Werkplan 2026

Leren leven in harmonie met de natuur

Utrecht Natuurlijk

Leren leven in harmonie met de natuur

Uitgave

Utrecht Natuurlijk

Tekst en beeld

Utrecht Natuurlijk

Vormgeving buro-Lamp

Datum © september 2025

Meer informatie 030 753 38 00

info@utrechtnatuurlijk.nl www.utrechtnatuurlijk.nl

Inleiding

Utrecht Natuurlijk werkt met heel Utrecht aan leren leven in harmonie met de natuur

In een tijd waarin klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en de transitie naar een circulaire economie belangrijke onderwerpen zijn, bieden onze stadsboerderijen, stadstuinen en educatieve programma’s een unieke plek voor ontmoeting, inspiratie en samenwerking. Met dit Werkplan 2026 laten we zien hoe we bijdragen aan de duurzame ontwikkeling van Utrecht en sluiten we aan bij de doelstellingen van de gemeente om een inclusieve, groene en gezonde stad te realiseren.

Samen maken we de groene en gezonde stad Een groene en gezonde stad bouw je mét Utrechters. Daarom investeren we in aansprekende, laagdrempelige initiatieven die veel én diverse bewoners bereiken. Onze locaties zijn groene wijkpodia: plekken waar Utrechters uit alle wijken elkaar ontmoeten, waar we samen met maatschappelijke organisaties, initiatiefnemers, gemeentelijke programma’s en de Utrechtse stadsecologen ideeën tot leven brengen. In 2026 zorgen we dat deze groene wijkpodia blijven bestaan en doorgroeien, met een programmering die ruimte biedt aan ontmoeting, leren, meedoen en het zichtbaar maken van buurtinitiatieven. Onze locaties verwelkomen jaarlijks circa 400.000 bezoekers; aantoonbaar brede publiekswaarde die we koesteren en verder willen versterken.

2026: sturen op schaarste en nieuwe financiering Tegelijk is 2026 het jaar waarin we een stevige financiële opgave opvangen. Door het afbouwen van gemeentelijke financiering werken we met minder personele capaciteit en richten we ons op het aanboren van nieuwe inkomstenbronnen. We hebben onze inzet alvast aangescherpt en bouwen door aan alternatieve financiering (projecten, sponsoring, eigen inkomsten, projectbureau) zodat we per 2027 structureel in balans komen.

Bedrijven als mede-bouwer aan de stad

Steeds meer bedrijven willen concreet bijdragen aan een groene en gezonde stad. Zij doen dat vanuit hun ambities op het gebied van MVO, SROI en duurzaamheid. Bedrijven dragen bij met zowel financiële steun als praktische inzet, bijvoorbeeld wanneer medewerkers samen klussen uitvoeren op onze locaties. We bouwen aan een netwerk van bedrijven dat hun maatschappelijke verantwoordelijkheid koppelt aan een tastbare bijdrage aan de stad en samen met ons investeert in een gezonde, duurzame toekomst voor Utrecht.

Sociale basis in beweging

De veranderingen in de gemeentelijke financiering van de sociale basis raken direct aan het beheer van onze speeltuinen en de uitvoering van begeleid vrijwilligerswerk.

In 2026 passen we onze dienstverlening hierop aan. Tegelijk voeren we intensief overleg met partners en de gemeente over een doelmatige inrichting vanaf 2027. Ons streven is helder: toegankelijk blijven voor alle Utrechters en de maatschappelijke waarde van groene speel- en meewerkplekken borgen.

Onderwijs: waarom dit nú telt

We intensiveren de samenwerking met het onderwijs, omdat natuur- en duurzaamheidseducatie kinderen persoonlijk houvast geeft (gezondheid, welbevinden, verwondering), hen voorbereidt op een toekomst met complexe vraagstukken en bijdraagt aan een veerkrachtige, betrokken samenleving. Onze programma’s maken natuur, voedsel en klimaat tastbaar, sluiten aan bij de leefwereld van leerlingen en geven leerlingen en scholen praktische handelingsperspectieven.

Vooruitblik

2026 is een scharnierjaar: we passen onze uitvoering aan op de beschikbare middelen vanaf 2027 en zorgen ondertussen voor continuïteit in de dienstverlening die zo wordt gewaardeerd door vrijwilligers, bezoekers en samenwerkingspartners. Samen met hen werken we aan ambitieuze doelen die leven in harmonie met de natuur dichterbij brengen. Zo blijft Utrecht Natuurlijk een bron van inspiratie en verbinding voor de stad en een motor voor een groene en gezonde toekomst.

Rob Nillezen Directeur

Leren leven in harmonie met de natuur

Onze missie

Utrecht Natuurlijk werkt samen met heel Utrecht aan leren leven in harmonie met de natuur. We werken met alle Utrechters aan het vinden van een duurzaam evenwicht tussen mens, natuur en technologie. Dit nieuwe evenwicht is onze stip op de horizon en wordt het Symbioceen genoemd.

Onze onderwerpen en doelen

Utrecht Natuurlijk richt zich op drie hoofdonderwerpen die bijdragen aan een groene, gezonde en duurzame stad. Ieder onderwerp heeft een aantal doelen.

1 Natuur in de stad

• Het realiseren van natuurverbondenheid

• Het realiseren van zorg voor de natuur

2 Gezonde en duurzame voedselvoorziening

• Het realiseren van kennis over het produceren van gezond voedsel

• Het realiseren van kennis over een duurzame voedselvoorziening

3 Duurzame en inclusieve gemeenschappen

• Co-creatie met de stad

• Iedereen kan meedoen

Onze methodieken

We werken met drie methodieken om onze doelen te realiseren:

Educatie : Door natuur- en milieueducatie (NME) leren Utrechters over de natuur en een duurzame en gezonde voedselvoorziening.

Recreatie : De stadsboerderijen bieden een groene en inspirerende omgeving waar bezoekers zes dagen per week kunnen ontspannen, ontmoeten en leren.

Meedoen en meemaken : Utrechters kunnen bij ons meewerken en initiatieven ontplooien. We zorgen voor een uitgebreid aanbod aan vrijwilligerswerk, ook voor Utrechters die een vorm van professionele begeleiding nodig hebben.

Onze middelen

De stadstuinen en stadsboerderijen van Utrecht Natuurlijk zijn belangrijke maatschappelijke voorzieningen in de Utrechtse wijken en fungeren als platform voor ecologische en sociale initiatieven.

Tuinen en stadstuinen : Bieden ruimte voor ecologisch tuinieren en vergroten bewustzijn over gezonde en duurzame voedselvoorziening.

Stadsboerderijen : Demonstreren regeneratief boeren, ecologisch gewasbeheer en diervriendelijke veehouderij. Met activiteiten en onze boerderijwinkels en -horeca brengen we mensen samen.

Onze waarden

Utrecht Natuurlijk werkt met vijf merkwaarden:

Ondernemend initiatiefrijk, met lef en slagvaardig

Toonaangevend eigentijds, vooruitstrevend en vernieuwend

Creatief verrassend, stijlvol en levendig

Verbindend uitnodigend, samenwerkend en interactief

Deskundig inventief, efficiënt en slim

Programma op onze locaties

Onze locaties

Onze stadsboerderijen en stadstuinen zijn plekken waar de natuur midden in de stad tot leven komt. Hier vinden ieder jaar duizenden ontmoetingen plaats tussen Utrechters met alle diverse culturele achtergronden. Kinderen die komen spelen en contact aangaan met de dieren, Utrechters die er tuinieren of gewoon een wandeling maken, scholen die met hun klas lessen volgen en vrijwilligers die met hart en ziel meewerken.

We beheren vijf stadsboerderijen en zes stadstuinen, verspreid over de wijken van Utrecht. De boerderijen zijn zes dagen per week open, van de ochtend tot de namiddag. Op de tuinen wordt getuinierd door vrijwilligers. Deze locaties zijn groene oases in de stad en plekken waar iedereen zich welkom voelt. Onze locaties zijn rookvrij en er worden voortdurend verbeteringen doorgevoerd om de toegankelijkheid voor bezoekers met fysieke beperkingen te vergroten. Zo streven we naar inclusieve, groene en educatieve belevingen voor iedereen.

Wat maakt onze locaties zo bijzonder? Bezoekers kunnen bij ons dieren ontmoeten, door tuinen wandelen, spelen in het groen, iets lekkers eten of drinken in het boerderij- of tuincafé, of meedoen aan een van de vele activiteiten. Voor kinderen zijn er speurtochten, vakantieprogramma’s en spannende doe-opdrachten. Voor volwassenen zijn er workshops, evenementen, rondleidingen en ontmoetingen met buurtgenoten.

Voor onze medewerkers en vrijwilligers zijn de locaties de plekken waar ze dagelijks hun vak en passie inzetten: van dierverzorging tot het onderhouden van tuinen, van het begeleiden van vrijwilligers tot het maken van educatieve programma’s. Samen zorgen zij dat onze boerderijen en tuinen bruisen en uitnodigen om te ontdekken, te leren en samen te werken.

In de volgende paragrafen werken we de programma’s op de locaties verder uit. We laten zien hoe we onze boerderijen ontwikkelen tot wijkgerichte NDE-centra (natuur- en duurzaamheidseducatie), welke rol de winkel en horeca spelen, welke activiteitenprogramma’s we aanbieden, hoe we de relatie tussen mens en dier zichtbaar maken en hoe we spelen en stadstuinen onderdeel laten zijn van onze missie.

Het programma op onze locaties bestaat uit de volgende onderwerpen en thema’s:

Recreatie en educatie

• NDE-centra

• Levendig erf en spelen

• Activiteitenprogramma

• Boerderijwinkel en -horecavoorzieningen

• Dier en samenleving

• Ecologisch tuinieren

Meewerken

• Vrijwilligerswerk

• Begeleid vrijwilligerswerk

Recreatie en educatie

NDE-centra Visie

Onze stadsboerderijen zijn wijkgerichte NDE-centra (natuuren duurzaamheidseducatie) waar dieren, tuinen, spelen en voedsel samenkomen. Hier ervaren kinderen hoe het is om dieren te verzorgen, buurtbewoners tuinieren samen en bezoekers genieten van een groene omgeving midden in de stad. Iedereen kan er ontdekken, leren en ontspannen. Het zijn echte gemeenschapsboerderijen: plekken waar bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties zich thuis voelen, elkaar ontmoeten en samen bijdragen aan een groene en veerkrachtige wijk. Bezoekers maken er kennis met lokale en duurzame producten, leren over biodiversiteit en ecologisch tuinieren en ontdekken hoe gezonde voedingskeuzes bijdragen aan gezondheid en een duurzamere wereld. Ze zijn laagdrempelig, inclusief en toegankelijk voor iedereen. Daarnaast bieden ze rust, ruimte voor recreatie, contact met dieren en een veilige omgeving waar iedereen zich welkom voelt. Zo gaan natuurbeleving, educatie en verbinding hand in hand en werken we samen aan onze missie: leren leven in harmonie met de natuur.

Wat we doen

• We maken actuele thema’s rond natuur, biodiversiteit, klimaatadaptatie en voedsel concreet en beleefbaar via publieksactiviteiten, schoolprogramma’s, workshops en informele leeractiviteiten.

• We gebruiken de stadsboerderijen als wijkgerichte ontmoetingsplekken waar bewoners, scholen, wijkpartners en bedrijven samenwerken aan duurzaamheid, gezondheid en sociale samenhang.

• We combineren speel-, leer- en ontmoetingsruimtes, zodat gezinnen, buurtbewoners en bezoekers de natuur kunnen ervaren én duurzaamheid kunnen beleven in hun eigen wijk.

Wat we mogelijk maken

• We bieden scholen en bso’s een leeromgeving waarin natuurbeleving praktisch, actueel en betekenisvol wordt gemaakt.

• We stellen ruimte, voorzieningen en publieksbereik beschikbaar voor maatschappelijke organisaties, bewonersgroepen en culturele initiatieven die bijdragen aan de groene en sociale ontwikkeling van de wijk.

• We verbinden gemeentelijke beleidsdoelen rond o.a. gezondheid, participatie, klimaatadaptatie en sociale cohesie door onze locaties actief in te zetten als plek waar deze doelen zichtbaar en tastbaar worden.

Wat we in 2026 gaan doen

In 2026 blijven we investeren in de ontwikkeling van onze binnen- en buitenruimtes, zodat onze stadsboerderijen nog aantrekkelijker en leerzamer worden. We zorgen voor plekken waar bezoekers niet alleen kunnen kijken, maar vooral zelf kunnen doen en ervaren. Daarmee versterken we onze rol als wijkgericht NDE-centrum.

We maken onze locaties stap voor stap toegankelijker, zodat ook volwassenen en kinderen met een beperking volledig kunnen meedoen. Dat gaat om praktische verbeteringen, zoals paden, speelplekken en voorzieningen, maar ook om duidelijke informatie en communicatie over wat er mogelijk is. Zo zorgen we voor een veilige en inclusieve omgeving waar iedereen zich welkom voelt.

Door deze investeringen verrijken we de bezoekerservaring en geven we onze educatieve missie handen en voeten: leren door te doen, ontdekken en beleven.

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 3 Goede gezondheid en welzijn

SDG 4 Kwaliteitsonderwijs

SDG 12 Verantwoorde consumptie en productie

SDG 15 Leven op het land

Levendig erf en spelen

Visie

Op onze stadsboerderijen ervaren kinderen en volwassenen een levendig erf. Overal op het terrein is wel iets te doen, te beleven of te leren. Er zijn speelaanleidingen die uitdagen tot ontdekken, ontmoetingen met dieren die nieuwsgierig maken en tuinen die laten zien hoe we samen met de natuur kunnen leven.

Met Levendig erf maken we onze locaties tot dynamische plekken waar natuurbeleving, educatie en sociaal contact samenkomen. Het erf leeft: je kunt er spelen, meewerken, leren en ontspannen. We creëren een omgeving waar kinderen en volwassenen samen ontdekken hoe natuur, mens en stad met elkaar verbonden zijn.

Wat we doen

• We creëren groene en avontuurlijke speelaanleidingen – zoals modder, water, losse materialen, dieren en groen –die kinderen uitnodigen om spelenderwijs de natuur en de seizoenen te ervaren.

• We zorgen voor veilige, toegankelijke en inclusieve speelplekken, zodat kinderen met en zonder beperking samen kunnen spelen.

• We maken het erf tot een leeromgeving: bezoekers kunnen voorbeelden zien van klimaatadaptieve tuinen, biodiversiteit en duurzame oplossingen voor de stad.

