oostenrijk en Roemenië, evenals Griekenland, Portugal en Slovenië.

3 Een eerlijk en efficiënt belastingstelsel in de Europese Unie voor de digitale eengemaakte markt, COM (2018) 146 final, beschikbaar op https://ec.europa.eu 4 Beschikbaar op https://ec.europa.eu 14

Het eerste initiatief wil de vennootschapsbelastingregels hervormen.

Die langetermijnoplossing krijgt de voorkeur van de Commissie. Met deze optie kunnen lidstaten de winst die op hun grondgebied wordt gerealiseerd, belasten, zelfs als een onderneming daar niet fysiek aanwezig is. Volgens de Commissie verzekeren de nieuwe regels dat onlinebedrijven net zoveel bijdragen als traditionele 'fysieke' ondernemingen aan de overheidsfinanciën van de landen waar ze een "aanmerkelijke digitale aanwezigheid" hebben.

Een digitale onderneming wordt geacht een belastbare 'digitale aanwezigheid' of 'virtuele vaste inrichting' in een lidstaat te hebben als ze voldoet aan één van de volgende criteria:

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

• de jaarlijkse inkomsten in een lidstaat bedragen meer dan zeven miljoen euro; • er zijn meer dan 100.000 gebruikers in een lidstaat in één belastingjaar;

Er is nl. een consensus over het feit dat een oplossing in de eerste plaats op mondiaal niveau moet worden gezocht en besproken in de OESO, in plaats van op nationaal of

• het bedrijf heeft in een belastingjaar

Europees niveau. Over dit voorstel voert de

meer dan 3.000 contracten voor

Raad Ecofin nog technische discussies, met

onlinediensten met gebruikers gesloten.

name over de hierboven beschreven criteria,

De langetermijnoplossing van Europa wil de vennootschapsbelastingregels hervormen

die vooral op maat van de grote landen zijn De regels voor de toerekening van de winst

geschreven.

aan die virtuele vaste inrichting zullen bijv. rekening houden met de winst uit het gebruik van gebruikersinformatie – denk aan reclame-inkomsten –, commissies verdiend door het koppelen van gebruikers via een platform en inkomsten verkregen uit digitale diensten, zoals streaming tegen betaling.

Op termijn kan de maatregel worden opgenomen in de gemeenschappelijke geconsolideerde heffingsgrondslag voor de vennootschapsbelasting (CCCTB).

Dit voorstel geniet de voorkeur van de Commissie en de Raad Ecofin. Het sluit aan op de werkzaamheden van de OESO en moet in dat opzicht vooral worden beschouwd als 'input' van de EU in het kader van die werkzaamheden.

VOORSTEL 2: ‘DIGITAL SERVICES TAKS’ (DST) 5 Het tweede voorstel komt tegemoet aan de

De maatregel kan voorkomen dat

vraag van enkele lidstaten die aandrongen op

bepaalde lidstaten eenzijdig

een Europese oplossing. Het is een nieuwe

maatregelen nemen om digitale

voorlopige belasting die specifiek betrekking

activiteiten te belasten. Het gevaar

heeft op bepaalde digitale activiteiten die

bestaat dat die zouden kunnen leiden tot

volgens die lidstaten volledig buiten het

een rist nationale regels die schadelijk

huidige belastingkader vallen.

zijn voor de eengemaakte markt (lees ook het artikel ‘Onzin nationale belasting

Meer in het bijzonder gaat het om een (de omzet) uit bepaalde digitale activiteiten de waardecreatie. Inkomsten die zouden

BEDRIJFSWERELD HEEL KRITISCH OVER HUIDIG KORTETERMIJNVOORSTEL

worden belast zijn:

De lidstaten zijn bijzonder verdeeld

• de verkoop van onlineadvertentieruimte;

over het tweede voorstel van de

• digitale intermediaire activiteiten waardoor

Europese Commissie. Een tiental

waarbij de gebruikers een grote rol spelen in

gebruikers met elkaar in contact kunnen

lidstaten zijn er zelfs sterk tegen gekant.

komen of elkaar goederen en diensten

Daardoor komt – rekening houdend met

kunnen verkopen;

de eenstemmigheidsregel in fiscale

• de verkoop van data die zijn gegenereerd

De plaats waar waarde wordt gecreëerd verschilt van de locatie waar die waarde wordt belast

digitale bedrijven’, p. 10).

indirecte belasting op de bruto-inkomsten

zaken – het nut als tijdelijke oplossing op

uit informatie die door gebruikers is

korte termijn in gevaar. Immers wat baat

verstrekt.

een tijdelijke oplossing als ze wordt voorbijgestoken door de

De belastingen zouden worden geïnd door

langetermijnoptie?

de lidstaten waar de gebruikers zich bevinden ('market place') en alleen bij bedrijven die

Dat is ook de reactie van de

jaarlijks wereldwijd minstens 750 miljoen euro

bedrijfswereld op de opportuniteit van

omzetten en in de EU minstens 50 miljoen euro.

het ‘Digital Services Taks’-voorstel.

Bovendien is er grote eensgezindheid

De voorlopige belasting zou onmiddellijk

over het feit dat die belasting in haar

inkomsten genereren voor de lidstaten.

huidige vorm onaanvaardbaar is. Er zijn

De belasting toegepast tegen een tarief

nog tal van technische aanpassingen

van 3%, kan geschat jaarlijks 5 miljard euro

noodzakelijk opdat ze – bij eventuele

aan inkomsten genereren voor alle

invoering – alsnog haar doelstellingen

lidstaten – ter vergelijking: in België

zou bereiken en operationeel kan

brengt de vennootschapsbelasting meer

worden toegepast.

dan 18 miljard euro op.

5 Beschikbaar op https://ec.europa.eu 15

ADVERTORIAL

“

Disruptie is de sleutel tot succesvolle digitalisering

”

Jan Dobbenie is CIO (Chief Information Officer) bij VDAB sinds januari 2018. Hij vertelt over de noodzaak van en de kansen bij digitalisering..

1. Om met de deur in huis te vallen: Is VDAB futureproof?

In deze snel veranderende tijden is het als organisatie onmogelijk om helemaal futureproof te zijn, maar bij VDAB werken we er wel heel hard aan. Er zijn heel wat andere spelers binnen ons domein.

Denk maar aan kleine start-ups die matching aanbieden op basis van artificial intelligence, interimkantoren die steeds innoveren en grote spelers zoals Google Jobs.

Daarom moeten we ons bij VDAB meten met deze private ondernemingen en onze unieke positie bepalen. Wat als we geen overheid zouden zijn en we geen gebruik zouden kunnen maken van de data die we krijgen, geen verplichtingen zouden kunnen opleggen en geen controlefunctie hadden? Dan zouden we pas ontdekken waar onze zwaktes en onze sterktes liggen. Voor mij is daarom disruptie de sleutel tot succesvolle digitalisering. We moeten niet zomaar bestaande processen omzetten naar digitale

Interview met Jan Dobbenie, CIO

processen. We moeten daarentegen verder durven denken. Het is belangrijk je af te vragen: wat is onze toegevoegde waarde? Hoe kunnen we ons onderscheiden van al die andere spelers op de markt? Hoe kunnen we eventueel met hen samenwerken?

Voor mij is dat proactief werken. Wij beschikken over heel wat data van klanten, werkgevers en werknemers. We zullen op zoek moeten gaan naar patronen en slimme algoritmes, zodat we op basis van massadata een oplossing kunnen bieden op de vele (toekomstige) vragen van werkzoekenden, werknemers en werkgevers. Een job for life bestaat niet meer, maar misschien kan VDAB de expertise ontwikkelen om met technologie en analyse patronen te ontdekken en daarop in te spelen. Die pro-activiteit kan de sterkte zijn van onze digitale strategie.

2. Digital first, wat betekent dat voor jou?

Digital first is vooral customer first. Onze klant staat centraal in de digitalisering. Met digitalisering gaat immers ook individualisering gepaard. Denk maar aan Uber of Booking.com. We moeten niet langer segmenteren en spreken van doelgroepen, maar inzetten op persoonlijke dienstverlening en op maat van onze

klant werken. De ultieme segmentatie is het individu. De meeste mensen werken geen leven lang meer in hetzelfde bedrijf, maar gaan op zoek naar nieuwe uitdagingen en blijven bouwen aan hun competenties. Daar moeten we als VDAB een rol in spelen.

Inzetten op individuele matching, gebruikmakend van de (big) data die we hebben en zullen blijven verzamelen.

3. Een wat meer controversiële vraag: zal digitalisering jobs creëren of doen verdwijnen?

Het antwoord is tweeledig. De disruptie zal onvermijdelijk oude jobs doen verdwijnen, maar ook nieuwe jobs creëren. Een recente studie van Oxford University schat in dat 54% van de Europese jobs in de komende 20 jaar zal geautomatiseerd worden… En dat proces verloopt almaar sneller en sneller. Deze tendens brengt ook polarisering met zich mee tussen mensen die zeer digitaal vaardig zijn en anderen die minder mee kunnen in het digitale tijdperk. Het is onze taak als VDAB om de ongelijkheid die daaruit volgt nauwlettend te monitoren. De digital dexterity of digitale handigheid mag geen voorrecht zijn van enkelen.

In dat opzicht spreek ik graag van een digitale switch. Iedereen kan zwemmen of fietsen, maar niet iedereen kan even goed om met digitale tools. Ook laaggeschoolden, oudere werkzoekenden en mensen met een arbeidsbeperking moeten de kans krijgen om de juiste competenties te ontwikkelen. Daarin ligt ook een rol voor VDAB. Met opleidingen en de juiste begeleiding kunnen we mensen helpen hun digitale skills te ontplooien.

Toch hoeven we ook niet altijd te focussen op de negativiteit rond digitalisering. Het zijn de kansen die eruit voortvloeien die we moeten grijpen. Trouwens, het zal ons als maatschappij dwingen om de definitie van werk zelf opnieuw uit te vinden. Ik ben positief: de onaangename jobs zullen gerobotiseerd worden en er zal meer ruimte komen om een job met volle goesting te doen.

4. Is een digitale wereld dan ook per definitie een snelle wereld?

Het is zo dat de revoluties elkaar sneller opvolgen. Er zitten geen decennia meer tussen de technologische ontwikkelingen of tussen de ‘rise and fall’ van organisaties en ondernemingen, zelfs geen jaren. Het gebeurt van vandaag op morgen aan een exponentiële snelheid. Onze veerkracht zal telkens uitgedaagd worden.

De intelligentie van machines is vandaag al erg hoog en dat zal in de toekomst alleen maar verveelvoudigen, ook aan een exponentieel tempo. We zitten op een steeds stijgende curve. Binnen afzienbare tijd zal quasi alles geautomatiseerd kunnen worden.

Het is onze taak om van die productiviteit en efficiëntie gebruik te maken. Misschien kunnen we met z’n allen dan wel minder gaan werken (lacht)? Zou het niet mooi zijn als de jobs voor de robots zijn, en het leven voor de mens?

5. Waar wil je als CIO bij VDAB naartoe?

Ik wil af van het klassieke beeld van VDAB. We mogen ons niet verschuilen achter onze voordelen. De beste verdediging is de aanval: laat ons dus proactief te werk gaan, zodat we niet overrompeld worden door de snelle digitalisering. Ik wil mee aan het roer staan en de digitale richting bepalen, maar we moeten wel rekening houden met de stroming en de wind.

VDAB is een sterk merk voor werk. Daarop wil ik in de toekomst nog meer inzetten, want we zijn soms te bescheiden. We moeten ons digitale verhaal ophangen aan onze toegevoegde waarden, aan ons gebruik van artificial intelligence en algoritmes. Ook benchmarking met onze collega’s in het buitenland kan heel wat opleveren.

Zo kunnen we onze middelen steeds efficiënter leren inzetten. Met betere apps en tools die voor iedereen toegankelijk zijn.

