Աղբահանության ներկա վիճակը Իջևան և Բոլնիսի քաղաքներում

Project is co-funded by the European Union

The project is implemented by GIZ

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԼՈՒԾՈՒՄՆԵՐ ՄԻԱՏԵՍԱԿ ԽՆԴԻՐՆԵՐԻՆ աղբահանության ծառայության բարելավումը Իջևան և Բոլնիսի քաղաքներում

ԱՂԲԱՀԱՆՈՒԹՅԱՆ ՆԵՐԿԱ ՎԻՃԱԿԸ ԻՋԵՎԱՆ ԵՎ ԲՈԼՆԻՍԻ ՔԱՂԱՔՆԵՐՈՒՄ

Նոյեմբեր 2015թ Երևան, Հայաստան

Ուսումնասիրությունը կատարված է «Ուրբան» կայուն զարգացման հիմնադրամի կողմից ԵՄ «Ընդհանուր լուծումներ միատեսակ խնդիրներին. աղբահանության ծառայության բարելավումը Իջևան և Բոլնիսի քաղաքներում» ծրագրի շրջանակներում, որն իրականացվում է ՀՀ Իջևան համայնքի գլխավորած կոնսորցիումի կողմից (Իջևանի քաղաքապետարան (ՀՀ), Բոլնիսիի քաղաքապետարան (ՎՀ), «Իջևանի համայնքների միություն» (ՀՀ), «Ապահով մանկություն» հասարկական կազմակերպություն (ՀՀ), «Քվեմո Քարթլի հանրային տեղեկատվական կենտրոն» (ՎՀ)

և

«Ուրբան»

գործընկերության

կայուն

զարգացման

տարածաշրջանային

հիմնադրամ

(ՀՀ))`

Եվրամիության

Արևելյան

համագործակցության

աջակցության

ծրագրի

շրջանակներում: Սույն հրատարակության մեջ արտահայտված տեսակետները կարող են չհամընկնել Եվրամիության տեսակետներին:

2

Բովանդակություն Ամփոփում ..........................................................................................................................................................5 Ներածություն .....................................................................................................................................................8 Մեթոդաբանություն ..........................................................................................................................................8 Հիմնական արդյունքները. Իջևան քաղաք ....................................................................................................9

Կենցաղային թափոնների հեռացում.........................................................................................................9 Աղբահանության ծառայության որակը ....................................................................................................9 Աղբահանության ծառայության դիմաց վճարումներ .......................................................................... 10 Աղբահանության խնդիրների լուծումներ.............................................................................................. 10 Մասնակցություն աղբահանության ծրագրերում ................................................................................ 11 Հիմնական արդյունքները. Բոլնիսի քաղաք .............................................................................................. 12

Կենցաղային թափոնների հեռացում...................................................................................................... 12 Աղբահանության ծառայության որակը ................................................................................................. 13 Աղբահանության ծառայության դիմաց վճարումներ .......................................................................... 13 Աղբահանության խնդիրների լուծումներ.............................................................................................. 14 Մասնակցություն աղբահանության ծրագրերում ................................................................................ 15 Աղբահանությունը Իջևանում և Բոլնիսիում. համեմատական վերլուծություն ................................. 16

Կենցաղային թափոնները հեռացում...................................................................................................... 16 Աղբահանության ծառայության որակը ................................................................................................. 16 Աղբահանության ծառայության դիմաց վճարումներ .......................................................................... 16 Աղբահանության խնդիրների լուծումներ.............................................................................................. 17 Մասնակցություն աղբահանության ծրագրերին ................................................................................. 18 Եզրակացություններ և առաջարկություններ ........................................................................................... 18

Իջևան քաղաք ............................................................................................................................................. 21

3

4

Ամփոփում Աղբի կառավարումը Իջևան քաղաքում Իջևանի

բնակիչների

թուղթը/ստվարաթուղթը,

մեծամասնությունը պլաստիկ,

մետաղե

հեռացնում և

է

սննդի

ապակե իրերը

թափոնները,

իրենց

տնային

տնտեսություններից՝ լցնելով դրանք կա՛մ աղբարկղերի, կա՛մ աղբատար մեքենայի մեջ: Իջևանի տասը բնակիչներից յոթը նշել են, որ աղբահանությունն իրենց թաղամասերում իրականացվում է շաբաթն առվազն մեկ անգամ, մինչդեռ հինգ բնակիչներից մեկը նկատել է, որ աղբահանումն իրականացվում է ամեն օր: Տասը բնակիչներից ութը բավարարված են իրենց թաղամասերում աղբահանության ծառայության մատուցման որակից, ընդ որում յուրաքանչյուր չորրորդ բնակիչը նկատել է, որ ծառայության որակը լավացել է նախորդ տարվա համեմատ, իսկ յուրաքանչյուր վեցերորդը նշել է, որ մնացել է նույնը: Տասը բնակիչներից յոթը հայտնել են, որ աղբահանության հետ կապված խնդիրներ չկան: Շարունակելով նախորդ միտքը, տասը բնակիչներից վեցը նշել են, որ չունեն առաջարկություններ աղբահանության որակի բարելավման համար, մինչդեռ յուրաքանչյուր երկրորդ բնակիչն առաջարկել է տեղադրել աղբարկղեր և նույնիսկ ավելացնել դրանց քանակը: Տասը բնակիչներից միայն չորսն ունեն գրավոր պայմանագիր աղբահանության ծառայություն մատուցող որևէ կազմակերպության հետ: Այնուհանդերձ, յուրաքանչյուր իններորդ տնային տնտեսությունը վճարումներ է կատարում աղբահանության ծառայության դիմաց, իսկ վճարումներ չկատարող տասը բնակիչներից ինը պատրաստ կլինեն վճարել աղբահանության ծառայության դիմաց, եթե աղբահանության ծառայության որակը և հաճախականությունը բարելավված լինեն: Տասը բնակիչներից յոթը համաձայնել են, որ աղբահանության ճիշտ կազմակերպումը պետք է դասավանդել դպրոցներում, որ աղբահանության ճիշտ կազմակերպման մասին հանրային իրազեկումը կօգնի լուծել աղբահանության խնդիրները, և որ աղբի կանոնավոր հավաքումը աղբահանության միակ լուծումն է: Տասը բնակիչներից միայն հինգն են կարծում, որ բնակիչները թափում են աղբը փողոցում աղբարկղերի բացակայության պատճառով: Յուրաքանչյուր իններորդ բնակիչը հասկանում է, որ աղբ այրելը կարող է վնասակար լինել առողջության համար, և կարծում է, որ քաղաքապետարանը պատշաճ ուշադրություն է դարձնում աղբահանության հարցին: Տասը բնակիչներից յոթն ընդունում են, որ թափոնների վերամշակման իրավական հիմքերը կարևոր են Հայաստանի համար: Հինգ բնակիչներից երեքը հետաքրքրված են մասնակցելու տեղեկատվական ծրագրի, որի նպատակն է իրազեկել բնակչությանը այն մասին, թե կենցաղային թափոնների որ տեսակները և ինչպես կարելի է հավաքել, տեսակավորել և վերամշակել: 5

Աղբի վերամշակման և տեսակավորման ծրագրի շրջանակներում տասը բնակիչներից վեցը պատրաստակամ կլինեին տեսակավորել թափոնները առանձին կոնտեյներներում հավաքման նպատակով: Նմանապես, տասը բնակիչներից վեցը պատրաստակամ կլինեին վճարել, որպեսզի աղբի հատուկ տեսակները հեռացնեին հենց իրենց տներից: Եվս վեցը պատրաստակամ կլինեին մասնակցել այնպիսի ծրագրի, որը կնախատեսեր սննդի թափոններից պարարտանյութի արտադրություն: Յուրաքանչյուր իններորդ բնակիչը պատրաստակամ կլիներ մասնակցել պլաստիկ շշերի վերադարձմանն ուղղված ծրագրին, եթե յուրաքանչյուր պլաստիկ շշի դիմաց վճարվեր:

Աղբի կառավարումը Բոլնիսի քաղաքում Բոլնիսի

քաղաքի

բնակիչների

թուղթը/ստվարաթուղթը,

մեծամասնությունը

պլաստիկ,

մետաղե

հեռացնում

և

է

սննդի

ապակե իրերը

թափոնները,

իրենց

տնային

տնտեսություններից՝ լցնելով դրանք կա՛մ աղբարկղերի, կա՛մ աղբատար մեքենայի մեջ: Բոլնիսիի տասը բնակիչներից հինգը նշել են, որ աղբահանությունն իրենց թաղամասերում իրականացվում է ամեն օր, իսկ տասից երեքը հայտնել են, որ աղբահանումն իրականացվում է շաբաթական առվազն մեկ անգամ: Տասը բնակիչներից յոթը բավարարված են իրենց թաղամասերում աղբահանության ծառայության մատուցման որակից, ընդ որում յուրաքանչյուր երրորդ բնակիչը նկատել է, որ ծառայության որակը լավացել է նախորդ տարվա համեմատ, իսկ յուրաքանչյուր յոթերորդը հայտնել է, որ մնացել է նույնը: Աղբահանության հետ կապված խնդիրները ներկայացնելիս հինգ բնակիչներից մեկը մատնանշել է

կա՛մ

աղբահանման

ոչ

հաճախակի

կազմակերպումը,

կա՛մ

աղբարկղերի

պակասը/բացակայությունը: Արդյունքում, աղբահանության ծառայության որակը բարելավելու համար տասը բնակիչներից չորսն առաջարկել են ավելի հաճախակի կազմակերպել աղբահանումը, իսկ տասից երեքը՝ տեղադրել և որոշ թաղամասերում նույնիսկ ավելացնել աղբարկղերը: Բոլնիսիի

գրեթե

բոլոր

տնային

տնտեսությունները

չունեն

գրավոր

պայմանագիր

աղբահանության ծառայություն մատուցող որևէ կազմակերպության հետ, իսկ տասից ինը վճարումներ

չեն

կատարում

աղբահանության

ծառայության

դիմաց՝

հիմնականում

պատճառաբանելով, որ այդ գումարն արդեն վճարվում է քաղաքապետարանի կողմից: Ավելին, վճարումներ չկատարող տասը բնակիչներից յոթը պատրաստ չեն լինի վճարել աղբահանության ծառայության

դիմաց,

նույնիսկ

եթե

աղբահանության

ծառայության

որակը

և

հաճախականությունը բարելավված լինեն: Տասը բնակիչներից վեցը համաձայնել են, որ աղբահանության ճիշտ կազմակերպումը պետք է դասավանդել դպրոցներում: Տասը բնակիչներից ութը կարծում են, որ աղբահանության ճիշտ կազմակերպման մասին հանրային իրազեկումը կօգնի լուծել աղբահանության խնդիրները:

6

Բոլնիսիի գրեթե բոլոր բնակիչները համաձայնել են, որ աղբի կանոնավոր հավաքումը աղբահանության միակ լուծումն է: Միևնույն ժամանակ, յուրաքանչյուր երրորդն է միայն կարծում, որ բնակիչները թափում են աղբը փողոցում, քանի որ իրենց թաղամասերում չկան աղբարկղեր: Տասը բնակիչներից ութը կարծում են, որ քաղաքապետարանը պատշաճ ուշադրություն է դարձնում աղբահանության հարցին, և հասկանում են, որ աղբ այրելը կարող է վնասակար լինել առողջության համար: Բոլնիսիի գրեթե բոլոր բնակիչներն ընդունում են, որ թափոնների վերամշակման իրավական հիմքերը շատ կարևոր են Վրաստանի համար: Յուրաքանչյուր վեցերորդ բնակիչը հետաքրքրված է մասնակցելու տեղեկատվական ծրագրի, որի նպատակն է իրազեկել բնակչությանը այն մասին, թե կենցաղային թափոնների որ տեսակները և ինչպես կարելի է հավաքել, տեսակավորել և վերամշակել: Եթե մեկնարկեր աղբի վերամշակման ծրագիր, որը կնախատեսեր աղբի տեսակավորում, օրինակ, թղթի, մետաղների, ապակե տարաների և պլաստմասների միջև, տասը բնակիչներից յոթը

պատրաստակամ

կլինեին

տեսակավորել

թափոնները

առանձին

կոնտեյներներում

հավաքման նպատակով: Տասը բնակիչներից միայն հինգը պատրաստակամ կլինեին վճարել, որպեսզի աղբի հատուկ տեսակները հեռացնեին հենց իրենց տներից: Յուրաքանչյուր վեցերորդ բնակիչը պատրաստակամ կլիներ մասնակցել այնպիսի ծրագրի, որը կնախատեսեր սննդի թափոններից պարարտանյութի արտադրություն: Տասը բնակիչներից ինը պատրաստակամ կլինեին մասնակցել պլաստիկ շշերի վերադարձմանն ուղղված ծրագրին, եթե յուրաքանչյուր պլաստիկ շշի դիմաց վճարվեին:

7

Ներածություն ԵՄ Արևելյան գործընկերության տարածաշրջանային համագործակցության աջակցության ծրագրի

ներքո

իրականացվող

«Ընդհանուր

լուծումներ

միատեսակ

խնդիրներին.

