Voer voor psychologen

Prins over privacy Samenwerken met Stapel

Voer voor psychologen

no. 05 24 november 2011

Onafhankelijk magazine van Tilburg University

02. Analyse tekst Francine Bardoel

De cover De coverstory van deze Univers gaat over Diederik Stapel. Daar hoefden we als re­ dactie niet lang over na te denken. Wel is er lang gediscussieerd over de cover. Onze twijfel zat hem vooral in het feit dat deze man al zoveel over zich heen gekregen heeft. Vanaf het begin van de affaire heeft de universiteit voor een persstrategie gekozen waarbij Diederik Stapel met naam en toenaam, inclusief alle verdenkingen, centraal stond. De media exposure was enorm en Stapel heeft daar zwaar onder geleden.

Er is uiteindelijk toch voor deze cover gekozen omdat het een effectieve verbeelding is voor wat er gevoeld wordt binnen de universiteit, en wat ook nog steeds de grote vraag is: wat bezielde deze man? Voer voor psychologen, dus.

Stapel zelf heeft ervoor gekozen niet te communiceren, en de universiteit heeft op intranet medewerkers opgeroepen om niet met de pers te praten. Iedereen had na de affaire vragen over het hoe en waarom. We zijn blij dat Rik Pieters uiteindelijk met ons wilde delen wat hij voelde toen hij hoorde van de affaire en wat dat zou betekenen voor zijn onderzoek.

Tilburg vs Rotterdam De affaire Stapel is nog maar net aan het bekoelen, of er verschenen twee nieuwe gevallen van frauderende wetenschappers. Eerst een promovendus aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, daarna prof. Poldermans aan het Erasmus Medisch Centrum te Rotterdam.

Don Poldermans verzon niet alleen gegevens: hij nam bloed af bij patiënten en maakte hartecho’s zonder schriftelijke toestemming. Ook zijn er twee rapportages aan congressen aangeboden op basis van onbetrouwbare gegevens.

Omdat het gaat om fraude in de medische wetenschap, waarbij mensenlevens op het spel staan, zou je verwachten dat de hetze rondom Poldermans minstens zo groot zou zijn als die rondom Stapel. Sterker nog, de kwestie in Rotterdam was eigenlijk al eerder intern bekend dan die van Stapel: op 28 juli begon de commissie met haar onderzoek. Maar Rotterdam hanteerde een compleet andere communicatiestrategie.

Vanaf het eerste ogenblik heeft de UvT besloten om Diederik Stapel bij naam en toenaam te noemen en alle verdenkingen openlijk met de pers te delen. Het werkte: journalisten concentreerden zich vooral op Diederik en niet op de universiteit. Nog voor het interim-rapport van de commissie bekend was, was Stapel al veroordeeld.

Rotterdam koos voor een andere strategie. “We hebben goed naar Tilburg gekeken”, aldus communicatieadviseur David Drexhage van de Erasmus Universiteit. “Maar we hebben gewacht en

Univers 24 november 2011

dat is dus slim geweest. De keuze voor deze communicatiestrategie ligt in de wens om optimale transparantie na te streven, en personen niet onnodig te beschadigen. Dus eerst volledig onderzoek, repliek en sanctie voordat we naar buiten treden.

Als wij eerder dan deze week benaderd zouden zijn, hadden we zonder naam bevestigd dat er een onderzoek liep.”

Uiteindelijk haalde Tilburg de kastanjes uit het vuur en kreeg de grootste mediagolf over zich heen. De vraag is natuurlijk wel: had Tilburg de publiciteit tegen kunnen houden? De fraude was grootschaliger, en het ging hier om een decaan.

Inhoudsopgave .03 Colofon

12.

Adres Postbus 90153, 5000 LE Tilburg. univers@uvt.nl www.universonline.nl Basisontwerp Unit20: Yoe San Liem & Maud van Velthoven Cover Pascal Tieman Druk PrismaPrint Advertenties G.vandooren@uvt.nl Uitgave Univers is het onafhankelijk magazine van Tilburg University Volgende editie Univers 06 verschijnt op 15 december 2011 Redactieraad Jan Bouwens, Bart de Geus, Jasper Haenen, Annemarie Hinten, Thom Meens, Walther Verhoeven, Wiel Schmetz, Marcel Zeelenberg Dit nummer is gemaakt door Francine Bardoel, Erik-Jan Broers, Erik van der Burgt, Dolph Cantrijn, Andrew Cartwright, Gerrie van Dooren, Michael Doove, Adrian van den Eerenbeemt, Toon van Esch, Sonia Kolasinska, Lieke Meertens, Tom van Nuenen, Charles Peter, Iris Scherphof, Bas van der Schot, Bart Smout, Karel Soudijn, Lieke Steijvers, Pascal Tieman, Ton Toemen, Koen Verheijden, Yvonne Verschuren, Marten van de Wier, Malini Witlox

26.

8.

© 2011 Univers Magazine

Bart Smout schreef ‘Stapel over Stapel’ (pagina 20-21)

De zaak Diederik Stapel is zo absurd en tragisch tegelijkertijd, dat je meteen denkt: hier zit een verhaal in. Toen Univers mij vroeg een fictief stuk over Stapel te schrijven, ging ik hier daarom graag op in. Natuurlijk is het makkelijk om Stapel als een halve gek weg te zetten, maar ik hoop dat het verhaal bij de lezer ook vragen oproept over de wetenschap en zijn idealen. Naar mijn mening leidt het hardnekkige geloof in waarheid en feiten even vaak tot ficties als de gefingeerde data van Stapel.

8.

Passion, fear & faith

Privacy is de specialiteit van Corien Prins, en dat maakt haar extra oplettend tijdens een interview. ‘Op internet kan alles uit de context worden gehaald’.

14.

Life after Stapel

Hoe ga je als wetenschapper verder na de affaire Stapel? Hoogleraar Rik Pieters: “Het is alsof we in de rouw zitten. Je gelooft het, maar je kunt het niet geloven.”

22.

The first time @ TiU

In Tilburg you're never too young to learn. Primary school children's brains are put to work at the Kids University. A perfect day out for 160 little smart-asses.

28.

Crisis!

Students and philosopher give their thoughts on the recent crises in Europe, the western world in general, and who’s to blame for it all.

04. Buzz 06. Pics 08. Passion, fear & faith 12. Coverstory 18. Lifestyle 20. Fictief verhaal 22. Science & School 24. International 27. What’s in the world

Univers 24 november 2011

04. Buzz

coördinatie Malini Witlox

Knipoog

Instromen kan altijd Tilburg University overweegt extra instroommomenten in te voeren bij masteropleidingen. Hiermee moet voorkomen worden dat studenten – na de invoering van de harde knip – studievertraging oplopen.

Het gaat om de master Human Resource Studies van de Faculteit Sociale Wetenschappen en de research master van de Faculteit Rechtswetenschappen. Ook bij theologie (TST) wordt de maatregel overwogen. Daar zijn momenteel twee masters: Theologie en Christianity & Society. “Voor de eerste is het geen probleem een tweede instroommoment te creëren. Dat zal gebeuren indien er door studenten om gevraagd wordt. Voor de tweede is dit momenteel niet haalbaar, vanwege de lage studentenaantallen”, aldus het College van Bestuur.

Het college wil door met meerdere instroommomenten te werken, voorkomen dat TiU studenten verliest die elders wel halverwege het jaar in kunnen stromen, maar niet in Tilburg. “Er kunnen echter argumenten zijn om vast te houden aan één instroommoment in de master in septem­ ber, bijvoorbeeld bij sterk curriculair opgebouwde opleidingen.”

Er komen ook meer instroommomenten voor de ba­ chelorthesis. “Het is logisch dat wanneer er twee in­ stroommomenten zijn voor de master er ook twee momenten zijn voor de bachelorthesis”, aldus de bestuurders. Het voorstel wordt in december in de universiteitsraad besproken.

;)

Niets boven studentenfeesten Studeren in Groningen. Voor veel Haagse scholieren is het niet meteen de eerste optie. Maar daar de voorlichtingsdag bezoeken, dat blijkt weer een heel ander verhaal. Volgens conrector Remco Vogel van het Haagse Maerlant Lyceum reizen zijn leerlingen massaal af naar het hoge noorden. Hun motieven blijken echter allesbehalve academisch.

Het aantrekkelijke van de voorlichtingsdag van de Rijksuniversiteit Groningen (daar waar niets boven gaat) zit ‘m voor de Haagse jeugd vooral in de activiteiten vooraf. De Groningse studentenverenigingen geven de avond ervoor namelijk scholierenfeestjes, bij wijze van eigen voorlichting. If you’ve got it, flaunt it, niet­ waar? Naderhand overnachten in een studentenhuis is natuurlijk bij de mogelijk­ heden inbegrepen.

Jaarlijks vragen dan ook tientallen scholieren bij het Maerlant Lyceum een vrije dag om de optie Groningen te onderzoeken. Maar na het feesten en te veel drin­ ken zijn ze de volgende dag te brak voor de voorlichting zelf, briest de conrector.

Volgens hem geven de leerlingen zelf ook toe dat ze daar helemaal niet willen studeren. Alleen feesten en de volgende dag vrij. Vogel wil daarom dat de uni­ versiteit de voorlichtingsdag voortaan op zaterdag houdt. Want katers, die heb je maar in je eigen tijd.

De universiteit wil het aantal computers voor studenten halveren.

Dat is...

Prima

Rampzalig

Tegenwoordig werkt toch iedereen op een iPad of netbook. (118 stemmen)

Er is toch al een tekort aan pc’s. (307 stemmen)

Tessa Mentink (fractie Front): “We vinden het behoud van de computerwerkplekken zeer belangrijk. Een petitie van SAM en Front is massaal ondertekend. Wifi is geen alternatief, dat is een basisvoorziening naast de vaste pc’s.

Niet iedere student heeft een laptop ter beschikking. Tevens mag je vanuit de Arbo-wet niet langer dan twee uur achtereen op een laptop werken.”

Student Patrick Hereijgers reageert via internet: “Er is nooit een pc beschikbaar. Draadloos internet en laptop worden al veel gebruikt, maar nog steeds zijn (bijna) alle computers steeds bezet. In G staan nogal wat computers, maar als je gaat kijken zijn ze tussen 10.30 tot 16.00 bezet.

Blijkbaar is er dus nog vraag naar zulke plekken en zouden er zelfs meer moeten zijn in die gebouwen.”

Reageer ook op onze nieuwe poll over het Duvelhok via UniversOnline.nl

Wim de Bie nieuwe Leonardo-hoogleraar

Univers online Univers 24 november 2011

Cabaretier, schrijver en zanger Wim de Bie is de nieuwe bekleder van de Leonardoleerstoel van Tilburg University. Hij zal vanaf februari 2012 aan de School of Humanities de masterclass ‘Satire’ geven.

Robbert Dijkgraaf vertrekt bij KNAW

Robbert Dijkgraaf vertrekt

medio 2012 als president van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Hij wordt directeur van het Institute for Advanced Study (IAS) in het Amerikaanse Princeton.

gelegde reorganisatieplan (pakket A). De vacaturestop is daarmee per direct opgeheven. Dat betekent dat ook externe kandidaten weer kunnen reageren op eventuele vacatures.

