9789052109060vogelagendainkijkexemplaar

j a a r a g e n d a v o o r e i g e n wa a r n e m i n g e n

Wanneer kunnen we de eerste kieviten verwachten?

Welke vogels kun je horen op een mooie zomer­ avond? Vogels markeren de wisselingen van de seizoenen en geven het kalenderjaar leven.

Deze rijk geïllustreerde agenda laat zien dat elk seizoen zijn eigen bijzondere vogels kent.

Elke week staat er speciale informatie over een vogelsoort of -groep, geïllustreerd met prachtige aquarellen.

Er is alle ruimte voor aantekeningen van eigen waarnemingen, maar natuur­lijk ook om je dagelijkse planning in 2014 kwijt te kunnen.

• Mats Ottosson, journalist en vogelliefhebber, schreef de informatieve teksten.

• Dan Zetterström, een van de belangrijkste vogel­ schilders van de wereld, verzorgde de prachtige illustraties.

TIRION NATUUR

www.tirion.nl

TIRION NATUUR

ISBN 978 90 5210 906 0

Vogelagenda 2 014

Vogeldagboek en praktische agenda in één!

Vogelagenda

2 014

Dan Zetterström Mats Ottosson

TIRION NATUUR

Vogelagenda 2014 Jaaragenda voor eigen waarnemingen

Dan Zetterstrรถm Mats Ottosson

TIRION NATUUR

Vogelagenda-RUW-NL.indd 1

11-05-13 12:09

Waarom juist vogels?

Er is iets bijzonders met vogels.

Wij mensen lijken een bijzondere gevoeligheid te hebben voor wat vogels doen, geen andere levend wezen in de wilde natuur kan ons hart zo verwarmen en onze hartslag zo doen stijgen. Geen enkel wild dier heeft meer vrienden. Maar wat maakt ze nu zo bijzonder? Er zijn verschillende antwoorden op die vraag.

Vogels kunnen zingen. Alle vogels klinken misschien niet als muziek in onze oren – maar vele doen dat wel. En ook al klinken de geluiden niet als zang in engere zin, ze kunnen ons nog steeds kippenvel van genot bezorgen. De vogels zijn de soundtrack van het landschap: het gesnor van de nachtzwaluw geeft zomeravonden hun bijzondere sfeer, de goudplevier laat zijn melancholieke roep horen op de heide, de roep van de parelduiker is het door bossen omzoomde meer.

Vogels zijn mooi. Omdat veel soorten met elkaar communiceren met behulp van hun uiterlijk heeft de evolutie er een kleurrijke diergroep van gemaakt, soms even fraai als vlinders en koraalrifvissen. Ook al is de pracht van vogels bedoeld voor de ogen van de eigen soort, wij kunnen er natuurlijk ook van genieten.

Vogels kunnen vliegen. Zij hebben vleugels, wij niet. Daarom zijn vogels een dankbaar symbool voor het ongehinderd slechten van grenzen en barrières.

Dat ze kunnen vliegen garandeert ook verrassingen. Een Siberische tijger verdwaalt niet om vervolgens in Nederland op te duiken, maar Siberische vogels doen dat wel. Ieder jaar duikt er wel een nooit eerder in ons land waargenomen vogel binnen onze grenzen op.

Vogelagenda-RUW-NL.indd 2-3

Het vliegvermogen geeft de vogels ook een extra eigenschap, waardoor ze bijzonder moeilijk te weerstaan zijn. Terwijl otters, lynxen, wolven en andere populaire zoogdieren zich schuw buiten zicht houden, zijn vogels zichtbaar. Ze weten dat ze weg kunnen vliegen als we te dichtbij komen. Ze durven hun leven voor onze ogen te leven. We zien ze kibbelen en baltsen, nesten bouwen, hun jongen voeden, leren vliegen, naar het zuiden trekken en weer terugkomen. We kunnen ze leren kennen.

Daarom hoeft het kijken naar vogels niet op te houden bij kijken alleen. Het kan een relatie worden. Een vriendschap zelfs.

Laat jouw dagelijks leven en dat van de vogels elkaar ontmoeten in deze vogelagenda: een memo over een aanstaande afspraak met de tandarts samen met een notitie over de eerste zingende merel. Meng je eenvoudig onder de de vogels, zowel in dit boek als in de werkelijkheid. Dat zal je veel gelukkige momenten bezorgen.

Zo werkt het in ieder geval bij ons.

11-05-13 12:09

Waarom juist vogels?

Er is iets bijzonders met vogels.

Wij mensen lijken een bijzondere gevoeligheid te hebben voor wat vogels doen, geen andere levend wezen in de wilde natuur kan ons hart zo verwarmen en onze hartslag zo doen stijgen. Geen enkel wild dier heeft meer vrienden. Maar wat maakt ze nu zo bijzonder? Er zijn verschillende antwoorden op die vraag.

Vogels kunnen zingen. Alle vogels klinken misschien niet als muziek in onze oren – maar vele doen dat wel. En ook al klinken de geluiden niet als zang in engere zin, ze kunnen ons nog steeds kippenvel van genot bezorgen. De vogels zijn de soundtrack van het landschap: het gesnor van de nachtzwaluw geeft zomeravonden hun bijzondere sfeer, de goudplevier laat zijn melancholieke roep horen op de heide, de roep van de parelduiker is het door bossen omzoomde meer.

