1997 05 15

UNIVERS

Weekblad van de Katholieke

Universiteit

Bra b ant

Jaargang 34 • 15 mei 1997 • Nummer 31 •^^•■^['•'['•■•'•W'W"'

B

ïè^^S^^'Mï iiiio,";: >­^'flittsifft;*

O

E

K

E

N

Deze week drie pagina's met boekbesprekingen. Een recensie van een proefschift over Mennoter Braak. Een bespreking van Beeld van een universiteit, het­recent versclienen fotoboek over de KUB. Een verhandeling over een economische studie waarin Theo van de Klundert teveel lijkt te willen, plus een beschouwing van Ernst Hirsch Ballin over een bundel die verscheen naar het aanleidingvan een theologencongres met bisschop IVIuskens.

Ook in dit nummer

Het leven na de studentenvakimad^

*j/

studenten die in onderwijspolitiek geïnteresseerd zijn, vinden na hun studie opvallend vaak een baan in de onderwijswereld. De meer behoudende komen vaker in het bedrijfsieven terecht.

Kasparov verloor van een 'antieke' computer 2 Onderzoek naam universiteit moet deels over 3 Karakter bepalender voor studiegedrag dan gedacht 3 Beste Docentverkiezingen hebben marginaal effect 4 Wenkbrauwspieren en andere emotieverklappers 5 Rookverbod wordt massaal overtreden 6 Ondraaglijke Bustehouders 15 Agenda 16

VmuwenstiidiÊS^n^ Recent bestoot de faculteit wijsbegeerte te stoppen met vrouwenstudies. Dat besluit riep commotie op, maar een column en een boekbespreking in deze krant nog meer. Twee pagina's reacties en brieven.

Sociologen verliezen rechtszaak tegen TUP

Vier jaar ruziën, ruim drieduizend gulden armer, en nog steeds geen boek Tilburg University Press hoeft het boek Een verklaring van de staat van beleg op 13 december 1981 in Polen niet uit te geven.

Dat is de uitkomst van een geschil dat eind april diende voor de rechtbank van Breda. De auteurs ervan, dr. F rans Kerstholt en drs. Leonne Janssen hadden geëist dat TUP hun boek zou uitge­ ven, omdat daarover toezeggingen gedaan zouden zijn. Het von­ nis levert belangrijke jurisprudentie op, zegt de TUP­directeur.

Vijf Tllburgse studenten vertrokken woensdagochtend half negen naar Den Haag om de organisatie van de protestdemonstratie tegen de veran­ deringen in de OV^aarkaart mee ter hand te nemen. De demonstratie trok ruim drieduizend studenten, iets minder dan de organisatie verwacht had.

Rosenmölier kondigde overigens aan minister RHzen ter verantwoording te willen roepen voor het feit dat deze maandag weigerde met studenten te overleggen in de Hoger Onderwijs Kamer, de naam voor een regelmatig overleg.

De minister bleek geen zin te hebben om over de OV­kaart te praten, een De demonstratie verliep grotendeels vreedzaam. Studenten kregen opval­ kwestie die overigens niet geagendeerd stond. Als de bonden dat toch lend vaak de opgestoken duimen te zien van omstanders en mensen die wilden, en dat wilden ze, zou Ritzen de vergadering mijden. vanachter de ramen toekeken. Een klein deel van de studenten trachtte Een vergadering met louter ambtenaren leek de LSVb niet zinvol, en dus het Binnenhof op te komen, maar wist het cordon van ME­busjes niet te bliezen zij de aftocht. Waarna ook het ISO maar vertrok. breken. Na een paar woorden van GroenLInks voorman Paul Rosenmölier Voora^aand aan de demonstratie bleken zowel WD als de oppositiepar­ l<eerden de studenten terug op hun schreden en vertrokken naar het tijen CDA en GroenUnks tegenstander van de plannen van minister IVIalieveld, het eindpunt van de demonstratie. Eén student werd gearres­ Ritzen. De PvdA onthoudt zich nog even van een al te uitgesproken teerd. oordeel. [HOP/PS/Foto Erik van derBurgt]

Met de uitspraak van de rechtbank van Breda op 29 april is voorlopig een einde gekomen aan een slepend con­ flict dat medio 1993 begon en dat in­ middels een vuistdik dossier heeft opgeleverd.

Midden 1993 bieden Kerstholt en Janssen bij TUP het manuscript van Een verklaring van de staat van b e­ leg op 13 decemb er 1981 m Polen aan. Als de redactieraad van TUP geen goedkeuring wil afgeven, en als dui­ delijk wordt dat een uitgave voor de Nederlandse markt financieel niet haalbaar zal zijn, overweegt TUP­di­ recteur drs. Canrie Grootaers het boek niet uit te geven. Wel wordt de moge­ lijkheid open gehouden dat het boek in een reeks van het onderzoeksin­ stituut WORC wordt opgenomen.

Bijna twee jaar nadat Kerstholt en Janssen hun manuscript bij TUP aan­

bieden, loopt Kerstholt bij de uitge­ ver binnen met de mededeling dat De staat van b eleg in de WORC­reeks kan worden uitgegeven. In dat geval, aldus TUP, zijn we bereid het boek uit te geven, met een WORC­kaftje.

Later blijkt dat WORC hiervan niet op de hoogte is geweest, en zelfs dat het instituut het manuscript nog niet gezien heeft. Omdat de toezegging van TUP gebaseerd was op 'onjuiste informatie' van Kerstholt, trekt de uitgever de toezegging weer in.

Kerstholt beroept zich in de volgen­ de maanden steeds op deze 'onvoor­ waardelijke en ondubbelzinnige toezegging tot uitgave van manu­ script in TUP­reeks'. De rechter heeft hem nu in het ongelijk gesteld.

VERVOie OP PAOtPiA 4.

Tijdelijke verdeling portefeuilles

Voorlopig nog geen nieuwe voorzitter College van Bestuur Het lukt maar niet om een opvolger te vinden voor collegevoorzitter Van Veldhoven, die begin deze maand vervroegd met pensioen ging. Ook uit een tweede soUicitatieronde lijken geen kandida­ ten naar voren te komen. Uiterlijk tot het najaar van 1997 heeft het College van Bestuur de taken herverdeeld. De belangrijkste portefeuilles komen onder de hoede van dr. ir. C. Mouwen.

Vanalles is geprobeerd. De vacature IS geplaatst in de dagbladen, in eigen gelederen werd gezocht, het advies­ bureau GITP is in de arm genomen en ook leden van het Stichtingsbe­ stuur hebben in hun omgeving ge­ zocht naar passende kandidaten. Uit

die eerste ronde, waarmee medio 1996 al begonnen is, kwam uiteindelijk één geschikte kandidaat bovendrij­ ven. Daar die echter vrij onomwon­ den duidelijk maakte zich niet te willen schikken in de (katholieke) identiteit van de Tilburgse uni­

versiteit, achtte het Stichtingsbestuur de kandidaat onaanvaardbaar.

In tweede termijn is opnieuw gezocht naar kandidaten in eigen huis en is middels een brief aan hoogleraren en universitair docenten gevraagd om de commissie op geschikte kandidaten te wijzen. Ook het adviesbureau werd opnieuw ingeschakeld. Die inspan­ ningen hebben weliswaar een aantal namen opgeleverd, maar nog geen kandidaten die én geschikt zijn én ook geïnteresseerd zijn in de post.

Kandidaten uit het bedrijfsleven zou­ den het salaris (een kleine twee ton per jaar) een bezwaar vinden. Mana­ gers van bedrijven met een vergelijk­

bare omvang als de Tilburgse univer­ siteit verdienen aanzienlijk meer.

Verder spelen volgens commissie­ voorzitter drs. Christa Thoolen de hoge eisen een rol. "De lat ligt hoog, en voorlopig blijft­ie daar."

Inmiddels hebben de zittende colle­ geleden Mouwen en De Klerk plus universiteitssecretaris Van de Riet de portefeuilles tijdelijk herverdeeld.

Rector magnificus De Klerk, die vice­ voorzitter was, wordt tijdelijk voor­ zitter. Hij zegt dat de procedure rond­ om de opvolging van Van Veldhoven opnieuw in een impasse zit.

Het collegelid dat verantwoordelijk is voor financiële zaken. Kees Mouwen,

krijgt de belangrijkste portefeuilles.

Hij zal de komende tijd onder meer verantwoordelijk zijn voor personeel en beheer. Dat is van groot belang nu er een aantal reorganisaties (bij socia­ le wetenschappen en binnenkort bij de mensa) loopt. Mouwen doet tevens de strategische beleidsontwikkeling, evenzeer van belang nu het college heeft aangekondigd nog dit jaar te komen met een samenhangend plan.

Daarin zullen de opvattingen uit verschillende beleidsdocumenten (over de toekomst en de inrichting van de KUB, de bestuursstructuur, het post­ initieel onderwijs en de experti­ secentra) vervat worden. IPSl

Beste Docentverkiezingen hebben vooral signaalfunctie

Ludiek begonnen, steeds serieuzer Deze weken vinden op verschillende faculteiten de Beste Docentverkiezingen plaats. De wrinnaars worden in het zonnetje gezet, degenen die onderin bungelen blijven anoniem. Zet dit soort verkiezingen zoden aan de dijk?

Prof.dr. Wynand Wijnen, studeerbaarheidsdeskundige Universiteit Maastricht: "Je moet van Beste Docentverkiezingen niet alle heil verwachten, maar dat het wordt georganiseerd is een signaal dat onderwijs serieus genomen wordt. Of het uiteindelijk betekent dat er beter onderwijs gegeven wordt, weet ik niet. In het algemeen kun je wel zeggen dat wanneer een deeltaak serieus genomen wordt, dat - in dit geval - docenten er ook iets aan gaan doen. Niet op alle universiteiten worden de Beste Docentenverkiezingen even hard door het College van Bestuur gesteund. Wel zie je dat het meer speelse karakter van de Beste Docentverkiezingen op een aantal plaatsen door gaat werken in het personeelsbeleid. En dat is goed."

Dr. Don Westerheijden, senior onderzoeker Centrum voor Studies voor het Hoger Onderwijsbeleid (CSHOB, Universiteit Twente): "Hier op de universiteit worden ook Beste Docentverkiezingen gehouden, en dat wordt door ons College van Bestuur gesteund. Ik denk niet dat docenten

het heel erg serieus nemen. Ze gaan tenminste niet hun onderwijs gedurende het jaar aanpassen om maar hoog te scoren. Dat weet ik overigens niet zeker; daar is geen onderzoek naar gedaan.

"Universiteiten zijn begonnen als kloosterscholen, maar tegenwoordig worden ze vooral gezien als onderzoeksinstituten waar toevallig ook onderwijs wordt gegeven. In die zin vind ik het goed dat er de laatste tijd meer aandacht wordt besteed aan onderwijs en onderwijsinnovatie.

Het belonen van goed onderwijs, bijvoorbeeld via de Beste Docent, vind ik prima. Maar in het toekennen van negatieve sancties voor de minder scorende docent moet je heel voorzichtig zijn. Sterker nog: ik zou het eng vinden om tot negatieve sancties - vooral in arbeidsrechtelijke zin over te gaan. De 'slechtere' docenten moet je op de een of andere manier stimuleren in plaats van sancti-

.5^*-!--i:.jr..'

De uitverkiezing van de Beste Docent bij de economen In 1996 [Archieffoto: Enk van der Burgt]

quête van vorig jaar kwam naar voren dat de meeste stafleden grote waarde hechten aan het onderwijs, maar dat het meer lonend is en meer status geeft om onderzoek te doen.

Dit betekent dat het doceren aantrekkelijker moet worden gemaakt en een grotere rol moet spelen in sollicitatieprocedures, functioneringsgesprekken en beoordelingen.

"Een moeilijkheid hierbij is dat wij Prof.dr. Len de Klerk, rector magni- op dit moment niet beschikken over ficus en onder meer portefeuillehou- de juiste instrumenten om het onderder onderwijs: "Uit de personeelsen- wijs te beoordelen. We kennen de juiste onderwij sbelasting niet en we hebben betrekkelijk weinig zicht op de kwaliteit en de effecten van het gegeven onderwijs, anders dan wat via globale, tamelijke zachte visitatierapporten, eenzijdige studentenoordelen en harde rendementscijzijn dan geneigd om met mindere fers naar voren komt. producties naar de huisuitgeverij te "De Beste Docentverkiezingen helstappen met het idee: onze TUF geeft pen om de aandacht te vestigen op het wel uit. Zo verging het ook met het belang van onderwijs geven. Er Kerstholt. Hij had er alle belang bij gaat een positieve werking vanuit, dat wij De staat van beleg zouden maar deze kan natuurlijk veel steruitgeven, dat zou zijn positie in de ker worden als er meer te verdienen VF kunnen verstevigen. Om die re- valt dan alleen roem. Er is niets op den had hij dat boek al jaren op zijn tegen om de waarderingen van stupublicatielijst staan als een boek 'in denten - mits deze op een valide manier zijn geïnventariseerd - te voegen wording'."

Bang voor een verdere rechtsgang is bij het personeelsdossier."

Grootaers niet. "Moet Kerstholt vooral doen. Hij heeft binnenkort alle Prof.dr Ton van Schalk, pro-decaan tijd van de wereld. Gaat hij verder economische faculteit: "Met degenen procederen, dan is hij gelijk van de die onvoldoende scoren bij de Beste straat af. Leuk voor ons en voor de Docentverkiezingen doet de faculteit KUB is het niet. Deze affaire heeft niets. Het is dan ook overbodig om me bijna drie jaar gekost, en de uni- met centrale maatregelen de status versiteit veel geld. We hebben wel van deze verkiezingen te vergroten.

De nieuwe bestuursstructuur biedt wat beters te doen." [MK]

Uitgeverij hoeft geen 'mindere' publicaties te accepteren Met de rechtelijke uitspraak is nu een voorlopig einde gekomen aan de zaak. Voorlopig, want de verliezende partij "is er nog niet over uit", aldus Janssen, of ze het hierbij laat of dat ze verder gaat procederen. Het tweetal, dat veroordeeld is tot betaling van de proceskosten (3.190 gulden], wenst geen commentaar op het vonnis te geven.

TUP-directeur Grootaers is zeer te spreken over het vonnis. "Dit levert belangrijke jurisprudentie op. De rechter heeft bepaald dat een auteur op geen enkele manier een uitgever kan dwingen een boek uit te geven.

Dat is ook op de universiteit van belang. Wetenschappers die in de VF willen komen, zullen moeten laten zien dat ze gepubliceerd hebben. Ze

voldoende instrumenten om de onderwijskwaliteit te verhogen. Onderwijsdirecties kunnen bijvoorbeeld weigeren docenten in hun opleiding te laten werken.

"De methode - studenten die beoordelen - is te mager om tot werkelijke verbetering te komen. Daarom evalueert de economische faculteit al jarenlang via enquêtes per semester.

De opleidingscommissies nemen hierop acties naar de betrokken docent. Een mogelijk volgende stap is de inschakeling van de vakgroepvoorzitter. Tenslotte kan ook de decaan er bij betrokken worden.

"Ik heb de indruk dat dit allemaal wel werkt. De vakgroepen zetten hun minder goede docenten niet graag voor grote groepen studenten - massale hoorcolleges - te kijk. In de loop van de tijd is de propedeuse bemand met de beste en de wat betere docenten; dat was tien jaar geleden duidelijk anders.

Joost Janssen, lid van Ecco: "De Beste Docentverkiezingen zijn ludiek begonnen maar worden steeds meer serieus genomen. We merken dat docenten er naar streven om hun best te doen, en dat ze er onderling over praten wie dit jaar zal gaan winnen."

Patrick Vermeulen, lid van de universiteitsraad voor de fractie SAM: "De Beste Docentverkiezing is een evaluatiemogelijkheid die vooral een signaalfunctie heeft. Het houdt faculteiten scherp om vooral te blijven evalueren. Dat kan op verschillende faculteiten echt beter.

Docenten worden nu geprikkeld beter onderwijs te geven. De goede docenten krijgen een stuk waardering, de slechtere worden er op aangesproken. Inderdaad worden de namen van de slechte docenten niet bekend gemaakt, maar het is niet moeilijk te achterhalen wie dat zijn. Of er voldoende gebeurt met de uitslagen, weet ik niet. Daarover gaan de ambtenaren die personeelsbeleid onder hun hoede hebben. Het is wel belangrijk dat ze worden gehouden, alleen in formele zin betekent het nog niet zo veel. Wel merk ik dat de Beste Docentverkiezingen steeds meer gaan leven."

Dr. Hans Schellekens, onderwijskundig adviseur van de KUB: "Het zou mij verbazen als kon worden aangetoond, dat de Beste Docentverkiezing een positieve werking heeft op de kwaliteit van het onderwijs. Verkiezingen zijn leuk, althans voor de winnaars en voor de studenten, maar de onderwijskundige betekenis ervan is praktisch nul komma nul. De kwaliteit van het onderwijs is vooral afhankelijk van de wijze waarop het onderwijs is ingericht en de wijze waarop de student bezig is met de stof. De kwaliteit van de colleges speelt daarin maar een beperkte rol.

"De niet-winnaars hebben allerlei mogelijkheden om voor zichzelf te verklaren waarom ze geen nummer één geworden zijn. Veel docenten zien de Beste Docentverkiezing als een loterij. Ze beschouwen de uitslag niet als impuls om het volgende keer beter te doen." [MK/PS]

Verborgen leed Het einde van alweer een academisch KUBjaar nadert met rasse schreden. Dat betekent dat het thuiswerken van het wetenschappelijk KUB-personeel inmiddels weer op grote schaal tot huiskunst is verbeven. Thuis, gezeten achter de geraniums, is er alle gelegenheid de studenten te ontlopen en het afgelopen academisch jaar te overdenken. Waar denken medewerkers van de KUB zoal aan als ze zich thuis van de buitenwereld afsluitenl Aan de promotie die niet werd gehaaldl Aan de voorgenomen publicaties die niet afkwamen terwijl de buurman er maar lustig op los publiceert} Aan de baas die er nooit is of juist teveel, of aan de smoesjes over de enorme onderwijsbelasting die ook dit jaar weer een fantastisch alibi bleken om vooral niets te hoeven publiceren}

U N I V E R S | S £ | 15 MEI 1997

Studenten zullen het nauwelijks kunnen geloven als ze de goed gebruinde koppen van veel van mijn collega's zien, maar er is sprake van veel verborgen leed onder het wetenschappelijk personeel van de KUB. Zo is de collega bij mij in de faculteit die er het gezondst van allemaal uitziet, al bijna een jaar ziek. Het blijkt voor hem een schrale troost dat hij op de tennisbaan zijn 'self esteem'nog enigszins op peil kan houden, anders zou hij inmiddels al totaal veranderd zijn in een wetenschappelijke total loss. Er worden door de bleekneusjes bij mij op de faculteit heel wat schampere opmerkingen gemaakt over de bruine koppen van de door ernstige ziekten getroffenen, maar die opmerkingen zijn meest-

Jskn.

al niet terecht. Stel je immers maar eens voor dat je onder het genot van volledig behoud van salaris veroordeeld bent tot tennissen of zeilen. Terwijl je vroeger toch zo goed kon leren. Neen, ik verzeker u dat het leven voor veel wetenschappers beslist geen pretje is.

Ook is er veel verborgen leed over het wederom mislukken van de pogingen om het tot beste docent te brengen. Veel van mijn collega's zijn depressief omdat ze alweer niet scoorden. Ook ik heb er dit jaar alles, maar dan ook alles aan gedaan om in de top-drie terecht te komen. Ik ben aardiger geweest dan ooit tevoren, ik heb aanmerkelijk minder studenten dan andere jaren de huid vol gescholden als ze hun opdrachten te laat kwamen in-

Boelhovfwej:

leveren, ik heb relatief weinig studenten wegens langdurig hardop praten tijdens mijn college verzocht de zaal te verlaten, ik ben toleranter dan ooit geweest ten opzichte van de studenten die mij om uitleg van statistieksommetjes kwamen vragen terwijl overduidelijk was dat ze er zelf nog geen kwartier aan hadden besteed. Ik ben zelfs niet boos geworden op de studente die mij om extra bijles kwam vragen omdat 'ze het niet snapt' en op mijn vraag wat ze dan niet snapt slechts antwoordde dat ze dat ook niet snapt. Het heeft niet mogen baten. Ik kreeg geen uitnodiging om als genomineerde de prijsuitreiking van de sociale faculteit bij te komen bijwonen. Verbitterd troost ik mij met de gedachte dat ondank nog steeds 's werelds loon is.

Promotie als academische zwanenzang

H

"Het ontbreekt hier aan mensen die de kar kunnen trekken"

et is een paar dagen voor zijn promotie, maar uit de woor­ den van Wim Waterink bli)kt niet veel enthousiasme. "Een proefschrift is zo vaak het einde van iets. Dat vind ik jammer, doodzon­ de. Mezelf zie ik ook die kant opgaan.

Terwijl het toch eigenlijk het begin van iets zou moeten zijn. Je hebt je het onderwerp zo eigen gemaakt, dan is het zonde dat het is afgelopen."

Niettemin klinkt in zijn stem geen boosheid door, geen bitterheid, toont zijn gezicht geen teleurstelling of ge­ latenheid. De noorderling Waterink (1961) stelt nuchter vast dat het le­ ven niet altijd gaat zoals we het wel zouden willen. Hij heeft zich er dan ook al lang op kunnen voorbereiden.

Ruim twee jaar geleden liep zijn aan­ stelling als oio af en toen al wist hij dat de kansen op een baan, binnen of buiten de universiteit, niet bijzonder groot zouden zijn.

Jammer genoeg heb ik daar niets meer van gehoord."

"Je kunt aan de buitenkant niet altijd zien wat er aan de binnenkant gebeurt", aldus psycho­fysioloog dr. Wim Waterink. "Maar je kunt het wel meten." Waterink promo­ veerde 2 mei op een onderzoek naar de activiteit van gelaats­

"Dat is één van de redenen dat ik niet zo'n haast maakte met promoveren.

De arbeidsmarkt was niet goed, dus ik hoefde van mijzelf ook niet op te schieten. Tot en met december 1996 zat ik op wachtgeld en tot nu toe word ik hier 'gedoogd', en kon ik mijn werkplek behouden. Ik weet niet hoe lang dat nog zo blijft. Ik ben nu werk aan het zoeken. Het betekent een af­ scheid van dit onderzoek, dat is jam­ mer, maar het is afgelopen. Ik moet er maar een streep onder zetten."

Sinds 1990 doet de psychofysioloog metingen naar de activiteit van ge­ zichtsspieren. Hij onderzocht of aan die spiertjes is af te lezen wat er bin­ nen in het hoofd allemaal gaande is aan mentale inspanning. Daarnaast keek hij ook welke emoties op die manier van een gezicht te lezen zijn bij meer toepassingsgericht onder­ zoek.

Bi] één van die experimenten bekeek hl] hoe proefpersonen reageerden op , reclamefilmpjes. Zo bleek één van de 'Apeldoorn'­spotjes, weinig veras­ send, positieve emoties op te roepen, met een piek bij de clou. Niet overal was de uitkomst zo voorspelbaar. Zo zeiden de proefpersonen positief te zijn over een filmpje van Weight Watchers, maar was de gemeten gezichtsuitdrukking negatief.

"Met die metingen proberen we iets

spieren tijdens het verwerken van informatie. Aan zijn ge­ zicht is het niet af te lezen, maar uit zijn woorden blijkt dat hij er gemengde gevoelens bij heeft. "Er zijn genoeg mo­ gelijkheden voor vervolgon­ derzoek, maar het ontbreekt aan mensen die de kar trek­ ken."

■ Adrian van den Eerenbcenit

te weten te komen over de binnen­ kant van de mens. Het probleem is dat de metingen nog niet heel pre­ cies zijn. Het is erg moeilijk om de activiteit van één bepaalde spier te meten, de elektrodes meten immers ook activiteit van andere spieren.

Toch kun je er wel heel goed de meer grove emotie mee meten. Zelfs als je aan de buitenkant niets ziet, kun je positieve of negatieve emoties me­ ten."

Onderzoek naar de waardering voor

reclamefilmpjes gebeurt doorgaans met gebruik van vragenlijsten. Het voorbeeld van de Weight Watchers toont volgens Waterink aan dat dit niet altijd vlekkeloos werkt. Het fun­ damentele promotie­onderzoek kent op die manier talloze toepassingsge­ richte varianten, stelt hij. "Mijn pro­ motie legt de basis, het maakt de weg vrij voor allerlei nieuwe onderzoe­ ken. Je kunt metingen doen in ar­ beidssituaties, in verkeerssituaties: je zou bijvoorbeeld de concentratie van

een bestuurder in een auto kunnen meten, en zo voorkomen dat­ie in slaap valt. Het kan waarschijnlijk ook worden gebruikt voor het bepa­ len van de diepte van een narcose: de activiteit van gezichtsspieren gaat als laatste 'plat' en komt als eerste weer terug. Er zijn zoveel mogelijkheden.

Twee jaar geleden was er bijvoorbeeld sprake van dat ik voor het ministe­ rie van Justitie verder onderzoek zou kunnen doen naar de gebruiksmo­ gelijkheden voor de leugendetector.

X­>at alles zit de onderzoeker dwars.

Er zijn mogelijkheden genoeg om toe­ passingsgericht onderzoek te doen, zegt Waterink, precies wat de univer­ siteit wil, en hij zou ook niets liever willen, maar hij krijgt de kansen niet.

"Het ontbreekt hier aan gemotiveer­ de mensen die de kar trekken. Er wordt veel te veel langs elkaar heen gewerkt. Bij mij op de gang weet de één niet waar de ander precies mee bezig is. Het zou de taak van de staf moeten zijn om de boel op gang te houden, maar dat doen ze te weinig.

Het is belangrijk dat er op een uni­ versiteit wordt gezegd: dat is goed on­ derzoek, dat houden we even vast."

Boos of bitter is hij evenwel niet, zegt Waterink. "Dat ligt niet in mijn aard". Wel heeft het ervoor gezorgd dat in de loop der jaren zijn ideeën zijn veranderd. "Toen ik hier zeven laar geleden begon, had ik nog het idee dat het hartstikke belangrijk is om te promoveren. Maar als je er nog geen droog brood mee kunt kopen, heb je er niets aan. Ik ben er anders tegenaan gaan kijken. In het begin wilde ik promoveren, onderzoek doen, de rest was bijzaak. Nu is dat omgedraaid. Ik ben getrouwd en heb twee dochtertjes: dat vind ik nu het belangrijkste. Mijn ambitie is er nog wel, maar de prioriteiten zijn anders geworden." ! E e n vervolgopdracht mag dan uit­ blijven, belangstelling voor het werk van de promovendus was er altijd ge­ noeg. Tijdens wetenschapsdagen diende zijn experimenteerhokje met tandartsstoel, elektroden en monito­ ren steevast als publiekstrekker. Ook de media wisten de weg naar de on­ derzoeker goed te vinden. "De publi­ citeit opzoeken hoeft van mij niet zo.

