1996 12 12

UNIVERS MieujriQQsieutJSappaaii Deze week vertrok een heer van stand van de

&

W e e k b l a d v a n de Katholieke

Tilburgse universiteit. Fiscalist Chris Geppaart heeft bij zijn afscheid géén boodschap, werd desalniettennin gerespecteerd wetenschapper en adviseur en kon zo de politiek in. Hij kón staatssecretaris worden, maar hij wilde niet naar die

Het laatste nummer van Univers

11-20

Ook in dit nummer 3 3 4 5 6 10 23 25

Aanhoudend gedraai over de MUB Nederlanders net zo beleefd als Fransen "Campus moet geen kamp worden" Topjudoka heeft er geen zin meer in Letteren 'werkswinkelt' in Zuid-Afrika Agenóa Sport Cultuur

De vervreemding vacLdeJDoer

7

voor het kerstreces staat in het teken van stilte.

Brabantse keuterboeren hebben het nooit gemakkelijk

Academici en studenten over het gebrek aan stilte,

gehad, maar ze waren absoluut niet op hun achter-

een reportage uit de avonduren én een wetenschapper

hoofd gevallen, zoals vaak schamper wordt aange-

die zegt dat er in Nederland aan de overmaat aan herrie

nomen. In de zuivel wisten ze zich volgens promo-

en drukte voorlopig geen eind komt. Plus een bericht

venda Dekker uitstekend te organiseren, al leidde dat

uit de rumoerigste stad van de wereld: New York.

wel tot de vervreemding van hun eigen producten.

Economen willen zich Europees gaan meten De Tilburgse economen willen tot de top tien van Europa gaan behoren. Het probleem is echter dat er geen systematiek is waarmee economische faculteiten in Europa met elkaar vergeleken kunnen worden. De economen van de KUB willen nu het voortouw nemen om tot de ontwikkeling van een dergelijk Europees evaluatie-systeem te komen.

Om hun ambities onder woorden te brengen trekken de economen bij voorkeur naar afgelegen gebieden. Zo werd 3 en 4 december doorgebracht in het Veluwse Garderen. Nieuwe aspiraties waren nodig nu de doelstellingen van het 'Ardennen-offensief', de strategiebijeenkomst uit 1991, inmiddels zijn gerealiseerd. Decaan

Brabant

Jaargang 34 • 12 december 1996 • Nummer 15

S T I L T E

wereld van de waan van de dag regeert.

Universiteit

prof.dr. F. van der Duyn Schouten zegt dat Tilburg nu "tot de beste twee economische faculteiten van Nederland behoort". In Garderen, waar zo'n 25 Tilburgse economen onder leiding van VSNU-voorzitter prof. drs. R. Meijerink spraken over toekomstige ontwikkelingen, werd de lat wat hoger gelegd. De faculteit wil

tot de tien beste economische faculteiten van Europa gaan behoren.

Een fraai plan, maar op dit moment is het niet mogelijk om economische faculteiten in Europa met elkaar te vergelijken. Van der Duyn Schouten: "We hebben ons afgevraagd: kunnen wij dit niet op gang brengen? Ik denk dat het goed is als de Tilburgse economen het voortouw zouden nemen in de ontwikkeling van een Europees evaluatie-systeem." De Europese Unie is hierin geïnteresseerd, verwacht de decaan.

Voordat de sprong naar Europa ge-

maakt kan worden, zal het Tilburgse economenonderwijs en -onderzoek een 'impuls' moeten krijgen. De kwaliteit zal beter bewaakt gaan worden, aldus Van der Duyn Schouten. Een van de gevolgen is dat de huidige 'verantwoordelijkheidsstructuur' op de helling moet. "Vakgroepvoorzitters

zitten er nu voor twee )aar, en vaak doen ze dat werk omdat 'ze aan de beurt' zijn. Ze zijn verantwoordelijk voor onderwijs, onderzoek, het financiële beheer én personeel. Zoveel verantwoordelijkheden leidt vaak tot onduidelijkheden." Het economenbestuur wil die verantwoordelijkheden gaan scheiden en denkt aan de aanstelling van 'directeuren' die alleen opleiding of onderzoek in portefeuille hebben. [MKj

Statiegeldflessen gestolen

Studenten beschermd door 'knokploeg' conciërge hebben dit weekend met een paar honkbalknuppels twee nachten in de gemeenschappelijke keuken doorgebracht."

De inbrekers een aframmeling geven gaat Cocke te ver, maar een veilig gevoel geeft het initiatief wel. "Normaal komen we als we een weekend Het huis wordt de afgelopen maan- zijn weggeweest thuis met de vraag den geteisterd door een golf van in- wat er nog zal staan. Dat was nu niet braken. Huisbaas F. Sweebroek is nodig." Cocke begrijpt de actie van naar eigen zeggen voor "een a twee zijn huurbaas. "De conciërge doet ton" bestolen. Ook bewoners missen niks anders dan nieuwe sloten aanregelmatig spullen, bijvoorbeeld de leggen. Dat kan toch niet zo doorpas afgestudeerde sporteconoom Erik gaan."

Cocke. "Bij ons zijn al een wasma- De politie is niet blij met de actie. chine, een strijkbout en een aantal Woordvoerder ]. de Vries van het statiegeldflessen gestolen. De boven- team Wilhelminapark: "Wij staan buren missen een koelkast en heb- natuurlijk niet te juichen. Begrijpeben regelmatig last van dieven die lijk is het wel. Die man is aan het etenswaren meenemen." verbouwen en er worden steeds spulOmdat de politie volgens Sweebroek len gestolen. Wij kunnen moeilijk in gebreke blijft, heeft de huisbaas, dag en nacht op wacht staan. Je eieen voormalig marinier, besloten een gen bezit beschermen mag. We hoknokploeg in te schakelen. "Nou ja, pen wel dat hij ons waarschuwt wanknokploeg is een groot woord", ver- neer hij inbrekers betrapt in plaats telt Cocke. "Sweebroek zelf en de van erop te slaan." [SD]

De eigenaar van het huis op de hoek van de Dr. Nolensstraat en het Wilhelminapark heeft een knokploeg ingeschakeld om de vijftig bewoners, waaiondei veel studenten, te beschermen tegen inbrekers. De politie is niet blij met de actie.

DE KERST NADERT De keistboom in het Atrium van gebouw A wordt dinsdag 10 december opgetuigd, net als 27 andere exemplaren op de campus. Gebouw Y spant de kroon met vijf bomen. Over het kerstpakket wordt gemopperd: dat is al drie jaar hetzelfde, een fles rode en een fles witte Chileense. Tien islamitische werknemers krijgen een alternatief, nonalcoholisch pakket aangeboden. [Foto: Erik van der BurgtJ Advertenties

Breng uw stem uit voor de Ondernemingsraad De Ondernemingsraad let op de kwaliteit van de KUB als instelling en als werkgever. Maar u bent zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit van de Ondernemingsraad en de manier waarop die uw belangen behartigt. Breng daarom uw stem uit tussen 2 en 20 december. '*: ga stemmen omdat de Ondernemingsraad advies- en instemmingsbevoegdheden heeft op zaken die van invloed zijn op mijn arbeidsvoorwaarden. Hoe beperkt de invloed van mijn stem dan ook is, ik wil gebruik maken van mijn recht om aan te geven wie naar mijn mening degene IS die mijn belangen hel beste kan behartigen in de Ondernemingsraad.

Drs, Jeanette Termeulen, Hoofd Personeel en Organisatie

LAATSTE NUMMER VAN 1996 Dit is het laatste nummer van Univers in 1996.

Het eerstvolgende nummer verschijnt op 9 januari 1997.

We verzoeken de iTicdcdelingen voor dat nummer uiterlijk vrijdag 20 december, 13.00 toe te sturen.

Op maandagmorgen 6 januari kunnen tot 12.00 nog kleine aanpassingen meegenomen worden.

De universiteit is gesloten vanaf dinsdag 24 december 14.00 tot 6 januari 1997. Redactie en medewerkers wensen iedereen prettige feestdagen.

20 december 1996

KERSTCONCERT KUB - ORKEST ANANTA

J, Aanvang: 20.00U, Kapel Mariaziekenhuis, Dr Deelenlaan S, Tilburg, entree; gratis

UNIVERS Weekblad van de Katholieke Universiteit Brabant Redactie­adres Warandelaan 2, 5037 AB Tilburg Kamers A 15, 16 en 17 Telefoon 013­4662277.

Fax 013­4630145 E­mail Schendel@kub.nl Redactie Picter Siebers (hoofdredac tcur, tel 29261, Michel Knapen |25Ü6|, LindavanTilburg(3330|, Stiln Dunk (2925) Vormgeving en opmaak Sylvia Stakcnburg (3409| Redactiesecretariaat Angela van Schendel, ka­ mer A l 7 (2277| Medewerkers (2272) Mark van Assen, Maurits lijrendrecht, Chris Bergman, |an B oelhouwer, Adrian van den Ecrenbeemt, Jeroen Fiers, Bert Heflels, Leon Heuts, Jules Hezemans, föhn Kessels, Freek van Megen, Quiriin Metz, Roel van Otterdi|k, Herman de Regt, Karel Sou­ den Agendapagina Angela van Schendel (22771, Email Unagenda®

kub.nl

'J:JJ'MH

Fotografie Enk van der B urgt, Stcf Schellekens, RemcoTazelaar Tekeningen Hans van den Tillaart Hoger Onderwijs Persbu­ reau (HOP) Univers maakt deel uit van het HOP waarbij alle univer­ siteitskranten alsmede een aantal hügeschoolbladen zi)n aangesloten Redactie Frank Steenkamp, Hanne Obblnk, Matthe ten Wolde Telefoon 071­5236151, fax 071­5232 138 Drukkerij Em de Jong, Baarlc Nassau (013­50755551 Redactieraad Univcrs is een onafhanke­ li)k weekblad dat wordt uitge­ geven door de Katholieke Uni­ versiteit Brabant Deonafhan­ keli)ke positie en de taakstel­ ling zi)n neergelegd in een door de universiteitsraad vast­ gesteld redactiestatuut. De re­ dactieraad ziet toe op de nale­ ving daarvan Leden dr H Evers, dr R de Groof, f de Kort, S van Puffe­ len, P Tuytelaars, dr. A. Val­ len (voorzitter}, J van Vugt, prof. dr W Witteveen, M. Ackermans (adviseur) Advertenties Angeta van Schendel (2277) Bureau Van Vliet, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort Tel 023­5714745, fax 023­ 5717680 Kopij, matsertjes en mede­ delingen Materiaal kan aangeleverd worden tot Ulterliik donder­ dagvoorde week van vcrschij­ ning tot 13 00 uur op het redactiesecretariaat Matser­ t)es moeten contant afgere­ kend worden en bif voorkeur op floppydisc worden aange­ leverd, memoberichten graag per elektronische post |schendel®kub nl|. Officiële mededelingen worden verza­ meld door Pers en Voor­ lichting (Margreet Kemper, 20011

Verder buitenlands nieuws...

"Als ik als jurist de kranten volg, erger ik me af en toe aan het procesverloop.

Een enorme batterij advocaten presen­ teert zich op bombarie­achtige wijze en spitst de aandacht toe op procedurele kwesties. Het lijkt erop of de parle­ mentaire enquête van Maarten van Traa in het klein wordt overgedaan. De vraag of de Hakkelaar zich schuldig heeft gemaakt aan drugshandel of niet, raakt op deze manier ondergesneeuwd.

Er is teveel aandacht voor de rechtma­ tigheid van de procesgang en te weinig voor de feiten van de zaak. De waar­ heidsbevinding zou meer aan bod moe­ ten komen.

"Ook het fenomeen van de kroongetui­ ge is zo'n procedurele kwestie. Het is een moeilijk te beoordelen verschijnsel, waartegen de nodige bezwaren kunnen worden aangevoerd. Op de eerste plaats heeft het afleggen van een ver­ klaring in ruil voor strafvermindering invloed op de betrouwbaarheid van de verdachte. Er staat zo'n enorme belo­ ning tegenover, dat je je kunt afvragen of zo'n verklaring klopt. Het gevaar bestaat dat verdachten het Openbaar Ministerie naar de mond gaan praten.

"Nu staat de betrouwbaarheid van ge­ tuigen wel vaker onder druk, zeker bij drugszaken. Wraakmotieven kunnen een rol spelen. Dat is het risico bij de getuigenis van ex­politieman Van der Putten. Die voelt zich zo gepakt, dat hij wellicht daarom een belastende verkla­ ring aflegt. Ook concurrentie­overwe­ gingen kunnen een rol spelen: het is aantrekkelijk om een concurrerende drugsbaas de cel in te werken.

