Inkijkexemplaar Het heden ik kookboek - Anne Marie Reuzenaar

315-OPM Heden ik DEF_16edruk

18-11-2010

10:40

Pagina 3

Anne Marie Reuzenaar

Het

Heden Ik kookboek Lekker eten ondanks candida, ME, hypoglykemie en voedselallergieĂŤn Met een voorwoord van Renate Dorrestein

Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen

315-OPM Heden ik DEF_16edruk

18-11-2010

10:40

Pagina 4

www.kosmosuitgevers.nl

De inhoud van dit boek is niet bedoeld als medisch advies of ter vervanging van een arts.

De auteur raadt de lezer dringend aan bij enige twijfel te overleggen met een daartoe bevoegd behandelaar. De auteur is niet verantwoordelijk voor enig nadelig effect dat zou zijn ontstaan door het ten uitvoer brengen van de adviezen in dit boek.

Zestiende druk, 2010 Š 1994, 2007 Kosmos Uitgevers B.V., Utrecht/Antwerpen Š 1994, 2007 Anne Marie Reuzenaar Omslagontwerp: in vorm, Edith Hartgring, Driehuis Illustraties binnenwerk: 178aardigeontwerpers, Amsterdam Vormgeving binnenwerk: in vorm, Edith Hartgring, Driehuis ISBN 978 90 215 5015 2 NUR 443 Alle rechten voorbehouden / All rights reserved Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze en/of door welk ander medium ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Deze uitgave is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Noch de maker, noch de uitgever stelt zich echter aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van eventuele onjuistheden en/of onvolledigheden in deze uitgave.

315-OPM Heden ik DEF_16edruk

18-11-2010

10:40

Pagina 5

Inhoud

7

Voorwoord van Renate Dorrestein

9

Bij wijze van voorwoord: de uitdaging

11

Candida, ME, hypoglykemie

11

Wat is candida?

14

Wat is ME/CVS?

15

Wat is hypoglykemie?

17

Het anti-candidadieet

17

Niet doen!

19

Wel doen!

21

Dagmenu

25

Weekmenu

25

Lentemenu

28

Zomermenu

31

Herfstmenu

34

Wintermenu

37

Feestmenu

39

Over de recepten

39

Gebruikte afkortingen

39

Keukenapparatuur

40

Maten

40

Ovenstanden

41

Op voorraad

315-OPM Heden ik DEF_16edruk

43

18-11-2010

10:40

Recepten

43

Ontbijt & lunch

51

Voorgerechten

57

Soep

65

Vlees

77

Vis

82

Pasta

88

Vegetarisch

10 1

Groenten

108

Salades

114

Aardappelen & rijst

118

Sauzen & zo

12 7

Toetjes

133

Gebak

14 1

Info allerlei en candidacheck

14 1

Voedingsmiddelentabel

145

Productinformatie

148

De candidacheck

149

Nuttige internetadressen

150

Literatuur

15 1

Registers

15 1

Medisch register

152

Receptenregister

157

Receptenregister (op soort gerecht)

Pagina 6

315-OPM Heden ik DEF_16edruk

18-11-2010

10:40

Pagina 7

7

Voorwoord van Renate Dorrestein

Ik weet nog precies wanneer ik voor het laatst een stukje stokbrood at, net zoals veel ex-rokers de exacte datum van hun laatste sigaret voor de eeuwigheid in hun geheugen hebben staan: op 30 april 1992, rond de klok van halfnegen. Het was buitengewoon smakelijk stokbrood, mals en luchtig van binnenwerk en voorzien van zo'n korst die op raadselachtige wijze even knapperig als veerkrachtig was. Erbij at ik zalmpaté op een bedje van roommousse, begeleid door een soepel wit wijntje, gevolgd door een terrine van drie kaassoorten met een mangosaus, waarbij een flesje rood.

Koffie, koekjes, bonbons en twee cognacjes ter afronding.

Het was mijn laatste maal als normaal mens, dus het mocht wel een beetje somptueus zijn. De volgende dag zou ik op doktersvoorschrift beginnen aan een dieet dat eenvoudig te gruwelijk voor woorden leek. Bij voorbaat voelde ik me al in mijn levensvreugde en in de kwaliteit van mijn bestaan aangetast. Niet dat ik bijzonder veel levensvreugde bezat of dat mijn bestaan erg hoogwaardig van kwaliteit was. Daarvoor was ik al veel te lang ernstig ziek.