Uraad stemt in met reorganisatieplan

Geen coulance voor te veel verdienende studenten

Alle fracties van de Universiteitsraad hebben ingestemd met het door het CvB voor-

Duizenden studenten moeten een deel van hun studiefinanciering terugbetalen omdat ze

Buzz .05

Laat hem dit jaar een beetje echt lijken Foto: Wouter Nuijten

ff bellen

met Tim Peters, voorzitter SOTS Tilburg University ziet om financiële redenen af van de aankoop van het Duvelhok.

De Tilburgse studentenverenigingen, verenigd in de Stichting Overleg Tilburgse Studentenverenigingen, zijn teleurgesteld, aldus voorzitter Tim Peters.

Verrast dat de koop niet doorgaat?

“Ja. Ik merkte wel dat het proces langzaam verliep, maar voor mij was onduidelijk of dat met de normale vertragingen bij de aankoop van zo’n pand te maken had of dat het een teken was dat de koop niet door zou gaan. We zijn behoorlijk teleurgesteld. We hebben begrip voor de noodzakelijke bezuinigingen die aan de universiteit worden opgelegd, maar dat de aankoop van het Duvelhok van de baan is, is erg jammer. Het is een stap terug in de profilering van Tilburg als studentenstad.”

Dat zijn grote woorden.

“De komst van het Duvelhok had echt een grote stap vooruit kunnen zijn. De meeste studenten wonen in het centrum. Ze hebben behoefte aan voorzieningen, dichterbij huis. Werkgroepen konden in het Duvelhok bij elkaar komen voor een korte vergadering, je kon er in de tentamenperiode terecht om te studeren.

Er is onder studenten behoefte aan een ontmoetingsplek. En richting burgers maak je je met zo’n locatie in de stad beter zichtbaar.”

Proost

Misdaadonderzoek beloond Prijzen, prijsjes, benoemingen, subsidies, schouderklopjes en veren in de reet; het academische wereldje zit er vol mee. Univers licht er de mooiste uit.

De ‘Nobelprijs voor de criminologie’ zo wordt-ie ook wel genoemd, de Stockholm Prize in Criminology. Een prestigieuze prijs dus, die Tilburgse criminoloog Jan van Dijk juni volgend jaar in Stockholm mag ontvangen. Van Dijk ontvangt de prijs vanwege het opzetten van de Internationale Slachtofferenquête, waarbij burgers hun ervaringen met criminaliteit uit de doeken kunnen doen. Hierdoor is er veel meer duidelijk over de verspreiding, de aard en de trends wat betreft misdaad, aldus de internationale jury.

Aan de prijs is een geldbedrag verboden van zo’n honderdtienduizend euro.

in 2008 en daarna te veel hebben bijverdiend. Staatssecretaris Halbe Zijlstra wil geen uitzondering maken. Het aantal gedupeerde studenten steeg door veranderende wetgeving. De overheid kijkt niet meer naar het netto-inkomen maar naar het brutobedrag.

Column

13.000 gezette schoenen Hé, psst, Hollanders, even onder ons! Ik schrijf deze column in het Nederlands, zodat onze internationale medestudenten het niet volgen.

Het zit namelijk zo; het heeft mij een week gekost om exchange students om mij heen te overtuigen van het bestaan van Sinterklaas. Probeer maar eens in het Engels te vertellen over pepper nuts, Mars pain, spice nuts, suikerklontjes en wortels in schoenen, witte paarden op daken, roetzwarte mannen in clownspakken, en een man die zijn mijter welis­ waar verkeerd om draagt, maar het laatste jaar een bijzondere verjongingskuur heeft ondergaan.

Mocht dit lukken, let dan eens op de reacties van de mede­ wereldbewoner tegenover je. Vooral Spanjaarden en Turken kijken je vreemd aan, want die hebben het zomerverblijf van de goedheiligman nog nooit gezien in hun thuisland. Boven­ dien zijn hun landgenoten weliswaar licht gebruind maar zeker niet zwart, en dragen ze doorgaans relatief normale kleding.

Daarom, lieve studentenfracties, studieverenigingen en andere sponsoren van de campussinten, laat hem dit jaar een beetje lijken op de échte Bram, eeh Kees Flodder, eeh Sint. Zorg verder dat er slechts één sint tegelijk rondloopt op de universiteit, en haal de campuspieten nog eens extra door de schoorsteen (ook hun oren en nek) voordat je ze de straat op stuurt.

Oh, en dat je nergens je fiets kwijt kunt is tot daar aan toe, maar zorg in ieder geval voor een plek waar 13.000 schoenen gezet kunnen worden. Dan hoef ik tenminste niet weer te verantwoorden dat ik lieg.

Michael Doove (23) is student Communicatie- en informatiewetenschappen blogt voor Univers

Tweets

De #diplomacratie rukt op: straks heb je een bul van #UvT nodig voordat je serieus #satire mag schrijven #WimdeBie

#uvt-campus, het is me een raadsel waarom nu al.

Verkiezingen zijn toch in April?

@ErrikB op 14 november

@mathijs_90 op 9 november

Uniek! Net s’werelds langzaamst pratende vrouw in actie gezien... #college #uvt

Zou #uvt Facility Services al gek worden van alle klachten over kou in Library? @FS_UvT: Binnenkort allemaal ‘n kekke UvT-sweater? #yam

@Timo_Dictus op 14 november

Mijn jaarlijkse Playboy van @ FractieSAM ontvangen op de

@RBroekman op 17 november Univers 24 november 2011

06. Pics

fotografie Koen Verheijden

Communicatie Als u mij wilt zeggen Wat u gaat zeggen Dan zal ik u zeggen Hoe u het moet zeggen Want ik heb het hier Hoe zal ik het zeggen Uiteindelijk Als puntje bij paaltje komt Voor het zeggen Dat is vanzelfsprekend Zeg nou zelf Nou ja zeg Die voorlichter Kan me nog meer vertellen Karel Soudijn Campusdichter 2011

Univers 24 november 2011

Pics .07

Overhandiging van het rapport Stapel door de commissie Levelt. Een echt persmoment. Iedereen is formeel gekleed, twee leden van de Commissie

Levelt dragen een Koninklijke onderscheiding, de twee voorlichters onderscheiden zich met een naamkaart.

Univers 24 november 2011

08.

08 Passion, Passion, fear fear && faith faith

‘Zomaar verdwijnen gaat niet'

Univers 24 november 2011

Passion, fear & faith .09 tekst Lieke Meertens fotografie Dolph Cantrijn

Liever real life dan Linkedin Ze is al zeventien jaar hoogleraar recht en informatisering, adviseert de regering, wordt in 2013 decaan en vervult een hele rits nevenfuncties. Privacy is de specialiteit van Corien Prins. Maar ondanks die focus, kan het toch zomaar gebeuren dat ze dingen zegt in een interview waar ze zich achteraf ongemakkelijk bij voelt.

Z

ou het een valstrik zijn? Een hoogleraar op het gebied van privacy – die studenten waarschuwt voor de gevolgen van Facebook en andere internetuitingen – die toch wil meewerken aan een persoonlijk interview. Een interview dat daarna ook op internet zal verschijnen. Maar nee, geen valstrik, Corien Prins (50) heeft er van tevoren bewust over nagedacht en koos er toch voor om mee te werken en zichzelf te laten zien. Vooral omdat ze in 2013 decaan wordt van de rechtenfaculteit en ervan overtuigd is dat de persoon achter de bestuurder er uiteindelijk altijd toe doet. Prins: “Een persoonlijk interview zegt daarmee dus iets over de handen en voeten die het decanaat zal krijgen.”

Met wel haar eigen regels in het achterhoofd – wat vertel ik wel en wat niet? Het gesprek loopt van haar grote passie voor haar paard, naar haar studiekeuzes, studentenleven, toekomstplannen, naar haar ouders. En daar gaat het mis.

Haar vader overleed enkele jaren geleden en vrijelijk en geëmotioneerd vertelt Prins over haar gemis. Het zijn passages die in het interview opgenomen worden en die ze voor publicatie mag inzien om te checken op feitelijke onjuistheden. Bij het lezen daarvan overvalt haar een ongemakkelijk gevoel. Prins: “Wakker gelegen is een groot woord. Maar ik heb er wel heel lang over nagedacht achteraf”, vertelt ze. “Juist omdat ik had toegezegd met een persoonlijk interview, vind ik het een vervelend verzoek om deze passages te laten verwijderen.” Toch overheerst haar oncomfortabele gevoel en dient ze het verzoek in.

Vanwaar het ongemakkelijke gevoel?

“Vooral omdat deze tekst online beschikbaar zal zijn. Het gaat de wijde wereld in en blijft daar voor eeuwig beschikbaar met één klik op een link. Dat strookt niet met hoe ik zelf met informatieuitwisseling via internet om wil gaan en wat ik daarover aan anderen probeer duidelijk te maken. Wat betreft de gevoelens

Corien’s CV Corien Prins (1961, Gorinchem) is sinds 1994 hoogleraar Recht en informatisering. Daarnaast adviseert ze de regering over toekomstige ontwikkelingen in de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) en prijkt er een uitbundig aantal nevenfuncties op haar CV.

rondom mijn vader heb ik op het moment van het beantwoorden van de vragen onvoldoende bij de implicaties van het interview stilgestaan. Ik voelde me op mijn gemak, de vragen overvielen me en van het een kwam het ander. Maar nu kan ik er niet goed mee uit de voeten. Vooral omdat het op emoties aankomt, dat komt heel dichtbij. Dan heb ik het gevoel: hier heb ik geen zin in. Journalisten of collega’s die mij over vijf jaar gaan googlen, komen hier op terecht. Op internet kan alles uit de context worden gehaald. Het geeft een bepaald beeld van mij hoe ik nu ben, maar over vijf jaar kan ik er misschien heel anders in staan.”

Prins is alert op wat er in de digitale wereld over haar te vinden is. Niet dat ze zelf ooit te maken heeft gehad met grove privacyschending, hoewel ‘de privacy van iedereen iedere dag wordt geschaad omdat zowel de overheid als het bedrijfsleven het niet al te nauw met de regels nemen.’ Maar de alertheid is vooral ontstaan vanuit haar werk – Tilburg staat al jarenlang aan de top op het gebied van privacyonderzoek. Een specialiteit waar Prins inrolde toen ze vanuit Leiden in Tilburg kwam werken.

Als je haar naam googled, vind je alleen werkinformatie. Ze heeft geen Linkedin, als ze een verzoek krijgt mailt ze terug: ‘Ik ontmoet je liever in real life.’ Facebook heeft ze sinds kort alleen omdat haar zus uit Zwitserland daar foto’s op plaatst die ze graag wil zien. Maar tot meer dan vijf Facebook-vrienden gaat ze niet.

Verbaasd vertelt ze wat ze zag toen ze haar Facebook-profiel aanmaakte: “Ineens staat er een rij met potentiële vrienden, waaronder mensen uit mijn leesclub, collega’s, familie, allemaal door elkaar heen! Ik hou mijn privéleven liever gescheiden van mijn werk.”

Niet iedereen hoeft toch je vriend te zijn?

“Nee, maar Facebook gooit die werelden zelf wel op één hoop.

