Inkijkexemplaar: Wat & Hoe taalgids - Afrikaans

AFRIKAANS D e beste tolk voor op rei s Vlot de rekening vragen op een terrasje?

Een gesprekje aanknopen?

Met deze taalgids kom je altijd uit je woorden.

G E TA L L E N

Hallo

Hallo

hallouw

1

een

een

Tot ziens

Totsiens

totsiens

2

twee

twee

Ja, graag

Ja, graag

jaa, graag

3

drie

drie

Nee, dank u wel

Nee, dankie

nee, dankie

4

vier

fier

Sorry

Jammer

jammər

5

vyf

fyf

Links

Links

lənks

6

ses

ses

Rechts

Regs

regs

7

sewe

seewə

Hoeveel kost dit?

Hoeveel kos dit?

hoefeel kos dət?

8

agt

agt

9

nege

neegə

Waar is het toilet? Waar is die toilet? waar əs die toijlet?

10 tien

tien

NUR 507

Ruim 4.000 woorden & zinnen Woordenlijst Nederlands – Afrikaans Woordenlijst Afrikaans – Nederlands Duidelijke aanwijzingen voor uitspraak

W W W. WAT E N H O E . N L

AFRIKAANS

ALTIJD HANDIG

AFRIKAANS “ne e m mij me e op re is” “nee m my s aam op rei s”

Afrikaans.indd 1

afrikaans

Vertaling Sandra Nortje en Gerard van der Weyde

08-02-16 12:52

Afrikaans.indd 2

Wat & Hoe: wat anders!?

Wat & Hoe maakt deel uit van Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen www.kosmosuitgevers.nl

Leverbaar in de serie Wat & Hoe: • Wat & Hoe Onderweg • Wat & Hoe Select • Wat & Hoe Taalgidsen

Kijk voor meer informatie op: www.watenhoe.nl

watenhoe

watenhoe_reizen

7e druk, 2016 © Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen Technische realisatie en productie: LINE UP boek en media bv Omslagontwerp: Julia Brants, Den Haag Vormgeving: Julia Brants, Den Haag Illustraties: Monique van den Hout ISBN 978 90 215 6194 3 NUR 507 Alle rechten voorbehouden / All rights reserved Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze en/of door welk ander medium ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Deze uitgave is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Noch de maker, noch de uitgever stelt zich echter aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van eventuele onjuistheden en/of onvolledigheden in deze uitgave. Wij zouden het zeer waarderen wanneer u geconstateerde onjuistheden ons wilt doorgeven, zodat wij hiermee rekening kunnen houden bij een volgende druk. Uw opmerkingen kunt u zenden aan: info@watenhoe.nl

08-02-16 12:52

3

Woord vooraf 6 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5

Handig om te weten... 7 Beknopte grammatica 7 Uitspraak 10 Handige rijtjes 11 Datum, tijd en getallen 17 Persoonlijke gegevens 25

2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7

Praktische zaken 27 Bank 27 Post 28 Telefoon 29 Internet 33 Foto en video 34 Het weer 36 Veiligheid 38

3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11 3.12

Ontmoetingen 40 Algemeen 40 Iemand aanspreken 41 Zich voorstellen 43 Elkaar begrijpen 49 Hobby’s 50 Een mening geven 51 Een compliment geven 53 Iets aanbieden 53 Uitnodigen 54 Iets afspreken 55 Iemand versieren 56 Afscheid nemen 58

4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7

Onderweg 62 De weg vragen 62 Douane 65 Bagage 67 De auto 68 Verkeersborden 68 Het benzinestation 69 Pech en reparaties 72

Inhoud

Afrikaans.indd 3

Inhoud

08-02-16 12:52

Inhoud

4

Afrikaans.indd 4

4.8 4.9 4.10 4.11 4.12

De fiets 74 Vervoermiddel huren 75 Liften 79 Inlichtingen 80 Openbaar vervoer 82

5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6

Overnachten 91 Accommodatie zoeken 91 Bij de receptie 92 Kamperen 93 Hotel/appartement/huisje 97 Klachten 100 Vertrek 101