De interesse is er wel. De VPRO heeft me twee dagen gevolgd voor Noor­ derlicht, Teleac is geweest en een aantal journalisten van landelijke kranten. Ook TV 8 kwam een paar dagen geleden. Al die publiciteit heeft me nog niets opgeleverd. Toch vind ik het wel leuk."

OV­kaart: alleen de boekhouders van minister Ritzen winnen

W

ie studenten boos wil krijgen, moet aan hun OV­kaart mor­ relen. De plannen voor wat al de 'uit/ thuiskaart' is gaan heten, waren nog maar net uitgelekt of driehonderd studenten trokken op naar NS­sta­ tion Zuid in Amsterdam. Demon­ straties in Tilburg en Groningen volg­ den. Begin deze week werd het kan­ toor van het verenigd streekvervoer VSN bezet. Het hoogtepunt moet de demonstratie in Den Haag worden, net na het sluiten van deze krant.

De woede van de studenten is begrij­ pelijk. Negen van de tien studenten kiezen nu voor een weekkaart. Maar als Ritzen en de OV­bedrijven het eens worden, zal vanaf 1998 minder dan de helft van hen, de thuiswonen­ den, recht houden op zo'n weekkaart.

Uitwonenden moeten het doen met een kaart waarmee ze alleen in het weekend 'gratis' mogen reizen. Op het eerste gezicht lijkt dat niet zo gek.

Van uitwonenden mag aangenomen worden dat ze in de buurt van hun hogeschool of universiteit wonen ­ die hebben door de week dus geen

Een weekendkaart voor uitwonende studenten, een weekkaart voor thuiswonenden. De ­ waarschijnlijke ­ uitkomst van de onderhandelingen over de nieuwe OV­kaart is voor alle betrok­ kenen een verlies. Alleen boekhouder Ritzen wint.

■ Hanne Obbink gratis openbaar vervoer nodig. Met een weekendkaart kunnen ze hun ouders bezoeken en dat is genoeg, zo is de theorie.

Maar de praktijk is weerbarstiger. Er zijn studenten die niet thuis wonen, maar ook niet in de stad van hun stu­ die, of bijvakken in een andere stad doen, of stage lopen. Al die studen­ ten gaan er ­ wanneer Ritzen doorzet ­ soms honderden guldens per maand op achteruit. Daarmee zou de toegan­ kelijkheid van het onderwijs in het geding zijn, bromde de Tweede Ka­ mer al.

Een simpel rekensommetje geeft stu­ denten meer reden boos te zijn. Nu wordt er voor de OV­kaart 94 gulden

per maand ingehouden op hun basis­ beurs. Zo betalen zij zo'n 600 mil­ joen gulden per jaar, tweederde van het bedrag dat minister Ritzen voor de OV­kaart op zijn begroting heeft staan. Vanaf 1998 trekt Ritzen nog 400 miljoen gulden voor de kaart uit, § | f terwijl s t u d e n t e n (van wie het aantal gedaald is] er 500 miljoen voor betalen. "Ritzen steekt geld van de studenten in eigen zak", concludeert studentenbond LSVb verontwaardigd.

1 3 e studenten zijn niet de enige ver­ liezers. Volgens bureau Intomart wor­

den er 100.000 auto's extra aange­ schaft als de OV­ kaart verdwijnt: voor veel studenten is dat lonend. Omdat dat vaak oudere auto's zijn, zal dat ernstige gevolgen hebben voor milieu en verkeersveiligheid. Veilig Verkeer Nederland heeft al betoogd dat het aantal verkeersdoden door de OV­ kaart met zestig per jaar is gedaald en het aantal gewonden met duizend.

Ook de OV­bedrijven lijden verlies.

Dat geldt voor de NS en de streek­ vervoerbedrijven, die reizigers zullen mislopen, maar waarschijnlijk nog het meest voor een aantal gemeente­ lijke vervoerders. Nogal wat universi­ teitsgebouwen lig­ gen aan de rand van de stad. De vaak overvolle bussen die studenten naar hun colleges brengen, hoeven na 1998 niet meer te rijden.

Zo bezien is het vreemd dat de on­ derhandelingen vast zitten. De beide partijen maken nog ruzie over een bedrag van enige tientallen miljoen guldens, terwijl bijvoorbeeld minis­

ter Jorritsma van Verkeer ­ als de on­ derhandelingen stuk lopen ­ met een tekort van 150 miljoen komt te zit­ ten op het stads­ en streekvervoer.

Ritzen zelf kan dan rekenen op een groei van het aantal uitwonenden en dus op hogere uitgaven voor de ba­ sisbeurs. En uiteraard zal hij niet on­ der een ander soort reiskostenver­ goeding voor studenten uit kunnen komen.

Wat ligt er meer voor de hand dan dat het kabinet het luttele bedrag waar het nu nog om gaat gewoon op tafel legt? Dat zal uiteindelijk dan ook wel op de een of andere manier gebeuren. Maar tot uitbarstingen van vreugde zal dat niet leiden: noch de studenten, noch de OV­bedrijven, noch wie het milieu of de toeganke­ lijkheid van het onderwijs een goed hart toedraagt, heeft daar reden toe.

Alleen de boekhouders van het mi­ nisterie van Onderwijs kunnen tevre­ den achterover leunen. Hun was een bezuiniging van 500 miljoen opgedra­ gen, en dat hebben ze toch maar mooi voor elkaar.

U N I V E R S E E I 15 MEi"Ï997"

ipl Hoogleraar econometrie onderzoekt zes jaar tevredenheidspols

Beste Docent-verkiezing verbetert onderwijs niet

V

oor de zesde maal kiezen studenten economie dit jaar de Beste Docent van hun faculteit. De traditie, die inmiddels is nagevolgd door rechten, de sociale faculteit en letteren, is elk jaar weer goed voor de nodige speculaties in de wandelgangen.

Is het de leeftijd, de look, de humor waarmee iemand Beste Docent wordt? Heeft de docent van een 'leuk' vak meer kans op de prijs, of draait het puur om didactische vaardigheden?

Prof .dr. Arthur van Soest, hoogleraar Algemene Econometrie en zelf enkele malen als Beste Docent gelauwerd, deed ook altijd mee aan die "gissingen tijdens de lunch" en besloot dat het tijd werd ze om te zetten in harde cijfers. Samen met een student-assistent analyseerde hij de uitslagen van de Beste Docent-verkiezingen van de economen vanaf 1991 tot en met vorig jaar. De gegevens van in totaal 242 verschillende docenten en 285 ver-

Hoogleraren en docenten met acht tot tien jaar ervaring in het onderwijs worden door studenten het best gewaardeerd. Het vak en de grootte van het college hebben nauwelijks effect. Dat blijkt uit een onderzoek van econometrist prof.dr. Arthur van Soest, die de uitslagen analyseerde van zes jaar Beste Docent-verkiezingen op de economische faculteit. Tot verbetering van het onderwijs lijken de verkiezingen niet te leiden. "De cijfers van docenten gaan in de loop der jaren niet omhoog." schillende cursussen werden getoetst, en werden door Van Soest gepresenteerd in zijn oratie van 2 mei.

De vragen: wat is de invloed van leeftijd, functie, vak en de grootte van het college op de populariteit van een docent?

De resultaten geven geen pasklaar recept voor succes in het onderwijs, wel worden een paar belangrijke mythes over populaire docenten ontkracht. Zo blijkt het een fabeltje dat docenten die aan kleine groepen col-

lege geven beter scoren in de verkiezingen. "Pas bij honderd studenten extra in de zaal scheelt het een docent een paar tienden", aldus Van Soest. Ook 'leuke' vakken dragen niet bij tot het succes van de docent.

Van Soest: "Natuurlijk spelen docent en cursus allebei een rol in de beoordeling. Maar de docent telt zwaarder, want de verschillen in score tussen docenten zijn groter dan die tussen cursussen." Nog zo'n theorie die van tafel kan: de beste docenten zijn men-

sen wier hart bij het onderwijs ligt.

"We hebben gekeken of productieve onderzoekers, waarvoor we de VF als maat hebben genomen, ook de populaire docenten zijn", zegt Van Soest.

"Vooraf werden er twee mogelijke verbanden verondersteld. Ofwel een goede onderzoeker is overal goed in en dus ook in onderwijs. Of een goede onderzoeker besteedt minder aandacht aan onderwijs, de klassieke tweedeling dus tussen onderwijs- en onderzoeksmensen. Geen van beide effecten is aangetoond."

E l en heel globaal profiel van Beste Docent komt wel uit het onderzoek van Van Soest. In het algemeen geldt: hoe ouder de docent, hoe minder populair. Dat betekent overigens niet dat 'jonkies' die voor het eerst voor de collegezaal staan populair zijn.

Van Soest: "In eerste instantie geldt: hoe meer jaren een docent werkt op de KUB, hoe meer hij door studen-

Anti-rookbeleid werkt nauwelijks

Tilburg in de plus

''Het helpt niets als we er wat van zeggen''

Verder herstel vooraanmeldingen De aanmeldingen voot het komende universitaire studiejaar zijn nog wat verder hersteld. Tot 9 mei hadden zich maar drie procent minder aanstaande studenten gemeld dan vorig jaar om deze tijd.

Half maart was die achterstand zes, een maand eerder was hij zelfs nog negen procent.

Het anti-rookbeleid van de universiteit zet weinig zoden aan de dijk. Er mag binnen nergens gerookt worden, maar dat verbod wordt door velen aan de laars gelapt. Vooral in de kantines van de gebouwen A en S is er veel ergernis.

L

angzaam kringelt de sigarettenrook langs de pilaar in de kantine van gebouw A. Een sticker met een rode rand en de afbeelding van sigaret met een streep erop, wordt even aan het zicht onttrokken. De student die aan een sigaretje staat te lurken, tikt de as achteloos af op de grond. Ais hij opstaat, wordt de peuk in een kopje gemikt.

Een man van middelbare leeftijd beent naar de kantinemedewerksters om te melden dat 'twee heren hun sigaretten weigeren te doven'. De dames verwijzen hem door naar de portier. "Is er hier niemand die er iets aan doet?" vraagt de man geïrriteerd. Het personeel moet dit toegeven. De man loopt nijdig terug naar zijn tafeltje en neemt plaats in de rookwolken.

"Het helpt niets als we er wat van zeggen", aldus kantinemedewerkster Marlies, die haar achternaam liever niet prijsgeeft. "Er komen regelmatig mensen bij ons klagen. Maar wij hebben gewoon niet de macht om er een einde aan te maken. Enkel de portiers hebben het recht om mensen uit het gebouw verwijderen."

De kantinemedewerkers zijn niet blij

met de situatie. Omdat er officieel niet gerookt mag worden, staan er ook geen asbakken. Het gevolg is dat het kantinepersoneel elke keer koffiekopjes ophaalt die onder de as zitten. "Smerig hoor", zegt Marlies. "En de grond ligt ook vol peuken."

De kantinemedewerksters zouden liever zien dat in gebouw A aan de hoge tafels het roken gedoogd wordt.

"Dan kunnen we de mensen daarheen verwijzen en gewoon asbakken neerzetten. Het wordt dan ook makkelijker om het roken in de rest van de kantine tegen te houden. We hebben dat nu al drie jaar met regelmaat in de dienstraad gezegd. Maar DBH (de Dienst Bouw en Huishoudelijke Zaken) gaat er van uit dat de kantines openbare ruimtes zijn. En daar mag niet gerookt worden."

JZ>e kantine in gebouw A is niet de enige plaats waar stevig gepaft wordt.

Ook in de kantine van S wordt stevig nicotine ingenomen. "Ik vind die as in de kopjes wel verrekte smerig", zegt medewerkster Willie Hamers.

"En het zijn ook altijd dezelfden die het doen." Gebouw S heeft echter als

Ook In de mensa mag niet gerookt worden [Archieffoto: Rien Siers

voordeel dat er een aparte rookruimte is die, volgens de medewerkers, ook altijd behoorlijk blauw staat.

In gebouw A ligt dat anders. "Wij moeten de rokers naar het souterrain sturen", zegt Marlies. "Maar als studenten een pauze van tien minuten hebben, doen ze dat gewoon niet."

Chris de Vries, hoofd van de afdeling Restauratieve Voorzieningen zegt de klachten te kennen. "Ik heb de dames geadviseerd om er wel een opmerking over te maken maar het daarbij te laten. Ze mogen toch geen sancties opleggen. Ik zou ook niet weten hoe je dit tegen moet gaan.

Strengere sancties ja, maar zie jij het in de hier heersende cultuur gebeuren dat portiers rondjes gaan lopen om mensen in de kraag te vatten? Het enige wat zou helpen is een gedoogzone. Ik heb dat ook geadviseerd.

Maar het antwoord was, dat dat niet

Procedure onder druk Ritzen aangepast

Teugels aangehaald bij selectie top-onderzoek Er mogen maar "ongeveer tien" top-onderzoekscholen komen. waar de universiteiten op mikten.

Over een belangrijke kwestie zijn RitDat blijkt uit de definitieve selectieregels voor toponderzoek. zen en NWO het oneens gebleven. De Onder druk van de minister heeft NWO deze regels aange- minister wilde dat elk topcentrum voortkomt uit één onderzoekschool. scherpt. Toch zijn beiden het niet helemaal eens. Voorstellen Hij vreesde dat de universiteiten door voor bundeling van groepen uit meerdere scholen lopen de kans allerlei dwarsverbanden te vormen de 100 miljoen gulden voor topondoor Ritzen afgekeurd te worden. derzoek in vele snippers opdelen.

B

mnen een jaar moet de eerste helft van de topcentra, goed voor 50 miljoen gulden per jaar, geselecteerd worden. De vooraanmeldingen moeten eind mei bij onderzoeksorganisatie NWO zijn. De universiteiten zijn hard bezig met voorbereidingen. Ze moeten kiezen welke onderzoekscholen of delen daarvan de

UNIVERS

15 MEI 1997

meeste kans maken om een van de miljoenenpremies binnen te halen.

Wat de spanning verhoogt, is dat Ritzen tot op het laatst met NWO heeft touwgetrokken over de spelregels.

Een gevolg daarvan is dat het maximum aantal topcentra toch weer duidelijker is ingeperkt tot een tiental in plaats van de maximaal twintig

ten gewaardeerd wordt. Na verloop van tijd daalt de populariteit weer. De optimale ervaring ligt tussen de acht en de tien jaar." Hoogleraren doen het beter dan hun collega's in andere functies. "Dat is opmerkelijk", vindt Van Soest. "Zeker gezien hun hogere leeftijd zou je verwachten dat hoogleraren minder goed beoordeeld worden. Misschien is het toe te schrijven aan het overzicht over het vakgebied dat een hoogleraar heeft."

Tot een verbetering van het onderwijs leiden de Beste Docent-verkiezingen niet, concludeert Van Soest uit zijn onderzoek. "Je zou verwachten dat docenten door zo'n verkiezing gestimuleerd worden en in de loop der jaren hogere cijfers gaan halen. De gemiddelden gaan echter niet omhoog. Al is het natuurlijk zo dat studenten in hun beoordeling niet de vergelijking met het voorgaande jaar maken." [LvT]

NWO heeft zich tegen de eis van Ritzen verzet. Als het beste onderzoek in een bepaald vak verspreid is over meerdere scholen, dan moet men dat juist wél bundelen, is de gedachte.

Gevolg van de onenigheid is dat beide partijen elkaar blijven tegenspreken. NWO zegt in zijn dinsdag verschenen brochure dat een topcen-

zal werken omdat de rokers dan vanzelf ook andere plaatsen in beslag gaan nemen."

Peter Kersten, hoofd van DBH, waar de Restauratieve Voorzieningen onder valt, is ook op de hoogte van het probleem. "Het is een openbare ruimte en daar geldt gewoon een rookverbod. Wie wil roken moet naar het souterrain, waar ook koffieautomaten staan."

Het illegaal roken moet volgens Kersten worden tegen gegaan door bij tijd en wijle de portiers te laten controleren. Hij erkent dat het op een aantal plekken niet echt werkt. Het alternatief om in gebouw A een gedeelte van de kantine als gedoogzone in te richten is volgens Kersten geen oplossing. "Dan moet je ook een afzuigkap bouwen. En dat is een moeilijke zaak omdat het plafond te laag is."/^dH/ trum ook de vorm (kan) hebben van een "programmatisch samenwerkingsverband" van groepen uit meerdere scholen. Als Engelse term voor topcentrum hanteert men zelfs National Research School Combination. Maar Ritzen stelt in een brief aan de Kamer nog eens dat samenwerkingsverbanden wat hem betreft "slechts in uitzonderlijke gevallen" in aanmerking komen voor een premie als topcentrum.

Voor alle duidelijkheid meldde minister Ritzen dinsdag ook nog dat hijzelf uiteindelijk beslist over de toekenning van geld aan geselecteerde topcentra. Voor het eerst doet hij dat in april 1998 - kort voor de verkiezingen. Betrokkenen vrezen dat de minister juist dan behoefte zal hebben om een ferm gebaar te maken.

[FS/HOPj

De verhoudingen tussen de instellingen zijn weinig veranderd. Groningen kreeg de laatste twee maanden wat meer aanmeldingen, Utrecht en Wagcningen deden het iets minder. Maar dat veranderde weinig aan de echte uitschieters.

De Universiteit Maastricht vergrootte zi)n voorsprong in de slag om de student. Deze universiteit heeft nu al zestien procent meer aanmeldingen dan vorig jaar en is daarmee voor het derde achtereenvolgende jaar de .sterkst groeiende universiteit. Leiden (-14 procent) en Wagcningen (-11 procent) staan steeds op fors verlies. En ook Delft en Wagcningen hebben beduidend minder aanmeldingen dan vorig jaar.

Ook de belangstelling voor het HBO is de afgelopen weken meegevallen. De aanmeldingen voor hogescholen liggen nu vier procent achter op vorig jaar. In februari was dat nog elf procent.

[FS/HOPI

Vooraanmelding aanstaande eerstejaars per 9-5-'97, vergeleken met 10-5-'96 Instelling

Md 97 daling (was in maait) RU Leiden 2313 -14% 1-16' Un Utrecht 4667 - 1 % {-1) RU Groningen 3541 - 3 % (-8) Uv Amsterdam 3326 -10% (-13) VU Amsterdam 2289 +2% (-1) KU Nijmegen 2193 - 5 % (-71 KU Brabant 1100 +2 (0) EU Rotterdam 2248 + 1 % (• 3) Un Maastricht 2S36 +16% (+10) TUDellt 1837 - 9 % 1-131 TUEindhov 880 -4% (-6) Un Twente 976 - 1 % (-5) LUWageningen 653 -11% (-12) Landelijk WO

28559

- 3 % (-6)

[Cijfers ÏB-Groep Netto-aanmeldingen voltijds. Intickkmgcn zijn dus verrekend]

Z

grondslagen bleek hij in bijvoorbeeld het MUB­debat beland te zijn op de vleugel waar verder alleen Groen Links en de Socialistische Partij ope­ reren.

"Ik ben niet verschoven, de anderen zijn opgeschoven", zegt Lansink. "Ik maak me sterk dat zo'n discussie over de MUB in de jaren tachtig nooit had kunnen plaatsvinden. Toen zou zelfs de W D niet zover zijn gegaan.

De coalitiepartijen zijn meer kinde­ ren van deze tijd dan ik. Misschien kun je mij verwijten dat ik deze tijd niet aanvoel of zoiets."

Zelfs met voor de hand liggende bondgenoten verloopt het contact stroef. Universiteitsbestuurders van CDA­huize hadden Lansink bezwo­ ren de MUB te steunen. Maar de frac­ tie vond dat er echt oppositie gevoerd moest worden en Lansink ­ "nou, dat lag me wel" ­ ging er stevig tegen­ aan. Tot woede van de CDA­ be­ stuurders. Nee, de verhoudingen zijn niet meer wat ze waren, geeft Lan­ sink toe. "Maar daar lig ik geen nacht wakker van. We moeten binnenkort maar een hapje gaan eten." De ruzie heeft hem wel geleerd dat ook aan de universiteiten het "management­ ideaal het gewormen heeft van saam­ horigheid en betrokkenheid."

eker, dat feest gaat door.

Een "dank­ en drankfeest" moet het worden, zegt hij, om twintig jaar Kamerhd­ maatschap te vieren en ook om iets "terug te doen" voor iedereen die in die tijd iets voor hem betekend heeft.

Honderden mensen verwacht hij, eind deze maand bij hem thuis in Nij­ megen.

CDA­voorzitter Helgers zal waar­ schijnhjk niet verschijnen. Die kon­ digde half april aan dat CDA'ers die drie termijnen of meer Tweede­Ka­ merlid zijn, moeten vertrekken. En de man uit Nijmegen is, met vijf ter­ mi|nen, het op één na langst zitten­ de Kamerlid. Hij is symbool gewor­ den voor de 'dinosaurussen': oude, suffe Kamerleden, niet vooruit te branden en rijp om uit te sterven.

Dr. A.G.W.J. Lansink (63) is beledigd.

"Ik stel voorop: niemand heeft het eeuwige leven. Je moet er vrede mee hebben als er gezegd wordt: laat de zaak nu eens aan anderen over. Maar ik geloof niet dat ik suf en ingedut ben, geen sprake van. Dat zit me dwars. Als dat geroepen wordt, dan knok ik terug."

Door dik e n dun

Pais, Van Kemenade, Deetman en Ritzen ­ vier ministers van Onderwijs heeft Lansink tegenover zich gehad.

Die kregen van hem, zo is ooit bere­ kend, wel eens driehonderd woorden per minuut over zich heen. Dat ont­ aardde soms in gemompel, er ont­ spoorde wel eens een betoog. Maar hoewel hem aan te zien is dat met name de jaren in de oppositie hem niet in de koude kleren zijn gaan zit­ ten, kan hij nog steeds plotseling fel ontbranden. "Ik ben verknocht aan het politieke bedrijf", zegt hij, en dat is aan alles duidelijk.

Het meeste werk op het gebied van het hoger onderwijs had Lansink aan de studiefinanciering. Hij is "ge­ hecht" aan de huidige wet, zegt hij, omdat hijzelf aan de wieg ervan stond. De motie die in 1981 de stu­ diefinanciering op de politieke agen­ da plaatste, was mede van zijn hand en bevatte al het stramien van de wet die uiteindelijk in 1986 werd inge­ voerd. "En dat stramien was goed, dat verdedig ik nog steeds door dik en dun."

Met zijn steun maakte Lansink zich niet geliefd bij de studentenbonden.

Hij werd zelfs bekogeld met eieren.

"Zoiets kan gebeuren", zegt hij nu, zo'n tien jaar later. "Dat pak was niet meer schoon te krijgen, ook niet met drie keer stomen. Maar de LSVb kwam meteen excuses aanbieden, met bloemen en zo. En later gingen studenten de wet, mét mij, verdedi­ gen tegen allerlei aanvallen."

Meestal vergeefs, trouwens. Want uiteindelijk ging Lansink akkoord met elke bezuiniging op de studiefi­ nanciering, behalve de prestatie­ beurs. De wet is "uitgehold", zegt hij nu, en zijn steun daaraan vervult hem met gemengde gevoelens. "Al die overspaimen bezuinigingsdoelstellin­ gen van de afgelopen jaren ­ daar heb­ ben wij van harte aan meegewerkt, hoor, we wisten niet beter. Maar die blijken nu door de werkelijkheid te worden ingehaald. Nu is er opeens ruimte, nu legt opeens elke minister claims op tafel."

Droge o g e n

(­6)

Zeventien jaar lang was Lansink lid van een regeringsfractie, en dat de laat­ ste jaren in de oppositie hem slecht bevallen, kan hij niet verhelen. "Je wilt wel eens wat bereiken, je naam aan een amendement verbonden zien of zoiets", zegt hij. "Maar we krijgen de kans niet, terwijl de media en de achterban je afrekenen op de vraag of je genoeg scoort. Een minister naar huis sturen of een wet de prullenbak in, dat zou aantikken. Zolang dat niet lukt, bestaat het beeld dat we het niet

Gordijnen

Ook met Ritzen moet Lansink af en toe uit eten. Want hun verhouding is er de afgelopen tijd niet beter op ge­ worden. Tijdens het MUB­debat lie­ pen de ergernissen zo hoog op dat Rit­ zen zijn tegenspeler tenslotte toe­ voegde: "U daalt in mijn achting."

■ CDA­onderwijsspeciallst Ad "Vreselijk vervelend", noemt Lan­ Lansink: "Ik heb nooit begre­ sink die opmerking. "Ritzen heeft pen dat Ritzen een uitermate later zijn excuses aangeboden. Maar neo­iiberale wet ais de iMUB dat deed hij 'achter de gordijnen'. Ik met droge ogen kon verdedi­ zou wel willen dat zoiets gewoon in gen" [F oto: Nout Steenkamp] de Kamer zelf gebeurde. Maar goed, het was misschien een uitglijer."

De eerste botsing tussen Lansink en Ritzen was het niet. De CDA'er heeft zich bijvoorbeeld ook kwaad ge­ maakt toen Ritzen na zijn aantreden voorganger Deetman 'kaalslag' van het onderwijs verweet. "Volstrekt ten onrechte, zeker als je ziet wat hij er later zelf van bakte. Maar op het per­ laatste jaren is dat anders. Bij de MUB soonlijke vlak komt het steeds op zijn zag je de PvdA echt achter de hori­ pootjes terecht, en nu gaat het weer redelijk goed. Een tijdje terug zijn we zon van paars verdwijnen." een hapje gaan eten, bij de Japanner.

Buitenspel Dat was heel genoeglijk. Snel, hoor, Lansink stelt het wat gelaten vast. we hadden geen van beiden veel tijd.

Maar teleurgesteld is hij wel, nu ge­ Maar je kan in anderhalf uur aardig bleken is hoezeer het CDA als oppo­ wat af kletsen." sitiepartij er alleen voor staat. Want Lansink wil Ritzen zelfs wel "een ook buiten de Tweede Kamer zijn de goede minister" noemen. "Iemand verhoudingen veranderd. Al snel na­ die twee periodes minister is en over­ dat het regeerakkoord enorme bezui­ eind blijft, die moet je op zichzelf van nigingen op het hoger onderwijs had een positief oordeel voorzien. Hij aangekondigd, begon bijvoorbeeld de heeft toch aardig wat opdoffers gehad, VSNU, de vereniging van universi­ maar hij komt steeds weer bovendrij­ teiten, te onderhandelen met het ka­ ven. En hij heeft wel wat bereikt ­ binet. De VSNU werd destijds geleid ook al waren wij vaak tegen." door een CDA'er ­ Van Lieshout ­ Niet verrassend geeft Lansink aan maar het gevolg van diens manoeu­ zijn eigen minister Deetman echter vres was dat het CDA buitenspel verre de voorkeur. Ook met hem kwam te staan. heeft hij het nodige te stellen gehad.

