Ouderlingenblad 1039, juli aug 2013

Pastoraat en Gemeenteopbouw Juli-augustus 2013 - nummer 1039 - Jaargang 90

Thema

Gemeente, werkplaats van vrede

OuderlingenBlad, juli-augustus 2013, nummer 1039

1

Redactioneel zijn er vanuit de diepste geloofsintenties even Dit jaar wordt van 21 tot en met 29 september diepe wonden geslagen. Wie iets verder terugkijkt de Vredesweek gehouden. Onder het motto ‘Act ontdekt hoe in de geschiedenis van de kerk for peace’ vragen Minister, Staatssecretaris en geestelijken soms de oorlog hebben goedgepraat, Ambassades van Vrede aandacht voor moedige zelfs daartoe opgeroepen en wapens gezegend en vredesactivisten in binnen- en buitenland. Dit hoe het aan de andere kant nooit ontbroken heeft jaar stelt IKVPaxChristi Syrië centraal. aan groepen gelovigen en kerken die principieel Het is nog niet zo lang geleden dat een komende de weg van de geweldloosheid gingen en het Vredesweek leidde tot grote spanningen in kerkenraden en gemeenten. Bijvoorbeeld rond de pacifisme predikten.

Vanuit de bijbel komen er geen directe vraag welke Vredeskrant uitgedeeld zou worden: aanwijzingen hoe om te gaan met de die van het InterKerkelijk Vredesberaad of die ingewikkelde vragen van oorlog en vrede. We van het Interkerkelijk Comité voor Tweezijdige kennen de verhalen uit het Oude Testament Ontwapening. De heftige discussies werden waarin geweld een grote rol speelt en waar niet niet zelden opgelost door met een beroep op zelden juist God toe oproept of het initiatief de pluriformiteit van de gemeente de kool en neemt. De heilige oorlog is geen vondst van de de geit te sparen en van beide kranten evenveel islam, maar komt ook in de bijbel voor. En Jezus exemplaren te bestellen en uit te reiken of op de zelf zegt in het evangelie dat hij niet gekomen lectuurtafel neer te leggen. is om vrede te brengen, maar verdeeldheid. Aan In de jaren tachtig van de vorige eeuw spraken de andere kant wordt de geboorte van Jezus de hervormde en de gereformeerde synode aangekondigd door engelen die zingen van in ons land zich ondubbelzinnig uit tegen Vrede op aarde. En Paulus spreekt over Jezus als kernwapens. Massavernietigingswapens werden onze vrede, die de muur van vijandschap tussen in strijd geacht met Gods heil voor de wereld God en mensen en tussen joden en heidenen en de overheid werd gemaand af te zien van de heeft doorbroken. Met het plaatsen plaatsing van kruisraketten. De ferme van de ene tekst tegenover de andere uitspraken werden niet door iedereen komen we niet verder. Wel met het in de kerk beaamd; integendeel, er samen ontdekken en formuleren van waren grote weerstanden en felle hoofdlijnen en grondgedachten. Wie discussies. In sommige gemeenten zich laat inspireren door het leven van excommuniceerden gemeenteleden Jezus, door wat hij heeft gezegd en elkaar. De gevolgen daarvan zijn nu gedaan, ontdekt dat Jezus zelf zich ten nog merkbaar. Wat was het moeilijk diepste en het meeste laat inspireren om elkaar in deze vragen van leven door de vrede van God. en dood over en weer te blijven herkennen en vast te houden. Wat Richard Vissinga

2

OuderlingenBlad, juli-augustus 2013, nummer 1039

4

Gemeente, werkplaats van vrede

22

Spannend en moeilijk, maar voor de gemeente een onopgeefbaar thema – Jaap de Lange

6

Oorlog is gebrek aan fantasie

Impressie van de vredesweek in Leidschendam/Voorburg – Joke van Maanen

26

Vrede in Bijbels perspectief – Piet Schelling

10

14

18

29

Vrede belichamen in de kerk De boodschap van ‘Vrede op aarde’ in een geseculariseerde tijd – Eddy Van der Borght

Gelukkig wie vrede sticht Wat heeft de vredesbeweging te bieden? – Piet Halma en Edwin Ruigrok

Op weg naar Vrede Eigen aan de Doopsgezinde traditie is werken aan vrede dichtbij en veraf – Annelies Klinefelter-Koopmans

Kerken in dienst voor de vrede Kerken zijn van oudsher onlosmakelijk verbonden met het vredeswerk – Arjan Vliegenthart

Kijk, hier gaan we voor!

32

Verdere informatie Voor wie meer informatie zoekt bij het thema – Jaap de Lange

Nederland is geen eiland Beroepshalve werken aan vrede, wat zit daar aan vast?

Een gesprek – Jaap de Lange

2 25 33 34

Redactioneel Boeken Prikbord Thematisch jaaroverzicht

In dit nummer Volgend nummer Iconen en Oosters-Orthodoxe spiritualiteit Het nieuwe liedboek Meditatieve serie

Introductie bij het gebruik

In vergadering bijeen

Dialoog

Achtergronden en inzichten

Mogelijkheden in een multireligieuze samenleving

Kunst in de kerk

Werkwoord

Om te komen tot verstaan

De nood-preek

Plaatselijk kerkelijk archief Het belang en de organisatie

OuderlingenBlad, juli-augustus 2013, nummer 1039

3

Al lange tijd kennen de kerken in Nederland aan het einde van september de zogenaamde ‘vredesweek’. Het thema ‘vrede’ wordt dan expliciet naar voren gehaald. Ingebed als het is in het visioen van het Koninkrijk van God, is dat voor de kerken een centraal thema.