6 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6

Eropuit 103 Bezienswaardigheden 103 Sport en recreatie 106 Aan het water 107 In de sneeuw 110 Wandelen en bergbeklimmen 111 Fitness en wellness 112

7 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5

Winkelen 114 Algemeen 115 Levensmiddelen 117 Kleding en schoenen 118 Kapper 120 Afrekenen 122

8 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6

Eten en uitgaan 124 In het restaurant 124 Bestellen 125 Klachten 134 Afrekenen 135 Uitgaan 136 Kaartjes reserveren 138

9 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5

Gezondheid 140 De dokter roepen 140 Klachten van de patiënt 140 Het consult 144 Recept en voorschriften 148 De tandarts 150

08-02-16 12:53

In moeilijkheden 152 Om hulp vragen 152 Ongelukken 153 Er is iemand vermist 155 Verlies en diefstal 156 Aanranding 157 De politie 158

5

Woordenlijsten 160 Nederlands – Afrikaans 160 Afrikaans – Nederlands 215

Inhoud

Afrikaans.indd 5

10 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6

08-02-16 12:53

Woord vooraf

6

Afrikaans.indd 6

Woord vooraf Al ruim 90 jaar kun je je met Wat & Hoe Taalgidsen verstaanbaar maken in vele talen. Dat betekent niet dat de gidsen inmiddels hoogbejaard zijn. Met de huidige generatie gidsen kun je vragen naar de beschikbaarheid van wifi, plekken om je telefoon op te laden of waar je geheugenkaartjes kunt kopen voor je camera. Ook zijn vele taalgidsen inmiddels als app beschikbaar voor Android en iOS. Sommige apps bevatten beluisterbare uitspraak die je kunt laten horen aan je gesprekspartner. En er zelf mee oefenen kan natuurlijk ook!

De Wat & Hoe Taalgidsen staan bekend om de vele handige zinnetjes die je kunt gebruiken in een hotel, restaurant of gewoon op straat. Bij alle zinnen zie je meteen hoe je ze moet uitspreken. Er zijn praktische tekeningen waarop je ook kunt aanwijzen wat je nodig hebt. Achterin staan woordenlijsten in beide richtingen die van pas kunnen komen om snel even een woord op te zoeken. Wil je meer weten over de grammatica, dan kun je voorin daarover een beknopte praktische uitleg vinden.

De gidsen zijn in samenwerking met Van Dale tot stand gekomen.

Wat & Hoe-taalgidsen zijn er in de volgende talen: Afrikaans Arabisch Braziliaans Bulgaars Catalaans Chinees Mandarijn Deens Duits Engels Fins Frans

Fries Grieks Hebreeuws Hongaars Indonesisch Italiaans Japans Kroatisch Noors Pools Portugees

Roemeens Russisch Slowaaks Spaans Thai Tsjechisch Turks Vietnamees Zweeds

Deze Wat & Hoe-taalgidsen zijn ook als app verkrijgbaar: Duits Engels

Frans Italiaans

Spaans

08-02-16 12:53

7

1.1 Beknopte grammatica In het Afrikaans is het bepaalde lidwoord die, ongeacht het geslacht van het zelfstandig naamwoord dat erop volgt. De Nederlandse bepaalde lidwoorden ‘de’ en ‘het’ worden in het Afrikaans allebei die. Het onbepaalde lidwoord ‘een’ wordt in het Afrikaans ’n [ə]. Het meervoud van de meeste woorden wordt gevormd door een s of een e achter het zelfstandig naamwoord te plaatsen: museum-museums, trein-treine. Net als in het Nederlands verdubbelt in het geschreven Afrikaans vaak de laatste medeklinker, om te voorkomen dat de klank lang wordt uitgesproken hotel-hotelle. Op dezelfde manier als in het Nederlands verandert bij sommige woorden de klank in het meervoud: stad-stede, skip-skepe.

Als het oorspronkelijke Nederlandse woord op een t eindigt, komt die t in het meervoud terug: nag-nagte (nacht). Enkele woorden krijgen -ers als meervoud: kind-kinders, goed-goeters (ding-dingen, spulletjes).

