Inkijkex. Wat & Hoe Select Italiaanse meren (9789021553184)

Wat & Hoe maakt deel uit van Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen www.kosmosuitgevers.nl www.watenhoe.nl Geschreven door Richard Sale Oorspronkelijke titel: Essential Spiral Italian Lakes © 2008 AA Media Limited, United Kingdom Gepubliceerd door AA Publishing, de handelsnaam van AA Media Limited, kantoor houdend aan Fanum House, Basing View, Basingstoke, Hampshire RG21 4EA, Engeland. Ingeschreven onder nummer 06112600 © Kaarten: Mairdumont/Falk Verlag 2013 en Istituto Geografico de Agostini S.P.A., Novara 2009. © Transportkaarten: Communicarta Ltd, UK © 2008, 2013 Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen Vertaling: Aniek Njiokiktjien Redactie: Jannie van der Leer, www.bladerbeer.nl. Herziening 2013: Jaap Verschoor Coördinatie: Kantoor Verschoor Boekmakers, Heemstede Wandelkaarten: Cartographics.nl Omslagontwerp: De Weijer Design BNO, Baarn Omslagfoto voorzijde: iStock; foto achterzijde: AA/Anna Mockford & Nick Bonetti Zetwerk: Peter Verwey Grafische Produkties bv, Heemstede ISBN 978 90 215 5318 4 NUR 512 Vierde, herziene druk, 2013 A04192 Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/ of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Hoewel de grootst mogelijke zorg is besteed aan de samenstelling van deze gids kan de uitgever geen aansprakelijkheid aanvaarden voor schade die het gevolg is van fouten, nalatigheid of verandering in details in deze uitgave, en voor de gevolgen van het afgaan op de verstrekte informatie. Beoordeling van bezienswaardigheden, hotels, restaurants enzovoort is gebaseerd op ervaringen van de auteur. De omschrijvingen in deze gids bevatten een element van subjectiviteit en hoeven niet noodzakelijkerwijs de opinie van de uitgever weer te geven of de ondervindingen van de lezer te bevestigen.

Hoewel alles in het werk is gesteld om de nauwkeurigheid van de gids te verzekeren, doen er zich onophoudelijk veranderingen voor. Wij zijn onze lezers dankbaar wanneer zij eventueel geconstateerde fouten willen melden.

2



aliaanseMeren4e_Wat&HoeSelect!2012.indd 2

03-01-13 15:55

Over de Italiaanse meren

6 - 19

Reiswijzer

20 - 33

Top 10-selectie

34 - 55

De beste hotspots

56 - 69

Verken de streek per regio 70 - 192

aliaanseMeren4e_Wat&HoeSelect!2012.indd 5

inhoud

5

03-01-13 15:55

Over de Italiaanse meren Inleiding

8-9

In het kort

10 - 11

Eten en drinken

12 - 15

Kort verblijf

16 - 19

6

OVER DE ITALIAANSE MEREN

aliaanseMeren4e_Wat&HoeSelect!2012.indd 6

03-01-13 15:55

aliaanseMeren4e_Wat&HoeSelect!2012.indd 7

OVER DE ITALIAANSE MEREN

7

03-01-13 15:55

8

OVER DE ITALIAANSE MEREN

aliaanseMeren4e_Wat&HoeSelect!2012.indd 8

03-01-13 15:55

INLEIDING De Italiaanse meren, gelegen in de uitlopers van de Alpen, zijn al INLEIDING sinds de oude Romeinen er zomervilla’s bouwden een populaire Madrid is een van de grote hoofdsteden ter wereld.

De inwoners vakantiebestemming.

Natradities. de Romeinen volgdencocido Europese vorsten,(een zijn enorm trots op hun Ze bestellen madrileño en zij gaven de meren een schoonheid dieop nogzondagochtend onaangetast is.inDe klassiek Madrileens stoofpotje), flaneren het kunstschatten en rijke historie Italië zo beroemd vindIsidro­ je Parque del Retiro en dansen opwaar straat de chotis tijdensom hetis,San ook hier,Bovenal van vijfduizend jaarhet oude rotsgravures en om middeleeuwse festival. maken ze graag laat: ze eten 23 uur en zitten meesterwerken tot bij gebouwen van (openluchtcafés). moderne vooraanstaande tot het licht wordt de terrazas De dagenarchizijn voor tecten.

Daarnaast hebben de Italianen zich nog eenkomt kunst‘seigen noodzakelijke bezigheden, zoals werken – Madrid avonds pas gemaakt waar bezoekers genieten: de kunst van echt tot leven.

Vergeet deook klokvan en kunnen doe mee! het leven.

aliaanseMeren4e_Wat&HoeSelect!2012.indd 9

INLEIDING

9

03-01-13 15:55

in het kort 10

De Italiaanse meren zijn prachtig gelegen: in de buurt van de hoge Alpentoppen op de grens tussen Italië en Zwitserland, en niet ver van de schitterende renaissancesteden van Lombardije: Cremona en Mantua.

Ook Venetië is niet ver.

