UN_Werkplan 2025-Digi

Leren leven in harmonie met de natuur

Werkplan 2025 Utrecht Natuurlijk

Leren leven in harmonie met de natuur

Uitgave

Utrecht Natuurlijk

Tekst en beeld

Utrecht Natuurlijk

Vormgeving buro-Lamp

Datum © februari 2025

Meer informatie 030 753 38 00 info@utrechtnatuurlijk.nl www.utrechtnatuurlijk.nl

Colofon

Inleiding

Utrecht Natuurlijk werkt met heel Utrecht aan leren leven in harmonie met de natuur

In een tijd waarin klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en de transitie naar een circulaire economie belangrijke onderwerpen zijn, bieden onze stadsboerderijen, stadstuinen en educatieve programma’s een unieke plek voor ontmoeting, inspiratie en samenwerking. Met dit Werkplan 2025 versterken we onze bijdrage aan de duurzame ontwikkeling van Utrecht en sluiten we aan bij de doelstellingen van de gemeente om een inclusieve, groene en gezonde stad te realiseren.

Versterken van de natuur in de stad

De uitdagingen van klimaatverandering raken iedereen. Utrecht Natuurlijk richt zich op het versterken van de natuur in de stad en het realiseren van klimaatadaptieve oplossingen. Samen met bewoners, scholen en maatschappelijke partners laten we zien dat groen de leefbaarheid vergroot en oplossingen biedt voor uitdagingen zoals hitte, wateroverlast en de afname van insectenpopulaties. Onze voorbeeldprojecten, zoals geveltuinen, voedselbossen en educatieve programma’s over stadsnatuur, dragen direct bij aan de klimaatdoelstellingen van de gemeente Utrecht en sluiten aan bij de bredere landelijke transitie naar een klimaatbestendig Nederland.

Gezonde en duurzame voedselvoorziening

De verschuiving naar een duurzame voedselketen is niet alleen een mondiale opgave, maar is ook lokaal een kans.

Utrecht Natuurlijk ondersteunt deze transitie door ecologisch tuinieren, regeneratieve landbouw en bewustwording rondom voedselverspilling en plantaardige voeding. Onze boerderijwinkels en horeca fungeren als educatieve hubs waar bezoekers kennismaken met lokale en duurzame producten. We werken actief samen met regionale boeren, producenten en voedselinitiatieven om korte ketens te bevorderen en de bewustwording over gezonde voedingskeuzes te vergroten.

Inclusieve samenwerking voor een sociaal rechtvaardige stad

Utrecht groeit en verandert. Om ervoor te zorgen dat iedereen mee kan doen, investeren we in inclusieve programma’s en voorzieningen. Dit sluit aan bij het gemeentelijke streven naar gelijke kansen en sociale cohesie.

Met speciale aandacht voor sociaaleconomisch kwetsbare groepen creëren we mogelijkheden voor participatie, educatie en recreatie. Begeleid vrijwilligerswerk, inclusieve speeltuinen en toegankelijke natuureducatie zijn belangrijke pijlers binnen ons werkplan, waarmee we een brug slaan naar een meer rechtvaardige samenleving.

Verankering in actuele thema’s

Onze missie om te werken aan harmonie tussen mens en natuur sluit naadloos aan bij actuele onderwerpen die in Utrecht en Nederland spelen. Denk aan de brede discussie over natuurinclusief leven, de impact van de klimaatverandering op stedelijke gebieden en de groeiende aandacht voor mentale gezondheid en welzijn. Door onze locaties en programma’s in te zetten als plekken van ontmoeting, ontspanning en educatie, dragen we bij aan een gezonde leefomgeving die mentaal welzijn ondersteunt en een gevoel van verbondenheid met de natuur stimuleert.

Samen sterker: partnerschappen en co-creatie

De duurzame ambities van Utrecht kunnen alleen worden gerealiseerd door samen te werken. Utrecht Natuurlijk fungeert als platform en verbinder, waar bewoners, scholen, bedrijven en maatschappelijke organisaties elkaar ontmoeten en gezamenlijk projecten ontwikkelen.

Of het nu gaat om de organisatie van oogstfeesten, het creëren van groene speelomgevingen of het realiseren van educatieve wandelpaden, onze locaties vormen een plek waar iedereen kan bijdragen aan een duurzame toekomst.

Met dit Werkplan 2025 kijken we vooruit naar een jaar van verbinding en ontwikkeling. Samen met onze partners, vrijwilligers en de inwoners van Utrecht blijven we werken aan een stad waarin mens en natuur elkaar versterken en inspireren. Zo maken we van Utrecht een stad waar iedereen kan leren leven in harmonie met de natuur.

Rob Nillezen Directeur

Leren leven in harmonie met de natuur

Onze missie

Utrecht Natuurlijk werkt samen met heel Utrecht aan leren leven in harmonie met de natuur. We werken met alle Utrechters aan het vinden van een duurzaam evenwicht tussen mens, natuur en technologie. Dit nieuwe evenwicht is onze stip op de horizon en wordt het Symbioceen genoemd.

Onze onderwerpen en doelen

Utrecht Natuurlijk richt zich op drie hoofdonderwerpen die bijdragen aan een groene, gezonde en duurzame stad. Ieder onderwerp heeft een aantal doelen.

1 Natuur in de stad

• Het realiseren van natuurverbondenheid

• Het realiseren van zorg voor de natuur

2 Gezonde en duurzame voedselvoorziening

• Het realiseren van kennis over het produceren van gezond voedsel

• Het realiseren van kennis over een duurzame voedselvoorziening

3 Duurzame en inclusieve gemeenschappen

• Co-creatie met de stad

• Iedereen kan meedoen

Onze methodieken

We werken met drie methodieken om onze doelen te realiseren:

Educatie : Door natuur- en milieueducatie (NME) leren Utrechters over de natuur en een duurzame en gezonde voedselvoorziening.

Recreatie : De stadsboerderijen bieden een groene en inspirerende omgeving waar bezoekers zes dagen per week kunnen ontspannen, ontmoeten en leren.

Meedoen en meemaken : Utrechters kunnen bij ons meewerken en initiatieven ontplooien. We zorgen voor een uitgebreid aanbod aan vrijwilligerswerk, ook voor Utrechters die een vorm van professionele begeleiding nodig hebben.

Onze middelen

De stadstuinen en stadsboerderijen van Utrecht Natuurlijk zijn belangrijke maatschappelijke voorzieningen in de Utrechtse wijken en fungeren als platform voor ecologische en sociale initiatieven.

Tuinen en stadstuinen : Bieden ruimte voor ecologisch tuinieren en vergroten bewustzijn over gezonde en duurzame voedselvoorziening.

Stadsboerderijen : Demonstreren regeneratief boeren, ecologisch gewasbeheer en diervriendelijke veehouderij. Met activiteiten en onze boerderijwinkels en -horeca brengen we mensen samen.

Onze waarden

Utrecht Natuurlijk werkt met vijf merkwaarden:

Ondernemend initiatiefrijk, met lef en slagvaardig

Toonaangevend eigentijds, vooruitstrevend en vernieuwend

Creatief verrassend, stijlvol en levendig

Verbindend uitnodigend, samenwerkend en interactief

Deskundig inventief, efficiënt en slim

Programma op onze locaties

Recreatie op onze locaties

Onze stadsboerderijen zijn gastvrije, inspirerende en gratis toegankelijke plekken in de stad. Utrechters komen er graag om te ontspannen en te recreëren. Utrechters kunnen hier dagelijks genieten van de dieren en de tuinen. Ze kunnen er spelen, onderzoeken en er terecht in onze boerderij winkels en -horeca. Iedereen is welkom. Onze, naar schatting 400.000 bezoekers per jaar, vormen een echte dwarsdoorsnede van de stad. Onze stadsboerderijen zijn plekken waar bewoners met heel veel verschillende achtergronden met elkaar in contact komen. Sommige Utrechters bezoeken ons dagelijks, anderen vaak meerdere keren per jaar.

Op onze stadsboerderijen werken we aan:

1 Bezoekerscentra

4 Ecologisch tuinieren

Utrecht Natuurlijk beheert vijf stadsboerderijen en zes stadstuinen verspreid over de verschillende Utrechtse wijken. De stadsboerderijen zijn het gehele jaar, zes dagen per week geopend voor publiek van 10.00 uur tot 17.00 uur. De openstelling van de stadstuinen is afgestemd op de mogelijk heden van medewerkers en vrijwilligers.

2 Duurzaam boeren met dieren

3 Levendig erf

• Groene speelomgeving

• Inspirerende groene omgeving

• Meedoen en ontdekken

Bezoekerscentra

Beleidsplan 2024-2029

Onze stadsboerderijen fungeren als ontmoetingsplekken waar bezoekers kunnen genieten van leerzame natuurbelevingen, kleinschalige horeca en een winkel met lokale producten. Bij Stadsboerderij Steede Hoge Woerd hebben we geen eigen horecavoorziening. Hier wordt het bezoekerscentrum gedeeld met Castellum Hoge Woerd. Op de stadstuinen wordt de verkoop van tuinproducten gefaciliteerd via oogstkramen. Op stadstuin Zuilen hebben we een unieke tuinwinkel- en horeca. Deze is geopend in het weekend gedurende het tuinseizoen.

Onze locaties zijn rookvrij en er worden voortdurend verbeteringen doorgevoerd om de toegankelijkheid voor bezoekers met fysieke beperkingen te vergroten. Zo streven we naar inclusieve, groene en educatieve belevingen voor iedereen.

Boerderijwinkel en -horecavoorzieningen

Met het assortiment van de boerderijwinkels en -horeca communiceren we met onze bezoekers over:

• lokale voedselproductie en over de stad en regio als voedselbron,

• moestuinieren en het zelf telen van groenten,

• verantwoord en duurzaam vlees eten,

• de noodzaak van meer plantaardig voedsel en over vleesvervangers,

• voedselverspilling .

De producten komen van onze eigen boerderijen en tuinen en van lokale producenten die zoveel mogelijk biologisch, duurzaam en lokaal produceren. Bezoekers vinden hier een gevarieerd assortiment, waaronder groenten, fruit, honing, dierlijke producten en materialen om zelf aan de slag te gaan met bijvoorbeeld moestuinieren of biodiversiteitsonderzoek. Seizoensgebonden bieden we ook stekjes van inheemse planten en doe-het-zelfpakketten voor klimaatadaptief tuinieren.

Daarnaast kunnen bezoekers op verschillende locaties zelf groenten, kruiden of bloemen oogsten en deze direct afrekenen. Onze medewerkers staan klaar als aanspreekpunt om vragen te beantwoorden en bezoekers wegwijs te maken. Onze locaties zijn voor iedereen toegankelijk. Bestellen bij de winkel- en horeca mag, maar hoeft niet. Bezoekers mogen bij ons ook hun eigen consumpties nuttigen.

Ontwikkeling in 2025

Prijsbeleid en assortiment

In 2025 voeren we een strategische prijsverhoging door voor onze winkel- en horecaproducten. Deze aanpassing is noodzakelijk vanwege stijgende kosten voor inkoop en personeel. We verrijken het winkelassortiment met producten die aansluiten bij onze educatieve doelstellingen. Dit omvat duurzame en lokale producten, waarmee we onze samenwerking met regionale boeren en producenten verder uitbreiden. Daarnaast vergroten we het aanbod van vegetarische en veganistische producten, om bezoekers bewust te maken van duurzame voedingskeuzes en in te spelen op de groeiende vraag. Om de merkbeleving te versterken, realiseren we een herkenbare huisstijl voor onze winkel- en horecaproducten.

Gezonde en duurzame locaties

Om bewustzijn te creëren over duurzamere en gezondere voedingskeuzes, nemen we actief deel aan initiatieven zoals de Week Zonder Vlees en Zuivel. Hierbij leggen we de nadruk op het positieve effect van deze keuzes voor zowel gezondheid als milieu. Samen met een JOGG-Teamfit coach zetten we ons in om al onze locaties te ontwikkelen tot 100% gezonde omgevingen. Gezondere producten vormen de kern van ons aanbod, waarmee we onze bezoekers inspireren tot betere voedingskeuzes.

Groepsontvangst

Het aanbod voor kinderfeestjes en groepsontvangsten wordt verder geprofessionaliseerd. We richten ons op het standaardiseren en verduidelijken van onze dienstverlening om consistentie en kwaliteit te waarborgen. Hiermee creëren we een sterkere ervaring voor onze bezoekers en vergroten we de financiële inkomsten uit deze diensten. De extra opbrengsten dragen bij aan de bredere financiering van onze organisatie en ondersteunen onze missie.

Educatie en toegankelijkheid

We blijven investeren in de ontwikkeling van onze binnenruimtes om de bezoekerservaring verder te verrijken. Dit sluit direct aan op onze educatieve missie, waarin leren en ervaren centraal staan. Tegelijkertijd breiden we de toegankelijkheid van onze locaties uit, zodat zowel volwassenen als kinderen met een beperking optimaal kunnen deelnemen. Dit omvat niet alleen fysieke aanpassingen, maar ook duidelijke communicatie over de beschikbare toegankelijkheidsopties, waarmee we een inclusieve omgeving voor alle bezoekers garanderen.

De missie van Utrecht Natuurlijk

Onze bezoekerscentra zijn plekken waar bezoekers kennismaken met lokale, duurzame producten, leren over biodiversiteit en klimaatadaptief tuinieren en ervaren hoe ze met gezonde voedingskeuzes bijdragen aan een duurzamere wereld. Onze centra zijn laagdrempelig, inclusief en toegankelijk voor iedereen. Ze vormen een inspirerende plek waar natuurbeleving, educatie en verbinding hand in hand gaan, zodat we samen leren leven in harmonie met de natuur.

Bijdrage aan SDG’s

SDG 3: Goede

gezondheid en welzijn

Sustainable Development Goals

SDG 4: Kwaliteitsonderwijs

SDG 3 Goede gezondheid en welzijn

SDG 12: Verantwoorde consumptie en productie

SDG 4 Kwaliteitsonderwijs

SDG 15: Leven op het land

SDG 12 Verantwoorde consumptie en productie

SDG 15 Leven op het land

Duurzaam boeren met dieren

Beleidsplan 2024-2029

Op onze locaties houden we dieren die veelvoorkomend zijn in Nederland, zowel als huisdieren als in de veeteelt. Bezoekers maken hier kennis met o.a. koeien, varkens, kippen, schapen, geiten, konijnen, ratten en cavia’s. Elk met hun unieke eigenschappen.

Duurzame regeneratieve veeteelt

Het houden van dieren heeft een grote impact op natuur en milieu. Wij laten zien hoe regeneratieve veeteelt kan bijdragen aan biodiversiteit, bodemgezondheid en dierenwelzijn. Onderwerpen zoals biodiversiteit in weilanden, voerherkomst en circulaire afvalstromen komen hierbij aan bod. De samenwerking met duurzame boeren in de regio versterkt onze educatieve boodschap over dierlijke productie en de voordelen van kortere voedselketens.

Voorbeeld: Buitengewone varkens

Onze varkens worden gehouden in samenwerking met Buitengewone Varkens, een organisatie die duurzame veeteelt combineert met hoog dierenwelzijn. De varkens hebben toegang tot ruime buitenlocaties en maken deel uit van een korte en transparante voedselketen.

Mens – dier relatie

Dieren spelen een cruciale rol in het ecosysteem en in ons dagelijks leven. Onze locaties bieden bezoekers de mogelijkheid om een bijzondere band met dieren te ervaren. Dit direct contact vergroot de bewustwording en de emotionele betrokkenheid bij dieren en draagt bij aan een bredere waardering voor natuurbehoud. Bezoekers leren over het gedrag en de verzorging van dieren en ervaren ook dat aan een dierlijk product als vlees een leven van een dier voorafgaat. Dit bevordert respectvolle omgang en een dieper begrip van onze gezamenlijke plek in de natuur. Dit draagt bij aan bewustwording en aan handelingsperspectief om zorg te dragen voor een wereld waarin mens en natuur in harmonie samenleven.

Dierenwelzijn

Bij Utrecht Natuurlijk staat dierenwelzijn centraal. Dierenwelzijn staat voor een dierwaardig bestaan waarin dieren zelf invloed hebben op een positieve staat van welzijn en natuurlijk gedrag kunnen vertonen. Onze dieren krijgen de ruimte om natuurlijk gedrag te vertonen en worden verzorgd volgens de zes leidende principes van de Raad voor Dieren Aangelegenheden. Samen met deskundige dierverzorgers en dierenartsen zorgen we voor optimale leefomstandigheden en gezondheid. Deze normen worden gedeeld met onze bezoekers, zodat zij geïnformeerd zijn over wat verantwoord dierenwelzijn inhoudt.