"Een tweede bezwaar vind ik het feit dat de kroongetuige er zo makkelijk

In het proces tegen drugsmagnaat Johan V., alias De Hakkelaar, leunt het Openbaar Ministerie zwaar op twee kroongetuigen: verdachten die in ruil voor strafverminderingen belastende verklaringen afleggen tegen de hoofdverdachte. Volgens hoogleraar strafrecht prof.mr. J. de HuUu is deze methode alleen bij hoge uitzondering te verkiezen. "De rechtsorde moet ontoelaatbaar in gevaar zijn."

I Prof.mr. J. de Hullu (Foto: Enk van der Burgt]

vanaf komt. Je kunt zo mild straffen, dat de rechtshandhaving in het gedrang komt. Het strafbare feit wordt er niet minder ernstig door. Je verdient iets wat je eigenlijk niet toekomt.

D

E

Naar verluidt worden theologische colleges massaal iUegaal bezocht. Illegaal, want studenten verschijnen op colleges zonder de nodige papieren, ook al is dat tegenwoordig een chipkaart. Studenten theologie tonen namelijk een collectief gebrek aan interesse als het gaat om dat multifunctionele pasje. Slechts de helft van die kaarten is tot nog toe opgehaald, zo bleek uit telling op de faculteit.

"De belangstelling op de KUB zelf is gelukkig wat gunstiger", laat de coördinator van het studentchipkaart­gebeuren drs. Nico Meurders weten.

"Het gaat best redelijk, we liggen goed op schema met de uitgifte. Alleen de invoering van de betaalfunctie liep wat vertraging op, maar we verwachten toch begin volgend jaar met een nieuwe ronde aanpassingen te beginnen." Als alles goed gaat is vervolgens binnen

W

E

E

"Er is ook een formeel­juridisch pro­ bleem. Het is de vraag of de rechter het voortouw moet nemen bij het regelen van de kroongetuige. Het is aan wetge­ ver de toelaatbaarheid en de voor­

K

S

T

drie maanden de KUB helemaal verchipt.

Z o n i e t d e T h e o l o g i s c h e F a c u l t e i t . G e b o u w T zal h e t voorlopig niet alleen moeten doen z o n d e r c h i p k a a r t b e z i t t e r s , m a a r ook z o n d e r studentenchipkaartlezers (Meurders: " O o k geschikt voor chipknip en chipper"). I n de bibliotheek van de kleine faculteit k u n n e n s t u d e n t e n nog boeken lenen zonder meteen pas en pincode te hoeven ophoesten, het noemen van het s t u d e n t n u m m e r volstaat. I n d e k a n t i n e w o r d t v o o r d e geleverde w a r e n nog gewoon o u d e r w e t s geld v e r w a c h t . E n o o k d e a u t o m a a t v r a a g t voor een zakje chips niet om invoer v a n c h i p k a a r t , c h i p k n i p of c h i p p e r , m a a r o m i n w o r p v a n d r i e kwartjes.

Diezelfde d r i e kwartjes z o u d e n een a a n t a l a u t o m a t e n o p d e K U B zelf i n m i d d e l s o p tilt d o e n s l a a n . S t e r k e r

A

T

n o g , h e t g e b e u r t . E v e n n i e t o p l e t t e n , e n h u p , e r zit een g u l d e n i n d e gleuf v o o r d e c h i p k a a r t . D i e k o m t d a n niet retour, m a a r zit vast i n het m o d e r n e mechaniek.

Weg g e l d , g e e n c h i p s . N i e t v a a k , zo w o r d t gemeld, m a a r t o c h m o e s t e e n m o n t e u r v a n IVIaas A u t o m a t e n or e e n p a a r k e e r a a n t e p a s k o m e n o m d e a u t o m a t e n van het ongewenste betaalmiddel te ontdoen.

H e t is d e l a a t s t e w e e k v a n n o v e m b e r als d e afdeling Voorlichting & E x t e r n e B e t r e k k i n g e n (VEB ) het p e r s b e r i c h t v a n d e p r o m o t i e v a n J a n L e n u n e n in de e n v e l o p p e n s t o p t , d i c h t p l a k t e n b i j d e p o s t k a m e r laat f r a n k e r e n . H o n d e r d v i j f t i g k e e r . M a a r d a n l o o p t de a a n s t a a n d e d o c t o r zelf b i n n e n : e r s t a a n w a t fouten in het bericht, e r moet een nieuwe versie v e r s t u u r d w o r d e n . L e m m e n h a a l t d e s t a p e l p e r s o o n l i j k o p bij de p o s t k a m e r , s c h e u r t alle e n v e l o p p e n o p e n , h a a l t het f o u t e b e r i c h t e r u i t e n s t o p t h e t g e c o r r i g e e r d e bericht e r w e e r i n , e n p l a k t alles w e e r d i c h t . H o n d e r d v i j f t i g keer.

E e n f o u t i n h e t p e r s b e r i c h t ? P r o m o v e n d i l e v e r e n de t e k s t d a a r v o o r t o c h zelf a a n ? C o r r e c t . M a a r d e o v e r i j v e r i g e V E B ­ m e d e w e r k s t e r h a d e i g e n h a n d i g het curriculum vitae v a n p r o m o t o r S y l v e s t e r Eijffïnger e r b i j gezet, e n d a a r ging h e t m i s . Z e was e e n a a n t a l b e l a n g r i j k e f u n c t i e s e n d i t o a a n s t e l l i n g e n v a n hem vergeten en d a t kon dus niet. L e m m e n w e r d i n g e s c h a k e l d o m e e n e n a n d e r r e c h t t e z e t t e n , aldus de V E B ­ f u n c t i o n a r i s . E i j f f i n g e r is d e e l t i j d ­ p r o f M o n e t a i r e E c o n o m i e a a n h e t College of E u r o p e in B r u g g e , e n d a t w a s m e n v e r g e t e n t e v e r m e l d e n . Ook is h i j ah fellow v e r b o n d e n a a n C e n t E R . D a t w a s ook v e r g e t e n . V e r d e r is h i j d e e l t i j d ­ h o o g l e r a a r A/^gememc WirUschaflspolitik a a n d e Be r l i j n s e H u m b o l d t ­ U n i v e r s i t a t ( d a t s t o n d o v e r i g e n s wél i n h e t b e r i c h t ) .

Wat e r óók in s t o n d was d a t Eijffinger universitair h o o f d d o c e n t is a a n d e K U B. N u k l o p t d a t l a a t s t e wel, m a a r d a t hoeft niet iedereen te weten. B ijna had n i e m a n d v a n a l d i e f r a a i e t i t u l a t u u r e n p o s i t i e s kennis k u n n e n n e m e n , m a a r d a t alles is v o o r k o m e n d o o r zijn a s s i s t e n t ­ i n ­ o p l e i d i n g ( m e t d e n a d r u k o p assistent) ­ nu doctor ­ J a n Lemmen.

Abonnementen Studenten en oud­perso­ neelsleden f 25,­ per laargang, instellingen en mensen van buiten de universiteitsge­ meenschap f 50,­. Bi) opgave voof een abonnement zi)n nodig naam, adres, woon­ plaats en (voor studenten) ANR­nummer Opgavebijhet redactiesecretariaat Toezcn­ dinggeschiedt pas na betaling Copyriglit Het IS verboden zonder schnfteii)ke toestemming van de hoofdredacteurartike­ len, illustraties of foto's ge­ heel of gedeeltelijk over te nemen

A

waarden van de procedure vast te stel­ len, niet aan de rechter, die al zoeken­ de zijn weg moet vinden. Tenslotte dreigt het hellende vlak: de strafproces­ cultuur kan door het gangbaar worden van de kroongetuige opschuiven in een richting waar ik tegen op zie. Veel ge­ tuigen zullen in de toekomst claims voor strafvermindering gaan maken.

"Tegenover deze bezwaren staat bet mogelijke algemeen belang. Wanneer de rechtsorde door het uitblijven van een veroordeling ontoelaatbaar in ge­ vaar zou komen en andere opsporings­ methoden het gewenste effect niet heb­ ben, kan het inschakelen van een kroongetuige worden gebillijkt. Het moet dan wel gaan om een echte nood­ situatie.

"Of die noodsituatie aanwezig is in het geval van de Hakkelaar, is moeilijk te zeggen. Tegen die inschatting pleit de lage maximale strafmaat waar het hier om handelt. Wat dat betreft is het niet zo'n megaproces zoals sommige media suggereren. Wanneer het aan de ande­ re kant echt gaat om de grote, zwaar georganiseerde criminaliteit, is de kroongetuige in het belang van de rechtshandhaving toelaatbaar. Of dat zo is, kan ik moeilijk beoordelen.

"Vroeger werd met de kroongetuige de belangrijkste getuige bedoeld, degene die het strafbare feit gezien had. Nu betekent het dat er een premie op een verklaring staat. De aanvaardbaarheid van de kroongetuige hangt ook af van de hoogte van die premie: doe je een maand eraf of spreek je iemand hele­ maal vrij. Bij het proces tegen de Hak­ kelaar liggen de premies wel erg hoog."

[SD]

■ Prof.dr. S.C.W. Eijfflnger te midden van zijn collega's Van de Klundert (links), Hulzinga en Van Schalk (geheel rechts) [Foto: Enk van der Burgt]

M K T lil.ll)KAt;KN VAN ADKIAN V.\N DKN EKRKNHKKM'I' K^

MlClIKl, KiWPKN.

i

Minister blijft vaag over Tilburgse MUB-kwestie

Kamervragen over tegenstrijdige brief Ritzen

meer dan een boodschappenjongen was. Nu beweert hij de indruk gehad te hebben dat het college dat wilde." burgse College van Bestuur in het nauw bracht door uitspraken Verder roept het schrijven van de over het KUB-standpunt aangaande de MUB, dreigt hij nu zichminister volgens de CDA-parlementariër vragen op wat betreft het inzelf in de vingers te snijden. In een brief aan de vaste Kagrijpen van het KUB-coUege in het debat. Heeft het college steeds ontmercommissie van Onderwijs over de kwestie presenteert de De vraag is welke versie juist is. Of kent invloed uit te willen oefenen. minister twee versies van de gang van zaken. CDA-Kamerlid Ritzen heeft in september het Til- Ritzen schrijft nu dat een dergelijk college verkeerd ingelicht, óf ingrijpen door het college wel degeLansink heeft onder meer daarom de brief op de Kameragenda burgse hij geeft nu aan de Tweede Kamer een lijk is overwogen. Ook in het presiverkeerde voorstelling van zaken. Bij dium van de KUB zijn hierover vragezet. "Ik zal de minister stevig aan de tand voelen."

CDA-Kamerlid Lansink is de brief in gen over gesteld. Daarop heeft collehet verkeerde keelgat geschoten. gevoorzitter Van Veldhoven geantDe brief is door Ritzen geschreven op van de directeiu--generaal bleek inder"Die tegenstrijdigheid is ernstig, een woord dat de tekst van de brief voor verzoek van de Kamerleden Lansink daad dat het CvB zich goed kon vinminister dient de waarheid te spre- rekening van de minister komt. en Rabbae (Groen Links). Beide den in het wetsvoorstel MUB en ook ken.

Ik wilde de brief aan bod laten Een woordvoerder van het ministeparlementariërs voerden medio sep- overwoog stappen te ondernemen om komen in de vaste Kamercommissie, rie zegt dat de brief van Ritzen geen tember tijdens het Kamerdebat over het mogelijk scheve beeld recht te maar omdat dat niet lukte heb ik de tegenstrijdigheden bevat. Wat betreft de MUB de KUB op als een universi- zetten, dat tijdens het debat was ontkwestie op de Kameragenda laten de twee versies van de gang van zateit waar de bestaande bestuursstruc- staan over de stellingname van de zetten.

Ik zal de minister flink aan ken: "Dat botst niet. De minister tuur met universiteitsraad goed hinc- KUB", schrijft de minister. heeft zijn uitspraak inhoudelijk gede tand voelen." tioneert en de steun geniet van raad Echter, uit een bijlage van de brief baseerd op de brief van 2 april. De De brief, die volgens Lansink bovenblijkt een andere gang van zaken. en College van Bestuur. indruk dat het KUB-coUege een verRitzen deed vervolgens de later in Daarin wordt verslag gedaan van de dien te laat verstuurd zou zijn, bevat zoek deed om dit standpunt te Tilburg gewraakte uitspraak dat het bijeenkomst die Ritzen op 16 septem- naar zijn zeggen meer omstreden pas- ventileren, vloeide voort uit het teCollege van Bestuur van de KUB zich ber, vlak na de uitspraken in het sages. "In het Kamerdebat zei de mi- lefoontje van de directeur-generaal. niet aangesproken voelt door deze Kamerdebat, had met het KUB-col- nister dat hij zijn uitspraken op het Beide lezingen vullen elkaar dus versie van het instellingsstandpunt. lege. Op vragen van het college naar uitdrukkelijke verzoek van het Til- aan." [SD] Gewraakt, omdat de Tilburgse uni- de kwestie antwoordt de minister dat burgse college had gedaan, dat hij niet versiteitsraad zich onaangenaam verrast toont door de koerswijziging die het college in haar ogen maakt. De commissie van goede diensten die na deze vertrouwensbreuk wordt ingesteld, stelt vast dat het college in elk geval geen verzoek aan de minister heeft gedaan haar standpunt in het MUB-debat ten berde te brengen.