En mensen beseffen helemaal niet dat allerlei werelden aan

Zo is ze lid van diverse commissies en redacties waaronder lid van de hoofdredactie van het Nederlands Juristenblad. In 2013 wordt ze decaan van de rechtenfaculteit.

Univers 24 november 2011

10. Passion, fear & faith

De mensen zouden me vast meewarig nakijken, elkaar aanstoten en besmuikt gniffelen

elkaar gekoppeld worden. En waarom dit vervelend kan zijn. Ik kan nu bijvoorbeeld zien wat de vriendjes van mijn zoons allemaal uitvogelen. Buiten hen om. Dat vriendje vindt dat misschien helemaal niet leuk. Ik zou er eens in de fysieke wereld zo naast moeten gaan staan! Mensen beseffen dat pas als je ze ermee confronteert. Dat heb ik wel eens gedaan bij een bijeenkomst voor de uitreiking van beurzen voor studenten. Hun ouders, opa’s en oma’s zaten allemaal in de zaal. Van tevoren had ik de studenten gegoogled en dat verwerkt in mijn presentatie. Filmpjes en foto’s van uitgaansavonden bijvoorbeeld en allerlei berichten. Nou, er kwam toch een ongemakkelijk gevoel in de zaal!”

Digitale televisie waarmee mensen weten wat jij kijkt. De slimme energiemeter waarmee gezien kan worden hoelang en wanneer jij douchet. Mensen die van alles over jou kunnen zeggen en plaatsen op internet. Prins krijgt er allemaal de kriebels van.

“Misschien ben ik te wantrouwend geworden doordat ik er in mijn werk zo mee bezig ben. Maar tot hoever willen we hierin gaan? Ik heb wel eens nagedacht over het idee of je zomaar zou kunnen verdwijnen op deze aarde. Gewoon drie jaar ergens anders wonen waar niemand je kan vinden. Nou, dat krijg je dus niet voor elkaar. Dat geeft me een gevoel van onvrijheid.”

Die vrijheid is een belangrijke waarde voor Prins, en dat komt indirect terug in alles wat ze vertelt. Haar passie voor paardrijden bijvoorbeeld. “Het is vrijwel het enige dat echt helemaal van mijzelf is. Waar ik helemaal alleen mijn leven en keuzes kan bepalen.

Thuis met een gezin en op je werk word je toch vaak gestuurd. Ik geniet enorm van wetenschapper zijn omdat het vrijheid geeft. Maar het is vooral inhoudelijke vrijheid.

Met het paard kan ik zeggen: ik zie wel.” Het rijden moet wel in het bos gebeuren, want rijden in de bak, daar heeft ze niks mee. “Het mooiste is dat andere dieren niet bang voor je zijn, als je met een beest bent. Vrijwel iedere keer als ik op Fernand rijd, zie ik herten. Of er komt ineens een vos tevoorschijn. En dat hert hé, dat staat gewoon stil.

Column

Scheiding Ik las laatst ergens dat de economische crisis een terug­ gang in het aantal scheidingen heeft veroorzaakt. Dan liever de gevolgen van een huwelijkscrisis, zullen een hoop mensen denken. En dat zette mij weer aan het denken, omdat ik zelf voortdurend ook wel in een of andere crisis verkeer. Zo’n gedwongen samenzijn lijkt me niet ideaal. Maar anderzijds, een scheiding... nog afgezien van die economische crisis is dat zo triest, zo sneu, zo ellendig. Vooral voor de wederhelft en de kinderen en de intelligentere huisdieren. Ik moet er niet aan denken. Toch heb ik er nog niet zo heel lang geleden wel degelijk over nagedacht, over een scheiding. Zou ik het doen? Of toch maar niet doen? Of wel? Het idee was ergens toch wel aanlokkelijk. En mijn vrouw maakt het volgens mij allang niets meer uit; die heeft de moed al jaren geleden opgegeven. Maar aan de andere kant, wat zouden de kinderen ervan zeggen, van een scheiding? Dat is voor hen toch een hele verandering, lijkt me, als het vertrouwde gezicht van vader is verdwenen. En mijn vrienden? Hoe zouden die reageren? En de hond? En mijn vriendin? Ook zag ik de mensen bij mij uit de buurt al voor me, als ik ze zou tegenkomen bij het boodschappen doen. Die zouden me vast meewarig nakijken en elkaar aanstoten en besmuikt gniffelend tegen elkaar fluisteren: dat is die man, weet je wel, uit onze straat, die zo nodig een scheiding moest. Ik heb uiteindelijk maar besloten om het niet te doen. Er is gewoon te veel mee gemoeid. En mijn haar is trouwens ook veel te slap voor een scheiding. Geen gezicht.

Erik-Jan Broers is docent aan de rechtenfaculteit.

Lees zijn blogs op UniversOnline.

Univers 24 november 2011

Passion, fear & faith .11

Staat dan te kijken. Ja, fantastisch! Of buizerds... Dan heb ik echt het idee dat ik toch nog een klein stukje natuur in Nederland tot me kan nemen. Ik ga ook vaak wandelen, maar dan laten al die beesten zich echt niet zien.”

Ieder weekend is ze te vinden bij Fernand – haar Friese paard dat ze zes jaar geleden kocht en bij een boer staat die ervoor zorgt. Elke zaterdag- en zondagochtend worden de stallen uitgemest, de manen geborsteld, en rijdt ze in galop door de bossen tussen Breda en Rijen. Meestal met een of twee vriendinnen. Kunnen ze gelijk ook bijkletsen. “‘Wat boffen we toch!’ zeggen we dan tegen elkaar.

Prins praat gestructureerd. Als ze vier argumenten paraat heeft voor een gemaakte keuze in haar leven, somt ze deze op zonder daarbij afgeleid te worden. Na ieder verhaal resumeert ze haar antwoord innerlijk en besluit dan met een ‘ja.’ Ze is ook een mensenmens. Vertaalt haar wetenschappelijke werk graag naar de samenleving. En probeert haar expertise in te zetten om een bijdrage te leveren aan het geluk, kennis of welzijn van anderen.

Met man en kinderen (een tweeling van vijftien jaar) voert ze gesprekken over de economische crisis, de toekomst van de aarde. Het is een helder verhaal: een vrouw die weet wat ze wil en zich niet mee laat slepen door afleidende prikkels. Alsof er een basisgevoel van rust heerst. Als student had ze dat al.

“Ik had een vaste vriendengroep van de roeivereniging. In het weekend zaten we samen op de bank, deden spelletjes, keken tv of een filmpje. Naar het café ging ik nooit. Mijn zus zei altijd

‘Gewoon kijken waar je uitkomt.

Dat zijn de mooie momenten’

dat ik saai was. Ik ben gewoon nooit het type geweest van de uitspattingen. Wel van gezelligheid. Nog steeds ben ik niet het type van grote feesten en partijen. Ik vind het veel leuker om met vrienden lekker te koken en aan tafel te zitten en een avondje te kletsen. Ik ben geloof ik niet zo dynamisch. Ik denk sneller: nou, het is ook wel best zo.”

Nooit spijt van dingen die je niet hebt gedaan?

“Nee. Soms denk ik dat ik een tijdje advocaat had moeten zijn. Ik zie wel dat dat waardevol had kunnen zijn voor mijn werk. Maar aan de andere kant wil ik niet gestuurd worden door klant X of Y. Plus de kantoren in mijn vakgebied zitten veelal in de Randstad.

Dus dat valt allemaal niet zo makkelijk te combineren. Ik heb er altijd wel bewust over nagedacht. Maar het zou gewoon veel van mijn vrijheden wegnemen, die ik nu heb. Bijvoorbeeld om de schoolvakanties bewust vrij te houden om bij mijn gezin te zijn.”

Het lijkt vooral een kwestie van dicht bij zichzelf blijven. Niet zozeer een angst om van het gebaande pad af te treden, want richtingen in haar leven worden met gemak veranderd. Dat laten haar studiekeuzes al zien. Als kinde wilde ze ecoloog worden, omdat ze zo van de natuur houdt. Als klein kind liep ze de deuren al af om Red-het-oerwoud-posters te verkopen.

“De kamer in Wageningen was al geregeld, de introductieweek voorbij, maar van het ene op het andere moment besloot ik dat het toch niks voor mij was. Ecologie moest vooral een hobby blijven. De natuur wilde ik beleven, daar wilde ik niet vanachter een bureau mee bezig zijn. Bang dat het mijn passie zou verpesten.”

Daarna werd het Slavische taal- en letterkunde. Geïnspireerd door boeken van Karel van het Reve over de Russische literatuur en een passie voor taal. Doel met deze studie was reisleidster worden. Een keuzevak rechten bracht haar uiteindelijk op haar huidige pad. Ze werd zo gegrepen door de juridische vraagstukken, dat ze een rechtenstudie ging doen, naast de taalstudie. “Ik vind het heerlijk om de krant te lezen, over een nieuwe ontwikkeling te lezen en dan na te denken over de implicaties daarvan. Over de vraag: hebben wij daar als juristen voldoende antwoord op? Bijvoorbeeld over het fenomeen dat je wangslijm kan opsturen naar een bepaalde website om te kijken of je vroeg kaal wordt. Wat gebeurt er met dat DNA-materiaal?

Van wie is dat stukje wangslijm nou eigenlijk? Is dat mijn eigendom? Nee, dat is nergens geregeld.” In haar werk heeft Prins de volledige vrijheid om haar interesses te volgen. Waarbij ze zich laat leiden door de dingen die op haar pad komen. Dat doet ze soms ook letterlijk, met Fernand. “Dan laat ik de teugels los en laat hem beslissen waar ik naartoe ga.”

En dan?

“Nou, dan moeten we altijd heel hard lachen. Het paard kiest meestal niet de richting die je zelf voor ogen had. Maar dat zijn juist de mooie momenten. Gewoon kijken waar je uitkomt.”

Haar ouders deden dit vroeger eigenlijk ook al, haalt ze later in een jeugdherinnering naar boven. “We wisten nooit waar we naartoe gingen op vakantie. We gingen gewoon op weg met de auto, tent achterin. En op de splitsing van München en Basel zei mijn vader: ‘Zo, nu moeten we toch echt kiezen welke kant we uit willen.’ Ik vind het fantastisch dat ze dat avontuurlijke hadden.”

En dus zorgt Prins ervoor dat ze met haar paard ook het avontuur, die vrijheid, blijft zoeken – al is het binnen een leven waarin al veel vastligt, met vaste gewoontes. Haar ouders hadden een accountancykantoor aan huis. Als ze vroeger thuis kwam van school, samen met haar broer en zus, zaten haar ouders met de thee klaar. Het is een ritueel dat ze zelf ook voortzet. “’s Avonds gaan we met de kinderen op het grote bed zitten, met een pot thee erbij. Om half 10, voor het slapen. Dan kletsen we over van alles. Vijf van de zeven dagen lukt dit wel.

Als kind genoot ik vroeger heel erg van dat theeritueel, en mijn zoons genieten daar nu ook enorm van.”

Univers 24 november 2011

12. Coverstory tekst Malini Witlox

Diederik Stapel Een overzicht

Zijn naam was trending op Twitter, alle kranten stonden er bomvol mee. De zaak rondom de frauderende Diederik Stapel kwam als een schok voor de wetenschap en Tilburg University.

Univers bracht de geschiedenis in kaart.

