Ineke Peerdeman verlaat OlmenEs na 27 jaar

Na 27 jaar met hart en ziel aan OlmenEs verbonden te zijn geweest, nam pionier van het eerste uur Ineke Peerdeman in april afscheid. Stilletjes, want corona stond geen uitbundigheid toe. Het geplande vaarwelfeest schoof op in afwachtingvan betere tijden. Nu die voorlopig uitblijven, besloot Ineke niet langerte wachten. “Ik had voor OlmenEs een afscheidscadeau laten maken en dat wildeik graag geven.” In kleine kring nam Hilde, net als Ineke ook van het eerste uur, deflonkerende ster van gekleurd glas in ontvangst.

Aan de ster zit een verhaal vast, verteltIneke. “In 2001, zeven jaar na de start vanOlmenEs, hebben Hilde en ik samen degrondsteen gelegd met daarin de grondsteenspreukvan OlmenEs. De laatstezin van de spreuk luidt: ‘Wij volgen onzester’. Dat vonden we toen allebei een indrukwekkendmoment.” De symbolische

betekenis van de ster gaat voor Ineke nogverder terug, van voor de oorsprong vanOlmenEs. “Vanuit antroposofisch oogpuntgezien was het allemaal al ‘besteld’. De pioniershadden elkaar in de geestelijke wereldal ontmoet en kregen onbewust deopdracht mee om een klus te klaren daarin Appelscha.”

Zeven jaar praten Als Ineke terugblikt op haar jaren komt het magische getal zeven telkens terug in de opeenvolgende cycli die OlmenEs hebben gemaakt tot wat het vandaag is. Aan de totstandkoming ging eerst zeven jaar voorbereiding vooraf. In 1986 woonde Ineke met echtgenoot Grietzen Kunnen, de latere bouwmeester van OlmenEs, en hun kinderen in Leeuwarden. Jarenlang vergaderde de initiatiefgroep, waarvan Grietzen deel uitmaakte, vaak urenlang op vrijdagavond.

“Daar had Grietzen aan het eind van de werkweek niet altijd zin in, maar dan

spoorde ik hem aan, onbewust aanvoelend dat er iets bijzonders tot stand gebracht moest worden.”

Zeven jaar pionieren

Koop Daniëls, later directeur, sloot zich ook aan bij de initiatiefgroep. “Daar werd de kiem gelegd voor een sterk tweemanschap van Koop en Grietzen en daar was ik altijd vlakbij. Ik heb mogen bijdragen aan het fundament. Er werden gesprekken gevoerd met de inspectie, de overheden en de banken. Vergeet niet, het model van wonen en werken op één plek stond haaks op de trend in de zorg. Wat jullie willen is niet te houden, zei iedereen.” Maar in 1993 viel alles op zijn plek met de 55 hectare bos en weilanden van het voormalige Beatrixoord in Appelscha. Met dank aan een oud wetje uit de tijd van koningin Wilhelmina dat bepaalde dat het terrein de bestemming gezondheidszorg moest behouden, weet Ineke nog. Geluk? Nee, het heeft zo moeten zijn. Grietzen kon de piketpaaltjes neerzetten voor de bouw van de Olm en de Es. Janneke werkte met Koop het inrichten van de personele organisatie uit en Gera ging op bezoek bij de eerste bewoners. Het begin van OlmenEs.

Zelf ging Ineke aan de slag als de rechterhand van Koop. Eerst voor een paar uurtjes, maar met de komst van de eerste bewoners al gauw voor halve dagen en nog weer later volledig. “Ik zie Koop nog op mijn allereerste werkdag het kantoor in de Wingerd binnenlopen, met onder de ene arm een computer en onder de andere een fax. We zouden ons inrichten naar de wensen van de moderne tijd in tegenstelling tot andere antroposofische instellingen die daar nogal terughoudend in waren. Digitaal werken bestond nog nauwelijks in de zorg.”

Er was toestemming voor een tijdelijke voorziening voor 18 bewoners, nog geen toestemming voor het huisvesten van 120 bewoners. Dat is in die beginjaren verder uitgewerkt. Ineke was als directiesecretaresse overal nauw bij betrokken.

Zeven jaar groeien, Zeven jaar uitbreiden.

De kracht van het OlmenEs in wording zat volgens Ineke in de onbevangenheid en de wil dat het er moest komen. “We moesten onszelf uitvinden en dat deden we in volle overtuiging. We hadden weliswaar een consistent verhaal over de woon- en werkgemeenschap waar we rotsvast in geloofden. Maar welke vorm het zou aannemen, dat is een groeiproces van bewoners, medewerkers en ouders met elkaar. Daardoor heb ik mij net als de anderen kunnen ontwikkelen op een manier waarbij ik achteraf denk: “Zo gaat het dus als je de ster volgt.”

Het enthousiasme en de werkdrift werkten aanstekelijk, bij de overheid groeide het vertrouwen in de nieuwkomers. OlmenEs kreeg de toestemming om door te groeien en zo kon in 2001, bij overdracht van de erfpacht, Ineke met Hilde de grondsteen leggen voor de gehele gemeenschap.

Consolidatie Met de nieuwe bewoners kwamen nieuwe medewerkers, OlmenEs ontwikkelde zich steeds meer tot professionele organisatie. “We kwamen in de fase waarin alles goed geregeld moest zijn. Marktwerking in de zorg kreeg invloed, verantwoording afleggen zorgde voor administratieve druk, functies kregen een duidelijker profiel en de kwaliteitswet deed de intrede.”

De organisatie stelde de vraag naar ander leiderschap. “Koop was een geweldige inspirator, maar geen systeemman. En dat gold ook voor Grietzen. Beide pioniers hebben vanuit hun binnenste OlmenEs vormgegeven en daarna zagen ze in, dat hun taak vervuld was. Grietzen heeft de derde bouwfase nog afgerond en heeft toen ook afscheid genomen. Voor mij betekende het dat ik op geheel andere wijze met een nieuwe bestuurder zou moeten samenwerken. Dat vond ik best spannend, maar dat bleek ik te kunnen, zowel met Merlijn als met Rob.”

Klaar

En zo komen we bij de epiloog van de afgelopen zeven jaar, de laatste cyclus maakte Ineke net niet meer af. Niet omdat ze de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt: “Ik heb zo veel mensen van het eerste uur zien vertrekken, dat ik me een beetje eenzaam begon te voelen. De vanzelfsprekende inspiratie kon ik niet goed meer vinden. Ook de reorganisatie die enkele jaren geleden is ingezet is van deze tijd, maar het past niet helemaal meer bij mij.

Niet voor iedereen in OlmenEs is de antroposofie