Fokbeleid en levenscyclus

We hanteren een selectief fokbeleid om een duurzame balans te waarborgen. Jaarlijks wordt beoordeeld welke dieren voortplanten of verhuizen naar andere geschikte locaties. Dit beleid is gericht op zowel het behoud van natuurlijke gedragspatronen als het verantwoord omgaan met middelen en ruimte.

Ontwikkeling in 2025

Mens-dier relatie

We zetten onze dagelijkse boerderijactiviteiten in als waardevolle publieksactiviteiten. Bezoekers worden actief betrokken bij het schoonmaken van dierverblijven en het voeren en verzorgen van de dieren. Hiermee krijgen zij niet alleen een praktische ervaring, maar ook een dieper inzicht in het verzorgen van dieren. Om onze functie als natuureducatiecentrum verder te versterken, voegen we meer educatieve bebording toe, zodat bezoekers continu leren over de dieren die zij ontmoeten.

Dierenwelzijn & dierselectie

Het komende jaar herzien en actualiseren we ons dierbeleid om te waarborgen dat we de juiste keuzes maken in het houden van dieren. We blijven ons richten op diersoorten die in Nederland veelvuldig als huisdieren en landbouwhuisdieren worden gehouden. Daarnaast optimaliseren we de groepssamenstellingen van kuddes en familiegroepen op onze locaties om het welzijn van de dieren te bevorderen.

Specifieke aandacht wordt besteed aan de welzijnsnormen voor ezels en varkens, die we opnieuw evalueren en aanpassen. We besteden aandacht aan de waarde van het houden van huisdieren, zoeken de samenwerking op met lokale opvangorganisaties en delen informatie over wat er nodig is voor de verzorging en welzijn van dieren thuis.

Dieren in een groene en duurzame stad

In 2025 richten we ons op het demonstreren van regeneratieve aanpakken die biodiversiteit, bodemgezondheid en dierenwelzijn ondersteunen. We maken belangrijke aspecten, zoals biodiversiteit in weilanden, de herkomst van voer, circulaire afvalstromen en korte voedselketens, beter zichtbaar voor bezoekers. Dit jaar besteden we extra aandacht aan het creëren van biodiverse weilanden. We versterken de samenwerkingen met boerenbedrijven in de regio Utrecht om onze educatie over duurzame voedsel productie en de relatie tussen stad en platteland verder inhoud te geven. We onderzoeken hoe de ideale huisvesting van landbouwhuisdieren eruitziet binnen een groene stedelijke omgeving. We introduceren innovatieve voedselbronnen, zoals sprinkhanen, om bezoekers te inspireren en het belang van natuurlijke kringlopen te benadrukken. Wormenhotels zijn hier ook een goed voorbeeld van. Ook verkennen we de rol van wilde dieren in onze communicatie over stedelijke natuur, bijvoorbeeld door het betrekken van een stadsboswachter.

Educatie en activiteiten

Voor elke diersoort die we houden, beoordelen we het educatieve en ecologische doel om ervoor te zorgen dat het houden van deze dieren waarde toevoegt aan onze missie. In ons educatieprogramma en via activiteiten op locatie informeren we bezoekers over de klimaatimpact van dierlijke producten. Door bewustzijn te creëren over de voetafdruk van dierlijke producten, inspireren we bezoekers om duurzamere keuzes te maken.

De missie van Utrecht Natuurlijk

Met duurzaam boeren met dieren laten we zien hoe mens, dier en natuur in harmonie kunnen samenleven. Met onze dieren maken we niet alleen biodiversiteit en natuurlijke kringlopen tastbaar, maar inspireren we ook tot duurzame keuzes. Bezoekers leren bij ons over dierenwelzijn, regeneratieve landbouw en de impact van vleesconsumptie.

Door directe interactie met dieren creëren we bewustwording en betrokkenheid, terwijl we samen met duurzame boeren en bezoekers werken aan een gezondere, klimaatvriendelijke voedselvoorziening.

Zo dragen we bij aan een toekomst waarin mens en natuur beter in balans zijn.

Bijdrage aan SDG’s

SDG 3 Goede gezondheid en welzijn

Sustainable Development Goals

SDG 12 Verantwoorde consumptie en productie

SDG 15 Leven op het land 3 Goede gezondheid en welzijn Verantwoorde consumptie en productie

SDG 15 Leven op het land

Levendig erf

Beleidsplan 2024-2029

Met het motto ‘Levendig erf’ zorgen we voor verlevendiging van onze stadsboerderijen. Er is altijd wat te doen en te ontdekken.

Groene speelomgeving

We creëren speelplekken waar kinderen kunnen spelen in een groene omgeving, gebruikmakend van natuurlijke materialen om te ontdekken en experimenteren. Obstakels zoals glibberige boomstammen en ‘enge’ beestjes dagen kinderen uit, versterken hun weerbaarheid en vergroten hun waardering voor de natuur. Onder het motto ‘Samen spelen’ zorgen we dat ook kinderen met een beperking deel kunnen nemen. De grotere speeltuinen bij Stadsboerderij Griftsteede en Stadsboerderij Eilandsteede worden beheerd met steun van de gemeentelijke subsidie voor sociaal beheer speeltuinen.

Inspirerende groene omgeving

Onze locaties bieden inspiratie om bij te dragen aan biodiversiteit en een klimaatbestendige stad. Bezoekers kunnen voorbeelden zien van geveltuinen, insectentuinen, sedumdaken en bijenburchten, die ook thuis gerealiseerd kunnen worden.

Meekijken en helpen op de stadsboerderij

Dagelijkse boerderijactiviteiten worden ingezet als publieksactiviteiten. Bezoekers worden uitgenodigd om mee te helpen met het schoonmaken van dierverblijven, het voeren van dieren en het onderhouden van de tuin.

Doe-het-zelfaanbod op onze locaties

Bezoekers kunnen deelnemen aan doe-het-zelf activiteiten, zoals natuur- en ontdekspeurtochten en het onderhouden van het erf met klein gereedschap. Deze activiteiten zijn toegankelijk op elk moment van de dag.

Educatieve bebording

Educatieve informatie versterkt de beleving op onze locaties. Bebording biedt inzicht in onderwerpen zoals het gebruik van mest voor bodemvoeding en planten die biodiversiteit stimuleren. Onze medewerkers geven aanvullende uitleg om de educatieve waarde te vergroten.

Vreedzame Wijk

Met de Vreedzame Wijk aanpak creëren we een veilige omgeving voor alle bezoekers. Medewerkers worden getraind om gedrag en conflicten op een constructieve en uniforme manier aan te pakken. Dit draagt bij aan een positieve en veilige sfeer op onze locaties.

Ontwikkeling in 2025

Met ‘Levendig erf’ blijven we onze stadsboerderijen dynamisch en uitnodigend maken. In 2025 richten we ons op het uitbreiden van speelmogelijkheden, het vergroenen van de omgeving en het versterken van de educatieve waarde van onze locaties.

Groene speelomgeving

We breiden de speelmogelijkheden op onze locaties verder uit. Naast het toevoegen van natuurlijke en avontuurlijke spelelementen, zoals waterplekken en Loose Parts Play, verspreiden we speelaanleidingen over meerdere delen van de boerderijen. Dit stimuleert vrij en actief spel.

Daarnaast zorgen we dat onze speelplekken toegankelijk blijven voor kinderen met een beperking, zodat iedereen kan genieten van het plezier van samen spelen. We voltooien de realisatie van een permanent kabouterpad op al onze stadsboerderijen.

Eigenaarschap van speelvoorzieningen

We nemen het eigenaarschap van de speeltoestellen op Stadsboerderij Griftsteede en Stadsboerderij Eilandsteede over van de gemeente Utrecht. Daarmee krijgen we meer zeggenschap over de inrichting van de speeltuinen. We maken toekomstplannen voor het verder optimaliseren van avontuurlijk spelen. Het technisch beheer omvat duidelijke werkprocessen, technische veiligheid en onderhoudsplannen. Met een logboeksysteem houden we dagelijkse bijzonderheden en activiteiten bij.

Inspirerende groene omgeving

We versterken de kwaliteit van het groen op onze locaties en bieden bezoekers praktische voorbeelden en ideeën om hun eigen tuin of balkon te vergroenen. Bijvoorbeeld met de kunstwerken van Marieke Vromans. Deze werken vragen aandacht voor de Rechten voor de Natuur, fungeren als plekken waar de natuur centraal staat en dienen als inspiratiebron voor educatieve activiteiten. Met de QR–code kunnen bezoekers meer informatie vinden over dit werk en er is lesmateriaal beschikbaar voor het voortgezet onderwijs. Een ander voorbeeld zijn de bijenburchten die op meerdere van onze locaties te zien zijn. Hiermee zetten we Utrechters aan om zelf ook bij te dragen aan een betere biotoop voor wilde bijen in de stad. De educatieve bebording wordt uitgebreid om onze functie als natuureducatiecentrum te versterken en bezoekers te inspireren bij hun eigen duurzame keuzes.

Doe-het-zelfaanbod op onze locaties

In 2025 richten we ons op het uitbreiden van doe-het-zelfactiviteiten. Bezoekers kunnen zelf ontdekken en leren door deel te nemen aan speurtochten, het onderhouden van het erf, en andere laagdrempelige groene activiteiten. We voltooien de ontwikkeling van de doe-het-zelfactiviteit Op minisafari kistjes.

De missie van Utrecht Natuurlijk

Met Levendig erf maken we onze stadsboerderijen tot levendige plekken waar natuurbeleving, educatie en gemeenschap samenkomen. Kinderen, met en zonder beperking, ontdekken spelenderwijs de natuur in een groene speelomgeving vol avontuurlijke elementen. Bezoekers worden geïnspireerd door voorbeelden van het vergroenen van tuinen die ze thuis kunnen toepassen. Dagelijkse boerderijactiviteiten, zoals dierverzorging en tuinonderhoud, bieden een unieke kans om actief mee te doen en meer te leren over harmonieus samenleven met de natuur. Met de vreedzame wijk methodiek zorgen we ervoor dat iedereen zich welkom voelt en verbonden raakt met onze missie.

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 4 Kwaliteitsonderwijs

SDG 11 Duurzame steden en gemeenschappen

SDG 15 Leven op het land

Ecologisch tuinieren

Beleidsplan 2024-2029

Ecologisch tuinieren

Utrecht Natuurlijk zet zich in voor een gezonde en duurzame voedselvoorziening. Door lokaal en in balans met de natuur te produceren, verminderen we de afhankelijkheid van chemische bestrijdingsmiddelen en stimuleren we circulaire landbouw. Dit verkleint de CO₂-voetafdruk en draagt bij aan het voorkomen van bodemuitputting en ontbossing. Onze tuinen laten op kleinschalige wijze zien hoe regeneratieve landbouw kan bijdragen aan een duurzame toekomst.

Onze tuinen

Op onze stadsboerderijen en stadstuinen nodigen we Utrechters uit om mee te tuinieren. We bieden een plek om te leren, experimenteren, samenwerken en genieten. Gewassen verbouwen vergroot de kennis over natuur, voedselproductie en gezonde voeding, terwijl het bewustzijn en de waardering voor een groene leefomgeving worden versterkt.

Drie functies van ecologische tuinen

1 Ecologisch tuinieren met en voor de stad

We werken in werkgroepen aan de productie van ecologisch geteelde gewassen. Bezoekers kunnen bloemen plukken of producten kopen. Onze tuinen zijn rijk aan biodiversiteit en klimaatadaptieve elementen zoals voedselbossen en wateropvangsystemen.

2 Educatie over ecologisch tuinieren

Via informatieborden, workshops en cursussen delen we kennis over gewasproductie en tuinbeheer. Vrijwilligers en medewerkers stimuleren kennisuitwisseling.

3 Recreatie in een natuurrijke omgeving

Onze tuinen zijn rustgevende plekken waar bezoekers kunnen genieten van de natuur. We organiseren er ook activiteiten zoals schildercursussen en yoga in samenwerking met aanbieders uit de stad.

Onze uitgangspunten voor ecologisch tuinieren

• Geen kunstmatige bestrijdingsmiddelen of kunstmest , maar alleen organische bemesting en compost van zo veel mogelijk lokale oorsprong.

• Respectvolle omgang met de bodem , door meer gebruik te maken van vaste gewassen, de inzet van wisselteelt om bodemuitputting te voorkomen en minimale grondbewerking.

• Rekening houden met de natuur en de seizoenen; het benutten van kenmerken van de bodem-/ grondsoort, het respecteren van de groeiperiodes van groenten en gebruik maken van natuurlijke ‘partnerschappen’ in de moestuin.

• Water zoveel mogelijk op de tuin zelf op vangen en hergebruiken.

• Natuurlijk kringlopen en biodiversiteit ondersteunen , door de tuin te delen met andere ‘gebruikers’ zoals insecten, vogels, egels en hazen.

• Inkoop van zaad- en plantgoed volgens, in overeenstemming met Skal-gecertificeerd Ekokeurmerk en gebruik maken van zoveel mogelijk inheemse groente- en fruitgewassen.

• Jaarrond gewasproductie door niet alleen te kijken naar eenjarige gewassen maar ook eetbare bomen, heesters en meerjarige gewassen.

Ontwikkeling in 2025

Community building en samenwerking

In 2025 richten we ons op het versterken van de gemeenschapsvorming op onze stadstuinen. We onderzoeken hoe het creëren van een hechte gemeenschap kan bijdragen aan de functies van de tuinen en wat daarvoor nodig is. Ons doel is om gezamenlijkheid te bevorderen, openingstijden te verruimen, kennisuitwisseling te stimuleren en diversiteit onder deelnemers te vergroten. Door mensen met elkaar te verbinden, versterken we niet alleen de betrokkenheid bij onze stadstuinen, maar ook de sociale cohesie binnen de bredere gemeenschap.

Drie functies van onze stadstuinen

1 Ecologisch tuinieren met en voor de stad

In 2025 zetten we verdere stappen in het uitbreiden van werkgroepen op de stadstuinen. We richten ons op het aantrekken van een meer diverse groep vrijwilligers en deelnemers, ondersteund door gerichte wervingscampagnes.

Samenwerkingen tussen voedselbossen en permacultuurtuinen worden gestimuleerd om kennisdeling en uitwisseling van ervaringen te bevorderen. Begrippen zoals regeneratief en duurzaam worden vertaald naar concrete en toepasbare acties, waarmee we praktische handvatten bieden aan onze tuinders en bezoekers.

2 Educatie over ecologische gewasproductie en tuinieren

We faciliteren kennisuitwisseling tussen vrijwilligersgroepen, zodat zij van elkaar kunnen leren en ervaringen kunnen delen. Samen met onze educatieafdeling ontwikkelen we nieuwe informatieve borden voor de tuinen, die bezoekers op een laagdrempelige manier informeren. Het project Tuinieren met je kind of kleinkind wordt geëvalueerd en mogelijk voortgezet op Stadstuin Zuilen en Stadstuin Klopvaart, waarbij we andere tuinen kennis laten maken met dit concept. Daarnaast werken we met de vakgroepen programma en educatie aan het vergroten van kennisnetwerken, die we inzetten voor trainingen, workshops en cursussen. Het interne project voor naambordjes bij groenten in de tuinen wordt in 2025 afgerond, wat de educatieve waarde van de tuinen verder versterkt.

3 Recreatie in een natuurrijke omgeving

Met behulp van community building en wederkerigheid werken we aan het verruimen van de openingstijden van de stadstuinen. Per locatie worden specifieke plekken aangewezen en beter ingericht voor recreatie, waarbij we deze actief promoten via onze informatiekanalen. Om deelname te stimuleren, ontwikkelen we een doe-mee-kalender, die bezoekers inzicht geeft in alle activiteiten en mogelijkheden. We onderzoeken de haalbaarheid en voorwaarden voor openings tijden zonder beheer, om meer flexibiliteit te bieden. Daarnaast werken we samen met de vakgroepen programma en educatie aan doe-het-zelfactiviteiten zoals speurtochten en ontdekkingstochten, die bezoekers inspireren om op een speelse manier de natuur te ontdekken. Evenementen zoals Gluren bij de Buren, NLdoet en de Natuurwerkdagen worden benut om recreatief gebruik en betrokkenheid bij de stadstuinen te vergroten.

