Inkijkexemplaar: Wat & Hoe taalgids - Bulgaars

BULGAARS D e beste tolk voor op rei s Vlot de rekening vragen op een terrasje?

Een gesprekje aanknopen?

Met deze taalgids kom je altijd uit je woorden.

G E TA L L E N

Goedendag

Добър ден

dobər den

1

едно

edno

Tot ziens

Довиждане

dowiezjdane

2

две

dwe

da

3

три

trie

Да Ja

ne

4

четири tsjetierie

Sorry Извинете

iezwienete

5

пет

pet

Links Ляво

ljawo

6

шест

sjest

djasno

7

седем

sedem

8

осем

osem

9

девет

dewet

Nee

Не

Rechts

Дясно

Hoeveel kost dit?

Колко струва това? kolko stroewa towa?

Waar is het toilet? Къде е тоалетната? kəde e toaletnata?

10 десет

deset

NUR 507

Ruim 4.000 woorden & zinnen Woordenlijst Nederlands – Bulgaars Woordenlijst Bulgaars – Nederlands Duidelijke aanwijzingen voor uitspraak

W W W. WAT E N H O E . N L

BULGAARS

ALTIJD HANDIG

BULGAARS “ne e m mij me e op re is” “ взе ми ме на пътешес твие ”

Bulgaars.indd 1

BUlgaars

Vertaling Svetlana Rashkov en Stan Rashkov Aanvullingen en correcties Tatyana Rashkov en Chris Buitendijk

08-02-16 12:57

Bulgaars.indd 2

Wat & Hoe: wat anders!?

Wat & Hoe maakt deel uit van Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen www.kosmosuitgevers.nl

Leverbaar in de serie Wat & Hoe: • Wat & Hoe Onderweg • Wat & Hoe Select • Wat & Hoe Taalgidsen

Kijk voor meer informatie op: www.watenhoe.nl

watenhoe

watenhoe_reizen

8e druk, 2016 © Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen Technische realisatie en productie: LINE UP boek en media bv Omslagontwerp: Julia Brants, Den Haag Vormgeving: Julia Brants, Den Haag Illustraties: Monique van den Hout ISBN 978 90 215 6198 1 NUR 507 Alle rechten voorbehouden / All rights reserved Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze en/of door welk ander medium ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Deze uitgave is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Noch de maker, noch de uitgever stelt zich echter aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van eventuele onjuistheden en/of onvolledigheden in deze uitgave. Wij zouden het zeer waarderen wanneer u geconstateerde onjuistheden ons wilt doorgeven, zodat wij hiermee rekening kunnen houden bij een volgende druk. Uw opmerkingen kunt u zenden aan: info@watenhoe.nl

08-02-16 12:57

3

Woord vooraf 6 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5

Handig om te weten... 7 Beknopte grammatica 7 Uitspraak 12 Handige rijtjes 13 Datum, tijd en getallen 18 Persoonlijke gegevens 26

2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7

Praktische zaken 28 Bank 28 Post 29 Telefoon 30 Internet 33 Foto en video 34 Het weer 36 Veiligheid 38

3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11 3.12

Ontmoetingen 40 Algemeen 40 Iemand aanspreken 41 Zich voorstellen 43 Elkaar begrijpen 49 Hobby’s 50 Een mening geven 51 Een compliment geven 53 Iets aanbieden 53 Uitnodigen 54 Iets afspreken 55 Iemand versieren 56 Afscheid nemen 58

4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7

Onderweg 62 De weg vragen 62 Douane 65 Bagage 67 De auto 68 Verkeersborden 68 Het benzinestation 69 Pech en reparaties 72

Inhoud

Bulgaars.indd 3

Inhoud

08-02-16 12:57

Inhoud

4

Bulgaars.indd 4

4.8 4.9 4.10 4.11 4.12

De fiets 74 Vervoermiddel huren 74 Liften 78 Inlichtingen 79 Openbaar vervoer 81

5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6

Overnachten 91 Accommodatie zoeken 91 Bij de receptie 92 Kamperen 93 Hotel/appartement/huisje 95 Klachten 100 Vertrek 101

