50 dingen WOI - Jim Eldridge - 978902662260

50

DINGEN DIE JE MOET WETEN

Maar wat gebeurde er precies?

Welke landen en mensen waren belangrijk?

Dit boek staat vol met weetjes, landkaarten en foto’s over een tragische periode in de wereldgeschiedenis.

DINGEN DIE JE MOET WETEN

JIM ELDRIDGE

ISBN 978 90 266 2260 1 NUR 212

DE EERSTE WERELDOORLOG

In 1914 brak een oorlog uit die uitgroeide tot een wereldwijd conflict: de Eerste Wereldoorlog.

www.uitgeverijcallenbach.nl

KOKT_1709_50dingen_WO1_OS.indd 1

19-10-17 18:40

EERSTE

DE

DINGEN DIE JE MOET WETEN

WERELDOORLOG Jim Eldridge

KOKT_1710_50Dingen_WO1_01-03.indd 1

08-11-17 19:05

Er was honderden jaren lang oorlog geweest tussen landen in Europa. Alle naties wilden meer macht en meer grondgebied, en dat wilden ze van de hen omringende landen afpakken. In het begin van de twintigste eeuw regeerden de meeste Europese naties over verschillende andere landen. Dit werd een imperium genoemd.

DE FRANS-PRUISISCHE OORLOG

Voor 1871 bestond Duitsland uit een groep kleine vorstendommen, waarvan Pruisen het grootste was. In 1870 begon Pruisen een oorlog tegen Frankrijk. In 1871 won Pruisen de strijd, veroverde Frans grondgebied en verenigde zich samen met andere koninkrijken tot de Duitse natie. Na het conflict dorstte het Franse volk naar wraak en was vastbesloten zijn land terug te winnen.

SAMEN STERKER

INLEIDING Na de Frans-Pruisische oorlog was Frankrijk bang voor een nieuwe aanval en ook Rusland bekeek de Duitse expansiedrift met argusogen. Frankrijk en Rusland beloofden dat ze elkaar te hulp zouden snellen als een van beide landen ooit door Duitsland werd aangevallen.

Tegelijkertijd sloten Frankrijk en Engeland een overeenkomst, die later uitgroeide tot een alliantie tegen Duitsland.

ď ľ De Frans-Pruisische oorlog creĂŤerde veel spanning tussen Frankrijk en Duitsland.

KOKT_1710_50Dingen_WO1_04-21.indd 4

13-11-17 10:47

BALKANOORLOGEN

In 1912 bonden Montenegro, Servië, Griekenland en Bulgarije de strijd aan tegen het Ottomaanse (Turkse) Rijk. In 1914 keerde Bulgarije zich tegen zijn bondgenoten en begon een tweede oorlog. Bulgarije verloor veel grondgebied, terwijl Servië bijna in omvang verdubbelde. Dit grote Servië was voor veel landen een nachtmerrie; zij vreesden dat er elk moment opnieuw oorlog kon uitbreken.

KONINKLIJKE BANDEN De meeste koninklijke families in Europa waren op een of andere manier aan elkaar verwant via koningin Victoria, die tot haar dood in 1901 de scepter zwaaide in Engeland. Drie van haar kleinkinderen waren:

 Het Turkse leger wacht op actie in Griekenland, 1912.

V Koning George van Engeland

DE WAPENWEDLOOP

Keizer Wilhelm II van Duitsland

Uit angst dat hun rivalen zouden proberen grondgebied op hen te veroveren, deden de Europese landen wat ze konden om zichzelf te verdedigen. Ze vormden grotere en sterkere legers, uitgerust met de nieuwste en krachtigste wapens.

Duitsland was met name jaloers op de Britse marine. Tussen 1906 en 1914 bouwde Duitsland 20 nieuwe oorlogsboten! w van ra, vrou Alexand aar Nicolaas II ts e ch Russis

KOKT_1710_50Dingen_WO1_04-21.indd 5

13-11-17 10:47

Het jaar dat de oorlog begon

VERENIGD KONINKRIJK

NoordZee

Londen Het Kanaal

NE DE RL A ND

Brussel 2

Pariis

IË

L U XE M B URG 4

FRANKRIJK ZWI T SE RL A ND

PO

n in ▼ Engelse mannen gaa bij 1914 van huis weg om zich gen. de strijdkrachten te voe

