Ouderlingenblad 2015 februari

Pastoraat en Gemeenteopbouw Februari 2015 - nummer 1056 - Jaargang 92

Thema

Kerk en buurt

Redactioneel ingezet werd om de leefbaarheid van de wijk en In dit themanummer staat de relatie tussen kerk het welzijn van de bewoners te bevorderen en te en buurt centraal. Het spreekt niet vanzelf dat vergroten. Medewerkers van het wijkstadskantoor er een relatie is. Een aantal jaren geleden alweer bleken veel belangstelling te hebben voor het vroegen we ons als wijkkerkenraad af hoe naar wijkcentrum van de kerk om daar vergaderingen binnen gekeerd en/of naar buiten gericht we als en bijeenkomsten voor bewoners van de wijk te wijkgemeente waren. Immers, veel energie ging kunnen houden. Met enigszins jaloerse blikken zitten in het op orde houden van de vele binwerd gekeken naar de bezoeken die door genenkerkelijke activiteiten. Maar hoe naar buiten meenteleden werden gebracht aan ouderen in de gericht waren we? Die vraag liet zich niet zo wijk. Die werden niet alleen gebracht aan leden eenvoudig beantwoorden. Daarom werd er een van de kerk, maar ook aan wie geen lid waren. werkgroep kerk en buurt ingesteld, die zou gaan De inventarisatie kostte ons zeker twee jaar en inventariseren welke kansen en mogelijkheden leverde een schat aan informatie op. Het maakte er lagen in de wijk, maar ook wat de specifieke ons ook bescheiden: wat gebeurt er al veel en wat problemen waren. Ook kreeg de werkgroep zijn de mogelijkheden van een kleiner wordende de opdracht na te gaan op welke wijze de kerk en vergrijzende wijkgemeente beperkt. Wat zeker present was in de buurt. Aan willekeurige beom aandacht vroeg was een verbetering van de zoekers van de weekmarkt op donderdagmorgen bekendheid van de kerkelijke gemeenschap. Met werd gevraagd wat ze wisten van de kerkelijke enkele andere geloofsgemeenschappen deelden gemeenschap die daar vlakbij elke zondag bij we onze ervaringen en dat leverde herkenning elkaar kwam en van de activiteiten, die daar op. Daar kwam een bescheiden project uit voort, door de week werden gehouden. Er werden dat dichtbij de ‘missie’ van de kerk lag en dat interviews gehouden met de stadsdeelmanager, hanteerbaar en uitvoerbaar was. Sinds zo’n vijf de wijkagent, enkele leerkrachten van scholen, ambtenaren, die zich bezighielden met een groot- jaar poetsen leden van verschillende kerken op de ochtend van de Witte Donderdag sopgezet vernieuwingsproject en een tijdens de weekmarkt schoenen van medewerker van de gemeente, die het marktbezoekers die daar prijs op stelouderenwerk in haar portefeuille had. len. Daartoe staat er een kraam op de Enkele leden van de werkgroep kerk markt opgesteld en er worden flyers en buurt bezochten een paar vergadeuitgedeeld met daarop informatie over ringen van de wijkraad en ontdekten deze ‘actie’: geen voetwassing, zoals waar knelpunten lagen. Wijkteams Jezus deed voor zijn leerlingen, maar vertelden wat zij achter voordeuren schoenen poetsen van toevalliger voorvan wijkbewoners tegenkwamen. En bijgangers. Zoals gezegd: een bescheidat was niet gering. De werkgroep den project, waar niettemin uitstraling kwam onder de indruk van wat er en inspiratie van uitgaat. van verschillende kanten allemaal Richard Vissinga

2

OuderlingenBlad, februari 2015, nummer 1056

4

Kerk en buurt

14

Hoe is de kerk aanwezig in haar eigen omgeving?

Ter inleiding – Erica Hoebe-de Waard

6

Windkracht 8 – Ineke de Heer Een open kerktuin – Janny van Marle Thuis voor mensen – Klaas Bruins Wat een talent! – Ruben Jobsen Kerk in een/het dorp – Pauline Kramer Een bakje troost – Rebecca Onderstal Meisje sta op … – Anna van der Meer

Voor de bloei in de buurt Een bijbelse overweging over de verhouding kerk en buurt – Rainer Wahl

10

De kerk als smaakmaker in de buurt Kerk en buurt een relatie met mogelijkheden – René van Loon

‘Kerk en buurt’ in praktijk

29

Gemeente aan zet Opzet voor een eerste verkenningsbijeenkomst – Erica Hoebe-de Waard

2 Redactioneel 31 Boeken 32 Prikbord

In dit nummer Volgend nummer Geloven in zicht

Pastoraat ‘om de hoek’

Iconen en hun spiritualiteit

Vierde Landelijke Pastorale Dag, 18 april a.s.

De gemeente durft …

Zorgzame kerk

Kernbegrippen in de opbouw van de gemeente

Waar hebben we het dan over?

Christen zijn is zo gek nog niet

Christelijke meditatie

Bij het boek ‘Dit is geen verdediging!’ van Francis Spufford

Wat is het en hoe werkt het?

Etty Hillesum en de oorlog Zeventig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog

De relatie tussen kerk en buurt is niet vanzelfsprekend. De kerk is voor buurtbewoners vaak niet meer dan een gebouw in hun buurt, waar ze niet of nauwelijks binnen komen. Op hun beurt verdiepen kerkgangers en kerkenraden zich niet als vanzelf in wat er speelt in de buurt.