Daarmee was voor Tilburg de kous af. Nu de minister na een afkoelingsperiode met zijn uitleg van de kwestie komt, spreekt hij zichzelf tegen. In een brief aan de vaste Kamercommissie van Onderwijs schetst hij hoe hij tot zijn uitspraken in de Kamer kwam. Volgens Ritzen nam zijn directeur-generaal Wetenschappen tijdens het debat contact op met de voorzitter van het Tilburgse College van Bestuur. "Uit dit contact

Nadat minister Ritzen van Onderwijs in september het Til-

hij zich heeft laten leiden door de brief van het college van 2 april 1996, "in het bijzonder door de passage dat de leden van het College van Bestuur van de KUB zich voor wat de nationale discussie betreft kunnen vinden in de hoofdlijnen van de MUB".

Scientology komt KUB niet binnen Docenten theologie en filosofie van de KUB en andere Nederlandse universiteiten kregen vorige week een wat merkwaardig pakket in hun postvak. Afzender: de Scientology Kerk Amsterdam, de Nederlandse evenknie van de Amerikaanse kerk die zichzelf af Hcheert als only major religion founded in the twentieth century en een filmster als Tom Cruise tot zijn leden mag rekenen.

Nee, het is geen marketingstunt om hoger opgeleide jongeren de kerk in te krijgen, zegt jeanine Slot, medewerker Externe Betrekkingen van de Scientology Kerk. "De studenten die ons bellen, en dat is er gemiddeld één per week, hebben niet het doel zich aan te sluiten bij de kerk. Het zijn vooral studenten theologie of journalistiek die Scientology in een werkstuk willen betrekken." De kerk heeft in Nederland in twintig jaar zo'n negenduizend volgelingen verzameld, aldus Slot. "Het zijn mensen uit alle regionen. We richten ons niet specifiek op hoger opgeleiden."

Filosoof dr. Herman de Regt, is niet van plan Scientology in zijn collegestof op te nemen. "Ik ben er fel op tegen dat Scientology zogenaamde filosofische inzichten vertaalt in een therapie. Hun therapie lijkt meer op hersenspoeling. Bovendien zijn hun filosofische inzichten niet oorspronkelijk. Het idee van de zielsverhuizing bijvoorbeeld is al te vinden bij Pythagoras en Plato. Niks nieuws onder de zon dus." [LvT]

P ADDO-TAx Smds kort kunnen Tilbuigers niet alleen pizza 's maai ook 'paddo's' thuisbezorgd krijgen. Voor de hallucinerend middelen op 'natuurlijke' basis blijkt bij studenten nogal wat belangstelling te bestaan. Meer daarover in het volgende nummer van Univers. [Foto: Erik van der Burgt]

Nederlanders minstens zo beleefd als Fransen

Een mening is nog wat anders dan gedrag en daarom ging Van der Wijst ook na of mensen zich ook beleefd gedragen. Hij vroeg de groepen wat men zelf een gebruikelijke formulering vond. Ook daaruit bleek dat Fransen en Nederlanders er zowat Veel Nederlanders zijn in de ogen van de Fransen onbeleefd, want te direct. dezelfde opvattingen over hoe je een Zakenlieden zouden daardoor Franse orders mislopen. Maar Nederlanders beleefd verzoek doet, erop nahouden. zijn minstens zo beleefd als de Fransen, ze zéggen het alleen anders. Dat De problemen die er tussen Nederblijkt uit het promotie-onderzoek van taalwetenschapper Per van der Wijst. landse en Franse bedrijven bestaan, zijn volgens Van der Wijst dan ook Nederlanders hebben in Frankrijk onder woorden te brengen. "Wij ge- vrijwel geheel terug te voeren op een geen al te beste naam. Ze bevolken bruiken graag verkleinwoorden - hebt taalprobleem - Nederlanders beheerop luidruchtige wijze tot laat in de u misschien een minuutje voor me. sen de Franse taal onvoldoende. Wel zomer de zuid-Franse vakantiever- Fransen zeggen dan 'Zou u een mi- boeken Nederlandse onderhandelaars die zich wat afstandelijk opstelblijven, hebben weinig last van cultu- nuut voor me kunnen vrijmaken'." len betere resultaten dan de zich wat rele bagage en beheersen de Franse taal vaak matig. Ze zijn in ogen van Van der Wijs, die dinsdag 10 decem- meer informeel opstellende collega. ber promoveerde op Politeness in Fransen houden niet van een losse de Fransen kortom onbeleefd.

Als er tussen Fransen en Nederlan- Requests and Negotiations, vroeg benadering. Van der Wijst wijt dat aan ders onderhandeld wordt, als er dus aan groepen Fransen en aan groepen de Franse respect voor verhoudingen gepraat moet worden, springt deze Nederlanders om een oordeel te vel- en hiërarchie.

Nederlandse eigenschap extra in het len over de 'beleefdheid' van een aan- Dat Nederlanders zich meer aan oog. Vooral de directheid van de tal formuleringen om de weg naar het Fransen aanpassen dan andersom Nederlanders zou de Fransen storen. station te vragen. De groepen kregen heeft volgens Van der Wijst alles te Maar onbeleefd taalgebruik is hele- - elk in hun eigen taal - een aantal maken met handelsbelangen. maal geen typisch Nederlandse verschillend omschreven verzoeken "Frankrijk is een stuk groter, en er is eigenschap, zegt Per van der Wijs, die voorgelegd. Daaruit bleek dat Fran- zoveel culturele rijkdom, dat je het deze week promoveert op het onder- sen en Nederlanders er vrijwel iden- soms kunt begrijpen dat buitenlanwerp. "Nederlanders hebben alleen tieke opvattingen over beleefdheid op ders de Fransen arrogant noemen."

[PS! andere manier om hun beleefdheid na houden.

Nederland haalt weer veel onderzoeksgeld uit Brussel Nederlandse onderzoekers zijn er dit jaar in geslaagd om het relatief grote bedrag van 320 miljoen gulden te verwerven uit Brusselse fondsen. Net als vorig jaar halen de Nederlanders opnieuw 8 procent van de subsidies binnen; dat is twee procent meer dan de totale afdracht van ons land aan de Europese Unie.

Nederlandse onderzoekers waren net als vorig jaar succesvol met aanvragen uit de omvangrijke fondsen voor biotechnologisch en medisch onderzoek. Maar ook van het geld voor transport-onderzoek en het bescheiden fonds voor sociaal-economisch onderzoek ging ruim 10 procent naar ons land. In alle drie deze gevallen speelden universiteiten en niet-commerciële instituten de hoofdrol. In totaal ging meer dan de helft van de 320 miljoen gulden naar deze instellingen. [FS/HOP]

Namen KUB-leden MUB-commissie zijn nu bekend Nog deze maand gaat op de KUB de commissie aan het werk om te bezien hoe de nieuwe bestuurswet op deze universiteit het beste ingevoerd kan worden. Deze wet, de MUB, zorgt ervoor dat een aantal belangrijke bevoegdheden bij andere personen en raden terecht gaan komen. Zo zullen de vakgroepen minder te vertellen krijgen, evenals de universiteitsraad.

Nadat er over de MUB een bestuurscrisis in Tilburg uitbrak, besloot men om de voorbereiding ervan grotendeels in handen van een onafhankelijke commissie te leggen. De commissie zal zich overigens regelmatig verstaan met het stichtingsbestuur, dat is uiteindelijk verantwoordelijk voor de inrichting van de nieuwe structuur.

Die commissie, onder voorzitterschap van oud-collegelid P. Verheyen, telt tien leden. Leden zijn collegelid C. Mouwen, universiteitssecretaris J. van de Riet, raadsvoorzitter Ch. Thoolen, F. van der Duyn Schouten (FEW), H. Backx (FRW), G. Evers (FSW), C. van Helvert (FLW), J. Boerendans (student FWW) en P. Vermeulen (student-lid van de u-raad). [PS]

Faculteitsraad TFT stelt zichzelf ter discussie Naar aanleiding van de nieuwe universitaire bestuurswet (MUB) wil de faculteitsraad van de Theologische Faculteit kijken of de organisatiestructuur van de theologen ook veranderd moet worden. Op initiatief van voorzitter prof .dr. W. Logister stelt de raad aan het Curatorium, het eigenlijke bestuur van de faculteit, voor om een commissie in het leven te roepen die kijkt of er iets van de MUB moet worden toegepast, en zo ja, wat.

In die MUB verliezen de raden veel van hun bevoegdheden.

De faculteit hoeft zich niet aan de nieuwe wet te houden, wat een gevolg is van de bijzondere status van de theologiestudie, die op een andere manier wordt betaald en bestuurd dan de universiteiten. Voor de raad is dat evenwel geen reden om niet eens te kijken of het beter kan. Daarbij wordt met name gewezen op de verkokerde structuur van vakgroepen. Daarbij speelt nog dat de faculteit het liefst zo veel mogelijk doet alsof het een KUB-faculteit is, vanwege het streven tot incorporatie.

Dat moet ook voor de invoering van de MUB gelden, vindt de faculteitsraad. [AvdE]

UNIVERS

^2"1)ECEMB[R 1 9 9 6

Tilburgse cultuurdragers waarschuwen voor tweedeling

"De campus mag geen kamp worden" De kogel lijkt door de kerk wat betreft de komst van een studentencentrum de universiteit verder van de stad verwijdert Je krijgt een gemeenschap m een gemeen­ Nu integreren studenten al tencafé. Wat vinden de cultuurdragers in de stad Tilburg hier­ schap flink m het uitgaansleven, maar zo van? B ang voor concurrentie is men niet echt. Wel wordt ge­ creëer je toch een aparte voorziening Het IS jammer dat het zo apart komt waarschuwd voor een groeiende kloof tussen stad en universi­ te staan " Robert V oogd, uitbater van café teit. "Je krijgt een gemeenschap in een gemeenschap."

Brandpunt, een populaire studenten­ kroeg "Ik vmd het leuk voor de stu­ denten, maar als ondernemer ben ik er met blij mee Het is een voorbeeld Drs. Ad de Wolf, de Tilburgse wet­ len rekenen Ook vond ik enkele ja van paracommercie het subsidieren houder van Financien, Personeel, Or­ ren terug de deelname aan en het m veau van de Pythische Spelen in Til­ van organisaties waar ook nog eens ganisatie, Informatie en Cultuur "Ook het college van B &. W streeft burg tegenvallen Misschien wil de veel vrijwilligers werken Dat soort een verbetering van het hoger onder­ universiteit aan Derde Wereld poli­ cafes kunnen lagere prijzen bieden wijs in Tilburg na Daarom hebben tiek doen Zoals er putten worden dan WIJ, het is oneerlijke concur­ geslagen m de Sahel, zouden ze op rentie We houden ons hart al vast we geparticipeerd [met een half mil wanneer binnenkort het popcluster, joen, red | in het studentencentrum de KUB een cultureel centrum kun van de KUB Daarmee willen we de nen bouwen Om te voorkomen dat waar onder meer Noorderligt en de Batcave m opgaan, wordt geopend aantrekkingskracht van de universi­ de studenten in het geheel van cul Ook ZIJ krijgen subsidie " teit vergroten We willen graag m de tuur verstoken raken " concurrentie met andere universiteiten staande blij­ ven Een studentencen­ trum op de KUB IS goed voor de lokale economie en cultuur "Wel IS het belangrijk dat de cultuur van de studen­ ten ook 111 de stad te zien blijft De campus mag geen kamp worden waarin de studentencultuur zich op sluit Het studenteneen trum moet een uitvals basis zi|n om het culture Ie leven m de stad te leren kennen In de losse uurtjes kunnen studenten terecht in hun centrum, maar om­ dat de podia zich in de stad bevinden, kunnen studen­ ten daar de ontmoeting met professionele kunste naars aangaan " Mr. Jacques ('Jace') van de Ven, journalist en colum­ nist van het Brabants Dag­ blad "Ik zou het mooier ■ Het studentencentrum in de 'dure' versie, waarvoor een raadsmeerderheid lijkt te zijn. In liet gebouw aan vmdcn als studenten zich de zuidzijde (linl<s op de tel<ening) komt beneden een studentencafe en boven een ballet­ en een tekenzaal met cultuur m de stad ma­ In het middengedeelte komt een kleine zaal, de black box Ook m het achterste deel is een zaal gepland Op nifesteren Tegenwoordig de drie verdiepingen worden de studieverenigingen gehuisvest. worden mensen, arm en ri)k bijvoorbeeld, steeds verder uit elkaar gedreven Het zou Het succes van het studentencafe beter zijn als de rijken van de toe­ Kees van Gemert, programma­coor komst zich zouden mengen onder de dinator van Zaal Zestien "Wij hangt veel af van zaken als de entou minder rijken Er zijn hier m Tilburg schreeuwen geen moord en brand rage en de openingstijden Wanneer een hoop zaken waarbij studenten omdat we bang zouden zijn voor con­ het cafe van het studentencentrum zich kunnen aansluiten zoals het Bra­ currentie Wij hebben een zeer gemê­ alleen overdag open is, hebben wij er leerd aanbod waar studenten maar weinig last van Ik vraag me af of stu bants centrum voor amateurtoneel denten het leuk vinden om naar de Theater De Vorst zou in dat verband incidenteel onderdeel van uit maken Zo heeft theatergezelschap De Kof­ kroeg te gaan die zich bevindt op een een mooi podium zijn fer wel eens m Zaal Zestien gespeeld plek waar ze de hele dag al zijn Veel "Het initiatief verbaast me enigszins Tot nu toe hebben studenten nog niet en organiseert Olof jaarlijks een to­ mensen zullen toch naar de stad trek­ ken vanwege de gezelligheid " veel gepresteerd op cultureel gebied, neelvoorstelling Wanneer die weg [SD/MK] of je moet darten tot de cultuur wil­ vallen, ontstaat er geen groot gat "Een mogelijk bezwaar is dat zo'n