Gemeente, werkplaats van vrede Ter inleiding Jaap de Lange Dr. J.J. de Lange is emeritus hoogleraar praktische theologie van de Faculteit voor Protestantse Godgeleerdheid te Brussel en lid van de redactie

Niet alleen centraal, ook spannend is het thema ‘vrede’. Het roept, tegen de achtergrond van een gebroken wereld waarin machtsmisbruik en geweld de boventoon voeren, ook een aantal andere thema’s op, zoals verzoening, heling, gerechtigheid en humaniteit.

In het leven van alledag zijn ook dat weerbarstige onderwerpen. Dat geldt het persoonlijke leven, maar ook het samenleven van groepen en volkeren.

Het heeft met concrete keuzes te maken, waarvan je weet dat je ze zou moeten doen, maar waar je vaak voor terugschrikt. Het gaat ook om inzichten in naargeestige, gewelddadige situaties, waar je eerlijk gezegd liever niet te veel van zou willen weten…

En toch laat het ons niet los. Als mens niet, als christen niet. En je bent, om met de prikkelende stelling van de theoloog Van Ruler te spreken, christen om meer mens te worden. Maar hoe doe je dat? En wat is daarin richting gevend? Daarvoor steek je de spade dan wat dieper in de grond en zoek je in de bronnen van het geloof naar uitgangspunten en richtingwijzers.

4

Een onopgeefbaar thema Al zijn er dus niet altijd pasklare antwoorden, dat betekent nog niet dat het ons onverschillig kan laten.

Integendeel. Het diepste motief is misschien wel gelegen in het geloof in God zelf. Bijbels gezien kunnen we immers niet, dan tot onze schade en schande, voorbij gaan aan de humaniteit van God, zijn menslievendheid. Wie dat door zich heen laat gaan, begrijpt dat daarin voor de gelovige zoeker zowel motivatie, als inspiratie en richting besloten ligt voor het samen-leven in het groot en in het klein.

We vinden dat concreet terug in de woorden en daden van Jezus, in het koninkrijk dat hij preekt en waarvan hij zegt, dat het in vervulling is gegaan; dat het met Hem begonnen is.

Het thema is dus spannend èn moeilijk, maar het is tegelijkertijd voor die gemeenschap, waarin Jezus Christus als Heer beleden wordt, een onopgeefbare, centrale waarde.

OuderlingenBlad, juli-augustus 2013, nummer 1039

Het thema in de gemeente

De humaniteit van God

Al lange tijd kennen de kerken in Nederland de zogenaamde ‘Vredeszondag’ met aansluitend de vredesweek in de maand september.

Dit jaar is dat van 21 tot en met 29 september. Het thema ‘vrede’ wordt dan expliciet naar voren gehaald.

Na de tachtiger jaren, waarin vooral de kernbewapening op vaak heftige wijze centraal stond, is de insteek voor het gesprek over vrede veranderd. Dat heeft te maken met de veranderde politieke en militaire situatie na de ‘koude oorlog’, maar ook met de deelname van Nederland aan internationale militaire missies in conflictsituaties. Door het uitzenden van mannen en vrouwen ‘bij jou uit de straat’ komt het thema ‘vrede’ op een andere manier heel dichtbij. Het gaat niet alleen over verre landen. De weerbarstigheid van het thema, de debatten in het parlement en de risico’s ervan voor mensen staan je concreet voor ogen.

Daarmee is het thema het hele jaar door actueel en niet meer alleen tijdens de vredesweek en de vredeszondag.

Al is het goed, dat die er wel is. De vredesweek kan ons bepalen bij onze eigen inzet in en vanuit de gemeente; bij onze bezinning en bij onze mogelijke activiteiten; kortom: bij onze mogelijkheden om werkplaats en oefenplaats te zijn.

Dit nummer In dit themanummer komen die twee aspecten, bezinning en activiteiten, in verschillende artikelen naar voren.

Zo buigt Piet Schelling zich over bijbelse gegevens en gaat

Arjan Vliegenthart in op de vraag hoe de kerk met zo’n belangrijke samenlevingsvraag omgaat. Piet Halma en Edwin Ruigrok leggen voor wat de vredesbeweging te bieden heeft, terwijl Jaap de Lange verslag doet van een gesprek met drie personen, die beroepshalve betrokken zijn bij vredesvragen. Joke van Maanen, ambassadeur voor de vrede, vertelt over de vredesweek in haar gemeente en Annelies Klinefelter belicht vanuit doopsgezinde hoek hoe de gemeente concreet een oefenplaats voor vrede kan zijn. Eddy Van der Borght geeft gedachten door over de betekenis van het kerstevangelie in een wereld, die op vrede wacht. Het themanummer sluit af met enkele praktijkgerichte verwijzingen Zo biedt dit nummer stof tot nadenken en suggesties voor activiteiten voor wie in de gemeente van Christus ook een werkplaats willen zien, een plaats waar het visioen bewaard en levend gehouden wordt tegen zoveel machten in. π

Wij lopen vooruit op wat nog niet is wij spelen in op uw toekomst zeggen en zingen alles is goed wat Gij hebt gemaakt langzaam en moeizaam in hoop en vrees werken wij uw belofte uit bouwen wij

OuderlingenBlad, juli-augustus 2013, nummer 1039

Het gedicht komt uit: Huub Oosterhuis, Bid om vrede, uitg.

Ten Have

aan een stad van vrede de nieuwe schepping waar Gij ons licht zijt alles in allen Geef ons de kracht daartoe breng ons tot een gelukkig einde God.

5