6 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6

Eropuit 103 Bezienswaardigheden 103 Sport en recreatie 106 Aan het water 107 In de sneeuw 110 Wandelen en bergbeklimmen 111 Fitness en wellness 112

7 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5

Winkelen 114 Algemeen 115 Levensmiddelen 117 Kleding en schoenen 118 Kapper 120 Afrekenen 122

8 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6

Eten en uitgaan 124 In het restaurant 124 Bestellen 125 Klachten 133 Afrekenen 134 Uitgaan 135 Kaartjes reserveren 138

9 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5

Gezondheid 140 De dokter roepen 140 Klachten van de patiënt 140 Het consult 144 Recept en voorschriften 149 De tandarts 150

08-02-16 12:57

In moeilijkheden 152 Om hulp vragen 152 Ongelukken 153 Er is iemand vermist 155 Verlies en diefstal 156 Aanranding 157 De politie 158

5

Woordenlijsten 160 Nederlands – Bulgaars 160 Bulgaars – Nederlands 214

Inhoud

Bulgaars.indd 5

10 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6

08-02-16 12:57

Woord vooraf

6

Bulgaars.indd 6

Woord vooraf Al ruim 90 jaar kun je je met Wat & Hoe Taalgidsen verstaanbaar maken in vele talen. Dat betekent niet dat de gidsen inmiddels hoogbejaard zijn. Met de huidige generatie gidsen kun je vragen naar de beschikbaarheid van wifi, plekken om je telefoon op te laden of waar je geheugenkaartjes kunt kopen voor je camera. Ook zijn vele taalgidsen inmiddels als app beschikbaar voor Android en iOS. Sommige apps bevatten beluisterbare uitspraak die je kunt laten horen aan je gesprekspartner. En er zelf mee oefenen kan natuurlijk ook!

De Wat & Hoe Taalgidsen staan bekend om de vele handige zinnetjes die je kunt gebruiken in een hotel, restaurant of gewoon op straat. Bij alle zinnen zie je meteen hoe je ze moet uitspreken. Er zijn praktische tekeningen waarop je ook kunt aanwijzen wat je nodig hebt. Achterin staan woordenlijsten in beide richtingen die van pas kunnen komen om snel even een woord op te zoeken. Wil je meer weten over de grammatica, dan kun je voorin daarover een beknopte praktische uitleg vinden.

De gidsen zijn in samenwerking met Van Dale tot stand gekomen.

Wat & Hoe-taalgidsen zijn er in de volgende talen: Afrikaans Arabisch Braziliaans Bulgaars Catalaans Chinees Mandarijn Deens Duits Engels Fins Frans

Fries Grieks Hebreeuws Hongaars Indonesisch Italiaans Japans Kroatisch Noors Pools Portugees

Roemeens Russisch Slowaaks Spaans Thai Tsjechisch Turks Vietnamees Zweeds

Deze Wat & Hoe-taalgidsen zijn ook als app verkrijgbaar: Duits Engels

Frans Italiaans

Spaans

08-02-16 12:57

7

1.1 Beknopte grammatica Uitspraak a als in lam b als in boek w als in water of v als in vaak g als in goal d als in dak e als in mes zj als in horloge z als in zaal ie als in Mies j als in jaar k als in kast l als in leuk m als in man n als in nat o als in pot p als in pan r als in rat s als in som t als in tak oe als in boef f als in feest ch als in chaos ts als in tsaar tsj als in Tsjech sj als sjouwen sjt als in Stuttgart e als in de wordt gebruikt alleen in combinatie met ‘o’ joe als in joelen ja als in ja

Beknopte grammatica

Het Bulgaarse alfabet А а Б б В в Г г Д д Е е Ж ж З з И и Й й К к Л л М м Н н О о П п Р р С с Т т У у Ф ф Х х Ц ц Ч ч Ш ш Щ щ Ъ ъ ь Ю ю Я я

Handig om te weten...