Maar om nu nog meer beperkingen opgelegd te krijgen en mijn stut en steun, de kersenbonbon, te moeten opgeven – ik kon er wel om huilen.

Alleen had ik weinig keuze. Zoals bij veel ME-patiënten waren ook bij mij een fikse candida-infectie, een ontregelde suikerhuishouding en tal van voedselallergieën vastgesteld: aandoeningen die alleen uit te roeien zijn met behulp van zeer strenge diëtaire spelregels.

Grimmig zette ik mij op 1 mei dus aan mijn nieuwe regime. Lang was de lijst met verboden voedingsmiddelen. Zeer lang. Hoe kon een mens daaruit ooit een gevarieerd menu samenstellen? Ik was altijd een goede stamppotkokkin geweest, maar verder dan dat hadden mijn ambities in de keuken nooit gereikt en dat brak me nu lelijk op. Dag in dag uit wist ik niets beters te verzinnen dan maar weer rijst of boekweit met wat groente, totdat ik er scheel van zag.

Ofschoon ik al snel behoorlijk opknapte van mijn dieet, denk ik niet dat ik het lang op eigen kracht had volgehouden, zo verpletterend saai was het.

Halverwege het leegeten van mijn zoveelste rijstveld en mijn zoveelste akker prei zou ik het zeker hebben opgegeven als Anne Marie Reuzenaar niet op mijn pad was gekomen. Voor iemand die al jaren onder dezelfde knoet

315-OPM Heden ik DEF_16edruk

18-11-2010

10:40

Pagina 8

8

leefde als ik, was ze opmerkelijk opgewekt. ‘Hoezo moeilijk vol te houden?’ vroeg ze, toen ik klaagde over ons gezamenlijk lot. ‘Kom eens bij me eten,’ zei ze.

Die eerste keer dat ik bij haar aan tafel zat, vergeet ik nooit meer.

Mijn smaakpapillen jubelden van de soep tot en met het toetje. Het was niet te geloven. Dit was geen futloos surrogaatvoedsel, dit was geen namaakmaaltijd voor zielenpieten, dit was gewoon ronduit feesteten, dit was wat ik de rest van mijn leven, ziek of gezond, elke dag wel wilde.

Het enige probleem leek me dat je hiervoor moest kunnen kóken.

Vaak schreef ik, na bij Anne Marie gegeten te hebben, vreemde zinnen in mijn agenda, zoals: ‘Verhit twee kopjes appelsap, maar breng ze niet aan de kook.’ Als ik dat de volgende dag teruglas, kon ik me al bijna niet meer voorstellen dat die kopjes appelsap de basis waren geweest van de lactosevrije kaasfondue waarvan ik zo had gesmuld. Geheimzinnig bedrijf, die keuken.

‘Schrijf jíj het nou eens op,’ zei ik op een dag getergd. Dat deed ze prompt.

De recepten die Anne Marie Reuzenaar de afgelopen zes jaar al experimenterend in haar eigen keuken heeft ontwikkeld, zitten vol eigenaardige wendingen (pittige sauzen van suikervrije jam en geitenkwark, bijvoorbeeld), die door een gewone burgeres met louter gevoel voor stamppot niet snel waren bedacht. De schoonheid ervan is voor een deel hun gedurfdheid, maar bovenal het feit dat ze thans eindelijk te boek zijn gesteld: zelfs met zulke minimale culinaire handigheden als de mijne kan iedereen die aan ME, candida, hypoglykemie of voedselallergieën lijdt, nu lekkerder eten dan de rest van Nederland.

Het Heden ik kookboek is een combinatie van formidabele inventiviteit, grote warenkennis en de stoutste culinaire dromen. Een onmisbaar boek.

Renate Dorrestein

315-OPM Heden ik DEF_16edruk

18-11-2010

10:40

Pagina 9

9

Bij wijze van voorwoord: de uitdaging

Jaren geleden werkte ik mee aan een radioprogramma waarin mensen op straat naar de betekenis van ‘candida’ werd gevraagd. De reacties waren verrassend en divers: van snoepje tot tv-programma. De meeste mensen hadden geen idee. Als het woord al herkenning opriep, dan was dat meestal bij vrouwen. Veel vrouwen kennen immers het verschijnsel ‘vaginale candida’. Door media-aandacht en internet is candida inmiddels bekender geworden. Gelukkig, want zo zullen mensen minder lang rondlopen met klachten waar iets aan te doen valt.