studentencentrum mét culturele voorzieningen, en een studen­

Collegevoorzitters verdienen soms meer dan minister Ritzen De hoogste bestuurders van universiteiten en hogescholen vet­ dienen gemiddeld 165.000 gulden bruto per jaar. Een enkeling wordt beloond met een salaris van rond de 280.000 gulden. Dat is ruimschoots meer dan wat minister Ritzen verdient. .

Dit blijkt uit een rapport over de be­ loning van topambtenaren en func tionarissen m de semi­overheidssec­ tor Minister Dijkstal heeft het rap­ port vorige week naar de Tweede Kamer gestuurd Ook de salarissen in het hoger onder­ wijs worden m dit rapport doorge licht De hoogste ambtenaren aan universiteiten en hogescholen blij ken gemiddeld meer te verdienen dan de leden van Colleges van Bestuur of directies, namelijk 173 000 gulden bruto Uitschieters komen m de amb­ telijke top echter met voor Minister Ritzen verdient, net als zijn collega's, 220 000 gulden bruto per jaar Een aantal ambtenaren aan mi msteries verdient meer, tot een maxi mum van 290 000 gulden Het is duidelijk dat het ministerie van On­

derwijs zijn topambtenaren ge middeld beter betaalt dan de meeste andere ministeries Dat komt vooral omdat Onderwijs vrij gul is met toelagen Minister Ritzen wil intussen met name universiteiten meer vrijheid te geven om zelf hun salarissen te be­ palen Wel vraagt hij een waarborg dat die dan met de pan uit gaan ri] zen Daarom wil hij afspraken ma ken over de salarissen voor een se Cretans van een universiteit en voor een hoogleraar Deze twee topsalaris sen moeten als 'deksel op de pot' die­ nen De KUB kent sinds enkele jaren een beleid dat het mogelijk maakt af te wijken van de ambtelijke sala rissen Een minderheid van topamb tenaren ontvangt bindingspremies en toeslagen [HO/HOP]

OESO­cijfers zorgen voor nieuwe kritiek op lage onderwijsuitgaven De onderwijsuitgaven van Nederland steken mager af bij die van andere westerse landen. Dat is deze week nog eens bevestigd door een Oeso­rapport. Vooral het basis­ en voortgezet onderwijs komen er bekaaid af. Ons land investeert daar naar verhouding ruim 20 procent minder in dan het internationale gemiddelde.

In een reactie op de Oeso cijfers ver dedigde minister Ritzen zijn beleid dezer dagen als "sober en doelmatig" Tegelijk erkende hij dat de lage on­ derwijsuitgaven van ons land "met zonder risico's" zijn Hij meent dat een aantal problemen m het onder­ wijs de komende jaren moeilijk zon­ der extra geld op te lossen zijn Volgens de studentenbonden zou Rit zen nog deze kabinetsperiode de uit gaven voor onderwijs moeten verho gen Voorzitter Christel Gnmbergen van de LSVb vmdt het tijd voor 'ge durfde voorstellen' Maar haar colle ga Maarten Stienen van het ISO ver­ wacht van deze minister met veel meer In een discussie tussen fractievoor­ zitters van de grootste partijen bleek onlangs dat het hoger onderwijs met als eerste voor extra geld m aanmer­ king zal komen En ook het rapport Education at a glance van de Oeso

bevestigt dat de Nederlandse proble men vooral in het basis­ en voortge zet onderwijs zitten De klassen zijn er groot en de uitgaven per leerling laag Om precies te zijn m 1993 be steeddc Nederland maar 5,5 procent van zijn bruto nationaal product aan onderwijs, tegen een gemiddelde van 6,2 procent m alle Oeso landen Opvallend is dat de deelname van vrouwen aan het arbeidsproces naar verhouding achter blijft bij dat van mannen Nederlandse vrouwen bli) ven bijna net zo vaak geheel of gedeeltelijk buiten het arbeidsproces als in lager ontwikkelde landen Dat geldt ook voor hoger opgeleiden Vrouwen op academisch of HBO ni veau verdienen in Nederland gemid deld maar 53 procent van het in komen van hun mannelijke collega's Alleen Nieuw­Zeeland scoort wat dit betreft lager [PS/HOP]

I

Gezegd en Gezwegen En toen was het stil. Wat heb ik gezegde In de stilte die valt schat ik het aantal studenten in AZ 115 op 250; een zaal waarvan ik eerder bekende te beseffen dat deze het resultaat is van Griekse theaterbouw. Wat heb ik gezegd dat de gemoederen dermate tot bedaren brengt dat zelfs ik er rustig van word en mijn didactisch onverantwoorde ijsberen staakl Natuurlijk begin ik in deze gelukzaligheid te tobben over de vraag hoelang deze stilte moet duren. Of waag ik mij in deze roes af te vra­ gen hoelang deze stilte mag duren} Hoe ge­ durfd is deze laatste gedachte^ Eerlijk gezegd kan de stilte niet lang genoeg aanhouden. Is dit immers niet eenieders stille wensl Hoe mooi klinkt de stilte in een volle zaal met stu­ denten. Hoe zalig het idee dat er met je meege­ dacht wordt. Maar wat heb ik gezegd} Welke woorden brachten deze stilte met zich meel

U N I V E R S E I 3 12 DECEMB ER 1996

Er is een tijd geweest dat lezen de akoestische uitstoot van handgeschreven woorden bete­ kende. Sint Augustinus was bekend om zijn exceptionele vaardigheid te kunnen stillezen.

Veel eerder in de lange, archeologisch voor­ namelijk zwijgzame, geschiedenis van de na­ tuurlijke soort Homo sapiens moet zoiets toch ook zijn gebeurd met het denken. Er moet een tijd geweest zijn dat denken niet anders kon dan door het uitstoten van klanken. In die tijd waren filosofen echte praatjesmakers. Totdat velen de vaardigheid stil te denken op mira­ culeuze wijze onder de knie kregen. Is dat wat hier gebeurde} Ontdekte de gehele zaal en masse de vaardigheid van het stildenken en het werkelijk in gedachten zijn} Is dit het mo­ ment waarop je, in wekenlang collegegeven,

wacht} Ik ben slechts eerlijk wanneer ik ja zeg. Maar welke voorgelezen woorden of hard­ op gedachte ideeën brachten deze stilte te­ weeg} Wittgenstein publiceerde in 1918 zijn 'Tractatus Logico­Philosophicus'. Het flinter­ dunne werk beslaat zeven zinnen. De laatste hiervan is de allerberoemdste: 'Wovon man nicht sprechen kann, daruber muss man schweigen'. Wie ben ik om dit zevende zegel niet te misbruiken} Heb ik in het college iets gezegd waarna of waarover men slechts Wittgensteiniaans kan zwijgen, en is de stilte in de zaal niets minder dan een poging mij te tonen dat ik vanaf nu mijn mond moet hou­ den} Misschien. Maar wat heb ik dan gezegd} Alles}

Nu pas, na lang peinzen, dringt tot mij door wat inderdaad dit alles heeft bewerkstelligd Na ampele overweging ben ik tot de slotsom gekomen dat slechts alles verantwoordelijk is Ik bevond mij middenin een finaal betoog en kwam tenslotte via de syllogistiscbe Barba­ ra, waar filosofen nu eenmaal iets mee heb­ ben, logischerwijs uit bij een machtige con­ clusie. Ongelovige blikken en onrustig gedraai brachten mij ertoe hieraan toe te voegen dat dit toch werkelijk alles is. En wat vervolgens de academische stilte betekende, is onder ons gezegd en gezwegen. "Laat mij met het mys­ terie sterven dat op tijgers geschreven staat', schreef de blinde Argentijn Borges in zijn ver­ haal 'Het schrift van de God', vertrouwd als hij was met de stilte van een collegezaal vol studenten.

"

I

Economiestudente Monique van der Lee stopt met judo

"Misschien zijn ze wel blij dat ik weg ben" k

f

H

et is mooi geweest. Op het laatst kotste ik er gewoon van." Monique van der Lee (23) maakt onomwonden duidelijk dat judo voor haar voorgoed verleden tijd is, ook al kan ze, gezien haar leef­ tijd, nog jaren mee. De KUB­studen­ te bespeurde echter zo'n weerzin, dat ze haar loopbaan abrupt afbrak.

Hoogtepunten waren er voldoende, zoals de wereldtitel vorig jaar in To­ kyo. Er was echter ook de affaire­ Ooms, de Tilburgse trainer die met zi)n rigide methoden haar het goud bezorgde, maar die volledige gehorig­ heid eiste en nu is beschuldigd van seksuele intimidaties.

Hoe vertel je dat nou, dat je stopt?

Van der Lee zei tegen niemand iets, behalve dan een paar kennissen, want ze had geen zin in al die media­ heisa. Ze had echter buiten de door­ tastendheid van het opgeheven sport­ kanaal gerekend. "B elde zaterdag­ ochtend opeens Spoit 7. Of het waar was dat ik stopte en dat ze 's mid­ dags wel even met een cameraploeg langs zouden komen. Ik zei nog dat ik officieel niks naar buiten had ge­ bracht, maar een uurtje later stond het al op teletekst." Uiteraard zou dan al snel een telefoontje van de ju­ dobond moeten volgen, of toch een kaartje met een bedankje voor bewe­ zen diensten. Maar niets van dat al­ les, de bond zweeg. Overigens niet echt een verrassing voor Van der Lee: "Misschien zijn ze wel blij dat ik weg ben. Hebben ze geen last meer van me." Collega's dan, andere topjudo­ ka's waarmee ze zo vele toernooien heeft afgereisd? Die zullen toch de moeite nemen om even de telefoon te pakken? "Nee, een enkeling slechts. Je moet weten dat alle top­ judoka's egostisch zijn. Ze zijn alleen met zichzelf bezig. Op grote inter­ nationale toernooien gaan ze nauwe­ lijks met elkaar om."

'V'an der Lee heeft er nooit aan kun­ , nen wennen, die sfeer bij topsport.

Monique van der Lee, wereld­ kampioen judo en economie­ studente, zegt haar sport vrij plotseling, vaarwel. De weer­ zin tegen het judowereldje, Atlanta dat niet doorging, t.

egoïstische collega­judoka's, de affaire­Ooms ­ het hoeft allemaal niet meer voor haar.

"De overkoepelende sport­ bonden beloven van alles, maar er gebeurt niets." Vol­ gend jaar hoopt ze haar stu­ die af te ronden. Afscheid van kampioene die te lief is ge­ weest.

' "^'^WÉifc.*

I Monique van der Lee [Foto, Enk van der Burgt]

Natuurlijk, zegt ze nu, topsport is niet gezellig en dat is logisch. Maar dat keiharde en onverbiddelijke, de bereidwilligheid om desnoods over lijken te gaan, dat is niets voor haar.

Het was ook de kritiek die haar vaak ten deel viel. Van der Lee zou welis­ waar getalenteerd zijn, maar ze was te lief, te aardig. En ook te licht, want in haar Olympische gewichtsklasse (boven 72 kilogram) helpt iedere kilo die je in de strijd kunt werpen. Van der Lee hechtte echter aan normale proporties, in tegenstelling tot haar

grootste concurrente, de 'berg' Ange­ lique Seriese, die wél bereid was om tot het uiterste te gaan. "Niet nor­ maal meer", vindt Van der Lee van de vijf jaar oudere concurrente. "Haar knieën zijn rot en toch gaat ze door met judo. Straks kan ze niet meer lopen, maar daar geeft ze niets om.