Ik ben benieuwd naar de toekomst, en dan vooral naar de evoluties binnen big data en proactive profiling. Alle burgers zijn trouwens onze klanten, niet enkel de werkzoekenden. VDAB zou een soort Vlaamse LinkedIn kunnen zijn, waar mensen met positiviteit en trots zichzelf of hun bedrijf voorstellen, hun competenties, hun toegevoegde waarden, enz.. Dat soort informatie is voor ons erg waardevol. Onze burgers helpen ons aan informatie en wij helpen onze burgers bij hun loopbaan. En dit op een inclusieve manier, zonder te focussen op de top zoals LinkedIn dat doet, maar met aandacht voor elke burger.

6. Tot slot: heb je nog tips voor andere werkgevers om mee te stappen in het digitale tijdperk?

Digitalisering is een must, een toolkit, maar zoals ik al zei is disruptie de sleutel tot succes. Durf te denken, durf jezelf of je bedrijf heruitvinden. Wees daarin eerlijk, meet jezelf met anderen en ontdek je pijnpunten want van daaruit kan je groeien.

Maar onthoud ook dat innovatie en disruptie zonder uitvoering slechts een dagdroom is. Durf breken, durf falen want alleen zo boek je vooruitgang. “Risk a lot, fail cheap.”

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

WAT WIL DE OESO? digitale onderneming?’, p. 08 en ‘Digitale

Niet méér belasten, maar beter!

fiscaliteit is niet (altijd) nieuw’, p. 20).

Belast de winsten van (digitale) ondernemingen daar waar de waarde wordt gecreëerd. Op dat fundament bouwt de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) haar plannen voor een evenredige en billijke verdeling van de belastinginkomsten tussen de landen wereldwijd.

1. een evenwichtige verdeling tussen landen

Bovendien is er geen level playing field omdat het internationaal fiscaal kader niet is aangepast aan de belasting op winst uit digitale activiteiten. Onder druk van de nieuwe digitale businessmodellen moet het internationaal fiscaal kader worden hertekend, met als drieledig doel: van het recht op belastingheffing op de winst van ondernemingen; 2. het realiseren van een level playing field; 3. de garantie dat alle ondernemingen, met inbegrip van de digitale ondernemingen, op een billijke manier bijdragen aan de financiering van de overheidsuitgaven (infrastructuur, onderwijs …) waarvan ze genieten in de landen waar ze actief zijn.

Voor de ondernemingen – die op een constructieve en proactieve manier willen bijdragen aan de lopende werkzaamheden van de OESO en de Europese Commissie – moet alles in het werk worden gesteld om globale oplossingen te vinden. Daarbij leunen ze vooral aan bij de visie van de OESO. Het is immers van essentieel belang dat die de kans en de tijd krijgt om tot een oplossing te komen met de grootst

dat de wereldwijde winsten alleen in het

mogelijke internationale consensus.

land waar de ondernemingen zijn gevestigd

Eenzijdige, nationale acties vanwege landen

worden belast. Gezien de sterke concentra-

(lees het artikel ‘Onzin nationale belasting

tie van digitale ondernemingen in een heel

digitale bedrijven’, p. 10) of zelfs van de

beperkt aantal landen (VS, China ...) bestaat

Europese Commissie (lees het artikel

de kans dat andere landen niet langer het

‘Europese voorstellen: urgent of overhaast?’,

owel op Belgisch,

Z

recht hebben om vennootschapsbelasting

p. 14) moeten worden vermeden.

Europees als internatio-

te heffen op een groeiend aantal activitei-

naal niveau is de eensge-

ten die in hun land worden ontplooid. Dat

WAAR, WAT EN HOE BELASTEN?

zindheid groot over het feit dat

kan aanzienlijke impact hebben op hun

Net als de Europese Unie nam de OESO het

de belasting van de digitale

belastinginkomsten en bovendien leiden tot

dossier over de belasting van de digitale

economie een reëel probleem

een verhoogde belastingdruk op onderne-

economie stevig in handen. Daarbij focust ze

vormt dat dringend moet

mingen met meer traditionele activiteiten.

op de vraag hoe de fiscale ontvangsten uit de belasting op de winst van een mondiale

worden opgelost.

18

digitale activiteit beter kunnen worden

De BEPS-actieplannen (Base

VERMIJD EENZIJDIGE, NATIONALE ACTIES

Erosion and Profit Shifting)

Het gros van de bedrijfswereld volgt die

waar die activiteit plaatsvindt. Daartoe wil ze

zouden ervoor zorgen dat

visie. Veel bedrijven krijgen immers te

het beginsel van de vennootschapsbelasting

winsten van ondernemingen

kampen met oneerlijke fiscale concurrentie

uit haar BEPS-actieplan handhaven, nl. dat

daadwerkelijk worden belast.

van digitale ondernemingen die de

winsten van ondernemingen moeten worden

Maar met de bestaande fiscale

bestaande regels niet – of niet behoorlijk –

belast daar waar de waarde wordt

regels blijft het risicio overeind

respecteren (lees de artikels ‘Hoe werkt een

gecreëerd.

verdeeld tussen de verschillende landen

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

Rekening houdend met de specifieke

In het nieuwe tussentijdse rapport (maart

kenmerken van de digitale economie (lees

2018) gaat de OESO dieper in op de weg

het artikel ‘Hoe werkt een digitale

die ze wil volgen om tegen 2020 een

onderneming?’, p. 08) is het blijkbaar

globale oplossing te bereiken met de ruimst

bijzonder moeilijk om dat beginsel toe te

mogelijke consensus. De krachtlijnen

passen op digitale activiteiten die buiten het

daarvan zijn:

vestigingsland geen fysieke aanwezigheid

• een grondig onderzoek van de concrete

vergen. Daarom moet er een sluitend

impact van de BEPS-actieplannen op de

antwoord komen op drie essentiële vragen:

digitale economie. Op basis van

1. Hoe wordt de plaats van belastingheffing

concrete feiten en bevindingen kan dan

bepaald, d.w.z. de plaats waar de waarde

worden bepaald of, en in hoeverre, de

wordt gecreëerd (waar belasten)? Gaat

problemen van niet-belasting of te lichte

het om de locatie van waaruit de activiteit

belasting (als gevolg van

wordt gevoerd, de plaats waar de fysieke

belastingontwijking en agressieve fiscale

servers staan en waar de intellectuele eigendom zich bevindt? Of wordt de

planning) zijn opgelost; • in tegenstelling tot Europa wil de OESO

Bedrijven steunen de visie van de OESO: een langetermijnoplossing met maximaal draagvlak

Voor alle duidelijkheid, het doel is niet 'méér' belasten door boven op de

plaats bedoeld waar de gebruikers en

geen tijdelijke kortetermijnoplossing die

vennootschapsbelasting een nieuwe

consumenten van de goederen en

afwijkt van de beginselen van het

belasting in het leven te roepen, maar

diensten gevestigd zijn?

internationaal fiscaal recht. Dat verhoogt

wel 'beter' belasten door de taart van

het risico op een nieuwe belasting boven

de vennootschapsbelasting anders en

verdeeld tussen de verschillende landen

op de bestaande belastingen. En dat kan

op een billijker manier tussen de landen

waar een activiteit plaatsvindt (wat

de werkzaamheden om het

te verdelen.

belasten?) zodat ook dubbele (of zelfs

internationaal fiscaal kader op passende

meervoudige) belasting wordt

en evenredige wijze aan te passen (zoals

In 2019 wil de OESO een nieuw tussentijds

voorkomen?

met succes gedaan met het BEPS-

rapport publiceren over het concrete

actieplan) doorkruisen;

verloop van haar werkzaamheden. Bij de

2. Hoe wordt de gecreëerde waarde

3. In welke vorm worden de winsten belast (hoe belasten?) In de vennootschaps-

• tegen 2020 een oplossing om het

uitwerking van haar oplossing kan de OESO

belasting en met toepassing van de

internationaal fiscaal kader te wijzigen

zich inspireren op de langetermijnoplossing

dubbelbelastingverdragen? In de vorm

(aanpassing van de vennootschaps-

van de Europese Unie. Dat is een eerste

van een nieuwe indirecte belasting die

belasting en belastingverdragen) zodat

poging om de OESO-strategie in praktijk te

zou steunen op de omzet die in ieder land

een passend antwoord wordt gegeven

zetten, via de invoering van de ‘virtuele

wordt gerealiseerd? In een combinatie

op de drie vragen hierboven. Met die

vaste inrichting’ in fiscaal recht. Dat concept

van verschillende technieken?

oplossing kan de vastgelegde

kan een toereikend aanknopingspunt

beleidsdoelstelling worden gerealiseerd:

worden voor een passende belastingheffing

In het rapport dat de OESO in 2015 publi-

de herziening van de regels voor de

op de globale nettowinsten van digitale

ceerde, reikte ze kort de verschillende

verdeling tussen landen van het recht op

ondernemingen.

technische oplossingen aan die mogelijk zijn.

belastingheffing op winsten.

Daarna moeten de regels voor de toerekening van de winst aan de activiteiten van die virtuele vaste inrichting (de zgn. verrekenprijzen of ‘transfer pricing’) worden herzien.

Ten slotte kunnen alle veranderingen in één beweging worden uitgevoerd d.m.v. een multilateraal verdrag 1 zoals in het BEPSactieprogramma.

Afspraak in 2020!

1 Actie nummer 15 van het BEPS-actieprogramma stelde een multilateraal instrument voor om alle dubbelbelastingverdragen tegelijk te wijzingen om misbruik van dubbelbelastingverdragen tegen te gaan.

19

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

BESTAANDE OPLOSSINGEN

Digitale fiscaliteit is niet (altijd) nieuw De digitale economie belasten is geen nieuw fenomeen. Op internationaal en Europees niveau wordt al jaren hard gewerkt om een level playing field op fiscaal vlak te realiseren. Daarbij werd zo goed als mogelijk rekening gehouden met de nieuwe parameters van de digitale economie. Een overzicht.

T

oen de Organisatie voor Economische Samenwerking en

Het zou ons te ver leiden in deze REFLECT om al die punten in

Ontwikkeling (OESO) in 2015 haar BEPS-actieplannen

detail te bespreken. Daarom beperken we ons tot de actiepunten

voorstelde, was Actiepunt 1 niet toevallig de ‘Digitale

met de grootste impact op de digitale economie.

Economie’ 1. Er werd toen geoordeeld dat het niet haalbaar was om

een set regels (en belastingen) uit te werken uitsluitend gericht op

IMPACT BEPS OP DIGITALE ECONOMIE

de digitale economie – de zgn. ‘ringfencing’. Daarom hield de OESO

Actie 7 van de BEPS-plannen past de definitie aan van een ‘vaste

ook in haar andere actiepunten rekening met het globale plaatje

inrichting’. Dat is belangrijk voor bijv. ondernemingen als Amazon. In

en mogelijk ook met de uitdagingen van de digitale economie voor

het verleden waren distributiecentra immers geen vaste inrichting.

de belastingsystemen in de verschillende landen, België incluis.

