Grondig 03 - 2021

EGBERTS HOUDT HET KLEIN

TIPS VOOR DE INFORMATEUR

NIEUWE SPUITTECHNIEKEN

VAKBLAD VOOR SPECIALISTEN IN GROEN, GROND EN INFRA

NUMMER 3 2021

WAAROM DIT ACCEPTEREN,

ALS JE DIT KUNT KRIJGEN?

MINDER VERLIEZEN IS MEER WAARDE! Onafhankelijk onderzoek van Aeres Farms* laat zien dat graskuilen behandeld met SiloSolve FC nauwelijks broei vertonen en na het uitkuilen uitzonderlijk lang koel en smakelijk blijven. Met als resultaat: minimaal drogestofverlies, maximale voeropname, en dus: meer melk uit eigen ruwvoer!

Bied uw klanten meerwaarde met toevoegen van SiloSolve FC aan de grassilage: vraag ernaar bij uw ForFarmers-specialist of dealer of kijk op:

www.forfarmers.nl/silosolve

* Aeres Farmers 2019: 21% minder broei- en conserveringsverlies bij gras behandeld met SiloSolve FC. De buizen hierboven tonen de ontwikkeling van het onbehandelde gras (links) en het met SiloSolve FC behandelde gras na 6 weken.

SILOSOLVE®FC

Dé kuilverbeteraar

INHOUD

In dit nummer

GRONDIG 3 2021

De verkiezingen zijn weer achter de rug. In deze editie kijken we vooruit met een advies aan de informateur. Wat kan de politiek doen om de cumelasector verder te helpen? Uiteraard komt aanbesteden daarin terug. Een onderwerp waarin er ontwikkelingen zijn, zo blijkt uit het hoofdverhaal. Ook op andere gebieden gebeurt er veel, zo blijkt uit het interview met Peter Dalhuisen. Veel leesplezier.

ONDERNEMEN MET MENSEN

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

16 5 REDACTIONEEL 6 IN ACTIE: Kino’s Kraanverhuur & Tuintotaal 9 COMMENTAAR 10 TEST MET NIEUWE MANIER VAN AANBESTEDEN 14 Tien aanbevelingen voor de informateur 16 VENT & VISIE: Peter Dalhuisen, Dalergy Group 20 STERK WERK: Egberts Landschapsbouw

38 24 PROFILEREN: S. Vogelzang & Zn. 28 TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL 32 De NOx-killer van Ahlmann 34 Diederik van Hattem over DNL Machines & Equipment 36 25 JAAR JAN VEENHUIS MACHINEFABRIEK 38 Kröger-gronddumpers 42 Overzicht gewasbescherming in maïs 46 HARDI AEON-SPUITMACHINE 48 BBLeap past overal dosering aan 52 Elektrische onkruidbestrijding van NuCrop 54 EMISSIES GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN VANAF HET ERF 58 Schuitemaker-silagewagen met kipcilinders 61 ECONOMIE 61 IN KORT BESTEK

Grondig 4 ontvang je op vrijdag 7 mei!

ONDERNEMEN MET CUMELA

64 62 CUMELARIA 63 GEKRUID 64 VROUWEN IN HET CUMELABEDRIJF: Anita en Dirry van der Hoek 66 HOOGTEPUNTEN VAN CUMELA.NL 67 VOORZITTER 68 TOOLBOX: flora en fauna bij maaiwerkzaamheden 70 Werken aan je contacten 72 OMGEVINGSWET: procedures versnellen 74 Eerst nadenken of iets wel kan 78 Per 1 januari 2021 compensatie transitievergoeding 80 Kwaliteitsslag Cumela Opleidingen 82 BEDRIJVIG

GRONDIG 3 2021

3





Zero emission, Good fun, Good atmosphere Te huur Volvo ECR25 Electric en Giant Electric.

Ideaal voor natuurgebieden, binnenruimtes of binnenstedelijke bouwplaatsen met emissie beperkingen.

Veilig en gezond werken zonder uitlaatgassen en geluidsoverlast.

Een seizoen testen – dan beslissen Overtuig u zelf!

Unieke vijzelvorm voor grote gelijkmatige gewasstroom

www.kemper-stadtlohn.de Fred van der Eijk 06 109 343 53

Verdere voordelen: Automatische smering van de aandrijfkettingen Hoogwaardige, zware ketting aandrijving Geharde ‘heavy duty’ componenten 360° draaibare tastwielen Optionele roestvrijstalen strips tussen de tanden Pendelframe voor een optimale bodemvolging Afdeknet over de volle werkbreedte

… ‘Tot 10% meer doorvoer’ …

Citaten uit de ‘Profi praxistest’ 10/2020:

… ‘Uiterst rustige en constante gewasstroom’ … ... ‘Een echt goed alternatief’ …

INHOUD

COLOFON Grondig is de bron voor vakinformatie voor de cumelasector, specialisten in groen, grond en infrastructuur. Je kunt je aanmelden voor de gratis nieuwsbrief door een e-mail te sturen naar grondig@cumela.nl.

Adres Cumela Postbus 1156, 3860 BD Nijkerk tel. (033) 247 49 00, fax (033) 247 49 01 www.cumela.nl

Cumela-ondernemerslijn (033) 247 49 99 / ondernemerslijn@cumela.nl

Grondig / Cumela Communicatie tel. (033) 247 49 50 / www.grondig.com grondig@cumela.nl / @Grondig

Redactie Toon van der Stok (hoofdredacteur), Gert Vreemann, Marijke Dorresteijn, Herma van den Pol Ton Herbrink (eindredacteur)

Voorplaat Egbert Jonkheer

Advertentiewerving Lisette Kerkhof, grondig@cumela.nl

Art Direction, Grafische vormgeving en druk Elma Media B.V. www.elma.nl Keizelbos 1, 1721 PJ Broek op Langedijk

Abonnementen Een abonnement op Grondig kan op elk moment ingaan en loopt na de eerste periode van kalenderjaar tot kalenderjaar. Opzegging van het abonnement schriftelijk vóór 1 november.

Kosten abonnement Nederland € 99,- per jaar Buitenland € 154,- per jaar.

Collectieve abonnementen: op aanvraag

© Stichting Cumela Communicatie, Nijkerk Het geheel of gedeeltelijk overnemen van artikelen uit Grondig is toegestaan na toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade door onjuiste berichtgeving.

De beste klas Van één van onze oud-leraren hebben we het vaak teruggehoord: niets is fijner dan een klas met een paar echte leiders. Voor de leraar was dat een genot, omdat de klas zo een echte eenheid was en daarmee het beste uit de groep naar boven haalde. Ook al kon je er juist door die hechte groep soms een harde dobber aan hebben.

Uiteindelijk haalde die klas echter wel de beste cijfers.

De cumelasector krijgt de komende maanden ook de uitdaging om een hechte groep te vormen.

Rijkswaterstaat heeft een groot werk aan te besteden, het onderhoud en beheer van 64.000 hectare uiterwaarden (zie ons hoofdartikel), en wil graag dat combinaties van cumelabedrijven die klus op zich nemen. Rijkswaterstaat realiseert zich dat bij dit werk in het bijzonder de expertise van lokale MKB-bedrijven noodzakelijk is. Zij kennen de omgeving en - wellicht nog belangrijker - de mensen met wie je te maken hebt: de eigenaren, de omwonenden en de recreanten.

Die kennis is hard nodig, want zelf weet Rijkswaterstaat nog niet precies van wie al die percelen zijn, wat er staat en hoe het werk moeten worden uitgevoerd. Kortom, een klus waarvoor heel veel overleg en samenwerken nodig is.

Dat samenwerken blijft nodig, want Rijkswaterstaat belijdt wel dat ze graag MKB ondernemers aan de slag wil hebben, maar ondertussen wil ze wel graag grote leiders in de groep, bijvoorbeeld bedrijven die hebben meegewerkt aan werken van minimaal vijf miljoen euro en dan ook nog als mede-inschrijver. Als onderaannemer lijk je dan al buiten de boot te vallen. Als Rijkswaterstaat aan die eisen vasthoudt, is de kans groot dat ze toch weer bij de grote aannemers terecht komt. Dan komt er dus niets terecht van het voornemen om juist lokale bedrijven bij het werk te benutten.

Er is dus door de brancheorganisaties die bij Rijkswaterstaat aan tafel zitten, waaronder ook Cumela, nog het nodige werk te doen om echt ruimte te creëren voor de MKB-bedrijven. Tegelijkertijd is het voor cumelabedrijven die willen meedoen belangrijk om elkaar op te zoeken.

Gelukkig is het in het grondverzet al heel gewoon om elkaar te helpen en elkaars materieel in te huren of op te treden als onderaannemer.

Bedrijven die willen meedoen aan deze onderhoudsklus zullen nu hun eigen klas moeten vormen. De besten uit de klas, of misschien degenen met de meeste ervaring, zullen het voortouw moeten nemen en samen moeten optrekken met de collega’s van dichtbij of iets verderaf. Het is dan belangrijk om vertrouwen in elkaar uit te stralen en te accepteren dat er leiders zijn die het voortouw nemen en ook de belangrijkste beslissingen nemen. Die leiders zullen de rest mee moeten nemen en hen de vrijheid en de ruimte moeten geven om het werk op hun manier aan te pakken.

Het zou mooi zijn als we dat als sector voor elkaar krijgen. Dat we die voorbeeldige klas vormen waar Rijkswaterstaat over een paar jaar vol trots over praat. Dan weten andere potentiële opdrachtgevers ook waar ze moeten zijn.

Team Grondig Gert, Marijke, Toon, Herma en Lisette

ISSN: 2210-3260 Lidmaatschap Cumela Lid worden? Vraag het gratis infopakket op via info@cumela.nl. Wil je het lidmaatschap van Cumela beëindigen, dan dien je voor 1 oktober een schriftelijke opzegging te sturen naar het secretariaat van Cumela in Nijkerk.

Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van dat jaar. Bij opzegging na 1 oktober eindigt het lidmaatschap op 31 december van het volgende jaar.

GRONDIG 3 2021

5

ONDERNEMEN MET MENSEN - BEDRIJF IN ACTIE

Stofzuigen in hartje Amsterdam Tekst en foto’s: Toon van der Stok

KINO’S KRAANVERHUUR & TUINTOTAAL, ZWAAGDIJK

6

GRONDIG 3 2021

BEDRIJF IN ACTIE - ONDERNEMEN MET MENSEN

In één van de vele kleine steegjes van Amsterdam staat een opvallende Nederlandse primeur, door omwonenden al omgedoopt tot ‘de superstofzuiger’. Het is de Air-Vac van Kino’s Kraanverhuur, een nieuwe mini-zuigmachine, juist voor het werk op plaatsen waar weinig ruimte is.

De Koestraat, het steegje waar Kino Steur aan het werk is, past perfect bij het ondernemingsplan voor de nieuwe mini-zuigmachine. Het bedrijf Kino’s Kraanverhuur & Tuintotaal uit Zwaagdijk richt zich nadrukkelijk op het kleinere werk en wordt daarom ook vaak ingehuurd voor klussen zoals deze in Amsterdam. In de steeg wordt een nieuwe gasleiding aangelegd. Een lastige klus, want rond de gasleiding ligt nog een wirwar van kabels en huisaansluitingen, naast het riool en de dieper liggende waterleiding.

Tussen al die kabels en leidingen is Heijmans de hoofdaannemer. Kino is ingehuurd voor het graafwerk. Het is een enorm gepruts om al het zand tussen alle kabels en leidingen vandaan te krijgen. Waar dat op veel plaatsen nu al gebeurt met de grote zuigauto’s zag Kino mogelijkheden voor een mini-zuiger. “Wij werken veel in Amsterdam en daar stikt het van de kleine steegjes, waar het juist vol ligt met kabels. Daar is volgens ons ruimte voor een machine als deze.”

In de steeg wordt in blokken van ongeveer twaalf meter gewerkt. Dat betekent elke dag over een strook van twaalf meter de stenen rooien, met een minikraan de bovenste laag zand wegscheppen en daarna het zand tussen de leidingen verwijderen. Dat moet apart worden afgevoerd, omdat dit vervuilde grond is. Kino heeft daarvoor een elektrisch dumpertje dat het zand vervoert.

In dit traject betekent dit dat het vrijgezogen zand twaalf meter verderop wordt gebruikt om

het tracé weer dicht te gooien. Daarna gaat het schone zand naast de gleuf er weer bovenop.

De Air-Vac waarmee Kino werkt, is een Engelse machine die speciaal voor dit werk is ontwikkeld.

Onder de kap ligt een Stage V-Kubota-motor van 18,7 kW (25,4 pk), zodat hij voorlopig voldoet aan de strengste milieunormen. Om te kunnen werken in een omgeving met hoogspanning en gas is hij uitgerust met een bliksemafleider en vonkenvanger om de uitlaat. De capaciteit is met een zuigvermogen van 34 kubieke meter per minuut net zo groot als die van een zuigauto. Met 200 liter zand is deze echter wel veel eerder vol.

Het lijkt niet veel, maar als je het daarna in het dumpertje ziet liggen, weet je gelijk dat dit met handwerk veel meer tijd had gekost. “Dat maakt de machine ook interessant”, denkt Kino Steur.

“Maar dat niet alleen, het voorkomt ook heel veel kabel- en leidingschades. Daarbij is het ook nog veel arbovriendelijker, want een werknemer staat gewoon rechtop en op afstand van de grond, terwijl je met de schep bijna met je neus in de vervuilde grond zit.”

Toch is het voor hem nu nog duwen en trekken om de aannemers van het nut te overtuigen.

“Daarom laten we hem ook graag overal zien, om uitvoerders te tonen hoe je niet alleen veel gemakkelijker en sneller werkt, maar vooral ook hoe je op dit soort plaatsen kabel- en leidingschades voorkomt. Dat is iets wat in deze tijd zou moeten tellen.”

GRONDIG 3 2021

7

“Als schadebehandelaar hecht ik veel waarde aan persoonlijk contact met jou als klant!”

Frank Wieland schadebehandelaar Verzekeringsspecialist in de cumelasector Als brancheorganisatie weten we bij Cumela als geen ander waar je als ondernemer mee te maken hebt, met welk materieel je werkt en welke risico’s hierbij komen kijken. Onze polisvoorwaarden zijn hierop afgestemd, wij denken met je mee en geven altijd een persoonlijk advies op maat.

Onze voordelen • Persoonlijk contact met specialisten • Gemak en uitgebreide service • Kennis van de cumelasector • Uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding • Soepele afwikkeling bij schade

Wij weten wat we verzekeren! www.cumela.nl (033) 247 49 60

COMMENTAAR DIRECTIE - ONDERNEMEN MET MENSEN

Woeste gronden Als sector met kennis van bodem en bemesting maken we ons grote zorgen nu de kiezer heeft gesproken. De flinke winst van regeringspartij D66 en een rapport van topambtenaren met de roep om halvering van de veestapel zijn slechte signalen voor de landbouw. Wie zo rigoureus aan de gang gaat, krijgt woeste gronden terug.

‘HALVERING VAN DE VEESTAPEL BETEKENT DIRECT EEN TEKORT VAN MINIMAAL 35 MILJOEN KILO FOSFAAT’

Eerst maar wat feiten. De hoeveelheid vee is de afgelopen veertig jaar enorm gedaald, de ammoniakemissie uit de landbouw is sinds 1992 met circa zeventig procent verminderd, het fosfaatoverschot per hectare is gedecimeerd en het stikstofoverschot per hectare ongeveer gehalveerd.

In 2020 produceerde de Nederlandse veehouderij ongeveer 151 miljoen kilo fosfaat (al ruim onder het wettelijke plafond van 172,9 miljoen kilo fosfaat). Van die productie gebruikt de Nederlandse landbouw door het succes van de mestdistributie tussen de 110 en 120 miljoen kilo, precies de hoeveelheid die nodig is om de fosfaattoestand niet te ver omlaag te laten gaan. De ultieme vorm van kringlooplandbouw. De overige fosfaat brengt onze sector naar het buitenland en wordt daar benut om het organische-stofgehalte van de bodem een stimulans te geven.

Halvering van de veestapel betekent dat er nog maar 75 miljoen kilo fosfaat in dierlijke mest beschikbaar is. Dan hebben we direct een tekort van minimaal 35 miljoen kilo fosfaat.

Natuurlijk kunnen we weer grootschalig fosfaatkunstmest gaan importeren, maar als we vast houden aan het streven om niet meer, maar minder kunstmest te gebruiken, moeten we een andere oplossing zoeken. De hoop is gevestigd op de kringlooplandbouw, maar waar halen we dan de meststoffen vandaan? We kunnen natuurlijk allerlei reststromen gaan gebruiken, zoals zuiveringsslib, compost uit de bossen en reststromen uit de voedings- en voedermiddelenindustrie, maar of dat toereikend is? We kunnen natuurlijk ook een jaar of honderd terug in de tijd, toen de arme boeren heidevelden afplagden als strooisel voor het vee. Samen met de mest werden hiermee de akkers op de schrale grond bemest om op die manier toch de bevolking te kunnen voeden. Met als gevolg dat de overige grond intensief verschraalde en de zogenaamde woeste gronden ontstonden. Zelfs toen was kringlooplandbouw niet mogelijk, want een

gemengd landbouwbedrijf had een veelvoud aan hectares nodig om voldoende fosfaat en stikstof te kunnen verzamelen.

Het is tijd voor een bredere kijk op het probleem van bemesting en de natuur, want hoe kan het zo slecht gaan als de stikstofuitstoot al zo verminderd is. Wie in kringlopen wil denken, moet dat ook doen voor de natuur, anders eindigen we straks met een verarmde bevolking te midden van woeste gronden. En dat is iets waar niemand naar terug wil.

Directeur Cumela GRONDIG 3 2021

9

ONDERNEMEN MET MENSEN - AANBESTEDEN

Rijkswaterstaat helpt

kansen zoeken voor MKB-bedrijven Tekst: Herma van den Pol Foto’s: Cumela Communicatie en Rijkswaterstaat

TEST MET NIEUWE MANIER VAN AANBESTEDEN

Samen met brancheorganisaties is Rijkwaterstaat een proef gestart om MKB-bedrijven uit te dagen de samenwerking te zoeken en als team te gaan werken. Ook is er ruimte om mee te praten over aanpassingen die de kansen voor het midden- en kleinbedrijf kunnen vergroten in een aanbesteding. Een aanpak die aansluit bij de transitieagenda ‘Op weg naar een vitale infrasector’ waarin Rijkswaterstaat en marktpartijen efficiënte en effectieve samenwerking stimuleren en meer ruimte maken voor experimenten en innovatie.

10

GRONDIG 3 2021

AANBESTEDEN - ONDERNEMEN MET MENSEN

“Kunnen we MKB-bedrijven uitdagen om elkaar te vinden, te leren kennen en te verbinden tot teams waarin alle noodzakelijke disciplines vertegenwoordigd zijn. Teams waarbij ook grotere spelers kunnen aansluiten, maar altijd onder gezamenlijk op te stellen condities en financiële afspraken.” Het is het ideaalbeeld van Nico Willemsen, beleidsmedewerker grondverzet en cultuurtechniek bij Cumela, voor de proef van een nieuwe manier van aanbesteden waar hij namens Cumela aan meewerkt. “Samen met Rijkwaterstaat en de brancheorganisaties MKB Infra, Vereniging van Waterbouwers, Koninklijke Nederlandse Ingenieurs, Techniek Nederland en Bouwend Nederland streven we naar een methode om de hiërarchie tussen grootbedrijf en MKB-bedrijf te doorbreken.”

Dat juist het onderhoud aan de uiterwaarden is uitgekozen voor deze proef is geen toeval vertelt Willemsen. “Rijkswaterstaat realiseert zich dat bij dit werk in het bijzonder de expertise van lokale MKB-bedrijven noodzakelijk is. Alleen wil je die expertise goed benutten, dan moet je zoeken naar een manier waarop de ondernemers kunnen worden betrokken en wel op zo’n manier dat ze zich verantwoordelijk gaan voelen en bereid zijn net dat beetje extra te geven, om het project tot een succes te maken.”

ders niet bij elkaar komen”, constateert Christian de Wit, commercieel manager bij Van Doorn. Dat is iets wat hij als heel positief heeft ervaren.

VERTAALSLAG MAKEN Toch is er nog veel werk te verzetten om echt een nieuwe vorm van aanbesteden neer te zetten en MKB-bedrijven een kans te geven. Zowel Punt als De Wit zijn kritisch als hen wordt gevraagd of ze hierin echt een nieuwe manier van aanbesteden zien. Ze zijn met name heel nieuwsgierig wat er straks voor eisen zullen worden gesteld wanneer de tender ongeveer half april wordt gepubliceerd op TenderNed. Hoe wordt de borging van eerlijk geld voor eerlijk werk vertaald naar de praktijk? Iets waar Rijkswaterstaat zegt mee bezig te zijn en nog over in gesprek gaat met de brancheorganisaties.

Ook Willemsen beaamt dat er echt nog zaken moeten worden aangepast. “Gelukkig heeft Rijkswaterstaat ons en de andere brancheorganisaties de ruimte gegeven om mee te denken en hopelijk vertaalt dat zich naar de eisen”, zegt hij. Hij vindt het vooral belangrijk dat de de klassieke hiërarchie van grootbedrijf versus MKB-bedrijf wordt doorbroken. “Daarvoor moet Rijkswaterstaat transparantie eisen, belonen en handhaven. Tweede punt is dat ze moeten voorkomen dat er hoge kosten komen voor projectmanagement. Benut en beloon de kennis van en regie door regionale MKB-ondernemers.”

GOED VAN START Een rondgang langs enkele ondernemers in de cumelasector brengt aan het licht dat ze unaniem heel blij zijn dat Rijkswaterstaat samen met de brancheorganisaties het initiatief heeft genomen de sector op te zoeken. Ook de start van de proef met een match-evenement op 4 februari, een netwerkbijeenkomst voor bedrijven met doel om samenwerkingen te initiëren, is goed ontvangen. “Voor het eerst in twintig jaar maak ik mee dat MKB-bedrijven actief worden uitgenodigd om deel te nemen aan een aanbesteding”, zegt Erik Punt van Eijkelboom BV, één van de cumelabedrijven die aanwezig was op het Project Match. Door de jaren heen zag Punt cumelabedrijven steeds meer uit beeld verdwijnen, doordat aanbestedingen steeds groter en complexer werden.

“Daarom is dit een heel goed initiatief”, zegt Punt over het match-evenement. Kleine, middelgrote en grote bedrijven waren allemaal uitgenodigd om deel te nemen en meer te weten te komen over het werk rond drie grote rivieren van Nederland: Maas, Rijn en IJssel (zie kader). “Bijzonder, want er kwamen bloedgroepen bij elkaar die an-

‘ONS STREVEN IS EEN VOLGENDE STAP IN HET DOORBREKEN VAN DE HIËRARCHIE TUSSEN GROOTBEDRIJF EN MKB-BEDRIJF’ Willemsen verwoordt met zijn laatste opmerking de zorgen die wij ook terug hoorden bij diverse ondernemers. Het gaat dan vooral over de verdeling van het budget. Ondernemers zijn bang dat een te groot deel van het budget terecht zal komen bij begeleidings- en adviesbureaus, waardoor er te weinig overblijft voor uitvoering van het beheer en het onderhoud. “Daarom hebben we Rijkswaterstaat enkele suggesties gedaan waarmee dat kan worden voorkomen.”

Het ziet er naar uit dat er nog wat stappen gezet zullen moeten worden. Nog voor het gesprek met de brancheorganisaties heeft plaatsgevonden, ziet Marc van der Zee van Rijkswaterstaat goede mogelijkheden om suggesties van de brancheorganisaties over te nemen. Zo stond er bijvoorbeeld in het concept nog dat een ondernemer een referentiewerk van vijf miljoen moest hebben gedaan. “Alleen de echt grote bedrijven GRONDIG 3 2021

11

ONDERNEMEN MET MENSEN - AANBESTEDEN

in onze sector kunnen aan die eis voldoen”, duidt Cumela-voorzitter Wim van Mourik deze eis. Van der Zee geeft aan dat Rijkswaterstaat overweegt dit aan te passen gezien de opmerkingen vanuit de brancheorganisaties.

Van der Zee herkent ook de zorgen rondom het management en heeft daarvoor wel oplossingen in gedachte. “Doorgaans staat bij het werk tegenover bijvoorbeeld een technisch manager van ons een technisch manager van de aannemer, maar dat gaan we nu anders doen. Het plan is om echt als een team te gaan werken en aanvullend op elkaar te zijn. De aannemer levert dan bijvoorbeeld de technisch manager en wij leveren de assetmanager”, zegt Van der Zee. Hij stelt dat ondernemers die iets zelf niet in huis hebben daarvoor een passende partner in de arm kunnen nemen. “Er zijn bedrijven in jullie sector die met het prestatiecontract groot zijn geworden en Rijkswaterstaat hoopt dat nu ook de kansen worden gegrepen die hier liggen.”

INSPIREREN EN MOTIVEREN Willemsen realiseert zich dat het werk echt heel goed past bij cumelabedrijven maar dat het ook nog steeds gaat om drie grote kavels, toch daagt hij de cumelabedrijven uit om zich niet te laten afschrikken, maar creatief te zijn en te kijken hoe het voor hen kan werken. “We hopen dat Rijkswaterstaat ook nog kijkt naar de grootte van de kavels.”

‘HET BUDGET MAG NIET TERECHT KOMEN BIJ BEGELEIDINGS- EN ADVIESBUREAUS’ Specifiek voor dit project spelen er een aantal belangrijke zaken waardoor de hulp van de lokale ondernemers heel belangrijk is. “Er zijn veel zaken die nog in kaart moeten worden gebracht, zoals de staat van het areaal, hoe de vegetatie eruit ziet, enzovoort”, zegt Rick Kuggeleijn, programmamanager uiterwaarden bij Rijkswaterstaat, tijdens het match-evenement. De tweede uitdaging voor Rijkswaterstaat is het onderhoud zelf. “Het civiel onderhoud staat nog in de kinderschoenen”, zegt Kuggeleijn. “We weten nog niet goed hoe we dat moeten doen, bijvoorbeeld

12

GRONDIG 3 2021

een geul baggeren die naast een rivier ligt. Hebben we daar een nieuwe machine of een nieuwe methode voor nodig?” Juist dat is één van de redenen dat Willemsen blij is dat Cumela werd betrokken bij het project. “Dit is werk dat bij uitstek onze sector goed kan doen. Kijk alleen maar naar de vragen die Kuggeleijn stelt.”

‘EEN NIEUWE VORM VAN AANBESTEDEN, KAN EEN NIEUWE TREND IN GANG ZETTEN’ “Technisch is het, ten opzichte van veel andere Rijkswaterstaatprojecten, een relatief eenvoudig project, maar qua complexiteit met de omgeving is het verreweg het moeilijkste project dat ik ooit heb gedaan”, vult Van der Zee aan. Hij legt uit dat dit mede komt doordat de percelen zijn versnipperd en er heel veel verschillende grondeigenaren bij betrokken zijn, maar ook doordat het publiek meekijkt wat je aan het doen bent en zich betrokken voelt bij de gronden. “Je moet daar zorgvuldig mee omgaan.”

Daarom is er Rijkswaterstaat veel aan gelegen dat deze nieuwe vorm van aanbesteden een succes wordt. Het kan een nieuwe trend in gang zetten.

ONDERHOUD UITERWAARDEN Rond half april komt Rijkswaterstaat met de aankondiging van de tender via TenderNed en wordt duidelijk welke tendereisen er definitief gaan gelden. In totaal omvat de klus 64.000 hectare uiterwaarden, exclusief zomerbed, waarvan 10.000 hectare van Rijkswaterstaat is. Op die grond bevinden zich ongeveer 100.000 bomen, meer dan honderd nevengeulen en tweehonderd kilometer natuurvriendelijke oevers en krijg je onder meer te maken met 12.000 eigenaren. Dat het stukje datamanagement zo specifiek wordt benoemd, heeft ermee te maken dat veel van het grote gebied nog in kaart moet worden gebracht.

Daar moeten dan ook weer handvatten uitkomen die gaan helpen om het beheer en het onderhoud efficiënt te kunnen uitvoeren.

Goed omgevingsmanagement is nodig om de werkzaamheden te kunnen uitvoeren en om het publiek mee te nemen in het werk en zo negatieve publiciteit te voorkomen.

DÉ PARTNER VOOR UW OOGST! HAKSELAARS • COMBINES • BALENPERSEN • TRACTOREN • RUWVOEDERWINNINGSMACHINES

VOOR MEER INFO GA NAAR UW DEALER, BEZOEK WWW.NEWHOLLAND.COM OF ERVAAR HET ZELF EN BOEK UW DEMO OP WWW.NEWHOLLANDDEMO.COM

10.000 uur garantie incl. Casco+ Geen slijtageaftrek! Max. 3 jaar, optioneel tot 7 jaar* *Vraag uw dealer naar de voorwaarden.

Actie geldig in Nederland.

ONDERNEMEN MET MENSEN - POLITIEK

Tien aanbevelingen voor de informateur Tekst: Sil Biesbroek

BELANGRIJKE ONDERWERPEN VOOR DE CUMELASECTOR

Nu de verkiezingen achter de rug zijn, is het voor de politici in Den Haag tijd om een coalitie te vormen. De spil in dit proces is de informateur. Hij of zij heeft de taak om ervoor te zorgen dat politieke partijen van verschillende pluimage tot een regeerakkoord komen.

Om de informateur een eindje op weg te helpen, presenteren wij hier samen met de beleidsmedewerkers van Cumela tien aanbevelingen voor de informateur.

WERKEN MOET LONEN Het gat tussen bruto loon en netto loon moet kleiner worden. De extra loonheffing op uitbetaling van overwerk moet vervallen, omdat werk steeds vaker buiten het dagvenster moet plaatsvinden. Wie gaat werken naast een uitkering moet meer overhouden, zodat werken wordt gestimuleerd. Wanneer de belastingdruk lager wordt, hoeft het minimumloon niet omhoog om de koopkracht te verbeteren en worden de kosten voor werkgevers beperkt.

op maat te maken, nieuwe mestproducten te maken en mest die in Nederland niet plaatsbaar was te exporteren naar akkerbouwers in het buitenland die graag met natuurlijke mest bemesten.