Behalve de sport heeft ze helemaal niets. Haar leven bestaat alleen maar uit judo, judo, judo."

Zo ver zou Van der Lee nooit kun­ nen gaan ("tijdens de Olympische Spelen in Barcelona zat Seriese de

oene, op de Spelen te krijgen? "Ach, ze beloven van alles. Zelfs staatsse­ cretaris Terpstra zei tegen mij: 'Maak je maar geen zorgen hoor, wij krijgen je er wel. Maar er gebeurde niets." '­•'­p kan er naar eigen zeggen gemak­ kelijk mee stoppen. Het tekent haar onafhankelijkheid en haar verlangen om zelfstandig keuzes te maken. Des te merkwaardiger dat ze zich zo heeft laten knechten door haar coach Peter Ooms. De Tilburgse trainer zou wel eens korte metten maken met dat lievige van Van der Lee. Zelf kan ze het achteraf ook niet begrijpen dat ze zich in zo'n keurslijf heeft laten per­ sen. "Hij hield je klein. Niks mocht je doen wat hij niet wist. Als je dat toch deed, dan werd hij razend."

Stikjaloers was hij ook: "Als hij mij met een jongen krachttraining zag doen, dan ging hij die te lijf." Ver­ schrikkelijk vond ze het, erger nog dan de seksuele intimidaties. "Die gingen bij mij ook niet zo ver als bijvoorbeeld bij Anita Staps of Irene de Kok. Het enige wat hij deed, was mij aanraken op plekken waar dat met kan."

Hoe kan zo iets toch gebeuren? "Heel sneaky"I zegt ze nu. "Je hebt eigen­ lijk niet zo goed door wat er gebeurd."

■ Leon Heuts Het balletje kwam bi) Van der Lee dan ook pas aan het rollen toen ze een psycholoog bezocht. Gewoon voor wat meer zelfvertrouwen bij het WK. "Die zag onmiddellijk wat er aan de hele dag koekjes te eten"), nee, dat hand was. Samen met Staps en De zag ze niet zitten. Voor haar was er Kok hebben we toen een formulier een leven naast het judo, bijvoorbeeld opgesteld dat Ooms moest onderte­ haar studie economie, die ze volgend kenen. Daarin stond wat hij niet mocht doen, maar het hielp niets." jaar hoopt af te ronden.

Atlanta '96 ging aan de neus van Van Achteraf vindt ze dat ze goed uit de der Lee voorbij, want Seriese bleek turbulente periode is gekomen. Hoe­ in de voorafgaande toernooien ster­ wel ze nog steeds mijmert over hoe ker. Zelfs Van der Lee's goud tijdens het zo ver kon komen. "Weet je, hij beschermde je ook. Hij regelde alles de wereldkampioenschappen in To­ voor je. Je hoefde alleen maar met kyo woog daar niet tegenop. Had de judo bezig te zijn. En je wist dat aan judobond of de overkoepelende sport­ het einde het goud wachtte." organisatie NOC*NSF niet kunnen lobbyen om haar, de wereldkampi­

"Goed gefundeerde studie­adviezen zijn nu onmogelijk'' studie­advie

Studiebegeleiding univi universiteiten loopt achter voor Studie­ en Beroepskeuzevoor­ lichting, het LDC. geregeld dan aan de universiteiten. Er zijn meer begeleiders per Ze geven wellicht een wat vertekend beeld. Aan hogescholen zijn het voor­ student, die daarom ook meer studenten vaker te spreken krij­ al mentoren die met de studiebege­ gen. Aan de universiteiten is de begeleiding zo weinig intensief leiding belast zijn. Dat zijn docenten die voor een deel van hun tijd zijn vrijgesteld, en daar zijn er uiteraard dat goede studieadviezen niet mogelijk zijn. meer van dan van de studie­adviseurs die aan de universiteiten zorgen voor studiebegeleiding.

In het HBO is een verhouding van één procent van de begeleiders deze luxe. Het gevolg van deze andere opzet is studiebegeleider per vijftig studenten Een derde van hen moet zelfs voor wel dat in het HB O tweederde van heel gewoon: zeventig procent van de meer dan tweehonderd studenten de begeleiders tijd zegt te vinden om studiebegeleiders heeft met vijftig zorgen. Deze cijfers komen uit een alle eerstejaars te spreken, tegen krap studenten of minder te maken. Aan onderzoek in opdracht van het Lan­ dertig procent aan de universiteiten. de universiteiten kent slechts dertig delijk Dienstverlenend Centrum Meer dan de helft van de begeleiders

De studiebegeleiding is in het hoger beroepsonderwijs beter

in het HBO voert drie of vier gesprek­ ken per eerstejaars student, terwijl het aan de universiteiten doorgaans bij één of twee gesprekken blijft.

Het LDC­onderzoek is bedoeld als bijdrage aan de discussie over het stu­ die­advies. Universiteiten en hoge­ scholen zijn verplicht elke student aan het eind van zijn eerste jaar een advies te geven. Aan de hogescholen is dat advies meestal bindend, aan de universiteiten meestal niet. Het LDC gaat ervan uit dat een studie­advies ­ bindend of niet ­ alleen gegeven kan worden als de de studiebegeleiding deugt. Aan de universiteiten is het zo ver nog lang niet. "Daar is de

intensiteit van de begeleiding zo laag", zegt onderzoeker J. Oolders, "dat een goed gefundeerd studie­ad­ vies mij onmogelijk lijkt."

De onderzoekers halen hun gegevens uit een enquête onder 77 studiebege­ leiders en 1280 studenten, verspreid over vijftig opleidingen. Het onder­ zoeksverslag is 11 december aan een vertegenwoordiger van het ministe­ rie aangeboden tijdens een sympo­ sium in Den Haag over het bindend studieadvies. Die legde er de nadruk op dat studieadviezen ingebed moe­ ten zijn in goede studiebegeleiding.

[HO/HOPl

Taalonderzoek Zuid­Afrika nog wat impressionistisch

Een weekje werkswinkelen met taalkundigen in Durban Zaterdag 3 0 november en zondag ± december

De trein brengt ons naar Schiphol en met het vUegtuig gaat het vervolgens hink­stap­sprong via Londen en Johannesburg door naar Durban in de provincie kwaZulu/Natal. Ton Val­ len wil tijdens de treinreis niet pra­ ten over neerstortende vliegtuigen en andere rampen die ons zouden kun­ nen overkomen. Zijn medereizigers lijken zich van zijn wens weinig aan te trekken. Guus Extra spreekt bij het vertrek vanaf Schiphol zijn zegen uit over onze reis: So here we go!.

De reis neemt zo'n zestien uur m beslag en verloopt behoorlijk voor­ spoedig. Alleen in Johannesburg lo­ pen we een half uurtje vertraging op.

In Durban vangen Jeanne Maartens, hoofd van het Departement Afri­ kaans en Nederlands van de Uni­ versiteit van Natal, en haar man, Pie­ ter, ons in de zomerhitte op. Guus, met een blik op de heuvels van Na­ tal, zegt: So here we are!

Die heuvels in en rond Durban wor­ den steeds meer bezet door zoge­ naamde plakkerskampen, zeg maar sloppenwijken, waar veelal illegale buitenlanders wonen op zoek naar werk en welvaart in Zuid­Afrika.

Durban is de tweede stad van Zuid­ Afrika met naar schatting vier mil­ joen inwoners, waarvan er, wederom naar schatting, zo'n dertig procent in phikkerskampen wonen.

Bi) de Maartensens thuis bespreken wc het programma dat Jeanne voor ons in elkaar gezet heeft. Het is dus­ danig uitbundig dat ik me afvraag of ze ons niet op het einde van de week de vliegtuigtrap op zal moeten dragen.

Samen met Rik B oeschoten word ik een paar heuvels verderop onder­ gebracht bij een medewerkster van het departement, Annekie Kemp, die getrouwd is met, naar het schijnt, een van de bekendste advocaten van Zuid­Afrika. Ons verblijf is een ka­ mer in een zeer ruim en luxueus huis.

Natuurlijk is zo'n verblijf absoluut niet pohtically correct, maar die we­ tenschap weerhoudt ons er niet van om meteen een duik in het zwem­ bad van de Kemps te nemen. Dat deze duik plaatsvindt op het moment dat we onze gastvrouw en ­heer niet eens ontmoet hebben, versterkt bij mij het idee dat we in een Amerikaanse film van het kaliber Home Alone terecht gekomen zijn.

Vijf medewerkers van het werkverband Taal en Minderheden van de Tilburgse letterenfaculteit namen een week lang deel aan een Zuid­Afrikaanse workshop (of zoals dat in het Afrikaans heet: 'werkswinkel') over meertaligheid in een multiculturele context. Onderzoek in Zuid­Afrika blijkt wat impressionisti­ scher dan in Nederland. Op de universiteiten is de apartheid weliswaar afgeschaft, maar de gevolgen ervan zijn nog altijd merkbaar. Drs. Tim van der Avoird nam deel aan de workshop en hield voor Univers een dagboek bij.

Tim van der Avoird trap door een historisch overzicht te geven van de taalpolitiek in Zuid­ Afrika. Sinds de komst van Neder­ landse en Engelse kolonisten heeft er zich een strijd voltrokken tussen met name het Engels, het Afrikaans en het Nederlands. Pas sinds de afschaf­ fing van de apartheidspolitiek is de taalpolitiek in het land verbreed en hebben van oorsprong Afrikaanse ta­ len een officiële status gekregen.

Onder de nieuwe, definitieve grond­ wet, waarvan de passage over taalbe­

tweetaligheid, onderwijs en Neder­ lands als tweede taal. Het overige drietal spreekt over minderheidsta­ len in de Europese context: Abderrah­ man El Aissati over Arabisch en Ber­ ber, Rik Boeschoten over Turks en ikzelf over het taalgebruik van Hin­ doestanen in Nederland en Engeland.

Woensdag 4 december

De tweede dag van de workshop is gereserveerd voor lezingen van taal­ wetenschappers uit Zuid­Afrika. De

valt het op dat het Zuid­Afrikaanse onderzoek heel impressionistisch van karakter is. Waar wij in Tilburg sterk leunen op een empirische aan­ pak en liever feitelijk of gerappor­ teerd taalgebruik in kaart brengen, vormen voor Zuid­Afrikaanse on­ derzoekers vooral de eigen indrukken van de taalsituatie in het land het ba­ sismateriaal.

Ook onder de nieuwe taalpolitiek neemt de invloed van het Engels nog steeds toe in Zuid­Afrika. De taal ge­ niet een buitengewoon hoog presti­ ge en lijkt geen last te hebben van een negatief imago. Dat laatste is veel meer het geval bij het Afrikaans, een taal die door de zwarte bevolking sterk geassocieerd wordt met het apartheidstijdperk. In aantallen spre­ kers is het Zulu de belangrijkste taal in kwaZulu/Natal, maar dat blijkt geen garantie te zijn voor een sterke positie van de taal, nu of in de toe­ komst. Onder de moedertaalsprekers van het Zulu heerst nog steeds een negatieve houding tegenover de eigen taal, die hen tijdens de apartheidspe­ riode van buitenaf werd opgelegd.

Een van de weinige hoogleraren Zulu die Zuid­Afrika rijk is, Phyllis Zun­ gu, vertelt over de nog steeds slechte

Maandag 2 december

Als een soort voorbereiding op de workshop hebben we vandaag een ontmoeting met mensen uit 'het veld', met onderwijsadviseurs voor verschillende talen, onderwijzers en anderen. Wat opvalt, is dat in Zuid­ Afrika voor het onderwijs van talen een centraal voorgeschreven pro­ gramma gehanteerd dient te worden.

De term staatspedagogiek valt meer­ dere keren.