աղբահանության ծառայության բարելավումը Իջևան և Բոլնիսի քաղաքներում» ծրագրի շրջանակներում նախատեսվում է բարելավել Իջևան (Տավուշի մարզ, ՀՀ) և Բոլնիսի (Քվեմո Քարթլի նահանգ, ՎՀ) քաղաքների բնակչությանը մատուցվող աղբահանության ծառայությունը՝ ոլորտի քաղաքականության համատեղ մշակման և միատեսակ կիրառման միջոցով: Ծրագրի արդյունքում երկու քաղաքները կունենան աղբահանության քաղաքականություն, բնակիչներն ու շահագրգիռ այլ կողմերը կբարելավեն իրենց գիտելիքները շրջակա միջավայրի պաշտպանության վերաբերյալ և իրազեկ կլինեն աղբահանության արդյունավետ կառավարմանը, ինչպես նաև աղբի տեսակավորումը կկիրառվի Իջևանում և Բոլնիսիում: Ծրագրի

առաջին

փուլում

նախաձեռնվել

է

իրավիճակի

ուսումնասիրություն.

տնային

տնտեսությունների հարցում Իջևանում և Բոլնիսիում՝ ընդհանուր մեթոդաբանության հիման վրա, և օրենսդրական դաշտի վերլուծություն: Իրավիճակի ուսումնասիրության արդյունքների հիման վրա երկու քաղաքները կմշակեն աղբահանության ռազմավարական պլաններ և կիրականացնեն հանրության կրթության և իրազեկության բարձրացմանն ուղղված ծրագրեր: Սույն զեկույցը ներկայացնում է Իջևանում և Բոլնիսիում իրականացված հարցումների արդյունքները: Երկու քաղաքներում անցկացված հարցումների նպատակն էր հասկանալ, թե ինչպես և ինչ հաճախականությամբ է կատարվում կենցաղային թափոնների հեռացումը, պարզել բնակիչների կարծիքը ծառայության մատուցման որակի վերաբերյալ, ինչպես նաև բացահայտել տնային

տնտեսությունների

կողմից

աղբահանության

դիմաց

կատարվող

վճարումները:

Հարցումները նաև նպատակ ունեին պարզելու բնակիչների՝ աղբահանության խնդիրների հնարավոր լուծումների ըմբռնումը և պատրաստակամությունը մասնակցելու աղբահանության բարելավմանն ուղղված ծրագրերին:

Մեթոդաբանություն Իջևանը քաղաքը գտնվում է Հայաստանի Հանրապետության Տավուշի մարզում, իսկ Բոլնիսի քաղաքը՝ Վրաստանի Հանրապետության Քվեմո Քարթլի նահանգում: Իջևանն ունի 21 081 բնակչություն (2011թ), իսկ Բոլնիսին՝ 11 600 (2010թ): Իջևան և Բոլնիսի քաղաքների 18-ից մինչև 75 տարեկան բնակիչների ներկայացուցչական ընտրանքը որոշելու համար օգտագործվել են քաղաքների քարտեզները, Իջևանի դեպքում՝ նաև տնային տնտեսությունների հասցեների ցանկը: Այդպիսով, Իջևանում տնային տնտեսություններն ընտրվել են հասցեների պարբերական (սիստեմատիկ) պատահական ընտրանքի միջոցով, իսկ Բոլնիսիում

քաղաքի

հիմնականում

հասցեների

քաղաքի

ցանկի

քարտեզը՝

բացակայության

պարբերական

պատճառով

պատահական

օգտագործվել

ընտրանքի

է

միջոցով

անհատական բնակելի տները և բազմաբնակարան շենքերն ընտրելու համար (տե՛ս Աղյուսակներ 2 և 21): Ի լրումն, Բոլնիսիում՝ արդեն տեղում, յուրաքանչյուր բազմաբնակարան շենքից հասարակ պատահական ընտրանքի միջոցով ընտրվել է մեկ տնային տնտեսություն: Տնային

տնտեսությունների

ներսում

հարցվածներն

ընտրվել

են

պատահականորեն:

Հարցվածները տեղեկացվել են, որ պատասխանների անանունությունը երաշխավորվում է: 8

«Ուրբան» կայուն զարգացման հիմնադրամի կողմից ներկայացված տեղեկատվության հիման վրա մշակվել են չափորոշիչներ և այնուհետև համապատասխան հարցաթերթիկ, որը փորձարկումից հետո օգտագործվել է երկու քաղաքների հարցումների ժամանակ: Հոկտեմբերի 26-ից մինչև նոյեմբերի 1-ը Իջևանում անց է կացվել ընդհանուր հաշվով 250 հարցազրույց, իսկ Բոլնիսիում՝ 160 (տե՛ս Աղյուսակներ 1 և 20): Բոլոր տվյալները՝ քանակական և կոդավորված որակական, մուտքագրվել են Excel ֆայլի մեջ՝ վերլուծության համար: Հարցազրույցների վերջում հարցման մասնակիցներին տրամադրվել են Ծրագրի նկարագրով և նախաձեռնության մեջ ընդգրկված կառույցների և կազմակերպությունների կոնտակտային տվյալներով տեղեկատվական թերթիկներ: Զեկույցում Իջևանում և Բոլնիսիում անցկացված հարցումների արդյունքները ներկայացված են առանձին բաժիններով:

Հիմնական արդյունքները. Իջևան քաղաք Այս բաժինն ամփոփում է Իջևան քաղաքում իրականացված հարցման հիմնական արդյունքները և բաղկացած է հինգ ենթաբաժիններից: Հարցվածների միջին տարիքը 41 է (տե՛ս Աղյուսակ 15), հարցվածների մոտ 36 տոկոսը տղամարդիկ են, 64 տոկոսը` կանայք (տե՛ս Աղյուսակ 16): Հարցվածների 34 տոկոսն ավարտել է միջնակարգ դպրոց, 27 տոկոսը՝ քոլեջ, ուսումնարան կամ տեխնիկում, իսկ 38 տոկոսն ունի բարձրագույն կրթություն (տե՛ս Աղյուսակ 17): Հարցվածների 83 տոկոսը նշել է, որ իրենց տնային տնտեսության անդամներից գոնե մեկն ունի կես դրույք կամ լրիվ դրույք աշխատանք, ներառյալ ցանկացած տեսակի ինքնազբաղվածություն (տե՛ս Աղյուսակ 18), ընդ որում հարցմանը մասնակցած տնային տնտեսություններում ապրում է միջին հաշվով չորս հոգի:

Կենցաղային թափոնների հեռացում Հարցման սկզբում հարցվածներին խնդրել են պատասխանել, թե ինչպես են հեռացվում կենցաղային թափոնների տարբեր տեսակները իրենց տնային տնտեսություններում: Պատասխանները

ներկայացված

են Աղյուսակներ

3ա-3ե-ում:

Հարցվածների

գերակշռող

մեծամասնությունը նշել է, որ լցնում է սննդի թափոնները, թուղթը/ստվարաթուղթը, պլաստիկ, մետաղե և ապակե իրերը կա՛մ աղբարկղերի մեջ, կա՛մ աղբատար մեքենան: Աղբահանության հաճախականության մասին հարցին պատասխանելիս հարցվածների մոտ 65 տոկոսը հայտնել է, որ դա իրականացվում է շաբաթն առվազն մեկ անգամ, մինչդեռ 20 տոկոսը նշել է «ամեն օր»: Սակայն, հարցվածների յոթ տոկոսը նկատել է, որ աղբահանումն իրականացվում է ամիսը մեկ (տե՛ս Աղյուսակ 4):

Աղբահանության ծառայության որակը Հարցվածների մոտ 84 տոկոսը բավարարված է իրենց թաղամասում աղբահանության ծառայության մատուցման որակից (տե՛ս Աղյուսակ 5), ընդ որում 38 տոկոսը նկատել է, որ

9

ծառայության որակը լավացել է նախորդ տարվա համեմատ, մոտ 58 տոկոսը հայտնել է, որ մնացել է նույնը, և ընդամենը 4 տոկոսը նշել է, որ վատացել է (տե՛ս Աղյուսակ 6): Երբ բաց հարց է տրվել աղբահանության հետ կապված կոնկրետ խնդիրների մասին, հարցվածների գրեթե 67 տոկոսը հայտնել է, որ խնդիրներ չկան: Այնուհանդերձ, մոտ 11 տոկոսը նշել է աղբարկղերի պակասը/բացակայությունը, մոտ 10 տոկոսը՝ աղբահանման ոչ հաճախակի կազմակերպումը, որն ընդգրկում է աղբատար մեքենաների ոչ հաճախակի այցերը, իսկ 4 տոկոսը՝ աղբարկղերի հեռու գտնվելը բնակելի տներից: Կոդավորված խնդիրների ամբողջական ցանկը ներկայացված է Աղյուսակ 7-ում: Միևնույն ժամանակ, երբ բաց հարց է տրվել՝ հասկանալու, թե ինչ առաջարկություններ ունեն հարցվածները աղբահանության ծառայության որակի բարելավման համար, պարզվել է, որ հարցվածների կեսից մի փոքր ավելին (56 տոկոս) առաջարկություններ չունի: Այնուամենայնիվ, մոտ 21 տոկոսը առաջարկել է տեղադրել աղբարկղեր և նույնիսկ ավելացնել դրանց քանակը, իսկ 12 տոկոսը նշել է, որ աղբահանման հաճախակի կազմակերպումը կօգնի բարելավել աղբահանության ծառայության որակը (տե՛ս Աղյուսակ 8):

