1997 12 04

UNIVERS

W e e k b l a d v a n de Katholieke

Universiteit

Brabant

Jaargang 35 • 4 december 1997 • Nummer 14

DE DOC TORES HONORIS C AUSA VAN DE KUB pagina's 7 t/m 13 RICHARD GOLDSTONE

LAWRENCE WEISKRANTZ

v7ok in dit nummer De milieutop in Japan De peettante van Marilène Internet vergeleken Academici zijn te jong Brieven Koken op kamers Agenda

2 2 3 3 5 6 13

'Katholieke' cultuur

14

RELAAS VAN EEN GEVLUCHTE STUDENT Marechi Togonidze ontvluchtte drie jaar geleden net voor haar afstuderen Georgië. De voormalig leidster van een verboden studentenorganisatie zet nu de eerste wankele stappen in haar Tilburgse studie economie.

DANIEL COHN BENDIT

Doek valt voor homostudies De werkgroep homo­ en lesbische studies houdt er mee op. Op de Tilburgse universiteit was de belangstelling de laatste jaren mi­ nimaal. Omdat er ook al bijna geen medewerkers te vinden wa­ ren, gooit de enig overgeblevene de handdoek per 1 januari in de ring.

Herb Vaartjes was de laatste jaren niet alleen het gezicht van de werkgroep homo­ en lesbische studies, hij was de werkgroep. Het initiatief, tien jaar geleden gestart om de samenhang van negatieve effecten op de maatschap­ pelijke positie van homoseksuelen te bestuderen, is de laatste jaren dood­ gebloed in vergetelheid. Het einde kwam feitelijk al in 1994 in zicht, toen de cursus 'Homoseksualiteit van 1800 tot 2000' op het laatste moment niet doorging. De studenten die voor de collegezaal stonden, vonden de

deur op slot en moesten het stellen met een verklaring van het bestuur van de Faculteit Sociale Wetenschap­ pen, waarbinnen homo­ en lesbische studies zich altijd begeven heeft. Dat bestuur vond dat de werkgroep er niet in was geslaagd de cursus 'in te bed­ den' in het programma van de facul­ teit.

De cursussen die de werkgroep sinds 1990 had verzorgd, kwamen overigens niet zonder problemen tot stand. Zo werden colleges soms op het laatste moment anders ingeroosterd, waar­

door studenten van buiten op maan­ binnen de instelling zakte het animo dagochtend om half negen plotseling bedenkelijk. Zo waren er geen nieu­ op zoek moesten naar collegezalen we leden meer te vinden die de werk­ bij de Theologische Faculteit. Toch groep draaiende wilden houden", zegt waren de cursussen vrij succesvol. Er student beleids­ en organisatiewe­ kwamen in hoogtijdagen zo'n dertig tenschappen Herb Vaartjes, die er steeds meer alleen voor studenten op af, waaron­ kwam te staan. der velen van buiten Til­ Ook slaagde de werkgroep burg. De cursussen werden er niet in zich van het nood­ door hen goed gewaardeerd zakelijk draagvlak te voor­ en ook een wetenschap­ zien, verschillende vak­ pelijke evaluatie pakte groepen waar de positie van heel fatsoenlijk uit. homoseksualiteit in het Daar die succesjes de be­ onderzoek wel een rol stuurders in verschillende speelt, stelden zich afwij­ gremia, ook buiten het fa­ zend op. "Men wil zich niet culteitsbestuur, niet ver­ mochten te vermurwen ■ Hert) Vaartjes [Archief­ identificeren met zoiets", was homo­ en lesbische foto: Enk van der Burgt] zegt Vaartjes, "het is nog steeds té bedreigend," studies na het wegvallen van de cursus veroordeeld tot een Vaartjes, die zijn werk altijd pro deo marginaal bestaan. "Buiten de uni­ heeft gedaan, beseft dat het geen zin versiteit was er wel belangstelling heeft de werkgroep in leven te hou­ voor een lezing of een advies, maar den. "We zijn geheel gemarginali­

seerd, ondanks de bedreigende maat­ schappelijke tendensen. Homosek­ sualiteit is veel minder geaccepteerd dan menigeen denkt."

Met de opheffing is Tilburg de eerste universiteit waar een dergelijke stu­ die het loodje legt, weet Vaartjes. In Amsterdam, Utrecht en Nijmegen werden in de jaren zeventig en tach­ tig vergelijkbare initiatieven ontwik­ keld. Vaartjes vermoedt dat ook daar de studies zullen verdwijnen. "Alleen waar het gekoppeld is aan een studie als medicijnen, verwacht ik dat men het nog wel een tijdje redt."

Vaartjes (47) rondt zijn laatste project (het begeleiden van een bedrijf waar een transseksueel na zijn operatie terug kwam op de werkvloer) af en wil zich vanaf 1 januari gaan wijden aan zijn afstudeeronderzoek. "Ik denk dat het boek homo­ en lesbi­ sche studies na tien jaar definitief ge­ sloten is." [PS]

Ritzen drukt reislust de kop in Het aantal studenten dat voor hun opleiding naar het buitenland gaat, daalt met 45 procent. Dat is Ritzens eigen schuld: hij heeft het belangrijkste uitwisselingsprogramma dat er was opgeheven.

En dus pakken dit jaar waarschijnlijk 5.000 studenten minder hun koffers.

ERE­DOCTOR Doctor H onoris Causa Richaid Goldstone (rechts op de foto) was woensdag 3 december, de dag voordat hi] zijn ere­doctoraat ontving, te gast op een symposium van de rechtenfacuheit met als thema 'Gross H uman Rights Violations: Reconciliation or Prosecution^' Goldstone, die vooral be­ kend werd als aanklager voor het Joegoslavië­tribunaal, ontvangt het ere­ doctoraat bij gelegenheid van het veertiende lustrum van de Tilburgse uni­ versiteit. Ook aan de Britse psycholoog Lawrence Weiskiantz (inmiddels lid van de Tilburgse vakgroep psychologie) en aan de Duitse politicus Daniël Cohn Eendit worden er e­doctor aten verleend tijdens een academische zit­ ting donderdagmiddag 4 december, waar alle rectores magnifici van de Ne­ derlandse universiteiten acte de presence zullen geven.

[Foto: Erik van der Burgt]

Deden er in 1993/'94 bijna 11.000 stu­ denten mee aan een uitwisselings­ programma met het buitenland, dit studiejaar worden dat er vermoede­ lijk niet meer dan 6.000. Dat voor­ spellen onderzoekers die in opdracht van de universiteiten en hogescholen de reislust van studenten in kaart hebben gebracht. STIR was een alge­ meen uitwisselingsprogramma waar­ voor minister Ritzen jaarlijks vier miljoen gulden uittrok. Dit jaar doek­ te hij het echter op. De alternatieven die hij opzette, blijken niet op te we­ gen tegen het wegvallen van STIR. In het academisch jaar 1995­1996 ontving de KUB uit het STIR­Ionds een bedrag van ruim 92.000 gulden, waar­ uit voor 44 personen een beurs kon worden gefinancierd. De KUB com­ penseert het wegvallen van STIR min of meer met het budget van 135.000

gulden voor studentenmobiliteit.

Overigens is het volgens drs. Jos de Kort van Bureau Buitenland nog niet gekomen tot het afwijzen van reis­ aanvragen wegens geldgebrek. Het wegvallen van STIR is volgens hem des te pijnlijker omdat daarmee rei­ zen buiten Europa konden worden ge­ financierd en juist voor landen als Australië, C anada en Zuid­Afrika is het aantal beursaanvragen groter dan het aantal beschikbare plaatsen.

Uit het onderzoek blijkt overigens dat studenten zich minder dan verwacht iets aantrekken van de studiefinan­ ciering en de temponorm. Vermoed werd dat studenten minder vaak zou­ den afreizen naar het buitenland, nu zij nog maar vier jaar beurs krijgen.

Volgens het onderzoek valt dat voor­ alsnog erg mee, omdat de norm voor studenten die nu naar het buitenland

gaan nog op 25 procent ligt. Wél zor­ gen zijn er voor het studiejaar 1998/ '99 en later. Die lichting studenten moet minstens 50 procent van de stu­ diepunten halen.

Nu al wegen studenten de voors en tegens van een buitenlands verblijf tegen elkaar af. Ze zijn bang dat ze studievertraging en dus een studie­ schuld oplopen als zij voor hun op­ leiding naar het buitenland gaan. Met een temponorm van 50 procent, zo vermoeden de onderzoekers, zullen meer studenten gewoon thuis blijven.

Ze hoeven dan ook hun bijbaantje niet op te zeggen.

Tot dusver is het aantal studenten dat tijdelijk over de grens studeert slechts licht gedaald ­ afgezien van het op­ heffen van STIR. Vooral bij de studie­ richtingen economie en techniek is het animo minder. Bij economie zou dat komen omdat internationalise­ ring daar inmiddels heel gewoon is: het nieuwtje is er van af.

Ook in Tilburg nam de belangstel­ ling voor een verblijf binnen Europa vorig jaar af, hetgeen bleek uit een daling van het aantal verstrekte beur­ zen met 30 procent. Dit jaar lijkt dit aantal zich te stabiliseren.

[MtW/HOP/PSj

UNIVERS Wetkhlad van de Knthohekc Universiteit Brabant Redactie­adre!)

W d r a n d e l a a n 2, 5 0 3 7 AB Tilburg Postbus 90153, 5000 LE Tilburg Kamers A 15, 16 en 17 Telefoon013 4662277 Fdx 0 1 3 4 6 3 0 1 4 5 E m a i l Schendel@kub nl Redactie Pieter Siebers (hoofdredac teur, tel 2926), Michel Knapen (2506), LindavanTilburg(3330), Yvonne Verschuren (archief en documentatie, 3409) Redactiesecretariaat Angela van Schendel, ka mer A 17(2277) Opmaak Michel Dierckx, drukken) Em de Jong (2272) Medewerkers (2272) Mark van Assen, Jan Boel houwer. Oscar van Dam, Sti)n Dunk, Adrian van den Eeren beemt, Paul Frissen, Marloes H o o i m e i j e r , Bert H e f f e l s , Leon Heuts,Wieneke Kok (an Magnus, Quiri)n Metz, Her man de Regt, Karel Soudi)n, Jelle Wils Agendapagina Angela van Schendel (2277), E mail Schendel© kub nl Fotografie Enk van der Burgt Tekeningen Hans van den TiUaart Hoger O n d e r w i j s Persbu­ reau (HOP) Univers m a a k t deel uit van het HOP waarbi) alle univer s i t e i t s k r a n t e n a l s m e d e een aantal hogeschoolbladen zijn aangesloten Redactie Frank Steenkamp, H a n n e Obbink, M a t t h e ten Wolde Telefoon 071 5 2 3 6 1 5 1 , fax 071 5232 138 Drukkerij Em de Jong, Baarle Nassau Redactieraad Univers is een onafhanke li|k weekblad dat wordt uitge geven door de Katholieke Uni versiteit Brabant Deonafhan keli)ke positie en de taakstel ling zi)n neergelegd in een door de universiteitsraad vast gesteld redactiestatuut De re dacneraad ziet toe op de nale ving daarvan Leden dr H Evers, dr R de Groof, 1 de Kort, dr mg W van Oorschot, S vanPuffelen, P T u y t e l a a r s , dr A Vallen (voorzitter), | van Vugt, prof dr W Witteveen, M Acker mans (adviseur) Advertenties Angela van Schendel (2277) Bureau Van Vliet, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort Tel 0 2 3 5 7 1 4 7 4 S , fax 023 5717680 Kopij, matsertjes en mede­ delingen Materiaal kan aangeleverd worden tot uiterlijk donder dag voor de week van vcrschi] n i n g t o t H 00 u u r op h e t redactiesecretariaat Matser t)es m o e t e n c o n t a n t afgere kcnd worden en bi] voorkeur op floppydisc (alleen WP5 1) worden aangeleverd, m e m o berichten graag per elektroni sche post lschendel@kub nl) Abonnementen S t u d e n t e n en oud p e r s o neelsleden f 25, per )aargang, instellingen en m e n s e n van b u i t e n de u n i v e r s i t e i t s g e meenschap f 50, Bi) opgave voor een a b o n n e m e n t zi)n no dig naam adres, woonplaats en (voor s t u d e n t e n ) A N R n u m m e r Opgave bij het re dactiesecretariaat Toezen ding geschiedt pas na betaling Copyright H e t IS v e r b o d e n z o n d e r schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur artike len, illustraties of foto's ge heel of gedeelteli)k over te nemen

''Vijfentwintig jaar geleden maakten we ons zorgen over de fossiele brand­ stoffen, die te snel uitgeput zouden raken. Dat is nu niet meer bet pro­ bleem. We hebben een grotere voor­ raad dan verwacht en bovendien zijn er steeds meer alternatieve energie­ bronnen ontwikkeld, zoals windener­ gie en zonnecollectoren. H et is nu van belang dat we tijdig overstappen op deze andere vormen van energie. Want als er door de verbranding van fossie­ le brandstoffen CO^ in de lucht blijft komen, zal dat leiden tot een klimaat­ verandering. Dit heeft desastreuze ge­ volgen voor de economie. ''Economische activiteiten zijn inge­ steld op klimaatpatronen.

Vooral de landbouw is hiervoor zeer gevoelig. De hele sector zal op een gegeven moment moeten verhuizen, naar bijvoorbeeld Siberië. Dat brengt veel verplaatsings­ kosten met zich mee. Er zijn natuur­ lijk ook directe kosten die door de kli­ maatverandering worden veroorzaakt.

Op de ene plaats moet betere verwar­ ming worden geïnstalleerd, elders moet juist airco komen. En als door de temperatuurverboging de ijskap gaat smelten, zullen wij onze dijken moe­ ten gaan verhogen.

"De moeilijkheid is dat we wel weten dat het klimaat verandert, maar dat we niet weten wanneer en wat de ge­ volgen ervan zijn. Als je te lang af­ wacht • waar de overheden erg goed in zijn ­ is er niets meer te redden. Con­ clusie: we moeten het voorzorgsbegin­ sel hanteren. Tot nu toe zijn het alleen de Europese landen die dit beginsel willen toepassen. Zij hebben voorge­ steld het CO^ gebruik voor het jaar 2010 met vijftien procent terug te bren­ gen. Maar zowel de industrielanden Amerika en Japan, als de ontwikke­ lingslanden willen de kosten die hier­ aan verbonden zijn helemaal niet ma­ ­^i' '.­in

IClia:an.^^t: s c n o n J Vanaf maandag 1 december confereren de wereldleiders om tot een gezamenlijk milieubeleid te komen. De conferentie in Japan, die nog tot 10 december duurt, gaat over het klimaat op aarde. Dat verandert drastisch, wanneer de verbranding van fossiele brand­ stoffen in het huidige tempo doorgaat. Milieu­econoom prof.dr.

Aart de Zeeuw stelt voor om alle landen een recht op uitstoot van een beperkte hoeveelheid C Oj te geven. "Een land dat bereid is gebruik te maken van alternatieve energiebronnen, kan de extra kosten compenseren door het recht aan een ander land te verko­ pen."

ftondefossiebM

Prof. A. de Zeeuw [Foto Enk van der Burgt]

ken. De arme landen willen eerst dezelf­ de materiële welvaart ­ zonder dat ben beperkingen op bet energieverbruik wordt opgelegd, want die kende bet westen ook niet. Er moet tijdens de kli­ maatsconferentie in Japan worden inge­ zet op een eerlijk beleid ten opzichte van

D

E

De KUB stijgt naar ongekende hoogtes, deze week.

Neem Corien Prins, hoogleraar aan de rechtenfaculteit: zij behoort tot de 47 Nederlandse vrouwen "waar we volgens insiders de komende jaren veel meer van horen", aldus VB­magazine, deze maand omgedoopt in Avanta­magazine. Zij werkt volgens het blad aan de Koninklijke Universiteit Brabant, maar wat wil je met zo'n achternaam.

Er stroomde overigens meer blauw bloed door de afgelopen week. De media stonden er bol van: prins Maurits, zoon van prinses Margriet en mr. Pieter van Vollenhoven, gaat zich verloven. Als eerste telg van de jongste Oranje­generatie. De gelukkige aanstaande lieet Marilène van den Broek, dochter van, namelijk van Hans, de oud­minister van buitenlandse zaken.

Het tweetal leerde elkaar kennen toen hij economie (Groningen) en zij bedrijfskunde (Nijenrode) studeerde. Minder bekend van de aanstaande mevrouw Van Vollenhoven is dat zij ook banden heeft met het Tilburgse universitaire leven. Marilène ­ voluit Marie­Helène Angela ­ is ook petekind van.

Haar tante van moederskant is Angela van Schendel, redactie­assistente van Univers. "Een maand geleden heb ik nog met Marilène hier aan de overkant gegeten", onthult Van Schendel, verwijzend naar de woning van haar moeder op steenworp afstand van de KUB. "Ze kwam toen met mijn zus bij mijn moeder langs. Toen vertelde ze het me heel blij: 'Ik ga trouwen!"'

Van Schendel en Maurits zoenen elkaar inmiddels (drie kusjes op de wang), vertelt de peettante lachend.

Vijf keer hebben ze elkaar nu bij familieaangelegenheden ontmoet en dan gedraagt het verloofde koppel zich volgens Van Schendel nét zo

W

E

E

de arme landen. De industrieën in de rijkere landen moeten bun geavanceer­ de technologie overdragen. Alleen dan zijn de ontwikkelingslanden in staat minder fossiele brandstoffen te gebrui­ ken, zonder daar veel voor in te moe­ ten leveren.

K

S

T

A

verliefd als op het journaal. "Maurits is heel gezellig, alleen een beetje gereserveerd. Maar dat komt natuurlijk door zijn achtergrond."

De huwelijksdatum, dit weekend voor de camera's zorgvuldig geheim gehouden, weet Van Schendel al.

Maar net als bij de verloving, heeft de familie plechtig beloofd het stilzwijgen te bewaren. "Uit privacy­ overwegingen", stelt Van Schendel. Of de familie trots is op de koninklijke aanwinst?

"Ach, trots. Als zij maar gelukkig zijn." Wel verkeert de ■ , familie volgens Van Schendel enigszins in het ongewisse over de toekomstige achternaam van Marilène. "Mijn moeder had het pas over Van Lippe Biesterveld, maar dat is de naam van Bernard, dus dat zal wel niet kloppen."

Zijn Maurits en Marilène in de wolken, ook de Tilburgse theologen begaven zich vorige week in hogere sferen.

Donderdag 27 november ging hel personeel op excursie naar een ongewone bestemming: de militaire vliegbasis in Gilze­Rijen. Hoofdmoot van het programma was niet een ontmoeting met de legeraalmoezeniers, maar een kennismaking met het fenomeen Apache helikopter. Met video, rondleiding over het terrein, een kijkje in de hangar en een poster om mee naar huis te nemen. Een echte Hemelvaart werd het net met, want een helikoptervlucht boven het Brabantse land was geen onderdeel van de middag.

"Dat doen ze nooit", zegt Marjolein Dijkstra, bibliothecaresse op de TFT en een van de

A

"De Europese inzet is wel een reductie van vijftien procent, maar als de ande­ re rijke landen niet meegaan, zal er een vervelende patstelling ontstaan. Euro­ pa doet bet niet alleen, want dan zou de concurrentie te bedreigend worden.

De landen moeten de klimaatverande­ ring erkennen en er door middel van consensuspolitiek voor zorgen dat ze een vergelijkbare doelstelling nastre­ ven. Pas dan kan er echt wat gedaan worden. Niet iedere verscherping hoeft meteen drastische gevolgen te hebben.

Denk aan Duitsland, daar ging het een poosje terug heel goed met de econo­ mie terwijl het land een relatief streng milieubeleid voerde.

"Volgens de hypothese van bedrijfseco­ noom Michael Porter kunnen grote be­ drijven juist hun voordeel halen uit een scherp milieubeleid. Porter claimt dat bedrijven hierdoor worden wakker ge­ schud. Ze gaan dan nadenken over hun bedrijfsvoering en komen dan veel ge­ breken tegen, waarvoor ze een oplos­ sing gaan zoeken. Uiteindelijk moeten alle bedrijven een beter milieubeleid voeren. H et bedrijf dat er het eerst mee begint heeft volgens Porter een 'first­ movage advantage'.

"Het gaat erom dat je met elkaar een doel bereikt. Daarbij kunnen economi­ sche instrumenten uitkomst bieden. Zo moet ieder land een recht op uitstoot van schadelijke stoffen krijgen. Ieder­ een mag een beperkte hoeveelheid fos­ siele brandstoffen gebruiken. Een land kan ertoe besluiten dit recht te verko­ pen, als het zelf met minder brandstof genoegen wil nemen. De extra kosten die dan worden gemaakt aan de duur­ dere energiebronnen, worden gecom­ penseerd door de verkoop van het recht op uitstoot. Uiteindelijk wordt op deze manier de milieudoelstelling goedkoper gehaald." [MH ]

T

organisatoren. "Natuurbjk vond ik dat jammer, maar die dingen kosten wel 25 miljoen per stuk."

Godgeleerden en gevechtsvliegtuigen, is dat niet een wat vreemde combinatie? "Dat is nou net het leuke", meent Dijkstra. "Het idee kwam op omdat een docent die de personeelsdag mee organiseerde toevallig een kolonel van de vliegbasis kende. Het leek ons weer eens wat anders dan bowlen of oud­hoUandse spelen."

Dat de meeste theologen er net zo over dachten, blijkt wel uit de massale belangstelling voor de militaristische personeelsuitstap.

45 Medewerkers, van hoogleraar tot ondersteunend personeel, waren in Gilze­Rijen van de partij. "Dat was het maximum dat de vliegbasis had gesteld", aldus Dijkstra. "We hebben nog een wachtlijst aan moeten leggen. Er 1/ I waren maar een paar mensen die X

I

uit pacifistische overwegingen bezwaar maakten."

Dat wil overigens niet zeggen dat de rest het oorlogsmateneel kritiekloos bezichtigde. "Ik heb gevraagd of het de Apache was die in de Golfoorlog zoveel slachtoffers heeft gemaakt in de eigen rangen", vertelt moraaltheoloog dr. Jan Jang, die de legeromgeving achttien jaar na zijn eigen diensttijd als 'pijnlijk herkenbaar' ervaarde. "Ik kreeg een ontwijkend antwoord. Het was vooral promo­en peptalk wat we te horen kregen." Toch was de middag volgens Jans geslaagd. "Het was gezellig in de groep, en ik hou van techniek."

Ri'.DAciii': WrnNiKf KOK

De Klerk in diesrede: "Integratie van nieuwe technologieën in onderwijs verloopt niet goed'

Internet voor studenten: van gratis tot commercieel tarief Studenten in de vorige week geopende studentenflat in Delft hebben trekken, het eist ook een rol op in het onderwijs. Maar de mate geluk: hun kamers bevatten standaard een internet-aansluiting. Onwaarin universiteiten digitale services aanbieden, loopt aanzien- beperkt gratis internetten mogen ze.

De bedoeling is dat op den duur alle lijk uiteen. De ene universiteit biedt het gratis aan studenten studentenflats direct aan het universitaire netwerk gekoppeld worden, aan, de andere laat er fors voor betalen. zodat de dure telefoonlijn omzeild wordt. Dertig kleinere studentenhuiRector prof.dr. Frans van Vught zei De Klerk. Onder docenten overheerst zen hebben nu op kosten van de TU het bij de diesviering van zijn univer- scepsis. Er is "weinig animo om de een louter-computer in huis die een siteit vorige week nog maar eens: de nieuwe technologieën als een uitda- lokaal netwerkje aanstuurt. De bewoners zijn alleen de PTT-tikken Universiteit Twente ziet een belang- ging te zien". rijke rol weggelegd voor internet in Toch is, althans voor de voorhoede kwijt, net als de eenzame student op het onderwijs. De colleges zullen niet onder de universiteiten, de tijd voor- het zolderkamertje. worden afgeschaft, betoogde Van bij dat internet simpelweg een gad- Wie in Tilburg of aan de Universiteit Vught, maar in de toekomst zal de get was. De ene universiteit trapt het van Amsterdam studeert, krijgt ook student ook op zijn kamer onder- gaspedaal op de digitale snelweg aan- automatisch toegang, maar alleen op steund worden bij het leren. "De UT zienlijk harder in dan de andere. Maar de universiteit zelf. Voor inbellen is er klaar voor", riep Van Vught ook de koplopers zitten met het pro- vanuit de eigen kamer bestaat een bleem dat internet pas echt een gro- toeslag van tien (Tilburg) of acht (Amstrijdlustig.

Deze week krijgt hij antwoord van te rol kan spelen wanneer het voor sterdam) gulden per maand. Aan de zijn Tilburgse collega prof.dr. Len de alle studenten gemeengoed is - en dat universiteiten van Nijmegen, GroKlerk. Die toont zich in zijn diesre- is niet een-twee-drie gebeurd. Slechts ningen, Leiden, VU en Utrecht moede heel wat minder optimistisch. De ruim de helft van Van Vughts studen- ten studenten zelf actie ondernemen integratie van internet in het onder- ten, bijvoorbeeld, is bereid voor in- als zij de digitale snelweg op willen.

In Nijmegen zijn zij vervolgens het wijs "verloopt niet erg vlot", aldus ternet te betalen.

Internet is niet alleen een interessant lokmiddel om studenten te

FEEST EN TOEKOMST Donderdag

i

27 november stortten medewerkers en studenten van de faculteit wijsbegeerte zich in het feestgedruis (met gedichten en 'eigen' muziek') bij de eerste versie van het filosofenfeest.

Inmiddels is een kleine werkgroep, onder voorzitterschap van decaan prof.dr. Paul Cobben bij de filosofen aan de slag gegaan om te bezien hoe de dreigende tekorten bij de faculteit kunnen worden opgevangen. De werkgroep, waarin ook vertegenwoordigers van de afdelingen personeelszaken en financiën, buigt zich eerst over de vraag hoe het wetenschappelijk profiel van de faculteit wijsbegeerte er zou moeten uitzien. "Dat moet in elk geval aansluiten op het palet van de faculteiten waarvoor wij onderwijs verzorgen ", zegt secretaris Martin van den Akker Aan de hand van het profiel zal een formatieplan worden opgesteld, pas daarna valt er iets te zeggen over mogelijk gedwongen ontslagen. Van den Akker sluit die mogelijkheid 'niet in en niet uit', maar wil eerst onderzocht hebben wat de mogelijkheden van herplaatsing zijn. Een reorganisatie tracht men volgens Van den Akker te voorkomen. De werkgroep zal waarschijnlijk pas begin volgend jaar rapporteren. [Foto: Hans van Zeeland]

Bedrijven zitten in hun maag met steeds jongere academici De arbeidsmarkt trekt aan, voorspellen onderzoekers, en het Tegelijkertijd heeft de aantrekkende

arbeidsmarkt zich nu al vertaald in bedrijfsleven merkt het nu al: pas afgestudeerde academici wor- een ander soort student. Wassink: "In vergelijking met een paar jaar geleden steeds jonger. Volgens campus recruiters, onlangs bijeen op den zijn ze veel zelfverzekerder en een Studium Génerale-discussie in Rotterdam, zitten bedrijven relaxter. Ze hebben vaker een houding van: ik krijg toch wel een baan." in hun maag met de broekies die tegenwoordig van de univer- Begrijpelijk, vindt Wassink. "Maar als je je realiseert dat hun kwaliteit siteit komen. vanwege de temponorm toch minder is, is het eigenlijk wel gek. Je moet je meer inspannen voor academici van afgestudeerden is verschraald."

Bij ABN/AMRO veroorzaakt de tempowaaraan je meer moet sleutelen." norm problemen: de sollicitanten De Vos wijt dat aan het onderwijsbeOok KPN merkt dat afgestudeerden leid van de laatste jaren.

"Het stuworden steeds jonger. De bank, die een schaars artikel worden. Toch jaarlijks 160 academici aanneemt en dieprogramma is tegenwoordig erg weigert het bedrijf hogere salarissen nog eens 150 informatici, beraadt strak. Alleen als je makkelijk stute bieden. "Wie hier begint, heeft een zich over de vraag of ze hun jeugdige deert, kun je je nog op andere terreiglansrijk perspectief. Iemand met binnenkomers niet een ander loop- nen ontwikkelen. Tien jaar terug had veel capaciteiten kan flink doorstrobaanpatroon moet aanbieden. "Een elke student die tijd nog." men. Mensen die kiezen voor de fast manager van 23 is toch een heel anbuck laten we lopen. Die passen toch der mens dan iemand van 29. Die Volgens voorspellingen van arbeidsniet bij ons", zegt De Vos van KPN. heeft wel levens- en werkervaring", marktonderzoekers krijgen bedrijven Zijn collega bij ABN/AMRO denkt er zegt recruiter Jeroen Wassink op de in de nabije toekomst de grootste net zo over. Alleen voor informatici bijeenkomst in Rotterdam. Lang niet moeite om goed opgeleid personeel maakt de bank soms een uitzondeelke cliënt wil worden geholpen door aan te trekken. Studenten zijn eenring. "Maar die zijn dan ook ongeloofeen 'broekie', merkt de bank. zijdig opgeleid, klagen de recruiters lijk moeilijk te krijgen. Het is echt Het schort jonge academici aan per- in Rotterdam eensgezind. "Ze weten een gekkenhuis op dat segment van soonlijkheid, zegt B. de Vos, woord- veel van weinig. Je moet ze eerst de markt." [MtW/HOP] voerder van KPN. "Die is hoogstens scholen, wil je ze kunnen inzetten, in potentie aanwezig. De kwaliteit zeker in een team."

een e-mail-adres er als vanzelfsprekend bij, andere hebben er bij wijze van spreken nog nooit van gehoord.