Het Lago ­Maggiore en het Comomeer liggen ongeveer een uurtje rijden van Milaan, en vanaf de zuidoever van het Gardameer ben je in nog kortere tijd in het ­Verona van Romeo en Julia. Ertussenin liggen ­Brescia, met mooie Romeinse ruïnes, en Bergamo, een bijna complete, vrijwel autoloze ommuurde renaissancestad. Ten noorden van het Gardameer liggen de puntige toppen van de Brenta-Dolomieten.

Als je je aandacht op die nabijgelegen plaatsen richt, zou je de meren zelf haast vergeten. Het benijdenswaardige klimaat (warme zomers en frisse winters) en de natuurlijke schoonheid van het gebied trekken sinds jaar en dag bezoekers. De rijke en artistieke Romeinen bouwden hier al villa’s, een traditie die in de 19e eeuw herleefde, toen een hele reeks eenvoudige tot weelderige villa’s aan de ­oevers werd neergezet. Door de combinatie van water, zon en vruchtbare grond rond de meren konden er prachtige tuinen rond de villa’s worden aangelegd.

Ondanks deze overeenkomsten is elk meer anders. Het door hoge bergkammen omsloten Lago d’Orta is geheimzinnig, het Lago Maggiore druk maar vredig. Het Meer van Lugano is heel Zwitsers, en het Comomeer mooi en elegant.

De oostelijke meren, het Lago d’Iseo en het Gardameer, zijn de vakantiemeren; vooral de oostelijke oever van het Gardameer wordt bezocht door zonaanbidders. Ook vanwege het lekkere Italiaanse eten en de heerlijke wijnen uit de streek Franciacorta en van de oevers van het Gardameer vormen de Italiaanse meren de perfecte vakantiebestemming.

OVER DE ITALIAANSE MEREN

aliaanseMeren4e_Wat&HoeSelect!2012.indd 10

03-01-13 15:55

aliaanseMeren4e_Wat&HoeSelect!2012.indd 11

LAGO MAGGIORE n Ondanks de naam is het Lago Maggiore niet het grootste, maar wel het langste meer, namelijk 65 km lang: van Magadino, in Zwitserland, tot Sesto ­Calende. n Het meer beslaat 215 km2. n Het diepste punt is 372 m. n Ongeveer 15 procent van het meer ligt in ­Zwitserland.

MEER VAN LUGANO n Het meer is 36 km lang, maar heel smal, bijna ­nergens meer dan 2 km breed. n De maximale diepte van het meer is 288 m. n De verhoogde weg en het spoor dwars over het meer, delen het meer in tweeën. n Ongeveer 60 procent van het meer ligt in ­Zwitserland.

COMOMEER n Het Comomeer is van alle meren het diepst: het diepste punt (414 m) ligt bij Argegno. n Het meer beslaat een oppervlakte van 148 km2. n De oevers van het meer zijn wel 170 km lang. n Hoewel het meer twee armen heeft, heeft alleen de Lecco-arm een uitstromende rivier.

GARDAMEER n Het Gardameer, het grootste meer, beslaat een ­­op­pervlak van 370 km2. De maximale diepte is 346 m. n Ondanks de omvang zijn de oevers van het meer maar 125 km lang. n Het Gardameer is het enige met alleen kleine eilandjes en geen groot eiland.

MILAAN n Met ongeveer 1,3 miljoen inwoners is Milaan na Rome de grootste stad van Italië.

IN HET KORT

11

03-01-13 15:55

eten en drinken 12

Rond de meren kun je de typisch Noord-Italiaanse keuken verwachten, hoewel de bergen enkele eigen specia­ liteiten kennen. Net als in de rest van Italië bestaat een maaltijd uit royale porties, geserveerd met een lach.

Daarbij hebben de restaurants vaak een terras aan het water, zodat je tijdens de maaltijd driedubbel geniet: van het eten, de bediening en de omgeving.

RISTORANTE, TRATTORIA OF PIZZERIA? Een pizzeria is de goedkoopste en snelste eetgelegenheid van deze drie. Er staan doorgaans alleen pizza’s op de kaart, maar sommige pizzeria’s serveren ook wat pastagerechten en hebben soms zelfs een grill. Trattoria’s hebben een uitgebreidere kaart, maar de maaltijden zijn eenvoudig, met weinig opsmuk.

Een ristorante varieert van een restaurant met een beperkt aantal gerechten van de hoogste kwaliteit – een visrestaurant bijvoorbeeld – tot een restaurant met een uitgebreide kaart. De meeste Italiaanse restaurants serveren uitstekende gerechten. Maar ook hier kan de kaart uiteenlopen van heel eenvoudig tot de allerbeste internationale keuken, met maaltijden variërend van simpel tot avontuurlijk en verfijnd.

OVER DE ITALIAANSE MEREN

aliaanseMeren4e_Wat&HoeSelect!2012.indd 12

03-01-13 15:55

ETEN Pasta is natuurlijk een van de pijlers, maar in deze regio wordt ook verrassend veel rijst gegeten. Ten zuiden van Milaan, rond Pavia, liggen uitgestrekte rijstvelden, en rijstgerechten zijn hier dan ook een specialiteit. Risotto alla milanese, een rijstgerecht met saf­fraan, is in de hele regio verkrijgbaar. Rijst wordt ook vaak met vis geserveerd.