Աղբահանության ծառայության դիմաց վճարումներ Հարցվածների 62 տոկոսը չունի գրավոր պայմանագիր աղբահանության ծառայություն մատուցող որևէ կազմակերպության հետ: Այդ պայմանագիրն առկա է հարցվածների միայն 36 տոկոսի մոտ (տե՛ս Աղյուսակ 9): Հետաքրքրական է, որ գրեթե բոլոր հարցվածները՝ մոտ 93 տոկոսը, հայտնել են, որ իրենց տնային տնտեսությունը վճարումներ է կատարում աղբահանության ծառայության դիմաց, իսկ այն սակավաթիվ հարցվածները, որոնք վճարումներ չեն կատարում, հիմնականում (69 տոկոսը) դժվարացել են նշել պատճառը (տե՛ս Աղյուսակներ 10 և 10ա): Այնուհանդերձ, երբ լրացուցիչ հարց է տրվել վճարումներ չկատարող հարցվածներին առ այն, թե որքան գումար նրանք պատրաստ կլինեն վճարել աղբահանության ծառայության դիմաց, եթե աղբահանության ծառայության որակը և հաճախականությունը բարելավված լինեն, միայն 11 տոկոսն է նշել, որ ընդհանրապես ի վիճակի չեն լինի վճարել: Ավելին, 61 տոկոսը պատրաստ կլինի վճարել 50-100 դրամ ամսական աղբահանության ծառայության դիմաց մեկ բնակչի հաշվով, իսկ մոտ 17 տոկոսը՝ նույնիսկ 151-200 դրամ (տե՛ս Աղյուսակ 11):

Աղբահանության խնդիրների լուծումներ Հարցերի առանձին շարքի օգնությամբ փորձ է արվել պարզելու աղբահանության խնդիրների հնարավոր լուծումների ըմբռնումը հարցվածների կողմից: Պատասխաններն ամփոփված են Աղյուսակներ 12ա-12է-ում, իսկ Գծապատկեր Ա-ն ներկայացնում է այդ լուծումներին կողմակից հարցվածների գումարային տոկոսները՝ նվազման կարգով: Հարցվածների 68 տոկոսը համաձայնել է, որ աղբահանության ճիշտ կազմակերպումը պետք է դասավանդել դպրոցներում, մինչդեռ 70 տոկոսը կարծում է, որ աղբահանության ճիշտ կազմակերպման մասին հանրային իրազեկումը կօգնի լուծել աղբահանության խնդիրները:

10

Գծապատկեր Ա. Աղբահանության խնդիրների հնարավոր լուծումների ըմբռնումը

Քաղաքապետարանը պատշաճ ուշադրություն է դարձնում մեր քաղաքի աղբահանության հարցին

Աղբ այրելը կարող է վնասակար լինել առողջության համար Աղբահանության ճիշտ կազմակերպման մասին հանրային իրազեկումը կօգնի լուծել աղբահանության խնդիրները քաղաքում Աղբի կանոնավոր հավաքումը աղբահանության միակ լուծումն է Մեր երկրի համար շատ կարևոր է ունենալ թափոնների վերամշակման իրավական հիմքերը Աղբահանության ճիշտ կազմակերպումը պետք է դասավանդել դպրոցներում Բնակիչները թափում են աղբը փողոցում, քանի որ մեր թաղամասում չկան աղբարկղեր 0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

90.0 100.0

Հարցվածների մոտ 70 տոկոսը գտնում է, որ աղբի կանոնավոր հավաքումը աղբահանության միակ լուծումն է: Միևնույն ժամանակ, միայն 46 տոկոսն է համաձայնել, որ բնակիչները թափում են աղբը փողոցում թաղամասերում աղբարկղերի բացակայության պատճառով: Կարևոր է, որ հարցվածների գրեթե 87 տոկոսը հասկանում է, որ աղբ այրելը կարող է վնասակար լինել առողջության համար: Հետաքրքրական է, որ հարցվածների ևս 87 տոկոսը համաձայնել է, որ քաղաքապետարանը պատշաճ ուշադրություն է դարձնում աղբահանության հարցին: Ինչ վերաբերում է թափոնների վերամշակման իրավական հիմքերին, հարցվածների 69 տոկոսն ընդունում է դրանց կարևորությունը մեր երկրի համար:

Մասնակցություն աղբահանության ծրագրերում Հարցվածների կեսից մի փոքր ավելին՝ մոտ 55 տոկոսը, հետաքրքրված է մասնակցել տեղեկատվական ծրագրի, որի նպատակն է իրազեկել բնակչությանը այն մասին, թե կենցաղային թափոնների որ տեսակները և ինչպես կարելի է հավաքել, տեսակավորել և վերամշակել (տե՛ս Աղյուսակ 13): Մի

քանի

հարցի

օգնությամբ

փորձ

է

արվել

բացահայտելու

հարցվածների

պատրաստակամությունը մասնակցելու աղբահանության բարելավմանն ուղղված ծրագրերին: Տվյալները ներկայացված են Աղյուսակներ 14ա-14դ-ում և գումարային տեսքով ամփոփված են Գծապատկեր Բ-ում: Այդպիսով,

եթե

մեկնարկեր

աղբի

վերամշակման

ծրագիր,

որը

կնախատեսեր

աղբի

տեսակավորում, օրինակ, թղթի, մետաղների, ապակե տարաների և պլաստմասաների միջև, հարցվածների մոտ 64 տոկոսը պատրաստակամ կլիներ տեսակավորել թափոնները առանձին կոնտեյներներում հավաքման նպատակով:

11

Գծապատկեր Բ. Հարցվածների պատրաստակամությունը մասնակցելու աղբահանության բարելավմանն ուղղված ծրագրերին

Եթե յուրաքանչյուր պլաստիկ շշի դիմաց Ձեզ վճարեին, ապա որքա՞ն պատրաստակամ կլինեիք մասնակցել պլաստիկ շշերի վերադարձմանն ուղղված ծրագրին Եթե մեկնարկեր աղբի վերամշակման ծրագիր, որը կնախատեսեր աղբի տեսակավորում, ապա որքա՞ն պատրաստակամ կլինեիք տեսակավորել թափոնները առանձին կոնտեյներներում հավաքման նպատակով Որքա՞ն պատրաստակամ կլինեիք մասնակցել այնպիսի ծրագրի, որը կնախատեսեր սննդի թափոններից պարարտանյութի արտադրություն

Որքա՞ն պատրաստակամ կլինեիք վճարել, որպեսզի աղբի հատուկ տեսակները հեռացնեին հենց Ձեր տնից

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

90.0 100.0

Նմանապես, հարցվածների մոտ 61 տոկոսը պատրաստակամ կլիներ վճարել, որպեսզի աղբի հատուկ տեսակները հեռացնեին հենց իրենց տնից: Ավելին, հարցվածների 62 տոկոսը պատրաստակամ կլիներ մասնակցել այնպիսի ծրագրի, որը կնախատեսեր սննդի թափոններից պարարտանյութի արտադրություն: Հատկանշական

է,

որ

հարցվածների

ճնշող

մեծամասնությունը՝

գրեթե

93

տոկոսը,

պատրաստակամ կլիներ մասնակցել պլաստիկ շշերի վերադարձմանն ուղղված ծրագրին, եթե յուրաքանչյուր պլաստիկ շշի դիմաց վճարվեին:

Հիմնական արդյունքները. Բոլնիսի քաղաք Այս բաժնում, որը

բաղկացած է հինգ ենթաբաժիններից, ամփոփված են Բոլնիսի քաղաքում

անցկացված հարցման արդյունքները: Հարցվածների միջին տարիքը 46 է (տե՛ս Աղյուսակ 34), հարցվածների մոտ 22 տոկոսը տղամարդիկ են, 78 տոկոսը` կանայք (տե՛ս Աղյուսակ 35): Հարցվածների 20 տոկոսն ավարտել է միջնակարգ դպրոց, 26 տոկոսը՝ քոլեջ, ուսումնարան կամ տեխնիկում, իսկ մոտ 53 տոկոսն ունի բարձրագույն կրթություն (տե՛ս Աղյուսակ 36): Հարցվածների մոտ 92 տոկոսը նշել է, որ իրենց տնային տնտեսության անդամներից գոնե մեկն ունի

կես

դրույք

կամ

լրիվ

դրույք

աշխատանք,

ներառյալ

ցանկացած

տեսակի

ինքնազբաղվածություն (տե՛ս Աղյուսակ 37), ընդ որում հարցմանը մասնակցած տնային տնտեսություններում ապրում է միջին հաշվով չորս հոգի:

Կենցաղային թափոնների հեռացում Մի շարք հարցերի պատասխանելով հարցվածները ներկայացրել են, թե ինչպես են իրենք հեռացնում կենցաղային թափոնների տարբեր տեսակներն իրենց տնային տնտեսություններում: Աղյուսակներ

22ա-22ե-ում

ամփոփված

տվյալների

12

համաձայն՝

հարցվածների

ճնշող

մեծամասնությունը նշել է, որ լցնում է սննդի թափոնները, թուղթը/ստվարաթուղթը, պլաստիկ, մետաղե և ապակե իրերը կա՛մ աղբարկղերի մեջ, կա՛մ աղբատար մեքենան: Հարցվածների կեսից մի փոքր ավելին (53 տոկոս) նշել է, որ աղբահանությունն իրենց թաղամասում իրականացվում է ամեն օր, իսկ 34 տոկոսը հայտնել է, դա իրականացվում է շաբաթական առվազն մեկ անգամ: Մոտ 12 տոկոսը դժվարացել է պատասխանել այդ հարցին (տե՛ս Աղյուսակ 23):

Աղբահանության ծառայության որակը Հարցվածների

74

տոկոսը

բավարարված

է

իրենց

թաղամասում

աղբահանության

ծառայության մատուցման որակից (տե՛ս Աղյուսակ 24), ընդ որում 25 տոկոսը նկատել է, որ ծառայության որակը լավացել է նախորդ տարվա համեմատ, 70 տոկոսը հայտնել է, որ մնացել է նույնը, և ընդամենը մոտ 2 տոկոսն է նշել, որ վատացել է (տե՛ս Աղյուսակ 25): Այնուհետև հարցվածներին հնարավորություն է տրվել ներկայացնելու, թե աղբահանության հետ կապված ինչպիսի խնդիրներ են առաջանում իրենց թաղամասում: Այդպիսով, հիմնականում նշվել են աղբահանության ոչ հաճախակի կազմակերպումը, որն ընդգրկում է աղբատար մեքենաների ոչ հաճախակի այցերը (22 տոկոս), աղբարկղերի պակասը/բացակայությունը (21 տոկոս), աղբամանների տարածքի բարեկարգումը (7 տոկոս) և աղբարկղերի հեռու գտնվելը բնակելի տներից (6 տոկոս): Մոտ 9 տոկոսն է միայն նշել, որ խնդիրներ չեն առաջանում (տե՛ս Աղյուսակ 26): Շարունակելով նախորդ հարցը հարցվածները նաև ներկայացրել են, թե ինչ առաջարկություններ ունեն

աղբահանության

ծառայության

որակը

բարելավելու

համար:

Հարցվածների

մեծամասնությունը նշել է կա՛մ աղբահանման հաճախակի կազմակերպումը (35 տոկոս), կա՛մ աղբարկղերի տեղադրումը և ավելացումը (26 տոկոս) (տե՛ս Աղյուսակ 27):