[Cf/HOP]

schijntje van vijftien gulden per jaar kwijt voor een e-mail-adres. Leiden en de VU hebben de internetvoorzieningen aan de faculteiten gedelegeerd. Bij sommige faculteiten hoort

Internetvoorzieningen voor studenten per universiteit aiitomatiscli inbplko^tpn i)ij/.(in(]crli<'(i<-n \<K>r per jaar iMlprecn [exA. likken) UvA'dam VU A'dara Delfl

ja

Eindhoven Twente Groningen Leiden

ja nee nee

Maastricht INijmegen Rotlerdain

Tilburg Utreeht

nee

100

150 grati.s gratie gratis 178 100

nee ja

gratis 15 gratis

ja nee

120 l«0

plan: gratis maken deel kosten valt soms te declareren beleid: zelf kabels leggen naar studentenflats extra informatie op intranet op campus: 180 gulden p/jr, geen tikken drie stud.ftats met directe verbinding twee stud.flats met directe verbinding max 3.5 uur per maand max 8 uur p/mnd, daarboven 288 gulden p/jr max 35 uur p/mnd, daarboven 360 gulden p/jr

Universiteiten weten niet wat ze willen met stage Aan zo'n veertig procent van de academische opleidingen moeten studenten verplicht stage lopen om hun bul te halen. Maar veel opleidingen zijn niet duidelijk over het doel van die stage. beeld, kunnen studenten bij Nederlands recht de scriptie desgewenst vervangen door stage plus verslag. Bij fiscaal recht is dat niet toegestaan, omdat men daar een 'brede theoretische basis' de voorkeur geeft boven praktijkervaring.

Bij veel opleidingen lopen de doelstellingen door elkaar, constateert het VsNU-onderzoek. Maar al te vaak worden studenten op pad gestuurd met niet meer dan het advies een leuke stageplek te zoeken. Pas bij de beoordeling van het stageprodukt blijkt welke - wetenschappelijke eisen de docent werkelijk stelt. Docenten zoeken de fout niet bij zichzelf. Integendeel, "in de academische wandelgangen'' doet dan al gauw het verhaal de ronde dat studenten in stages worden misbruikt voor "het zetten van koffie en het legen van prullenbakken", aldus VsNU-onderzoekster M. Dam.

Dat blijkt uit een inventarisatie die gemaakt is door de VSNU, de vereniging van universiteiten. Die ontdekte dat er veel verwarring bestaat over wat een stage inhoudt. Aan sommige opleidingen is het niet meer dan een onderzoekje onder de hoede van een vakgroep, aan andere gaan studenten echt buiten de universiteit aan het werk.

Opleidingen blijken dan ook uiteenlopende bedoelingen met hun stages te hebben. De ene opleiding vindt dat studenten in hun stage vooral moeten bewijzen dat ze op wetenschappelijke wijze een probleem kunnen aanpakken. Elders ziet men de stage als oriëntatie op een toekomstig beroep.

Op de opleidingen van de KUB gelden ook uiteenlopende regels over stages. Bij sommige studies, zoals letteren, is stage lopen verplicht. Op de meeste opleidingen waar het niet verplicht is, kunnen studenten wel studiepunten krijgen als ze voor een stage kiezen. De animo is dan wisselend. Zo vulden tot op heden slechts twee filosofiestudenten h u n vrije keuzeruimte in met een stage. Bij sociologie kiezen in de praktijk de meeste studenten wel voor een stage als onderdeel van hun afstudeerproject.

Verschillen in opvatting tussen opleidingen bestaan ook op de KUB. Op de juridische faculteit bijvoor-

KNAW-fellowships

De VsNU nam alle opleidingen onder de loep die vanaf 1993 zijn bezocht door een visitatiecommissie. Ongeveer veertig procent van hen gaf zelf aan dat hun studenten verplicht stage moeten lopen. Aan veel opleidingen duurt die stage meer dan een half jaar - maar niet altijd is duidelijk of de afstudeeropdracht daarin is inbegrepen. Ook aan opleidingen waar een stage niet verplicht is, kunnen studenten meestal wel kiezen voor een stage. [HO/HOP/LvT]

voor KUB-economen

De KUB-wetenschappers dr. Jan Potters (algemene economie) en dr. Siem Jan Koopman (CentER), hebben deze week te horen gekregen dat ze een fellowship krijgen van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, de KNAW. Potters is ac-

tief op het gebied van experimentele economie. Koopman legt zich toe op modelmatige benaderingen.

De KUB kreeg volgens mr.drs. Noor Folkamp twee van de in totaal acht erkenningen in het wetenschapsge-

bied gedrags- en maatschappijwetenschappen. Sinds 1986 erkent de KNAW elk jaar een aantal jonge onderzoekers. De steun is bedoeld om potentiële toponderzoekers te behouden voor de wetenschap. Dit jaar worden 47 wetenschappers erkend, waaronder de twee KUB-economen. Zij krijgen een beurs van honderdduizend gulden per jaar om onderzoek te verrichten aan de KUB. De beurs geldt voor drie jaar, met een mogelijke verlenging van twee jaar. [AvdE] UNIVERS

4 DECEMBER 1 9 9 7

I

"De KUB wordt niet armer, het geld is gewoon slechter verdeeW Het toenemende verschil tussen arm en rijk op de universiteit is één van de opvallendste punten uit de KUB­begroting van '98.

Waar de faculteiten economie en rechten samen beschikken over reserves van dertig miljoen gulden, bevindt een afdeling als Bouw­ en Huishoudelijke Zaken zich diep in de rode cijfers. Hoe ver gaat de financiële solidariteit op de KUB? Moet er wat aan de verdeelsleutel tussen faculteiten en diensten veranderen?

Peter Kersten, hoofd Bouw­ en Huis­ houdelijke Zaken: "Ik denk dat de verdeelsleutel moet blijven bestaan.

Elke afdeling moet zijn eigen finan­ ciële zaakjes op orde houden. Maar het zou slecht zijn als budgetverant­ woordelijke eenheden niet naar el­ kaar blijven kijken. Want je kunt er niet omheen dat de tekorten die er liggen tamelijk fors zijn. In totaal komt de KUB vijf miljoen tekort. Dat is geen structurele ontsporing, het zijn incidenten. De tekorten bij DBH liggen niet aan de omvang van de dienst. We hadden de wind niet in de rug, terwijl andere diensten of facul­ teiten kennelijk betere kansen en mogelijkheden hebben gehad. Toch is het niet slecht om na te gaan of er geen andere verdeelsleutel moet wor­ den toegepast. Dat is de taak van het College van Bestuur. Dat moet de on­ derlinge balans bekijken. Ik denk dat sommige zaken wel wat beter op el­ kaar afgestemd kunnen worden."

Mr. Hans Geleijnse, bibliothecaris: "Deze discussie los je niet op door te praten over het verdeelmodel. Het gaat om de vraag hoe het bestuur om gaat met beleidsreserves. Het colle­ ge zou moeten bevorderen dat er op centraal niveau beleidsreserves ont­ staan. Dat is iets anders dan reserves bij verschillende diensten. Op die manier kan er op centraal niveau een reserve komen voor allerlei onvoor­ ziene uitgaven en calamiteiten. En kunnen uitgaven voor infrastructuur worden gegarandeerd. Dat ontbreekt er momenteel nog aan. Infrastructuur zou prominent als een van de cen­ trale onderdelen moeten gelden. Dat komt het onderwijs en het onderzoek op de KUB alleen maar ten goede."

Dr.ir. Kees Mouwen, lid College van Bestuur, portefeuille financiën: "Het college acht de grote financiële ver­ schillen bestuurlijk niet acceptabel.

Op 18 december zal daarover in de universiteitsraad ook worden gespro­ ken. Het is inderdaad belangrijk dat

Dr. Adrie Verboven, hoofddocent ondernemingsfinanciering: "Daar waar de studenten zijn en de finan­ ciering begint, moet ook het meeste geld zitten. Maar ik weet hier te wei­ nig van af. Mijn mening is te veel gebaseerd op van 'horen zeggen', dus ik aarzel om hier boude uitspraken over te doen. De heer Oomens kan er volgens mij veel meer over zeg­ gen."

■ Henk Schuttelaars (voorgrond) Foto: Enk van der Burgt]

Dr. Wal Oomens, secretaris vakgroep bedri)fseconomie: "Ik hoor dat er plannen zijn om de verdeelsleutel te veranderen. Maar ik wil eerst wel eens weten wat ze dan precies wil­ len gaan veranderen. Op zich is het reëel dat er over dit onderwerp wordt gesproken, maar ik wil eerst meer uitgangspunten weten."

"Hoera. Met gepaste trots doen wij u kond van de geboorte van

B i b l i o t h e e k schrijft ' t i e n d u i z e n d s t e ' j o u r n a l in

Nu op de planken: Tijdschrift voor Tijdschriftstudies de 10.000ste tijdschrift­titel. Het is ingeschreven in het bestand als Tijdschrift voor Tijdschriftstudies".

Zo luidt de tekst op een

vrolijk affiche in de kamer waar de technische afdeling van de Drs. Eugene Bernard, secretaris eco­ nomische faculteit. "Een ander ver­ deelmodel om te voorkomen dat er te grote verschillen ontstaan is van­ uit bedrijfseconomisch oogpunt al­ leen maar wenselijk. Dat ligt voor de hand. Wat nadere aandacht verdient is de invulling van de technische ver­ anderingen. Niet iedere afdeling hoeft zijn eigen broek helemaal al­ leen op te houden, maar er moet al­ tijd wel een spanning bestaan tussen het 'eigen broek ophouden' en de onderlinge solidariteit. Onderdelen moeten wel gemotiveerd blijven om een zo goed mogelijk financieel plaat­ je te presenteren. Die spanning moet blijven bestaan. Dat houdt iedereen alert."

er wat gebeurt aan de centrale reser­ ves van de universiteit. Die zijn nu veel te laag. Dan heb ik het niet over de autonomie van de faculteiten, daaraan hoeft niets te worden veran­ derd. Maar over de geldstromen op de KUB. Het is niet goed dat er al­ leen door de werking van het verdeel­ model zoveel verschillen bestaan, zodat alleen al door een toename van het aantal afgestudeerden er opeens ongelofelijk veel geld naar een facul­ teit stroomt. Dat maakt de verhou­ ding op de universiteit instabiel. Aan de principes zullen we niet tornen, maar aan de mechanica zullen we wat gaan veranderen. Want de KUB wordt niet armer, zoals Univers vo­ rige week meldde, het is gewoon slechter verdeeld. En dat is een ge­ volg van het verdeelmodel."

Drs. Gerrit van Duijnhoven (afdeling Instellingsbeleid): "Als er wordt ge­ praat over de middelenverdeling, moet het meerjarenperspectief niet over het hoofd worden gezien. De reserves die faculteiten als economie en rechten hebben, kunnen ze in de toekomst misschien wel hard nodig hebben als de inkomende geldstroom terugloopt. En wat de verliezen bij de dienst bouwzaken betreft, dat zijn eenmalige bouwactiviteiten. En mis­ schien speelt ook wel de strenge win­ ter een rol. Hogere kosten van elek­ triciteit of zo. Ik zou willen zeggen, staar je niet blind op de grote verschil­ len die meteen moeten worden recht­ getrokken, maar hou de toekomsti­ ge ontwikkelingen in de gaten. In de komende begrotingsjaren zal bijvoor­ beeld de rijksbijdrage alleen maar te­ ruglopen. Het is goed als de facultei­ ten daarop voorbereid zijn." [OvD]

bibliotheek zetelt. Medewerker Henk Schuttelaars werd dinsdag 2 december door al zijn collega's met de laatstgeborene gefe­ liciteerd. Hij is de man die zich al sinds 1985 bezighoudt met het aanbod van tijdschriften in de bibliotheek.

Tienduizend titels, is dat niet erg veell

"Een veel gehoord misverstand is dat de bibliotheek deze titels allemaal in huis heeft. Dat is niet zo. Zeventig jaar geleden is de KUB begonnen met Maandschrift Economie. Daarna kwa­ men er steeds meer titels bij, maar in de loop der jaren zijn de nodige abon­ nementen geannuleerd. Ofwel omdat ze niet meer interessant waren, ofwel omdat het tijdschrift was opgeheven.

Op het moment hebben wij een klei­ ne drieduizend abonnementen."

Zijn die allemaal door u gekozen!

"Nee. Ik zorg voor de administratieve verwerking van de abonnementen. Het zijn de documentalisten van de ver­ schillende afdelingsbibliotheken die aangeven welke tijdschriften zij nodig hebben. Wel ben ik bewust voor een leuke tienduizendste titel op pad ge­ gaan . De letterenbibliotheek kwam met het Tijdschrift voor Tijdschrift­ studies."

Hoe zit bet met de financieringl "Het is niet zo dat er direct een abon­ nement wordt genomen als weten­ schappers of studenten daarom vragen.

De documentalisten kijken of het wel budgettair interessant is. De prijs­ kwaliteitsverhouding moet goed zijn.

Voor de tijdschriften hebben we een budget van 7,5 ton. Van de drieduizend abonnementen is eenderde gratis, dus

van het budget moeten tweedui­ zend verschillende tijdschriften be­ taald worden."

Is die administratie ervan nou veel werkl

"Met twee man zijn we in totaal zestig uur per week bezig met het bestellen van de tijdschriften, de be­ taling en het inboeken. Bovendien kijken we iedere week na of de tijd­ schriften wel op tijd binnen zijn. Re­ gelmatig komt een aantal te laat.

Het heeft mij veel moeite gekost om het economische tijdschrift PEM op de rails te krijgen. Daar had ik de pest over in, het is immers mijn taak te zorgen dat alle tijdschriften beschikbaar zijn."

Wat gebeurt er als elektronische tijdschrif­ ten echt doorbrekenl

"We zijn al met de elektronische tijdschriften begonnen. Wij hebben zo'n vijftien titels van internet ge­ haald en op het KUB­web gezet. Het is wel een beetje wennen om met het nieuwe medium te leren om­ gaan. Ik zou het jammer vinden als de fysieke tijdschriften helemaal verdwijnen, dan werk je alleen maar met het scherm. Nu komen er nog zo'n tachtig per dag binnen. Ik denk overigens niet dat ik de complete verdwijning van de gedrukte tijd­ schriften nog mee zal maken."

[MH]

De loftrompet van Paul Hoe trots waren wij allen op juristenprofes­ sor Paul van Seters toen hij nog niet eens zo lang geleden de Elfstedentocht uitreed. H oe­ zeer hebben wij genoten van zijn manhaftige verhalen over zijn bevroren ledematen. En hoe hebben wij momenteel met hem te doen nu voorzitter Kroes aangeeft dat anderen, die tot nu toe nog geen kans hebben gekregen om mee te schaatsen, eerst aan de beurt moeten ko­ men voor de Tocht der Tochten. Waar moet snelle Paultje nou in godsnaam nog voor le­ venl Waaraan kan hij nu zijn energie aan kwijtl H et zal duidelijk zijn. Paul is in een enorm zwart gat getuimeld. Je ziet het wel vaker bij mensen bij wie plotseling de reden van hun aards bestaan is weggevallen. Ze ge­ dragen zich als onvoorspelbare blindgangers die hun energie gaan besteden aan het zoe­ ken naar nieuwe onbekende doelen.

Zo ook onze Paul. Sinds de aankondiging van

U N I V E R S E f i l 4 DECEMBER

1997

het besluit van Elfstedenvoorzitter Kroes roept hij onophoudelijk dat de rechtenfacul­ teit samen met de economische faculteit het sterkste is van heel Nederland. En daarom moet volgens professor Van Seters het KUB­ onderschrift 'universiteit voor mens­ en maatschappijweten­ schappen' veranderen. Bedrij­ ven schijnen volgens de slimme jurist bij dit onderschrift uitslui­ tend en alleen aan de psycholo­ gen en de sociologen van de KUB te denken. En die stellen volgens de geniale Van Seters geen ene moer voor, zo las ik vorige week in Univers. H ij stelt daarom als nieuw label voor: Katholieke Universiteit Brabant, universi­

teit voor Recht, Economie en Samenleving. Let daarbij ook vooral op de volgorde! Sinds de schaatsen dankzij Kroes definitief in het vet moeten blijven, weet Van Seters zich kenne­ lijk van gekkigheid geen raad meer.

Beste professor Van Seters, dat uw faculteit het qua onderwijs aardig doet, valt zeer te prijzen.

Maar om nu direct uw faculteit vooraan in de ondertiteling te zetten, dat gaat toch wat ver, vindt u ook nietl Ik heb laatst alle publicaties van de juridische faculteit volgens de wetenschap­ pelijke criteria van de economen beoordeeld. Misschien verrast het u, maar het leek volgens die normen werkelijk nergens op. U

en de uwen scoorden aanmerkelijk lager dan die domme psychologen. Dat schijnt u zich­ zelf inmiddels ook te realiseren, want uw fa­ culteitheeft toch niet voor niets een paar mil­ joen uitgetrokken om u en uw collega's naar Engelse les te sturenl En als ze die succesvol hebben afgesloten en foutloos tien woorden Engels kunnen schrijven, dan mogen ze toch een keertje met de rector van de KUB mee op reis naar een ver buitenland om nog verder te internationaliserend Begrijp me overigens niet verkeerd. Van mij hoeft geen enkele jurist in het Engels te publiceren. Al die onzin om al­ leen datgene excellent te vinden wat in het Engels is gepubliceerd, is niet mijn idee. Maar laat dan dat verketteren van anderen en het uitsluitend blazen van de eigen loftrompet ook eens een keertje achterwege. Leven en laten leven, lijkt dat geen mooi motto waarmee we samen Sinterklaas kunnen vieren?

Vluchtelingstudente uit Georgië worstelt met studie

O

"Ik moet als een klein kind opnieuw beginnen"

p het oog lijkt ze geen tien jaar ouder dan haar medestudenten. Opgewekt bestelt economiestudente Marechi Togonidze koffie bij het buffet van gebouw A. Het is haar niet aan te zien dat ze met de dood is bedreigd. Dat ze, zo goed als afgestudeerd, moest vluchten uit haar geboorteland Georgië. En dat ze er nu, op haar dertigste, onder lijdt om 'als een klein kind' opnieuw te moeten beginnen in de collegebanken van de KUB. Een medestudent schiet haar bij de kassa aan. Of hij haar collegeaantekeningen mag kopiëren? Togonidze - leren jack, spijkerbroek en hooggehakte zwarte laarzen - lacht. Natuurlijk mag hij dat.

Als ze later aan een tafeltje haar verhaal doet, ziet Togonidze er minder vrolijk uit. Op haar gezicht strijden verslagenheid en pijn om voorrang.

Haar ogen beginnen alleen te stralen als ze vertelt over haar elfjarige dochter, die dankzij inspanningen van haar advocaat sinds een jaar bij haar m het Brabantse dorpje Nuland woont. Of wanneer ze in het gesprek voor de zoveelste keer terugkomt op de verboden studentenorganisatie die ze leidde in Georgië. Dan buigt ze zich voorover en in haar ogen vonkt iets van trots. "Wat we gedaan hebben, heeft echt iets betekend."

IZ>rie jaar geleden vlucht Marechi Togonidze vanuit Georgië - via Moskou - naar Nederland. In haar geboorteland is ze een 'staatsgevaar' geworden. Sinds de val van het communistisch systeem, in 1989, is ze actief bij een studentenbeweging die ijvert voor hervorming van de universiteit.

Literatuur en studiestof zijn tientallen jaren verouderd en uitsluitend op communistische leest geschoeid.

De meeste docenten voelen er niets voor om de 'westerse' wetenschapsbeoefening op de Georgische academie toe te laten. "We wilden actualiteit, een brede blik, jonge goede docenten", zegt Togonidze.

Aanvankelijk als lid, later als leidster van de studentengroepering, beleeft Togonidze 'traumatische' ervaringen, waar ze maar liever niet te veel over uit wil wijden. Want dan komen de herinneringen, en "dat doet te veel pijn." In enkele minuten schetst ze beelden van demonstraties, van tanks en gifgassen ("vijf jaar later zijn daar mensen aan gestorven"), die

Ze behoorde tot de beste economiestudenten van haar land, maar nu ze als vluchtelinge op de KUB verder studeert, is alles vooral verwarrend en moeilijk. Allochtonen en vluchtelingen in het hoger onderwijs haalden de laatste weken de media met een studiedag, een proefschrift en een boekje met interviews. Die aandacht is nodig, meent de Georgische Marechi Togonidze, een van de vier vluchtelingstudenten op de KUB. Al trekt aan haar vootal het geboorteland.

"Daar ligt mijn taak als econoom."

Linda van Tilburg Marechi TogorMt» [Foto* Er* van der fiurf'

haar alleen maar steeds strijdbaarder maakten. "Ik wilde laten zien dat ik niet bang te maken was."

Maar dan, haar scriptie ligt klaar om ingeleverd te worden, komt ineens de 'zwarte dag'. "Ik kon niet meer verder leven met de angst. Drie keer was ik thuisgekomen en was alles in mijn huis kapot gemaakt. In overleg met mijn familie besloot ik dat het beter was om een paar jaar weg te gaan."

Via connecties kan ze documenten regelen om als lid van een gezelschap zakenlui naar het buitenland te gaan.

Togonidze laat haar dochter, ouders, broers en zussen achter en boekt vanuit Moskou een hotel in Amsterdam.

"Daar kwam ik bijna bloot aan. De eerste dagen heb ik al mijn gouden sieraden verkocht om het hotel zo lang mogelijk te betalen. Van asielprocedures had ik nog nooit gehoord.

Toevallig hoorde ik in Amsterdam op straat iemand Russisch praten. Die vertelde me dat ik naar de politie moest gaan. Toen pas werd ik asielzoeker."

Anderhalf jaar woont ze vervolgens in het asielzoekerscentrum in Rosmalen. Een moeilijke tijd. "Ik was heel onzeker, heel gedeprimeerd. Ik heb de dood in de ogen gekeken en dat heeft z'n sporen achtergelaten.

Het is bijna niet uit te leggen. Ik heb

helemaal geen persoonlijkheid meer.

Alles wat ik was, heb ik in Georgië achtergelaten."

M e t is die onzekerheid die haar studie economie tot een moeizaam gevecht maakt. Marechi Togonidze noemt zichzelf een 'pasgeboren kind', dat alles opnieuw moet leren. Een klein jaar geleden begint ze haar opleiding op de KUB. Ze is vol goede moed, want in Georgië was ze een van de beste studenten. De propedeuse mag ze overslaan, financiële steun krijgt ze van Vluchtelingenwerk. "En verder heb ik een bijstandsuitkering.

Dat is krap, ja, maar om materiële

zaken geef ik niet veel. Ik wil per se deze studie doen, omdat ik niet langer zwak wil zijn."

Maar de universiteit valt haar 'heel zwaar', zegt Togonidze. 's Avonds, nadat ze voor haar dochter heeft gekookt, gaat zoveel mogelijk tijd naar de boeken. Colleges volgen lukt aardig, maar zelf de stof navertellen of redeneren kost Togonidze veel moeite. Alles, van opzoeken in de bibliotheek tot het schrijven van een werkstuk, alles is compleet anders dan wat ze kent uit Georgië. Neem bijvoorbeeld de literatuur hier op de KUB. Jarenlang heeft ze zich in Georgië druk gemaakt om de 'anti-kapitalistische' ideologie waarmee de economieboeken doorspekt waren. Nu leest ze voor een werkstuk een stapel westerse lectuur over socialistische landen en haar conclusie is even teleurstellend als verwarrend: "Ook dit is propaganda."

Wat haar probleem precies is, daar heeft Marechi Togonidze nog niet de vinger achter kunnen krijgen. Sinds kort heeft ze wekelijks persoonlijke studiebegeleiding van iemand van het Talencentrum. Ze hoopt dat dat helpt, vindt het 'goed' en zelfs 'noodzakelijk' dat de KUB die speciale opvang biedt voor studenten zoals zij.

Maar tegelijkertijd beseft ze dat het probleem ook in haar zelf zit. "Ik ben zo onzeker dat ik nauwelijks vragen durf te stellen. Niet op college, en niet daarbuiten, aan medestudenten."

Togonidze zegt vaak haar hart te hebben gelucht bi) 'allochtonendecaan' Walter Janssen, die haar wegwijs heeft gemaakt op de KUB. "Hij moedigde me aan om door te gaan als ik het niet meer zag zitten, zoals toen met m'n werkstuk waarvan ik de opzet maar niet goed kreeg. Maar uiteindelijk moet ik het toch zelf doen."

Marechi Togonidze wil optimistisch zijn, een positief beeld van zichzelf neerzetten, en dat lukt haar steeds beter. Al trekt aan haar voortdurend de melancholie, zegt ze met een afdwalende blik. "Ik mis mijn land heel erg." Over twee jaar hoopt ze de Nederlandse nationaliteit te hebben, en dan wil ze - als econoom - terug naar haar geboorteland. "Ik kan niet rustig blijven. Ik wil iets dóen. De situatie is nu vrij stabiel, maar er is nog veel armoede. Daar ligt mijn taak als econoom. Ik ben een kind van Georgië."

Samenwerking tussen verenigingen geen luxe B

egin jaren '90 groeide het aantal studieverenigingen op de KUB als kool. Bovendien zijn veel van de verenigingen in die tijd ook sterk geprofessionaliseerd. Gebouw R barst momenteel dan ook uit haar voegen (ook letterlijk overigens). In diezelfde periode hebben de studiefinancieringsmaatregelen van OC&.W het studentenklimaat aanzienlijk veranderd.

De combinatie van bovenstaande ontwikkelingen leidt ertoe dat studieverenigingen nu het slachtoffer worden van het eigen succes. Verenigingen onderkennen dat het moeilijker wordt bestuurs- en commissieleden te vinden. Ook dreigt het aantal deelnemers aan activiteiten af te nemen; alleen al omdat de totale studentenpopulatie terug loopt.

De talloze studieverenigingen van de Tilburgse universiteit zouden meer moeten samenwerken. Dat vindt het bedrijfsleven, en ook de dienst studentenzaken. Misschien kan die dienst samenwerkingsprojecten gaan stimuleren, suggereert student Jeroen Heijmans.

Bij het zoeken naar een oplossing voor bovenstaande problemen is verbeterde samenwerking het devies.

Dit blijkt echter te leiden tot angst voor aantasting van de autonomie van verenigingen. Dit komt duidelijk naar voren in de ingezonden brief van Joost van Wielink (zie Univers 13, 27 november). Ten onrechte stelt hij dat het hameren op samenwerking voor-

bij gaat aan de realiteit en aan de eigenheid van verenigingen. De realiteit is echter dat samenwerking over het algemeen nog in de kinderschoenen staat (uitzonderingen zoals De Economische Spelen daargelaten).

Zijn pleidooi voor de eigenheid van verenigingen leidt tot een hokjesgeest die we kunnen bestempelen als 'ieder voor zich, DSO voor ons allen'.

Laat ik nadrukkelijk stellen dat samenwerking niet tot samengaan hoeft te leiden.

Indien s a m e n w e r k i n g leidt tot een verhoging van de kwaliteit van en het aantal deelnemers aan activiteiten zullen studenten makkelijker geneigd zijn activiteiten mee te organiseren. Hierdoor kan de eigenheid van verenigingen juist verstevigen dankzij een stevig actief kader. De voordelen van de kennisoverdracht binnen en tussen verenigingen spreken wat dat betreft voor zich.

Om in de toekomst het niveau van de activiteiten van studieverenigingen op een continu hoog peil te hou-

den zal samenwerking vaker noodzakelijk zijn.

Verenigingen k u n n e n van elkaar leren en van organen als het Centrum voor Wetenschap en Levensbeschouwing of Studium Generale.

Samenwerking vraagt een open mind van bestuurlijk actieve studenten. Misschien dat DSO, de dienst studentenzaken, een eerste aanzet kan geven door een gedeelte van de subsidiepot voortaan te reserveren voor concrete samenwerkingsprojecten.

Jeroen Heijmans Student Personeelwetenschappen

^'Met mijn jas aan deed ik tentamen micro­economie

fy

achter de kassa bij de Hema. Ik woon nog bij mijn ouders, in Etten­Leur.

Dat is een half uurtje met de trein, dus dat valt mee. Het kamerleven trekt nog niet zo. Met een uitwonen­ de beurs kun je weinig en bovendien heb ik het thuis goed; daar vind ik rust als ik moet studeren."

Hoe kijken kersverse bezitters van de prope­ deuse­bul terug op het eerste jaar? Deze week bestuurlijke informatiekunde­studen­ te Florence de Bruin (19). Zij kreeg haar propedeuse uitgereikt op woensdag 8 okto­ ber.

Waffceteientie propedeuse voor joul "Het is de eerste mijlpaal in je stu­ die. Een aanzet tot het doctoraal, een stimulans om door te gaan. Voor de rest heeft die propedeuse voor mij geen enkele waarde. Als ik vandaag besluit te stoppen met mijn studie heb ik helemaal niets aan dat papier­ tje."

De BIK­wereld is overwegend een mannenwe­ reld. Valt bet een beetje uit te houden!

"Daar heb ik niet zo'n moeite mee.

Van de 55 eerstejaars studenten wa­ ren er inderdaad maar negen van het vrouwelijk geslacht. Bij bestuurlijke informatiekunde denken veel meis­ jes meteen aan computers en pro­ grammeren, terwijl het zoveel meer is. Dat beeld schrikt meisjes kenne­ lijk af. Maar ach, het is hier nog niet zo erg als bij technische natuurkun­ de. Daar loop je de kans dat je de eni­ ge vrouw bent."

Met welk gevoel beb je de uitreiMng bijge­ woondl

"Daar heb ik goede herinneringen aan. Ik ben ook naar de propedeuse­ uitreiking van economie gev^eest, maar daar ging het er wel even an­ ders aan toe. Zó vol! Een onpersoon­ lijke bedoening, terwijl er bij BIK echt een leuk sfeertje hing. Voor iedereen hadden de docenten een paar woor­ den in petto en we kregen allemaal een roos cadeau."

Is er een gebeurtenis uit bet eerste jaar die je in bet bijzonder is bijgebleven!