De Nederlandse aanwijzende voornaamwoorden ‘dit’, ‘deze’, ‘die’ en ‘dat’ zijn: hierdie (deze, dit) en daardie (die en dat). Daardie wordt in informeel taalgebruik vaak daai: hierdie vrou, daardie man, daai kind.

Dit wordt in het Afrikaans gebruikt voor onpersoonlijke werkwoorden bijvoorbeeld: dit reën (het regent) en dit kraak op solder (het kraakt op zolder). z zHet

Handig om te weten...

werkwoord

Werkwoorden worden in het Afrikaans vrijwel allemaal zeer regelmatig vervoegd. In de tegenwoordige tijd zijn alle vervoegingen hetzelfde als de infinitief (het hele werkwoord, de onbepaalde wijs). ik werk jij werkt hij/zij werkt wij werken jullie werken zij werken

ek werk jy werk hy/sy werk ons werk julle werk hulle werk

Beknopte grammatica

Afrikaans.indd 7

1 Handig om te weten...

Uitzonderingen zijn hê (hebben), dat voor alle personen wordt vervoegd als het, en wees (zijn) dat voor alle personen wordt vervoegd als is.

Na een hulpwerkwoord, wordt bij hê en wees de infinitiefvorm gebruikt:

08-02-16 12:53

8

Ek wil hierdie motor hê (ik wil deze auto hebben). Dit kan nie wees nie!

(Dat bestaat niet!)

Handig om te weten...

Wederkerende werkwoorden

Wederkerende werkwoorden zijn werkwoorden waarbij in het Nederlands ‘zich’ of een ander wederkerend voornaamwoord wordt gebruikt.

Werkwoorden die in het Nederlands wederkerend zijn, zijn dit vrijwel altijd ook in het Afrikaans, maar in plaats van ‘zich’ wordt bij hy hom gebruikt, bij sy haar bij hulle hulle en bij julle julle. ‘Hij verspreekt zich’ is: hy verspreek hom, ‘zij wast zich’: sy was haar, ‘zij scheren zich’: hulle skeer hulle, ‘jullie scheren je’, julle skeer julle. De overige vormen zijn: ek skaam my (ik schaam me), jy verspreek jou (je verspreekt je), en ons was ons (wij wassen ons). z zDe

De vragende vorm is hetzelfde als in het Nederlands. Van Jy koop die kaartjies (Jij koopt de kaartjes) is de vragende vorm Koop jy die kaartjies?

Het is voor (zelfs volwassen) kinderen gebruikelijk om vragen indirect te stellen aan hun ouders, en aan beduidend oudere personen Sal ma die kaartjies koop? (Koopt u de kaartjes (moeder)?). Dezelfde indirecte vorm wordt ook door winkelpersoneel gebruikt: Sal mevrou die kaartjies kontant of met ’n kredietkaart betaal? (Betaalt u de kaartjes contant of met een creditcard?)

Beknopte grammatica

z zDe

Afrikaans.indd 8

vragend e vorm

ontkenning

De ontkenning wordt in het Afrikaans gevormd door nie achter het werkwoord te plaatsen: Ek koop nie (Ik koop niet). Zinnen met een voorwerp krijgen een samengestelde ontkenning. Nie wordt dan dubbel gebruikt, de eerste keer na het werkwoord, en de tweede keer altijd aan het einde van de zin: Ek koop nie die kaartjies nie (Ik koop de kaartjes niet). Bij gebruik van een hulpwerkwoord komt de eerste nie achter het hulpwerkwoord en de tweede aan het einde van de zin: Ek sal nie die kaartjies koop nie (Ik zal de kaartjes niet kopen). Bij een vraag komt de eerste nie achter het onderwerp en de tweede, zoals altijd, aan het einde van de zin: Het jy nie die kaartjies gekoop nie? (Heb je de kaartjes niet gekocht?) Na woorden die een ontkenning insluiten, zoals niemand, niks (niets) geen, niewaar (nietwaar), volgt aan het eind van de zin ook nie: Niemand gaan hotel toe nie (Niemand gaat naar het hotel); Daar is niks wat ek vir jou kan doen nie (er is niets wat ik voor jou kan doen); Nie waar nie? (nietwaar?)