Աղբահանության ծառայության դիմաց վճարումներ Գրեթե բոլոր հարցվածները նշել են, որ չունեն գրավոր պայմանագիր աղբահանության ծառայություն մատուցող որևէ կազմակերպության հետ, իսկ 91 տոկոսը հայտնել է, որ իրենց տնային տնտեսությունը վճարումներ չի կատարում աղբահանության ծառայության դիմաց (տե՛ս Աղյուսակներ 28-29): Աղբահանության դիմաց վճարումներ չկատարելու պատճառների մասին խոսելիս հարցվածների 65 տոկոսը նկատել է, որ այդ գումարը վճարվում է քաղաքապետարանի և նույնիսկ կառավարության կողմից: Նշվել է նաև, որ ոչ ոք չի վճարում, և նմանատիպ վճար գոյություն չունի (13 տոկոս), որ այդ գումարը ներառված է կոմունալ վճարների մեջ (3 տոկոս), և որ այն ներառված է նույնիսկ ջրի վճարի մեջ (2 տոկոս): Ակնհայտ է, որ իրականում աղբահանության դիմաց չվճարելու պատճառը մեկն է, ուղղակի ոչ բոլորը հստակ գիտեն դրա մասին (տե՛ս Աղյուսակ 29ա): Արդյունքում, երբ լրացուցիչ հարց է տրվել վճարումներ չկատարող հարցվածներին այն մասին, թե որքան գումար նրանք պատրաստ կլինեն վճարել աղբահանության ծառայության դիմաց, եթե աղբահանության ծառայության որակը և հաճախականությունը բարելավված լինեն, 54 տոկոսը նշել է, որ ընդհանրապես ի վիճակի չի լինի վճարել: Ավելին, մոտ 9 տոկոսն ավելացրել է, որ չի 13

կարծում, որ պետք է վճարել, իսկ 4 տոկոսը վերահաստատել է, որ այդ գումարը վճարվում է քաղաքապետարանի կողմից: Այնուհանդերձ, հարցվածների 23 տոկոսը պատրաստ կլինի վճարել 0.26-0.51 լարի ամսական աղբահանության ծառայության դիմաց մեկ բնակչի հաշվով (տե՛ս Աղյուսակ 30):

Աղբահանության խնդիրների լուծումներ Մի շարք հարցերի միջոցով փորձ է արվել պարզելու աղբահանության խնդիրների հնարավոր լուծումների ըմբռնումը հարցվածների կողմից: Տվյալներն ամփոփված են Աղյուսակներ 31ա-31էում, իսկ Գծապատկեր Գ-ն ներկայացնում է այդ լուծումներին կողմակից հարցվածների գումարային տոկոսները՝ նվազման կարգով: Հարցվածների 62 տոկոսը համաձայնել է, որ աղբահանության ճիշտ կազմակերպումը պետք է դասավանդել դպրոցներում, մինչդեռ մոտ 26 տոկոսը դժվարացել է պատասխանել այդ հարցին:

Գծապատկեր Գ. Աղբահանության խնդիրների հնարավոր լուծումների ըմբռնումը Բոլնիսիում

Մեր երկրի համար շատ կարևոր է ունենալ թափոնների վերամշակման իրավական հիմքերը Աղբի կանոնավոր հավաքումը աղբահանության միակ լուծումն է Աղբահանության ճիշտ կազմակերպման մասին հանրային իրազեկումը կօգնի լուծել աղբահանության խնդիրները քաղաքում Քաղաքապետարանը պատշաճ ուշադրություն է դարձնում մեր քաղաքի աղբահանության հարցին

Աղբ այրելը կարող է վնասակար լինել առողջության համար

Աղբահանության ճիշտ կազմակերպումը պետք է դասավանդել դպրոցներում Բնակիչները թափում են աղբը փողոցում, քանի որ մեր թաղամասում չկան աղբարկղեր 0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

90.0 100.0

Հարցվածների 84 տոկոսը կարծում է, որ աղբահանության ճիշտ կազմակերպման մասին հանրային իրազեկումը կօգնի լուծել աղբահանության խնդիրները, իսկ 14 տոկոսը դժվարացել է կարծիք հայտնել: Հարցվածների գերակշռող մեծամասնությունը (96 տոկոս) համաձայնել է, որ աղբի կանոնավոր հավաքումը աղբահանության միակ լուծումն է: Միևնույն ժամանակ, հարցվածների կեսը չի կարծում, որ բնակիչները թափում են աղբը փողոցում, քանի որ իրենց թաղամասում չկան աղբարկղեր: Ավելին, մոտ 21 տոկոսը դժվարացել է պատասխանել այդ հարցին: Հարցվածների մոտ 78 տոկոսը հասկանում է, որ աղբ այրելը կարող է վնասակար լինել առողջության համար, մինչդեռ 13 տոկոսը դժվարացել է կարծիք հայտնել: Հարցվածների 81 տոկոսը համաձայնել է, որ քաղաքապետարանը պատշաճ ուշադրություն է դարձնում աղբահանության հարցին, մինչդեռ գրեթե բոլոր հարցվածներն ընդունում են, որ թափոնների վերամշակման իրավական հիմքերը շատ կարևոր են Վրաստանի համար: 14

Մասնակցություն աղբահանության ծրագրերում Հարցվածների 64 տոկոսը հետաքրքրված է մասնակցել տեղեկատվական ծրագրի, որի նպատակն է իրազեկել բնակչությանը այն մասին, թե կենցաղային թափոնների որ տեսակները և ինչպես կարելի է հավաքել, տեսակավորել և վերամշակել (տե՛ս Աղյուսակ 32): Հարցման ընթացքում փորձ է արվել նաև հասկանալու հարցվածների պատրաստակամությունը մասնակցելու

աղբահանության

բարելավմանն

ուղղված

ծրագրերին:

Պատասխանները

ներկայացված են Աղյուսակներ 33ա-33դ-ում և գումարային տեսքով ամփոփված են Գծապատկեր Դ-ում: Գծապատկեր Դ. Բոլնիսիի հարցման մասնակիցների պատրաստակամությունը մասնակցելու աղբահանության բարելավմանն ուղղված ծրագրերին

Եթե յուրաքանչյուր պլաստիկ շշի դիմաց Ձեզ վճարեին, ապա որքա՞ն պատրաստակամ կլինեիք մասնակցել պլաստիկ շշերի վերադարձմանն ուղղված ծրագրին

Եթե մեկնարկեր աղբի վերամշակման ծրագիր, որը կնախատեսեր աղբի տեսակավորում, ապա որքա՞ն պատրաստակամ կլինեիք տեսակավորել թափոնները առանձին կոնտեյներներում հավաքման նպատակով

Որքա՞ն պատրաստակամ կլինեիք մասնակցել այնպիսի ծրագրի, որը կնախատեսեր սննդի թափոններից պարարտանյութի արտադրություն

Որքա՞ն պատրաստակամ կլինեիք վճարել, որպեսզի աղբի հատուկ տեսակները հեռացնեին հենց Ձեր տնից

0.0

Այդպիսով,

եթե

մեկնարկեր

աղբի

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

վերամշակման

60.0

70.0

80.0

ծրագիր,

90.0 100.0

որը

կնախատեսեր

աղբի

տեսակավորում, օրինակ, թղթի, մետաղների, ապակե տարաների և պլաստմասների միջև, հարցվածների մոտ 74 տոկոսը պատրաստակամ կլիներ տեսակավորել թափոնները առանձին կոնտեյներներում հավաքման նպատակով: Հարցվածների կեսից մի փոքր ավելին (51 տոկոս) նկատել է, որ պատրաստակամ կլիներ վճարել, որպեսզի աղբի հատուկ տեսակները հեռացնեին հենց իրենց տնից, մինչդեռ հարցվածների մյուս կեսը նշել է, որ պատրաստակամ չէր լինի: Հարցվածների 59 տոկոսը հայտնել է, որ պատրաստակամ կլիներ մասնակցել այնպիսի ծրագրի, որը կնախատեսեր սննդի թափոններից պարարտանյութի արտադրություն, իսկ մոտ 13 տոկոսը դժվարացել է կարծիք հայտնել: Մոտ 88 տոկոսը պատրաստակամ կլիներ մասնակցել պլաստիկ շշերի վերադարձմանն ուղղված ծրագրին, եթե յուրաքանչյուր պլաստիկ շշի դիմաց վճարվեին:

15

Աղբահանությունը Իջևանում և Բոլնիսիում. համեմատական վերլուծություն Սույն բաժինը ներկայացնում է երկու քաղաքներում աղբի կառավարման ներկա իրավիճակի համեմատական վերլուծությունը:

Կենցաղային թափոնները հեռացում Իջևանի և Բոլնիսիի տնային տնտեսությունների մեծամասնությունը հեռացնում է սննդի թափոնները, թուղթը/ստվարաթուղթը, պլաստիկ, մետաղե և ապակե իրերը՝ լցնելով դրանք կա՛մ աղբարկղերի, կա՛մ աղբատար մեքենայի մեջ: Բոլնիսիի

հարցվածների

մեծամասնությունը

հայտնել

է,

որ

աղբահանությունն

իրենց

թաղամասում իրականացվում է ամեն օր, մինչդեռ Իջևանի հարցվածների մեծամասնությունը նշել է՝ շաբաթն առվազն մեկ անգամ:

Աղբահանության ծառայության որակը Իջևանի հարցվածների 84 տոկոսը և Բոլնիսիի հարցվածների 74 տոկոսը բավարարված են իրենց թաղամասերում աղբահանության ծառայության մատուցման որակից: Իջևանի հարցվածների 38 տոկոսը նկատել է, որ աղբահանության ծառայության որակը լավացել է նախորդ տարվա համեմատ, իսկ 58 տոկոսը հայտնել է, որ մնացել է նույնը: Նմանապես, Բոլնիսիի հարցվածների 25 տոկոսը նշել է, որ ծառայության որակը լավացել է, իսկ 70 տոկոսը նկատել է, որ մնացել է նույնը: Հետաքրքրական է, որ աղբահանությանն առնչվող խնդիրների մասին հարցին պատասխանելիս, Իջևանի հարցվածների 67 տոկոսը հայտնել է, որ խնդիրներ չկան, մինչդեռ, Բոլնիսիի դեպքում, 9 տոկոսն է միայն նկատել, որ խնդիրներ չեն առաջանում: Միևնույն ժամանակ, երկու քաղաքներում

հիմնականում

նշվել

են

հետևյալ

խնդիրները.

աղբարկղերի

պակասը/բացակայությունը, աղբահանման ոչ հաճախակի կազմակերպումը և աղբարկղերի հեռու գտնվելը բնակելի տներից: Եթե Իջևանի հարցվածների մեծամասնությունն առաջարկություններ չուներ աղբահանության ծառայության որակի բարելավման համար, ապա Բոլնիսիի հարցվածների մեծամասնոությունը նշել է աղբահանման հաճախակի կազմակերպումը և աղբարկղերի տեղադրումը և ավելացումը:

Աղբահանության ծառայության դիմաց վճարումներ Բոլնիսիի գրեթե բոլոր տնային տնտեսությունները հայտնել են, որ չունեն գրավոր պայմանագիր աղբահանության ծառայություն մատուցող որևէ կազմակերպության հետ: Միևնույն ժամանակ, Իջևանի դեպքում, տնային տնտեսությունների 36 տոկոսը նշել է, որ ունի նմանատիպ պայմանագիր: Ի

լրումն,

ակնհայտ

են

երկու

քաղաքների

աղբահանության

դիմաց

վճարման

տարբերությունները: Եթե Բոլնիսիի տնային տնտեսությունների 91 տոկոսը վճարումներ չի

16

կատարում աղբահանության ծառայության դիմաց, ապա Իջևանի տնային տնտեսությունների գերակշռող մեծամասնությունը՝ 93 տոկոսը, կատարում է այդ վճարումները: Ավելին, աղբահանության որակի և հաճախականության բարելավման դեպքում Իջևանի հարցվածների 89 տոկոսը նշել է այն գումարը, որ պատրաստ է վճարել այդ ծառայության դիմաց, մինչդեռ Բոլնիսիի հարցվածների մեծամասնությունը (68 տոկոսը) չի կարծում, որ նույնիսկ այդ դեպքում պետք է վճարում կատարել՝ հիմնականում պատճառաբանելով, որ այդ գումարն արդեն վճարվում է քաղաքապետարանի կողմից:

Աղբահանության խնդիրների լուծումներ Համեմատելով

աղբահանության

խնդիրների

հնարավոր

լուծումների

ըմբռնումը

երկու

քաղաքների միջև, կարելի է եզրակացնել, որ Իջևանի և Բոլնիսիի բնակիչների կարծիքները մեծամասամբ համընկնում են (տե՛ս Գծապատկեր Ե-ն): Գծապատկեր Ե. Աղբահանության խնդիրների լուծումների ըմբռնումը. համեմատելով Իջևանն ու Բոլնիսին 100.0 90.0 80.0 70.0 60.0 50.0 40.0

Իջևան

30.0

Բոլնիսի

20.0 10.0 0.0

Բնակիչները թափում Աղբահանության Մեր երկրի համար են աղբը փողոցում, ճիշտ շատ կարևոր է քանի որ մեր կազմակերպումը ունենալ թափոնների թաղամասում չկան պետք է դասավանդել վերամշակման աղբարկղեր դպրոցներում իրավական հիմքերը

Աղբի կանոնավոր հավաքումը աղբահանության միակ լուծումն է

Աղբահանության ճիշտ կազմակերպման մասին հանրային իրազեկումը կօգնի լուծել աղբահանության խնդիրները քաղաքում

Աղբ այրելը կարող է Քաղաքապետարանը վնասակար լինել պատշաճ առողջության համար ուշադրություն է դարձնում մեր քաղաքի աղբահանության հարցին

Իջևանի հարցվածների 68 տոկոսը և Բոլնիսիի հարցվածների 62 տոկոսը համաձայնել են, որ աղբահանության ճիշտ կազմակերպումը պետք է դասավանդել դպրոցներում: Նմանապես, Իջևանի հարցվածների 70 տոկոսը և Բոլնիսիի հարցվածների 84 տոկոսը կարծում են, որ աղբահանության ճիշտ կազմակերպման մասին հանրային իրազեկումը կօգնի լուծել աղբահանության խնդիրները: Բոլնիսիի հարցվածների գերակշռող մեծամասնությունը (96 տոկոս) և Իջևանի հարցվածների 70 տոկոսը գտնում են, որ աղբի կանոնավոր հավաքումը աղբահանության միակ լուծումն է: Միևնույն ժամանակ, Իջևանի հարցվածների 46 տոկոսը և Բոլնիսիի հարցվածների ընդամենը 29 տոկոսն են կարծում, որ բնակիչները թափում են աղբը փողոցում աղբարկղերի բացակայության պատճառով:

17

Կարևոր է, որ Իջևանի հարցվածների 87 տոկոսը և Բոլնիսիի հարցվածների 78 տոկոսը հասկանում են, որ աղբ այրելը կարող է վնասակար լինել առողջության համար: Հետաքրքրական է, որ Իջևանի հարցվածների 87 տոկոսը և Բոլնիսիի հարցվածների 81 տոկոսը համաձայնել են, որ քաղաքապետարանը պատշաճ ուշադրություն է դարձնում աղբահանության հարցին: Ինչ վերաբերում է թափոնների վերամշակման իրավական հիմքերին, Իջևանի հարցվածների 69 տոկոսն ընդունում է դրանց կարևորությունը Հայաստանի համար: Բոլնիսիի գրեթե բոլոր հարցվածները համակարծիք են. 98 տոկոսն ընդունում է, որ թափոնների վերամշակման իրավական հիմքերը շատ կարևոր են Վրաստանի համար:

Մասնակցություն աղբահանության ծրագրերին Իջևանի հարցվածների 55 տոկոսը և Բոլնիսիի

հարցվածների 64 տոկոսը հետաքրքրված են

մասնակցելու տեղեկատվական ծրագրի, որի նպատակն է իրազեկել բնակչությանը այն մասին, թե կենցաղային թափոնների որ տեսակները և ինչպես կարելի է հավաքել, տեսակավորել և վերամշակել: Չափազանց

կարևոր

է,

որ

երկու

քաղաքների

բնակիչների

պատրաստակամությունը

մասնակցելու աղբահանության բարելավմանն ուղղված ծրագրերին բավականին բարձր է: Այդպիսով,

եթե

մեկնարկեր

աղբի

վերամշակման

ծրագիր,

որը

կնախատեսեր

աղբի

տեսակավորում, օրինակ, թղթի, մետաղների, ապակե տարաների և պլաստմասների միջև, Բոլնիսիի հարցվածների 74 տոկոսը և Իջևանի հարցվածների 64 տոկոսը պատրաստակամ կլինեին տեսակավորել թափոնները առանձին կոնտեյներներում հավաքման նպատակով: Նմանապես, Իջևանի հարցվածների 62 տոկոսը և Բոլնիսիի հարցվածների 59 տոկոսը պատրաստակամ կլինեին մասնակցել սննդի թափոններից պարարտանյութ արտադրելուն ուղղված ծրագրի: Իջևանի բնակիչները համեմատաբար ավելի շատ, քան Բոլնիսիի բնակիչները, պատրաստակամ կլինեին վճարել, որպեսզի աղբի հատուկ տեսակները հեռացնեին հենց իրենց տներից` համապատասխանաբար բնակչության 61 տոկոս և 51 տոկոս: Հատկանշանական է, որ երկու քաղաքների հարցվածների մեծամասնությունը պատրաստակամ կլիներ մասնակցել պլաստիկ շշերի վերադարձմանն ուղղված ծրագրին, եթե յուրաքանչյուր պլաստիկ շշի դիմաց վճարվեր:

Եզրակացություններ և առաջարկություններ Երկու

քաղաքներում

իրականացված

հարցումների

արդյունքները

հիմք

կհանդիսանան

«Համատեղ լուծումներ միատեսակ խնդիրներին. աղբահանության ծառայության բարելավումը Իջևան և Բոլնիսի քաղաքներում» ծրագրի հետագա քայլերը պլանավորելու համար: Ե՛վ Իջևանում, և՛ Բոլնիսիում աղբահանության ծառայության որակը դեռ մնում է ոչ բավարար: Վերոնշյալ ծրագիրը պետք է նպաստի, որպեսզի այդ քաղաքներում ավելի հաճախակի

18

կազմակերպվեն աղբատար մեքենաների այցերը, ինչպես նաև, ըստ անհրաժեշտության, տեղադրվեն կամ ավելացվեն աղբարկղերը որոշ թաղամասերում: Հատուկ

ուշադրության

պետք

է

դարձնել

աղբահանության

ծառայության

մատուցման

պայմանագրային հարաբերություններին, հատկապես Բոլնիսի քաղաքում, որտեղ հստակ չեն այդ ծառայության մատուցման իրավական հիմքերը և ֆինանսական կարգավորման մեխանիզմները: Պետք է հաշվի առնել, որ Իջևան քաղաքում աղբահանության դիմաց վճարելու պատրաստակամությունը ուղղակիորեն պայմանավորված է աղբահանության ծառայության որակի և հաճախականությանը բարելավման հետ: Աղբահանության

խնդիրների

հնարավոր

լուծումների

վերաբերյալ

կարծիքները

կօգնեն

դասակարգել դրանք՝ ըստ առաջնահերթության, և մշակել ծրագրային գործողությունները: Այդպիսով, երկու քաղաքների հարցվածների մեծամասնությունը կարծում է, որ աղբահանության ճիշտ կազմակերպման մասին հանրային իրազեկումը կօգնի լուծել աղբահանության խնդիրները: Այս տեսակետը կարող է հիմք հանդիսանալ հանրության կրթության և իրազեկության բարձրացմանն ուղղված ծրագրերի իրականացման համար: Բոլնիսիի գրեթե բոլոր հարցվածները համաձայնել են, որ աղբի կանոնավոր հավաքումը աղբահանության միակ լուծումն է: Այս կարծիքը պետք է հաշվի առնել քաղաքում աղբի արդյունավետ կառավարումը կազմակերպելու համար: Իջևանի տասը հարցվածներից յոթը համաձայնել են, որ աղբահանության ճիշտ կազմակերպումը պետք է դասավանդել դպրոցներում: Հետևաբար, հանրության իրազեկումը պետք է սկսել դպրոցներից: Երկու քաղաքների հարցվածների մեծամասնությունը հասկանում է, որ աղբ այրելը կարող է վնասակար լինել առողջության համար: Առողջական խնդիրները պետք է

դառնան Ծրագրի

կարևորագույն բաղադրիչներից մեկը: Նմանապես, և՛ Իջևանի, և՛ Բոլնիսիի հարցվածների մեծամասնությունը կարծում է, որ քաղաքապետարանը պատշաճ ուշադրություն է դարձնում աղբահանության հարցին: Այս տեսակետը կարող է նպաստավոր լինել երկու քաղաքապետարանների հետ աշխատանքների ժամանակ, հատկապես որ երկուսն էլ հանդիսանում են այս Ծրագրի գործընկերները: Բոլնիսիի գրեթե բոլոր հարցվածները և Իջևանի հարցվածների մոտ 70 տոկոսն ընդունում են, որ թափոնների վերամշակման

իրավական հիմքերը շատ կարևոր են իրենց երկրների համար:

Աղբահանության հետ կապված օրենսդրական դաշտի վերլուծության ժամանակ պետք է ի նկատի ունենալ այս մոտեցումը: Աղբահանության բարելավմանն ուղղված ծրագրերին մասնակցելու պատրաստակամությունը պետք է արտացոլվի երկու քաղաքների աղբահանության ռազմավարական պլաններում: Բոլնիսիի հարցվածների 64 տոկոսը և Իջևանի հարցվածների 55 տոկոսը հետաքրքրված են մասնակցելու տեղեկատվական ծրագրի, որի նպատակն է իրազեկել բնակչությանը այն մասին, թե կենցաղային թափոնների որ տեսակները և ինչպես կարելի է հավաքել, տեսակավորել և վերամշակել:

19

Եթե մեկնարկեր աղբի վերամշակման ծրագիր, որը կնախատեսեր աղբի տեսակավորում, օրինակ, թղթի, մետաղների, ապակե տարաների և պլաստմասների միջև, Բոլնիսիի տասը հարցվածներից յոթը և Իջևանի տասը հարցվածներից վեցը պատրաստակամ կլինեին տեսակավորել թափոնները առանձին կոնտեյներներում հավաքման նպատակով: Երկու քաղաքներում էլ տասը հարցվածներից ինը պատրաստակամ կլինեին մասնակցել պլաստիկ շշերի վերադարձմանն ուղղված ծրագրին, եթե յուրաքանչյուր պլաստիկ շշի դիմաց վճարվեին: Ամփոփելով հետազոտության արդյունքները, պետք է նշել, որ չնայած երկու քաղաքներում անցկացված հարցումներն իրավիճակի ուսումնասիրության մի մասն են կազմում, դրանք չափազանց կարևոր են Ծրագրի համար, քանի որ տրամադրում են հավաստի և ճշգրիտ տվյալներ, որոնք կարող են և պետք է օգտագործվեն Ծրագրի արդյունավետությունն ապահովելու համար:

20

Հարցման արդյունքների աղյուսակները Իջևան քաղաք Աղյուսակ 1. Հարցմանը մասնակցած տնային տնտեսությունները

մասնակցել է հարցմանը ոչ մեկ չի բնակվում (մեկնել են երկրից, ժամանակավոր չեն բնակվում այդ տանը) հրաժարվել է պատասխանել Ընդհանուր