Waardevolle Nederlandse mestproducten worden naar ruim zestig landen over de hele wereld geëxporteerd. Zorg dat je hun kennis, ervaring en inzet niet frustreert door één-op-één-contracten te eisen, maar geef hen ruimte om samen met de sectorinitiatieven KeurMest en MineralenManager een gezonde mestmarkt in te richten, waarbij de vraag naar mest(producten) centraal staat.

BIED MKB’ERS PERSPECTIEF REGEL DE PLATFORMECONOMIE De discussie rond schijnzelfstandigheid moet op een simpele manier worden opgelost. We zijn het er over eens dat de platformeconomie, waarbij opdrachtgevers bepalen wie wat wanneer doet, niet samengaat met ondernemerschap. Regel dus dat de werkenden voor platforms dit alleen via een dienstverband kunnen doen, want dan zijn we ook verlost van de discussie over schijnzelfstandigheid.

Dan kan ook de Wet DBA in de prullenbak.

GEEF ONDERNEMERS DE RUIMTE OM EEN GEZONDE MESTMARKT IN TE RICHTEN De afgelopen veertig jaar hebben cumelaondernemers het mestprobleem in Nederland opgelost door vraag en aanbod bij elkaar te brengen, mest

14

GRONDIG 3 2021

Bescherm familiebedrijven door aanbestedende diensten als de rijksoverheid, provincies, waterschappen en gemeenten te houden aan hun beloftes om MKB-vriendelijk aan te besteden. Handhaaf daarvoor op de MKB-toets. Investeer in voldoende menskracht en kennis bij deze organisaties en zorg dat zij kennis van de markt houden.

Voorkom dat werken uit het oogpunt van beheersbaarheid van de overheidsorganisatie worden geclusterd, waardoor ze te groot worden voor lokale en regionale bedrijven.

Gebeurt dit niet, dan wordt de overheid afhankelijk van enkele grote binnen- en buitenlandse ondernemers.

POLITIEK - ONDERNEMEN MET MENSEN

VOER EEN VOUCHERSYSTEEM IN VOOR HET INTRODUCEREN VAN NIEUWE TECHNOLOGIEËN Stap af van oude maatregelen, zoals het openstellen van investeringsregelingen alleen voor de primaire sector. Publieke middelen zijn veel efficiënter in te zetten door niet het eigendom, maar het gebruik te stimuleren. Dit kan door bedrijven vouchers toe te kennen, waarmee ze gezamenlijk of via een cumelabedrijf de nieuwe techniek kunnen gebruiken, waardoor deze op een veel groter areaal toepasbaar is.

WEG MET DE KALENDERLANDBOUW De natuur laat zich niet sturen en daarom moet er een eind komen aan de kalenderlandbouw.

Stel heldere, controleerbare doelen en laat het aan de vakman om dat te realiseren. Leg de doelen samen met de sector vast en stel samen vast hoe doelen controleerbaar zijn.

Tip van de redactie

GROEN OFFROAD-WEGENNETWERK Nu (land)bouwvoertuigen met kenteken met 40 km/u de weg op mogen, moeten er ook nieuwe wegen komen. Benut daarvoor de ruimte langs snel- en provinciale wegen. Goed voor de veiligheid, want voor ons imposante offroad-materieel is het allemaal wel wat nauw op de openbare asfaltwegen, die zijn afgestemd op de vrachtwagenafmetingen. Haastige automobilisten houden ondanks de 40 km/u het gevoel dat het niet opschiet en het welig tierende vakantieverkeer gedraagt zich geregeld als geïrriteerde bermtoerist wanneer we met de nodige slagkracht op bodemvriendelijk schoeisel de weg opgaan. Daarom stellen we voor om een apart offroad-wegennet aan te leggen naast de asfaltwegen.

Geschikt voor gekentekende (land)bouwvoertuigen die dan 3,50 meter breed kunnen zijn en op brede, bodemvriendelijke banden een aslast mogen hebben van vijftien ton om zo de capaciteit goed te benutten. Voor een groene uitstraling mogen deze wegen best deels verhard en grasbegroeid zijn. Als tegenprestatie willen we dat groene wegennet best wel maaien.

STIMULEER BETER BODEMBEHEER Beloon goed bodembeheer in de vorm van bijvoorbeeld carbon-credits en andere ecosysteemdiensten. De bodem speelt een belangrijke rol in klimaatadaptatie, waterkwaliteit en opslag van koolstof. Zorg ervoor dat belemmerende wetgeving de aanvoer van voldoende kwalitatief goede organische stof niet in de weg zit.

MAAK (LAND)BOUWVERKEER ALTIJD MOGELIJK OP NIEUWE OEVERVERBINDINGEN Leg vast dat op nieuw aan te leggen bruggen altijd onbelemmerd landbouwverkeer kan worden afgewikkeld. Bij nieuwe bruggen voor rijkswegen zal een parallelbaan voor landbouwvoertuigen moeten zijn. Een route voor landbouwverkeer dient standaard in het pakket van eisen voor bruggen te worden opgenomen, te meer omdat oeververbindingen voor een gebruiksduur van vijftig tot tachtig jaar worden ontworpen. Dit draagt bij aan de verkeersveiligheid, aan minder emissies en aan een efficiënte bedrijfsvoering van gebruikers van (land)bouwvoertuigen.

LAAT HET ONDERWIJS AANSLUITEN OP DE WENSEN VAN HET BEDRIJFSLEVEN Voor het onderwijs is het belangrijk dat er vooral voor het mbo meer ruimte komt voor het laten aansluiten van de opleiding op de vraag van het bedrijfsleven. De opleidingen worden geborgd in de kwalificatiedossiers en die worden zo strikt gehanteerd dat er te weinig ruimte is voor innovaties en veranderende werkzaamheden. Meer speelruimte die scholen kunnen benutten in afstemming met het bedrijfsleven is zeer wenselijk.

ERKEN DE VOORDELEN VAN BBL EN BOL Door de huidige ‘gelijkwaardigheid’ tussen BOL en BBL worden de twee leerwegen miskend. Een student die de opleiding in de BOL doet, heeft meer theoretische achtergrond en een BBL’er heeft meer praktijk in de opleiding. Als je voor beide leerwegen hetzelfde diploma afgeeft, laat je niet de voordelen zien die beide leerwegen bieden.

GRONDIG 3 2021

15

ONDERNEMEN MET MENSEN - VENT & VISIE

‘Zet in op meerdere brandstoffen’ Tekst: Gert Vreemann Foto’s: Dalergy Group

PETER DALHUISEN, DALERGY GROUP, EPE

Het bericht dat de Dalergy Group vanaf nu waterstoftankinstallaties aanbiedt voor bedrijven die overschakelen, prikkelt. Peter Dalhuisen ziet waterstof als één van de brandstoffen die in de toekomst belangrijker worden, maar niet als enige. Zijn advies aan cumelabedrijven is om in te zetten op meerdere brandstoffen om zo klantspecifiek te kunnen opereren.

‘NAAST GROENE WATERSTOF ZIEN WE OOK EEN BELANGRIJKE ROL VOOR HVO EN TRAXX ZERO’

Aan de Paasvuurweg in Epe is bij de hoofdvestiging van Dalergy (waartoe Dalhuisen Olie en Gulf Nederland behoren) nog weinig te zien van een mobiele waterstoftankinstallatie. Ook heeft het bedrijf bij het eigen BP-tankstation geen waterstoftankinstallatie. Peter Dalhuisen, algemeen directeur van de Dalergy Group, is daar helder over. “Nee, we hebben geen waterstoftankinstallatie en die waterstoftankinstallatie voor cumelabedrijven is ook nog nergens geïnstalleerd, maar hij is wel ontwikkeld, klaar voor gebruik om verder met klanten te finetunen. Als er klanten zijn, wordt hij gebouwd en geleverd.

Daarmee hebben we de kip-en-eistatus voor waterstof voor de sector doorbroken”, stelt hij vast.

GAAT HET OM EEN BETAALBAAR WATERSTOFTANKSTATION OF WATERSTOF-IBC’S OP HET EIGEN BEDRIJF? “Het gaat nog steeds om flinke bedragen, maar het is wel een fractie van de investering voor de aanleg van een openbaar waterstoftankstation zoals die er op dit moment op een beperkt aantal plaatsen in Nederland zijn. Dergelijke waterstoftankstations zijn heel duur. Voor de meeste tankstations zijn ze te duur en dat verklaart mede waarom er in Nederland zo weinig waterstoftankstations zijn. De serieuze belangstelling in de cumelasector komt van grote aanneemcombinaties die gaan investeren in materieel op waterstof, zoals we medio 2022-2023 in de grondverzetmarkt kunnen verwachten. Wij gaan ervoor zorgen dat ze deze machines dan kunnen aftanken.”

GAAN JULLIE DIE INSTALLATIES VERHUREN? “Het is de bedoeling dat klanten deze waterstoftankinstallaties kopen. Huren is nog niet aan de orde. Mocht waterstof een vlucht gaan nemen,

16

GRONDIG 3 2021

dan zullen we meer financiële en praktische oplossingen gaan bieden. Denk aan mobiele IBC-oplossingen. Wij willen als Dalergy Group het complete plaatje kunnen aanbieden. Dit project zal eerst geld kosten, maar als waterstof serieus wordt, gaat dat op termijn renderen voor de klanten en voor ons. Wij zijn dan aan de bal.

We kunnen nu al in heel Nederland waterstof aanbieden.”

VERWACHTEN JULLIE SERIEUS EEN GROTE BELANGSTELLING VOOR WATERSTOF? “Ja, we baseren dat op het vastgelegde overheidsvoornemen dat we in 2030 dertig procent CO2-neutraal moeten werken. Dat is een stevige uitdaging, die we niet alleen redden met zuiniger motoren en zuiniger werken met machines.

Daarnaast heeft de overheid aangegeven in Nederland te gaan inzetten op waterstof. Met elektrische oplossingen alleen kunnen we het lang niet redden. Elektrisch vergt te hoge investeringen, de beschikbaarheid van machines en batterijpakketten zal een knelpunt zijn en het elektriciteitsnet hiervoor zo snel en zo fors upgraden, is wellicht ook een te grote uitdaging.”

HOE ZIT DAT IN RELATIE MET HVO? “Onze visie is dat we toe gaan naar een multifuel-aanpak, waarin verschillende systemen en brandstoffen naast elkaar worden ingezet om de doelen te halen. Naast waterstof zien we hier ook een belangrijke rol voor HVO en Traxx Zero, mede omdat deze twee brandstoffen een hoge CO2-reductie opleveren. Groene waterstof doet dat ook. Grijze waterstof heeft een heel ongunstige CO2-footprint. Vanwege de prijs, de distributie en de beschikbaarheid in combinatie met schone Stage V-motorentechniek zal de normale EN590-diesel vooralsnog een belangrijk deel blijven innemen.”

VENT & VISIE - ONDERNEMEN MET MENSEN

IS VOORLICHTING BELANGRIJK? “We zien dat er onder ondernemers een grote behoefte is aan goede voorlichting. Ze willen wel duurdere brandstoffen afnemen, mits er een passend verhaal achter zit. Dat moeten wij hen uitleggen en voorrekenen. Zo hebben we Traxx ook succesvol in de markt gezet, zien we nu hetzelfde voor HVO en verwachten we dat op termijn ook voor onze waterstof. We zien ook dat begrippen als CO2-reductie, stikstofproblematiek en schone uitlaatgassen vaak door elkaar worden gehaald. Bijvoorbeeld met Traxx Zero en HVO heb je gunstige CO2-footprint, maar stoot je wel uitlaatgassen uit. Met elektrisch en waterstof heb je geen uitstoot van uitlaatgassen en ook niet van stikstof.”

IS ER AL GROTE VRAAG NAAR TRAXX ZERO EN HVO?

WIE IS PETER DALHUISEN?

‘MET ONZE WATERSTOFTANKINSTALLATIE DOORBREKEN WE DE KIP-EN-EISTATUS VOOR WATERSTOF’

Peter Dalhuisen is algemeen directeur van de Dalergy Group in Epe, een bedrijf dat is uitgegroeid van een regionale olie- en brandstoffenleverancier naar een speler die in heel Nederland opereert. In 2016 heeft de Dalergy Group een groot deel van de verkoopactiviteiten van Gulf in Nederland overgenomen. Naast Traxx, BP en Castrol voert Dalhuisen sindsdien ook de Gulfproducten en is het bedrijf actief met diverse BP- en Snel Tank-tankstations. Het beschikt over verschillende op- en overslaglocaties in heel Nederland en biedt ook HVO en waterstof aan.

“De interesse groeit nu snel. We voeren het afgelopen jaar steeds meer gesprekken met ondernemers die deze brandstoffen nodig hebben vanwege vragen en eisen naar dergelijke CO2-neutralere brandstoffen in aanbestedingen en tenders. De werkelijke markt voor beide is echter nog procentenwerk. Het merendeel tankt EN590-kwaliteit dieselolie, variërend van gewone EN590 B7-kwaliteit tot de premium-dieselkwaliteiten Traxx, Gulf Diesel Green of de HVO20-variant.”

IS DAT EEN GELDKWESTIE OF SPEELT ER MEER?” “Het gaat altijd om geld. EN590-dieselolie is het goedkoopst. Deze prijs is niet gekoppeld aan HVO. Afgelopen jaar was dieselolie ten opzichte van HVO flink goedkoper. Dat heeft invloed op de interesse voor HVO. Het is aan ons om de voors en tegens goed aan cumelabedrijven uit te leggen, zodat zij het ook goed kunnen beargumenteren richting hun opdrachtgevers. Onze marketingafdeling helpt onze klanten daar desgewenst bij. Bij een goede argumentatie, zeker als het gaat om GRONDIG 3 2021

17

ONDERNEMEN MET MENSEN - VENT & VISIE

de voordelen van bijvoorbeeld Traxx, Gulf Diesel Green en HVO, komt de boodschap goed aan. Dat maakt het voor ondernemers gemakkelijker de meerprijs door te berekenen.”

‘TIEN PROCENT CO2-REDUCTIE HEBBEN WE GEPAKT DOOR ONZE LOGISTIEK TE VERBETEREN’

SPEELT DE DEELNAME AAN DE CO2-PRESTATIELADDER IN ONZE SECTOR HIERIN EEN ROL? “We zien dat vooral cumelabedrijven die de stap van niveau 3 naar niveau 4 of 5 in de CO2-Prestatieladder willen maken bij ons aankloppen voor met name HVO als CO2-reducerende brandstof en Traxx Zero als CO2-compenserende brandstof. HVO heeft vaak de voorkeur, omdat dat direct CO2-reducerend is. Traxx Zero is compenserend, want we compenseren de CO2-uitstoot momenteel met een waterkrachtcentrale in India. De opdrachtgever moet dat dan erkennen. Daar is nog wel een weg in te gaan.”

HOE ZIET HET MET WATERSTOF IN DIT VERHAAL? “Groene waterstof is ook sterk CO2-reducerend.

Het maken en opslaan van waterstof kost echter veel energie, dus haalt die niet de CO2-reductiewaarden van HVO. Grijze waterstof is gemaakt van fossiele brandstof en is flink ongunstiger als het gaat om de CO2-footprint en ook flink ongun-

stiger dan conventionele dieselolie van EN590kwaliteit. Mede daardoor zal het niet de grote vervanger worden. Het zal een deel van de markt blijven uitmaken, omdat het grootschalig winnen van groene waterstof nog een grote uitdaging is.”

WAT IS JE ADVIES NAAR CUMELAONDERNEMERS RICHTING 2030?

“Kijk en overleg met je doelgroep en pas je brandstofaanbod daarop aan. Op dit moment vraagt de agrarische wereld nog niet of zeer beperkt om CO2-reducerende brandstoffen. Daar kun je prima terecht met de premium EN590-dieselsoorten van Traxx of Gulf. In het grondverzet en de aannemerij is en zal er meer vraag komen naar CO2-reducerende maatregelen. Dan komen Traxx Zero en HVO in beeld. Waterstof wordt nog niet direct gevraagd, maar dat zal wellicht worden gestimuleerd als de overheid daar sterker op gaat inzetten en is een oplossing om de stikstofuitstoot te beperken. Het zal niet direct beschikbaar zijn bij de meeste cumelabedrijven, maar komt met onze thuistankoplossingen wellicht wel binnen bereik. De tijd van die ene dieselolie in de grote tank houdt op te bestaan.”

LEAN & GREEN Peter Dalhuisen verwacht ondanks alle mogelijkheden om CO2 te besparen met Traxx Zero, HVO en groene waterstof dat ondernemers een stap verder moeten om de doelstellingen voor 2030 te halen.

Dalhuisen heeft dat ervaren met het Lean & Greentraject voor de brandstofdistributie met zijn tankwagens. “Alleen met overschakelen op zuiniger materieel en rijgedragtrainingen redden we het niet. De laatste tien procent hebben we gepakt door onze logistiek te verbeteren, dus altijd met een volle vracht weg en met een uitgekiende routing en standaard monitoring van de voorraden bij klanten”, aldus Dalhuisen.

Het bedrijf is trede drie 3 gecertificeerd en is flink op weg richting de hoogste trede. “Hier kunnen cumelabedrijven bij aanbestedingen wellicht ook nog slagen maken”, aldus Dalhuisen. Hij geeft aan dat je ook dit stukje efficiëntiewinst met de bijkomende CO2- en stikstofreductie bij de aanbestedingen kunt doorrekenen en laten meewegen. “Dan heb je het over het totale plaatje. Daar kan groene waterstof een onderdeel van zijn, maar het zal zeker niet het enige zijn.”

18

GRONDIG 3 2021

SLAGKRACHT EN PRECISIE

Leeb PT

De HORSCH Leeb PT zelfrijdende veldspuit voldoet aan de allerhoogste eisen op het gebied van spuittechniek en rijcomfort.

6 000 liter tank van polyethyleen of 8 000 liter RVS-tank BoomControl: Uitgekiende balancering van de spuitboom; constant geringe afstand van de boom tot aan de grond of het gewas Automatische niveauregeling van het onderstel met 1,35 m bodemvrijheid en banden tot Ø 2,18 m Optimale gewichtsverdeling van 50:50 Intelligent aandrijfconcept: Efficiënt en duurzaam

ZONNA BV: Uw HORSCH partner in Nederland zonna.nl

ONDERNEMEN MET MENSEN - STERK WERK

EGBERTS LANDSCHAPSBOUW, RIJSSEN Na een poosje aan de kant van de opdrachtgevers te hebben gewerkt, besloot Bert-Jan Egberts in 2000 om voor zichzelf te beginnen, als aannemer in het groen en de grond-, weg- en waterbouw.

Vanaf de plek waar zijn ouders een agrarisch bedrijf hadden, in Rijssen, bedient hij nu een brede groep opdrachtgevers in de directe omgeving.

20

GRONDIG 3 2021

Dat zijn zowel particulieren, bedrijven en overheden als gemeenten en diverse waterschappen.

De werkzaamheden zijn breed, van bestrating en graafwerk tot maaien, snoeien en het plaatsen van kunstwerken. Egberts heeft zes mensen in dienst en werkt daarnaast samen met zzp’ers en collega-bedrijven.

STERK WERK - ONDERNEMEN MET MENSEN

Thuis op en langs het water

Tekst: Egbert Jonkheer Foto’s: Egbert Jonkheer, Egberts

EGBERTS LANDSCHAPSBOUW, RIJSSEN

Twintig jaar geleden startte Bert-Jan Egberts zijn eigen bedrijf in het groen en de grond-, weg- en waterbouw. Met een breed palet aan opdrachtgevers, zes vaste krachten en een afwisselend aanbod aan werk is hij blij met waar hij nu staat. “Groter hoeft niet, want ik wil zelf blijven meewerken.”

‘BEGAAN ZIJN MET HET WERK MAAKT HET EXTRA MOOI’

Het is een frisse dag in maart als we aan boord stappen bij Bert-Jan Egberts in zijn maaiboot op de rivier de Midden-Regge, ergens tussen Nijverdal en Rijssen. Door de motor inwendig iets te verplaatsen, stelt hij de boot weer vlak en vaart dan in de richting van de plek waar een medewerker bezig is om met een motorzaag overhangende takken weg te zagen. “We zitten hier midden in een natuurgebied. Er mag wel wat begroeiing blijven staan op de oevers, maar niet te veel. Aan de takken die net in of boven het water hangen, blijven namelijk riet en maaisel hangen en binnen de kortste keren krijg je dan verstoppingen, die de afvoer van water blokkeren”, legt Egberts uit. Met de hydraulische vork duwt hij een stapel takken voor zich uit die in het water zijn gevallen. Als de vork vol is, tilt hij de vracht boven water en vaart dan naar de oever, waar hij zijn vangst op de walkant deponeert.

“Op de wat ruigere plekken met veel bomen gooien we het ook wel tussen de begroeiing, maar we hebben nu te veel materiaal om alles te laten liggen. Dit halen we nog op.”

Egberts beheert hier in het gebied vele kilometers oever, in opdracht van het Waterschap Vechtstromen. Hij is hier zichtbaar in zijn element. “Het is in onze eigen achtertuin, wij hebben er de apparatuur voor en je werkt in de vrije natuur. Wat wil je nog meer?”

MEERDERE MAAIBOTEN Ook een andere maaiboot is vandaag in de vaart.

In totaal heeft Egberts er vier en daarmee maken ze een vrij groot deel uit van het pakket aan werkzaamheden. “Dat is zo gegroeid. We zijn ermee begonnen toen het waterschap deze taken ging afstoten en we het werk en de machines konden overnemen. Het is hier niet echt een waterrijk gebied, dus in die zin is het wel bijzonder”, aldus Egberts. De boten zijn net weer gekeurd, volgens

Liefde voor het vak. Dat zie je terug in het werk en zie en proef je ook in en om het bedrijf.

de eisen die voor deze vaartuigen onlangs zijn aangescherpt. “We hebben sensoren moeten opbouwen, zoals waarschuwingen voor een te laag brandstofpeil en hydrauliekoliepeil, we hebben een brandblusser en een reddingsvest aan boord en we hebben ze moeten registreren. Al met al was het best een flinke kostenpost.”

Behalve het maaibotenwerk is er niet één specialistische klus die eruit springt. Het werk van Egberts is vooral breed en dat geldt ook voor het type opdrachtgever. “Tot 15 maart zitten we vrij veel in het hout, zoals zagen en snoeien, maar ook graafwerk en straatwerk lopen eigenlijk wel de hele winter door. Er draaien momenteel een paar kranen in de verhuur. We zijn bijvoorbeeld regelmatig als onderaannemer in de weer voor diverse bedrijven.”

‘BOUWWERK LIGT ONS GOED EN DAN BLIJFT DAT OOK TERUGKOMEN’

GRONDIG 3 2021

21

ONDERNEMEN MET MENSEN - STERK WERK

In de zomermaanden ligt het accent wat meer op maaiwerk, maar ook klussen op het gebied van landschapsbouw komen met grote regelmaat terug. “We plaatsen en onderhouden veel beschoeiingen, bruggen, vlonders, duikers, gemalen en andere waterbouwkundige werken. Ook renoveren we bruggen. Dat soort bouwwerk heb ik altijd al gedaan. Het ligt ons goed en dat blijft dan ook wel terugkomen.”

VERSTELBAAR PEIL

‘SAMENWERKEN MAAKT FLEXIBEL, OMDAT JE MET MANKRACHT EN MACHINES KUNT SCHUIVEN’

Afgelopen jaar is Egberts onder meer betrokken geweest bij het plaatsen van stuwen in agrarisch gebied. In verband met de toenemende weersextremen, gecombineerd met verdroging, neemt de aandacht voor peilbeheer merkbaar toe.

“Boeren willen geen natte voeten, maar willen wel de mogelijkheid hebben om water langer vast te kunnen houden. Daarvoor hebben we onlangs vier stuwen opgeleverd. Dat ging om stalen damwanden met handmatig te bedienen kantelstuwen. We bouwen echter ook regelmatig met hout, beton en composietmaterialen.”

Behalve voor de technische kant van het uitvoerende werk heeft Egberts een grote interesse voor het grotere plaatje achter de waterbouwkundige werken in zijn omgeving. “Wij plaatsen ook NAP-peilglazen voor Waterschap Rijn en IJssel. Dat is een mooi secuur werkje en je leert precies het verhang kennen”, zegt Egberts. Ook kent hij de grondslag in het gebied, de bewoners en is hij geïnteresseerd in de ecologie. “Voor mij maakt dat het werk extra mooi; begaan zijn met je werk. Dat helpt ook bij het meedenken met je opdrachtgever.”

Afgelopen jaar is Egberts betrokken geweest bij het plaatsen van stuwen om meer water vast te kunnen houden.

De huidige omvang van het bedrijf voelt goed en hij heeft jaarrond afwisselend werk voor zichzelf en voor zijn medewerkers. Ook dat zijn echte allrounders. “Ik ben tevreden over hoe het loopt en er is tot dusver altijd voldoende werk geweest. De financiële crisis, de stikstofperikelen en corona zijn eigenlijk allemaal vrij geruisloos aan ons voorbijgegaan. Bovendien wil ik zelf uitvoerend werk blijven doen en ervoor waken dat ik de hele dag binnen kom te zitten. Dat betekent niet dat we geen grotere klussen oppakken, maar dan altijd in samenwerking met andere bedrijven. Dat maakt meteen iedereen wat flexibeler, omdat je met mankracht en machines kunt schuiven.”

Egberts vaart de maaiboot weer terug naar de stroomversnelling, waar de trailer geparkeerd staat. Lange balken, diagonaal op de stroomrichting, leiden hier maaisel, takken en troep die gedurende het jaar in het water vallen in een soort fuik, waar ze uit het water kunnen worden gevist.

Op de wal klinken vogelgeluiden. “Kijk”, wijst Egberts. “De kieviten zijn alweer druk in de weer.”

UNIMOGS ZORGEN VOOR WERKGEMAK Twee Unimogs komen met grote regelmaat in actie op het bedrijf van BertJan Egberts. “De oudste heb ik twintig jaar geleden gekocht. De tweede, met opbouwkraan, is er later bij gekomen”, vertelt de ondernemer. Een groot deel van het jaar staan de Unimogs voor een trailer met maaiboot. “Ik heb ze geregistreerd staan als landbouwvoertuig, dus het is niet zo dat ik er op de weg tijd mee win. Wel is het heel gemakkelijk om altijd een kraan bij je te hebben”, zegt Egberts. Behalve het in- het uittakelen van de maaiboten komt de arm van pas bij het plaatsen van kunstwerken en het op- en afladen van allerlei materiaal. “Een trekker is universeler in te zetten en een kraan is ook gauw geregeld, maar de Unimogs zorgen voor veel werkplezier en werkgemak.”

22

GRONDIG 3 2021

Tot 15% dieselbesparing!

De nieuwe JAGUAR 900.

Bij CLAAS begrijpen we wat voor u belangrijk is tijdens de oogst: betrouwbare machines en een lage kostprijs. Daarom doen we er alles aan om onze veldhakselaars nog verder te ontwikkelen.

Bij de nieuwe JAGUAR 900 kunt u vertrouwen op een uitzonderlijk efficiënt aandrijfconcept met betrouwbare en bewezen techniek. Dankzij CEMOS AUTO PERFORMANCE 1 kan de JAGUAR automatisch uw brandstofverbruik tot 15% verminderen in het deellastbereik.

De JAGUAR, uw succesvolle partner tijdens de oogst.

Kamps de Wild B.V. Tel: 0316 - 369111 info@kampsdewild.nl www.claas.com

Scan me 1

CEMOS AUTO PERFORMANCE is leverbaar vanaf het model JAGUAR 950

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - PROFILEREN

Werken aan noodwoningen in Appingedam Tekst en Foto’s: Sil Biesbroek

S. VOGELZANG & ZN. MAAKT GROND BOUWKLAAR

PROJECT: NOODWONINGEN OPLEVEREN APPINGEDAM 24

GRONDIG 3 2021

OPDRACHTGEVER:

HOOFDAANNEMER:

Jan Snel

Broekema Wegenbouw

LOOPTIJD: Vijftien weken

PROFILEREN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

S. Vogelzang & Zn. werkt in Appingedam aan het bouwklaar maken van grond voor noodwoningen.

Binnen een looptijd van vijftien weken is het de bedoeling dat er tijdelijke woningen worden gebouwd voor inwoners die vanwege versterkingswerkzaamheden aan hun eigen woning een tijdelijk onderkomen nodig hebben. Uiteindelijk moeten bewoners van het aardbevingsgebied in Groningen hierdoor een aarbevingsbestendige woning krijgen.

WERKZAAMHEDEN:

SJOERD VOGELZANG:

Ontgraven van bouwputten, aanbrengen van doek onder in de bouwputten, menggranulaat profileren, stelconplaten leggen, stalen balken plaatsen, woningen aanvullen, zandcunetjes aanmaken voor de bestrating.

‘Het is mooi dat je een team kunt zijn en niet als cumelaondernemer alle facetten van het werk als hoofdaannemer doet.’

GRONDIG 3 2021

25

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - PROFILEREN

Op de parkeerplaats bij voetbalclub DVC Appingedam overziet Sjoerd Vogelzang in een oranje werkjas de werkzaamheden die hier plaatsvinden.