De missie van Utrecht Natuurlijk

Het ecologisch tuinieren draagt bij aan een gezonde en duurzame voedselvoorziening, aan biodiversiteit en aan klimaatbestendigheid. Bezoekers leren via praktijkervaringen, workshops en recreatieve activiteiten hoe ze zelf kunnen bijdragen aan natuurlijke kringlopen en duurzame landbouw. Tegelijk bieden we ruimte voor ontspanning en gemeenschap, zodat iedereen – van ervaren tuinier tot nieuwsgierige bezoeker – kan ontdekken, leren en genieten. Zo verbinden we mens, natuur en voedsel in een harmonieuze balans.

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 4 Kwaliteitsonderwijs

SDG 12 Verantwoorde consumptie en productie

SDG 15 Leven op het land

Educatie op onze locaties

Recreatieve activiteiten

Beleidsplan 2024-2029

Recreatieve activiteiten

Op de stadsboerderijen en stadstuinen organiseren we verschillende soort recreatieve activiteiten. Deze activiteiten sluiten aan op seizoenen, landelijke themadagen of lokale evenementen en bieden een combinatie van natuurbeleving, ontspanning en educatie. We activiteiten vinden veelal plaats in de schoolvakanties en op feestdagen. Populaire activiteiten zijn uilenballen pluizen, slootje prutten en eieren zoeken met Pasen.

Start van het tuinseizoen en het oogstfeest

Jaarlijkse hoogtepunten zijn de start van het tuinseizoen in maart en de oogstfeesten in september en oktober. Bij de start van het tuinseizoen informeren we Utrechters over de mogelijkheden om deel te nemen aan werkgroepen en initiatieven op de stadstuinen. Tijdens het oogstfeest vieren we de afsluiting van het tuinseizoen met diverse activiteiten zoals fruitplukken en sap maken. Voor beide momenten zetten we communicatiecampagnes in om nieuwe vrijwilligers en bezoekers te trekken.

Exposities

In onze bezoekerscentra bieden we ruimte aan exposities van kunstenaars die aansluiten bij onze thema’s ‘natuur in de stad’ en ‘gezonde en duurzame voedselvoorziening’.

Kinderfeestjes

We bieden kinderen de mogelijkheid om hun verjaardag te vieren op onze stadsboerderijen met speciaal samengestelde verjaardagskisten. Deze bevatten materialen voor feestelijke activiteiten waarmee kinderen spelenderwijs kennismaken met natuurthema’s. Ons aanbod is laagdrempelig en ook toegankelijk voor ouders met een kleiner budget.

Ontwikkeling in 2025

Lancering tuinseizoen

In februari lanceren we het nieuwe tuinseizoen met een oproep aan Utrechters om buiten aan de slag te gaan. Dit jaar richten we ons speciaal op bewoners die eerder een boomspiegel hebben geadopteerd, om hen te inspireren deze plekken opnieuw te beheren en te onderhouden.

Landelijke themadagen

We nemen deel aan landelijke themadagen, zoals de Tuinvogeltelling (januari), Mollentelling (februari) en Wespentelling (augustus). We stimuleren Utrechters om mee te doen met deze citizen science-projecten, waarmee we wetenschap en burgerparticipatie combineren. Andere landelijke themadagen waaraan we deelnemen zijn Slootjesdag, Modderdag en dierendag.

Vakantieprogrammering

In de voorjaars- en herfstvakantie realiseren we op iedere stadsboerderij een activiteitenprogramma voor kinderen, met thema’s die aansluiten bij de missie van Utrecht Natuurlijk. Op Griftsteede en Eilandsteede is ook in de andere schoolvakanties een activiteitenprogramma.

Uitbreiding leveranciers oogstfeesten

Ons netwerk van lokale leveranciers voor de oogstfeesten wordt verder uitgebreid. We herzien samenwerkingsvoorwaarden om deze relaties duurzamer en effectiever te maken.

De missie van Utrecht Natuurlijk

Met onze recreatieve activiteiten brengen we natuurbeleving, educatie en ontspanning samen. Tijdens schoolvakanties, themadagen en evenementen nodigen we bezoekers uit om spelenderwijs de natuur te ontdekken, van slootje prutten tot oogstfeesten. Deze activiteiten inspireren tot duurzaam gedrag, versterken de verbinding met natuur en gemeenschap, en maken onze locaties tot toegankelijke en inspirerende plekken voor alle Utrechters. Zo dragen we bij aan onze missie om samen met heel Utrecht te leren leven in harmonie met de natuur.

Bijdrage aan SDG’s

Development Goals

SDG 3 Goede gezondheid en welzijn

SDG 4 Kwaliteitsonderwijs

SDG 11 Duurzame steden en gemeenschappen

SDG 12 Verantwoorde consumptie en productie

Lezingen, workshops, cursussen en groen wijkpodium

Beleidsplan 2024-2029

Lezingen

Utrecht Natuurlijk organiseert jaarlijks diverse lezingen over actuele thema’s met betrekking tot natuur in de stad en een duurzame voedselvoorziening. De lezingen hebben verschillende vormen, zoals natuurcolleges, rondleidingen en debatten.

Workshops en cursussen

Bij Utrecht Natuurlijk valt het hele jaar door te leren over moestuinieren. We breiden het aanbod van cursussen en workshops steeds verder uit, waarbij er aanbod wordt gerealiseerd op verschillende expertise niveaus. Voor beginnende tuinders ligt de focus op praktische kennis voor stadstuinen of balkons, terwijl gevorderden kunnen leren over bijvoorbeeld permacultuur.

Aanvullende activiteiten:

• Workshops over snoeien en voedselverwerking, zoals fermentatie.

• Seizoensgebonden cursussen, zoals de Moestuincursus XL, waar deelnemers een gezamenlijke moestuin onderhouden.

Groen wijkpodium

Onze locaties zijn ontmoetingsplekken voor groene initiatieven die bijdragen aan onze missie ‘Samen met heel Utrecht leren leven in harmonie met de natuur.’ We ondersteunen activiteiten die ons recreatieve programma versterken en nieuwe bezoekers aantrekken. Denk hierbij aan evenementen zoals Struinen in de Tuinen, het Bevrijdingsfestival en creatieve initiatieven zoals yoga- en schildercursussen. Daarnaast zijn onze locaties beschikbaar voor sociale wijkactiviteiten, zoals buurtbijeenkomsten en ruilmarkten. Bij activiteiten georganiseerd door externe partijen leveren we een bijdrage aan publieksmanagement en publiciteit. Onze locaties worden ook gebruikt als stemlocatie tijdens verkiezingen.

Ontwikkeling in 2025

Lezingen, workshops en cursussen

Lezingen, workshops en cursussen zijn ook in 2025 een belangrijk onderdeel van ons programma. We richten ons op actuele onderwerpen met betrekking tot natuur in de stad, gezonde voedselvoorziening en plantaardige voeding. We brengen onze missie en het concept van het symbioceen, duidelijker naar voren in de thema’s en onderwerpen van onze lezingen en workshops. Samen met het Wereld Natuurfonds organiseren we Natuurcollege Kids, een reeks van vijf colleges voor kinderen over diverse natuuronderwerpen zoals bossen en insecten.

We besteden aandacht aan vijftien verschillende nationale soortentellingen, zoals de tuinvogeltelling, mollentelling en spinnentelling. We brengen deze onder de aandacht op onze locaties en via onze social media en we stellen telformulieren ter beschikking.

In het kader van het versterken van de klimaatadaptieve stad, besteden we samen met Waterproof030 aandacht aan de thema’s waterbeheer en stedelijke veerkracht. De monitoringsprojecten gierzwaluw030 en egel030 brengen we onder de aandacht van een groter publiek.

Dit doen we door:

• De huidige vrijwilligers van deze projecten te vragen om hun buurt- en wijkgenoten te vragen om meldingen te doen van waarnemingen. We ontwikkelen o.a. flyers die vrijwilligers kunnen verspreiden.

• Stedelijke oproepen te doen om waarnemingen te melden.

• Publiek uit te nodigen voor een egelconferentie.

• Het organiseren van twee excursies in mei en juni rondom gierzwaluw ‘hotspots’.

Overkoepelend werken we aan meer samenhang in het programma door onderwerpen en activiteiten met elkaar te verbinden.

Voorbeelden zijn:

• Een workshop over wolverwerking en natuurlijke verfstoffen tijdens het schaapscheerdersfeest.

• Een lezing over biodiversiteit, of bodemgezondheid in het programma van het boomspiegelfeest.

Groen wijkpodium

In 2025 zijn de stadsboerderijen Eilandsteede, Griftsteede en Steede Hoge Woerd uitgifteplekken voor MeerBomenNu. Samen met deze organisatie zorgen we voor de uitgifte van zaailingen die Utrecht of omgeving van Utrecht zijn ‘geoogst’. We stimuleren Utrechters om meer bomen te planten. Op de stadsboerderijen Griftsteede, Koppelsteede en Eilandsteede is in 2025 ook een Zadenbibliotheek te vinden. Deelnemers kunnen hier gratis plantenzaden ophalen, inleveren, of ruilen. We onderzoeken of we de samenwerking met de Buurtcamping in 2025 kunnen voortzetten op een aantal van onze stadsboerderijen. In 2024 werkten we samen met de Buurtcamping op Griftsteede en Koppelsteede.

De missie van Utrecht Natuurlijk

Met onze lezingen, workshops en cursussen inspireren en betrekken we Utrechters bij thema’s zoals biodiversiteit, duurzame voedselvoorziening en klimaatadaptatie. Deze activiteiten maken duurzaamheid praktisch en toegankelijk, terwijl ze mensen op verschillende niveaus activeren om bij te dragen aan een groenere stad. Ons Groen Wijkpodium fungeert als ontmoetingsplek voor groene en sociale initiatieven, waar bewoners samenkomen om ideeën uit te wisselen, samen te werken en verbinding te vinden. Zo brengen we educatie, recreatie en inclusiviteit samen om onze missie te realiseren: leren leven in harmonie met de natuur.

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 4 Kwaliteitsonderwijs

SDG 11 Duurzame steden en gemeenschappen

SDG 12 Verantwoorde consumptie en productie

SDG 17 Partnerschap om doelen te bereiken

Meewerken op onze locaties

Vrijwilligerswerk

Beleidsplan 2024-2029

Vrijwilligerswerk bij Utrecht Natuurlijk

Vrijwilligerswerk is een essentieel onderdeel van Utrecht Natuurlijk. Het biedt Utrechters de mogelijkheid om bij te dragen aan natuur, educatie en sociale cohesie in de stad. Samen met vrijwilligers kunnen we meer realiseren en versterken we onze maatschappelijke impact.

Bijdragen van vrijwilligers

Vrijwilligerswerk op onze stadsboerderijen en stadstuinen voorziet in de behoefte van Utrechters om:

• Bij te dragen aan natuur en groen in de stad.

• Kennis over natuur en duurzaamheid over te dragen.

• Vaardigheden te ontwikkelen in tuinieren en dierverzorging.

• Fysieke en geestelijke gezondheid te bevorderen door in een groene omgeving te werken.

• Sociale contacten op te bouwen en een zinvolle dagbesteding te hebben.

Door vrijwilligerswerk bieden we niet alleen waardevolle ervaring, maar vergroten we ook het rendement van publieke middelen, met positieve effecten op gezondheid, participatie, re-integratie en sociale cohesie.

Vrijwilligers melden zich nu aan voor de volgende functies:

Activiteitenbegeleider

Gastheer/gastvrouw

Vrijwilligers variëren in leeftijd van basisschoolleerlingen tot gepensioneerden. Ze werken in locatieteams en worden begeleid door betaalde medewerkers. Utrecht Natuurlijk werkt met vrijwilligerscontracten en VOG’s.

Werving en ondersteuning

Vrijwilligers werven we via onze website, de Vrijwilligerscentrale en een jaarlijkse communicatiecampagne in februari en maart. Onder het motto ‘Verantwoord bouwen op betrokkenheid van vrijwilligers’ werken we aan structurele verbeteringen, zoals:

• Het aanbieden van duidelijk gedefinieerd werk met focus op initiatieven van vrijwilligers.

• Een goede balans tussen zelfstandige en begeleide vrijwilligers.

• Scholing en training voor medewerkers om vrijwilligers beter te ondersteunen.

Klusser

Dierverzorger

Communicatiemedewerker Tuinder

Begeleider van (school)groepen op de tuinen

Medewerker boerderijwinkel en -horeca

Ontwikkeling in 2025

Vrijwilligerswerk in 2025

In 2025 zet Utrecht Natuurlijk belangrijke stappen om het vrijwilligersbeleid verder te professionaliseren. We versterken onze aanpak op het gebied van werving, training en begeleiding. Het doel is om vrijwilligers structureel te betrekken bij de groei en ontwikkeling van onze organisatie, zodat zij niet alleen bijdragen aan ons werk, maar zich ook actief verbonden voelen met onze missie en visie.

Training en betrokkenheid

Vrijwilligers krijgen toegang tot trainingen en workshops die aansluiten bij onze doelstellingen, zoals ecologie, tuinieren en dierverzorging. Daarmee vergroten we kennis, competenties en betrokkenheid. Ook betrekken we vrijwilligers actiever bij de ontwikkeling van onze activiteiten. Aanwezige expertise en interesses worden benut om programma’s te verbeteren.

Kwaliteit in begeleiding

We investeren in het verbeteren van de processen rondom het aannemen en begeleiden van vrijwilligers, zodat zij op alle locaties dezelfde hoge kwaliteit van ondersteuning ervaren. Dit omvat het ontwikkelen van duidelijke procedures, het opstellen van vrijwilligerscontracten en het implementeren van een uniform inwerkprogramma. Deze aanpak zorgt ervoor dat elke vrijwilliger zich welkom en gewaardeerd voelt en vanaf het begin goed wordt begeleid in hun rol binnen Utrecht Natuurlijk.

De missie van Utrecht Natuurlijk

De vrijwilligers bij Utrecht Natuurlijk dragen actief bij aan natuurbeheer, educatie en sociale cohesie in de stad. Of het nu gaat om tuinieren, dierverzorging of het begeleiden van activiteiten; vrijwilligerswerk biedt zinvolle mogelijkheden om natuur en gemeenschap te verbinden. Tegelijkertijd biedt het een plek voor persoonlijke groei, sociale interactie en betrokkenheid bij duurzaamheid. Door samen te werken met een divers team van vrijwilligers versterken we onze impact en brengen we Utrechters dichter bij onze missie: samen leren leven in harmonie met de natuur.

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 4 Kwaliteitsonderwijs

SDG 8 Waardig werk en economische groei

SDG 11 Duurzame steden en gemeenschappen

Begeleid vrijwilligerswerk

Beleidsplan 2024-2029

Utrecht Natuurlijk werkt ook met vrijwilligers die een vorm van professionele ondersteuning nodig hebben bij het werken op onze locaties. We noemen dit begeleid vrijwilligerswerk.

Dit vrijwilligerswerk is voor Utrechters die een intensievere, vaak psychosociale professionele begeleiding nodig hebben om vrijwilligerswerk uit te kunnen voeren. De begeleiding van deze vrijwilligers wordt uitgevoerd door onze geschoolde trajectbegeleiders.

Locaties en partnerschappen

Begeleid vrijwilligerswerk wordt aangeboden op Stadsboerderij Steede Hoge Woerd en Stadstuin Food for Good. De inzet van professionele begeleiding wordt grotendeels gefinancierd door de gemeente Utrecht en sluit aan op gemeentelijke doelstellingen voor Sociale prestatie en Arbeidsmatige activering. We werken samen en in onder-aanneming met organisaties zoals Reinaerde, Lister, WIJ 3.0, Abrona en anderen.

Gezondheid en welzijn

Het begeleid vrijwilligerswerk biedt een veilige en stabiele omgeving die bijdraagt aan zelfvertrouwen en persoonlijke ontwikkeling. Werken in het groen heeft bewezen positieve effecten, zoals:

• Gezondere eetgewoonten en meer beweging.

• Vermindering van stress en een verbeterd mentaal welbevinden.

• Therapeutische voordelen door het werken met dieren en het verzorgen van gewassen, zoals versterking van eigenwaarde en het gevoel van verantwoordelijkheid.

Positieve Gezondheid

In de uitvoering van begeleid vrijwilligerswerk hanteren we het model van Positieve Gezondheid. Dit model bekijkt gezondheid vanuit zes dimensies: lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, zingeving, kwaliteit van leven, meedoen en dagelijks functioneren. Samen met de vrijwilliger stellen we vast welke dimensies centraal staan in hun ontwikkeling.