Vogels zijn mooi. Omdat veel soorten met elkaar communiceren met behulp van hun uiterlijk heeft de evolutie er een kleurrijke diergroep van gemaakt, soms even fraai als vlinders en koraalrifvissen. Ook al is de pracht van vogels bedoeld voor de ogen van de eigen soort, wij kunnen er natuurlijk ook van genieten.

Vogels kunnen vliegen. Zij hebben vleugels, wij niet. Daarom zijn vogels een dankbaar symbool voor het ongehinderd slechten van grenzen en barrières.

Dat ze kunnen vliegen garandeert ook verrassingen. Een Siberische tijger verdwaalt niet om vervolgens in Nederland op te duiken, maar Siberische vogels doen dat wel. Ieder jaar duikt er wel een nooit eerder in ons land waargenomen vogel binnen onze grenzen op.

Vogelagenda-RUW-NL.indd 2-3

Het vliegvermogen geeft de vogels ook een extra eigenschap, waardoor ze bijzonder moeilijk te weerstaan zijn. Terwijl otters, lynxen, wolven en andere populaire zoogdieren zich schuw buiten zicht houden, zijn vogels zichtbaar. Ze weten dat ze weg kunnen vliegen als we te dichtbij komen. Ze durven hun leven voor onze ogen te leven. We zien ze kibbelen en baltsen, nesten bouwen, hun jongen voeden, leren vliegen, naar het zuiden trekken en weer terugkomen. We kunnen ze leren kennen.

Daarom hoeft het kijken naar vogels niet op te houden bij kijken alleen. Het kan een relatie worden. Een vriendschap zelfs.

Laat jouw dagelijks leven en dat van de vogels elkaar ontmoeten in deze vogelagenda: een memo over een aanstaande afspraak met de tandarts samen met een notitie over de eerste zingende merel. Meng je eenvoudig onder de de vogels, zowel in dit boek als in de werkelijkheid. Dat zal je veel gelukkige momenten bezorgen.

Zo werkt het in ieder geval bij ons.

11-05-13 12:09

Januari Blijven of wegtrekken? Verschillende soorten vogels hebben zoals bekend verschillende antwoorden op deze belangrijke vraag.

Vroeger verdeelde men de vogels graag in drie categorieën op basis van hun wintergewoonten: trekvogels, standvogels en zwerfvogels (de laatste zijn vogels die in het land blijven, maar niet de hele tijd op dezelfde plek).

Maar zo eenvoudig is het echt niet. Veel vogelsoorten hebben veel te grillige gewoonten om in een hokje te passen. Sommige zijn zowel trek- als standvogels, andere zijn zowel stand- als zwerfvogels. Ja, er is helemaal geen orde.

Rond de voedertafel zie je derhalve vaak een mengeling van alle drie de categorieën. Sommige zijn langeafstandsgasten. Goudvinken, die typisch kerstkaartvogels, kunnen bijvoorbeeld afkomstig zijn uit broedgebieden in de Russische bossen. Andere zijn standvogels in hun eigen gebied. Zo is het ook met de boomklever (links). Een meer plaatsgetrouwe vogel is moeilijk te vinden. Jonge vogels kunnen zich een beetje in de wereld begeven – naar het volgende dorp of zo – om zich te vestigen, maar de adulte vogels blijven hun hele leven in het gebied. Houdt een paar zich ’s winters op rond de voedertafel, is het waarschijnlijk dit paar, dat in de lente een nest heeft in een boomholte in de buurt.

Vogelagenda-RUW-NL.indd 4-5

11-05-13 12:09

Januari Blijven of wegtrekken? Verschillende soorten vogels hebben zoals bekend verschillende antwoorden op deze belangrijke vraag.

Vroeger verdeelde men de vogels graag in drie categorieën op basis van hun wintergewoonten: trekvogels, standvogels en zwerfvogels (de laatste zijn vogels die in het land blijven, maar niet de hele tijd op dezelfde plek).

Maar zo eenvoudig is het echt niet. Veel vogelsoorten hebben veel te grillige gewoonten om in een hokje te passen. Sommige zijn zowel trek- als standvogels, andere zijn zowel stand- als zwerfvogels. Ja, er is helemaal geen orde.

Rond de voedertafel zie je derhalve vaak een mengeling van alle drie de categorieën. Sommige zijn langeafstandsgasten. Goudvinken, die typisch kerstkaartvogels, kunnen bijvoorbeeld afkomstig zijn uit broedgebieden in de Russische bossen. Andere zijn standvogels in hun eigen gebied. Zo is het ook met de boomklever (links). Een meer plaatsgetrouwe vogel is moeilijk te vinden. Jonge vogels kunnen zich een beetje in de wereld begeven – naar het volgende dorp of zo – om zich te vestigen, maar de adulte vogels blijven hun hele leven in het gebied. Houdt een paar zich ’s winters op rond de voedertafel, is het waarschijnlijk dit paar, dat in de lente een nest heeft in een boomholte in de buurt.