• We bieden momenten waarop kinderen en volwassenen actief mee kunnen doen, zoals het helpen bij de dierverzorging, meewerken in de tuin of zelf oogsten. Zo verbinden we leren en doen op een natuurlijke manier.

• We laten kinderen kennismaken met dierhouderij door hen op een laagdrempelige manier uit te nodigen om mee te helpen en in contact te komen met de dieren, hun verblijf en de dierverzorgers.

• We passen de Vreedzame Wijk-methodiek toe om een sociaal veilige en respectvolle speelomgeving te creëren, waarin iedereen zich welkom voelt.

Wat we mogelijk maken

• We bieden scholen, kinderopvang, bso’s en welzijnsorganisaties een inspirerende buitenomgeving voor natuurspel, bewegend leren en ontwikkelingsgericht werken.

Wat we in 2026 gaan doen

Met Levendig erf houden we onze stadsboerderijen dynamisch en uitnodigend. In 2026 werken we, net als voorgaande jaren, aan het behouden en verder ontwikkelen van de speelmogelijkheden, de groene kwaliteit van de erven en de educatieve waarde van onze locaties.

Groene speelomgeving

Onze erven bieden kinderen een groene en avontuurlijke speelomgeving. Natuurlijke speelaanleidingen zoals waterplekken, boomstammen en Loose Parts Play dagen hen uit om vrij en actief te spelen. De permanente kabouterpaden op onze boerderijen zijn ook in 2026 onderdeel van de speelomgeving. We zorgen ervoor dat de speelplekken veilig, toegankelijk en zoveel mogelijk inclusief zijn, zodat kinderen met en zonder beperking samen kunnen spelen.

Eigenaarschap en beheer speeltoestellen

Op Griftsteede en Eilandsteede nemen we het beheer van de speeltoestellen nu formeel over van de gemeente Utrecht. Hiermee zijn alle speeltoestellen op onze locaties in eigen beheer. Daarmee hebben we zeggenschap over de inrichting en dragen we zorg voor technisch beheer, veiligheid en onderhoud. Met een logboeksysteem houden we dagelijkse bijzonderheden en activiteiten bij, zodat de kwaliteit van de speelvoorzieningen duurzaam gewaarborgd blijft.

Inspirerende groene omgeving

Bezoekers vinden bij ons voorbeelden die inspireren om zelf bij te dragen aan een biodiverse en klimaatbestendige stad. Geveltuinen, insectentuinen, sedumdaken en bijenburchten zijn zichtbaar op onze erven. Ook kunstwerken, zoals die van Marieke Vromans over Rechten voor de Natuur versterken de educatieve waarde van onze locaties. Met QR-codes en ondersteunend lesmateriaal maken we dit toegankelijk voor een breed publiek, van gezinnen tot scholen.

Meedoen en leren op het erf Bezoekers kunnen meehelpen met het dagelijkse werk op de boerderijen en tuinen. Bezoekers worden o.a. betrokken bij de dierverzorging en op bepaalde momenten bij het oogsten. Educatieve bebording versterkt de beleving: bezoekers krijgen inzicht in thema’s als biodiversiteit, kringlopen en klimaatadaptatie. Onze medewerkers vullen dit aan met persoonlijke uitleg.

Bezoekers kunnen zelf ontdekken en leren via ons doe-het-zelfaanbod, zoals speurtochten en erfklussen met klein gereedschap. De activiteit ‘Op minisafari’ is hier een voorbeeld van: kinderen kunnen zelfstandig op onderzoek uit met opdrachten en materialen.

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 4 Kwaliteitsonderwijs

SDG 11 Duurzame steden en gemeenschappen

SDG 15 Leven op het land

Activiteitenprogramma

Visie

Ons activiteitenprogramma laat onze missie echt tot leven komen. Met workshops, seizoensactiviteiten, evenementen en publieksprogramma’s maken we thema’s als natuur, voedsel en klimaatadaptatie concreet en beleefbaar.

Bezoekers ervaren de natuur niet alleen door erover te leren, maar vooral door zelf mee te doen.

Tijdens schoolvakanties, themadagen en buurtfeesten nodigen we kinderen en volwassenen uit om spelenderwijs de natuur te ontdekken, van slootje prutten tot oogstfeesten. Deze activiteiten brengen plezier, ontspanning en educatie samen en maken onze locaties tot plekken waar iedereen zich welkom voelt.

Ook met lezingen, workshops en cursussen inspireren en betrekken we Utrechters bij onderwerpen als biodiversiteit, gezonde voedselvoorziening en klimaatadaptatie. Ons Groen wijkpodium biedt daarnaast ruimte voor bewoners en initiatieven om elkaar te ontmoeten, ideeën uit te wisselen en samen te werken. Zo versterken we de verbinding tussen natuur, gemeenschap en stad, en dragen we bij aan onze missie: samen met heel Utrecht leren leven in harmonie met de natuur.

Wat we doen

• We maken de thema’s natuur, voedsel en klimaatadaptatie toegankelijk en beleefbaar voor een breed publiek.

• We bieden activiteiten die verdieping geven en bezoekers de kans geven zich blijvend te verbinden met duurzame leefstijlen.

• We organiseren activiteiten samen met wijknetwerken, culturele en maatschappelijk partners en educatieve aanbieders.

• We zorgen dat onze activiteiten herkenbaar en zichtbaar zijn via campagnes en communicatie, zodat Utrechters ons makkelijk weten te vinden.

Wat we mogelijk maken

• We stellen onze locaties, materialen en publiekskanalen beschikbaar voor culturele, maatschappelijke en educatieve partners.

• We vergroten de zichtbaarheid en impact van groene en sociale initiatieven door co-creatie, promotie en publiekswerving.

• We maken ruimte in onze programmering voor partners om hun aanbod te versterken of samen met ons vorm te geven, bijvoorbeeld via buurtbijeenkomsten, oogstfeesten, activiteiten voor specifieke doelgroepen of groene wijkprojecten.

Wat we in 2026 gaan doen

Ons activiteitenprogramma blijft in 2026 een belangrijk middel om natuurbeleving, educatie en ontspanning samen te brengen. We werken aan het behouden en verder ontwikkelen van een gevarieerd programma dat aansluit bij seizoenen, landelijke themadagen en lokale evenementen. Daarmee zorgen we dat onze locaties bruisende plekken blijven waar bezoekers steeds opnieuw iets kunnen ontdekken, leren en ervaren.

Recreatieve activiteiten en landelijke themadagen

Onze recreatieve activiteiten lopen het hele jaar door, met onder andere activiteiten in meerdere schoolvakanties. Op stadsboerderijen Griftsteede en Eilandsteede is er in iedere schoolvakantie een activiteitenprogramma. We vieren de seizoenen met de start van het tuinseizoen in maart en de oogstfeesten in september en oktober. Deze hoogtepunten zijn momenten om bewoners te betrekken, vrijwilligers te werven en samen de rijkdom van de seizoenen te vieren.

We doen mee aan landelijke themadagen zoals de Tuinvogeltelling, Slootjesdag, Modderdag en Dierendag en aan citizen science-projecten, zoals de Tuinvogeltelling, waarmee we wetenschap en burgerparticipatie samenbrengen. Onze locaties en social media kanalen maken het eenvoudig voor bezoekers om hieraan mee te doen. >>

Op een aantal locaties geven we ook ruimte aan exposities van kunstenaars die aansluiten bij de thema’s natuur en gezonde voedselvoorziening.

Lezingen, workshops en cursussen Lezingen, workshops en cursussen zijn in 2026 opnieuw een vast onderdeel van ons aanbod. We richten ons op actuele thema’s rond natuur in de stad, gezonde voedselvoorziening en plantaardige voeding. Ook brengen we het concept van het symbioceen nadrukkelijker naar voren. Projecten zoals gierzwaluw030 en egel030 brengen we onder de aandacht met publieksactiviteiten en stedelijke oproepen om waarnemingen te delen.

Deze activiteiten ontwikkelen we zoveel mogelijk in co-creatie met andere partijen. Samenwerking maakt het mogelijk om de inhoud te verdiepen, een breder publiek te bereiken en onze locaties beschikbaar te stellen als platform voor groene en maatschappelijke initiatieven. Door taken te verdelen en expertise te bundelen, kunnen we samen meer realiseren dan ieder afzonderlijk. Zo bouwen we onze samenwerkingen verder uit met partners als KNNV en het Wereld Natuur Fonds, maar ook met lokale ondernemers en experts die hun kennis en ervaring inzetten. Op deze manier versterken we zowel de kwaliteit als de impact van ons programma.

Groen wijkpodium Onze locaties blijven ontmoetingsplekken voor groene en sociale initiatieven. Zo zijn Eilandsteede, Griftsteede en Steede Hoge Woerd in 2026 opnieuw uitgiftepunten voor MeerBomenNu en blijven Griftsteede, Koppelsteede en Eilandsteede plekken waar Utrechters gebruik kunnen maken van de Zadenbibliotheek. We zetten onze locaties ook in voor activiteiten als buurtbijeenkomsten, ruilmarkten en creatieve initiatieven. Afhankelijk van initiatief en samenwerkingsmogelijkheden in de wijk werken we op onze locaties samen aan activiteiten zoals bijvoorbeeld de natuurwerkdag, nacht van de nacht, burendag, gluren bij de buren, buurtcamping.

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 3 Goede gezondheid en welzijn

SDG 4 Kwaliteitsonderwijs

SDG 11 Duurzame steden en gemeenschappen

SDG 12 Verantwoorde consumptie en productie

SDG 17 Partnerschap om doelen te bereiken

Boerderijwinkel en horecavoorzieningen

Visie

Onze winkels en horecavoorzieningen maken de stadsboerderijen en stadstuinen tot gastvrije en aantrekkelijke plekken. Bezoekers ervaren hier hoe natuur, ontspanning, leren en voeding samenkomen. Met een laagdrempelig aanbod en een verrassend, duurzaam assortiment laten we zien dat duurzaam consumeren niet ingewikkeld is, maar juist plezierig en inspirerend.

De winkel en horeca verlengen de verblijfsduur van bezoekers, zorgen voor ontmoeting, versterken de waardering voor natuur en dragen bij aan de sociale kwaliteit van de stad. Daarbij is ons aanbod inclusief: we zorgen dat ook mensen met een kleinere beurs kunnen genieten van gezonde en duurzame producten en ook met zelf meegebrachte versnaperingen gebruik kunnen maken van deze aantrekkelijke plekken.

Onze bezoekerscentra zijn plekken waar bezoekers kennismaken met lokale en duurzame producten, leren over biodiversiteit en klimaatadaptief tuinieren en ervaren hoe gezonde voedingskeuzes bijdragen aan een duurzamere wereld. De centra zijn laagdrempelig, inclusief en toegankelijk voor iedereen. Zo vormen ze inspirerende plekken waar educatie over een gezonde en duurzame voedselvoorziening en verbinding hand in hand gaan.

Wat we doen

• We zorgen voor gastvrijheid en verblijfskwaliteit door passende horecavoorzieningen en een aantrekkelijke winkelbeleving.

• We maken gezond, lokaal en duurzaam voedsel toegankelijk en aantrekkelijk voor een breed publiek.

• We benutten de winkel en horeca als verlengstuk van ons educatieve programma, met aandacht voor korte ketens, biodiversiteit en plantaardig eten.

• We bieden leer- en werkplekken voor vrijwilligers, stagiaires en deelnemers aan begeleid vrijwilligerswerk, met oog voor inclusiviteit en participatie.

• We leggen de verbinding met onze eigen tuinen en erven door producten en oogst zichtbaar en beschikbaar te maken voor bezoekers.

Wat we mogelijk maken

• We bieden producenten, boeren, voedselinitiatieven en ambachtelijke makers een afzetkanaal en zichtbaarheid voor hun duurzame producten.

• We laten een breed stedelijk publiek ervaren hoe duurzaam consumeren eruit kan zien en dragen daarmee bij aan gedragsverandering in de stad.

• We zijn een praktijkvoorbeeld voor beleidsmakers die werken aan gezonde voeding, participatie, preventie en inclusieve werkplekken.

• We bieden leerwerkplekken aan zorg- en re-integratiepartners, die gebruik maken van onze winkel en horeca als veilige en betekenisvolle leeromgeving voor kwetsbare groepen.

Wat we in 2026 gaan doen

Prijsbeleid en assortiment

Onze winkels bieden een assortiment dat aansluit bij onze educatieve doelstellingen. We werken met duurzame en lokale producten en versterken zo de samenwerking met regionale boeren en producenten. Ook besteden we structureel aandacht aan vegetarische en veganistische producten, om bezoekers te inspireren tot duurzamere voedingskeuzes. Om de herkenbaarheid van ons aanbod te vergroten, voeren we een eenduidige huisstijl door in onze winkel- en horecaproducten.

Gezonde en duurzame locaties

Onze locaties blijven plekken waar bezoekers bewust kunnen kiezen voor gezonde en duurzame voeding. We nemen deel aan initiatieven zoals de Week Zonder Vlees en Zuivel en benadrukken daarbij het positieve effect van deze keuzes voor gezondheid en milieu. Samen met een JOGG-Teamfit coach blijven we werken aan het ontwikkelen van al onze locaties tot gezonde omgevingen, waarin gezondere producten de kern vormen van het aanbod.

Groepsontvangst

We zorgen voor een consistent en kwalitatief aanbod voor kinderfeestjes en groepsontvangsten. Door dit te standaardiseren en te professionaliseren, bieden we bezoekers een herkenbare ervaring. Tegelijkertijd leveren deze ontvangsten een bijdrage aan de financiering van onze organisatie, waarmee we onze maatschappelijke missie verder kunnen ondersteunen.

Dier en samenleving

Visie

Dieren maken onmiskenbaar deel uit van onze samenleving. Ze verrijken onze leefomgeving, bieden contact en herkenning, en spelen een rol in ons voedsel en ons dagelijks leven.

Op onze stadsboerderijen laten we zien hoe mens en dier samenleven in een stedelijke omgeving en hoe zorg voor dieren bijdraagt aan biodiversiteit, bewustzijn en verbondenheid met de natuur.

Met Dier en samenleving maken we zichtbaar hoe dieren onderdeel zijn van natuurlijke kringlopen. We laten zien hoe dieren voedselresten benutten, bijdragen aan de bodemvruchtbaarheid en onderdeel zijn van een gezond ecosysteem. Door dieren in een zo natuurlijk mogelijke omgeving te houden, geven we bezoekers inzicht in hoe mens, dier en natuur met elkaar verbonden zijn.