Florence de Bruin met familie [Foto: Enk van der Burgt]

Heb je er in bet eerste jaar veel voor moeten doen en latend

"Ik realiseerde me dat ik niet de mak­ kelijkste studie had gekozen. BIK staat er om bekend: veel colleges, veel opdrachten ­ vooral in zo'n be­ ginjaar. Alleen met colleges ben je al vijfentwintig uur in de week zoet.

Gelukkig zaten er een hoop werkcol­ leges tussen met groepsopdrachten, waardoor je veel moet en kan samen­ werken. Die manier van studeren ligt me wel. Het eerste jaar was over het algemeen goed te doen, ook dankzij

een spreiding van de tentamens. Ik vond het belangrijk om mijn prope­ deuse in één keer te halen. Daarvoor moest alles wijken, ook buiten­ universitaire activiteiten."

Koken op kamers

Voedsel voor de tolerante eter Vooi koken moet je talent hebben. Maar omdat ook de minder begaafde kokers iedere dag moet eten, zijn er kookboeken. Met mooie foto's van glanzend gevogelte op dampende schalen of uitgebreide be­ schrijvingen van ingewikkelde diners voor een select gezelschap. Maar gelukkig zijn er ook boekjes voor de eenvoudige eters met de kleine beurs. Zo verscheen vorige maand 'Koken op kamers' van Riet Sprengers. De kaft roept 'gezond, goedkoop en ge­ makkelijk te bereiden'. Univers nam de proef op de som in een studentenhuis, waar zowel ervaren, minder ervaren als totaal onervaren koks de recep­ ten uitprobeerden.

Om zelf te proberen Gehaktcurry, voor 2 personen * 250 g gesneden prei 1 el boter of margarine 2 el pinda'.s 250 g gemengd (half om half) gehakt peper, zout 2 tl kerriepoeder 2 bananen 1,5 dl yoghurt

peper, zout en kerriepoeder toe.

Bak het gehakt rul in ca. 10 minuten. Pel de b a n a n e n . P r a k 1 banaan door de yoghurt en verdeel de andere in plakjes. Sehep de j yoghurt en de banaan d o o r het gehaktmeng.sel. Warm goed door.

Serveer rij.st, pasta of a a r d a p p e l p u r e e bij dit gereeht.

Variatietips Wa.s do prei. Hak de pinda's grof.

Verhit de boter en fruit hierin de ' prei. Voeg de pinda'.s, het gehakt en

Maak de eurry van 1 pond gehakt en eet er .stokbrood b i j .

Voeg 2 e! rozijnen of 1 app«'l in ^ , / : ' . /

'

.

.'../­■

" " ' . , .

, /,^r

, ' " . ' .

'

D

e huidige mens heeft steeds minder tijd voor het bereiden van een uitgebreide maaltijd en het is ook vrijwel onnodig gemaakt door het bestaan van diverse kant­en­ klaarmaaltijden en halffabrikaten.

Toch pleit Sprengers in haar voor­ woord voor het gebruik van verse ingrediënten. Misschien geldt dat voor een leven na de studententijd, want haar boekje staat bol van de groenten en soepen uit blik, pak of pot met als schrijnend dieptepunt het gebruik van krieltjes uit blik.

Koken moet met dit boekje een hob­ by worden, hoopt Sprengers. En het gebruik van fantasie en creativiteit leidt, volgens de auteur, tot de leuk­ ste recepten. Dat zal best, tenzij de fantasie niet verder reikt dan het ge­ bruik van stukjes ananas, appel en andere geconserveerde, exotische vrachtjes ­ zoals in dit boekje ­ om de recepten op te leuken.

De week begint met Foe yong hai, die vanwege de dikke plak gekookte ham die door de saus moest, al snel om­ gedoopt wordt foe yong ham. Het is een wonderlijke combinatie van in­ grediënten (én champignons, én ei, én kipfilet, én ham, én garnalen) die de prijs van de maaltijd doet stijgen.

Ook de voorgeschreven hoeveelhe­ den liggen boven het gemiddelde: twaalf eieren voor vier personen blijkt erg veel, zodat een wat later binnenvallende vijfde huisgenoot ook nog kan aanschuiven. Over smaak schijn je niet te mogen twis­ ten, dit recept is echter niet voor her­ haling vatbaar. Het valt onder het hoofdstuk 'Koken in 10 minuten'; de

Nooit uitgegaaai

"Wel een keertje, maar niet vaak. Pas dit jaar heb ik een sportkaart gekocht en ben ik lid geworden van een stu­ dentenzeilvereniging. Ik had vorig jaar wel een bijbaantje: op zaterdag

toch redelijk ervaren kokkin staat uiteindelijk vijf kwartier in de keu­ ken.

1 3 e student­proefkonijnen blijven de volgende dag met Koe you lok uit de wok in oosterse sferen. Alle recep­ ten zijn bedoeld voor twee personen, tenzij anders is vermeld, schrijft Sprengers aan het begin van het boek­ je. Maar er is bij dit recept niet ver­ meld dat het niet voor twee, maar voor vier personen is bedoeld. Door een wat meer ervaren koker zou dat af te leiden te zijn uit de hoeveelhe­ den op het ingrediëntenlijstje, maar niet door de wat minder ervaren kok van deze dag. Enigszins beteuterd kijkt de kok, tevens inkoper, naar de onoverkomelijke berg hamlappen en blikjes ananas (!) voor acht personen. De helft verdwijnt daarop in de koelkast. En hoewel het ge­ recht uiteindelijk best te eten is, krijgt de kok van teleurstel­ ling nauwelijks meer een hap door zijn keel.

De lakmoesproef van h e t kookboek moet echter nog komen. De meest onervaren huisgenoot krijgt het recept voor Zeemans­pie onder ogen, waarin de enige verse ingre­ diënten de uien en eieren zijn.

De rest komt uit blik (tonijn en champignonsoep), uit een pakje (aardappelpuree) of een zakje (geraspte kaas). De kers­ verse kok bekijkt het recept en weigert echter deze uitda­ ging aan te gaan. "Nee, dit is te moeilijk", meent hij. Na wat coaching van huisgeno­ ten verdwijnt de koudwater­ vrees echter en concludeert hij achteraf dat het toch niet zo moelijk is geweest deze ovenschotel te bereiden. Maar

"Het tentamen micro­economie in de Pellikaanhal zal ik niet gauw ver­ geten. Niemand wist waar die hal lag, daar begon het al mee. De verbinding was zo slecht dat we uiteindelijk maar met de auto zijn gegaan. Daar­ bij vroor het dat het kraakte. Het was begin januari, net na de Elfsteden­ tocht. Wat was het toen koud, zeg.

Met mijn jas aan zat ik achter mijn tentamen. En toeval of niet: ik heb het toen niet gehaald." [QM]

is het lekker? Voorzover de ingrediën­ ten dat toelaten wel. Hoewel de term kattevoer meermalen over de tafel gaat, betreft die kwalificatie slechts de uiterlijke verschijning van het ge­ recht. Het vult de maag, is niet vies en ach, die vitaminen komen wel weer een andere keer.

Al met al is het een avontuurlijke week voor het studentenhuis. Nie­ mand is echt kapot van Koken op ka­ mers, maar voor de talentloze koker en de tolerante eter betekent dit boekje toch weer een paar weken wat anders eten. [WK] Riet Sprengers: Koken op kamers. Uttge­ verfj Mingus, 127 pagina's, f 17.50.

7»

B

7»

B

Ere-doctor maakte faam m e t onderzoek naar 'onmogelijk' bewustzijn

Lawrence Weiskrantz laat de blinden weer zien 'Bewustzijn' is het centrale thema in het onderzoek van prof.dr. Lawrence ('Larry') Weiskrantz, hoogleraar Psychologie aan de universiteit van Oxford.

Bewustzijn bij mensen met een hersenbeschadiging, om precies te zijn. Patiënten die 'blind' zijn als gevolg van zo'n beschadiging blijken onbewust nog waar te nemen: zij 'zien' maar beseffen dat niet.

Ook blijkt uit experimenten van Weiskrantz dat patiënten met een zware vorm van geheugenverlies zich toch nog iets kunnen herinneren, ook zonder dat zij zich ervan bewust zijn. De fascinerende zoektocht naar het onbestaanbare duurt nu bijna een kwart eeuw en wordt donderdag 4 december beloond met een ere-doctoraat.

Michel Knapen/Foto's: Erik van der Burgt

siteit van Oxford, zal deze niet vin- In het grote boek van de portier alden. Daarover maken Britten typisch daar staan we genoteerd. Even later Britse grapjes: Oxford University is maakt prof .dr. Lawrence Weiskrantz een universiteit zonder universiteit. (69) bij de begroeting een kleine buiHet is, en het klinkt neerbuigender ging. Deze kersverse ere-doctor van dan het is, niet meer dan een aan- de KUB zal vandaag, donderdag 26 eenschakeling van een groot aantal november, onze gastheer zijn. colleges, dertig om precies te zijn.

Jfet moet ruim een half jaar geEen college is een mini-universiteit, §leden geweest zijn - Weis je kunt er gewoon als op een univercrantz weet het ook niet siteit een aantal studies volgen. Met dat verschil dat dit in Oxford gebeurt meer precies - wanneer hij de KUB met een waarachtig respect voor tra- bezoekt. Het is de eerste keer dat hij in Tilburg is. Weiskrantz komt er ditie.

Het is dan ook schrikken wanneer de voor prof.dr. Bea de Gelder, hoogletaxichauffeur ons afzet voor een ge- raar Algemene Psychologie. Er wordt bouw uit de jaren zestig (van deze gepraat over lopend onderzoek, er eeuw wel te verstaan), toen beton nog worden ideeën uitgewisseld, niet aleen belofte voor de toekomst inhield leen met De Gelder maar ook met en toen mooi grijs nog niet lelijk was, een aantal Tilburgse vakgroepgenomaar wat nu in het middeleeuwse ten. Maar Weiskrantz 'voelt' dat er Oxford detoneert zoals hier nog nooit méér is. "Uit de wandelgangen pikte iets gedetoneerd heeft. Het zal toch ik al vrij snel een signaal op dat naar niet zo zijn dat Lawrence Weiskrantz dat ere-doctoraat verwees. Ik vroeg precies op deze plek zijn baanbre- er uiteraard niet naar en sloeg er eikende werk verricht heeft? We lopen, genlijk ook geen acht op." Lang kon op hoop van zegen, naar de overkant hij die gevoelens niet negeren. "Tijvan de straat, weg van de bunker. dens de lunch werd mij door de de-

Lawrence Weiskrantz bij het apparaat waarmee in 1972 blindsight werd vastgesteld.

en waterig herfstzonnetje beschijnt Oxford, the finest city in the woild, zo .als dichter John Keats ooit §sschreef. Op weinig andere plaatsen ter wereld is de concentratie van gebouwen, die eens thuisbasis waren van koningen, heiligen en wetenschappers, zo groot als in de enkele vierkante kilometers van het centrum van deze Britse stad, honderd kilometer ten noordoosten van Londen.

Wandelen hier is wandelen door de geschiedenis, en bovenal door de achthonderdjarige historie van Ox-

ford University, die onlosmakelijk met de stad is verbonden. Want zolang zit het geleerde volk er al: als in 1167 weer eens een conflict uitbreekt tussen Engeland en Frankrijk, worden alle Engelse leerlingen van de Université de Paris geknikkerd en vinden een toevluchtsoord in Oxford, dat dan een bescheiden reputatie heeft als, wat we nu zouden noemen, een onderwijsstad. Een halve eeuw later vormt de lokale universiteit al een gemeenschap van ruim duizend docenten en studenten.

Maar wie tegen het eind van het milennium op zoek gaat naar de univer-

Daar staat tenminste een fraai pand dat het roemruchte beeld van Oxford eer aandoet. Maar in dit gebouw, van de faculteit der pathologie, mag decennia geleden danwei Nobelprijswinnaar Howard Florey onderzoek verricht hebben (hij is samen met Alexander Fleming de ontdekker van de penicilline), Weiskrantz werkt toch écht aan de overkant, laat de portier weten. Bij nadere inspectie vinden we, alsof de grijze kolos zich een beetje schaamt, een ietwat verscholen bord met de opdruk Department of Zoology and Experimental Psychology.

caan van de sociale faculteit gevraagd of ik een ere-doctoraat van de KUB zou accepteren. Daarover kon ik kort zijn: 'I would be very honoured', heb ik gezegd."

Natuurlijk is hij vereerd - het is het eerste ere-doctoraat dat hem in zijn lange wetenschappelijke carrière ten deel valt. Maar hij vraagt zich af: hoe komt het toch dat niemand van de psychologen in zijn faculteit in Oxford een ere-doctoraat heeft? Aan de kwaliteit van de Oxfordse psychologie-beoefening zal het niet liggen, maar misschien wel aan het feit dat er in de ogen van psychologen nog

iets 'hogers' is dan het promoveren tot doctor honoris causa. "Belangrijker is het om een gezaghebbende lezing te verzorgen. Zelf heb ik een aantal beroemde lezingen mogen houden en daarvoor uitgenodigd te worden, dat is pas een eer. Zo moet ik binnenkort in Duitsland de Heisenberg-lezing verzorgen. Lezingen worden in academische kringen hoger aangeslagen dan een ere-doctoraat en zelf denk ik dat dat terecht is."

Hij wil overigens niet gezegd hebben, voegt hij er aan toe, dat hieruit een zekere ondankbaarheid spreekt, integendeel.

De toekenning van een wat lager aangeslagen ere-doctoraat is overigens niet de reden dat zijn vrouw Barbara niet meereist naar Tilburg. Dat was eerst wel de bedoeling, maar toen duidelijk werd dat het ere-doctoraat opgetuigd zou worden met lezingen en een klein congres, vond mevrouw Weiskrantz het welletjes: een paar dagen vrij maken voor de festiviteiten rondom haar man was niet te combineren met haar drukke adviesbaan in de Britse gezondheidszorg.

Maar voor het zo ver is, ontvangt Larry Weiskrantz zijn Tilburgse bezoek met alle egards. Hij laat zijn kleine kamertje zien, waar roken absoluut verboden is, getuige een dreigende sticker op zijn deur. Een typische wetenschapskamer: een bureau, een pc waarop in de loop van de dag een kleine dertig e-mails binnenkomen, enkele planken met boeken, een aardenwerk beeld van een aap, wat dozen en archiefkasten, en een bromfietshelm. Blij is hij met deze kamer, die hij zelfs tot na zijn emeritaat in 1993 mocht behouden. "Maar ik ben nog blijer dat ik deze kamer met niemand hoef te delen. Mijn faculteit heeft een groot gebrek aan ruimte." We knikken de knik der herkenning.

Weiskrantz leidt rond. Koffiekamers waar studenten rondhangen. Een computerruimte, met daarin een foto-collectie van vervlogen tijden van zijn faculteit en van Magdalen College (spreek uit: Maudlin], waarvan Weiskrantz fellow is. Groepsfoto's van wetenschappers, van bezoekers van het college, van prijsuitreikingen, van diploma-uitreikingen.

En een kranteknipsel van soldaat Weiskrantz, nadat hij een oorlogsmedaille had gekregen, vlak na zijn ontslag uit de gevangenis.

De gevangenis? Wat doet zo'n uiterst vriendelijke, charmante en innemende Weiskrantz in de bak? Dit: "Tijdens de Tweede Wereldoorlog diende ik in het Britse leger en vocht in het Midden-Oosten. Daar hadden we een mascotte en na de oorlog wilde ik die mascotte terugbrengen naar degene uit mijn gevechtseenheid die er recht op had. Dat was toevallig een hond. Ik deed dat tegen de nadrukkelijke orders van mijn meerderen in.

Daarvoor moest ik me voor de krijgsraad verantwoorden." Die veroordeelt hem tot een gevangenisstraf en uiteindelijk zit Weiskrantz vijf dagen vast. Hij doet er laconiek over.

We bezoeken de afdeling waar alles wat papier heet gedrukt wordt, de afdeling waar alles wat foto heet ontwikkeld wordt en de afdeling waar

7» alles wat computer heet gerepareerd wordt. De faculteit beschikt over een eigen instrumentenmakerij ­ elke fa­ culteit, elk college in Oxford beschikt over dergelijke voorzieningen, op 'centraal niveau' is er hoegenaamd niets.

Weiskrantz laat de Weiskzantz­ioom zien, een collegezaal waarin geen ge­ wone colleges worden gehouden, maar die gereserveerd is voor specia­ le lezingen en bijeenkomsten. De zaal is versierd met een groot aantal

B

College, waarvan hij een trotse fel­ low is, en over de nieuwste aanwinst van de kapel: een Laatste Avondmaal uit de school van Michelangelo, een reusachtig doek in uitstekende staat, dat onlangs in een Londens veiling­ huis op de kop is getikt. Hij vertelt over de wijze waarop de dertig colle­ ges van Oxford, die tezamen een waarde vertegenwoordigen van één miljard Britse pond, zichzelf financie­ ren: inkomsten worden veiüg en goed renderend belegd, er zijn opbrengsten

7» verleden los te komen. In de Verenig­ de Staten zijn zo al meer dan tiendui­ zend kind­ouder­relaties vernietigd, terwijl er van een daadwerkelijk sek­ sueel misbruik geen sprake is ge­ weest. Veel therapeuten worden nu juridisch vervolgd wegens mislei­ ding. Dat is precies het probleem: je kunt patiënten overhalen bepaalde zaken echt te gaan geloven. In we­ zen is dat de notie van het false me­ mory: men gaat het verleden niet reconstrueren maar een nieuw ver­

Weiskrantz in de State Room van Magdalen College, met rechts een collega­hoogleraar

foto's van beroemde psychologen, die ooit Weiskrantz' faculteit hebben aangedaan, en met een olieverf­ schilden) van Weiskrantz himself, waarover hij niet bepaald tevreden is.

O

ok al schijnt de zon, een jas is geen overbodige luxe.

Weiskrantz schiet in een sportief helblauwe jack en loopt naar buiten. We wandelen naar 'zijn' Mag­ dalen College, een kilometer van zijn faculteit verwijderd, en gesticht in 1458. Oud, maar negen andere Ox­ ford­colleges zijn nog ouder.

Weiskrantz vertelt over een fietspad dat door de park­achtige gebieden van de universitaire colleges loopt. "In 1974 deed ik een voorstel om dat fietspad aan te leggen. Maar het uni­ versiteitsbestuur was bang dat ook bromfietsen en motoren daarvan ge­ bruik zouden gaan maken en wilde niet dat de rust in de parken verstoord zou raken. Uiteindelijk is twee jaar geleden, na meer dan twintig jaar soe­ batten en nadat in het drukke stads­ verkeer van Oxford een fietsende stu­ dent om het leven kwam, dit fiets­ pad geopend. Ja, daarvoor voel ik me wel verantwoordelijk."

We lunchen in een statige zaal, ge­ nieten, samen met het onderwijzend personeel van Magdalen (studenten mogen hier niet komen) van een lo­ pend buffet, laten ons bedienen door knipmessend personeel, drinken ver­ volgens koffie in Weiskrantz' favorie­ te kamer, de State Room, met prach­ tig uitzicht over de middeleeuwse gebouwen, kerken, landerijen, een riviertje en een hertenpark, dat alle­ maal eigendom is van het college.

Collega­wetenschappers lezen er, gezeten in leren fauteuils The Times, bespreken met elkaar, op fluister­ toon, de vorderingen van studenten of keuvelen gewoon wat. In de State Room ontmoet hij een oud­coUega en vraagt hem hoe het is met Francis Crick. Met deze ontdekker van het DNA heeft Weiskrantz in het recen­ te verleden intensief samengewerkt.

Weiskrantz vertelt. Over Magdalen U N T I V E R S ^ H 4 DECEMBER 1997

uit landgoederen en bossen. Weis­ krantz laat de gebouwen zien waar de studenten wonen. Hij vertelt over het tu tor­systeem van Oxford, waar­ in iedere student, per vak, eens per week les krijgt van steeds één docent, de tutor.

Hij verhaalt over zijn periode in een weeshuis waarin hij als jong kind belandt, over zijn eerste drie studie­ jaren als student natuurkunde aan Swarthmore C ollege, een studie die hij moet onderbreken vanwege de oorlog. Na zijn diensttijd keert hij niet terug naar Swarthmore, natuur­ kunde laat hij voor wat het is. Hij wordt gegrepen door de onzekerheid die dan door heel Europa waart en door een zeker idealisme, dat Weis­ krantz vertaalt in een studie sociale psychologie. Daaraan heeft hij al voorzichtig mogen ruiken geduren­ de zijn jaren op Swarthmore. "Maar een goed wetenschapper word je pas wanneer je de experimentele psycho­ logie goed beheerst", zegt hij. Socia­ le psychologie laat hij achter zich, hij gaat de 'harde' kant van het vak in.

Via een baan als docent fysiologische psychologie ("Dat vak heb ik pas goed geleerd nadat ik er zelf over ging doceren") belandt hij in de neuropsy­ chologie.

Weiskrantz vertelt verder. Over de grote uitdagingen waarvoor psycho­ logen zich de komende decennia ge­ plaatst zien: de relatie blootleggen tussen de hersenen en de geest. Hij wijdt uit over de relatie tussen psy­ chotherapie en geheugen. "Therapeu­ ten gaan altijd op zoek naar de diepe­ re oorzaak van een geestelijk lijden.

Sessie na sessie wordt de relatie met de ouders uitgediept, steevast belan­ den ze bij seksueel misbruik. Patiën­ ten die zeggen nooit seksueel mis­ bruikt te zijn, ontkennen dat volgens de therapeuten eenvoudigweg. De enige oplossing om uit dat geestelijk li)den te komen is, weer volgens de t h e r a p e u t e n , dat p a t i ë n t e n h u n ouders van seksueel misbruik moe­ ten gaan beschuldigen, dat ze hen moeten aanvallen, om zo van hun

leden construeren. Daarom geloof ik niet in het geheugen, zelfs niet in het mijne."

Maar Weiskrantz vertelt niet alleen, hij vraagt ook. Hij is waarachtig geïn­ teresseerd in de kleine universiteit, met een beduidend mindere reputa­ tie dan Oxford, die hem een ere­ doctoraat verleent. Hoeveel studen­ ten heeft de KUB? (Oxford telt er 15.000.) Hoeveel faculteiten heeft de KUB? "En die K staat toch voor 'ka­ tholiek', zo heb ik begrepen, maar betekent dat ook iets?"

een ordinair rommelhok, met afge­ dankte computers, planken vol oud en stoffig gereedschap en stapels exemplaren van de vuistdikke foui­ nal of Physiology, die nu gebruikt worden om monitoren te ondersteu­ nen.

En er staat natuurlijk het apparaat waarmee het allemaal begon. Met dit ogenschijnlijk eenvoudige geval werd in 1972 voor het eerst het verschijn­ sel hlindsight onder gecontroleerde omstandigheden aangetoond, een 'ontdekking' waarvoor Weiskrantz ­ onder andere ­ zijn ere­doctoraat krijgt. Een ontdekking ook die bijna te mooi was om waar te zijn, zo bij­ zonder. De psycholoog is zichtbaar teleurgesteld wanneer hij constateert dat het apparaat niet meer functio­ neert. Hij prutst wat met kabeltjes maar komt al snel tot de conclusie dat het lampje, onmisbaar voor het experiment, uit het apparaat verdwe­ nen is. Het apparaat bestaat uit een grote metalen halve ring, waarvan de doorsnee ruim een halve meter is, een draaibaar lampje (mits aanwezig) dat op de ring schijnt en een plaats waarop proefpersonen hun kin kun­ nen zetten, net zoals bij de oogarts.

In zekere zin plaatsen de proefperso­ nen hun hoofd binnenin de ring.

Weiskrantz demonstreert de werking van het apparaat, zonder lampje.

"Hiermee meet je het gezichts^jeld van mensen. Proefpersonen plaatsen hun kin op het houdertje en ze wor­ den gevraagd naar een kruisje, dat zich recht voor hen bevindt, te kij­ ken. Dan schijnen we met het lamp­ je op de metalen ring. Eerst op een plek die ver achter het hoofd ligt, wat natuurlijk niemand kan waarnemen.

Heel langzaam draaien we het licht­ bundeltje over de ring in de richting van het kruisje. Wie daarnaar gecon­ centreerd kijkt, merkt dat het licht­ straaltje plotseling vanaf de zijkant in beeld komt. In een volgende ron­ de wordt de ring in een meer diago­ nale positie gedraaid en begint de experimentleider opnieuw het lamp­ je te draaien. Dat herhaalt zich met

B

■ Sommige patiënten met een specifieke hersenbeschadiging kunnen alleen het rechterdeel zien van alles waarnaar ze kij­ ken. Met deze tekeningen werd hun 'on­ bewuste' vastgesteld: ook al kunnen ze de 'brand' onmogelijk zien, toch wilden ze liever wonen In het onderste huls [Illustra­ tie uit Consciousness Lost and Found]

ren. Ze zijn dus 'blind'. Maar hier treedt voor het eerst een anomalie op in de theorie. Frappant is namelijk dat apen ­ en daarmee heeft Weis­ krantz veel onderzoek gedaan ­ die een beschadiging hebben aan de vi­ suele cortex ­ dat deel van de herse­ nen waar de eigenlijke waarneming plaatsvindt, waar mens en dier zich bewust worden van datgene waar­ naar ze kijken ­ wél nog kunnen zien (in beperkte mate) en mensen met een vergelijkbare beschadiging niet.

Frappant, omdat de hersenen van apen en mensen eenzelfde anatomi­ sche structuur hebben. Hoe komt het dat mensen in dergelijke gevallen blind zijn, of tenminste beweren dat ze niets kunnen zien? Zijn ze wel écht blmdl vraagt Weiskrantz zich

Een gebouw van Magdalen College,waarin de studenten wonen.

E

rgens in een lokaal in het ge­ bouw van Zoölogie en Expe­ rimentele Psychologie staat Het Apparaat. Omdat Weiskrantz de pincode die toegang heeft tot deze kamer maar niet kan onthouden, zoekt hij de cijfercombinatie op in zijn elektronische agenda. De testing room ­ dat staat op het bordje op de deur ­ IS inmiddels gedegradeerd tot

de ring in meerdere standen. Op die manier kun je van ieder oog exact het gezichtsveld bepalen."

H

et wordt pas interessant wanneer Weiskrantz derge­ lijke proeven doet met pa­ tiënten die prima ogen hebben, maar toch niets kunnen 'zien' omdat hun beschadigde hersenen niets registre­

begin jaren zeventig af. Het antwoord volgt in de jaren erna.

Zo plaatst Weiskrantz patiënten met een beschadiging van de visuele cor­ tex voor het apparaat en vraagt hen aan te geven wanneer ze het lichtje, dat vanaf de achterkant van hun hoofd heel langzaam naar voren wordt gedraaid, voor het eerst kun­ nen zien. "Daarop reageerden ze nog­

7» al vertwijfeld", aldus Weiskrantz. "'Ik ben toch blind', zeiden ze. 'Hoe kan ik dan aangeven wanneer ik een lampje zie?' Maar als we hen vroegen: 'Waar denk je dat het lichtje zich op dit moment bevindt?', dan gaven ze keer op keer een correct antwoord.

Zelfs als die patiënten toegaven dat ze zo maar wat zeiden en in feite dus gewoon gokten, dan scoorden ze nog ver boven gemiddeld. Dat was niet alleen erg verrassend, maar druiste

B

ven vaak met patiënt G.Y., die al bi)na twintig jaar aan de experimenten meewerkt en inmiddels onderzocht is in laboratoria over de hele wereld, waaronder in Amsterdam.

E

atiënten met een hersenbel schadiging vormen, en het klinkt wat cru, een dankbaar erzoeksveld voor neuropsychologen, omdat beschadigde hersenen hen veel kunnen vertellen over het

Doorkijkje vanuit de State Room.

ook nog eens in tegen onze intuïtie."

De doorbraak komt in 1973. Weiskrantz doet dan, samen met Elisabeth Warrington hetzelfde experiment met een patiënt die blind is geworden, als gevolg van een verwijdering van een goedaardige tumor die in de visuele cortex is binnengedrongen.

Bij verschillende oogtesten blijkt dat de patiënt, D.B., veel meer kan 'zien' dan hij zelf vermoedt. Zo worden er bundeltjes licht, dat eerst door een filter is gegaan met horizontale en verticale streepjes, in zijn ogen 'geschoten'. D.B. weet nagenoeg feilloos te vertellen - ook al moet hij 'gokken' - of hij horizontale of verticale streepjes ziet. Weiskrantz noemt dit verschijnsel blindsight. In een artikel in het tijdschrift Biain, dat hij samen met Warrington en twee anderen schrijft, wordt er voor het eerst meldmg van gemaakt. Het is 1974 wanneer hun klassiek geworden artikel wordt gepubliceerd. Later zal blijken dat blindsight-patiënten kunnen aangeven of er wel of niet een lichtbundel in hun ogen schijnt, of de lichtbundel beweegt en in welke richting deze beweegt. Ook kunnen patiënten onderscheid maken tussen lichtbundels van verschillende golflengtes, wat er hoogstwaarschijnlijk op duidt dat deze 'blinde' patiënten kleuren kunnen onderscheiden. Later blijkt, met gebruikmaking van verfijnde methoden - waarin de verwijdering van de pupil nauwkeurig kan worden gemeten - inderdaad dat blindsight-patiënten bepaalde kleuren kunnen onderscheiden. Het team van Weiskrantz doet dergelijke proe-

'normale', gezonde brein. Weiskrantz' werk heeft zich de afgelopen decennia geconcentreerd op cognitieve functies van mensen met een hersenbeschadiging - zoals zien, onthouden, betekenis geven aan de dingen en het vermogen om met taal om te gaan - die dachten dat ze deze capaciteiten verloren hadden, maar onbewust nog hebben. Ondanks de hersenbeschadiging blijven eigenschappen intact, zonder dat de patiënten dit weten: blindsight-paüènten kunnen 'zien', patiënten die lijden aan geheugenverlies [amnesie] blijken in staat iets te onthouden - in beide gevallen zijn zij zich daarvan niet bewust. Door de jaren heen wordt 'bewustzijn' Weiskrantz' centrale begrip (hij onderzoekt ook bewustzijn bij dieren) en hij bevindt zich, zeker de laatste vijf jaar, in goed gezelschap van filosofen, psychologen, natuurkundigen en cognitie- en neurowetenschappers. Daarmee is de studie van het fenomeen 'bewustzijn' definitief ontsnapt aan eeuwenlange houdgreep van metafysici: bewustzijn blijkt empirisch aantoonbaar.