Lansink: "Wij wilden ons tegen die "Maar persoonlijk kon ik geweldig bezuinigingen verzetten. Maar nog goed met hem opschieten. En de MUB, die hij als voor we de zaak op scherp konden Kamervoorzitter zetten, sloot Van nog heeft meege­ "De vergelijking met Lieshout een deal maakt, daar was Ritzen valt dik in het met het kabinet. hij mordicus te­ Achter onze rug voordeel van Deetman uit" gen. Nee, de ver­ om, zeer teleur­ gelijking m e t stellend. Dat hele Ritzen valt dik in maatschappelijk middenveld, waar het voordeel van Deetman uit." wij goed in thuis waren, heeft eieren Had hij zelf niet eens minister wil­ voor zijn geld gekozen en doet zaken len zijn? "Van onderwijs? Nee. De met paars. Het hemd is nader dan de onderwijsportefeuille lijkt mij gewel­ rok. En de oppositie heeft het nakij­ dig moeilijk, daar ben ik niet vol­ ken." doende soepel, te rechtlijnig voor. Als "Het tijdsbeeld is veranderd", consta­ ik ooit eens gevraagd was, had ik teert Lansink. "Ik zie een verharding milieu wel willen doen. Maar ik lig in de samenleving en een onderwaar­ er niet van wakker dat het nooit ge­ dering van zaken als betrokkenheid, beurd is. Integendeel, ik ben trots op mensen bi) elkaar houden." Dat zijn het feit dat ik dit twintig jaar heb de "grondslagen van de christende­ mogen doen." mocratie", vindt hij, maar met die

Ad Lansink viert twintig jaar Kamerlidmaatschap

"Ik ben niet suf en ingedut" Twintig jaar is Ad Lansink lid van de Tweede Ka­ mer. Hijzelf wil de kwart eeuw graag volmaken, maar zijn partijvoorzitter vindt het al méér dan genoeg: na de volgende verkiezingen moet het afge­ lopen zijn. Toch is er volgens de hoger­onderwijswoordvoerder van het CDA genoeg reden voor een feest. En voor een terugb lik.

■ Hanne Obbink goed doen."

"Maar ik kan er niets aan doen dat de paarse coalitie dingen samen doet waarvan volstrekt niet te voorzien was dat ze het samen zouden doen.

De W D aanvaardt bijvoorbeeld de ecotax, terwijl ze in 1989 nog een kabinet liet vallen op iets soort­ gelijks. De compromissen van paars zijn ongeloofwaardig. Maar wij heb­ ben er geen greep op en de bewinds­ lieden worden er nog niet op afgere­ kend."

De MUB, de wet op de 'modernise­ ring van de universitaire bestuurs­ organisatie' die de Kamer in septem­ ber behandelde, is voor Lansink ook zo'n voorbeeld van onbegrijpelijke paarse eensgezindheid, en in dit ge­ val is het de PvdA die hij onge­ loofwaardig vindt. "Ik heb nooit be­ grepen dat Ritzen een uitermate neo­ liberale wet als de MUB met droge ogen kon verdedigen", zegt hij. Maar hoezeer hij minister en regeringspar­ tijen ook onder vuur nam over dit

"geweldig terugdraaien van de demo­ cratisering", aan het slot van het Ka­ merdebat kon hij slechts constateren dat er voor de oppositie niets te ha­ len valt als paars de rijen gesloten houdt.

Lansink kan zich andere tijden heu­ gen. "In de eerste tijd was de afstand tot de PvdA niet groot. Ik herinner me mijn eerste debat over de tweefa­ senstructuur: na afloop daarvan kwam Jos van Kemenade me felici­ teren met het verhaal dat ik gehou­ den had. Dat vond ik fantastisch; ik was een jong broekje en hij was al mi­ nister geweest."

"Je kon met de PvdA constructief werken. Dat was zo bij de twee­ fasenstructuur van de W D ' e r Pais, bij de nota Autonomie en Kwaliteit van onze eigen minister Deetman en ook bij de wet op het hoger onder­ wijs WHW, die door Ritzen verdedigd werd. Daar waren goede discussies over en al amenderend werkte je aan draagvlak door alle partijen heen. De

UNIVERS

15 MEI 1997

Vrouwenstudies filosofie (1)

'Vrouwenstudies filosofie is wijsgerige discipline bij uitstek'

Dat het bestuur van de Faculteit der Wijsbegeerte - dus ook columnist en bestuurslid Herman de Regt - van mening is dat vrouwenstudies filosofie 'geen filosofische discipline is', is een grote belediging. Dat vindt dr.

Joke Hermsen, docente vrouwenstudies filosofie. De Regts column is 'een staaltje verbale seksuele intimidatie die zijn weerga niet kent' betoogt Hermsen in een brief als reactie op De Regt.

W

at een geruststelling, zelfs Herman de Regt vindt dat vrouwen kunnen denken. Ik heb daar nooit aan getwijfeld, maar het is toch fijn om te horen, hoewel hij voor mij in zijn column in Univers van 1 mei 1997 om onduidelijke redenen een uitzondering maakt. Wel spoort hij me heel vriendelijk aan: 'Denk eens na!' Tja, als een man zoiets zegt, dan doe je dat en dus ben ik er eens over na gaan denken of marmen, in het bijzonder Herman de Regt, wel kunnen denken. Waar de weledelgeleerde columnist mij aanvankelijk zo gerust stelde, moest ik na lezing van zijn stukje tot de onthutsende conclusie komen dat er een man bestaat, die niet kan denken, of, wat nog erger is, niet zuiver kan denken.

Wat is namelijk het geval? Tot minstens tweemaal toe laat Herman de Regt in zijn stukje wat algemeen is, gelden voor het bijzondere en omgekeerd, zodat wat aanvankelijk 'regt' is, krom wordt en de aandacht afge-

Brieven kunnen tot uiterlijk dinsdag 17.00 uur op de redactie (A17) worden Ingeleverd. Mallen kan ook: P.H.C. Siebers@KUB.NL. De redactie behoudt zich het recht voor Ingezonden brieven in te korten.

leid wordt van de zaak waar het om gaat. Immers, indien ik constateer dat het faculteitsbestuur - gezien de halsstarrige weigering vrouwenstudies filosofie, vrouwelijke filosofen en vrouwelijke docenten op het programma te zetten - blijkbaar nog altijd de mening is toegedaan dat vrouwen niet kunnen denken, dan wil dat nog niet zeggen dat ik denk dat een lid van het bestuur in zijn vrije tijd dit ook meent. Ik zou zoiets eerlijk gezegd niet hebben kunnen verzinnen. Iets anders is of mijn conclusie ten aanzien van het bestuur ongegrond is geweest? Helaas wijst er ook maar niets in deze richting.

E^en beetje bestuur doet wat het denkt en zegt wat het denkt. Wat doet het bestuur? Het maakt zich sterk om tegen het nadrukkelijke advies van de twee hoofddocenten die belast zijn met de herprofilering van de opleiding wijsbegeerte in, het vak vrouwenstudies filosofie uit het onderwijsprogramma te schrappen. Wat zegt het bestuur in Univeis van 24 april bij monde van zijn voorzitter?

Dat hij 'de ratio niet ziet van het lezen van vrouwelijke filosofen' en dat het bestuur tot de conclusie is gekomen dat vrouwenstudies filosofie 'geen filosofische discipline is'. Een mening die ons andere faculteitsbestuurslid Herman de Regt onlangs nogmaals met kracht herhaalde ten overstaan van zes vrouwelijke filosofen die op dit vakgebied werkzaam zijn.

Een grotere belediging aan het adres van vrouwelijke filosofen en allen die hen bestuderen, is niet te formuleren. Alleen als men vindt dat de vrouwelijke auteurs die bij vrouwenstudies filosofie behandeld worden, niet kunnen denken of niet werkelijk gedacht hebben, is er reden om dergelijke kolderieke uitspraken te doen. Maar hoe komt het toch dat een bestuur anno 1997 nog dergelijke meningen kan ventileren? Dat kan alleen door consequent te vergeten dat de opleiding die het bestuur voorstaat feitelijk niets anders is dan het vak mannenstudies filosofie.

Want wie worden er uit en te na bestudeerd? Jawel, Plato, Aristoteles, Hegel, Kant, Nietzsche, Heidegger.

Daar is uiteraard niets mis mee, maar het wordt wel tijd dat het besef doordringt dat deze mannelijke visie op de zaak van het denken niet bij voorbaat algemeen en neutraal is, maar gekleurd door het sekseperspectief van waaruit het tot stand is gekomen.

Hoog tijd ook dat vrouwen de kans krijgen om hun visie op de zaak van het denken te formuleren en te bestuderen.

Daarmee beweer ik overigens niet dat vrouwen 'anders denken', zoals Herman de Regt op grond van wat heel iemand anders, namelijk Rosi Braidotti geschreven heeft, mij zomaar in de mond legt. Wederom nu niet bepaald een staaltje van zuiver denken. Wel meen ik dat vrouwen, vanwege de sociale en seksuele positie die zij traditioneel hebben ingenomen, een andere toegang tot het denken hebben gekregen en dat de zaak die hen te denken geeft, daardoor vaak ook anders gekleurd is. Als Kant bijvoorbeeld nadenkt over ethiek, bekommert hij zich over de algemeengeldigheid van de categorische imperatief. Als Belle van Zuylen nadenkt over ethiek, wil zij daarentegen recht doen aan de gesitueerdheid van het subject dat handelt.

Indien Herman de Regt de voorstellen had gelezen die ik naar het facult e i t s b e s t u u r heb gestuurd waar hij deel van uitmaakt, alsmede de 'open brief' die ik persoonlijk in zijn postvakje heb gestopt, dan had hij kunnen weten dat ik onder bepaalde voorwaarden voor de integratie van vrouwenstudies filosofie met de verschillende disciplines van mannenstudies filosofie ben. Voor het zover is lijkt er, gezien het mod-

dergooien dat al begint zodra ik in deze kwestie met een vingertje naar het bestuur wijs, aan nog heel wat mensen duidelijk gemaakt te moeten worden dat de lezingen die hun helden geven van de waarheid, het leven en de macht niet zomaar sekseneutraal of universeel zijn.

Juist vrouwenstudies filosofie zet vraagtekens bij deze vermeende neutraliteit van het denken, plaatst kritische kanttekeningen bij denksystemen die te zelfgenoegzaam blijken en probeert waakzaam te zijn voor de onderdrukkings- en uitsluitingsmechanismen die gemakkelijk in dergelijke, quasi universele systemen sluipen. Precies deze kritische houding is de taak van de filosofie bij uitstek en alleen al om die reden is vrouwenstudies filosofie dan ook een filosofische discipline bij uitstek.

H e t zou het bestuur, en in zijn functie van bestuurslid ook Herman de Regt, sieren als het, nog afgezien van de vraag of er een zekere organisatorische en financiĂŤle ruimte bestaat ter realisering ervan, de wil zou formuleren om 1) te komen tot een

evenredige verdeling van het aantal aanstellingen tussen vrouwen en mannen, om 2) vrouwelijke filosofen te onderwijzen en ter bestudering aan te bieden en om 3) het vak vrouwenstudies filosofie ter voorbereiding van een mogelijke integratie met de overige faculteit als basisvak in het curriculum op te nemen. Dat laatste lijkt me nog steeds een absolute noodzaak, want uit het feit dat een universitair docent als Herman de Regt zijn column in Univers misbruikt om te suggereren dat waar ik 'nee' zeg, ik 'ja' bedoel - 'Hermsen zegt: "Nee, nee, nee!". Bedoelt ze niet: "Ja, ja, ja!"?' - een opmerking die ik ervaar als een staaltje van verbale seksuele intimidatie die zijn weerga niet kent, daagt bij velen nog niet een begin van besef van de problematiek die vrouwenstudies filosofie aan de orde stelt. 2olang die situatie voortduurt, kunnen mannen, helaas, niet denken wat deze tijd van maatschappelijke ontwikkelingen vraagt te denken.

foke f. Hermsen

Vrouwenstudies filosofie (2)

Een moeras van (voor)oordelen Paul Cobben (bestuursvoorzitter) en Herman de Regt (bestuurslid en columnist] lijken in hun kritiek op vrouwenstudies filosofie uitsluitend te spreken ter verdediging van hun persoonlijk gekwetste mannelijkheid. Ze zouden Het denken van de ander eens moeten lezen, vinden Ank Ridderbeks en Kees de Koning, die beiden het congres met de gelijknamige titel bezochten.

O

nlangs verscheen onder redactie van Joke J. Hermsen, docente vrouwenstudies filosofie aan de KUB, het boek Het denken van de ander. Proeve van een vrouwelijke ideeĂŤngeschiedenis. Aan de hand van het veelal uit de 'plooien' van de filosofie opgediepte gedachtengoed van eenentwintig 'vrouwelijke' denkers (waaronder drie mannen), levert dit boek een forse vakfilosofische bijdrage aan de contemporaine discussies over de ander. Maar deze filosofische discussie wil nota bene binnen de Faculteit der Wijsbegeerte maar niet van de grond komen. Ze verdwijnt in een moeras van een heel ander allooi dat de toegang tot dit boek verspert.

Vrouwenstudies filosofie staat op de tocht omdat, aldus decaan van deze

faculteit Paul Cobben, "de thematiek van 'de ander', waaronder die van vrouwen, ook aan de orde komt in bestaande cursussen" [Univers, 24 april). Tegelijkertijd worden in die cursussen geen vrouwelijke auteurs onderwezen want "het gaat erom dat je goede filosofen bestudeert", zegt Cobben!

Vrijdag 2 mei vond er aan de KUB een druk bezocht congres plaats n.a.v.

Hermsens boek, met als eerste spreker Paul Cobben. Zijn wantrouwen jegens goede filosofes had de aandacht hoog gespannen. Hij opende met een compliment over de mooi geschreven stijl (die overigens ook een goede filosofische motivatie kent) van Hermsens inleiding om vervolgens een paar kritische opmerkingen te maken bij de inhoud. Een daarvan betrof zijn afschuw over het daarin door hem geproefde wij mannen versus wij vrouwen. Maar de samenstelster en schrijvers van het boek, blijkt na lezing, onderschrijven die afschuw van harte. Ook ligt het 'wij mannen', dat vrouwelijke denkers buiten de filosofische canon heeft gehouden, direct ten grondslag aan het ontstaan van dit boek. In haar hoofdstuk over Simone Weil schrijft Hermsen: "In feite doet een dergelijk

coUectivium niets anders dan het ik vernietigen en er een dogmatisch 'wij' voor in de plaats zetten, waardoor zelfstandig denken en streven naar het goede onmogelijk wordt." (pagina 263.) De vraag is dan ook hoe goed Cobben het boek gelezen heeft.

In zijn specifieke lezing over "Carry" (van Bruggen, hoofdstuk 9 van het boek) hoorden wij Cobben vooral kundig uitweiden over "Hegel" als emancipatoir denker. Hem echter als feminist neer te zetten en het "eeuwig Weibliche" te prijzen als het onuitputtelijke van de rede, wijst erop dat Cobben vooral heeft willen bewijzen wat een goed man hij/Hegel is en hoorden we niets over het denken van de ander. Hij heeft zich, zoals het een filosoof betaamt, niet laten openbreken door die ander om te zien of hij zijn gedachtengoed ermee kan verrijken.

E ; en verdediging, dat is ook de motivatie voor de column van Herman de Regt, lid van het faculteitsbestuur, in deze krant (I mei). Hij voelt zich

"op zijn pik getrapt, in zijn kruis getast", kortom ook al in zijn mannelijkheid aangetast. Hermsen merkte op dat het bestuur vindt 'dat vrouwen niet kunnen denken'. Om een dergelijke uitspraak zo letterlijk te nemen getuigt van weinig inzicht in de problematiek, te meer daar haar uitspraak tussen quotes stond. Wat Hermsen bedoelt, denken wij, is dat uit het masculiene profiel van het filosofieprogramma niet blijkt dat vrouwen kunnen denken. Zelf vindt De Regt dat filosofes als Kristeva en Irigaray een plaats moeten krijgen binnen het traditionele programma.

Als lid van het bestuur is hij de persoon bij uitstek om deze woorden om te zetten in daden. En om die erkenning gaat het nu juist.

De ironie wil dat uitgerekend Cob-

ben, die kwaliteit boven sekse stelt, en De Regt, die het eeuwige boven sekse stelt, uit-sluitend lijken te spreken ter verdediging van hun persoonlijk gekwetste mannelijkheid. In plaats van filosofisch geprikkeld door (Het denken van) de ander, tonen ze zich in hun eenzelvig denken. Een moeras van (voor)oordelen verhindert de filosofie-beoefening aan de KUB, die belangeloos, open en kwetsbaar hoort te zijn. Heren: ben filosofen.

Lees dat boek en uw (voor)oordelen blijken ongegrond!

Ank Ridderbeks Kees de Koning

Vrouwenstudies filosofie (3)

Complexiteit vrouwenstudies filosofie rechtvaardigt eigen plaats Vrouwenstudies mag dan geen filosofische discipline zijn in traditionele zin, het vertegenwoordigt wel degelijk een belangrijk aandachtsgebied in de contemporaine filosofie. De gendetproblematiek is zo omvattend en complex, dat zij een eigen institutionele plaats verdient, meent drs.

Rob Moolenaar. De auteur was tot voor kort aio wijsbegeerte.

H

et is enigszins teleurstellend te merken dat een discussie over de plaats en het belang van vrouwenstudies filosofie geneigd is te ontaarden in het soort clichés dat dit vak )uist aan de kaak tracht te stellen.

Het is goed dat de discussies hieromtrent zich in de openbaarheid afspelen, maar ik heb wel enige bedenkin-

gen over de manier waarop dat gebeurt. Zo vraag ik mij bijvoorbeeld af of een column de meest geschikte plaats is om een collega die zich (wellicht) wat (te) scherp heeft uitgelaten van repliek te dienen, om niet te zeggen de spot met haar te drijven. Ik twijfel niet zozeer aan de oprechtheid van Herman de Regts emoties, maar vind de manier waarop hij daar lucht aan geeft in zijn column in dit blad wat toch een soort geprivilegieerde plaats is - ongepast.

Nu iets over de zaak waar het om te doen is. Mede gelet op de aanbevelingen van de onderwijsvisitatiecommissie wijsbegeerte, is het niet zo gek om aan het vak vrouwen- of genderstudies een prominentere en meer geïnstitutionaliseerde plaats aan de faculteit wijsbegeerte toe te kennen.

De commissie beoordeelde het huidige onderwijsprogramma, zo ver ik weet, als degelijk maar saai en zij stelde voor om het profiel van de faculteit - haar gerichtheid op mens en maatschappij - aan te scherpen. Vrouwen- of genderstudies mag dan geen filosofische discipline zijn in traditionele zin - zoals logica, metafysica.

ethiek of kenleer - het vertegenwoordigt wel degelijk een belangrijk aandachtsgebied in de contemporaine filosofie. De vraagstukken die daarin spelen, zijn niet alleen van belang in het kader van vakken als wijsgerige antropologie of sociale filosofie, maar zijn ook van meer algemeen filosofische of metafysische betekenis.

(In zoverre dit laatste een punt van discussie is, gaat het in elk geval om een filosofische discussie, waarover niet zomaar met een machtswoord kan worden besloten.)

Nu zeggen sommigen, niet zonder enig recht, dat al deze zaken evengoed in de meer traditionele vakgebieden ter sprake gebracht kunnen worden.

Het probleem is dan hoe men dat praktisch gestalte denkt te geven en of de filosofische sekse- en gender-problematiek niet van een zodanig belang, omvattendheid en complexiteit is dat zij een eigen institutionele plaats rechtvaardigt, van waaruit daadwerkelijk een kritische dialoog met meer traditionele perspectieven aangegaan kan worden.

Joke J. HeiijBScii iftcP

Het '"Hm*'

van de ander Proeve van een vmuwelip- <' ideeëngesfiuviii'èii

Rob Moolenaar

Vrouwenstudies filosofie (4)

Ook mannen bezitten een sekse

De invloed van de dominantie van mannelijke sekse op hun vakgebied kan nauwelijks overschat kan worden, betoogt dr. Alkeline van Lenning: vrouwen zijn niet de enigen met een sekse, ook mannelijke filosofen, psychologen etc. zijn geseksueerd. In een reactie op de recensie van Karel Soudijn en de column van Herman de Regt stelt zij dat bij beide auteurs de verkeerde vraag centraal staat. Van Lenning is docente vrouwenstudies en lid van De Harde Kern, een feministische club die vorig jaar het boek Wel feministisch, niet geëmancipeerd publiceerde.

I

n Univers van 1 mei stonden twee teksten die betrekking hebben op de relatie tussen Denken en Sekse, een van Herman de Regt en een van Karel Soudijn. De Regt wijdde, in reactie op uitspraken van Joke Hermsen, zijn column aan dit onderwerp en Soudijn bespreekt het boek Het denken van de ander dat onder redactie van Hermsen verscheen. In het boek staat de filosofische vraag centraal op welke wijze het individuele denken en de concrete ander zich tot elkaar verhouden. Het Andere staat voor het onbekende, voor hetgeen nog niet gehoord is en dat wordt in dit boek ook wel het vrouwelijke genoemd.

Gretig en leergierig is Soudijn aan de bundel begonnen. Hij slaat het vol hooggespannen verwachting open om het na lezing teleurgesteld terzijde te leggen. Soudijn vertelt de lezer wat hij zich wenste: 'Voordat ik Het denken van de ander opensloeg, hoopte ik dat uit dit boek te leren valt hoe je met succes alternatieve vormen van redeneren kunt ontwikkelen. Bestaat er een vrouwelijke manier van denken en valt die aan te leren als je per ongeluk als man ter wereld bent gekomen? Of belangrijker nog: is onze manier van denken te verbeteren door 'vrouwelijker' te redeneren?'

Om de handigheid van het vrouwelijk redeneren onder de knie te krijgen is het natuurlijk van belang dat de typisch vrouwelijke trekken opgesomd worden, of op z'n minst

duidelijke instructies gegeven worden. Soudijn mist dan ook een handzame uitleiding. Ook zou volgens hem het boek spraakmakend zijn geworden indien het op grond van gepresenteerde beschouwingen een programma bevatte met eisen aan de filosofie of aan andere vormen van geleerdheid en schrijfkunst.

Karel Soudijn kan de ander niet laten bestaan zonder die te willen fixeren teneinde te kunnen annexeren.

Soudijns klacht dat zijn nieuwsgierigheid - gericht op pasklare recepten ter verbetering van eigen redeneerkunst - onvoldoende wordt geprikkeld, pleit dan ook voor het boek. Een van de hoofdstukken waarin het meest secuur uitgelegd wordt hoe de alteriteit gedacht zou kunnen worden, vindt Soudijn juist ergerniswekkend. Hij stelt dat er op irritante wijze wordt samengevat hoe een andere denker (Derrida) gedacht heeft over de filosoof die in het hoofdstuk centraal staat (Levinas). Soudijn verwijt de auteur van het hoofdstuk (Van Riessen) zich te verschuilen. Als hij vaker een filosofisch boek open zou slaan, zou hem wellicht opvallen dat dit niet ongebruikelijk is binnen de filosofie en dat zoiets niks met verschuilen te maken heeft. Integendeel, het kan de zaken scherper stellen.

M e t door Soudijn gewraakte hoofdstuk opent als volgt: 'Is de mensheid één, of wordt ze door verschillen uiteen gehouden? Hoe algemeen kan in de filosofie gesproken worden over 'de mens' of 'de ander'? De meeste filosofen thematiseren het seksuele verschil niet of nauwelijks. Wanneer dit wel gebeurt, is het doorgaans de vrouw die wordt voorgesteld als een 'ander' soort mens, kortweg 'de ander'.'

Soudijn eindigt zijn bespreking met de conclusie dat er eigenlijk nog slechts één punt van belang overblijft en dat is volgens hem dan ook het thema van het boek: er is slechts een sociaal probleem. Filosofen die zich bezig houden met alteriteit moeten van Karel Soudijn veel meer sociaal wetenschappelijke boeken lezen

'over de manier waarop mensen gedragspatronen kunnen ontwikkelen met personen en groepen die in wezen heel 'vreemd' lijken'. Als Soudijn ook maar de eerste passage van Van Riessens hoofdstuk over Levinas tot zich door had laten dringen, zou hij dit nooit hebben opgeschreven. Immers wie zijn hier mensen in het algemeen en wie zijn hier de particuliere groepen?

H e r m a n de Regt belijdt evenals Soudijn dat hij vrouwen niet als minderwaardig beschouwt. De Regt achtte tot voor kort alle vrouwen hoog wat het denken betreft. Dat lijkt mij nogal overdreven. Hij is dan ook zojuist van dit klaarblijkelijk nooit eerder gelogenstrafte standpunt teruggekomen; hij heeft een domme vrouw ontdekt: 'Sinds kort ben ik minder naïef. Joke denk eens na'.

Het akelige vermoeden dat ook De Regt weinig over de betekenis en werking van sekse heeft nagedacht, wordt bevestigd als hij een proeve van zijn kunnen op dit gebied graag even publiekelijk demonstreert. Hij is er vlug mee klaar: vrouwen denken niet anders dan mannen voorzover ze filosoof zijn. Denken vrouwen ook niet anders als ze econoom, socioloog, jurist of psycholoog etc. zijn? zo vraag ik me af. Of is alleen de filosofie de onbezoedelde sekseloze oase van het zuivere denken die boven de rest van het leven zweeft? Toen aan het eind van de jaren '70 de zuivere objectieve wetenschap sneuvelde, werd al duidelijk dat ook de filosofie de dans niet zou ontspringen. De Regt wordt echter niet gehinderd door enig tijdsbesef. Hij opent zijn bijdrage met de uitspraak dat-ie zich eigenlijk niet teveel met tijdgebonden kwesties wil bezighouden, daarbij klaarblijkelijk doelend op de seksetegenstelling. Nee, hij gaat naar eigen zeggen - liever op voor de eeuwigheid. Filosofen kunnen bogen op een eeuwenoude traditie en zijn niet te beroerd om denkers uit vroeger tijden steeds weer te bestuderen.