BEPS zorgt er voor dat wanneer logistieke centra de corebusiness van de onderneming zijn, ze wel degelijk een vaste inrichting kunnen

Met het actieprogramma wil de OESO de strijd aanbinden

vormen. In dat geval moet er winst worden toegewezen aan die vaste

met belastingontwijking, kunstmatige winstverschuivingen

inrichting en kan het land waar het logistieke centrum is gevestigd

en oneerlijke fiscale concurrentie tussen landen. Ze doet dat

een deel van de winst belasten. Vandaar ook

onder meer door:

het belang van het toewijzen van winst en dus

-

voor de verrekenprijzenproblematiek.

de bestaande dubbelbelastingverdragen aan te passen en zgn. ‘hybrid mismatches’ (hybride structuren die kunnen leiden tot een niet-belasting van een deel van de winst) weg te werken;

-

-

strenge CFC-regels op te leggen. Die

De nieuwe regels moeten de btw-fraude bij verkoop op afstand in de EU indijken

(Actie 5) was België verplicht zijn octrooiaftrek te hervormen. De belangrijkste wijziging daarbij was het belang van een ‘nexus’. In mensentaal: de OESO eist dat er

‘Controlled Foreign Company’-regels

een directe link wordt gelegd tussen de

moeten voorkomen dat belastingplichtigen

gemaakte kosten voor onderzoek en

hun inkomen via dochterbedrijven laten

ontwikkeling en de inkomsten ervan via een

neerslaan in belastingparadijzen;

octrooi. Hierdoor kunnen ‘lege’

de octrooi-aftrek (ook wel ‘patent box’

vennootschappen, zonder echte

genoemd) aan te passen;

onderzoeksactiviteit en uitsluitend opgericht om patenten te

nieuwe eisen op te leggen op het vlak van de documentatie van

beheren, de facto niet langer genieten van een belastingvoordeel.

verrekenprijzen (transfer pricing of intra-groep-facturatie); -

Door de aanpassingen aan de patentboxen

de definitie van een vaste inrichting bij te sturen.

20

1 Het VBO-magazine REFLECT ‘BEPS. Profit or Loss?’ ging dieper in op alle ins en outs van BEPS (ga naar www.vbo.be/publicaties/REFLECT).

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

De introductie van CFC-regels (Actie 3) bindt de

Onlinebedrijven zullen in de toekomst beter aan hun btw-verplichtin-

strijd aan tegen vennootschappen gevestigd in

gen moeten voldoen. Zo worden de onlineplatformen verantwoordelijk

het buitenland maar zonder lokale substantie 2.

voor het innen van de btw op de door hen gefaciliteerde verkopen op

De maatregel is, zoals hierboven al kort toegelicht,

afstand. Dankzij het mini-éénloketsysteem (MOSS) moeten zij zich echter

erop gericht om het kunstmatig verschuiven van

niet langer in elke lidstaat waar ze goederen verkopen, registeren.

winst naar buitenlandse dochterondernemingen in landen met een gunstiger fiscaal regime, aan banden

Voor start-ups en kmo’s betekenen de nieuwe regels een belangrijke vereen-

te leggen. Wanneer die dochter onvoldoende wordt

voudiging. Wanneer de jaarlijkse grensoverschrijdende onlineverkoop van een

belast, kan er voortaan een correctie

onderneming minder dan 10.000 euro bedraagt,

komen bij de moederonderneming.

zal zij de btw-regels van haar thuisland kunnen blijven toepassen, i.p.v de regels van het

De OESO staat niet alleen met haar initiatieven. Ook de EU nam verschillende acties, zowel op het vlak van de directe als van de indirecte belastingen.

Zo werden de BEPS-maatregelen

bestemmingsland. Er werden ook andere

Onlinebedrijven zullen in de toekomst beter aan hun btwverplichtingen moeten voldoen

maatregelen genomen, o.m. op het vlak van administratieve samenwerking tussen landen, de juiste vaststelling en inning van btw en andere belastingen. De problemen die door belastingontwijking en -ontduiking ontstaan, worden aangepakt door de inning van de belastingen in

bijna allemaal omgezet in de Anti

de afzonderlijke lidstaten te verbeteren, de

Tax Avoidance Directive (ATAD).

grensoverschrijdende samenwerking tussen de

Die maatregelen komen

belastingdiensten te versterken en het duidelijke

de volgende jaren op

beleid van de EU ten aanzien van derde landen in

kruissnelheid binnen heel de Europese Unie.

de strijd tegen belastingontwijking- en ontdui-

Het lijkt ons inefficiënt om nieuwe maatregelen

king toe te passen. Het beste voorbeeld van dat laatste is de beruchte zwarte

of belastingen te creëren zonder vooraf de impact

lijst van belastingparadijzen. Hoewel sommigen meewarig doen over de korte

van de bestaande BEPS/ATAD-maatregelen te

lijst, valt het nét toe te juichen dat de lijst niet ellenlang is. Het bewijst dat veel

evalueren. Die lossen immers al heel wat issues op.

belastingparadijzen zich ertoe verbonden om hun belastingbeleid drastisch bij te sturen en transparanter te maken.

EUROPEES BTW-STELSEL KLAAR VOOR DE DIGITALE ECONOMIE

BELGISCHE DEELECONOMIE TRANSPARANT BELAST

Meer in het bijzonder nam de Europese Commissie

Behalve de OESO en Europa ondernemen ook de landen op nationaal

al veel initiatieven met betrekking tot e-commerce3.

niveau actie, ook België. Het Belgische systeem voor de deeleconomie

De maatregelen treden in twee fases in werking

(lees het artikel ‘Hoe werkt een digitale onderneming?’ op p. 08) krijgt

vanaf 2019 en 2021. Zo worden btw-regels waar

internationaal veel aandacht. Door aan de onlineplatformen meer

mogelijk vereenvoudigd, o.a. door het uitbreiden

verantwoordelijkheid te geven voor de inning en doorstorting van de

van het mini-éénloketsysteem (MOSS). Dankzij dit

belastingen is de fiscale administratie perfect op de hoogte hoeveel

mechanisme kan een onderneming buiten de EU

geld er wordt verdiend in de deeleconomie. Omgekeerd blijkt bijklussen

haar goederen verkopen aan de Europese consu-

of bijverdienen via een onlineplatform voor veel mensen aantrekkelijk

menten en eenvoudig haar aangifte doen via één

vanwege de lage belastingdruk. Omdat de platformen de belastingen

portaal. Het zorgt er tevens voor dat de correcte

direct inhouden is het systeem bovendien administratief eenvoudig te

btw-tarieven worden toegepast – in regel de tarieven

beheren door de werknemers. Kortom, het zorgt voor een duidelijke

die gelden waar de consument zich bevindt.

win-win.

Voorts maken de nieuwe regels een einde aan de

Ondanks de nieuwe Belgische regels blijft het een opdracht om de

btw-vrijstelling voor zendingen van buiten de EU

buitenlandse webshops te sensibiliseren voor het nieuwe systeem

waarvan de waarde Dat systeem is vatbaar voor fraude

en ze te wijzen op hun verplichtingen om de accijnzen en andere

en dus werd het afgeschaft. Hierdoor komt een level

taksen of heffingen correct te betalen.

playing field tot stand, ongeacht of de goederen al dan niet uit de Europese Unie komen.

Er wordt ook toegekeken op de correcte aangifte en inning van de btw bij levering van goederen of diensten via een onlineplatform.

2 De substantie van een bedrijf wordt bepaald door zijn economische onderbouw, zoals zijn personeel en businessassets, en niet enkel door zijn juridische afspraken.

3 E-commerce richtlijn van 28 november 2017, www.consilium.europa.eu/media/31929/ st14126en17.pdf 21

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

DOEL VAN BELASTINGEN

Krachtig fiscaal beleid creëert welvaart

22

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

H

et Belgische fiscale kader voorziet vandaag al heel wat incentives om de digitalisering van de economie te faciliteren en te stimuleren. De voorkeur gaat uit naar een

fiscale oplossing die het nieuwe digitale ondernemen laat groeien zonder afbreuk te doen aan eerlijke concurrentie met de ‘klassieke’ economie. Het stimuleren van digitale innovatie is essentieel. In het artikel ‘Hoe werkt een digitale onderneming?’ op p. 08 kunt u lezen dat het hoofdkwartier van de digitale ondernemingen de spil vormt in het fiscale kader. Het hoofdkwartier zorgt voor onderzoek en ontwikkeling (in het bijzonder op vlak van software) en bezit vaak de intellectuele eigendom. Het algemeen management neemt er de beslissingen en een rist ondersteunende diensten, van marketing tot aankoopfuncties, zijn er gecentraliseerd.

Belastingen heffen kan nooit een doel op zich zijn. Een efficiënt fiscaal beleid moet ambiëren om de hoofdkwartieren van digitale en andere ondernemingen naar België te halen en ervoor te zorgen dat ze hier ook blijven. Een ander speerpunt bestaat erin om tegelijk een klimaat te creëren dat winnaars van eigen bodem voortbrengt.

Een belasting is nooit de beste oplossing. Het doet er niet toe of ze zuiver van toepassing is op de digitale economie, enkel geldt voor online-advertenties of de hele economie impacteert. Er zijn altijd verliezers bij een nieuwe belasting.

Een fiscaal kader moet de juiste bakens uitzetten voor een correcte belasting en een helder level playing field, maar moet vooral inzetten op een ondernemend en creatief klimaat dat winnaars voortbrengt: Googles, Facebooks of Spotify’s van eigen bodem. Zo ontstaat een krachtig fiscaal beleid dat onze economie in het digitale tijdperk alle kansen biedt en leidt naar meer economische groei en welvaart.

AANTREKKELIJK FISCAAL KLIMAAT Een aantrekkelijk fiscaal klimaat creëren kan op verschillende manieren.

Hieronder lijsten we een aantal concrete bestaande troeven op – die op een aantal aspecten vatbaar blijven voor verbetering.

• Ons land heeft een aantrekkelijk algemeen kader voor ondernemingen in België, waarbij het nominaal tarief van de vennootschapsbelasting op termijn liefst verder zou moeten dalen van 25% naar 20% voor alle bedrijven.

Belastingen heffen kan geen doel op zich zijn

• De hoofdkwartieren van buitenlandse bedrijven zullen pas interesse tonen voor ons land als de loonkosten competitief zijn en er een aantrekkelijke regeling bestaat voor buitenlandse kaderleden of onderzoekers. België zou zich, dankzij de buitenlandse kennis, als internationale magneet voor talent op de kaart kunnen zetten.

23

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

Specifiek voor onderzoek en ontwikkeling (met de nadruk op

Het bestaande fiscaal kader is best wel aantrekkelijk. Maar

software) biedt ons land een aantal fiscale incentives:

dat mag de overheid niet beletten om elke opportuniteit

-

-

de aftrek voor inkomsten uit innovatie. In het kader van de

voor vereenvoudiging van de administratieve lasten voor

BEPS-actieplannen (Base Erosion and Profit Shifting) was ons

de bedrijven te benutten. Hoe kunnen we bijv. gebruik

land verplicht de bestaande octrooi-aftrek te hervormen.

maken van de nieuwe technologieën om de compliance-

België introduceerde een innovatie-aftrek waarbij het

kosten voor de bedrijven te drukken? De Belgische fiscale

toepassingsgebied werd verruimd tot weesgeneesmiddelen,

administratie moet blijven streven naar een digitale

kwekersrechten en, belangrijker: software.

omgeving waarbij vooral inzake indirecte belastingen de

het belastingkrediet of de investeringsaftrek voor onderzoek

administratieve lasten naar omlaag kunnen.

en ontwikkeling. Het percentage van het belastingkrediet bedraagt momenteel (2018) 13,5%. Dat is vrij laag in vergelijking met andere landen. Er moet worden bekeken of een hoger percentage niet opportuun is.

-

1 De begunstigde van een aandelenoptie heeft het recht om aandelen te verwerven binnen een bepaalde periode, tegen een bepaalde prijs. Het is een voordelige manier om werknemers te belonen en dichter bij de onderneming te betrekken.

de digitale investeringsaftrek. Elke kmo of eenmanszaak die investeert in digitale betalings- en facturatiesystemen, ICT-beveiligingssystemen of interfaces om digitaal betalen en cybersecurity te realiseren kan genieten van een digitale investeringsaftrek van 13,5%. Ook investeringen in e-commerce en softwareontwikkeling komen in aanmerking.

-

de vrijstelling voor doorstorting bedrijfsvoorheffing voor onderzoekers. De loonkost voor onderzoekers daalt dankzij een gedeeltelijke vrijstelling van doorstorting (van 80%) van de bedrijfsvoorheffing die werd ingehouden op de bezoldigingen van de onderzoekers. Een bijzondere toepassing van deze maatregel is de vrijstelling voor ‘Young Innovative Companies’ (YIC). Een YIC moet wel aan bijzondere voorwaarden voldoen.

