Ouderlingenblad 1080 april 2017

april 2017 – nummer 1080 – jaargang 94

Ouderlingen blad voor Pastoraat en Gemeenteopbouw

Thema: Pinksteren vieren

RICHARD VISSINGA

Half april viert de kerk Pasen. Wat zullen weer wereldwijd veel christenen elkaar die dag begroeten met de woorden: de Heer is waarlijk opgestaan! Ze zijn de kortste samenvatting van wat de getuigen van het lege graf te horen krijgen en van wat de beide mannen op weg naar Emmaüs zeggen als hun de ogen zijn open gegaan. Maar wat kunnen tegelijkertijd die woorden haken, als er zoveel dood in eigen leven en op deze wereld is. Pasen is niet alleen het feest van intense vreugde, maar ook van diepe verlegenheid, twijfel en zeker ook ongeloof.

Je zult dus maar geroepen zijn om te preken op deze dag! Dan moet het weer gebeuren, de verkondiging van een Bijbelgedeelte, dat zo haaks staat op onze ervaring en dat zulke verschillende reacties oproept. Wat voor Pasen geldt, overkomt de meeste predikers iedere zondag. Hoe kan ik als voorganger de Schrift zó uitleggen, dat niet alleen ik zelf in de voorbereiding geraakt word, maar ook de hoorders, die in de kerkdienst bijeengekomen zijn, zich aangesproken weten door wat er gezegd is? De lat ligt hoog, zowel voor de prediker als voor de hoorder. Want “wie op zondagmorgen naar de kerk gaat, hoopt dat daar iets gebeurt. (...) Dat kan een lied zijn, of een passage uit een gebed. Maar bij de preek hoopt hij er zeker op. Dan gaat hij ervoor zitten. En gebeurt het, dan weet hij: hier kom ik voor. Dat er iets gebeurt aan mij, in mij. En dat ‘iets’ heeft met God te maken. Én het heeft te maken met wie er voorgaat, zoveel is hem als ervaren

Ouderlingen blad voor Pastoraat en Gemeenteopbouw

redactioneel kerkganger na al die jaren al wel duidelijk.” Ik citeer uit het recent verschenen boek van Bert de Leede en Ciska Stark, Ontvouwen - protestantse prediking in de praktijk. (Boekencentrum 2017; ISBN 978 90 239 70132; 304 pgs, € 34,90). Wat hebben de auteurs een boeiend en inspirerend boek geschreven.

Het gaat over het voorbereiden en houden van preken. Het is in eerste instantie bedoeld als een leerboek voor protestantse prediking, bedoeld voor studenten en predikanten in de praktijk van een kerkelijke gemeente of instelling. Maar preken leer je natuurlijk niet uit een boek, maar in de praktijk.

Welnu, de beide auteurs kennen als voorgangers en docenten de praktijk door en door. Ze hebben hun boek geschreven op grond van kennisneming van een analyse en beoordeling van honderden preken van studenten en predikanten uit de breedte van de protestantse kerken.

Als het gaat om preken ben je nooit uitgeleerd.

Voor ervaren predikanten kan het heilzaam zijn zich nog weer eens expliciet bezig te houden met dit deel van hun werk. Voor kerkelijk werkers die over een preekconsent beschikken komt dit boek als geroepen. Zij hebben in hun opleiding vaak wel wat homiletiek gehad, maar te weinig. Dat zeggen ze zelf als hun preek en liturgie besproken worden in de Commissie Preekconsenten en dat is ook de ervaring van de commissieleden. Ik wens het boek een goede ontvangst toe bij ieder die geroepen is en wordt om het Woord te verkondigen.

2

2 redactioneel 26 boeken

in dit nummer

31 prikbord

4

22 18

4 Pinksteren vieren 14 De Geest van God – God als Wat viert de kerk met Pinksteren?

Geest Ter inleiding – RICHARD VISSINGA Over de Drie-eenheid van Vader, Zoon en Geest 6 Volheid – ERICA HOEBE-DE WAARD Op zoek naar het leven. Een pinksterpreek – KOR SCHIPPERS 18 Rode ballonnen De wind blaast onze groet naar 10 Geest van hierboven… mensen met een andere taal Van verlegenheid naar inspiratie – GERRY KRAMER-HASSELAAR tot liefde – RICHARD VISSINGA

22 De dynamiek van de Geest Als de Geest ons raakt, gaat creativiteit stromen – HENK DE ROEST 27 De Geest als amuse Pinksteren loopt vooruit op de nieuwe schepping – ROELOF DE WIT

volgend nummer Het lied in het pastoraat Betekenis en mogelijkheden van een lied

Bijbelwoorden nu De betekenis van een bijbelwoord voor nu

Leer ons bidden Een pastoraal gesprek kan in een gebed uitmonden

Student-en-kerk Mogelijkheden van kerkelijk werk met jonge volwassenen

Een protestantse non Vrouwen in de reformatie

Eenzaamheid Vanuit een workshop op de Landelijke Pastorale Dag

Schuldhulpmaatjes Een helpende hand om uit de geldnood te komen

3

April 2017 – nummer 1080 – Jaargang 94

Nadat enkele jaren geleden het themanummer ‘Kerst vieren’ het licht zag en vorig jaar ‘Pasen vieren’ uitkwam, is er nu volop aandacht voor Pinksteren.