Ontwikkeling in 2025

Uitbreiding van het begeleid vrijwilligerswerk

We zien een toenemende vraag naar begeleid vrijwilligerswerk, met aanmeldingen via doorverwijzers zoals buurtteams en Lister, en directe aanvragen van individuele Utrechters. Om aan deze groeiende behoefte tegemoet te komen, richten we ons op het behoud en de uitbreiding van ons aanbod. Begeleid vrijwilligerswerk blijft een belangrijk instrument om inclusiviteit, gezondheid en maatschappelijke betrokkenheid in Utrecht te bevorderen. Ons doel is om meer Utrechters toegang te bieden tot deze waardevolle vorm van participatie.

Herijken van visie en werkprocessen

Het komende jaar herijken we onze visie op begeleid vrijwilligerswerk en brengen we verbeteringen aan in de inrichting van onze werkprocessen. We staan voor de uitdaging om een groeiende zorgvraag te combineren met onzekerheden in financiering. We houden rekening met beleidsontwikkelingen, zoals het Programma Hervormingen Sociaal Domein, en mogelijke bezuinigingen vanaf 2026. We onderzoeken hoe begeleid vrijwilligerswerk geïntegreerd kan worden binnen ons bredere vrijwilligersbeleid en hoe uitbreiding naar meer locaties mogelijk is. Het scheiden van de begeleiding van ondersteuningsvragen en begeleiding op de werkvloer wordt een belangrijk aandachtspunt. Daarnaast bevorderen we eigenaarschap onder deelnemers door hen actiever te betrekken bij de gehele ontwikkeling van de locatie.

Implementatie van Positieve Gezondheid

We verdiepen de implementatie van het gedachtegoed van Positieve Gezondheid in onze werkmethodieken. Deze aanpak wordt verder ingebed om deelnemers te ondersteunen in hun persoonlijke ontwikkeling en zelfredzaamheid. Medewerkers krijgen gerichte trainingen en introducties om deze werkwijze effectief toe te passen. Positieve Gezondheid wordt een vast onderdeel van intervisies en overlegstructuren, zoals bila’s, zodat de methodiek breed wordt gedragen binnen onze organisatie. Daarnaast formuleren we heldere richtlijnen om het web van Positieve Gezondheid effectief in te zetten bij de begeleiding van deelnemers.

Stageplaatsen

We onderzoeken de mogelijkheden voor het aanbieden van stageplaatsen binnen het begeleid vrijwilligerswerk. We stellen een plan van aanpak op dat zowel inhoudelijke stages als stages voor ondersteuning in de begeleiding omvat. Dit initiatief biedt niet alleen kansen voor stagiaires, maar draagt ook bij aan de versterking en verduurzaming van ons programma.

Toekomstige uitbreiding naar andere locaties

Hoewel onze focus in 2025 ligt op het bestendigen van begeleid vrijwilligerswerk op bestaande locaties, blijven we kansen verkennen om dit aanbod uit te breiden naar nieuwe locaties. Om dit op een duurzame manier te realiseren, ontwikkelen we een structurele visie op begeleid vrijwilligerswerk die financiële stabiliteit waarborgt. Deze langetermijnstrategie stelt ons in staat om het begeleid vrijwilligerswerk verder op te schalen en meer Utrechters te bereiken, met behoud van kwaliteit en effectiviteit.

De missie van Utrecht Natuurlijk

Met het begeleid vrijwilligerswerk bieden we Utrechters met een extra ondersteuningsbehoefte de kans om een waardevolle bijdrage te leveren aan de natuur, een gezonde en duurzame voedselvoorziening en de sociale cohesie in de stad. Dit programma combineert persoonlijke groei en gezondheid met betrokkenheid bij natuur en duurzaamheid. Met professionele begeleiding creëren we een veilige, inspirerende omgeving waarin deelnemers werken aan hun zelfvertrouwen, vaardigheden en sociale verbinding. Zo dragen we bij aan een inclusieve samenleving waarin iedereen een rol speelt in onze missie: samen leren leven in harmonie met de natuur.

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 3 Goede gezondheid en welzijn

SDG 8 Waardig werk en economische groei

SDG 10 Ongelijkheid verminderen

Ontwikkeling op onze locaties

Naast de locatieoverstijgende ontwikkelingen hebben ook locatiespecifieke ontwikkelingen die we in 2025 realiseren. We geven hier per locatie een korte omschrijving:

1 Stadsboerderij Steede Hoge Woerd

Bij Steede Hoge Woerd staan toegankelijkheid en biodiversi teit centraal. We verbeteren de toegankelijkheid voor mindervaliden en creëren een peuterspeelplek die het erf nog levendiger maakt. Daarnaast maken we circulaire tuinen en biodiverse weilanden zichtbaar voor bezoekers. We versterken de natuurwaarde op de locatie door hagen en binnenterreinen door begrazing te onderhouden. Ook verduurzamen we onze verlichting, vergroten we de educatieve waarde van de Hortus toren en gaan we het begeleid vrijwilligerswerk ook implementeren in het verzorgen van de dieren.

2 Stadsboerderij Eilandsteede

Bij Eilandsteede voltooien we in 2025 de patio en gaan we onze kippen houden met een kippenkar in onze weilanden. Onze weides en stal worden aangepast om biodiversiteit te vergroten en ruimte te creëren voor dieren in een paddockparadise-setting. De speeltuin wordt ingericht met ruimte voor Loose Parts Play en wildernisspelen. Verduurzaming speelt een grote rol: we installeren regentonnen en vergroten onze kas. Ook plannen we initiatieven zoals een plantenruil en compostvoorzieningen om bewoners actief bij onze locatie te betrekken.

3 Stadsboerderij Gagelsteede

Op Gagelsteede bouwen we verder aan samenwerkingen, zoals met Staatsbosbeheer, dat een informatiepunt op onze boerderij ontwikkelt en gezamenlijke activiteiten organiseert. Met Voedseltuin Overvecht bekijken we hoe een grotere rol op Stadstuin Klopvaart kan worden gerealiseerd. Het welzijn van onze dieren blijft prioriteit, met plannen voor grotere leefruimtes voor varkens en een vernieuwde ponyweide. Tegelijkertijd onderzoeken we aanpassingen aan onze faciliteiten, zoals de vervanging van het koeienstalplein, en maken we het erf veiliger en toegankelijker.

4 Stadsboerderij Griftsteede

In 2025 richten we ons bij Stadsboerderij Griftsteede op het verbeteren van de huisvesting voor onze geiten en het ontwikkelen van vakantieprogramma’s. Daarnaast verdiepen we ons in het concept van Loose Parts Play om kinderen een meer avontuurlijke speelervaring te bieden. We maken gebruik van ons wijknetwerk om samenwerkingen aan te gaan die spelen en leren op locatie bevorderen. We verduurzamen onze verlichting en Kerstavond wordt weer een bijzondere activiteit waarbij we een faciliterende rol spelen en de organisatie in handen zal zijn van Stichting Griftpark.

5 Stadsboerderij Koppelsteede

Bij Koppelsteede realiseren we een nieuwe blokhut die onder andere kan worden gebruikt voor kinderfeestjes. Onze boomgaard krijgt een herstelplan en we onderzoeken de mogelijkheid om onze moestuin tot ontwikkelen naar een CSA-model. Daarnaast richten we ons op het creëren van een paddock-paradise voor onze dieren en vervangen we het hekwerk om de veiligheid en functionaliteit te verbeteren. Biodiversiteit wordt vergroot in de weilanden, en het erf en de gebouwen worden verder verduurzaamd om een toekomst bestendige locatie te waarborgen.

6 Stadstuin Kanaalweg

Op Kanaalweg zetten we onze structuur van werken met coördinatoren voort, om het werken met themagroepen op de tuin verder te ontwikkelen. We zoeken aanvullende financiering om het wateropvang- en irrigatiesysteem uit te breiden, ondersteund door educatieve borden, waarmee we het belang hiervan benadrukken.

7 Stadstuin Klopvaart

Bij Stadstuin Klopvaart verdiepen we onze samenwerking met partners zoals Al Amal en bouwen we de wederkerigheid met deze partners verder uit. We vernieuwen de schuren en maken de zondagmiddagopening structureel mogelijk met hulp van onze samentuinders. Tegelijkertijd herzien we het beheer van de tuin om dit beter af te stemmen op de beschikbare middelen.

Stadstuin Plutodreef richt zich op de optimale benutting van de tuin en het gebouw. We versterken de zelfstandigheid van vrijwilligersgroepen en verhogen de betrokkenheid van nieuwe vrijwilligers. Het gebouw, met een ongebruikte ruimte, krijgt een nieuwe rol met vastgestelde mogelijkheden en voorwaarden voor gebruik.

9 Stadstuin Zuilen

Bij Stadstuin Zuilen zorgen we voor behoud van de grote diversiteit aan vrijwilligersgroepen. Het onregelmatig open zijn van het tuincafé vormt een uitdaging. In 2025 bespreken we met partners hoe wederkerigheid kan bijdragen aan consistente openingstijden. Het tuincafé blijft een belangrijke stimulans voor de levendigheid van de tuin.

Kasteeltuin Nijevelt

In 2025 realiseren we een wilgensculptuur en zoeken we naar een lange termijnoplossing voor de toiletvoorziening op de tuin. Deze initiatieven dragen bij aan het verder verbeteren van de bezoekerservaring op deze unieke locatie.

11 Stadstuin Food for Good

Food for Good werkt aan een nieuwe wandelkas, mogelijk gemaakt door sponsor Proximus NXT. We verbeteren de samenwerking met Stadsboerderij Eilandsteede, vooral op het gebied van het vrijwilligersmanagement. Daarnaast wordt gekeken hoe vrijwilligers zich verder kunnen ontwikkelen en hoe doorstroming van vrijwilligers tussen beide locaties kan worden gefaciliteerd.

Natuureducatie voor het onderwijs

Basisonderwijs

Beleidsplan 2024-2029

Het programma voor het basisonderwijs

Basisschoolleerlingen leren bij ons op een actieve en speelse manier over natuurlijke kringlopen, biodiversiteit, tuinieren en dieren. Ons programma combineert natuurbeleving met educatie, zodat kinderen inzicht krijgen in duurzaamheid en geïnspireerd worden om bij te dragen aan een groenere wereld. Via lessen op onze locaties, doe-het-zelfprojecten en begeleiding van scholen brengen we natuur dichterbij, met speciale aandacht voor inclusiviteit en kinderen uit kwetsbare wijken. Zo leggen we een stevige basis voor een generatie die opgroeit met respect voor natuur en duurzame keuzes.

Positief ontdekken en onderzoeken van natuurlijke kringlopen

Het educatieprogramma van Utrecht Natuurlijk richt zich op het zelf ontdekken en ervaren van natuurlijke kringlopen. Door natuurbeleving centraal te stellen, vergroten we de betrokkenheid van kinderen bij duurzaamheid en leren ze weloverwogen keuzes maken die bijdragen aan een groene wereld. In onze lessen integreren we de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) van de Verenigde Naties.

Onze lessen

Onze lessen zijn geclusterd rond drie thema’s:

1 Tuinieren : Leerlingen ontdekken natuurlijke kringlopen door praktijkgerichte lessen zoals het Kabouterpad voor kleuters, ‘Tuinverkenners’ voor groep 3-4, en tuinseizoenlessen voor oudere leerlingen. Scholen kunnen materialen zoals bollen en zaden gebruiken om op hun eigen terrein te tuinieren.

2 Natuur in de stad : Kinderen maken kennis met stedelijke biodiversiteit via lessen en leskisten over bodemdieren, waterleven, bomen en zaadverspreiding. Het populaire project ‘Rupsen voor, vlinders na’ biedt een live ervaring van de levenscyclus van vlinders.

3 Dieren op de boerderij : Lessen zoals ‘Beestenboerderij’ en ‘Kaasmaken’ geven stadskinderen inzicht in dierverzorging en de rol van dieren in voedselproductie. Het programma omvat ook excursies naar boerenbedrijven.

Breed en divers aanbod

Ons aanbod biedt iedere school een passend programma, met lessen op onze locaties en doe-het-zelfprojecten voor op school. Materiaalprojecten, leskisten en digitale tools ondersteunen leerkrachten bij ontdekkend leren. Voor kleuters en de middenbouw richten we ons op kennismakingslessen, terwijl oudere leerlingen intensievere, inhoudelijk diepgaande lessen krijgen.

Bereik en inclusiviteit

Met gemiddeld 45.000 jaarlijkse contactmomenten bereikt ons programma vrijwel alle Utrechtse basisschoolleerlingen. We zorgen dat scholen in buurten en wijken met een lagere sociaaleconomische status in het bijzonder in de gelegenheid worden gesteld om mee te doen aan het natuureducatieaanbod.

Groene scholen en buitenlessen

We ondersteunen scholen bij het ontwikkelen van groene schoolpleinen en moestuinen. Via het materiaalproject ‘Moestuin bij school’ en moestuincoaches bieden we praktische hulp en inspiratie om natuur- en buiteneducatie te versterken.

Ontwikkeling in 2025

In 2025 zet Utrecht Natuurlijk zich in om de samenwerking met het onderwijs te versterken en onze educatieve programma’s verder te verdiepen. Wij nemen deel aan landelijke initiatieven zoals het uitvoeringsplan Duurzaamheid in het Onderwijs en de Whole School Approach. Ons doel is om leerlingen niet alleen natuurervaringen te bieden, maar ook om hen voor de toekomst op te leiden. Dit realiseren we in nauwe samenwerking met Utrechtse scholen.

Versterken van samenwerking met het onderwijs

Onze focus ligt op het ontwikkelen en vervullen van verschillende ondersteuningsrollen voor scholen. Of het nu gaat om de rol van leverancier, gesprekspartner of aanjager, ons doel is beter in te spelen op de behoeften van scholen. In dit kader voeren we een pilot uit voor een combinatiefunctie Natuur- en Duurzaamheidseducatie (NDE), die als structurele ondersteuning kan gaan dienen. Via de Whole School Approach ondersteunen we scholen om duurzaamheid integraal te verweven in curriculum, didactiek, bedrijfsvoering en omgeving.

Innovatie in educatie

Een aantal bestaande lessen en projecten worden herzien, zodat ze toegankelijker en relevanter zijn voor alle groepen.

Bijvoorbeeld, de kaasles en het project met vlijtige liesjes worden aangepast om hun bereik te vergroten. Daarnaast worden alle lessen verrijkt met hogere-orde denkvragen, waarmee we diepgaand en kritisch leren stimuleren.

Ongelijk investeren in gelijke kansen

Om kansengelijkheid te bevorderen, richten we ons in het bijzonder op scholen in wijken met een lage sociaaleconomische status (SES). Zij krijgen voorrang bij initiatieven zoals de hernieuwde kaasles en het materiaalproject Moestuin bij School. Extra capaciteit voor tuinlessen zoals Tuinverkenners en Groene Vingers wordt gerealiseerd om meer leerlingen te bereiken.

Dierenwelzijn in de spotlight

In ons educatieve aanbod wordt het thema dierenwelzijn steeds prominenter. Lessen zoals de kaasles, Werken op de Boerderij en Veer & Vacht worden herzien om meer aandacht te besteden aan dierenwelzijn en de impact van het consumeren van dierlijke producten.

De missie van Utrecht Natuurlijk

Basisschoolleerlingen leren bij ons op een actieve en speelse manier over natuurlijke kringlopen, biodiversiteit, tuinieren en dieren. Ons programma combineert natuurbeleving met educatie, zodat kinderen inzicht krijgen in duurzaamheid en geïnspireerd worden om bij te dragen aan een groenere wereld. Via lessen op onze locaties, doe-het-zelfprojecten en begeleiding van scholen brengen we natuur dichterbij, met speciale aandacht voor inclusiviteit en kinderen uit kwetsbare wijken. Zo leggen we een stevige basis voor een generatie die opgroeit met respect voor natuur en duurzame keuzes.

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 4 Kwaliteitsonderwijs

SDG 11 Duurzame steden en gemeenschappen

SDG 15 Leven op het land

Voortgezet, beroeps- en hoger onderwijs

Beleidsplan 2024-2029

Voortgezet, beroeps- en hoger onderwijs

Utrecht Natuurlijk ondersteunt het voortgezet, beroeps- en hoger onderwijs bij actuele thema’s zoals biodiversiteit, lokale voedselproductie, circulariteit en klimaatadaptatie. Als kennispartner bieden we expertise, begeleiden we excursies en bieden we onderzoeksstages aan. We leveren inhoudelijke bijdragen en delen ons netwerk om onderwijsprojecten te versterken, we organiseren excursies en workshops op maat, waarbij studenten zich verdiepen in specifieke thema’s en bieden onderzoeksstages om studenten te verbinden met praktijkgerichte uitdagingen en met voor ons bruikbare resultaten.