Univers 24 november 2011

Coverstory .13

1966

Diederik Alexander Stapel wordt geboren in Oegstgeest. In 1985 rondt hij daar de middelbare school af.

1991

Stapel studeert cum laude af aan de Universiteit van Amsterdam (UvA), zowel in de psychologie als de communicatiewetenschap.

2000

Stapel wordt benoemd tot hoogleraar Cognitieve sociale psychologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij werkt er tot 2006 en begeleidt diverse promovendi. Met een van deze postd ocs krijgt hij het aan de stok. De promovendus eist inzag e in de data die hij van Stapel kreeg. Er ontstaat een hoog oplopend conflict en de postdoc vertrekt.

2006

Stapel komt in dienst van de UvT als hoogleraar Cognitieve en sociale psychologie. Hij initieert het Tilburg Institute for Behavioral Economics Research (TIBER).

2007

Stapel krijgt een Early Career Award van de Society for Personality and Social Psychology.

1997

Stapel promoveert aan de UvA cum laude in de sociale psychologie met een onderzoek over omgevingsfactoren bij de eerste indruk..

1999

Stapel wint de Jos Jaspers Early Career Award van de European Association for Experimental Social Psychology.

2003

Stapel ontvangt een Pioniersubsidie van NWO. Deze subsidies gaan naar jonge, veelbelovende onderzoekers met hoogleraarkwali teiten en geven hen de mogelijkheid een eigen onde rzoeksgroep op te zetten.

2008

Stapel stelt in een oratie dat de publicatiedrang in de wetenschap leidt tot ‘wetenschappelijke pornografie’.

2009

Stapel wint de Career Trajectory Award van de Society for Experimental Social Psychology.

2010

Stapel wordt in Tilburg aangesteld als decaa n van de Faculteit Sociale Wetenschappen (FSW). Hij volgt daarmee Theo Verhallen op. Bij aankomst geeft hij aan een nieuw managementteam te willen: de vice-decaan onderzoek en directeur van de opleiding worden verva ngen.

8 april 2011

augustus 2011

5 september 2011

7 september 2011

7 oktober 2011

31 oktober 2011

10 november 2011

21 november 2011

Stapel publiceert een artikel in Science van een op straat leidt tot meer troep onderzoek waaruit blijkt dat dit onderzoek geheel dat n blijke zou r discriminatie. Late berust op fictieve data.

Tijdens de opening a de dismov Avra Yana t krijg jaar che emis van het acad the mind moods. sertatieprijs voor haar proefschrift How eleverde data aang el Stap door Een dag later blijkt dat de emische acad het van ing open de op is besmet is. Stapel jaar zelf niet aanwezig.

De promotie van Marijn Meijers op n die voor deze gree be to het proefschrift Making it easy le van de enke In . steld uitge t word dag staat gepland, die afdata van aakt gem uik gebr is ies stud empirische komstig zijn van Stapel.

De KNAW richt een onderhoe ken bekij gaat die op onderzoekscommissie met onderaan omg s pline disci de hillen versc zoekers uit eterd kan worden. zoeksgegevens, en wat daaraan verb

Rector magnificus Philip Eijlander eren met onfraud zou el krijgt een melding dat Stap een andere van t kom ing meld . De derzoeksgegevens el Zeelenberg. hoogleraar Sociale Psychologie, Marc e onderjong Die is weer gewaarschuwd door drie de onderdat ld verte en zoekers die tegen hem hadd ten. klop niet el Stap erik Died zoeksmethoden van De UvT komt actief is nonop el Stap dat n buite naar ws met het nieu rmd gevo ssie mmi gesteld. Er wordt een vertrouwensco n zitte ie miss com de In die zijn werk gaat onderzoeken. r), rzitte (voo lt Leve Pim guïst holin de Nederlandse psyc rechtenfaculteit, Marc Groenhuijsen, hoogleraar bij de leraar bij FSW. en Jacques Hagenaars, emeritus hoog De commissie Levelt presenjaren lang te al blijkt el teert haar interim-rapport. Stap heeft begehij die oties prom 14 frauderen. Het betreft n publicaties talle Tien len. rtike hrifta tijdsc 30 leid, en zo'n ftelijk dat schri aart worden nog onderzocht. Stapel verkl snel.' te veel te wilde hij spijt heeft van zijn daden. ‘Ik Een woordt aan geef a Bred in e steri Mini r voerder van het Openbaa de door an geda is ifte aang geen n dat er tot op hede universiteit tegen Stapel.

Univers 24 november 2011

14. Coverstory

tekst Marten van de Wier fotografie Ton Toemen

'Het project voelt nu als een vieze onderbroek' Zes maanden werk kan Rik Pieters waarschijnlijk in de prullenbak gooien. Doordat Diederik Stapel de gegevens verzamelde, zit er nu een luchtje aan het paper dat hij aan het schrijven was.

“S

tel, iemand zet een kras op je auto. Of iemand tikt een ruitje in. Dan ben je boos. Maar stel je nu eens voor dat iemand uit het niets met een kraanwagen aan komt rijden, en een pallet bakstenen op je auto gooit. Dat is zoiets ongelooflijks, dat je niet kwaad kunt zijn.”

Hoogleraar Rik Pieters probeert duidelijk te maken hoe het komt dat hij pas nu, ruim twee maanden nadat de wetenschappelijke fraude van Diederik Stapel aan het licht kwam, ‘iets van boosheid’ begint te voelen. De fraude was gewoonweg te groot, te onwerkelijk. “Het is alsof we in de rouw zitten. De eerste fase is ontkenning. Je weet dat het waar is, je gelooft het, maar je kunt het niet geloven.”

Stapel heeft voor zeker dertig publicaties gefingeerde data gebruikt, zo blijkt uit het interim-rapport van de commissie die de fraude onderzoekt. Pieters werkt als hoogleraar Marketing bij de Tilburg School of Economics and Management. Hij is geen naaste collega van psycholoog Stapel, die decaan was bij Social and Behavioral Sciences, maar werkte de afgelopen maanden wel met hem samen aan een onderzoek. Dat kan nu waarschijnlijk de prullenbak in. Zijn verhaal geeft een indruk hoe collega’s de afgelopen maanden hebben beleefd.

Hoe kende u Stapel?

“Voor hij decaan werd werkte hij één dag in de week bij dit departement. Toen zag ik hem vaak. Ik vond – en vind – hem een goede, plezierige en inspirerende collega. Je zou kunnen zeggen dat ook de wetenschap soms te maken heeft met esthetisch gevoel. Ik bedoel niet dat je de wetenschap moet zien als ‘l’art pour l’art’, maar toch kan een goed opgezet project soms hetzelfde esthetische gevoel voortbrengen als een mooi schilderij. Diederik zocht naar een mooie theorie. En een mooie theorie is vaak ook zuiver. Ik ben meer een slordige denker, ik sla vaker rechts- en linksaf. Wij vulden elkaar dus aan. Hij had ook een ongelooflijk breed en diep overzicht

Univers 24 november 2011

van de literatuur. Hij wist meteen in welke publicatie iets op zus op zo’n manier getoetst was. Het is extra navrant dat die zuiverheid in zijn denken niet terugkomt in de wijze waarop hij te werk ging.”

U spreekt nog steeds met respect over hem.

“Ik heb respect voor zijn kwaliteiten. Ik veroordeel zijn daden.

Ik kan de persoon niet veroordelen, omdat ik zijn motieven niet ken. Aan de andere kant zijn er geen motieven mogelijk die deze daden rechtvaardigen. Normaal ben ik snel in het beoordelen van mensen, maar nu heb ik dat helemaal niet. Niet omdat ik zijn daden goedkeur, maar omdat ik het me nog steeds niet kan voorstellen.”

Hoe hoorde u ervan?

“Alle wetenschappers die met Diederik hebben samengewerkt werden gebeld voor het persbericht de deur uitging. ‘Dat kan niet’, is natuurlijk het eerste dat je zegt. ‘Zijn er bewijzen?’ Ik hoorde dat hij een deel van de fraude had toegegeven. Ik ben meteen naar een collega gelopen. We hebben hier op het departement dagenlang over gepraat hoe we nu verder moeten.

Van werken is niet veel gekomen. Ik ging surfen op internet naar dingen die wel met mijn werk te maken hadden, maar niet direct relevant waren. Analyses uitvoeren die ik al honderd keer gedaan had.

“Ik ging ook heel kritisch naar mezelf kijken. Doe ik iets wat in de verste verte lijkt op wat hij gedaan heeft? Vervolgens ging naar andere collega’s kijken. Zijn die wel te vertrouwen? Ik werk samen met iemand van de Wageningen Universiteit, die me in september de resultaten van een experiment mailde. Er kwam niets uit. Ik reageerde met: ‘Ha, fijn, dan is het goed.’ Als er perfecte resultaten waren gekomen, had ik moeten twijfelen aan de samenwerking. Mijn vertrouwen, en ook dat van mijn collega’s, is door Diederik enorm geschokt.”

Coverstory .15

'De wetenschap draait om vertrouwen, op dezelfde manier als een huwelijk' Univers Univers 24 24 november november 2011 2011

16. Coverstory

'Als er perfecte resultaten waren gekomen, had ik moeten twijfelen aan de samenwerking'

Op welke manier werkte u samen met Stapel?

“We hebben samen aio’s begeleid. Van één van hen is duidelijk dat alle data deugen. Bij een andere promovenda zijn twee studies besmet, waarvoor Diederik de data verzamelde. Zij is hoogzwanger, en zou eigenlijk voor haar bevalling promoveren.

Nu loopt ze zeker een half jaar vertraging op. Zij is zeer gedupeerd. Ze wilde al bijna het bijltje erbij neergooien.”

Bent u zelf getroffen?

“Ik heb nooit met hem gepubliceerd op basis van eigen onderzoek. Wel waren we samen bezig aan een project. We onderzochten in hoeverre de leesbaarheid van een tekst – bijvoorbeeld door de kleur van de letters en de achtergrond – van invloed is op het oordeel over de inhoud. Onze hypothese was dat het vertrouwen dat mensen in zichzelf hebben een rol speelt, en dat zelfs wetenschappers gevoelig zijn voor dat effect.

We wilden daarom een makkelijk en een moeilijk leesbare tekst voorleggen aan collega-wetenschappers. Eén groep kreeg eerst informatie waaruit ze konden afleiden dat het niet goed ging met hun carrière. Diederik zou het experiment uitvoeren op een congres waar hij was. Het is helemaal het scenario dat de onderzoekscommissie schetst als de werkwijze van Diederik. Ik ga er daarom vooralsnog vanuit dat die data besmet zijn, net als de andere drie studies voor deze publicatie.”

Hoeveel tijd heeft dat u gekost?

“In 2009 hebben we behoorlijk intensief overlegd, en ik heb dit jaar 6 maanden een groot deel van mijn tijd aan het paper geschreven. Toen het deze zomer zo veel regende, heb ik het maar afgemaakt. Het was dus bijna klaar om in te zenden. In juli heb ik een eerste versie naar Diederik gestuurd, maar ik heb van hem geen reactie meer ontvangen. Als mijn vermoeden klopt, heb ik een groot deel van dit jaar voor niets gewerkt.”

Gaat u het werk opnieuw doen?