Bezoekers leren bij ons wat dierenwelzijn betekent, ervaren de zorg die daarvoor nodig is en zien ook dat aan dierlijke producten een leven van een dier voorafgaat. Door deze directe ervaring ontstaat bewustwording, respect en betrokkenheid. Zo dragen we bij aan onze missie: samen met heel Utrecht leren leven in harmonie met de natuur.

Wat we doen

• We maken kringlopen zichtbaar door te laten zien hoe dieren en natuur samen zorgen voor voedselproductie en een gezonde leefomgeving.

• We creëren plekken waar bezoekers de relatie tussen mens en dier actief kunnen ervaren, bijvoorbeeld door mee te kijken en werken met de verzorging van dieren.

• We maken het belang van dierenwelzijn tastbaar, met ruimte voor uitleg, dialoog en voorbeeldgedrag van onze medewerkers.

Wat we mogelijk maken

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 3 Goede gezondheid en welzijn

SDG 4 Kwaliteitsonderwijs

SDG 12 Verantwoorde consumptie en productie

SDG 15 Leven op het land

• We bieden educatieve programma’s, materialen en voorbeeldlocaties die anderen kunnen gebruiken om zelf activiteiten rond dieren en natuur te organiseren.

• We zijn een open leeromgeving waar scholen, zorgpartners en maatschappelijke organisaties bewustwording en verbinding tussen mens en dier kunnen stimuleren.

• We brengen betrokken organisaties en professionals rondom dieren in de stad bij elkaar om kennis en ervaringen te delen.

• We werken samen met dierenartsen en specialisten om onze kennis en zorg te versterken en deze ook zichtbaar te maken voor bezoekers.

Wat we in 2026 gaan doen

Op onze locaties houden we dieren die veel voorkomen in Nederland, zowel huisdieren als landbouwhuisdieren. Bezoekers maken kennis met koeien, varkens, kippen, schapen, geiten, konijnen, ratten en cavia’s, elk met hun eigen eigenschappen en verhaal. Deze dieren maken zichtbaar hoe mens en dier samenleven en welke rol dieren spelen in kringlopen en voedselproductie.

Kennisdeling en onderzoek

We brengen organisaties en professionals rondom dieren in de stad bij elkaar om kennis en ervaringen uit te wisselen. Zo bouwen we aan een netwerk waarin dierenwelzijn, educatie en zorg voor de leefomgeving centraal staan.

We onderzoeken hoe we het aantal diersoorten en dieren per locatie kunnen afstemmen op wat nodig is voor de educatieve waarde van de boerderij en de beschikbare capaciteit. Minder soorten kan meer ruimte geven om kringlopen beter zichtbaar te maken en de kwaliteit van de dierverblijven verder te verbeteren. Ook verkennen we hoe we de leefruimte voor wilde dieren op onze locaties kunnen verbeteren en zichtbaar kunnen maken voor bezoekers.

Fokbeleid en kringlopen

We hanteren een selectief fokbeleid. Jaarlijks beoordelen we welke dieren kunnen voortplanten en welke dieren verhuizen naar andere geschikte plekken. Zo houden we de balans tussen educatieve waarde, natuurlijk gedrag en verantwoord gebruik van middelen en ruimte.

Het houden van dieren heeft invloed op natuur en milieu. In 2026 blijven we zichtbaar maken hoe dieren onderdeel zijn van natuurlijke kringlopen: van voer en mest tot bodemvruchtbaarheid en biodiversiteit. Thema’s zoals de herkomst van voer, het gebruik van reststromen en de rol van weilanden bij biodiversiteit

komen hierbij aan bod. Samenwerkingen met boeren uit de regio versterken dit verhaal en verbinden stad en platteland.

Onze samenwerking met Buitengewone Varkens blijft een belangrijk voorbeeld. De varkens hebben toegang tot ruime buitenlocaties en zijn onderdeel van een korte en transparante voedselketen. Dit maakt dierenwelzijn en duurzame productie voor bezoekers concreet en bespreekbaar.

Mens–dier relatie en dierenwelzijn

Onze locaties zijn plekken waar bezoekers direct contact kunnen hebben met dieren. Dat vergroot het bewustzijn en de emotionele betrokkenheid bij dieren en versterkt respect voor hun plek in de natuur.

Bezoekers ervaren dat aan een dierlijk product als vlees een leven voorafgaat. Dit biedt handvatten voor een respectvolle omgang met dieren en duurzame keuzes in het dagelijks leven.

Bij Utrecht Natuurlijk staat dierenwelzijn centraal. We zorgen dat onze dieren zoveel als mogelijk hun natuurlijke gedrag kunnen vertonen en volgen de zes leidende principes van de Raad voor Dieren Aangelegenheden. Onze dierverzorgers en dierenartsen zorgen voor optimale leefomstandigheden. Deze normen maken we zichtbaar voor bezoekers, zodat zij begrijpen wat verantwoord dierenwelzijn inhoudt.

Educatie en activiteiten

We zetten dagelijkse boerderijactiviteiten in als publieksactiviteiten. Bezoekers kunnen meekijken én meewerken bij de verzorging van dieren of bij het schoonmaken van verblijven. Ook versterken we de educatieve waarde met bebording en uitleg. Voor iedere diersoort die we houden, beoordelen we steeds het educatieve en ecologische doel. Daarnaast informeren we bezoekers over de impact van dierlijke producten op het klimaat, en stimuleren we bewuste en duurzamere keuzes.

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 3 Goede gezondheid en welzijn

SDG 12 Verantwoorde consumptie en productie

SDG 15 Leven op het land

Ecologisch tuinieren

Visie

Onze stadstuinen zijn plekken waar natuur, voedsel en gemeenschap samen groeien. In samenwerking met bewoners, vrijwilligers, initiatieven en zorgpartners ontwikkelen we inclusieve tuinen die bijdragen aan biodiversiteit, lokaal geproduceerd voedsel en sociale samenhang in de wijk. Ecologisch tuinieren draagt bij aan een gezonde en duurzame voedselvoorziening én aan een klimaatbestendige stad. In de tuinen leren bezoekers via praktijkervaringen, workshops en recreatieve activiteiten hoe ze zelf kunnen bijdragen aan natuurlijke kringlopen en duurzame vormen van landbouw. Tegelijkertijd bieden de tuinen ruimte voor ontspanning en ontmoeting, zodat iedereen – van ervaren tuinier tot nieuwsgierige bezoeker – kan ontdekken, leren en genieten. Zo verbinden we mens, natuur en voedsel in een harmonieuze balans en dragen we bij aan onze missie: samen met heel Utrecht leren leven in harmonie met de natuur.

Wat we doen

• We faciliteren gemeenschappelijk tuinieren en voedselinitiatieven met ruimte, kennis en begeleiding, waarbij we ook kennis en ervaring uit de omgeving benutten.

• We benutten de tuinen als leeromgeving voor kinderen, scholen en volwassenen.

• We zetten tuinieren in als middel voor gezondheid, participatie en sociale cohesie.

• We versterken biodiversiteit en laten zien hoe gezonde voeding dichtbij huis kan worden geproduceerd.

Drie functies van ecologische tuinen

1 Ecologisch tuinieren met en voor de stad

We werken in werkgroepen aan de productie van ecologisch geteelde gewassen. Bezoekers kunnen bloemen plukken of producten kopen. Onze tuinen zijn rijk aan biodiversiteit en klimaatadaptieve elementen zoals voedselbossen en wateropvangsystemen.

2 Educatie over ecologisch tuinieren

Via informatieborden, workshops en cursussen delen we kennis over gewasproductie en tuinbeheer. Vrijwilligers en medewerkers stimuleren kennisuitwisseling.

3 Recreatie in een natuurrijke omgeving

Onze tuinen zijn rustgevende plekken waar bezoekers kunnen genieten van de natuur. We organiseren er activiteiten zoals schildercursussen en yoga in samenwerking met aanbieders uit de stad.

Onze uitgangspunten voor ecologisch tuinieren

• Geen kunstmatige bestrijdingsmiddelen of kunstmest , maar alleen organische bemesting en compost van zo veel mogelijk lokale oorsprong.

• Respectvolle omgang met de bodem , door meer gebruik te maken van vaste gewassen, de inzet van wisselteelt om bodemuitputting te voorkomen en minimale grondbewerking.

• Rekening houden met de natuur en de seizoenen; het benutten van kenmerken van de bodem-/ grondsoort, het respecteren van de groeiperiodes van groenten en gebruik maken van natuurlijke ‘partnerschappen’ in de moestuin.

• Water zoveel mogelijk op de tuin zelf opvangen en hergebruiken.

• Natuurlijk kringlopen en biodiversiteit ondersteunen , door de tuin te delen met andere ‘gebruikers’ zoals insecten, vogels, egels en hazen.

• Inkoop van zaad- en plantgoed volgens, in overeenstemming met Skal-gecertificeerd Eko-keurmerk en gebruik maken van zoveel mogelijk inheemse groente- en fruitgewassen.

• Jaarrond gewasproductie door niet alleen te kijken naar eenjarige gewassen maar ook eetbare bomen, heesters en meerjarige gewassen.

Wat we mogelijk maken

• We stellen ruimte, kennis en coördinatie beschikbaar aan bewonersgroepen, zorginstellingen en lokale initiatieven die willen tuinieren, ontmoeten of leren.

• We ondersteunen initiatieven rond voedselbossen, zadenruil en ecologisch en klimaatadaptief tuinieren.

• We maken de stadstuinen zichtbaar en toegankelijk als plekken waar bewoners samen werken aan een groene en gezonde leefomgeving.

Wat we in 2026 gaan doen

In 2026 blijven onze stadstuinen plekken waar natuur, voedsel en gemeenschap samenkomen. We werken aan behoud en verdere ontwikkeling van de kwaliteit van onze tuinen, met aandacht voor inclusie, zichtbaarheid en samenwerking.

We blijven inzetten op diversiteit in onze vrijwilligersgroepen, zodat Utrechters met verschillende culturele achtergronden zich thuis voelen en mee kunnen tuinieren. Daarnaast zetten we de tuinen in als groene wijkpodia, waar we samen met culturele en maatschappelijke organisaties en ondernemers invulling geven aan recreatieve programma’s. Zo vergroten we de zichtbaarheid van de tuinen en versterken we hun betekenis voor de wijk.

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 4 Kwaliteitsonderwijs

SDG 12 Verantwoorde consumptie en productie

SDG 15 Leven op het land

Meewerken

Vrijwilligerswerk

Visie

Vrijwilligerswerk is een essentieel onderdeel van de dienstverlening van Utrecht Natuurlijk. Het biedt Utrechters de mogelijkheid om bij te dragen aan natuur, educatie en sociale cohesie in de stad. Samen met vrijwilligers kunnen we meer realiseren en versterken we onze maatschappelijke impact. Of het nu gaat om tuinieren, dierverzorging of het begeleiden van activiteiten: vrijwilligerswerk verbindt natuur en gemeenschap en biedt tegelijk kansen voor persoonlijke groei, sociale interactie, gezonde leefstijl, mentale weerbaarheid en betrokkenheid bij duurzaamheid. We werken met een divers team van vrijwilligers die zich met hart en ziel inzetten op onze boerderijen en tuinen. Zo versterken we samen onze impact en brengen we Utrechters dichter bij onze missie: samen met heel Utrecht leren leven in harmonie met de natuur.

Wat we doen

• We bieden vrijwilligers uiteenlopende functies op onze locaties, van dierverzorging en tuinwerk tot activiteitenbegeleiding.

• We zorgen voor goede begeleiding en een veilige werkplek.

• We creëren mogelijkheden voor persoonlijke ontwikkeling en sociale ontmoeting, waardoor vrijwilligerswerk bijdraagt aan welzijn en betrokkenheid.

• We werven vrijwilligers actief via onze website, de Vrijwilligerscentrale en een jaarlijkse campagne.

• We investeren in training en ondersteuning van medewerkers, zodat zij vrijwilligers goed kunnen begeleiden.

Wat we mogelijk maken

• We bieden bewoners een laagdrempelige manier om actief bij te dragen aan natuur, educatie en een groene leefomgeving.

• We vergroten sociale cohesie door met vrijwilligerswerk toegankelijk te maken voor uiteenlopende doelgroepen, inclusief mensen die zoeken naar zinvolle dagbesteding of re-integratie.

• We versterken de inzet van publieke middelen door vrijwilligerswerk zichtbaar bij te dragen aan gezondheid, participatie en duurzaamheid.

• We maken kennis en ervaring van vrijwilligers beschikbaar voor de stad door samenwerking met maatschappelijke partners en de Utrechtse Vrijwilligerscentrale.

Vrijwilligers melden zich aan voor de volgende functies:

Activiteitenbegeleider

Gastheer/gastvrouw

Tuinder

Begeleider van (school)groepen op de tuinen

Klusser

Dierverzorger

Communicatiemedewerker

Medewerker boerderijwinkel en -horeca

Monitoring van dier- en plantensoorten

Wat we in 2026 gaan doen

In 2026 werken we verder aan het behouden, verbeteren én verdiepen van ons vrijwilligerswerk. We leggen de nadruk op werving, professionalisering van de begeleiding, betrokkenheid en het vinden van een nieuwe balans tussen medewerkers en vrijwilligers.

Werving

en begeleiding

We blijven nieuwe vrijwilligers werven en zetten in op een brede vertegenwoordiging van leeftijden en achtergronden. Daarmee versterken we de inclusiviteit en diversiteit in onze teams.

We behouden de basis van goede begeleiding en verbeteren deze door het verder uitrollen van duidelijke procedures, vrijwilligerscontracten en een uniform inwerkprogramma. Zo ervaren vrijwilligers op alle locaties dezelfde kwaliteit van ondersteuning.

We stimuleren ontmoeting en uitwisseling tussen vrijwilligers op verschillende locaties. Daarmee verdiepen we de onderlinge verbinding en versterken we hun betrokkenheid bij onze missie.

Nieuwe balans tussen medewerkers en vrijwilligers

Door de bezuinigingen op de personeelsformatie van de locatieteams verschuift het werk van medewerkers nog meer van uitvoerende taken naar coördinerende rollen. Vrijwilligers zullen nog meer dan voorheen actief betrokken zijn bij de praktische werkzaamheden op onze locaties. In 2026 werken we samen met medewerkers en vrijwilligers aan het vormgeven van deze nieuwe balans. Daarbij onderzoeken we welke werkafspraken nodig zijn, hoe inwerkprogramma’s het beste kunnen worden ingericht, welke begeleiding passend is en welke kennis medewerkers nodig hebben om vrijwilligers goed te kunnen ondersteunen.