Քանակը

Տոկոսը

250

88.3

33

11.7

0

0.0

283

100.0

Աղյուսակ 21. Անհատական բնակելի տուն, թե բնակարան բազմաբնակարան շենքում Քանակը

Տոկոսը

անհատական բնակելի տուն

103

41.2

բնակարան բազմաբնակարան շենքում

147

58.8

Ընդհանուր

250

100.0

Քանակը

Տոկոսը

143

57.2

Լցնում ենք աղբատար մեքենան

95

38.0

Կերակրում ենք կենդանիներին

6

2.4

Թափում ենք տարերայնորեն առաջացած աղբավայրում

1

0.4

Այլ

5

2.0

250

100.0

Աղյուսակ 3ա. Ինչպե՞ս եք հեռացնում սննդի թափոնները

(նվազման կարգով)

Լցնում ենք աղբարկղերի մեջ

Ընդհանուր

Աղյուսակ 2-ից սկսած՝ մյուս բոլոր աղյուսակները վերաբերում են հարցմանը մասնակցած տնային տնտեսություններին 1

21

Աղյուսակ 3բ. Ինչպե՞ս եք հեռացնում թուղթը/ստվարաթուղթը

(նվազման կարգով) Քանակը

Տոկոսը

119

47.6

Լցնում ենք աղբատար մեքենան

90

36.0

Վառում ենք

36

14.4

Թափում ենք տարերայնորեն առաջացած աղբավայրում

1

0.4

Այլ

4

1.6

250

100.0

Քանակը

Տոկոսը

Լցնում ենք աղբարկղերի մեջ

131

52.4

Լցնում ենք աղբատար մեքենան

108

43.2

Վառում ենք

5

2.0

Թափում ենք տարերայնորեն առաջացած աղբավայրում

1

0.4

Թաղում ենք բակում

1

0.4

Այլ

4

1.6

250

100.0

Քանակը

Տոկոսը

Լցնում ենք աղբարկղերի մեջ

118

47.2

Լցնում ենք աղբատար մեքենան

120

48.0

4

1.6

Լցնում ենք աղբարկղերի մեջ

Ընդհանուր

Աղյուսակ 3գ. Ինչպե՞ս եք հեռացնում պլաստիկ իրերը

(նվազման կարգով)

Ընդհանուր

Աղյուսակ 3դ. Ինչպե՞ս եք հեռացնում մետաղե իրերը

(նվազման կարգով)

Թափում ենք տարերայնորեն առաջացած աղբավայրում

22

Թաղում ենք բակում

1

0.4

Այլ

7

2.8

250

100.0

Քանակը

Տոկոսը

Լցնում ենք աղբարկղերի մեջ

114

45.6

Լցնում ենք աղբատար մեքենան

129

51.6

Թափում ենք տարերայնորեն առաջացած աղբավայրում

3

1.2

Այլ

4

1.6

250

100.0

Ընդհանուր

Աղյուսակ 3ե. Ինչպե՞ս եք հեռացնում ապակե իրերը

Ընդհանուր

Աղյուսակ 4. Որքա՞ն հաճախ է իրականացվում աղբահանությունը ձեր թաղամասում Քանակը

Տոկոսը

51

20.4

162

64.8

18

7.2

Երկու-երեք ամիսը մեկ

9

3.6

Երբեք

8

3.2

Դժվարանում եմ պատասխանել

2

0.8

250

100.0

Ամեն օր Շաբաթը առնվազն մեկ անգամ Ամիսը մեկ

Ընդհանուր

Աղյուսակ 5. Որքանո՞վ եք բավարարված Ձեր թաղամասում աղբահանության ծառայության մատուցման որակից Քանակը

Տոկոսը

91

36.4

Որոշ չափով բավարարված եմ

118

47.2

Որոշ չափով բավարարված չեմ

18

7.2

Ընդհանրապես բավարարված չեմ

22

8.8

1

0.4

Լիովին բավարարված եմ

Դժվարանում եմ պատասխանել

23

Ընդհանուր

250

100.0

Աղյուսակ 6. Արդյո՞ք Ձեր թաղամասում աղբահանության ծառայության որակը լավացել է, մնացել է նույնը, թե վատացել է նախորդ տարվա համեմատ Քանակը

Տոկոսը

95

38.0

144

57.6

Վատացել է

11

4.4

Ընդհանուր

250

100.0

Լավացել է Մնացել է նույնը

Աղյուսակ 7. Աղբահանության հետ կապված ինչպիսի՞ խնդիրներ են հիմնականում առաջանում Ձեր թաղամասում

(թույլատրելի է մեկից ավելի պատասխան, նվազման կարգով) Քանակը

Տոկոսը (250-ից)

167

66.8

Աղբարկղերի պակաս/բացակայություն

27

10.8

Աղբահանման ոչ հաճախակի կազմակերպում

24

9.6

Աղբարկղերի հեռավորությունը

10

4.0

Սուլիչ ձայնի բացակայություն

9

3.6

Բնակիչների ոչ բարեխիղճ վերաբերմունք

6

2.4

Աղբի խցանումներ աղբարկղերում/աղբատար խողովակներում

4

1.6

Աղբի անտանելի հոտը

3

1.2

Աղբամանների տարածքի բարեկարգում

2

0.8

Դժվարանում եմ պատասխանել

6

2.4

Խնդիրներ չկան

24

Աղյուսակ 8. Ինչպիսի՞ առաջարկություններ ունեք Ձեր թաղամասում աղբահանության ծառայության որակի բարելավման համար

(թույլատրելի է մեկից ավելի պատասխան, նվազման կարգով) Քանակը

Տոկոսը (250-ից)

140

56.0

Աղբարկղերի տեղադրում/ավելացում

52

20.8

Աղբահանման հաճախակի կազմակերպում

31

12.4

Ավելի որակյալ աղբարկղերի տեղադրում

4

1.6

Բնակիչների բարեխիղճ վերաբերմունք

3

1.2

Աղբարկղերի մոտեցում բնակելի տներին

2

0.8

Աղբարկղերի տարածքի բարեկարգում

2

0.8

Այլ

7

2.8

22

8.8

Առաջարկություններ չկան

Դժվարանում եմ պատասխանել

Աղյուսակ 9. Արդյո՞ք Դուք ունեք գրավոր պայմանագիր աղբահանության ծառայություն մատուցող որևէ կազմակերպության հետ Քանակը

Տոկոսը

Այո

89

35.6

Ոչ

156

62.4

5

2.0

250

100.0

Դժվարանում եմ պատասխանել Ընդհանուր

Աղյուսակ 10. Արդյո՞ք Ձեր տնային տնտեսությունը վճարումներ է կատարում աղբահանության ծառայության դիմաց Քանակը

Տոկոսը

Այո

232

92.8

Ոչ

13

5.2

5

2.0

250

100.0

Դժվարանում եմ պատասխանել Ընդհանուր

25

Աղյուսակ 10ա. Եթե Ձեր տնային տնտեսությունը վճարումներ չի կատարում աղբահանության ծառայության դիմաց, ապա ինչո՞ւ

(նվազման կարգով) Քանակը

Տոկոսը

Չգիտեմ, թե ում պետք է վճարել

2

15.4

Վճարվում է քաղաքապետարանի կողմից

1

7.7

Չենք աշխատում

1

7.7

Դժվարանում եմ պատասխանել

9

69.2

13

100.0

Ընդհանուր

Աղյուսակ 11. Եթե աղբահանության ծառայության որակը և հաճախականությունը բարելավված լինեն, ապա որքա՞ն գումար Դուք պատրաստ կլինեք վճարել ամսական աղբահանության ծառայության դիմաց Ձեր տնային տնտեսության մեկ բնակչի հաշվով Քանակը

Տոկոսը

50-100 դրամ

11

61.1

101-150 դրամ

2

11.1

151-200 դրամ

3

16.7

Ընդհանրապես ի վիճակի չեմ լինի վճարել

2

11.1

18

100.0

Ընդհանուր

Աղյուսակ 12ա. Աղբահանության ճիշտ կազմակերպումը պետք է դասավանդել դպրոցներում Քանակը

Տոկոսը

113

45.2

Համաձայն եմ

57

22.8

Համաձայն չեմ

48

19.2

Բոլորովին համաձայն չեմ

21

8.4

Դժվարանում եմ պատասխանել

11

4.4

250

100.0

Լիովին համաձայն եմ

Ընդհանուր

26

Աղյուսակ 12բ. Աղբահանության ճիշտ կազմակերպման մասին հանրային իրազեկումը կօգնի լուծել աղբահանության խնդիրները քաղաքում Քանակը

Տոկոսը

56

22.4

Համաձայն եմ

120

48.0

Համաձայն չեմ

46

18.4

Բոլորովին համաձայն չեմ

21

8.4

7

2.8

250

100.0

Լիովին համաձայն եմ

Դժվարանում եմ պատասխանել Ընդհանուր

Աղյուսակ 12գ. Աղբի կանոնավոր հավաքումը աղբահանության միակ լուծումն է Քանակը

Տոկոսը

55

22.0

Համաձայն եմ

119

47.6

Համաձայն չեմ

58

23.2

Բոլորովին համաձայն չեմ

10

4.0

8

3.2

250

100.0

Լիովին համաձայն եմ

Դժվարանում եմ պատասխանել Ընդհանուր

Աղյուսակ 12դ. Բնակիչները թափում են աղբը փողոցում, քանի որ մեր թաղամասում չկան աղբարկղեր Քանակը

Տոկոսը

Լիովին համաձայն եմ

43

17.2

Համաձայն եմ

73

29.2

Համաձայն չեմ

103

41.2

30

12.0

1

0.4

250

100.0

Բոլորովին համաձայն չեմ Դժվարանում եմ պատասխանել Ընդհանուր

27

Աղյուսակ 12ե. Աղբ այրելը կարող է վնասակար լինել առողջության համար Քանակը

Տոկոսը

99

39.6

Համաձայն եմ

118

47.2

Համաձայն չեմ

27

10.8

Բոլորովին համաձայն չեմ

0

0.0

Դժվարանում եմ պատասխանել

6

2.4

250

100.0

Լիովին համաձայն եմ

Ընդհանուր

Աղյուսակ 12զ. Քաղաքապետարանը պատշաճ ուշադրություն է դարձնում մեր քաղաքի աղբահանության հարցին Քանակը

Տոկոսը

91

36.4

Համաձայն եմ

126

50.4

Համաձայն չեմ

17

6.8

Բոլորովին համաձայն չեմ

10

4.0

6

2.4

250

100.0

Լիովին համաձայն եմ

Դժվարանում եմ պատասխանել Ընդհանուր

Աղյուսակ 12է. Մեր երկրի համար շատ կարևոր է ունենալ թափոնների վերամշակման իրավական հիմքերը Քանակը

Տոկոսը

116

46.4

Համաձայն եմ

57

22.8

Համաձայն չեմ

48

19.2

Բոլորովին համաձայն չեմ

18

7.2

Դժվարանում եմ պատասխանել

11

4.4

250

100.0

Լիովին համաձայն եմ

Ընդհանուր

28

Աղյուսակ 13. Որքա՞ն հետաքրքրված եք մասնակցել տեղեկատվական ծրագրի, որի նպատակն է իրազեկել բնակչությանը այն մասին, թե կենցաղային թափոնների որ տեսակները և ինչպես կարելի է հավաքել, տեսակավորել և վերամշակել Քանակը