Samenwerking en kennisontwikkeling

Naast het ondersteunen van onderwijsprojecten bevordert de samenwerking met studenten kennisontwikkeling en innovatie binnen Utrecht Natuurlijk.

Ontwikkeling in 2025

In de eerste helft van 2025 continueren we onze dienstverlening, met onder andere de volgende concrete samenwerkingen:

• Universiteit Utrecht (CHARM-EU Capstone Challenge): Studenten onderzoeken hoe Utrecht Natuurlijk kan bijdragen aan een duurzamer, rechtvaardiger en gezonder voedselsysteem in Utrecht.

• Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (Muziek en Technologie): Studenten werken aan het verzamelen en bewerken van Utrechtse natuurgeluiden voor projecten rond natuurverbondenheid, zoals ‘Luistervinken’ (Nature Noise).

• Hogeschool Utrecht (Lerarenopleiding): Aankomende docenten ontwikkelen en testen vakoverstijgend lesmateriaal over stadsnatuur en lokale voedselproductie, waarbij onze locaties als leeromgeving dienen.

In de tweede helft van 2025 herijken we onze rol als kennispartner en aanbieder van een betekenisvolle leeromgeving voor het voortgezet, beroeps- en hoger onderwijs. Dit is noodzakelijk omdat we minder financiële middelen beschikbaar hebben. We onderzoeken of we nieuwe samenwerkings verbanden kunnen realiseren waarmee we onze inzet kunnen financieren.

Wij zien dat duurzaamheid een steeds belangrijkere plek krijgt in de curricula van de voortgezet- en hoger onderwijsinstellingen. Steeds meer instellingen werken met een duurzaamheidscoördinator die de aandacht voor het onderwerp jaagt. Daarom willen wij, ondanks onze verminderde financiële mogelijkheden verder onderzoeken welke meerwaarde wij kunnen bieden voor de onderwijsinstellingen in de stad.

De missie van Utrecht Natuurlijk

We ondersteunen het voortgezet, beroeps- en hoger onder wijs door praktijkgerichte leeromgevingen te bieden rond thema’s zoals biodiversiteit, circulariteit en klimaatadaptatie. Door kennisdeling en samenwerking inspireren we studenten om bij te dragen aan een duurzame toekomst, terwijl we onze rol als leeromgeving en katalysator voor innovatie verder versterken.

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 4 Kwaliteitsonderwijs

SDG 9 Industrie, innovatie en infrastructuur

SDG 11 Duurzame steden en gemeenschappen

Ondersteuning bewonersinitiatief

Beleidsplan 2024-2029

Ondersteuning bewonersinitiatief

In 2025 blijft Utrecht Natuurlijk groene bewonersinitiatieven in de stad ondersteunen. Dit doen we met het platform BuurtNatuur030, inspiratie voor vergroening op onze locaties, in samenwerking met wijknetwerk (wijkadviseurs, sociaalmakelaars en wijkopzichters) initiatiefnemers indien nodig te ondersteunen bij het realiseren hun initiatief en door partner te zijn in de Groen moet je doen!-dag.

Platform BuurtNatuur030

Het platform BuurtNatuur030 biedt een digitale en fysieke ruimte voor contact en kennisuitwisseling tussen inwoners die hun omgeving willen vergroenen en beheren. Via de website, bijeenkomsten en evenementen biedt het platform inspiratie en praktische informatie voor groenbeheer. We positioneren Buurtnatuur030 als onmisbaar platform voor vergroeners in Utrecht om de band te versterken tussen groene initiatieven, de stad en de natuur. Met een focus op het creëren van een veerkrachtige stad die klaar is voor de uitdagingen van een veranderend klimaat. We werken aan een inclusieve gemeenschap waarin iedereen wordt aangemoedigd en ondersteund om deel te nemen aan groene initiatieven, activiteiten en evenementen, ongeacht de omvang ervan. Dit omvat het aanmoedigen van individuen en groepen om zich aan te sluiten bij BuurtNatuur030, hun eigen initiatieven te delen en anderen te inspireren.

Samen met onze partners en de bredere gemeenschap in Utrecht werken we aan een stad waarin groen niet alleen wordt gewaardeerd, maar ook actief wordt bevorderd en beschermd. Door middel van samenwerking, educatie en betrokkenheid willen we een blijvende impact hebben op het welzijn van mens, dier en plant, en op de leefbaarheid van onze stad voor de komende generaties.

Ontwikkeling in 2025

BuurtNatuur030

We introduceren ambassadeurs per wijk om het gemeenschapsgevoel te versterken en de communicatielijnen te verbeteren. We organiseren drie grote netwerkbijeenkomsten: de nieuwjaarsborrel, het herfst- en het lente evenement en communicatie hierover. Er zijn vier adviesgroep vergaderingen. We faciliteren en dragen bij aan het ‘uit de community ontstane’ wandel-estafette om verbindingen binnen buurten nog meer te versterken en verbreden. De groene podcast wordt voortgezet, uitgevoerd door vrijwilligers. We houden de website up-to-date en versturen regelmatig een nieuwsbrief. We werven nieuwe deelnemers voor het platform en ondersteunen bestaande deelnemers bij het gebruik van de website. We vragen de gebruikers van de website naar hun wensen en behoefte met betrekking tot het gebruik.

Groen moet je Doen!-dag

Utrecht Natuurlijk blijft partner in de Groen moet je Doen!dag, waarbij we zelfbeheerders en groene initiatieven in het zonnetje zetten en hun bijdragen vieren.

De missie van Utrecht Natuurlijk

Met de ondersteuning van bewonersinitiatieven betrekken we Utrechters actief bij het vergroenen van hun leefomgeving. Via maatwerk, het platform BuurtNatuur030 en partnerschappen zoals de Groen moet je Doen!-dag bieden we advies, faciliteiten en inspiratie. We versterken samenwerking, delen kennis en ondersteunen projecten met praktische middelen zoals gereedschap en zaden. Met speciale aandacht voor inclusie en wijken met minder toegang tot groen bevorderen we sociale cohesie en biodiversiteit. Zo bouwen we samen met bewoners aan een groenere, duurzamere en meer verbonden stad.

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 11 Duurzame steden en gemeenschappen

SDG 15 Leven op het land

SDG 17 Partnerschap om doelen te bereiken

Projecten

Beleidsplan 2024-2029

Projecten

Met onze projecten besteden we aandacht aan actuele vraagstukken met betrekking tot onze onderwerpen ‘de natuur in de stad’ en ‘een gezonde en duurzame voedselvoorziening’. Dat doen we altijd in samenwerking met andere partijen. We voeren projecten uit op onze locaties en in de gehele stad. Voor de projecten werven we additionele financiering.

De projecten komen tot stand in samenwerking met andere natuurorganisaties, maatschappelijke organisaties en bewonersinitiatieven. We voeren ook projecten uit in samenwerking met gemeentelijke afdelingen en de stadsecologen. In de afgelopen jaren hebben we regelmatig samengewerkt met kunstenaars en kunst- en cultuurorganisaties. De verbeeldingskracht van de kunst biedt fantastische mogelijkheden om de schoonheid van de natuur en daaraan gerelateerde maatschappelijke vraagstukken over het voetlicht te brengen.

Ontwikkeling in 2025

Projecten in 2025

In 2025 blijft Utrecht Natuurlijk actuele vraagstukken aanpakken rondom ‘de natuur in de stad’ en ‘gezonde en duurzame voedselvoorziening’. Projecten worden uitgevoerd in samenwerking met natuurorganisaties, maatschappelijke initiatieven, gemeentelijke afdelingen, stadsecologen en kunstenaars. We werven additionele financiering om onze impact te vergroten en onze projectportefeuille te verbreden.

Lopende projecten

We zetten de uitvoering voort van lopende projecten:

• Monitoringsprojecten : Ringslang030, Bat030, Gierzwaluw030 en Egel030. Deze projecten worden inhoudelijk gekoppeld aan ons educatie- en activiteitenprogramma om het bewustzijn over kwetsbare soorten te vergroten.

• Groen doet goed : We blijven kinderen in contact brengen met de natuur door samen te werken met stedelijke initiatieven en partners. Het provinciale programma Groen doet Goed waar Utrecht Natuurlijk partner in is maakt ook in 2025 mogelijk dat we hier extra op kunnen investeren.

• Wilde Stadscafé : In samenwerking met GroenmoetjeDoen!, Milieucentrum Utrecht en de Bibliotheek Utrecht organiseren we gesprekken over stedelijke natuur en duurzaamheid.

• Boomspiegelactie : De succesvolle actie boomspiegelactie wordt voortgezet, waarbij bewoners worden aangemoedigd boomspiegels te adopteren en te vergroenen. We organiseren deze actie in samenwerking met Stadsbedrijven van de gemeente Utrecht.

• Wormenhotel : We ondersteunen buurten bij het opzetten van wormenhotels als collectieve composteerinstallaties. Dit project bevordert afvalreductie, bodemvruchtbaarheid en kennis over natuurlijke kringlopen.

• Het Grote Utrecht Stadsdiner : We dragen bij aan de organisatie van Het Grote Utrecht Stadsdiner door het mee te denken bij de opzet en organisatie hiervan en door de inzet van onze locaties bij de uitvoering hiervan. Op verschillende van onze locaties organiseren we daadwerkelijk een diner. Het grote Utrecht Stadsdiner wordt georganiseerd door de Armoedecoalitie in samenwerking met onder meer de Sharing Art Society, de Bibliotheek Utrecht en Utrecht Natuurlijk. Dit evenement promoot gezonde voeding en sociale verbinding.

• Dood hout leeft : De aanleg van een paddenstoelenwandelroute van Amelisweerd naar Haarzuilens, door het aanbrengen van een lint van dood hout aangevuld met plantvakken en houtsnippers, langs een route van 16 km. Op deze manier versterken we de biodiversiteit in een sterk verstedelijkt gebied, geven we bedreigde flora en fauna een plek en betrekken we bewoners en organisaties bij de stadsnatuur. Door activiteiten en educatieve elementen toe te voegen, creëren we publiek bewustzijn over biodiversiteit in het algemeen en specifiek over hoe belangrijk (en fascinerend) schimmels zijn in ons ecosysteem. In 2024 zijn we van start gegaan met het eerste deel. In 2025 hopen we de wandelroute volledig te kunnen realiseren. We werken samen met de gemeente Utrecht aan dit project.

• Luistervink : Een samenwerkingsproject met de gemeente Utrecht waarin aandacht wordt gevraagd voor de verschillende vogels die in de Utrechtse parken leven. Aan de hand van hun geluiden kunnen Utrechters zien welke, vaak verrassende, soorten er voorkomen in de stad.

• Soep Uit Iedere Hoek : Een initiatief van Lekker Divers gericht op diversiteit en uitgevoerd in november. In de loop van 2025 wordt besloten op welke locaties dit project wordt uitgevoerd.

Projecten in ontwikkeling

• Groene schoolpleinen : We onderzoeken hoe we scholen kunnen ondersteunen bij het vergroenen van hun pleinen en hoe dit aansluit bij onze missie en middelen.

• Gezond Water : In het kader van het programma Gezond water onderzoeken we hoe we op dit onderwerp samen kunnen werken met de gemeente Utrecht en het waterschap HDSR.

• Verhalendiners: Hoe kan gezonde en duurzame voeding voor iedereen in Utrecht toegankelijk zijn? Door verse ingrediënten te oogsten, boodschappen te doen bij duurzame voedselwinkels, te koken, samen te eten en te discussiëren, verzamelen we food for thought om het ‘hoe’ van toegankelijk gezond en duurzaam voedsel te verkennen. In 2025 gaan we op zoek naar fondsen voor de realisatie van het project Verhalendiners. Bij voldoende financiering wordt dit uitgevoerd op Stadstuin Food4Good.

• Green Autonomous Zone : Met de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht zoeken we financiering voor het project Green Autonomous Zone. De centrale onderzoeksvraag luidt: Welke artistieke methoden kunnen helpen om burgerparticipatie in de stad te stimuleren om natuurinclusieve interventies te plegen voor verbetering van de stedelijke leefomgeving? Wij willen gaan experimenteren met hoe je het hele systeem meekrijgt. En, hoe kan een overheid hier een faciliterende, luisterende en innovatieve rol in spelen?

De missie van Utrecht Natuurlijk

Met onze projecten maken we actuele en inspirerende thema’s tastbaar voor de stad. Samen met bewoners, partners en kunstenaars ontwikkelen we initiatieven die biodiversiteit bevorderen, kwetsbare soorten beschermen en duurzame keuzes stimuleren. Of het nu gaat om bijenburchten, wormenhotels of het vergroenen van boomspiegels, onze projecten verbinden mensen met natuur en zetten aan tot actie. Door samenwerking en innovatie bouwen we aan een inclusieve, groene toekomst en versterken we onze missie om samen te leren leven in harmonie met de natuur.

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 12 Verantwoorde consumptie en productie

SDG 13 Klimaatactie

SDG 15 Leven op het land

SDG 17 Partnerschap om doelen te bereiken

Communicatie

Beleidsplan 2024-2029

We zetten communicatie in om Utrechters te informeren over ons programma, onze ondersteuningsmogelijkheden, thema’s en onze missie. Onze locaties fungeren als belangrijke ontmoetingsplekken, vooral voor kinderen en hun families. Daarnaast maken steeds meer volwassenen kennis met ons werk via recreatie, evenementen of door de betrokkenheid van hun kinderen. Voor velen begint deze kennismaking op een van onze stadsboerderijen of stadstuinen, vaak als onderdeel van een schoolbezoek of gezinsuitje. Tegelijkertijd weten steeds meer Utrechters ons te vinden omdat ze actief willen bijdragen aan het natuurbehoud in de stad of een duurzame voedselvoorziening.

Herkenbaarheid en bereik

De herkenbaarheid van Utrecht Natuurlijk wordt versterkt door een consistente toepassing van onze huisstijl. We zetten ons in voor inclusieve communicatie, die alle Utrechters bereikt. Door beter inzicht in onze doelgroepen en bezoekers, streven we naar gerichte communicatie die de diversiteit van onze stad weerspiegelt.

Publiciteit

We maken gebruik van een breed scala aan communicatiekanalen, waaronder onze website, de nieuwsbrief, social mediakanalen, persberichten en zowel online als offlinecampagnes. Ook werken we samen met externe partners en maken we gebruik van diverse activiteitenkalenders om ons bereik te vergroten.

Via onze nieuwsbrief delen we informatie die aansluit op de interesses van onze abonnees. Op sociale media brengen we onder andere onze activiteiten tot leven door berichten over dagelijkse werkzaamheden en evenementen te plaatsen.

De Groene Uitloper, onze digitale activiteitenkalender voor natuuractiviteiten in en rondom Utrecht, wordt in 2025 voor het eerst ook actief gepromoot op social media met een eigen profiel.

Communicatiecampagnes

Een belangrijk onderdeel van onze strategie zijn gerichte communicatiecampagnes rondom specifieke momenten en thema’s. Met de campagne voor het tuinseizoen, die in februari en maart plaatsvindt, nodigen we Utrechters uit om mee te tuinieren, nieuwe initiatieven te starten op onze tuinen en deel te nemen aan workshops en cursussen. In augustus en september brengen we het samen oogsten van alle gewassen en bloemen onder de aandacht met de campagne rondom de oogstfeesten.

Verdieping bij projecten en activiteiten

Bij al onze projecten en activiteiten delen we kennis die Utrechters inspireert en informeert over groene thema’s. Dit doen we onder andere via onze website, publicaties en informatieve folders. Zo stimuleren we Utrechters bijvoorbeeld om hun omgeving te vergroenen door middel van voorlichtingsmateriaal over geveltuinen en groene daken.

Ontwikkeling in 2025

We richten ons op effectieve en inclusieve communicatie om Utrechters te informeren over onze programma’s, missie, thema’s en ondersteuningsmogelijkheden. Door gerichte communicatie versterken we onze zichtbaarheid en vergroten we de betrokkenheid van alle Utrechters.