■ De vijf medewerkers van het werkverband Taal en Minderheden. V.l.n.r. Guus Extra, Ton Vallen, Tim van der Avoird, Rik Boeschoten en Abderrahman El Alssatl. [Foto: Remco Tazelaar]

leid toevallig vandaag wordt vastge­ steld, kent Zuid­Afrika maar liefst elf Nog voordat vandaag de werkswin­ officiële talen. kel van start gegaan is, word ik bij Tijdens de rest van de dag komen de aankomst op de universiteit aange­ leden van de Nederlandse delegatie sproken door twee studenten van aan het woord om presentaties te onze faculteit die in Durban een pei­ houden over het taalbeleid in Neder­ lingsonderzoek uitvoeren naar talen land en over de status en het gebruik die bij basisscholieren thuis gespro­ van minderheidstalen in Europa. ken worden. Of ik eens zou willen Guus houdt een verhaal over min­ kijken naar wat problemen die zij derheidstalen dat in lijn ligt met de hebben met het maken van analyses diesrede die hij hield vlak voor ons met het statistisch pakket SPSS. vertrek: "Dat op dit ogenblik meer Zelfs aan de andere kant van de eve­ dan de helft van de kinderen die ge­ naar blijkt het onmogelijk te ontko­ boren worden in de grote steden van men aan de dagelijkse beslomme­ West­Europa van allochtone her­ ringen van de Tilburgse letterenfacul­ komst is, kan niet afgedaan worden teit. als een perifeer verschijnsel." Het Jeanne iVIaartens verzorgt zelf de af­ verhaal van Ton Vallen gaat over Dinsdag 3 december

U N I V E R S B £ | 12 DECEMBER 1996

sprekers gaan in het bijzonder in op de mismatch die er is tussen het taal­ beleid in het nieuwe Zuid­Afrika en de manier waarop dit beleid uitvoe­ ring krijgt in de prakti)k.

De Nederlandse verhalen van de eer­ ste dag kunnen gebruikt worden als vergelijkingsmateriaal bij deze be­ schouwingen. Het valt echter op dat het maken van vergelijkingen tussen de twee situaties bepaald niet een­ voudig zal zijn. Zo is een belangrijk gegeven dat in Zuid­Afrika de domi­ nante talen, het Engels en het Afri­ kaans, slechts door een minderheid van de bevolking gesproken worden.

In Nederland wordt de dominante taal door een groot deel van de be­ volking als thuistaal gebruikt. Ook

omstandigheden waaronder het on­ derwijs in Zulu gegeven moet wor­ den. Overigens valt het ons op dat ze zich al geschikt lijkt te hebben in de dominantie van het Engels en ziet ze vooral een rol voor Zulu als tweede taal, in concurrentie met het Afri­ kaans.

Iedereen is het er na afloop over eens dat het goed zou zijn als er tijdens een volgende workshop meer empi­ rische gegevens over het taalgebruik in Zuid­Afrika gepresenteerd wor­ den. Het blijkt echter dat er onder so­ ciolinguïsten in Zuid­Afrika weinig ervaring is met empirisch onderzoek.

Besloten wordt om bij een volgende workshop aandacht te besteden aan de methodologie van empirisch on­

derzoek naar het gebruik van (min­ derheids)talen. Ook voor Nederlan­ ders geen onbelangrijke materie want bij het achterhalen van gege­ vens over taalgebruik van grote groe­ pen sprekers lopen wens en werke­ lijkheid nog weleens door elkaar.

Donderdag 5 december

Omdat het duizenden guldens goed­ koper is om niet meteen na de work­ shop het vliegtuig naar huis te ne­ men, zijn we 'gedwongen' een paar dagen langer in Zuid­Afrika te blij­ ven. Het vormt een mooie kans om het land beter te leren kennen.

Voor de middag bezoek ik de univer­ siteit van Durban­WeStville, die tij­ dens de apartheid een Indian univer­ sity was. De Indiërs in Zuid­Afrika zijn afstammelingen van mensen uit India die, net als dat in Suriname het geval was, op het einde van de vorige eeuw de slaven als contractarbeiders op de plantages aflosten. In de loop van deze eeuw hebben ze zich onder apartheid een iets betere positie be­ vochten dan de zwarte bevolking.

Desalniettemin houden de accom­ modatie en faciliteiten van deze uni­ versiteit niet over in vergelijking met die van de Universiteit van Natal.

Het is kenmerkend voor de situatie in Zuid­Afrika: de apartheid is for­ meel afgeschaft, maar de ongelijkheid is nog steeds bijzonder groot. Mi)n indruk is dat met name de blanke bevolkingsgroepen in een welvarend Westers land leven en de zwarte in een ontwikkelingsland.

Tot een paar jaar geleden werd de universiteit van Durban­Westville uitsluitend bezocht door Indian stu­ dents. Nu heeft de universiteit een studentenpopulatie die veel meer een afspiegeling is van de bevolking van Natal. Met name het Department for Indian languages heeft mijn belang­ stelling.

Net als dat op veel andere plekken in de wereld het geval is beklimmen Indiërs redelijk voorspoedig de maat­ schappelijke ladder, maar gaat dat ook in Zuid­Afrika gepaard met het opgeven van de oorspronkelijke groepstalen. Volgens Varija Prabha­ karan, een onderzoekster aan het Departement of Indian languages is al zo'n 95 procent naar het Engels ge­ switched. 's Middags bezoeken we de Indian Market in het centrum van Durban, dat voor mij exemplarisch is voor die Zuid­Afrikaanse Januskop met aan de ene kant Afrika en aan de andere kant Europa. Hoewel hier dagelijks mensen vermoord worden, voel ik me er niet echt onveilig. Zelfs niet als we langs een krantenverkoper lo­ pen die met posters [Two tourists found murdered] zijn verkoop wat probeert te stimuleren.

Vrijdag 6 december

In de ochtenduren bezoeken we de universiteit van Zululand, onder het apartheidsregime een zogenaamde zwarte universiteit. Nog steeds be­ staat de populatie voor 99 procent uit zwarte studenten. De faciliteiten hier zijn nog eens een slag minder dan die van de universiteit van Durban­West­ ville. Eigenlijk alleen de bibliotheek, waarvan het ontwerp geïnspireerd lijkt door de vorm van traditionele Zulu­hutten, is een plaats waardig om te studeren.

Voor ons vertrek op zondag hebben we ook nog even tijd om 'op zijn Ja­ pans' van de Zuid­Afrikaanse flora en fauna te genieten. De verhalen over onder andere krokodillen, zwarte neushoorns, buffels, nijlpaarden en giraffen bespaar ik de lezer.

Jeanine Dekker en de Zuid­Nederlandse ziaivelindustrie

Coöperaties brachten welvaart én vervreemding P

romovenda Jeanine Dekker (1965) komt uit Zeeland en hoe­ wel ze "vooral vertrouwd is met het boerenbedrijf op de Walcherse klei", richt ze zich in haar dissertatie op de geschiedenis van de boeren op de Zuid­Nederlandse zandgronden. Op 6 december verdedigde zij haar proef­ schrift over de zuivelcoöperaties in Noord­Brabant en Limburg (cum lan­ de).

"Mijn doctoraal­scriptie ging over de zuivelcoöperaties in Zuid­Nederland.

Ik was vooral geïnteresseerd in de manier waarop de arme boeren op de zandgronden iets aan hun achter­ standssituatie deden." Ze spitste haar onderzoek naar de zuivelcoöperaties toe op de bedrijven op de zand­ gronden, waar de boeren aan het ein­ de van de negentiende eeuw in een uitzichtloze situatie verkeren.

Met de oprichting van coöperatieve boterfabrieken komt hierin veran­ dering. In maart 1892 richten 25 boe­ ren uit het Limburgse Tungelroy de eerste gezamenlijke roomboterfa­ briek in Nederland op. Voortaan le­ veren ze hun melk aan deze fabriek, in plaats van zelf boter te maken. Ini­ tiatiefnemer is de plaatselijke on­ derwijzer. Hij heeft een coöperatieve fabriek gezien in het B elgische B ree en neemt het idee mee naar Tungel­ roy. Deze gang van zaken is typerend: overal zijn het de onderwijzers en an­ dere 'notabelen' uit het dorp die het initatief nemen. "De boeren hadden geen communicatielijnen naar bui­ ten", verklaart Dekker, die in Tilburg sociologie studeerde. "Onderwijzers

H > a t de coöperaties aanslaan, blijkt uit de explosieve stijging ervan. Bin­ nen tien jaar zijn er meer dan twee­ honderd coöperaties opgericht. "Het bleek een ideale organisatievorm voor boeren zonder kapitaal", aldus Dekker. "Er was maar weinig geld nodig. De eerste fabrieken werkten" op handkracht, maar het bleek een goede investering. Ze leverden bete­ re boter en al snel werden investerin­ gen in stoommachines mogelijk.

Toen ontstonden melkfabrieken om ■ Jan B rouwers de steden, waar tot dan toe boeren met melk langs de deur gingen. Door en anderen die door hun opleiding de toepassing van stoom werd het buiten hun dorp kwamen, hadden die ook mogelijk de melk te pasteurise­ wel. Dankzij hen kwamen nieuwe ren. Dat was nodig omdat de omstan­ digheden op de boerderijen nog niet ideeën in het dorp".

Bij de acceptatie van het idee dat sa­ zo hyginisch waren." menwerking de manier was om aan De mechanisatie van de productie, een armoedig bestaan te ontkomen, die vanaf 1910 plaatsvindt, is echter speelt de geestelijkheid een door­ niet naar de zin van veel geestelijken. slaggevende rol. De kerk benadrukt de Ze zijn bang dat de boeren hun in­ onderlinge solidariteit en de coöpe­ vloed op de grootschalige coöperaties raties zijn bij uitstek het middel om kwijt raken en dat de macht ver­ hieraan gestalte te geven. Daarbij schuift naar de directeuren van de komt dat de pastoors en kapelaans, zuivelfabrieken. Deze mensen ko­ net als de onderwijzers, uit de eigen men meestal van buiten de streek en streek afkomstig zijn en bovendien zijn bovendien niet altijd katholiek. sluit de coöperatieve organisatievorm De financiële voordelen voor de boe­ aan bij de kleinschaligheid van de ren wegen echter niet op tegen deze traditionele samenleving. Dat is vol­ bezwaren. Een voor een verdwijnen gens Dekker wezenlijk voor het sla­ de plaatselijke coöperaties in boven­ gen van economische hervormingen. regionale verbanden. In de steden "Je kunt niet iets totaal nieuws begin­ verrijzen grote melkfabrieken, zoals nen, maar je moet aansluiten bij een de Coöperatieve Tilburgsche Meikin­ bepaald leefpatroon. Door klein­ richting (CTM). Dit zijn commercieel schalig te werken en doordat mensen opererende bedrijven, die andere coö­ uit eigen kring het voortouw namen, peraties concurrentie aandoen door aan de boeren meer geld voor hun kon het aanslaan."

Ze hadden een klein lapje grond, een paar koeien en geen geld. Toch wis­ ten de Noord­Brabantse en Limburg­ se boeren, die eind vorige eeuw in een 'achterstandssituatie' verkeerden, de grondslag te leggen voor een van de grootste zuivelcoöperaties van tegen­ woordig. Samenwerking in een coöpe­ ratie bleek de uitweg uit deze schijn­ baar uitzichtloze positie, concludeert promovenda Jeanine Dekker.

■ Promovenda Jeanine Dekker voor de zuivelfa­ briek aan het Tilburgse Wllhelminapark (Foto: Enk van der Burgt]

melk te geven. "Het proces van schaalvergroting was niet tegen te houden. De boeren zaten vast aan de coöperatie, maar ze hadden er finan­ cieel voordeel van."

Inderdaad, constateert Dekker, dat de boeren een groot deel van hun in­ vloed verliezen. "De afstand tot de fabriek werd letterlijk en figuurlijk groter. De boeren wisten niet meer hoe boter gemaakt werd. Er werden dagen georganiseerd waarop ze hun eigen fabriek konden bezichtigen.

Zomaar binnenlopen mocht niet meer, terwijl ze eigenlijk zelf de baas waren. Dat kun je toch wel vervreem­ ding noemen". ^^^nno 1996 zijn alle Zuid­Neder­ landse coöperaties opgegaan in Cam­ pina Melkunie. Hoewel deze zuivel­ gigant nog steeds een coöperatie is, zijn de boeren niet meer direct be­ trokken bij het bedrijf. Voor de afzet van hun melk zijn ze er nog steeds aan gebonden, maar zeggenschap hebben ze nog slechts via een le­ denraad. Het beginsel van solidariteit heeft plaats moeten maken voor eco­ nomische rationaliteit, aldus Dekker.

Dit jaar maakt de 60­jarige accoun­ tant Dolf Roofthooft zijn comeback op de KUB. Na een jarenlange onder­ breking wegens ziekte staat hij weer fris in de startblokken. Hij heeft 'de knapen' gemist tijdens zijn afwezig­ heid en is weer vol ambitie om sa­ men met hen de collegebanken te bestijgen. "Zij hebben ervoor gezorgd dat ik me terug jong voel."

Dit is de laatste aflevering uit de zes­ delige serie Oud é) Wijs.

■ Stijn Dunk

D

I

olf Roofthooft (60) struikelt haast over zijn woorden, die zich aaneenrijgen als kralen aan een lange ketting. De zuidelijke tongval van deze tot Nederlander ge­ naturaliseerde Belg maakt zijn betoog nog gloedvoller en vanachter zijn bril­ lenglazen stralen ook zijn ogen van geestdrift.