Naast de parkeerplaats zijn bouwvakkers druk bezig met de bouw van tijdelijke woningen. Aan de overkant van dit huizenblok is het beoogde resultaat al te aanschouwen: gezinswoningen met twee verdiepingen en drie slaapkamers. Medewerkers van Vogelzang zijn vandaag in de weer met een graafmachine om bij de woningen grond aan te vullen. “Broekema Wegenbouw heeft ons benaderd met de vraag of wij het grondwerk wilden doen”, vertelt Vogelzang. “Dus het ontgraven, menggranulaat aanbrengen, het aanvullen en zandcunetjes aanbrengen. De bestrating en riolering voert Broekema in eigen regie uit”, voegt de ondernemer eraan toe. Deze samenwerking met een bekende partner zag hij wel zitten en daarom is S. Vogelzang & Zn. hier in Appingedam aan de slag gegaan.

‘IN JE SPECIALISME MOET EEN STUKJE TOEGEVOEGDE WAARDE ZITTEN’

Terwijl Vogelzang de stormachtige wind die over het sportpark raast trotseert, legt hij uit dat dit niet het enige huizenblok is dat er wordt gebouwd. Aangekomen aan de overkant van het sportpark wordt duidelijk wat Vogelzang bedoelt.

Hier zijn grotere gezinswoningen gebouwd met vijf slaapkamers. Grond die Vogelzang bouwklaar heeft gemaakt, voorzien van stelconplaten en stalen bakken, ligt daarnaast geduldig te wachten tot er nog meer woningen bij komen.

Vogelzang legt uit dat er een vrij strakke planning op dit project zit. “Twaalf weken na het begin van het werk moeten de woningen klaar zijn om te worden bewoond. De vijf blokken die we hier bouwen, gaan allemaal gelijk op. Er staat dus vijftien weken voor de hele bouw van het project. Dan moet gewoon alles zijn afgewerkt en kunnen de bewoners in de woning.”

Vanwege de korte looptijd is de werkwijze iets anders dan normaal, maar dat betekent niet dat de complete werkstrategie moet worden aangepast.

“Dat is het niet, maar de manier van opbouwen is gewoon iets anders dan je normaal daarin gewend bent. Dat is dus het enige wat verschil maakt.”

Het project maakt onderdeel uit van een programma van de Nationaal Coördinator Groningen en het rijk om bewoners van wie het huis is getroffen door aardbevingen een veilige en comfortabele tijdelijke plek in de buurt van hun woning te geven. Volgens Vogelzang verloopt dit

26

GRONDIG 3 2021

uit noodzaak geboren project soepel. “De omwonenden en de bewoners zijn goed ingelicht over wat hier gebeurt. Over het algemeen loopt dat allemaal gewoon heel soepeltjes.”

Vogelzang ziet het als een uitdaging om te worden uitgenodigd om deel te nemen aan meer van dit soort projecten. “Er staan komend jaar nog meer van deze projecten op stapel, dus je probeert toch een bepaalde hoeveelheid werk binnen te halen”, aldus de ondernemer. Hij geeft aan dat de opdrachtgevers nog bezig zijn met de ontwikkeling van deze projecten en nog niet in gesprek te zijn met eventuele opdrachtgevers.

Beschermd tegen de wind in één van de nog niet bewoonde gezinswoningen legt Vogelzang even later uit welk belang hij hecht aan de goede samenwerking met - in dit geval - Broekema Wegenbouw. “Deze manier van samenwerking bestaat al veel langer tussen Broekema en ons, dus dat is toch een stukje relatiebeheer om te zorgen dat je elkaar op die manier kunt aanvullen en versterken. Het is mooi dat je een team kunt zijn en niet als cumelaondernemer alle facetten van het werk als hoofdaannemer doet.”

“Ik heb een heleboel GWW-bedrijven als klanten en die wil ik gewoon niet kwijt”, snijdt Vogelzang een interessant onderwerp aan. “Als ik zelf werk ga aannemen, ga ik direct in dezelfde vijver zitten vissen en word ik concurrent van mijn klanten en dat wil ik niet”, zegt hij. Hierop voortbordurend zegt hij een paar seconden later: “Je wilt je profileren naar opdrachtgevers toe met de specialismen die je op bepaalde gebieden hebt en daar moet een stukje toegevoegde waarde in zitten.”

Volgens Vogelzang is het heel belangrijk dat zijn bedrijf en Broekema als een team samenwerken.

“Als er afwijkingen zijn, moet je dat met elkaar als team naar de opdrachtgever toe kunnen verwoorden. Niet zo van: dat is jouw probleem en we zien wel. Nee, het is belangrijk dat je dat met elkaar doet.”

De stoel waar Vogelzang op zit, is onderdeel van de ingerichte woningen die aan het eind van het project worden afgeleverd. Het huis kijkt uit op een klein tuintje met een schuur. Het keukenblok staat en er is een zithoek met bank en kussens. De nieuwe bewoners hoeven enkel hun kleren mee te nemen om hier tijdelijk te kunnen neerstrijken.

PROFILEREN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

WERKZAAMHEDEN 1.

De werkzaamheden van Vogelzang begonnen met het ontgraven van de bouwputten.

2.

Het was vervolgens zaak om doeken op de grond aan te brengen, zodat hier bovenop menggranulaat kon worden gestort.

1

2

3

4

5

6

7

8

3.

Na het storten en profileren van een halve meter menggranulaat kunnen de stelconplaten op de juiste positie worden geïnstalleerd.

4.

Verstevigd met stalen balken vormen deze betonnen platen een stabiele basis voor een woningblok.

5.

Op sommige plaatsen is het een kwestie van ontgraven en grond verdelen.

6.

Met de graafmachine vullen de medewerkers van Vogelzang aan. Daarbij houden ze uiteraard rekening met de kabels en leidingen.

7.

De bouwvakkers van Jan Snel bouwen de huizen, terwijl Vogelzang de aanvulling van het fundament verzorgd

8.

Het eindresultaat waar bij dit project naar wordt gestreefd, is aan de overkant van de parkeerplaats al te aanschouwen.

GRONDIG 3 2021

27

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL

Het beste van Cumela.nl/nieuws

KORT TECHNIEKNIEUWS

EENVOUDIGER MCCONNEL 35-SERIE-MODELLEN Importeur Dabekausen in Echt heeft in overleg met McConnel een serie machines samengesteld voor minder intensief gebruik. Deze twee 35-serie-machines hebben een reikwijdte van respectievelijk 4,60 en 5,00 meter en zijn geschikt voor trekkers met een eigengewicht vanaf 2100 kilo en een vermogen vanaf 33 kW (45 pk). Ze zijn uitgerust met een 1,00 meter brede klepelrotor met een automatische bodemaanpassing via de zweefstand op de maaiarm en de maairotor.

OMEGA SOLUTIONS-KNIKARMKRAAN Fabrikant Omega Solutions introduceert een knikarmkraan met een vijftons laadplateau.

Voor (laag) transport kan de kraanunit met het Cantilever-systeem negentig graden kantelen op het laadplatform. De 2085TC heeft een totale lengte van 6,00 meter en een breedte van 2,30 meter. De kraanopbouw is opgegeven voor een hefvermogen van 1950 kilo in ingeschoven toestand tot 500 kilo uitgeschoven bij een reach van 13,00 meter hoogte en 11,30 meter horizontaal.

28

GRONDIG 3 2021

VOLVO VERNIEUWT DE EC250E EN EC300E Tot tien procent brandstofbesparing, verbeterde prestaties en eenvoudig onderhoud zijn de kenmerken die Volvo Construction Equipment opgeeft voor de nieuwe generatie EC250E- en EC300E-Stage V-rupsgraafmachines. Ze zijn uitgerust met de nieuwe Volvo D8M-Stage V-motor met respectievelijk 168 kW (224 pk) en 189 kW (257 pk). Deze laagtoerenmotor (1600 omwentelingen nominaal) werkt met automatische roetfilterregeneratie.

Het nieuwe hydraulisch systeem werkt efficiënter en heeft minder slangen. Voor de EC300E is de pompopbrengst verhoogd naar tweemaal 273 liter per minuut. Het zwenkkoppel is met 3,5 procent toegenomen en de intervallen voor motorolie en filters zijn verdubbeld naar 1000 uur. De elektronische bediening van joysticks en rijpedalen heeft een betere respons. Volvo Active Control verhoogt de graafnauwkeurigheid en dankzij geautomatiseerde giek- en bakbewegingen kan tot 45 procent sneller worden gewerkt.

Bovendien kunnen machinisten eenvoudig een zwenkhoek, hoogtebeperking en dieptelimiet instellen.

Grimme Ventor doorontwikkeld De Grimme Ventor 4150-aardappelrooier heeft een loofklapper gekregen.

Deze HT 400-loofklapper heeft een diepteregeling via sleeptasters. Voor wegtransport wordt de unit boven de opname-unit getild. Verdere verbeteringen aan de 4150 zijn de slijtvaste kunststof schaarplaten, een verbeterde breekboutbeveiliging van de rooischaren, automatische Speedtronic-Websnelheidsaanpassing van de zeefbanden en Turbo Clean-reiniging. De lostijd van de bunker is teruggebracht van negentig naar zestig seconden. De Ventor 4150 kan optioneel met Michelin Cerexbib 2900/60R38VF-banden worden uitgevoerd.

TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

PON EQUIPMENT NEEMT COMPACT RENT OVER Verhuurbedrijf Compact Rent uit BenedenLeeuwen is sinds 23 februari onderdeel van Pon Equipment BV. Met zo’n 350 machines en tien verhuurpunten is Compact Rent een grote verhuurder van grondverzetmachines in Nederland. Volgens Dennis van Dijk, algemeen directeur van Pon Equipment, kunnen de bedrijven nu samen een grotere rol spelen bij verhuuroplossingen.

In de komende jaren willen ze het productgamma verder verbreden en de beschikbaarheid van machines vergroten.

VREDESTEIN TRAXION OPTIMALL-PLOEGBANDEN Vredestein heeft drie nieuwe maten toegevoegd aan de Traxion Optimal VF-serie. Het gaat hierbij om achterbanden in de maten VF650/85R42, VF650/85R38 en de VF600/ 70R34 als bijpassende voorband.

Deze banden zijn specifiek geschikt voor het ploegen. Ze passen met een breedte van 65 centimeter in de ploegvoor. Banden zijn ook geschikt voor montage onder zelfrijdende of getrokken spuitmachines.

NEW HOLLAND GAAT VERDER MET BIOMETHAANTREKKERS

Wendbare Arocs 10x8-vijftigtonners Veldhuizen Wagenbouw heeft deze drie speciale Mercedes-Benz Arocs 10x8-kippers afgeleverd aan Van Berkel in Veghel. Met de 445/75R22.5-banden op de beide voorassen en 24-inch-wielen met 325/95-banden achter zijn het terreinbeulen voor het zware werk. De van origine 8x8-trucks zijn voorzien van een extra op acht ton gekeurde tientons fuseegestuurde middelste liftas. Verder zijn er aanpassingen verricht aan de vering van de voorassen en zijn er verschillende componenten verplaatst. Het resultaat is een kipper met een laag gewicht en een GVW van 50 ton.

De eerder in 2018 geïntroduceerde T6-methaantrekkers gaan dit jaar in productie en zullen onder andere naar eindgebruikers in Nederland gaan. De veldtests bevinden zich in de laatste fase. New Holland ziet hierin grote voordelen voor bedrijven met een eigen biogasinstallatie of die daar terecht kunnen. Daar komt dit jaar een wijngaardtrekker op biomethaan bij, waarvan het prototype gaat draaien bij de Italiaanse Barolo-wijnproducent Fontanafredda.

Keestrack neemt Goldoni over Fabrikant Keestrack heeft een overeenkomst gesloten om de Italiaanse trekkerfabrikant Goldoni over te nemen. Het bedrijf ziet zo kansen om de agrarische markt te betreden en nog meer te groeien in de bouwsector. Eigenaar Hoogendoorn ziet veel synergie tussen beide bedrijven in productiesystemen, leveranciers en dealernetwerk.

Keestrack heeft al een duidelijke strategie om de productie van Goldoni-trekkers zo snel mogelijk weer op gang te brengen, met de nadruk op het maken van gespecialiseerde trekkers, transcars (minidumpers) en tweewielige trekkers.

GRONDIG 3 2021

29

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL

Het beste van Cumela.nl/nieuws

KORT TECHNIEKNIEUWS (VERVOLG)

VREDO SSU-SLEEPSLANGUNIT Onlangs heeft Vredo zijn sleepslangunit SSU als prototypemachine in bedrijf gesteld. Het gaat hier om een losse tussenunit met een universele bemesteraankoppeling. De unit beschikt over een eigen bedieningskast en loadsensing-hydrauliekverzorging. De sleepslangunit is compact en weegt 1515 kilo. Door de kleine lengtetoename van twaalf centimeter ten opzichte van de standaard aankoppeldriehoek blijft het zwaartepunt van de combinatie kort op het trekkende voertuig. Het draaipunt van de arm ligt ook kort op het trekkende voertuig, waardoor de combinatie mede door het automatische optrekmechanisme van de sleepslang wendbaar en gemakkelijk te sturen is. Het trekpunt van de arm ligt op de hoogte van de ondertrekhaak, waardoor er bij het trekken geen gewichtsoverdracht naar achteren is.

Roestvrijstalen Dewa-tanks

CLAAS BREIDT CEMOS UIT In het voorjaar van 2021 wordt Cemos voor trekkers uitgebreid met maaierassistent voor schijvenmaaiers. Deze is ontworpen voor alle merken achter- en frontmaaiers, evenals combinaties van front-, achter- en vlindermaaiers. De bestuurder voert één keer zaken als de werkbreedte, basisinstellingen, soort gewas en afleg en aftakastoerental in. Vervolgens helpt Cemos de bestuurder bij de afstellingen en het werken. Vanaf heden kunnen ook de grote halfrupstrekkerseries worden uitgerust met Cemos voor trekkers.

BULTHUIS-SCHUIFVLOERTRAILER MET KRAKER-OPBOUW D-Tec Trailers Benelux heeft de eerste schuifvloertrailers geleverd met een Bulthuis-chassis en een Kraker-opbouw. Gerrit van Vlastuin, directeur van D-Tec Trailers, ziet het als een samenwerking van twee trailermerken om op deze manier klanten in een nichemarkt te kunnen blijven bedienen. Deze trailers zijn uitgevoerd naar de wensen van de eerste klant Jan Bakker met een laadvolume van 92 kuub, een Cargofloor-schuifvloersysteem, strovoorzieningen, achterdeuren met roestvrijstalen sluitingen en kisten. De Bulthuis-schuifvloertrailers worden verkocht door D-Tec Trailers Benelux.

30

GRONDIG 3 2021

Dewa ontwikkelde deze roestvrijstalen mengmesttank. De fabrikant geeft aan dat een roestvrijstalen tank tot veertig procent lichter is dan een verzinkte stalen tank en dat het materiaal steviger en slijtvaster is en een hoger afwerkingsniveau heeft dan gewoon staal.

De nieuwe roestvrijstalen mengmesttanks zijn leverbaar met een inhoud van 16 tot 29 kubieke meter in combinatie met een twee- of drieassig onderstel. De tanks kunnen als een vaste constructie op een Dewa-onderstel worden gebouwd of als opbouw op een wisselchassis.

BETONPLATEN

SILOWANDEN

KEERWANDEN

PERSSAPGOTEN

info@zwaagstrabeton.nl | zwaagstrabeton.nl

Machines voor professionals !

Celli overtop frezen In één keer onderwerken van oude graszoden Hydraulisch verstelbaar pennenrek Hydraulische klepverstelling Resultaat een mooi zaaibed Oude zoden in één keer weg Ook opklapbaar voor grotere werkbreedtes

Lothar 305

Celli opklapbare frezen Beide freeshelften zonder tussenruimte Hefcilinders op het zwaartepunt Zware tussen-versnellingsbakken Ook in overtop of bio-uitvoering Walterscheid aftakassen Zij-aftakassen met nokkenschakelkoppelingen

Tiger-450P/600

Bieslook 15

gerard.zweers@argi.nl

www.argi.nl

6942 SG DIDAM

06-53236180

like ons op facebook

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - AHLMANN

Vooral waardevol op

een nieuwe machine Tekst: Gert Vreemann Foto’s: Ahlmann Nederland

DE NOX-KILLER VAN AHLMANN NEDERLAND

Vooraf was het idee om met een NOx-killer bij bestaande machines de NOx-uitstoot te verlagen tot ver onder de huidige Stage V-eisen. De speurtocht van Ahlmann Nederland leverde op dat deze toevoeging vooral van waarde is op nieuwe machines onder de 76 kW. De eerste meetresultaten op Met een tekstbord laten Huibert van der Ven uit Brakel en Arjan van Oord van Ahlmann Nederland zien dat ze een echte NOx-killer hebben geplaatst op een nieuwe Ahlmann AZ 95f. Aan de machine zie je het namelijk niet, omdat de unit keurig onder de bestaande motorkap is weggewerkt. Van der Ven wil er in combinatie met HVO-brandstof vooral hoog mee scoren in natuurgebieden.

‘DE NOX-KILLER VERLAAGT DE NOX-UITSTOOT BIJ MACHINES ONDER DE 56 KW(76 PK) TOT VER ONDER DE STAGE V-NORM’ Het idee voor de NOx-killer begon bij Ahlmann Nederland met het streven om de stikstofuitstoot bij een Stage IIIa- of IIIb-machine te verlagen tot op het niveau van de huidige Stage V-machines.

Dit om zo klanten die bestaande machines nog

32

GRONDIG 3 2021

niet hebben afgeschreven verder te helpen bij bestekken waar hogere eisen aan de stikstofuitstoot worden gesteld. In samenwerking met uitlaatgasnabehandelingsspecialist HJS in het Duitse Menden en met de wens van klant Van der Ven om met een nieuwe machine zo sterk te staan, werd de NOx-killer volgens de inzichten en wensen van Ahlmann Nederland op deze nieuwe AZ 95f geplaatst. Deze draait inmiddels volop bij Van der Ven en is gemonitord op werkelijke uitstootwaarden. De machine blijkt in de eerste metingen de verwachtingen - het reduceren van de stikstofuitstoot met een factor tien - nagenoeg te halen. De stikstofbesparingen varieerden omgerekend per 1000 draaiuren grofweg van 60 kilo in deellast tot 170 kilo bij continu vollast draaien.

Het finetunen en uitvoeren van meerdere praktijkmetingen is in volle gang.

ONDER 56 KW Bij de aanscherpingen van de Europese emissie-

AHLMANN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

De NOx-killer, in feite een SCR-unit, is zo ingebouwd dat deze onder de bestaande motorkap past.

eisen voor offroad-dieselmotoren in de klasse onder de 56 kW (76 pk) zijn de eisen voor de NOx-uitstoot na Stage III gehandhaafd op een maximum van 4,7 g/kWh. (Stage III-Stage V). Ter vergelijking: bij de zwaardere motoren van 56 tot 130 kW is de NOx-uitstootnorm flink aangescherpt van 4,0 g/ kWh bij Stage IIIa naar 0,4 g/kWh bij Stage V. Dat verklaart waarom motorenfabrikanten in de klasse onder de 56 kW (76 pk) bij Stage V toe kunnen zonder SCR-unit en AdBlue. Voor het bereiken van de Stage V-eisen voor zwaardere motoren is de SCR-unit onmisbaar.

Terug naar de situatie van Ahlmann Nederland.

Zowel een gebruikte (Stage III) als een nieuwe (Stage V) AZ 95-wiellader heeft een 55 kW (75 pk) Deutz-motor zonder SCR-unit (AdBlue). Met de toevoeging van de NOx-killer (feitelijk een SCRunit) is dus op vergelijkbare wijze als de zwaardere motoren de NOx-uitstoot met een factor tien te verlagen richting die 0,4 g/kWh. Het lijkt een relatief eenvoudige ingreep, omdat je niet te maken hebt met een bestaande SCR-unit. Voor Ahlmann Nederland lag er echter een uitdaging om deze zo in te regelen dat deze goed matcht met het motormanagement en geen verstoring in uitlaattegendrukken en temperatuurmanagement geeft, zodat Deutz geen bezwaren heeft. Ook zal het systeem deugdelijk en passend moeten worden weggewerkt onder de bestaande motorkap.

Die hobbels zijn allemaal genomen.

kan het ineens wel interessant zijn de NOx-killer op een Stage III-Ahlmann te plaatsen. Dit NOxkiller-verhaal geldt uiteraard ook voor de lichtere AZ-modellen, omdat die voor de emissie-eisen in dezelfde vermogensklasse vallen.

De AZ 150 met zijn 100 kW (136 pk) en de AZ 210 met zijn 129 kW (176 pk) vallen in de hogere vermogensklasse van de emissie-eisen. De extra NOx-killer plaatsen op zo’n Stage V-machine, die met een SCR-unit al 0,4 g/kWh NOx uitstoot, heeft dus weinig zin. De NOx-killer op een Stage III-uitvoering (zonder SCR) van deze machines zetten, geeft wel vergelijkbare winst, maar het heeft dan geen zin deze bij inruil op een Stage V-machine over te zetten. Gezien de meerprijs van de NOxkiller van € 18.500,- is het de vraag of het dan niet beter is de oudere machine meteen in te ruilen.

WERKELIJKE UITSTOOT MONITOREN De NOx-killer is toepasbaar op alle typen mobiele graafmachines van AZ of Mecalac in de klasse onder de 56 kW (76 pk). Wel zal Ahlmann natuurlijk per machine moeten beoordelen in hoeverre de unit praktisch in de bestaande ruimte in te bouwen is of dat er extra aanpassingen nodig zijn.

Ahlmann Nederland verwacht vooral belangstelling voor de NOX-killer van klanten die voor werken in stedelijke gebieden en in het groen en de natuur sterker willen staan en duidelijk naar buiten willen uitstralen bereid zijn investeringen te doen die verder gaan dan de gestelde Stage V-NOx-uitstootnormen. Bovendien kan de stikstofuitstoot direct in de praktijk realtime worden gemonitord, zodat de werkelijke besparing op de stikstofuitstoot op de locatie exact kan worden weergegeven. Ook dat kan worden meegenomen. Met HVO-brandstof heeft de machine dan ook nog een gunstige CO2voetprint. Dan staat er ineens een serieuze tegenhanger tegenover full elektrisch.

LEVEN LANG MEE Zo’n unit kan op een nieuwe AZ 95f een machineleven lang mee. Dat scheelt afschrijving ten opzichte van het monteren op een al draaiende machine en het effect op de stikstofuitstoot is groot. Dat betekent wel dat deze ingreep op een oudere Stage III- en Stage IV-Ahlmann AZ 95’s dus nagenoeg hetzelfde NOx-besparingseffect zal hebben. Bij inruil kan de unit bij Ahlmann worden overgezet op een nieuwe AZ 95f en dan

Van der Ven draait inmiddels volop met de AZ 95f met NOx-killer. Hij kan hierbij realtime de werkelijke NOx-uitstoot monitoren en desgewenst communiceren met opdrachtgevers.

GRONDIG 3 2021

33

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - DNL MACHINES & EQUIPMENT

Gek op garantie Tekst en foto’s: Toon van der Stok

DNL MACHINES & EQUIPMENT

Diederik van Hattem doet het anders met DNL Machines & Equipment

‘ALS WE DE KOSTEN BEPERKEN, KUNNEN WIJ MACHINES OOK SCHERPER AANBIEDEN’

DeVan Hattem zal voor veel bedrijven in de cumelasector geen onbekende zijn. In zijn carrière bij onder andere Beco, New Holland en Collé heeft hij veel ondernemers al eens gesproken. Al lang liep hij met plannen om voor zichzelf te beginnen en twee jaar geleden kreeg hij de kans toen hij het importeurschap van Dezeure en Prinoth kon verwerven. Een jaar geleden kreeg dat een stevige impuls toen hij, samen met zijn nieuwe compagnon, in Zuid-Holland hoofddealer van Deutz-Fahr kon worden.

VERNIEUWEN EN MODERNISEREN Hij begon met het flink vernieuwen en moderniseren van de wat verouderde locatie in Haastrecht

34

GRONDIG 3 2021

en dus is er nu een mooie showroom met bijbehorende kantoorruimte. Een andere verandering is de automatisering die hij gelijk doorvoerde. Het betekent dat nagenoeg alle papier van het bedrijf is verdwenen. Monteurs werken met een tablet en ook het magazijn is gedigitaliseerd, vertelt Van Hattem. “Tegelijk hebben we alle processen vereenvoudigd. Dat scheelt ons een enorme hoeveelheid werk. Waar we eerst 1,5 fte hadden voor de administratie kunnen we het nu met 0,4 fte af.”

Het zijn stappen die passen bij zijn filosofie om de organisatie veel efficiënter in te richten. “Het past niet echt meer in deze tijd om vertegenwoordigers alleen maar rond te laten rijden om de con-

DEZEURE

SANY

In België is Dezeure na Joskin de grootste verkoper van transportvoertuigen. Het bedrijf produceert per jaar ongeveer 250 verschillende voertuigen, van diepladers tot drieassige kippers en mesttanks. Bijzonder is de eigen aangedreven as (Dezeure HD Drive), die geschikt is voor de grote wielen onder deze wagens. Tweede bijzonderheid is de eigen bedieningsterminal, die universeel voor de meeste voertuigen is en waarop alle functies zijn samengebracht.

In China wordt Sany wel de Caterpillar van het land genoemd. Het is het grootste bedrijf in China dat bouwmachines produceert. Jaarlijks komen er bijvoorbeeld 30.000 rupsgraafmachines uit de fabriek. Het bedrijf heeft een complete lijn bouwmachines, van minigraafmachines tot groterupsgraafmachinesmeteensloopgiek.Demidishovels komen nu nog van Vienieri, maar komend jaar komt er ook een eigen lijn grotere shovels naar Europa.

DNL MACHINES & EQUIPMENT - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

tacten te onderhouden. Vooral in de primaire landbouw, zoals het veehouderijgebied waar we hier in zitten, kan dat niet meer. Dit werkt alleen maar verhogend voor de kostprijs, terwijl de klant hier (te) weinig voor terug krijgt. Uiteraard willen wij als de klant daarom vraagt hem of haar graag adviseren en van dienst zijn, maar de tijd van het traditionele kopje koffie drinken ligt denk ik achter ons. Je kunt niet twee keer per jaar bij een bedrijf achterom rijden om uiteindelijk één schudder te mogen verkopen. Daarom werken we ook aan nieuwe vormen van verkoop.”

wel een markt, want inmiddels hebben we er al diverse verkocht. Bedrijven zien dit echt als een alternatief om in bijvoorbeeld natuurgebieden met een lage bodemdruk te kunnen werken.

Daarbij hebben we ook nog het voordeel dat we twee modellen hebben met een roterende bovenbouw, zodat je ook zijwaarts kunt kippen en bijvoorbeeld op een oever eenvoudig zonder te keren terug kunt rijden.”

DIEDERIK VAN HATTEM

COMPLEET PAKKET In de verkoop wil hij zich ook veel meer concentreren op de cumelabedrijven. “Dat zijn de bedrijven die regelmatig investeren. In de regio hebben we voor hen een compleet pakket met Deutz-Fahr, Pöttinger, Dezeure, Merlo en Sany”, vertelt de ondernemer. Dat laatste merk is sinds begin dit jaar aan zijn leveringspakket toegevoegd en dat geeft DNL een enorme stimulans, denkt Van Hattem.

“Sany is op het gebied van grondverzetmachines één van de grootste bedrijven in China en groeien in Europa is nu voor dat bedrijf een speerpunt. Ik ben echt onder de indruk van de manier waarop het de markt nu benadert. Het merk heeft in Nederland een wat zwervend bestaan gehad, maar nu staat er een Europese organisatie en heeft het machines die niets onderdoen voor andere machines in de markt. Ze zijn alleen een stuk aantrekkelijker in aanschafprijs.”

Het andere grote merk dat hij voert, is Dezeure.

Nu dat merk internationaal wil groeien, is Nederland een logische eerste stap. “Wij hebben daarvoor een plan gemaakt en daarmee zijn we twee jaar geleden gestart. Inmiddels hebben we diverse machines verkocht en worden we bekender.”

Het derde grote merk dat hij landelijk vertegenwoordigt, is Prinoth. “Een prachtig product, maar wel voor gespecialiseerde bedrijven. Daarvoor is

Twee jaar geleden begon Diederik van Hattem voor zichzelf met DNL Machines & Equipment. Nu heeft hij een eigen locatie in Haastrecht, is hij hoofddealer van Deutz-Fahr en importeur van Dezeure, Sany en Prinoth. Zeker met deze nog nieuwe merken wil hij zich onderscheiden en vertrouwen wekken. Daarom is hij ook gek op de vijf jaar garantie die Dezeure en Sany geven.

BOUWEN AAN ORGANISATIE Nu Van Hattem een eerste leveringspakket heeft opgebouwd, wil hij ook verder bouwen aan het vernieuwen van de organisatie. “Niet alleen door de nieuwe mensen die we hebben aangenomen, maar ook door nieuwe werkwijzen. We zien dat internet overal de verkoop verandert. Daar moeten wij op inhaken en daar zijn we nu over aan het nadenken. Als we de kosten van de verkooporganisatie kunnen beperken, is dat ook goed voor de klant, want dan kunnen wij machines scherper aanbieden. Tegelijk weet je dat je als nieuwe naam in de markt vertrouwen moet winnen. Daarom zijn we ook blij met de vijf jaar garantie die merken als Dezeure en Sany geven. Dat is voor gebruikers een stuk zekerheid dat ze kunnen investeren in een product waar de leverancier achter staat. Daarom ben ik ook zo gek op garanties. Dat is de beste zekerheid die je een koper kunt bieden.”

DEUTZ-FAHR, PÖTTINGER EN MERLO

PRINOTH

Voor een groot deel van Zuid-Holland en een deel van Utrecht is DNL hoofddealer van DeutzFahr, Pöttinger en Merlo. Daarvoor is een complete werkplaats beschikbaar en zijn er dagelijks twee monteurs langs de weg. De hoofdverstiging van DNL zit nu in het pand waar eerst Digo-Boer zat. Het bedrijf is van oudsher bekend als Deutz-Fahr-dealer, toen nog onder de naam Digo-Boer. Digo in Woubrugge is nu subdealer.