Dat 'aantonen' is niet van vandaag op gisteren gegaan en de wetenschappelijke geschiedenis van deze ontdekking is even fascinerend als onverwacht - niet in het laatst voor de wetenschappers zelf. Meer dan honderd jaar geleden al beschrijft Serge j Korsakow (de psychiater van de alcoholisme-psychose) een amnesiepatiënt die angstig is voor een apparaat waarvan hij een elektrische schok heeft gekregen. Toch ontkent de patiënt het apparaat ooit gezien te

7» hebben en zelfs van de schokervaring weet hij zich niets te herinneren.

Waar komt die angst dan vandaan?

Ongeveer dertig jaar geleden stoten psychologen in experimenten op het fenomeen dat patiënten met ernstig geheugenverlies - als gevolg van bijvoorbeeld hersenontsteking, hersenbloeding of chronische alcoholvergiftiging kunnen deze mensen zich niets herinneren wat langer dan een minuut geleden gebeurd is - toch in staat blijken iets te onthouden, zonder dat ze dat zelf beseffen. Hoe werkt dat mechanisme? Deze onderzoeksresultaten zijn zo verrassend en tegenintuïtief dat wetenschappers zich er vervolgens een kleine tien jaar tegen verzetten. Tegenwoordig, zegt Weiskrantz met enige ironie, vormen de studies van de verloren gewaande maar toch 'overblijvende' geheugenfuncties een hele bedrijfstak.

Weiskrantz werkt daaraan zelf fanatiek mee en stort zich vanaf de jaren zestig op dit fenomeen. In een van de experimenten laat hij de patiënten met zware geheugenstoornissen eenvoudige (Engelse) woorden als cotton en market lezen. Als na verloop van tijd de patiënten gevraagd wordt woorden te vormen die beginnen met cot en mar, vullen ze verrassend vaak cotton en market in ook al is het onmogelijk dat ze die nog kunnen herinneren. Het blijkt dat de zware amnesie-patiënten toch in staat zijn nieuwe taken te leren en nieuwe informatie tot zich te nemen.

Een opmerkelijk resultaat, zeker bij patiënten met een dergelijk kort geheugen, die na vier (!) maanden nog steeds de woorden cotton en market kunnen noemen. Voor het eerst komt de notie van het 'impliciete geheugen' op, dat actief is bij afwezigheid van een expliciet geheugen zoals gezonde mensen dat hebben. Dat bepaalde functies intact blijven na hersenbeschadigingen kan niet, aldus de dan geldende theorie.

Opmerkelijk zijn in dit verband de prosopagnosia-patiéntcn, die - door een beschadiging in bepaalde gedeelten van de hersenen - niet in staat zijn gezichten te onthouden, zelfs niet die van familieleden. Prosopagnosia-patiënten die tijdens experi-

volkomen gevoelloos zijn, maar geblinddoekt wel kunnen aangeven waar een experimentleider even vantevoren op die arm heeft geprikt: ze voelen de prik niet, maar weten wel waar er geprikt is. Enkele jaren geleden zijn patiënten onderzocht die, ook als gevolg van een hersenbeschadiging, slechts één kant van alles wat ze zagen, écht kunnen waarnemen. Zij krijgen bijvoorbeeld twee tekeningen te zien van huizen, die aan de rechterkant identiek zijn. Het verschil is dat een van de huizen aan de linkerkant in brand staat. Patiënten die alleen de rechterkant van de huizen kunnen waarnemen (hoe ze ook met hun hoofd of ogen naar de tekening draaien), zeiden geen verschil tussen de twee tekeningen te kunnen 'zien', maar op de vraag in welke van de twee huizen ze liever niet wilde wonen, noemen ze het brandende huis, ook al hebben ze de brand niet gezien.

E

r is inmiddels bijna een kwart eeuw verstreken sinds patiënt D.B. voor het eerst plaatst achter het apparaat waarmee zijn gezichtsveld vastgesteld kan worden. In Consciousness Lost and Pound, dat dit jaar bij Oxford University Press verscheen, maakt Weiskrantz de balans op. Speciaal geschreven voor het grote publiek maakt de didactisch sterke Weiskrantz de buitenwereld kenbaar van zijn persoonlijke verwondering en van zijn zoektocht naar het onbestaanbare: de blinde die ziet, de geheugengestoorde die herinnert, de gevoelloze die registreert. En 'zijn' ontdekking: het impliciete geheugen.

Zijn er misschien fouten gemaakt bij deze ontdekking van iets wat niet kon bestaan? Zijn Weiskrantz en zijn onderzoeksgroep het slachtoffer van het Onzekerheidsprincipe van Heisenberg, dat stelt dat de methode waarmee bepaalde fenomenen onderzocht worden, het fenomeen verandert? Nee, besluit hij: te vaak zijn de testen herhaald, te vaak zijn de resultaten hetzelfde, te vaak heeft hij laten zien dat het onbewuste bestaat.

Zo is de existentie van het impliciet geheugen, wat Weiskrantz betreft.

Weiskrantz (rechts) en een tutor in Magdalen College

menten sensoren op hun gezicht geplakt krijgen, blijken toch op 'bekende' gezichten, bijvoorbeeld van hun ouders of kinderen, te reageren. Ze zeggen wel dat ze die gezichten niet herkennen, maar de elektrische apparatuur waarop ze zijn aangesloten, bedriegt niet.

De notie van het impliciete geheugen beperkt zich echter niet tot amnesie- en blindsight-patiënten. Begin jaren tachtig is gewerkt met patiënten die op bepaalde plekken op hun lichaam (bijvoorbeeld de rechterarm)

feilloos aangetoond.

Een verklaring is een andere zaak.

Dat is de uitdaging voor de generaties na hem, maar wel graag volgens Weiskrantz' visie op wetenschap: "Niet het onderzochte fenomeen moet worden weggereduceerd doordat verklaringen niet voldoen, maar verklaringen moeten op een hoger peil worden gebracht in de richting van het fenomeen dat onderzocht wordt. Ik ben geen reductionist maar een elevationist."

B

Zoeken naar het onbewuste Lawrenci' ('Larry") Woiskranlz wordt geboren op 28 maart 1928.

Hij is op jonge leeftijd een ^vee^kind.

Hij studeert enkele jaren natuurkunde op Swarthmore College, maar haalt in Oxford zijn doetoraal psychologie. In 19.53 promoveert hij aan Harvard Lni\er.'>ity op Behavioral changes associated with ablation of the amygdaloid complex. De beroemde univer.siteit in Cambridge, Massachussets bevalt hem niet, "het maakt van studenten weer schoolkinderen"', i^a een jaar als docent fysiologische psychologie aan Tufts University (nabij Boston), gaat Weiskrantz, met een tussenpauze van twee jaar in Oxford, aan de slag op Cambridge University. Daar blijft hij elf jaar, maar omdat een leerstoel er niet inzit, stapt hij over naar Oxford waar hem wel een ordinariaat wordt aangeboden. Drie dagen nadat hij ja heeft gezegd tegen Oxford, kan hij ook in Cambridge hoogleraar worden. Hij zegt Oxford af, maar ze maken zijn hoogleraarspost met extra faciliteiten dermate aantrekkelijk, dat hij deze uiteindelijk toch accepteert. Tot 199,'5 is hij er, gedurende 26 jaar, hoogleraar Psychologie.

Weiskrantz is lid van een groot aantal organisaties, zoals van de National Academy of Sciences (Verenigde Staten), Academia Europaea, Council of Royal Society, de wetenschappelijke adviesraad van het Max Planek Institut für Psychiatry (München).

Hij is Fellow van de Royal Society, ere-voorzitter van de European Society for Philosophy and Psychology, hij was voorzitter van de European Brain and Behaviour Society, ere-lid en voormalig voorzitter van de Experimental Psychology Society, lid \an de Association for the Study of Animal Behaviour, van de Association of British Neurologists en van de American Psychological Association. Verder is hij fellow van Magdalen College, een van de dertig colleges van Oxford Uni\ersit\.

Momenteel is Weiskrantz verbonden aan journals als Neuropsychologia. Behavioral & Neural Biology, Advances in Behavioral Biology, Oxford Psychological Series en Philosophical Transactions of the Royal Society. Voorheen zat hij in de editorial board van een achttal andere tijdschriften.

Weiskrantz is auteur van Blindsight: a case study and implications (1986), heeft enkele boeken geredigeerd (Analysis of Behavioral Change, 1968, Animal Intelligence, 1985 en Thought without Language, 1988). Weiskrantz is bovenal auteur van tijdschriftartikelen, waarvan hij er zo'n honderdvijftig op zijn naam heeft staan.

Recent verscheen van zijn hand Consciousness Lost and Found.

1997.

UNIVERS

^

4 DECF.MBCr 199

7»

B

fó

B

7»

B

Oud­studentenleider C ohn Bendit ziet migranten als aanwinst

"Ik loop niet te koop met mijn multicullirele instelling" In Frankfurt zijn mede door zijn beleid grote botsin­ gen tussen migranten en autochtonen Migratie moet als iets vanzelfsprekends voorden, vindt oud­studentenleider dan pas kan de multiculturele

uitgebleven. gezien

Cohn Bendit,

samenleving succes­

vol zijn. Als europarlementariër zet hij zich nu op Europees niveau in voor de migranten. Die zijn volgens hem cultureel maar ook economisch een aanwinst voor de maatschappij, benadrukt voorma­ lig anarchist Cohn Bendit. "Migranten zijn nettobetalers."

Stijn Dunk

"Ik ben een bastaard, einMischling.

Als Fransman heb ik een spontane hartstocht en als Duitser heb ik door­ zettingsvermogen.", zegt Daniël opgericht en het protest slaat over op Cohn Bendit over zijn gespleten ach­ andere universiteiten. In mei sluiten tergrond. Hij wordt geboren in zich arbeiders bij de studenten aan en Frankrijk (Montauban, 4 april 1945) wordt Parijs het toneel van grootscha­ als kind van joodse ouders die in lige rellen. Daniël Cohn Bendit, met als 193.? uit Duitsland gevlucht zijn. De bijnaam Rode Danny, wordt het ge­ middelbare school volgt hij in Duits­ zicht van de revolte. Met zijn onaf­ land, Frankrijk wordt het land waar scheidelijke megafoon trekt hij van hij gaat studeren: sociologie aan de barricade naar barricade om de beto­ universiteit van Nanterre in Parijs. gers aan te vuren. Op 22 mei wordt het Hier zal zijn ster snel rijzen. In fe­ de Franse overheid te gortig. Zij ont­ bruari 1968 ontstaat er onrust on­ zegt Cohn Bendit, die op dat moment der de studenten van \anterre. De in Amsterdam is, de toegang tot het relatief prozaïsche aanleiding (het land, een verbanning die nog jaren zal mannelijk bezoekrecht bij de vrou­ duren. Een ondersteuning door 1200 welijke slaapverblijven op de cam­ studenten van de staking bij de pus) groeit uit tot een breed protest Renaultfabriek in Fhns vlak daarna is tegen de universitaire machthebbers. de laatste stuiptrekking van een op­ Rellen breken uit tussen politie en stand die het land op zijn grondves­ studenten, die grootschalige bezet­ ten heeft doen schudden, tingsaclies en discussiebijeenkomsten (^ohn Bendit studeert verder in Frank­ houden. C ohn Bendit is vanaf het furt, waar hij, afgezien van enkele kor­ begin een van de studentenleiders. te omzwervingen tot op dit moment Het universiteitsbestuur probeert heeft gewoond. Eind 1968 schrijft hij hem weg te sturen, maar dit verer­ een boek getiteld H et Gauchisme, re­ gert de protesten alleen maar. De ra­ medie tegen een verkalkt communis­ dicale 'Beweging van 22 maart' wordt me, waarin hij zijn anarchistische

lagavond in het stadscen­ fankfurt. Buiten dromt de nen op de grootste kerst­ Juitsland, waar de Gluh­ Vringer Rostbratwurst gretig aftrek vinden. Binnen in Haus Wertheym, het oudste vakwerkhuis van de stad, wordt Schweineschitzel auf Wiener Ait mit helles Bier geser­ veerd. Het interieur heeft een hoog houtkruUengehalte en hangt volmet spreuken als Wer das Essen hier ver­ tragt, der ist Gesund.

Aan de Stamtisch schuiven bankbe­ ambte Werner Schmidt en zijn vrouw Vera aan, naar eigen zeggen echte Frankfurters. Natuurlijk kennen ze Cohn Bendit. "Hij is een getemde re­ volutionair", vindt Schmidt. "Vroe­ ger vocht hij tegen de mensen met geld, nu werkt hij voor hen." Over buitenlanders heeft het echtpaar een uitgesproken mening: ze kosten de belastingbetaler veel geld en zorgen voor een groeiende criminaliteit. "Ze staan hier in het centrum te bedelen om twee mark, mensonterend is het", schimpen ze.

Niet overal in Frankfurt laten men­ sen zich zo kritisch uit over C ohn Bendit. In homobar annex aids­hulp­ café Switchboard geeft zakenman Jürgen Kehm 'rode Danny' een dik­ ke zeven als rapportcijfer. "Hij pola­ riseert goed, hij stemt mensen tot nadenken. Het is water of vuur bij hem. Bovendien heeft hij interessan­ te ideeën, die hij goed weet te com­ municeren." Over het samenleven met de migranten in zijn stad is Kehm positiever dan het echtpaar Schmidt. "Tijdens de aanvallen op buitenlanders begin jaren negentig is het in Frankfurt gelukkig heel rustig gebleven."

weet de Bosnische receptioniste van hotel Scala niet over wie het gaat en heft de Turkse eigenaar van de Do­ ner H ütte aan de overkant verbaasd zijn handen ten hemel als de naam van de Grünen­politicus genoemd wordt.

Een dag later ligt er een sluier van motregen over de stad. Op een steen­ worp afstand van de Dresdener Bank waar Werner Schmidt werkt, ligt das Ökohaus, het kantoor waar C ohn Bendit resideert als hij in Frankfurt is. Het gebouw, dat vlak aan het spoor ligt, vormt een kleurrijke enclave in een verder nogal troosteloze omge­ ving. De natuurlijke rondingen en de begroeiing op het dak verraden de organische architectuur, die binnen wordt vervolmaakt door klaterende waterpartijen en een overvloed aan planten. Ook de bistro die in het kan­ toor gehuisvest is, verraadt een alter­ natieve inslag. Op de toegangsdeur hangt een affiche voor een esoteri­ sche vlooienmarkt naast een oproep voer een cursus T'ai chi chuan, een oud­Chinese bewegingskunst. Op het menu staat een keur aan salades, al is ook hier de onvermijdelijke schnit­ zel te krijgen.

landen allebei iets hebben. Men mag de deur niet dicht doen. Ik ben voor gecontroleerde immigratie: de deur moet open en dicht kunnen, anders komt men door het raam naar bin­ nen."

De Duitse socioloog Wilhelm Heitmeyer beeft eerder dit jaar in zijn boek 'H et verleidelijke fundamentalisme' gewaarschuwd voor de radicalisering van jonge Duitse Turken onder invloed van de islam. In de Berlijnse wijk Kreuzberg zingen Turkse bipbopzangers in bet Turks zeer geweldadige teksten. In Nederland groeit de invloed van de Grijze Wolven. Hoe groot is bet extremistische gevaar!

Cohn Bendit (52) huist in een be­ scheiden kantoortje. Zijn secretares­ se loopt nerveus op en neer en pro­ beert wijs te worden uit het overvol­ le bandje van het antwoordapparaat.

Veel verzoeken om interviews, onder meer over de recente studentenpro­ testen in Duitsland. C ohn Bendit wordt geleefd door de pers, waar­ schuwde erepromotor prof. dr. Guus Extra (Taal &. Minderheden) al. Toch wekt de voormalig studentenleider vooral door zijn geoefende manier tijdens het interview met Univers van spreken: luid en duidelijk arti­ geen verveelde indruk. Bevlogen gaat culerend, met gevoel voor de juiste Roept C ohn Bendit bij de autochto­ hij in op de kwesties van de multi­ klemtoon. ne Frankfurters meteen reacties op, culturele samenleving, al worden de migranten van de stad lijken min­ toon en inhoud nooit militant. Als ^LontflBendit wil eerst een misver­ der bekend met het fenomeen. Zo er van routine sprake lijkt, komt dat Istand uit de weg ruimen. Aan men­ ^kjüj/ordt volgens hem te veel ge­ vraagd of ze vóór of tégen de multi­ culturele samenleving zijn. Dat vindt hij verkeerd. "Volgens mij kun je niet landers in Duitsland, publiceert tégen zijn, want de multiculturele Cohn Bendit samen met Thomas samenleving is een feit. Er bestaat nu Schmid Heimat Babyion. H et waag­ eenmaal immigratie en daardoor zijn voorkeur voor een spontane revolutie stuk van de multiculturele democra­ er mensen met een verschillende zonder (communistische) leiders nog tie. In het boek, dat in recensies culturele achtergrond. Die realiteit eens duidelijk uitspreekt. wordt beschreven als verplichte kost moeten wij cultureel, politiek en so­ In de jaren zeventig en tachtig onder­ voor alle pohtici, pleiten de auteurs ciaal vorm geven. Men kan. echter neemt Daniël C ohn Bendit een keur voor een reahstische kijk op de im­ ook niet vóór de multiculturele sa­ aan alternatieve activiteiten: hij is ac­ migratie. Duitsland is een immigra­ menleving zijn omdat de migran­ tiefin de krakersbeweging, houdt zich tieland en alleen als men dat erkent ten en vluchtelingen niet uit vrije wil bezig met de woongemeenschappen kunnen de conflicten die dat met zich verhuizen. Ze worden gedwongen ,werkt voor een anti­autoritaire crèche meebrengt worden opgelost, stellen door de levensomstandigheden of de en is medewerker van een marxistis­ Cohn Bendit en Schmidt. Het zijn politieke situatie in hun vaderland." che boekhandel in de universiteitswijk deze verdiensten voor de multicul­ Gevraagd naar het Leitmotiv voor van Frankfurt. Ook is hij oprichter en turele maatschappij die C ohn Ben­ zijn multiculturele interesse, ant­ mede­uitgever van het progressieve dit het ere­doctoraat van de Tilburg­ woordt hij: "Ik denk dat ik als kind blad Pflasterstrand en werkt hij mee se letterenfaculteit bezorgen. van vluchtelingen een gevoel heb aan diverse publicaties. Zoals in 1975 In 1994 wordt C ohn Bendit lid van voor de moeilijkheden van immigra­ het boek De grote bazaar: wat er in het Europees Parlement voor de tie, voor de wonden die immigratie de links­progressieve beweging te Grünen. Hij werkt afwisselend in nalaat en voor de zaken die noodza­ koop is.

Strassbourg en Brussel en is actief kelijk zijn om immigratie leefbaar te maken. Mijn ouders leefden tussen In 1984 wordt Cohn Bendit lid van de binnen de thema's buitenlandse za­ twee werelden, net als de buitenlan­ Grünen, een keuze die in 1989 in een ken, vrede, veiligheid en grondrech­ ders doen. Door deze persoonlijke politieke positie wordt omgezet. In dat ten. Nog steeds is Daniël C ohn Ben­ geschiedenis voel ik me betrokken." jaar wordt hij wethouder van multi­ dit zoals hij het zelf zegt in zijn Kur­ culturele zaken voor de stad Frankfurt zbiographie op internet: ein Wande­ en tot mei 1997 leidt hij het bijbeho­ rer zwischen den Weiten, Kuituren, Hoe persoonlijk is de multiculturele sameiile­ rende Amtfür Multikulturellen Ange­ Sprachen, Berufen, Generationen Ying eigenlijk voor u.' Heeft u veel migranten legenheiten. In 1992, op het hoogte­ und Schichten. onder uw menden, woont u in een punt van de aanvallen tegen buiten­

Van anarchist tot parlementariër

multiculturele straat!

"Ik ben geen bijzonder iemand op

"In Turkije zijn er zeer autoritaire, rechtse stromingen. Dat wordt voor een deel overgedragen naar Duitsland en Nederland. Het probleem in Duitsland is dat Turkse burgers heel moeilijk staatsburgers kunnen wor­ den. Dat geldt trouwens ook voor Bosniërs, Serven en Grieken. Zij voe­ len zich als vreemden behandeld. Die uitsluiting verdubbelt hun agressivi­ teit wanneer ze het slachtoffer wor­ den van de sociale crisis. Ik noem het etnisch nationalisme. Wanneer de sociale crisis en de politieke uitslui­ ting voortduren, wordt de kans op een gewelddadige confrontatie gro­ ter." , . . .

Er wordt wel gezegd dat na de Wende de mi­ granten in Duitsland burgers van de derde garnituur zijn geworden omdat de Ossi's de tweede plaats hebben ingenomen. Hoe ziet u dat!

multicultureel gebied. Frankfurt kent geen getto's. Ik woon in een wijk met ongeveer een kwart buitenlanders.

Dat is iets onder het gemiddelde. Ik leef vlakbij een wijk met veel migran­ ten en daar kom ik vaak. Mijn zoon zit op een school met veel buitenlan­ ders. Ik heb ook veel migranten als vriend. Maar nogmaals, ik loop niet te koop met mijn multiculturele in­ stelling. Zij zijn geen vrienden van mij omdat ze migrant zijn. Men moet niet houden van de migranten, net zo min als men moet houden van de Duitsers."

V werkte tot voor kort als wethouder van mëticulturele zaken in Frankfurt H oe uniek is ëe functie en is bet nodig een speciaal migrantenbeleid te voeren!

"Dat er een vertegenwoordiger voor multiculturele zaken op het hoogste pohtieke niveau mee discussieert is uniek. In Berlijn of Keulen wordt niet op dit niveau meegepraat over mi­ granten. Wij als Grünen hebben dat hier door kunnen zetten, in andere steden hebben de SPD of de CDU dat tegengehouden. En ja, ik denk dat het in een immigratieland nodig is een immigratiepolitiek te voeren. Migra­ tie brengt specifieke problemen met zich mee en die vragen om specifie­ ke oplossingen." fo Frankfurt wonen dertig procent buitenlan­ ders. Zijn die succesvol geïntegreerd!

'Het is in zoverre succesvol dat er geen grote drama's zijn in Frankfurt.

Er zijn problemen. De Duitsers heb­ ben problemen met de migranten, de migranten met de Duitsers. Immi­

granten komen in een land met an­ dere cultuur, met andere gebruiken, daar moeten ze zich leren thuis voe­ len. Immigratie zorgt altijd voor pro­ blemen. Problemen met het onder­ wijs, met de werkloosheid, met de criminaliteit. Een meetlat voor poli­ tieke problemen zijn de grote botsin­ gen, en die zijn er hier niet. Dat heeft ook met onze politiek te maken, waarin wij immigratie als iets van­ zelfsprekends beschouwen. Daarvan proberen wij de stad te overtuigen."

Hoe belangrijk is de taal voor migranten!

"Ik vind eigenlijk sowieso dat ieder­ een twee of drie talen moet beheer­ sen. De nieuwe taal is zeer belang­ rijk voor de integratie. Ik vind dat je nieuwkomers best mag verplichten om die taal te leren. Maar andersom is ook de moedertaal van groot be­ lang voor de culturele identiteit van migranten. Ik vind dat elk land ver­ plicht is om zijn migrantenkinderen hun moedertaal aan te leren. Die tweetaligheid moet je zien als een po­ tentieel dat je kunt uitbuiten." /D UW boek 'H eimat Babylon' schrijft u dat de immigratie Duitsland niet zozeer geschaad beeft, maar dat het voor het land vooral veel beeft opgeleverd. Wat zijn, behalve de mooie muziek en bet lekkere eten, de positieve kan­ ten van de irrmiigratie!

"De muziek en het eten moet je niet onderschatten, zij behoren tot de kern van het dagelijkse leven. Daar moet je de economische bijdrage bij optellen. Migranten zijn netto­beta­ lers. Er zijn veel meer migranten met werk dan zonder werk. De migran­

ten hebben in een tijd waarin er veel vraag naar arbeid was in Duitsland veel bijgedragen aan de rijkdom van dit land. Duitsland is demografisch gezien een zwak land, we hebben de immigranten hard nodig."

De hogere criminaliteit bij migranten zorgt in Nederland voor veel onbegrip bij de autochto­ nen. Is dat in Duitsland ook zo!

"Dat is een vereenvoudiging, een valse voorstelling van zaken. De Ossi's zeggen juist dat de Turken be­ ter behandeld worden dan zijzelf.

Maar de burgers in het Oosten zijn wel Duitsers. Zij hebben natuurlijk wel een cultureel probleem, omdat ze veertig jaar in een andere samen­ leving geleefd hebben. Maar ze wor­ den wel als staatsburgers geaccep­ teerd. "

"Dat is inderdaad een pro­ bleem, al geldt het vooral voor de migranten die pas hier zijn. Dat komt door de sociale crisis, maar ook doordat mensen hierheen komen met het beeld snel rijk te worden. Omdat er een open wereld is, en om­ dat er een onrechtvaardige wereld is met veel rijkdom bij ons en weinig aan de randen van de Westerse wereld, is er ook jaloezie.

En waar jaloezie is, probeert men wat voor zichzelf er­ uit te halen."

Hebben mensen volgens u bet grondrecht daar heen te gaan waar bet beter is!

"We hebben de plicht de wereld zo rechtvaardig te maken dat niemand zich gedwongen voelt weg te gaan van zijn vaderland. Ie­ dere mens heeft het recht zich een beter leven voor te stellen. Het is onze daarom plicht de immigratiepoli­ tiek zo in te richten, dat de mensen uit de rijke en arme

NOUS SOMMES TOUS

DES mn ET m ALLEMANDS ■ In mei 1968 werd studentenleider Daniël Cohn Bendit in de Franse pers uitgemaakt voor 'jood', 'Duitser' en 'on­ gewenst'. Met affiches werd tegen deze aantijgingen ge­ ageerd.

Waarom beeft u Frankfurt verlaten en voor bet Europees Parlement gekozen!

"Ik heb de vaste overtuiging dat Eu­ ropa heel belangrijk is voor onze toe­ komst, voor de democratische en so­ ciale maatschappij. Ook op migran­ tengebied. Dat is niet abstract, dat is heel concreet. De harmonisering van het staatsburgerschap en immigratie­ politiek hebben heel direct invloed op het leven van migranten."

In boeverre is bet Europees Parlement een multicultureel succes!

"De verschillen tussen de landen zijn groot, bijvoorbeeld op het gebied van de drugs. Het dwingt je compromis­ sen te sluiten, je te verplaatsen in el­ kaars geschiedenis. Op die manier is het een multiculturele ervaring. De communicatie gaat misschien wat moeilijker en duurt wat langer, maar de uitkomst is de moeite waard." pprek gaat verder over erfenis studentenopstand in 1968 y a a r l C ohn Bendit zo'n prominen­ te rol speelde. De democratisering van het universiteitsbestuur wordt ook in Tilburg gedeeltelijk terugge­ draaid, vertel ik hem. Dat vindt hij jammer. "De overheid is in tijden van afnemende financiële middelen bang voor inspraak van studenten en pro­ fessoren. Men is bang dat zij de be­ zuinigingen zullen afremmen." De studenten kurmen hun rechten terug­ grijpen door massaal te demonstre­ ren, denkt hij. De huidige studenten­ oppositie in Duitsland vindt hij be­ moedigend. Wel erkent C ohn Bendit dat de huidige studentengeneratie minder actiebereid is dan in de jaren zestig. Maar om dat te veroordelen, vindt de voormalig anarchist onzin.

"Het is nu moeilijker jong te zijn en om te studeren dan in mijn tijd. Wij wilden zelf ons lot, onze toekomst bepalen. De huidige generatie jonge­ ren vraagt zich af of er überhaupt nog wel een toekomst is. Al die foute ide­ ologieën zijn achterhaald. Wij kon­ den dromen. De huidige generatie studenten moet realistisch zijn en dat is moeilijker. Ik ga niet als een oude opa het vingertje heffen en zeggen in onze tijd was het beter."

Zelf is Cohn Bendit ook realistischer geworden. In plaats van op de barri­ caden te staan, zetelt hij tegenwoor­ dig op het parlementaire pluche. Is hij, zoals men dat in Duitsland zo mooi noemt, salonfahig geworden?

"In zekere zin wel. De KUB maakt me salonfahig door me een ere­doc­ toraat te geven. Maar serieus. Ik be­ hoor nu inderdaad tot de klasse van de politici, tot de groep mensen die beslissingen neemt. Ik vind dat geen probleem, want onze generatie heeft de macht gedemocratiseerd, de sa­ menleving is meer open dan dertig jaar geleden." Alhoewel salonfahig, Cohn Bendit, ook voor dit interview losjes gekleed, heeft verzocht of hij de uitreiking van het ere­doctoraat niet in pak hoeft bij te wonen. Wat hij dan wel aantrekt? "Ik heb al kle­ ding uitgezocht die waardig genoeg is voor de gelegenheid, maar die een beetje anders is."

r

7»

B

7»

B

Richard Goldstone en de teleurstelling

"In Zuid­Afrika móest een rechter opkomen voor gerechtigheid, zelfs als de wet dat niet toestond" Uitgesproken rechter Richard Goldstone maakt voor het eerst naam in de internationale ge­ meenschap met de naar hem ge­ noemde commissie. Deze doet begin jaren negentig in Zuid­Afrika onder­ zoek naar de betrokkenheid van jus­ titie en politie bij aanslagen, vooral in zwarte woonoorden. Zo'n 20.000 mensen komen in die tijd om bij po­ litiek geweld, waaronder ANC ­kop­ stuk Chris Hani. Uit Goldstones on­ derzoek blijkt dat de toenmalige Zuid­Afrikaanse overheid inder­ daad een rol heeft gespeeld in on­ dermeer het tegen elkaar uitspelen van de zwarte bevolkingsgroepen.