• De regering maakt ook werk van een specifieke vrijstelling van doorstorting van bedrijfsvoorheffing voor ondernemingen actief in de e-commerce. Hiermee hoopt ze een antwoord te vinden op de loonhandicap die België nog altijd heeft voor ploegen- en nachtarbeid tot 24u.

• De belastingvermindering voor start-ups en groeibedrijven.

Investeringen van particulieren in start-ups of groeibedrijven zijn gedeeltelijk aftrekbaar in de personenbelasting. De soms strenge voorwaarden kunnen worden versoepeld.

• ‘Stock option’-plannen1. Aangezien jonge ondernemingen vaak niet genoeg kapitaal hebben om beloftevolle medewerkers competitief te belonen, is een aantrekkelijk systeem inzake ‘stock-option’-plannen essentieel.

• Vrijstelling van de meerwaarden. De vrijstelling op meerwaarden op aandelen is en blijft essentieel voor een aantrekkelijk ondernemingsklimaat.

• Financiering faciliteren via crowdfunding, private privaks, durfkapitaal. Starters en groeibedrijven kampen vooral met financieringsproblemen. Ons land beschikt over uiteenlopende hefbomen om te steunen. Zo werd een overheidsfonds opgericht dat investeert in private equity-fondsen. Het fonds wil de Belgische risicokapitaalsector een boost geven en tegelijk vermijden dat groeibedrijven België zouden verlaten op het moment dat ze naar groeimiddelen op zoek gaan.

DIGITAL AGENDA 2.0 De digitalisering heeft een grote impact op onze economie en maatschappij en die zal alleen maar toenemen. Het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) maakte in zijn Digital Agenda 2.0 een analyse van de bestaande situatie en formuleerde een aantal aanbevelingen om beter te doen. “Het globale beeld van onze digitale infrastructuur is positief, maar we hebben nog heel wat progressiemarge”, zegt Edward Roosens, hoofdeconoom van het VBO. De vijf belangrijkste aanbevelingen zijn: 1. Maak alle interacties tussen overheidsdiensten en bedrijven digitaal mogelijk tegen 2025.

2. Ontwikkel een wetgevend en fiscaal klimaat dat de digitale economie ondersteunt.

3. Maak het mogelijk om, eenvoudig en zonder zware procedures of meerkost, af te wijken van de klassieke arbeidstijdregeling.

4. Richt, zoals het Verenigd Koninkrijk, één federale raad op die de impact en opportuniteiten van AI (artificiële intelligentie) op een ambitieuze maar verantwoordelijke manier analyseert en stimuleert.

5. Stimuleer jongeren om voor STEM-opleidingen (Science, Technology, Engineering, Mathematics) te kiezen.

Als Europa evolueert in de richting van een eengemaakte digitale markt, kan volgens de studie ‘Digitizing Europe’ van Boston Consulting Group, het Belgische bbp groeien met zo’n 12%. Dat veronderstelt dat we ook zelf volop inzetten op de digitale opportuniteiten die zich aandienen.

Gedetailleerde informatie vindt u in de ‘Digitale Agenda 2.0’ op www.vbo.be/publicaties.

24

Make IT easy – het TS IT-rack Met één enkel racksysteem als standaardproduct voldoen aan nagenoeg alle eisen voor modulaire, flexibele serverracks en netwerkbehuizingen.

Meer info op www.rittal.be

Rittal nv/sa Industrieterrein E17/3206 - Stokkelaar 8 - 9160 Lokeren T 09 353 91 11 - info@rittal.be - www.rittal.be

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

INTERVIEW DENIS GEERS, CEO GRAPHIUS GROEP

“De waarde van papier is terug” Print en online komen terug in evenwicht en de economie staat in het groen. Goed nieuws voor de grafische sector. Die zit aan het einde van een neerwaartse spiraal, maar heeft nog heel wat katten te geselen. ‘Employer branding’ en loonhandicap staan met stip op de agenda van Denis Geers, sinds maart 2018 de nieuwe voorzitter van de sectorfederatie Febelgra. Zijn ultieme doel? “Mensen weer trots te maken dat ze werken in de grafische sector.”

De voorbije jaren deed Graphius liefst 14 overnames binnen zijn segment?

Denis Geers: “Duurzaam groeien in onze sector kan enkel via M&A. De markt blijft fors consolideren. Tekenend voor de Belgische drukkersmarkt is dat de gemiddeld zestigjarige eigenaars geen opvolgers vinden in eigen rangen.

Ze stuurden hun kinderen andere wegen uit omdat de markt te weinig perspectieven bood. En ze hebben gelijk. Veel kleine en middelgrote drukkerijen kunnen niet de brede service bieden die de moderne klanten eisen op het vlak van geïntegreerde productie. Bovendien staan de marges zwaar onder druk en moet je ‘volcontinu’ grote volumes kunnen draaien om die winstkrimp op te vangen, inkoopkracht te krijgen bij de leveranciers en te kunnen investeren in performante infrastructuur en technologie.”

Exit drukker om de hoek?

“Au fond zijn de druk- en grafische technieken niet gewijzigd, maar de technologie waarop de processen draaien is fundamenteel geëvolueerd tot één digitale ketting van ordervoorbereiding tot het transport. De moderne drukker werkt binnen één verticaal geïntegreerde keten. De solo draaiende drukpers is voorgoed verleden tijd. De hele organisatie rond die keten vergt te veel organisatie, knowhow en investeringen om als kleine speler te dragen. Bovendien verliezen ze concurrentiekracht omdat de productiviteit van de nieuwe drukpersen tot drie keer hoger ligt.”

26

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

Onze bedrijven kunnen dankzij het duaal model de nieuwe praktijkateliers worden

Met de acquisities rijft u dus

Biedt duaal leren geen perspectief?

marktaandeel binnen?

“Toch wel, maar een cao uit begin

“De overname van een klantenportefeuille

jaren 90 over de leercontracten

is een drijfveer, maar nog belangrijker is

maakt duaal leren vandaag onbe-

het binnenhalen van profielen met techni-

taalbaar. Blijkt nu dat die cao is

sche knowhow. Het is vandaag immers heel

achterhaald door hogere recht-

moeilijk om jonge mensen aan te trekken

spraak. Daarom vragen we om het

die hun – liefst – hele loopbaan in onze

bewuste artikel te schrappen zodat

nichemarkt willen werken. Het drukkersvak

we duaal leren kunnen introduceren

is een stabiel beroep dat weinig verloop

onder dezelfde loonvoorwaarden

kent en toelaat. Je moet het vak beheersen

als in andere sectoren, zoals de

en begrijpen om het goed te doen. Ook al

bouw. Duaal leren is trouwens ook

is het ambacht gedigitaliseerd, een drukker

een winverhaal voor de scholen.

of afwerker is veel meer dan een operator

De persen en machines waarop

die louter een machine moet bedienen.

de tieners daar het vak leren kennen,

Vandaag bereikt de sector de top van de

worden hier al 20 jaar niet meer

automatiseringscurve. Ook inzake indus-

gebruikt. Waardoor ze – en hun

trialisatie. En we merken dat er nog heel

ouders – een oubollig beeld van de

veel ‘handen’ nodig zijn in het hoogkwali-

sector krijgen. Het ontbreekt de

tatieve druksegment, bijvoorbeeld in het

scholen aan middelen om zelf in de

finale binden van een boek of brochure

nieuwe, snel evoluerende techno-

waar er heel veel verschillende technie-

logie te investeren. Onze bedrijven

ken en afwerkingsmogelijkheden zijn.”

kunnen dankzij het duaal model de nieuwe praktijkateliers worden.”

Drukker is een knelpuntberoep?

“Meer dan ooit. Zelfs hier in Gent waar we als het ware worden omringd door grafische

HET EINDE VAN DE NEGATIEVE TREND

scholen vinden die grafici en drukkers in spe andere bedrijven aantrekkelijker. Onze

“Met het drukken op zich kun je het

sector heeft zijn imago niet mee. Iedereen

verschil niet meer maken”, staat op

denkt dat de grafische sector ten dode

jullie website. Waarmee dan wel?

is opgeschreven. We zijn niet zoals de

“We differentiëren ons met alle

koolmijnen, maar die perceptie leeft wel.

fasen voor en na het effectieve

Ouders willen niet dat hun kinderen in een

drukwerk, van webshopsystemen

drukkerij werken. Mijn doel is mensen weer

over prepress en afwerking tot

trots te maken dat ze werken in de grafische

distributie, mailing en warehousing.

sector. Zo dat we weer een jonge instroom

Vijftien jaar geleden was een

krijgen om de dreigende vergrijzing op te

bedrijfsleider van een drukkerij

vangen. In de tussentijd investeren we veel

voor 80% van zijn tijd bezig met het

energie in interne vorming en opleiding en

drukken op zich, vandaag nog 15%.”

de promotie van ons bedrijf bij scholen.”

27

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

U gaat de concurrentie aan met de Vistaprints en van deze

negatieve trend. De waarde van papier is terug, zij het

wereld?

in een iets andere vorm. Wat vandaag nog op papier

“Nog dit jaar lanceren we een nieuw, gecustomized onlineprin-

gedrukt wordt, is vaak veel mooier en beter afgewerkt.

ting-platform ‘reïnvented by Graphius’ gefocust op premiumdruk-

Het zijn niet meer de gigantische oplages van weleer,

werk in de brede zin van het woord. Met als doel alle traditionele

maar ik merk weer enthousiasme. Dat zien we ook aan de

bestelprocessen online aan te bieden. Tegelijk integreren we onze

investeringen in de sector. Voor het tweede jaar op rij

bestaande applicaties in dat ‘dedicated’ platform om zo te kunnen

wordt meer dan 100 miljoen euro geïnvesteerd.”

voldoen aan de persoonlijke eisen en complexe vragen van elke klant afzonderlijk. Anders gezegd, we standaardiseren alle processen veel fijnmaziger dan een Vistaprint en kunnen ze uiterst flexibel aanpassen aan de wisselende, persoonlijke noden.”

De digitalisering reikt verder dan uw corebusiness?

Waarom sprong de Belgische

OostEuropa is het nieuwe Azië

drukindustrie zo laat op de e-commercetrein?

“Quasi geen enkele internetdrukkerij, kaliber Vistaprint, stamt uit de grafische sector. Het zijn stuk voor stuk nieuwe bedrijven die

“Alle ondersteunende diensten, zoals aankoop en

embryonaal startten, vaak een

finance, HR, legal & compliance, … gaan mee het bad

beroep deden op een drukkerij

in. Maar er is meer aan de hand. Drie fenomenen hebben de sector het voorbije decennium hertekend. De digitalisering zou alle papier uit de markt duwen en stelde het belang

als toeleverancier en het lef hadden om fors te investeren in de platformeconomie. Die strategie verschilt fundamenteel van de aanpak van een

van de sector in vraag. Daarnaast was er de financiële en

familiebedrijf dat al enkele generaties meedraait en te

economische crisis. En ten derde kaapten internetdrukkerijen uit

veel en te lang de kat uit de boom bleef kijken omdat ze

vooral Nederland en Duitsland een deel van de markt. De Belgische

die nieuwe digitale markt onvoldoende begreep en

grafische industrie verloor aanzienlijk marktaandeel aan die landen

wantrouwde. De investeringen om daarin mee te spelen

en onze drukkers moesten zich heroriënteren binnen specifieke

waren bovendien heel hoog en de uitkomst hoogst

niches. In 2005 realiseerde Graphius nog 75% van haar omzet met

onzeker, wat die aarzelende houding mee verklaart.”

magazines. Vandaag is dat 85 tot 90% premiumdrukwerk, een niche waarop de internetspelers weinig vat hebben.”

Hoe kijkt Graphius naar de Aziatische markt?

“Aanvankelijk met bange ogen, maar gelukkig onterecht.

28

Is de papierkrimp gestopt?