RICHARD VISSINGA Drs. R.S.E. Vissinga is als predikant verbonden aan de Protestantse Gemeente Enschede. Hij is lid van de redactie van Ouderlingenblad

P

inksteren vieren

De drie kerkelijke ‘hoogfeesten’ van Pinksteren vieren doet denken aan Kerst, Pasen en Pinksteren zijn in de beleving van de kerk zo belangrijk, dat een veldboeket er een tweede feestdag aan is toegevoegd. Het was overigens voor mij een vreemde gewaarwording toen ik ooit op een tweede naar de opdracht die hij hen gegeven had, in JeruzaPinksterdag in Amerika aankwam en daar van een lem bijeen waren, vijftig dagen na Pasen. Hoe daar feestdag niets te merken was. Het was een gewone en toen de Heilige Geest uit de hemel neerdaalde op werkdag. Of dat te maken heeft met een zekere de leerlingen en op allen die daar bijeen waren. Jezus verlegenheid met juist dít feest is mij niet duidelijk. is niet meer bij de leerlingen zoals hij in hun midden Wel weet ik dat die verlegenheid breed en diep is, was. Zoals ze hem hebben horen spreken en wonook hier in ons eigen land en zeker ook onder leden deren zien verrichten. Hij is in de hemel, bij God. En van de kerk. Tegen die achtergrond verbaast het ook zit daar, zoals de kerk het later formuleerde in haar niet dat bij tijd en wijle door kerkelijke gezagsdragers Apostolische Geloofsbelijdenis, aan de rechterhand wordt gesuggereerd om de tweede pinksterdag ‘in te van God, de Almachtige Vader. leveren’ voor bijvoorbeeld een islamitische feestdag.

Wat viert de kerk met Pinksteren? Dit themanummer zal daarover niet het laatste woord spreken, maar aan de bezinning op die vraag wel een bijdrage leveren. Het nummer is op een soortgelijke wijze opgezet als die over Kerst en Pasen. Het zijn redactieleden die elk vanuit hun eigen betrokkenheid bij dit feest de lezers laten delen in wat hen nu juist zo bijzonder raakt en aanspreekt.

Het zal niet verbazen dat het verhaal dat hoort bij dit feest van alle bijdragen het uitgangspunt is. Lucas vertelt in zijn tweede boek waarin het gaat over de Handelingen van de apostelen in het tweede hoofdstuk wat er gebeurde, toen de leerlingen van Jezus,

Ouderlingen blad voor Pastoraat en Gemeenteopbouw

4

Maar nu stort God zijn Geest uit over al wat leeft. Pinksteren is het feest waarop de kerk de uitstorting van de Heilige Geest viert. Wat valt daarvan te zien? Met Kerst zien we een kind dat in een voerbak is gelegd.

En met Pasen zien we een open graf. Maar met Pinksteren? Nee, niet niets, integendeel. We zien en horen enthousiaste en geïnspireerde mensen. In die beide woorden schuilt het geheim van Pinksteren. De Geest van God bezielt en beademt mensen en al wat leeft.

Het eerste artikel van dit themanummer is van prof. dr. K.A. Schippers (1925-1997). Vele jaren heeft hij deel uitgemaakt van de redactie van het Ouderlingenblad, eerst als lid en later als voorzitter.

In 1996 gaf het radioprogramma ‘Woord op zondag’ aandacht aan acht sleutelwoorden waarin iets aangegeven wordt van wat de Bijbel bedoelt met leven.

Kor Schippers sprak deze teksten uit voor de NCRV-

5

radio. Ze werden gebundeld in een boekje met de titel ‘Op zoek naar het leven’. De ‘preek’ over Pinksteren is te mooi om hier niet op te nemen.

Daarnaast leveren zoals gezegd redactieleden hun bijdrage. Pinksteren vieren doet mij denken aan een veldboeket. Het is een bonte verzameling van telkens terugkerende bloemen, maar ook van die verrassende, telkens nieuwe. En de schakering is ook telkens anders. Een genoegen om naar te kijken en om van onder de indruk te komen.

Zoals veel nummers van het Ouderlingenblad laat ook dit zich goed gebruiken voor persoonlijke bezinning en verdieping. Maar juist omdat Pinksteren ook bij kerkgangers niet zelden verlegenheid oproept, kan het ook zijn dienst bewijzen bij een groepsgesprek, waarin deelnemers elkaar uitnodigen hun eigen gedachten met de anderen te delen.

April 2017 – nummer 1080 – Jaargang 94