“Dat is een goede vraag. Als die data besmet blijken, is het hele idee een beetje besmet. Dit project voelt voor mij als een vieze onderbroek. In de psychologie bestaat het begrip ‘one trial learning’. Een voorbeeld: Ik heb toen ik klein was ooit bij een tante zoveel kruisbessen gegeten, dat ik ervan moest overgeven.

Sindsdien heb ik nooit meer kruisbessen gegeten.”

Vindt u dat u uw collega’s nu moet blijven wantrouwen?

“Nee, de wetenschap draait om vertrouwen, op dezelfde manier als een huwelijk. Je kunt niet alles controleren. Als een dief echt naar binnen wil, kun je daar niets tegen doen. Al moet je natuurlijk wel de deur dicht doen, en het alarmsysteem aanzetten. Maar je moet niet na 17 uur de deur niet meer open durven doen als er aangebeld wordt. Snap je?

“Ik zie wel dat we hiervan kunnen leren. Ik heb intern drie aanbevelingen gedaan. De eerste is training: alle nieuwe wetenschappers, en ook de zittende mensen, zouden een training moeten krijgen. Dat kan in twee middagen. Wat moet je wél doen, wat moet je niet doen, en waar moet je als wetenschapper voorzichtig zijn? Er is nou eenmaal een grijs gebied. De tweede is een gedragscode, die iedereen ondertekent. Tot slot moeten we data archiveren. Dat gaat niet zomaar: je moet ook alle programma’s bewaren om die data te lezen, je moet er de papers bij hebben om ze te begrijpen.

Het zou kunnen betekenen dat je hier op de UvT een bunker moet bouwen vol terabytes en met vijftien man personeel.

Maar ik denk dat het moet gebeuren. En niet alleen hier, maar op Europees niveau. Het dient ter controle, maar het is ook interessant voor nieuw onderzoek.”

Univers 24 november 2011

In memoriam Maaike Ligtenberg (22 augustus 1989 – 15 november 2011) In de avond van dinsdag 15 november 2011 is door een noodlottig ver­ keersongeluk een einde gekomen aan het jonge leven van sociologie­ studente Maaike Ligtenberg. Haar medestudenten en haar docenten, en alle anderen in de Tilburg School of Social and Behavioral Sciences die Maaike van nabij kenden, zijn diep bedroefd door haar overlijden en leven intens mee met Maaike’s ouders, met haar zus Sandra en verdere familie, met haar vriend Dré met wie ze kort geleden is gaan samenwonen, en met al haar verdere vrienden en vriendinnen.

Op dinsdagavond 15 november, na een etentje met Studievereniging Versot, nam Maaike afscheid van haar medestudenten. Ze zwaaiden elkaar uit en – het is verschrikkelijk – toen werd Maaike voor hun ogen aangereden door een auto waarna ze vrijwel onmiddellijk aan haar verwondingen overleed. De schok die deze gebeurtenis heeft ver­ oorzaakt bij haar studievrienden is onvoorstelbaar en de universiteit doet er alles aan om hen zo goed mogelijk te helpen bij het verwerken ervan.

het laatste nieuws de leukste blogs de scherpste recensies vind je op

Maaike viel in haar studie sociologie op als een intelli­ gente, aimabele en sociale jonge vrouw. Ze had plezier in haar studie en wilde het graag goed doen allemaal. Haar mentor uit het eerste studiejaar herinnert haar als een bewuste en vooral ook betrokken studente die socioloog wilde worden omdat ze maatschappelijke problemen wilde analyseren en oplossen.

Haar eerste studie in Tilburg was Business Studies, maar dat vond ze toch niet bij haar pas­ sen. Maaike wilde graag in Til­ burg blijven studeren omdat het dicht bij haar ouderlijk huis in Boxtel was en koos uiteindelijk voor de opleiding sociologie. Ze bleek er talent voor te hebben, wat onder meer bleek uit het hoge cijfer dat ze haalde voor het eerstejaars onderzoeksrapport in de cursus Sociale Vraagstukken.

Dat Maaike niet alleen in Tilburg was om te studeren, maar ook om een intensief en sociaal studentleven te leiden, blijkt uit haar gelijk­ tijdige lidmaatschap van de studentenvereniging Plato en van de stu­ dievereniging Versot. In Versot was ze in september lid geworden van de Reiscommissie die als voornaamste taak heeft de jaarlijkse buiten­ landse studiereis voor te bereiden.

Voor allen die Maaike hebben gekend, is het niet te begrijpen dat er zo abrupt en zo vroegtijdig een eind is gekomen aan haar aspiraties.

Vice-decaan Onderwijs Tilburg School of Social and Behavioral Sciences Prof.dr. Paul M. de Graaf Opleidingsdirecteur Sociologie Dr. Wilfred Uunk

Univers 24 november 2011

18. Lifestyle

coördinatie Tom van Nuenen

Speak up!

I-con

De ratrace van de wetenschap Je kunt zeggen dat fraudeur Diederik Stapel een megalomane gek is die, gedreven door grootheidswaan, data uit zijn duim zoog om zijn positie als eminent sociaal-psycholoog te schra­ gen. Dat is niet bezijden de waarheid, maar het legt te veel de nadruk op Stapels gedrag en niet op de voorwaarden en de context die dit gedrag mogelijk maakten. In een gezonde wetenschappelijke omgeving zou Stapels gedrag namelijk helemaal niet nodig zijn geweest en tot niets hebben geleid.

Helaas is van een gezonde wetenschappelijke omgeving al lang geen sprake meer. Tegenwoordig wordt vooral de empirische wetenschap als basis voor de wetenschap onderkend. Dat alleen dat soort wetenschap geldige kennis oplevert is natuurlijk flauwekul. Waar een mathe­ matisch experiment op papier kan worden uitgevoerd en natuurwetenschappelijke experimenten kunnen worden getest in klinische omgevingen zonder storende variabe­ len, is dit voor andere wetenschappen onmogelijk. De economie laat zich niet in modellen vangen, de geschiede­ nis ist nicht wie es eigentlich gewesen, maar slechts wat wij er in het heden van maken. De menselijke geest laat zich niet isoleren om tests op uit te voeren. Toch menen veel gedrags-, mens- en geesteswetenschappers te moeten voldoen aan de standaard van de natuurwetenschap. Uit een misplaatst verlangen zaken in cijfers te vangen om daarmee controleerbare conclusies te kunnen trekken, maar ook onder druk van het systeem. Zie daar het Umfelt waarin Stapel zijn gang ging.

'Ik draag altijd een vrolijk gekleurd strikje' Stijl? Klassiek maar toch apart.

Kleding? Ik draag nu een shirt met streepjes, daar heb ik er veel van in mijn kast hangen. Ook ben ik dol op oversized bloezen en spijkerbloezen.

Schoenen? Mij zul je nooit op hoge hakken zien, liever laarsjes, of gewoon Allstars.

Accessoires? Ik draag altijd een sjaaltje en een vrolijk gekleurd strikje in mijn haar. Ik heb ontzettend veel verschillende! Die extraatjes maken mijn outfit.

Winkel? H&M, en (als ik geld heb) Scotch & Soda, Men at Work, Levi’s.

Te doen alsof Stapels fraude een alleenstaand geval zou zijn, is dan ook naïef. Hoe gemakkelijk is het niet om net dat ene vakje aan te passen zodat de uitkomst net wat mooier uitkomt voor die zo begeerde publicatie? Weten­ schappers zitten als ratten opeengepakt in een wereld van beperkte kansen en mogelijkheden, een wereld die door de politiek en het universiteitsbesturen wordt bepaald, waarop zij vrijwel geen invloed kunnen uitoefenen en succes meer afhangt van kundig elleboogwerk dan van wetenschappelijke merites. Met Stapel als triest gevolg.

Budget? Altijd te weinig... Ik probeer mijn kleding zo goedkoop mogelijk te scoren, maar als ik veel geld zou hebben zou ik constant aan het shoppen zijn. Vooral schoenen, daar ben ik verslaafd aan.

Erik Jacobs is promovendus aan de Faculteit der Geesteswetenschappen aan de UvA. Een uit­ge­breidere versie van dit artikel is te lezen op UniversOnline.

Film? Twilight. Ik hou erg van zo’n fantasiewereld. Harry Potter vind ik ook geweldig.

Univers 24 november 2011

Tijdschrift? Ik ben abonnee van de Elle, daarin doe ik inspiratie op voor mijn eigen stijl. Verder krijg ik het maandblad van H&M in de bus, staan ook erg leuke ideeën in.

Hobby’s? Schrijven, ik schrijf verhalen, en soms ook gedichten. Ik vind het zelfs leuk

Trendspotting

Stijlvol in

plassen stampen

Wat zijn de laatste trends op de Tilburgse campus?

Univers zit bovenop alles wat hip & happening is.

Deze keer maken we een uitstapje naar de VS, waar elke student rondstapt in de Hunter regenlaars.

Jip Bierkens (18) Eerstejaars Communicatie en informatiewetenschappen om papers voor mijn studie te schrijven.

Ook houd ik van tekenen, van creatief bezig zijn.

Wonen? Bij mijn ouders in Eindhoven. Mijn moeder is net zo dol op mode als ik, die trekt gewoon een hippe boyfriendjeans aan op haar 45e. Vind ik erg stoer.

Bijbaan? Ik werk in een supermarkt, bij de Jumbo.

Toekomstdroom? Het lijkt me geweldig om op de redactie van een modetijdschrift te werken.

Queen Elizabeth draagt ze tijdens het golfen, evenals zo’n beetje iedere student in de States: regenlaarzen van Hunter. In de zomer al gespot onder jurkjes, nu helemaal trendy bij een net rokje of mantelpakje. Het contrast tussen praktisch en sjiek doet het ‘m, net als destijds bij de Uggs. Die kunnen er overigens ook nog steeds mee door, met als grote nadeel dat ze er warm uitzien, maar je ze na één sneeuwbuitje meteen kunt wegmikken.

Nee, dan de Hunters. De waterproof boots komen oorspronkelijk uit Schotland, waar boeren en ander landvolk al sinds 1856 beretrots zijn op hun kwaliteitslaarzen van natuurrubber. De laars is smal en hoog in de hak en zit nauw om het been. Er zijn Hunters in traditioneel groen en zwart, maar ook glossy roze, knalpaars of met een Burberry ruitje. Een paar wollen sokken – met kekke Noorse omslag – erbij voor als het vriest, en je kunt er fashionable de hele winter mee door. Het is even slikken om 150 euro neer te tellen voor een rubberlaars, maar hè… dan kun je tenminste in stijl door de plassen stampen.

Lifestyle .19 Film

Eindelijk lachen met Twilight

Wè nou?

Te-vreten-heidsonderzoek Terwijl de universiteit per mail de klanttevredenheid van het horecagebeuren op de campus onderzoekt, duikt Wè nou? de mensa in met de vraag: Wat is nou jouw persoonlijke hoogte- of dieptepunt hier? Het antwoord blijkt verrassend: het eten, daar lusten wij wel pap van.

“Ik heb hier laatst gegeten toen ik een laat tentamen had en het was gewoon goed. Het was, meen ik, spaghetti.

Het smaakte beter dan de spaghetti die ik zelf maak. Ik eet hier eigenlijk niet zo vaak, maar het lijkt me nu verbeterd. Ik denk dat ik nu ook wel vaker in de mensa ga eten.”