Oost-Europa echter vormt vandaag de grote bedreiging

“Het evenwicht tussen print en online keert terug en de economie

en is het nieuwe Azië. Onze hogere productiviteit dankzij

doet het goed. De meeste grafische bedrijven zien de toekomst

de hoogwaardige machines was tot voor enkele jaren

daardoor positief tegemoet. Maar dat sluit niet uit dat er nog heel

een afdoend concurrentievoordeel tegenover drukkers

wat consolidatie zal volgen. We zitten aan het einde van een

in de lageloonlanden. Maar ook zij investeren vandaag in

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

hoogproductieve drukparken. Azië als marktopportuniteit?

Bij de overname van het Franse PPO

Neen. Te grote logistieke en communicatierisico’s. Vaak gaat een

Graphic begin 2018 was duurzaamheid

premiumdrukwerk, zoals een mode- of museumcatalogus, gepaard

een belangrijke beslissingsfactor.

met een complexe voorstudie. Franse, Amerikaanse opdrachtgevers

Wordt het een sterke differentiator?

reizen zelfs naar Gent tot bij onze drukpersen om bijvoorbeeld de

“Bij mijn weten is Graphius de enige

finale kleurtuning te monitoren. Ik zie die klanten vandaag niet naar

drukkerij in België die een duurzaam-

China vliegen of omgekeerd. Maar zeg nooit nooit.”

heidsrapport publiceert. Toch leeft bij het grote publiek nog altijd de

NAAR EEN ZERO IMPACT GRAFISCHE SECTOR?

Digitale druk betekent allesbehalve het einde van handenarbeid

perceptie dat drukkerijen een milieuonvriendelijke business zijn,

Het is een van uw speerpunten als nieuwe voorzitter van

verantwoordelijk voor massale ontbossing. Onze groep

Febelgra om de competitiviteit van de sector te versterken door

verwerkt jaarlijks 19.000 ton papier en ik kan verzekeren

de loonhandicap verder af te bouwen?

dat al ons papier ofwel gerecycleerd is of afkomstig van

“De huidige loonhandicap – na correctie door de taxshift – met de

ecologisch verantwoorde houtkap. We gebruiken bio-ink-

ons omringende landen bedraagt meer dan 10% en is nog groter

ten met vegetale oliën en per uitzondering nog chemicaliën.

met de Oost-Europese landen. Graphius ziet steeds meer

Bovendien daalt het verbruik en het verlies van grondstof-

volumineuze drukopdrachten richting Polen, Roemenië, Slovakije, …

fen spectaculair dankzij nieuwe technologie. Vroeger

vertrekken. De kloof wordt kleiner, maar ze is er nog. Als CEO van

hadden we bijvoorbeeld 800 papiervellen inschiet nodig

Graphius heb ik al overwogen om in Oost-Europa een drukkerij over

per drukvorm om ‘op kleur’ te komen, vandaag nog 150.”

te nemen voor ‘eenvoudig’ standaarddrukwerk, maar dat stoot me principieel tegen de borst. Zolang ik het werk in België kan houden,

Biedt digitaal drukken een uitweg naar ‘zero impact’?

zal ik dat ook doen. Ook al gaat het moeilijker. Ik hoop dat het

“Vandaag rendeert digitaal drukwerk enkel voor kleine

geen noodzaak wordt in de toekomst en de loonkloof dankzij

oplages. De volgende stap wordt inkjetdrukken. De eerste

verregaande automatisering nog kan verkleinen. Alle steun van

tests en pilots lopen bij de fabrikanten. Dat betekent

de overheid daarbij is meer dan welkom.”

drukken op grote oplages waarbij de kwaliteit goed zit van bij het eerste vel en elk exemplaar variabel kan worden

U bent ook voorstander van langer werken, o.a. vanwege de

gedrukt. Maar industriële inkjetdruk is voor ten vroegste

beperkte instroom van jonge professionals?

zeven tot acht jaar. Betekent dat het einde van de handenar-

“Klopt. Maar tegelijk merk ik dat het niet zo eenvoudig is om

beid? Neen. Er zullen altijd gespecialiseerde handen nodig

55-plussers te motiveren om zich de nieuwe technologieën

zijn in de afwerking. Bepaalde processen zullen in de

nog eigen te maken. Het vergt veel mentale veerkracht om

praktijk niet worden geautomatiseerd omdat het niet zinvol

je mindset aan te passen als de eindmeet plots met enkele

– lees rendabel – is voor een gemiddelde oplage van

jaren wordt vooruitgeschoven. De horizon en dus ook het

2.000 exemplaren van telkens verschillende formaten en

aanpassingsvermogen bij veertigers ligt helemaal anders.”

soorten drukwerk.”

29

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

Wat zijn belangrijke obstakels in uw (groei)ambities

GRAPHIUS GROEP IN BULLETS

met de groep?

“We zitten niet in een groeimarkt. Duurzaam groeien

Business: vellendrukkerij – bedrukking en verwerking

kan enkel via ‘mergers and acquisitions’ (M&A).

Organisch groeien binnen het bestaande cliënteel is

van papieren vellen Niches: boeken, catalogen en magazines (katernen-

onmogelijk aangezien de volumes nauwelijks of niet

drukwerk), packaging (doosjes, inlays, …) ‘wet glued

toenemen. Gelukkig stagneerde de daling van de

labels’ (flesetiketten, …) en stripverhalen Sites: 4 - HQ in Gent, Beersel, Nazareth en Parijs/

voorbije jaren. De grootste rem op onze M&A-groei is het vergunningsbeleid. Zo probeer ik in Gent al 12 jaar er licht aan het eind van de de tunnel. Stedenbouwkun-

Palaiseau. Goed voor 14 drukkerijen.

Medewerkers (2018): 380 Markten: België (45%), Frankrijk (30%), Nederland

dige overheden focussen m.i. te veel op de letter van

(15%), Verenigd Koninkrijk (5%), USA en Duitsland

de wet in plaats van op de geest ervan.”

(enkele %) Omzet (geconsolideerd 2017): 76 mio euro

om uit te breiden op onze eigen gronden. Pas nu komt

Stimuleert of remt het sociaal overleg de groeiambities van Graphius?

“Mijn ervaring leert dat een bedrijf van 50 medewerkers te klein is om formele overlegorganen te verplichten.

De middelen zijn er niet om de skills binnen te halen om het overleg op dat niveau aan te sturen of sociale verkiezingen te organiseren. Dat waren heel moeilijke jaren. De omslag kwam er pas rond de 100 medewerkers. Vandaag werkt het overleg op bedrijfsniveau vlot, to the point en constructief. En dat binnen de context van een drieploegenstelsel in zowel de drukkerij – om redenen van maximale capaciteitsbenutting – als de afwerking (de zgn. boekbinderij).

Dat laatste is uitzonderlijk in de sector, maar biedt ons de mogelijk-

Het beleid ligt (nog) niet wakker van de grafische sector

heid om binnen een beperkte ruimte een vlotte doorstroom te creëren, grote volumes te verzetten en korte deadlines te garanderen. Zo’n derde ploeg biedt bufferruimte.”

De loonkosten blijven het heikele punt in de sector?

“Het is een punt waarop we als sector zelf weinig impact hebben.

Op enkele kleine mechanismen na, zoals de nachtpremie. Drukkerijen willen hun productiecapaciteit maximaal benutten. Dat kan alleen maar met nachtwerk, maar dat is heel duur. De nachtpremie in onze sector (82%) bijvoorbeeld ligt veel hoger dan in Nederland (47-48%) of in andere Belgische sectoren. Dat is historisch zo scheefgegroeid. Maar de vakbonden blijven halsstarrig vasthouden aan dat ‘verworven’ recht. Zelf ben ik voorstander om een streep te trekken tussen verleden en toekomst en de nieuwe instroom van medewerkers in een nieuw regime te laten starten en zo binnen pakweg 20 jaar een haalbaar Europees gemiddelde te bereiken. Die ingreep is een must willen we als sector de huidige loonhandicapimpasse helpen doorbreken. Mensen moeten netto niet minder verdienen, laat me duidelijk zijn. Maar ondanks taxshift en andere maatregelen blijft de brutokost aanzienlijk hoger dan in de ons omringende landen.”

Om af te sluiten, u wilt met Febelgra weer (meer) impact krijgen op het beleid?

“Door uit te groeien tot een koepelfederatie. Als sectorfederatie hebben wij vandaag geen impact. Als we een meeting vragen bij om het even welk ministerieel kabinet, duurt het maanden voor we worden gehoord. Het beleid ligt niet wakker van de grafische sector. Febelgra vertegenwoordigt net geen 10.000 werknemers.

Ik denk dat we naar een koepelfederatie moeten gaan die minstens 30.000 werknemers vertegenwoordigt. Die gesprekken lopen. Als we sterk naar buiten willen komen, hebben we behoefte aan schaalvergroting. We moeten alle bedrijven actief in de grafische sector overtuigen om lid te worden van de federatie. Febelgra moet zich aanpassen aan de diversiteit en versnippering in de sector. Dat gaat van grote industriële spelers met 500 medewerkers tot de zelfstandige grafische ontwerper zonder personeel. De uitdaging voor de toekomst is een organisatie uitbouwen die zowel de grote bedrijven als de zelfstandigen een echte meerwaarde biedt.”

30

Wie wordt de Ontdek het op donderdag 18 oktober HR-Ambassadeur 2018? in de Ghelamco Arena - Gent

Programma 16.00 uur:

Voorprogramma met als thema “Het menselijke aspect van Mobiliteit”

18.00 uur:

Uitgebreide onthaalreceptie.

19.30 uur:

Start van het diner met als apotheose de bekendmaking van de HR-Ambassadeur 2018 door Pieter Timmermans, de juryvoorzitter en overhandiging Award door onze Special Guest: Marcia De Wachter (NBB).

Onze gastvrouw is Francesca Vanthielen.

Afsluitend dessertenbuffet en verder gezellig netwerken aan de bar...

22.30 uur:

Om organisatorische redenen durven wij op uw medewerking te rekenen om stipt het uurschema te respecteren. Dresscode: stadskledij.

Ook dank voor de medewerking aan volgende organisaties en vakbladen: Antwerp Management School - Arteel - Club voor Personeelsmanagers W-VL – Goosebumps - Gourmet Invent - HRPro - Katholieke Universiteit Leuven - PMC - ProHR - VBO - VDAB - VDP Antwerpen - Vlerick Business School - Voka Oost-Vlaanderen - VOCAP - VOV - WisKeys.

www.hr-gala.be

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

THEMA’S

DIVERSITEIT OP DE WERKVLOER Een prioriteit voor de werkgevers

Een CO2-prijs is mogelijk onder bepaalde voorwaarden

T p. 34

T p. 38

DIGITALE AGENDA 2.0

ONDERNEMINGSRECHT

"We mogen niet op onze lauweren rusten"

Nieuw ondernemingsbegrip – Drie ‘take aways’

T p. 36

T p. 39

INTERNATIONALE HANDEL Naar een (de-)escalatie?

T p. 37

32

KOOLSTOFPRIJS

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

BESTE LEZER Graag houden we voor u in REFLECT ook de vinger aan de pols van de actualiteit. In elke uitgave krijgt u een overzicht van voor het bedrijfsleven belangrijke thema’s die onze experts nauw en secuur aansturen, onderhandelen en opvolgen op zowel economische, sociale, juridische als fiscale domeinen.

In de nu volgende bladzijden van REFLECT vindt u een selectie van dossiers waarop onze experts vandaag actief zijn om de belangen van onze lidfederaties en de aangesloten bedrijven maximaal te behartigen, dit zowel op federaal, Europees als internationaal niveau.

Per thema krijgt u een status van het dossier, de positionering van het VBO en lichten we ook de ‘next steps’ toe. Op die manier hebt u een 360°-kijk op dossiers met een mogelijke belangrijke impact op uw business.

Een totaaloverzicht van alle dossiers en thema’s die onze experts opvolgen, vindt u op www.vbo.be (Actiedomeinen).