Bulgaars.indd 7

1 Handig om te weten...

08-02-16 12:57

8

De Bulgaarse taal behoort tot de Zuid-Slavische taalgroep. Het ­Bulgaars wordt in het cyrillisch geschreven. Vanzelfsprekend kunnen we hier niet een nauwkeurige grammatica van het Bulgaars geven: deze bladzijden zijn eerder bedoeld ter verduidelijking van de voorbeeldzinnen uit dit boekje.

Handig om te weten...

z zHet

De zelfstandige naamwoorden kennen drie geslachten: mannelijk, vrouwelijk en onzijdig. De algemene regels zijn: Woorden eindigend op een medeklinker of op een -й zijn mannelijk: брат (brat = broer), край (kraj = eind) Woorden eindigend op een -a/-я zijn vrouwelijk: майка (m aj ka = moeder), леля (l e lja = tante) Woorden eindigend op een -o/-e zijn onzijdig: дете (dete = kind), село (selo = dorp) In dit boekje zijn in principe de mannelijke uitgangen gegeven, waar relevant tussen haakjes gevolgd door de vrouwelijke uitgang.

Het meervoud wordt over het algemeen gevormd door een -и te plaatsen achter mannelijke en vrouwelijke zelfstandige naamwoorden: жени (zjenie = vrouwen), самолети (samoletie = vliegtuigen) of een -a/-я bij onzijdige zelfstandige naamwoorden: леглa (leĝla = bedden), цветя (tswetja = bloemen)

Beknopte grammatica

z zHet

Bulgaars.indd 8

z elfstandig naamwoord

bijvoeglijk naamwoord

Het bijvoeglijk naamwoord richt zich naar het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort en kent derhalve ook drie geslachten: mannelijk, over het algemeen eindigend op een medeklinker: млад мъж (mlad məzj = een jonge man) vrouwelijk, over het algemeen eindigend op een -a: красива жена (krasiewa zjena = een mooie vrouw) onzijdig, over het algemeen eindigend op een -о: добро дете (dobro dete = een goed kind) Voor het meervoud kent het bijvoeglijk naamwoord één vorm, eindigend op een -и: млади мъже (mladie məzje = jonge mannen) красиви жени (krasiewie zjenie = mooie vrouwen) добри деца (dobrie detsa = goede kinderen) z zHet

lid woord

Het Bulgaars kent geen onbepaalde lidwoorden. Het bepaald lidwoord wordt geplakt achter het zelfstandig naamwoord en is afhankelijk van het geslacht.

08-02-16 12:57

28

2 Praktische zaken 2.1 Bank

Praktische zaken

Waar is hier ergens een bank/een wisselkantoor?

Къде мога да намеря банка/чейндж-бюро? kəde moĝa da namerja banka/tsjejndzj-bjoero?

Kan ik hier deze ... inwisselen?

Мога ли тук да обменя тези ...? moĝa lie toek da obmenja tezie ...?

Kan ik hier pinnen?

Мога ли тук да тегля пари с дебитна карта? moĝa lie toek da teglja parie s debietna karta?

Kan ik hier met een creditcard geld opnemen?

Мога ли тук да тегля пари с кредитна карта? moĝa lie toek da teglja parie s kredietna karta?

Hoeveel provisie moet ik betalen?

Каква такса трябва да заплатя? kakwa taksa trjabwa da zaplatja?

Waar moet ik tekenen?

Къде трябва да се подпиша? kəde trjabwa da se podpiesja?

Kan ik kleinere biljetten krijgen?

Мога ли да получа по-дребни банкноти? moĝa lie da poloetsja po-drebnie banknotie?