De emancipatie van vrouwen in de wetenschappen en in de filosofie is nu ongeveer een eeuw op gang. Hoe-

wel De Regt aan de eeuwigheid hecht is hij in geval van de seksekwestie ongeduldig. Wat hem betreft is het nu wel klaar, hij vindt vrouwen natuurlijk slim - een tegensprekende enkeling daargelaten - en of we er nu maar over op willen houden. >!^owel in het stuk van de Regt als in de tekst van Soudijn staat de verkeerde vraag centraal. Het gaat er niet om of vrouwen anders denken, of vrouwen dom of slim zijn etc. Alleen al het stellen van dergelijke vragen verraadt waar de vragensteller de norm legt. Het gaat erom dat de filosofie evenals de wetenschappen zich rekenschap dient te geven van eigen particulariteit en gesitueerdheid. Het gaat erom dat vrouwen niet de enigen met een sekse zijn en dat de mannelijke filosofen, psychologen etc. zich realiseren dat ook zij geseksueerd zijn en dat de invloed van de dominantie van hun sekse op hun vakgebied nauwelijks overschat kan worden. De geseksueerdheid van filosofie en wetenschappen heeft verregaande gevolgen gehad bijvoorbeeld voor de invulling van allerlei concepten, of het nu gaat om een begrip als plicht en rechtvaardigheid of om concepten als autonomie en geestelijke gezondheid. Maar ook op de methoden, op de zaken die als probleem worden beschouwd en andere zaken die als vaststaand en natuurlijk worden aangenomen etc. etc. Wanneer emancipatie niet betekent dat alleen vrouwen veranderen, maar de mechanismen die in bestaande heersende vertogen en structuren een rol spelen, dan zullen de eigenaardigheden van de filosofie en van de wetenschappen bediscussieerd worden. Dan zal de zelfgenoegzaamheid verdwijnen en twijfel toegelaten worden, dan zullen wetenschap en filosofie interessanter worden. Men zal de eigen tekst moeten relativeren en wellicht ontstaat er ruimte voor zelfspot. Dat is precies wat de beide heren uit alle macht verre van zich houden.

Soudijn heeft ons toevertrouwd de werken van Woolf, Arendt, Van Zuylen en Van Bruggen niet te kennen en er na lezing van het boek ook niet

nieuwsgierig naar te zijn. De Regt, daarentegen, besluit zijn column met een citaat uit Woolf's Orlando. Als Orlando een vrouw is geworden roept zij uit: 'Heavens what fools they make of us - what fools we are!' De Regt sluit voor het retorisch gemak alle subtiliteit en complexiteit uit en stelt dat beide uitspraken waar of, inmiddels, onwaar zijn. Carry van Bruggen schreef in haar filosofisch werk Prometheus: 'Niemand krijgt meer waarheid dan hij dragen kan'. Ik ben bang dat deze uitspraak waar is.

Alkeline van Lenning

Het was geweldig!

IWijn afscheid van de KUB ligt nu drie weken achter me. Mijn vrouw en ik zijn er even uit geweest om wat te verwerken, te bekomen en wat na te mijmeren.

Bovendien kun je na drie weken al een beetje terugkijken.

Dat we iets te verwerken zouden hebben, wisten we. Maar de werkelijkheid van de 25e april heeft alles geslagen wat we aan voorstellingsvermogen en verwachtingen van te voren konden verzinnen. Dat zovelen binnen de KUB erbij waren, dat zoveel anderen ons schriftelijk iets hebben laten weten, de hartelijkheid waarmee we ons omringd voelden, de waardering ook: het was allemaal veel mooier dan we hadden kunnen dromen. Voor mij was dit een schitterend afscheid van een schitterende periode in mijn leven.

Dat ik niet iedereen persoonlijk kan bedanken verdriet mij. Maar graag wil ik op deze manier de geweldige beleving en belevenis die mijn afscheid geworden is aan iedereen binnen de KUB-gemeenschap in grote dank overbrengen.

Het ga U goed!

Gery van Veldhoven

■ Kysia Hekster. LSVb­voorzitter in 1994/95.

Nu medewerkster bij het Expertisecentrum Academisclie Zaken van de Universiteit van Amsterdam. |Foto. Bram de Hollander]

Oud­bestuurders van studentenbonden en hun loopbaan

Ééntje ^v^erkt nu bij IBG

"Word geen hielenlikker of ca rièrepikker" De nieuwe b esturen van studentenb onden LSVb en ISO staan al klaar achter de coulissen, de b estuur­ ders van het lopend jaar kunnen b innenkort dus weer gewoon studeren. Wacht hun daarna een glan­ zende carrière in politiek of bestuuri Dat valt mee, zo b lijkt uit de loopbanen van hun voorgangers.

Veel groter is de kans dat ze toetreden tot de onderwijsbureaucratie die ze in hun b ondstijd juist bestreden.

M

ike Riegel is onder de pannen. Aan het begin van zijn jaar als LSVb­ voorzitter, najaar 1995, botste hij nog met minister Ritzen.

Die "speelde spelletjes", voegde Rie­ gel hem toe. De minister pikte dat niet en riep hem tot de orde: hij moest zich "wat zakelijker" uitdruk­ ken. Het eind van Riegels jaar ver­ liep evenmin in harmonie: de LSVb stapte uit Ritzens project 'kwaliteit en studeerbaarheid'.

Maar that was then and this is now.

Inmiddels is alles vergeven en verge­ ten. Want Riegel is kort geleden in dienst getreden van het ministerie van Onderwijs. En jawel, hij gaat werken voor het studeerbaarheids­ project.

Maurice Mommen, Riegels maatje in het vorige LSVb­bestuur, herinnerde zich de vele gesprekken van vorig jaar nog, en dat zou Riegel weten ook.

"Wat een held", foeterde Mommen in een column. "De mond vol van het bureaucratenbolwerk in Zoetermeer, en nu gaat 'ie er zelf deel van uitma­ ken." Hij waarschuwde zijn voorma­ lige kameraad: word geen carrièrepik­ ker of hielenlikker.

U Hanne Obbink U N I V E R S | S £ | 15 MEilröT"

iteraard heeft Riegel deze tira­ de over zichzelf afgeroepen: hi) blies altijd hoog van de toren. Maar hij is niet de enige die de overstap van

studentenbond naar onderwijsbu­ reaucratie heeft gemaakt. Integen­ deel. "We lijken wel een goedkoop opleidingsinstituut voor ambtenaren van het ministerie van Onderwijs", meesmuilt een LSVb­bestuurder van een paar jaar geleden.

Dat is enigszins overdreven ­ maar niet veel. De LSVb heeft sinds zijn oprichting in 1983 zo'n vijftig men­ sen in zijn dagelijks bestuur gehad.

Van zeventig procent is achterhaald waar ze gebleven zijn. Mike Riegel blijkt de vijfde die zijn brood verdient bij de voormalige tegenpool, twee anderen zijn bij de Informatie Beheer Groep beland. Onder meer de eerste voorzitter van de LSVb, Mariëtte Hamer, is Riegel voorgegaan: die is hoofd 'strategisch beleid' bij de direc­ tie hoger beroepsonderwijs van het ministerie.

Maar er zijn er meer geweest die een door het ministerie betaalde baan (of baantje) hebben overgehouden aan hun LSVb­ tijd. In de jaren tachtig leverde vooral de chaos rond de stu­ diefinanciering werk op. De invoe­ ring van de nieuwe wet, in 1986, werd zo'n puinhoop dat er in allerijl overal in het land 'steunpunten' moesten worden opgezet. Een aantal daarvan werd aanvankelijk gerund door LSVb'ers. Op één na hebben ze die baantjes inmiddels ingeruild voor ander werk.

Wat in de jaren tachtig de studiefi­ nanciering was, is nu de bureaucra­ tie rond onderwijskwaliteit. Het se­ cretariaat van de commissie­Wijnen, die namens minister Ritzen projec­ ten op het gebied van studeerbaarheid keurt, wordt bemand door twee oud­ LSVb'ers. Een derde heeft dit secre­ tariaat alweer ingeruild voor een baan als 'junior­beleidsadviseur' bij de HBO­Raad en een vierde is lid van de commissie zelf.

Ook Maurice Mommen en Kysia Hekster (voorzitter in 1994/95) ver­ dienen geld aan onderwijskwaliteit.

Mommen als medewerker van de ­ door Ritzen gesubsidieerde ­ Keuze­ gids Hoger Onderwijs en Hekster bij het zogeheten Expertisecentrum Academische Zaken van de Univer­ siteit van Amsterdam. Al met al heeft ongeveer een derde van alle oud­ LSVB­bestuurders een plek gevonden (vast, tijdelijk in deeltijd of hoe dan ook) in de onderwijsbureaucratie.

Gerard Bosman weet hoe het voelt om voor 'carrièrepikker' of 'overlo­ per' uitgemaakt te worden. Tot de­ cember 1987 was hij actief in de LSVb, onder meer als lid van het eer­ ste bestuur, in 1983. Een motie van wantrouwen in de Tweede Kamer tegen de toenmalige minister Deel­ man was het keerpunt. De motie (over de chaos bij studiefinanciering) werd verworpen. Nog diezelfde

avond, achter de gordijnen van de Tweede Kamer, werd Bosman ge­ vraagd te gaan werken voor het 'cri­ sisteam' dat de chaos te lijf moest.

Bosman nu: "We hadden alles gedaan om de motie erdoor te krijgen. Maar die slag verloren we. Daarom voelde ik me vrij om over te stappen." Hoon was zijn deel, althans van een aantal LSVb'ers van die tijd. Maar, zegt Bos­ man, "links Nederland verwacht al­ tijd veel van de staat. En wat was er nu mis aan om ervoor te zorgen dat studenten op tijd hun geld kregen?"

Inmiddels werkt Bosman aan het ministerie, als 'account manager ju­ ridische zaken' bij studiefinancie­ ringsbeleid. Hij werkt dus mee aan het beleid waar de LSVb van nu stee­ vast tegen is. "Dat wéét je", zegt Bos­ man laconiek, "Het is ook de taak van de studentenvakbond om tegen ministeriële plannen te protesteren.

Maar ik heb met andere afwegingen te maken. Als de politiek bepaalt dat er bezuinigd moet worden, voer ik dat uit. Een ambtenaar is loyaal aan zijn meerdere." Zo erg is dat niet, want, zegt Bosman, "Ritzen doet het goed. Dat kan ik wel verdedigen."

E

r is leven buiten het onderwijs, óók voor oud­LSVb'ers. Maar bijna zonder uitzondering werken ze toch voor de 'publieke zaak'. De vak­ bond en de media komen meer dan

eens voor als werkgever, maar ook de verstandelijk­gehandicaptenzorg, plattelandsjongeren en Greenpeace blijken oud­LSVb'ers werk te bieden.

In het bedrijfsleven daarentegen zijn er maar heel weinig terechtgekomen.

Vreemd genoeg is geen enkele oud­ bestuurder doorgedrongen tot de lan­ delijke politiek. Maarten van Poel­ geest, de bekendste studentenleider aller tijden en voorzitter in 1988/89, had wel die ambitie. Hij had Twee­ de­Kamerlid voor Groen Links wil­ len worden, maar het lukte hem niet op de kandidatenlijst terecht te ko­ men.

"De concurrentie is groot bij Groen Links" verklaart Van Poelgeest, "want er zijn weinig zetels te verge­ ven en er is veel lokaal kader dat meedingt naar een plaats. Een hele generatie b ab yb oomers is al vanaf het eind van de jaren zeventig bezig.

Een buitenstaander zoals ik is lastig voor hen. Die komt er niet tussen."

Simone van Geest (voorzitter in 1992/1993) slaagde daar wél in. Maar haar elfde plaats bleek, hoewel de prognoses lange tijd anders beloof­ den, niet genoeg voor een Kamerze­ tel voor Groen Links. Van Poelgeest werkt nu bij het Nederlands Instituut voor Zuidelijk Afrika, de opvolger van enkele anti­apartheidsorganisa­ ties. Van Geest kwam via Radio Rijn­ mond, Veronica Nieuwsradio en Rit­

IS O­bestuurders trekken de wijde wereld in zens Kennisdebat (!) terecht bij de tv­ actualiteitenrubriek Netwerk.

L

andelijk is het dus niet gelukt, maar op gemeentelijk niveau zijn vier voormalige LSVb­bestuurders in de politiek actief. De enige die dat full time doet is Robert Giesberts, die voorzitter was in 1990/1991. Nu is hij gemeenteraadslid voor Groen Links in Utrecht. "Ik ben gewoon gevraagd", zegt hij. Hij was bij Groen Links meer bekend als voorzitter van de plaatselijke afdeling van de fiet­ sersbond ENF B dan als LSVb'er.

Dat laatste komt misschien wel goed uit. Als LSVb­voorzitter maakte Giesberts deel uit van een groep stu­ denten die bij een actie in het gebouw van wat toen de Informatiserings­ bank heette voor vele tonnen schade aanrichtte. Het leverde hem een boe­ te van driehonderd gulden op. "Nee hoor", zegt Giesberts opgewekt. "Dat deel van mijn verleden speelt geen rol meer."

Ttir

N

edlloyd, Proctor & Gam­ ble, Aegon, Gist Brocades.

Dit soort namen komt ondei de werkgevers van voorma­ lige LSVb'ers nauwelijks voor.

Onder die van oud­ISO­bestuur­ ders des te meer. Het aantal ISO­ mensen dat in de onderwijsbureau­ cratie blijft hangen, is daarentegen op de vingers van één hand te tel­ len.

De twee studentenbonden hebben al jaren moeite uit te leggen waar­ in ze nu precies van elkaar verschil­ len. Vanouds was de LSVb 'links' en het ISO 'gematigd' of 'pragma­ tisch'. Maar met het blote oog zijn de verschillen in standpunten am­ per te zien. De twee bonden onder­ scheiden zich vooral van elkaar in hun stijl.

De loopbanen van oud­bestuurders bevestigen dat beeld. Het ISO heeft sinds het in 1989 officieel door mi­ nister Deelman erkend is als 'ver­ tegenwoordiger van algemene stu­ dentenbelangen' zo'n veertig be­ stuursleden zien langskomen. Op een handjevol na hebben die allen het wereldje van het hoger onder­ wijs achter zich gelaten. Eén voor­ malige ISO'er werkt voor de Infor­ matie Beheer Groep. Twee oud­be­ stutuders maken als management trainee beleid aan een universiteit.

Daarnaast hebben nog een paar ISO'ers losvaste functies ­ in een commissie of een redactie of een raad of zo. En dat is het.

Het internationale bedrijfsleven trekt méér. Ook komen velen in de advocatuur terecht ­ wat gezien het grote aantal rechtenstudenten onder ISO'ers voor de hand ligt.

Sommigen komen in hun praktijk het hoger onderwijs nog tegen.

Rens Snel bijvoorbeeld (voorzitter in 1990/91) heeft ooit een zaak ge­ had die de hoger­onderwijswet WHW betrof. "Onze kritiek des­ tijds bleek terecht: de bepalingen die universiteiten autonomie ge­ ven, zijn een wassen neus."

Caluna Euving is één van de twee management trainees. Ze werkt aan de wiskunde­faculteit van de Technische Universiteit Delft en trekt nog dagelijks profijt van haar ISO­etvaringen. "Ik weet zeker dat ik door de brievenselectie ben ge­ komen dankzij mijn ISO­tijd", zegt ze. JMaar haar "tweede liefde", naast het hoger onderwijs trekt: het lokaal bestuur. "Ik wil in elk geval niet een heel leven aan de universiteit werken", zegt ze dan ook. Het hoger onderwijs zal het zonder oud­ISO­bestuurders moe­ ten doen.

U N I V E R S E £ | LS MEI 1997

K Alles omvattende theorie van economische groei ondenkbaar

V^!­ ■

Al meer dan drie decennia houdt de Tilburgse econoom prof. Theo van de Klundert zich bezig met economische groei­theorieën. En dat is te merken ook. Zijn onlangs verschenen boek Groei en instituties. Over de oorzaken van technische ontwik­ keling biedt een groot overzicht van de ontwikkeling van de theorie van economische groei. Een toegankelijk boek, maar de auteur wil er teveel mee.

Groei en instituties Over de oor/aken van e c o n o m i s c h e ontwikkeling

■ Jack Vromen

T h . van d e Klundert

,e reikwijdte van zijn studie is zonder Imeer indrukwekkend te noemen. De onderwerpen die Van de Klundert be­ spreekt staan volop in de belangstelling en lo­ pen uiteen van technologische ontwikkeling en globalisering tot werkloosheid en aantasting van het milieu. De beheersing van de omvangrijke relevante literatuur die hij hierbij aan de dag legt, laat niets te wensen over.

Ook de toegankelijke wijze waarop hij een en ander aan de orde stelt, dwingt bewondering af. Van de Klundert slaagt er wonderwel in de overwegend moeilijke, technische literatuur op een begrijpelijke manier over het voetlicht te brengen. Steeds is hij daarbij op zoek naar wat de betreffende theorieën en modellen aan sub­ stantiële inzichten opleveren. Dat de resultaten af en toe pover zijn (een van de conclusies is dat het Angelsaksische model van kapitalisme niet zozeer beter of slechter is dan het Rijn­ landse model alswel anders; een andere conclu­ sie luidt dat de relatie tussen economische groei en werkloosheid allesbehalve eenduidig is) is Van de Klundert niet aan te rekenen. Integen­ deel, ben ik geneigd te zeggen, het pleit juist voor Van de Klundert dat hij (anders dan veel collega's!) niet aan de verleiding toegeeft stel­ liger conclusies te trekken dan de voorhanden onderzoeksresultaten wettigen.

creëerd en bekrachtigd en instituties die spon­ taan zijn geëvolueerd en zichzelf in stand hou­ den, tussen instituties die een perfecte markt­ werking kunnen frustreren (zoals belangen­ groepen) en instituties die juist imperfecte markten beter kunnen laten functioneren (zo­ als conventies en gedragscodes). Naar mijn mening zou Van de Klunderts boodschap beter uit de verf zijn gekomen als hij dergelijke dif­ ferentiaties in zijn institutiebegrip zou hebben aangebracht.

CI>p Van de Klunderts behandeling van eco­ nomische groei en de wijze waarop hij deze in verband brengt met de actuele onderwerpen heb ik kortom weinig tot niets aan te merken.

Minder gelukkig ben ik echter met de wijze waarop hij het tweede thema van het boek, instituties, bespreekt. De centrale boodschap van het boek luidt naar Van de Klunderts ei­ gen zeggen dat economische groei en ontwik­ keling niet kunnen worden begrepen en ver­ klaard zonder aandacht voor institutionele fac­ toren. Institutionele factoren zijn naar zijn mening zelfs de ultimate causes van economi­ sche groei en ontwikkeling. Laat ik, om mo­ gelijke misverstanden te voorkomen, onmid­ dellijk voorop stellen dat ik de centrale bood­ schap van het boek op zich zelf onderschrijf.

Maar de wijze waarop van de Klundert deze boodschap adstrueert laat mijns inziens nogal wat te wensen over.

Allereerst verzuimt Van de Klundert aan te geven wat hij precies onder 'institutie' verstaat.

Wel geeft hij gaandeweg voorbeelden van wat hij als institutionele factoren aanmerkt, zoals spelregels [rules of the game] in economieën, eigendomsrechten en belangengroepen. Deze voorbeelden laten zien dat hij 'institutie' als een soort containerbegrip hanteert voor totaal ongelijksoortige maatschappelijke fenomenen.

Afgezien van het feit dat deze voorbeelden alle verband houden met de wijze waarop econo­ mieën (en breder: maatschappijen) zijn in­ gericht, hebben ze weinig met elkaar gemeen.

Dit gebrek aan begripsmatige differentiatie wreekt zich in de uitwerking van Van de Klun­ derts centrale boodschap. Omdat 'institutie' een diffuse brei van fenomenen dekt, blijft ook onduidelijk hoe institutionele factoren pro­ cessen van economische groei en ontwikkeling beïnvloeden.

Dit is niet alleen jammer, maar ook een gemiste kans. Want er zijn inmiddels economische theorieën voorhanden waarin instituties wel worden onderscheiden naar soort en naar in­ vloed op processen van economische groei. Zo wordt een onderscheid gemaakt tussen markt­ en niet­marktinstituties (zoals organisaties), tussen instituties die door de staat worden ge­

Nederlandse samenleving, was 26 november 1996 voor de theologische faculteit

U N I V E R S | g £ | 15 MEI 1997

""an de Klundert toont zich niet al te opti­ mistisch over de mogelijkheid om institutio­ nele factoren in een bevredigender eco­ nomische groeitheorie op te nemen. Als ik het goed begrijp, verloopt zijn argumentatie hier­ bij als volgt. Aangezien instituties een niet te verwaarlozen invloed uitoefenen op processen van economische groei, zou deze invloed in de theorie van economische groei moeten worden verdisconteerd. Vooraleer we aan dit laatste

toekomen, dienen we eerst een micro­economi­ sche theorie te ontwikkelen over de wissel­ werking tussen instituties en economisch han­ delen. Idealiter zou zo'n micro­economische theorie niet alleen algemeen en rigoureus, maar tegelijkertijd ook realistisch (in de zin van niet al te abstract) moeten zijn. Het probleem is nu, stelt Van de Klundert, dat de vooruitzichten op een theorie die aan al deze eisen voldoet niet al te rooskleurig zijn. F ormele modellen zijn weliswaar rigoureus en algemeen, maar zijn (te) abstract. Omgekeerd zijn door econo­ mische historici verrichte case studies realis­ tisch, maar niet rigoureus en moeilijk te genera­

Het broodje van de bisschop De aandacht die mgr. Muskens heeft weten los te maken voor armoede in de aanleiding een symposium te organiseren. Dat leidde tot het nu verschenen boekje Stropen, stelen, beunen... Over de grenzen van de ivet onder redactie van prof.dr.

K.-W. IVIerks.

■ Ernst Hitsch Ballin

S

ommigen vrezen wellicht dat hier blad­ zijden lang nog eens wordt herkauwd of het gezagsondermijnend is, begrip te to­ nen voor de hongerlijdende arme die een brood­ je steelt. Na zijn aanvankelijke verontwaardi­ ging over de schennis van het zevende gebod heeft minister­president Kok de bisschop als 'bondgenoot' in de armen gesloten. We kun­ nen er dus gerust op zijn dat de komende Troon­ rede een aantal sympathieke maatregelen zal aankondigen.

Waarom dan nog dit boekje? Gelukkig doet het iets heel anders dan herkauwen. Naast de bis­ schop, de Bredase arbeidspastor Ria Mols en een Tilburgse wethouder bespreken zes docen­ ten van de theologische faculteit en één van de juridische faculteit kwesties die de grondsla­ gen van recht en samenleving raken. Aan de hand van de brotmen van het Oude en het Nieu­ we Testament wordt blootgelegd dat verabso­ lutering van een wettelijk voorschrift als het verbod van diefstal, moet worden afgewezen.

Rabbinale wijsheid spreekt van de hulp waar armen recht op hebben, en ook de soera in de Koran die wil dat de rechter de niet berouw­ volle dief de hand laat afbouwen, mag niet wor­ den toegepast bij kleine vergrijpen, noch in geval van honger of nood.

In Univers van 10 oktober 1996 wijst moraal­ theoloog Jan Jans erop dat de grote middeleeuw­ se kerkleraar Thomas van Aquino al had ge­ schreven, wat de bisschop nu uitsprak: "In ge­ val van nood zijn alle zaken gemeenschappe­ lijk. Er is dus geen zonde in het nemen van de goederen van een ander omdat de noodsituatie er gemeenschappelijk bezit van heeft gemaakt."

Desalniettemin is de relatering van de eigen­ dom aan rechtvaardige maatschappelijke ver­ houdingen (de 'sociale hypotheek' in de woor­ den van de bisschop) geen gesneden koek. Te­ recht verstoort de jurist Anton van Kalmthout de illusie dat ons geldende recht deze nuance­ ring van de strafwaardigheid via een beroep op 'noodtoestand' moeiteloos absorbeert. Om de strafbaarheid op te heffen van kleine bijverdien­ sten als aanvulling op een uitkering, zullen andere regelingen nodig zijn ­ zoals onder meer bepleit in het rapport Kansen voor Tilb urgers.

Daarmee komen onderwerpen in het vizier van

N liseren. Vooralsnog staan deze twee theoreti­ sche benaderingen naast elkaar. Een synthese lijkt niet in zicht waarin de sterke punten van beide benaderingen worden gecombineerd.

De door Van de Klundert gesignaleerde span­ ning tussen algemeenheid en rigour aan de ene kant en realiteitsgetrouwheid aan de andere kant, lijkt me een reëel probleem. Sterker nog, deze spanning lijkt al decennia lang een van de grootste problemen te zijn voor economische theorievorming (met empirische aspiraties) überhaupt. Toch is Van de Klundert misschien al te somber gestemd. In het vakgebied van de economische geschiedenis wemelt het van nieuwe theoretisch aanzetten, hoofdzakelijk geënt op nieuw­institutionele economie en speltheorie, die in hun toepassingen niet (al) te abstract zijn en die ook rigoureus en, althans qua theoretisch kader, algemeen zijn te noe­ men. Of deze aanzetten vervolgens kunnen worden geïncorporeerd in een omvattende theorie van economische groei valt te betwij­ felen. Maar dit is wellicht ook te veel gevraagd.

Het boek van Van de Klundert lijkt te zijn door­ desemd van het verlangen uiteindelijk een alomvattende theorie van economische groei te bereiken. Hoe sympathiek ook, van veel rea­ liteitszin lijkt dit verlangen niet te getuigen.

Zou het kunnen zijn dat Van de Klunderts her­ komst uit de oude Tilburgse School hem hier parten speelt?

DR. JACK VROMEN IS DOCENT F ILOSOHE VAN DE ECO­ NOMIE AAN DE ERASMUS UNIVERSITEIT EN AAN DE UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM.

T h . van de Klundert, Groei en Instituties. Over de oorzaken van economische ontwikkeling, Tilburg University Press, 1997, 260 pagina's, ƒ55,-.

een kaliber dat buiten deze bundel nog amper aandacht heeft gekregen. Waarom al deze aan­ dacht in de media, vraagt mgr. Muskens zich af. "Geen dag gaat voorbij zonder een vraag over terugkeer naar waarden en normen. 'God is terug in Nederland', wordt gezegd. Wisten de verantwoordelijken aan de top van de massa­ media dat het grote publiek bereid was de har­ de gegevens over armoede te accepteren" en "dit slechte nieuws op te nemen?" Even indrin­ gend is Muskens' tweede vraag, namelijk of "er een goede filosofie (bestaat) over de toekomst van Europa". Is er zicht op een alternatief voor een visie op de samenleving waarin de econo­ mie de maat van alle dingen vormt?