VBO RADAR – Eén klik naar de sterkste indicatoren!

Houdt u graag de vinger aan de pols van de recentste socio-economische evoluties van ons land?

Krijgt u graag snel toegang tot de up-to-date analyses van de VBO-experts? Zo biedt de VBO RADAR vandaag informatie en harde cijfers over vier luiken: de arbeidsmarkt en de sociale zekerheid, de conjunctuurupdate, de concurrentiekracht, en de fiscaliteit. Ontdek de applicatie op www.vboradar.be

33

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

DIVERSITEIT OP DE WERKVLOER

Een prioriteit voor de werkgevers

D

opnieuw betreden, oudere personen,

munity zelf op kop, informeren, sensibili-

mensen met een handicap, personen met

seren, en vooral inspireren. In de volgende

buitenlandse origine – vinden nog altijd

fases zetten ze in op het uitbouwen van

minder vlot hun plek op de arbeidsmarkt.

expertise (met name via een toolbox die

Op een aantrekkende arbeidsmarkt waar

alle gespecialiseerde websites, tools en

in het eerste kwartaal van 2018 meer dan

gegevens van experts samenbrengt).

140.000 vacatures oningevuld blijven is

In dat oogpunt is het belangrijk dat de

het noodzakelijk dat alle arbeidskrachten

werkgeversorganisaties betrokken zijn

worden aangesproken. De krapte is de

bij de monitoring van en het onderzoek

ideale gelegenheid om de risicogroepen

rond diversiteit. Mede daarom hebben

beter te verankeren op de arbeidsmarkt.

ze hun engagement en samenwerking

iversiteit op de werkvloer is een

bij een heel divers werkgeverslandschap zijn

troef. Bepaalde groepen – vrouwen,

terug te vinden op hun websites. Zo willen

personen die de arbeidsmarkt

ze een breed publiek, de werkgeverscom-

De krapte biedt een ideale gelegenheid om risicogroepen beter te verankeren op de arbeidsmarkt

versterkt met instellingen die diversiteit Vanuit de stellige overtuiging dat discri-

promoten, zoals Unia en het Instituut voor

minatie op de werkvloer, in welke vorm

de gelijkheid van vrouwen en mannen. Dat

ook, niet kan, lanceerden de werkgevers

moet leiden tot een echte kruisbestuiving.

in juli 2017 de eerste fase van een interprofessioneel plan voor meer diversiteit

Tot slot willen de werkgeversorganisaties

op de werkvloer. Daarmee willen ze de

een single point of contact oprichten. Dat

ondernemingen wijzen op alle positieve gevolgen van een goed diversiteitsbeleid.

is nieuw: tot op heden hebben de ondernemingen geen formeel aanspreekpunt

Maar ons land doet het goed wat diversiteit

om in alle vertrouwelijkheid advies in te

betreft. De loonkloof tussen mannen en

winnen. Dat contactpunt zal onder andere

vrouwen behoort tot de laagste van Europa.

de volgende opdrachten hebben: een

De werkgelegenheidsgraad van oudere

gezamenlijke ‘diversiteitswebsite’ uitwerken,

werknemers, die tien jaar geleden nog 34,4%

de continuïteit van sensibiliseringsacties

bedroeg, was in de eerste helft van 2017

naar de ondernemingen toe waarborgen, de

Contact

ondernemingen ondersteunen (consultancy,

Monica De Jonghe

FAQ …), nieuwe tools voor ondernemingen

Directeur generaal vanaf

al een sterk diversiteitsbeleid in

uitwerken of bestaande tools verspreiden

1 october 2018

hun strategie. We vertrekken dus

(‘quick scan’, gedragscodes, non-discri-

Competentiecentrum Werk

niet van een wit blad, maar er is

minatieclausules, opleidingsaanbod …).

& Sociale zekerheid

gestegen tot gemiddeld 46,5%. Tal van ondernemingen integreerden

zeker nog ruimte voor verbetering.

mjo@vbo-feb.be Kortom, VBO, UNIZO, VOKA, UCM, UWE,

34

In het kader van deze eerste

Unisoc, BECI en AGROFront willen met

fase verzamelden de werkgeversorganisaties al heel wat

hun actieplan ondernemingen overtuigen

goede praktijken, positieve

hen aanmoedigen om ook werkzoekenden

“Diversiteit”

ervaringen van ondernemin-

met een andere achtergrond of vanuit een

Wat doen we / Campagnes /

gen waarin diversiteit een

minder gekend netwerk uit te nodigen op

Actieplan diversiteit vanuit de

dagelijkse realiteit is.

sollicitatiegesprekken, want dat is voor hen

werkgeversorganisaties

Al die getuigenissen uit

de eerste stap naar werk, en voor werkgevers

alle hoeken van het land

een nieuwe bron om talent aan te trekken.

Zoek op vbo.be

om hun rekruteringsbeleid te verruimen en

Launch 08 NOV

INNOVATION ACROSS BORDERS NIEUWE STRATEGISCHE SESSIES! Met Innovation across Borders wil het VBO innovatiebarrières tussen bedrijven, sectoren, onderzoeksinstellingen en regio’s wegwerken of helpen overstijgen.

HOE? Via strategische innovatiesessies gestructureerd rond zes grote maatschappelijke uitdagingen. DONDERDAG 8 NOVEMBER LANCEERT het VBO de sessiereeks.

Paneldebat regionale innovatie-agentschappen • • •

BART CANDAELE – VLAIO JEAN-PIERRE DI BARTOLOMEO – Sowalfin (tbc) KATRIEN MONDT - Innoviris

2020

2017

Keynotespreker JOHAN NORBERG (Zweeds innovatie-inspirator) brengt er zijn optimistische kijk op heden en verleden en de onmiskenbare rol van innovatie daarin.

Scan de QR-code voor de Norberg-preview.

WAAR? VBO in BRUSSEL – 16u00-18u00 + networkingcocktail INSCHRIJVEN + PRAKTISCHE INFO? WWW.VBO.BE/EVENTS INFO? events@vbo-feb.be

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

DIGITALE AGENDA 2.0

"We mogen niet op onze lauweren rusten" e digitalisering heeft nu al een

D

Daarbij moeten zowel de overheid

grote impact op onze economie en

als de private sector een belangrijke

maatschappij en die impact zal in

inspanning leveren.

Naast een aantal uitdagingen brengt ze ook

De overheid heeft al een aantal

grote opportuniteiten met zich mee. Om

aanbevelingen uit onze Digitale agenda

die opportuniteiten optimaal te benutten is

2015 gerealiseerd. Dan denk ik bijvoorbeeld

het belangrijk dat alle actoren (overheden,

aan het mogelijk maken van mobiele eID-

bedrijven en burgers) zich niet blindstaren op

toepassingen zoals Itsme, aan de Vlaamse

de mogelijke bedreigingen, maar de digita-

en federale overheid die digitale facturen

lisering actief omarmen en resoluut kiezen

kunnen ontvangen, aan de digitalisering van

om de opportuniteiten die er zijn te grijpen.

het doktersattest en het kleefbriefje van de

In zijn visie ‘Digitale agenda 2.0’ ziet het VBO

mutualiteiten en de unieke databank voor

drie grote elementen om ervoor te zorgen

de arbeidssituatie van vreemdelingen.

de komende jaren alleen maar toenemen.

De digitalisering biedt geweldige opportuniteiten voor onze bedrijven. Het is essentieel dat ze die ook grijpen

dat ons land volop kan meegenieten van de economische voordelen van de digitalisering.

Maar er is nog veel werk om de overheid zowel intern als in haar communicatie

1. Eerst en vooral moet er een stimulerend

met derden verder te digitaliseren.Het is

ecosysteem zijn voor de digitale economie.

dan ook een goede zaak dat minister van

Dat is noodzakelijk om overheden, bedrij-

Digitale Agenda Alexander De Croo een

ven en burgers de mogelijkheid te bieden

strategisch plan heeft voor de digitalisering

om optimaal in te spelen op de technolo-

van de overheid met als overkoepelende

gische opportuniteiten die zich aanbieden.

doelstelling om alle communicatie tussen

Dat veronderstelt een goed uitgebouwde

overheid en ondernemingen tegen 2020

telecominfrastructuur, een performant

digitaal mogelijk te maken. Een doelstelling

aanbod van e-instrumenten (elektronische

die het VBO volmondig ondersteunt.

identificatie, handtekening,…), een goed

Contact

beleid rond cyberveiligheid en databe-

Ten slotte, is het uiteraard ook essentieel dat

scherming, een bevolking die beschikt over de nodige digitale competenties en, tot

n de digitalide ondernemingen sering omarmen: de digita-

Edward Roosens

slot, een motiverend ondernemingsklimaat.

le transformatie is van het

Chief Econ Economist & Executive Manager

allergrootste belang ng voor

Competen Competentiecentrum Economie

2. Vervolgens moet ervoor worden gezorgd

ermodat we de boot niet missen inzake artificiële hun concurrentievermointelligentie en blockchain. Deze 2 tech-

gen en hun toekomstige mstige

nologieën bieden immers bijzonder veel

groei. Ongeacht de sector.

transversale mogelijkheden voor innovatie

Hoewel de Belgische che

en kwaliteitsverbetering van in België

bedrijven relatief

geproduceerde goederen en diensten.

veel gebruikmaken n

& Conjunctuur Conjunc er@vbo-fe er@vbo-feb.be

Zoek op vbo.be

3. Tot slot moeten die nieuwe technologieën

van de moderne

“Digital agenda 2.0“

en dat gunstige kader ook nog actief wor-

digitale techno-

“Digital plan“

den omgezet in nieuwe goederen en dien-

logieën, mogen

sten die nieuwe markten veroveren én in

ze niet op hun

efficiëntere productieprocessen. Een hogere lauweren rusten! output en een hogere productiviteit, dus.

36

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

INTERNATIONALE HANDEL

Naar een (de-)escalatie?

Gezien de intensiteit van de trans-Atlantische handelsrelatie ziet het VBO in de VS/EU gesprekken een eerste bemoedigende stap richting een mogelijke de-escalatie

e toekomstige Europese en

D

in te zetten op een herdynamisering van

wereldwijde groei hangt voor

de Wereldhandelsorganisatie. Gezien

een deel af van het risico op

de intensiteit van de trans-Atlantische

handelsoorlogen. De eerste helft van

handels- en investeringsbanden ziet het

dit jaar werd gekenmerkt door heel

VBO hierin een eerste bemoedigende

wat aankondigingen die dergelijke

stap richting een mogelijke de-escalatie.

escalaties deden vrezen, o.a. tussen de VS en een aantal van zijn partners

Maar daarmee is nog niet alles gewonnen …

wereldwijd. Onlangs konden echter weer

De aankondiging van gesprekken tussen de

bemoedigende signalen ten gunste van

EU en de VS moet ook gevolgd worden door

vrijhandel worden waargenomen.

concrete beslissingen. Want, ook al maken de extra invoerrechten op Europees staal

Het CETA (vrijhandelsakkoord tussen de

en aluminium deel uit van de te behandelen

Europese Unie en Canada) wordt momenteel

onderwerpen, ondertussen blijven ze wel

geratificeerd in de EU. De Kamer keurde het

van toepassing. De ervaring leert dat het

goed in juli jl. en het Vlaams Parlement enkele

vinden van een evenwichtig handelsakkoord

weken eerder. Midden juli tekende de EU

tijd vraagt. En enkel een win-winresultaat

overigens ook een breed handelsakkoord met

zal aanvaardbaar zijn voor het VBO.