De meren zijn rijk aan vele soorten vis, maar welke de beste is, hangt natuurlijk af van je smaak. Probeer eens een verrukkelijke baars, of meerforel, ook heel lekker. Of kies missoltini, z­ ongedroogde vis, dat is weer eens iets anders.

Maaltijden kunnen beginnen met kleine porties pasta of rijst, en ook minestrone (groentesoep gemaakt met verse lokale groenten) staat vaak op het menu. Vlees­gerechten bestaan veelal uit kalfs- of rundvlees, en soms ook uit lam (agnello) of wild, zoals wildzwijn (cinghiale). De beroemde vlees­specialiteit is osso buco, gestoofde kalfsschenkel met witte wijn en uien.

Een nog populairder maar veel minder bekend gerecht is polpette, gehaktballen gevuld met Parmezaanse kaas en ricotta.

Rond het Lago d’Orta is de specialiteit asino (ezel, meestal een gestoofde bout) en in de nabij­gelegen Ossolavallei is viulin (gezouten geitenbout) erg populair.

In de bergen rond het Comomeer wordt nog altijd veel coniglio (konijn) gegeten,­­terwijl in de

aliaanseMeren4e_Wat&HoeSelect!2012.indd 13

eten en drinken

13

03-01-13 15:55

Valtellina bresaola wordt gemaakt, gedroogd gezouten rundvlees.

Ook in Bergamo is konijn het favoriete vlees, meestal voorafgegaan door lokale pastagerechten als ravioli met boter en salie.

Veel vleesgerechten worden hier met paddenstoelen (funghi) geserveerd. Probeer de funghi porcini (eekhoorntjesbrood).

VegetariĂŤrs kunnen genieten van de minestrone en van pastagerechten als vegetarische lasagne en panzerotti coi spinaci.

Gebakken aubergine met kaas is ook een heerlijk vegetarisch gerecht. Veganisten moeten controleren of de pasta geen eieren bevat. Milaan telt enkele goede vegetarische restaurants.

WIJN Noord-ItaliĂŤ staat bij kenners bekend om zijn goede wijnen: de Barolo, Barbaresco en Barbera uit Piemonte, de Amarone uit Valpolicella en de eersteklas witte wijnen uit de Franciacorta. Minder bekend, maar heel lekker, zijn rode wijnen uit Bardolino aan het Gardameer. In Ticino, het Zwitserse kanton dat het meer van Lugano en de noordkant van het Lago Maggiore omringt, worden uitstekende wijnen geproduceerd, die lokaal zo geliefd zijn dat ze de wereldmarkt zelden halen. Op het etiket valt te lezen waar de wijn vandaan komt. DS (Denominazione Semplice) heeft geen kwaliteitstandaard.

DOC-wijnen (Denominazione di Origine Controllata) hebben een vastgestelde kwaliteit en komen uit officieel erkende gebieden.

DCG-wijnen (Denominazione Controllata e Garantita) zijn van de beste kwaliteit. Vraag gerust of je de vino da tavola (huiswijn) mag proeven. Dat is vaak erg goede wijn.

14

OVER DE ITALIAANSE MEREN

aliaanseMeren4e_Wat&HoeSelect!2012.indd 14

03-01-13 15:55

aliaanseMeren4e_Wat&HoeSelect!2012.indd 15

BESLIST GEEN WIENERSCHNITZEL… Een standaardgerecht op de meeste menukaarten is cotoletta alla milanese, een gepaneerde kalfskotelet. Met de voormalige Oostenrijkse overheersing van dit gebied in je achterhoofd kun je dit gerecht beter geen wienerschnitzel noemen, ook al is het feitelijk hetzelfde.

STAAN OF ZITTEN In bars en cafés betaal je meestal eerst en ga je daarna voor je drankje met het bonnetje naar de bar. In veel bars en cafés rekenen ze andere prijzen als je gaat zitten dan als je je koffie staand aan de bar opdrinkt; dat laatste is dus goedkoper. Gaat het je er niet om rustig te zitten maar wil je snel, al staand en pratend, iets drinken, vraag dan om het bestelde al banco (aan de toog).

LOKALE SPECIALITEITEN aar je ook heen gaat, vraag naar lokale W specialiteiten. Je kunt het beste beginnen bij een pasticceria, een banketbakkerij met bijna altijd een paar zitjes. Rond het Gardameer is Torta della Rose een lekkernij: gebak bereid met rozenwater.

Ga in de Zwitserse steden op zoek naar rode polenta, gemalen van een maïsvariëteit die alleen daar voorkomt. Vraag of je lokale kazen mag proeven. Sommige, zoals de taleggio, zijn wereldwijd bekend. Andere zijn soms alleen bekend in hun eigen vallei.

ETEN EN DRINKEN

15

03-01-13 15:55