Toen er bij mij, na jaren van chronische blaasontsteking, buikpijn, vaginale infecties en ziek zijn, in 1988 candida werd geconstateerd, kreeg ik het anticandidadieet voorgeschreven. Blij dat er eindelijk een oorzaak voor mijn klachten was gevonden, ging ik – nadat ik eerst nog een avond alles at en dronk wat verboden was – met het dieet aan de slag. Thuis leverde dat geen enkel probleem op, maar op een feestje had ik een hoop uit te leggen: ‘Nee, dank je, ik hoef geen taart. Ik eet namelijk geen suiker en ook geen gist, koemelkproducten, additieven en… eh… nee alcohol drink ik op het moment ook niet.’ Daar kun je mee aankomen! Veel uitnodigingen voor het eten hoef je dan niet meer te verwachten: het is te ingewikkeld.

Maar zo ingewikkeld bleek het niet te zijn en er zat zelfs een voordeel aan vast: alles smaakte zo goed, zo zuiver, zo puur. Ik werd er enthousiast van.

Het dieet deed me niet alleen lichamelijk goed, ik voelde me er ook door uitgedaagd. Ik zou wel eens laten zien dat je nog minstens zo lekker kon eten. Ik nodigde veel mensen uit om bij mij te komen eten. En wat bleek: ze hadden niet het gevoel ook maar iets te missen. Mooi! Mij kreeg je de keuken niet meer uit. Ik ging verder op zoek naar vervangende producten en experimenteerde dat het een lieve lust was. Al die gerechten moesten natuurlijk worden gekeurd, dus ging ik op zoek naar nog meer proefkonijnen. Renate Dorrestein was daar één van – wat een dankbare en enthousiaste gast, die dame!

Ik verzamelde alle recepten en toen de tijd rijp was, ging ik op zoek naar een uitgever. Dat werd Kosmos. Ze twijfelden nog wel of de doelgroep groot genoeg zou zijn, maar nu, zestien jaar na het verschijnen van de eerste druk, is gebleken dat die groot is: meer dan 35.000 mensen hebben met

315-OPM Heden ik DEF_16edruk

18-11-2010

10:40

Pagina 10

10

mijn kookboek in de keuken gestaan en mijn recepten gemaakt. Wat een geweldige gedachte! Ik had het boek geschreven om mensen te laten zien dat je met het anticandidadieet nog steeds lekker kunt eten en omdat ik graag een bijdrage wilde leveren aan het verbeteren van hun gezondheid.

Gezien de vele reacties die ik de afgelopen jaren in mijn praktijk en daarbuiten heb gekregen, lijkt dat te zijn gelukt. Nu dan alweer de zestiende druk met alle up-to-date informatie, de candidacheck, een dagmenu, meer weekmenu’s en zelfs een feestmenu. Ik hoop dat er weer heel veel mensen van gaan genieten!

Ik wens je veel kookplezier en‌ laat je uitdagen!

Anne Marie Reuzenaar orthomoleculair voedingsdeskundige Voor informatie of een afspraak: Anne Marie Reuzenaar Voedingsadviesburo Praktijk - kookboeken - teksten tel. 0255 51 10 45 e-mail: annemarie.reuzenaar@tiscali.nl www.reuzenaar.net www.kosmosuitgevers.nl/kosmos/auteurs

315-OPM Heden ik DEF_16edruk

18-11-2010

10:40

Pagina 11

11

Candida, ME, hypoglykemie Een gevoel van malaise, een chronische kater, voortdurend een opgeblazen buik en moe, moe, moe. Misschien loop je al een tijd rond met deze of andere ‘vage’ klachten. Als de huisarts niets kan vinden, de uitslagen van de bloedonderzoeken allemaal goed zijn en je je herkent in onderstaande informatie over candida, ME en/of hypoglykemie, ga dan op zoek naar een orthomoleculair werkende arts of therapeut die je verder kan helpen.

Ga niet zelf dokteren, want daar word je meestal niet wijzer van.

Wat is candida?