Deze vragen krijgen een wetenschappelijk ver­ volg wanneer Karl Merks de begrenzingen van de 'partiële rationaliteiten' van de economie, de politiek en het geldende recht ter discussie stelt. Als we doorzien dat armoede geen na­ tuurverschijnsel of noodlot is, maar een 'maat­ schappelijk dimensie' heeft, het gevolg is van "armmakende en armhoudende structuren en systemen", dan moet dat ook gevolgen hebben voor onze houding tegenover economie, recht en politiek. Zijn oproep ­ die niet alleen de po­ litiek, maar ook de disciplines van economie en recht raakt ­ vat Merks krachtig samen (pa­ gina 70): "Het terrein van de politiek, het pu­ blieke leven in al zijn facetten, met de daar heersende rationaliteiten en spelregels, wordt tot een opgave voor het christelijk engagement.

In die zin is privatisering van het geloof een modern misverstand, voortkomend uit een al te snelle, te ongenuanceerde scheiding van ge­ loof en politiek; en een daarop gebaseerde ont­ houding van politiek is dus niet een teken van christelijke authenticiteit, maar van naïviteit."

Zo maakt deze bundel van de eerste tot de laat­ ste bladzijde duidelijk hoe heilzaam kritische vragen kunnen zijn die met gelovige vrijmoe­ digheid worden gesteld. Op onze universiteit voor mens­ en maatschappijwetenschappen zijn zulke vragen hopelijk niet aan dovemans­ oren gericht.

PROF.MR. ERNST HIRSCH BALLIN IS HOOGLERAAR IN­ TERNATIONAAL RECHT EN WETGEVINGSVRAAG­ STUKKEN.

K.­W. Merks (red,). Stropen, stelen, b eunen... Over de grenzen van de wet. Dabar­Luyten, Aalsmeer 1997, 78 pagina's, f ! 7.60.

N

K

B

Beeld van een universiteit, een prettig salontafelboek

Nergens zijn de kleuren zo mooi als in Tilburg

I

n de titel van het boek Beeld van een uni­ versiteit is het eerste woord nadrukkelijk onderscheiden. Het is vet gedrukt, in een steviger letter dan de rest van de titel. Er is de makers kennelijk veel aan gelegen om te bena­ drukken dat de lezer vooral een visuele indruk van de Tilburgse universiteit zal krijgen. Daar­ in zal die lezer niet teleurgesteld worden. Het 112 pagina's tellende boek, gebonden in een blauwe linnen kaft, is overwegend een foto­ boek. Er staan niet minder dan 128 foto's in, waarvan het leeuwendeel in kleur. En een flink aantal daarvan is paginavuUend.

De kleurenfoto's zijn van de hand van de Til­ burgse fotograaf Wil van Dusseldorp (1936), de zwart­wit foto's zijn gemaakt door de Bossche fotograaf Joep Lennarts (1958). Van de laatstge­ noemde zijn 23 foto's opgenomen, die vooral het campusleven tot onderwerp hebben; volle collegezalen, studenten wandelend naar de bi­ bliotheek, luierend tegen een boom. Die foto's zijn minder nadrukkelijk geplaatst omdat men bang was dat het boek al snel gedateerd zou overkomen. Kapsels, brillen, ze zijn nu eenmaal aan mode onderhevig. Het is jammer dat die foto's zo onnadrukkelijk en vaak klein zijn ge­ plaatst, sommigen hadden beter verdiend.

Het zijn dus de kleurenfoto's ­ van de gebou­ wen ­ die de sfeer in het boek bepalen. Van Dusseldorp, van het gelijknamige bureau in Tilburg dat zich veel bezighoudt met architec­ tuurfotografie, houdt van een romantische toets, met veel strijklicht, waarin sfeer en stem­ ming een belangrijke rol spelen. Niet voor niets heeft hij de seizoenen tot uitgangspunt geno­ men. Dat hij daarbij vooral de bekoorlijke herfst heeft gekoesterd, spreekt vanzelf. Het lijkt er nu en dan zelfs op dat niet de architectuur, maar de natuur de hoofdrol spelen. Bevallige es­ doorns, jonge platanen, oude eiken, pijnbomen, waterpartijen, eenden in wakken, ze dringen

Wie een buitenlandse gast een fraai aandenken aan de Tilburgse universiteit cadeau wilde doen, moest het tot voor kort vooral stellen met een KUB­stropdas.

Daar is nu verandering in gekomen. Bij het afscheid van collegevoorzitter Van Veldhoven verscheen het boek Beeld van een universiteit. Een relatiegeschenk dat bijna te mooi is om waar te zijn.

■ Pieter Siebers zich bij Van Dusseldorp opvallend vaak op de voorgrond.

Door die aanpak wordt de architectuur van deze universiteit een zekere mildheid verleend. De harde lijnen en rechte hoeken worden verzacht, de bleke wandvlakken krijgen wat kleur en het gebrek aan ornamenten wordt vaardig gemas­ keerd door het welig tierende groen en de pracht der seizoenen.

Het lijkt erop dat Van Dusseldorp zelf lijkt aan te geven dat hij nog wel iets meer had gewild dan het afleveren van zo'n betoverend kleuren­ palet. Er is één foto, van een luchtkoker die op het dak van gebouw B staat, waarop de foto­ graaf lijkt te zeggen: 'Kijk, dit kan ik ook.' De koker is een paar meter hoog en een meter of tien in doorsnee. Hij is slordig geschilderd, met zwarte verf, waarschijnlijk om te voorkomen dat het gevaarte pijnlijk wit zou blijven. Van Dusseldorp heeft er een soort onbarmhartige schoonheid in ontdekt en geeft de koker onge­ dachte aandacht en allure. Op de voorgrond zie je de schaduw van de fotograaf die zich over het toestel op statief buigt.

I I > e tekst is van de hand van psycholoog Ka­ rel Soudijn. De toon is onderhoudend en licht, aardige anekdotes wisselen meer historische beschouwingen af. Veel inzicht in de wereld

^

die universiteit heet, geven de teksten echter niet. Dat was ook niet de bedoeling: de univer­ siteit beschikt inmiddels over twee kloeke de­ len van haar eigen geschiedschrijving, en wie meer te weten wil komen over geschiedenis en achtergrond kan daarin zijn hart ophalen.

Het is begrijpelijk dat in de tekst (en eigenlijk ook in de foto's) de meeste aandacht uitgaat naar gebouw A. Dit gebouw, waar de bestuur­ ders en hun ambtenaren zetelen, is een unie­ ke, architectonische schepping met een kwali­ teit die tegenwoordig zeldzaam is geworden.

Dat kan van de andere gebouwen, met uit­ zondering van het stiltecentrum, niet gezegd worden. Daarvan treft men er in het land tal­ loze aan.

Toch voert het te ver om de namen van de ar­ chitecten van die gebouwen in dit boek hele­ maal niet te noemen. Bedaux, die tekende voor de gebouwen A, B en C wordt royaal vernoemd, maar over de anderen horen we hoegenaamd niets. Ook over de data van ontstaan is weinig te vernemen.

Eenzelfde gemis doet zich voor bij de kunst­ werken welke zijn afgebeeld. Die zijn prachtig gefotografeerd, maar bijna nergens valt te le­ zen wie ze heeft gemaakt, of waar ze staan. Een lijst met afbeeldingen, namen en een platte­ grond van de campus vormen de omissie in een

boek waarin zoveel fotografie is opgenomen, dat een paar pagina's daarvan gemakkelijk had­ den kunnen worden geschrapt.

IZ>e makers (Maurice Ackermans was verant­ woordelijk voor het boek, hij selecteerde sa­ men met ex­collegevoorzitter Van Veldhoven de foto's) hebben niet gestreefd naar volledig­ heid, en hebben de lezer een visuele impressie van een van de mooiste campussen van Ne­ derland willen bieden. Het lijkt er echter op dat het schitterende beeld van de Tilburgse imi­ versiteit dat de makers zo graag willen presen­ teren, de aandacht voor het woord en de feiten wat in de weg heeft gestaan. De lezer die ver­ trouwd is met de KUB, zal met wat eigen ken­ nis in elk geval de gebouwen en de ligging er­ van kunnen benoemen.

Voor de buitenstaander die de KUB tijdelijk aandeed (en daar is het boek ook voor bedoeld, de tekst van Soudijn is in het Engels vertaald) is er zoveel prachtigs en schitterends te zien dat hij zich zal afvragen of dit werkelijk de universiteit was die hij bezocht. Dat neemt niet weg dat het voor hem een aangenaam en fraai salontafelboek zal zijn.

Ook afgestudeerden hebben met het boek een fraai aandenken aan 'hun' universiteit. Zelfs voor de ingewijden zijn er af en toe verrassende taferelen. Zo is er een foto van een kunstwerk in opgenomen dat drie menselijke gestalten lijkt voor te stellen. Het moet zich in de direc­ te omgeving bevinden van de plaats waar ik dagelijks werk, maar ik heb het nooit gezien.

Beeld van een universiteix, Karel Soudijn. 112 pagi­ na's, f 59,SO. Foto's van W i l van Dusseldorp en J oep Lennarts. H e t boek is uitsluitend verkrijgbaar bij de universiteitskas in de hal van gebouw B.

De luchtkoker op gebouw B. Op de voorgrond de schaduw van fotograaf Van Dusseldorp. HIJ maakte de kleurenfoto's in het l>oek. Alle af­ beeldingen op deze pagina zijn van zijn hand.

Het stiltecentrum van architect Martien J ans­ ^ sen. Opgeleverd in 1 9 9 2 en betaald met geld van sponsoren.

:MÊÊÊfwS^''­'

%y """^ ^^K^'­

■.^g^

­.,"■, '

y:^^^

":. ^

^

ƒ:--

''^' '-^^'''^E

tfi^x^rt»

^ ^ ^ S

Gebouw A, aan de zijde waar de collegevoor­ ^^^^Kc^'''..':'^£^^k^|MM|:-.

zitter en de secretarts van de universiteit ze­ telen. Op de voorgrond een tapijt van eikebla­

^y^S^

­Oft 4HflH

deren. Op de achtergrond gelmuw B. A is op­

1? *• :r.

geleverd in 1 9 6 2 , B In 1 9 6 7 . Beide gebouwen zijn van architect J os. Bedaux, evenals gebouw C waarin de studentenadministratie en het rekencentrum gehuisvest zijn.

'.',:<iMpi^^S»f^' '

■pHi.' i i . : ^ |

éti^ M ïkj ■­"""­""««„^IJHI pj^*...­

Gebouw Y, het 'Juristenpaleis' uit 1 9 9 4 van ^ architect Antoon Becker. Y Is een zogenoemd turn key project. Om financiële redenen Is de aannemer daarbij hoofdverantwoordelijk, niet de architect. Op de voorgrond J onge berke­ bomen.

U N I V E R S EJEI 15 MEI 1997

B

O

E

K

E

Op vrijdag 16 mei promoveert Michel van Nieuwstadt aan de KUB tot doctor op een proefschrift over de Nederlandse essayist Menno ter Braak (1902-1940). De titel van dit omvangrijke boek suggereert, dat de lezer zich op het ergste moet voorbereiden: De verschrikkingen van het denken. In het voorwoord noemt Van Nieuwstadt zijn dissertatie een 'opzettelijk sterk meanderende' intellectuele monografie. In datzelfde voorwoord schrijft hij, dat zijn boek twee hoofdlijnen kent. Van Nieuwstadt wil een antwoord geven op de vraag waarom het eerste grote essayistische boek van Ter Braak (Het carnaval der burgers, geschreven in 1928-1929) tot nu toe zo sterk wordt veronachtzaamd. Dat is de eerste hoofdlijn. De tweede lijn betreft de vraag, in welke vorm het werk van Nietzsche invloed op Ter Braak heeft uitgeoefend.

Karel Soudijn

Meanderend langs Menno ter Braak

W

ie niet thuis is op het gebied van de literatuurwetenschap, zou nu wreve lig kunnen reageren. Want waarom schrijft Van Nieuwstadt niet gewoon, dat hij een tweetal vragen wil beantwoorden? Waarom heeft hij het over hoofdlijnen die deze vragen betreffen? De nogal omslachtige formulering van zijn bedoelingen vloeit voort uit de methode die Van Nieuwstadt volgt: hij laat zich onderdompelen in het werk van een half dozijn cultuurfilosofen, om vervolgens energiek allerlei thema's te behandelen die in brede zin betrekking hebben op zijn vragen. Het boek gaat bijvoorbeeld óók over het probleem hoe Ter Braak verandert van een expressionist in een vertegenwoordiger van de Nieuwe Zakelijkheid. Het verband met de genoemde vraagstellingen lijkt daarbij ver te zoeken, maar in een meanderend boek kunnen de hoofdlijnen overal langs lopen.

"V^an Nieuwstadt leest Ter Braak nauwkeurig, maar kijkt tegelijkertijd met de bril van filosofen die nooit van Ter Braak gehoord hebben. Overigens kende Ter Braak op zijn beurt de meeste van die wijsgeren evenmin. Een vaak geciteerde auteur in dit proefschrift is Walter Benjamin (1892-1940). Uit nieuwsgierigheid heb ik het even nagekeken: in het register bij het verzameld werk van Ter Braak komt de naam van de tien jaar oudere Walter Benjamin geen enkele keer voor. In het register bij de gepubliceerde briefwisseling tussen Ter Braak en Du Perron wordt hij één keer vermeld, maar hier verwijst diens naam slechts naar een noot van de bezorger van de brieven. Die bezorger.

Van Galen Last, somt een aantal beroemdheden op die in Parijs woonden toen Du Perron daar verbleef: Benjamin staat in dat rijtje.

Ter illustratie van de meanderende werkwijze van Michel van Nieuwstadt, vat ik het begin van zijn achtste hoofdstuk samen. Van Nieuwstadt kent het werk van Walter Benjamin zeer goed. Via Benjamin komt Van Nieuwstadt terecht bij diens mentor, de jurist en theoloog Florens Christian Rang. Laatstgenoemde blijkt in 1909 in Wenen een lezing gehouden te hebben over de historische psychologie van het carnaval. Die lezing is pas in 1983 gepubliceerd, ver na de dood van Rang, Benjamin en Ter Braak. Toch besteedt Van Nieuwstadt er uitvoerig aandacht aan, omdat er volgens hem een paar interessante speculaties over de oorsprong van het carnavalsfeest in staan. Deze speculaU N I V E R S E E I 15 MEI 1997

ties leveren, m de woorden van Van Nieuwstadt, 'elementen op die mogelijk de geheimzinnige opbouw en de teneur van Ter Braaks Het Carnaval der Burgers kunnen verhelderen.'

Op zichzelf is zo'n verheldering niet gek, want als Ter Braak in zijn cultuurkritiek het woord 'carnaval' gebruikt, is het zinvol om wat dieper na te denken over de betekenis van dat begrip. Toch raakt Van Nieuwstadt op deze manier wel heel ver verwijderd van zijn oorspronkelijke vraagstelling. Een beschouwing over het carnaval, zoals naar voren gebracht in een Weense lezing uit 1909, zal toch nauwelijks kunnen verklaren waarom een veel later in Nederland geschreven boek tot nu toe zo sterk wordt veronachtzaamd. Eigenlijk dienen de verwijzingen naar het werk van Rang precies het tegenovergestelde doel: door met behulp van Rangs speculaties het begrip 'carnaval' interessanter te maken, hoopt Van Nieuwstadt zijn lezers te verleiden om het veronachtzaamde boek van Ter Braak toch maar weer eens open te slaan en op een andere manier te lezen.

Van Nieuwstadt noemt zijn eigen werkwijze meanderend, maar in gewoon Nederlands betekent dit niet veel meer dan dat het betoog weinig rechtlijnig is. Met citaten verduidelijkt de promovendus allerlei thema's in het werk Menno li-r Braak wordt geboren in 1902 in Eibergen. Hij studeert letteren en geseliiedenih in Xmsterdam. In 1932 riehl hij samen niet E. Du Perron en Maurice Roelants het letterkundige maandblaci Forum op.

Ter Braak maakt naam als rritieus en essayist. Tot xijn meest bekende boeken worden gerekend Het carnaval der burgers (geschreven eind jaren twintig, gepubliceerd in 19'M)), Afscheid van donnneesland (1931), Démasqué der schoonheid (1932) en Van oude en nieuwe christenen (1937).

Op 14 mei 1940, na de capitulatie van Nederland voor de Duitsers, pleegt hij in Den Haag zelfmoord. In 1949-19;'>! \erselnjnt zijn Verzameld werk in zeven delen. De briefwisseling van Ter Braak en Du Perron wordt in 1962-1967 in vier delen uitgegeven.

van diverse auteurs, maar de confrontatie van de ene schrijver met de andere komt vaak heel associatief tot stand. Om passages bij Ter Braak te verduidelijken citeert de promovendus bovendien nogal eens werk van latere filosofen die het over volstrekt andere kwesties hadden.

Alles wat Van Nieuwstadt ooit gelezen heeft, lijkt bruikbaar om Ter Braak beter te begrijpen.

Ik vind dit wel een aantrekkelijke methode, al doet Van Nieuwstadt mij denken aan een jongetje dat op een regenachtige dag alle stripboeken van Kuifje heeft verslonden. De volgende ochtend lijken alle mensen op hoofdpersonen en bijfiguren uit die strips. Elke passerende heer ziet er nu uit als Kapitein Haddock. Ieder hondje heet Bobby.

Via een immense hoeveelheid literatuur die Van Nieuwstadt heeft verzwolgen, roept hij ons wervend toe: 'Moet je kijken! Dit zit óók in Ter Braak!'

E ; én van de schurken in dit boek is Hans Gomperts die in 1958 voor Studium Generale in Leiden een reeks lezingen heeft gehouden over 'de invloed van invloed' in de literatuur.

Die lezingen werden in 1959 gebundeld in het boekje De schok dei herkenning. Daarin staat onder andere een hoofdstuk over de invloed van Nietzsche op Menno ter Braak. Gomperts poneert twee stellingen. De ene komt er op neer, dat Het carnaval der burgers nog niet is beïnvloed door Nietzsche. En de tweede stelling luidt, dat Ter Braak vanaf december 1930 Nietzsche in zodanige termen heeft geïnterpreteerd, dat deze filosoof daarmee aanvaardbaar zou kunnen worden voor Du Perron (een schrijver die Ter Braak in november 1930 voor het eerst ontmoette). Van Nieuwstadt meent, dat Gomperts het helemaal verkeerd ziet.

In een 'gewoon' proefschrift, zou de eerste stelling van Gomperts in hooguit twee bladzijden behandeld kunnen worden. Indien Gomperts ongelijk heeft, volstaan enkele eenvoudige voorbeelden om hem te weerleggen. De tweede stelling is echter ontoetsbaar, en daarmee weinig interessant voor een proefschrift: indien Ter Braak Nietzsche aanvaardbaar wilde maken voor Du Perron, dan sluit dit helemaal niet uit dat Ter Braak ook nog iets 'meer' of iets 'anders' uit Nietzsche heeft gehaald. In plaats van zich simpelweg te concentreren op de feitelijke invloed van Nietzsche op Ter Braak, blijft Van Nieuwstadt maar herhalen hoe dom de opmerkingen van Gomperts toch eigenlijk

WB

N waren. Telkens leest de promovendus hem de les. Je wordt er doodmoe van.

IZ>e stijl waarin Van Nieuwstadt schrijft is zowel pompeus als laf: met veel omhaal van woorden houdt hij slagen om de arm. Je kunt hem nergens op vastpinnen.

Neem het volgende voorbeeld. Op pagina 272 citeert Van Nieuwstadt een bijbeltekst. Menno ter Braak heeft in het typoscript van zijn eigen boek een handgeschreven verwijzing naar die bijbelse passage in de kantlijn gezet. Vervolgens schrijft Van Nieuwstadt hierover: 'Het bijbelvers verwoordt de vaak veronachtzaamde quintessens van het alomtegenwoordig tragisch theorema dat impliciet door de bespiegelingen van Het Carnaval der Burgers heen speelt.'

Van Nieuwstadt schrijft hier niét: 'Dit bijbelvers is de quintessens van het boek', want dat zou een veel te duidelijke stellingname betekenen. Nee, tussen bijbelvers en quintessens wordt eerst een 'tragisch theorema' geplaatst (dat kan dus weer iets heel anders zijn), en vervolgens is dit theorema zowel 'alomtegenwoordig' als 'impliciet': het is er duidelijk wel en duidelijk niet. Van Nieuwstadt dekt zich op deze manier aan alle kanten in tegen eventuele kritiek. En dat noem ik laf.

De laatste zin van het proefschrift is ook een mooi voorbeeld van de manier waarop Van Nieuwstadt formuleert: 'Toch moet in het spaarzamer wordende licht van een al aan het begin uitdovend prometheïsch, dichterlijk schijnsel zijn hele werk worden gelezen.'

Hier lijkt te staan: een bepaalde manier van schrijven is in het vroegere werk van Ter Braak veel duidelijker aanwezig dan in het latere werk, maar die manier is nooit helemaal verdwenen. Tegelijkertijd staat in het citaat iets heel anders, namelijk: indien u Ter Braak op de door mij voorgeschreven wijze gaat lezen, dan zult u dit niet lang volhouden. Het uitdovende schijnsel kan in het citaat op twee totaal verschillende manieren worden geïnterpreteerd.

I n dit proefschrift besteedt Van Nieuwstadt onder meer aandacht aan een dilemma dat door Ter Braak en door diverse filosofen is geformuleerd. Ik vat dit dilemma als volgt samen: wie zich helder uit moet drukken voor een bepaald publiek, die voelt zich vaak gedwongen om eigen ideeën verkeerd te formuleren. Om misverstanden te voorkomen moet je namelijk toevlucht nemen tot vereenvoudigingen die op hun beurt de werkelijke betekenis van je denkbeelden te kort doen. Van Nieuwstadt is in zijn proefschrift zelf het slachtoffer van dit probleem geworden. Om zich niet verkeerd uit te drukken, formuleert hij verward.

Bij het lezen van dit boek kwam ik tot de conclusie dat Van Nieuwstadt en ik tot twee verschillende kampen behoren. Ik vind dat een wetenschappelijke publicatie geschreven moet zijn in een taal die voor een redelijk geschoold publiek weinig aanleiding tot misverstanden geeft. Van Nieuwstadt, daarentegen, staat op het standpunt dat misverstanden alleen maar uit de weg geruimd kunnen worden via een taal die te denken geeft.

"V^olgens traditie heeft de promovendus op losse bladen enkele stellingen aan zijn dissertatie toegevoegd. In zijn vijfde stelling schrijft Van Nieuwstadt, verwijzend naar Theodor Adorno: 'De essayistische vorm van denken dreigt nog steeds vermalen te worden tussen de georganiseerde wetenschap (uit de wetenschappelijke consensus wordt dat wat daarop niet toegesneden is uitgebannen door het als "intuïtief" en "goed geschreven" te prijzen) en een filosofie die met de abstracte, lege restbestanden genoegen neemt die nog niet zijn opgegaan in de wetenschap.'

De verschrikkingen van het denken is op te vatten als een essay. Is het intuïtief? Nee, het boek is veeleer associatief opgezet, een monster zonder kop en staart. Is het goed geschreven? Nee, want wie het leest krijgt het gevoel in woorden te verdrinken.

Michel van Nieuwstadt, De verschrikkingen von het denken. Over Menno ter Braak, Historische Uitgeverij, Groninger» 1997, 378 pagina's, f 65,-.

ü

u

u

Alles over ondergoed in het Textielmuseum

Van borstrok tot gebeeldhouwde bh Oe term ondergoed is natuurlijk met bepaald salonfahig. Doet toch te veel denken aan weinig opwin­ dende lange wollen onderbroeken.

Maar geen nood, de marketing­ longens en ­meisjes van de confec­ tie­industrie hebben al lang een nieuwe term gecreëerd voor alle kleding die direct op de huid ge­ dragen w o r d t : bodyfashion. Het Textielmuseum koos deze term als titel v o o r een t e n t o o n s t e l l i n g waarin niet alleen de historie van de onderkleding behandeld wordt, maar ook de hedendaagse stand van zaken met betrekking t o t ma­ teriaalgebruik en vormgeving, plus een overzicht van ontwerpen die

O n d e r g o e d in het m u s e u m , het kon niet uitblijven. N u M a d o n n a , de ster van de opzienbarende foundation, I n m i d ­ dels een degelijke katholieke m o e d e r g e w o r d e n is, a c h t t e het N e d e r l a n d s T e x t i e l m u s e u m de tijd rijp voor een serieus o v e r z i c h t van geschiedenis en r e c e n t e ontwikkeling van de onderkleding. O v e r walvisbaieinen, crinolines, jaretelles en v o o r g e v o r m d e cups; m e t als vrolijke n o o t de gebeeld­ h o u w d e bh's ­'borst'­beelden­ van Mitsy G r o e n e n d i j k . studenten van de Nederlandse academies maakten voor de Body­ fashion Design Contest '97.

Het museum heeft de zaken dege­ lijk aangepakt: speciaal gemaakte presentatiekasten, ruimhartig rondgestrooide verklarende tek­ sten, sfeervolle belichting en de

mogelijkheid voor het publiek om de grote diversiteit aan materialen te betasten. Overigens is het dat laatste waar het in de tentoonstel­ ling eigenlijkover gaat, zowel in het historische als in het hedendaagse gedeelte, én in de ontwerpwed­ strijd. V o o r wat betreft de histori­ sche materialen blijft het nog re­ delijk overzichtelijk. Linnen, zijde en katoen, aangevuld met walvis­ baleinen, riet, paardenhaar en me­ taal voor de versteviging en voor het zo hoogstnoodzakelijke corri­ g e r e n van de o n t o e r e i k e n d e lichaamsvormen. In de moderne materialen is heel wat meer keus: het begint met rubber, lycra, ny­ lon, en ontwikkelt zich allengs t o t een keur van zwaar gepatenteer­ de merknamen van evenzovele slimme kunstvezels die nog zach­ ter, nog waterafstotender, nog glanzender, nog lichter en nog beter brandwerend zijn.

avontuur moet de bezoeker twee etages hoger zijn. O o k daar spat de sensatie niet van de wanden, maar de brass/eres van M i t s / G r o e ­ nendijk voegen tenminste een vro­ lijke n o o t t o e . De kunstenares maakte van setjes ondergoed, slip en bh, beeldende objecten. Aan de wanden hangen exemplaren uit series met onderwerpen als die­ ren, muzikanten, royalty en eroti­

I

Mitsy Groenendijk, in brassiere. Uit de serie: Girl's stuff.

t

p 4

3

o

g

5

6

■ 1 ■ ^H ■ ■ ■'- ■ ■ ■

^H 7

14

10

9

8

12

11

a

16

m

HORIZONTAAL 1.

7.

10.

14.

17.

18.

19.

22.

25.

27.