RT

UG

AL

Na de moord in 1914 op de OostenrijksHongaarse troonopvolger was het een kwestie van maanden voor heel Europa met elkaar in oorlog was. De legers marcheerden op, vol vertrouwen dat er een snelle, glorieuze overwinning zou volgen. Beide zijden waren er zeker van dat de oorlog met Kerst alweer voorbij was. Niemand was voorbereid op de lange, uitputtende strijd die zou komen…

DEN

LG

6

1914 BE

Sinds het einde van de Napoleontische oorlogen in 1815 was er geen Europa-brede oorlog meer geweest.

1

NOO

SPANJE

Corsica (Fr.)

en ar ) e l .

Ba (Sp

Sardinië (It.)

Middellandse Zee ALGERIJE

TUNESIË

BESLISSENDE GEBEURTENISSEN 28 JUNI Moord op aartshertog Ferdinand (zie pag. 8).

KOKT_1710_50Dingen_WO1_04-21.indd 6

28 JULI Oostenrijk-Hongarije verklaart de oorlog aan Servië. Rusland stuurt troepen om Servië te verdedigen.

1 AUGUSTUS Duitsland verklaart de oorlog aan Rusland.

3 AUGUSTUS 3 AUGUSTUS Duitsland verklaart Duitsland valt België binnen. Engeland de oorlog aan verklaart de oorlog aan Frankrijk.

Duitsland (zie pag. 9).

13-11-17 10:47

D

FINLAND

EDE

N

NOORWEGEN

ZW

GEALLIEERDEN VERSUS CENTRALE MOGENDHEDEN Toen de oorlog begon waren de strijdende partijen:

DENEMARKEN

BUR G

D

U

I

Letland

Baltische Zee

Berlijn

L S T

AN

D

DE GEALLIEERDEN: de Franse Republiek, het Britse Rijk, het Russische Keizerrijk, België, Servië en Montenegro.

Litouwen

DE CENTRALE MOGENDHEDEN: het Duitse Rijk, het Oostenrijks-Hongaarse Rijk en het Ottomaanse (Turkse) Rijk.

3

RUSLAND

POLEN

O E K R A Ï N E Wenen

SERND

LEGENDA

OOSTENRIJKHONGARIJE

CENTRALE MOGENDHEDEN (augustus 1914) GEALLIEERDEN (augustus 1914)

ROEMENIË

Ad

Frontlinies eind 1914

D

Constantinopel

Egeïsche Zee

TURKIJE

R

IE

K AUGUSTUS De oorlog springt over naar Afrika (zie pag. 22).

Zwarte Zee 1

Moord op aartshertog Frans Ferdinand (zie pag. 8)

2

Slag bij Mons (zie pag. 10)

3

Slag bij Tannenberg (zie pag. 11)

4

Slag bij de Marne

0

300 mijl

0

500 kilometer

G

ESIË

Sicilië (It.)

NEUTRALE LANDEN

N LA

e

BULGARIJE

EN

IË

Ze

IË

L

e

RV

A

ch

MONTE NE G RO

A L B A N IË

IT

tis

SE

sica r.)

ria

1

23 AUGUSTUS Slag bij Mons (zie pag. 10).

27–30 AUGUSTUS Slag bij Tannenberg (zie pag. 11).

5–9 SEPTEMBER Slag bij Marne (zie pag. 12).

SEPTEMBER Ontstaan van de eerste loopgraven aan het Westfront (zie pag. 14).

7

KOKT_1710_50Dingen_WO1_04-21.indd 7

13-11-17 10:47

50

DINGEN DIE JE MOET WETEN

Maar wat gebeurde er precies?

Welke landen en mensen waren belangrijk?

Dit boek staat vol met weetjes, landkaarten en foto’s over een tragische periode in de wereldgeschiedenis.

DINGEN DIE JE MOET WETEN

JIM ELDRIDGE

ISBN 978 90 266 2260 1 NUR 212

DE EERSTE WERELDOORLOG

In 1914 brak een oorlog uit die uitgroeide tot een wereldwijd conflict: de Eerste Wereldoorlog.

www.uitgeverijcallenbach.nl

KOKT_1709_50dingen_WO1_OS.indd 1

19-10-17 18:40