Nog relatief onbekend is Prinoth. Dit Canadese bedrijf is gespecialiseerd in de bouw van rupsvoertuigen. Kenmerkend is het eigen rupsonderstel met extra grote loopwielen en veel ruimte tussen wielen en rupsen. Onder de kap liggen altijd Caterpillar-motoren. Bijzondere kenmerken: een grote cabine, hydraulisch gespannen rupsen, Stage V-dieselmotoren en twee modellen met een roterende bovenbouw met laadvermogens van zeven of veertien ton.

GRONDIG 3 2021

35

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - JAN VEENHUIS

‘Kentekening verandert

de markt’

Tekst en foto’s: Gert Vreemann

25 JAAR JAN VEENHUIS MACHINEFABRIEK, RAALTE

Een jubileum met vier jubileummodellen, die uiteraard volledig voldoen aan de huidige verkeerswetgeving.

Marc Veenhuis geeft aan dat mede door de verkeerswetgeving en de kentekening de kippermarkt verandert.

Het Rebuilt-programma trekt daardoor aan en hij ziet een trend naar een steeds bredere specialisatie.

Toeval bestaat niet. Na het gesprek over het Rebuilt-programma voor gebruikte kippers komt er net een medewerker van Loonbedrijf Bosschloo uit Gorssel aan om een nieuwe bodemplaat te halen voor de twintig jaar oude twintigtons grondkipper. Met enig beleid wordt de nieuwe zes millimeter dikke bodemplaat met de vacuümlier in de bak geschoven en geeft Marc Veenhuis zelf met de vorkheftruck het laatste zetje. “Zo, die ligt op zijn plek. De medewerkers van Boschloo kunnen hem in de eigen werkplaats vastlassen”, legt hij uit. De medewerker controleert de ligging, knikt tevreden en vertrekt met de inmiddels gekentekende combinatie weer richting Gorssel.

REBUILT KRIJGT EXTRA IMPULS Dit voorval sluit naadloos aan op de haakarm die in het Rebuilt-deel van de fabriek volledig uit el-

36

GRONDIG 3 2021

kaar ligt. Alle onderdelen worden gecontroleerd en waar nodig vervangen. Draaiende delen worden van nieuwe lagers voorzien en alles wordt gestraald en opnieuw gespoten. “We hebben daar vaste mensen voor, die weten waar ze het over hebben”, aldus Marc. Volgens de Raalter ondernemer is met het Rebuilt-programma voor klanten een dubbele winst te behalen. “Het scheelt ze, afhankelijk van het type kipper of haakarm, ruwweg € 20.000,- tot € 30.000,- met nieuw kopen.

Bovendien zorgen we ervoor dat de kipper of haakarm meteen voldoet aan de huidige eisen voor het wegverkeer. Denk aan luchtremmen en verlichting en eventueel de opbouw van dakluiken.”

Veenhuis geeft aan dat het bij Rebuilt over het algemeen gaat om kippers die een flinke staat van dienst hebben en echt aan revisie toe zijn. “We

JAN VEENHUIS - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

rekenen met circa achttien tot twintig jaar inzet.

Zo’n kipper rebuilden verlengt de leeftijd met nog eens tien tot vijftien jaar, afhankelijk van de inzet en de belading”, zegt hij. Het vervangen van een bodemplaat, zoals bij Boschloo, is iets wat vaak een keer tussendoor wordt gedaan, omdat dat deel vaak het eerst aan vervanging toe is.

VERVANGINGSMARKT Het Rebuilt-programma van Jan Veenhuis Machines is nog jong, maar Marc ziet een duidelijke groei van deze tak. Het is één van de veranderingen die het bedrijf in 25 jaar heeft doorgemaakt.

“In het begin was er sprake van een echte groeimarkt. Nu zitten we in Nederland, zeker voor de tweeassige kippers, al jaren in een pure vervangingsmarkt. Dat zal voorlopig niet veranderen”, aldus Veenhuis. Hij geeft daarbij aan dat bij de Jan Veenhuis-kippers het frame, het tandemonderstel en dergelijke na het eerste leven echt niet op zijn. “Het is allemaal oversized gebouwd om ook overladen aan te kunnen, zodat het bij normaal gebruik nog gemakkelijk een tweede leven mee kan”, zegt hij. Het concept is in al die jaren niet gewijzigd. “We onderscheiden ons met extra zware assen, onze dubbele pendeltandem en nu als enige de uit het midden geplaatste pendeling voor lichter trekken in het veld”, aldus de ondernemer. En dus draaien de meeste kippers vanaf het eerste jaar nog volop in de Nederlandse praktijk.

Banden zijn en blijven een item. De bekende Michelin 24-20.5 is in de 25 jaar de standaard gebleven, maar de vraag naar groter zet volgens Veenhuis wel door. “In ons Rebuilt-programma blijven de kippers over het algemeen op gelijkwaardige banden staan. Af en toe passen we de asconfiguratie aan om ze op bijvoorbeeld 30.5-banden te kunnen zetten.”

‘REBUILT IS FINANCIEEL AANTREKKELIJK EN DE KIPPER OF HAAKARM IS METEEN GEUPDATE NAAR DE HUIDIGE EISEN’

MOGELIJK LICHTE VARIANTEN Marc Veenhuis ziet een veranderend gedrag bij cumelabedrijven die veel op de weg zitten met de kippers. “Net als vrachtwagens houden ze zich beter aan de wettelijk opgegeven aslasten en voertuigbreedtes en met de kentekening zal overbelading verder worden teruggedrongen”, zegt de ondernemer. Hij geeft aan dat dit voor de toekomst mogelijk openingen geeft om met lichtere varianten te komen. “We bouwen nu extra zwaar en sterk om overbelading in het veld aan te kunnen. Wie zich aan de wettelijke aslasten en beladingen houdt, kan dus met lichtere kippers toe. Theoretisch zouden we hiervoor met lichtere varianten kunnen komen. Die hebben dan automatisch ook meer laadvermogen.”

sector groeit door. In de fabriek zijn nu twee nieuwe frames met relatief kleine zevenkuubs tussenbunkers in productie. “Die zijn ontwikkeld met Hissink in Oeken om te scoren bij gemeenten en cumelabedrijven die een compacte unit willen met toch een flinke hakselaar en invoerkraan”, vertelt Marc. Klaar voor aflevering staat een opvangwagen met twintigkuubs bunker en blower inclusief eigen krachtbron die achter een Herder-klepelmaaier komt. Een tweede combinatie is in productie en deze komt achter een Hooby MH115 Gradertronic. Marc geeft aan dat banden een belangrijk item blijven. “Deze unit hebben we op wens op een extra grote maat banden gezet.”

TRAKTEREN Over het jubileum zegt Marc: “Wie jarig is, trakteert. Omdat er geen beurzen zijn en we geen thuisbeurs kunnen geven, hebben we gekozen voor vier jubileummodellen, JVK 19.000, JVZK 23.000, JVZK 10.000 en JVK 16.000, met een flinke korting als echt cadeau”, zegt hij. Hij stelt vast dat de markt zich goed doorontwikkelt en er werk genoeg is. Afsluitend poseert Marc Veenhuis nog even bij een jubileummodel met passende sticker.

“Het loopt na de verjaardag gelukkig gezond door en er liggen nog uitdagingen genoeg.”

VERBREDING ZET DOOR Marc heeft de markt de afgelopen jaren sterk zien verbreden. Een belangrijke groeimarkt vormen de specials voor de groensector. “Met onze kleinere kippers scoren we daarin goed, omdat ondernemers de voordelen zien van kleinere, wendbare kippers in stedelijke gebieden”, vertelt Marc daarover. Ook het aandeel specials voor de groen-

Deze 29-kuubs opvangwagen met eigen krachtbron heeft een hydraulisch aangedreven blower om het zo eenvoudig mogelijk te houden.

GRONDIG 3 2021

37

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - KRÖGER

De eerste 24-tons gronddumpers van Kröger in Nederland hebben bij De Samenwerking al ongeveer 3500 uur gedraaid.

Degelijke

Duitse dumper Tekst: Frits Huiden Foto’s: Frits Huiden, Kröger

KRÖGER DOET NA LANDBOUW OOK EERSTE VRACHTEN IN GWW-SECTOR

Het Duitse merk Kröger heeft zijn eerste twee gronddumpers in Nederland rijden. Loonbedrijf De Samenwerking in het Friese Elsloo draait alweer 3500 uur naar volle tevredenheid met de relatief luxe uitgevoerde kippers. Grondig deed een paar vrachten.

Bij Loonbedrijf De Samenwerking in het Friese Elsloo rijden enkele opvallende verschijningen: twee rode Terraliner MUP20-gronddumpers van het Duitse merk Kröger. De naam doet in Nederland nog niet bij iedereen een belletje rinkelen.

Toch staat het merk al jaren op de Agritechnica, de TKD en AgroTechniek Holland. Het familiebedrijf is net over de grens gevestigd en bouwt jaarlijks zo’n 1000 aanhangwagens in drie fabrieken in Duitsland en Polen. Het heeft 350 medewerkers. Tevens is het bedrijf een groot dealer van DAF-trucks, waarbij de kennis van de transporttechniek doorsijpelt naar de landbouwafdeling. Dat komt vooral van pas bij het complete en relatief luxe gamma

38

GRONDIG 3 2021

aan landbouwkippers, haakarmcarriers, silageschuifwagens en balen- en kistenwagens met een hydraulisch borgsysteem. In Duitsland zijn grote partijen als Krone, Baywa en de Schröder Groep dealer van Kröger. Vijf jaar geleden begon Symen van der Veen uit Friesland als zelfstandig tussenpersoon met de verkoop in Nederland. Inmiddels komen er ook meer dealers in Noord-, Oost-en Zuid-Nederland en zijn er al tientallen machines verkocht.

VEREND MAAR STABIEL De twee 24-tons gronddumpers van Kröger bij De Samenwerking zijn de eerste die in Nederland zijn

KRÖGER - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

‘EEN HALFPIPE LOST MOOI, MAAR IS ONPRAKTISCH BIJ HET UITSCHEPPEN MET DE KRAANBAK’

verkocht en hebben al ongeveer 3500 uur gedraaid. Ze vallen direct op door hun relatief luxe uitvoering, wide-spread-tandemas op een afstand van 1,81 meter en de vrij lange bak van 5,60 meter. Hierdoor hebben de 6,4 ton wegende kippers, bij een volle lading van maximaal toegestane 17,6 ton, maximaal vier ton druk op de K80-kogelkoppeling. De minimale afstand tussen de assen is 1,60 meter. Een ongestuurde pendelende tandem zit niet in het gamma. Voor gedwongen besturing is er alleen een bladgeveerde tandem (boogie), hydraulische vering of Tridec-onderstel te kiezen. “In Duitsland is vering boven de 25 kilometer per uur verplicht, dus is dat ook wat het meest wordt gebouwd, maar het geeft in combinatie met de disselvering ook veel meer rust en comfort”, stelt Van der Veen. Ook De Samenwerking onderstreept het comfort en koos voor een hydraulisch geveerd en gestuurd onderstel. Handig detail is dat de achteras automatisch afstempelt bij het kippen. Een ledlampje voor op het chassis geeft aan of de elektrische klep in de asvering bij het kippen inderdaad is gesloten en de as op druk zet. De voorste as is ook als liftas te krijgen. De uitlijning van de stuuras gaat redelijk eenvoudig via een kraan en drukmeters voor op het chassis. Er is ook een 34tons MUP 30HP/SP-drieasser te krijgen. Deze heeft een eigengewicht van zo’n 8,9 ton. BPWassen zijn standaard.

STEVIGE BAK Bij de constructie is goed gelet op de chassisstijfheid. Zo is er achterop een traverseplaat aangebracht tussen beide chassisbalken. Ook het scharnierpunt van de 12,6-kuubs (DIN) bak draait op een doorlopende as van links naar rechts, wat moet zorgen voor meer stabiliteit. De Terraliner is te krijgen als halfpipe-versie of met een vierkante bak. Deze heeft geen rongen of dwarsverstevigingen, maar alleen een niet onderbroken lasnaad tussen wand en bodem over de lengte van de bak. De halfpipe verwacht Van der Veen niet veel te verkopen. “Kraanmachinisten willen met de bak iets uit de kipper kunnen pakken. Een halfpipe-uitvoering lost mooi, maar is daarvoor onpraktisch.”

Om het lossen te vergemakkelijken, is de bak niet alleen conisch uitgevoerd door taps uit te

lopen van 2,20 tot 2,30 meter bij de losklep. De gezette zes millimeter dikke plaat die zowel de zijwand als de stootrand bovenop vormt, is onderin naar buiten gebogen in plaats van naar binnen. Het idee hierachter is dat geladen grond onder in de bak meer ruimte krijgt om vlot te lossen. De achterklep heeft dezelfde gezette vorm. De bodemplaat is één geheel en is zes millimeter dik, maar optioneel ook acht millimeter dik te krijgen. De cilinders van de achterklep zijn degelijk en stootveilig weggewerkt achter de kleparmen. Wanneer de klep tijdens het kippen omhoog staat, zorgt dat voor de meeste torsie op de cilinders. Daarom zijn de klepcilinders dan juist ingeschoven. Als afdeksysteem kiest Van der Veen doorgaans het merk Vako.

De wand bestaat uit gezette plaat. Deze heeft onderin een ruimere vorm dan boven, waardoor hij gemakkelijker lost.

‘FLEXIBILITEIT IN KLANTWENSEN EN SERVICE ZIJN PRIMA DOORDAT DE FABRIEK DICHTBIJ ZIT’ De wide-spread-tandemas staat op 1,81 meter voor meer comfort. Bij het kippen stempelt de achterste as af voor meer stabiliteit.

COMPLETE UITVOERING Rondom zijn de kippers compleet uitgevoerd met spatborden, bescherming van lampen, breedteverlichting en een bumper als onderrijbeveiliging.

De afwerking is wat betreft geleiding van kabels, slangen en leidingen dik in orde. Op de met stikstofbollen geveerde dissel zijn glijplaten gemonteerd, zodat de nokken van de trekkerbanden er niet in grijpen. Mede door de complete en rijke uitvoering met de hydraulische vering, de gestuurde as en de luchtremmen moeten er acht hydrauliekslangen, een 12V-stekker, een verlichtingsstekker en twee luchtslangen worden gekoppeld om alles te laten werken. Een goede codering van de slangen is dus een must. Gelukkig is die aanwezig en zijn de slangen netjes op te hangen, ook tijdens het werk, als ze - zoals bij de steunpoot - niet worden gebruikt. Optioneel heeft de vijftraps telescopische kipcilinder van HS Penta ook een snelzak-functie. Dit vraagt dan wel weer een extra retourslang. Nog een handig detail: de stang van de gedwongen besturing naast de dissel is via een pen-gatverbinding snel te verstellen. Zo is er gemakkelijker te wisselen met trekkers.

De 24-tons Terraliner van De Samenwerking staat op Michelin-24R20.5-banden en kost door al zijn opties € 57.500,-. Standaard is de Terraliner al te krijgen vanaf € 35.000,-.

Het scharnierpunt van de bak draait op een doorlopende as van links naar rechts, wat moet zorgen voor meer stabiliteit.

De cilinders van de achterklep zijn weggewerkt achter de kleparmen. Wanneer de klep omhoog staat, is er de meeste torsie en zijn de cilinders juist ingeschoven.

GRONDIG 3 2021

39

,

eden

digh

an mst voor : ge o n o ips r e i T d r o zaa en hoge Vred door zaai in e c of l º o 9 o v es en van et z succ ldig uur n m gedu erat ande eg

p b ro ees tem uik te v ‫ ކ‬W dem t gebr niet at, n bo n he a e t e l dus u f t va s a s e n r m a v ko te aai g, oois e op iel ‫ ކ‬Z kgan t m gt d prof ar wer hoo r he k r j 1 o i e l o v e ijgba in ‫ ކ‬V mog deg erkr lijk e v e i g i g het w o n o i t ed we van is m fron j Vr dit ers ngte s bi v , i e l E d a n e e e d za uit ‫ ކ‬D gras ,5 x pen we is: 2 esle nieu e d i t e p die rt w zaai spaa ale tim p o e ‫ ކ‬D zaad gras

Wij kennen de eisen, beheersen de systemen en zorgen voor de beste opslag voor uw producten.

uw specialisT in bewaringen en loodsen Kistenbewaring

bulkopslag

Hout en beton

Vredo dag 1

T 073-503 25 27 info@steenbergen-bouw.nl

www.sTeenbergen-bouw.nl

Vredo dag 14

+31 (0) 488 411 254 info@vredo.com www.vredo.nl

Vredo dag 42

The fieldcare company

TRANS-SPACE KIPPER: EEN ECHTE ALLROUND KIPPER EEN KIPPER VOOR DE ZWAARSTE TRANSPORTEN TRANS-SPACE KIPPER VOLUME ZONDER OPZETSCHOTTEN VAN 21,90 TOT 30,80 M3 DIN BAKLENGTE VAN 6,50 TOT 9,20 M

Een kipper ontworpen voor toevallige overlading en voor de moeilijkste arbeidsomstandigheden De Trans-SPACE heeft alle eigenschappen van de Trans-CAP met deze extra punten: • bodem • Hydraulische vering voor een maximale stabiliteit • Hydraulische sleepvoet in de dissel • Bakhoogte van 1,50 m met bovenstrookplaat uit speciaal staal • Groot doorkijkvenster • zorgt voor zekerheid na verloop van tijd met een onderdelenboek dat op uw machine is afgestemd • Ongeëvenaard op het gebied van landbouwkipper, waardoor u verzekerd bent van een langdurige waarde van uw materieel • Een kipper volgens de europese normen • 3 jaar garantie

joskin.com

LAAG

SPANNINGSNIVEAU

HOOG

46B

DLG BANDENSLIJTAGE TEST RESULTATEN

• 50% LANGERE LEVENSDUUR • BESPAAR € 1 PER DRAAIUUR 8000

OP VREDESTEIN.NL/MEERUREN

7000 6934

6000

6464

5000 4000 3000

Achteras

Vooras

1000

3463 Achteras

2000

4589

Vooras

MEER UREN ALTIJD

Levensduur in draaiuren (h)

LEES ALLES OVER DE TESTRESULTATEN

0 Referentie

Vredestein Traxion XXL

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - GEWASBESCHERMING

Pakket steeds smaller

Tekst: Toon van der Stok Foto’s: fabrikanten

ONKRUIDBESTRIJDING IN MAÏS IN 2021

Hoewel in Nederland maïs na gras nog steeds de grootste teelt is, wordt ook voor dit gewas het middelenpakket voor onkruidbestrijding steeds kleiner. Dit jaar zijn er met Calaris en Laudis nog twee middelen die breed kunnen worden ingezet en mogelijkheden tot keuze bieden.

Volgend jaar wordt dat een stuk lastiger als Calaris met extra beperkingen te maken krijgt.

VOLGEND JAAR WORDT HET ZOEKEN NAAR EEN BREDE OPLOSSING

42

GRONDIG 3 2021

Al jaren verdwijnen er middelen in de gewasbescherming. Voor de maïsteelt verdwenen de afgelopen jaren bijvoorbeeld Clio, Akris en Dual, maar ook Dual Gold (niet meer op zandgronden en in grondwaterbeschermingsgebieden). Voor deze middelen komen nauwelijks alternatieven beschikbaar. Het betekent combineren met dat wat is overgebleven om zo de beste oplossing voor de probleemonkruiden te vinden. Volgend jaar wordt dat nog lastiger als er extra beperkingen komen voor Calaris. Door de aanwezigheid van terbuthylazine in dit middel gaat de maximale dosering omlaag en lijken er ook zware voorschriften te komen voor driftreductie.

Vaststaat dat je volgend jaar nog maar maximaal 0,75 liter per keer van het middel mag spuiten. Een tweede toepassing met dezelfde dosering is dan nog toegestaan, maar dat past niet in de huidige manier van onkruidbestrijding in maïs, weet Marcel d’Hondt van leverancier Syngenta. “We weten dat de markt vraagt om een mix waarmee je in één keer klaar bent. Vooral vanwege de kosten, maar

ook vanwege de beschikbare tijd van loonwerkers.

Landbouwkundig is twee keer spuiten echter een prima alternatief. Proeven die we de afgelopen jaren hebben gedaan, geven ook een prima resultaat.

Niet alleen in onkruidbestrijding, maar ook in opbrengst, waarschijnlijk doordat de groei toch minder last heeft van remming door het spuiten.”

ALTERNATIEVE COMBINATIE De beperking voor Calaris lijkt volgend jaar vooral Bayer in de kaart te spelen. Dat heeft met de combinatie Laudis met Monsoon nog breed werkende middelen uit de groep triketonen voor een grote groep onkruiden. Belangrijk vindt Sander Uwland van Bayer dat deze combinatie toch goed werkt.

“Hoewel we in het verleden altijd hebben geadviseerd om Laudis OD niet te mengen met Monsoon Active zien we toch heel goede resultaten met de combinatie van 2,0 liter Laudis met 0,5 liter Monsoon. Je moet alleen wel geduld hebben, want het is een trager werkende combinatie. Wil je snel effect, dan zou je naar een combinatie met Calaris kunnen gaan. Dat gaan we deze zomer wel onderzoeken als optie voor volgend jaar, maar dan moeten de eisen voor 95 procent driftreductie er wel af, anders zijn er te weinig die dit mogen spuiten. Voor loonwerkers die geen spuit met 95 procent driftreductie hebben, is de combinatie van Laudis en Monsoon één van de weinige mogelijkheden die dan resteren. Weet je nu al dat je daar volgend jaar mee te maken krijgt, dan is het verstandig om nu al wat alternatieven te proberen.

Wij hebben zowel in Nederland als in België proeven gedaan met de combinatie Laudis en Monsoon en Frontier als bodemherbicide. Dat gaf prima resultaten, ook als er probleemonkruiden stonden.”

GEWASBESCHERMING - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

Voorjaarsactie

G1015

Rondebalen-Wikkelmachine

AARDAPPELOPSLAG Afgelopen jaar heeft Corteva op het proevenplatform in Lelystad een grote proef gedaan voor het bestrijden van aardappelopslag in verschillende gewassen. Daarbij is ook gekeken naar de maïs. Van alle geteste combinaties bleek de mix met daarin Calaris naast Kart en Milagro het beste resultaat te geven. Niet alleen in de massa aardappelen die achterbleef, maar ook in het aantal knollen. Opvallend is dat één keer spuiten met een wat steviger mix net zo goed scoorde als een dubbele bespuiting met lagere dosering. De proef laat wel een duidelijke meerwaarde van Calaris zien. Alle andere combinaties, zelfs bij twee keer spuiten met een lagere dosering, haalden slechtere resultaten.

in plaats van € 16.733,-

AARDAPPELOPSLAG DATUM ONBEHANDELD 1,0 LITER LAUDIS + 0,5 LITER SAMSON + 1,0 LITER FRONTIER + 0,7 LITER KART

9 JUNI

1,0 LITER LAUDIS + 0,5 LITER KART

19 JUNI

1,0 LITER LAUDIS + 0,5 LITER SAMSON + 1,0 LITER FRONTIER + 0,7 LITER KART

9 JUNI

0,75 LITER CALARIS + 0,5 LITER KART

19 JUNI

0,75 LITER CALARIS + 0,5 LITER SAMSON + 1,0 LITER FRONTIER + 0,7 LITER KART

9 JUNI

1,0 LITER LAUDIS + 0,5 LITER KART 1,5 LITER CALARIS + 0,5 LITER SAMSON + 1,0 LITER FRONTIER + 0,7 LITER KART

* ,00 .0 € 14

AANTAL KNOLLEN

GEWICHT OPSLAG

GEMIDDELD GEWICHT KNOL

351

18.700 G

53 G

119

766 G

6,44 G

Rondebalen-Grijper

Messenslijper

,- ,€in plaat1.2s van60€ 1.646

,-* ,€in plaat1.2s van40€ 1.536

RBG

*

49

202 G

4,1 G

19 JUNI

18

89 G

4,95 G

9 JUNI

19

139 G

7,3 G

*

MS 100

incl. Koelinrichting incl. Euro-Vangraam fabriek. af Levering 31/03/2021. tot geldig Aanbod G1015: | waterwegen / * Prijzen excl. BTW RBG + MS 100: Aanbod geldig tot 30/04/2021. Geleverd

Voor meer infos contacteer: Frank Eugelink Mobil: +31 (0) 6 270 430 53 | E-Mail: frank.eugelink@goeweil.com

www.goeweil.com

KAWECO PROFI II LAAG ZWAARTEPUNT LAAG EIGENGEWICHT ZWARE HEF MOGELIJK BREED OPTIEPAKKET MEERWAARDE IN HET VELD PROFI II.indd 1

WWW.KAWECO.COM

Nick Selman

+31-(0)655898725 23-3-2021 11:41:00

GRONDIG 3 2021

43

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - GEWASBESCHERMING

Investeren in 95 procent driftreductie Het aangepaste etiket voor volgend jaar voor het gebruik van Calaris is de opmaat naar een nieuwe fase in de toediening van middelen.

De komende jaren zullen steeds meer middelen op het etiket de eis krijgen dat ze worden toegepast met een spuittechniek die 95 procent driftreductie geeft.

Syngenta heeft daar in de maïs in 2022 als eerste mee te maken. Bij een dosering van 0,75 liter Calaris per hectare zal 95 procent driftreductie nodig zijn, terwijl bij een dosering van 0,5 liter per hectare met 75 procent driftreductie zal kunnen worden volstaan. Zeker bij die lage dosering ligt combineren met Laudis voor de hand om toch gebruik te kunnen maken van de sterkte van terbuthylazine. Calaris is echter niet het enige middel dat met aanvullende eisen te maken krijgt, weet Allard Jukema van Corteva. “Bij ons geldt bijvoorbeeld dat Kart volgend jaar alleen nog mag worden gebruikt met spuiten die 90 procent driftreductie geven”, zegt hij. Daar zal het niet bij blijven, weet hij al. “Bij ons zitten er al verschillende producten in de pijplijn waarbij ook is uitgegaan van 95 procent driftreductie bij de toediening.

Je kunt er dus van uitgaan dat dit de nieuwe standaard zal worden bij de chemische gewasbescherming. Dat gaat zelfs gelden voor grasland.”

plete mix met onkruidbestrijdingsmiddelen gaat Syngenta dit jaar onderzoeken.”

Syngenta is nu bezig om samen met een doppenfabrikant een nieuwe dop toegelaten te krijgen die bij de gebruikte druk en waterhoeveelheden wel een voldoende fijne druppel geeft, maar zonder te veel drift. Een andere optie waarvan hij hoopt dat het soelaas gaat bieden, is het gebruik van nieuwe balanceersystemen voor de spuitboom, zodat deze korter boven het gewas kan komen. “Als je dat verlaagt, in combinatie met doppen op 25 centimeter, haal je waarschijnlijk ook voldoende driftreductie.”

‘VOOR WIE HET OP ORDE HEEFT, GEEFT DIT KANSEN, MAAR DAN ZUL JE WEL TIJDIG MOETEN INVESTEREN IN NIEUWE TECHNIEKEN’

DE BASISMIXEN Advies Bayer Geen onderzaai of nazaai op kniehoogte 1,5 tot 2,0 liter Laudis + 0,5 liter Monsoon Active + 1,0 liter Frontier of 1,5-2,25 liter Laudis + 1,0 liter Calaris + 0,5 liter Kart + 0,5 liter Milagro/Samson + 1,0 liter Frontier Optima Advies Syngenta Smerige percelen: Zaai een vroeg ras en ga niet over tot onderzaai 1,0-1,5 liter Calaris + 1,0 liter Frontier + 0,5 liter Milagro + Peak/Casper

NIET ZO EENVOUDIG Syngenta is nu aan het onderzoeken hoe het voor het gebruik van herbiciden een goede techniek kan vinden die niet alleen voldoende driftreductie geeft, maar ook voldoende bedekking. Dat is nog niet zo eenvoudig, heeft André ten Heggeler al vastgesteld. “Er zijn nu wel doppen die kunnen voldoen aan de norm, maar dan krijg je een veel grovere druppel. Hoe dit werkt voor een com-

44

GRONDIG 3 2021

Zowel Jukema als Ten Heggeler adviseert loonwerkers om zich komend jaar goed te oriënteren op deze nieuwe technieken. “Het zal ongetwijfeld betekenen dat er weer kleine zelfspuitende boeren en misschien ook wel loonwerkers afvallen”, zegt Jukema. “Voor wie het op orde heeft, geeft dit kansen, maar dan zul je wel tijdig moeten investeren in nieuwe technieken.”

Overige percelen: 1,5 liter Calaris + 0,5 liter Milagro + Peak/ Casper + 1,0 liter Frontier Bij onderzaai maximaal 0,5 liter Frontier en geen of heel weinig Milagro bij gelijktijdig zaaien.

CAO & ZO - ONDERNEMEN MET CUMELA

CAO ALGEMEEN VERBINDEND VERKLAARD

LET OP RITNAALDEN Ritnaalden zijn een toenemend probleem in de maïsteelt, zeker nu het ontsmetten van zaaizaad met systemische middelen niet meer mogelijk is.

Syngenta heeft met de nieuw toegelaten Force Evo nu een alternatieve oplossing. Dit is een granulaat dat bij het zaaien gelijk in het zaaisleufje moet worden verdeeld. Dus niet als bij de vroegere granulaten in een strookje naast de maïs, maar verdeeld in de grond die over het zaad wordt geschoven. Om dat te realiseren, heeft Syngenta een speciaal verdeelplaa tje ontwikkeld dat op de uitstroomopening van de granulaatpijp kan wora den gemonteerd. Het voordeel van Force Evo is dat dit tot ongeveer vijftien à twintig centimeter om het zaad bescherming geeft.