Die bewuste poütieke destabilisering ging zelfs door op het moment dat er al onderhandeld werd tussen de toenmalige president F.W. de Klerk en ANC­leider Nelson Mandela.

Goldstone wordt niet zomaar voor­ zitter van die commissie. Hij staat al bekend met tamelijk uitgesproken opvattingen over het apartheidsre­ gime, zeker voor een Zuid­Afrikaan­ se rechter.

Goldstone is geboren in 1938, in Boksburg, een voorstadje van Jo­ hannesburg. Hij studeert rechten (ondernemingsrecht en intellectueel eigendom) aan de universiteit van Witwatersrand, onder de rook van Johannesburg, een studie waar zijn ouders de nodige 'financiële offers' voor moeten brengen, en die hij in 1962 cum laude afsluit.

In zijn studententijd ontpopt hij zich als activist door stelling te ne­ men tegen de idee om apartheid in te voeren op de open universiteiten.

"Toen ik studeerde in Johannesburg was ik ten diepste getroffen en ge­ frustreerd door de oneerlijkheid en rassendiscriminatie in ons land. Als studentenleider was ik betrokken bij de strijd tegen de introductie van apartheid bij de open universities.''''

Het blijkt een spannende tijd, zo vertelt hij in april van dit jaar in een gesprek met Harry Kreisler van het Institute of International Studies van Berkeley University. "We kwa­ men in opstand tegen de veiligheids­ politie, we werden gevolgd, de tele­ foon werd afgeluisterd, het leven werd ons vaak vrij moeilijk ge­ maakt."

Goldstone is nog steeds verbonden aan de universiteit van Witwaters­ rand, waar hij lid is van het coun­ cil, het bestuur van de instelling.

Ook maakt hij deel uit van de board van de rechtenfaculteiten aldaar en is hij er ere­doctor. Het ere­doc­ toraat dat hem door de universiteit van Tilburg wordt verleend, is dus niet Goldstone's eerste. Niet alleen in Witwatersrand, maar ook in Kaapstad, Natal, Glasgow en Jeru­ salem heeft hij soortgelijke eretitels ontvangen. In die laatste stad is hij bovendien governor van de H ebrew

U N I V E R S E E I 4 DECEMBER 1997

University. Aan Goldstone wordt in 1994 ook de International H uman Rights Award of the American Bar Association uitgereikt.

De zaak van mensenrechten trekt zijn belangstelling overigens vrij laat, in de vroege jaren tachtig en wordt sterk gevoed door Ameri­ kaanse opvattingen en invloeden die tijdens de internationale boycot van Zuid­Afrika doorsijpelen. Die be­ langstelling wordt verder gevoed door de onderzoeken die hij doet, net voordat hij wordt gevraagd de Goldstone commissie (officieel: Commision of Inquiry Regarding Public Violence and Intimidation) te leiden. Goldstone doet op dat moment onderzoek naar de ver­ meende zelfmoord van de vriend van Mandela's dochter en naar de schietpartij van de Zuid­Afrikaan­ se pohtie op een mensenmenigte van 50.000 mensen. "I think when I was appointed for the commission the government knew that I wasn't going to be party in a party to cover­up and that anything I found would be made public, even though it had to be made public, under the law, through te president."

Goldstone is op dat moment overi­ gens rechter. Sinds 1976 maakt hij carrière bij achtereenvolgens het Transvaal Supreme C ourt en het Constitutional Court van Zuid­Afri­ ka.

De faam van Goldstone neemt ver­ der toe in de twee jaar (1994­1996) waarin hij aanklager is voor het In­ ternationaal Oorlogstribunaal voor Ruanda en voormalig .Toegoslavië.

Dit door de Veihgheidsraad ingestel­ de orgaan had geen voorganger, of het moest het tribunaal van Neuren­ berg zijn dat na de Tweede Wereld­ oorlog in het leven werd geroepen door de geallieerden. Het Tribunaal werd met veel scepsis begroet. Het zou niet in staat zijn de grootste mis­ dadigers te berechten en het zou een sta­in­de­weg zijn voor politieke oplossingen van vooral het conflict in Joegoslavië.

Goldstone is sceptisch over hetgeen bereikt is met het tribunaal, maar ziet, een jaar na zijn vertrek, ook positieve kanten: "Het tribunaal heeft publieke erkenning gebracht voor de slachtoffers van de oorlog in voormalig Joegoslavië. Ook speelt het een rol in het totstandbrengen van een permanent Internationaal Gerechtshof en heeft het de wereld­ wijde aandacht gevestigd op oorlogsmisdaden."

Goldstone is getrouwd met Noleen en heeft twee dochters (Glenda, 29 en Nicole 24). Sinds 22 februari 199,3 is hij grootvader, van Jason.

Momenteel is hij rechter bij het Constitutioneel Hof van Zuid­Afri­ ka.

De Zuid­Afrikaan Richard Goldstone (Boksburg, 1938) is rechter in het land waar de criminaliteit op dit moment hoogtij viert. H ij maakte in het begin van de jaren negentig naam met een onderzoek door de Goldstone Commission naar het bestaan van een 'derde macht', die namens het apartheidsregime de hand zou hebben gehad in aanslagen die het zwarte verzet trachtten te breken. Nelson Mandela be­ noemde hem tot rechter bij het Constitutional Court van Zuid­Afrika. Mondiale bekendheid kreeg hij tussen 1994 en 1996 als aanklager voor het Inter­ nationaal Oorlogstribunaal voor het voormalig Joegoslavië. Univers kon Richard Goldstone per e­ mail een aantal vragen stellen. Onder andere over dat tribunaal, waarover hij met gemengde gevoe­ lens praat.

■ Pieter Siebers

Mijnheer Goldstone, onze gelukwensen met bet ere­doctoraat dat u door de Tilbmgse uni­ versiteit is toegekend. De rechtenfaculteit die u heeft voorgedragen staat inmiddels bekend als een van de besten van het land. Wat was uw beeld van deze instelling voordat u werd benaderd voor deze eretiteU

"Dank voor de gelukwensen. Ik ken de faculteit rechten van Tilburg sinds ik er een lezing hield als aanklager voor het VN Oorlogstribunaal. Ik was onder de indruk, vooral ook van de vriendschap die ik ontving van stu­ denten en medewerkers. Ik zie er dus naar uit om opnieuw langs te ko­ men."

U vertrok iets langer dan een jaar geleden uit Nederland als aanklager. Bij uw vertrek toonde u zich bezorgd over de mate waarin de landen die het tribunaal hebben opgericht, zich committeerden. V noemde onder meer het feit dat sommige van de belangrijkste oorlogs­ misdadigers nog steeds vrij rondliepen, terwijl hun verblijfplaats bekendis. Nu, een jaar la­ ter, is die situatie vrijwel onveranderd. Wat betekent dat voor bet Tribunaall

"Ik ben natuurlijk teleurgesteld dat de belangrijkste landen nog steeds die belangrijkste misdadigers niet ge­ arresteerd hebben. Daar is geen an­ dere reden voor dan deze: er is ener­ zijds een gebrek aan betrokkenheid bij de slachtoffers van die genocide en misdaden tegen de mensenrech­ ten en anderzijds is er een gebrek aan sterk leiderschap. Tegelijkertijd moet worden erkend dat de vrijwillige overgave van tien Kroatische ver­ dachten erg belangrijk was.

"Het Tribunaal in Den Haag heeft nu alle moeite om de deadlines te halen bij de berechting van de twintig men­ sen die nu vastzitten in de VN­gevan­ genis. Ik twijfel er niet aan dat, als de druk op vooral dr. Karadzic en ge­ neraal Mladic blijft bestaan, ze uit­ eindelijk terecht zullen staan. Als dat niet gebeurt, dan zijn de vooruitzich­ ten voor een duurzame vrede in dat gebied niet erg rooskleurig."

Zou u het Tribunaal vorig jaar verlaten heb­ ben als de arrestatie van bijvoorbeeld Karadzic of Mladic binnen afzienbare tijd te verwachten zou zijn geweest!

"Ik had eigenlijk geen optie om te blijven, daar ik maar twee jaar kon blijven. Ik was in juli 1994 benoemd tot rechter bij het C onstitutioneel Hof van Zuid­Afrika. Met president Mandela was overeengekomen dat ik tot eind juni 1996 afwezig zou kun­ nen zijn. Mijn verblijf heeft dus ei­ genlijk al drie maanden langer ge­ duurd dan gepland."

Vorige week werd in NRC Handelsblad een kaart gepubliceerd van voormalig Joegoslavië met daarop de plaatsen waar de van oorlogs­ misdaden verdachten zich ophouden. Wat kan de leiders van bet westen verleiden om tot ar­ restatie over te gaanl

"Alleen de publieke opinie en eigen­ belang kunnen politici bewegen om tot actie over te gaan. Dus blijft het belangrijk voor het publiek om druk uit te oefenen op regeringen."

De nieuwe president van bet Tribunaal, me­ vrouw Gabrielle Kirk McDonald, sprak vorige week in een radio­interview over baar idee om naar Kroatië af te reizen en leiders als Karadzic en Mladic 'recht in de ogen' te kijken en hun de vraag voor te houden waarom ze geen verantwoording wilden afleggen voor een rechtbank,

"Ik heb dat gesprek niet gehoord, maar ik denk niet dat zo'n aanpak tot enig succes zou leiden. De plicht om te arresteren ligt bij de overheden, niet bij rechters."

Welke consequenties zijn er voor bet Tribu­ naal als de hoofdverdachten niet terecht staan. Stevent dat zo niet op bet moreel failliet

af!

"Er is niet zoiets als een compleet succes of een complete mislukking als het om zoiets complex als het Tribunaal gaat. Naar mijn idee is het Tribunaal reeds succesvol gebleken op een aantal belangrijke punten. Het

heeft publieke erkenning gebracht voor de slachtoffers van de oorlog in voormalig Joegoslavië. Ook speelt het een rol in het totstandbrengen van een permanent Internationaal Gerechtshof en heeft het de wereld­ wijde aandacht gevestigd op oorlogs­ misdaden. Tenslotte heeft het voor­ uitgang gebracht in de zaak van de internationale mensenrechten. In belangrijke kwesties, zoals het be­ schouwen van massaverkrachtingen als een oorlogsmisdrijf bijvoorbeeld.

"Niettegenstaande die successen, door het onvermogen om de hoofd­ verdachten van genocide voor het gerecht te krijgen, neemt de geloof­ waardigheid van het Tribunaal na­ tuurlijk niet toe."

Afgelopen week verscheen Wbmie Mandela voor de Waarheids­ en Verzoeningscommissie in Zuid­Afrika. De slachtoffers van apartheid hebben indertijd ingestemd met bet insteUen van die commissie, waarmee bet ook mogelijk werd amnestie te verlenen aan degenen die misdaden m bet verleden pleegden. Is die commissie nog net zo onomstreden als m bet begm, of neemt de vraag naar berecbtmg en veroordelingen toe!

"Over dit onderwerp zijn de menin­ gen onder Zuid­Afrikanen zeer ver­ deeld. Het voordeel van een Waar­ heidscommissie is dat ze in betrek­ kelijk korte tijd een breed terrein kan bestrijken. In Zuid­Afrika hebben we het dan over een periode van zo'n 34 jaar. Zou je zoiets met een systeem van processen en berechtingen bena­ deren, dan zou het enorm lang gaan duren. De keerzijde van die tijdwinst is dat de slachtoffers geen volledige genoegdoening ­ middels veroorde­ ling en straf voor de dader ­ krijgen.

Maar om nu zware misdaden te moe­ ten bekennen voor een publiek lorum om daarmee amnestie te krijgen, is natuurlijk ook een vorm van bestraf­ fing en zeker ook een erkenning voor de slachtoffers.

"Naar mijn idee zou een grote meer­ derheid van de Zuid­Afrikanen ermee instemmen als je zegt dat we een betere maatschappij zijn geworden door het werk van de Waarheids­ en Verzoeningscommissie."

Speelt buiten die Waarbeidscommissie, in bet normale rechtssysteem van Zuid­Afrika, etniciteit nog een rol! In Amerika is daar for­ meel gesproken geen sprake van, maar in bet geve van de footballspeler O.f. Simpson, liep de rechtzaak uit op een raciale kwestie.

"Het rechtssysteem van Zuid­Afrika is momenteel vrij van alle elemen­ ten van racisme. Dat betekent ech­ ter allerminst dat er niet langer spra­ ke is van racisme in onze maatschap­ pij. Integendeel, de ongelijkheid in welvaart, rijkdom en opleidingsgraad zal nog lang blijven bestaan. De uit­ daging waar wij voor staan is om die ongelijkheden uit te roeien en tegelij­ kertijd te bouwen aan een nieuwe omgeving waarin de mensenrechten van al onze mensen worden erkend."

In 1993, tijdens een lezing op bet 'South African Institute of Race Relations', bracht u expliciet de kwe>itie van betrokkenheid van

fö

fó

B

zing in 1996 dat de makers van wetten, és het betrachten en een strikte lijn tussen politiek reciters en /uristen in controversiële zaken en het recht trekken! puntje bij paaltje komt, politici zijn. naar voren, ü meenife dat ët soort betrokken­ "Ik heb er geen twijfels over dat een beid in de juridische wereld teveel vermeden"Ik w a s erg geschokt t o e n ik van de rechtenopleiding, in w e l k land dan werd. Wat bracht u ertoe om een meer uitge­tragische dood van Van Traa v e r n a m , ik h e b erg g e n o t e n v a n zijn gezel­ ook, zou falen in haar sociale, m o r e ­ sproken en betrokken rechter te worden! schap tijdens die Europa­lezing. Van le en professionele p l i c h t e n als m e n "Toen ik in Johannesburg studeerde, was ik ten diepste getroffen en gefrus­ Traa had uiteraard gelijk, degenen die n i e t zou onderwijzen over de relatie t u s s e n recht en politiek. Goed han­ treerd door de oneerlijkheid en ras­ de w e t t e n m a k e n zijn politici. En dat sendiscriminatie in ons land. Als stu­ is precies de reden w a a r o m de publie­ delende o v e r h e d e n m o e t e n streven dentenleider w a s i k b e t r o k k e n bij ke opinie zo belangrijk is in d e m o ­ naar de verzekering dat w e t t e n inder­ daad rechtvaardig zijn, en n i e t alleen cratische s a m e n l e v i n g e n . D a t is h e t de strijd t e g e n de i n t r o d u c t i e v a n op n a t i o n a a l niveau. apartheid bij de open u n i v e r s i t e i t e n . enige c o n t r o l e m e c h a n i s m e waar h e t " D e wereld is de laatste vijftig jaar politici betreft."

Als commercieel v^rerkend advocaat u i t g e g r o e i d t o t een i n t e r n a t i o n a l e was ik niet actief politiek b e t r o k k e n .

Moet en kan een universiteit, in dit geval een g e m e e n s c h a p w a a r i n de s c h e n d i n g Toen ik e c h t e r r e c h t e r v^^erd, pas­ rechtenfaculteit, politieke betrokkenheid sti­ van m e n s e n r e c h t e n in w i l l e k e u r i g seerden er zaken die vroegen o m ju­ muleren, of moet men juist afstandelijkheid w e l k land onder de jurisdictie van de ridisch ingrijpen t e n faveure van die­ genen die slachtoffer van de apartheid waren. Ik had er geen twijfels over dat in zo'n situatie een rechter m ó e t opkomen voor gerechtigheid en eer­ lijkheid, zelfs in gevallen w a a r i n de wet dat niet toestond. H e t w a s daar­ bi) van belang voor rechters o m zich in deze zin uit te spreken, w i l d e n h e t recht en de wet niet alle geloofwaar­ digheid verliezen."

B

werp te b e s c h o u w e n . " N a t u u r l i j k zal de serieuze s t u d e n t w a t p r a k t i s c h e ervaring w i l l e n op­ doen en in dat opzicht zijn de Neder­ l a n d s e s t u d e n t e n erg b e v o o r r e c h t .

Los van h e t Europees Gerechtshof, de rechtbanken, en the International Tenslotte. Als studenten een inzet ds de uwe C o u r t of Justice, zijn er verschillende ambiëren en een carrière willen maken in hetandere internationale rechtsinstellin­ internationaal recht, wat is dan uw advies! gen. Bij allen k u n n e n s t u d e n t e n te­ recht voor stages. O m n i e t te spre­ k e n v a n de r e c h t b a n k e n i n a n d e r e " H e t ligt voor de h a n d dat m e n inte­ l a n d e n waar b u i t e n l a n d s e s t u d e n t e n resse aan de dag m o e t leggen voor i n t e r n a t i o n a l e z a k e n ­ en v o o r de doorgaans w e l k o m zijn." politieke actualiteit, m a a r niet m i n ­ der belangrijk is h e t o m i n t e r n a t i o ­ naal recht als een a c a d e m i s c h onder­

i n t e r n a t i o n a l e g e m e e n s c h a p vallen.

In dat licht hebben opleidingen even­ zeer een plicht i n t e r n a t i o n a a l r e c h t en h e t r e c h t betreffende i n t e r n a t i o ­ nale m e n s e n r e c h t e n in h e t bijzonder, te doceren."

Worden rechters meer uitgesproken naarmate bet systeem waarin ze zich bevinden meer ele­ menten van onrecht bevat!

"Rechters in rechtvaardige s a m e n l e ­ vingen hebben m i n d e r reden uitge­ sproken te zijn, dan wij indertijd in Zuid­Afrika. Maar zelfs in de d e m o ­ cratieën van Europa en N o o r d ­ A m e ­ rika zijn er o m s t a n d i g h e d e n w a a r rechters zich zouden m o e t e n uitspre­ ken. Geen e n k e l land is vrij van ra­ cisme of vooroordelen en goede m e n ­ sen zouden altijd alert m o e t e n zijn op situaties waar woord en daad ge­ past zijn o m de m e n s e n r e c h t e n t e bewaken."

Speelde religie een rol bij uw keuzes! U bent opgegroeid in Transvaal, zeker indertijd een bolwerk van de Gereformeerde kerk.

"Nee." De recent verongelukte Nederlandse jurist ■ Rich ard Goldstone Maarten van Traa stelde tijdens de Europa Le­ [Foto: Erik van der Burgt]

UNIVERSITAIRE

i 8 december fma] P r o m o t i e drs. N.T.J. Laan (FLW ) Titel proefschrift: "Het belang van smaak. Twee eeuwen academische literatuurgeschiedenis", l^to­ motor: piof.dr. H.j.A. Verdaasdonk. C opromoto­ res: dr. K.D. Beekman en dr. C .J. van Rees.

Aanvang: 14.15 lait, aula KUB

b e n o e m

1 n g e

TT I Breda, een rede houdt, getiteld: "Theologie stu­ deren vandaag", info: 4662596/2580.

Aanvang: 09.M)uur, TFT, Academielaan 9, Tilburg

Dr. A.C . V e m o o y De Nederlandse Sint­Gregroriusvereniging heeft dr. A.C. Vetnooij per 1 januari 1998 benoemd tot bijzonder hoogleraar liturgische muziek aan de Theologische Faculteit Tilburg.

I 12 december [vrj a c a d e m i s c h e p l e c h t i g h e d e n j 4 december [do] Diesrede

Tei gelegenheid van de 70e Dies Natalis van de KUB diesrede, getiteld "Jongleren met kennis", door prof.dr. L.F.W. de Klerk, Rector Magnificus. Verle­ ning van eredoctoraten aan D.C . Bendit, dr. R. Goldstone en prof.dr. L. Weiskrant/. Optreden muzikaal trio met werken van Bruch.

Aaiming: IS.00 uur, aula KUB

5 december [vr] Promotie W .H.J. Martens (FRW ) litelproefschrift: "PsychopathieenNarijping. Een theoretische terreinverkenning aangevuld met een kwalitatief onderzoek naar het verschijnsel narij­ ping. Promotores: prof.dr. T.I. Oei en prof.mr.dr. van Duyne.

Aanvang: 14.15 uur, aula KUB

P r o m o t i e m e v r o u w D.A. Beerman (FLW ) Titel proefschrift: "Syntactic Discontinuity and Predicate Formation". Promotor: prof .dr. H.C. van Riemsdijl<.

Aanvang: 11.15 uw, aula KUB P r o m o t i e drs. R.W . Euwals (FEW ) Titel proefschrift: "Empirical Studies on Individual Labour Market Behaviour". Promotor: prof.dr.

A.H.O. van Soest. C opromotor: dr. B. Melenberg.

Aanvang: 14 15 uw, aula KUB I n a u g u r e l e r e d e p r o f . d r Mare S a l o m o n (FEW) Bijzonder hoogleraar prof.dr. Mare Soloman, hoog­ leraar Operations Management en Informatietech­ nologie aanvaardt zijn ambt met een openbare rede: "Operations Research in Nederland: kansen en bedreigingen".

Aanvang: 16.15 uw, aula KUB

Filofische l e z i n g De Faculteit der Wijsbegeerte organiseert een fi­ losofische lezing gehouden door prof .dr. P. Cob­ ben, getiteld: "Hegel en de multiculturele samen­ leving".

Aanvang: 20.00 uur, KUB, AZ 114

r a c t i v i t e i t e 71 I 12 december [vr] I 8 december [ma] U i t r e i k i n g Mcnsenrechtenprijs 1997 Prof.dr. P.R. Bachr, voorzitter van de jury, reikt de Mensenrechtenprijs KUB 1997 uit. Welkomst­ woord door prof.dr. L.F.W. de Klerk en toespraak door prof.dr. Th. van Boven, hoogleraar interna­ tionaal recht RUL en lid van de jury met als titel: "Een universele verklaring over de plichten van de mens".

Aanvang: 16.00 uur, KUB, Ruth First Zaal

I 11 december [do] Viering 6e l u s t r u m TFT De theologische faculteit viert haar 30­jarig bestaan met een minisymposium rond het thema van het lustrumboek, geschreven door docenten van de TFT, een eucharistieviering en een academische zit­ tingwaarbij mgr.dr. M.P.M. Muskens, bisschop van

J u b i l e u m - c o n g r e s EDP-Auditing TIAS organiseert een congres over EDP­Auditing.

Met diverse lezingen.Info: 4663335.

Aanvang: 09.00 uur, KUB, QZ­1

Redactie: Angela van Schendel Informatie zenden naar: Univers t.a.v. Universitaire agenda kamer Al 7 Postbus 90153 5000 LE Tilburg Mail: Schendel@KUB.NL

UNIVERS

4 DEC EMBER 1 9 9 7

LEGE THIBinyES, EEN ijzige kou en slechts een zacht deuntje op de achtergrond.

De kUle ambiance van de Tilburgse ijsbaan in de Pellikaanhal straalt weinig uit op deze vrijdagmiddag. Op het ijs zelf zijn een kleine twintig schaatsers actief. Een jongen schuifelt schoorvoetend langs de reclameborden en maakt eerder de indruk te vallen dan zijn ijzers te gebruiken waarvoor ze ontworpen zijn. Een meisje in een groene trui raast hem rakelings voorbij. Hij stopt, klampt zich aan de boarding vast en kijkt het meisje bewonderend na. Ze priemt de noren met grote professionahteit in het kunstijs en schiet probleemloos de baan over. De dame is h d van de s t u d e n t e n s c h a a t s v e r e n i g i n g Braga en trekt hier h a a r wekelijkse rondjes over het ijs.

Het schaatsseizoen is weer begonnen.

De afgelopen weken baarde het schaatsen opzien door de vele wereldrecords die er sneuvelden. De inbreng van de klapschaats, uitgebracht door het Nederlandse bedrijf Viking, is duidelijk merkbaar. Op de Tilburgse baan is nog geen s p r a k e v a n het fenomeen. Of toch? "We hebben een p a a r leden die inmiddels op de k l a p s c h a a t s actief zijn", laat voorzitter Bart de Geus weten. "Voor mij zit het er nog niet in. Ik geloof dat er van maatje 41 nog maar h o n d e r d gemaakt zijn."

Wellicht trekt Braga voordeel uit het nieuwste model schaats. "We hebben momenteel .35 leden. Tot n u toe doen we in studentenwedstrijden redelijk mee. Ons nadeel is het gebrek aan een goede baan", vertelt de voorzitter, terwijl hij p r o b e e r t zijn evenwicht te bewaren op de smalle noren. De meeste leden van Braga reizen wekebjks n a a r E i n d h o v e n om d a a r op een grotere baan te trainen. Het voordeel van het Tilburgse ijs is dat het minder intensief wordt gebruikt en d a a r d o o r glad-

Sport is meer dan alleen achter ballen aan hollen, korte en lange afstanden afleggen en douchen om het zweet te wissen, ledere twee weken scoort Univers met de achterkant van de Tilburgse sportbeleving. Deze week: de eerste klapschaatsen in Tilburg, het nieuwste monster in de fitness-zalen en de flying doctors in het Warandebos.

cross-trainer is de nieuwste rage op fitnessgebied", laat fitnesstrainer J a n Gerritsen weten.

Bij het betreden van de fitness-zaal treden de zweetluchten je tegemoet.

Met rode hoofden zijn enkele sporters bezig met h u n oefeningen aan de diverse toestellen. In het achterste gedeelte bevinden zich de twee crosst r a i n e r s . I n eerste instantie lijkt de cross-trainer een ontoegankehjk apparaat. Toch wijst het a p p a r a a t zich vanzelf. Nadat je de stekker in het stopcontact steekt, krijg je een overzichtelijk beeldscherm met allerlei mogehjkheden. Afvallen, sterker worden, b r e d e r willen zijn of gewoon oefenen voor de halve m a r a t h o n . Voor alle opties heeft het gevaarte wel een computergestuurd programma.

"Waarom deze aankoop? Fitness wordt steeds p o p u l a i r d e r en wij p r o b e r e n in een behoefte te voorzien. De cross-train e r heeft een groot aantal variaties en

d e r blijft. De baan ligt er d a n ook na een u u r t j e schaatsen nog nagenoeg perfect bij. De Braga-leden maken h u n laatste rondjes. De schurende geluiden van de schaatsen die in het ijs snijden weerklinken door de sporthal. Het geklap blijft nog achterwege.

O P HET SPORTCENTRUM van

de

KUB

heeft zich een a n d e r soort revolutie voorgedaan. De cross-trainer dient ter versterking van de spieren, zowel in de buik, a r m e n en benen. D a a r n a a s t is het uitermate nuttig bij de verbetering van de conditie. Tenslotte biedt het a p p a r a a t de mogelijkheid om een buikje weg te trainen. Twee van deze machines zijn sinds enkele weken te bezichtigen in de cardio-ruimte van het fitnesscentrum. "We wilden enkele nieuwe a p p a r a t e n plaatsen en deze

is dus voor zeer veel mensen nuttin" aldus Gerritsen. Voorlopig krijgt de nieuwste aankoop nog voornamelijk a a n d a c h t van het oog. Een enkeling kijkt nog wat argwanend in de richting van de machines en kiest dan vW voor de vertrouwde loopband.

VAN ECHT FERVENTE h a r d l o p e r s merk

je weinig onde de medewerkers van de KUB. Meestal zijn het de studenten die op dit gebied een woordje van zich doen spreken. Echter, afgelopen zondag verwisselden zes medewerkers van de rechtenfaculteit h u n keurige pakken en dassen voor een sportief outfit en een r u g n u m m e r om h u n draf- en renacties te tonen aan het Tilburgse publiek tijdens de 39e Warandeloop.

"Het bhjft een schitterende cross", laat dr. Wim Voermans weten. Hij is de initiator van het team Flying Doctors.

Over de smalle paadjes en op de vochtige z a n d g r o n d r e n d e n de mannen kleine, middelgrote en grote rondjes d o o r het bos. Wel wat verwarrend, vond ook Voermans: "Vooral als er net voor de start een wijziging komt in welke rondjes je hoe vaak moet lopen."

De jurist is al j a r e n lid van de atletiekvereniging Tilburg Roadrunners en vertoont zijn hardloopkwaliteiten meerdere keren per jaar. Toch vormt een W a r a n d e l o o p een mooi hoogtepunt. " H e t is altijd a p a r t om met collega's te lopen. E n het ging goed, want vorig j a a r werden we slechts tiende", vertelt hij trots. Vorig j a a r speelde de sneeuw echter p a r t e n tijdens de besloop, terwijl dit j a a r het parcours zonder problemen 'bloothemds' kon worden afgelegd. Dat zijn team met de vierde plaats net buiten de prijzen viel, vond Voermans hij d a n ook niet erg.