Begeleid vrijwilligerswerk

Visie

Vrijwilligerswerk is voor Utrecht Natuurlijk een manier om Utrechters de kans te bieden om actief bij te dragen aan natuur, educatie en sociale cohesie. Dat geldt ook voor inwoners die daarbij extra ondersteuning nodig hebben. Met begeleid vrijwilligerswerk bieden we mensen met een ondersteuningsvraag een plek waar zij structuur vinden, kunnen herstellen, zich verbonden voelen en hun talenten kunnen ontwikkelen. Ze vormen met elkaar een gemeenschap met veel diversiteit waarin ze nieuwe mensen leren kennen, van betekenis kunnen zijn voor elkaar en van elkaar leren. Samen met zorg- en welzijnsorganisaties, gemeente en werkgevers creëren we veilige, groene werk- en leeromgevingen waarin wederkerigheid centraal staat: deelnemers leveren een waardevolle bijdrage aan onze locaties, terwijl ze tegelijkertijd werken aan hun eigen gezondheid, vaardigheden en sociale contacten. Door het gedachtegoed van Positieve Gezondheid toe te passen, ondersteunen we deelnemers vanuit verschillende dimensies, zoals mentaal welbevinden, meedoen en kwaliteit van leven. Zo dragen we bij aan een inclusieve samenleving waarin iedereen een rol kan spelen in onze missie: samen met heel Utrecht leren leven in harmonie met de natuur.

Sustainable Development Goals

SDG 4 Kwaliteitsonderwijs

SDG 8 Waardig werk en economische groei

SDG 11 Duurzame steden en gemeenschappen

Bijdrage aan SDG’s

Wat we doen

• We zetten onze stadsboerderijen en stadstuinen in als werk- en leeromgeving in samenwerking met partners in zorg, activering en re-integratie. Deelnemers werken in de tuinen, met de dieren en in de winkel en horeca.

• We begeleiden deelnemers vanuit het model van Positieve Gezondheid en stemmen begeleiding af op persoonlijke doelen.

• We zorgen dat begeleid vrijwilligerswerk verbonden is met regulier vrijwilligerswerk en onderdeel uitmaakt van de locatieteams.

• We werken samen met partners zoals buurtteams, Lister, Reinaerde, WIJ 3.0 en Abrona, en sluiten aan bij gemeentelijke doelstellingen voor Sociale Prestatie en Arbeidsmatige activering.

Wat we mogelijk maken

• We bieden een werkplek en professionele begeleiding die zorginstellingen, buurtteams en re-integratiebureaus zelf niet kunnen realiseren.

• We creëren groene en stabiele werkplekken die bijdragen aan herstel, dagstructuur en participatie van kwetsbare Utrechters en Utrechters die baat hebben bij begeleiding.

• We bieden structurele capaciteit voor het sociaal domein door inwoners een zinvolle rol te geven in de samenleving en tegelijk zichtbaar bij te dragen aan natuur en duurzaamheid.

• We bieden waardevolle stageplekken voor studenten die later in het sociaal domein of in dit soort werk aan de slag willen. Hier hebben we al ervaring mee en dit willen we verder uitbouwen.

Wat we in 2026 gaan doen

Op stadsboerderij Steede Hoge Woerd en stadstuin Food for Good houden we de bestaande plekken in stand en zorgen we voor begeleiding van goede kwaliteit.

Onderzoek uitbreiding begeleid vrijwilligerswerk

Samen met zorg- en welzijnsorganisaties onderzoeken we hoe we de samenwerking en de financiering verder kunnen versterken, zodat begeleid vrijwilligerswerk ook in de toekomst geborgd is. In lijn met de hervormingen in het sociaal domein verkennen we samen met de gemeente en contractpartners hoe we begeleid vrijwilligerswerk ook op andere locaties van Utrecht Natuurlijk kunnen aanbieden. Daarmee brengen we dit aanbod dichterbij meer Utrechters en sluiten we beter aan bij de ambitie om ondersteuning en participatie zo lokaal mogelijk te organiseren. Deze uitbreiding gebeurt zorgvuldig en stapsgewijs, afgestemd op de beschikbare middelen en de vraag in de wijken.

Stages in het begeleid vrijwilligerswerk

We bouwen verder aan het implementeren van stageplekken. Studenten die zich voorbereiden op een loopbaan in het sociaal domein krijgen bij ons de kans om praktijkervaring op te doen. Zo dragen we niet alleen bij aan de ontwikkeling van deelnemers die nu actief zijn, maar ook aan de vorming van toekomstige professionals.

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 3 Goede gezondheid en welzijn

SDG 8 Waardig werk en economische groei

SDG 10 Ongelijkheid verminderen

Natuur- en duurzaamheidseducatie voor het onderwijs

Visie

In Utrecht groeit ieder kind op met natuur en duurzaamheid. Natuur- en duurzaamheidseducatie is geen extraatje, maar een vanzelfsprekend en integraal onderdeel van het basisonderwijs. Wij geloven dat kinderen die van jongs af aan ervaren hoe natuur, voedsel, dieren en klimaat met elkaar verbonden zijn, later beter in staat zijn om duurzame keuzes te maken en verantwoordelijkheid te nemen voor hun leefomgeving.

Basisschoolleerlingen ontdekken bij Utrecht Natuurlijk de natuur op een actieve en speelse manier. Door zelf te tuinieren, dieren te verzorgen en natuurlijke kringlopen te onderzoeken, leren kinderen met hoofd, hart en handen. Zo brengen we kennis en beleving samen: kinderen zien, voelen en ervaren hoe natuur werkt en waarom zorg voor onze leefomgeving ertoe doet.

Kinderen groeien op in een tijd waarin de gevolgen van klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en andere milieucrises steeds zichtbaarder worden. Juist daarom is aandacht voor natuur en duurzaamheid in het onderwijs nu essentieel. Het biedt kinderen houvast en handelingsperspectief in een wereld die grote transities doormaakt.

We zetten nadrukkelijk in op kansengelijkheid: ieder kind in Utrecht, ongeacht achtergrond of wijk, krijgt toegang tot natuur- en duurzaamheidseducatie. We hebben daarbij speciale aandacht voor scholen in wijken met een lage sociaaleconomische status. Betrokkenheid en kennis over kringlopen, natuur en duurzaamheid vormen bovendien een belangrijke voorbereiding op de arbeidsmarkt van de toekomst. De samenleving heeft jonge generaties nodig die in staat zijn om oplossingen te realiseren voor de huidige én toekomstige uitdagingen op het gebied van energie, voedsel, klimaat en biodiversiteit.

Onze visie sluit aan bij gemeentelijke en landelijke beleidsdoelen rond natuurinclusief en duurzaam onderwijs. Utrecht Natuurlijk vervult hierbij een dubbele rol: we zijn zowel aanbieder van lessen en projecten, als makelaar en partner die scholen, leerkrachten en andere educatieve aanbieders met elkaar verbindt.

Door samen te werken met scholen, leerkrachten, educatieve partners en ouders leggen we een stevige basis voor een generatie die met respect voor natuur en duurzame keuzes opgroeit. Zo dragen we bij aan een stad waar leren leven in harmonie met de natuur vanzelfsprekend is.

Wat we doen

Utrecht Natuurlijk biedt een breed en samenhangend natuur- en duurzaamheidseducatieprogramma voor het primair onderwijs. Ieder jaar maken vrijwel alle Utrechtse basisscholen gebruik van dit aanbod. Daarmee bereiken we jaarlijks meer dan 40.000 leerlingen met lessen, projecten en activiteiten waarin natuur en duurzaamheid centraal staan. Ons programma combineert leren met hoofd, hart en handen: kinderen ontdekken de natuur door te ervaren, te onderzoeken en zelf te doen.

Onze vijf stadsboerderijen en zes stadstuinen zijn inspirerende leeromgevingen waar kinderen natuur kunnen beleven.

Daarnaast zorgen we dat scholen ook op hun eigen terrein aan de slag kunnen. Met doe-het-zelflessen, materialen en leskisten ondersteunen we leerkrachten bij het realiseren van buitenonderwijs en duurzaamheid in de klas.

Natuur, dieren, voedsel en klimaat

Ons educatieaanbod bestrijkt thema’s die voor kinderen én voor de stad van groot belang zijn.

• Tuinieren en voedsel : via programma’s als Kabouterpad, Tuinverkenners en Groene Vingers ontdekken leerlingen de natuurlijke kringlopen en leren zij zelf groenten en bloemen te zaaien en oogsten. Het project Moestuin bij school geeft kinderen de kans om in hun eigen omgeving actief te tuinieren.

• Natuur in de stad : kinderen leren over biodiversiteit in hun eigen wijk. Projecten als Bodembeestjes , Waterleven en Rupsen voor, vlinders na brengen de stadsnatuur dichtbij en zichtbaar.

• Dieren op de boerderij : met lessen als Beestenboerderij en Kaas maken ervaren kinderen hoe dieren leven en welke rol ze spelen in onze voedselvoorziening. Door zelf mee te doen, ontstaat inzicht in dierenwelzijn en de relatie tussen mens en dier.

• Duurzaamheid en systeemdenken : via leskisten, projecten en digitale materialen maken leerlingen kennis met thema’s als energie, klimaat en circulaire economie. Ze ontdekken hoe keuzes invloed hebben op de wereld om hen heen.

Ondersteuning van leerkrachten en schoolteams

We helpen leerkrachten om natuur- en duurzaamheidseducatie in te bedden in hun onderwijs. Dat doen we door:

• kant-en-klare lesmaterialen en formats aan te bieden die zij zelfstandig kunnen inzetten;

• begeleiding te bieden bij het opzetten van schooltuinen en groene schoolpleinen;

• trainingen en workshops voor leerkrachten te organiseren, bijvoorbeeld over buitenonderwijs, systeemdenken en voedseleducatie.

We maken het voor leerkrachten mogelijk om duurzaam onderwijs concreet en haalbaar vorm te geven. Daarmee vergroten we hun handelingsperspectief en vertrouwen om natuur en duurzaamheid structureel in hun onderwijs op te nemen. We ondersteunen scholen die werk willen maken van natuurinclusief en duurzaam onderwijs. Dat kan gaan om het vergroenen van een schoolplein, het inrichten van een schooltuin of het ontwikkelen van een bredere leerlijn duurzaamheid. We bieden begeleiding en expertise en zorgen dat scholen kunnen aansluiten bij gemeentelijke en landelijke beleidsdoelen.

Wat we mogelijk maken

Utrecht Natuurlijk is meer dan een aanbieder van lessen en projecten en ondersteuner van scholen. We vervullen ook een belangrijke rol als verbinder en aanjager, zodat scholen, leerkrachten en partners natuur- en duurzaamheidseducatie structureel onderdeel kunnen maken van het onderwijs.

Toegang tot een breed aanbod

We coördineren het netwerk van natuur- en duurzaamheidseducatie-aanbieders in Utrecht. Hierdoor hebben scholen toegang tot een breed scala aan kwalitatief en gevarieerd aanbod. We zorgen dat dit aanbod beter vindbaar en beter op elkaar afgestemd is, zodat scholen eenvoudig keuzes kunnen maken die passen bij hun eigen visie en behoeften.

Samen leren en kennis delen

We brengen scholen en partners samen in een lerend netwerk. Daar wisselen zij ervaringen en goede voorbeelden uit, werken samen aan nieuwe projecten en versterken elkaar in de ontwikkeling naar duurzaam onderwijs. Zo maken we Utrechtse scholen tot inspirerende leeromgevingen waar natuur en duurzaamheid vanzelfsprekend zijn.

Wat we in 2026 gaan doen

In 2026 werken we verder aan de ontwikkeling van ons natuur- en duurzaamheidseducatieprogramma voor het primair onderwijs. We bouwen voort op het bestaande aanbod waar vrijwel alle Utrechtse basisscholen gebruik van maken en werken aan kansengelijkheid, de ontwikkeling van onze ondersteuningsrollen, verbreding en verdieping van het aanbod en samenwerking met onderwijs partners.

Kansengelijkheid

Utrecht Natuurlijk investeert ongelijk in gelijke kansen. We richten ons in het bijzonder op scholen in wijken met een lage sociaaleconomische status. We zetten extra capaciteit in voor programma’s als Tuinverkenners en Groene Vingers, zodat meer kinderen uit deze wijken de kans krijgen actief te leren in en met de natuur.

Onderzoek en samenwerking met scholen

We gaan in gesprek met scholen en schoolbesturen om beter inzicht te krijgen in hun wensen en ondersteuningsbehoeften rondom duurzaamheid in het onderwijs. Daarbij onderzoeken we ook of basisscholen financieel kunnen bijdragen aan onze dienstverlening. Een bredere financiële basis voor NDE is nodig voor het behoud en het verder uitbreiden van het aanbod. Deze gesprekken moeten leiden tot samenwerkingsafspraken waarmee NDE een structurele plek krijgt in het onderwijs.

Versterken van onze ondersteuningsrollen

Onze drie ondersteuningsrollen (aanbieder, makelaar en groene leerkracht), werken we verder uit. In het bijzonder besteden we aandacht aan de rol van makelaar, waarbij we scholen actief verbinden met andere educatieve partners en het aanbod beter coördineren. Ook ontwikkelen we de rol van groene leerkracht verder door: tijdelijke inzet van extra capaciteit in de klas, begeleiding bij projecten en het ondersteunen van scholen met groene ambities. We evalueren de pilot van de combinatiefunctionaris NDE (natuur- en duurzaamheidseducatie) en onderzoeken of en hoe deze functie een structurele plek kan krijgen. De inzet van deze functionaris kan scholen ondersteunen om natuur- en duurzaamheidseducatie een stevige positie te geven in het onderwijs.

Nieuwe inhoudelijke accenten

• Dierenwelzijn en voedselkeuzes: we besteden extra aandacht aan dierenwelzijn en de impact van consumptie van dierlijke producten. Dit sluit aan bij actuele maatschappelijke discussies en biedt kinderen handelingsperspectief.

• Voedseleducatie en techniek: samen met partners onderzoeken we of we onze rol in voedseleducatie en techniekonderwijs kunnen versterken. We laten zien hoe natuur en techniek elkaar raken, bijvoorbeeld in klimaatadaptatie, circulariteit en gebruik van grondstoffen.