Japan. De inwerkingtreding van dat akkoord

Contact

Olivier Joris

in de loop van 2019 zou heel wat nieuwe

Andere netelige dossiers dreigen een

mogelijkheden moeten scheppen voor onze

ernstige belemmering te zijn voor het

exporterende bedrijven. Voorts is de EU

handelsverkeer. Denk bijvoorbeeld aan

verwikkeld in handelsonderhandelingen

de handelsoorlog die momenteel wordt

met tal van andere landen, zeer recentelijk

uitgevochten tussen de VS en China

bijvoorbeeld met Australië en Nieuw-

(en de mogelijke directe en indirecte

Zeeland. Die positieve ontwikkelingen

gevolgen daarvan in Europa), de groeiende

ondersteunen het concept ‘rules-based

handelsbelemmeringen en ook oneerlijke

free and fair trade’ dat het VBO na aan het

en protectionistische praktijken (zelfs

hart ligt gezien het belang van de inin en onomie. uitvoer voor onze open economie.

Executive Manager

G20-landen, China) in G20 landen, waaronder waa of de nefaste ge gevolgen van een eventuele ‘no-deal’ in het

Competentiecentrum Europa

gen nadat Na maandenlange spanningen

& Internationaal

ten extra de Verenigde Staten besloten

talrijke tarifaire, tarifair reglementaire

oj@vbo-feb.be

uropees heffingen in te voeren op Europees

en douanecomplicaties). douanecom

Brexit-dossier (synoniem voor

staal en aluminium, gevolgd d door tarifaire tegenmaatregelen door de

Zoek op vbo.be

Al deze de dossiers worden

EU en Amerikaanse bedreigingen gingen

de komende weken in d

omtrent de invoer van Europese pese

en maanden van

“Ceta”

wagens, werden Trump en

dichtbij opgevolgd dic

“Ontmoeting Trump-Juncker”

Juncker het op 25 juli eens over

door het VBO in het do

een handelsagenda. De EU en de

licht van de offensieve lic

VS gaan gesprekken opstarten rten

en defensieve

om het handelsverkeer in o.a. .a.

prioriteiten van onze pr

industriële goederen en diensten ensten

ondernemingen. on

vlotter te maken, en tegelijkertijd kertijd 37

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

KOOLSTOFPRIJS

Een CO2-prijs is mogelijk onder bepaalde voorwaarden

H

et voorbije jaar heeft de Dienst Klimaatverandering, op vraag van minister Marie-Christine

Marghem, een nationaal debat over de koolstofprijs in de niet-ETS-sectoren

3. Inkomsten uit de CO2-prijs moeten nuttig in de energietransitie worden geherinvesteerd, bijvoorbeeld in de grondige renovatie van gebouwen of mobiliteitsinfrastructuur.

georganiseerd. Het Verbond van Belgische

4. De koolstofprijs moet een duidelijk en

Ondernemingen (VBO) steunt de invoering

vooraf bepaald traject volgen zodat

van een koolstofprijs, maar wel onder

alle actoren zich kunnen voorbereiden.

bepaalde voorwaarden.

Ad-hoc verhogingen van de CO2-prijs in de context van begrotingscontroles

Het VBO heeft haar energievisie voor

zijn niet aanvaardbaar. Aan de andere

België reeds vorig jaar uit de doeken

kant is het Zwitserse geval, waar het

gedaan in de vorm van een visiedocument

traject gekoppeld is aan het al dan niet

dat de verschillende aspecten van de

behalen van de CO2 doelstelling, wel een

energietransitie omhelst, inclusief de introductie van een CO2-prijs. Voor het VBO

Het VBO gelooft in de nood aan een globale, budgetneutrale herziening van de hele fiscaliteit rond energie en mobiliteit, waarvan een CO2 prijs maar één element is

interessant voorbeeld.

5. Zeer helder communiceren over het hoe

moet die tarifering gebeuren met respect

en waarom van de CO2-prijs, inclusief over

voor bepaalde regels:

hoe de inkomsten worden aangewend, zal

1. Werken aan alternatieven – om de CO2

essentieel zijn om de steun van de burgers

emissies te kunnen verminderen of

en de ondernemingen te verkijgen. Ook

vermijden - is even belangrijk als de CO2-

een regelmatige evaluatie zal nodig zijn.

prijs zelf. De regering heeft daarbij grote hefbomen in handen. Wat het transport

Het nationale debat dat het voorbije jaar

betreft, zou het bijvoorbeeld kunnen gaan

gevoerd is heeft alvast de verdienste dat alle

om investeringen in openbaar vervoer,

stakeholders nauw betrokken zijn geweest

multimodaliteit, fietsinfrastructuur, …Voor

en dat er diepgaand onderzoek is verricht.

de sector gebouwen moet de regering

Het VBO zal het finale rapport analyseren en

vooral een adequaat regelgevend kader

een gedetailleerde positienota publiceren,

bieden en ook haar eigen en gebouwen energie-efficiënt maken. n.

2. De competitiviteit van de ondernemingen mag niet iet in het

en op basis daarva daarvan de dialoog verder zetten. Last but bu not least: het VBO gelooft in de nood aan

Contact

een globale, budgetneutrale

gedrang komen, om te vermijden

herziening va van de hele fiscaliteit

Pieterjan Debergh

dat de uitstoot, maar ook ok de

rond energie en mobiliteit, waarvan een CO2 prijs maar één

Competentiecentrum Duurzame

investeringen zich verplaatsen laatsen naar n leakage’ andere landen (‘carbon ’). Het of ‘investment leakage’).

element is.

ontwikkeling & Mobiliteit pjd@vbo-feb.be

is in die zin begrijpelijk dat de focus wordt gelegd op t, gebouwen en transport,

Zoek op vbo.be

maar ook hier moet hett aspect competitiviteit niet vergeten worden (bv. vrachtvervoer).

38

“CO2-prijs“

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

ONDERNEMINGSRECHT

Nieuw ondernemingsbegrip – Drie ‘take aways’ De notie handelaar, nog ingevoerd door Napoleon, wordt na meer dan 200 jaar afgeschaft

ecent heeft het parlement het licht

R

ambachtsmannen, vrije beroepers maar

op groen gezet voor een belangrijke

ook verenigingen en stichtingen. Allen zijn

hervorming van het ondernemings-

voortaan onderneming! Een evolutie dat die

recht. Na de diepgaande modernisering van

op het terrein al langer merkbaar is. Deze

het insolventierecht, vormt dit een tweede

uitbreiding brengt wel een aantal veranderin-

luik in het hervormingsprogramma van

gen met zich mee op het vlak van inschrijving

de minister van Justitie. De big bang van

en registratie in de Kruispuntbank van

het vennootschapsrecht, voorzien voor dit

Ondernemingen (KBO). Zo zal bijvoorbeeld

najaar, moet het sluitstuk vormen van ambi-

de VZW zich in de toekomst actief via het

tieuze herziening van ons economisch recht.

ondernemingsloket moeten inschrijven in de KBO. Deze verplichting zal niet meteen

Wat dient u te weten over deze recente

gelden en hangt samen met een grondige

hervorming? Drie ‘take aways’.

herziening en digitalisering van de KBO die door de regering in het vooruitzicht wordt

Allereerst, voert de hervorming voert

gesteld. Ook bepaalde boekhoudkundige

een nieuwe juridische omschrijving van het

verplichtingen en de insolventiewetgeving

begrip onderneming in. De notie handelaar,

zijn voortaan van op hen van toepassing.

nog ingevoerd door Napoleon, wordt na meer dan 200 jaar afgeschaft. Het verou-

Tenslotte, wordt de rechtbank van koophan-

derde handelaarsbegrip stemde immers niet

del omgedoopt tot ondernemingsrechtbank.

langer overeen met de huidige economische

Deze laatste vormt de plaats bij uitstek waar

realiteit. Bovendien gaf het in de praktijk

ondernemingen hun geschillen beslechten.

vaak aanleiding tot discussies. Om te weten

Zo wordt komaf gemaakt met tijdrovende

of sprake is van een ‘onderneming’ in de

discussies over welke rechtbank bevoegd

juridische zin van het woord wordt voortaan

is. De ondernemingsrechtbank bestaat

gekeken naar zuiver formele criteria. Gedaan

uit beroepsrechters en lekenrechters.

met ellenlange discussies over de aard en

Ook vrije beroepers en mensen uit de

frequentie van de economische activiteiten

verenigingssector kunnen voortaan als

die een organisatie voert.

Contact

De nieuwe ondernemingsnotie zorgt voor meer

lekenrechter zetelen in de ondernemingsrechtbank die daardoor expertise en voeling met het terrein blijft behouden.

uniformiteit en coherentie.

Erik Peetermans

Ook onze buurlanden zijn

Veel aanpassingen uit de hervorming zijn

Competentiecentrum Recht

sinds lang overgestapt

vrij technisch van aard. Toch is het belangrijk

& Onderneming ep@vbo-feb.be

naar een meer modern ondernemingsbegrip.

dat het Belgische juridische landschap blijft mee-evolueren. De ondernemingswereld is constant in beweging en sinds de tijd van

Zoek op vbo.be “Ondernemingsrecht”

Ten tweede, is de

Napoleon compleet veranderd. Het is een

nieuwe onderne-

goede zaak dat ons recht deze beweging

mingsdefinitie

volgt zodat het blijft beantwoorden aan

een stuk ruimer.

de realiteiten en behoeften van onze

Het omvat

ondernemingen in de 21ste eeuw. De

handelaars,

meeste aanpassingen zullen in werking treden vanaf november 2018.

39

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

SOCIALE RECHTSPRAAK

SELECTIE VAN UITGEGEVEN EN NIET-UITGEGEVEN RECHTSPRAAK VAN ARBEIDSGERECHTEN EN -HOVEN VERBREKING VAN DE ARBEIDSOVEREENKOMST Gelijke behandeling en niet-discriminatie – handicap De overeenkomst beëindigen van een werknemer, die als gevolg van een arbeidsongeval een lichamelijke aantasting vertoont die een langdurige beperking inhoudt van zijn volle deelname aan het beroepsleven, kan een discriminatie uitmaken. Die discriminatie neemt eerst de gedaante aan van een weigering redelijke aanpassingen aan te brengen zonder dat het bewijs wordt geleverd dat dit buitensporige lasten inhoudt. Bij gebrek aan bewijs van het bestaan van wezenlijke en bepalende beroepseisen is het ontslag ook een rechtstreekse discriminatie op grond van een handicap.

Arbeidshof Brussel, 23 oktober 2017, JTT, 2018, 91.

ONTSLAG • Dringende reden – beslist door de overheid – voorafgaand verhoor Vermits het beginsel van het voorafgaand verhoor niet onverenigbaar is met het ontslag wegens een dringende reden, heeft de overheid-werkgever de verplichting de werknemer vooraf te horen. Het beginsel “audi alteram partem” verplicht tot het verhoor van de werknemer, maar verplicht ook dat hij kennis heeft van wat hem wordt verweten en dat hij bijgestaan kan worden door de raadsman van zijn keuze. De schade geleden door de werknemer omwille van de verbreking van zijn huurovereenkomst te wijten aan het einde van de arbeidsovereenkomst is zonder verband met de schade die vergoed wordt door de opzeggingsvergoeding. Deze beoogt forfaitair de materiële en morele schade te herstellen die voortvloeit uit het verlies van de betrekking, niet de kost voortvloeiend uit het vertrek uit de verblijfplaats in het buitenland.

Arbeidshof Brussel, 5 december 2017, JTT, 2018, 101.

• Dringende reden – bewijs – detectiveverslag Noch een detective, noch een gerechtsdeurwaarder mag vanop de openbare weg observaties en vaststellingen doen met betrekking tot personen die zich op een privé terrein bevinden.

Dergelijke bewijsgaring gebeurt in strijd met de wet op de verwerking van persoonsgegevens die expliciet voorschrijft dat personen wier persoonsgegevens worden verwerkt hierover vooraf ten laatste op het ogenblik van de verwerking moeten worden geïnformeerd. De kennisname door de werknemer van een dringende reden kan niet worden gebaseerd op een detectiveverslag dat onrechtmatig is. Het detectiveverslag heeft op zich geen bijzondere juridische waarde, laat staan een bijzondere bewijswaarde. Verslagen van een privédetective vormen op zich geen begin van schriftelijk bewijs en kunnen evenmin als getuigenverklaringen worden gekwalificeerd. Het uitvoeren van een andere activiteit door een werknemer tijdens een periode van arbeidsongeschiktheid leidt niet noodzakelijk tot de beoordeling dat het een handelswijze betreft die zonder meer als dringende reden voor ontslag moet/kan worden gekwalificeerd.