Candida is een gistcel die van nature bij iedereen in de darmen voorkomt en normaal gesproken geen kwaad kan. Hij is onderdeel van de darmflora.

In die darmflora bevinden zich goedaardige bacteriën, die ervoor zorgen dat minder goede organismen (zoals een overmatige hoeveelheid candida of bacteriën) niet de overhand krijgen. Deze goedaardige darmbacteriën zijn ook noodzakelijk voor de vertering van voedsel, de vorming van vitaminen en de afbraak van giftige stoffen. Maar de darmflora kan verstoord raken, waardoor goede en slechte darmbacteriën niet meer in evenwicht zijn.

Wanneer dit, om welke reden dan ook, gebeurt of wanneer het immuunsysteem verstoord is (zie ‘oorzaken’), kan deze gistcel gaan woekeren en/of veranderen in een schimmel. Schimmeldraden kunnen dan het darmslijmvlies doorboren, waardoor de darm doorlaatbaar wordt. Hierdoor kunnen allerlei stoffen, zoals onafgewerkte eiwitmoleculen vanuit de voeding, in de bloedbaan terechtkomen. Ook voor candida is dan de weg vrij naar de bloedbaan, de organen en de weefsels. Eenmaal in dit stadium is een systemische candida-infectie een feit. Ook zullen er, doordat het immuunsysteem zwaarder is belast, meer voedselallergieën of -intoleranties kunnen ontstaan. In de meeste gevallen wordt een candidainfectie veroorzaakt door overwoekering van een van de minstens zes soorten candida die in de menselijke darm voorkomen, namelijk de candida albicans.

315-OPM Heden ik DEF_16edruk

18-11-2010

10:40

Pagina 12

12

Oorzaken

Een systemische candida-infectie ontstaat meestal als het immuunsysteem en de darmflora verstoord zijn. Oorzaken voor deze verstoringen kunnen zijn: • langdurig gebruik van (breedspectrum)antibiotica; • langdurig gebruik van corticosteroïden (cortisonpreparaten, prednison); • chemotherapie en bestraling; • zwangerschap(pen); • langdurig gebruik van de anticonceptiepil; • langdurig gebruik van onvolwaardige voeding (met name het veelvuldige gebruik van geraffineerde producten zoals suiker en suikerhoudende producten, fastfood, kant-en-klare producten); • langdurige blootstelling aan in- en uitwendige gifstoffen (kwik, lood, alcohol); • langdurige blootstelling aan (negatieve) stress.

Ook een parasitaire belasting kan een onderliggende oorzaak zijn voor een candida-infectie. Wanneer er parasieten aanwezig zijn die onbehandeld blijven, zal de anticandidabehandeling niet succesvol zijn. Laat een parasitaire belasting dus uitsluiten. Het kan ook zijn dat de klachten door een parasiet worden veroorzaakt en niet door candida. Zo is de Blastocystis hominis een gistachtige parasiet die vergelijkbare klachten geeft als candida, maar om een andere behandeling vraagt. Bij de belasting met de Dientamoebe fragilis zijn er veel schimmels aanwezig. Deze schimmels verdwijnen als de parasiet wordt behandeld (bron: artikel ‘Schimmelinfecties, het candidasyndroom’ van Saskia van As).

Symptomen

Veel van de klachten die bij een systemische candida kunnen optreden, zijn het gevolg van een verminderde afweer en/of een verstoorde darmflora, maar de candida zelf kan ook veel narigheid veroorzaken. Candida scheidt namelijk een aantal stofwisselingsproducten uit die in je bloed terechtkomen, waardoor je je goed beroerd kunt voelen. Zo produceert candida acetaldehyde en carbondioxide. Carbondioxide is verantwoordelijk voor winderigheid en gasvorming, waar mensen met candida vaak last van hebben. Acetaldehyde is een afbraakproduct van alcohol en geeft onder andere het gevoel dat je doorlopend een kater hebt (watten in het hoofd/ niet helder kunnen denken). Doordat het immuunsysteem steeds verder ontregeld raakt, treden er ook vaak voedselallergieën of -intoleranties op.

315-OPM Heden ik DEF_16edruk

18-11-2010

10:40

Pagina 13

13

In de candidacheck achter in het boek (zie pagina 148) kun je alle symptomen terugvinden. Bedenk wel dat je klachten ook een andere oorzaak kunnen hebben; bespreek daarom altijd eerst je klachten met je huisarts.