• Groene schoolpleinen: we stimuleren vergroening van schoolpleinen en ondersteunen scholen bij het benutten van hun plein als leeromgeving.

Professionalisering en kwaliteitsontwikkeling

Medewerkers uit onze vakgroep onderwijs nemen in 2026 deel aan het landelijke leertraject voor NDEcentra als partner voor integraal duurzaam onderwijs. Daarmee professionaliseren we onze aanpak en vergroten we onze kwaliteit. Ook voeren we onze huisstijl verder door in al onze educatieve producten, zodat scholen ons beter herkennen als vaste partner in natuur- en duurzaamheidseducatie.

Naast deze inhoudelijke stappen onderzoeken we in 2026 financieringsmogelijkheden om onze ondersteuning voor voortgezet en hoger onderwijs voort te zetten. Zo waarborgen we dat de doorgaande leerlijn van primair onderwijs tot universiteit beschikbaar blijft in Utrecht.

aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 4 Kwaliteitsonderwijs

SDG 9 Industrie, innovatie en infrastructuur

SDG 11 Duurzame steden en gemeenschappen

SDG 15 Leven op het land

Bijdrage

Projecten

Visie

Projecten zijn voor Utrecht Natuurlijk een belangrijk instrument om onze missie ‘met heel Utrecht leren leven in harmonie met de natuur’ zichtbaar en concreet te maken. We zien projecten als motor van ecologische en sociale innovatie: ze verbinden beleid en burgerinitiatief, wetenschap en praktijk, cultuur en natuur.

Onze overtuiging is dat samenwerking de sleutel is tot verandering. Door bewoners, maatschappelijke organisaties, onderwijs, bedrijven en kunstenaars te betrekken, ontstaan initiatieven die verder reiken dan het individu. Projecten maken zo de kracht van co-creatie zichtbaar en dragen bij aan een stad waarin natuur, gezondheid, educatie en sociale cohesie samenkomen.

Wij kiezen er bewust voor om projecten te ontwikkelen die meerdere doelen dienen: vergroening en biodiversiteit versterken, én tegelijk bijdragen aan gezondheid, welzijn, educatie en verbonden gemeenschappen. Daarbij benutten we ook de kracht van verbeelding: kunstenaars en culturele organisaties geven extra zeggingskracht en nodigen uit om met andere ogen naar de leefomgeving te kijken. Zo bouwen we met projecten aan een inclusieve en veerkrachtige stad, waarin gemeenschappen worden versterkt en Utrecht toekomstbestendig wordt.

Wat we doen

We vertalen de grote klimaatthema’s van onze tijd naar concrete projecten in de stad. We maken biodiversiteit en klimaatadaptatie zichtbaar in de leefomgeving van bewoners door samen groene plekken te creëren, soorten te beschermen en de stad beter bestand te maken tegen hitte en wateroverlast. Ook dragen onze projecten bij aan een gezonde en duurzame voedselvoorziening: we laten zien hoe korte ketens werken, hoe buurtbewoners samen voedsel kunnen produceren en hoe duurzaam consumeren in de praktijk vorm kan krijgen.

We betrekken bewoners, vrijwilligers, scholen, bedrijven en maatschappelijke organisaties zodat zij actief kunnen bijdragen en ervaren dat natuur en duurzaamheid direct verbonden zijn met gezondheid, leefstijl en welzijn. Door deze samenwerking bevorderen we sociale cohesie en mentale veerkracht, en maken we zichtbaar dat vergroening bijdraagt aan de kwaliteit van leven in de stad.

Daarnaast werken we via onze projecten aan het versterken van netwerken en samenwerkingen. We verbinden uiteenlopende initiatieven, van buurtinitiatieven tot culturele en educatieve partners, en dragen zorg voor duurzame samenwerking en gezamenlijke financiering. Daarmee vergroten we de reikwijdte van onze projecten en zorgen we dat resultaten blijvend verankerd raken in de stad.

Ten slotte hebben onze projecten altijd een aanjagende functie: ze zetten een beweging in gang waarin steeds meer bewoners, organisaties en beleidsmakers worden geïnspireerd om zelf bij te dragen aan een groene, gezonde en duurzame stad.

Wat we mogelijk maken

Utrecht Natuurlijk is naast ontwikkelaar en uitvoerder van projecten ook verbinder en facilitator. We maken het voor bewoners, initiatieven en organisaties gemakkelijker om hun groene en duurzame ambities te realiseren. Daarbij bieden we coördinatie en ondersteuning, stimuleren we samenwerking en helpen we bij het opstellen van projectaanvragen en samenwerkingsmodellen. Zo krijgen bewoners, ondernemers, scholen en maatschappelijke partners de kans hun ideeën verder uit te werken en daadwerkelijk tot uitvoering te brengen. Deze inzet van Utrecht Natuurlijk wordt bekostigd vanuit de projecten die hieruit voortkomen. Een belangrijk onderdeel van deze rol is het vertalen van

plannen naar financierbare en uitvoerbare projecten. We zorgen dat initiatieven aansluiten bij gemeentelijk beleid en de ambities van fondsen, en nemen praktische taken op ons zoals organisatie, administratie en communicatie wanneer partners daar zelf minder mogelijkheden voor hebben. Zo kunnen zij zich volledig richten op de inhoud en de uitvoering.

Dankzij ons netwerk, onze ervaring en de inzet van onze locaties fungeren we als springplank. We brengen partijen samen die elkaar anders niet zouden ontmoeten en geven losse ideeën de kans om uit te groeien tot gezamenlijke projecten met meerwaarde voor de stad. Een treffend voorbeeld hiervan is het community-netwerk BuurtNatuur030, waarin uiteenlopende partijen hun krachten bundelen en gezamenlijk bijdragen aan een groener en socialer Utrecht.

Wat we in 2026 gaan doen

Een toekomstbestendig projectbureau

In 2026 staat de verdere ontwikkeling van ons projectbureau centraal. Deze ambitie leefde al langer, maar krijgt door de noodzakelijke bezuinigingen extra urgentie. We bouwen aan een projectbureau dat professioneel is ingericht, financieel solide opereert en in staat is projecten te dragen die inhoudelijk en maatschappelijk het verschil maken. Daarbij bouwen we voort op de ervaring en projectideeën die de afgelopen jaren zijn ontwikkeld en streven we naar een projectportefeuille die beter in balans is met de beschikbare middelen. Dat vraagt om scherpe keuzes: projecten waarvan de financiering geen personeelskosten dekt, kunnen we niet of slechts in beperkte vorm uitvoeren. Tegelijkertijd zetten we ons actief in om aanvullende financiering te vinden, zodat waardevolle initiatieven behouden blijven en verder kunnen groeien. >>

Het projectbureau vervult een sleutelrol in het agenderen en zichtbaar maken van actuele thema’s in de stad. Projecten richten zich niet alleen op inwoners van Utrecht, maar ook op scholen en bedrijven die in de stad actief zijn. In 2026 concentreren we ons op drie kerntaken:

1 Het initiëren van vernieuwende projecten die aansluiten bij onze missie en bij de grote opgaven van deze tijd.

2 Het ontwikkelen en beheren van een evenwichtige projectportefeuille waarin biodiversiteit, klimaatadaptatie en duurzame voedselvoorziening concreet tot leven komen.

3 Het faciliteren van samenwerking met bewoners, maatschappelijke partners, kunstenaars, scholen, bedrijven en overheden, zodat projecten breed gedragen en duurzaam verankerd raken

Projectportefeuille 2026

We starten 2026 met een stevige basis van projecten en ideeën die de afgelopen jaren zijn voorbereid. Hiermee zetten we actuele thema’s op de agenda en maken we ze zichtbaar en tastbaar voor de stad. Voorbeelden van projecten die in uitvoering of ontwikkeling zijn:

• Monitoringsprojecten Ringslang030, Bat030, Gierzwaluw030 en Egel030: vergroten van kennis en bewustzijn over kwetsbare soorten, gekoppeld aan educatie.

• Groen doet Goed : kinderen in contact brengen met natuur, in samenwerking met stedelijke partners.

• Wilde Stadscafé: publieke gesprekken over stedelijke natuur en duurzaamheid, samen met diverse partners.

• Boomspiegelactie : bewoners stimuleren boomspiegels te adopteren en te vergroenen.

• Dood hout leeft : aanleg van een paddenstoelenwandelroute, in samenwerking met de gemeente.

• Luistervink : vogels in Utrechtse parken zichtbaar en hoorbaar maken.

• Community supported lokaal en natuurinclusief boeren : versterken van de rol van burgers en boeren in het voedselsysteem.

• Duurzaamheideducatie Globecollege : jongeren betrekken bij vergroening en duurzaamheid via casussen en exposities.

• Gezond Water : vervolgactiviteiten in samenwerking met gemeente en waterschap HDSR.

• Tuin op Tafel : toegankelijk maken van gezonde en duurzame voeding.

De realisatie van deze projecten is o.a. afhankelijk van financiering. In het jaarverslag 2026 doen we uitgebreid verslag van de uitvoering, resultaten en effecten van de projecten die zijn uitgevoerd.

BuurtNatuur030

Een belangrijk onderdeel van onze projectportefeuille is het platform BuurtNatuur030. Hier komen groene bewonersinitiatieven samen, worden kennis en ervaringen gedeeld en vinden initiatiefnemers ondersteuning. In 2026 zetten we in op versterking en uitbreiding: onze ambitie is om BuurtNatuur030, samen met Milieu Centrum Utrecht verder te positioneren als hét platform voor vergroeners in Utrecht: een digitale en fysieke ontmoetingsplek waar samenwerking vanzelf ontstaat. We investeren in het werven van ambassadeurs in de wijken, organiseren drie grote netwerkbijeenkomsten en stimuleren uitwisseling via community-activiteiten, een nieuwsbrief, podcast en een actueel online platform. Daarnaast willen we BuurtNatuur030 inclusiever maken, zodat deelnemers een betere afspiegeling vormen van de Utrechtse samenleving. Ook integreren we schooninitiatieven, waarmee we de verbinding tussen groen, leefbaarheid en sociale cohesie versterken. Zo groeit BuurtNatuur030 in 2026 verder door tot een onmisbaar netwerk en inspiratiebron voor iedereen die wil bijdragen aan een groene, gezonde en verbonden stad.

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 11 Duurzame steden en gemeenschappen

SDG 12 Verantwoorde consumptie en productie

SDG 13 Klimaatactie

SDG 15 Leven op het land

SDG 17 Partnerschap om doelen te bereiken

Betrokkenheid van bedrijven

Steeds meer Utrechtse bedrijven willen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid omzetten in concrete impact. Utrecht Natuurlijk ziet hen daarbij niet als sponsors, maar als maatschappelijke aandeelhouders: partners die samen met ons investeren in een groene, gezonde en duurzame stad. Hun bijdrage kan bestaan uit geld, tijd, kennis of netwerk, maar is altijd onderdeel van één gedeelde missie: met heel Utrecht leren leven in harmonie met de natuur.

Zo ontstaat een samenwerking waarin iedereen wint: bedrijven vergroten hun maatschappelijke betekenis en dragen concreet bij aan hun duurzaamheidsdoelen; Utrecht Natuurlijk kan meer impact realiseren op biodiversiteit, educatie en sociale cohesie; en de stad Utrecht groeit toe naar een toekomst waarin mens en natuur met elkaar in balans zijn.

Wat we doen

Utrecht Natuurlijk maakt maatschappelijk aandeelhouderschap van bedrijven zichtbaar en tastbaar in de stad. We ontwikkelen partnerschappen waarin bedrijfsdoelen en maatschappelijke impact elkaar versterken. Dat doen we door bedrijven te betrekken bij projecten en programma’s die bijdragen aan biodiversiteit, natuureducatie, duurzame voedselvoorziening en sociale cohesie. Afhankelijk van de wensen en mogelijkheden kunnen bedrijven op verschillende manieren deelnemen. Soms gaat het om een eenmalige bijdrage, zoals een teamdag of vrijwilligersactiviteit, maar vaak bouwen we samen aan meerjarige partnerschappen waarin financiële steun, kennisdeling en medewerkersparticipatie samenkomen. We vertalen ambities rond MVO, ESG, SROI en SDG’s naar concrete resultaten in Utrecht en laten zien welke impact dat oplevert – zowel binnen organisaties als in de stad.

Onze rol is om bedrijven een betekenisvol handelingsperspectief te bieden. We maken het eenvoudig om bij te dragen, bieden pakketten op maat en zorgen dat de resultaten zichtbaar zijn via verhalen, ontmoetingen en concrete voorbeelden. Zo ervaren bedrijven én hun medewerkers dat ondernemen en maatschappelijke impact hand in hand kunnen gaan, en dragen we samen bij aan een stad waarin mens en natuur in balans zijn.

Wat we mogelijk maken

Utrecht Natuurlijk vertaalt maatschappelijk aandeelhouderschap naar concrete vormen van samenwerking. We ontwikkelen partnerschappen waarin de ambities van bedrijven samenkomen met de opgaven van de stad. Bedrijven kunnen op verschillende manieren bijdragen, afhankelijk van hun mogelijkheden en wensen.

Een belangrijke vorm is financiële ondersteuning, bijvoorbeeld door cofinanciering van projecten of structurele bijdragen aan onze programma’s. Daarnaast speelt medewerkersparticipatie een grote rol: via team meewerkdagen op onze locaties of in stad dragen medewerkers zelf actief bij aan het groen en de educatie in de stad. Tot slot zetten bedrijven hun kennis en netwerk in, bijvoorbeeld rond onderwerpen als organisatie- en projectontwikkeling, communicatie of duurzame bedrijfsvoering. Deze expertise maakt onze organisatie en ons werk sterker en vergroot het bereik.

Door deze combinatie van bijdragen verbinden we de duurzaamheidsdoelen van bedrijven, of die nu zijn verwoord in MVO, ESG, SROI of SDG’s, met tastbare resultaten in Utrecht. Zo ontstaan partnerschappen die niet alleen de stad groener en socialer maken, maar bedrijven ook helpen hun maatschappelijke betekenis zichtbaar en geloofwaardig uit te dragen.

Wat we in 2026 gaan doen

In 2026 gaan we nauwer samenwerken met bedrijven. We willen dat bedrijven meedoen aan ons werk om Utrecht groener, gezonder en samen meer betrokken te maken.

