Ouderlingenblad 1086, nov 2017

november 2017 – NUMMER 1086 – JAARGANG 95

Ouderlingen blad voor Pastoraat en Gemeenteopbouw

Asielzoekers en de kerk Gemeente om ouders heen

Ik noem mij christen

RICHARD VISSINGA

De vraag of hulp bij zelfdoding onder bepaalde voorwaarden moet worden toegestaan staat volop in de belangstelling. Op dit moment verbiedt de wet dat, maar er bestaat vanuit de samenleving een toenemende druk om de wet te verruimen wanneer er sprake is van een voltooid leven. Welk standpunt de formerend partijen hebben ingenomen is op het moment waarop ik deze woorden schrijf officieel nog niet bekend. ‘Voltooid leven’ is een complex en ingewikkeld begrip, waarbij veel op het spel staat.

Vorig jaar verscheen de populaire versie van het promotieonderzoek van Els van Wijngaarden, getiteld ‘Voltooid leven. Over leven en willen sterven’.

Tijdens haar onderzoek stond de vraag centraal: welke geleefde werkelijkheid gaat er schuil achter de uitdrukking dat iemand zijn leven voltooid vindt?

Doel van haar onderzoek was het verkrijgen van inzicht in de leefwereld van iemand die zo denkt. In diverse organen deed ze een oproep om daarover van gedachten te wisselen. Ze ontving daar 144 reacties op. Na een selectie ging ze met 25 personen in gesprek. Het werden intensieve en langdurige interviews. Haar houding werd bepaald door rust, aandacht en opmerkzaamheid. Ze stelde open vragen. Ze sprak met 14 vrouwen en 11 mannen, van 67 tot 99 jaar, atheïst, antroposoof, agnost, katholiek en protestant. Wat ze met elkaar gemeen hebben is een sterk maatschappelijk engagement, ze hechten veel waarde aan het leveren van een bijdrage aan de samenleving, een persoonlijke ethiek, waarin autonomie, zelfbeschikking en onafhankelijkheid belangrijke waarden zijn; het zijn proactieve mensen, geen

Ouderlingen blad voor Pastoraat en Gemeenteopbouw

redactioneel afwachters; ze willen tot het laatst toe regie houden over de laatste levensfase. Van Wijngaarden gaat op zoek naar het gemeenschappelijke in alle verhalen, naar de essentie. Wat is de rode draad? Wat maakt een voltooid leven tot een voltooid leven? In alle verhalen spelen vijf thema’s een belangrijke rol. Ten eerste lijden de ouderen aan een diep gevoel van existentiële eenzaamheid; ze ervaren steeds minder samenhang en verbondenheid met anderen en met het leven zelf. Ze voelen zich afgescheiden en teruggeworpen op zichzelf. Ten tweede lijden ze aan het gevoel er niet meer toe te doen. Het leven gaat door maar zij doen niet meer mee. Ze staan aan de zijlijn en voelen zich volkomen uitgerangeerd. Er zit niemand meer op hen te wachten. Ten derde ervaren ze een groeiende onmogelijkheid om zich te uiten op een wijze die voor hen kenmerkend was. Ze hebben het gevoel dat ze steeds minder kunnen laten zien van wie ze zijn. Daarmee verliezen ze ook zichzelf.

Ten vierde is er existentiële en lichamelijke moeheid: ouderen zijn moe vanwege lichamelijke problemen waarmee de ouderdom gepaard gaat. Ten vijfde is er een innerlijke afkeer en weerzin ten aanzien van het aftakelende lichaam en is er angst om afhankelijk te worden van anderen. Van Wijngaarden luistert met aandacht en respect. Ze schept een ruimte waarbinnen mensen hun verhaal kunnen vertellen. Ze lost geen problemen op en reikt ook geen oplossingen aan. Haar gesprekken nodigen er toe uit in alle openheid in gesprek te gaan met mensen die hun leven voltooid vinden. Een goede houding voor elke pastor!

2

2 redactioneel 22 cursief

in dit nummer

27 boeken 32 prikbord

6

23 10

4 ‘Voor de toegewijden’ Pastorale overwegingen bij Liedboek 732 – PIETER ENDEDIJK 6 Bijbelwoorden nu Het woord ‘koninkrijk’ in bijbels perspectief – MATTHIJS DE JONG 7 Back to Basics Tweede artikel in de serie over de missionaire opdracht van de kerk – NYNKE DIJKSTRA-ALGRA

10 Ik noem mij christen in onze kleurrijke samenleving Voor andersgelovigen geen oerwoud van christelijke richtingen

23 Om ouders heen gaan staan Bij de geloofsopvoeding van kinderen kan de gemeente van betekenis zijn – FRISO MOUT

– CORRY NICOLAY

14 ‘Ik wil doop’ Over asielzoekers die de kerk zoeken – SAAR HOOGENDIJK

28 werkwoord ‘En wat zij zong hoorde ik dat Psalmen waren’ Een pleidooi voor de psalmen – ROELOF DE WIT

18 Uitvaarten leiden door gemeenteleden?

Mogelijkheden, training en praktijk voor anderen dan predikanten om uitvaarten te verzorgen – HILDEGARD FABER

THEMA: GELOVEN IN DE WERELD

volgend nummer

In dit kerstnummer zoeken de redactieleden, elk in een eigen artikel, antwoorden op de vraag: ‘Hoe is de kerk present in de nood van deze wereld?’

Ze doen dat vanuit en rond de begrippen Gerechtigheid, Mede Lijden, Barmhartigheid en Vertrouwen.

3

November 2017 – nummer 1086 – Jaargang 95