De candidacheck kun je gebruiken om erachter te komen of het voor jou zinvol is om te laten uitzoeken of candida de oorzaak is van je klachten.

Kijk voor onderzoeksmogelijkheden onder het kopje ‘diagnose’.

Hier volgt een beknopt overzicht van klachten die kunnen duiden op een candida-infectie: Spijsvertering

opgeblazen buik, pijnlijke buik, misselijkheid, winderigheid, anale jeuk, obstipatie, vaak afgewisseld met diarree

Immuunsysteem

blaasontstekingen, bijholteontstekingen, vaginale infecties, allergiëen

Hormonaal systeem

menstruatiestoornissen, wisselende bloedsuikerspiegel, hypoglykemie

Psychisch

concentratiestoornis, angsten, wisselende stemmingen en depressies

Energiehuishouding

vermoeidheid (minder energie hebben voor de dingen die je eerst wel kon), in- en doorslaapproblemen, futloosheid

Spieren

‘zware’ armen en benen, spierpijnen (ook zonder inspanning)

Diagnose

De diagnose systemische candida wordt in de orthomoleculaire geneeskunde gesteld aan de hand van een scorelijst, een ontlastingonderzoek, een onderzoek naar de darmflora, de bepaling van antistoffen in het bloed en/of een levendbloedanalyse (LBA). Bij een LBA is het mogelijk om de kwaliteit en hoedanigheid van de candidagistcellen of schimmels in het bloed te beoordelen. De aanwezigheid van candida in de ontlasting geeft aan dat er overgroei van candida in de darmen is, maar zegt niets over de toestand van het bloed.

De genoemde onderzoeken vinden plaats in gespecialiseerde laboratoria op een aantal plekken in Nederland. Bij verdenking van candida is het van groot belang dat er altijd eerst een parasietenonderzoek wordt gedaan.

Parasieten kunnen worden opgespoord met de TFT (Triple Faeces Test).

Voedselallergieën en -intoleranties kunnen met behulp van een bloedonderzoek, touch for health, elektroacupunctuur of biotensor worden getest.

315-OPM Heden ik DEF_16edruk

18-11-2010

10:40

Pagina 14

14

Behandeling

De behandeling van systemische candida zal effectief zijn als deze gericht is op het versterken van het immuunsysteem, het elimineren van de candida, het opbouwen van de darmflora en het herstellen van het darmslijmvlies.

Aangezien candida op suiker leeft, is het volgen van een suikervrij- en koolhydraatbeperkt dieet onontbeerlijk (zie het anticandidadieet op pagina 17).

Daarnaast zullen er ook anticandidamiddelen en middelen voor de darmflora (probiotica) gebruikt moeten worden. Voor het slagen van de behandeling is het noodzakelijk dat eventuele parasieten worden aangepakt en dat er rekening wordt gehouden met voedselallergieĂŤn en/of -intoleranties.

Wat is ME/CVS? ME (Myalgische encephalomyelitis) wordt ook wel het chronisch vermoeidheidssyndroom (cvs) of het postviraalsyndroom (pvs) genoemd. Het is een aandoening waarbij sprake is van zeer ernstige vermoeidheid die gedurende minstens zes maanden aanwezig is en waarbij er een energieverlies optreedt van meer dan vijftig procent. Daarnaast kunnen de volgende klachten voorkomen: spierzwakte en/of spierpijn (deels onafhankelijk van belasting), verhoogde lichaamstemperatuur, lymfklierzwellingen, concentratie- en geheugenstoornissen, depressie, keelpijn, spijsverteringsstoornissen, hoofdpijn en slaapstoornissen.

De diagnose wordt gesteld op basis van de klachten en de ziektegeschiedenis.

Tevens moet, voordat de diagnose ME kan worden gesteld, eerst worden uitgezocht of er sprake is van andere aandoeningen, zoals schildklierafwijkingen of bloedarmoede, die ernstige vermoeidheidsklachten kunnen veroorzaken. In dat geval kan ME worden uitgesloten.