08-02-16 12:53

27

2.1 Bank Waar is hier ergens een bank/een wisselkantoor?

Waar kan ek hier iewers ’n bank/wisselkantoor kry? waar kan ek hier iewərs ə bank/wəssəlkantoor kry?

Kan ik hier deze ... inwisselen?

Kan ek hierdie ... hier wissel? kan ek hierdie ... hier wəssəl?

Kan ik hier pinnen?

Kan ek hier met my kaart geld trek/met my kaart betaal? kan ek hier met my kaart geld trek/met my kaart bətaal?

Kan ik hier met een creditcard geld opnemen?

Kan ek hier met my kredietkaart geld trek? kan ek hier met my krədietkaart geld trek?

Hoeveel provisie moet ik betalen?

Hoeveel kommissie moet ek betaal? hoefeel kommiesie moet ek bətaal?

Praktische zaken

Waar moet ik tekenen?

Waar moet ek teken? waar moet ek teekən?

Kan ik kleinere biljetten krijgen?

Kan ek asseblief kleiner note kry? kan ek assəblief kleinər nootə kry?

Ik zoek een geldautomaat

Ek is op soek na ’n OTM/outoteller? ek əs op soek naa ə oo-tee-em/ouwtoetellər?

Wat is het minimum/maximum?

Bank

Afrikaans.indd 27

2 Praktische zaken

Wat is die minimum/maksimum bedrag? wat əs die mieniemum/maksiemum bədrag?

Mag ik ook minder opnemen?

Mag ek ook minder as dit neem? mag ek ook məndər as dət neem?

Dit zijn de gegevens van mijn bank in Nederland/België

Dit is my bankbesonderhede in Nederland/België dət əs my bankbəsondərheedə ən needərland/belgiejə

08-02-16 12:53

40

3 Ontmoetingen 3.1 Algemeen z zDank

u wel

Ontmoetingen

Bedankt/dank u wel

Dankie dankie

Geen dank/graag gedaan

Dis ’n plesier dəs ə pləsier

Heel hartelijk dank

Baie dankie baijə dankie

Erg vriendelijk van u

Dis vriendelik van jou dəs friendələk van jouw

Het was me een waar genoegen

Ek het dit baie geniet ek het dət baijə geniet

Dank u voor de moeite

Dankie vir die moeite dankie fər die moeitə

Algemeen

Dat had u niet moeten doen

Afrikaans.indd 40

Dit was nie nodig nie dət was nie noodəg nie

Dat zit wel goed, hoor

Dis goed dəs goed

z zPardon

Pardon

Verskoon my fərskoon my

Sorry!

Jammer! jammer!

Sorry, ik wist niet dat ...