We bouwen verder aan een groep bedrijven die ons steunen. Soms doen ze dat met geld, soms door medewerkers te laten helpen, en soms door kennis of materialen te delen. We willen meer bedrijven vragen om projecten mee te betalen en ons programma te ondersteunen. Teamdagen, waarbij medewerkers van bedrijven helpen op onze locaties, maken we duidelijker en beter georganiseerd. Zo halen bedrijven en wij er allebei meer uit. Ook zoeken we nieuwe manieren waarop bedrijven kunnen bijdragen, bijvoorbeeld door expertise of spullen beschikbaar te stellen. In 2026 besteden we ook meer aandacht aan de verhalen die we samen met bedrijven vertellen. We laten zien wat hun bijdrage oplevert en maken dit zichtbaar op onze locaties en via onze kanalen.

De steun van bedrijven is misschien maar een klein deel van ons budget, maar toch heel belangrijk.

Dankzij hun bijdrage kunnen we activiteiten blijven organiseren, ons educatieprogramma vernieuwen en projecten uitvoeren waarbij Utrechters actief meedoen. Daarom richten we ons in 2026 vooral op bedrijven die zich langer aan ons willen verbinden, niet alleen met hun medewerkers, maar ook met financiële steun.

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 11 Duurzame steden en gemeenschappen

SDG 17 Partnerschap om doelen te bereiken

Communicatie

Visie

Communicatie is voor Utrecht Natuurlijk een middel om onze missie ‘met heel Utrecht leren leven in harmonie met de natuur’ zichtbaar en beleefbaar te maken. Het gaat voor ons niet alleen om informatie geven, maar vooral om verbinding leggen: tussen inwoners van Utrecht en tussen mens en natuur.

Onze communicatie heeft drie kerndoelen: inspireren, informeren en betrekken. We inspireren door verhalen en beelden die laten zien hoe de natuur in de stad betekenis geeft aan het dagelijks leven. We informeren door kennis en voorbeelden toegankelijk te maken. En we betrekken inwoners door hen uit te nodigen om mee te doen, initiatieven te delen en elkaar te ontmoeten.

Herkenbaarheid en inclusiviteit zijn daarbij leidend. Door inclusief te communiceren maken we deelname makkelijker voor nieuwe doelgroepen. Zo dragen we bij aan de zichtbaarheid van groene en duurzame initiatieven, versterken we gemeenschapsgevoel en bouwen we samen met partners aan een stad waarin natuur en samenleving hand in hand gaan.

Wat we doen

We brengen onze visie op communicatie in praktijk door onze verhalen en activiteiten zichtbaar, herkenbaar en toegankelijk te maken. Dat doen we via een breed palet aan middelen: onze website, sociale media, nieuwsbrieven, persberichten, campagnes en fysieke communicatie op onze locaties en in de stad.

Onze locaties en projecten zijn belangrijke dragers van communicatie. Met onze algemene nieuwsbrief informeren en inspireren we inwoners met verhalen, activiteiten en praktische tips. Voor het onderwijs maken we een speciale Nieuwsflits, waarin scholen worden bijgepraat over het lesaanbod, projecten en samenwerkingskansen.

Op sociale media geven we een inkijkje in het dagelijkse werk van onze medewerkers en vrijwilligers, lichten we activiteiten uit en laten we zien wat de impact van projecten is. Beeld speelt daarbij een centrale rol: foto’s en video’s brengen verhalen dichtbij en zorgen voor herkenning.

We besteden aandacht aan begrijpelijke taal, diversiteit in beelden en interculturele communicatie. Zo zorgen we dat onze boodschap zoveel mogelijk Utrechters bereikt. Met een consistente huisstijl vergroten we de herkenbaarheid, niet alleen in onze algemene communicatie maar ook in de boerderijwinkels, horeca en activiteiten.

Ten slotte zetten we campagnes in rond herkenbare momenten, zoals de start van het tuinseizoen en de oogstfeesten. Bij projecten maken we groene thema’s praktisch en toepasbaar – van tips voor geveltuinen tot informatie over biodiversiteit en klimaatadaptieve tuinen –zodat inwoners ook in hun eigen omgeving duurzame keuzes kunnen maken.

Wat we mogelijk maken

Met onze communicatie versterken we niet alleen de zichtbaarheid van Utrecht Natuurlijk, maar maken we ook ruimte voor anderen in de stad. We zetten onze kanalen, bereik en expertise in om groene en duurzame initiatieven van partners en bewoners een podium te geven. Zo dragen we bij aan een netwerk waarin kennis, inspiratie en betrokkenheid gedeeld worden.

Community building

Communicatie is een krachtig middel om gemeenschappen te vormen en te versterken. We benutten dit om een netwerk van groene Utrechters te laten groeien: bewoners die samen tuinieren, scholen die duurzame thema’s omarmen, bedrijven die verantwoordelijkheid nemen, en maatschappelijke partners die met ons samenwerken. Door verhalen te delen en kruisverbanden zichtbaar te maken, stimuleren we samenwerking en onderlinge betrokkenheid.

Versterken van het stedelijk netwerk

Onze communicatie draagt bij aan de samenhang van Utrechtse initiatieven op het gebied van natuur, educatie, duurzaamheid en gezondheid. We stellen ons bereik beschikbaar om gezamenlijke campagnes te versterken en beleidsdoelen van de stad concreet zichtbaar te maken voor bewoners.

Zo maken we met onze communicatie méér mogelijk dan alleen onze eigen zichtbaarheid. We dragen bij aan een stad waarin groene en duurzame initiatieven elkaar versterken en waarin steeds meer Utrechters de weg vinden naar projecten die passen bij hun interesses en betrokkenheid.

Wat we in 2026 gaan doen

In 2026 zetten we stappen om onze communicatie effectiever, inclusiever en toekomstbestendig te maken. Onze focus ligt op drie sporen: het verdiepen van ons bereik, het versterken van onze identiteit en het ondersteunen van partners en projecten in de stad.

Inclusieve en interculturele communicatie

We verdiepen onze kennis en vaardigheden op het gebied van inclusieve communicatie, zodat álle Utrechters zich aangesproken voelen door onze boodschap. We ontwikkelen materialen in begrijpelijke taal en zorgen voor meer diversiteit in beeld en verhaal, zodat Utrecht Natuurlijk herkenbaar en toegankelijk is voor een breed publiek.

Website en beeldbank

De website krijgt een actualisatieslag, met verbeterde vindbaarheid van activiteiten en projecten. We lanceren een actuele, AVG-proof beeldbank die ons ondersteunt in het visueel vertellen van ons verhaal. Beelden van onze locaties, activiteiten en campagnes worden hierin systematisch verzameld, zodat we onze missie consistent en herkenbaar kunnen uitdragen.

Kom samen tuinieren

op de Utrechtse stadstuinen

Meldjeaan voor workshopsgroeneen cursussen utrechtnatuurlijk.nl/samentuinieren

de oogst

Proef deoogstin september

utrechtnatuurlijk.nl/oogstfeest

Ontdek Utrecht Natuurlijk op:

Nieuwsbrieven

We vergroten het bereik en de impact van onze nieuwsbrief. Met gerichte promotie en doelgroepgerichte content werken we aan een verdere groei richting ons doel van 4.500 abonnees in 2029. Voor het onderwijs intensiveren we de inzet van de Nieuwsflits voor scholen, waarmee leerkrachten en schoolteams tijdig geïnformeerd worden over lesaanbod, projecten en nieuwe samenwerkingen.

Campagnes

We ontwikkelen en voeren campagnes rond belangrijke momenten in het jaar: het tuinseizoen (voorjaar) en de oogstfeesten (najaar). Deze campagnes nodigen Utrechters uit om mee te doen, vergroten de zichtbaarheid van ons werk en verbinden bewoners met elkaar.

Groene Uitloper en BuurtNatuur030

We bepalen hoe we de Groene Uitloper, onze digitale agenda voor natuuractiviteiten van groene organisaties in en rondom Utrecht, verder gaan positioneren. In 2026 werken we dit uit in concrete plannen en acties. We bouwen verder aan community building via BuurtNatuur030: we laten groene netwerken en bewonersinitiatieven groeien door hen actief aan elkaar te verbinden.

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 4 Kwaliteitsonderwijs

SDG 12 Verantwoorde consumptie en productie

SDG 17 Partnerschap om doelen te bereiken

Netwerken

Utrecht Natuurlijk participeert in diverse netwerken op wijk-, stedelijk, regionaal, landelijk en Europees niveau. Door samen te werken binnen deze netwerken versterken we sociale cohesie, natuurkwaliteit, gezondheid en duurzaamheid. Daarnaast dragen we bij aan de ontwikkeling van onderwijs, natuureducatie en een gezonde en duurzame voedselvoorziening.

Branche netwerken

• vSKBN : Vereniging Stads- en Kinderboerderijen Nederland voor kennisuitwisseling, belangenbehartiging en kwaliteitsborging van publieksboerderijen.

• GDO : Gemeenten voor duurzame ontwikkeling, waar Utrecht Natuurlijk bijdraagt aan scholingsdagen en productontwikkeling voor natuureducatie. We zijn vertegenwoordigd in de focusgroep Schooltuinieren.

• Coöperatie Leren voor Morgen : Netwerk voor de integratie van duurzaamheid in het onderwijs.

• Landelijke Alliantie Schooltuinen : Netwerk voor de promotie van schooltuinieren, inclusief deelname aan de landelijke Week van de Schooltuin en een onderzoek met Wageningen University & Research.

Stedelijke en regionale netwerken

• Netwerk speeltuinen Utrecht : Samenwerking tussen organisaties die speeltuinen beheren, gericht op vakontwikkeling.

• Magie-overleg : Klankbord voor de gemeente Utrecht op het gebied van bewonersbetrokkenheid bij groenbeheer.

• Gezondheidspact : Kennisuitwisseling en samenwerking tussen organisaties die welzijn en gezondheid in Utrecht bevorderen.

• Utrecht4GlobalGoals: Netwerk gericht op het behalen van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) met partners zoals de Universiteit Utrecht en Rabobank.

• Voedselagenda gemeente Utrecht : Samenwerking met partners zoals Jong Leren Eten en Moestuincoaches om leerlingen kennis te laten maken met het kweken en eten van zelfgekweekte groenten.

• Food Print Utrecht Region : Netwerk dat een duurzame en gezonde voedselomgeving in de regio stimuleert.

Impact van netwerken

Door actief deel te nemen aan deze netwerken, blijft Utrecht Natuurlijk in 2025 bijdragen aan innovatie, samenwerking en kennisdeling. Deze netwerken versterken onze missie en vergroten onze impact op stedelijke duurzaamheid en gemeenschapsontwikkeling.

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 11 Duurzame steden en gemeenschappen

SDG 17 Partnerschap om doelen te bereiken

Branche netwerken

Stedelijke en regionale netwerken

www.vskbn.nl

vereniginggdo.nl

lerenvoormorgen.org

alliantieschooltuinen.nl

Netwerk speeltuinen Utrecht

Magie-overleg

Gezondheidspact Utrecht

utrecht4globalgoals.nl

www.utrechtnatuurlijk.nl/ moestuinieren-met-school

foodprint-utrecht.nl

Organisatie

Organisatie inrichting

Locatieteams en vakgroepen

Onze activiteiten worden uitgevoerd vanuit onze locaties door onze locatieteams. Deze worden aangestuurd door locatiemanagers. De medewerkers in de locatieteams werken locatie-overstijgend samen in vakgroepen, met vakgroepcoördinatoren voor inhoudelijke ontwikkeling en kwaliteitsborging. We werken met de vakgroepen dier, tuin, begeleid vrijwilligerswerk, winkel & horeca, programma, educatie en spelen. De openstelling wordt ondersteund door twee facilitair medewerkers en een algemeen coördinator locaties.

Projectbureau

Sinds 2025 zijn ontwikkeling, financiering en uitvoering van projecten belegd bij het projectbureau. Het team bestaat uit twee vaste medewerkers en flexibel inzetbare projectmedewerkers. Hiermee kunnen we snel en wendbaar inspelen op programmavragen uit de stad en de gemeente.

Betrokkenheid bedrijven

Maatschappelijk aandeelhouderschap en teamdagen voor bedrijven worden georganiseerd door projectmedewerkers; de algemeen coördinator en directeur-bestuurder zijn vanuit het management betrokken.

Communicatie

Het team communicatie begeleidt de communicatie over onze activiteiten; uitvoering vindt plaats door het communicatieteam én medewerkers uit de locatieteams.

Bedrijfsvoering

De uitvoering wordt ondersteund door het bedrijfsbureau. Financiële en personeelsadministratie zijn grotendeels intern en deels uitbesteed. We werken met drie externe adviseurs op HR, ICT en juridische zaken.

Managementteam en mandaat

Het managementteam (MT) bestaat uit hoofd Locaties, hoofd Bedrijfsvoering, hoofd Programma en de directeur-bestuurder. Het MT vormt de dagelijkse leiding en besluit binnen de vastgestelde mandaatregeling; de Raad van Toezicht (RvT) houdt toezicht conform statuten en Governance Code Cultuur.

Team leidinggevenden (MT, vakgroepcoördinatoren, locatiemanagers)

Locatieteams, vakgroepen, projectbureau, samenwerking bedrijven, communicatie en bedrijfsbureau (inclusief externe adviseurs HR/ICT/juridisch)

Raad van Toezicht (RvT) directeur-bestuurder

MT (hoofd Locaties, hoofd Programma, hoofd Bedrijfsvoering)

Governance, verantwoording en toezicht

Verantwoording en audits

Wij leggen jaarlijks verantwoording af via jaarverslag en jaarrekening, gecontroleerd door een onafhankelijke registeraccountant die door de RvT is aangesteld.

Toezichtkader

De RvT houdt toezicht op de algemene gang van zaken met een actieve, kritische en ondersteunende houding en bewaakt onze maatschappelijke missie en continuïteit. Voor het normatief kader volgen we de Governance Code Cultuur.

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Bij ons staat maatschappelijk verantwoord ondernemen centraal in al onze activiteiten. Wij richten onze bedrijfsvoering zo in dat zorg voor natuur en milieu altijd een belangrijke plaats inneemt. Bij inkoopprocessen zoeken wij actief naar oplossingen die beter zijn voor natuur en milieu. Op onze stadsboerderijen laten wij zien hoe wij onze bedrijfsvoering verduurzamen en gebruiken we onze locaties als voorbeeld om inclusieve werkplekken te creëren voor vrijwilligers en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Gegevensbescherming en cyberveiligheid

Wij nemen onze verantwoordelijkheid voor de bescherming van persoonsgegevens serieus en handelen strikt volgens de AVG-beginselen. We verzamelen alleen de gegevens die strikt noodzakelijk zijn en bewaren deze niet langer dan nodig. Daarnaast nemen wij maatregelen tegen cybercriminaliteit, zoals een stringent wachtwoordbeleid en het maken van regelmatige back-ups van onze gegevens. Zo zorgen wij voor een veilige digitale werkomgeving voor onze medewerkers en de organisatie als geheel.