Edwin Kerbof, rechten “Ik vind het heel bijzonder hoeveel rekening er gehouden wordt met vegetariërs. Elke dag bieden ze iets anders aan. Omdat ik vaak tot laat college heb, maak ik daar ook een paar keer per week gebruik van. Ik ben echt heel tevreden. Het is heus niet overal zo. Hiervoor zat ik op een hbo en kaassoufflés waren het enige dat ze daar hadden voor vegetariërs. Ik raad iedereen aan hier eens een keer het vegetarisch menu te proberen. Dan merk je dat je er helemaal niks aan mist.”

Bo Spiljard, premaster finance “Het bevalt me dat het avondeten hier goedkoop is. Voor dat geld kan ik het zelf bijna niet koken. En zelfs al zou ik het wel kunnen, dan is het me dat verschil nog meer dan waard. Ik kan niet echt goed koken, en hier vind ik het eten in ieder geval lekker. Mijn tip voor anderen is de halalhoek. Ik ben geen moslim, maar vaak vind ik daar toch de beste keuze voor het avondeten.”

Wouter Smits, rechten

Oké, hij is mierzoet en bij vlagen walgelijk tenenkrommend. Oké, het gros van de zaal bestaat uit gillende tienermeisjes die in katzwijm vallen wanneer Edward (Robert Pattinson) zijn kersverse echtgenote Bella over de drempel tilt. Maar toch: het vierde deel van The Twilight Saga stijgt duidelijk boven de eerdere drie Twilight films uit. De reden? Er zit eindelijk een heel klein pietsiebeetje relative­ ring in. Of het kinderpubliek deze vorm van humor helemaal doorheeft, is de vraag, maar voor de volwassen kijker is het zeer vermakelijk.

Al drie films lang, (dat is dus auww, zes uur) heeft deze recensent de hoofdperso­ nen Bella (mens), Edward (vampier) en Jacob (weerwolf) nauwelijks zien lachen. En dat terwijl hun verhaal best lachwekkend is. Vampier en weerwolf zijn beiden verliefd op mensenmeisje, maar mensenmeisje kan niet kiezen. Tja. In deze editie, Breaking Dawn, wordt duidelijk hoe absurd de situatie is als Bella zwanger wordt van Edward. Want hoe overleef je in vredesnaam een vampier in je buik? Om de baby te voldragen moet Bella bloed drinken uit een McDonalds-beker (met rietje) en puffen en steunen dat het een lieve lust is. Ze verzint absurde vampiernamen voor de baby en ligt in een scheur wanneer Edward zegt de gedachten van de baby te kunnen horen. Of het nu aan Bella’s hormonen ligt, of dat de Twilight-hype eindelijk over haar top heen is: zelfspot geeft de serie eindelijk eens wat meer body. Lieke Steijvers

Twilight: Breaking Dawn

Game

Kinderspel Gematigd enthousiasme. Een gevoel dat behoorlijk wat gamers zullen hebben gehad toen de nieuwe Zelda werd aangekondigd. De serie is al sinds jaar en dag het paradepaardje van Nintendo (naast die besnorde loodgieter dan), maar qua gameplay doet Zelda al jaren niets nieuws meer. Dat geldt deels ook voor deze game. Op het eerste gezicht is alles nog steeds hetzelfde: een kindvriendelijke, derdepersoons avonturengame over fairy boy Link die een prinses moet redden.

Toch is het een en ander bijgesteld, en dat is heel goed nieuws.

Allereerst natuurlijk het gebruik van ‘Motion Plus’. Zwaardvechten, vliegen, zwemmen: voor zo ongeveer alles moet je met je controller aan de zwier. Het werkt niet altijd even intuïtief, maar de zwaardgevechten – waarbij de richting van je slag correspondeert met die van Link – waren nog nooit zo geraffineerd.

Gefrustreerd slingeren met de controller gaat je niet ver brengen.

Wie wil zeuren, kan natuurlijk roepen hoe gedateerd Skyward Sword eruit ziet, en een vergelijking-met-als maken over de big budget-games op de Xbox 360 en PlayStation 3. Maar mooie graphics staan niet gelijk aan hoge polygoonaantallen.

Waar het om draait is de sfeer – en die is er in overvloed. Dat komt niet in de laatste plaats door de soundtrack, die een absolute ereplaats in het pantheon der videogamemuziek verdient.

Skyward Sword is een zwanenzang voor de Wii, de console die op haar laatste benen loopt. Haar opvolger is al bekend gemaakt, haar grafische kaart tot de laatste druppel uitgeput. Dit is waarschijnlijk de laatste reden om het ding nog op te starten. Maar manman, wát een reden. Tom van Nuenen Zelda: Skyward Sword Platform: Wii

Univers 24 november 2011

20. Fictief verhaal tekst Bart Smout

Stapel over Stapel Een fictief interview

Univers-freelancer en schrijver Bart Smout schreef een fictief verhaal over Diederik Stapel. ‘Ik ben gewoon een bovengemiddeld goede schrijver.’

E

en interview met meesteroplichter Diederik Stapel, dat zal de afgelopen tijd ongetwijfeld hoog op de verlanglijstjes van de kranten hebben gestaan. Univers slaagde waar iedereen faalde en drukte op een vrijdagochtend op de koperen bel van Stapels villa.

Door een roomwit betegelde hal leidt het dienstmeisje mij naar de werkkamer van Diederik Stapel, ’s lands meest verguisde wetenschapper. Er werd geschreven dat Stapel mentaal was ingestort en was opgenomen. Toch word ik vandaag in zijn eigen huis ontvangen. Het dienstmeisje klopt op de deur, wacht even, en zwaait deze dan met een galant gebaar voor mij open.

Achter een eikenhouten bureau, dat prachtig glanst in het schuin binnenvallende ochtendlicht, zit Stapel, nonchalant achterover geleund. Zijn werkkamer is niet bijster groot, maar maakt een ouderwets luxe indruk, met rood tapijt en schouderhoge lambrisering. Wat direct opvalt, is de enorme hoeveelheid boekenkasten en boeken. Bij nadere inspectie lijken

‘In matters of grave importance, style, not sincerity, is the vital thing.’ er geen wetenschappelijke uitgaven in Stapels bibliotheek te staan, maar vooral literatuur en poëzie, Britse literatuur en poëzie, om precies te zijn.

Zoals Stapel achter zijn bureau zit, de benen over elkaar geslagen, een pijp in de hand, geruggensteund door een muurvullende boekenkast, doet hij mij aan Harry Mulisch denken. Niet omdat hij fysiek veel overeenkomsten vertoont, maar omdat op sommige romans van Mulisch een afbeelding van hem op de achterflap stond in exact dezelfde houding en omgeving.

Stapel lacht mij goedmoedig toe en biedt mij een stoel aan.

Het dienstmeisje brengt koffie.

Ik zie dat u een groot literatuurliefhebber bent.

Zeker, vooral de Britse literatuur ligt mij na aan het hart.

Ik ben opgegroeid in de letteren, lezen is voor mij hetzelfde als ademen. Dat is ook niet vreemd: iedere schrijver is een lezer, niemand creëert ex nihilio.

Univers 24 november 2011

Toch lijkt het erop dat u dat laatste in uw onderzoek juist te vaak heeft gedaan. Waarom?

U doelt op de verzonnen data. Ach. Wat kan ik daarop zeggen. ‘The truest poetry is the most feigning’, schreef Shakespeare. De waarheid is altijd gelogen, dat weet u toch ook? Waar het om gaat, is dat de leugen een mooie en originele werkelijkheid voortbrengt. In dat opzicht ben ik, in alle bescheidenheid, volgens mij rijkelijk geslaagd.

Maar uw leugens hebben de sociale psychologie enorme schade toegebracht.

Als dat zo is, dan komt dat omdat de wetenschap zichzelf in haar naïviteit veel te serieus neemt. Dat zij nog steeds gelooft in het nut van één waarheid en één methode, is haar probleem, niet het mijne. De psycholoog Lester Hoekstra schreef onlangs in de Volkskrant dat hij bij de uitoefening van zijn vak veel meer heeft aan de wijsheid die romans hem bieden, dan aan de uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek. Kijk, dat bedoel ik nou. ‘In matters of grave importance, style, not sincerity, is the vital thing.’ schreef Oscar Wilde al. Je kunt de waarheid beter verdraaien tot iets bruikbaars, dan hem maagdelijk achterlaten, nietwaar?

Als dat uw oprechte opvatting is, dan had u van begin af aan in de wetenschap toch niets te zoeken? Daarin spelen heel andere principes een rol.

Ja ja, de falsificatie, het onderzoeksrapport van de commissie Levelt had er de mond van vol. Maar mag ik u een opmerkelijk knelpunt voorleggen? Enerzijds beweert de wetenschap dat falsificatie haar grondbeginsel is, en dat het juist getuigt van degelijk onderzoek, wanneer hypotheses keer op keer niet worden bewezen. Anderzijds verlangt men van de moderne wetenschapper dat hij om de haverklap publiceert, uiteraard met tastbare resultaten. Als je dit niet doet, gaat je carrière snel bergafwaarts. Begrijpt u? Het principe bijt de realiteit en vice versa. Eigenlijk wordt de wetenschapper min of meer gedwongen de fictie te beschouwen als zijn strijdmakker, anders kan hij nooit tegemoet komen aan de hoge eisen.

Insinueert u hiermee dat u niet de enige bent die data heeft gefingeerd en vervalst?

Al de gepleegde fraude in mijn onderzoeken, staat enkel en alleen op mijn conto. Ik sluit niet uit dat andere wetenschappers evengoed frauderen, sterker nog, dit lijkt mij hoogst waarschijnlijk. Maar niemand in de geschiedenis van de Nederlandse wetenschap heeft zo meesterlijk gefraudeerd als ik.

Als ik terugdenk aan alle dingen die ik heb verzonnen, en onder

Fictief verhaal .21

foto Mulisch Robin Utrecht/ANP foto Stapel Erik van der Burgt/Verbeeld

het mom van wetenschappelijke juistheid aan de man heb weten te brengen, dan krijg ik toch een warm gevoel van binnen. Een goede schrijver weet de lezer zonder moeite zijn verhaalwereld binnen te leiden. Het lijkt me dat ik hierin rijkelijk ben geslaagd.

En die verhaalwereld kan evenveel waarheid bevatten als een correct uitgevoerd onderzoek. ‘Poetry has nothing to do with facts, though everything to do with truth.’

Mag ik hieruit opmaken, dat u zichzelf in de eerste plaats als schrijver ziet?

Inderdaad. Altijd al gedaan. Maar ik vind dat alle wetenschappers schrijvers zijn. Minder goed dan ik, dat wel. Ik verwacht toch wel dat mijn verzameld onderzoek genomineerd wordt voor de Libris literatuurprijs.

U heeft het ideaal van de wetenschappelijke vooruitgang dus nooit gediend?

Ho ho, niet zo kort door de bocht. ‘A poet, like a scientist, is contributing toward the organic development of culture,’ schreef T.S. Eliot al. Wat maakt het, goed en wel beschouwd, uit of mijn onderzoeken zijn gebaseerd op gefraudeerde data? Neem nu mijn gelaakte onderzoek naar vleeseters. Dat het hufters zouden zijn.