Jammer, ek het nie geweet dat … nie jammər, ek het nie geweet dat ... nie

08-02-16 12:53

onderweg 4.11 oppad oppad onderzoeken (med.) 9.3 ondersoek ondərsoek ondiep vlak flak ongedierte 5.5 goggas goggas ongelijk (niet vlak) 5.3 ongelyk ongəlyk ongeluk 3.1, 10.2 ongeluk ongəluk ongerust bekommerd/ongerus bəkommərd/ongərus ongesteld zijn menstrueer menstruheer ongetrouwd ongetroud ongətrouwd ongeveer ongeveer ongəfeer onkosten onkoste onkostə onmiddellijk onmiddellik onməddəllək onmogelijk 1.3 onmoontlik onmoontlək ons (100 g) 2.6, 3.2, 3.7, 3.9, 3.10, 3.12 100 gram hondərd gram onschuldig 10.6 onskuldig onskuldəg ontbijt 5.4 ontbyt ontbyt ontbreken 5.5 ontbreek ontbreek ontlasting 9.3 ontlasting ontlasting ontmoeten (leren kennen) 3.3 ontmoet ontmoet ontmoeten (tegenkomen) 3.3 raakloop raakloop ontruiming ontruiming ontruiməng ontsmettingsmiddel ontsmettingsmiddel ontsmettəngsməddəl ontsteking (med.) 4.4, 9.3 ontsteking ontsteekəng ontvangstbewijs ontvangsbewys ontfangsbəwys ontwikkelen 2.5 ontwikkel ontwəkkəl ontzettend 5.5 ontsettend ontsettənd onweer 2.6 onweer onweer onzin 3.6 onsin onsən oog 7.4, 9.2 oog oog oogarts oogarts oogarts oogdruppels oogdruppels oogdruppəls oogkas 9.2 oogkas oogkas oogschaduw oogskadu oogskaadu oor 9.2 oor oor oorbel oorbel oorbel oordruppels oordruppels oordruppəls oorpijn 9.2 oorpyn oorpyn oosten 4.1 ooste oostə op 1.3, 1.4, 2.2, 2.3, 2.5, 2.7 op op opa oupa oupa opbellen bel bel open 1.3, 2.5, 4.3, 4.12, 5.2, 5.5 open oopən openbaar vervoer 4.12, 6.1 openbare vervoer oopənbaarə fərfoer openen open oopən openingstijden 1.3 openingstye oopənəngstyhə

Afrikaans.indd 191

191

O

08-02-16 12:53

192

P

Afrikaans.indd 192

opera 8.5 opera oopəra opereren opereer oopəreer operette operette oopərettə opgravingen opgrawings opgraawəngs ophalen 3.10, 4.9, 4.12, 7.1, 7.2, 8.6 oplaai oplaaij oplader oplaaier oplaaijər oplichting verkul ferkul opnieuw 4.1, 4.12 opnuut opnuut oponthoud oponthoud oponthoud oppas 5.4 oppas oppas oprit oprit oprət opruimen opruim opruim opruiming 1.3 opruiming opruiməng opschrijven 3.4, 5.1 neerskryf neerskryf optelling optel optel opticien (winkel) 7 oogkundige oogkundəge opzoeken 3.4 opsoek opsoek oranje oranje ooranjə orkaan orkaan orkaan oud 3.3, 6.1 oud oud ouders ouers ouərs oven 8.2 oond oond overal 4.1 oral ooral overdag oordag oordag overgeven braak braak overhemd hemp hemp overkant oorkant oorkant overmorgen 1.4 oormore oormoorə overnachting oornagverblyf oornagfərblyf overstappen 4.11, 4.12 oorstap oorstap oversteken 4.1 oorsteek oorsteek overstroming 2.7 oorstroming oorstrooməng overtocht oortog oortog p

paard perd perd paardrijden 6.2 perdry perdry paars pers pers paddenstoelen sampioene sampiehoenə pagina 2.2 bladsy bladsy pak pak pak pak(ket)je pakkie pakkie paleis paleis paleis

08-02-16 12:53

AFRIKAANS D e beste tolk voor op rei s Vlot de rekening vragen op een terrasje?

Een gesprekje aanknopen?

Met deze taalgids kom je altijd uit je woorden.

G E TA L L E N

Hallo

Hallo

hallouw

1

een

een

Tot ziens

Totsiens

totsiens

2

twee

twee

Ja, graag

Ja, graag

jaa, graag

3

drie

drie

Nee, dank u wel

Nee, dankie

nee, dankie

4

vier

fier

Sorry

Jammer

jammər

5

vyf

fyf

Links

Links

lənks

6

ses

ses

Rechts

Regs

regs

7

sewe

seewə

Hoeveel kost dit?

Hoeveel kos dit?

hoefeel kos dət?

8

agt

agt

9

nege

neegə

Waar is het toilet? Waar is die toilet? waar əs die toijlet?

10 tien

tien

NUR 507

Ruim 4.000 woorden & zinnen Woordenlijst Nederlands – Afrikaans Woordenlijst Afrikaans – Nederlands Duidelijke aanwijzingen voor uitspraak

W W W. WAT E N H O E . N L

AFRIKAANS

ALTIJD HANDIG

AFRIKAANS “ne e m mij me e op re is” “nee m my s aam op rei s”