GROEISTIMULATOR TOEGELATEN Dit jaar is het mogelijk om tijdens de onkruidbestrijding ook een groeistimulator te spuiten. Nufarm heeft daarvoor een toelating voor Proliant. Dit is gibberelline, een groeiregulator die in het begin van de groei de celdeling en celstrekking stimuleert. Het is een stof die de plant ook zelf aanmaakt en nodig is bij de groei. In de beginfase is de stof er nog onvoldoende en door het in het drie- tot zesbladstadium te spuiten, krijgt de maïs een groeistimulans. Het voordeel is dat de maïs een veel vlottere beginontwikkeling heeft en in de eerste weken beter groeit. Op proefvelden was afgelopen jaar heel duidelijk te zien dat de maïs veel fitter is, stelt Paul van der Kooij van Nufarm. In de registratieproeven die voor dit middel zijn gedaan, is vastgesteld dat het middel gemiddeld vijf procent opbrengstverbetering geeft. “Dat is echter wel afhankelijk van het groeiseizoen.

Wat je hoe dan ook hebt, is dat de maïs vlot aanslaat en dus veel fitter en vitaler de zomer ingaat, met soms moeilijke groeiomstandigheden. Gebruik leidt er dus echt toe dat de maïs er in het voorjaar veel beter bij staat en een voorsprong heeft.”

Als bijlage bij deze Grondig vind je het cao-boekje.

Ik denk dat je er blij mee bent, want we hebben al veel vragen gekregen over het verschijnen van een boekje. In deze digitale tijd is de website een goede manier om zaken op te zoeken, maar ik merk dat velen toch ook graag een boekje op hun bureau hebben liggen.

De cao is op 23 februari door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid algemeen verbindend verklaard door publicatie in de Staatscourant.

Ingangsdatum van deze algemeen-verbindendverklaring is de eerstvolgende werkdag, 26 februari 2021. Dit betekent dat de cao nu ook van toepassing is op werkgevers die geen lid zijn van Cumela.

Nu je het cao-boekje in je bezit hebt, is mijn advies: zoek het op. Als je zit met een vraag: kijk in het boekje voor het antwoord. Te vaak merken wij dat werkgevers of hun medewerkers die zich met de personeelsadministratie bezighouden uitgaan van de eigen gedachten.

NU JE HET CAO-BOEKJE IN JE BEZIT HEBT, IS MIJN ADVIES: ZOEK HET OP

In een cao worden niet alleen afspraken gemaakt over een loonsverhoging. Er worden veel meer bepalingen aangepast. Soms omdat de wet maakt dat dat moet, maar soms vinden de sociale partners bepaalde cao-artikelen niet meer passend. Voorin het boekje staat een tekst die kortgezegd bepaalt dat afspraken uit het verleden worden ingehaald door de nieuwe cao. Werknemers kunnen op dat vlak dus geen beroep doen op verworven rechten.

De afspraken in de nieuwe cao zijn leidend.

In de loop der jaren, maar vooral bij deze cao, zijn veel cao-teksten aangepast. Daarom mijn advies om het op te zoeken als je wilt weten hoe de cao iets regelt. Twijfel je of je het goed leest? Bel de Ondernemerslijn.

Jacqueline Tuinenga Beleidsmedewerker sociale zaken

GRONDIG 3 2021

45

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - HARDI

Gemaakt voor een nieuw tijdperk Tekst en foto’s: Arend Jan Blomsma

HARDI AEON-SPUITMACHINE

Op de vorige Agritechnica toonde Hardi de Aeon, een nieuwe getrokken spuitmachine.

Deze is er nu ook met luchtondersteuning. Het eerste exemplaar was deze winter in Nederland en dat gaf de gelegenheid voor een uitgebreide kennismaking.

‘DE FUSEEBESTURING IS OP KRAPPE KOPAKKERS MET VAAK WATERGANGEN ERNAAST EEN VOORDEEL’

46

GRONDIG 3 2021

De nieuwe getrokken spuitmachine van Hardi kreeg de naam Aeon, gewoon uit te spreken als ‘ion’. Het betekent ‘tijdperk’ en Hardi wil ermee aangeven dat het met deze spuit een nieuwe fase ingaat. De machine is voorzien van nagenoeg alles wat we nu voor nauwkeurig spuiten en precisielandbouw nodig hebben. Het is de eerste Hardi-spuit met fuseebesturing en daarmee is het voor Hardi zeker een nieuw tijdperk. De machine komt naast de Navigator- en Commander-series, die gewoon op de markt blijven.

VORM IN DIENST VAN FUNCTIE Aan de buitenkant vallen twee zaken meteen op: kleur en design. Hardi koos voor een nieuwe kleurstelling. De tank blijft geel, maar het onderstel wordt antraciet met rode accenten. Het design staat helemaal in dienst van de functie. De tankvorm is zodanig dat het zwaartepunt van de machine laag blijft. De vloeistof loopt naar de voorkant. Hierdoor is er altijd druk op de trekker en ontstaat er geen negatieve oplegdruk. Ook de schoonwatertanks dragen hieraan bij. Ze zitten

HARDI - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

aan weerszijden van de dissel en hebben een gezamenlijke inhoud van 560 liter. De hoofdtank is er in twee groottes, 5200 en 4200 liter. In de nabije toekomt komt daar nog een 6200-litertank bij. Pompen en filters zijn dicht bij elkaar geplaatst, zodat er weinig leidingwerk nodig is en er nagenoeg geen restvloeistof is. Als het nodig is, kun je de hoofdtank door middel van een hendel gemakkelijk leeg laten lopen.

De tank is laag gehouden, zodat de ingeklapte bomen op de tank liggen. Ze steken niet buiten de machine uit. Desondanks blijft de transporthoogte wel beneden de vier meter.

‘HET DESIGN STAAT BIJ DEZE MACHINE HELEMAAL IN DIENST VAN DE FUNCTIE’

Het onderstel is geveerd door middel van een bladveer in de dissel en hydraulische vering op de as. Dit gebeurt via één centraal geplaatste cilinder. We noemden al even de fuseebesturing, die door Hardi ComfortTrack wordt genoemd. Deze werkt ook met ingeklapte bomen, tot een snelheid van ongeveer 12 km/u. Zeker in Nederland, met vaak krappe kopakkers en watergangen langs die kopakker, is dit een voordeel. De wielen worden hydraulisch gestuurd, waarbij een potmeter op de aanspanning de stuurhoek meet. De besturing kan ook handmatig worden bijgeregeld. Bijzonder is dat de spatborden hydraulisch meesturen. Hierdoor blijven ze altijd boven de wielen en komt er geen opspattend vuil tegen de spuitboom.

In Nederland zal de machine veelal worden geleverd met luchtremmen, maar iemand die dat graag wil, kan ook een hydraulisch dubbelleidingremsysteem krijgen. De luchtrem is lastafhankelijk, wat wil zeggen dat hij sterker remt naarmate de machine zwaarder is. De spoorbreedte is mechanisch te verstellen tussen 170 en 200 centimeter of tussen 200 en 230 centimeter. Op de voorgestelde machine lagen banden in de maat 380/90R46, maar er zijn ook 50-inch-banden te monteren. Voor rijpaden passen er 620/70R42banden onder.

EINDELIJK TWIN FORCE De Hardi-membraanpomp ligt boven de dissel, heeft een capaciteit van 334 liter per minuut en is bestand tegen drooglopen. Er is een tweede

pomp speciaal voor het roersysteem. Deze wordt hydraulisch aangedreven en heeft een capaciteit van 280 liter per minuut. Het toevoegen van middelen gebeurt via de TurboFiller aan de rechterkant van de machine. Deze 35 liter grote vultrechter heeft een hoge capaciteit, doordat een draaiende schijf een draaikolk veroorzaakt.

Naast de vultrechter zit de schoonwatertank met een geïntegreerd opbergvak. Het hele vulgedeelte zit netjes weggewerkt achter een grote klep, waar je gemakkelijk onder kunt staan. Een ledlamp in de klep licht je bij wanneer je in het donker aan het werk moet.

Het wachten was in Nederland op de Twin Forceluchtondersteuning. Daarmee is een driftreductie van 99 procent te realiseren.

Op de Agritechnica stond de machine met de driedelige Delta Force-bomen. Deze zijn leverbaar tot een breedte van 39 meter. Voor Nederland is echter de Twin Force-boom met luchtondersteuning veel interessanter. Deze is tweedelig en leverbaar tot 36 meter. Met de Twin Force-luchtondersteuning is een driftreductie mogelijk tot 99 procent, met de juiste doppen bij dophoogte en -afstand van 50 centimeter. De boom wordt op hoogte gehouden door middel van vijf Norac-sensoren. Deze maken het mogelijk dat de linker- en rechter boomhelft onafhankelijk van elkaar bewegen en zowel een positieve als negatieve neiging aankunnen. Led-verstralers op de boom zorgen ervoor dat je ook in het donker kunt zien of alle doppen los zijn.

Tussen de twee stikstofbollen zit de centrale cilinder van de hydraulische asvering. Verder de stuurstangen met sensoren voor de middenpositie.

INDIVIDUELE DOPPENSCHAKELING

De opgeklapte TurboFiller-vultrechter. Daarboven nog het oude bedieningspaneel. In het rood de schoonwatertank, met geïntegreerd opbergvak.

De Aeon heeft optioneel af-fabriek individuele doppenschakeling, inclusief het PrimeFlow-circulatiesysteem. Deze wordt aangestuurd door een Topcon-systeem. In de nieuw uit te leveren machines wordt de HC 9600 vervangen door de HC 9700.

Het inwendige daarvan komt van Topcon. De machine heeft SmartCom, een telemetrie-systeem waarmee de fabrikant kan zien of er storingen zijn. Dat krijgt een seintje en kan dat doorgeven aan de dealer en eventueel ook de klant.

De klant kan nog steeds handmatig secties schakelen, maar dat is dan wel beperkt tot dertien secties. De spuit kan ook via een Isobus-terminal worden bediend. Bij de vultrechter komt ook een nieuw scherm, de FluidBox 8000. Je kunt er zaken op aflezen, bijvoorbeeld hoeveel liter er in de tank zit. Dat wordt niet via een peilbuis met vlotter bepaald, maar door een druksensor. Dat houdt wel in dat je deze moet kalibreren. Je kunt op de FluidBox 8000 ook de afgifte instellen en de hele reinigingscyclus volgen. Al deze voorzieningen maken de spuit helemaal af en daarmee zet Hardi een spuit in de markt die helemaal bij de tijd is en daar kan de fabrikant vol vertrouwen een volgend tijdperk mee in.

Het nieuwe bedieningspaneel, dat boven de vultrechter komt. Hierop zijn ook waardes af te lezen en veel meer instellingen te doen.

De HC 9600-bedieningsterminal wordt bij uitlevering van de machines vervangen door een HC 9700. Op de joystick de handmatige bediening van dertien secties.

GRONDIG 3 2021

47

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - BBLEAP

Nergens gemiddeld Tekst en foto’s: Arend Jan Blomsma

BBLEAP PAST OVERAL DOSERING AAN

De gewasbescherming moet anders, vinden ze bij BBLeap. Het bedrijf wil af van een gemiddelde dosering en wil toe naar dosering per plant of naar een plek ter grootte van een A4’tje op het perceel. De techniek is merkonafhankelijk en kan dus op elke spuit worden opgebouwd.

De LeapBox zorgt ervoor dat in bochten de doppen in de buitenbocht meer geven dan de doppen in de binnenbocht.

BBLeap is een nieuw Nederlands bedrijf dat is opgericht door Peter Millenaar, Martijn van Alphen en Rieks Kampman, mannen die hun sporen hebben verdiend in de landbouw. Ze willen nu toe naar een techniek waarbij stoffen als gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest bijna op plantniveau

concentreert zich daarbij volledig op de elektronica en de bijbehorende software. Die is daarna merkonafhankelijk in te zetten, vertelt Millenaar. “Hierdoor kunnen we grote stappen zetten; we zoeken echt de versnelling.”

LEAPBOX

‘MET DEZE TECHNIEK WORDEN GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN EN KUNSTMEST BIJNA OP PLANTNIVEAU GEDOSEERD’ worden gedoseerd. Het bedrijf werkt inmiddels met zeven vaste mensen en een aantal freelancers aan de ontwikkeling van het nieuwe systeem. Het

48

GRONDIG 3 2021

De LeapBox is het hart van het BBLeap-systeem en ook het product dat het verst is in de ontwikkeling. Inmiddels draaien daarmee al testmachines in Nederland, maar ook in Australië. De LeapBox regelt de aansturing van de doppen door de elektromagnetische klep van elke dop heel snel te openen en te sluiten. Dankzij pulsfrequentiemodulatie (pulse width modulation of PWM) en

BBLEAP - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

het gebruik van snelle elektromagnetische kleppen hebben de doppen volgens Millenaar altijd een constant spuitbeeld en een constante druppelgrootte. De doppen werken met een PWM van 100 hertz, wat wil zeggen dat de doppen honderd keer per seconde kunnen openen en sluiten. De PWM is echter niet constant 100 Hz, maar hangt af van de gewenste gift. Bij een lage rijsnelheid kan het zijn dat de frequentie van openen en sluiten zo laag is dat de dop het grootste deel van de tijd dicht staat. De doppen geven dan stootsgewijs vloeistof, waardoor het lijkt alsof ze niet goed functioneren, maar dat doen ze wel. Voorwaarde voor dit systeem is dat de snelheid van openen en sluiten van de doppen voldoende groot is. BBLeap werkt met doppen die een minimale cyclustijd hebben van 2,5 milliseconden. Het duurt daarbij 0,8 milliseconde van helemaal dicht naar helemaal open en dat is heel snel.

‘HET SYSTEEM IS MODULAIR EN KAN WORDEN GECOMBINEERD MET GEWASSENSOREN OF CAMERA’S’

via internet bereikbaar. Handig voor het overzetten van data, maar ook voor het oplossen van eventuele storingen en het doorvoeren van software-updates.

ALTIJD DE GOEDE HOEVEELHEID Het systeem is modulair en kan worden gecombineerd met externe systemen, zoals gewassensoren of camera’s. Zo kan er uitstekend plaatsspecifiek worden gespoten. Geren of schuine kopakkers kunnen heel nauwkeurig worden gespoten, omdat elke dop feitelijk een sectie is van 25 centimeter.

Omdat de doppen altijd de gewenste hoeveelheid afgeven, onafhankelijk van de rijsnelheid, kan de chauffeur rustig wegrijden op de kopakker, waarbij het spuitbeeld toch meteen goed is. Het systeem past in bochten ook de hoeveelheid per dop aan: de buitenbocht meer, omdat daar de snelheid hoger is, de binnenbocht minder. De bocht wordt nu bepaald door een gyroscoop, maar dit jaar gaat een proef draaien waarbij de positie van elke dop wordt bepaald door RTK-GPS. Hierdoor kan ook voor zwiep worden gecorrigeerd. Een volstrekt unieke mogelijkheid.

Dit jaar wordt de LeapBox opgebouwd op een spuitmachine met een dubbelleidingsysteem en twee tanks. Het systeem kan dan in één werkgang een bespuiting uitvoeren met twee middelen en twee taakkaarten.

SPRONG VOORWAARTS 160.000 VLAKJES PER HECTARE Om de mogelijkheden goed te benutten, moet je heel plaatsspecifiek gaan werken. Daarvoor wordt het perceel opgedeeld in vlakjes van 25 bij 25 centimeter (ongeveer de grootte van een pagina van Grondig). Een hectare bestaat zo dus uit 160.000 vlakjes. Doordat de hoeveelheid veertig keer per seconde kan worden aangepast, kan zelfs bij een snelheid van 36 km/u, wat in Australië een gangbare werksnelheid is, in elk van die vlakjes de hoeveelheid worden aangepast.

De chauffeur hoeft alleen maar de hoeveelheid en de gewenste druppelgrootte in te geven. Het systeem regelt de rest. De LeapBox heeft geen eigen bedieningsscherm. De chauffeur werkt gewoon met het scherm dat hij gewend is bij de spuit. De LeapBox zorgt voor de aansturing van de doppen.

Vanuit de box gaan vier Canbussen naar de verdeelmodules, die elk naar vier doppen gaan. Secties zijn overbodig, wat de spuitbomen overzichtelijk en opgeruimd maakt.

In de black box zit een sterke computer, omdat er natuurlijk heel veel data moet worden verwerkt en deze ook nog eens van 2500 hectare data kan opslaan. Via een modem is deze computer altijd

BBLeap ziet zichzelf puur als een provider van technologie die zich concentreert op het aansturen van de spuitdoppen voor applicatie op plantniveau.

Hoe hoog de behoefte per plant is, bepaalt BBLeap niet, dat laat het over aan landbouwkundigen en gespecialiseerde bedrijven. Zo maakt het zelf geen camera’s en maakt het ook niet de algoritmes die het beeld omzetten naar een bespuiting. Wanneer de camera heeft bepaald waar moet worden gespoten, zorgt de LeapBox ervoor dat daar in precies de juiste hoeveelheid wordt gespoten. Spotspraying gebeurt daardoor met exact de juiste hoeveelheid op de juiste plaats.

BBLeap werkt wel aan een paar systemen die in dienst staan van de goede werking van de LeapBox. Zo gaat dit seizoen de eerste versie in test van een middelinjectiesysteem, LeapJet. Hierdoor hoeft niet een vooraf bepaalde hoeveelheid spuitmiddel te worden aangemaakt en kunnen verschillende middelen op één perceel worden verspoten. Een andere ontwikkeling is LeapCat. Dit zorgt voor hoge-resolutie-taakkaarten, met een rastergrootte die past bij de mogelijkheden van de LeapBox. Goed voor een grote sprong (leap) voorwaarts in de werkelijke precisielandbouw.

Er zit nauwelijks verschil tussen het vloeistofgevoelige papier dat we in de buitenbocht hebben neergelegd en dat wat in de binnenbocht lag.

De LeapBox is een black box die achterop de machine wordt gebouwd. Hij bevat onder meer een krachtige controller en een modem.

BLeap heeft geen eigen bedieningsscherm. De LeapB Box wordt bediend via een virtual terminal. Hier is dat via de terminal van het GPS-systeem.

Op de sproeiboom wordt per vier doppen een module bevestigd, van waaruit een kabel naar de bedieningsklep gaat. De RS110-08-dop is een dop met voldoende capaciteit.

Het systeem werkt heel gebruiksvriendelijk.

Het enige wat de chauffeur moet ingeven, is de gewenste hoeveelheid en de druppelgrootte.

GRONDIG 3 2021

49

advertorial

Tips voor een geslaagde maïsteelt in 2021: rassen, ritnaalden en aanpak onkruiden Voorafgaand aan het seizoen 2021, kunnen we terugkijken op 2020 en wat ons dat jaar heeft geleerd.

Zoals elk jaar, was ook 2020 geen doorsnee jaar. Hoewel er in het voorjaar na het zaaien van de maïs af en toe een regenbuitje viel, was het toch warm en droog. Het was het derde jaar van een verplicht vanggewas op zand- en lössgronden. Wat hebben we geleerd, wat is er in de praktijk gebeurd en wat zijn de aandachtspunten om in 2021 aan te pakken?

Rassenkeuze en onderzaai Het verplichte vanggewas zaaien verschuift steeds meer naar zaaien na de oogst van de maïs. Landelijk gezien wordt nu bijna 55% van de onderzaai na de oogst gedaan. Uiteraard zijn hierbij grote regionale verschillen. In het zuiden wordt ruim 75% van het vanggewas na de oogst gezaaid. In het noorden blijft dit beperkt tot ruim 40%. Waar niet gekozen wordt voor het zaaien van het vanggewas na de oogst, is doorzaaien op kniehoogte het meest populair. Een vanggewas tegelijk met de maïs zaaien is op z’n retour. In lijn met het steeds meer na de oogst zaaien van het vanggewas, stijgt ook de vraag naar goede, vroegrijpe maïsrassen.

Want de keuze van een vroeg ras geeft de grootste zekerheid dat er voor 1 oktober kan worden geoogst om tijdig het vanggewas in te zaaien. Voor 2021 is de verwachting dat deze trend zich verder voortzet, want het zaaien na de oogst is ook verreweg het makkelijkste als het om aanpak van onkruiden gaat. Er kan dan gekozen worden voor een brede en degelijke onkruidbestrijding, omdat er geen rekening gehouden moet worden met het vanggewas. Wel vergt de toename van vroege rassen, dus oogsten voor 1 oktober, een strakke oogstplanning. In het warme jaar 2020 is dit alles redelijk gelukt, voor 2021 moeten we afwachten hoe dit zal gaan.

Lastige percelen zijn percelen met een hoge onkruiddruk van bijvoorbeeld gladvingergras en/of ooievaarsbek. Op deze percelen is een brede en sterke onkruidbestrijding nodig, inclusief een bodemherbicide zoals Frontier Optima of Gardo Gold en een basismiddel zoals Calaris of Callisto. Dit om de onkruidsituatie de baas te worden. Ook in 2020 gaven bodemherbiciden weer een negatief effect op het vanggewas als dit gelijk met de maïs of bij doorzaai op kniehoogte werd gezaaid. Hetzelfde geldt voor specifieke grassenmiddelen als het vanggewas tegelijk met de maïs is gezaaid. Kies daarom op probleempercelen zoveel mogelijk voor het zaaien van het vanggewas na de oogst. Zo kunt u makkelijk een goede onkruidbestrijding op deze percelen uitvoeren.

Terbuthylazine is een belangrijke werkzame stof om de onkruidbestrijding optimaal te laten verlopen. Deze stof geeft geen problemen met grasonderzaai, bevordert de werking van middelen (o.a. een betere werking tegen gladvingergras) en is zelfs essentieel voor een goede aanpak van ooievaarsbek. Terbuthylazine zit in de middelen Calaris®, Callistar ® en Gardo® Gold. Calaris en Callistar zijn veilig te combineren met onderzaai, voor Gardo Gold is dit kritisch. Let er op dat Gardo Gold niet meer mag worden ingezet op zandgronden en in grondwaterbeschermingsgebieden.

De website www.zandzoeker.nl geeft u hiervan een handig overzicht.

Daar waar gebruik is gemaakt van bodemherbiciden is het gras niet gekiemd. Links in beeld ziet u een mooi egaal gekiemd fris groen vanggewas, gezaaid na de oogst van maïs. Bij zaai na de maïs is er geen invloed meer merkbaar van de gebruikte bodemherbiciden.

Adviezen onkruid 2021

Ritnaalden: nieuwe oplossing

Gebaseerd op de ervaringen uit de praktijk en vanuit proefvelden geven we u puntsgewijs adviezen rondom onderzaai, situaties en middelen voor 2021. Wilt u voor uzelf en uw telers tot de beste resultaten komen, dan zal meer dan in het verleden per situatie gehandeld moeten worden.

Ritnaalden vormen de laatste jaren steeds vaker een probleem.

Dit heeft dit te maken met het wegvallen van middelen, maar ook klimaatveranderingen (warmere zomers) en grasonderzaai spelen een rol. Standaard wordt veelal gebruik gemaakt van met Force 20CS behandeld zaaizaad. Dit is voldoende voor normale situaties, maar als diep wordt gezaaid of op percelen waar een zware aantasting voorkomt, kan behandeld zaaizaad onvoldoende bescherming geven. Dit jaar is Force Evo beschikbaar, een granulaat wat tijdens het zaaien wordt toegepast.

Overleg met uw telers wat zij willen (type onderzaai), wat past bij hun percelen (onkruiddruk) en hou daarbij ook uw eigen werkplanning en -spreiding in het oog. Alle onderzaai op hetzelfde moment uitvoeren of alle maïs kort voor 1 oktober oogsten is meestal niet mogelijk. Goed overleg voorkomt problemen en is de beste vorm van klantenbinding.

Altijd veilig voor gras als vanggewas zijn middelen uit de groep van de triketones (bijvoorbeeld Calaris, Callistar en Callisto).

Specifieke producten tegen lastige breedbladigen zoals haagwinde (denk aan Banvel®, Casper ® of Peak®) zijn uiteraard ook veilig inzetbaar, want deze werken niet tegen grassen. Anders ligt dit voor specifieke grassenbestrijders en voor bodemherbiciden als deze worden ingezet op een vroeg gezaaid vanggewas.

Force Evo is een nieuw granulaat op basis van tefluthrin. Het wordt bij het zaaien toegepast in een dosering van 16 kg/ha. Ook een lagere dosering gebruiken (8 tot maximaal 12 kg/ha) in combinatie met zaaizaad wat is behandeld met Force 20CS is mogelijk. Heeft u een granulaatstrooier op uw zaaimachine, overleg dan met uw telers over de mogelijkheden en overweeg of aanschaf van een granulaatstrooier zinvol is.

Gladvingergras en ooievaarsbek blijven lastig en zijn alleen afdoende te bestrijden door vroeg te spuiten en daarbij gebruik te maken van een brede mix in combinatie met een robuuste dosering bodemherbicide. In de praktijk zal dit veelal 1 l/ha Frontier ® Optima zijn (Dual Gold en Gardo Gold mogen niet meer op zandgronden) in combinatie met Calaris of Callistar 1-1,5 l/ha om maximaal gebruik te maken van terbuthylazine. Zoals eerder gezegd gaat de duurwerking van een bodemherbicide niet goed samen met een in het voorjaar gezaaid vanggewas. Het beste advies is daarom bij percelen met gladvingergras en ooievaarsbek voor een vroeg maïsras te kiezen en voor 1 oktober te oogsten. Zo kunt u in het 2-4 bladstadium van de maïs voor een sterke en brede middelenmix kiezen.

Vruchtopvolging van bieten of groenten na de maïs speelt in bepaalde regio’s. Hier kunt u er voor kiezen Callisto, Calaris of Callistar in te zetten in een lagere dosering (0,5-0,75 l/ha) en te combineren met een lage dosering Laudis®. Zo maakt u dan toch optimaal gebruik van diverse werkzame stoffen die elkaar aanvullen.

Tip: ga naar www.syngenta.nl/beslisboom. Hier staat een actueel schematisch advies voor alle situaties, dus rekening houdend met vanggewassen, grondsoorten en vruchtopvolging.

Ritnaaldenschade. Links onbehandeld, rechts Force Evo.

Adviezen Force Evo Bij het gebruik van Force Evo moet u rekening houden met een aantal zaken.

• Zorg dat niet alle granulaat diep onderin de zaaivoor komt te liggen, maar egaal is verdeeld. Hiervoor zijn verdelers beschikbaar. Vraag ernaar bij uw handelaar of bij Syngenta.

• Force Evo bevat fosfaat, wat als voordeel een extra goede weggroei van de maïs geeft, maar daardoor mag het niet overal worden ingezet. Hou hier rekening mee (derogatie).

• Ga veilig om met behandelde zaaizaden en Force Evo. Voorkom contact en draag beschermingsmiddelen (lange mouwen, handschoenen, stofbril, mondmasker).

Ga naar www.syngenta.nl/force-evo-maïs voor meer informatie, adviezen en proefresultaten over de aanpak van ritnaalden in maïs.

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik het etiket en de productinformatie. ® /™ Registered Trademark of a Syngenta Group Company. Syngenta biedt oplossingen die helpen de bedrijfsvoering verantwoord te optimaliseren: www.syngenta.nl/stewardship. Laudis is een geregistreerd handelsmerk van Bayer Crop Science. Frontier Optima is een geregistreerd handelsmerk van BASF Agricultural Solutions.

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - NUCROP

Sneller en beter Tekst: Toon van der Stok Foto’s: Crop.zone

ELEKTRISCHE ONKRUIDBESTRIJDING 2.0

Een jaar na de introductie van de eerste elektrische onkruidbestrijder is er nu al een tweede generatie. Het nieuwe NuCrop-systeem werkt met een geleidevloeistof die eerst op de plant wordt gespoten, waarna elektrische stroom de plant doodt.

‘DE GELEIDEVLOEISTOF ZORGT ERVOOR DAT DE STROOM DOOR DE GEHELE PLANT GAAT’

Denk niet dat onkruid doden met elektriciteit nieuw is. Al honderd jaar geleden zijn er volgens Michiel de Jongh van Crop.zone proeven mee gedaan. Daarna heeft het echter een eeuw geduurd voordat er een nieuw alternatief kwam. Het eerste resultaat was de vorig jaar gepresenteerde Xpower van Case New Holland. Dit apparaat gaat met glijsloffen, die onder hoge spanning staan, over de plant en doodt zo via een soort elektrische schok het onkruid. Daarmee zijn afgelopen jaar al succesvolle proeven gedaan, maar het nadeel is nog de beperkte capaciteit door een lage rijsnelheid en kleine werkbreedte.

GELEIDEVLOEISTOF Dit jaar komt er een tweede fabrikant bij die met een nieuw systeem werkt. Fabrikant is Crop.zone, een Duits bedrijf dat een eigen techniek heeft ontworpen. Het belangrijkste verschil is het gebruik van een geleidevloeistof die eerst op de plant wordt gespoten. Daarna komen er speciale geleiders die wanneer ze de plant raken een hoge

52

GRONDIG 3 2021

stroom door de plant jagen. Afhankelijk van de gekozen techniek worden daarbij alleen de bovengrondse delen of ook de wortels gedood.

De Jongh, die mede-eigenaar is van Crop.zone, verwacht veel van deze nieuwe techniek. “Hoe dan ook zullen we de komende jaren toe moeten naar minder afhankelijkheid van chemische middelen. Deze techniek kan in elk geval voor de onkruidbestrijding en de loofdoding bij aardappelen een goed alternatief zijn”, aldus De Jongh. Het grote verschil met de eerder gepresenteerde machines is het gebruik van een geleidevloeistof. “Als je puur water gebruikt, gaat de stroom via het water en langs de plant veel te snel de grond in.

We hebben dus een geleidevloeistof nodig die goed zich verdeelt over de plant en er zorg voor draagt dat de stroom door de plant gaat voor een optimale bestrijding van de plant.”