-1-■1 11 ■■ ■■■■ ^H ■ 1 ■ ^H 15

Groenten bereiden. (13) Besluip het legsel van ooievaars. (6) Zwitserse zuivel in blik. (6) Kainof Abel. (13) Viswijf. (3) Chinees zonder moeder. (3) Watertoelevering. (13) Clown als vis op het droge. (6) Danspas. (6) Groningers in de film. (13)

17

VERTICAAL

IS

19

20

_M 21

De deelnemers aan de ontwerp­ wedstrijd hebben zich trouwens niet zo bezig gehouden met de comfortverhogende eigenschap­ pen van de materialen die zij ge­ bruikten. Rond het thema 'Nieu­ we materialen' leefden zij zich uit in het ene na het andere volstrekt ondraagbare ontwerp. Brandbare materialen w o r d e n even vrolijk toegepast als hard onbuigzaam plastic. N i e t t e m i n h e e f t de brancheorganisatie Bodyfashion Promotion voldoende ontwerpen kunnen nomineren en bekronen om een museumzaal te vullen.

SPORT

^1

2

De expositie Bodyfashion loopt^^^ t/m 25 mei, h e t werit van Mitsy Groenendijk is nog t e lien t/m 15 juni in h e t Nederlands textiel­ museum.

De dieren bieden uiteraard een onuitputtelijk reservoir: kikkers, dolfijnen, giraffen, varkens en zelfs dinosauriërs. Groenendijk kan nog wel een tijd vooruit met haar bras­

y 1

sieres. Het aardigst is een werkje dat geheel buiten elke serie valt.

'Love from Holland' heet heten het is een in geloofwaardig Delfts blauw beschilderd lingeriesetje met op elk van de cups een Delfts blauw molenwiekje. Eigenlijk jam­ mer dat dit werkje, net als alle andere, niet draagbaar is. [CB]

sche sterren. De cups van de bh's zijn voorzien van geboetseerde beesten­ of mensenkoppen, voor het o v e r i g e is het o n d e r g o e d toepasselijk b e b o r d u u r d of be­ schilderd. Vooral de royalty blijkt zich goed te lenen voor deze be­ nadering: Charles en Di ieder op een eigen borst, Beatrix en Claus idem, en vooruit, echte royalty is het dan wel niet, John en Jacky Ken­ nedy evenzo.

23

21

24

25

2«

27

■ John Kessels en Freek van Megen Oplossingen kunt u tot 27 mei, 10.00 u u r inleveren bij Univers, kamer A 16. Mailen kan ook M.A.M.Knapen@kub.nl

o

1.

2.

3.

4.

5.

6.

8.

9.

11.

12.

13.

15.

16.

20.

21.

23.

24.

25.

26.

Gelden als knechten. (12) (Niet) e. (3) Puntige dame. (3) Sehrijfgerei om op te eten? (3) Kunststuk uit Urk. (3) 1984 en 1999. (12) Duitse wordt. (8) De bende is beroerd. (3) Vreemd water. (3) Genezen in een hogere klas. (8) Met je grond verbonden. (6) Wegpolitie in de strijd. (4) Studeer op papier. (4) Hallo, en Spaans ijsje! (3) Hij at Engels. (3) In oorlog dooreen. (3) Broek van de generaal. (3) De vogel is daar reeds. (3) Zij lijkt binnen. (3)

N

o

J . P M . van der Zanden ontvangt als winnaar van het kruidenrekjeprobleem een boekenbon van ƒ 25,- (af te halen op kamer A 16). Een eervolle vermelding krijgt Annelie van Knippenberg, omdat zij zo''n mooie tekening maakte van een kruidenrekje uit grootmoeders tijd.

Het kruidenrekje

Ondanks alle moeite die de makers van de expositie zich getroost heb­ ben, blijft het geheel weinig opwin­ dend. Saai is zelfs een toepasselijke term. V o o r iets meer aan het on­ derwerp bodyfashion gerelateerd

Paprika

komijn

oregano

gember

nootmuskaat

kruidnagel

kaneel

saffraan

cayenne

foelie

zout

papaver

dille

kerrie

chili

dragon

knoflook

tijm

basilicum

venkel

rozemarijn

Advertentie

Voor een tientje naar een voorstelling in Schouwhurg Tilburg, of een popconcert in Noord«rligt...(en: vanaE nu ook de ConeertzaalO Met grote korting naar middenzaaltheater DeVorst of een concert in Paradox, het podium voor jazz en geimproi^seerde muziek in het zuiden...

; ■ 'è ■

En -wat dacht je van een heel jaar lang voor een piek naar De Pontf Scryptiotti Noordbrahants Natuurmuseum oS Nederlands x Te tielmuseum, Nai

o

De KUBcultuurkaart. ten

Uniek en alleen voor KUB-studen-

KUBcultuurkaart verkrijgbaar bij de balie van het Studentenadviesbureau, gebouvif N, openingstijden maandag t/m vrijdag 10.00-12.00 uur en 13.00-16.00 uur.

Stort fl.25,- bij de Kas in de hal van gebouw B en neem de kwitantie, een goede pasfoto en je bewijs van inschrijving mee.

U N I V E R S E H 15 MEI 1997

20 mei [di]

universitaire agenda academische plechtigheden

heidszorg

siteit Brabant Bram Vermeulen brengt een gecom

Promotor prof mr J E J Prins

Aanvang 14 15 uur aula K UB

Dennet en Descartes

bineerd programma van de voorstellingen Polonai

In de reeks filosofische lezingen van de F aculteit der

se en Tijd Afgesloten wordt met een optreden van

Wijsbegeerte houdt prof dr AA Derksen een lezing met

de band No Static

als titel

Dennet en Descartes het probleem van be

Aanvang 13 00 uur Schouwburg Tilburg

wustzijn

De lezingen zijn ook voor met filosofisch in

Tentoonsteliin£en

gewijden Aanvang 20 00 uur zaal AZ 114

Promotie drs. G.J.M.E. de Bont Titel proefschrift

1« m«i [vr]

en de Rector Magnificus van de Katholieke Univer

De relatie tussen het fiscale winst

signs, sights & sounds

30 mei [vr]

begrip en de vennootschapsrechtelijke jaarrekening in rechtsvergelijkend perspectief

Een expositie van beelden van Bart van Zummeren

Promotor prof dr P H J

en een in

Inaugurele rede prof .dr. J .B. Schor

Essers

Dag van de Spelende Mens

stallatie over vogels van Bas van den Hurk en Rob

Prof dr J B

Aanvang 16 15 uur aula K UB

De impact van Informatie en Communicatie Technolo

van Kranenburg Te zien tot 13 juni

gie (ICT) op de vrijetijdsbranche staat centraal op de

Gebouw y en openbare ruimtes van de KUB

Schor hoogleraar Economie van de

vrije tijd zal een rede uitspreken met de titel

Dagvan de Spelende Mens op vrijdag 30 mei a s vanaf

Beyond an Economy of Work and Spend

13 00 uur in Schouwburg Tilburg Aanleiding is het tien

Aanvang 16 15 uur aula K UB

overige activiteiten

Promotie drs. M.J . van Nieuwstadt Titel proefschrift

De verschrikkingen van het

denken Over Menno ter Braak

jarig bestaan van de vakgroep Vrijetijdwetenschappen aan de Katholieke Universiteit Brabant In een forumdiscussie onder leiding van Maurice de Hond wordt ingegaan op ICT als bron van vrijetijdsbe

Promotor prof dr

steding en vermaak

J L Goedegebuure Aanvang 14 15 uur aula K UB

15 mei [do]

ICT als managementtool en de

invloed van ICT op de organisatie van de vrijetijds branche

21 m«i [WO] Promotie mr. J. Nouwt Titel proefschrift

Zorg voor privacy Inform atietech

nologie en informationele privacy in de gezond

Concert dubbel­kwartet 'Da Capo'

Naast de forumdiscussie is er een bedrijvenmarkt waar

De personeelsvereniging biedt een gratis concert van

verschillende organisaties uit de vrijetijdbranche zich

het dubbel kwartet De Capo uit Goirie aan Een pro

presenteren Ook zijn er een Internetworkshop

gramma a capella met Engelse en middeleeuwse volks

Virtual Reality act en een Netgame ter plaatse

liedjes

In de avonduren spreken de Burgemeester van Tilburg

negro spirituals en kerkmuziek

Aanvang 12 30 uur

De T e c h n i s c h e U n i v e r s i t e i t Eindhoven ■ legt zich t o e o p technisch

een

N B De bij TIGEAK aangesloten studieverenigingen kunnen berichten voor de agenda uitsluitend inleveren bij TIGEAK Daniel Braat R7 tel 4662992

Stiltecentrum

Universitair (hoofd)docenten Informatietechnologie en een universitair docent Internationale Distributielogistiek

wetenschappelijk

onderwijs en onderzoek van h o g e k w a l i t e i t ■ laat z i c h lei den door maatschappelijke behoeften ■ wil industriële

De F aculteit Technologie Management

WIJ bieden bijzonder uitdagende functies

focust bij onderzoek en onderwijs op de

binnen de vakgroep Informatie & Techno

Wi] verwachten dat u op een of meerdere

technoiogische ontwikkelingen in een

logie Het betreft fulltime aanstellingen

van bovengenoemde gebieden onderwijs

mens

voor de periode van vier jaar

geeft binnen de vakgroep en daarbij tevens

teerde context Kenmerkend daarbij is de

De inschaling geschiedt op basis van

studenten en groepen studenten begeleidt

toepassmgs

kennis en ervaring

bednjf

en maatschappij geonen en ontwerpgerichte werkwijze

een meer d u u r z a m e wereld

tot uw taak Daarnaast participeert u in het

inlichtingen Nadere inlichtingen over deze functies kunt

Beide beschikken over technische

u verkrijgen bij prof dr Th Bemelmans of

uitmaakt van het programma van de

differentiaties zoals een differentiatie

prof dr ir J Wortmann

onderzoekschool BETA

Informatietechnologie

040 2472290 Voor overige informatie kunt

telefoon

u bellen met ir F J P Mientjes personeels adviseur telefoon 040 2474979 (b g g 4886)

Universitair (hoofd)docenten informatietechnologie v / m (1,0 fte) vacaturenummer V39200

daarvoor onmisbaar ■ kop pelt t e c h n o l o g i e a a n e c o n o

Ook het begeleiden van promovendi behoort

kunde en Techniek en Maatschappij (TEMA)

helpen bouwen ■ acht een multidisciplinaire aanpak

sche aspecten ■ maakt

BIJ de vakgroep l&T (Informatie en Techno

Technische Universiteit Eindhoven

wat WIJ vragen e n bieden WIJ zoeken een gepromoveerd academicus aanverwante achtergrond) die ervaring

Distributielogistiek v / m

heeft o p g e b o u w d met productie en

vacaturenummer V39197

distributievraagstukken van internationaal opererende ondernemingen

aan twee universitair (hoofd)docenten op

De vakgroep Internationale en Distributie

Naast aantoonbare didactische kwaliteiten

het terrein van de bedrijfskundige aspecten

logistiek geeft onderwijs in en verricht

hebt u ervanng met en belangstelling voor

en toepassingen van informatie

onderzoek naar vraagstukken die betrekking

het opzetten contracteren en (bege)leiden

Onderzoeksgebieden

hebben op met name internationaal opere

van onderzoek

zijn o a systeem engineering C!M ERP

rende ondernemingen Deze vraagstukken

een periode van vijf jaar Inschaling vindt

Business Process Engineering

nicatietechnologie techniek voor mensen

onderzoek binnen de vakgroep dat deel

(ingenieur bedrijfskundige econoom of Universitair d o c e n t Internationale

logie) van de Faculteit TM bestaat behoefte sociale en ecologi

uw taken

bij hun afstudeerprojecten

De faculteit beschikt over twee ingenieurs opleidingen te weten Technische Bednjfs

ontwikkeling bevorderen en

mische

Redactie Angela van Schendel Informatie zenden naar Univers t a V Universitaire agenda kamer A17 Postbus 90153 5000 LE Tilburg Mail Schendel@>K UB NL

en c o m m u

U krijgt een aanstelling voor

betreffen vooral de keuze van productie

afhankelijk van uw kennis en ervaring plaats

Kwaliteit en Ketenautomatisering

locaties en de inrichting en beheersing van

in schaal 10 of 11

We zoeken vooral academici die gespecia

de fysieke distributie van (eind)producten

liseerd zijn tn kennistechnologie en

Verandenngen in de omgeving van onder

kunstmatige intelligentie of in communica

nemingen zoals de toename van de mter

Voor nadere inlichtingen over de functie

tietechnologie en infrastructuren

nationale concurrentie eenwording van

kunt u zich wenden tot prof dr ir

Europa de opkomst van nieuwe markten m

P J M van Laarhoven hoogleraar Inter

Software

inlichtingen

Zuidoost Azie en Oost Europa de snelle

nationale en Distributielogistiek

U hebt een actieve inbreng in het onderwijs

opkomst van elektronische dataverwerking

040 2475057 (b g g 4985)

van de opleiding Technische Bedrijfskunde

en informatie uitwisseling de toenemende

Overige informatie kunt u verkrijgen bij

Zo verzorgt u colleges begeleidt u stagiai

aandacht voor veiligheid en milieu de

ir F J P Mientjes

res en afstudeerders en realiseert u

verdergaande productproliferatie en de

telefoon 040 2474979 (b g g 4886)

curriculumontwikkeling

alsmaar toenemende servicewensen van

uw taken

Daarnaast partici

telefoon

personeelsadviseur

peert u actief o p het onderzoeksterrein van

klanten nopen ondernemmgen tot het

uw specialisatie Dit onderzoek vindt

maken van nieuwe strategische keuzen aan

grotendeels plaats binnen de goed gestruc

gaande de productie

tureerde onderzoeksschool BETA (Business

en de inrichting en de besturing van de

van een evenwichtiger personeelsbestand

integrale goederenstroom

worden vrouwen nadrukkelijk uitgenodigd te

Onderwerpen die deel uitmaken van huidig

solliciteren

Engineering and Technology Application)

Met het o o g op het streven naar de opbouw

en toekomstig onderzoek van de vakgroep

w a t WIJ vragen en bieden Een voltooide academische opleiding

en distributiestructuur

voor beide functies geldt

liefst

m een technische discipline Bij voorkeur

zijn Integrale modellen voor productie en distributiestructuren

Internationale

hoe u kunt reageren Uw schnftelijke sollicitatie kunt u onder

bent u reeds gepromoveerd Indien een

productie allocatie Netwerkverdichting in

vermelding van het desbetreffende

promotie onderzoek nog moet plaatsvinden

distnbutiestructuren

vacaturenummer en vergezeld van een

hebt u wel reeds concrete ideeën en voor

de distributielogistiek

stellen over de richting van het onderzoek

Kostenbeheersing in Prestatiemeting en

verbetering van logistieke processen

curriculum vitae binnen 2 weken richten aan de Technische Universiteit Eindhoven

Faculteit

Verder beschikt u over goede didactische

Strategieën voor logistieke dienstverleners

t a V de heer L de Kort directeur Beheer

Technologie M a n a g e m e n t

vaardigheden en vindt u het prettig om

Productie en distributie in emerging

TEMA 1 34 F aculteit Technologie

samen te werken in een multidisciplinair

markets

opleidings

distributielogistiek

en onderzoeksteam

Besturingssystemen voor de Retourlogistiek

Management postbus 513 5600 M B Eindhoven

Matsertjes zijn bedoeld voor medewerkers en studenten van de KUB Mits de lengte de der tig woorden niet te bo ven gaat bedraagt de prijs vijf gulden Tot zestig woorden kost een matsertje tien gulden Berichten met een {para)commercieel karakter tot dertig woorden kosten f50,-, elk woord meer kost een gulden extra Onder vooruitbetaling Maximaal twee matsertjes per activiteit In leveren tot do 13 00 uur Niet op woensdag.

Studiereis naar tropisclie oorden ?

VITE International organiseert m het voorjaarvan 1998 een derdejaarsscriptiereis en zoekt nog een aantal mensen die zin hebben om de VITE-traditie van de o r g a n i s a t i e van hoogwaardige studiereizen hoog te houden Ben je geïnteresseerd, kom dan eens langs op k a m e r R 15 o£ m a i l VITE@kub nl.

Bestuursleden gezocltt De European Law Students' Association zoekt enthousiaste mensen die vanaf september 1997 plaats willen nemen m het bestuur ELSA is een v e r e n i g i n g voor alle r e c h t e n s t u denten, enthousiast en actief op lokaal, nationaal en internationaal niveau Geïnteresseerd in een bestuursfunctie van een jaar' Kom dan langs op ons spreekuur (elke dl 12 45-13 45 in Y309), of bel of mail ons even 4668269/elsa@kub nl

Zeventiende VITE-congres Wi) zoeken nog een aantal mensen die de organisatie hiervan ter hand willen nemen Ben )e geïnteresseerd, kom dan e e n s l a n g s op k a m e r R 15/ VITE@kub nil

Verhuizing Reisboeltwinifel Atlas Reisboekwinkel Atlas is verhuisd naar de Nieuwlandstraat 16. Atlas is gespecialiseerd in landkaarten, reisgidsen, atlassen, reisverhalen, plattegronden en wandel- en fietsgidsen/kaarten. Tel. 013-5360438.

Hardlieldsciausuie Geen contact met |e ouders en dus geen ouderli|ke bi|drage' Een beroep gedaan op de hardheidsclausule m de WSF met of zonder resultaat' I v m artikel zoekt Univers studenten die Jong en homo? hierover willen p r a t e n (eventueel Jongerenkringen Tilburg start een anoniem) Tel 4662925 Arjan de Heer nieuwe groep voor homoseksuele jongens en meiden Vmd je een serieus gesprek, uitgaan en gezelligheid leuk, bel dan 013-5438838 |Edwin| of 013Bestuur Omega 5368789 (Leonie) Zin in een uitdagende, opbouwende bestuursfunctie, en ben je geïnteresseerd in fotografie' Fotoclub Omega Verre reis zoekt nieuwe bestuursleden vol creaHeb |i) interesse om in teamverband tieve ideetjes Guido(013)53 555.67. een reis te organiseren buiten Europa kom langs bij EFACT|R1/R2) om te informeren naar de mogelijkheden Met spoed gevraagd Student voor het samenvatten van Kamer te Ituur (min. 15 m2) artikelen over effectenbeurzen Voor Voor jongen in een gezellig studenten- enige uren per maand, werkzaamhehuis met filmnet, 3 kranten, werk- den thuis uit te voeren Tel 00-32-14 ster, college-aantekeningen, dakter- 610263 (België), fax 00-32-14-610264 ras, etc Bel snel 013-5431662.

Email Robert Maarschalkerweerd@ping be

Bijverdienen is geen toevai!

Euro-Partners Education Center is met spoed op zoek naar telemarketeers die willen scoren. Ben jij één of meerdere ochtenden/middagen (ma-vr) beschikbaar en heb je een duidelijke en enthousiaste telefoonstem? Bel Euro-Partners Education Center, telefoon 073 - 6 9 2 9 5 2 0 , en vraag naar Ingrid Steger.

OPLEIDING PLUS WERKGARANTIE I N DE AUTOMATISERING! Je hebt een HBO-diploma of bent afgestudeei;d);^ aan de universiteit? Dan kom je in aanmerl<lng om GRATIS een opleiding te volgen In de automaÖsertng,

Redactieleden gezocht.

Heb JIJ interesse om een artikel te schrijven voor de Defacto of voor Le Facteur, kom langs bij EFACT Tevens nog lay-outers gezocht

Wiijij ...

Een andere valiantie?

Als vrijwilliger meebouwen aan een hulpproject (vakkennis is niet nodig) én tegelijkertijd op een unieke en goedkope manier een ander land leren kennen.

Internationale Bouwkampen. Bel IBO: 024-3226074.

Master of our Game-sites?

Ben jij een enthousiaste, bruisende Webmaster? En ook nog verslaafd aan (computer)games? Dagelijks op Internet te vinden? Creatief tot in je tenen? Dan ben jij de persoon die we zoeken! Voor onze Web-sites zoekt Euro-Partners New Media een Webmaster (m/v) 'a young creative artist'.

Ben jij de Webmaster die onze Web-site met Internet games tot ongekende creatieve hoogte laat stijgen? Wij dagen je uit om je creativiteit te etaleren en (parttime) Webmaster van onze Web-sites te worden! Interesse? Stuur een E-mailtje naar Richard Musch (r.musch@euro-partners.nl) of bel 073 - 6929510. Nieuwsgierig naar onze Game-sites? www.euro-partners.nl/newmedia en viww.gamegat.com.

Naclitportier gezoclit Hotel Restaurant De Swaen in Gisterwijk zoekt per omgaande een representatieve nachtportier. Zoek je een leerzame, uitdagende bijverdienste op korte termijn en heb je bij voorkeur ervaring in de horeca, neem dan contact op met Hotel Restaurant De Swaen, tel. 013-5219006 en vraag naar dhr. Verhoeven.

T R A I N E E S H/v

in teamverband werken en in contact komen met het bedrijfsleven, kom nu langsopdeEFACT-kamer(Rl/R2)om te informeren wat de mogelijheden zijn voor het volgende semester

Heb je enige affiniteit met automatisering en ben je bereid om eventueel,||tiks eiders in het land geplaatst te worden, voi§ d & gedurende ca. 75 dagen de opleiding tot systedniinalist-proKrammetjr of netv/erkspecialist.

Tijdens de opleicfri^ vinden wij voor Jou «en opdrachtgever, waarmee je laW |en dienstverband kunt aangaan.

97% Behoudt na de traM^eriode eer» vaste baan!

Harmonie-orl<est Orpheus Lid geweest van een muziekvereniHelp! Gezocht! Hoge beloning! ging die je vanwege studie tijdelijk Ik ben op zoek naar aantekeningen vaarwel moest zeggen' Wil je toch I n k o m s t e n b e l a s t i n g B, V e n n o o t - graag op hoogstaand niveau binnen schapsbelasting, Omzetbelasting en een gezellig harmonie-orkest musiceVermogensbelasting Ook zoek ik r e n ' Dan zoekt Orpheus jou ' Bespeel Handelsrecht Ben Staats- en Bestuurs- je een instrument, bezoek onze werecht (Alles collegejaar 1997') Bel snel kelijkse repetitie op woensdagavond om 20 15 uur m Zaal 16, Carre 16 in met Jeroen 013-4677298 Tilburg, of bel Remi Leumssen 0135358332ofJoVereijssen013-4672030

Meer informatie Neem dan contact op met Jeroen de Vries of Mariska Peters, tel. (0183) 63 88 88.

Te l<oop Caravan Adria Optima 1988, 4 slaapplaatsen, voortent, luifel, diverse accessoires, honderd procent oké. Prijs 7500 gulden, tel • 013-5900522

►PSS DE

S T A R T

Personeels Starter Service BV 4205 AX Gorinchem DIE

BETER

W E R K T

Nationale

Geld verdienen?

Gezocht 80 deelnemers aan experimenten op maandag 26 mei, dinsdag 27 m e i en vrijdag 30 mei Diverse aanvangstijdstippen Duur ca 2 uur Beloning afhankelijk van uw beslissingen tussen ongeveer ƒ10 en ƒ70.

Aanmelding persoonlijk bij het secretariaat Algemene Economie k a m e r B514 Inlichtingen bij Dr J Potters (tel 466 8204)

Univers zoekt free-lance medewerkers

Schriftelijke sollicitaties met CV kun je nctiten oan:

Stadhuisplein 17

Student prachtig, mentor machtig Doe 's gek deze zomer' Gooi alle remm e n l o s en w o r d m e n t o r Yoeeh u i e e e " Z o a l s b e k e n d k o m e n na slechte tijden goede tijden, komt na regen zonneschijn en na tentamentijd mentorschap' MAK-kamp 11 13 of 13-15 augustus, TIK-week 19-23 augustus Extra tentamenmogelijheid en bovendien een aardig zakcentje' Wat houdt je t e g e n ' Kom je nu inschrijven op de MAK-kamer, BlOll

Enthousiaste muzil(anten Koninklijke Harmonie Orpheus bestaat uit circa 85 muzikanten Orpheus speelt op topniveau in de Concertafdeling en neemt deel aan het Wereld Muziek Concours te Kerkrade m juli 1997 Orpheus zoekt nog versterking Iets voor jou' Veel jonge studenten zijn je al voorgegaan Bezoek de wekelijkse repetitie op woensdagavond 20 15 uur in Zaal 16, Carre 16Tilburgofbel RemiLeunissen0135358332 of Jo Vereijssen 013-4672030

Univers, het journalistiek onafhankelijke weekblad van de Katholieke Universiteit Brabant, zoekt met onmiddellijke ingang enkele nieuwe student-medewerkers met journalistieke ambities.

We denken aan studenten die in de eindfase van hun studie zitten en in brede zin geïnteresseerd zijn in onderwijs en onderzoek. Mensen die serieus gemteresseerd zijn dienen bereid te zijn regelmatig voor het blad te schrijven. Verwacht wordt een wekelijkse inzet van gemiddeld een dag per week.

Univers biedt een leuke werksfeer, begeleiding en een redelijke beloning.

Brieven, graag met bijvoeging van recent gepubliceerde artikelen en een CV, kunnen gestuurd worden naar: Univers, kamer A16, postbus 90153, 5000 LE Tilburg, t.a.v. Pieter Siebers, hoofdredacteur.

Bij hem kunnen ook telefonisch inlichtingen worden ingewonnen (013 - 466 2926).

KortingsBon ' * ' ^ 6 / - r VAN ^ ^ ^

(^ HOUT-BROX

.^••^ji

D e s p e c i a a l z a a k v o o r Dame»»- e n H e r e n m o d e

Voor de zevende maal loven Het Parool en de Universiteit van Amsterdam een prijs uit van ƒ!. 7000,- voor een scriptie van hoog niveau die kan dienen als basis voor een opmerkelijk journalistiek verhaal.