K

Kerk en Buurt

Erica Hoebede Waard

Mw. drs. E. Hoebede Waard is als gemeentepredikant verbonden aan de Protestantse Gemeente Wageningen. Zij is lid van de redactie van het Ouderlingenblad

Missionair gemeente zijn, het is een van de thema’s waar de Protestantse Kerk in Nederland al een paar jaar actief op in zet. Er zijn missionaire rondes, waarbij predikanten, kerkelijk werkers, ouderlingen en gemeenteleden gewezen worden op het belang van missionair kerk-zijn. Er zijn pilots, in steden en dorpen, soms groots aangepakt, vaak ook heel bescheiden.

Het varieert van het opstarten van een gemeente in een Vinexwijk tot een project dat gemeentes helpt om een missionair kerkblad te ontwikkelen.

De protestantse kerk en ook andere kerkgenootschappen hebben missionair kerk-zijn hoog op de agenda staan.

Maar wat betekent missionair zijn en hoe doe je dat als gemeente?

Missionair zijn Missionair komt van ‘missie’ en dat betekent dat je een opdracht hebt, een zending. Onze kerk is als gemeente van Christus bij uitstek een missionaire gemeente omdat we geloven dat Jezus door God in de wereld gezonden werd. God zond zijn liefde naar ons toe in Jezus, die ons is voorgegaan en ons wegen wijst

4

ten leven. In de gemeente proberen we elke keer weer gestalte te geven aan de liefde van God voor mensen en proberen we Jezus na te volgen. Dat doen we niet alleen door met kerkleden die we kennen ons geloof te delen, of alleen het leven te delen met gelijkgezinden. Missionair kerk-zijn betekent niet dat je als gemeente heel veel activiteiten voor de buurt organiseert. Het betekent dat je als gemeente gastvrij bent en herkenbaar, dat je anderen gelegenheid geeft om in aanraking te komen met het evangelie. Dat houdt concreet in dat je actief op zoek gaat naar contact met anderen, dat je open staat voor ontmoeting met wie anders is en dat je eerlijk bent over wat je gelooft en wat je draagt. Dat kan op veel manieren, zo zullen we later in dit nummer ontdekken.

‘Het beste aanbod van de God van Israël, de Vader van Jezus Christus, is voor iedereen. De kerk wordt aan alle kanten uitgedaagd om te verantwoorden waar zij in gelooft. Vaagheden worden daarbij niet geaccepteerd. We zullen aan de allergie voor waarheid en overtuiging voorbij moeten komen. Niet omdat we zo zeker zijn van onze zaak, nooit

OuderlingenBlad, februari 2015, nummer 1056

Het citaat is uit: ‘De hartslag van het leven. Visie op het leven en werken van de Protestantse Kerk in Nederland’, Utrecht/Zoetermeer 2012, blz. 17.

Deze visienota is te downloaden van: www.pkn.nl/ visienota2012

twijfelen of op alles een antwoord hebben. Alsof dat de norm kan zijn. Maar omdat we geroepen zijn om te getuigen van wat ons door God geschonken is en bedoeld is voor alle mensen’.

Dit themanummer Dit themanummer wil het missionair kerk-zijn doordenken en aan de hand van praktijkverhalen laten zien welke plaats de kerk in de buurt in kan nemen en waarin dat kan resulteren. Zo wil het stimuleren om in de eigen plaats stil te staan bij de relatie tussen de kerkelijke gemeente en haar omgeving.

tieven vanuit de Protestantse Kerk in Nederland waar landelijke ondersteuning voor is en waar landelijk werkers voor vrijgemaakt worden, maar richten we ons op het missionaire werk binnen verschillende lokale protestantse gemeentes, die op hun eigen manier, met hun eigen middelen, missionair Rainer Wahl biedt een theologische aanwezig zijn in de buurt. bezinning op gemeente-zijn in relatie Hun praktijkverhalen zijn inspiretot de omgeving: wat is onze bijbelse rend en divers. Het zijn geen verhalen opdracht als plaatselijke gemeente ten die vertellen over grote successen, volle opzichte van het dorp/de regio waarin kerkzalen, of sluitende begrotingen… we wonen?

Het zijn verhalen over kleine initiatieDaarna beschrijft René van Loon hoe je als gemeente meer dan een grote ven, die ontzettend waardevol blijken te zijn. Verhalen die laten zien hoe je onbekende voor de buurt, of zelfs een als plaatselijke gemeente mensen uit stoorzender, kunt zijn. Hij laat zien hoe je je juist kunt verbinden met om- je omgeving kunt raken door je geloof handen en voeten te geven, door je uit wonenden, met sleutelfiguren uit de wijk. Als je open en dienstbaar naar de te strekken naar de ander. Verhalen buurt bent, word je als kerk een smaak- die aanzetten tot reflectie op de eigen maker en word je van ‘in de buurt’ ook gemeente: wie zijn wij, wat is onze plek in de buurt en wat zijn onze mogelijkeen kerk ‘van de buurt’.

Tot slot komen 7 kerkelijke gemeen- heden en kansen?

Het themanummer sluit af met een tes aan het woord die ‘kerk en buurt’ aanzet om in de eigen gemeente te reconcreet hebben gemaakt. Daarbij flecteren op de relatie met de buurt. π horen we niet over de nieuwe initia-

Mededeling Op 18 april a.s. wordt in Gouda de 4e Landelijke Pastorale Dag georganiseerd onder het motto ‘Kiezen voor dichtbij? Pastoraat om de hoek’. Zie het maartnummer van het Ouderlingenblad voor meer informatie!

OuderlingenBlad, februari 2015, nummer 1056

5

Missionair komt van ‘missie’