"Voor de winnaar lag er een stuk hout klaar, of iets dergelijks. Ik ben tevreden zo." [JW]

Wim Voermans, vierde plaats |Foto Enk van der Burgtl

Lekker ouderwets schilderen Muziek/toneel

L' Aventura Zaterdag 6 december IS alweer de derde editie van L'Aventura De kans om allerlei grensverleggende en verrassendeoptredens te bekijken op de podia in en om de Willem ll-straat (Paradox, De Vorsten Batcave) Het aanbod IS zoals gewoonlijk erg ruim, maar hier volgt een aardige selectie In De Vorst o a het toneelstuk De Presidentes van de Oostenrijkse Werner Schwab, het eindexamenstukvan deacteursopleidingvan deToneelacademie Maastricht Schwabwasopzi|n minst een controversieel figuur Hij dronk zich dood op oudjaarsdag 1993, maar niet voordat h 11 een reeks toneelteksten had geproduceerd overgeweld, vernietiging, dood en menselijk onvermogen Titels a\syolksvernietiging of mijn kveris zinloos of Mijn Hondemond zijn wat dat betreft illustratief In Paradox het gloednieuwe Trio Cross Currents De band, die in mei de eerste prijs won o p het Bredase jazz-festival, speelt muziek die een samensmelting is van jazz en de swing e n d e Latijns-Amerikaanse stijlen Na afloop is het swingen met afgelopen, aangezien de late uurtjes worden gevuld met salsamuziek L Aventura in Paradox en De Vorst, aanvang 20 00 uur, entree/15,De Batcave doet een duit in het zakje m e t e e n urban beats-

avond Dat b e t e k e n t junglemuziek (voor niet-ingewijden snel Ie beats, zware baslijnen en zweverige samples) en Drum 'n' bass. Aanvang 21 00 uur, entree ƒ2,50

Noorderligt In podium Noorderligt op dinsdag 9 december de band Corrie en de Grote Brokken Klinkende namen in deze Zappa-achtige formatie die het poppublieksteeds meer voor zich weet te winnen Wat te denken van voorman Corrie van Binsbergen.dieal jaren als een van de toppers geldt in de vrije |azz Verder o a Bob Fosko (Raggende Manne, Hakkuhbar) en Wouter Planteydt (Sjako!) Aanvang 21 30 uur, entree ƒ20,Het kan niet vroeg genoeg zijn om te wi|zen op de komst van nederrockers Van Dik Hout, op 19 december Want de rechtop-en-neer rockers zijn in korte tijd zo populair geworden dat enigspoednoodzakeli|kisvoor een toegangsbewijs De meningen over de teksten van zanger IVlartin B u i t e n h u i s zijn verdeeld, sommigen lopen er mee weg, anderen noemen het quasi-intellectuele, holle frasen Diegene diegeroerd raken door zinnen als soms grijnst het in de wolken, dan zie ik het verband moeten maar een kaartje kopen Donderdag 19 december, aanvang 20 30 uur, entree ƒ 20,-

U N I V E R S E E i 4 DEC EMBER 1997

De schilderkunst is al talloze malen d o o d v e r k l a a r d , m a a r ze blijkt nog springlevend. In d e ruimtes van kunstuitleen FAXX zijn d e werken van het trio Paul van Dongen, Mare Mulders en Reinout van Vught t e zien w a a r m e e duidelijk wordt d a t noch het o u d e r w e t s e schilderen zelf, noch het b e h a n d e l e n van g r o t e t h e m a ' s in d e kunst p a s s é zijn.

H

et spraakmakende Brabantse trio heeft de tentoonstelling de titel T I P gegeven. Themes mPamting Die titel IS net wat meer dan een speelse variant op hetgrafschriftR I P{Requiescant\n Pace] De drie schilders, die allen in 1984 afstudeerden aan de Bredase St loostacademie, werken sinds een aantal jaren letterlijk samen Gedrieënmakenzeschilderijen en tekeningen, waarvan een deel nu in Tilburg is te zien De drie zeggen zelf een verwantschap te hebben waar het gaat om traditioneel en "ambachtelijk a r b e i d e n in verf, en a n a l o o g daaraan,een h a n g n a a r e e n s t e l lingname met betrekking tot het traditionalisme " Daarmee doelen de drie schilders ondermeer op het schilderen naar de natuur, een bezigheid die in het conceptuele tijdperk al vele malen honend ten grave is gedragen als zielloos en achterhaald Of het nog niet genoeg is, willen de drie Tilburgse kunstenaarszich daarbij ook nog "bedienen van de geestelijke en picturale erfenis van onze katholieke beeldcultuur"

Dongen, Mulders en Van Vught echter vaak om thema's die het katholicisme zich in de loop der eeuwen welhaast had eigen ge­

Met dat laatste wordt allerminst gegokt op werk dat mogelijkeen plaats zou kunnen vinden in bijvoorbeeld een katholieke kerk Het draait in het werk van Van

maakt lijden en dood Met die t h e m a ' s wordt in d e m o d e r n e tijd s o m s u i t e r m a t e koket omgegaan, zozeer dat er een lichtheid van benadering is ontstaan, die bijna ongepast is t e n o e m e n Waar s o m m i g e kunstenaars dergelijke onder­ werpen op een ironische, provo­ cerende en oppervlakkige manier ten tonele brengen, is de hou­ ding van dit drietal veeleer te

kenschetsen als serieus en toe­ gedaan Die instelling heeft overigens niet tot gevolg dat er loodzwaar, onverteerbaar conceptueel werk uit hun handen vloeit Integen­ deel, de lichte toets en het aan­ trekkelijkvoorkomenvanhunge­ meenschappelijke tekeningen, c o l l a g e s en handgekleurde steendrukken zullen een wat tra­ d i t i o n e l e katholiek doen ver­ zuchten dat dit trio weinig kaas gegeten heeft van het gewicht dat de thematiek aankleeft D e s a l n i e t t e m i n , als er in de kunstwereld apostelen moeten worden gevonden voor de stel­ ling dat kunst ergens over moet gaan, dan is dit drietal daarvoor geroepen Hun positiescherpen ze verder aan door i n geschriften fel te ageren tegen 'het neo­neo­ conceptualisme' en de 'decaden­ te t'art pour l'art fratsen' van actu­ ele kunstenaars Niet voor mets was kunstcritica Riki Simons gevraagd de inleiding te verzor­ gen Deze mevrouw schreef re­ centelijk een tamelijk vernieti­ gend boekje over de mate waar­ in de hedendaagse kunst in Ne­ derland door het subsidiesys­ teem verwordt tot futloze over­ heidskunst Dat is wel het laat­ ste dat van de sprankelende, vi­ tale kunstwerken in deze ten­ toonstelhnggezegdkanworden In de ogen van critici zullen ze wellicht o u d e r w e t s of achter­ haald zijn, in de kunstgeschie­ denisvan Nederlandzullen meer dan een voetnoot blijken tezijn jPSj

DetentoonstellingT(!i?Hi«s'mpain­ ting loopt nog toten met 4 janua­ ri 1998. FAXX, Dunantstraat 1, Til­ burg.

■ Zonder titel van Van Dongen, Mulders en Van Vught.

lÊB

Het RO-theater op tournee met Terpstra's 'Hindenburg'

Alleen de godverdommes knetteren Een ballon is directe familie van de zeepbel. De grootste luchtballon aller tijden was de zeppelin, de grootste zeppelin was de Hindenburg, een gigantische met licht ontvlambare waterstofgas gevulde sigaar van 248 meter die op 6 mei 1937 met een ongeëvenaarde snelheid, voor het oog van de camera en onder groot misbaar van veel volk en een huilende reporter, affakkelde boven Lakehurst bij New York. Op I september 1939 begon de Tweede Wereldoorlog. Onze cultuur, ons bestel, is kwetsbaar als een zeepbel. Avant-garde toneelmaker Koos Terpstra maakte voor het RO-theater tegen die achtergrond een toneelstuk. Licht als een soap.

Donderdag 11 december in de Tilburgse schouwburg. e bühne is erg ondiep Eenenorme grond van dat enorme filmdoek waarop beeldbuis, een bol filmdoek heerst de prachtige historische beelden van over de zaal en het publiek Daarvoor het affakkelen van de Hindenburg verspelen de acteurs een simpel spel New toond worden, de skyline van New York, York m de zomer, aan de vooravond van het vrijheidsbeeld in de regen en waarde grote wereldbrand met op-en afflad- achter af en toe een verstild schimmenderende smerissen en gangsters, een spel uitgevoerd wordt swingend stel vrolijke meiden in beel- Een niemendalletje? Nee, Terpstra wil dige [urkjes, wat matrozen, een soort natuurlijk meer Alle personages zijn spreekstalmeester, een flierefluitende sjablonen, maar in het kwadraat, het zijn zoon van een agent erbij voor de vader- overbelichte sjablonen die doordat ze zoon relatie, een god die zich Jansen zo precies getekend worden zichzelf pernoemt, van zijn schepping niets begrijpt sifleren en daardoor gewone mensen en verliefd wordt op een ervaren door worden, lan en lokePubliekzelf Het stuk het leven gerijpte vrouw Waarmee hij speelt in Amerika anno 1937, maar het zich op het emd van de voorstelling laat is een vervreemd Amerika, ongeveerop de manier zoals Kafka's 'Amerika' in terugschieten naar waar hij thuishoort diens beroemde roman werkt Een behet land der doden wust gezocht cliché met veel liefde aanDit spel wordt simpel uitgespeeld in een gekleed wordt weer zo ernstig als het staalkaart van toneeldialogen tussen leven zelf dat toch ook maar absurd aan slechteriken en voorbeeldigen, loltrap- elkaar hangt van clichés En dan is er nog pers en zinzoekers, van amoureus koe- Terpstra's idioom In gewoon Endemolren tot knallende ruzies waarin de god- entertainment zou driekwart daarvan verdommes knetteren, terwijl precies zo- geschrapt worden omdat er teveel in als bij een soap op de buis de scènes gefilosofeerd wordt. En dat in een zuielkaar snel opvolgen, de acteurs veel ver, niet door amerikanismen vervuild jongleren met lichte buisstoeitjes en de Nederlands. Zijn zinnen lopen, anders verhaallijnen ritmisch versneden wor- dan in de popi turbotaai waarin dit soort den, zodat je je niet hoeft te vervelen entertainment meestal gegoten wordt, omdat er te lang op een thema door- helemaal uit. Ook heel vreemd is het gezeikt wordt Af en toe een dansje en gebrek aan drama. Alsmaar hoop je en een popnummer. En dat alles dus be- denk je ook dat er iets gaat gebeuren. wust plat gehouden tegen de achter-

D

Warme meisjes dansend. Vincent (Veerie van Overloop) links en Bianca (Harriet Stroet) |Foto Leo van Velzen |

maar het enige dat enigszins op drama lijkt is de scène waarin de overigens schitterend acterende Tom lansen, god dus, met zijn geliefde Lis (Linda van Dyck) met een pistool afgeknald worden door het enige personage in het stukdat meer dan een sjabloon is meisje Vincent gespeeld door de Vlaamse Veerie van Overloop Haar spel is subliem en

in haar rol zit een geheim verborgen dat mensen die op zoek zijn naar ., ja naar niet aan de moderne overbelichting wat eigenlijk? Ik denk zoiets als allewordt bloot gesteld Voor de rest is dit daagse burgerzin. |BH| stuk een moderne moraliteit waarin liefde tegenover vlugge seks gezet wordt, 'Het neerstorten van de Hindenburg...' corruptie en onverschilligheid tegendoor het RO-theater. Donderdag 11 deover principes en integriteit, hooggecember om 20.15 uur in de Tilburgse stemde idealen en dito dromen tegen- .„^dioawburg. Entree 29.50 gulden. over intimiteit en de peütes hisioires van

Rockgroep Vals Licht mengt stevige gitaren met eigen taal

De jongensdroom komt nooit meer uit e rockgroep Va Is Licht trad onlangs D op in deTilburgse concertzaal Noorderligt Ter promotie van de cd De Oli-

Drie jongens uit dezelfde straat in Hilvarenbeek voeren een muzikale strijd voor de vermenging van Nederlandstalige teksten en stevige rock.

De grote platenmaatschappij Sony heeft er vertrouwen in en heeft de fant terug in Brabant, een initiatief van degroep een contract aangeboden. "Sony wil ons langzaam naar boven Brabantse Milieufederatie Voorhetop- brengen. Niet in één keer. IVIaar wel naar boven. Naar de top.' treden zitten de drie bandleden in de kleedkamerendrinkenkoffieencola Bij Vals Licht wordt zelden alcohol geschonken Enzekernietvooreen optreden Het zijn niet zulke bierliefhebbers "Ik vergelijk het met een profvoetballer Ronald de Boer drinkt toch ook niet een paar flesjes bier voor een wedstrijd Op een podium moet je presteren en dat kun je het beste als je in een goede conditie bent" De uitspraak van zanger/ gitarist Tony de Bruijn is tekenend voor de instelling van de band uit Hilvarenbeek De drie jongens van Vals Licht hebben alle drie een vaste baan "Ambachtelijk werk", omschrijft drummer lohann de Groot hun job Daarnaast proberen ze veel op te treden In Nederland Opeigen houtje, maar ook regelmatig als voorprogramma van grotere bands als De Dijk of Van Dik Hout Twee groepen die ook in hun eigen taal zingen, dat hebben ze gemeen Z a n g e r De Bruijn maakt al twaalf jaar muziek Al heel lang met drummer De Groot en sinds een jaar of drie ook met bassist Patrick de Kok Drie jongens uit dezelfde straat in Hilvarenbeek De

Vals Licht |Foto Ron Kruit |

Groot "We kennen elkaar al bijna ons hele leven Maar vroeger speelden zowel Tony als Patrick bas, dus ze konden niet met elkaar in één groep zitten "Toen drie jaar geleden De Bruijn de overstap had gemaakt van bas naar gitaar en een keer naar buiten wilde komen met z'n Nederlandstalige teksten, lukte het de voormalige voetbalvriendjes wel om samen te spelen De Bruijn. "Ikschrijf al zo'n tien jaar teksten in het Nederlands, maar durfde ze nooit te zingen omdat je je dan zo kwetsbaar opstelt |e kunt je niet verschuilen. Maaraan deandere kant kan ik me in m'n eigen taal veel beter uitdrukken."

Tot een paar jaar geleden had bi|na geen enkele concertzaal interesse in de Amerikaanse Nirvana-rock met Nederlandse teksten van Vals Licht. "'We doen niet aan Nederiandstalig We programmeren alleen stevige muziek', kregen wedan te horen", vertelt De Bruijn met een zuur gezicht. "Alsof dat niet samen kon gaan " Voor veel mensen blijven stevige gitaren en Nederlandse teksten onverenigbaar Maar mede dankzij de veel geprezen rockgroep Van Dik Hout is er in de afgelopen twee jaar wel wat veranderd Het contract dat Vals Licht met Sony tekende is

daarvan een voorbeeld.

De teksten van De Bruijn zijn erg persoonlijk Gevoelig, zoals in het nummer De mooiste liederen 'In het donker zoek ik naar genegenheid/Ik lig hier samen met m'n eenzaamheid ' En wat minder gevoelig, zoals in het nummer Hel interesseert me geen reet 'Ik heb je gisteren de deur uitgezet/ omdat je niet goed genoeg was in bed/ Nu gaan er leugens door de stad/ je zegt dat we nooit sex hebben gehad / |e bent zo dom / je weet zelf niet eens waarom.'

De Bruijn is trots op zijn teksten en zingt ze graag "Maar", zegt hij, "er is slechts één nadeel aan het zingen in het Nederlands. En dat is dat mijn jongensdroom om de wereld te veroveren definitief nooit uit zal komen " De anderen kijken hem meewarig aan en de zanger zegt berustend. "Ikweet het, de kans was erg klein, maar het doel is wel definitief verdwenen Verder dan Nederland en België zullen we helaas nooit komen." jOvDj

Vorige maand is van Vals Licht de cd-singie De mooiste liederen uitgekomen, begi n volgend jaar verschijnt de cd LUBopa»*.

Allebei via Epic/Sony.

U N I V E R S B E I 4 DECEMBER 1997

Kringloop Bedrijf Tilburg

HUSK Wintersportreizen Voordelige ski- en snowboardrelzen voor (ex)studenten naar toplocaties in de Franse Alpen. Al vanaf f 197,(bus, app., skipas) en tevens laagste prijsgarantie. (www.Husk.nl) Bel snel 06-53755683 en overdag 0503186751 (ANVR/SGR).

Perosistraat 81, Tilburg Noord

eerste keus in tweede hands spullen!

Open: dinsdag t/m vrijdag: zaterdag:

9.30 - 17.00 u 9.30 - 16.00 u

buslijn 41 stopt voor de deur

\

WIJ werken aan de geneesmiddelen van de toekomst Daarbij hebben wij u nodig

^

ABG zoekt in opdracht van Pharma Bio-Research, het grootste instituut voor geneesmiddelenonderzoek in Europa, met vestigingen in Zuidlaren en Assen:

Deelnemers (MA^) 18-80 jaar voor diverse onderzoeken in de maanden december, januari en februari.

De vergoedmg varieert per onderzoek.

Bijvoorbeeld: ƒ 1850,- voor een verblijf van 15 dagen intern ƒ 600,- voor 3 dagen intern en 1 kort bezoek ƒ 500,-voor 2,5 dag intern.

Jaarlijks zijn er ongeveer 2500 deelnemers.

Inlichtingen: ABG (projectwerving) Turftorenstraat 20,9712 BP Groningen, Tel: 050-3 123 798.

A^

Matsertjes zijn bedoeld voor medewerkers en studenten van de KU8 Mits de lengte de dertig woorden met te boven gaat bedraagt de prijs vijf gulden Tot zestig woorden kost een matsertje tien gulden. Berichten meteen (para) commercieel karakter tot dertig woorden kostenf 50.-, elk woord meer kost een gulden extra Onder vooruitbetaling Maximaal twee matsertjes per activiteit Inleveren tot do 13 00 uur. Niet op woensdag.

Te koop Olivetti computer 486 SX33E Twee harde schijven en intern fax-modem.

Vaste vraagprijs. 600 gulden. T e l 0162-457261.

Kerst op Franse platteland?

Rust, ruimte, heerlijk eten, wijn proeven op authentieke Gasconse boerderij, in m o o i e g a s t e n k a m e r , m e t de Pyreneeën op zichtafstand. Kerstarrangement voor 2 pers al vanaf f 65,per dag (logies/ontbijt| Bel voor reservering 013-4662790 tijdens kantooruren, of na 19 00 u u r 013-4682868.

Prominentencollege Ook dit jaar organiseren EFACT en de FEW weer h e t prominentencollege Deze keer zal dhr Wellink, president van De Nederlandsche Bank, een lez i n g g e v e n P l a a t s Q Z 1, d a t u m woensdag 10 december, aanvangstijd ló.OOuur

Sanne Wallis de Vries Ter gelegenheid van de 1 Ie Dies van EFACT k o m t cabaretière Sanne Wallis de Vries op 12 februari 1998 naar de KUB Zij heeft zowel de Publieksals de Juryprijs op het Leids Cabaret Festival 1996 gewonnen en zal haar n i e u w e show SOP ten beste geven.

Aantekeningen gezocht Reserveren vanaf nu mogelijk op kaRecente collegeaantekeningen G I K m e r R l / R 2 K a a r t e n k o s t e n / 1 0 , - v o o r voor BE (Dit jaar of vorig jaar) & sa- leden en ƒ12,50 voor met-leden. m e n v a t t i n g nieuwe boek Laudon & Laudon |mits bestaand) Beloning- de Hulp gevraagd! moeite (mm. F35,-). Bel: 077-3523044 of mail' qniek@oce nl Wegens omstandigheden ben ik m e t in staat college te volgen Wie heeft er voor mij (tegen vergoeding) aanteCarrière Contact keningen van Marketing (terreinverWil je het landelijke project G a m e r e kenning) en / of Management AccounC o n t a c t m e e o r g a n i s e r e n en zo in ting. Bel Dunja 070-3475543 (b.g.g. c o n t a c t k o m e n m e t N e d e r l a n d s e 010-4668416).

TOP-bednjven. Kom langs bij EFACT (R1/R2) Vraag naar Rolf of Gisella.

Proefschrift?

Midden tussen het groen van de Baronie, letterlijl< op de Nederlands - Belgische grens in Baarle-Nassau, bevindt zich - sinds 1906 Drul<l<erij Em. de Jong.

Deze moderne Nederlandse grafische onderneming geniet In de grensstreek,

Uw jarenlange opofferingen verdienen een professionele grafische afsluiting, Bel voor onze informatieve documentatie met prijzen.

Drukkerij Elinkwijk Postbus 11061 3505 BB Utrecht

030-2444921

maar ook ver daarbuiten grote bekendheid.

Lel<l<er buiten werlien? flOO,- tot f200,- per dag bijverdienen? Dat kan! Op dagen die jij wilt! Eti schoonmaakdiensten zoekt serieuze parttimestudentenglazenwassers (ervaring geen vereiste). Geïnteresseerd?Bel Giovanni 0654785833 tussen 19.30 en 20.30 uur.

Gezocht Studente: niet rokend, voor administratieve werkzaamheden, ongeveer 2 dagen per week (flexibel).

Brouwers Interieurs, tel. 013-5800300.

Oproep-/productielirachten gezoclit Euroflex B.V. is per direct op zoek naar oproep-/ productiekrachten voor bedrijven in regio Tilburg. Goede arbeidsvoonwaarden en salariëring. Bel: 013-5424158 of 0654713228 of kom langs.

Medewerkers gezoclit Nieuw te openen Horecabedrijf op de Heuvel zoekt medewerkers (m/v). Leeftijd vanaf 21 Jaar. Interesse?

Bel: 06-53309022.

Vrijwilligsters gezocht Dinox Medical investigations en Farma Research zoeken gezonde vrouwen (18-35 Jaar), met een regelmatige menstruele cyclus (24-35 dgn), die mee willen werken aan diverse onderzoeken met Anticonceptie pillen. Ook pilgebruiksters kunnen reageren, er staat een redelijke financiële vergoeding tegenover. Inlichtingen op werkdagen tussen 11.0015.00 uur, dr. Christine Klipping, dr. Ingrid Duijkers, Anna van Dijen, bel 024-388 87 86, Groenewoudseweg 317, 5624 TX Nijmgen.

Goedkope skireizen Goedkope skireizen naar Frankrijk, Italië, Oostenrijk en Tsjechië. De prijs is incl. bus, app./htl. en skipas al va ƒ199. Speciale kortingen voor groepen. Bel GoGo Tours 010-2802100 ANVR/SGR of kijk op RTL4 p.531 & http://www.gogo.nl Camelot snow-specials!

Supervoordelige en oergezellige ski- & snowboardrelzen voor studenten. Frankrijk, Oostenrijk, Andorra. Al vanaf ƒ 299,- (bus/app/skipas). Speciale groepskortingen.

Nieuw: weekend-specials en short weeks naar Val Thorens. Bel CAMELOT 030-2769246.

Steeds meer opdrachtgeversvan-formaat uit vooral Nederland en België

produktie

weten ons moeiteloos te vinden. Dat is trouwens niet verwonderlijk, want wij hebben onze klanten

van de pers

veel te bieden: kwalitatief hoogwaardige faciliteiten, messcherpe prijzen en tiptop service.

Erik,

veel succes

in je nieuwe baan!

Drukkerij Em. ie long Postbus 8 5110 AA Baarte-Nassau Visweg 8 5111 H) Baarte-Nassau Telefoon

013 - 507 5555

Telefax

013 - 507 9100

Zoek je ook een baan?

Schrijf je nu in!

start. De kruiwagen voor gemotiveerd personeel.

ZIEN IS...

WATAHDERSDAN WEKIJKEH Zo'n 50 miljoen mensen 7ijn blmd of ernstig slechtziend. In Zuidoost Azië wordt elke minuut (!) een kind blind. U kunt helpen: een staaroperatie kost in India slechts ƒ 70,-

Stichting Blindheidbestrijding Ontwikkelingslanden Spruitenbosstraat 6. 2012 LK. Haarlem Tel 023 - 534 36 08

G/RO 330070 Je vindt ons in Gebouw P, Kamer 207, Telefoon 013-4681127

U N I V E R S E E I 4 DECEMBER 1997

ALGEMEEN 11 Uitreiking

Mensenrecbtenprijs

1998) start er weer een Opjutgroep waarin studenten m e t een studie achterstand elkaar controleren en ondersteunen om studie uitstelge drag te d o o r b r e k e n en de s t u d i e methode te optimaliseren Inschrij ving tot 19 jan 1998 bij het Studen ten Advies Bureau

De mededelingenpagina wordt verzorgd door Univers (tel 2277) Diensten

op ma m i of vr kamer Y 429, tel je dwars zit of luisteren naar wat 4663185 a n d e r e n te v e r t e l l e n h e b b e n Er wordt uitgelegd wat er besproken is in het bestuur en de faculteitsraad, Inschrijving verplicht fiscaal je k o m t te weten hoe het staat met keuzevak (bijvoorbeeld) de faculteitsreis en je Men dient zich verplicht in te teke hoort de laatste nieuwtjes over sym nen tussen I en 12 dec '97 via Inter posia en cursussen waar studenten net Een ieder die zich op de voorge soms gratis naar toe k u n n e n Lijkt schreven wi]ze voor een vak m je dit wat kom dan eens langs of schriift zal tot de desbetreffende neem contact op met cursus worden toegelaten zodat een M C F Videler@kub nl run op de computers met nodig is De inschrijving kan geschieden via Roosterwijzigingen elke computer met Internet aanslui ting en via de computers in C Z 104 Het college Informatiewetenschap M e n heeft de volgende gegevens vindt op 18 dec plaats in QZ 105 nodig de vakcode van het vak dat u ( i p v AZ8) wilt gaan volgen (zie hiervoor de studiegids), u w administratienum mer (ANR) en uw wachtwoord De inschrijf pagina is te vinden onder de homepage van de KUB Kies achter eenvolgens Onderwijs en Onder zoek Studie informatie , " O p starten C omap Een m e e r uitge breide beschrijving v i n d t u in de i n t e r n e t v e r s i e van U n i v e r s Voor h u l p bij de inschrijving k a n m e n c o n t a c t o p n e m e n m e t dhr Polak Recbtsgeschiedenis A (CZ 102), m w T o e b o s c h (Y 325 deeltijdstudenten 4 6 6 2 5 0 2 ) of m w S n o e p (Y 3 2 3 , 4668121) Indien m e n zich niet op In de studiegids staat op pagina 290 de voorgeschreven wijze heeft inge een foute d a t u m vermeld Het col s c h r e v e n , k a n de t o e g a n g t o t de lege van 19 febr moet 12 febr zijn cursus worden geweigerd @

Op ma 8 dec a s , 16 00 uur Ruth ^ n faculteiten gelieve hun kopij in WP5 1 per e mail (Schendel@kub nl) aan te leveren uiterlijk donderdag 13 0 0 uur De berichten dienen kort First zaal, zal voor de tweede maal Loopbaan Advies Centrum en kernachtig geformuleerd te zijn Uitgebreide versies van de de Mensenrechtenpri)s van de KUB mededelingen kunnen geplaatst worden in de Internetversie van Umvers Twijfel je of je de juiste opleiding worden uitgereikt Deze prijs is be Daarnaar wordt in de betreffende korte mededeling in de krant verv<ezen hebt gekozen en overweeg je o m schikbaar voor (wetenschappeli)ke) met het t e k e n @ De mededelingen voor Internet s t u r e n naar over te stappen naar een andere stu activiteiten waarin mensenrechten Y D Verschuren@kub nl Uiterlijk vrijdag 9 00 uur De redactie behoudt die' Wil je je oriënteren op stagemo centraal staan danwei activiteiten zich overigens het recht voor om m te korten als er teveel kopij is gelijkheden of zoek je informatie die bijdragen aan de verbetering van over hoe je moet solliciteren' Met de m e n s e n r e c h t e n s i t u a t i e in een deze en andere vragen kun je terecht bepaald land Met het instellen van Gezondheidszorg in het Loopbaan Advies C e n t r u m Ace and Fis (IB) YZ I i p v AZ 116 deze prijs wil de KUB de aandacht Competitie en privatisering (gebouw N kamer 7) I n h e t i n f o r m a 22/12 W i s k u n d e (gr oranje/roze) voor de mensenrechten b m n e n de Investeringen m Oosteuropese t i e c e n t r u m van het LAC is volop C Z 101 i p v AZ 10 KUB stimuleren Zowel medewer netwerk bedrijfstakken documentatie te raadplegen en voor 5/1 Wiskunde (gr oranje/roze) C Z kers als studenten k o m e n in aan Prijsngiditeiten rantsoeneringen specifieke vragen en problemen of merkmg voor de prijs Voor beide 101 i p v AZ 10 belastingen het beoordelen van je soUictatiebnef categorieën is een aparte prijs be 8/1 G e m t Micro/Wisk (gr oranje/ Beschrijvingen zijn beschikbaar op IS het altijd mogelijk een afspraak schikbaar van i 5 000,= roze) 12 45 u in SZ 21 23 het secretariaat econometrie B915, te m a k e n m e t de studiekeuze advi Een onafhankelijke jury beslist op 25 1 p V Q Z 201 202 203 013 4662430, alwaar m e n zich ook seur of de loopbaanadviseur Voor basis van facultaire voordrachten Ace Adm Syst I (gr oranje/roze) k a n i n t e k e n e n S a m e n w e r k e n is meer informatie over de activiteiten aan wie de prijs zal worden toege 13 45 in A Z 6 1 p V Q Z 204 toegestaan Deelnemers zullen wor van het LAC raadpleeg ook onze kend Deze jury is als volgt samen Zaalwi]ziging w e b s i t e (http / / c w i s k u b nl/~dso/ den ingedeeld m groepen die door gesteld Voor blok 3 en blok 4 propedeuse lac/l docenten Wiskundige Economie Econometrie prof dr P R Baehr directeur van begeleid zullen worden Voor nade college Micro economie voor Eco het Studie en Informatiecentrum re informatie Thijs ten Raa, B920 nometristen werkgroep van YZ 7is Mensenrechten van de Rijksuniver 013 4662365 verplaatst naar YZ 12 siteit Utrecht werkgroep WRS 1 van YZ 7 is ver prof dr Th C van Boven, boogie plaatst naar YZ 12 Nieuw verplicht fiscaal raar i n t e r n a t i o n a a l r e c h t aan de Tentamen Recbtsgeschiedenis Universiteit Maastricht, keuzevak Fiscale aspecten van Inschrijving verplicht fiscale drs A JI Kemps, directeur Amnes Recidivisten Econometrie verervingen Het t e n t a m e n Recbtsgeschiedenis keuzevakken deeltijdstudenten ty International Nederland E J O o p m a 12jan 1998 zal een open docent Mr I f F A van Vijfeijken Recidivisten Econometrie die Adm Voordat prof dr P R Baehr als voor i _ Deeltijdstudenten k u n n e n zich v a boek tentamen zijn do 5,12,19 en 26 febr 1998 van 8 45 T e c h n i e k e n nog n i e t h e b b e n be zitter van de jury bekend zal maken 1 t / m 12 dec aanmelden op telnr I 0 3 0 i n S Z 1 8 Z i e v o o r inhoud van haald en op J 6 ;an hiervoor tenta aan wie de Mensenrecbtenprijs KUB 013 4662502of466812I H o u d t u w het vak het prikbord bij het Onder Dgji Haag-dag m e n willen afleggen m o e t e n zich 1997 zal worden toegekend, zal prof Bereikbaarheid a d m i n i s t r a t i e n u m m e r en w a c h t wijsbureau FEW (lie) hiervoor melden middels de lijst op dr Tb C Van Boven een toespraak Onderwijsbureau woord gereed' Op 5 febr a s organiseert het Men het prikbord bij kamer B 1118 uiter houden met als titel 'Een universe toraat deze dag voor eerstejaars stu lijk tot 22 dec ie verklaring over de plichten van de Mevr drs E de Ponti studie advi (Verplicht Fiscaal) Keuzevak/ d e n t e n Er w o r d t een b e z o e k ge Fiscale aspecten van mens'' seur doctoraal Ae/Be, verkorte opl Fiscale Economie bracht aan verschillende instanties, verervingen Bedrijfseconomie heeft telefonisch Aanpassing schema prop.