Voor het ontwikkelen van die geleidevloeistof is het bedrijf nu een samenwerking aangegaan met de Australische gewasbeschermingsfabrikant Nufarm. “Dat lijkt wellicht een vreemde stap voor

NUCROP - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

een producent van herbiciden, maar het past bij de veranderende omstandigheden. Ook daar moet je op inspelen”, zegt Bart de Vroome, verantwoordelijk voor de marketing bij Nufarm in de Benelux. “Op deze manier kunnen we onze kennis over het spuiten gebruiken en blijven we betrokken bij een nieuwe markt.”

Op het hoofdkantoor van Nufarm in Australië wordt nu gewerkt aan het verbeteren van de geleidevloeistof. “Vanuit de herbiciden hebben we kennis van de manier waarop je een spuitvloeistof beter aan een plant laat hechten. Die kennis gebruiken we nu om de geleidevloeistof te verbeteren, zodat de techniek nog beter gaat werken.”

MEER CAPACITEIT De nieuwe gecombineerde techniek van een geleidevloeistof met elektrocutie brengt de capaciteit flink omhoog. De machines, genaamd Volt.apply PD12M, die dit jaar op de markt komen, hebben een werkbreedte van twaalf meter en kunnen daarbij ongeveer zes kilometer per uur rijden. Dat levert een theoretische capaciteit van 7,2 hectare per uur op. Een belangrijk verschil met de Xpower is dat de machine ondanks de grotere werkbreedte lichter is. “Wij hoeven dankzij de geleidevloeistof een veel minder hoge spanning op te wekken en kunnen daardoor met een relatief minder zware generator volstaan”, aldus De Jongh.

‘NA TWEE RONDES WAS NAGENOEG AL HET LOOF VERDWENEN, ZELFS BIJ POOTGOED’ Het afgelopen voor- en najaar is er in Duitsland al een groot aantal proeven gedaan in de loofdoding van aardappelen. Daar was na één ronde nagenoeg al het loof verdwenen. Een tweede ronde, liefst in tegenovergestelde richting, zorgde ervoor dat bij meer vitale aardappelgewassen ook de laatste groene delen vertrokken. Een groot voordeel van NuCrop is dat er op de grond en in de aardappelen geen enkel residu is van de loofdoding.

Komend jaar gaat het bedrijf ook in Nederland aan de slag met loofdoding in aardappelen Verantwoordelijk is Ronny Traas, technisch specialist akkerbouw bij Nufarm. “Allereerst zullen we de methode deze zomer aan zoveel mogelijk adviseurs van de gewasbeschermingshandel, loonwerkers, akkerbouwers en andere stakeholders demonstreren”, zegt Traas. “In samenwerking met de gewasbeschermingshandel zullen op tal van plaatsen in Nederland praktijkproeven met loof-

WAT IS NUCROP? NuCrop is de naam van de samenwerking tussen Nufarm en Crop. zone GmbH.Nufarm is bekend van de gewasbeschermingsmiddelen en werkt aan de geleidevloeistof voor de nieuwe techniek. Crop.zone GmbH is een Duits bedrijf dat is opgezet door veteranen uit de inputs-sector, onder andere oud-medewerkers van Zasso, de ontwikkelaar van de eerste elektrische onkruidbestrijdingsmachines. Samen werken ze nu aan het verbeteren van de techniek. In Australië doet Nufarm onderzoek naar het verbeteren van de geleidevloeistof. In Europa wordt deze zomer de techniek in de praktijk gedemon-streerd en wordt er gewerkt aan de doorontwikkeling van de Volt.apply PD12M. Dit moet een nog grotere werkbreedte opleveren en tegelijkertijd geschikt maken voor rijentoepassing. In de eerste jaren ligt de focus duidelijk op de akkerbouw. Komend seizoen zijn er voor Nederland en België beide drie machines beschikbaar, met name bedoeld om praktijkervaring op te doen.

doding in aardappelen worden uitgezet, zowel bij consumptie, zetmeel als pootgoedbedrijven. Bij pootgoedbedrijven gaan we nader onderzoeken hoe we de werking van NuCrop in een nog snelgroeiend gewas kunnen optimaliseren.”

Voordat de praktijkproeven met de loofdoding beginnen, wil NuCrop de machine ook gaan inzetten in de onkruidbestrijding op andere plaatsen.

“We hebben in elk geval een vraag van de Duitse spoorwegen en daar gaan we zeker testen, maar we willen ook bekijken wat de mogelijkheden zijn in bijvoorbeeld de suikerbietenteelt”, vertelt De Jongh. Het gebruik op verhardingen staat nog niet op de kaart, bekent De Jongh. “Gezien de problematiek moeten we daar zeker naar kijken, maar we hebben nog zoveel wensen. Er is gewoon nog heel veel te doen, want je merkt dat iedereen nu op zoek is naar goede alternatieven.”

De werkbreedte is met twaalf meter al twee keer zo groot als de huidige beschikbare systemen.

GRONDIG 3 2021

53

ONDERNEMEN MET CUMELA - ERFEMISSIE

De waterkwaliteit verbetert,

maar we zijn

er nog niet AANPAKKEN EMISSIES GEWASBESCHERMING VANAF HET ERF BLIJFT BELANGRIJK

Het is belangrijk dat we als sector doorgaan om stappen te zetten om de emissies van gewasbeschermingsmiddelen vanaf het erf en percelen aan te pakken. We hebben al laten zien dat we die emissies kunnen verminderen en nu is het belangrijk om door te pakken. Zo voorkomen we dat het middelenpakket verder onder druk komt te staan, maar ook dat we te maken krijgen met boetes.

De waterkwaliteit laat een verbetering zien wat betreft gewasbeschermingsmiddelen. Er worden dus minder vaak en in lagere concentraties middelen aangetroffen. Een ontwikkeling die mede te danken is aan de inzet door cumelabedrijven. Zo hebben diverse bedrijven maatregelen genomen om de erfemissie te reduceren en lukt het ons steeds beter om met een effectieve inzet van minder middelen de plantgezondheid te borgen en de emissie van percelen in te dammen. Mooie stappen, maar we zijn er nog niet. Ook de komende

54

GRONDIG 3 2021

jaren is het nodig om stappen te blijven zetten om de waterkwaliteit nog verder te verbeteren.

Een opsomming van ontwikkelingen waarmee we te maken gaan krijgen: • In het toelatingsbeleid wordt steeds meer gekeken in welke mate gewasbeschermings middelen in het grond- en oppervlaktewater daadwerkelijk worden aangetroffen. Zijn de emissies hoger dan de norm of wat op grond van modelberekeningen bij de toelating mocht

ERFEMISSIE - ONDERNEMEN MET CUMELA

worden verwacht, dan kan dat beperkingen voor of zelfs intrekking betekenen van de toelating.

• Er wordt naast een goede toepassing in het veld ook steeds meer gekeken naar andere routes waardoor gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlakte- of grondwater terecht kunnen komen. Dit zijn dan emissies vanaf het erf en oppervlakkige perceelafspoeling. Het is reëel dat ook drainage binnen een aantal jaren mee zal worden beoordeeld in de toelating.

• Waterschappen beginnen strikter te handhaven (niet alleen een waarschuwing, maar ook een boete) op het aantreffen van resten gewasbeschermingsmiddelen in het monsterputje van de wasplaats die afwatert op het riool of oppervlaktewater.

ORIËNTEREN OP INVESTERINGEN Door deze ontwikkelingen is het belangrijk hier in je investeringen op voor te sorteren, zeker als je als cumelabedrijf actief bent in gewasbescherming. Bij investeringen in het reinigen van spuitapparatuur zijn de volgende vragen belangrijk: hoe vaak reinig je de apparatuur, waar doe je dat, hoeveel water gebruik je voor deze reiniging en hoe verwerk je uiteindelijk dit afvalwater?

Er zijn in de afgelopen jaren een aantal verwerkingsmogelijkheden beschikbaar gekomen, maar desondanks blijven de bedragen rondom een investeringen in bijvoorbeeld een aparte wasplaats voor de veldspuit fors. Dat houdt in dat investeren hierin een hogere kostprijs betekent, waarmee ondernemers rekening moeten houden in hun tariefstelling. Op www.toolboxwater.nl tref je handige informatie aan die je kan helpen bij het maken van een keuze.

‘WATERSCHAPPEN HANDHAVEN STRIKTER EN LEGGEN BOETES OP IN PLAATS VAN WAARSCHUWINGEN’ KNELPUNTEN BESPREEKBAAR MAKEN Overheid en agrarisch bedrijfsleven zijn blijvend in gesprek over hoe we het verwerken van waswater kunnen stimuleren en de daaruit voorkomende knelpunten kunnen oplossen. Een knelpunt is het gezamenlijk verwerken van waswater, waardoor de kostprijs lager kan blijven. Het aantal voorbeelden van gezamenlijk gebruik van wasplaatsen is nu nog op één hand te tellen. Zo zijn er in Wapse (Drenthe) een wasplaats en zuiveringsinstallatie gebouwd die gezamenlijk worden gebruikt.

Ook willen bedrijven zuiveringsinstallaties die worden gebruikt in de glastuinbouw in de open

MEER INFORMATIE? Bedrijven die zich willen oriënteren in de mogelijkheden om emissie tegen te gaan, kunnen een beroep doen op de erfemissiecoach via www.toolboxwater.nl. Via deze website is ook meer informatie beschikbaar over het reinigen van spuitapparatuur en over manieren om het waswater te verwerken.

teelten inzetten. Regelgeving is daar echter nog niet op afgestemd, terwijl ondernemers in de tussentijd wel zekerheid over gedane investeringen willen hebben.

‘ER WORDEN MINDER VAAK EN LAGERE CONCENTRATIES MIDDELEN AANGETROFFEN’ LANGE-TERMIJNMAATREGELEN Dat we nu weten in welke richting we moeten kijken voor investeringen en nog te zetten stappen hebben we mede te danken aan de lange termijnafspraken die In 2019 zijn gemaakt. Dit geeft duidelijkheid richting cumelaondernemers actief in gewasbescherming, want het gaat uiteindelijk om grote bedragen die toch moeten worden terugverdiend. Het werkt averechts als ieder jaar regels veranderen.

We vatten ze voor je samen. Voor de komende tien teeltseizoenen omvat het de volgende punten: • Per 1 januari 2024 spuitmachines alleen nog vullen met vloeibare gewasbeschermings middelen via een gesloten vulsysteem.

• Per 1 januari 2027 randvoorwaarden voor nagenoeg gesloten erf en gebouwen om emissies gewasbeschermingsmiddelen naar oppervlaktewater tegen te gaan.

• Per 1 januari 2027 uitwendig reinigen van spuitmachines op het erf mag alleen nog plaatsvinden op wasplaatsen.

• Per 1 januari 2027 randvoorwaarden voor inwendig reinigen van spuitmachines.

• Per 1 januari 2030 randvoorwaarden die gaan gelden voor best beschikbare technieken voor het verminderen van drift met ten minste 95%.

Tekst: Maurice Steinbusch, beleidsmedewerker Agrarisch Loonwerk Foto’s: Cumela Communicatie

GRONDIG 3 2021

55

na-opkomst herbicide in maïs

Kracht en Betrouwbaarheid    

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees aandachtig het etiket met productinformatie vóór gebruik. Zorg ervoor dat u met het product of zijn verpakking geen water verontreinigt.

www.belchim.nl

Snelle aanvangswerking Booster in de mix Veilig in alle systemen Beste grassenbestrijder

CLEAN DEAL

CLEAN DEAL

UNIEK LEVELINGSSYSTEEM GROOT GEBRUIKSGEMAK MINIMALE BORSTEL SLIJTAGE LANGE LEVENSDUUR AL 90 JAAR BEWEZEN KWALITEIT

AUTOMATISCH GEPATENTEERD LEVELINGSYSTEEM VOOR PERFECT RESULTAAT

HOLMS PH300

HOLMS SH300

HOLMS PL185

3 meter werkbreedte, incl. zijborstel rechts en elektro hydraulische bediening. Automatische bodemvolging zonder wielen.

3 meter werkbreedte, elektro hydraulische zwenking. Automatische bodemvolging zonder wielen.

1,85 meter werkbreedte, incl. zijborstel rechts + vernevelingskit tegen stof.

Automatische bodemvolging. Ook ideaal voor gebruik binnen.

Veegmachine met opvangbak en watertank. Voor wielladers.

Gebruiksvriendelijke veegmachine.

Voor wielladers en tractoren.

Veegmachine met opvangbak en watertank. Voor compact wielladers en skidsteers.

slechts

CLEAN DEAL

€19.900

leverbaar in: 2,2 m 2,5 m 3,0 m

CLEAN DEAL

€ 12.500

leverbaar in: 2,5 m 3,0 m 3,5 m

79dB

CLEAN DEAL

€ 10.500

leverbaar in: 1,50 m 1,85 m 2,15 m

UIT VOORRAAD LEVERBAAR LIEVER HUREN? BEL: 0527-635920 HOLMS SL250

HOLMS SC150

2,5 meter werkbreedte, elektro hydraulische zwenking. Automatische bodemvolging zonder wielen.

1,5 meter werkbreedte, spatscherm en S60 ophanging (CW leverbaar).

Eenvoudig te vervangen borstels.

Gebruiksvriendelijke veegmachine voor compact wielladers en tractoren.

CLEAN DEAL

€ 8.300

leverbaar in: 2,0 m 2,2 m 2,8 m

Eenvoudig aan te sluiten veegmachine voor graafmachines.

CLEAN DEAL

€ 5.800 §

24/7 SERVICE & SUPPORT Bel 0527-636585 voor meer informatie, bekijk onze website of neem contact op met uw accountmanager

leverbaar in: 1,0 m 1,5 m 2,0 m

WWW.SMT.NETWORK

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - SCHUITEMAKER

Onder de bak doorkijken Tekst en foto’s: Frits Huiden

SILAGEWAGEN MET KIPCILINDERS

Schuitemaker combineert de voordelen van een silagewagen met de handigheid van een kipper. De Siwa 720 W laadt veel en lost gedoseerd. Tegelijk is hij ook handig bij het openbreken van percelen maïs door zijn hefcilinders voorop de bak. Een impressie.

Het openbreken van een perceel maïs vraagt om stuurmanskunst. Gewoon met de silagewagen achter de hakselaar aan rijden om de maïs over de trekkercabine heen in de bak te blazen, kan

‘JE KUNT ONDER DE BAK DOORKIJKEN VOOR MEER ZICHT EN TOCH GROTE HOEVEELHEDEN GEDOSEERD LOSSEN’ niet altijd. Bij te weinig vermogen op de blower van de hakselaar, zijwind of bochten kan er veel

58

GRONDIG 3 2021

product naast de wagen vallen. Achteruit achter de hakselaar aan rijden werkt dan beter én de trekker blijft schoner. Wie met kippers werkt, tilt de bak een stukje op om er onderdoor te kijken.

Vanuit de trekker is er mooi zicht op de achterwielen van de kipper en hakselaar en zie je waar deze heen sturen. Zonder al te veel communicatie met de chauffeur op de hakselaar kun je samen bijna synchroon voor- en achteruit rijden en bochten maken bij het openbreken. Met een silagewagen moet je dan volledig op de spiegels rijden. Dat is een stuk lastiger. Toch zullen pro-

SCHUITEMAKER - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

fessionals, zeker degenen die geen kippers hebben draaien in de bouw, vasthouden aan de silagewagen. Daarmee kunnen ze, vooral met loswalsen, netjes over grote lengtes gedoseerd lossen om een mooi gelaagde kuil op te bouwen.

Bovendien is de inhoud veel groter dan die van de gemiddelde kipper en blijf je stabiel op de kuilhoop.

Schuitemaker wilde het beste van de kipper en de silagewagen combineren en kwam daarom in 2017 op de Agritechnica met een kippende silagewagen. Kaweco heeft ook al zo’n wagen in het programma en noemt de optie ‘Frontlift’. Is de combi geen dubbeling met dito hogere kosten?

Dat valt mee. De € 7000,- kostende optie laat de bak niet volledig kippen, maar slechts 1,10 meter aan de voorzijde tot de bak in een hoek staat van ongeveer twintig graden. Genoeg om onder de bak door te kijken om goed te kunnen manoeuvreren, maar te weinig om de bak leeg te storten.

Daarvoor heb je nog steeds de bodemketting nodig. Deze wordt wel meer ontzien en het lossen zou sneller kunnen gaan omdat de bak recht te zetten is tegen de helling op.

‘HIER IS NOG PLAATS VOOR EEN STREAMER VAN EEN WOORD OF TWAALF A VEERTIEN’

de bak mee omhoog. Door het subframe is de optie niet meer achteraf op een bestaande wagen te bouwen.

NIET KIPPEN OP DE KUIL Loonbedrijf Bouwhuis in het Overijsselse Den Ham rijdt met twee kippende Siwa 720 W-wagens.

Bij het achteruitrijdend openbreken van een perceel blijken de gestuurde en kippende wagens inderdaad zeer handig. De hakselaar is met gemak te volgen langs een perceelsrand met bochten en hoeken waarbij het nodige steek- en draaiwerk komt kijken. Bij het achterwaarts de kuil oprijden gebruiken de chauffeurs de kipfunctie juist niet.

Reden: het kippen haalt ook weer een beetje druk van de dissel weg en dus van de tractie van de trekker. Ook is het bij steile kuilen minder stabiel.

Daarbij is er op de spiegels prima recht de sleufsilo in te rijden. Ook zonder te kippen gaat het lossen van de maïs snel genoeg. Elektrische bediening is niet nodig. De dubbele bodemketting en de doseerwalsen worden aangedreven door de 1000toerige aftakas (hydraulisch is een optie), waarbij de kettingkast van de walsen mooi is geïntegreerd in de bak. Het laatste deel van de aandrijflijn tussen chassis en bak bestaat ook uit een aftakasoverbrenging om de kippende beweging mogelijk te maken. Alleen de steunpoot, de klep en de afdekluiken (meerprijs € 6600,-) gaan op de trekkerhydrauliek. De wagens zijn voorzien van een hydraulisch gedwongen gestuurde tandem die met een stuurstang naar de trekker wordt bediend. Verdere automatiek zit er niet op.

Beide cilinders tillen de bak aan de voorzijde slechts 1,10 meter omhoog tot de bak in een hoek van ongeveer twintig graden staat.

Kippen om sneller te lossen, is niet nodig.

De bodemketting en verdeelwalsen lossen snel genoeg en verdelen laagsgewijs.

De wagen is volledig aan te kleden met opties als hydraulische sturing en vering van de tandem.

Ook mechanische aandrijving is een optie.

VOL TE LADEN MET OPTIES

NIET ACHTERAF OP TE BOUWEN Inmiddels heeft Schuitemaker vijftien wagens met de optie verkocht. Een mooi aantal, maar ook weer niet de hoeveelheid om het voor alle wagens te ontwikkelen. Vandaar dat het tot nu toe alleen te krijgen is op de Siwa 720, het meest verkochte model, met een bakinhoud (DIN) van 49 kuub. De kleinere Siwa 660 wordt te weinig verkocht om een dergelijke ontwikkeling te rechtvaardigen. De Siwa 780- en 840-drieassers zijn simpelweg te groot om de bak te laten kippen. Voor de kipfunctie bouwt Schuitemaker een steviger apart subframe op het bestaande frame met kokerbalken van twintig centimeter hoog, zonder dat de totale hoogte groter wordt. De kokerbalken bestaan uit UNP 300-profielen die met meerdere en langere schetsplaten tot koker zijn gelast. Voorop het frame bij de dissel staan twee driedelige telescopische cilinders voor het heffen van de bak. De spatborden bewegen met

De wagen is rondom verder compleet uitgevoerd zoals je verwacht, met ledverlichting, werklampen en onderrijbeveiliging achteraan en aan de zijkanten. De dissel met een hydraulische veerweg van 25 centimeter wordt eenmalig ingesteld. Op de spatborden en bij het lossen op de onderrijbumper achterop blijft nog wel eens wat maïs of gras liggen, vandaar dat de bumper binnenkort ook hydraulisch wegklapbaar verkrijgbaar is. Overigens is deze er nu met twee pennen ook snel af te halen. Andere opties zijn elektrisch gedwongen besturing, een hydraulisch geveerd tandemstel, een mechanisch aangedreven as, een voorwand met een vijftig centimeter verlaagde opbouw en een uitvoering met twistlocks om het chassis te gebruiken voor een andere opbouw. Standaard kost de wagen € 60.500,-. Zoals Bouwhuis hem heeft (met nette BKT 750/ 60R26.5-banden, twee loswalsen, een afdeksysteem en een gedwongen gestuurd pendelend tandemstel, zonder vering op de ADR-assen), is dat al snel € 70.000,-.

Op de kuil gebruikt Bouwhuis de kipcilinders niet vanwege de stabiliteit en om druk op de achteras van de trekker te houden. Op de spiegels is op deze locatie prima de sleufsilo in te rijden.

Door te kippen wordt het oppervlak vergroot waarop de hakselaar kan mikken en is de kans dat er maïs naast de bak valt kleiner.

GRONDIG 3 2021

59

Draai op een Doosan vanaf €1000,- per maand!*

Deze krachtpatser kun je al leasen vanaf €1000,- per maand. Wil je voordelig starten? Vraag dan naar een leasevoorstel met 0% rente en/of uitstel van de BTW betaling. Nieuwsgierig geworden? Neem dan contact op met uw lokale Doosan dealer voor alle informatie! *Let op! Vraag naar de voorwaarden.

Staad B.V, Anema Arum VOF, Snippe Erica B.V., ELM Bouwmachines B.V., R&L Machinery en Nijland Service

ECONOMIE - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

IN KORT BESTEK - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

CUMELA KOMPAS HOGE BRUTO MARGE PER MACHINE BIJ GRONDVERZETBEDRIJVEN De grondverzetbedrijven in de cumelasector halen per geïnvesteerde euro een veel hogere omzet dan de gemengde en agrarische loonbedrijven. In 2019 is de omzet per geïnvesteerde euro wel gedaald, doordat er relatief veel is geïnvesteerd.

Een eenvoudig kengetal om de machinebenutting van bedrijven te beoordelen, is de bruto marge ten opzichte van de boekwaarde van de machines. Het eerste wat in de grafiek opvalt, zijn de grote verschillen tussen agrarische loonbedrijven en grondverzetbedrijven. In 2019 komt de bruto marge per boekwaarde voor grondverzetbedrijven uit op de factor 1,7, terwijl dit voor agrarische loonbedrijven uitkomt op 1,1. Het betekent dat de grondverzetbedrijven per € 100.000,- boekwaarde een bruto marge van € 170.000,- realiseren, terwijl dit bij de agrarische loonbedrijven maar € 110.000,- is.

BEPERKING AANTAL PERCELEN PER INSCHRIJVER Beste Geralde, Ik wil gaan inschrijven op een bestek met meerdere percelen, maar ik kan volgens het bestek helaas maar maximaal één perceel gegund krijgen. Mag ik dan proberen om via een dochteronderneming nog een tweede perceel te winnen?

Beste aannemer,

De cijfers zijn gebaseerd op de gegevens van 360 bedrijven die over 2018 hebben deelgenomen aan de kengetallenvergelijking Cumela Kompas en 263 bedrijven die over 2019 hebben deelgenomen. In Cumela Kompas worden tot de boekwaarde de machines, transportmiddelen en inventaris gerekend.

Bij beperkingen van het aantal percelen dat één onderneming gegund kan krijgen, zijn veel variaties mogelijk. Het is daarom belangrijk om de tekst in de leidraad en overige besteksdocumenten goed te bestuderen. Als in de leidraad iets is opgenomen over aan elkaar gelieerde vennootschappen, dan is het antwoord op de vraag direct duidelijk. Maar wat nu als daar niets over in de leidraad staat?

Vaste jurisprudentie is inmiddels dat het niet zonder meer mogelijk is verbonden ondernemingen automatisch uit te sluiten. De achterliggende reden is dat het geen standaardgegeven is dat organisaties die samen onderdeel van een concern vormen daadwerkelijk contact met elkaar hebben over de inhoud van hun inschrijvingen.

In de literatuur wordt daarom vaak aangenomen dat wanneer er goede maatregelen worden genomen om ook de schijn van het daadwerkelijk contact weg te nemen, met twee organisaties van één concern moet kunnen worden ingeschreven. Je kunt dan denken aan het volgende: – Aparte tender-teams.

– Geheimhoudingsverklaringen van de betrokken medewerkers, zodat duidelijk is dat de ondernemingen niets weten van elkaars prijzen en andere bedrijfsvertrouwelijke gegevens.

– Aparte vertegenwoordigers in de zin van bestuurders en/of gevolmachtigden.

Het spreekt voor zich dat het dan vaak grote bedrijven betreft, omdat dergelijke maatregelen binnen een kleine organisatie vrijwel niet vallen te organiseren, zeker niet wanneer beide ondernemingen in hetzelfde gebouw zijn gevestigd. Het zal dan vrijwel onmogelijk zijn om te bewijzen dat beide ondernemingen onafhankelijk optreden. Dus, beste aannemer, het is onverstandig om met je dochteraanneming een tweede inschrijving te doen, omdat de kans dan reëel is dat beide inschrijvingen worden uitgesloten.

Wil je meedoen aan de kengetallenvergelijking Cumela Kompas?

Stuur dan een e-mail naar kengetallen@cumela.nl.

Geralde Bouw-van de Bunt, adviseur juridische & GWW-zaken

De verklaring hiervoor is volgens bedrijfseconomisch adviseur Dieuwer Heins dat de agrarische sector duidelijk kapitaalintensiever is dan de grondverzetsector “Niet alleen de aanschafwaarde van het materiaal is relatief hoog, er zijn ook relatief veel machines nodig om het werk in korte tijd uit te kunnen voeren, omdat er veel sprake is van seizoenswerk.”

Opvallend in de cijfers vindt Heins de daling van de bruto marge per euro boekwaarde tussen 2018 en 2019 . “Dit duidt erop dat er flinke investeringen zijn gedaan. In de cijfers zien we dat de investeringen bij deze bedrijven op respectievelijk 145 procent en 135 procent van de afschrijvingen lagen, terwijl dit voor de agrarische loonbedrijven uitkomt op ruim 125 procent. De netto investeringen waren dus hoger dan de afschrijvingen, wat inhoudt dat het machinepark is uitgebreid of verjongd.”

GRONDIG 3 2021

61

ONDERNEMEN MET CUMELA - CUMELARIA

Cumelaria De Samenwerking zwaait Lammert Gorter uit

Bouwvrouwen bij de Vermeulen Groep Een nuttig werkbezoek en aandacht voor de Internationale Vrouwendag was er op 8 maart bij de Vermeulen Groep in Hazerswoude-Dorp. Zwiep Vermeulen ontving Tweede Kamerlid Wytske Postma (CDA) en Anne-Marie Frissen van Bouwend Nederland voor een werkbezoek. Met de eigen young professionals Lieke van Strien en Sophia van Bakel was er zo een sterke delegatie

Wel even een moment bij De Samenwerking in Elsloo, waar medewerker Lammert Gorter na 49 dienstjaren met pensioen ging. Hij begon op achttienjarige leeftijd bij de werktuigencoöperatie en had jarenlang als bedrijfsleider de touwtjes in handen. Gedurende zijn loopbaan maakte Lammert dan ook vele veranderingen mee. Hij staat bekend als zeer gewaardeerde en betrokken werknemer en collega. Een nietsvermoedende Lammert werd van huis opgehaald, waarna met hem een ereronde door het dorp werd gereden. Vervolgens werd hij door directie en personeel toegesproken en ook was er een drive-through georganiseerd.

bouwvrouwen present. Wytske werd bijgepraat over onder andere het stikstofdossier en flexibele oplossingen voor de huidige problemen van de Vermeulen Groep.

Uiteraard was er voor de bouwvrouwen ook even aandacht voor de praktijk, met uitleg over veiligheid in het verkeer en een demonstratie automatisch strippen leggen.

GEBROEDERS KOK BAKKEVEEN INVESTEERT IN STAGE V Een imposante rij nieuwe John Deeres bij Gebroeders Kok in Bakkeveen, namelijk zes 6155M’s en zes 6195M’s. Het bedrijf zet ze in voor zowel agrarisch werk als voor werken in de grond-, weg-, en waterbouw. Voor Gebroeders Kok vormen ze een belang-

62

GRONDIG 3 2021

rijke update, omdat de trekkers zijn uitgerust met de nieuwste Stage V-motoren. Vier van de trekkers zijn uitgerust met Trimble-GPS. Afgelopen najaar investeerde Gebroeders Kok Bakkeveen ook al in vier nieuwe Liebherr TA230-knikdumpers, een primeur

in Europa. Deze dumpers zijn ook uitgerust met de nieuwste Stage V-motoren en verder voorzien van een weegsysteem. Met beide aankopen kan Gebroeders Kok op werken al naar gelang de omstandigheden Stage V-trekkers en -dumpers leveren.

GEKRUID - ONDERNEMEN MET CUMELA

EINDE VAN HET PAPIEREN TIJDPERK

Nu het nog rustig is in het bedrijf leek het ons een goed idee om maar gelijk te starten met het aanvragen van de kentekens voor de machines en aanhangers. Na eerst alle benodigde gegevens te hebben verzameld, lieten we bij de RDW alle voertuigen registreren. Als je zo bezig bent, schrik je toch weer van het aantal machines op het bedrijf.

VEERTIGJARIG JUBILEUM BIJ VAN DER GALIËN Op maandag 1 maart was Hielke Hoekstra veertig jaar in dienst bij Van der Galiën BV uit Kootstertille. Hielke werd met een combinatie van Van der Galiën opgehaald van zijn huis in Driezum. Op de combinatie stond zijn geliefde Ebro-trekker, waarop hij jaren met plezier heeft gewerkt. Eigenaar Jippe van der Galiën en zijn dochter Aukje van der Galiën namen tijdens het ‘gebaksmoment’ het woord en spraken waardering uit voor het vakmanschap en de betrokkenheid van Hielke. In verband met de coronamaatregelen werd deze activiteit gehouden in de werkplaats. Voor zijn verdiensten in de sector ontving Hielke Hoekstra de gouden speld van Cumela.