Voorzitter van de jury is dit jaar Europarlementariér Hedy d'Ancona. Aan ca. acht genomineerde scripties zal Het Parool ruim aandacht besteden. Bestel nu het reglement op 020-5254791 (UvA) of 020-5622419 (Het Parool), of lees het na op Internet:

www.parool.nl/scriptieprij s

• Op vertoon van je studentenkaart

by Hout-Brox M ^ 4

VMV^

M-^cinEGöB LOL MONDI

.j^5^:J

Fashionating by

Tilburg Hout-Brox

(.icklit; I m l'^ luni

I clicqiK pci klant Hfu\elsini.it S6 Tiiiuiii;

UUiflÉiiÉ f Oe iifted6flffg ^tT0^fra wordt verzorgd door ^ ^ de afd Voorlichting en Externe Betrekkin gen (gebouw B ka m e r l 2 tel 2001) Diensten en facultei ten leveren via een centraal punt (het se ^ cretariaat) kopij z s m aan uiterlijk donderdag voor 13 00 uur voor het n ^ « verschijnen van de nieuwe Univers

~ l

3

5M €9

i

JÊ

t V m beperkte ruim te IS het zaak bench

tig te formL leren De redactie kan het bericht wijzigen BIJ teveel kopij krijgt de hoogste actua liteitswaarc e voorrang

Personeel Verhoogd )vnil

FPU: kiezen

voor 1

I

Mutaties

Pé>0:

uiterlijk in de loop van komend sem voldaan worden Voor beschrijving van de cursus zie studiegids en op Internet http / / w w w globalize org Indien je voldoet aan het ingangsni veau en je hebt interesse dan kun je je schriftehik a a n m e l d e n bij M Lukkenaer Louer, B 1118, tot uiter lijk5sept Plaats van het college zie t z t het college rooster

Met ingang van 1 mei zal Cees Ver hoeven weer zijn functie als p func tionaris van de FEW oppakken In verband met vakanties en de over dracht van werkzaamheden blijft tot 20 mei Ab Evenhuis aanspreekpunt bij de FEW, waarna hij met ingang van I juni werkzaamheden zal ver richten voor de afdeling P&O Na afronding van zijn werkzaamhe Final Exam Course den voor de VSNU en in afwachting Economics and van mogelijke vervolgactiviteiten Information Finance (35.EC.36) zal Waker van den Eisen met ingang Corporate van I juni weer full time werkzaam Those students that plan to partici zijn als H R M m e d e w e r k e r bij de pate in (either part of) the final exam afdeling P&O of the econometrics course Informa tion Economics and Corporate Fi nance (by Prof dr E van Damme and Lezing IV O Drs A Schmeits), scheduled on June 25 in AZ 7, are requested to get in Maandag 26 mei (20 00 22 00) zal touch with A Schmeits before May Elizabeth Bagaaya, prinses in het 21 (officeB628,tel 013 4663238,e koninkrijk Toro m het westen van mail Schmeits@kub n l ) Uganda een lezing verzorgen over de relatie tussen cultuur en ontwikke Img Toro is een van de oude konmk rijken in Uganda die begm jaren '90 CentER Master's in Finance door president Museveni weer in ere zijn hersteld De prinses (en tevens Beginninginl997 1998 CentER will oud minister, ambassadeur en foto be offering a nes Master's in Finan model) zal ingaan op de vraag of ce to final year students in the Fa ontwikkeling cultureel bepaald is en culty of Economics The program wat de rol van 'traditionele' leiders will contain courses in corporate kan zijn m de economische en poli finance, m i c r o e c o n o m i c s , asset tieke opbouw van Afrika pricing and econometrics and appli De lezing wordt georganiseerd door cants should be familiar with the het IVO in samenwerking met Fes basics in Finance tival Mundial Toegang gratis For more information and applica Plaats PzI2 Meer informatie IVO, tions forms, please contact the G ra Carla Kivits, BI 103, 466 25 56 duate Office, Room B 813, CentER, P O Box 90153, 5000 LE Tilburg, p h o n e 0 1 3 4 6 6 3 2 6 6 , fax 013 Studentenadministratie 4663066 Op vrijdag 23 mei zijn (de balies van) Bureau Examens, Bureau Inschrij ving en Helpdesk Studentenchip kaart de gehele dag gesloten Ook Z a a l r e s e r v e r i n g is deze dag n i e t bereikbaar

Per 1 april )1 is de VUT vervangen door een nieuwe regeling flexibel pensioen en uittreden (FPU) De FPU regelt het vervroegd pensioen en Cursus Frans intensief loopt door totdat de werknemer 65 jaar wordt Daarna bestaat recht op Op 21, 22 en 23 mei 1997 vindt de AOW en ouderdomspensioen cursus Frans Intensief plaats Er Inmiddels is elke werknemer indi wordt drie dagen fulltime gewerkt vidueel geïnformeerd door het ABP m e t v e r s c h i l l e n d e soorten docu over de nieuwe regeling Zo hebben m e n t e n , naar aanleiding daarvan alle m e d e w e r k e r s een o v e r z i c h t wordt de grammaticale kennis op gekregen van de opgebouwde FPU gefnst en worden spreek en luister aanspraken vaardigheid getraind Op dit m o m e n t (29 april) zijn er in Elke w e r k n e m e r kan afhankeli)k deze cursus nog plaatsen beschik van zi)n individuele situatie, kiezen baar tussen twee soorten FPU FPU stan Studenten en medewerkers kunnen daard en FPU verhoogd zich op vertoon van inschrijvmgs FPU standaard bewijs aanmelden op het secreta Uitgangspunt van FPU is een werk n a a t van het Talencentrum tijdens nemer die op 62 larige leeftijd met de spreekuren (1030 12 0 0 e n l 3 00 FPU gaat, ontvangt een uitkering 14 00) Het secretariaat IS gevestigd van 70% van het loon ('FPU stan in B 210 Telefonische aanmelding daard') Er b e s t a a t e c h t e r alleen IS met mogelijk recht op FPU voor zover daadwer keli)k FPU IS opgebouwd (lees pre mie IS betaald) door de werknemers Voor 'FPU Standaard' d i e n t een werknemer gedurende 40 jaren FPU premie te betalen, jaarlijks wordt 1,75% opgebouwd, zodat m totaal ft een uitkering van (40 * 1,75% ­=1 70% (gerelateerd aan het loon) wordt & opgebouwd Omdat huidige werkne •f i »*■ 'i mers met in staat zijn geweest jaren voor hun FPU op te bouwen, gelden voor hen garantieregelingen Welke garantie in uw geval wordt toege past, kunt u lezen m uw persoonlijk overzicht van het ABP Faculteit FPU verhoogd

Faculteit Rechts­ geleerdheid Wijziging Europees

werkcolleges recht

inl.

augustus '96 zoals opgenomen m de Tentamen psychopathologie Leidraad op blz 19 worden behan deld Bovendien zal het tentamen Op 26 05 wordt er m AZ117 van van juni '96 ten dele worden behan 18 30 tot 21 30 het tentamen psy deld Er is uiteraard gelegenheid tot chopathologie afgenomen Dit ten het stellen van vragen Het college tarnen stond met vermeld op de m zal plaatsvinden m C Z 101 van 18 45 schrijflijsten 21 30 uur Om het college voor te kunnen be r e l d e n k u n t u h e t e x t r a oefen Propedeuse Psychologie tentamen juni '96 bij het secretari aat afhalen 15 proef persoonuren Veertig studenten hebben nog hele m a a l geen proefpersoonuren be Hoorcollege Inleiding B haald G een uren betekent dat de studiepunten voor het vak Orienta Avondstudenten h e t H C v a n l 3 m e i tie Praktijkvelden met gegeven kun vindt plaats op 20 mei om 18 45 uur nen worden in PZ 12 Dagstudenten Het HC op 14 mei is Het IS de verantwoordelijkheid van om 8 45 uur m AZ 115 Het HC van iedere student om zelf in de gaten te 12 45 uur vervalt, deze studenten h o u d e n w a n n e e r er onderzoeken kunnen het HC volgen bij de avond zijn waarop ingeschreven kan wor studenten op 20 mei om 18 45 uur den Denk eraan dat er op het einde van het jaar mogelijk een run komt op de laatste onderzoeken waarbij Inleiding Rechtswetenschap B proefpersoonuren verkregen k u n nen worden' Het proefpersoonregie Avondstudenten het hoorcollege ment IS beschikbaar in de documen van week 20 wordt gegeven in week tatiekast in gebouw Pin gang 3 Voor 18 (29 april) in YZ 7 om 18 45 uur vragen kun je terecht bij G erda van In week 20 (13 mei) vmdt het werk R o s s u m , P501a, tel 8168 G I v college van week 18 plaats op de Rossum@kub nl gewone tijd en plaats Dagstuden ten het hoorcollege van week 20 vindt op 14 mei voor alle studenten Psychologie doctoraal plaats van 8 45 10 30 uur m zaal AZ 115 Het hoorcollege van 12 45 uur Do 5 juni zal in SZ 25(12 30 14 30 vervalt uur) een bijeenkomst worden ge organiseerd waarop een drietal stu denten een voordracht houden over Afstudeerscriptie schrijven bij hun DII fase Monique de Jong zal de vakgroep privaatrecht haar onderzoek toelichten met be t r e k k i n g tot de informatie over Studenten die een privaatrechtelij dracht tussen arts en patient Mom ke afstudeerscriptie willen schrijven que van G ennip houdt een lezing k u n n e n z i c h a a n m e l d e n bij m r over haar stage activiteiten bij de M A B C h a o D u i v i s , t e l 013 ARBO dienst m Eindhoven Aafke 5342318 van Haaien geeft een voordracht over een evaluatie onderzoek van Voorlichtingsbijeenkomst een interventie activiteiten van de scripties grensoverschrijdende Kruisvereniging De voordrachten arbeid z u l l e n worden gevolgd door een discussie met als doel een kritische De vakgroepen fiscaal recht en so g e d a c h t e n w i s s e l i n g tot s t a n d te ciaal recht h o u d e n op 9 juni om brengen omtrent onderzoek en sta 15 00 uur in Y 353 een voorlichtmgs ge Studenten die begonnen zijn aan bijeenkomst over het project grens DII zijn verplicht een aantal pre overschrijdende arbeid In het kader sentatiemiddagen bij te wonen als van dit project k u n n e n studenten toehoorder/discussiant en om een een scriptie schrijven, die vervol maal zelf een voordracht te houden gens aan h u n Belgische collega s Het afstuderen kan pas plaats v m gepresenteerd worden In Univers den wanneer een student minimaal nr 25 is hierover al bericht Belang vijf bijeenkomsten heeft bijgewoond stellenden zijn welkom Nadere in (waaronder de presentatie over eigen f o r m a t i e bij F P e n n i n g s , t e l onderzoek of stage) Studenten die 4662157 nog met doctoraal I bezig zijn, zijn van harte welkom, ook zij die nog geen keuze hebben gemaakt m b t de richting waarin zij willen afstu deren Faculteit

De WC's inl Europees recht van 6 juni komen te vervallen Hiervoor in de plaats wordt er college gege ven op 22 mei aan WG 1 van 8 45 I0 3 0 u u r i n Q Z 103, W G3 10 45 12 30 uur in Q Z 103, WG 5 13 45 15 30 uur m PZ 208, WG 7 15 45 17 30 uur in PZ 208 en op 23 mei aan WG 2 8 45 10 30 uur in PZ 12, WG 4 10 45 12 30 uur m PZ 12, WG 6 13 45 15 30 uur in QZ 104, WG 8 15 45 17 30 uur in QZ 104 De laat ste t w e e W C ' s worden i v m de verplaatsing een week naar voren Sociaie geschoven WC 7 (mededingingsre gels) vmdt derhalve plaats op 22 en W e t e n s c h a p p e n 23 mei, zoals bovenstaand aangege ven WC 8 (pleitoefening) v i n d t plaats in de laatste week van mei, Herkansingen SPSS-toets op de gewone tijd en plaats Op 30 juni a s (10 45 12 30 uur, PZ22 en PZ202) is een herkansing Tentamen collectief gepland van de SPSS toets voor stu arbeidsrecht denten van alle opleidingen (asz, bow, pew, psy, socenvtw) Inschrij Het t e n t a m e n collectief arbeids ving met behulp van COMAP2 is recht op 12 juni a s zal mondeling noodzakelijk (alleen in de biblio worden afgenomen U k u n t zich theek, op de Pentiums aldaar) hiervoor voor 5 juni inschrijven bij Als deze twee groepen vol zijn, kan het secretariaat van de vakgroep ingeschreven worden voor 30 juni Sociaal Recht kamerY136,tel 013 (12 45 14 30 uur, PZ22 en PZ202| 4668131 Let bij de inschrijving a u b op de juiste groep en noteer tijd en zaal Economische Vakantie!

Inlichtingen (en eventuele proble men) m b t de inschrijving bij Rob Het is weer bijna zover' De zomer Wetenschappen D o m s , P310, tel (013 466)2854, komt eraan en dus ook de introduc email Rob Doms@kub nl ties' Het Juridisch Mentoraat is op De SPSS practicumhandleiding mag zoek naar enthousiaste mensen die Bereikbaarheid tijdens de toets geraadpleegd wor een jaar mentor willen zijn voor een Onderwijsbureau. den, geen andere literatuur Inlich groep eerstejaars rechtenstudenten tingen m b t de toets bij Th van der Je kan je opgeven voor de Fik (van Studieadviseur Esther de Ponti (doe Net,S104,tel (013 466)2362 email 13 15 augustus), de TIK (van 19 23 toraal AE/BE verkorte opleiding BE T Z J vdrNet@kub nl (vakantie van augustus) of Fik&Tik Inschrijven IS van 15 t/m 23 mei afwezig 26 5 tot en met 22 6) kan ledere woensdagmiddag (tussen

Inlichtingen Marije Berting (P3I6, tel 4662325) Tentamen Juridische en Organisatorische Aspecten de Gezondheidszorg

van

Voor deze cursus is de tentamenge legenheid op vrijdag 16 m e i van 12 00 15 00 uur in YZ2 De stof is in de colleges opgegeven

Vacatures

De Docent in Opleiding zal voor O 6 worden aangesteld m schaal 8 (sala r i s i n d i c a t i e f 2 2 1 1 , b r u t o per maand) Voor de resterende 0,4 zul len de afspraken over de mdividue !e didactische scholing in een leer overeenkomst worden vastgelegd Inlichtingen kunnen worden inge wonnen bij dr G Meijers, tel 013 4662569ofmw drs P Heek,tel 013 4663105 Uw schriftelijke sollicitatie met een eigen voorstel voor de te volgen m dividuele didactische scholing kunt u voor 1 juni a s richten aan drs Th van den Hoek, secretaris Faculteit der Letteren, Postbus 90153, 5000 LE Tilburg

Bij de vakgroep staatsrecht, bestuursrecht en bestuurskunde bestaat een vacature voor een student-assistent vac.nr.

(m/v)

1160

voor 1 5 dag per week, ter ondersteu ning van de sectie Europees Recht Op korte termijn zullen de werk zaamheden van de student assistent m n bestaan uit het assisteren bij het opzetten van twee nieuwe vak ken t b V de Europees Juridische Opleiding Behalve basiskennis van het EG recht IS beheersing van het Engels vereist Enige kennis van het Frans en/of het Duits strekt tot aanbeve Img Belangstellenden kunnen hun soUi citatie, voor 30 mei a s , richten aan de secretaris van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid, mr H A M Backx, Postbus 90153, 5000 LE Til burg, O W het vac nr op de enve loppe en de brief

Bij bet werkverband Taal en Minderheden van de Faculteit der Letteren is een vacature voor een Student-assistent vacaturenummer

m/v 810.065

Hij/zij zal worden aangesteld tot 1 januari 1998 voor 1 dag in de week De taken zijn uitvoeren van gevarieerde, inhou delijke en administratieve klussen m opdracht van stafleden uitvoeren van SPSS analyses m het onderzoek van Korrie van Helvert en Carry van de G uchte Functie eisen kennis van en ervaring met SPSS Specialisatie Interculturele Com mumcatie Voor nadere informatie kun je con t a c t o p n e m e n m e t Sjaak Kroon, kamerB116 telefoon013 4662776 Sollicitaties tot uiterlijk 22 mei a s richten aan de heer drs Th vanden Hoek, secretaris van de faculteit onder vermelding van het vacature nummer

De afdeling NT2 van het Talencen trum IS belast met het NT2 onder wijs aan aspirant studenten, uitwis selingsstudenten en andere studen ten en medewerkers van de KUB Voor de verzorging van dit onderwijs Bij de vakgroep Staatsrecht, zoekt het Talencentrum Bestuursrecht en Bestuurskunde bestaat een vacature voor een Een docent in opleiding

De werknemer die op 1 april 1997 jonger is dan 45 jaar en die, bij het bereiken van de 62 jarige leeftijd geen 40 jaren FPU heeft opgebouwd (ondanks de garantieregelingen), zal op 62 jarige leeftijd niet de stan daarduitkering van 70% ontvangen (maar een lager percentage) Deze werknemers kunnen er voor student-assistent (m/v) vacaturenummer 810.067 kiezen vrijwillig het FPU aan te vullen door op een fiscaal vriende voor een periode van 11 maanden vac.nr.

1160 lijke manier bij te sparen In dat met ingangvan ISaugustus 1997 tot v o o r l 5 dag per week, ter ondersteu 13 00 en 15 00 uur) en vnjdagoch geval kiest de werknemer voor "FPU Tentamen 15 juh 1998 Kennisrepresentatie ning van de sectie Europees Recht tend (tussen 10 00 en 12 00 uur) m verhoogd" Door een extra premie Ophalen van afgekeurde SPSSOp korte termijn zullen de werk Y431 Voor eventuele hertentamens te betalen, wordt vervolgens jaar Het takenpakket bestaat uit twee Studenten die het vak Kennisrepre verslagen kun je een mondeling krijgen zaamheden van de student assistent lijks meer FPU opgebouwd componenten sentatie nog hebben gevolgd bij Prof m n bestaan uit het assisteren bij Kiest u voor FPU verhoogd, dan een aanstelling ais docent (omvang Alle SPSS verslagen (die tot en met Meersman (studiejaar 1995 1996 of het opzetten van twee nieuwe vak moet u het formulier "aanvraag FPU 0,6) met als taken het uitvoeren van 7 mei zijn binnengekomen) zijn nu eerder) z u l l e n e e n m a l i g in staat Inleiding Rechtsvergelijking ken t b V de Europees Juridische verhoogd" (dat u tegelijk met het onderwijstaken voor de hierboven nagekeken Vanaf heden k u n n e n worden gesteld t e n t a m e n te doen overzicht van het ABP heeft ontvan Opleiding genoemde groepen, in samenwer afgekeurde SPSS verslagen (zie lijs over de oude stof. Diegenen die hier De nabespreking van het werkstuk gen) invullen en inleveren bij de Behalve basiskennis van het EG king met een hd van de vaste staf ten op het mededelingenbord van voor in aanmerking wensen te ko voor dit vak vmdt plaats op 5 juni s a l a r i s a d m i n i s t r a t i e (gebouw A, (omvang 0,4) en een i n t e r n e op recht IS beheersing van het Engels MTO) afgehaald worden bij de do men dienen een email te sturen naar van 10 00 11 00 uur De werkstuk kamer 124) ieidmgscomponent (omvang 0,2), vereist Enige kennis van het Frans cent (Th van der Net, S104, tel Peter Flach®kub nl G eef daarbij aan ken die in het Engels zijn geschre 2362) of bij het secretariaat van de en/of het Duits strekt tot aanbeve over welk gedeelte van de stof je nog ven kunnen besproken en opgehaald naast deze O 6 personeelsaanstel Indien u kiest voor FPU standaard vakgroep (mevr E Verhoeven, SI 71, tentamen moet doen (NIAM en/of Img worden in Y 222, de rest m Y 425 ling als docent wordt u door het hoeft u als werknemer m e t s te doen tel 2544) U krijgt dan ook een in Prolog) T a l e n c e n t r u m in de gelegenheid De keuze voor 'FPU verhoogd' moet structiebriefje m e e Na correctie Belangstellenden kunnen hun soUi gesteld een e x t e r n e d i d a c t i s c h e voor 1 juni a s worden g e m a a k t Burgerlijk Recht B. kunnen de verslagen weer opnieuw citatie, voor 30 mei a s , richten aan scholing te volgen (omvang 0,4) Indien u behoefte heeft aan extra Globalisering van de Economie ingeleverd worden, daarna volgt de secretaris van de Faculteit der De data voor de mondelinge tenta informatie c q begeleiding bij het defimtieve beoordeling R e c h t s g e l e e r d h e i d , mr H A M Functie eisen mens Burgerlijk Recht B zijn vast maken van de voor u juiste keuze, In het Ie sem zal door Prof drs R Backx, Postbus 90153, 5000 LE Til in het studiejaar 1996 1997 afge gesteld op 30 mei en 2 juni a s kunt u zich direct wenden tot het Lubbers op 7 dinsdagen van 12 45/ burg, o V V het vac nr op de enve studeerd aan de Faculteit der Lette ABP Uw contactpersoon bij het ABP 13 45 15 4 5 u college worden gege Extra tentamengelegenheid loppe en de brief ren van de KUB, bij voorkeur met staat vermeld op het persoonlijk ven De cursus is toegankelijk in Burgerlijk Recht B Economische Verklaringen specialisatie 'Interculturele Com schrijven dat u heeft o n t v a n g e n dien een van de afstudeerseminars mumcatie' Indien u nog geen overzicht heeft van de opleiding Alg Economie, Op 28 05 1997 van 11 00 12 00 uur Ter voorbereiding op het tentamen ontvangen, k u n t u het beste zelf International Business of Econome enige ervaring met NT2 onderwijs is er m AZIO een extra tentamenge Burgerlijk Recht B zal op 21 mei a s contact opnemen met het ABP (tel trie met voldoende resultaat is af strekt tot aanbeveling een responsiecollege worden ver legenheid voor het vak economische 045 579 91 II) gelegd Aan deze voorwaarde moet zorgd Alsdan zal het tentamen van verklaringen

U N I V E R S B E I 15 MEI 1997

De memoberichten zijn bedoeld voor studenten M' en gezelligheidsvereni •' gingen plus instituten en afdelingen welke ac tiviteiten ontplooien op het terrein van cultuur ontspanning en sport Hou het kort en bondig De redactie behoudt ziCh het recht voor berichten m te korten Inleveren donderdags tot 13 00 uur Niet op woensdag.

Coptl aanleveren in wp 5 1

i

2

Studentenverenigingen TS C. 'St Olof' Vanaf zondag 18 mei zal de kom kommertijd ingaan Dit betekent dat de kroeg a l l e e n op dinsdag, woensdag en donderdag geopend is De mensa zal in deze periode ge woon door gaan Op zowel dinsdag als op donderdag zal de EC samen met het mensabes tuur zich inzetten om heerlijke maaltijden voor te schotelen Op d i n s d a g k o s t dit slechts ƒ 5,00 en op donderdag de luxe maaltijd voor ƒ 7,50 Kom ze ker tussen alle tentamens door ge zellig aanschuiven aan de kroegta fel Op vrijdag 30 m e i zal de door de Smac georganiseerde geestelijk ge handicaptendag plaatsvinden Voor deze dag kan de Smac een aantal vn)willigers gebruiken om de gehan dicapten een onvergetelijke middag te bezorgen Mocht je interesse heb ben geef je dan snel op bij iemand van de Smac Zoals al eerder vermeld, zijn er weer zangbundels m de omloop Voor ƒ 25 ben jij in het bezit van de can temus Deze bundels zijn verkrijg baar bij de senaat Ook dit jaar zijn er weer veel men toren in de TIK week nodig Heb je tijd en interesse wordt dan ook ze ker mentor Voor meer inlichtingen kun )e bij de senaat terecht Voor de komende TIK week hebben we natuurlijk weer veel mentoren nodig

Risk Management evenaren' Meld je dan nu aan voor de nieuwe con grescommissie Deze zal in mei van start gaan met de organisatie van het Mercurius congres m maart 1998 Mercurius zoekt nog nieuwe actie ve leden voor de activiteitencom missie, i n t e r e s s e ' Kom dan even naar de Mercurius kamer (R 7)' Wil je informatie over Mercurius, of wil je lid worden' Wij zijn dagelijks tussen 11 OOu en 16 OOu te bereiken op kamer R 7, tel/fax 466 29 92 De Smeetskring Omdat het erg mooi is om op ge slaagde dingen terug te kijken, gaan we met alle Milaan reisgenoten naar MiUer om een pilsener te pakken en fotootjes te kijken van de erg ge slaagde studiereis Helaas worden dit er met erg veel want morgen (16 mei) IS het weer bikkelen geblazen op het Loyens & Volkmaars hoek e y t o e r n o o i te A m s t e l v e e n De Smeetskring heeft hier vorig jaar een eclatante overwinning uit het vuur gesleept en gaat deze natuurlijk met hart en ziel verdedigen Vanaf v o l g e n d e w e e k z u l l e n er slechts mloopuren gedraaid worden op dinsdag, dit m verband met de tentamentijd

Top-oown De activiteiten voor dit semester zitten er op maar we zijn al weer druk bezig met nieuwe activiteiten voor het komende academisch jaar Voor het organiseren van deze acti viteiten zijn we op zoek naar en thousiaste mensen die onze com missies willen komen versterken Er zijn nog enkele plaatsen vrij m de PR commissie, de Onderwijs com missie en de Stage commissie Ver der zijn we ook nog op zoek naar k a n d i d a t e n voor h e t n i e u w e be stuur dus als je komend jaar destra tegie van Top down wilt bepalen kom dan langs op kamer R 34 of mail ons op TOP DOWN@kub nl Vite international Wie denkt dat met de tentamens de rust in R 15 is weergekeerd, komt bedrogen uit, w a n t verschillende nieuwe commissie zijn al druk be zig m e t de voorbereidingen voor volgend jaar De Korte Reis Com missie organiseert van I I t / m 18 oktober een studiereis naar Dublin Ook de Verre Reis C o m m i s s i e is reeds van start gegaan en zoekt nog wat versterking Voor de Congres commissie zoeken wij ook nog een aantal mensen, dus wie inspiratie en doorzettingsvermogen heeft om het zeventiende Vite congres te organi seren, kan zich daarvoor opgeven Rest mij mets anders dan jullie veel succes te wensen met de tentamens en tot ziens op de borrel' (diegewoon doorgaat iedere maand) Polis

Studieverenigingen F-A.T. Mercurlus Grijp de uitdaging wordt bestuurs lid bij Mercurius en run een jaar lang de meest gezellige vereniging van de KUB' Sprekers uit b m n e n en buitenland, 400 bezoekers, perfecte organisatie' Wil ji) het succes van het congres