Arbeidshof Antwerpen (afdeling Hasselt), 19 juli 2017, A.R. 2017/AH/120, www.juridat.be.

40

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

BEWIJS

• Ontslag wegens dringende reden – termijn – strafvordering

Geolokalisatiesysteem – Antigoon rechtspraak

Het ontslag wegens een dringende reden op het tijdstip waarop

Het bewijs bekomen op grond van de geolokalisatie van een

het strafrechtelijk vonnis kracht van gewijsde krijgt, terwijl de

voertuig beantwoordt aan geen enkele specifieke bepaling die zou

werkgever vooraf reeds een voldoende en zekere kennis had van

zijn vervat in het gerechtelijk wetboek, in een wet, in enige andere

de feiten door de bekentenis van de werknemer op het tijdstip

wetgevende norm of in een collectieve arbeidsovereenkomst. De

van zijn verhoor door de werkgever, is laattijdig. Het vermoeden

wet van 8 december 1992 ter bescherming van het privéleven met

van onschuld belet geen ontslag wegens een dringende reden

betrekking tot de behandeling van persoonsgegevens dient te

vóór het strafrechtelijk vonnis met kracht van gewijsde. Die

worden toegepast. De sanctie voor een onregelmatigheid bestaat in

ongeschreven rechtsregel is overigens hiërarchisch onderge-

het weren van het stuk dat in rechte wordt aangewend. De Antigoon

schikt aan artikel 35 van de wet van 3 juli 1978, van dwingend

rechtspraak is niet van toepassing in burgerlijke zaken die tot de

recht ten voordele van de twee contractpartijen in zover het de

privé orde behoren, zoals met name de arbeidsovereenkomst.

naleving van de dubbele termijn van drie dagen voorschrijft.

Arbeidshof Luik, 8 november 2017, A.R. 2016/AL/772,

Arbeidshof Bergen, 21 november 2017, JTT, 2018, 130.

www.juridat.be.

BESCHERMDE WERKNEMER ARBEIDSOVEREENKOMST

Dringende reden – interprofessionele organisatie niet in het

• Dringende reden – concurrerende activiteit

geding geroepen

Elke concurrerende handeling van een werknemer tijdens de

De werkgever moet de syndicale organisatie die de beschermde

arbeidsovereenkomst is oneerlijk. Het concurrentieverbod voor

werknemer heeft voorgedragen informeren van zijn voornemen

de werknemer beperkt zich niet tot de oneerlijke concurrentie

deze te ontslaan wegens een dringende reden. Het gaat om de

zoals omschreven door het handelsrecht. Het is de werknemer

interprofessionele organisatie, niet een centrale. Indien één van

zonder meer verboden zijn werkgever concurrentie aan te doen

de vereiste partijen niet in het geding werden geroepen, is de

door handelingen van oneerlijke concurrentie in de zin van het

vordering ontoelaatbaar. Het stelsel van de nietigheden bepaald

handelsrecht of door handelingen van concurrentie die als wettig

in de artikelen 860 en 861 van het Gerechtelijk Wetboek is niet

zouden worden beschouwd indien zij gepleegd waren door een

toepasselijk.

derde of door de gewezen werknemer na het einde van de

Arbeidshof Bergen, 20 oktober 2017, JTT, 2018, 118.

arbeidsovereenkomst. De voorbereiding van een concurrerende activiteit bestemd om te worden uitgevoerd na het einde van de

VERANDERLIJK LOON

overeenkomst is daarentegen egen toegelaten.

Toekenningsvoorwaarden – discretionaire bevoegdheid van de

Arbeidshof Brussel, 13 december ecember 2017, JTT, 2018, 117.

werkgever – beperking Bepalingen die maken dat de werkgever door de uitoefening

ortgeding • Concurrentieclausule – kortgeding

van zijn discretionaire bevoegdheid willekeurig kan beslissen

Met inachtneming van de dringendheid, is

of de werknemer al dan d niet recht heeft op betaling van een

idsrechtbank de voorzitter van de arbeidsrechtbank

bonus, kunnen door de rechter niet of niet volledig worden

evoegd om, onder zetelend in kortgeding bevoegd

toegepast. Dit is het gevolg van de beperkende werking van

som, een ontslagverbeurte van een dwangsom, nemende handelsvertegenwoordiger enwoordiger

de goede trouw.

Arbeidshof Brussel, Br 3 oktober 2017, JTT, 2018, 202.

verbod op te leggen een concurrentiebeding, dat hij geldig heeft onderschreven, te schenden. den. Het concurrentiebeding met een vergoeding boven de drie e maanden bepaald in artikel el 104 mstenvan de Arbeidsovereenkomsten-

Contact

oet wet is niet nietig, maar moet

Antoine Vanden Abeele A

herleid worden tot het wettelijk ettelijk

Geassocieerd advocaat G

maximum.

Voorzitter Arbeidsrechtbank bank

Taquet, Clesse & Van Eeckhoutte Ta

Henegouwen (afdeling Moeskroen),

www.bellaw.be w

a.vandenabeele@bellaw.eu a.

22 januari 2018, JTT, 2018, 8, 122.

41

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

VBO onderneemt Meer info: www.vbo.be/actiedomeinen/vbo-onderneemt

BRUSSELS INTERNATIONAL BUSINESS COURT Oprichting van de Brussels International Business Court (BIBC). Het VBO en Larcier Group organiseerden een studievoormiddag in het Brusselse stadhuis. Bestuurdersecretaris-generaal Philippe Lambrecht was erbij, net als minister van Justitie Koen Geens.

ECONOMISCHE MISSIE ARGENTINIË EN URUGUAY Van 25 tot 29 juni trokken meer dan 130 Belgische CEO’s onder leiding

Alexander De Croo, te gast op het Strategisch

van Prinses Astrid op economische

comité van het VBO, ontvangt van voorzitter

missie naar Argentinië en Uruguay.

Bernard Gilliot de nieuwe editie van de Digitale

Het VBO reisde mee en organiseerde

Agenda opgesteld door het VBO en zijn

er verschillende activiteiten om de

lidfederaties.

Belgische ondernemers een stem te geven in het buitenland.

42

ALEXANDER DE CROO ONTVANGT DIGITALE AGENDA OP STRATEGISCH COMITÉ VBO

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

HERMAN VAN ROMPUY SCHOLARSHIP Op maandag 9 juli reikte het VBO voor de vierde keer de ‘Herman

ONTMOETING EU-PARLEMENTSLEDEN EN VBO/SECTOREN

Van Rompuy Scholarship’ uit. Deze studiebeurs geeft een Belgische

19e editie van de ontmoeting tussen het VBO, zijn sectorfederaties

jongere de kans om een jaar te studeren aan het Europacollege in

en de Belgische Europarlementsleden. Het is de laatste onder het

Brugge en werd dit jaar uitgereikt aan Mathieu Alderson.

huidige Parlement, voor de Europese verkiezingen in mei 2019.

WERKMEETING 'ENERGIE' MET Z.M. DE KONING Op 6 juni 2018 had het VBO de eer Z.M. de Koning te mogen verwelkomen voor een gesprek rond de verschillende

© Belga, © Triptyque

evoluties op het vlak van energie en wat die betekenen voor België.

43

VBO REFLECT | VAN FISCALE DEPRESSIE NAAR DIGITALE WELVAART

VBO AGENDA Meer info: www.vbo.be/events

TOT EIND NOVEMBER 2018 VBO SD WORX SOCIAL ACADEMY

8 NOVEMBER 2018 ‘INNOVATION ACROSS BORDERS’ NIEUWE STRATEGISCHE SESSIES!

29 NOVEMBER 2018 GDPR – 6 MAAND LATER Op 25 mei trad de nieuwe Europese wetgeving inzake privacy in werking, de zogenaamde GDPR. Zes maanden

Dit nieuw VBO-initiatief heeft als doel

later maken we de balans op: wat is er

innovatiebarrières tussen bedrijven,

veranderd in de praktijk? Welke nieuwe

sectoren, onderzoeksinstellingen en regio’s

ontwikkelingen zijn er intussen in rechtsleer

weg te werken of te helpen overstijgen.

en rechtspraak? We geven onder andere

Bouwen aan een constructieve sociale

Innovatie stopt immers niet aan de

het woord aan de Staatssecretaris voor

dialoog en een beter sociaal klimaat in uw

grenzen van een bedrijf, sector, regio of

Privacy, Philippe De Backer en hopen

bedrijf. Dat is de essentie van de ‘social

administratie.

ook de nieuwe – nog te benoemen –

academy’.

Donderdag 8 november 2018

Sessie 3 – Donderdag 25 oktober 2018 (19.00 u – 21.00 u)

Gegevensbeschermingsautoriteit te mogen verwelkomen.

Donderdag 29 november 2018

'Hoe strategisch is uw flexibele schil?'

Slotsessie – Dinsdag 27 november 2018

PLAATS: VBO, BRUSSEL

PLAATS: VBO, BRUSSEL

PLAATS: VBO, BRUSSEL

INFO: www.socialacademy.be

INFO: www.vbo.be

INFO: www.vbo.be

df@vbo-feb.be, T 02 515 07 77

df@vbo-feb.be, T 02 515 07 77

df@vbo-feb.be, T 02 515 07 77

Ravensteinstraat 4, 1000 Brussel Tel. 02 515 08 11 info@vbo-feb.be - www.vbo.be

REFLECT - TRIMESTRIËLE UITGAVE VAN HET VERBOND VAN BELGISCHE ONDERNEMINGEN REDACTIE Jean Baeten, Wesley De Visscher, Johan Van Praet MET DE MEDEWERKING VAN Edward Roosens REDACTIE THEMA’S Monica De Jonghe, Edward Roosens, Olivier Joris, Pieterjan Debergh, Erik Peetermans EINDREDACTIE Hilde De Brandt, Anne Michiels VERTALING Vertaaldienst VBO PUBLICATIEVERANTWOORDELIJKE Stefan Maes OPMAAK Landmarks FOTOGRAFIE Toon Coussement, Jean-Jacques De Neyer (Triptyque), Belga ILLUSTRATIES Peter Willems (Vec-star) DRUK Graphius VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Stefan Maes, Ravensteinstraat 4, 1000 Brussel RECLAMEREGIE ADeMar, Graaf de Fienneslaan 21, 2650 Edegem (Antwerpen), Contact: Nele Brauers, Tel. 03 448 07 57,nele.brauers@ademaronline.com PUBLICATIEDATUM september 2018 Cette publication est également disponible en français Deze publicatie kunt u ook lezen op www.vbo.be > Publicaties > REFLECT ISBN: 9789075495409 44

Wettelijk Depot: D/0140/2018/5

Wij ontvangen u al 60 jaar met passie

De afgelopen 60 jaar is Brussels Airport uitgegroeid tot een van de beste luchthavens in Europa. De luchthaven verbindt de Europese hoofdstad met maar liefst 238 bestemmingen over de hele wereld en ontvangt elk jaar 25 miljoen passagiers met het beste van wat de Belgische gastvrijheid te bieden heeft: passie voor eten, liefde voor muziek, creativiteit in kunst en mode, en een hartelijk gevoel voor humor.

Volg ons via #BrusselsAirport60years

Niet contractueel beeld

Parc Seny.

Hier groeit uw investering.

Investeer in één van de groenste omgevingen van Brussel • appartementen met hoge afwerkingsgraad in een gegeerde buurt • uitstekend gelegen vlak bij ambassades en internationale bedrijven • vlotte verhuur dankzij een verhuurdienst met specialisatie in expats

Meer info? 02/201 00 01 of WWW.PARCSENY.BE