Bank

Ik zoek een geldautomaat

Bulgaars.indd 28

Търся банкомат tərs-ja bankomat

Wat is het minimum/maximum?

Какъв е минимумът/максимумът? kakəv e mieniemoemət/maksiemoemət?

Mag ik ook minder opnemen?

Мога ли и по-малко да изтегля? moĝa lie ie po-malko da iezteĝlja?

Dit zijn de gegevens van mijn bank in Nederland/België

Това са данните на банката ми в Холандия/Белгия towa sa danniete na bankata mie v cholandieja/belĝieja

Dit is mijn bankrekeningnummer

Това е банковата ми сметка towa e bankowata mie smetka

08-02-16 12:57

40

3 Ontmoetingen 3.1 Algemeen z zDank

u wel

Ontmoetingen

Bedankt/dank u wel

Благодаря blaĝodarja

Geen dank/graag gedaan

Моля, няма защо molja, njama zasjto

Heel hartelijk dank

Много Ви благодаря mnoĝo wie blaĝodarja

Erg vriendelijk van u

Много любезно от Ваша страна mnoĝo ljoebezno ot wasja strana

Het was me een waar genoegen

Удоволствието е изцяло мое oedowolstwie-eto e ieztsjalo mo-e

Dank u voor de moeite

Благодаря Ви за усилието blaĝodarja wie za oesielie-eto

Algemeen

Dat had u niet moeten doen

Bulgaars.indd 40

Не беше нужно да го правите ne besje noezjno da ĝo prawiete

Dat zit wel goed, hoor

Всичко е наред vsietsjko e nared

z zPardon

Pardon

Извинете iezwienete

Sorry!

Извинявайте! iezwienjawaite!

Sorry, ik wist niet dat ...

Съжалявам, не знаех, че ... səzjaljawam, ne znaech, tsje ...

08-02-16 12:57

Bulgaars.indd 189

Nederlander 3.4 холандец cholandets Nederlands 2.3, 6.1 холандски cholandskie nee 1.3, 3.8, 3.9, 3.11, 5.4, 7.1 не ne neef (zoon van broer/zus) племенник plemenniek neef (zoon van oom/tante) братовчед bratovtsjed negatief (foto) негатив neĝatiev nek 9.2 врат wrat nergens 4.1, 10.6 никъде niekəde netspanning електрическо напрежение elektrietsjesko naprezjenie-e netwerk (computer) мрежа mre zja neus 9.2 нос nos neusdruppels капки за нос kapkie za nos nicht (dochter van broer/zus) племенница plemennietsa nicht (dochter van oom/tante) братовчедка bratovtsjedka niemand 1.3 никой niekoj nier 9.3 бъбрек bəbrek niet 1.3, 2.1, 2.3, 2.5, 2.7, 3.1 не ne niet-roker непушач nepoesjatsj niets 1.3, 3.3, 3.6, 4.2, 4.7, 9.3 нищо niesjto nieuw 4.2 нов nov nieuwjaarsdag нова година nowa ĝodiena nieuws новини nowienie nodig 4.9, 4.12, 6.2 необходим neobchodiem non-stop нонстоп nonstop noodrem 1.3 аварийна спирачка awariejna spieratsjka nooduitgang 1.3, 5.4, 10.1 авариен изход awarie-en iezchod noodvulling временен пълнеж wremenen pəlnezj noodzakelijk необходим neobchodiem nooit никога niekoĝa noorden 4.1 северен seweren norit активен въглен aktiewen wəĝlen normaal (benzine) обикновен (бензин) obieknowen (benzien) normaal (bn) нормален normalen notebook бележник belezjniek noten (gemengd) 8.2 ядки jadkie nummer 1.5, 2.3, 5.4 номер nomer nummerbord регистрационна табела reĝiestratsieonna tabela