Grote onzin, natuurlijk. Maar als het eraan bijdraagt dat mensen minder vlees gaan eten en meer groenten, waardoor niet alleen hun eigen gezondheid maar ook die van de dieren in de bioindustrie verbetert, dan heeft het zijn nut gehad, nietwaar? Mijn leugens dienden altijd een hogere zaak. Vandaar ook, dat ik in mijn ingezonden brief naar de Volkskrant schreef dat ik nooit uit eigenbelang handelde.

Poneert u zichzelf nu als onbaatzuchtige cultuurredder?

talent in te zetten voor de wetenschap. Het is jammer dat men dit niet op waarde weet te schatten. Maar dat lot is de schrijver eigen. ‘Writing is the loneliest job in the world’, volgens Adler.

"Wij zijn gewoon een bovengemiddeld goede schrijver"

De commissie Levelt heeft u met de grond gelijk gemaakt.

Het rapport leest als een tiet, dat moet ik toegeven.

Niet slecht geschreven. Maar ook ramvol clichés. Ik word afgeschilderd als een kwade genius, die via een bovenmenselijke combinatie van manipulatie, bedrog en charisma zijn gif de wereld in wist te spuiten. En zij, de commissie, zijn dan natuurlijk een soort graalridders, op zoek naar de zuivere waarheid, onbevreesd voor het kwaad. Goed versus kwaad, wat een klassieke en achterhaalde tegenstelling. Nee, ik vind het eigenlijk maar een flauw rapport, maar het publiek houdt van scherpe tegenstellingen, nietwaar?

Daarom citeert men er graag uit.

Maar laat ik u één laatste ding zeggen. Wie een roman leest, gaat ermee akkoord dat hij bedrogen wordt. Veel van mijn lezers wisten heus wel dat mijn onderzoeken meer fictie dan feiten bevatten. ‘Te mooi om waar te zijn,’ werd er weleens over gezegd.

Maar mensen laten zich graag bedriegen, omdat de leugen hen vaak beter past. Denkt u daar maar eens over na.

Dan geeft Stapel aan dat het interview is afgelopen. Een tikje verward loop ik achter het dienstmeisje naar de voordeur.

Wanneer ik mijn jas van de kapstok neem, zie ik dat er een klein tegeltje op de wand is geplakt. Ik buig mij voorover en lees: Beware: some liars tell the truth. Met die gedachte in het achterhoofd loop ik de oprijlaan af.

Nee, dat zou teveel eer zijn. Ik ben gewoon een bovengemiddeld goede schrijver die heeft besloten zijn literaire

Univers 24 november 2011

22. Science & School

text Malini Witlox illustration Bas van der Schot

The first time @ TiU: A day at the Kids University

Cameras are clicking. A son has to pose in front of the Dante-building, a daughter under the TiU-sign. Then the family goes in for a lecture at the Children’s University, a series of lectures for 9- to 12-year-olds.

T

he lecture-hall is filled with 160 children from primary school classes. Fons van de Vijver, Professor of Cultural Psychology, will give a lecture today on where the world’s smartest children live. A few minutes before the hall opens there is a lot of pushing and shoving at the door.

“We can go in”, somebody calls out as the doors finally swing open at 16:00. We soon discover that 160 children don’t all fit through the door at the same time, as one child falls over his own legs in the rush, but luckily there are no accidents.

“Stay together now,” a mother warns her flock.

Once inside, the children are seated in no time. Almost all of them in the front row, the time that they’d rather huddle at the back still has to come. “I usually teach older people – it’s called a lecture. That’s what school is called when you’re older,” Van de Vijver starts his story. His first question for the young students immediately stirs up a commotion. “Where do the smartest people in the world live?”

“Tilburg!” one of them blurts out.

“Moergestel!” it sounds from a few rows further back. Another is convinced that it is in Eindhoven. “You’re all wrong, they don’t live the Netherlands”, the cultural psychologist says to their dismay.

“Who is the most intelligent person you know?” is the next question. “My dad, he knows lots of things and he graduated”, one of the kids calls out. A young girl believes it must be “my parents” and another looks beyond the home and names Albert Einstein, “even though I don’t know him personally.” “Einstein was very clever indeed,” confirms Van der Vijver, who hadn’t expected such a smart-ass in the audience. “E=mc2 has just been overthrown, hasn’t it?” the clever kid continues. The Professor is not going to be a taught a lesson. “It hasn’t been proven that Einstein was wrong, but it is a good example of how we work in the world of science. Somebody will say one thing and another clever person will say that it’s not right.”

Univers 24 november 2011

Van de Vijver explains that intelligent children can reason, solve problems, think logically and be quick. “In Western cultures this is considered to be clever.

But In African and Asian countries being obedient is also part of what is considered an intelligent child.” “No!”, cry out 160 little voices in disbelief. Master Fons warns them that “now it’s going to get a bit complicated” as he whizzes out a graph, the Wechsler Adult Intelligence Scale. “There are lots of average children.

But there are only a few very dumb and very intelligent children. What do culture and intelligence have to do with one another? Intelligence tests in Flanders and the Netherlands have shown that Flemish children are more intelligent. But these children learn far more facts at school. And other tests, in which numbers had to be repeated, have shown that the children with the best memories live in China. But Chinese numbers are short and easy to say. If you take these things into account, there is no difference in memory.”

All over the place, hands are raised by children who have questions and comments. The Professor can hardly keep up. “The children with the highest IQ live in Asia, but where the smartest children live, I don’t know”, he concludes his lecture. Clearing the lecture-hall after the lecture doesn’t prove to be so easy.

Dozens of children want to have their picture taken with the Professor, a handful also want his autograph. “A children’s-lecture is totally different to a regular lecture”, he explains afterwards.

“This is more like entertainment. I use a lot more pictures. I filter out the difficult words. I can’t use a word like hereditary.

In a regular lecture I explain a theory but here it’s just part of a theory. I think the children asked good questions, though.

And although you can’t compare it to a regular lecture, they have been to University for the first time. All 160 of them sit in a lecture-hall and watch a Powerpoint-presentation. That is just like it will be when they grow up.”

Science & School .23

Masterpiece

Beyond good and evil Top executives and managers are the focus of public interest and/or outrage – even more so in the light of the recent economic crisis. In his doctoral research at the School of Humanities, René Weijers pleads for more sophistication and he investigated their virtues and aptitude. “Our negativity is destroying the good efforts of many professionals.”

A lack of strategic focus, groupthink, power struggles, greed, vanity, pride, megalomania, indecisiveness or a lack of morals: based on the talk of the town, you’d think that people in top management have a lot of bad characteristics. Such a focus on worst practices can be instructive, but a more nuanced understanding of an executive’s job would be more helpful.

Weijers himself is no stranger to the field: he has 25 years of experience as a management consultant in hundreds of management teams. In his experience, managers aren’t as evil as they are sometimes portrayed. “Nobody is perfect, but the dominant drive of most managers is to do something good”, he says.

“Still, I see many well-behaved managers who become reticent in the public debate about their jobs because they are comple-

Eureka!

You’ll pay for this

Dutch judges rarely use their capability to charge extra costs when one of the parties is slowing down the process. PhD

Paul Sluijter investigated why. Sluijter interviewed several judges in the Netherlands to find out why extra costs are rarely charged. A recurring argument was that the judges wanted to prevent impartiality and uncertainty. The PhD concludes: if behavior that slows down the process is handled in a more predicta­ ble and effectual manner, this may lead to faster and cheaper procedures.

Be innovative

Technological companies usually form alliances in order to be more innovative – but all too often working together does

tely frustrated about their image in the media. That’s a bad sign and does not contribute to anything. We are destroying the good efforts of many executives.” According to the researcher, this does not only happen in top management. “Everyone with responsibility is being targeted.”

René Weijers

So, to claim that the entire system is morally wrong is a cruel overstatement, Weijers thinks. “The central question of my research was different: What are the guiding principles and qualities of good top executives?” To answer this question, the PhD compared literature on these topics with the reality of different top managers. He investigated – among other things – the substance of their work or how they deal with complexities and emotions. He found that executive tasks are much more complex than they seem to be. “It’s a mixture of paradoxes, dilemmas and wicked problems.”

His research into best practices resulted in a list of factors relevant to the management sector. “These factors can be taken into account when appointing a new manager. Because these kinds of jobs are also about moral virtues – not just about having the intellectual brain capacity.”

not result in added value. Professor Carla

Koen constructed a model to assist these companies. Reasons for the cooperation failures are missed appointments, divergent interests or tension due to delayed results. However, these are only symptoms of a bigger problem: the lack of a workable cooperation strategy. To help managers optimize the cooperation process, Koen developed a model that links important cooperation targets, different phases of the cooperation cycle and individual targets.

Can you prove it?

Scientists are less likely to share their research data when their proof is weak.

Psychologists at the University of Amsterdam have shown that the willing­ ness to share data is related to the quality of the evidence. This is attributed to the fact that scientists fear that an indepen­ dent second analysis of the data will show

their errors or lead to different conclusi­ ons. For the first time, Jelte Wicherts, Marjan Bakker en Dylan Molenaar tested this assumption systematically by relating the unwillingness to share data with the second analysis of 1.148 statistically significant research results.

The proof of the pudding is the willingness to share data.

Univers Univers 24 24 november november 2011 2011

24. International

text Yvonne Verschuren photography Thomas Giebel

Crisis!

Crises are sweeping across the world.

Protesters occupy squares in every city, fed up with bankers, bonuses, and the free market ideology. Is our economic system morally bankrupt? And what does the future hold?

I

n the shadow of the Tilburg city hall you can see a tent with a sign above it saying ‘Occupy Tilburg’. It not that busy here, but nevertheless, it does make something clear: in nearly every city people have taken to the streets in protest against politics and financial institutions. Their criticism: businesspeople, bankers and citizens try to get rich quick through risky investments, all the while thinking: ‘After us the deluge’. The consequences, however, are disastrous.

The effects are already becoming apparent: students are no exception. A few months ago, a Business Communication and Digital Media student from Greece, Katarina Petropoulou (25), told Univers that she had come to Tilburg University with the aim of creating more opportunities for herself by obtaining a master’s degree and to build a new future here. Her erstwhile straightforward plan for the future – getting a degree, finding a job and traveling a bit – went up in smoke back in Greece.

Because of years of financial mismanagement, the country has hit rock-bottom. Many bright young Greeks have no other option but to seek their fortune elsewhere.

Do we owe all these problems to the free market economy? Not necessarily, according to third year student of International Business Administration Lennard van Veen (23). He has no qualms about someone becoming extremely rich in business. “Isn’t it a beautiful thing that we live in a system in which it’s possible to earn all the money you’ll ever need in the space of two years?”, he smiles. The issue is more complicated when it comes to the financial sector, though. “It needs to be regulated better to make it harder for people to simply pursue their own self-interest.”

Lack of morality Philosopher Wim Dubbink feels, as many others, mainly indignant about people’s lack of morality when it comes down to the financial crisis. Just now, he watched an interview with a businessman about the crisis. The interviewee states: “I am a businessman and a trader. It makes no difference to me if government manages to solve the problems. To me, it’s business as usual.”

