23
BENJAMIN SANDERS – 1927 • 1946-1948 UvA, vakken Sociologie en (vanaf 1947) Politiek-Sociale Faculteit • 1950 MA Political Science, Columbia University,
leraar Marcel Bregstein wist de internationaal en politiek georiënteerde Sanders ook voor het Nederlandse burgerlijk recht te interesseren: ‘Bregstein had een soort overtuigende logica die me erg aantrok in zijn colleges.’ Met professor Tammes van internationaal recht boterde het zowel op inhoudelijk als persoonlijk vlak. Buiten de college-uren spraken de hoogleraar en zijn student over moderne kunst, een onderwerp dat in die tijd nog maar weinigen aansprak. Sanders had het met de paplepel ingegoten gekregen. Zijn vader was bevriend met Mondriaan en bezat een Kandinsky (het doek was tijdens de oorlog verstopt in het Stedelijk Museum). Zijn studiejaren liggen inmiddels ver achter hem. Ben Sanders is in januari 93 geworden en kijkt terug op een lange carrière bij de Verenigde Naties. Het vreedzaam gebruik van atoomenergie was aanvankelijk zijn core business. In 1958 ging hij aan de slag bij het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA), de VN-organisatie 190 landen is ondertekend. Sanders was verschillende keren (plaatsdie daarop toeziet. ‘Ik was verantwoordelijk voor de overeenkomsten vervangend) secretaris-generaal van de NPV-toetsingsconferentie, tussen regeringen, de atoomindustrie en onze organisatie,’ legt hij uit. een vijfjaarlijkse bijeenkomst waar het functioneren van het verdrag ‘Dat was vreselijk ingewikkeld. Die overeenkomsten moesten niet centraal staat. (Dit jaar zou de conferentie voor de tiende keer plaatsalleen over allerlei technische, maar ook over politieke moeilijkheden vinden, maar het coronavirus heeft roet in het eten gegooid.) heen klimmen.’ Zo was de benoeming van inspecteurs een hachelijke Na zijn pensionering richtte Sanders het Programme for Promoting onderneming. ‘Vaak was de nationaliteit een probleem. Je kunt geen Nuclear Nonproliferation op, ter bevordering van de kennis over Israëlische inspecteur naar Saoedi-Arabië sturen.’ Een andere uitdaging atoomenergie bij diplomaten en politici. Hij schreef verschillende was het loskrijgen van informatie: ‘Er waren veel specialisten in de wetenschappelijke studies over ontwapeningsdiplomatie en ontving atoomindustrie die die bemoeienis vreselijk vonden.’ Ook bij Philips in in 1994 een eredoctoraat van de universiteit van Southampton. Nederland kreeg Sanders destijds geen warm onthaal, herinnert hij zich. Hoewel hij al decennia in de Verenigde Staten woont, verruilde hij het Nederlandse staatsburgerschap nooit voor het Amerikaanse. Een symbolische daad: zeker in het tijdperk-Trump voelt Ben Sanders SANDERS EN ZIJN DISPUUTSzich Europeser dan ooit. Hij mag de Zevende Faculteit dan hebben VRIENDEN SPRAKEN GEREGELD verlaten; het gedachtegoed waar deze richting voor stond, is altijd OVER DE OORLOG EN OVER HET het zijne gebleven. •
VERLIES VAN FAMILIELEDEN
Later kwam Sanders’ werk in het teken te staan van de nonproliferatie: het tegengaan van de verspreiding van kernwapens. Nadat de Cubacrisis van 1962 bijna tot een kernoorlog had geleid, kwam dit hoog op de internationale agenda te staan. In 1970 trad het Non-proliferatieverdrag (NPV) in werking, dat anno 2020 door
Claartje Wesselink werkt aan een biografie over Ben Sanders’ vader, de musicus en journalist Paul F. Sanders (1891-1986). Mocht u informatie hebben over Paul Sanders, dan stelt zij een e-mail aan c.c.wesselink@uva.nl op prijs.
New York • 1954 Doctoraal UvA, Internationaal publiek recht • 1955-1958 Ministerie van Buitenlandse Zaken, Bureau Atoomzaken • 1958-1961 Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA), Wenen • 1961-1963 VN, Khartoem, Soedan • 1963-1965 VN, Belgrado, Joegoslavië • 1965-1978 IAEA, ontwikkeling en toepassing nucleair verificatiesysteem • 1975 en 1980 Plaatsvervangend secretaris-generaal van de NPV-toetsingsconferentie • 1978-1986 VN New York, afdeling Ontwapening • 1981 Senior Director VN • 1985 Secretaris-generaal van de NPV-toetsingsconferentie • 1986 Pensioen; oprichting en (tot 2002) leiding van het Programme for Promoting Nuclear Nonproliferation (PPNN) • 1994 Eredoctoraat University of Southampton