Տոկոսը

7

2.8

Որոշ չափով հետաքրքրված եմ

130

52.0

Որոշ չափով հետաքրքրված չեմ

23

9.2

Ընդհանրապես հետաքրքրված չեմ

87

34.8

3

1.2

250

100.0

Շատ հետաքրքրված եմ

Դժվարանում եմ պատասխանել Ընդհանուր

Աղյուսակ 14ա. Եթե մեկնարկեր աղբի վերամշակման ծրագիր, որը կնախատեսեր աղբի տեսակավորում, օրինակ, թղթի, մետաղների, ապակե տարաների և պլաստմասների միջև, ապա որքա՞ն պատրաստակամ կլինեիք տեսակավորել թափոնները առանձին կոնտեյներներում հավաքման նպատակով Քանակը

Տոկոսը

Լիովին պատրաստակամ եմ

78

31.2

Որոշ չափով պատրաստակամ եմ

81

32.4

Որոշ չափով պատրաստակամ չեմ

44

17.6

Ընդհանրապես պատրաստակամ չեմ

41

16.4

6

2.4

250

100.0

Դժվարանում եմ պատասխանել Ընդհանուր

Աղյուսակ 14բ. Որքա՞ն պատրաստակամ կլինեիք վճարել, որպեսզի աղբի հատուկ տեսակները հեռացնեին հենց Ձեր տնից Քանակը

Տոկոսը

37

14.8

Որոշ չափով պատրաստակամ եմ

115

46.0

Որոշ չափով պատրաստակամ չեմ

50

20.0

Ընդհանրապես պատրաստակամ չեմ

45

18.0

3

1.2

250

100.0

Լիովին պատրաստակամ եմ

Դժվարանում եմ պատասխանել Ընդհանուր

29

Աղյուսակ 14գ. Որքա՞ն պատրաստակամ կլինեիք մասնակցել այնպիսի ծրագրի, որը կնախատեսեր սննդի թափոններից պարարտանյութի արտադրություն Քանակը

Տոկոսը

Լիովին պատրաստակամ եմ

75

30.0

Որոշ չափով պատրաստակամ եմ

80

32.0

Որոշ չափով պատրաստակամ չեմ

60

24.0

Ընդհանրապես պատրաստակամ չեմ

27

10.8

8

3.2

250

100.0

Դժվարանում եմ պատասխանել Ընդհանուր

Աղյուսակ 14դ. Եթե յուրաքանչյուր պլաստիկ շշի դիմաց Ձեզ վճարեին, ապա որքա՞ն պատրաստակամ կլինեիք մասնակցել պլաստիկ շշերի վերադարձմանն ուղղված ծրագրին Քանակը

Տոկոսը

162

64.8

Որոշ չափով պատրաստակամ եմ

70

28.0

Որոշ չափով պատրաստակամ չեմ

9

3.6

Ընդհանրապես պատրաստակամ չեմ

6

2.4

Դժվարանում եմ պատասխանել

3

1.2

250

100.0

Լիովին պատրաստակամ եմ

Ընդհանուր

Աղյուսակ 15. Հարցվածների տարիքը Նվազագույն տարիքը

18

Առավելագույն տարիքը

75

Միջին տարիքը

41

Աղյուսակ 16. Հարցվածների սեռը Քանակը

Տոկոսը

Արական

89

35.6

Իգական

161

64.4

Ընդհանուր

250

100.0

30

Աղյուսակ 17. Հարցվածների կրթությունը Քանակը

Տոկոսը

0

0.0

Միջնակարգ կրթություն

86

34.4

Միջին մասնագիտական կրթություն

68

27.2

Բարձրագույն կրթություն

96

38.4

Հետբուհական կրթություն

0

0.0

Երբեք չեմ սովորել

0

0.0

250

100.0

Տարրական կրթություն (3-4 տարի)

Ընդհանուր

Աղյուսակ 18. Կես դրույք կամ լրիվ դրույք աշխատանք, ներառյալ ցանկացած տեսակի ինքնազբաղվածություն Քանակը

Տոկոսը

Այո

208

83.2

Ոչ

42

16.8

250

100.0

Ընդհանուր

Աղյուսակ 19. Լրացուցիչ մեկնաբանություններ Քանակը Պետք է ուշադրություն դարձնել ոչ միայն քաղաքի, այլև քաղաքից դուրս գտնվող աղբյուրներին կից գտնվող տարածքների աղբահանության հարցին

4

Բնակիչները պետք է մաքուր պահեն մեր թաղամասը

1

Բնակիչները պետք է չլցնեն աղբը գետը և աղտոտեն ջուրը

1

Կուզենայի, որ ուշադրություն դարձնեն նաև մեր թաղամասի մաքրության հարցերին

1

31

Բոլնիսի քաղաք Աղյուսակ 20. Հարցմանը մասնակցած տնային տնտեսությունները Քանակը

Տոկոսը

160

98.8

ոչ մեկ չի բնակվում (մեկնել են երկրից, ժամանակավոր չեն բնակվում այդ տանը)

2

1.2

հրաժարվել է պատասխանել

0

0.0

162

100.0

մասնակցել է հարցմանը

Ընդհանուր

Աղյուսակ 212. Անհատական բնակելի տուն, թե բնակարան բազմաբնակարան շենքում Քանակը

Տոկոսը

148

92.5

12

7.5

160

100.0

Քանակը

Տոկոսը

Լցնում ենք աղբարկղերի մեջ

93

58.1

Կերակրում ենք կենդանիներին

49

30.6

Լցնում ենք աղբատար մեքենան

13

8.1

Թաղում ենք բակում

1

0.6

Այլ

4

2.5

160

100.0

անհատական բնակելի տուն բնակարան բազմաբնակարան շենքում Ընդհանուր

Աղյուսակ 22ա. Ինչպե՞ս եք հեռացնում սննդի թափոնները

(նվազման կարգով)

Ընդհանուր

Աղյուսակ 2-ից սկսած՝ մյուս բոլոր աղյուսակները վերաբերում են հարցմանը մասնակցած տնային տնտեսություններին 2

32

Աղյուսակ 22բ. Ինչպե՞ս եք հեռացնում թուղթը/ստվարաթուղթը

(նվազման կարգով) Քանակը

Տոկոսը

110

68.8

Լցնում ենք աղբատար մեքենան

29

18.1

Վառում ենք

15

9.4

Թափում ենք տարերայնորեն առաջացած աղբավայրում

1

0.6

Թաղում ենք բակում

1

0.6

Այլ

4

2.5

160

100.0

Քանակը

Տոկոսը

114

71.3

42

26.3

Թափում ենք տարերայնորեն առաջացած աղբավայրում

3

1.9

Վառում ենք

1

0.6

160

100.0

Քանակը

Տոկոսը

Լցնում ենք աղբարկղերի մեջ

96

60.0

Լցնում ենք աղբատար մեքենան

36

22.5

5

3.1

23

14.4

160

100.0

Լցնում ենք աղբարկղերի մեջ

Ընդհանուր

Աղյուսակ 22գ. Ինչպե՞ս եք հեռացնում պլաստիկ իրերը

(նվազման կարգով)

Լցնում ենք աղբարկղերի մեջ Լցնում ենք աղբատար մեքենան

Ընդհանուր

Աղյուսակ 22դ. Ինչպե՞ս եք հեռացնում մետաղե իրերը

(նվազման կարգով)

Թափում ենք տարերայնորեն առաջացած աղբավայրում Այլ Ընդհանուր Աղյուսակ 22ե. Ինչպե՞ս եք հեռացնում ապակե իրերը

33

Քանակը

Տոկոսը

104

65.0

44

27.5

Թափում ենք տարերայնորեն առաջացած աղբավայրում

3

1.9

Այլ

9

5.6

160

100.0

Լցնում ենք աղբարկղերի մեջ Լցնում ենք աղբատար մեքենան

Ընդհանուր

Աղյուսակ 23. Որքա՞ն հաճախ է իրականացվում աղբահանությունը ձեր թաղամասում Քանակը

Տոկոսը

Ամեն օր

85

53.1

Շաբաթը առնվազն մեկ անգամ

55

34.4

1

0.6

19

11.9

160

100.0

Ամիսը մեկ Դժվարանում եմ պատասխանել Ընդհանուր

Աղյուսակ 24. Որքանո՞վ եք բավարարված Ձեր թաղամասում աղբահանության ծառայության մատուցման որակից Քանակը

Տոկոսը

Լիովին բավարարված եմ

47

29.4

Որոշ չափով բավարարված եմ

72

45.0

Որոշ չափով բավարարված չեմ

27

16.9

Ընդհանրապես բավարարված չեմ

11

6.9

3

1.9

160

100.0

Դժվարանում եմ պատասխանել Ընդհանուր

34

Աղյուսակ 25. Արդյո՞ք Ձեր թաղամասում աղբահանության ծառայության որակը լավացել է, մնացել է նույնը, թե վատացել է նախորդ տարվա համեմատ Քանակը

Տոկոսը

40

25.0

112

70.0

Վատացել է

3

1.9

Դժվարանում եմ պատասխանել

6

3.8

160

100.0

Լավացել է Մնացել է նույնը

Ընդհանուր

Աղյուսակ 26. Աղբահանության հետ կապված ինչպիսի՞ խնդիրներ են հիմնականում առաջանում Ձեր թաղամասում

(թույլատրելի է մեկից ավելի պատասխան, նվազման կարգով) Քանակը

Տոկոսը (160-ից)

Աղբահանման ոչ հաճախակի կազմակերպում

35

21.9

Աղբարկղերի պակաս/բացակայություն

33

20.6

Խնդիրներ չկան

14

8.8

Աղբամանների տարածքի բարեկարգում

11

6.9

Աղբարկղերի հեռավորությունը

9

5.6

Բնակիչների ոչ բարեխիղճ վերաբերմունք

3

1.9

Աղբի անտանելի հոտը

2

1.3

Դժվարանում եմ պատասխանել

2

1.3

Աղյուսակ 27. Ինչպիսի՞ առաջարկություններ ունեք Ձեր թաղամասում աղբահանության ծառայության որակի բարելավման համար

(թույլատրելի է մեկից ավելի պատասխան, նվազման կարգով) Քանակը

Տոկոսը (160-ից)

Աղբահանման հաճախակի կազմակերպում

56

35.0

Աղբարկղերի տեղադրում/ավելացում

42

26.3

Աղբարկղերի տարածքի բարեկարգում

7

4.4

Բնակիչների բարեխիղճ վերաբերմունք

5

3.1

35

Առաջարկություններ չկան

4

2.5

Աղբարկղերի մոտեցում բնակելի տներին

4

2.5

Աղբի տեսակավորում՝ աղբի թափոնների տեղադրում տարբեր աղբամաններում

2

1.3

Ավելի որակյալ աղբարկղերի տեղադրում

1

0.6

Աղբարկղերի մոտեցում բնակելի տներին

1

0.6

Հասարակական վայրերում աղբը թափելու մշակույթի մասին գովազդային վահանակների տեղադրում

1

0.6

Դժվարանում եմ պատասխանել

2

1.3

Աղյուսակ 28. Արդյո՞ք Դուք ունեք գրավոր պայմանագիր աղբահանության ծառայություն մատուցող որևէ կազմակերպության հետ

Այո Ոչ Դժվարանում եմ պատասխանել Ընդհանուր

Քանակը

Տոկոսը

0

0.0

158

98.8

2

1.3

160

100.0

Աղյուսակ 29. Արդյո՞ք Ձեր տնային տնտեսությունը վճարումներ է կատարում աղբահանության ծառայության դիմաց