Feest voor Eldert de Vries bij Jimmink Kolhorn Op 3 juli 1984 kwam Eldert de Vries in vaste dienst bij Jimmink Kolhorn en eind maart 2021 mocht hij na een dienstverband van bijna 37 jaar gaan genieten van zijn pensioen. Op zijn laatste werkdag werd Eldert in het zonnetje gezet. Vanwege de coronabeperkingen was er op het bedrijf in Barsingerhorn een drive-through georganiseerd voor familie, vrienden, relaties en collega’s. Bedrijvenadviseur Ada Kieft sprak Eldert, zijn vrouw en de familie Jimmink ‘Chapeau’-woorden toe. Eldert kreeg hierbij de Cumela-pen met het welbekende ‘Petje af’. Van Jimmink Kolhorn kreeg hij een boom en een boombank met de tekst: “Relax, geniet en pluk de dag!”

Na enige dagen vielen de eerste kentekenbewijzen en de bijbehorende codes in de bus. Helaas volgden er nog een aantal conversieaanvragen, omdat er bij het doorgeven van de VIN-nummers blijkbaar toch een aantal foutjes in waren geslopen. In elk geval is het project in werking gesteld, zodat binnen enige weken alles gekentekend over de weg kan. Hierdoor is de hoeveelheid papier weer toegenomen.

‘HET AANTAL MAPPEN OP KANTOOR DAALT NU IN SNEL TEMPO’ Vervolgens rees de vraag hoe we administratief de boel goed konden vastleggen en zo kwam van het één het ander. Zo werd ons machinebeheerpakket, waar ik al jaren nog amper gebruik van maakte, opnieuw gevuld en geactualiseerd, zodat hier nu tevens alle machine- en onderhoudskaarten voor VCA en dergelijke digitaal aan kunnen worden gekoppeld. Win-win!

Nadat we afgelopen zomer afscheid hadden genomen van de papieren werkbon, waren overgestapt op de Timeking-app voor de planning en werkbonnen en al een paar jaar gebruik maken van de Veilig Vakwerk-app voor toolboxen en werkplekbezoeken, daalt het aantal mappen op kantoor nu in snel tempo. Nu dus ook de laatste keuringsmappen in de papiercontainer verdwijnen, zijn we nu nagenoeg geheel digitaal. Zelf vind ik het reuze handig, want het scheelt een hoop gezoek en ge-order in alle mappen, een klusje dat bij mij vaak even blijft liggen.

Nog zeven jaar wachten totdat het nog bestaand papierwerk vanwege de Belastingdienst in de papierversnipperaar mag en dan is het echt het einde van het papieren tijdperk.

Gretha Toering Toering Loon- en Grondverzetbedrijf

GRONDIG 3 2021

63

ONDERNEMEN MET CUMELA - VROUWEN IN HET CUMELABEDRIJF

We moeten ons

er prettig bij voelen Alweer 24 jaar runnen Anita en Dirry van der Hoek Loonbedrijf G. van der Hoek. Destijds waren ze de eerste vrouwen die de dagelijkse leiding kregen over een cumelabedrijf. Vandaag de dag is het bedrijf niet meer los van te zien van Anita en Dirry.

Tekst en foto’s: Herma van den Pol

‘WE ZIJN MISSCHIEN WAT VERZORGENDER EN HOUDEN VAN GEZELLIGHEID’

Loonbedrijf G. van der Hoek bevindt zich in Lekkerkerk aan de Lek. “De machines zijn bijna allemaal weg, want er is werk genoeg voor de jongens en zo hoort het ook”, zegt Dirry. De trekker die wel klaarstaat om eventueel voor een onverwacht klusje te worden ingezet, is die van Anita. “Ik doe dat graag; even tussendoor een vrachtje wegbrengen”, zegt ze. Samen runnen ze alweer 24 jaar met succes het cumelabedrijf. “Dit jaar bestaan we alweer zestig jaar”, zeggen ze trots.

Het bedrijf ontwikkelt zich gestaag door. De volgende stap wordt de bouw van een nieuw kantoor, waarvoor de voorbereidingen al aan de gang zijn.

Nu worden zaken als de boekhouding en planning verricht in een klein kantoor voor in de loods en zit Anita vaak achter het bureau in haar keuken. “Dat bureau is daar komen te staan toen Dirry en ik kinderen kregen. Zo waren kinderen gemakkelijk met

het werk te combineren”, zegt Anita. “Wellicht dat wanneer het nieuwe kantoor gereed is het bureau uit de keuken gaat verdwijnen.”

NAMEN: ANITA EN DIRRY VAN DER HOEK

CUMELABEDRIJF: LOONBEDRIJF G. VAN DER HOEK, CUMELABEDRIJF EN DAGELIJKS ACTIEF IN GROND-, WEG- EN WATERBOUW

ROL OP HET BEDRIJF: EIGENAREN

64

GRONDIG 3 2021

ALLEEN SAMEN OVERNEMEN De grenzen tussen werk en privé bestaan hier bijna niet en dat vinden ze helemaal niet vervelend, want beiden zijn ze verknocht aan het bedrijf dat ze samen aansturen. Dat ze dat zouden gaan doen, kwam destijds behoorlijk uit de lucht vallen, want toen hun vader Gerrit het bedrijf nog bestierde, deed Dirry iets heel anders en hadden ze het helemaal niet over het overnemen van het bedrijf. “Ik heb eerst geleerd voor kapster, maar toen werken als kapster voor mij niet haalbaar bleek te zijn, ben ik de automatisering in gegaan”, zegt Dirry. “Daar werkte ik ook al tussen de mannen. Voor de gezelligheid kwam ik wel naar het bedrijf van mijn ou-

VROUWEN IN HET CUMELABEDRIJF - ONDERNEMEN MET CUMELA

ders, maar er volledig werken kwam niet in mij op.”

Heel anders dan Anita, die al van jongs af aan op het bedrijf meehielp en zonder problemen kranen en trekkers bestuurt. “Toen mijn vader zei dat hij de boel wilde verkopen, omdat hij niet meer om kon gaan met de veranderende regels, heb ik tegen hem gezegd: ‘En wat moet ik dan?’ Het bedrijf overnemen wilde ik alleen samen met Dirry”, zegt ze. En Dirry wilde dat alleen doen met Anita en dat gebeurde uiteindelijk ook.

DUIDELIJKE ROLVERDELING Ze stapten samen in het bedrijf als de eerste vrouwelijke bedrijfshoofden in de cumelasector. “En dan moet je nog je rol vinden”, zegt Dirry. Zo gebeurde het in het begin nog wel eens dat ze te maken kregen met een klant die zei “Ik heb dit net met je zus afgesproken”, terwijl dat niet zo was, waardoor zaken niet goed gingen. “Nu hebben we heel duidelijk afgesproken wie wat doet en dat werkt goed.” Globaal regelt Dirry de personeelsadministratie, certificering en verzekeringen. Anita doet de planning en boekhouding en zit regelmatig op de trekker of kraan om waar nodig te helpen. Dirry is minder handig met de trekker en laat dat graag aan anderen over, hoewel de medewerkers toch af en toe proberen haar op de trekker te laten rijden. “Vooruit rijden lukt me wel, maar verder kom ik niet. Moeten er echter ergens onderdelen naar toe worden gebracht met de auto, dan doe ik dat graag”, lacht Dirry. In de omgeving Lekkerkerk weten ze niet anders of de vrouwen leiden het bedrijf, maar zo af en toe blijkt wel dat dit lang niet overal vanzelfsprekend is. “Ik moest een keer onderdelen naar Rotterdam brengen, terwijl mijn haar al opgestoken was voor een bruiloft. Toen kreeg ik wel opmerkingen van de uitvoerder daar op locatie. Wat ik heel mooi vond, was dat mijn machinist het toen voor mij opnam. Dan merk je hoe ze je waarderen.”

PERSONEEL BELANGRIJK Die waardering werkt twee kanten op, want zelf zijn ze ook erg betrokken bij hun elf vaste medewerkers en gemiddeld 25 flexibele krachten. Dat

uit zich bijvoorbeeld in het nauwgezet opvolgen van de coronamaatregelen. “We hebben gezegd: ga niet met drie mannen in een keet zitten, maar kom maar hierheen, ook al gaat er daardoor tijd verloren. Op weer een andere locatie hebben we er een extra keet bij gezet”, zo illustreert Anita.

Ook wordt er in de weekeinden als dat nodig is voor de mannen gekookt en staat er in de kantine een grote bos bloemen naast een fruitschaal. En wellicht een echte unicum: naast de potjes desinfectie-gel staan er ook tubes handcrème voor droge handen. Het zijn subtiele verschillen ten opzichte van een bedrijf dat door een man wordt geleid. “We zijn misschien wat verzorgender en houden van gezelligheid”, zegt Dirry. Wat misschien een ander verschil is, is dat de vrouwen altijd ruimte maken voor een praatje. “Als ik op een werk kom, maak ik ook altijd even een praatje met jan en alleman. Vaak levert dat dan weer werk op, tenminste dat was zo voor corona”, zegt Anita.

Beide vrouwen zijn in hun dagelijks werk dicht bij zichzelf gebleven en weten uitstekend hoe ze de wat meer vrouwelijke eigenschappen kunnen combineren met eigenschappen die nodig zijn om een cumelabedrijf te leiden. En wanneer het nodig is, kunnen ze ook nog kennis ophalen bij hun echtgenoten Wilco en Nico. Beiden werken als kraanmachinist voor het bedrijf. “Je vult elkaar aan”, zegt Dirry. “Dat werkt heel goed.”

SERIE: VROUWEN IN HET CUMELABEDRIJF De cumelavrouw is uniek in haar verscheidenheid. De één zwaait de scepter, de ander kookt in het hoogseizoen elke avond voor het overwerkende personeel en weer een ander werkt buiten de deur. In deze serie laten we krachtige vrouwen aan het woord die soms geheel, soms weinig, maar altijd op één of andere manier betrokken zijn bij de cumelasector.

KEUKENTAFEL LEIDEND Kijken Dirry en Anita naar de toekomst, dan zouden ze er graag nog één of twee personeelsleden bij hebben. “We hebben wel eens meer werknemers gehad, maar dan kun je niet voorkomen dat er groepjes binnen de groep ontstaan en dat past niet bij ons”, zegt Anita. Dirry vult aan dat de keukentafel leidend is. “Zolang we daar met z’n allen omheen kunnen zitten, voelen we er ons prettig bij”. Waar beiden heel stellig in zijn, is dat het niet uitmaakt of een nieuwe medewerker een man of een vrouw is, zolang je maar goed bent in wat je doet en het leuk vindt. “Daar past een vrouwenquotum niet bij.”

TIPS? “Anita: “Als je in de sector wilt werken, is het vooral belangrijk om heel flexibel te zijn.”Dirry: “Flexibel is het toverwoord. Werk niet met een plan en een strakke planning, want er gebeurt altijd wel iets en dat is de kick en de sport om dat rond te krijgen. Heb je om drie uur alles rond, dan kan om vier uur alles anders zijn.”

‘GRENZEN TUSSEN WERK EN PRIVÉ BESTAAN HIER BIJNA NIET EN DAT IS HELEMAAL NIET VERVELEND’

WAT TYPEERT JULLIE?

WAT VOEGT JOUW ROL TOE AAN HET BEDRIJF?

“We zijn flexibel, ondernemend en heel sociaal”

“Zonder ons was het bedrijf er niet. Ook kun je volgens ons wel merken dat er hier vrouwen aan het hoofd van het bedrijf staan, in die zin dat we van gezelligheid houden. Daar zorgen we dan ook voor.

Ook is er altijd ruimte voor een praatje.”

GRONDIG 3 2021

65

ONDERNEMEN MET CUMELA - CUMELA.NL

DAGELIJKS NIEUWS VAN EN VOOR DE CUMELASECTOR

De hoogtepunten van Cumela.nl/nieuws KABINET WIL KORTERE BETAALTERMIJN GROOTBEDRIJF AAN MKB

VOORTGANG WERKGROEP ‘VERDIENEN MET DATA’ Op vrijdag 12 februari vond de eerste workshop ‘Verdienen met data’ plaats. Hierin hebben we van gedachten gewisseld over data in het agrarisch loonwerk. Hoe kun je hier nu geld mee verdienen, welke kansen liggen er in de toekomst en tegen welke problemen loop je nu aan? Om dit verder op te pakken, hebben tien loonwerkers zich aangemeld voor een werkgroep.

De maximale wettelijke betaaltermijn van het grootbedrijf aan het midden- en kleinbedrijf (MKB) moet verkort worden tot dertig dagen. Hiermee wordt de huidige toegestane betaaltermijn gehalveerd en gelijkgesteld aan die van de overheid. Dit staat in het wetsvoorstel dat staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken en Klimaat) mede namens minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) op 16 maart naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

De wetgeving draagt bij aan het dempen van een financieringsgat van 55 miljard euro ten nadele van het MKB als ‘gewoon op tijd betalen’ de norm wordt. Kleine en middelgrote ondernemers die aan het grootbedrijf leveren, geven in onderzoeken aan dat er steeds later wordt betaald in plaats van eerder.

Met deze groep hebben we op 25 februari een plan van aanpak uitgewerkt. De bijeenkomst van de werkgroep stond in het teken van kennismaken en verkennen. Dat gold voor de deelnemers in de werkgroep, maar ook voor het onderwerp, verdienen met data. De werkgroep wordt gevormd door ondernemers van agrarische loonbedrijven door heel het land.

OOK OP CUMELA.NL • Kabinet wil thuiswerken aanmoedigen met handreiking • Toolboxvideo: zo werk je veilig met de heftruck • Cumelaondernemers stemmen VVD, CDA en BBB • E-learnings BTG GGI goed gebruikt

66

GRONDIG 3 2021

CUMELA LIVE 3 • Hoe raakt het stikstofdossier de sector?

• In gesprek over digitalisering • De duurzaamheidsambitie van Van Wijlen • Animatie: digitalisering van je kantoorproces doe je zo!

NOG GEEN WIJZIGINGEN VOOR AFZET MEST NAAR PARTICULIEREN

Uit het veld krijgen we veel vragen over de mestafzet naar particulieren. In de informatie van afgelopen jaar over het digitale VDM stond dat particulieren zich moeten registreren bij RVO voordat ze mest mogen afnemen. Met het uitstellen van de invoering van het realtime Verantwoorden Dierlijke Mesttransporten (rVDM) is ook de eis dat particulieren zich vooraf moeten laten registeren nog niet ingevoerd. Op dit moment kun je de afzet van mest naar particulieren dus nog op dezelfde manier regelen als in voorgaande jaren.

Het is natuurlijk wel wijs om je alvast voor te bereiden op de nieuwe situatie zoals die tegen het eind van dit jaar zal ontstaan.

OP ONS YOUTUBE-KANAAL • Doe mee aan de ALV! • Politiek debat in Cumela Live • Cao-video: wat verandert er rond het dagvenster?

• Agrifac Spot Spraying Mona Lisa in de sneeuw

VOORZITTER - ONDERNEMEN MET CUMELA

SAMENWERKEN IS MEER DAN ALLEEN SAMEN WERKEN

STATIEGELD OP BLIKJES OM ZWERFAFVAL TE VOORKOMEN Er komt statiegeld op alle blikjes die water, frisdrank, bier en zwak alcoholhoudende drank bevatten. Dit besloot het kabinet op 3 februari en is het resultaat van een campagne van de Statiegeldalliantie - waarbij Cumela is aangesloten - om statiegeld op blikjes in te voeren en daarmee zwerfafval tegen te gaan. Het statiegeld op blikjes gaat in op 31 december 2022. Vanaf die datum wordt er vijftien cent statiegeld gerekend bij elk plastic blikje. Cumela heeft zich aangesloten bij de Statiegeldalliantie, omdat cumelabedrijven regelmatig worden geconfronteerd met zwerfafval en daar bij hun werkzaamheden nadeel van ondervinden. Bovendien belemmert zwerfafval hergebruik van organisch materiaal en zijn er dure reinigingsstappen nodig.

Cumela vindt het besluit van het kabinet daarom een mooi resultaat van de campagne van de Statiegeldalliantie.

BASTINA VAN HOUWELINGEN VERTEGENWOORDIGT SECTOR BINNEN SKAO OBastina van Houwelingen neemt namens Cumela en MKB Infra de zetel binnen het Centraal College van Deskundigen (CCvD) van Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden en Ondernemen (SKAO) in. Voorheen leverde MKB Infra een afgevaardigde voor het college, maar in overleg heeft Cumela een kandidaat gezocht die de belangen van beide brancheorganisaties kan vertegenwoordigen. SKAO is de eigenaar en beheerder van de CO2-Prestatieladder en verantwoordelijk voor het gebruik en de doorontwikkeling van het certificeringsschema.

De CO2-Prestatieladder is hét duurzaamheidsinstrument van Nederland dat bedrijven en overheden helpt bij het reduceren van de CO2-uitstoot. Het CCvD is operationeel beheerder van deze ladder, primair verantwoordelijk voor het up-to-date houden van het certificeringsschema en functioneert als aanspreekpunt voor de certificerende instellingen.

In onze sector zijn de meeste bedrijven MKB- en familiebedrijven. Veel van deze bedrijven zijn niet groot genoeg om zelfstandig grote werken aan te nemen of willen dit zelfs niet; die kiezen ervoor om onderaannemer te zijn. Of je nu als hoofdaannemer wilt werken of als onderaannemer, je zult wel moeten samenwerken!

Een kernwoord dat dan erg belangrijk is, is vertrouwen.

Een hoofdaannemer moet erop kunnen vertrouwen dat de onderaannemer het werk uitvoert volgens de gemaakte afspraken en planning en een onderaannemer moet er ook op kunnen vertrouwen dat de hoofdaannemer zijn afspraken nakomt. Voorbeelden van afspraken: kun je bij het werk komen? Betaalt de hoofdaannemer op de afgesproken tijd? Het zijn zaken die je van tevoren allemaal heel goed kunt vastleggen in een contract, maar veel belangrijker is het om het vertrouwen naar elkaar uit te stralen en uit te spreken.

‘VEEL BELANGRIJKER IS HET OM HET VERTROUWEN NAAR ELKAAR UIT TE STRALEN EN UIT TE SPREKEN’ Vandaag is zo’n dag dat ik weer meerdere fysieke afspraken heb staan, gewoon op kantoor en uiteraard wel coronaproof! Twee afspraken gingen over het evalueren van projecten die we samen hebben uitgevoerd met twee collega-bedrijven. In één geval ging het om de eerste fase van groenaanlegwerkzaamheden in een nieuwbouwwijk die we uitvoeren voor een GWW-bedrijf en in het andere geval ging het om sportveldonderhoud dat we hebben uitgevoerd voor een hoveniersbedrijf. Voor beide projecten geldt dat de hoofdaannemers MKB-bedrijven waren.

Bij beide projecten hadden we van tevoren afgesproken om het project tussentijds te evalueren. Het doel was niet om elkaar af te zeiken, maar om met elkaars ervaring de samenwerking te verbeteren. Tijdens de gespreken merk je dat het óók gaat over de geleverde kwaliteit, maar vooral over de communicatie. Intern hebben we afgesproken dat we meer samenwerkingen gaan evalueren om gezamenlijk een beter resultaat te krijgen.

Jan Vrij voorzitter sectie Grondverzet en Cultuurtechniek

ELK NUMMER LATEN WE VIA DEZE COLUMN EEN VOORZITTER VAN CUMELA AAN HET WOORD GRONDIG 3 2021

67

ONDERNEMEN MET CUMELA - TOOLBOX VOOR MEER INFO OVER VEILIG WERKEN, KIJK OP WWW.AGROARBO.NL.

Tekst en foto’s: Corina van Zoest-Meester, adviseur arbo

TIPS EN VUISTREGELS VOOR DE TOOLBOXMEETING

Flora en fauna bij maaiwerkwerkzaamheden

Verschillende wetgeving regelt de bescherming (van leefgebieden) van planten en dieren. Als je gaat maaien, moet je zeker weten dat er geen verbod is om te maaien, omdat er bijvoorbeeld vogels broeden. Ga zorgvuldig om met de beschermde planten en dieren in Nederland en bereid je goed voor.

Bron: Gedragscode waterschappen

ALLE TOOLBOXEN ZIJN OOK DIGITAAL TE GEBRUIKEN VIA DE VEILIG VAKWERK-DIENST. GA VOOR MEER INFORMATIE NAAR WWW.VEILIGVAKWERK.NL 68

GRONDIG 3 2021

TOOLBOX - ONDERNEMEN MET CUMELA

WETGEVING EN GEDRAGSCODES Wet natuurbescherming (en wettelijke soortbescherming)

DEZE TOOLBOX IS GEEN VERVANGING VOOR DE TRAINING WET NATUURBESCHERMING. DE VOLGENDE ONDERDELEN BEHOREN TOT DE TRAINING:

Deze wet regelt de bescherming van onze topnatuurgebieden (Natura 2000), de bescherming van houtopstanden en de bescherming van soorten. Voor de rust- en voortplantingsplaatsen gelden verbodsbepalingen voor maaien, schonen en snoeien.

• De belangrijkste punten uit de Wet natuurbescherming voor uitvoerende medewerkers.

• Het herkennen van 25 soorten flora en fauna en hun rust- en verblijfplaatsen.

• Beschermde soorten en rust- en verblijfplaatsen.

• Verboden en geboden binnen de huidige wetgeving.

• Typen rust- en verblijfplaatsen en gebruik.

• Zorgvuldig handelen.

• Vrijstelling en gedragscode.

• Communicatie en werkproces.

Gedragscodes natuurbescherming Dit zijn gedragscodes van Stadswerk, Unie van Waterschappen, Rijkswaterstaat, enzovoort. Zie de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (rvo.nl) voor het volledige overzicht voor agrarische ondernemers. Gedragscodes maken het eenvoudiger om zorgvuldig te werken en hebben als voordeel dat er geen ontheffingsprocedure hoeft te worden doorlopen.

Hoe ga je in de praktijk zorgvuldig om met beschermde soorten?

Weet wat er in de desbetreffende gedragscode staat en controleer of de juiste voorbereidingen zijn getroffen. Als je je niet aan de regels houdt, resulteert dat in schade aan de natuur, een verstoorde relatie met de opdrachtgever en hoge boetes. Werk volgens je werkinstructie.

VOORBEELD WERKINSTRUCTIE

• Op locaties met beschermde soorten: - Werk uitvoeren tussen 7.00 en 18.00 uur.

-W erken bij droge ondergrond: insporing minder dan vijf centimeter.

- Maaihoogte acht tot twaalf centimeter ten opzichte van maaiveld.

- Eerste baan langs de weg, maaisnelheid lager dan 8 km/u, machine blijft op de weg.

- Tweede baan aansluitend op eerste baan, machine rijdt op de weg of op de eerste baan, maaisnelheid lager dan 8 km/u.

- Overig areaal: niet maaien.

- Concentreren van maaisel naar de weg toe.

- Maaisel in balen persen langs de weg en dezelfde dag afvoeren.

• Aanvullende specificaties:

- Adder: • Uitvoering in oktober.

• Maximaal 75 procent van het areaal maaien: alleen delen langs de weg. Bij delen met heide maximaal 25 procent maaien.

Zie maaigrens op de kaart.

Loop onderstaande punten na:

• Bestudeer de maaikaart of digitale informatie over het perceel en

Zie ook www.perceelwijzer.nl (Noord-Brabantse waterschappen)

beoordeel de volgende zaken: - Welke soorten zijn aanwezig?

- Waar mag je niet maaien? Ken de nestlocaties en de maaigrenzen.

- Hoe je mag maaien? Alles of gefaseerd, welke maaihoogte, welke maaisnelheid?

- Wanneer je mag maaien?

• Buiten de kwetsbare periode (onder andere de broedperiode) van de aanwezige soorten.

• Binnen welke tijden op de dag mag je maaien?

• Vraag bij de uitvoerder na welke zorgvuldige werktechnieken en beschermingszones moeten worden gebruikt.

Als je tijdens het werk nieuwe of onbekende soorten aantreft, meld het dan bij de uitvoerder.

GRONDIG 3 2021

69

ONDERNEMEN MET CUMELA - ONDERNEMERSCHAP

Ondernemer, bestuurder

en verbinder ALS ONDERNEMER MOET JE IN DE REGIO AAN JE CONTACTEN WERKEN

We willen allemaal wel eens iets gedaan krijgen bij een bedrijf, een organisatie of de overheid.

Of we willen een bepaalde persoon ervan overtuigen om naar ons voorstel of standpunt te luisteren.

Dit kun je bereiken door als cumelaondernemer persoonlijk of als bestuurder te lobbyen, of beter gezegd de verbinding te zoeken om op te komen voor de belangen van je bedrijf en die van de sector.

Afgelopen maand was er een workshop voor Cumela-bestuurders over welke belangrijke rol je kunt spelen in de regionale belangenbehartiging bij provincie en gemeenten. Hoe je dat doet en wat je daarvoor nodig hebt, was het onderwerp van deze speciale workshop voor bestuursleden van Cumela.

We zijn geïnspireerd door medebestuurders die hebben verteld hoe zij in gesprek zijn gekomen met provincie of gemeenten en wat ze daarmee hebben bereikt of willen bereiken. De onderwerpen in deze workshop waren specifiek gekozen, namelijk stikstofwetgeving en Omgevingswet. De aanpak ten aanzien van het netwerken kan echter op allerlei onderwerpen worden toegepast. De bijeenkomst

SAMEN OPLOSSINGEN ZOEKEN Deze lijst met een paar tips voor het netwerken en verbinding zoeken met regionale bestuurders is vast niet compleet. Er zijn vast meer punten te noemen. De beste manier om een gesprek aan te gaan, is om in elk geval jezelf te zijn. Streef naar een redelijke balans tussen wat je zelf wilt en de manier waarop mensen op je reageren.

Zoek vooral naar oplossingen en acteer zoals we dat als bedrijven ook doen. Benader ook de bestuurders zo en bied aan om samen te zoeken naar oplossingen. Het doel is om samen als ondernemer en bestuurder in gesprek te komen en zo een positieve bijdrage te leveren aan de verbinding in de regio. Succes!

70

GRONDIG 3 2021

leverde een aantal tips op die niet voorbehouden zijn aan bestuurders, maar die elke ondernemer kan en misschien wel moet toepassen. Hier volgen enkele belangrijke tips die je kunt gebruiken om te netwerken en de verbinding te zoeken.

TIP 1. MAAK CONTACT MET OVERHEDEN, EERST REGIONAAL. Wees niet bang om te netwerken, want het is de normaalste zaak van de wereld. Iedereen komt namelijk op voor zijn of haar belangen. Spreek regionale bestuurders van bijvoorbeeld de gemeente, een belangenorganisatie of zakenclub aan. Zoek ook bondgenoten onder je collega’s. Het belang van de sector valt dan meer op dan wanneer je alleen het belang van je eigen bedrijf noemt. Nodig een keer een paar bestuurders uit op je bedrijf en op een collega-bedrijf voor een rondleiding en een nadere kennismaking.

TIP 2. WEES JE BEWUST VAN DE TOEGEVOEGDE WAARDE VAN JE BEDRIJF EN VAN DE SECTOR. Een belangrijk argument als het gaat om het bestaansrecht is dat de cumelasector de grootste werkgever in het buitengebied is. Bij de toegevoegde waarde van je bedrijf en van de sector gaat het om kennis, ervaring, innovatie, lokaal ondernemerschap, het dienstenpakket en het meedenken met de klant. Heel vaak zijn cumelaondernemers en bestuurders te bescheiden. Leg uit wat de brancheorganisatie Cumela landelijk aanpakt en wat haar regionale rol is. Noem in de gesprekken wat er op je bedrijf en in de sector al gebeurt aan investeringen in nieuwe machines, in emissiebeperkende maatregelen en in hergebruik van afvalstromen. Wees niet bang om bedragen te noemen, want dat laat zien hoeveel bedrijven

Dankzij de goede contacten met het Ministerie van Infrastructuur kwam minister Cora van Nieuwenhuizen het eerste kenteken uitreiken op een cumelabedrijf. Juist op dat moment kun je gebruik maken van je contacten om zaken onder aandacht van de minister te brengen.

jaarlijks investeren. De bedragen die bij ons omgaan, maken bij veel bestuurders indruk.

TIP 3. LAAT ZIEN DAT WE MEEDENKEN EN NIET TEGENWERKEN. Ons belang is een gezamenlijk belang, want cumelabedrijven vormen de economische motor in de gemeenten en provincie als het gaat om bijvoorbeeld werkgelegenheid. De cumelaondernemers zijn creatief en flexibel, de werknemers hebben een goede werkmoraal en we lopen technologisch voorop. Ga in gesprek met regionale bestuurders. Waar zitten de knelpunten, waar zitten de overeenkomsten? Daag elkaar uit. Geef niet bij voorbaat aan dat je de oplossing hebt, maar wel een deel van de oplossing kunt zijn.

TIP 4. NETWERKEN DOE JE SAMEN. Probeer grote zaken vooral samen op te pakken, bijvoorbeeld met bestuurders van Cumela als brancheorganisatie, bestuurders van andere organisaties en collega-ondernemers. Als het gaat over bijvoorbeeld de Omgevingswet is het handig om per provincie een werkgroep in te stellen.

Maak met je bestuur een overzicht per provincie van het aantal gemeenten en de Cumela-leden in deze gemeenten. Cumela kan dit inzichtelijk maken. De introductie van het onderwerp voor leden

kan via de studieclub of regionale nieuwsbrieven.

Een specialist van Cumela kan de werkgroep bijpraten en handvatten en instructies geven.