Personeelsbeleid

Diversiteit en inclusie

Utrecht Natuurlijk voldoet aan de Europese vereisten voor een diversiteits- en anti-discriminatiebeleid. Dit beleid is formeel vastgesteld, wordt in 2026 openbaar beschikbaar gemaakt en verder ingebed in onze organisatie. Wij garanderen gelijke kansen in werving, loopbaanontwikkeling en deelname aan onze activiteiten, ongeacht geslacht, leeftijd, afkomst, beperking, seksuele oriëntatie of andere kenmerken.

We bevorderen een inclusieve werkcultuur waarin respect, veiligheid en werk-privébalans centraal staan. Er zijn duidelijke procedures en vertrouwenspersonen voor het melden en voorkomen van discriminatie en ongewenst gedrag. Medewerkers en vrijwilligers worden ondersteund met trainingen en bewustwordingsactiviteiten. De uitvoering van dit beleid ligt op managementniveau en wordt jaarlijks gemonitord en geëvalueerd. Ook in onze programma’s en educatieactiviteiten integreren wij waar relevant gender- en diversiteitsperspectieven.

Werving en aannamebeleid

Bij werving en selectie staat het talent van medewerkers centraal en hechten wij waarde aan een diverse en inclusieve werkomgeving. Ons doel is een personeelsbestand dat de Utrechtse samenleving weerspiegelt. Wij streven naar sociale integratie, gendergelijkheid en gelijke behandeling voor iedereen.

Arbeidsvoorwaarden

Onze medewerkers worden op gelijke voet beloond; er is geen verschil in beloning op basis van geslacht of culturele achtergrond. De cao Vermo is van toepassing op onze arbeidsvoorwaarden en biedt transparante duidelijke afspraken.

Inwerkprogramma

Utrecht Natuurlijk werkt aan een professioneel en gestructureerd inwerkbeleid. Nieuwe medewerkers krijgen ondersteuning bij hun start en maken kennis met onze missie, cultuur en werkwijze. Zij krijgen de kans om mee te kijken op andere locaties, zodat zij een compleet beeld krijgen van de organisatie en de diversiteit aan programma’s en activiteiten.

Omgaan met bezoekers

Eens per twee jaar volgen medewerkers een training in de Vreedzame Wijk-methodiek; de eerstvolgende training is in 2026. Deze methodiek wordt opgenomen in het inwerkprogramma, zodat alle medewerkers vertrouwd raken met de aanpak. In de oneven jaren organiseren we trainingen gericht op het omgaan met conflicten en ongewenst gedrag van bezoekers. Hiermee zorgen we dat medewerkers veilig en respectvol kunnen handelen in lastige situaties.

Veilige arbeidsomstandigheden

Wij hechten veel belang aan veilige arbeidsomstandigheden. Ons arbobeleid richt zich op preventie en wij actualiseren jaarlijks ons Arbo-jaarplan om risico’s in kaart te brengen en te beheersen. Werkplekinspecties, materiaalkeuringen en BHV-trainingen zijn onderdeel van onze aanpak.

Daarnaast voeren wij regelmatig gesprekken over gewenst en ongewenst gedrag en hebben medewerkers toegang tot gekwalificeerde vertrouwenspersonen. Hiermee creëren wij een werkomgeving waarin iedereen zich veilig en gewaardeerd voelt.

Lerende organisatie

Als lerende organisatie stimuleren we persoonlijke en collectieve groei. Medewerkers en vrijwilligers dragen met hun kennis en ervaring bij aan onze missie. We moedigen teamleren aan, stimuleren nieuwe denkpatronen en onderzoeken kritisch onze aannames.

Stageplaatsen

We bieden stageplaatsen aan om jong talent te ondersteunen en bij te dragen aan de ontwikkeling van ons vakgebied. Stagiaires werken nauw samen met medewerkers en leveren een waardevolle bijdrage aan onze dienstverlening. Het aanbod wordt steeds verder uitgebreid met mogelijkheden in educatie, activiteitenorganisatie, tuinieren en trajectbegeleiding. Vakgroepcoördinatoren en vakgroepen bouwen aan netwerken met onderwijsinstellingen om de stagemogelijkheden goed af te stemmen.

Werken met vrijwilligers

We evalueren regelmatig of medewerkers op boerderijen en tuinen voldoende toegerust zijn om met vrijwilligers te werken. Indien nodig ontwikkelen we scholingstrajecten in samenwerking met partners zoals de VCU (Vrijwilligerscentrale Utrecht). Deze trajecten ondersteunen medewerkers in het effectief begeleiden en samenwerken met vrijwilligers en dragen bij aan een toekomstbestendige samenwerking.

Medezeggenschap

Onze medewerkers hebben inspraak via een ondernemingsraad die werkt op basis van de Wet op de Ondernemingsraden. Dit orgaan overlegt regelmatig met de directeur-bestuurder en eenmaal per jaar met de Raad van Toezicht. De ondernemingsraad speelt een belangrijke rol in het bespreken van beleid en personeelsbelangen. Wij hechten grote waarde aan deze constructieve samenwerking.

Samenwerking gemeente Utrecht

Accounthouderschap

De gemeente Utrecht stelt vanuit de afdeling Ruimte een beleidsadviseur aan die als accounthouder opereert voor de subsidie NME. Utrecht Natuurlijk overlegt regelmatig met deze beleidsadviseur over de voortgang en eventuele aanpassingen van het jaarplan. De beleidsadviseur fungeert als schakel naar andere gemeentelijke afdelingen en draagt bij aan het verbinden van NME-activiteiten met gemeentelijke programma’s.

Voor de subsidie beheerde speeltuinen heeft Utrecht Natuurlijk regelmatig contact met een beleidsadviseur van de gemeentelijke afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling (MO) en voor de subsidie sociale prestatie en arbeidsmatige activering met andere beleidsadviseurs van MO.

Beheer en gebruik van de stadsboerderijen en stadstuinen

Utrecht Natuurlijk onderhoudt ook een intensieve relatie met Vastgoedbedrijf Gemeente Utrecht (VGU), de eigenaar van de locaties die wij in beheer hebben. Wij werken samen met een opgave adviseur, assetmanagers en technisch beheerders van VGU. Utrecht Natuurlijk gaat vanaf 2026 huur aan VGU betalen voor het gebruik van locaties. Dit wordt financieel gecompenseerd met een subsidie voor huisvesting die wij vanuit de afdeling Ruimte ontvangen.

Park Transwijk

We werken aan de (toekomstige) modernisering van de locaties stadsboerderij Eilandsteede en stadstuin Food for Good. Deze modernisering maakt onderdeel uit van een groter project, waarin naar aanleiding van de bouw van de nieuwe buurt Merwede wordt gewerkt aan de modernisering van het gehele Park Transwijk.

Nieuwbouw stadsboerderij Gagelsteede

Utrecht Natuurlijk werkt met VGU en andere betrokken partijen aan een nieuwe stadsboerderij in Overvecht. We verwachten dat nieuwbouw pas over vijf tot tien jaar kan worden gerealiseerd. We zorgen samen met VGU en Ruimte dat we over voldoende kwalitatieve faciliteiten kunnen beschikken om de periode tot nieuwbouw te overbruggen.

Nieuwbouw in Rijnenburg

We onderzoeken samen met Ruimte en VGU of in het ontwikkelgebied Rijnenburg ook voorzieningen voor Natuur- en Duurzaamheidseducatie kunnen worden gerealiseerd.

Overige programmaopgaven

In de afgelopen jaren heeft de gemeente Utrecht ons regelmatig gevraagd om naast ons reguliere jaarprogramma aanvullende inzet te leveren. Deze extra inzet wordt gefinancierd door middel van projectsubsidies en specifieke projectopdrachten. Met ons projectbureau zijn we in staat om flexibel in te spelen op dergelijke verzoeken. Wij hebben regelmatig overleg met stadsecologen en beleidsadviseurs die betrokken zijn bij het gemeentelijk groenbeleid. Daarnaast onderhouden wij contact met beleidsadviseurs van diverse gemeentelijke afdelingen, waaronder onderwijs, maatschappelijke ontwikkeling, volksgezondheid en stadsbedrijven. Door deze samenwerking kunnen wij onze kennis, ons netwerk en onze locaties effectief inzetten voor bredere programmaopgaven. Op wijkniveau werken onze programma makers samen met wijkadviseurs om bij te dragen aan wijkgerichte initiatieven en programma’s. Deze structurele afstemming stelt ons in staat om gericht en efficiënt ondersteuning te bieden, afgestemd op de behoeften van de stad en haar inwoners.

Ontwikkelingen in 2026

Vanaf 2027 vervalt de aanvullende NME-financiering die Utrecht Natuurlijk de afgelopen jaren ontving. Deze middelen waren bedoeld om prijsstijgingen op te vangen en om de locatie Kasteeltuin Nijevelt structureel te beheren. Het college van B&W was aanvankelijk voornemens deze financiering vanaf 2024 structureel te maken, maar door de verslechterde gemeentelijke financiële situatie is dit niet doorgegaan.

De gemeente Utrecht heeft ons gevraagd om vanaf 2027 een sluitende begroting te realiseren, met behoud van zoveel mogelijk locaties. Dat vraagt om aanpassingen in onze organisatie. In 2026 bereiden we ons hierop voor langs drie sporen:

Aanpassing van personele inzet en programma

• We verkleinen de personeelsformatie op de locaties, met minder formatie programmamakers.

• Het werken met vrijwilligers en dagbesteding krijgt een nog belangrijkere rol in de uitvoering van het werk.

• De omvang en variatie van het dierenprogramma, het tuinprogramma, de speel- en publieksactiviteiten en de educatieve activiteiten voor het onderwijs worden aangepast aan de beschikbare formatie.

Intensievere inzet van locaties voor inkomsten

• Onze locaties worden naast publieksactiviteiten ook vaker gebruikt voor verhuur, projectactiviteiten en samenwerkingen met bedrijven.

• Het aantal publieksactiviteiten wordt herzien en kan in sommige gevallen wijken voor activiteiten die bijdragen aan de financiële basis.

Ontwikkeling van nieuwe vormen van dienstverlening

• Verhuur van ruimtes en faciliteiten.

• Maatschappelijk aandeelhouderschap en het aanbieden van teamdagen voor bedrijven.

• Crowdfundingcampagnes.

• Ontwikkelen, financieren en uitvoeren van projecten vanuit het projectbureau.

• Nieuwe samenwerking met het onderwijs: naast het gratis basisaanbod ontwikkelen we aanvullend aanbod waar voor andere vormen van financiering worden gezocht; het gratis aanbod kan hierdoor beperkter worden.

• Testen van het CSA-tuinconcept.

• Uitbreiden van het aantal locaties met begeleid vrijwilligerswerk.

Bij al deze ontwikkelingen bewaken we zorgvuldig de draagkracht van de organisatie. We zoeken steeds naar een balans tussen financiële haalbaarheid en het behoud van kwaliteit en toegankelijkheid van onze locaties.

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 3 Goede gezondheid en welzijn

SDG 4 Kwaliteitsonderwijs

SDG 8 Waardig werk en economische groei

Financiering

Financiële uitgangspunten

Onze financiële strategie sluit aan bij onze missie ‘Met heel Utrecht leren leven in harmonie met de natuur ’. Dat betekent dat wij inkomsten verwerven op een maatschappelijk verantwoorde manier. Wij hanteren daarbij de volgende uitgangspunten:

• Missiegedreven : inkomstenbronnen moeten passen bij onze doelen en waarden.

• Maatschappelijk verantwoord : samenwerking met bedrijven en fondsen vindt plaats binnen een ethisch toetsingskader.

• Spreiding en diversiteit : we streven naar een gezonde balans tussen structurele financiering, projectfinanciering en eigen inkomsten.

• Transparantie : wij leggen verantwoording af over de herkomst en besteding van middelen.

Structurele Financiering

Utrecht Natuurlijk ontvangt structurele financiering van de gemeente Utrecht voor de uitvoering van onze kerntaken. Deze middelen omvatten:

• Natuur- en milieueducatie (NME) – basis voor educatieve programma’s en openstelling locaties.

• Dienstverleningsopdracht (DVO) Castellum Hoge Woerd – uitvoering van NME-activiteiten vanuit deze locatie.

• Sociaal beheer speeltuinen – subsidie voor beheer van de speeltuinen bij stadsboerderij Griftsteede en stadsboerderij Eilandsteede.

• Sociale prestatie – middelen voor begeleid vrijwilligerswerk op Stadstuin Food for Good en Steede Hoge Woerd. Wij streven ernaar deze subsidie uit te breiden naar meer locaties.

Overige financiering

Projectfinanciering en fondsen

Naast structurele subsidies werven wij additionele financiering voor projecten en fysieke verbeteringen op onze locaties. Dit doen wij samen met bewoners, maatschappelijke partners en gemeentelijke afdelingen. Bronnen zijn o.a.:

• Gemeentelijke programma’s en fondsen.

• Provinciale en landelijke regelingen.

• Europese programma’s.

• Fondsen en maatschappelijke organisaties.

Crowdfunding

Jaarlijks organiseren wij crowdfunding-acties voor concrete verbeteringen, zoals een nieuw konijnenverblijf, buitenkeuken of speelfaciliteit. Deze acties versterken het eigenaarschap van bewoners en creëren betrokkenheid bij onze locaties.

Betrokkenheid van bedrijven

Bedrijven uit de regio Utrecht leveren via klusdagen een maatschappelijke bijdrage. Deze dagen zijn vaak onderdeel van hun MVO-beleid en dragen bij aan teambuilding. Wij vragen deze bedrijven ook om financiële bijdragen voor verbeteringen op onze locaties.

Daarnaast bouwen wij een netwerk van maatschappelijke aandeelhouders: bedrijven die structureel financieel bijdragen aan onze missie. Voor deze bedrijven organiseren wij teamdagen en bieden wij zichtbaarheid en inhoudelijke programma’s.

Eigen inkomsten

Onze eigen inkomsten komen uit:

• Winkel- en horeca-activiteiten.