Այո Ոչ Դժվարանում եմ պատասխանել Ընդհանուր

36

Քանակը

Տոկոսը

0

0.0

146

91.3

14

8.8

160

100.0

Աղյուսակ 29ա. Եթե Ձեր տնային տնտեսությունը վճարումներ չի կատարում աղբահանության ծառայության դիմաց, ապա ինչո՞ւ

(նվազման կարգով) Քանակը

Տոկոսը

Ներառված է կոմունալ վճարների մեջ

4

2.7

Ներառված է ջրի վճարի մեջ

3

2.1

Վճարվում է քաղաքապետարանի/ կառավարության կողմից

95

65.1

Չկա նման վճար, ոչ ոք չի վճարում

19

13.0

Դժվարանում եմ պատասխանել

25

17.1

160

100.0

Ընդհանուր

Աղյուսակ 30. Եթե աղբահանության ծառայության որակը և հաճախականությունը բարելավված լինեն, ապա որքա՞ն գումար Դուք պատրաստ կլինեք վճարել ամսական աղբահանության ծառայության դիմաց Ձեր տնային տնտեսության մեկ բնակչի հաշվով Քանակը

Տոկոսը

0.26-0.51 լարի

37

23.1

0.52-0.77 լարի

8

5.0

0.78-1.02 լարի

7

4.4

Ընդհանրապես ի վիճակի չեմ լինի վճարել

87

54.4

Չեմ կարծում, որ պետք է վճարեմ

14

8.8

7

4.4

160

100.0

Վճարվում է քաղաքապետարանի կողմից Ընդհանուր

Աղյուսակ 31ա. Աղբահանության ճիշտ կազմակերպումը պետք է դասավանդել դպրոցներում Քանակը

Տոկոսը

Լիովին համաձայն եմ

36

22.5

Համաձայն եմ

63

39.4

Համաձայն չեմ

17

10.6

3

1.9

41

25.6

160

100.0

Բոլորովին համաձայն չեմ Դժվարանում եմ պատասխանել Ընդհանուր

37

Աղյուսակ 31բ. Աղբահանության ճիշտ կազմակերպման մասին հանրային իրազեկումը կօգնի լուծել աղբահանության խնդիրները քաղաքում Քանակը

Տոկոսը

Լիովին համաձայն եմ

75

46.9

Համաձայն եմ

60

37.5

Համաձայն չեմ

1

0.6

Բոլորովին համաձայն չեմ

1

0.6

23

14.4

160

100.0

Դժվարանում եմ պատասխանել Ընդհանուր

Աղյուսակ 31գ. Աղբի կանոնավոր հավաքումը աղբահանության միակ լուծումն է Քանակը

Տոկոսը

Լիովին համաձայն եմ

74

46.3

Համաձայն եմ

79

49.4

Համաձայն չեմ

2

1.3

Բոլորովին համաձայն չեմ

1

0.6

Դժվարանում եմ պատասխանել

4

2.5

160

100.0

Ընդհանուր

Աղյուսակ 31դ. Բնակիչները թափում են աղբը փողոցում, քանի որ մեր թաղամասում չկան աղբարկղեր Քանակը

Տոկոսը

Լիովին համաձայն եմ

16

10.0

Համաձայն եմ

31

19.4

Համաձայն չեմ

70

43.8

Բոլորովին համաձայն չեմ

10

6.3

Դժվարանում եմ պատասխանել

33

20.6

160

100.0

Ընդհանուր

38

Աղյուսակ 31ե. Աղբ այրելը կարող է վնասակար լինել առողջության համար Քանակը

Տոկոսը

Լիովին համաձայն եմ

59

36.9

Համաձայն եմ

65

40.6

Համաձայն չեմ

15

9.4

0

0.0

21

13.1

160

100.0

Բոլորովին համաձայն չեմ Դժվարանում եմ պատասխանել Ընդհանուր

Աղյուսակ 31զ. Քաղաքապետարանը պատշաճ ուշադրություն է դարձնում մեր քաղաքի աղբահանության հարցին Քանակը

Տոկոսը

Լիովին համաձայն եմ

42

26.3

Համաձայն եմ

88

55.0

Համաձայն չեմ

17

10.6

2

1.3

11

6.9

160

100.0

Բոլորովին համաձայն չեմ Դժվարանում եմ պատասխանել Ընդհանուր

Աղյուսակ 31է. Մեր երկրի համար շատ կարևոր է ունենալ թափոնների վերամշակման իրավական հիմքերը Քանակը

Տոկոսը

Լիովին համաձայն եմ

92

57.5

Համաձայն եմ

64

40.0

Համաձայն չեմ

1

0.6

Բոլորովին համաձայն չեմ

0

0.0

Դժվարանում եմ պատասխանել

3

1.9

160

100.0

Ընդհանուր

39

Աղյուսակ 32. Որքա՞ն հետաքրքրված եք մասնակցել տեղեկատվական ծրագրի, որի նպատակն է իրազեկել բնակչությանը այն մասին, թե կենցաղային թափոնների որ տեսակները և ինչպես կարելի է հավաքել, տեսակավորել և վերամշակել Քանակը

Տոկոսը

Շատ հետաքրքրված եմ

38

23.8

Որոշ չափով հետաքրքրված եմ

65

40.6

Որոշ չափով հետաքրքրված չեմ

31

19.4

Ընդհանրապես հետաքրքրված չեմ

12

7.5

Դժվարանում եմ պատասխանել

14

8.8

160

100.0

Ընդհանուր

Աղյուսակ 33ա. Եթե մեկնարկեր աղբի վերամշակման ծրագիր, որը կնախատեսեր աղբի տեսակավորում, օրինակ, թղթի, մետաղների, ապակե տարաների և պլաստմասների միջև, ապա որքա՞ն պատրաստակամ կլինեիք տեսակավորել թափոնները առանձին կոնտեյներներում հավաքման նպատակով Քանակը

Տոկոսը

Լիովին պատրաստակամ եմ

70

43.8

Որոշ չափով պատրաստակամ եմ

48

30.0

Որոշ չափով պատրաստակամ չեմ

23

14.4

Ընդհանրապես պատրաստակամ չեմ

10

6.3

9

5.6

160

100.0

Դժվարանում եմ պատասխանել Ընդհանուր

Աղյուսակ 33բ. Որքա՞ն պատրաստակամ կլինեիք վճարել, որպեսզի աղբի հատուկ տեսակները հեռացնեին հենց Ձեր տնից Քանակը

Տոկոսը

Լիովին պատրաստակամ եմ

65

40.6

Որոշ չափով պատրաստակամ եմ

17

10.6

Որոշ չափով պատրաստակամ չեմ

14

8.8

Ընդհանրապես պատրաստակամ չեմ

61

38.1

3

1.9

160

100.0

Դժվարանում եմ պատասխանել Ընդհանուր

40

Աղյուսակ 33գ. Որքա՞ն պատրաստակամ կլինեիք մասնակցել այնպիսի ծրագրի, որը կնախատեսեր սննդի թափոններից պարարտանյութի արտադրություն Քանակը

Տոկոսը

Լիովին պատրաստակամ եմ

49

30.6

Որոշ չափով պատրաստակամ եմ

46

28.8

Որոշ չափով պատրաստակամ չեմ

28

17.5

Ընդհանրապես պատրաստակամ չեմ

17

10.6

Դժվարանում եմ պատասխանել

20

12.5

160

100.0

Ընդհանուր

Աղյուսակ 33դ. Եթե յուրաքանչյուր պլաստիկ շշի դիմաց Ձեզ վճարեին, ապա որքա՞ն պատրաստակամ կլինեիք մասնակցել պլաստիկ շշերի վերադարձմանն ուղղված ծրագրին Քանակը

Տոկոսը

119

74.4

Որոշ չափով պատրաստակամ եմ

21

13.1

Որոշ չափով պատրաստակամ չեմ

5

3.1

Ընդհանրապես պատրաստակամ չեմ

9

5.6

Դժվարանում եմ պատասխանել

6

3.8

160

100.0

Լիովին պատրաստակամ եմ

Ընդհանուր

Աղյուսակ 34. Հարցվածների տարիքը Նվազագույն տարիքը

18

Առավելագույն տարիքը

79

Միջին տարիքը

46

Աղյուսակ 35. Հարցվածների սեռը Քանակը

Տոկոսը

Արական

35

21.9

Իգական

125

78.1

Ընդհանուր

160

100.0

Աղյուսակ 36. Հարցվածների կրթությունը

41

Քանակը

Տոկոսը

0

0.0

Միջնակարգ կրթություն

32

20.0

Միջին մասնագիտական կրթություն

42

26.3

Բարձրագույն կրթություն

84

52.5

Հետբուհական կրթություն

2

1.3

Երբեք չեմ սովորել

0

0.0

160

100.0

Տարրական կրթություն (3-4 տարի)

Ընդհանուր

Աղյուսակ 37. Կես դրույք կամ լրիվ դրույք աշխատանք, ներառյալ ցանկացած տեսակի ինքնազբաղվածություն Քանակը

Տոկոսը

Այո

147

91.9

Ոչ

13

8.1

160

100.0

Ընդհանուր

Աղյուսակ 38. Լրացուցիչ մեկնաբանություններ Քանակը Պետք է ավելացնել աղբարկղերի թիվը:

5

Քաղաքը պետք է մաքուր պահել:

4

Պետք է արգելել աղբի կուտակումը շուկայի տարածքում:

2

Պետք է տեղադրեն աղբարկղեր մեր փողոցում:

2

Աղբատար մեքենան պետք է գա շաբաթը 2-3 անգամ:

1

Աղբի հարցը պետք է կարգավորվի:

1

Այս հարցումը բարձրացնում է ժողովրդի իրազեկությունը, պետք է ժամանակին հեռացվեն աղբի թափոնները, որոնք երկար մնալով վնասում են առողջությանը:

1

Աղբահանությունը պետք է դառնա վերահսկելի:

1

Թափառող կենդանիները պետք է մեկուսացվեն, որպեսզի կանխվի կենդանիների հարձակումը աղբամանների վրա:

1

Լավ կլինի, որ բնակիչներն աղբը աղբամաններից դուրս չթափեն:

1

Մեր գետը աղտոտոտված է շատ: Աղբատար մեքենան պետք է գա շաբաթը գոնե 2-3 անգամ, աղբարկղերը պետք է տեղադրվեն մեր

1

42

տներին մոտ տարածքում: Շները աղբամանների մեջ են նետվում, փողոցներ կեղտոտ են:

1

Պետք է աղբարկղեր տեղադրեն մեր տարածքում, մեքենան գոնե 2-3 անգամ շաբաթը գա, հատկապես հուլիս ամսին:

1

Պետք է աղբարկղեր տեղադրեն մեր տարածքում: Աղբատար մեքենան պետք է գա շաբաթը գոնե 2-3 անգամ:

1

Պետք է աղբարկղեր տեղադրեն մեր տարածքում: Լավ կլիներ տուգանք սահմանեին այն բնակիչների համար, ովքեր աղբը կթափեն փողոցում, ամբողջ միջավայր աղտոտված է:

1

Պետք է արգելել աղբի կուտակումը շուկայի տարածքում, իսկ բնակիչները պետք է թափեն աղբը աղբարկղերի մեջ:

1

Պետք է ուշադրություն դարձնել քաղաքի մաքրման աշխատանքներին, խստորեն պատժվեն այն քաղաքացիները, ովքեր աղբը փողոց են նետում:

1

Պետք է չայրել աղբը, նաև տերևները, օդը չաղտոտել: Լավ կլինի մեծ ուշադրություն դարձնել աղբի տեսակավորմանը: Նաև լավ կլինի, եթե աղբը հեռացվի հենց տնից:

1

43