Inclusieve

en interculturele communicatie

en marketing

Ons doel is om alle inwoners van Utrecht te bereiken. Daarom verdiepen we onze kennis over inclusieve communicatie en marketingstrategieën. We willen een nog beter beeld krijgen van de diverse doelgroepen en bezoekers, zodat we onze communicatie kunnen afstemmen op hun specifieke behoeften en verwachtingen.

De Groene Uitloper

De bekendheid van De Groene Uitloper wordt in 2025 verder vergroot. We werken nauw samen met twee vrijwilligers om dit platform te onderhouden en promoten. We vergroten de naamsbekendheid via de gerichte inzet van social mediakanalen voor De Groene Uitloper. Dit versterkt de verbinding tussen het aanbod en de inwoners van Utrecht.

Beeldbank

Een actuele, AVG-proof beeldbank wordt een speerpunt in onze communicatiestrategie. We ontwikkelen een gebruiksvriendelijke onlinebeeldbank, die regelmatig wordt aangevuld met beelden die onze missie – leren leven in harmonie met de natuur – kracht bijzetten. Deze beeldbank ondersteunt ons in het visueel communiceren van onze boodschap.

Huisstijl en missie

We ontwikkelen nieuwe toepassingen voor onze huisstijl, zoals verpakkingsmaterialen en menukaarten, voor de boerderijwinkels en horeca. We dragen onze missie ‘Samen met heel Utrecht leren leven in harmonie met de natuur’ uit in al onze communicatie.

Nieuwsbrief

Het aantal abonnees van onze nieuwsbrief willen we laten groeien naar 4.500 abonnees in 2029. Dit bereiken we door gerichte promotie en content op basis van de interesses van de ontvanger.

Groene thema’s

Onze informatiefolders over groene onderwerpen worden geactualiseerd om Utrechters blijvend te inspireren. Deze materialen spelen een belangrijke rol in het delen van kennis en het stimuleren van betrokkenheid bij de natuur in de stad.

Vier samen de oogst

De missie van Utrecht Natuurlijk

We gebruiken onze communicatie om Utrechters te inspireren, informeren en te betrekken bij onze missie: samen leren leven in harmonie met de natuur. Met een herkenbare huisstijl voor de organisatie en de horeca, met inclusieve campagnes en de inzet van diverse communicatiekanalen zoals sociale media, de nieuwsbrief en de website maken we ons programma en onze activiteiten toegankelijk voor iedereen. We delen kennis over groene thema’s, stimuleren deelname aan projecten en vergroten de zichtbaarheid van duurzame initiatieven. Zo verbinden we bewoners met de natuur, educatie en met elkaar, en bouwen we samen aan een duurzame en groene stad.

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 4 Kwaliteitsonderwijs

SDG 12 Verantwoorde consumptie en productie

SDG 17 Partnerschap om doelen te bereiken

Proef de oogst in september

utrechtnatuurlijk.nl/oogstfeest

Netwerken

Samenwerken aan kwaliteit

Netwerken

Utrecht Natuurlijk participeert in diverse netwerken op wijk-, stedelijk, regionaal, landelijk en Europees niveau. Door samen te werken binnen deze netwerken versterken we sociale cohesie, natuurkwaliteit, gezondheid en duurzaamheid. Daarnaast dragen we bij aan de ontwikkeling van onderwijs, natuureducatie en een gezonde en duurzame voedselvoorziening.

Branche netwerken

• vSKBN : Vereniging Stads- en Kinderboerderijen Nederland voor kennisuitwisseling, belangenbehartiging en kwaliteitsborging van publieksboerderijen.

• GDO : Gemeenten voor duurzame ontwikkeling, waar Utrecht Natuurlijk bijdraagt aan scholingsdagen en productontwikkeling voor natuureducatie. We zijn vertegenwoordigd in de focusgroep Schooltuinieren.

• Coöperatie Leren voor Morgen : Netwerk voor de integratie van duurzaamheid in het onderwijs.

• Landelijke Alliantie Schooltuinen : Netwerk voor de promotie van schooltuinieren, inclusief deelname aan de landelijke Week van de Schooltuin en een onderzoek met Wageningen University & Research.

Stedelijke en regionale netwerken

• Netwerk speeltuinen Utrecht : Samenwerking tussen organisaties die speeltuinen beheren, gericht op vakontwikkeling.

• Magie-overleg : Klankbord voor de gemeente Utrecht op het gebied van bewonersbetrokkenheid bij groenbeheer.

• Gezondheidspact : Kennisuitwisseling en samenwerking tussen organisaties die welzijn en gezondheid in Utrecht bevorderen.

• Utrecht4GlobalGoals: Netwerk gericht op het behalen van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) met partners zoals de Universiteit Utrecht en Rabobank.

• Voedselagenda gemeente Utrecht : Samenwerking met partners zoals Jong Leren Eten en Moestuincoaches om leerlingen kennis te laten maken met het kweken en eten van zelfgekweekte groenten.

• Food Print Utrecht Region : Netwerk dat een duurzame en gezonde voedselomgeving in de regio stimuleert.

Impact van netwerken

Door actief deel te nemen aan deze netwerken, blijft Utrecht Natuurlijk in 2025 bijdragen aan innovatie, samenwerking en kennisdeling. Deze netwerken versterken onze missie en vergroten onze impact op stedelijke duurzaamheid en gemeenschapsontwikkeling.

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 11 Duurzame steden en gemeenschappen

SDG 17 Partnerschap om doelen te bereiken

Organisatie

In 2025 viert Utrecht Natuurlijk haar 10-jarig bestaan als zelfstandige stichting. De stichting komt voort uit de gemeentelijk afdeling NMC. Utrecht Natuurlijk is sinds 2015 de uitvoerder van de subsidieregeling Natuur- en Milieucommunicatie en -educatie.

De organisatie

Locatieteams: De medewerkers van Utrecht Natuurlijk geven uitvoering aan onze activiteiten vanuit onze locatieteams. Naast de vaste personele bezetting werken we met een team van parttime medewerkers en oproepkrachten. Onze locatiemanagers geven leiding aan de locatieteams. Vakgroepen : De uitvoerend medewerkers van de verschillende locaties werken inhoudelijk samen in vakgroepen. Deze worden begeleid door vakgroepcoördinatoren. De vakgroepcoördinatoren werken intern en extern aan de ontwikkeling van het vakgebied. We werken met vakgroepcoördinatoren voor de onderwerpen dier, tuin, begeleid vrijwilligerswerk, winkel en horeca, programma, educatie en recreatie.

Ondersteuning van de uitvoering op de locaties: De openstelling van de locaties wordt ondersteund door twee facilitair medewerkers en een algemeen coördinator locaties die zorgt draagt voor locatieoverstijgende werkzaamheden.

Communicatie : Ons team communicatie begeleidt de communicatie over onze activiteiten. De uitvoering van de communicatie is in handen van het team communicatie en medewerkers van de locatieteams.

Bedrijfsvoering : De uitvoering wordt ondersteund door het bedrijfsbureau. De financiële en personeelsadministratie wordt grotendeels intern verzorgd en is deels uitbesteed. We werken samen met drie externe adviseurs die ons ondersteunen op het gebied van Human Resources, ICT en juridische kwesties.

Managementteam : Het managementteam bestaat uit het hoofd Locaties, hoofd Bedrijfsvoering, hoofd Programma en de directeur-bestuurder. Zij vormen het besluitvormend orgaan binnen Utrecht Natuurlijk.

Personeelsbeleid

Aannamebeleid : Wij stellen in ons aannamebeleid het talent van onze medewerkers centraal en hechten waarde aan een diverse en inclusieve werkomgeving. Het is ons doel een personeelsbestand te creëren dat de Utrechtse samenleving weerspiegelt. Daarbij streven we naar sociale integratie, gendergelijkheid en gelijke behandeling voor iedereen, ongeacht achtergrond, geslacht, leeftijd of etniciteit.

Arbeidsvoorwaarden : We belonen onze medewerkers op gelijke voet en tolereren geen verschillen in beloning op basis van geslacht of culturele achtergrond. De cao Vermo is van toepassing op onze arbeidsvoorwaarden, wat zorgt voor een solide basis voor onze medewerkers.

Lerende organisatie : Als lerende organisatie richten we ons op persoonlijke en collectieve groei. Onze medewerkers en vrijwilligers dragen met hun kennis en ervaring bij aan de realisatie van onze missie. Wij stimuleren teamleren, moedigen nieuwe denkpatronen aan en onderzoeken onze aannames kritisch.

Stageplaatsen : We bieden stageplaatsen aan om jong talent te ondersteunen en bij te dragen aan de ontwikkeling van ons vakgebied. Onze stagiaires werken nauw samen met medewerkers en leveren een waardevolle bijdrage aan onze dienstverlening.

Medezeggenschap: Wij geven onze medewerkers inspraak via een ondernemingsraad die werkt op basis van de Wet op de Ondernemingsraden. Dit inspraakorgaan overlegt regelmatig met onze directeur-bestuurder en eens per jaar met de Raad van Toezicht. De ondernemingsraad speelt een belangrijke rol in het bespreken van beleid en personeelsbelangen. Wij hechten grote waarde aan deze constructieve samenwerking.

Verantwoording en toezicht

Onze organisatie legt jaarlijks via het jaarverslag en de jaarrekening verantwoording af aan de gemeente Utrecht en andere stakeholders. Deze documenten worden gecontroleerd door een onafhankelijke registeraccountant die is aangesteld door de Raad van Toezicht. Ons jaarverslag geeft een helder beeld van onze activiteiten, doelstellingen en beleidsontwikkelingen. De Raad van Toezicht houdt toezicht op de algemene gang van zaken binnen onze organisatie. Met een actieve, kritische en ondersteunende houding bewaakt zij onze maatschappelijke missie en operationele continuïteit.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Bij ons staat maatschappelijk verantwoord ondernemen centraal in al onze activiteiten. Wij richten onze bedrijfsvoering zo in dat zorg voor natuur en milieu altijd een belangrijke plaats inneemt. Bij inkoopprocessen zoeken wij actief naar oplossingen die beter zijn voor natuur en milieu. Op onze stadsboerderijen laten wij zien hoe wij onze bedrijfsvoering verduurzamen en gebruiken we onze locaties als voorbeeld om inclusieve werkplekken te creëren voor vrijwilligers en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Veilige arbeidsomstandigheden

Wij hechten veel belang aan veilige arbeidsomstandigheden. Ons arbobeleid richt zich op preventie en wij actualiseren jaarlijks ons Arbo-jaarplan om risico’s in kaart te brengen en te beheersen. Werkplekinspecties, materiaalkeuringen en BHV-trainingen zijn onderdeel van onze aanpak. Daarnaast voeren wij regelmatig gesprekken over gewenst en ongewenst gedrag en bieden wij medewerkers toegang tot vertrouwenspersonen. Hiermee creëren wij een werkomgeving waarin iedereen zich veilig en gewaardeerd voelt.

Gegevensbescherming en cyberveiligheid

Wij nemen onze verantwoordelijkheid voor de bescherming van persoonsgegevens serieus en handelen strikt volgens de AVG-beginselen. We verzamelen alleen de gegevens die strikt noodzakelijk zijn en bewaren deze niet langer dan nodig. Daarnaast nemen wij maatregelen tegen cybercriminaliteit, zoals een stringent wachtwoordbeleid en het maken van regelmatige back-ups van onze gegevens. Zo zorgen wij voor een veilige digitale werkomgeving voor onze medewerkers en de organisatie als geheel.

Ontwikkeling in 2025

Inwerkprogramma

In 2025 professionaliseren we ons inwerkprogramma. Utrecht Natuurlijk werkt aan een professioneel en gestructureerd inwerkbeleid dat nieuwe medewerkers effectief ondersteunt bij hun start binnen de organisatie. Ons doel is dat medewerkers zich snel thuis voelen en een duidelijk beeld krijgen van onze missie, cultuur en werkwijze. Nieuwe medewerkers krijgen de kans om mee te kijken op andere locaties, zodat zij een compleet beeld krijgen van de organisatie en de verschillende programma’s en activiteiten. Het werken met de Vreedzaam Wijk-methodiek wordt opgenomen in het inwerkprogramma, zodat alle medewerkers vertrouwd raken met deze aanpak.

Vreedzame wijk en omgaan met ongewenst gedrag

Medewerkers volgen één keer per twee jaar een training in de Vreedzame wijk methodiek. De volgende training vindt plaats in 2026. In 2025 besteden we aandacht aan het omgaan met conflicten op het erf en ongewenst gedrag van publiek. Dit doen we met een specifieke training zodat wij veilig en respectvol kunnen handelen als er zich lastige situaties voordoen.

Stageplaatsen

We breiden ons stageaanbod uit met mogelijkheden op het gebied van educatie, activiteitenorganisatie, tuinieren en trajectbegeleiding zodat toekomstige professionals met een bredere ervaring ons vakgebied kunnen versterken. Onze vakgroepcoördinatoren en vakgroepen bouwen aan netwerken met onderwijsinstellingen voor een juiste afstemming van stagemogelijkheden.

Werken met vrijwilligers

We evalueren of medewerkers van onze boerderijen en tuinen voldoende uitgerust zijn om met veel vrijwilligers te werken. Indien nodig ontwikkelen we scholingstrajecten in samenwerking met partners zoals de VCU (Vrijwilligerscentrale Utrecht) om medewerkers te ondersteunen bij het effectief begeleiden en samenwerken met vrijwilligers. Deze trajecten zorgen voor een toekomstbestendige aanpak en versterken de samenwerking tussen medewerkers en vrijwilligers.

Bijdrage aan SDG’s

Sustainable Development Goals

SDG 3 Goede gezondheid en welzijn

SDG 4 Kwaliteitsonderwijs

SDG 8 Waardig werk en economische groei

Samenwerking gemeente Utrecht

Accounthouderschap

De gemeente Utrecht stelt vanuit de afdeling Ruimte een beleidsadviseur aan die als accounthouder opereert voor de subsidie NME. Utrecht Natuurlijk overlegt regelmatig met deze beleidsadviseur over de voortgang en eventuele aanpassingen van het jaarplan. De beleidsadviseur fungeert als schakel naar andere gemeentelijke afdelingen en draagt bij aan het verbinden van NME-activiteiten met gemeentelijke programma’s. Utrecht Natuurlijk onderhoudt ook een intensieve relatie met Vastgoedbedrijf Gemeente Utrecht (VGU), de eigenaar van de locaties die wij in beheer hebben. Wij werken samen met een opgave adviseur, assetmanagers en technisch beheerders van VGU.

Voor de subsidie beheerde speeltuinen heeft Utrecht Natuurlijk regelmatig contact met een beleidsadviseur van de gemeentelijke afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling (MO) en voor de subsidie sociale prestatie en arbeidsmatige activering met andere beleidsadviseurs van MO.

Ontwikkelingen m.b.t. vastgoed

• Huur : Utrecht Natuurlijk gaat vanaf 2025 huur aan VGU betalen voor het gebruik van locaties. Dit wordt financieel gecompenseerd met een subsidie voor huisvesting die wij vanuit de afdeling Ruimte gaan ontvangen.

• Modernisering Park Transwijk : In 2025 werken we aan de (toekomstige) modernisering van de locaties Stadsboerderij Eilandsteede en Stadstuin Food for Good. Deze modernisering maakt onderdeel uit van een groter project, waarin naar aanleiding van de bouw van de nieuwe buurt Merwede wordt gewerkt aan de modernisering van het gehele Park Transwijk.

• Nieuwbouw Stadsboerderij Gagelsteede : Utrecht Natuurlijk werkt met VGU en andere betrokken partijen aan een nieuwe stadsboerderij in Overvecht. We verwachten dat nieuwbouw pas over vijf tot tien jaar kan worden gerealiseerd. We werken met VGU en Ruimte een plan uit om de periode tot nieuwbouw te overbruggen.

• Nieuwbouw in Rijnenburg : We onderzoeken samen met Ruimte en VGU of in het ontwikkelgebied Rijnenburg ook voorzieningen voor Natuur- en Duurzaamheidseducatie kunnen worden gerealiseerd.

• Energie neutrale locaties : Utrecht Natuurlijk en VGU ontwikkelen plannen om locaties energiezuiniger te maken, als onderdeel van de klimaatdoelstellingen van de gemeente Utrecht.