• Deelnamegelden voor workshops, cursussen en activiteiten.

• Verhuur van ruimtes en verjaardagskisten.

Ontwikkelingen in 2026

In 2026 werken wij aan een divers pakket maatregelen om de terugloop van middelen vanaf 2027 op te vangen.

Dit betekent:

• Vergroten van inkomsten uit projecten, verhuur en bedrijven.

• Verleggen van personeelscapaciteit naar activiteiten met externe financiering.

• Krimp van formatie op locaties.

• Toename van verhuur.

• Vermindering van het aantal gratis activiteiten en mogelijk ook van het aantal lessen voor het onderwijs.

Wij verwachten dat deze verschuiving verantwoord kan worden uitgevoerd binnen de gemeentelijke doelstellingen voor NME. Zo kunnen wij met minder middelen toch onze locaties openhouden.

Utrecht Natuurlijk

Bijlage

Sustainable Development Goals

(SDG’s)

In deze bijlage staat een overzicht van de SDG’s en targets waaraan Utrecht Natuurlijk een bijdrage levert. Per target wordt een beschrijving gegeven van hoe Utrecht Natuurlijk hieraan bijdraagt.

SDG 1 Geen armoede

Target 1.5: Weerbaarheid van mensen in kwetsbare situaties voor gevolgen van klimaatverandering is versterkt

• Utrecht Natuurlijk investeert in programma’s voor sociaaleconomisch kwetsbare groepen, zoals begeleid vrijwilligerswerk en educatieve initiatieven over klimaatadaptieve maatregelen. Dit vergroot de weerbaarheid van deze groepen tegen de gevolgen van klimaatverandering.

• Via projecten zoals geveltuinen, groene daken en wateropvangsystemen worden stadsbewoners, inclusief kwetsbare groepen, ondersteund in het vergroenen en klimaatbestendig maken van hun leefomgeving.

• Door samenwerking met organisaties als Waterproof030 wordt er kennis en ondersteuning geboden aan kwetsbare wijken om hen te helpen beter om te gaan met extreme weersomstandigheden.

SDG 2 Geen honger

Target 2.4: Duurzame productieketens en veerkrachtige agrarische praktijken

• Utrecht Natuurlijk stimuleert ecologisch tuinieren en regeneratieve landbouwmethoden op stadsboerderijen en stadstuinen. Dit draagt bij aan duurzame voedselproductie en bodemgezondheid.

• Via workshops, cursussen en vrijwilligerswerk leren bewoners over duurzame productieketens en veerkrachtige agrarische praktijken, zoals permacultuur en voedselbossen.

• Utrecht Natuurlijk werkt samen met regionale boeren en producenten om korte ketens te bevorderen en het gebruik van duurzame, lokaal geproduceerde producten te stimuleren.

SDG 3 Goede gezondheid en welzijn

Target 3.4: Verminderen van niet-overdraagbare ziekten en bevorderen van mentaal welzijn

• (Recreatieve) activiteiten zoals dierverzorging, tuinieren en natuurbeleving stimuleren fysieke en mentale gezondheid. Het vergroot sociale interactie, bevordert welzijn en vermindert stress.

• Begeleid vrijwilligerswerk ondersteunt kwetsbare groepen door structuur, sociale interactie en zingeving te bieden. Het verbetert mentale gezondheid en welzijn.

• Promotie van gezond eten en ontspanning in een natuurlijke omgeving draagt bij aan mentaal welzijn.

• Het Arbo-jaarplan en een veilige werkomgeving dragen bij aan mentaal en fysiek welzijn van medewerkers en vrijwilligers.

Target 3.9: Verminderen van sterfte door milieuvervuiling

• Educatie over voedselverspilling en duurzame voedingskeuzes vermindert milieuvervuiling en gezondheidsrisico’s. Educatie helpt bezoekers begrijpen hoe milieuvriendelijke keuzes bijdragen aan een gezonder leven.

• Promotie van regeneratieve landbouw vermindert de impact van milieuvervuiling door duurzame praktijken te promoten.

SDG 4 Kwaliteitsonderwijs

Target 4.1: Toegang tot universeel basisonderwijs

• Lesprogramma’s zoals ‘Tuinverkenners’ bieden basisschoolleerlingen praktijkgericht onderwijs over natuur en duurzaamheid. Het draagt bij aan natuur- en milieubewustzijn.

Target 4.3: Gelijke toegang tot beroeps- en hoger onderwijs

• Programma’s zoals onderzoeksstages en themaexcursies verbeteren toegang tot natuur- en milieugerelateerde opleidingen.

Target 4.4: Verbeteren van vaardigheden voor werk en ondernemerschap

• Vrijwilligerswerk en cursussen zoals moestuinieren ontwikkelen praktische vaardigheden op het gebied van natuurbeheer, tuinieren en ecologie.

O.a. voor een duurzame leefstijl.

• Stageplaatsen en workshops versterken vaardighedenontwikkeling voor jongeren en volwassenen.

• Het scholingsbeleid versterkt vaardigheden op het gebied van natuur en duurzaamheid.

Target 4.7: Inclusief en veilig onderwijs voor duurzame ontwikkeling en mondiale burgerschapsvorming

• Educatieve programma’s, van basisschool tot hoger onderwijs, bevorderen kennis en bewustzijn over biodiversiteit, ecologie, klimaatadaptatie, circulaire economie en duurzame voedingskeuzes.

• Doe-het-zelfactiviteiten, educatieve bebording, lezingen, workshops en projecten zoals de ‘Capstone Challenge’ versterken inzicht in duurzame ontwikkeling, regeneratieve landbouw en natuurlijke kringlopen.

• Informatiecampagnes en publicaties maken kennis over duurzaamheid toegankelijk voor een breed publiek.

• Groene locaties, zoals stadsboerderijen en stadstuinen, bieden veilige, inclusieve ruimtes voor leren, recreatie en natuurbeleving.

SDG 6 Schoon water en sanitair

Target 6.1: Schoon en betaalbaar drinkwater

• Utrecht Natuurlijk biedt educatieve programma’s over watergebruik en drinkwaterbeheer, waarbij bezoekers leren hoe ze water kunnen besparen en vervuiling kunnen verminderen.

• Samenwerking met organisaties zoals Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden om Utrechters te betrekken bij het meten van waterkwaliteit en bewustzijn over schoon drinkwater te vergroten.

• Op de stadstuinen worden regenwateropvangsystemen en natuurlijke zuiveringsmethoden toegepast als voorbeeld van duurzaam waterbeheer.

Target 6.6: Samenwerken aan het beschermen en herstellen van waterrijke ecosystemen

• Utrecht Natuurlijk werkt aan projecten zoals de aanleg van natuurlijke oevers en het herstel van waterrijke ecosystemen in en rondom de stad.

• Via slootjesdagen en andere publieksactiviteiten leren kinderen en volwassenen over het belang van gezonde waterlichamen en de rol van water in ecosystemen.

• In samenwerking met andere groene organisaties en de gemeente worden initiatieven ondersteund die bijdragen aan het herstel van waternatuur en biodiversiteit.

SDG 8 Waardig werk en economische groei

Target 8.5: Volledige en productieve werkgelegenheid voor iedereen

• Vrijwilligerswerk biedt iedereen, ongeacht achtergrond, toegang tot zinvolle activiteiten en vaardighedenontwikkeling. Het draagt bij aan sociale cohesie, met speciale aandacht voor diversiteit en inclusiviteit.

• Een divers en inclusief personeelsbeleid biedt eerlijke kansen voor alle medewerkers en vrijwilligers.

Target 8.6: Verminderen van jeugdwerkloosheid

• Stageplaatsen voor jongeren bieden praktijkervaring en bereiden hen voor op een loopbaan in duurzaamheid en natuurbeheer.

• Het programma biedt ondersteuning aan kwetsbare groepen, inclusief jongeren en mensen met afstand tot de arbeidsmarkt.

Target 8.8: Beschermen van arbeidsrechten en bevorderen van veilige werkplekken

• Het Arbo-jaarplan en trainingen zorgen voor een veilige en inclusieve werkomgeving voor medewerkers en vrijwilligers.

• Door aandacht voor arbeidsveiligheid en rechten van werknemers bevordert Utrecht Natuurlijk duurzame en veilige werkpraktijken.

SDG 9 Industrie, innovatie en infrastructuur

Target 9.5: Bevorderen van duurzame innovatie

• Onderzoeksstages bevorderen wetenschappelijk onderzoek naar dierenwelzijn en biodiversiteit.

SDG 10 Ongelijkheid verminderen

Target 10.2: Sociale inclusie bevorderen

• Inclusief vrijwilligerswerk versterkt sociale participatie van kwetsbare groepen.

SDG 11 Duurzame steden en gemeenschappen

Target 11.3: Participatieve en inclusieve stadsontwikkeling

• Ondersteuning van bewoners bij zelfbeheer, vergroening van openbare ruimten en stadsnatuurprojecten stimuleert participatie en inclusieve stadsontwikkeling.

• Educatieprojecten en activiteiten zoals debatten vergroten bewustzijn en betrokkenheid bij stedelijke natuur en duurzame stadsontwikkeling.

• Vrijwilligers dragen actief bij aan groenprojecten, natuurbehoud en stedelijke vergroening.

• Platforms zoals het podium en stedelijke netwerken versterken lokale participatie en groene initiatieven.

Target 11.7: Toegang tot groene en veilige openbare ruimtes

• Stadsboerderijen, stadstuinen en groene speelruimtes bieden gratis toegang tot inclusieve, veilige en natuurlijke recreatieplekken.

• Openbare activiteiten zoals oogstfeesten en exposities versterken sociale interactie en toegang tot groene ruimtes.

• Initiatieven zoals geveltuinen, boomspiegels en het Groen wijkpodium vergroten de beschikbaarheid van groene openbare ruimtes.

• Samenwerkingen in netwerken zoals Magieoverleg en Gezondheidspact verbeteren groene infrastructuur en welzijn.

• De Vreedzame Wijk-aanpak bevordert sociale cohesie en stedelijke veerkracht op groene locaties.

SDG 12 Verantwoorde consumptie en productie

Target 12.2: Duurzaam beheer en efficiënt gebruik van natuurlijke hulpbronnen

• Ecologisch tuinieren op stadstuinen, met natuurlijke bemesting, wisselteelt en regenwateropvang, bevordert duurzaam beheer van hulpbronnen.

• Circulaire afvalstromen en verantwoord veevoer dragen bij aan efficiënt gebruik en behoud van natuurlijke hulpbronnen

Target 12.3: Verminderen van voedselverspilling

• Door bezoekers te informeren over duurzame landbouw en voedselverspilling worden bewuste keuzes gestimuleerd.

Target 12.8: Kennis en vaardigheid ontwikkelen voor een duurzame leefstijl

• Educatieve programma’s, campagnes en recreatieve evenementen vergroten bewustzijn over duurzame consumptie, regeneratieve en circulaire landbouwmethoden.

• Workshops, cursussen en communicatie bieden kennis over milieuvriendelijke keuzes, duurzame voedselproductie en verantwoord gebruik van hulpbronnen.

• Lokale en duurzame producten, gepromoot in samenwerking met boeren en producenten, bevorderen duurzame consumptiepatronen.

SDG 13 Klimaatactie

Target 13.1: Vermogen om te gaan met klimaatverandering vergroten

• Utrecht Natuurlijk bevordert klimaatadaptieve maatregelen zoals vergroening van versteende gebieden, wateropvangsystemen en hittebestendige stadsinrichting.

• Via het educatieprogramma worden bewoners, scholen en bedrijven bewust gemaakt van hun rol in het tegengaan van klimaatverandering en leren zij concrete aanpassingen doorvoeren.

• Utrecht Natuurlijk werkt samen met stedelijke netwerken en initiatieven zoals Waterproof030 om burgers actief te betrekken bij klimaatadaptatie en stedelijke veerkracht.

Target 13.3: Verhogen van educatie en bewustzijn over klimaatverandering

• Lezingen, workshops en projecten zoals het Wilde Stadscafé vergroten kennis over klimaatadaptatie, stedelijke veerkracht en het verminderen van de impact van klimaatverandering.

• Educatie over regeneratieve landbouw en vergroeningsacties verhoogt bewustzijn en versterkt klimaatbestendigheid.

SDG 15 Leven op het land

Target 15.5: Bescherming en herstel van ecosystemen

• Projecten zoals Bijenburchten, Zaailingen en ‘Rupsen voor, vlinders na’ bevorderen biodiversiteit en ondersteunen het herstel van ecosystemen.

• Regeneratieve landbouw en educatie over biodiversiteit, natuurlijke kringlopen en weilanden dragen bij aan ecosysteembehoud en herstel.

• Activiteiten zoals tuinieren en dierverzorging vergroten bewustzijn over biodiversiteit en het belang van ecosystemen.

Target 15.9: Integratie van ecosystemen en biodiversiteit in lokaal beleid

• Utrecht Natuurlijk integreert biodiversiteit en ecosysteemherstel in activiteiten, educatie en bewonersinitiatieven om stedelijke betrokkenheid te versterken.

• Regeneratieve landbouwmethoden en ecologische tuinen bevorderen ecologische balans, biodiversiteit en klimaatbestendige landbouw.

• Bewonersparticipatie in natuurbeheer draagt bij aan behoud en herstel van ecosystemen.

SDG 17 Partnerschap om doelen te bereiken

Target 17.17: Partnerschap met meerdere belanghebbenden

• Crowdfunding, sponsoring en strategische samenwerkingen met bedrijven en fondsen versterken de financiering en implementatie van groene initiatieven.

• Deelname aan netwerken zoals Utrecht4GlobalGoals stimuleert samenwerking en uitwisseling om de Duurzame Ontwikkelingsdoelen te realiseren.

• Partnerschappen met bewoners, maatschappelijke organisaties, kunstenaars en wijkorganisaties vergroten inclusiviteit en versterken de impact van projecten en educatieve programma’s.

• Samenwerking met lokale en internationale partners bevordert effectieve en inclusieve duurzaamheid.

Utrecht Natuurlijk combineert educatie, participatie en innovatie om bij te dragen aan deze SDG’s. De holistische aanpak bevordert niet alleen ecologische duurzaamheid, maar versterkt ook sociale cohesie en individuele betrokkenheid bij een groenere toekomst.

Utrecht Natuurlijk 030 753 38 00 info@utrechtnatuurlijk.nl www.utrechtnatuurlijk.nl /utrechtnatuurlijk /utrechtnatuurlijk