Eenieder die de u i t r e i k i n g van de ambassades en ministeries Je k u n t De inschrijving in het kader van het spreekuur op dl en do van 9 30 10 30 tentamens Mensenrecbtenprijs wil bijwonen is (generatie '97/'98) Op 5, 12, 19 en 26 febr '98 van 8 45 je aanmelden bij het Mentoraat, heb vak V e r p l i c h t Fiscaal K e u z e v a k u en inloopspreekuren ma di en do van harte welkom 10 3 0 u u r i n S Z 18 vindt dit nieuwe je geen mentoren dan kan dat op 17 dient in de periode van I dec t / m 12 Op 20 jan kan door die studenten van 10 30 12 3 0 u Vervalt 8/12 15/ Voor nadere informatie k u n t u con v e r p l i c h t e k e u z e v a k (docent M r of 19 dec tussen 10 00 12 00 uur op dec '97 te geschieden Inschrijving die hiervoor m aanmerking k o m e n 12 tact opnemen m e t de secretaris van IJ F A van Vijfeijken) plaats Men Y 4 3 I Inschrijfgeld bedraagt fl 26, IS verplicht en kan uitsluitend via EXEL/MATLAB (conditioneel) wor Mevr Drs L Bals, studie adviseur de jury drs ] de Kort (Bureau Bui dient zich voor dit vak in te schrij (incl 2 consumptiebonnen), waar de computer plaatsvinden Zie voor den herkanst Een oproep volgt propedeuse Economie, Fiscale Eco tenland, A 13 tel 4662236 p mail ven Zie hiervoor Inschrijving ver van je fl 20, terug krijgt mdien je de procedure blz 377 van de Studie Op 26 juni IS de conditionele herkan nomie verk opl Fiscale Economie, j dekort@kub nl| plicht fiscaal keuzevak @ daadwerkelijk bent meegegaan en je gids, deel I sing voor wiskunde 2 uiteraard m e t International Business, is afwezig gelegitimeerd hebt bij de borrel bij voor wiskunde 1 tot 5 j a n u a r i 98 De s p r e e k u r e n een van de student Europees gemeenschapsrecht Op 20 aug kan elke student mee Bureau worden waargenomen door dhr drs Internationalisering assistenten BIBLIOTHEEK (opleiding Nederlands recht) ­ doen aan de herkansing voor EXEL/ R D o m s hij h e e f t t e l e f o n i s c h De nieuwspagina op het WWW van MATLAB spreekuur op wo en vr van 09 30 aanvulling studiegids Wo 17 dec 1997 van 9 30 11 00 uur Bureau Internationalisering is aan Extra college Inleiding Logica (Bik prop ) wordt niet op 26 Staats­ 10 30 u en i n l o o p s p r e e k u u r op vindt een curcus Zoeken naar Tijd Het hoorcollege vindt plaats v a 4 gepast Allerlei fondsen en subsi aug maar op 27 aug herkanst ma WO en vr van 10 30 12 30 u en bestuursrecht voor schriftartikelen met de GIW plaats febr op wo 10 45 12 30 in A Z 115 dies voor internationale studierei Dhr drs J Bergmans, studie advi in de Bibliotheek,Instructielokaal economen (geen college op 25 febr ) Ook zijn zen tref je er o m aan Bezoek daar seur BIK, Econometrie verk opl Wijziging op niveau O L6 tentamenscbema er 4 werkcolleges "casus oplossen" Het extra college voor economen en om eens de pagina's van Bureau In BIK, Internationalisering heeft op voor recidivisten Behandeld wordt het zoeken naar propedeuses (casuscolleges of CC's), op 26 maart sociologen, door m r j A F Peters zal ternationalsering' ma do en vr telefonisch spreekuur tijdschriftartikelen m b v 2 april, 7 en 14 mei C C I op do worden gegeven op 11 dec om 9 30 van 13 30 14 3 0 u en inloopspreek Bij h e t O n d e r w i j s b u r e a u FEW (B KUB O n h n e C ontents 10 45 12 30 m Q Z 101 (op 2 april in m YZ I uur op ma do e n v r van I I 00 12 00 11 etage) in de gang ligt een nieuw Inleiding Bedrijfseconomie Landelijke Online C ontents A Z I I 7 ) , C C 2 o p d o 13 45 I5 3 0 i n u Vervalt op 8/12 schema en ook op Internet is het postdoct. belastingkunde Carl Uncover A Z 6 e n C C 3 op do 15 45 17 30 in Bestuursrecht B / Staats­en schema aangepast' Na een korte klassikale uitleg over ' (blokl) AZ 6 Men dient zich voor een van bestuursrecht ­ tweede het zoeken naartijdschriftartikelen Propedeusestudenten de casuscolleges (CC 1,C C 2 of C C In plaats van het boek ' bedrijfseco semester in de drie b e s t a n d e n , w o r d t m e t Conditionele hertentamens 3) in te tekenen tijdens de mschrij nomische analyses ' zal worden ge Wanneer b l o k o p d r a c h t e n / t o e t s e n behulpvan opdrachten het zoeken in ving voor de werkgroepen De hoor en werkcolleges beginnen b r u i k t ' Jaarverslaggeving , Epe/ Voor Economie en International moeten worden gemaakt staat m je deze bestanden geoefend inde week van 26 ]an 98 dit is dus Koetzier Wolters Noordhof, ISBN Business verwijzend naar de studie blokboek of hoor je van docent(en) De cursus is bedoeld voor studenten een week eerder dan m het college Europees gemeenschapsrecht 9001304109 gids (deel 1) pag 13 en (deel 2) pag Waar deze opdrachten/toetsen wor en KUB medewerkers rooster in de studiegids bij Bestuurs (opleiding 105 in blokboek 2 wordt een 'her Europees recht) ­ den afgenomen vind je op het prik Enige ervaring met MS Windows en recht B staat vermeld' ziene regeling m b t de conditio bord in de hal van gebouw C (zaal aanvulling studiegids met het gebruik van degeintegreer n e l e h e r t e n t a m e n s o p g e n o m e n en stoel) en geldt per opdracht de werkplek (GIW) is voldoende Het hoorcollege vindt plaats v a 4 Lees deze goed Voor Bik w o r d t Tentamen Milieurecht I voor De cursus duurt ongeveer I'/ u u r febr op WO 10 45 12 30 in AZ 115 eveneens verwezen naar het blok Inschniven bij de C entrale Biblio Recidivisten niet juristen Economie, Bik, (geen college op 25 febr ) Ook zijn boek 2 f c o n o m e t a s t e n komen voor tbeekbalie op niveau lof via e m a i l Econometrie. er 4 werkcolleges casus oplossen Het t e n t a m e n wordt mondeling af een c o n d i t i o n e e l h e r t e n t a m e n in Library@kub nl (opgeven N a a m , (casuscolleges of CC's) op 26 maart, genomen Voor het m a k e n van een aanmerking als het resultaat voor ANR Datum) Deelname, inclusief Het IS de bedoeling (als er voldoen 2 april 7 en 14 mei C C 1 van 10 45 afspraak k u n t u contact o p n e m e n het tentamen (dus excl opdrachten) cursusmateriaal, is gratis Groepen de belangstelling is) voor recidivis 12 30 m Q Z 101 (2 april m AZ 117) m e t de docent m r J M Verschuuren hoger of gelijk is aan 4 4 en het to tot maximaal 12 personen k u n n e n ten nog enkele responsie colleges te C C 2 van 13 45 15 30 in A Z 6 en (telefoon 013 4 6 6 2 6 9 4 of e m a i l tale r e s u l t a a t voor h e t vak (dus op afspraak opafwijkende tijden een verzorgen Studenten die hiervoor C C 3 van 15 45 17 30 in AZ 6 Ook j m verschuuren@kub nl) mcl blokopdrachten) lager is dan 6 cursus volgen belangstelling hebben m o e t e n dit zijn er werkcolleges voor studenten Voorlichting stage, scriptie, mailen aan betrokken docenten m van deze opleiding die d m v actie Capita Selecta Strafrecht je mail k u n je m e t e e n ook vragen Econol 1 keuzevakken, buitenland ve deelname en het schrijven van stellen zodat de docent weet wat een w e r k s t u k het extra studiepunt Viering zesde lustrum Op 22 jan 98 zal voor dit vak zoals Op wo 17 dec 1997 wordt, in sa In tegenstelling tot hetgeen in de behandeld moet worden k u n n e n verdienen Deze zijn op 6 theologische faculcuteit gegeven in de periode febr mei'97, menwerking m e t de vereniging van studiegids is vermeld zal 1 als ver De planning is als volgt 20 en 27 maart, 3 9 (do ) en 24 april een schriftelijk t e n t a m e n worden afgestudeerden Ex Libris, een voor plichte literatuur voor het vak Eco 15/12 1 0 4 5 u Bedrijfseconomie 1 Op do II dec vindt de officiële vie WC 1 van 10 45 12 30 in AZ 01 (op georganiseerd Studenten die willen nol 1 worden gebruikt M P Todaro lichtingsbijeenkomst georganiseerd Prof W V Hulst ring plaats van het zesde l u s t r u m 9 april van 10 45 12 30 in SZ 2 1 | , deelnemen aan dit t e n t a m e n wor over de stage en scriptie De bijeen (1997) ' E c o n o m i e D e v e l o p m e n t , 16/12 1 0 4 5 u Statistiek 1 Dr H van de faculteit In de ochtend is er WC 2 van 12 45 14 30 in A Z 01 (op den verzocht zich te melden bij het komst staat open voor alle Letteren Longman, London, 6e druk Dit boek een mini s y m p o s i u m r o n d o m de Moors 9 april van 13 45 15 30 m SZ 21), s e c r e t a r i a a t , Y 2 0 6 , t e l (013) studenten Het programma ziet er vervangt dus het in de studiegids lustrumpubhcatie, geschreven door 17/12 10 45 u Wijsbegeerte I Dr P WC 3 van 14 45 16 30 in AZ 01 (op 4662254 Indien het aantal deelne als volgt uit v e r m e l d e b o e k v a n G i l l i s et al docenten van de faculteit 's mid Meijs 9 april van 15 45 17 30 in SZ 21) mers beperkt blijkt te zijn (max 10 10 00 10 15 Algemene informatie (1996) dags is er een eucharistieviering m 8/1 I3 4 5 u Wijsbegeerte 2 Dr H Men dient zich voor een van de ca s t u d e n t e n ) gaat h e t schriftelijke (Olga Zweekhorst) de studentenkerk Maranatha en een de Regt suscolleges(CC 1,C C 2 o f C C 3)en t e n t a m e n m e t door en zal m o n d e 10 15 II 15 Eigen ervaringen stu academische zitting m de aula van 13/1 10 4 5 u Adm Technieken Drs Derdejaarsscriptie voor een van de werkcolleges (WC ling t e n t a m e n worden afgenomen denten de KUB BIJ die gelegenheid zal te A de C aluwe I WC 2 of WC 3) in te tekenen tij Econometrie Voor afspraken o m t r e n t het even 11 15 I I 30 Pauze vens de afsluiting plaatsvinden van 21/1 10 45 u Wiskunde 1 en 2 Dr dens de inschrijving voor de werk tueel af te n e m e n mondelinge ten 1 1 3 0 1 1 4 5 Wetenschapswinkel Studenten worden uitgenodigd in te de l u s t r u m a c t i e voor een basis H Hamers groepen @ t a m e n worden de kandidaten indi (Annelieke Koster) t e k e n e n op een van de volgende school m Pakistan De dag wordt 23/1 13 45 u Bedrijfseconomie 2 vidueel benaderd 11 45 12 00 L o o p b a a n A d v i e s derdejaarsscriptie onderwerpen besloten m e t een aperitief Alle Prof W V Hulst C e n t r u m (Petra van Nimwegen) Literatuur keuzevak De Tilburgse Kermis belangstellenden zijn w e l k o m Ongeveer 8 dec a s is bekend wel 12 00 12 30 Lerarenopleiding Fon Rondleiding/ Albert Heijn en het vrijwillige fi Bestuurskunde II ke responsie colleges zullen door tys (Jan de Jong) liaalbedrijf gaan, de zalen vindt je dan op het computerinstructie Europees 111 wat in de studiegids staat moet 12 30 13 00 Begeleiding en beoor Intellectueel eigendom en de prijs prikbord bij het Onderwijsbureau documentatiecentrum de volgende literatuur worden aan deling (C arel van Wijk) van C D s FEW H e etage geschaft F Hendriks, Beleid, cul Dit vindt plaats op 3 en 10 dec a s Credietkaartorganisaties t u u r en instituties Het verhaal van van 13 30 15 30 uur Deelname hier BTW Eenmalige zaalwijzigingen twee steden Leiden DSWO Press, aan kan door in te t e k e n e n op de De Leontief paradox Studentenberaad 1996 en V J J M Bekkers, N i e u w e daarvoor bestemde lijsten op de 4e Milieu restricties en Internationa Propedeuses vormen van sturing en informatise etage gebouw Y Hier zal t z t ook Heb je klachten over de tussentoets Ie concurrentie 9/12 wc Micro econ groep 4 IB voor ring, Delft Eburon 1993 Voorts een Opiutgroep bekend worden gemaakt waar u zich of over een docent'Wil je weten wat spoorconcurrentie een keer m YZ 9 i p v YZ 10 reader Bestuurskunde C (+ ƒ 7,50) die dan dient te verzamelen Bent u op er gaande is op de faculteit' Kom dan Verticale integratie Stel je het studeren steeds opnieuw 9/12 Wiskunde (gr geel) C Z 101 verkrijgbaar is bij het dictatenma bovengenoemde data verhinderd en naar het studentenberaad Elke wo Competitie en de performance van te lang u i t ' Komt er weinig van al je 1p v Q Z 1 gazijn(zieookbij Bestuurskunde C u wilt toch deelnemen, dan k u n t u van 12 45 tot 13 45 k u n je binnen bedrijfstakken studieplannen' Vanaf de Ie week 15/12 Wiskunde (gr oranje/roze) op blz 111 van de studiegids) contact opnemen met Jan Duyvensz lopen inB 309 Hier k u n je kwijt wat Netwerken van het nieuwe semester (di 3 febr CZ 101 i p v AZ 10

FACULTEIT— RECHTEN

FACULTEIT­ ECONOMIE

g

1

. ' " / ■ ■ ^

FACULTEIT— LEHEREN

U N I V E R S E £ l 4 DECEMBER 1997

js'^'A.

Colleges Vergelijkend Privaatrecht II

Propedeuse Statistiek

Psychologie:

De colleges vinden op de volgende Extra hoorcolleges op 8/12 (8:45; dataplaats:17febr.l0.45-12.30u.in AZ10)en6/l (9:45; AZ115) PZ25; 18 febr. 10.45-12.30 u. in AZOl; 19 febr.10.45-12.30 u. in Doctoraal Psychologie PZ210; 20 febr.10.45-12.30 u. in AZOl; 1 april 10.45-12.30 u. in Beroepsvaardigheden; dataverzameAZOl; 2 april 8.45-10.30 u. in ling QZ203; 3 april 10.45-12.30 u. in Inschrijven kan elke dinsdag- en AZ02. Verplichte literatuur (ver- woensdagmiddag in P501a. Er zijn krijgbaar bij de boekhandel): FER- nog plaatsen in de volgende groepen: RARI, Specific Topics of the CISG 23/1 en 6/2; 13/3 en 27/3; 10/4 en in the Light of Judicial Application 24/4; 15/5 en 29/5. Zie verder eerand Scholarly Writing, in Preadvie- der berichten. zen uitgebracht voor de Vereniging voorBurgerlijk Recht, vol. 10,1995, p. 81 e.v. Deze dient vóór aanvang Tentamen van de colleges bestudeerd te zijn! Person eelpsych ologie Inschrijving is verplicht, uiterlijk op De literatuur voor het tentamen 21 jan. bij het secretariaat, Y 256, tel. personeelspychologie (loopbanen) 013-4662281.Voor het mondelinge bestaat uit: tentamen dient een afspraak te Peeters, H. & Schalk, R. De menseworden gemaakt met de docent. Het lijke levensloop in historisch pertentamen kan vervangen worden spectief (27-40); Taillieu, T. Deloopdoor het schrijven van een paper in baan (41-60); Schruijer, S. Managede vorm van een artikel. mentroUen en levensdoelen:gerelateerd aan leeftijd of ervaring? (97108), Schalk, R., Taillieu, T. & Vansina, L. Loopbaanbeleid (191-206); Freese, C & Schalk, R. Het psychologisch contract en leeftijdsbewust personeelsmana SOCIALE gement (207-224); Hoofdstuk 2, 3, 6,12 en 13 uit: Oudere werknemers WETENSCHAPPEN in een veranderende wereld. Schalk, &-iR. (Red.). Utrecht: Lemma, 1995.

FACULTEIT

\;^t;5^'j#:5^

Cursus Technologie, Samenleving

Beleid en

Personeel-wetenschappen Studenten die op grond van een HBO-diploma Personeel &. Arbeid of Personeel & Organisatie tot de opleiding PEW zijn toegelaten, kunnen in aanmerking komen voor een vrijstelling van de cursus Sociologie van Arbeid en Organisatie. Bij geen persoonlijk bericht, contact opnemen met de studieadviseur.

VACATURES

SPSStoets

Op WO 10/12 om 13:45 uur vindt een herkansing van de SPSS-toets plaats, bedoeld voor studenten ASZ, PEW, PSY, SOC en VTW van het collegejaar 1995/1996 (of eerder] die nog niet aan deze toets hebben deelgenomen of hiervoor nog niet geslaagd zijn. Studenten kunnen zich t/m 9 december inschrijven via COMAP. De handleiding voor de inschrijving van deze toets viaCOMAP is te vinden bij de roosters in gang 3 van gebouw P. Responsiecolleges Analyse

Causale

Responsiecolleges gepland op 3/12 (8:45; YZlIen 16/12 (8:45; AZ117).

Dit is een rectificatie van een eerder bericht.

MTOcolleges

in weekSO

Inl. MTO: di 13:45 (AZl 17); do 10:45 (AZ05); vrij 10:45 (AZ05). De zalen voor werkgroepen Statistiek van Prof. E. Bijnen zijn ongewijzigd.

U N I V E R S ^ H 4 DECEMBER 1997

|

Bij het Fiscaal Instituut Tilburg bestaat per 1 febr. 1998 een vacature voor een

Staden

t-assisten (m/v)

^rifo

Alpha Telemarketing is de afgelopen jaren uitgegroeid tot één van de grootste en meest telemarketingburo's

t

vac.nr.: 1273 voor 1 dag in de week ten behoeve van het secretariaat.

In aanmerking komen doctoraalstudenten fiscaal recht of fiscale economie die: affiniteit hebben met secretariaatswerkzaamheden; belangstelling hebben voor het meeorganiseren van werkzaamhe den voor een organisatie zoals het FIT; bij voorkeur twee jaar beschikbaar zijn voor deze functie.

Belangstellenden kunnen hun schriftelijke sollicitatie, vergezeld van een cv en een cijferlijst tot 15 jan. 1998 richten aan: mr. H.A.M. Backx, secretaris faculteit der Rechtsgeleerdheid, Postbus 90153, 5000 LE Tilburg, o.v.v. het vac.nr. op enveloppe en brief.

^ , eert

^ e tise

Alpha Tfelemarketing zoekt parttime

UBlemarketeers Cm/v)

professionele

(voor maximaal 20 uur per week)

van Nederland.

De basis voor ons succes is een

Funktie-inhoud

flexibele organisatie die kiest voor

Je werkt in een callcenter met ± 60 telemarketeers.

maatwerk van de hoogste

kwaliteit.

De belangrijkste aktiviteit die wij uitvoeren is het verkopen van

Alpha Telemarketing is gevestigd in

produkten en/of diensten via de telefoon, denk bijvoorbeeld aan

het centrum van Tilburg. Alle

de verkoop van proefabonnementen, het verzorgen van

telemarketingaktiviteiten

commerciële aktiviteiten voor postorderbedrijven.

worden

uitgevoerd vanuit ons moderne callcenter aan de Stationsstraat

19.

Op dit moment werken bij ons zo'n 80 mensen.

Wij hebben onze

Wat kunnen wij bieden?

Een prettige werkomgeving en een leuke bijverdienste tijdens je studie. Daarnaast misschien zelfs een eerste stap in de commercie.

werkzaamheden

onderverdeeld in twee werkmaat-

Wat vragen wij:

schappijen:

• een prettige en enthousiaste telefoonstem

• Alpha

i/ commercieel inzicht

Telemarketing

(bedrijfsleven

In febr. 1998 zal de cursus Technologie, Beleid en Samenleving weer van start gaan. De colleges van deze cursus worden verzorgd door prof.dr.ir. Ruud Smits en enkele gastdocenten. Prof.dr.ir. Ruud Smits is verbonden aan TNO-STB, het Studiecentrum voor Technologie en Beleid.

Het doel van deze cursus is zowel Tentamens PGO PEW op empirisch als theoretisch niveau inzicht verschaffen in de relatie De termijnen van aanmelding voor technologie, economie en samenle- tentamens staan vermeld op pag. ving, alsook nagaanwelke mogelijk- 313 van de studiegids. heden het beleid heeft om in het proces van technologische ontwik- Student-assistenten gevraagd keling te interveniëren.

De verplichte literatuur voor deze De vakgroep Personeelwetenschapcursus bestaat uit twee readers. Om pen zoekt voor 1998 een aantal studeze readers in bezit te krijgen is dent-assistenten voor onderwijs- en voorinschri; ving gewenst, want het onderzoeksondersteuning op diveraantal exemplaren zal beperkt zijn. se terreinen. Nadere inlichtingen en De prijs van beide readers tezamen sollicitaties te richten aan mevr. dr. zal circa Fl. 100,- bedragen.

K. van Dam, S-145, tel. 4662371.

Studenten die de cursus Technolo- Aanmeldingen voor 20 december. gie, Beleid en Samenleving willen volgen, dienen zich vóór 15 dec. De vakgroep MTO zoekt student-as1997 in te schrijven op de inschrijf- sistent (2de of 3dejaars SOC, PEW, lijsten bij het BOC of bij het secre- ASZ, VTW of BOW) voor één dag per tariaatBOW(S155). Alleen bij voor- week. De datum van indiensttreding inschrijving kan men ervan verze- is 1 jan. 1998. kerd zijn de readers straks ook daad- De werkzaamheden zullen hoofdzawerkelijk in bezit te hebben. kelijk bestaan uit het verlenen van assistentie bij de SPSS-practica, en uit assistentie bij devoorbereiding Roosters tweede semester van onderwijs en de uitvoering van De definitieve roosters voor het onderzoek. Belangstellenden kuntweede semester zijn in januari be- nen, binnen 2 weken na verschijnen van dit bericht, een kort briefje met schikbaar. persoonlijke gegevens verzenden aan Dr. J. Scheirs, kamer S-171, Zaalwijzigingea waarna zij zullen worden uitgenoOp 10/12 vindt Sociale Filosofie om digd voor een gesprek.

15:45 plaats in YZ12 i.p.v. YZIO Op 12/12 vindt Sociale Psychologie plaats in CZlOl i.p.v. QZl M.i.v. 25 nov. wordt het hoorcollege SPSS op di. 8:45 teruggeplaatst naar QZlOl Herkansing

ft^XV*

richting

consument);

• Alpha Telemarketing Business to Business (bedrijfsleven bedrijfsleven).

richting

1/ goede beheersing van de Nederlandse taal •^ creativiteit in het beargumenteren

Sollicitatieprocedure Wil je meer weten, neem dan telefonisch kontakt op met Miranda de Bos. Een informatiepakket met sollicitatieformulier wordt je dan toegezonden.

Tfel: 013-5434343

menu

UITREIKING MENSENRECHTENPRIJS KUB 1997 MAANDAG 8 DECEMBER 1997, 16.00 UUR, RUTH FIRST ZAAL Op maandag 8 december a.s., 16.00 uur, zal voor de tweede maal de Mensenrechtenprijs van de KUB worden uitgereikt. Deze prijs is beschikbaar voor (wetenschappelijke) activiteiten waarin mensenrechten centraal staan danwei activiteiten die bijdragen aan de verbetering van de mensenrechtensituatie in een bepaald land. Met het instellen van deze prijs wil de KUB de aandacht voor de mensenrechten binnen de KUB stimuleren. Zowel medewerkers als studenten komen in aanmerking voor de prijs. Voor beide categorieën is een aparte prijs beschikbaar van fl. 5.000, = .

Een onafhankelijke jury beslist op basis van facultaire voordrachten aan wie de prijs zal worden toegekend. Deze jury is als volgt samengesteld: -prof. dr. P.R. Baehr, directeur van het Studie- en Informatiecentrum Mensenrechten van de Rijksuniversiteit Utrecht; -prof. dr. Th.C. van Boven, hoogleraar internationaal recht aan de Universiteit Maastricht; -drs. A.J.J. Kemps, directeur Amnesty International Nederiand.

Voordat prof. dr. P.R. Baehr als voorzitter van de jury bekend zal maken aan wie de Mensenrechtenprijs KUB 1997 zal worden toegekend, zal prof. dr. Th. C. Van Boven een toespraak houden met als titel "Een universele verklaring over de plichten van de mens?".

Periode 8 t / m 12 december

Maandag

franse uiensoep of bieslookcrèmesoep boerengehaktbal met jus of kipfilet met champignonsaus aardappelgratin afgekookte aardappelen gesmoorde spruitjes of bloemkool-broccolimix

Dinsdag

cliinese tomatensoep of gebonden selderijsoep nasi goreng met babi ketjapkroepoek-sambalboontjesgebakken uitjes of rundersaacljs met mosterdjus-andijvle-gekookte aardappelen

Woensdag

erwtensoep of heldere ossens taartsoep hutspot met sucadelapje of gehaktschnitzel-boterboontjes met kervelsaus en gekookte aardappelen

Donderdag

bouillabaise of boerengroentensoep varkensschnitzel met stroganoffsaus of

kalkoensteak met Jus spinazie a la crème of wortelschijfjes met botersaus gebakken afgekookte aardappelen

Vrijdag

selderijboulllan of

Eenieder die de uitreiking van de Mensenrechtenprijs wil bijwonen is van harte welkom.

Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met de secretaris van de jury, drs. J. de Kort (Bureau Buitenland, A13; tel. 4662236; p-mail: j.dekort@kub.nI).

maïscrèmesoep zeeschnltzel met ravigottesaus of gehaktschnizel met argentljnse vleessaas romanoboontjes of maïs met paprika frites afgekookte aardappelen

T S C 'St. Olof' Vandaag zal h e t A r i s t o c r a t i s c h e Sociaal Maatschappelijke Activitei ten Collegium, voor v r i n d e n de SMAC, samen met de Sint een be zoek brengen aan een aantal lagere scholen in Tilburg Voor vanavond heelt de Akcie het open Pre tenta menfeest georganiseerd De cover band 'SPANK" zal het dak van de sociëteit spelen Na dit feest gaat de komkommertijd in Dit houdt in dat de sociëteit al leen geopend is op d i , wo en do Ma 15 dec vindt de tweede Alge mene L e d e n v e r g a d e r i n g v a n de Rood Zwart Geruite Senaat plaats op de sociëteit Het mensabestuur serveert in deze k o m k o m m e r t i | d op dl een maaltijd voor f 5, en op do voor f 7,50 Vidar Vanavond is het open slotfeest ge organiseerdm m v d e A k c i e e n E e r stejaarscie, neem al je vrienden en vriendinnen gezellig m e e ' Let op vandaag is ook de laatste dag dat ingeschreven kan worden voor het kerstdiner Dit diner zal gehouden worden op vrijdag 19 december en plaatsvinden m h e t Hoegaarden cafe Aan alle huizen ploegen en commissies, donderdag 11 novem her is de deadline van de Recover dus schrijf allemaal een leuk stuk je' In de tentamenperiode zal de bar alleen geopend zijn op donderdag en zondag op donderdag kan nog steeds gegeten worden op de loods Com petitieroeiers houdt de glazen gang in de gaten voor informatie over de compi mdoor, deze zal nl binnen kort beginnen' Iedereen succes met de tentamens'

STUDIE VERENIGINGEN Vrijspraak Op dl 9 dec om 19 30 u u r houdt Vereniging Fractie Vrijspraak weer haar maandelijkse ledenvergade ring Deze vergadering zal zijn in gebouw A zaal A 186 Na deze ver gadering zullen wij weer gezellig iets gaan drinken in Cafe Kandinsky TIgeak WIJ zijn nog steeds op zoek naar mensen die namens Tigeak willen meewerken aan het lustrum van de KUB Tigeak is de koepel voor alle studieverenigingen aan de Katholie ke Universiteit Brabant en is in die hoedanigheid gevraagd een activi telt te organiseren Op dl 7 apr zal er een promotie markt plaatsvinden en op WO 8 apr een discussiemiddag Het belooft een groots evenement te worden en de ambities zijn erg hoog Benjijook ambitieus en wil jij hier een bijdra ge aan leveren kom dan langs op kamer R6 ELSA Naast de studiegerichte activiteiten hebben wij de nodige borrels Deze altijd supergezellige bijeenkomsten vinden plaats in de 'Miller T i m e ' vanaf 21 00 uur De eerstvolgende borrel zal plaatsvinden op 10 decern ber Jullie zijn hierbij v a n h a r t e welkom Wil je i n f o r m a t i e over ELSA kom dan langs op de ELSA kamer, YZ 309 Spreekuur is elke di en WO van 12 45 13 30uur EFACT Intercontinental Travel In juh 1998 zal ICT naar Maleisië en Singapore gaan om markten te ver kennen voor Nederlandse bedrijven Kom voor meer informatie langs bij EFACT Cabaret Sanne Wallis de Vries Do 12 febr komt cabaretière San

ne Wallis de Vries naar de KUB van wege de 11 e Dies van EFACT Kaar ten kosten f 10 voorledenenf 12 50 voor n i e t leden en zijn vanaf nu verkrijgbaar bij EFACT PrommentencoUege Wo 10 dec zal dhr Wellink, presi dent van De Nederlandsche Bank, een lezing verzorgen Deze vindt plaats in Q Z l en begint om 16 OOuur Tentamenbundels De tentamenbundels zijn nog steeds verkrijgbaar op de EFACT kamer Carrière Contact Wil JIJ informatie over stages, vaca tures, inhousedagen, business cour ses, etc Kom je dan inschrijven op de EFACT kamer (R1/R2) Openingstijden De EFACT k a m e r ( R l / R 2 ) i s m a t / m vrij open van 10 00 tot 16 00 u Integrand Op zoek naar een (afstudeer) stagen Kom dan snel langs bij Integrand o m je m te schrijven' Wij zorgen ervoor dat JIJ de perfecte |afstudeer| stage of opdracht vindt Op dit m o m e n t hebben we 29 openstaande opdrach ten en er k o m e n elke week nieuwe opdrachten binnen Studeer je eco n o m e t r i e ' Dan zijn we op zoek naar JOU voor een afstudeerstage bij N a t i onale Nederlanden Kom eens kij k e n in o n z e (volle] o p e n s t a a n d e opdrachtenmap' Jaartje besturen'" Heb je z m in een jaartje Integrand b e s t u u r ' Op dit m o m e n t zijn we op zoek naar enkele enthousiastellin gen die ons team willen k o m e n ver sterken' Je k u n t het gehele jaar door beginnen Meer m f o ' Kom langs en we zullen je alles vertellen" Dus

De memobenchten zijn bedoeld voor studenten en gezelligheidsvere nigingen plus instituten en afdelingen welke activiteiten ontplooien op het terrein van cultuur ontspanningen sport Hou het kort en bondig De redactie behoudt zich het recht voor berichten in te korten Inleveren donderdags tot 13 00 uur. Niet op woensdag Kopij aanleveren In wp 5.1 Marge Iedereen opgelet de beurscorrectie IS achter de rug' De voordelen van het beleggen via het fonds van Mar ge zijn dat je veel leert over beleg gen dat je m e t een gering bedrag al k u n t meedoen en de contacten die je opdoet Ook kun je als lid actief zijn door het helpen organiseren van bijv lezingen en bedrijfsbezoeken De volgende vergadering zal plaats vinden op 7 jan in a s in zaal YZ 7 van de kub De aanvang van de ver gadering IS 20 OOuur Voorinforma tie over Marge k u n je ook terecht op het internet Het adres is s t u w w w kub nl/studie/ marge Binnenkort verschijnen op deze site ook beleggingstips Bezoek h e m eens, onze site' @ Mercurlus

Kom langs op de Integrand k a m e r ' ' |e k u n t er het inschrijfformulier ophalen en alle info krijgen die je maar wilt We zijn op werkdagen geopend van 09 30 12 00 en van 14 00 uur tot 16 30 uur @

Schrijf je dit jaar je derdejaars scrip tie over een financieel economisch onderwerp' Kom dan naar de Mer curiuskamer voor meer informatie over de derdejaars scriptie prijs De hoofdprijs is f 1000 en publicatie van een artikel op basis van jescrip tie in de Mercurius Financieel Niet winnaars k o m e n ook in aanmerking voor publicatie van h u n artikel De jury bestaat uit prof dr Moerland, Prof Dr Sijben, prof dr Nijman en de hoofdredacteur van Mercurius Fi nancieel

ISABEST

Polls

Actief worden In het tweede semester k o m t er weer een aantal plaatsen vrij in de diver se c o m m i s s i e s van ISABEST De commissies dragen de verantwoor delijkheid voor de activiteiten die ISABEST organiseert Als je infor matie wilt over de commissies kom dan eens langs op de ISABEST ka m e r R l S Tussen 10 3 0 e n 12 3 0 u u r IS er altijd iemand aanwezig die je hierover kan informeren Indien je graag actief wilt worden, k u n je je a a n m e l d e n bij i e m a n d van hetbe stuur Ledenborrel ledere eerste di van de m a a n d is onze l e d e n b o r r e l in cafe de Boe kamer Deze borrel is bedoeld voor actieve leden, maar ook voor niet actieve leden Dus kom gerust eens langs om onze vereniging te leren kennen Informatie Voor meer informatie over ISABEST en haar activiteiten kun je terecht op de ISABEST kamer, R I 8 , op de Internet pagina van Univers en op onze eigen I n t e r n e t h o m e p a g e http / / s t u w w w kub nl/-isabest/ Hier k u n je ook terecht voor mfor matie over de diverse business cour ses @

Op 9 dec zal er weer een borrel zijn in MiUer T i m e Tijdens deze borrel zal de de redactie het langverwach te jaarboek presenteren Ook zullen tijdens deze borrel de jassen die jul lie in oktober hebben besteld gereed zijn Verder zal er op 15 dec een a l g e m e n e l e d e n v e r g a d e r i n g zijn waar een bestuurswissel zal plaats vinden Hierover krijgen jullie meer informatie Voor meer vragen over deze of a n d e r e a c t i v i t e i t e n k o m langs i n R I I v a n I 2 30 t o t l 5 OOuur

JST In Rechte Laat je gezicht zien op onze spette rende nieuwjaarsborrel Op ma 5 jan vanaf 20 30 uur m ' De Stome rij' Dit biedt JOU de kans om met je mede studenten op het nieuwe jaar te toosten en tevens de mogelijkheid even je gedachten van de t e n t a m e n s te verzetten MAKUB De mogelijkheid om bestuurserva ring op te doen'De bestuurswisse ling staat weer voor de boeg Er zijn twee plaatsen beschikbaar namelijk de functie van Secretaris en de f unc tie van Vice Voorzitter Als je se rieuze interesse hebt, kun je langs k o m e n op de MAKUB kamer en dit doorgeven aan een van de bestuurs leden De bestuursgesprekken zul len plaatsvinden op 15 dec Voor verder informatie over de Marketing Associatie KUB kun je ons vinden inR25

SBIT Borrel De maandelijkse borrel vindt plaats op 15 dec en m e t op 8 dec , in ver band met t e n t a m e n s die week Artikelprijs Je k u n t je nu nog inschrijven voor de IT Monitorartikelprijs De arti kelen moeten voor 31 dec bij SBIT binnen zijn Nieuwsgroep Als je de trends m IT op de voet wil v o l g e n d a n is de n i e u w s g r o e p kub few gik zeer interessant, ook voor d o c t o r a a l s t u d e n t e n In deze nieuwsgroep wordt namelijk elke weckeen bericht gepost met daarin het nieuws van een professionele IT trendwatcher Tentamenperiode Ook in de tentamenperiode is SBIT elke dag geopend van 10 00 15 00 uur @ Smeetskring

BIJ elk u i t t r e k s e l zitten ook oude tentamens Interesse'Kom dan naar R14 tijdens onze k a n t o o r u r e n op dinsdag van 12 00 13 30 u u r en op do van 10 00 I I 30 uur Borrel Onze laatste borrel voor de tenta menperiode is op 10 dec m MiUer T i m e Vanaf 21 00 u u r is iedereen daar welkom Grijp je kans o m nog even te ontspannen voordat de ten t a m e n s t r e s s begint' Reserveer nu alvast een plaatsje in je agenda op 11 februari want dan vindt de grote Post X m a s party van STEPS plaats Hou de posters in de gaten' TAOP Sinterklaas verlanglijstje Professionalisering Flexibilisering Teamgericht werken IT (eigen h o m e page) Beste Sint, k u n t u niet een paar pie ten s t u r e n o m onze vereniging te versterken' Een actief Pietje of een Bestuurlijk Pietje' Sint, onze schoen staat in R12, daar k u n n e n geinteres seerde Pieten terecht' Ze k u n n e n ook bellen 013 4663071 of mailen naar TAOP@kub nl @ TOP-DOWN In jan 1998 organiseert TOP DOWN in samenwerking met M&.0 Neder l a n d ' D E BAAK' ' De Baak' is het trainingscentrum van VNO NCW en test een aantal nieuwe of aangepaste tramingen op de deelnemende stu denten Jij kunt erbij zijn en wel op v r m i I 6 e n z a 17 jan 1998 m Huis "Ter D u y n ' te Noordwijk De kos ten bedragen f 135 voor leden, f 160, voor met leden Er kunnen maximaal 15 deelnemers mee dus schrijf je nu m op de T O P D O W N kamer R34 @ VITE International Vlak voor de t e n t a m e n s organiseert VITE speciaal voor haar actief kader een Actieve Leden Dag (avond) Op dl 16 december zullen we voor de h a r d w e r k e n d e n b i n n e n VITE een gezellig avondje organiseren Bin nenkort ontvang je op je e mail een uitnodiging en de precieze details O n z e jaarlijkse nieuwjaarsborrel vindt dit jaar plaats op 6 jan in ons stamcafé Heuvel 15 Benerbij, want het bestuur zal een extraatje aanbie den @

STEPS

Studenten Symfonie Orkest Anan ta h e e f t p l a a t s v o o r e e n eerste fluitist(e) Op 15 en 16 dec wordt hiervoor een fluit auditie gehouden Wil je hieraan deelnemen of wil je meer informatie bel dan naar Maay ke 013 5433226 Ook zijn wij nog steeds op zoek naar (alt jviolisten hoormsten contrabassen enpauke nisten, maar speel je iets anders dan ben je ook van harte w e l k o m Gein teresseerden k u n n e n een kijkje ko m e n nemen op een van onze repeti ties Ananta repeteert iedere WO van 19 30 22 00 u u r in de B i s s c h o p Zwijssenstraat 5 Op wo 17 dec is ons "'Winterconcert'" inde Oerlese Kerk, W a s s e n a e r l a a n 32, Tilburg Aanvang 20 30 uur, entree f 10, K a a r t v e r k o o p bij S p i e r o Muziek, WiUemlIstraat 4 Tilburg en aan de deur Voor meer info over repetities, lidmaatsphap en concer ten k u n je bellen naar Kristel 013 4676343 of Kirsten 013 5369823 Theater De Koffer De Koffervoorstelhngen k o m e n er w e e r a a n ' O p m a I 5 d e c kunjegaan kijken naar de presentatie van de basiscursussen of naar de presenta tie van de cursus De Rand', m e t aansluitend als gastvoorstellmg de Koffervoorstelling van vorig jaar.

Heb je mijn kleine jongen m e t ge z i e n ' Op Wö 17 dec k u n je nog maals de presentatie van de cursus 'De Rand' zien, met daarna de gast voorstelling'Ockham s scheermes' van theatergroep 'Klem Meisje uit Utrecht, winnaar van het Nationaal Studenten Theater Concours Beide avonden beginnen om 20 I S m t h e a ter De Vorst (Willem II straat 47 49 op ma betaal je f 18, entree en op WO f 10,00 Bel voor reserveringen De Vorst 5433127 Contrast Er k o m e n binnenkort een aantal bestuursplaatsen vnj en staat het ko m e n d e jaar in h e t t e k e n van h e t tweede l u s t r u m van Contrast Als klap op de vuurpijl gaan we dit jaar op t o e r n e e naar Barcelona' Meer w e t e n ' Bel Gonnie (5424356) of kom langs bij R32

Cave ne Cadas (paardrijden) Ik, v o l s l a n k d o n k e r b r u i n e ogen, lichtbruin haar in een lange paarde staart, ben op zoek naar jou, stoere ruiter of amazone om mee te gaan d r a v e n , s t a p p e n en g a l o p p e r e n ' Naast wekelijkse lessen,organiseert Cave ne Cadas ook strandweeken den, b u i t e n r i t t e n en wedstrijden' Interesse' Bel dan Janet 013 5427113of Freek 013 4672920 Lacoste (tennis) Heb JIJ je nog m e t ingeschreven voor het kerstdiner van 16 dec ' Aarzel m e t te lang, dit wil je niet missen en vol « vol Jekunt je inschrijven bij iemand van de PR cie of bel naar 4638227 Wil je even iets a n d e r s doen dan studeren voor de aanko m e n d e t e n t a m e n s ' O m te tennissen op d o n d e r d a g a v o n d k u n je n o g steeds Joost (5421584) bellen' STSSO Pendragon Pendragon is de belangenbehartiger van de 5000 sportkaarthouders die het sportcentrum rijk is Pendragon ondersteunt o a de 24 s t u d e n t e n sportverenigingen op alle mogelijke manieren Maar ook de ongebonden sportkaarthouder wordt m e t verge ten Allerlei toernooien en evene menten worden door Pendragon georgani seerd zoals de Copy &. Co Hart van Brabantloop de Interne Competitie (Zaalvoetbal T e n n i s Squash, Be achvoUeyfaal) het Studenten C a m a val Volleybal, h e t I n t e r n a t i o n a a l S t u d e n t e n Sport T o e r n o o i , het Groot Tilburgs Studenten Toernooi en n a t u u r l i j k nu b i n n e n k o r t Het k e r s t p i e k t o e r n o o i op 16 I 7 & I 8 dec Uiteraard k u n n e n alle sport kaarthouders met een probleem of opmerking altijd de pendragonka mer binnenlopen of even bellen 013 4663012 Under Par (golf) Ma 22 dec is er een gezellig kerst diner Je leest er meer over in de Pantijd van volgende week

ZEN - bijeenkomst Input Do 11 dec De Dropping' Een heerlijk avondje vol s p a n n i n g en avontuur verwarmd door de nodige sterke consumpties Dus even lek ker een frisse neus halen ergens in de omgeving van Tilburg Schrijf je m bij het Inputbord (ingang gebouw S) of bij R I 3 , hier staat ook waar en hoe laat je moet k o m e n opdraven Hopelijk zien we je dan NIP

Op 16 dec vindt het jaarlijkse actu a l i t e i t e n college plaats Het pro gramma zal binnenkort bekent ge maakt worden De lezing op 8 dec over de topics van IBR gaat door omstandigheden helaas niet door G e l u k k i g z i j n e r v o o r d e liefhebbers nog tentamenbundels te krijgen

Ananta

Presteer je toch beter in een team dan bestaat er altijd nog de mogelijk heid om m e t je huisgenoten/vrien den of vage kennissen te gaan vol leyballen tijdens ons blacklight vol leybaltoernooi Ben JIJ met zo n sportief type doe dan mee aan de kroegspelen en de bie restafette' Bovendien maakt ieder een k a n s op een w i n t e r s p o r t r e i s Meer info bij Pendragon Tel 4663012

De Sectie Psychologie S t u d e n t e n van het NIP is op zoek naar nieuwe enthousiaste actieve leden Heb jij zin om samen met mede psycholo gie studenten interessante lezingen en excursies te organiseren' Neem dan contact op m e t Shiela Vermaas 013 5356803 of Nadine Lommers 013 5420958

Uittreksels Van de volgende vakken zijn uittrek sels bij STEPS verkrijgbaar * Macro economische psychologie * Assessment van marktonderzoek * Consumentenbeslissingsgedrag * Reclamewerking (RotterdamI * Inleiding economische psycholo gie

^m

Wil JIJ ook eens k e n n i s m a k e n met z e n ' E l k e w o van 16 00 17 0 0 u u r m het stiltecentrum van de KUB is er een oefening in z e n m e d i t a t i e De hoofdactiviteit is 'zazen oftewel zittend mediteren Met geconcen treerde aandacht ademen is daarbij de hoofdzaak Iedereen is welkom, ook b e g i n n e r s Voor h e n die dat willen IS er na iedere bijeenkomst de mogelijkheid vragen te stellen en na te praten Begeleiding Stijn Hop p e n b r o u w e r s Tel 013 4 6 6 2 8 5 7 , email stijn@kub nl @

Kerstpiek

Het Sportcentrum In december!

In de week van I t / m 5 dec en 8 t/ m 12 dec geldt het normale rooster' In de week van 15 t / m 19 dec zijn er geen lessen/trainingen, behalve B o d y f i t ( I 6 I 5 16 45 uur) en Keep Moving (17 00 17 45 uur) Er zijn s avonds wel diverse d e m o n s t r a ties gasttraimngen en toernooien in h e t kader van h e t K e r s t p i e k t o e r nooi Ma 22 en dl 23 december is het Sportcentrum geopend van 10 00 22 00 uur voor vrije sport, er zijn geen trainingen/lessen' We zijn gesloten van wo 24 dec t/m zo 4 jan Ma 5 jan zijn we weer gewoon geopendvanaf 10 OOuur Erzijndan ook meteen weer trainingen en les sen maar nog m e t allemaal Welke trainingen er doorgaan k u n je zien op het rooster bij de concierge en op KubWEB (http //cwis kub n l / - d s o / sport/rooster htm) Sinterklaas

O o k dit jaar zullen er tijdens het k e r s t p i e k w e e r v e r s c h i l l e n d e de monstraties en clinics worden gege ven door topsporters uit Nederland Lijkt het je wat om van deze m e n sen training te krijgen' Schrijf je dan in bij de balie van het sportcentrum Het inschrijfgeld is maar 1 piek p p

Vrijdag 5 december, na de Keep Mo ving is het Sportcentrum vanaf 18 00 uur gesloten'

U l N f l V E R S E S I 4 DECEMBER 1997

Daniëlla Evers, vierdejaars International Business Studeert een semester aan de Copenhagen Business School in Kopenhagen, Denemar­ ken.

Mijn semester hier zit er bijna op. Het is een geweldige ervaring, voornamelijk voor mijn persoonlijke ontwikkeling. Je wordt heel wat zelfstandiger en je krijgt meer zelfvertrou­ wen. Het studieniveau aan de Copenhagen Business School (C BS) is me wel wat tegen gevallen, maar de rest was geweldig. Behahe de prijzen, natuurlijk.

Denemarken is niet één van de goedkoopste landen. De accommodatie is, in vergelijking met Tilburg, duur. Je betaalt al gauw meer dan 500 gulden en in een studentenhuis be­ taal je zelfs meer dan 700 piek. Een biertje (0.4 liter) in een café kost al gauw zeven gul­ den vijftig. Ondanks de hoge bierprijzcn zijn de Denen er wel liefhebbers van. Ze drinken het van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat en ^ overal, zelfs op straat, op het werk en in de | Martin van TirtJI tussen president Reagan en First Lady Nancy (Fotomontage: Marfan Vos} E c o n o o m dr. M a r t i n van Tuijl (algemene economie) heeft aan de verkiezing v a n Ronald Reagan tot president van de Verenigde Staten (1980) geen beste h e r i n n e r i n g e n . Teveel v o r m , te weinig i n h o u d .

i.

overvleugelen. D e v e r k i e z m g van Reagan verstoorde mijn ideeën over w a t je m e t een a c a d e m i s c h e opleiding k u n t bereiken. Ik d r o o m d e van 'een groots en m e e s l e p e n d le­ v e n ' na mijn studie en die d r o o m werd van die ene dag op de andere de grond in geboord: h e t leven dat ik nastreefde, k o n ook op een andere m a n i e r bereikt w o r d e n , m a a r w e l op een m a n i e r die mij niet aanstaat. D a t is de diepste k e r n v a n mijn teleurstelling, die o n t s t o n d na zijn verkiezing.

Achteraf begrijp ik de m e c h a n i s m e n wel die Reagan a a n de m a c h t h i e l p e n : d i e zijn i n h e r e n t a a n de m e d i a ­ m a a t s c h a p p i j . Ik vind wel dat h e t anders eigenlijk anders m o e t zijn. " O m die reden h e b ik m e t veel plezier De voodoo­economie van iVi?C­journalist Roel Janssen gelezen. Ik dacht: 'Ha, er is nóg i e m a n d die hetzelfde over Reagan d e n k t als ik'. Later las ik The lost piophets van Alfred Malabre jr., een boek dat beschrijft h o e m e n s e n die werk­ z a a m zijn in de perif ierie v a n de e c o n o m i s c h e w e t e n s c h a p bij de pers lobbyen o m h u n verhaal m a a r op de voorpagina geplaatst te krijgen.

H e t gaat in die gevallen altijd o m de v o r m , die boven de i n h o u d staat.

D a a r h e b ik i n h e t a l g e m e e n de m e e s t e m o e i t e m e e : m e n let, n e t als bij Reagan h e t geval was, teveel op uiterlijkheden. S t u d e n t e n doen dat ook. Vraag je bij onderwijs­evaluaties naar de z w a k k e k a n t van de docent, dan schrijven ze: zijn kleding.

DIE

DAG

" H e t n i e u w s v a n de verkiezing van Ronald Reagan tot pre­ sident van de Verenigde Staten h o o r d e ik op een o c h t e n d in n o v e m b e r 1980. Ik w a s t o e n 19. N e t voordat ik naar een wiskundecoUege zou gaan, vertelde een studiegenoot mi) dat. Reagan had de n e k ­ a a n ­ n e k ­ r a c e tegen J i m m y C a r t e r g e w o n n e n . D e laatste w a s m e t h e t gijzelingsdrama in T e h e r a n geconfronteerd e n dat had h e m hoogstwaar­ schijnlijk veel s t e m m e n gekost.

"Reagan had al in 1976 m e e g e s t r e d e n voor de n o m i n a t i e van de Re­ p u b l i k e i n s e partij, en als jonge g y m n a s i a s t vond i k h e m t o e n al n i k s .

Toen T h a t c h e r in 1979 in Engeland eerste m i n i s t e r werd, dacht ik: n u krijgen ze er in de VS óók zo een. M a a r T h a t c h e r w a s t e n m i n s t e n o g in staat een logische redenering op t e zetten, Reagan k o n zelfs dat niet. Zijn voorganger C a r t e r w a s voor mij h e t toonbeeld van rede­ li)kheid, Reagan juist niet. " T o e n i k in s e p t e m b e r 1980 in Tilburg m e t mijn e c o n o m i e s t u d i e be­ gon, had ik een bepaald beeld over mijn t o e k o m s t voor ogen: ik wilde later besturen, een leidende functie bekleden. Ik d a c h t dat je daar­ voor gestudeerd m o e s t h e b b e n . R u i m t w e e m a a n d e n na mijn eerste dag op de universiteit k w a m de ontluistering: een a c t e u r die in B­ films had gespeeld ­ w a t mij betreft w a r e n h e t Z­films ­ w e r d presi­ d e n t van A m e r i k a . D a t is t o c h alleen weggelegd voor m e n s e n die erudiet zijn, een groot v e r m o g e n t o t a b s t r a h e r e n h e b b e n en daad­ krachtig zijn, zo vond ik. Ronald Reagan w a s wel daadkrachtig, m a a r m e t een blik verf er overheen. " D a t is precies w a t mij aan zijn verkiezing stoorde. Voor h e t eerst werd ik geconfronteerd m e t z a k e n als imagebuilding, public rela­ tions, c o m m u n i c a t i e v e vaardigheden. D é a r m e e k u n je i e m a n d s in­ trinsieke k w a l i t e i t ­ of in h e t geval v a n Reagan zijn gebrek daaraan ­

1980

" O o k al vond ik die hele Reagan n i k s , toch heb ik er veel aan gehad.

N i k s is zo gemakkelijk o m aan s t u d e n t e n m a c r o ­ e c o n o m i s c h e m o ­ dellen u i t te leggen aan de h a n d van zijn mallotige beleid, w a t de geschiedenis is ingegaan als supply­side economics.

Didactisch ge­ zien k w a m zijn verkiezing m e dus later, toen ik e e n m a a l docent was, goed u i t . Maar, hoezeer h e t mij ook verdriet dat h e t h e m t h a n s zo slecht gaat, voor de rest was Reagan een b u i t e n g e w o o n m a t i g e presi­ dent."

[Tekst: Michel Knapen; foto M. van Tuijl: Erik van der Burgt]

Geridderd Floris was altijd al gefascineerd door r i d d e r s . Al vroeg wilde hij de ridderij in. Hij had echter geen cent te makken. Bekend verhaal: student, beurs, h a r d studeren en dan bUjft er aan het einde van het geld toch altijd een stukje maand over. Dat betekende voor Floris (met zijn twee r e c h t e r h a n d e n ) klusjes doen voor vrienden, bekenden en onbekenden, als het maar wat opleverde. Zo spaarde hij een hele ridderuitrusting bij elkaar, stukje bij beetje. Maar in welke volgorde, is nu de vraag?

De pantserhandschocnen kocht hij voor de strijdbijl, het zwaard en de lans, m a a r na de laarzen en de dolk. De wambuis, het schild en de borstwering werden gekocht voor het vizier, de pantserbroek en de scheenbeenbescherraers, m a a r na de schede, die verkregen werd voor het zwaard en de pantserhelm. Het p a n t s e r h e m d kocht hij voor de dolk, de pantserbroek, de pantserhandschoenen en de strijdbijl, die hij kocht voor de schede en de hoofdtooi, die werd

U N I V E R S E B I 4 DECEMBER 1997

^m ^m mM Al S^^s

^^^

xSetSSa

,S x

♦ sport

♦

verkregen na de lans.

Het zwaard kocht hij voor de pantserbroek, de borstwering en het vizier, maar na de wambuis, de laarzen en de dolk. De wambuis kocht hij na de strijdbijl en het pantserhemd, maar voor het schild, dat was verkregen na de borstwering. De pantserhelm kocht hij voor de lans en scheenbeschermers, die werden verkregen voor de lans.

De laarzen kocht hij voor de schede en de pantserhandschoenen, maar na de dolk. De pantserbroek kocht hij na het schild en de schede, maar voor het vizier, die werd verkregen voor de hoofdtooi en de pantserhelm.

w

De oplossing van Denksport van vorige week (Univers 13): De schapen, lang niet zo suf als ze lijken, keerden steeds weer op de weg terug, omdat daar gestrooid was met zout. Het verlangen om het zout op h u n tongen te voelen was zo groot dat ze telkens weer de weg opzochten.

Een aantal erg geestige, maar helaas foute, oplossingen kwam binnen. Zoals die van R.J. Zoon die vermoedde dat de schapen hoopten overreden te worden, zodat ze het als saté op de bakplaat eindehjk warm zouden krijgen. Of die van Hilde AJbregts die dacht dat de schapen (wit) elkaar in de sneeuw (wit) niet konden zien. Omdat schapen kuddedieren zijn, wilden ze elkaar wel zien en gingen zo op de onbesneeuwde weg staan.

Geen goede oplossing deze week, dus ook geen winnaar. [WK] I^Oplossingen Itunt u sturen naar Univers, lomer A 16. ''Mailen kan ook: M.A.M.Knapeni&KUB.NL. De inzending sluit dinsdag 9 december, 17.00 uur.

De winnaar (na loting) ontvangt een boekenbon van 25 gulden.

^

bus.

Het introductieprogramma hier is goed ge­ organiseerd. De eerste twee weken zijn we onder andere naar de opera, een voetbalwed­ strijd en de plaatselijke Carlsberg brouwerij , gegaan. De rest van het semester worden er regelmatig feesten en andere activiteiten ge­ houden. ' De CBS heeft een buddy­systeem. Iedere bui­ , tenlandse student krijgt een Deen als buddy.

Die buddy haaltje op van de trein, bus of hel vliegveld, brengt je naar je accommodatie en , zorgt dat je wat bekend met de stad raakt Als buitenlandse student is het contact met Denen niet zo groot, behalve je buddy en eventueel je hospita.

In vergelijking met Tilburg ziet het er hier heel anders uit: er is namelijk geen campus.

De business school is over vijf gebouwen in de stad verspreid. Dus je moet nogal eens van hot naar her en dat is wel eens nadeel, want je hebt maar tien minuten tussen de colleges door. De tentamens zijn hier behoorlijk an­ ders, dan in Nederland; ze zijn hier namelijk dol op projecten en papers, multiple choice is echt uit den boze.

De sportfaciliteiten van de CBS zijn niet zo goed als die van de KUB en je wordt er niet altijd even goed over geïnformeerd. Ook de computerfaciliteiten zijn niet zo denderend, zeker als je een computer nodig hebt en df hele business school heeft een project, dan is het echt crisis. Maar ik was al lang blij dat de informatie in de informatiegids onjuist was.

Daar stond namelijk in vermeld dat de com­ puters hier 286 en 386 waren, het zijn echter allemaal pentiums en sommigen hebben zelfs een eigen gratis matrix­printer.

Denemarken op zichzelf is een mooi land. Je hebt strand, meren, bossen en wat heuvel­ tjes. En Kopenhagen is vol cultuur Ik heb er nu drieëneenhalve maand opzitten en ik heb nog niet alles beleefd, wat er te beleven valt in Kopenhagen. Je kunt er goed uitgaan, tr zijn zelfs plaatsen waar je én lekker kunt klet­ sten én tussendoor even uitje dak gaan op de dansvloer. Er is van alles wat, of je nu zoekt naar een gezellig restaurantje, een bruin cafe of een disco: in Kopenhagen vind je het

DIT IS DE VIJITIGSTE AFLEVERING VAN EEN RUBRIC WAARIN STIDENTEN EN MEDEWERKERS VANUIT VI8­ StlllLLENDE LANDEN LATEN W ETEN HOE HET HEN OP DE INIVERSITEIT ALDAAR VERGAAT.