189

O

o

ober 8.2 сервитьор serwietjor ochtendjas халат, пенюар chalat, penjoear ochtends (’s) сутрин/сутринта soetrien/soentrienta oesters 8.2 стриди striedie oever бряг, корито brjaĝ, korieto of 2.3, 3.3, 4.12, 5.3, 5.4, 7.3 или ielie

08-02-16 12:57

190

O

Bulgaars.indd 190

ogenblik 2.3, 3.4 момент moment oké 3.11 добре dobre oksel 9.2 подмишница podmiesjnietsa olie 4.6, 8.2 масло, олио maslo, olieo olie verversen 4.6 смяна на маслото smjana na masloto oliepeil 4.6 ниво на маслото niewo na masloto olifant слон slon olijf 8.2 маслина masliena olijfolie зехтин zechtien oma баба baba omelet омлет omlet omgeving 2.7, 6.1 околност, място okolnost, mjasto omleiding 4.5 отклонение otklonenie-e onbeleefd груб ĝroeb onder 2.6, 4.1, 4.12, 7.3, 8.1 под pod onderbroek долни гащи dolnie ĝasjtie onderbuik 9.2 подкоремна област podkoremna oblast onderdak подслон podslon onderdeel част tsjast ondergoed долно бельо dolno beljo ondertekenen подписвам podpieswam ondertiteld със субтитри səs soebtietrie onderweg 4.11 на път na pət onderzoeken (med.) 9.3 изследвам iezsledwam ondiep плитък plietək ongedierte 5.5 вредител wredietel ongelijk (niet vlak) 5.3 неравен, грапав nerawen, ĝrapav ongeluk 3.1, 10.2 злополука zlopoloeka ongerust притеснен prietesnen ongesteld zijn имам менструация iemam menstroeatsieja ongetrouwd неженен, неомъжена nezjenen, neoməzjena ongeveer около okolo onkosten разходи razchodie onmiddellijk незабавно, веднага nezabawno, wednaĝa onmogelijk 1.3 невъзможен newəzmozjen ons (100 g) 2.6, 3.2, 3.7, 3.9, 3.10, 3.12 сто грама sto ĝrama onschuldig 10.6 невинен newienen ontbijt 5.4 закуска zakoeska ontbreken 5.5 липсва liepswa ontlasting 9.3 изпражнения iezprazjnenieja ontmoeten (leren kennen) 3.3 запознавам се zapoznawam se ontmoeten (tegenkomen) 3.3 срещам sresjtam ontruiming евакуация ewakoeatsieja ontsmettingsmiddel дезинфекционно средство dezienfektsieonno

sredstwo

ontsteking (med.) 4.4, 9.3 възпаление, инфекция wəzpalenie-e,

ienfektsieja

08-02-16 12:57

BULGAARS D e beste tolk voor op rei s Vlot de rekening vragen op een terrasje?

Een gesprekje aanknopen?

Met deze taalgids kom je altijd uit je woorden.

G E TA L L E N

Goedendag

Добър ден

dobər den

1

едно

edno

Tot ziens

Довиждане

dowiezjdane

2

две

dwe

da

3

три

trie

Да Ja

ne

4

четири tsjetierie

Sorry Извинете

iezwienete

5

пет

pet

Links Ляво

ljawo

6

шест

sjest

djasno

7

седем

sedem

8

осем

osem

9

девет

dewet

Nee

Не

Rechts

Дясно

Hoeveel kost dit?

Колко струва това? kolko stroewa towa?

Waar is het toilet? Къде е тоалетната? kəde e toaletnata?

10 десет

deset

NUR 507

Ruim 4.000 woorden & zinnen Woordenlijst Nederlands – Bulgaars Woordenlijst Bulgaars – Nederlands Duidelijke aanwijzingen voor uitspraak

W W W. WAT E N H O E . N L

BULGAARS

ALTIJD HANDIG

BULGAARS “ne e m mij me e op re is” “ взе ми ме на пътешес твие ”