Zijn enthousiasme bewandelt vele wegen. De docenten bedrijfsecono­ mie (accentprogramma: Accountan­ cy) op de KUB vindt hij prima, de manier waarop hij is opgevangen uit­ stekend en in de gemoedelijke sfeer die de Tilburgse universiteit uit­ straalt, gedijt hij goed: "Zelf woon ik in het Westen, maar daar missen ze !oi de vivre. Hier zijn de mensen gezelliger, opener en minder gejaagd.

Ik voel me hier thuis."

Veruit het meest te spreken is hij over het contact met de jonge generatie studenten. In eerste instantie kijken beide partijen de kat uit de boom. Dat die terughoudendheid snel verdwijnt, heeft volgens Roofthooft veel te ma­ ken met zijn eigen opstelling. "Ik sta open voor jonge mensen, trek me niets aan van die verhalen over de generatie Nix. Ik geloof in de jeugd.

Dat voelden ze aan en zo kregen we een band."

Dolf Roofthooft IFoto: Remco Tazelaar

Accountant leeft op door gezelschap van jongeren

''Ik geloof in de jeugd'' op de KUB: "Ik vond het echt een verademing. In je werk heb je neiging vast te roesten. Deze ervaring maak­ te me terug jong, ik werd geen mak­ ke beer."

genoeg interesse in hebt. B ovendien was zijn geheugen in de accountancy al regelmatig getraind. Sterker nog: de ervaring die hij als accountant met jaarrekeningen en dergelijke had opgedaan, kan hij overdragen aan zijn H e t studeren zelf verloopt de eer­ medestudenten. ste maanden nog wat onwennig. Kan Ook buiten de cijfers en getallen pro­ ik dat nog wel op mijn leeftijd, vraagt beert Roofthooft aan de opvoeding Roofthooft zich af, bij de jonge gene­ van de jonge accountants bij te dra­ ratie informatie inwinnend over hun gen. Door nadruk te leggen op de Die band beperkt zich niet tot het studiemethoden. Hij merkt dat hij klantvriendelijkheid die je tijdens het uitwisselen van studietips. Ook per­ zich voor de theoretische vakken werk in acht moet nemen. Maar ook soonlijke problemen worden bespro­ meer moet inspannen, het omgekeer­ door hen erop te wijzen dat het een ken, zodat Dolf Roofthooft zich af en de geldt voor de praktische studie­ voorrecht is om te mogen studeren. toe een echte vader voelt. Door het onderdelen. Ouderdom hoeft geen "Als ik met de jongens door de stad contact met de jeugd leeft hij op, gaat beperking te zijn, ondervindt hij al liep, wees ik hen op stratenmakers hij uitzien naar de wekelijkse vrijdag snel: als je het maar graag wilt en er van hun eigen leeftijd. Met hun scha­

mele loonbelasting draaien zij op voor jullie studiekosten, vertelde ik ze dan."

De methode van studeren is sterk verschuilend vergeleken met de ma­ nier waarop Roofthooft in België zijn studie volgde. Ging hij vroeger nogal eens "als een papegaai" te werk, nu studeert hij beschouwender. "De stu­ die is nu veel indringender, je eigen inbreng is groter. Je moet dingen op­ zoeken, meer vorsen. Er wordt ruim­ te gelaten waarin je jezelf kunt ont­ wikkelen. Dat waardeer ik."

I n 1992 moet Dolf Roofthooft, vlak voor het beëindigen van zijn studie accountancy, een flinke stap terug

Tegelijk verdween ook de dynamiek uit de organisatie en dat is juist een element waarmee de kleinschalige landbouwers van tegenwoordig hun voordeel kunnen doen. "De coöpera­ tie is een uitstekend hulpmiddel voor boeren die iets nieuws willen begin­ nen. Als je je verenigt met lotgeno­ ten, krijg je makkelijker de beschik­ king over kennis, kun je voorlichting geven, reclame maken en aan marke­ ting doen." Dit geldt vooral voor de alternatieve landbouw: met name kwaliteitsgerichte en ecologische boeren gaan weer uit van een ethi­ sche gedachte in plaats van econo­ misch voordeel. Hiermee sluiten ze aan bij de gedachte van de oprichters van de zuivelcoöperaties aan het ein­ de van de negentiende eeuw en net als bij hun voorgangers staan klein­ schaligheid en persoonlijke betrok­ kenheid voorop.

J.C. Dekker, ZuiveiHspëMWtWW'é?" zandgronden in Noord'Brabant en Lim­ burg, 1592­] 950 Over/even door samen­ werking en modetniiering. Een mentati­ teitsstudie. Promotor: prof.dr. H. van den Eerenbe«mt.

doen: een lichte hartinfarct en een daarop volgende bypass­operatic wer­ pen hem zowel lichamelijk als gees­ telijk ver naar achteren. Langzaam maar zeker pakt hij zijn werk bij de accountantsdienst van de gemeente Den Haag weer op, maar met zijn stu­ die wil het, onder andere vanwege concentratieproblemen, niet meer vlotten. "Daar had ik heel veel moei­ te mee, ik miste iets in mijn leven.

Ik was bang dat mijn studiegenoten me zouden zien als een zwakkeling, terwijl ik me altijd zo ambitieus had opgesteld."

Nu, in augustus 1996, voelt hij zich fit genoeg om de laatste hindernis te nemen. Alhoewel hij staat te trapper len om zijn studie af te maken, streeft hij niet meer naar de promotie en erkenning in zijn werk waarnaar hij op zoek was toen hij in 1987 ging stu­ deren. Niet dat hij geen ambities meer heeft, alleen liggen die eerder buiten de werksfeer. "Ik zou graag nog verder studeren, bijvoorbeeld in de filosofie. Ook zou ik graag studen­ ten begeleiden, als het moet pro deo."

In de collegezalen zal hij weinig stu­ denten meer herkennen, maar dat vindt hij geen probleem. "Ik weet inmiddels hoe het werkt. Ik ga niet rondlopen met de air van 'ik kom even mijn diploma halen'. Nee, die grijze, bebuikte, niet meer zo knap­ pe man is een kameraad, die graag wat komt leren."

Niet alle studenten zijn jong en on­ e r v a r e n . Meer en m e e r v i n d e n maatschappelijk gelouterde oude­ ren hun weg naar de universiteit.

Om na­ of bijscholing te krijgen, of om een geheel andere richting in te slaan. Zo gaat de a u t o v e r k o p e r rechten studeren en verdiept de oud­ingenieur zich in de filosofie.

Univers portretteert in een korte serie zes oudere studenten, van elke KUB­faculteit één.

UNIVERS

12 DECEMB ER 1 9 9 6

Chris Geppaart, man van het compromis, met emeritaat

''Een Tilburgse fiscalist laat zich nooit in met fraudeurs. Dat heeft hij niet nodig j ^

Chris Geppaart kun je zonder bezwaar een heer van stand noemen. Zilverwitte haardos, statige pas, genuanceerd in zijn betoog, afgewogen in zijn oor­ deel, overtuigend in zijn presentatie, hoffelijk in zijn voorkomen. Een autoriteit kortom.

Een hoogleraar fiscaal recht bovendien die staatssecretaris had kunnen worden, maar liever in de wetenschap bleef. Maar Geppaart is een man die weinig moet hebben de waan van de dag die de politiek nu eenmaal eigen is. Daarbij zag z'n vrouw er niets in. "De politiek kan de nuance uit de men­ sen halen, men wordt er hard door", zei ze.

Fiscalist prof.mr. Chris Geppaart, die steeds 'door de waan van de dag prikte', bevindt zich al veertig jaar in het centrum van de Nederlandse belas­ tingwereld. Hij is een man die de principes van het belastingrecht benadrukt en zich afzijdig houdt van modieuze onderwerpen, iemand die eerder de rem indrukt dan het gaspedaal. Anderen noemen de 'geboren' jurist vriendelijk en zorgzaam. Hoogleraar Stevens mengde zijn vrees voor Geppaart met ont­ zag. "Het was niet zonder betekenis als je 'Chris' mocht zeggen en daarmee toegang kreeg tot zijn inner circle. Tot zijn strikt persoonlijke leven waren en zijn slechts weinigen uitverkoren, want Chris Geppaart heeft kwaliteit altijd ruimschoots verko­ zen boven kwantiteit."

■ Prof.mr. Ch. Geppaart: "Ik ben geen ruziezoeker of bullebak, hoor. Ik ben een vriendelijk man, die van de zijlijn meekijkt maar wel door de waan van de dag heen prikt. [Foto: Remco Tazelaar]

Michel Knapen

C

hris, kun je me even helpen met mijn com­ puter? Die is vastge­ lopen". Nee, dat kon hij niet. Tüürlijk niet, wat een vraag van Peter Essers, de hoogleraar Belastingrecht die enkele jaren geleden een werkkamer met zijn promotor Chris Geppaart deel­ de. Dat je aan zo'n beetje iederéén hulp kunt vragen als de computer raar doet maar juist niet aan Gep­ paart, wist Essers ook wel. 't Was maar een grapje. Geppaart en een pc, dat gaat niet samen. Geppaart en een typemachine trouwens ook niet.

Geppaart, da's de man van de vulpen: hiermee schrijft hij al decennia, veel en mooi, qua handschrift én qua stijl, weet Essers, die in 1989 bij Geppaart promoveerde.

Veel en mooi. B ij Geppaart strijden

UNIVERS

12 DECEMB ER 1 9 9 6

kwaliteit en kwantiteit om de eerste plaats. Hij gaat in de breedte, maar vooral in de diepte. Het aantal promo­ vendi dat hij begeleidt is beperkt, maar wie bij Geppaart promoveert, wordt wel hoogleraar. Een fiscaal expert, ge­ nuanceerd in zijn betoog, afgewogen in zijn oordeel, overtuigend in zijn presentatie, hoffelijk in zijn voorko­ men. Een autoriteit kortom.

Een heel zorgzaam figuur ook, om­ schrijft collega Essers hem, "en dat heeft altijd z'n uitstraling gehad op studenten". Hoofddocente mr. Inge van Vijfeijken, die de afgelopen jaren het vak Vermogens­ en successie­ recht van Geppaart heeft over geno­ men, erkent dat laatste. "Vroeger was ik studentassistent bij Geppaart. En hij heeft altijd erg goed voor mij ge­ zorgd." Zij benadrukt het enorme netwerk dat Geppaart in al die jaren

heeft ontwikkeld. "ledere fiscalist in Nederland kent Geppaart. Daarom kennen ze ook allemaal het Fiscaal Instituut. Geppaart is daar de ambas­ sadeur van."

Het is mede door die zorgzaamheid dat er nu zo'n achthonderd studen­ ten (inclusief de postdoctorale groep) fiscale economie of fiscaal recht doen. Studenten die in den lande zeer gewild zijn, zegt Geppaart zelf. "Veel belastingkantoren vragen als eerste aan een sollicitant: 'Heeft u in Til­ burg gestudeerd?' Dat is absoluut een pre. Er zijn ook kantoren die alléén maar onze studenten aannemen. Dat heeft ook te maken met een stelregel die voor alle Tilburgse fiscalisten geldt: v/erk nooit mee aan fraude.

Natuurlijk omdat het niet mag. Maar ook omdat je dan gechanteerd kunt worden. Maar het belangrijkste wat

achter die regel zit is: wanneer je in Tilburg gestudeerd hebt, heb je frau­ duleuze klussen helemaal niet nodig.

Er is voor jou genoeg ander werk."

Peter Essers heeft Geppaart ook van dichtbij meegemaakt als promotor.

"Ik promoveerde bij Jan van Dijck én Geppaart, twee heel uiteenlopende figuren. Van Dijck is de man van de confrontatie, bij hem promoveren was constant loopgravenwerk. Geppaart is de man van het compromis. Hij is ie­ mand die benadrukt dat je ook begrip moet opbrengen voor de standpunten van een ander. In die zin is hij een ech­ te jurist. Steeds zoekt hij de nuance.

Maar als je alle nuanceringen achter de rug hebt, en je hebt hem dan te­ gen, dan heb je aan hem ook een ge­ ducht tegenstander. Zo was hij ook als decaan: als er iets besloten was, dan stond hij er ook voor."

Was professor Herman Schoordijk al vanaf zijn geboorte jurist, zo gaat de grap op de Tilburgse rechtenfaculteit, Chris Geppaart weet 'pas' op twaalf­ jarige leeftijd dat hij het métier in wil Kent een notaris en vindt diens werk wel aardig, zodoende. Geppaarts va­ der stelt echter de Rijksbelastingaca­ demie voor, 'want bij de belasting­ dienst is altijd werk'. Een "gouden ad­ vies", zegt de zoon.