Efact Interesse m Efact' Wil JIJ het studiejaar 1997/98 ook goed beginnen, kom dan langs bij Efact en informeer welke mogelijk heden er voor je zijn In september starten er nieuwe commissies en projecten, waaronder Business Chal lenge Congres, Onderwijs, Sympo Slum, etc die voor iedereen toegan kelijk zijn Als je meer wilt weten, loop de komende weken even langs de Efact kamer Daar staan we altijd voor je klaar om al je vragen te beantwoorden Prioritijd Heb je de nieuwe A Prion al gele z e n ' Deze keer weer met interes santé en leuke artikelen, verslagen van activiteiten en andere belang rijke weetjes Dus lees hem snel' En met de tentamens m het vooruit zicht wenst Prioritijd jullie alvast veel succes met studeren De tenta menbundel ligt nog steeds op R 10, dus als je nog wil oefenen kom dan tijdens de inloopuurtjes van ma wo van 12 30 13 30 uur even langs Taop Borrel Op woensdag 21 mei is er weer een fantastische Taop borrel op de zol der van de Uitstad Vanaf 22 OOu is iedereen welkom' Er is een gratis fust, dus zorg dat je niet ontbreekt tijdens deze laatste borrel van dit semester' Netwerkmap De Taop netwerkmap met gegevens van oud studenten over o a functie en stagemogelijkheden binnen hun bedrijf is herzien' Als Taop lid kun je deze map kopen voor f 10 maar je k u n t de m a p ook inzien op de Taop kamer Loop gerust eens de kamer binnen' Actief' Taop zoekt meuwe bestuursleden en nieuwe actieve leden voor volgend collegejaar Als je hierin gemteres seerd bent, neem dan zo snel moge lijk c o n t a c t m e t ons o p ' H a k de knoop door en wordt actief' Als je vragen of opmerkingen hebt dan k u n je ons altijd bellen (013 4663071) of mailen TAOP@kub nl Je kunt ook altijd even binnenlopen op de Taop kamer (R12) Op maan dag en op w o e n s d a g van 10 30 15 30u is er altijd iemand van het bestuur op de kamer te vinden Tot slot wil Taop iedereen veel succes w e n s e n m e t de k o m e n d e t e n t a mens' input

Plato Misschien kom jij vanavond de lief de van je leven tegen op de BIB Blind date avond Aansluitend is er een feest, waar je ook welkom bent zon der date' Mis deze kans met en kom langs' In november bestaat Plato 10 jaar en dat gaat groots gevierd wor den Op dl 20 mei zal de lustrum commissie alvast een tipje van de sluier oplichten Zij presenteert zich dan namelijk met onder meer een prachtig lustrumlied Op do 22 mei kun je meedoen met het levensgro te bierspel, een activiteit georgani seerd door jaarclub Lei Moelejaan Ie kunt je inschrijven op het pand per team van 3 personen De kosten p p bedragen f7,50 Do 29 mei wordt er een rondleiding verzorgd bij de Phi lip Morris fabriek Rokers en niet rokers die interesse hebben kunnen zich voor deze excursie inschrijven op het pand Heb je belangstelling voor zo'n mooie P l a t o j a s ' |f50, | Schrijf je naam dan op de inschrijf lijst op het pand Verder kun je Pla to ook via Internet bezoeken Je vind ons op stuwww kub nl/student/pla to

langskomen bij Aiesec op k a m e r R19 lederedag vanlOOO 12 00uur en van 14 00 16 00 uur en je kunt ook altijd even bellen op telefoon n u m m e r 013 4662573

Lijkt het je leuk om actief te zijn bij Polis, kom dan een keer langs m R11 Er zijn namelijk nog mensen met de nodige journalistieke diepgang no dig m de r e d a c t i e c o m m i s s i e De huidige r e d a c t i e c o m m i s s i e heeft zich de laatste weken zwaar mge spannen en het resultaat valt een dezer dagen op de mat Verder wil Polis jullie heel veel succes wensen met de komende tentamens Aiesec Jij bij Aiesec' Lijkt het JOU leuk en leerzaam om een jaartje actief te worden bij Aie sec' Fantastische activiteiten orga niseren voor stagiaires uit de 87 Aiesec landen'Daarnaast kun je op vele andere manieren ervaring op doen met het buitenland en met veel n a t i o n a l e en i n t e r n a t i o n a l e be drijven Kom even langs op de Aie sec kamer (R19)of op de wekelijkse m a a n d a g a v o n d b o r r e l in cafe De Lamme Goedzak vanaf 22 00 uur Internationale Stages Wil JIJ volgend semester op een in ternationale stage, zoek dan m e t verder' Je kunt je tot en met 30 mei inschrijven bij Aiesec dus mis met de kans op een geweldige tijd in het buitenland Verleg je grenzen m e t Aiesec' A4 magazine Het nieuwe A4 magazine is uit en ligt weer verspreid over de campus in de blauwe bakken Verdere informatie Voor meer informatie kun je altijd

De L u s t r u m w e e k is o n d e r t u s s e n weer voorbij De tentamens komen er weer aan en zo is ook dit college jaarbijna ten einde Wij zoeken voor het volgende collegejaar enthousias te studenten die actief wil worden bij Input Lijkt het je leuk om in het bestuur van Input te zitten kom dan eens langs tijdens kantooruren We kunnen je dan vertellen welke func ties er te verdelen zijn en je vragen beantwoorden Let op de posters in de glazen gang en gebouw S Heb JIJ overigens al een A l m a n a k ' N e e ' Kom dan langs tijdens kantoor uren om dit leuke boekje op te ha len Onze kantooruren zijn weke lijks,wo en do van 12 00 tot 14 00 Tev Beste Docent Verkiezing Vanmiddag zullen de beste, leukste en knapste docent van het college jaar'96 '97bekendgemaaktworden De uitreiking zal vanmiddag plaats vinden voor gebouw C (bij regen m de hal van gebouw Q) Uiteraard zal een en ander op gepaste wijze ge vierd worden (bar aanwezig) Tentamenbundels De tentamenbundels zijn er Heb je er een besteld, dan kun je hem op halen tijdens de Tev spreekuren m R27 Als je nog geen exemplaar hebt ontvangen van de Nekst (mei), dan kun je deze ook ophalen bij de Tev Spreekuren Tijdens de zomerperiode houdt de Tev slechts beperkt spreekuur Van af m a a n d a g 19 m e i zal er alleen spreekuur zijn op dinsdag en donder dag van 12 45 uur tot 13 30 uur

integrand Jij hebt ons woensdag 14 mei vast wel bezig gezien op het KUB terrein met de Integrand stunt Wat doet Integrand eigenlijk voor JOU' Integrand regelt voor jou een stage of werkopdracht Kom eens langs om in onze opdrachtenmap te kijken' We hebben namelijk stages, fulltime en p a r t t i m e opdrachten voor studenten van alle studierich tingen Als je naast je studie meer uitdaging zoekt en het leuk vind om m een goed georganiseerd maar ook gezel hg team te werken, kom dan ook eens langs bij R 23 of op onze weke lijkse donderdagavondborrel in het Vaticaan, want Je kunt bij Integrand het hele jaar door als bestuurslid beginnen' Els In september 1997 komen er plaat sen vnj in het bestuur en de verschil lende commissies van de vereniging voor rechtenstudenten Elsa Denk er alvast eens over na of je actief wilt worden b i n n e n onze vereniging Nog even voor de duidelijkheid Elsa IS een vereniging voor alle rechten studenten en dus m e t alleen voor studenten Europees recht' Elsa is een actieve en enthousiaste verent ging waar iedereen van harte wel kom is Ben je nieuwsgierig gewor den en lijkt het je leuk om volgend jaar actief lid te worden kom dan langs op ons s p r e e k u u r (elke di 12 45 13 45inY309) Bellenofmai len kan ook 4668269/elsa@kub nl Tot ziens' IHak Doe 's gek deze zomer' Wordt men tor en gooi alle remmen los' Yoee hiiieee' Zoals bekend komen na de slechte tijden ook weer goede tijden, komt na regen weer zonneschijn en na tentamentijd mentorschap' Als JIJ zm hebt om je vlak voor het nieu we collegejaar nog eens lekker uit te leven meld je dan nu aan op de Mak kamer, BlOU Je hebt keuze tussen het kamp van 11 13 augus tus of 13 15 augustus, de TIK week IS van 19 23 augustus Voormensen die een tentamen hebben tijdens het Mak kamp bestaat de mogelijkheid om dit tentamen alsnog op een an dere datum af te leggen Dus wat houdt JOU nog t e g e n "

Studenten SecJure Secjure, het lijfblad voor de Tilburg se jurist, zoekt nog steeds mensen die zm hebben vier keer per jaar een bijdrage te leveren Heb jij jouw schrijftalent altijd al eens de vnje teugel willen geven, aarzel dan niet en word medewerker Bel met Suzanne (013 5333077) of Dirk (013 5357719) Het IS tot september mogelijk voor de volgende jaargang een abonne ment te nemen op Secjure, het juri dischfaculteitsblad Voor 15 gulden ontvang je vier nummers vol 'info t a i n m e n t ' Voor het onderhouden van een band met de rechtenfacul telt IS dit blad het medium Ook voor v e r s t r o o i e n d e en m i n d e r ver strooiende artikelen ben je bij Sec Jure aan het juiste adres Stuur een kaartje met de mededeling 'ik neem een abonnement op Secjure' en je n a a m , adres postcode en woon plaats aan Secjure, k a m e r Y143, postbus 90153, 5000 LE Tilburg

Studenten Advies Bureau Openingstijden De openingstijden van de verschil lende afdelingen binnen het Studen ten Advies Bureau zijn als volgt Balie Studenten Advies Bureau (N2, tel 4662135) ma t / m do 10 00 12 0 0 e n I 3 00 16 00 uur, vr 10 00 12 00 uur Balie Steunpunt Studiefinanciering (N24 m e t telefonisch bereikbaar) dinsdag 13 00 16 00 uur Huisvesting buitenlandse studenten ( N l + N I a , tel resp 4 6 6 2 8 3 7 / 4662644) ma dl do vr 1 0 — 1 2 00 uur, WO 13 30 14 30 uur Loopbaan Advies C e n t r u m / I n fotheek voor Studie & Beroep (N7, tel 4662521) ma vr 13 00 16 00

uur, dl wo do 10 00 12 00 uur en 13 00 16 00 uur Loopbaan Advies Centrum Het LAC organiseert deze zomer een tweedaagse Sollicitatietraining (ma 7j7 en wo 9/7, kosten 50 gulden) In mei verzorgen we een extra trai ning Loopbaanmanagement (start vrijdag 16/5, k o s t e n 50 gulden) Donderdagmiddag 22 mei is er een informatiebijeenkomst over Psy chologische Tests (kosten 10 gul den) Voor meer informatie en aan melding kun je terecht m het LAC (N7) Assertivlteitstralning Het je moeite met het opkomen voor jezelf' Durf je met aan een gesprek te beginnen' Houd je je mond in een groep' Weet je m e t hoe je kritiek k u n t h a n t e r e n ' Kun je geen 'nee' zeggen' Het Studenten Advies Bu reau biedt je de mogelijkheid om vanaf emd september 1997 mee te doen aan een assertiviteitstraining (leren opkomen voor jezelf zonder de bedoeling te hebben om anderen voor het hoofd te stoten) Inlichtm gen en inschrijvingen voor de trai n i n g k a n t o t 12 september 1997 aan de balie i n N 2 (meld je tijdig aan vol is vol') Opjutgroep Stel je het studeren steeds opnieuw te lang u i t ' Komt er weinig van al jc s t u d i e p l a n n e n ' Vanaf de 2e week van het nieuwe semester start ti weer een opjutgroep waarin studen ten met een studieachterstand el kaar controleren en ondersteunen om studie uitstelgedrag te doorbrt ken en en de studie methode te op timaliseren Inschrijven tot 22 au gustus 1997 bij de balie van het Stu denten Advies Bureau Stel dit niet uit vol IS vol'

Studium Generale signs, Sigiits & Sounds I s m TIAS presenteert Studium Generale Signs Sights &. Sounds een tentoonstelling van Bart van Z u m m e r e n e a De expositie is tc zien tot 13 juni 1997 m gebouw Y Bart van Zummeren maakt gecom primeerde beelden van de moderne tijd De complexiteit en meervou digheid die op ons afkomt recla mes, clips, beeldmerken etc slaat hij op en zet hij om in op het ooj, eenvoudige beelden Dat wil zeggen het beeld an sich laat zich direct lezen, doch dit beeld blijkt bij nade re beschouwing een veelvoud aan associaties teweeg te brengen BIJ de tentoonstelling wordt tevens een installatie over vogels van Bas van den Hurk en Rob van Kranen burg gepresenteerd Informatie Bart van Z u m m e r e n (013 4 5 5 3 1 I I ) of Tanja ten Brink ( S t u d i u m G e n e r a l e KUB, 013 4663067)

Sport

PENDRAGON

sor commissie De kosten van deze dag bedragen 40 gulden inclusief T shirt, BBQ en natuurlijk waterski en In de eerste week van juli gaan we een nationaal toernooi bezoeken en dat zal zijn m Santpoort Bel voor meer info of als je je wilt opge ven naar Lili (5359109) Weet je al wat je volgend jaar gaat doen' Als je interesse hebt om in het bestuur te gaan of in een commissie stuur dan een briefje in met je eventuele voor keuren, of lever het in bij een van de bestuursleden We willen gaan be gmnen om jullie via E mail van alle Lacoste activiteiten op de hoogte te houden, daar hebben we wel jullie adressen voor nodig jullie kunnen jullie adres in de Lacostebus stoppen of mail het anders even door aan B dekok@kub nl Cave ne Cadas (paardrijden) Zin om een keertje te gaan stappen' Volslanke b r u n e t t e , lange benen, lieve donkere ogen, paardestaart zoekt sportieve ruiter m/v om mee te stappen, draven en galopperen Zin m paardrijden ' G e e n sport kaart nodig' Voor beginners die wel een sportkaart hebben, bieden wij een speciale beginnerscursus Bel TSR Cave Ne Cadas Janet (5441262) of Freek (4672920)

menu Periode: 19 t/m 23 mei Maandag 19 mei TWEEDE PINKSTERDAG KUB GESLOTEN

Dinsdag 20 mei Portugese uiensoep of tuinkerssoep bami goreng met kip Malakka, aate, atjar en kroepoek of lamsbouttoHade met homng thijmsaas, witte bonen In tomatensaus en gekookte aardappelen Vegetarisch champignon meergranenrol Luxe biefstuk, zalmmoot of entrecote

Woensdag 21 mei ossenstaartsoep of Italiaanse broccollcremesoep saute tndlenne of gebraden rosbief gmentenmix of tuinbonen met spekjes pommes Pansiene, riist of gekookte aardappelen Vegetarisch saute Indlenne van tahoe Luxe zalmmoot, biefstuk of entrecote

Donderdag 22 mei Lacoste (tennis) Vanavond is het helaas weer de laat ste donderdagavond van dit semes ter zorg dus dat je er bij bent Als jc nog wilt tennissen kun je bellen naar M a r j o l e i n (5347204) of P e t e r (5358030) Op 1 juni zal er weer een einde c o m p e t i t i e BBQ gehouden worden op het sportcentrum met aansluitend een klein feestje Als jt er bij wilt zijn en dat mag ook vooi Lacoste supporters, kun je je nu al opgeven bij je captain of bij Bianc i (5435928 ) De clubkampioenschap pen worden gehouden van 4 t/m 12 juni Voor dit toernooi k u n je jc opgeven bij Roelof (5367S17) of bu Lih (5359109) Je kunt hen ook bel len als je je wilt opgeven voor het dagtoernooi dat gehouden zal wor denop22juni Op 21 juni is het weei zover B DAY van Lacoste Gezel hg met z'n allen waterskien, zwem men en in de sauna zitten Zorg dus dat je deze dag vrij houdt in je agen da en je kunt je al opgeven bij Mo nique of iemand anders van de spon

Oosterse maissoep of heldere preisoep rundersteak of braadworst met uiensaus romaaoboontjes of zuurkool met spek en ananas cnncle frites of aardappelpuree Vegetarisch bloemkooikaasburger Luxe biefstuk, zalmmoot, of entrecote

Vrijdag 23 mei tomatensoep of tieldere Bretonse bonensoep gepocheerde vts met tiearnaisesaus of procureurlapje met lus gegtaceerde wortelen of Chinese kool pommes ducbesse of aardappelpuree Vegetarisch koolroilade Luxe: biefstuk, zalmmoot, of entrecote

U N I V E R S ISei 15 MEiT99r

Ronald Nauts (2,3) studeert bedrijfseconomie, Sander Tjon (22), algemene economie.

Ze verblijven tot de zomer in Coehin, in het zuid-westen van India.

Phoe, phoe, wat is hel hier warm, zeg! Zo'n 35 graden Celsius, maar gelukkig draait de fan, als er stroom is tenminste. Overigens voor de geïnteresseerden, ons onderzoek betreft tbe impact of the quota system on exports of tbe textiles and gannents indrntry from Kerala. Onze verblijfplaats is Coehin, een vroegere Hollandse vestigingstad gelegen in d e deelstaat Kerala aan de zuidwest-kust van I n d i a . H e t onderzoek wordt begeleid door Coehin University of Science a n d Technology, w a a r m e e d e KUB een samenwerkingsverband o n d e r h o u d t .

De tropische hitte zorgt ervoor dat alles er l a n g z a a m en gemoedelijk aan toe gaat, al doen de Indiërs zelf ook h u n uiterste best om ervoor te zoi^en dat het leven niet te snel gaat. B u r e a u c r a t i e is e r in overvloed. Toch gaan e r voor ons, westerlingen, deuren open die voor een Indiase s t u d e n t altijd gesloten zullen blijven. Westerling zijn heeft ook na-

Deze week eet Vnivers mee met de acht bewoners van Heuvelstraat 126. Bijzonderheden: onder bepaalde voorwaarden mogen ook dames een vorkje meeprikken, de meest geliefde drank van de heren is whisky en de meest ongenode gasten tijdens dispuutsvergaderingen zijn vleermuizen.

In het hoofdkwartier hangt een vlag met in het midden een vervaarlijke adelaar. Welkom, welkom bij RAF. Linkse terroristen in een dispuutshuis? Nee, de afkorting staat niet voor Rote Armee Pmktion. De vlagkleuren blauw-geel drukken vriendschap uit en rood staat in dit geval voor trouw. RAF betekent ook geen Royal Au Foice, maar 'gewoon' Real Academical Friendship.

En vrienden zijn ze. Niet voor niets wordt het avondmaal in vredig samenzijn genuttigd: doordeweeks, maar vaak ook in het weckend.

Eén keertje achter het fornuis en je bent er weer een hele week vanaf.

"Ik ga binnenkort verhuizen, maar dan word ik op dit adres nog gewoon dagelijks van een maaltijd voorzien", zegt Stan |22, arbeid en sociale zekerheid), die op deze maandagavond het schort voor heeft.

Hij heeft een soort 'pilav verkeerd' klaargemaakt. "Geen experiment", beweren de andere heren. Overigens mogen ook dames een hapie mee-eten als ze dat aandurven. "Dan moeten ze wel eerst op de tafel gaan staan en een meezinger ten gehore brengen", vertelt Jurgen (22, econometrie). "Dat is een goede traditie bij RAF." ledere woensdag is er dispuutsavond, waarbij volgens een andere gewoonte nogal eens een whiskyf les te voorschijn wordt getoverd. White Eagle wel te verstaan. Bier, koffie en Schrobbelèr - in die volgorde doen het ook goed. Voor drank maken ze niet direct de gang naar het café. Ze hebben hun eigen kroeg, met hun eigen bar en hun eigen

sfeer. Kaarsjes erbij en klaar. Geouwehoerd wordt er tot in de kleine uurtjes, als het even kan met het raam open.

Dat is overigens niet altijd even gezellig. "We hebben wel een keer vleermuizen op bezoek gehad", glimlacht Pippijn (20, international business). "Toen dook iedereen als een gek onder de tafel." De vleer is inmiddels vertrokken, de muizen zijn er nog. Vooral onder de lichtelijk aftandse piano schijnen die zich op te houden.

"Onze nieuwe huisbewoners", zegt Bas (21, bedrijfseconomie). Waarna iedereen weer diuk met iedereen m conclaaf gaat.

delen. Je valt op, zeker als j e op niet-toeris-

Zo hecht als hun onderlinge band is, zo afstandelijk is hun relatie met de onderhuren. Ook zij zijn studenten. "Maar met hen hebben we eigenlijk een puur zakelijke verhouding", heet het. Vroeger gold het andere uiterste. Toen doken 'onder' en 'boven' om de haverklap bij elkaar in bed, als je de verhalen mag geloven.

Dat wil niet zeggen dat er op liefdesgebied geen hot news is. "Hans heeft speciaal voor Univers zijn blind date afgezegd", weet Bas. De waarheid is een tikkeltje genuanceerder. Mevrouw heeft zich zelf afgemeld, zo blijkt. Haar excuus: gescheurde enkelbanden. Een verre van plausibele verklaring in de ogen van de heren. Het leedvermaak is groot, ook wanneer de vakidiotie van 'huiseconoom' Bob (20, bedrijfseconomie) ter sprake komt. "Hoe is het met Fokker? Gaan ze nog een doorstart maken, Bob?" vraagt Stan.

Tot slot is er nog een kleine sneer naar Univers. "Jullie schrijven altijd preses in plaats van praeses", luidt de klacht. De verslaggever beroept zich op de moderne spelling. "Dat noemen wi) knorrig", besluit Pippijn.

try ontkomt niet aan d e gevolgen van d e eco-

[Tekst: Quinjn Metz; Foto: Erik van der Burgt]

tische plaatsen komt. Overal word j e bekeken en spreken m e n s e n j e a a n , vragen om een vuurtje, hoe laat het is, waar j e vandaan komt, of willen m e t j e op d e foto. Voor een keer is d a t leuk, na de t i e n d e keer niet meer.

We genieten volop van d e schitterende n a t u u r en cultuur, die India op dit m o m e n t nog rijk is. Ze n o e m e n het d a n ook God's Own Country. Of God het nou wil of niet, zijn coun-

nomische hervormingen. Er zijn steeds meer westerse p r o d u c t e n verkrijgbaar, m a a r van recycling heeft m e n nog nooit gehoord. De e c o n o m i e groeit, afvalbergen groeien, de wegen raken verstopt en zo ook onze longen.

Een b u s in dit h e t e k l i m a a t heeft immers geen r u i t e n . I n d i a liberaliseert, dus ook het o p e n b a a r vervoer. Private b u s m a a t s c h a p pijen zorgen ervoor d a t er elke twee minuten wel een bus passeert. Hoe voller de bus, hoe m e e r d e chauffeur verdient. Dus met de vlam in d e pijp snijdt hij z'n collega's van de weg om e e r d e r bij d e volgende halte te zijn.

Typisch k e n m e r k van Kerala is haar hoge alfabetiseringsgraad van 90 procent. Keralezen zijn goed gebekt e n zich veel te bewust van h u n r e c h t e n . Uiteraard leidt dit tot sta-

Hond in de pot Vanmorgen weer eens wakker geworden van het geblaf van mijn dalmatiër, iets over uitlaten waarschijnlijk. Mooi niet, hij is vorige week nog uitgelaten. Maar misschien had ik me toch iets beter moeten verdiepen in de koppigheid van zo'n beest want pas een uur later had ik de vlekken uit mijn tapijt. Ik begon me zo langzamerhand af te vragen wat er mis gegaan is, in de film zagen ze er nog zo leuk en schattig uit. Toen ik bovendien even ging douchen en de hond in kwestie besloot om niet te blaffen terwijl mijn huis werd leeggehaald, besloot ik dat mijn waakhond niet helemaal aan het gewenste profiel voldeed. En dat het tijd werd voor een nieuw beest.

Gelukkig hoef je hiervoor niet meer naar zoiets ouderwets als een dierenwinkel. Internet komt weer met de oplossing, eerste stop: http://www.centermedia.com/dog/dogmat.html. Welke hond past bij jouw persoonlijkheid? Ik val meteen al af, want als je zelfs voor het houden van een hond al een echte persoonlijkheid moet hebben, laat dan maar zitten. Dan maar naar Lama web, een site voor mensen geïnteresseerd in het fokken van of met lama's (http://www.web com.com/~degraham/entry.html). Mijn vriendin is net weg, dus

ik kan een nieuwe hobby wel gebruiken. Maar ook hier vind ik niet het beest van mijn dromen.

Welk beest past het beste bij mijn karakter en kan ook nog inbrekers op afstand houden?

Aangezien wezels en aasgieren niet zo'n aanhankelijke beesten schijnen te zijn, besloot ik om een platgereden egel van de weg te schrapen. Prikkelbaar tegen mensen die zomaar binnen komen lo-

pen en voor de rest niet zo moeilijk in het onderhoud, dat past precies bij mij. Maar aangezien je zo'n beest toch ook wel eens een flinke trap wilt geven en dat bij die egel niet zoveel effect sorteerde, besloot ik het met een dier te proberen dat nog iets meer primaire levensfuncties intact had.

Het werden varkens. Groot, aanhankelijk en lief.

Ook hier echter meteen problemen. Wil ik een Yorkshire, een Berkshire, of een Hampshire varken? (http://www.ics.uci.edu/~pazzani/4H/Pigs.html #fun) Ik besluit na lang twijfelen voor een Berkshire te gaan, die lijkt een beetje op mijn dalmatiër (zwart met witte stippen), is het makkelijkst te borstelen en smaakt het beste bij champignons.

Deze culinaire nevenfunctie mag niet onderschat worden want als hij niet bevalt, heb je er op die manier tenminste nog iets aan. Daar had ik bij de aanschaf van mijn hond niet naar gekeken en dat leverde alleen maar teleurstellingen op. Ik zelfs nog uren op internet rondgezworven op zoek naar lekkere hondenrecepten. Dat viel nog niet mee, de meeste mensen willen hun ervaringen hierover blijkbaar liever niet aan iedereen bekend maken.

Maar geen nood, er zijn nog genoeg kippenrecepten (bijv. op http://www.commisso.com/recipe/chicken.html) en als kikkers zelfs naar kip smaken, zaJ een hond er ook wel niet ver vanaf zitten. Ook dit viel echter tegen. Het was misschien best een lief beest, maar het was een waardeloze waakhond en een nog slechtere Ajam Pangang.

Jeroen Fiers

kingen, die, s a m e n m e t legio religieuze festivals en d e dagelijkse powercuts,

regelmatig

h e t economisch verkeer stilleggen. En dan d u r v e n ze zich af t e vragen waarom het land geen foreign investors

aantrekt.

O n d a n k s de schoonheid van h a a r n a t u u r en cultuur, k u n n e n we helaas niets anders cons t a t e r e n d a t e r van s t r u c t u u r in India n a u welijks sprake is. Chaos e n bureaucratie kenm e r k e n d e Indiase economie e n zullen dat nog heel lang d o e n . Wat is echter b e t e r voor India? Zeker is dat modernisering en behoud van c u l t u u r en n a t u u r absoluut niet hand in h a n d gaan. Ongeacht d e weg die India zal vervolgen, zij zal als gevolg van deze

trade-

o ^ a l t i j d verliezen.

D I T IS DE EENENDERTIGSTE AFLEVERING VAN EEN RU-

BRIEK «URIN STUDENTEN EN MEDEWERKERS V«tlT VERSdllLLENDE LANDEN LATEN WETE^ HOE HET HFN OP DE UNIVERSITEIT ALDUR VERGAAT.