TIP 5. BENADER EN BEL MET BESTUURDERS VAN OVERHEDEN. Om daadwerkelijk contacten te leggen, heb je namen en telefoonnummers nodig van wethouders en gedeputeerden. Zorg dat je zichtbaar bent bij de gemeente en de provincie. Ga eens vaker naar raadsvergaderingen en provinciale vergaderingen en maak daarbij eens gebruik van het inspreekrecht. Vind je dat in het begin eng of ingewikkeld, vraag dan of een specialist van Cumela met je mee kan gaan of je goed kan voorbereiden. Het is belangrijk om met de juiste persoon het gesprek aan te gaan. Maak jezelf en de bedrijven in de sector zichtbaar. Weet dat de provincie, de gemeente en het waterschap ook op zoek zijn naar verbinding.

Tekst: Ada Kieft, bedrijvenadviseur Foto: Toon van der Stok

GRONDIG 3 2021

71

ONDERNEMEN MET CUMELA - SERIE OMGEVINGSWET

Procedures versnellen MILIEUREGELS ONDER DE OMGEVINGSWET

Met het in werking treden van de Omgevingswet per 1 januari 2022 worden een aantal veranderingen doorgevoerd ten aanzien van de milieuregels. Zo bestaat het begrip ‘inrichting’ onder de Omgevingswet niet meer. Om procedures sneller te laten verlopen, verschuift voor een aantal activiteiten de vergunningplicht. Deze twee aspecten zijn in dit artikel nader toegelicht.

OMGEVINGSWET De overheid streeft ernaar om op 1 januari 2022 de nieuwe Omgevingswet in werking te laten treden. In aanloop naar die datum gaan we in elke editie van Grondig in op de ontwikkelingen en de bijzonderheden die deze wet met zich meebrengt.

Onder de huidige regelgeving zijn milieuregels van toepassing voor een situatie waarbij er sprake is van een activiteit met een bedrijfsmatige omvang die voor een langere tijd wordt uitgevoerd én die op een vaste plek wordt uitgevoerd én waarbij de activiteiten een bepaalde ondergrens/capaciteit overschrijden. Dit wordt samengevat onder het begrip ‘inrichting’ van de Wet milieubeheer.

Onder de Omgevingswet is geen sprake meer van een inrichting, maar worden de regels bepaald op basis van de milieubelastende activiteiten die op een locatie worden uitgevoerd. Dit kan nog steeds een locatie zijn waar een bedrijf is gevestigd, waar activiteiten worden uitgevoerd ten aanzien van bouw- of afvalstoffen of het onderhouden en repareren van materieel.

Hier komt bij dat de regels ook van toepassing kunnen zijn op een locatie waar - eventueel tijdelijk activiteiten worden uitgevoerd. Hierbij kun je denken aan de (tijdelijke) opslag van vervuilde grond of afvalstoffen, het lozen van water vanuit een bronbemaling of sanering. De locatie waar de activiteit wordt uitgevoerd, is dan minder van belang.

Voor een agrarisch loonwerkbedrijf is bepaald dat sprake is van een milieubelastende activiteit wanneer stoffen worden opgeslagen en voertuigen worden onderhouden, gerepareerd en schoongemaakt op een andere locatie dan waar het loonwerk plaatsvindt. Dit hoeft dus niet beperkt te blijven tot de eigen bedrijfslocatie, maar daar waar de activiteit plaatsvindt.

situaties algemene regels te hanteren, is gekozen om voor een aantal activiteiten de vergunningplicht te laten vervallen. In onderstaande tabel zijn een aantal situaties opgenomen waarbij de vergunningplicht specifiek voor de opslag van bepaalde stoffen vervalt of de ondergrens wordt verruimd.

VERGUNNINGPLICHT HUIDIGE SITUATIE VERGUNNINGPLICHT VANAF 1 JANUARI 2022 Opslag > 50 ton meststoffen, groep 2 Opslag > 100 ton vaste meststoffen, groep 2 Bedrijfsvestiging op een gesloten Geen vergunningplicht stortplaats Inpandige opslag geen vergunningplicht Inpandige opslag diesel, afgewerkte olie > 15 m3 Geen vergunningplicht opslag Opslag > 600 m3 vaste mest vaste mest Geen vergunningplicht opslag Opslag vloeibare mest > 750 m2 of 3.600 m3 in bassin vloeibare mest Geen vergunningplicht opslag Opslag > 10.000 m3 grond (aw/wonen/ind) grond (aw/wonen/ind) Geen vergunningplicht opslag baggerOpslag > 10.000 m3 baggerspecie (klasse A/B) specie (alg. toepasb./licht en matig verontreinigd)

Naast de aanwijzing van een vergunningplicht vanuit algemene regels kan een gemeente in het omgevingsplan aanvullende vergunningplichten opnemen voor specifieke situaties. Hierbij kun je denken aan activiteiten die leiden tot aanvullende geluidsuitstraling in de buurt van een stiltegebied of andere gevoelige bestemmingen.

KLEINERE WIJZIGINGEN VERGUNNINGPLICHT Ook de aanwijzing van de situatie waarbij een vergunningplicht van toepassing is, verandert in een aantal situaties. Wanneer in de huidige situatie sprake is van een vergunningplicht, type C-inrichting, geldt dat voor meerdere activiteiten de algemene eisen niet meer van toepassing zijn. Vanaf 1 januari 2022 geldt de vergunningplicht uitsluitend voor de desbetreffende activiteit, niet meer voor de rest van de werkzaamheden. Om in meer

72

GRONDIG 3 2021

Naast bovenstaande wijzigingen zullen er meer wijzigingen plaatsvinden in de regels die worden voorgeschreven. Zo komt bijvoorbeeld het installatiecertificaat te vervallen voor bovengrondse tanks in een lekbak met uitsluitend bovengrondse leidingen. In de komende periode worden de regels concreter en definitief. In de loop van het jaar zal Cumela de concrete wijzigingen voor de meest voorkomende activiteiten en situaties kenbaar maken.

Tekst en foto’s: Tom Luttikhold, juridisch adviseur omgevingsrecht

DELVANO veldspuiten Gemaakt vóór en door professionals

Zuidweg 13-15 Krabbendijke - Tel: 0113-502610 Verkoop: Ko Smalheer, tel: 06-53 24 90 27

delvano.nl

ONDERNEMEN MET CUMELA - EERST NADENKEN

Eerst denken,

dan doen

STEL JEZELF VOORAF DE VRAAG OF DIT WEL KAN

Cumelaondernemers zijn van aanpakken.

Heeft een klant of opdrachtgever een probleem, dan lossen zij het wel op. Een mooie instelling, die hun bedrijven geliefd en gewaardeerd maakt bij klanten en opdrachtgevers. Toch zijn er situaties waarin het beter is om eerst na te denken en na te vragen of wat je wilt doen eigenlijk wel kan.

Het lijkt een beetje een tegeltjeswijsheid, maar het helpt ook in de praktijk!

Onlangs zei één van onze leden het tegen me: “Ik denk graag in oplossingen.” Dat is ook heel goed, want er zijn al problemen genoeg in de wereld. Van adviseurs in onze sector krijgen we echter signalen dat onze leden soms onverantwoorde en ondoordachte risico’s nemen. Risico’s die eenvoudig zijn te vermijden en veel leed kunnen voorkomen.

HET GEVOLG KAN ZIJN DAT ER ONVERANTWOORDE RISICO’S WORDEN GENOMEN EN ER UITEINDELIJK EEN FORSE BOETE VOLGT OF DAT ER ERNSTIG LETSEL ONTSTAAT Wat ze dan tegenkomen, zijn initiatieven waarin agrarische reststromen worden verzameld en met een eenvoudige bewerking weer als ‘meststof’ in de landbouw worden aangeboden. Dit alles onder het mom van “We willen toch naar kringlooplandbouw?” Verder krijgen zij signalen over bedrijven die al dan niet bewust deelnemen aan zaken die samenhangen met mestfraude. Ook zien zij situaties waarin er forse risico’s worden genomen met de fysieke veiligheid. De medewerker denkt: dit kan wel even, het lukt me wel. Het gevolg kan zijn dat er onverantwoorde risico’s worden genomen en er uiteindelijk een forse boete volgt of dat er ernstig letsel ontstaat.

WANNEER IS HET AFVAL? Of een restproduct uit de landbouw afval is, hang af van wat de houder van die reststroom van plan

74

GRONDIG 3 2021

EEN VOORBEELD VAN IETS WAT AFVAL WORDT Een fruitteler verkoopt via een fruitautomaat appels. Als de appels daar een aantal dagen hebben gelegen, wordt de kwaliteit minder en zijn ze niet meer verkoopbaar aan consumenten. De appels kunnen nog wel worden verkocht aan melkveehouder in de buurt, alleen hebben ze dan een veel lagere waarde dan voorheen. Omdat de fruitteler de appels niet meer voor menselijke consumptie kan verkopen, moet hij zich ervan ontdoen. Formeel is het dus afval geworden en daarvoor gelden strenge regels. De melkveehouder zou dus - in formele zin - een inzamelaar en verwerker van afval moeten zijn, wil hij die appels kunnen inzamelen, kopen en verwerken.

is ermee te gaan doen. Een restproduct of reststroom is afval als de houder zich ervan ontdoet, van plan is zich ervan te ontdoen of zich ervan moet ontdoen.

EERST NADENKEN - ONDERNEMEN MET CUMELA

Wanneer het cumelabedrijf een reststroom wil afnemen waarvan een teler zich ontdoet, neemt het afval in en moet het daarvoor aan de juiste voorwaarden voldoen. Bovendien mag deze reststroom niet zo maar na een eenvoudige bewerking op het land worden gebracht als meststof. Je bent dan afval aan het storten en dat is in het algemeen verboden. Het is dus belangrijk om eerst even goed na te denken en zo nodig advies te vragen of wat je van plan bent wel mag.

MESTFRAUDE Cumelabedrijven worden soms betrokken bij handelingen met mest waarvan je kunt weten dat dit niet kan kloppen. Krijg je de opdracht om grote hoeveelheden dunne fractie op een perceel uit te rijden, dan kan dat nooit goed zijn voor de bodem en voor het grondwater. Als je mest kunt afnemen of leveren tegen wel heel aantrekkelijke condities - haast te mooi om waar te zijn - dan ís het meestal ook te mooi om waar te zijn en word je ingeschakeld in een fraudeopzet.

Wees je bewust van het feit dat het in de Meststoffenwet ook strafbaar is als je meewerkt aan fraude terwijl je zelf de fraude niet pleegt. Stop met het meewerken en meld de situatie bij Cumela. Wij kunnen ervoor zorgen dat signalen anoniem bij de handhavende diensten bekend worden.

WEES JE BEWUST VAN HET FEIT DAT HET IN DE MESTSTOFFENWET OOK STRAFBAAR ISALS JE MEEWERKT AAN FRAUDE TERWIJL JE ZELF DE FRAUDE NIET PLEEGT FYSIEKE RISICO’S Elk bedrijf met personeel moet een risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E) hebben. Het doel van de RI&E is het beheersen van de risico’s die de veiligheid en de gezondheid van het personeel bedreigen. Onder personeel worden ook verstaan meewerkende gezinsleden, stagiairs, inhuurkrachten, uitzendkrachten en vrijwilligers.

De RI&E is - als het goed is - toegespitst op de activiteiten die je normaal gesproken uitvoert. Ga je echter nieuwe activiteiten ondernemen, dan kunnen ook de risico’s voor jezelf en voor je personeel veranderen. Wees je daarvan bewust en vul de RI&E aan met de nieuwe activiteiten. Bovendien kunnen ook de omstandigheden veranderen (denk bijvoorbeeld aan de huidige coronapandemie), waardoor de risico’s ook anders worden. Daarom is

ENKELE RESTSTROMEN DIE ALS AFVAL MOETEN WORDEN GEZIEN LEKWATER UIT SUBSTRAAT Het gaat hier om lekwater dat afkomstig is van substraat uit kassen ten behoeve van de teelt van bijvoorbeeld tomaten. Bij het leegruimen van kassen komt veel substraatmateriaal en plantmateriaal uit de kassen. Het substraatmateriaal is meestal verzadigd van vocht. Bij inname van dit substraatmateriaal wordt het vocht dat rijk is aan nutriënten en vergelijkbaar is met meststoffen uit bijlage Aa van de Meststoffenwet aangemerkt als afvalstof. Dit lekwater kan daarom niet worden afgevoerd als meststof en op het land worden gebracht, maar dient als afvalstof te worden afgevoerd.

Reden hiervoor is dat de telers zich hebben ontdaan van een afvalstof (substraatmateriaal) en dat een afgeleide daarvan - het lekwater - ook als afval moet worden aangemerkt.

STRUVIET Struviet uit de mestverwerking of rioolwaterzuivering kan zowel een afvalstof, een anorganische meststof, een organische meststof als een dierlijke meststof zijn. Dit kan verschillen per locatie waar die is geproduceerd.

• S truviet als afvalstof: transport van struviet met de status van afvalstof

•

•

•

die wordt ingezet als grondstof mag alleen worden uitgevoerd door een VIHB-geregistreerde vervoerder. Bij het transport moet een begeleidingsbrief worden gebruikt met vermelding van de Eural-code, bijvoorbeeld 19.08.05 voor struviet uit slib van stedelijk afvalwater.

S truviet als anorganische meststof: voor struviet (met de status van afvalstof) die als meststof wordt vervoerd, kan een normaal CMR worden gebruikt met de vermelding dat het een meststof (categorie herwonnen fosfaten) betreft.

S truviet als organische meststof: struviet gewonnen uit organische meststoffen moet afhankelijk van het verwerkingsprincipe aangemerkt blijven als organische meststof. Hiervoor kan een normaal CMR worden gebruikt met de vermelding dat het een organische meststof betreft.

S truviet als dierlijke meststof: struviet gewonnen uit (een mengsel met) dierlijke meststoffen blijft aangemerkt als dierlijke meststof. Hiervoor moet een VDM worden opgemaakt en bij transport moet de struviet worden bemonsterd, gewogen en met AGR/GPS worden vervoerd.

het van belang steeds te blijven nadenken over de risico’s die jij en je medewerkers lopen. Voordat het werk begint, moet de beoordeling van de risico’s zijn toegevoegd aan de RI&E. In beide gevallen geldt: beter eerst denken, dan doen!

Tekst: Hans Verkerk beleidsmedewerker meststoffendistributie Foto’s: Cumela Communicatie

GRONDIG 3 2021

75

DE DEUTZ-FAHR 8280 TTV. #AlwaysOnTractor.

Je bent AlwaysOn! En je verwacht hetzelfde van je trekker.

DEUTZ-FAHR introduceert de nieuwe 8280 TTV, uw betrouwbare, krachtige, volledig connected werkpartner. De in Lauingen (Duitsland) geproduceerde 8280 TTV bundelt hoge prestaties, kwaliteit en de meest innovatieve technologie met behulp van een krachtige twin-turbomotor met 287 pk en een max. snelheid van 60 km/u, tweetoerige frontaftakas en droge schijfremmen voor. Dit maakt de 8280 TTV uw snelle, behendige en betrouwbare partner in het veld en op de weg. De nieuwste digitale voorzieningen zoals SDF Fleet Management en SDF Guidance zorgen ervoor dat de 8280 TTV zo efficiënt en exact mogelijk te werk kan gaan. Daarnaast bieden de intelligente, instelbare voorasvering, de luchtgeveerde cabine en de krachtige airconditioning u een comfortabele werkomgeving – zelfs bij de meest uitdagende werkzaamheden.

Als u altijd bezig bent om uw werk klaar te krijgen, is de nieuwe 8280 TTV uw #AlwaysOnTractor.

Ontdek de nieuwe 8280 TTV op deutz-fahr.com of bij uw dealer.

Volg ons

DEUTZ-FAHR is een merk van

ONTWIKKELD VOOR RIJBEWIJS B+E Veldhuizen Semi-Dieplader bakmaat 10,50 x 2,20 mtr. oprijhoek 8° laadvermogen 5,4T

Iveco 40C16 2,3 L / 120 KW 8,0 T trekgewicht

Groenekan T. 088 625 96 00 | Zwolle T. 088 625 96 70 | www.veldhuizen.nl | verhuur@veldhuizen.nl

ONDERNEMEN MET CUMELA - PENSIOEN

Bedrijfsbeëindiging door pensioen PER 1 JANUARI 2021 COMPENSATIE TRANSITIEVERGOEDING

Ben je een kleine werkgever en staak je je bedrijf? Dan kun je vanaf 1 januari 2021 mogelijk aanspraak maken op een compensatie van de transitievergoedingen voor jouw werknemers. Het gaat hier om bedrijven met minder dan 25 werknemers.

Met de komst van de Wet werk en zekerheid werd op 1 juli 2015 de transitievergoeding geïntroduceerd. Werknemers hebben recht op deze transitievergoeding als de arbeidsovereenkomst op initiatief van de werkgever wordt beëindigd of niet wordt voortgezet. Het is een maatregel die voor de kleine werkgevers (financieel) ingrij-

‘VOOR DE BEREKENING VAN HET AANTAL WERKNEMERS IS NIET VAN BELANG OF DE WERKNEMER EEN TIJDELIJK DAN WEL EEN VAST CONTRACT HEEFT’ pend is, omdat de hoogte van de transitievergoeding niet afhankelijk is van de grootte van de werkgever. Een voorbeeld: een werknemer die dertig jaar bij jou in dienst is, zou bij een bedrijfsbeëindiging recht hebben op een transitievergoeding berekend op basis van een derde deel

78

GRONDIG 3 2021

van zijn dienstjaren, ofwel een transitievergoeding ter hoogte van tien maandsalarissen.

De overheid wil voorkomen dat werkgevers die door pensionering zijn gedwongen hun onderneming te staken privévermogen moeten aanwenden om een transitievergoeding aan hun werknemers te betalen. Daarvoor kunnen ze een compensatie aanvragen bij het UWV. Dit is geregeld in de Wet arbeidsmarkt in balans. Voor de berekening van het aantal werknemers, om te bepalen of je een kleine werkgever bent, is het niet van belang of de werknemer een tijdelijk dan wel een vast contract heeft. Deze compensatieregeling treedt vanaf 1 januari 2021 in werking.

REDENEN VAN BEËINDIGING Er zijn twee situaties waarin compensatie van betaalde transitievergoedingen aan de orde kan zijn: • De reden van de bedrijfsbeëindiging is gelegen in het (binnen zes maanden) bereiken van de

PENSIOEN - ONDERNEMEN MET CUMELA

AOW-gerechtigde leeftijd van de ondernemer en er is geen opvolger.

• Bij overlijden geldt dat de erfgenamen of medewerkers binnen twaalf maanden na het overlijden van de werkgever een verzoek moeten hebben gedaan om toestemming te geven bij UWV of kantonrechter voor het opzeggen van de arbeidsovereenkomst.

‘ER ZIJN TWEE SITUATIES WAARIN COMPENSATIE VAN BETAALDE TRANSITIEVERGOEDINGEN AAN DE ORDE KAN ZIJN’

Een andere reden om in aanmerking te komen voor de compensatieregeling transitievergoeding is als de werkgever door ziekte niet door kan of kon gaan met het voeren van zijn bedrijf. Dit onderdeel is niet in werking getreden per 1 januari 2021 en de (nieuwe) ingangsdatum is nog niet bekend. Dit heeft te maken met onduidelijkheden die nog bestaan over de beoordeling bij ziekte en vraagt om nadere uitwerking door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

VOORWAARDEN COMPENSATIE Onder de volgende voorwaarden kom je in aanmerking voor deze compensatie: • Voor in elk geval één werknemer heeft UWV toestemming gegeven om de arbeidsovereen-komst op te zeggen door (voorgenomen) bedrijfsbeëindiging. Als het UWV geen toestemming geeft, kan de werkgever naar de rechter stappen. Als de kantonrechter vervolgens de arbeidsovereenkomst wegens bedrijfseconomische redenen ontbindt, is ook aan deze voorwaarde voldaan. Voor de overige werknemers hoef je geen ontslagaanvraag in te dienen en kan het dienstverband worden beëindigd met wederzijds goedvinden door middel van een vaststellingsovereenkomst.

• Het moet gaan om een kleine werkgever.

Daarvan is sprake als er maximaal 24 werknemers in dienst waren in de tweede helft van het kalenderjaar voorafgaand aan het kalenderjaar waarin het verzoek om de toestemming of ontbinding is ingediend. Ook de werknemers met een tijdelijk dienstverband tellen hierbij mee. Uitzendkrachten en payroll werknemers tellen niet mee bij het berekenen van het aantal werknemers, want zij staan niet op de loonlijst.

• De transitievergoeding is betaald binnen negen maanden aan de werknemer(s) na de datum van de ontslagvergunning of de datum waarop de kantonrechter de arbeidsovereenkomst heeft ontbonden.

NATUURLIJK PERSOON OF RECHTSPERSOON Bij een eenmanszaak, vennootschap onder firma, commanditaire vennootschap of maatschap is de werkgever een natuurlijk persoon met wie de

werknemer een arbeidsovereenkomst is aangegaan. Ook een besloten vennootschap en naamloze vennootschap komen voor compensatie in aanmerking. Bij deze ondernemingen is de werkgever echter geen natuurlijk persoon, maar een rechtspersoon. Binnen een onderneming kunnen er natuurlijk ook meerdere natuurlijke personen, meerdere vennoten of directeur-grootaandeelhouders zijn. Het vervallen van arbeidsplaatsen wegens bedrijfsbeëindiging moet dan het gevolg zijn van pensionering of overlijden van ten minste één van die personen.

Daarnaast dient de persoon (natuurlijk of rechtspersoon) minimaal twee jaar in deze positie aan de onderneming te zijn verbonden bij het indienen van de aanvraag bij het UWV om eventueel misbruik van de regeling te voorkomen.

AANVRAAG COMPENSATIEREGELING De werkgever kan tot twaalf maanden na de dag waarop het UWV de toestemming heeft verleend of het ontbindingsverzoek door de kantonrechter is gehonoreerd een beroep doen op de compensatieregeling in verband met het beëindigen van de onderneming. Bij de aanvraag zal het UWV toetsen hoe de transitievergoedingen zijn berekend door de werkgever en of deze ook daadwerkelijk aan de werknemers zijn verstrekt. De aanvraag voor de compensatieregeling verloopt vrij gemakkelijk via het portaal van het UWV als je over een EH3-herkenning beschikt.

‘OOK EEN BESLOTEN VENNOOTSCHAP EN EEN NAAMLOZE VENNOOTSCHAP KOMEN VOOR COMPENSATIE IN AANMERKING’

CUMELA ADVIES Denk je eraan met het bedrijf te stoppen in verband met pensionering? De adviseurs HR/arbeidsrecht van Cumela Advies denken graag met je mee. Wij kunnen in goed overleg een tijdsplan opstellen en de ontslagaanvraag bij het UWV indienen. Is er sprake van een bedrijfsovername of opvolgend werkgeverschap? Ook dan kunnen wij in samenspraak met onze jurist beoordelen welke consequenties dit voor jou en je werknemers heeft en zoeken naar de beste oplossing.

Tekst: Marie-José Lamers, adviseur personeelsmanagement Foto’s: Cumela Communicatie

GRONDIG 3 2021

79

Vraag je labels aan Vraag je je labels labels aan aan Vraag nu het nog kan! nu het het nog nog kan! kan! nu

#stopdiefstal #stopdiefstal #stopdiefstal

WEGENS WEEGENS W SUGCEC NE SS S U S VSEURCCLCC EE S E NGD! V E R L E N GDD 10V0EeRxtr !

L E a N s G e ts 100 extra sets g!ratis* 1 00 exbtreasscehts gratis* ik b g beschikbaaarraatirs* beschikbaar

Bestelnu nuje jelabels labelsvia via cumela.nl/stopdiefstal Bestel Bestel je labels viacumela.nl/stopdiefstal cumela.nl/stopdiefstal

Registreer én markeer je kostbare apparatuur en maak onze sector veiliger!

Registreer én én markeer je sector veiliger!

Registreer je kostbare kostbareapparatuur apparatuuren enmaak maakonze onze sector veiliger! *100 gratis sets beschikbaar gesteld door Cumela Verzekeringen voor leden en klanten *100gratis gratis sets sets beschikbaar beschikbaar gesteld voor leden enen klanten *100 gestelddoor doorCumela CumelaVerzekeringen Verzekeringen voor leden klanten

cumela.nl/stopdiefstal cumela.nl/stopdiefstal cumela.nl/stopdiefstal

Ontdek het Laudis effect:

krachtig, snel en veilig! asbaar Veilig toep erzaaiin alle ond systemen!

Zeer krachtig maïsherbicide Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig.

Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

• breed werkingsspectrum • gewasveilig • snelle werking • snel regenvast

EXCAVATOR

Forrez Nederland • Middelkampseweg 7 - 5311 PC Gameren T +31 (0)416 693 355 • nederland@forrez.com • www.forrez.nl Voor meer info: www.forrez.com - T 057 22 90 70

ONDERNEMEN MET CUMELA - BEDRIJVIG

ONDERNEMEN MET CUMELA - COLUMN

VRAAG AAN DE ONDERNEMERSLIJN

“Mijn werknemer moet naar de kaakchirurg. Moet ik hem daarvoor vrij geven?”

In artikel 62 (Kort verzuim met behoud van loon) staat in lid 1 onder D dat de werknemer recht heeft op de werkelijk benodigde tijd voor de afspraak, maximaal vijftien uur per kalenderjaar, maar alleen voor noodzakelijke medische verzorging die niet buiten werktijd kan plaatsvinden. Als de werkgever erom vraagt, moet de werknemer een schriftelijke verklaring overleggen waaruit blijkt dat het bezoek uitsluitend onder werktijd kon plaatsvinden.

Vincent Tijms, Ondernemerslijn

HEB JE OOK EEN VRAAG? Stel je vraag aan de medewerkers van de Cumela Ondernemerslijn via telefoonnummer (033) 247 49 99 of het e-mailadres ondernemerslijn@cumela.nl

NIEUWE LEDEN Er zijn negen bedrijven ingeschreven als nieuw lid: • Gebr. Verkooyen BV | Langeweg • Aannemingsbedrijf Ateko BV | Meerkerk • Lambers Cultuurtechniek & boomrooierij | Emmen • Bio energie Westerkwartier BV | Niebert • Tomassen Trading | Someren-Heide • Vliek Civiel- en Cultuurtechniek | Ermelo • DDG Loonwerk | Tienhoven • Dennis Nap BV | Breedenbroek • Jvd bestrating en onderhoud | Leusden

HOE GAAT HET ME JE?

Het is nu meer dan één jaar geleden dat Nederland officieel de eerst coronapatiënt bekend maakte.

Toenmalig minister Bruno Bruins van Medische Zorg was aanwezig in het programma ‘Het coronavirus; feiten of fabels’ bij NPO 1 en kreeg op een briefje aangereikt dat Nederland niet meer coronavrij was.

Een jaar na dato is er veel gebeurd. De regering kwam met diverse maatregelen om het virus te bestrijden en een pakket met financiële compensaties moet ervoor zorgen dat het bedrijfsleven deze crisis enigszins doorkomt. De sector groen, grond en infra kon gelukkig doorwerken, al was het soms wel behelpen.

‘MOCHT JE DE LAATSTE PERIODE NOG GEEN CONTACTMOMENT HEBBEN GEHAD, DAN NODIGEN WE JE UIT OM ONS EENS TE BELLEN’ Een belangrijke vraag in deze bijzondere tijd is: “Hoe gaat het met je?” Normaal doen we in de wintermaanden veel bedrijfsbezoeken, maar dat is nu slechts beperkt gedaan. Toch zijn we benieuwd hoe het gaat. Bellen, mailen en Teams-bijeenkomsten helpen hierbij, al kan dit nooit op tegen een fysiek bezoek. Laat staan dat je eens ‘spontaan’ langs kunt komen. Mocht je de laatste periode nog geen contactmoment hebben gehad, dan nodigen we je uit om ons eens te bellen. Bel je bedrijvenadviseur of neem anders contact op met de Ondernemerslijn. We staan je graag te woord!

Laten we hopen dat het vaccin het gewenste effect heeft, zodat we over een aantal maanden weer in een vrijere wereld mogen leven. En dat contact met familie en vrienden of het bezoeken van een voetbalwedstrijd of een concert weer als ‘normaal’ mag worden gezien. Tot die tijd wensen we je veel werkplezier en gezondheid toe! Hopelijk mogen we elkaar snel weer de hand drukken met de vraag: “Hoe gaat het met je?”

Simon Broekstra bedrijvenadviseur

82

GRONDIG 3 2021

Groenbemester bewerken?

Snel en effectief bewerken met de Evers messenrol

T 0546 644 866 | eversagro.nl

SQ Auto Connection systeem Snelwisselen in seconden Hogere flow – Meer rendement Makkelijker te servicen!

Jürgen Dietrich +43 (660) 4463493

Jürgen Dietrich +43 (660) 4463493

Tom van Baars +31 6 53 12 25 17 Alain Janssen +32 479 46 79 09 www.steelwrist.com

Exclusief TEBBE importeur voor Nederland LMC Gennep BV • Wolfdijk 18 • 5386 JC Geffen • T: 0485-511605

Ook uit te voeren met taakkaart strooien (Vamil/Mia)

www.lmcgennep.nl

25 jaar Jan Veenhuis Machinefabriek B.V.

1996 - 2021 JVK 19.000

JVK 19.000

Normaal gesproken zouden we ter gelegenheid van ons 25 jarig bestaan een Jubileum huisshow organiseren.

In de huidige corona situatie zal dit echter niet mogelijk zijn evenals deelname beurzen zoals TKD te Almere & Agritechnica te Hannover, om ons 25 jarig jubileum toch te kunnen “vieren” hebben we een 4 tal actiemodellen leverbaar.

JVK 19.000

JVZK 23.000

JVK 19.000

JVZK 10.000

Wie jarig is trakteert & wie snel beslist profiteert!

Tot 10% actiekorting op jubileummodellen*.

* neem contact met ons op voor de actievoorwaarden.

JVK 16.000

Jan Veenhuis Machinefabriek bv Heesweg 45, 8102 NB Raalte Nederland Tel.:

0572 363 629

Mail: info@jan-veenhuis.com

www.jan-veenhuis.com Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)