De oorzaak van ME is tot nu toe onbekend, maar als mogelijke oorzaken worden genoemd: immunologische, neurologische en/of hormonale afwijkingen, leverontgiftingsstoornissen, een afwijkende bloedsuikerspiegel, een parasieten- of candida-infectie en langdurige stress. Op dit moment lijkt het er het meest op dat een complex van factoren het ziektebeeld kan uitlokken. Door de opeenstapeling van factoren wordt de draagkracht van het lichaam overschreden. Het stuk voor stuk elimineren van mogelijke oorzaken is dan ook belangrijk bij de aanpak van ME. De behandeling zal veelal gericht zijn op het versterken van het immuunsysteem, het opsporen van voedselallergieĂŤn en/of -intoleranties, ontgifting,

315-OPM Heden ik DEF_16edruk

18-11-2010

10:40

Pagina 15

15

het reguleren van de bloedsuikerspiegel en het bestrijden van een eventuele parasieten- of candida-infectie. Goede voeding speelt daarbij een belangrijke rol. Het volgen van het anticandidadieet is bij mensen met ME vaak zinvol gebleken.

Wat is hypoglykemie?

Hypoglykemie betekent een te laag gehalte aan glucose in het bloed.

Storingen in de suikerstofwisseling komen vaak voor. Naar schatting heeft zo’n één op de tien mensen hier in enige mate last van. Veel mensen met een systemische candida-infectie hebben een verstoorde bloedsuikerspiegel: de bloedsuikerwaarden kunnen dan enorm schommelen, hoge en lage waarden wisselen elkaar af. Deze schommelingen worden veroorzaakt door een hormonale disbalans en doordat het lichaam snel overgevoelig reageert op koolhydraatrijke voedingsmiddelen.

Bij het op peil houden van de bloedsuikerspiegel zijn onder andere de alvleesklier, bijnieren en lever betrokken. Deze organen zorgen ervoor dat glucose wordt omgezet, opgeslagen en afgegeven. Bij hypoglykemie raken de alvleesklier en de bijnieren uitgeput nadat ze eerst een periode overprikkeld zijn.

De alvleesklier kan onder meer overprikkeld raken door veelvuldig gebruik van suiker, suikerhoudende en witmeelproducten. Deze producten zorgen ervoor dat de bloedsuikerspiegel (te) snel stijgt, waardoor de alvleesklier wordt aangezet om steeds meer insuline te gaan produceren om zo het niveau van de bloedsuikerspiegel te handhaven. Hierdoor kan de alvleesklier op den duur uitgeput raken, waardoor hij geen insuline meer kan aanmaken en de bloedsuikerspiegel dus niet meer (voldoende) zal dalen.

Eenmaal in dat stadium spreken we van suikerziekte.

De bijnieren raken overprikkeld als er langdurig sprake is van stress.

Een van de taken van de bijnieren is ervoor te zorgen dat – in het geval van stress – glucose uit de lever wordt vrijgemaakt. Wanneer iemand langdurig aan (hoge) stress blootstaat, zullen de bijnieren uitgeput raken en hier niet meer toe in staat zijn, met als gevolg dat de bloedsuikerspiegel laag blijft.

Bij een lage bloedsuikerspiegel zullen de hersenen te weinig glucose krijgen en dat leidt tot irritatie, woedeaanvallen, angstaanvallen, neerslachtigheid, duizeligheid, slechte concentratie en hoofdpijn. Andere klachten bij hypoglykemie zijn beverigheid, trillen, geeuwen, transpiratie, acuut gevoel van

315-OPM Heden ik DEF_16edruk

18-11-2010

10:40

Pagina 16

16

vermoeidheid, honger en een sterke behoefte aan iets zoets. Door het eten van iets zoets zal de bloedsuikerspiegel weliswaar weer stijgen (waardoor in eerste instantie de klachten verdwijnen), maar dat is van tijdelijke aard omdat de bloedsuikerspiegel opnieuw en steeds sneller zal dalen.

De diagnose hypoglykemie kan worden gesteld met behulp van een verlengde glucosetolerantietest (VGTT), waarbij gedurende een paar uur de bloedsuikerwaarden worden gemeten. Ook met de HbA1c-test en de fructosaminetest kan hypoglykemie worden aangetoond.

De behandeling bestaat uit het volgen van een koolhydraatbeperkt dieet (anticandidadieet waarbij gist en schimmelhoudende producten wel zijn toegestaan) en het vermijden van langdurige stress. Het mechanisme zal zich hierdoor meestal weer kunnen herstellen.