Vogelagenda-RUW-NL.indd 4-5

11-05-13 12:09

WEEK 1

1

2

WOENSDAG

3

DONDERDAG

4

5

ZATERDAG

VRIJDAG

Nieuwjaarsdag

ZONDAG

c

c

c

c

c

c

c

Temperatuur:

Temperatuur:

Temperatuur:

Temperatuur:

Temperatuur:

Temperatuur:

Temperatuur:

Slimste in de vogelwereld De meeste vogels houden zich op een gepaste afstand van een etende arend. Raven niet. Ze hippen dichterbij en trekken de arend aan zijn staartveren.

Het lijkt misschien roekeloos, maar is eerder een teken van intelligentie. Alleen intelligente dieren spelen en de raaf is zowel een van de slimste als een van de meest speelse vogels. Jonge raven peuteren ieder nieuw ding dat ze vinden uit elkaar, ze kunnen op het idee komen om aan hun klauwen ondersteboven aan een telefoondraad te hangen of een glijbaan te maken in de sneeuw. Alles wordt uitgeprobeerd – en alles wordt in het geheugen opgeslagen. Hoe groter de bank met opgedane ervaringen is – bijvoorbeeld door het spelen – hoe meer ze hebben om op terug te vallen als ze in de toekomst problemen moeten oplossen.

In een beroemd experiment hingen onderzoekers een stuk vlees aan een touwtje van een boomtak. Adulte, ervaren raven hoefden alleen een tijdje te kijken naar de opstelling om te zien hoe ze het zouden aanpakken. Ze trokken het touwtje stukje bij beetje op door het met hun voet vast te klemmen tegen de tak, telkens als ze het met hun snavel een nieuw stuk vastpakten, net zo lang totdat ze het vlees hadden.

Vogelagenda-RUW-NL.indd 6-7

Januari

Grote woorden­ schat De raaf kent heel veel verschillende geluiden, meestal luid galmend met veel r-klanken, zoals korrrp, korrrp of krackkrack-krack.

Maar de soort heeft een veel grotere woordenschat dan dat. Raven praten echt met elkaar, met een verscheidenheid aan klanken en tonen.

Een Duitse onderzoeker die 64.000 uitingen van raven heeft geregistreerd en geanalyseerd, kon 81 verschillende geluiden beschrijven. Sommige daarvan waren dialecten, sommige waren zo lokaal, dat ze alleen werden gebruikt door individuele koppels. Met elk nieuw paar dat de onderzoeker bestudeerde, kwamen er nieuwe geluiden bij.

11-05-13 12:09

WEEK 1

1

2

WOENSDAG

3

DONDERDAG

4

5

ZATERDAG

VRIJDAG

Nieuwjaarsdag

ZONDAG

c

c

c

c

c

c

c

Temperatuur:

Temperatuur:

Temperatuur:

Temperatuur:

Temperatuur:

Temperatuur:

Temperatuur:

Slimste in de vogelwereld De meeste vogels houden zich op een gepaste afstand van een etende arend. Raven niet. Ze hippen dichterbij en trekken de arend aan zijn staartveren.

Het lijkt misschien roekeloos, maar is eerder een teken van intelligentie. Alleen intelligente dieren spelen en de raaf is zowel een van de slimste als een van de meest speelse vogels. Jonge raven peuteren ieder nieuw ding dat ze vinden uit elkaar, ze kunnen op het idee komen om aan hun klauwen ondersteboven aan een telefoondraad te hangen of een glijbaan te maken in de sneeuw. Alles wordt uitgeprobeerd – en alles wordt in het geheugen opgeslagen. Hoe groter de bank met opgedane ervaringen is – bijvoorbeeld door het spelen – hoe meer ze hebben om op terug te vallen als ze in de toekomst problemen moeten oplossen.

In een beroemd experiment hingen onderzoekers een stuk vlees aan een touwtje van een boomtak. Adulte, ervaren raven hoefden alleen een tijdje te kijken naar de opstelling om te zien hoe ze het zouden aanpakken. Ze trokken het touwtje stukje bij beetje op door het met hun voet vast te klemmen tegen de tak, telkens als ze het met hun snavel een nieuw stuk vastpakten, net zo lang totdat ze het vlees hadden.

Vogelagenda-RUW-NL.indd 6-7

Januari

Grote woorden­ schat De raaf kent heel veel verschillende geluiden, meestal luid galmend met veel r-klanken, zoals korrrp, korrrp of krackkrack-krack.

Maar de soort heeft een veel grotere woordenschat dan dat. Raven praten echt met elkaar, met een verscheidenheid aan klanken en tonen.

Een Duitse onderzoeker die 64.000 uitingen van raven heeft geregistreerd en geanalyseerd, kon 81 verschillende geluiden beschrijven. Sommige daarvan waren dialecten, sommige waren zo lokaal, dat ze alleen werden gebruikt door individuele koppels. Met elk nieuw paar dat de onderzoeker bestudeerde, kwamen er nieuwe geluiden bij.

11-05-13 12:09