Dubbink is annoyed by the images. He quotes philosopher Immanuel Kant. “He said one of the greatest moral sins is to deceive oneself – and that’s exactly what this man is doing. He justifies his behavior on the pretext of ‘I need to make a profit’. He exploits the fact that our society will, whatever comes, remain in existence without contributing to solving its problems. However, when his own car gets stolen, he will expect the police to solve his problem, and society to support him.”

Univers 24 november 2011

This lack of morality is characteristic of the financial sector, Dubbink argues. “People often think that as long as they’re obeying the law, they can’t be doing anything wrong. Finding the loopholes in the law is morally wrong, though. That’s just not right. As I see it, the Occupy protesters sometimes talk a lot of nonsense, but they are rightfully dissatisfied: our current system is a degenerate example of the free market economy.

The free market came into existence to provide everyone with a just price for products – that is to say: to prevent any form of injustice.”

Naive The crisis is not at all surprising to student Ellen Thompson (22, Intercultural Communication). “It was inevitable that the American economy would take a wrong turn at some point. Our system wasn’t sustainable, since it’s based on spending on money that isn’t there.” She saw it around her. Due to movements such as Occupy, she has, however, noticed a growing awareness of concerns about money among her compatriots. “The commonly held view used to be: accept everything the media dishes up – but that has changed. Alternative views have gained a place in the spotlight since movements such as Occupy have cropped up.”

Dubbink’s expectation of people actually adopting a more critical attitude: seeing is believing. “Citizens don’t properly reflect on their own attitudes but love to criticize others”, the philosopher sighs. To illustrate this, he refers to the Icesave case, which involved the Icelandic bank Landsbanki. Shrewdly calculating citizens moved large sums from their Dutch savings accounts to an Icesave account, in the hope of quickly making some extra money. The bank went into liquidation. “Sure, they were promised a certain interest rate and people were oblivious of any

International.25

Semi-adult experiences bond students more tightly

Column

Call me if you ever come to Poland! harm, but with such rates you should really ask yourself: Where does this money come from?”

Depicting businessmen as immoral beings is not just typical of our times, according to Dubbink. “Even in Ancient Rome, the reigning nobility and the farmers took a strong dislike to the immoral swines, as the businessmen were called in those days.

However, stronger morals should be demanded of people in the financial sector than of average citizens, as their actions are likely to have much more impact. They can inflict much more damage and doing so, affect a lot of people. Take the fraud of Diederik Stapel, for example. Compared to the financial repercussions which immoral bankers inflict on the economy, its effect has been rather insignificant. Apart from himself and about 30 people around him, nobody has suffered.”

Future Even though Ellen feels slightly ill at ease about the student loan she’ll have racked up in some time, she's optimistic about the future. “What is happening in America is big”, she says. “There are a lot of political tensions, but it feels like things are actually changing. The American people understand more about the ‘market-decides-everything-system’ than they did before. Because of Occupy events like 'Bank Transfer Day' more and more people transfered their money from bank accounts to non-profit credit unions.”

And as for economics student Lennard: he expects not to go down the same road as the bankers. “Trading in money is, as far as I’m concerned, not an honorable way of making money. I rather see myself working for a manufacturing multinational in the future. People should do something worthwhile for society; something that benefits others.”

My exchange program is slowly coming to an end. Some people, leaving to have the time of their lives traveling across Africa, have already said their definite goodbyes. The tear jerking hugs, sincere promises to stay in touch and loose plans for future reunions, remind me of a drama at the end of every summer camp I went to in my early teens. The friendships made during two weeks holidays were naively promised to be kept forever. Now, a few years later, I honestly have a hard time even recalling the names of my summer camp friends.

Not only was writing update letters too time-consuming but after some time it turned out that we didn’t have that much in common. Are all short-term friendships destined to fade over the years?

Perhaps exchange friendships will be saved from such a dramatic end. These days, Facebook makes it much easier to keep in touch, even if only superficially. Rather than scribbling a two-page letter every month to each friend, we have the comfort of posting just one update that keeps all of your long- and short-term friends informed. Critics of social networks say that internet gives you the illusion of keeping the relationship alive, but let’s face it – without it many people you met on your path would be long forgotten. An exchange program is also very different from a two week summer language course with other thirteen year-olds and a bunch of overprotective teachers. It is a four month shared and intense experience of travelling through the Namibian desert, splitting the cost of a broken rental car, bribing the Mozambiquan police and cooking budget meals on a provisio­ nal stove. These semi-adult experiences bond students more tightly. Let’s just hope that my parents are right in saying that friendships made during your studies do last a lifetime.

Sonia Kolasinska is a second-year Liberal Arts student.

Univers Univers 24 november november 2011 2011 24

26. International text Tom van Nuenen

WTF Sinterklaas?

It’s that time of the year again. On December 5, you’ll find the Dutchies cozed up around the fireplace with family and friends. Traditional songs sound from behind their windows or through speakers on shopping streets. Special candy is stockpiled in the supermarkets. But what is that peculiar holiday really about?

The man himself Sinterklaas may not seem like a total party figure: he’s an elderly, stately and rather serious man, sporting white hair and a long, full beard.

He’s dressed conservatively in a long red cape over a traditional white bishop’s alb, dons a red mitre, and holds a gold-colored ceremonial staff with a fancy curled top.

The man is a sucker for morality. He always carries a big book which tells him whether each individual child has been good or naughty in the past year. These kids are then treated accordingly: Sinterklaas and his helper Zwarte Piet (Black Pete) carry a bag containing candy for nice children. Naughty children face a penalty: on the bottom of his sack, it is said, he carries roe, a broom made of willow branches used for spanking purposes. Some of the older Sinterklaas songs even make mention of naughty children being put in the bag and being taken back to Spain. Oddly, cases of child abuse have never been reported.

Sing along Though they might strike you as a bit odd, learning some Sinterklaassongs is vital for a proper integration into Dutch culture. Here’s a verse of Daar wordt aan de deur geklopt to get you started.

Daar wordt aan de deur geklopt, Zacht geklopt, hard geklopt.

Daar wordt aan de deur geklopt, Wie zou dat zijn?

Wees maar gerust mijn kind, Ik ben een goede vrind, Want al ben ik zwart als roet, Ik meen het toch goed.

Santa Claus?

Sinterklaas is the basis for the North American figure of Santa Claus. It is often claimed that during the American Revolutionary War the inhabitants of New York City, a colonial town that was formerly run by the Dutch, reinvented their Sinterklaas tradition, as Saint Nicholas was a symbol of the city’s nonEnglish past.

There is knocking on the door, Soft knocking, loud knocking, There is knocking on the door, Who can it be?

Don’t worry my child, I am a good friend, Even though I am black as soot, My intentions are good

All you can eat Sinterklaas is a pretty sweet time, literally. Typical Sinterklaas treats traditionally include pepernoten (which come in two varieties), chocolate letters (the first letter of the child’s name made out of chocolate), speculaas (a type of shortcrust biscuit, sometimes filled with almond paste), chocolate coins and marzipan figures.

His helpers Sinterklaas has mischievous helpers with black faces and black curly hair, dressed up like a 17-th century page in a colorful dress. This is found particularly bizarre by many folks who are unfamiliar with the tradition. A white guy with black helpers? Easy to pull out the racist card. And while year after year Zwarte Piet is subject to debate, there are various explanations about their origin. Some say Sinterklaas

Univers 24 november 2011

is modeled on the Norse god Odin, while Zwarte Piet symbolizes the two ravens who informed Odin on what was going on.

Another, more modern story is that Saint Nicolas liberated an Ethiopian slave boy called ‘Piter’ (from Saint Peter) on a market, and the boy was so grateful that he decided to stay with him. Still, songs like the one above here remain pretty weird.

What's in the world .27 edited by Yvonne Verschuren

Minute of Fame An idea for a web service turned into a big hit. Does Tilburg University have the next Mark Zuckerberg in its midst? Koen Crooijmans (20) had a promising start. Only one day after the launch of Biddys, a flirting platform for students he made with his cousin Stefan, the site had one million page views and counted 350 subscriptions at TiU alone a week later.

“When you’re studying on campus, and spot someone you fancy, it’s fun that you can post a message about it.

Just a little flirt. See what happens.

That is what we had in mind”, Koen explains. “We were pretty sure it was a good service – there is nothing to dislike about it – but I didn’t expect it to become popular so fast.”

Column

The Dreamer’s Dilemma Chris, my alter ego, in prison after cheating in an Econometrics examination, dreamt that he stole the crown worn by Queen Elizabeth II at her 1953 coronation. Selling the crown was phenomenally risky but there were two further problems: The crown was radioactive Guilt was eating him up He decided to bury the crown in his neighbour’s garden, in the area where the chickens roamed. But he couldn’t dig a hole deep enough to inter his guilt and the dangerously glowing Crown Jewels.

The website launch does not make it easier for Koen to focus on studying.

Or go to the library for a bit of online flirting himself. “I try to, but optimizing the website is on my mind all the time.

I keep finding little imperfections.”

Andrew Cartwright teaches English at the Language Center.

Since Milan is one of the most polluted cities in Europe, the government imposed a car-free Sunday in October. All traffic, except for taxis, is banned during this one day of the week. Italians are much less critical of this regulation than of the government itself. “One would probably expect the citizens to protest against the car ban, but they do not complain, probably because the public transport is very well-organized”, says the student.

The car-free Sundays can have a positive impact on the environment in the city without significantly obstructing the everyday lives of its citizens. Sonia Kolasinska

Hello

Ciao Milano!

Booy Rodermond (21) currently studies Organization Studies at Università Commerciale Luigi Bocconi. Recently, Italy has made the headlines around the globe because of the numerous scandals and four ongoing trials concerning the Prime Minister Berlusconi.

Booy enthusiastically describes the youth’s attitude towards Berlusconi.

“They don’t really respect him, and would rather see him resign sooner than later. However, Berlusconi is supported by the older generations, since he cleverly planted the fear of the left wing parties by categorizing them as radical communist”, the

student explains. Booy finds it interesting to hear Italian students expressing their political opinions: the youth seems to be really involved in current state affairs.

Italy is drawing worldwide attention not only in the sphere of politics, but also because of the newly introduced measures for the protection of the environment.

Stuff to do

Attention fans of speedrock, rock ’n roll, psychobilly, hardcore or punkrock: Speedfest, the annual international king-size bash takes place soon! Expectations are higher than ever, with bands such as The Sonics, Pentagram, Danko Jones and Monster Magnet. 10 December, Klokgebouw in Eindhoven.

The paintings of Hieronymus Bosch are owned by museums all over the world. Not one original painting is left in Den Bosch, where he lived all his life. However, the Hieronimus Bosch Art Center exhibits life-size reproductions of all of his works. It is worth visiting the stylish complex – a former church – and enjoy the wonderful view of the artist’s home town.

Ireen Wüst is our own long track allround speed skater. She lives in Goirle, near Tilburg. At the age of 19, Wüst won her first gold medal in the 2006 Winter Olympic Games. Start practicing your ice skating skills at the Tilburg ice skating ring that is named after her. You are going to need it soon on the Dutch canals and lakes!

Univers 24 november 2011

International starts here

Kids in college Sinterklaas for beginners

Crisis!

no. 5 November 24, 2011

Independent magazine of Tilburg University