Overige programmaopgaven

In de afgelopen jaren heeft de gemeente Utrecht ons regelmatig gevraagd om naast ons reguliere jaarprogramma aanvullende inzet te leveren. Deze extra inzet wordt gefinancierd door middel van projectsubsidies en specifieke projectopdrachten. We richten onze organisatie zo in dat we flexibel kunnen inspelen op dergelijke verzoeken. Wij hebben regelmatig overleg met stadsecologen en beleidsadviseurs die betrokken zijn bij het gemeentelijk groenbeleid. Daarnaast onderhouden wij contact met beleidsadviseurs van diverse gemeentelijke afdelingen, waaronder onderwijs, maatschappelijke ontwikkeling, volksgezondheid en stadsbedrijven. Door deze samenwerking kunnen wij onze kennis, ons netwerk en onze locaties effectief inzetten voor bredere programmaopgaven. Op wijkniveau werken onze programmamakers samen met wijkadviseurs om bij te dragen aan wijkgerichte initiatieven en programma’s. Deze structurele afstemming stelt ons in staat om gericht en efficiënt ondersteuning te bieden, afgestemd op de behoeften van de stad en haar inwoners.

Financiering

Structurele Financiering

NME, speeltuinen en sociale prestatie

Utrecht Natuurlijk ontvangt structurele financiering van de gemeente Utrecht voor de uitvoering van onze kerntaken. Deze financiering omvat subsidies voor Natuur- en Milieucommunicatie en -educatie (NME), sociaal beheer speeltuinen en sociale prestatie. Daarnaast realiseren wij de uitvoering van NME vanuit Castellum Hoge Woerd via een Dienstverleningsopdracht (DVO). Dankzij deze middelen kunnen wij onze locaties openstellen, activiteiten organiseren en natuureducatie voor het onderwijs aanbieden. De subsidie voor sociaal beheer speeltuinen ondersteunt het beheer van de speeltuinen bij stadsboerderijen Griftsteede en Eilandsteede. Met de subsidie Sociale Prestatie voeren wij begeleid vrijwilligerswerk uit op Stadstuin Food for Good en Stadsboerderij Steede Hoge Woerd. Wij streven ernaar deze subsidie in de toekomst uit te breiden naar andere locaties.

Projectfinanciering en externe financiering

Projectfinanciering

Naast structurele subsidies werven wij additionele financiering voor projecten en fysieke verbeteringen op onze locaties. Deze projecten ontwikkelen wij samen met initiatiefnemers en samenwerkingspartners, waaronder gemeentelijke afdelingen en stadsecologen. De financiering komt uit verschillende bronnen, zoals gemeentelijke, provinciale, landelijke en Europese subsidies en fondsen.

Crowdfunding

We organiseren jaarlijks meerdere crowdfunding-acties om specifieke verbeteringen aan onze locaties mogelijk te maken. Bezoekers dragen bij aan projecten zoals een nieuw konijnenverblijf, een buitenkeuken of een klimrek voor geiten. Deze acties versterken het eigenaarschap van bezoekers en creëren betrokkenheid bij onze locaties.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen en sponsoring

Bedrijven uit de regio Utrecht leveren via klusdagen een maatschappelijke bijdrage aan het werk van Utrecht Natuurlijk. Deze dagen maken vaak deel uit van het MVO-programma van de bedrijven en dienen ook als teambuilding activiteit. Wij begeleiden deze dagen en vragen bedrijven om financiële ondersteuning, bijvoorbeeld voor investeringen op de locaties of programma-activiteiten.

Eigen inkomsten

Een deel van onze inkomsten komt uit onze winkels en horeca. Bezoekers betalen ook voor deelname aan activiteiten, workshops en cursussen, en via de huur van verjaardagskisten en ruimtes op onze locaties.

Bezuinigingsen ontwikkelplan 2025 - 2027

De uitgangssituatie

Financieel tekort

Utrecht Natuurlijk heeft een structureel financieel tekort. Dit tekort is ontstaan doordat de jaarlijkse stijging van de structurele subsidies om kostenstijgingen te kunnen financieren (het accres) in de afgelopen jaren telkens achterblijft op de werkelijke inflatie. De stijging van onze loonkosten en de kosten voor onze inkoop volgde wel de inflatie. Het verschil tussen de stijging van kosten en het accres is per 1 januari 2025 opgelopen naar 400.000 euro.

De gemeente Utrecht heeft in het collegeprogramma opgenomen de subsidie voor Natuur- en Milieucommunicatie met 250.000 euro per jaar te willen laten stijgen. Daarmee zou een groot deel van het huidige structureel tekort worden opgelost. Dit voornemen is door de bezuinigingsopgave bij de gemeente Utrecht niet uitgevoerd. De gemeente heeft voor 2023, 2024, 2025 en 2026 een tijdelijke aanvullende subsidie ter beschikking gesteld waarmee in die jaren een deel van het financieel tekort kan worden opgelost. Het is nog niet duidelijk of de gemeente Utrecht deze financiering na 2026 continueert. Daarnaast is voor 2025 en 2026 een incidentele financiering ter beschikking gesteld om financiële knelpunten op te lossen.

Bezuiniging van 150.000 euro

Met de aanvullende financiering in 2025 en 2026 resteert een bezuinigingsopgave van 150.000 euro in 2025 en 200.000 euro in 2026. Met dit bezuinigings- en ontwikkelplan geven we aan hoe Utrecht Natuurlijk in 2025 en 2026 werkt aan een structurele bezuiniging van 150.000 euro per jaar per 1 januari 2027. De incidentele financiering om financiele knelpunten op te lossen wordt ingezet om toe te werken naar deze structurele bezuiniging.

Resterend tekort van 250.000 euro

Wanneer het accres op de structurele subsidies in 2026 en 2027 gelijk oploopt met onze kostenstijgingen dan resteert per 1 januari 2027 een structureel tekort van 250.000 euro. De incidentele financiering om financiële knelpunten op te lossen wordt ingezet om nieuwe financieringsbronnen en werkzaamheden te ontwikkelen waarmee we dit structureel tekort kunnen verminderen. In het geval de gemeente Utrecht de aanvullende financiering van 250.000 euro per jaar niet kan continueren zal Utrecht Natuurlijk een nieuw bezuinigingsplan uitwerken dat zal worden afgestemd met de gemeente Utrecht.

Toekomstbestendige bijdrage aan de stad

Parallel aan de financieringsopgave is er volop ontwikkeling op de inhoudelijke bijdrage die Utrecht Natuurlijk levert aan de stad. De urgentie om alle inwoners van Utrecht te betrekken bij de natuur in de stad en een gezonde en duurzame voedselvoorziening groeit. Deze groeit door de groter wordende klimaatopgaven en specifiek voor Utrecht, door de groei van het aantal inwoners in onze stad. De urgentie wordt ook gezien door het onderwijs. Daar krijgt duurzaamheid een grotere rol, waardoor ook de rol van Utrecht Natuurlijk zal veranderen. De grotere maatschappelijke opgave op het gebied van natuur- en duurzaamheid maken dat ook bedrijven en fondsen meer in deze thema’s willen investeren. Dat potentieel willen we aanboren.

De huidige ontwikkelingen vragen om bezuinigingen, maar ook om ontwikkelen om als Natuur- en Duurzaamheidseducatie organisatie aanbod te hebben voor de vragen van deze tijd. Met dit bezuinigings- en ontwikkelplan geven we aan hoe Utrecht Natuurlijk dit vanaf 2025 gaat doen. Dat doen we niet alleen. Wij werken volop samen met partners die ons inspireren, met nieuwe ideeën komen en waarmee we onze innovatiekracht versterken.

Bezuiniging in 2025 en 2026

Aanvullende financiering van de gemeente Utrecht

Utrecht Natuurlijk ontving in 2023 en 2024 een tijdelijke aanvullende subsidie van 250.000 euro per jaar. In 2025 ontvangen wij een aanvullende financiering van 250.000 euro en in 2026 een aanvullende financiering van 200.000 euro. Hiernaast ontvangt Utrecht Natuurlijk in 2025 en 2026 een incidentele financiering van 115.000 euro per jaar om financiële knelpunten op te vangen.

Opvangen van het overgebleven financieel tekort

Als wij de uitvoering in 2025 gelijk houden aan 2024 dan hebben wij in 2025 een tekort van afgerond 400.000 euro.

Na de tijdelijke aanvullende subsidie van 250.000 euro in 2025 en 200.000 euro ion 2026 resteert een tekort van 150.000 euro in 2025 en 200.000 euro in 2026. Dit tekort vangen we in 2025 en 2026 op door:

Extra resultaat winkel en horeca

Stoppen met onze verzuimverzekering

Minder dierkosten

Afschalen inzet op het voortgezet en hoger onderwijs

Afschalen van het beheer van Stadstuin Klopvaart

19.000 € 19.000

26.000 € 26.000

10.000 € 10.000

€ 10.000 € 20.000

Stijging inkomsten uit verhuur locaties € 10.000 € 12.500

Totaal € 106.000 € 150.000

Het resterende tekort in 2025 en 2026 wordt gefinancierd uit de incidentele subsidie die we in 2025 en 2026 ontvangen om financiële knelpunten op te vangen. Deze incidentele subsidie wordt daarnaast ingezet om de ontwikkelpijlers te financieren.

Het extra resultaat op de winkel en horeca wordt gerealiseerd met een verhoging van de prijzen. Voor het opvangen van verzuimkosten wordt een bestemmingsreserve gerealiseerd. We stoppen met de verzekering. Door een krimp van ons dierbestand en een wijziging in de inkoop verlagen we onze dierkosten. Onze inzet op het voortgezet en hoger onderwijs wordt afgeschaald. In afstemming met de gemeente Utrecht is besloten om met de gemeentelijke subsidie voor NME prioriteit te geven aan het primair onderwijs. Wij verkennen mogelijkheden om onze dienstverlening voor het voortgezet en hoger onderwijs op andere manieren te financieren. De inzet op Stadstuin Klopvaart wordt verminderd en in lijn gebracht met de inzet op andere stadstuinen. We realiseren een stijging van de inkomsten uit verhuur van onze locaties.

Ontwikkelen op 5 pijlers

In 2025 en 2026 onderzoeken en realiseren we nieuwe financieringsmogelijkheden voor het werk dat wij uitvoeren in de stad.

Dat doen we door in te zetten op vijf pijlers.

1 Het versterken van de huidige organisatie

2 Duurzaamheid in het onderwijs

3 Alternatieve inkomsten voor onze huidige dienstverlening

4 Het realiseren van een projectbureau

5 Werving van sponsoring en giften

We financieren de investeringen die nodig zijn om aan de slag te kunnen met deze pijlers uit de incidentele financiering die in 2025 en 2026 beschikbaar is voor financiële knelpunten. Vanaf 2027 moet de financiering van deze pijlers komen uit externe financiering die vanuit deze pijlers wordt gegenereerd. Het streven is om met een gestage groei van inkomsten uit deze pijlers bij te kunnen gaan dragen aan de financiering van de organisatie.

1 Versterken van de huidige organisatie

De bezuiniging die we nu uitvoeren leidt niet tot gedwongen ontslagen. Dit laat onverlet dat de ontwikkelingen die worden beschreven in dit bezuinigings- en ontwikkelplan een grote invloed gaan hebben op de inhoud van het werk van locatieteams, coördinatoren en leidinggevenden. Wij hebben de hele organisatie nodig om nieuwe inkomstenbronnen te ontwikkelen en te implementeren in ons werk. Om dit te kunnen doen moeten we eerst onze huidige manier van werken nog verder verbeteren. Begin 2024 heeft Utrecht Natuurlijk een nieuwe managementstructuur doorgevoerd. Het doel van de nieuwe managementstructuur was om als organisatie meer locatieoverstijgend en efficiënt samen te kunnen werken en capaciteit te creëren voor de verdere ontwikkeling van de organisatie en werving van nieuwe financieringsbronnen. Met de verandering in de managementstructuur anticipeerde Utrecht Natuurlijk op aankomende bezuinigingen en maakten we de organisatie klaar om hiermee om te kunnen gaan. De implementatie van de nieuwe managementstructuur behoeft echter nog aandacht voordat we met onze organisatie nieuwe ontwikkelingen ten volle kunnen oppakken. In de eerste half jaar van 2025 geven we prioriteit aan het afronden van de implementatie van de nieuwe managementstructuur, waarbij we aandacht hebben voor de belastbaarheid van de organisatie en we gezamenlijk zorgen voor draagvlak voor de veranderingen en ontwikkelingen die we aan moeten gaan.

2 Duurzaamheid in het onderwijs

Een andere prioriteit voor 2025 is ons educatieprogramma voor het onderwijs. Onze doelstelling verandert naar ‘samen met het onderwijs werken aan zo duurzaam geschoold mogelijke leerlingen’, Utrecht Natuurlijk gaat onderzoeken welke nieuwe competenties nodig zijn om dit doel te kunnen realiseren. De vakgroepcoördinator natuureducatie basisonderwijs krijgt de verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling van de pijler Duurzaamheid in het onderwijs. Het werk van de vakgroepcoördinator zal zich meer dan nu gaan richten op de ontwikkeling van de samenwerking met het onderwijs. We haken aan op een landelijke ontwikkeling m.b.t. duurzaamheid in het onderwijs en de behoefte van het onderwijs om efficiënter en beter samen te gaan werken met andere educaties rondom het onderwijs. Daarmee groeit het takenpakket en zal de totale formatie m.b.t. deze vakgroep worden uitgebreid. In dit kader voeren we in 2025 ook de pilot Combinatiefunctionaris Natuur- en Duurzaamheidseducatie uit. De veranderingen leiden tot meerdere vacatures in onze vakgroep natuureducatie basisonderwijs. Het doel is om eind 2025 / eerste kwartaal 2026 meer zicht te hebben op de toekomstige samenwerking met het onderwijs en op financieringsmogelijkheden. Daarbij verkennen we ook de mogelijkheid om het onderwijs te laten betalen voor het afnemen van de natuureducatielessen op onze locaties en de samenwerking met andere educaties zoals het techniek onderwijs.

3 Alternatieve inkomsten voor onze huidige dienstverlening

We werken in de periode 2025 en 2026 aan meerdere scenario’s waarmee we huidige activiteiten met minder kosten kunnen organiseren, of anders kunnen financieren.

We onderzoeken de volgende mogelijkheden:

• De ontwikkeling van een tuinderij naar CSA-model op Koppelsteede en/of onze stadstuinen. Dit onderzoek is eind 2024 opgestart.

• Het vragen van entreebijdragen op onze stadsboerderijen aan groepen en BSO’s.

• Het vragen van deelnemersbijdragen voor activiteiten op onze locaties.

• Het vergroten van de inkomsten uit verhuur en (kinder) verjaardagfeestjes, boven op de extra taakstelling die hier al voor staat in 2025 en 2026.

• Het uitbreiden van samenwerking met zorgorganisaties, waardoor we extra financiering realiseren voor ons werk, of zelf minder capaciteit in hoeven zetten.

Het doel is om met de uitkomsten van deze onderzoeken aan te kunnen geven welke aanvullende financiering vanaf 2027 nodig is om de huidige dienstverlening en locaties te kunnen behouden.

4 Realiseren van een projectbureau

We positioneren het projectbureau als stedelijk aanjager en uitvoerder van projecten gericht op een gezonde, groene en duurzame stad. Het takenpakket van de huidige vakgroepcoördinator programma wordt uitgebreid met de verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling en exploitatie van het projectbureau. We gaan van ‘incidenteel projecten uitvoeren’ naar ‘een goed gevulde projectportefeuille’ waar doorlopend door meerdere projectmedewerkers aan gewerkt wordt. We zien kansen m.b.t. het versterken van de biodiversiteit, vergroenen van de stad, verduurzamen van de stad en het ontwikkelen van educatieve maatwerk producten. We zetten ook onze expertise in om gemeenschappen te verbinden aan een groene en duurzame stad (eco-sociaal werk). We bedenken projecten, samen met partners uit de stad en zoeken daar financiering bij van fondsen en sponsoren. We werken ook in opdracht van bijvoorbeeld de gemeente, provincie of waterschappen. Het streven is om de personele kosten van het projectbureau vanaf 2027 te kunnen financieren uit inkomsten uit projecten. De vakgroepcoördinator zal, meer dan nu het geval is, acquirerend gaan werken.

5 Werving van sponsoring en giften

Het verwerven van inkomsten uit sponsoring en giften is nu minimaal belegd in de organisatie. We professionaliseren onze samenwerking met bedrijven die ons komen helpen met klusdagen. We breiden de financiële sponsoring van bedrijven uit en sluiten daarbij aan op duurzaamheidsdoelen van bedrijven. We werken aan een ‘bedrijvennetwerk gezonde, groene en duurzame stad’ en onderzoeken hoe zij financieel willen bijdragen aan de realisatie van het programma van Utrecht Natuurlijk. Daarnaast werken we aan een netwerk van vermogensfondsen die ons programma financieel willen ondersteunen. We professionaliseren onze crowdfundingsacties en breiden deze zo mogelijk verder uit. Met zo’n actie vragen we bezoekers, bedrijven en fondsen om een financiële bijdrage voor een concrete en zichtbare verbetering van één van onze locaties. Er is geld opgehaald voor een nieuw konijnenverblijf, voor een buitenkeuken en voor een klimrek voor de geiten.

Afstemming met de gemeente

Structurele verhoging van de NME-subsidie

De extra subsidie van de gemeente Utrecht is ter beschikking gesteld van 2024 tot en met 2026 en is niet structureel. Zowel het college als de gemeenteraad waren betrokken bij het ter beschikking stellen van deze tijdelijke aanvullende financiering. Bij het vaststellen van deze financiering is besproken dat in 2025 en 2026 duidelijk moet worden of de aanvullende financiering structureel kan worden toegevoegd aan de subsidie NME. Volgens de begrotingssystematiek van de gemeente Utrecht zou dit onderdeel moeten zijn van de voorjaarsnota 2026 die in april / mei 2026 door het college wordt voorgelegd aan de gemeenteraad en in juni / juli 2026 door de gemeenteraad wordt vastgesteld.

Utrecht Natuurlijk blijft met de betrokken wethouder en beleidsadviseurs van de gemeente Utrecht in gesprek over het structureel maken van de aanvullende financiering. Wij houden de wethouder en beleidsadviseurs op de hoogte van de resultaten van onze onderzoeken naar alternatieve financieringsbronnen. Utrecht Natuurlijk zet zich ten volle in om alternatieve financieringsbronnen aan te boren en om daarmee ook de investering van de gemeente in onze dienstverlening nog meer te laten renderen. Zonder significante alternatieve financieringsbronnen en een aanvullende subsidie NME kan de huidige dienstverlening van Utrecht Natuurlijk niet worden gecontinueerd. In dat geval zal Utrecht Natuurlijk vanaf 2027 opnieuw ingrijpende bezuinigingsmaatregelen moeten nemen.

Gemeenteraad

Bijna de hele gemeenteraad heeft in juli 2024 gestemd voor het behoud van de aanvullende subsidie NME en daarmee voor het behoud van onze dienstverlening. Er was op dat moment geen dekking voor een structurele toekenning van deze aanvullende subsidie. Bij het vaststellen van de financiering is besproken dat in de periode tot de voorjaarsnota van 2026 duidelijk moet worden of de aanvullende financiering structureel kan worden toegevoegd aan de subsidie NME.

We zullen de gemeenteraad en in het bijzonder de commissie MGOR daarom in de komende periode op de hoogte houden van de ontwikkelingen bij Utrecht Natuurlijk.

Bijlage

Sustainable Development Goals

(SDG’s)

In deze bijlage staat een overzicht van de SDG’s en targets waaraan Utrecht Natuurlijk een bijdrage levert. Per target wordt een beschrijving gegeven van hoe Utrecht Natuurlijk hieraan bijdraagt.

SDG 1 Geen armoede

Target 1.5: Weerbaarheid van mensen in kwetsbare situaties voor gevolgen van klimaatverandering is versterkt

• Utrecht Natuurlijk investeert in programma’s voor sociaaleconomisch kwetsbare groepen, zoals begeleid vrijwilligerswerk en educatieve initiatieven over klimaatadaptieve maatregelen. Dit vergroot de weerbaarheid van deze groepen tegen de gevolgen van klimaatverandering.

• Via projecten zoals geveltuinen, groene daken en wateropvangsystemen worden stadsbewoners, inclusief kwetsbare groepen, ondersteund in het vergroenen en klimaatbestendig maken van hun leefomgeving.

• Door samenwerking met organisaties als Waterproof030 wordt er kennis en ondersteuning geboden aan kwetsbare wijken om hen te helpen beter om te gaan met extreme weersomstandigheden.

SDG 2 Geen honger

Target 2.4: Duurzame productieketens en veerkrachtige agrarische praktijken

• Utrecht Natuurlijk stimuleert ecologisch tuinieren en regeneratieve landbouwmethoden op stadsboerderijen en stadstuinen. Dit draagt bij aan duurzame voedselproductie en bodemgezondheid.

• Via workshops, cursussen en vrijwilligerswerk leren bewoners over duurzame productieketens en veerkrachtige agrarische praktijken, zoals permacultuur en voedselbossen.

• Utrecht Natuurlijk werkt samen met regionale boeren en producenten om korte ketens te bevorderen en het gebruik van duurzame, lokaal geproduceerde producten te stimuleren.

SDG 3 Goede gezondheid en welzijn

Target 3.4: Verminderen van niet-overdraagbare ziekten en bevorderen van mentaal welzijn

• (Recreatieve) activiteiten zoals dierverzorging, tuinieren en natuurbeleving stimuleren fysieke en mentale gezondheid. Het vergroot sociale interactie, bevordert welzijn en vermindert stress.

• Begeleid vrijwilligerswerk ondersteunt kwetsbare groepen door structuur, sociale interactie en zingeving te bieden. Het verbetert mentale gezondheid en welzijn.

• Promotie van gezond eten en ontspanning in een natuurlijke omgeving draagt bij aan mentaal welzijn.

• Het Arbo-jaarplan en een veilige werkomgeving dragen bij aan mentaal en fysiek welzijn van medewerkers en vrijwilligers.

Target 3.9: Verminderen van sterfte door milieuvervuiling

• Educatie over voedselverspilling en duurzame voedingskeuzes vermindert milieuvervuiling en gezondheidsrisico’s. Educatie helpt bezoekers begrijpen hoe milieuvriendelijke keuzes bijdragen aan een gezonder leven.

• Promotie van regeneratieve landbouw vermindert de impact van milieuvervuiling door duurzame praktijken te promoten.

SDG 4 Kwaliteitsonderwijs

Target 4.1: Toegang tot universeel basisonderwijs

• Lesprogramma’s zoals ‘Tuinverkenners’ bieden basisschoolleerlingen praktijkgericht onderwijs over natuur en duurzaamheid. Het draagt bij aan natuur- en milieubewustzijn.

Target 4.3: Gelijke toegang tot beroeps- en hoger onderwijs

• Programma’s zoals onderzoeksstages en themaexcursies verbeteren toegang tot natuur- en milieugerelateerde opleidingen.

Target 4.4: Verbeteren van vaardigheden voor werk en ondernemerschap

• Vrijwilligerswerk en cursussen zoals moestuinieren ontwikkelen praktische vaardigheden op het gebied van natuurbeheer, tuinieren en ecologie.

O.a. voor een duurzame leefstijl.

• Stageplaatsen en workshops versterken vaardighedenontwikkeling voor jongeren en volwassenen.

• Het scholingsbeleid versterkt vaardigheden op het gebied van natuur en duurzaamheid.

Target 4.7: Inclusief en veilig onderwijs voor duurzame ontwikkeling en mondiale burgerschapsvorming

• Educatieve programma’s, van basisschool tot hoger onderwijs, bevorderen kennis en bewustzijn over biodiversiteit, ecologie, klimaatadaptatie, circulaire economie en duurzame voedingskeuzes.

• Doe-het-zelfactiviteiten, educatieve bebording, lezingen, workshops en projecten zoals de ‘Capstone Challenge’ versterken inzicht in duurzame ontwikkeling, regeneratieve landbouw en natuurlijke kringlopen.

• Informatiecampagnes en publicaties maken kennis over duurzaamheid toegankelijk voor een breed publiek.

• Groene locaties, zoals stadsboerderijen en stadstuinen, bieden veilige, inclusieve ruimtes voor leren, recreatie en natuurbeleving.

SDG 6 Schoon water en sanitair

Target 6.1: Schoon en betaalbaar drinkwater

• Utrecht Natuurlijk biedt educatieve programma’s over watergebruik en drinkwaterbeheer, waarbij bezoekers leren hoe ze water kunnen besparen en vervuiling kunnen verminderen.

• Samenwerking met organisaties zoals Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden om Utrechters te betrekken bij het meten van waterkwaliteit en bewustzijn over schoon drinkwater te vergroten.

• Op de stadstuinen worden regenwateropvangsystemen en natuurlijke zuiveringsmethoden toegepast als voorbeeld van duurzaam waterbeheer.

Target 6.6: Samenwerken aan het beschermen en herstellen van waterrijke ecosystemen

• Utrecht Natuurlijk werkt aan projecten zoals de aanleg van natuurlijke oevers en het herstel van waterrijke ecosystemen in en rondom de stad.

• Via slootjesdagen en andere publieksactiviteiten leren kinderen en volwassenen over het belang van gezonde waterlichamen en de rol van water in ecosystemen.

• In samenwerking met andere groene organisaties en de gemeente worden initiatieven ondersteund die bijdragen aan het herstel van waternatuur en biodiversiteit.

SDG 8 Waardig werk en economische groei

Target 8.5: Volledige en productieve werkgelegenheid voor iedereen

• Vrijwilligerswerk biedt iedereen, ongeacht achtergrond, toegang tot zinvolle activiteiten en vaardighedenontwikkeling. Het draagt bij aan sociale cohesie, met speciale aandacht voor diversiteit en inclusiviteit.

• Een divers en inclusief personeelsbeleid biedt eerlijke kansen voor alle medewerkers en vrijwilligers.

Target 8.6: Verminderen van jeugdwerkloosheid

• Stageplaatsen voor jongeren bieden praktijkervaring en bereiden hen voor op een loopbaan in duurzaamheid en natuurbeheer.

• Het programma biedt ondersteuning aan kwetsbare groepen, inclusief jongeren en mensen met afstand tot de arbeidsmarkt.

Target 8.8: Beschermen van arbeidsrechten en bevorderen van veilige werkplekken

• Het Arbo-jaarplan en trainingen zorgen voor een veilige en inclusieve werkomgeving voor medewerkers en vrijwilligers.

• Door aandacht voor arbeidsveiligheid en rechten van werknemers bevordert Utrecht Natuurlijk duurzame en veilige werkpraktijken.

SDG 9 Industrie, innovatie en infrastructuur

Target 9.5: Bevorderen van duurzame innovatie

• Onderzoeksstages bevorderen wetenschappelijk onderzoek naar dierenwelzijn en biodiversiteit.

SDG 10 Ongelijkheid verminderen

Target 10.2: Sociale inclusie bevorderen

• Inclusief vrijwilligerswerk versterkt sociale participatie van kwetsbare groepen.

SDG 11 Duurzame steden en gemeenschappen

Target 11.3: Participatieve en inclusieve stadsontwikkeling

• Ondersteuning van bewoners bij zelfbeheer, vergroening van openbare ruimten en stadsnatuurprojecten stimuleert participatie en inclusieve stadsontwikkeling.

• Educatieprojecten en activiteiten zoals debatten vergroten bewustzijn en betrokkenheid bij stedelijke natuur en duurzame stadsontwikkeling.

• Vrijwilligers dragen actief bij aan groenprojecten, natuurbehoud en stedelijke vergroening.

• Platforms zoals het podium en stedelijke netwerken versterken lokale participatie en groene initiatieven.

Target 11.7: Toegang tot groene en veilige openbare ruimtes

• Stadsboerderijen, stadstuinen en groene speelruimtes bieden gratis toegang tot inclusieve, veilige en natuurlijke recreatieplekken.

• Openbare activiteiten zoals oogstfeesten en exposities versterken sociale interactie en toegang tot groene ruimtes.

• Initiatieven zoals geveltuinen, boomspiegels en het Groen Wijkpodium vergroten de beschikbaarheid van groene openbare ruimtes.

• Samenwerkingen in netwerken zoals Magieoverleg en Gezondheidspact verbeteren groene infrastructuur en welzijn.

• De Vreedzame Wijk-aanpak bevordert sociale cohesie en stedelijke veerkracht op groene locaties.

SDG 12 Verantwoorde consumptie en productie

Target 12.2: Duurzaam beheer en efficiënt gebruik van natuurlijke hulpbronnen

• Ecologisch tuinieren op stadstuinen, met natuurlijke bemesting, wisselteelt en regenwateropvang, bevordert duurzaam beheer van hulpbronnen.

• Circulaire afvalstromen en verantwoord veevoer dragen bij aan efficiënt gebruik en behoud van natuurlijke hulpbronnen

Target 12.3: Verminderen van voedselverspilling

• Door bezoekers te informeren over duurzame landbouw en voedselverspilling worden bewuste keuzes gestimuleerd.

Target 12.8: Kennis en vaardigheid ontwikkelen voor een duurzame leefstijl

• Educatieve programma’s, campagnes en recreatieve evenementen vergroten bewustzijn over duurzame consumptie, regeneratieve en circulaire landbouwmethoden.

• Workshops, cursussen en communicatie bieden kennis over milieuvriendelijke keuzes, duurzame voedselproductie en verantwoord gebruik van hulpbronnen.

• Lokale en duurzame producten, gepromoot in samenwerking met boeren en producenten, bevorderen duurzame consumptiepatronen.

SDG 13 Klimaatactie

Target 13.1: Vermogen om te gaan met klimaatverandering vergroten

• Utrecht Natuurlijk bevordert klimaatadaptieve maatregelen zoals vergroening van versteende gebieden, wateropvangsystemen en hittebestendige stadsinrichting.

• Via het educatieprogramma worden bewoners, scholen en bedrijven bewust gemaakt van hun rol in het tegengaan van klimaatverandering en leren zij concrete aanpassingen doorvoeren.

• Utrecht Natuurlijk werkt samen met stedelijke netwerken en initiatieven zoals Waterproof030 om burgers actief te betrekken bij klimaatadaptatie en stedelijke veerkracht.

Target 13.3: Verhogen van educatie en bewustzijn over klimaatverandering

• Lezingen, workshops en projecten zoals het Wilde Stadscafé vergroten kennis over klimaatadaptatie, stedelijke veerkracht en het verminderen van de impact van klimaatverandering.

• Educatie over regeneratieve landbouw en vergroeningsacties verhoogt bewustzijn en versterkt klimaatbestendigheid.

SDG 15 Leven op het land

Target 15.5: Bescherming en herstel van ecosystemen

• Projecten zoals Bijenburchten, Zaailingen en ‘Rupsen voor, vlinders na’ bevorderen biodiversiteit en ondersteunen het herstel van ecosystemen.

• Regeneratieve landbouw en educatie over biodiversiteit, natuurlijke kringlopen en weilanden dragen bij aan ecosysteembehoud en herstel.

• Activiteiten zoals tuinieren en dierverzorging vergroten bewustzijn over biodiversiteit en het belang van ecosystemen.

Target 15.9: Integratie van ecosystemen en biodiversiteit in lokaal beleid

• Utrecht Natuurlijk integreert biodiversiteit en ecosysteemherstel in activiteiten, educatie en bewonersinitiatieven om stedelijke betrokkenheid te versterken.

• Regeneratieve landbouwmethoden en ecologische tuinen bevorderen ecologische balans, biodiversiteit en klimaatbestendige landbouw.

• Bewonersparticipatie in natuurbeheer draagt bij aan behoud en herstel van ecosystemen.

SDG 17 Partnerschap om doelen te bereiken

Target 17.17: Partnerschap met meerdere belanghebbenden

• Crowdfunding, sponsoring en strategische samenwerkingen met bedrijven en fondsen versterken de financiering en implementatie van groene initiatieven.

• Deelname aan netwerken zoals Utrecht4GlobalGoals stimuleert samenwerking en uitwisseling om de Duurzame Ontwikkelingsdoelen te realiseren.

• Partnerschappen met bewoners, maatschappelijke organisaties, kunstenaars en wijkorganisaties vergroten inclusiviteit en versterken de impact van projecten en educatieve programma’s.

• Samenwerking met lokale en internationale partners bevordert effectieve en inclusieve duurzaamheid.

Utrecht Natuurlijk combineert educatie, participatie en innovatie om bij te dragen aan deze SDG’s. De holistische aanpak bevordert niet alleen ecologische duurzaamheid, maar versterkt ook sociale cohesie en individuele betrokkenheid bij een groenere toekomst.

Utrecht Natuurlijk 030 753 38 00 info@utrechtnatuurlijk.nl www.utrechtnatuurlijk.nl /utrechtnatuurlijk /utrechtnatuurlijk