Na de Rijksbelastingacademie van Rotterdam werkt Geppaart enkele ja­ ren als belastinginspecteur en haalt ondertussen zijn meestertitel. En na een periode van drie jaar als substi­ tuut­griffier van de Hoge Raad, pi"' moveert hij. Een jaar later, in 1966, wordt hij hoogleraar B elastingrecht aan de KUB , als opvolger van prol M. Smeets.

Chris Geppaart is in de fiscale we­

reld ­ want daarover gaat het hier ­ een gerespecteerd man met gezag.

Een Tilburgse eminence grise van het belastingrecht, wiens betekenis ver­ der dan midden­Brabant reikt. 0£ be­ ter: de eminence d'argente, een man wiens zilverwitte haardos iets engel­ achtigs heeft. Zijn even witte wenk­ brauwen zijn daarentegen opvallend en krachtig.

Na meer dan veertig jaar werkzaam te zijn geweest in het belastingrecht, heeft Geppaart ­ hij werd pas 65 ­ het vak verlaten. Woensdag 11 december sprak hij zijn afscheidsrede uit.

Zijn naam blijft verbonden aan de belastingwetenschap, zegt prof.mr.

Dick Schonis, de eerste promoven­ dus van Geppaart in 1985 en nu hoog­ leraar B elastingrecht in Nijmegen.

Omdat, zegt Schonis, Geppaart zich niet zozeer heeft bezig gehouden met modieuze onderwerpen, maar veel meer met fundamentele. Geen tijde­ lijke maar tijdloze thema's: Geppaart concentreerde zich, al sinds zijn pro­ motie, op de methodologie en de for­ mele kant van het belastingrecht.

V

ooropgesteld, ik heb géén bood­ schap, zegt Chris Geppaart zelf twee weken voor zijn afscheidsrede (er is dan nog geen vraag gesteld). Om dan los te barsten over de Europese belastingrechtspraak en het Hof van Justitie in Luxemburg, onderwerpen die ook in zijn rede [F iscale rechts­ vinding in het kader van de Europe­ se Unie] aan de orde komen en waar het nodige mis mee is.

Het zijn eigenlijk thema's die al voor­ komen in zijn veelvuldig geroemde proefschrift F iscale rechtsvinding (Leiden, 1965). Dat wordt nog steeds herdrukt, omdat, zoals de auteur het zegt, "de methode van onderzoek nog steeds valide is".

Levert zoiets ook nog wat opl

"Ik ben er nooit echt rijk van gewor­ den. Ik denk dat er nu tegen de drie­ duizend van zijn verkocht'. Je krijgt zo'n tien procent van de verkoopprijs en dan gaat er ook nog eens 60 pro­ cent belasting van af. Misschien dat ik er een tweedehands Eend van had kunnen kopen."

"In de rechtswetenschap moet zo geschreven worden dat het ook te begrijpen is. Veel wettelijke bepalin­ gen zijn volstrekt onbegrijpelijk. Om die reden ben ik voorstander van eenvoudiger taalgebruik in de wetge­

'Vtal licn ik hlij 'ê^t ï ^ C h r i s mag zeg­ {;en!" In de Hcrkoingeving van Chris Gppjjaarl i> dat o<ri gevleugeld gezeg­ de geworden. 1 k hel) het citaat ontleend aan een bkctch die werd opgevoerd door Chris Caanen, waarin hij de sta­ tusverhoging beschreef die hem in zijn relatie met Chris Geppaart ten deel was gevallen door de succesvolle afron­ ding van zijn promotie en de verkrij­ ging van de doctorstitel. Voor mij is deze ontboezeming typerend voor de persoon Chris Geppaart. Chris Gep­ paart is een geleerde, in hart en nie­ ren. En zo gedraagt hij zich ook. Even­ wichtig, beredenerend zijn koers be­ palend, steeds zich bewust zijnde van zijn verantwoordelijkheid, opererend binnen de sfeer van geleerden onder elkaar. Hij heeft een natuurlijke nei­ ging afstand te scheppen ten opzichte van de tumultueuze buitenwereld, niet door arrogantie of onbetrokkenheid, maar door waardigheid.

Een studiegenoot en latere collega­ hoogleraar en decaan van de j u r i ­ dische faculteit in Leiden, prof. Koos Reugebrink bekende bij het zilveren ambtsjubileum van Geppaart in 1991: "Ik was een beetje bang voor hem. Op de Rijksbelasting Academie was Gep­ paart al iemand die zich duidelijk onderscheidde: te midden van de vele studenten a l d a a r was hij de j u r i s t avant la lettre. Dat wist hij en daar gedroeg hij zich ook naar. Ik ging het

ving. Maar dan krijg je een ander pro­ bleem: omdat je te veel aan de rech­ ter moet overlaten, werkt dat niet.

Een eenvoudige zin als vermogen wordt belast levert grote moeilijkhe­ den op want uiteindelijk zal de rech­ ter moeten bepalen wat 'vermogen' is."

Waarom woont u eigenlijk niet in Belgiél

Over de belastingvlucht naar B elgië gaat een grapje. Sommigen mensen hebben wat vermogen en gaan in Bel­ gië wonen, waar geen vermogens­ belasting wordt geheven. Hier betaal je acht gulden over iedere duizend gulden vermogen. Maar er zijn ook mensen die zó vermogend zijn, dat ze het zich kunnen veroorloven om in Nederland te blijven wonen. Ik heb goede hoop en het gevoel dat de belas­ tingvlucht na 1 januari ten einde loopt. Dividend uit aandelen in familievennootschappen wordt dan anders belast, B elgië wordt dan een stuk minder aantrekkelijk. Ik voor­ spel dat de Nederlandse schatkist daardoor honderden miljoenen aan belastinggeld binnen kan houden."

Is dat DU harmonisatie van de Europese wetge­ vingl

"Nee hoor. De Europese wetgeving doet niets op gebied van harmonisa­ tie en ook de komende tien jaar zal er nog weinig resultaat geboekt wor­ den. Het Hof in Luxemburg is wél bezig om te komen tot harmonisa­ tie. Dat leidt echter tot een democra­ tisch tekort: want dan zullen beslis­ singen genomen worden door de rechter en niet de wetgever. Daarmee ben ik het principieel niet eens. Het is op den duur volstrekt onwerkbaar.

Want op grond waarvan heeft de Luxemburgse rechter deze bevoegd­ heid? Omdat er geen duidelijke op­ dracht van de wetgever is, vullen de Europese rechters hun bevoegdheden zelf in, en dat doen ze te ruim. Zij k u n n e n Nederlandse belasting­ wetten onverbindend verklaren ­ zeg maar: ze werken dan niet meer. Het vreemde is dan dat onze belasting­ wetten, die wél democratisch gefun­ deerd zijn en met veel overleg en moeite tot stand gekomen zijn, on­ verbindend worden verklaard door een rechter die buiten zijn bevoegd­ heden treedt. Hoe moet het wel? Laat het Hof in Luxemburg maar aan­ bevelingen doen, zeggen waar wij het niet goed doen en dan passen we dat

aan. Dan pas is er sprake van een democratisch proces."

Geppaart zegt het volstrekt neutraal, maar die afstandeli)kheid is schijn.

Hij is er niet de man naar om zich als wetenschapper geheel en al op te sluiten in de ivoren toren. Hij zoekt invloedrijke terreinen op. Zo is hij tussen 1984 en 1992 decaan van de rechtenfaculteit (een recordperiode).

Hij is raadsheer­plaatsvervanger aan het Hof van Den Haag. Lid van de Koninklijke Akademie van Weten­ schappen. Zit in de commissie­ Scheltema, die zich buigt over de Algemene Wet B estuursrecht. Hij is

"Een politieke carrière heb ik nooit geambieerd. Dan was ik liever diplomaat" voorzitter van de Wetenschappelijke Commissie van de Nederlandse Fe­ deratie van B elastingadviseurs, re­ dactievoorzitter van vakblad Be­ slissingen Nederlandse Belasting­ rechtspraak en redacteur van het Weekblad voor F iscaal Recht. Hij vormt samen met Cees Flinterman, hoogleraar Internationaal Recht in Maastricht de Commissie Rechts­ bescherming van het ministerie van Financiën. Geppaart: "Je móet de praktijk in. Net zoals een hartchirurg niet kan volstaan met het geven van colleges, moet een belastingkundige voeling houden met de praktijk."

G

eppaart vervult functies die je pas ten deel vallen als je een be­ hoorlijke staat van dienst hebt opge­ bouwd. Dr. Willem Vermeend, de staatssecretaris van Financiën die fis­ cale zaken in zijn portefeuille heeft, zegt het zo: "Geppaart is erg goed in het formele recht, sterker nog: daar­ in excelleert hij. Om die reden heb ik hem, samen met Flinterman, ge­ vraagd voor de Commissie Rechts­ bescherming. Veel van het werk in die commissie handelt namelijk over het formele recht. Maar Geppaart is niet alleen deskundig op dat terrein, hij heeft ook een zekere autoriteit.

Dat is erg belangrijk. Verder is Gep­ paart gewoon een plezierig man om mee te werken, iemand met wie je

goed kunt overleggen. Dat wordt op het departement ook zo ervaren."

Vermeend wordt wel eens omschre­ ven als iemand die in de belas­ tingwetgeving het gaspedaal intrapt, en Geppaart als degene die als reac­ tie daarop op de rem gaat staan. "Ook al is mijn achtergrond anders dan die van Geppaart, onze visies botsen ei­ genlijk nooit", zegt de staatssecre­ taris. "Ik ben veel meer economisch georinteerd, meer een pragmaticus, Geppaart heeft een sterk juridische inslag. Hij houdt mij steeds bij de les.

We vullen we elkaar eerder aan."

Prof.mr. C. Flinterman heeft Gep­ paart leren kennen als 'een zeer des­ kundig en integer fiscalist met een zeer wijde interesse op het hele ge­ bied van het recht'. "In onze werk­ groep neemt hij altijd ruim de tijd om mij, niet­fiscalist, de fijne kneepjes van zijn vak uit te leggen. Daarin ge­ bruikt hij altijd cases waarin steevast de Flinterman BV figureert, overigens bijna altijd in een gunstige rol. Je kon aan hem zien en voelen dat hij een geboren docent is met een grote lief­ de en aandacht voor zijn studenten."

Men roemt u in die nevenfuncties. Zat een politieke baan er niet inl

"M'n vrouw heeft altijd gezegd: 'Als je dat doet, regel dan maar gelijk een advocaat voor de scheiding.' Natuur­ lijk zei ze dat niet met zoveel woor­ den, daarvoor was ze een veel te lie­ ve vrouw. 'De politiek kan de nuan­ ce uit de mensen halen, men wordt er hard door', zei ze. Ik heb het ei­ genlijk ook nooit gewild. Ook van­ uit de wetenschap, via je geschriften, kun je invloed uitoefenen op het belastingrecht. In wezen doet zo'n Vermeend veel vergelijkbaar werk: stukken lezen. Maar ik hoef niet te smoezen met de Kamerleden. Nee, een politieke carrière heb ik nooit geambieerd. Dan was ik liever diplo­ maat geworden."

Bent u dan nooit gevraagd voor boge politieke of juridische functies!

"Jazeker. Ik ben ooit voorgedragen voor de Hoge Raad, maar ik heb de vertrouwenscommissie verzocht om van die lijst afgehaald te worden.

Daarnaast ben ik ooit gevraagd als staatssecretaris van Financiën. Dat heb ik niet gedaan."

Wie werd bet well

■ Leo Stevens Dijck die als standwerker met verve zijn vak verkocht in rondborstige kri­ tische bewoordingen. Anderzijds (de helaas afgelopen zomer overleden) prof. Dieter B rüU die zijn vak do­ ceerde met een rechtsfilosofische en rechtssociologisehe bevlogenheid en abstractiegraad die het bevattingsver­ mogen van menig student duidelijk te boven ging. Daartussen was Chris Gep­ p a a r t een belangrijke v e r b i n d e n d e schakel die zich bewoog op het raak­ vlak van wenselijk en geldend reeht en die zich uitdrukte in zorgvuldig opge­ bouwde ­ voor mij soms aan deftigheid rakende ­ zinnen die een schat aan fijn­ zinnige juridische kennis openbaarde die ik toentertijd lang niet altijd op waarde kon schatten, maar die toch zodanig vormende waarde had dat ik mij in mijn latere beroepsbeoefening vele malen bewust ben geweest van de fundamentele waarden die Geppaart heeft weten over te brengen. Degene die zijn proefschriftFisca/e rechtsvin­ ding leest, zal zelf ervaren wat ik hier­ mee bedoel.

Samen met Van Dijck en B rüU heeft

Wat is daar zo bijzonder am dat je er een staatssecretariaat voor laat schieten!

"Die geweldige academische vrijheid en ruimte, zonder dat dat vervalt in vrijblijvendheid. En: het contact met jonge mensen."

Wat zou u gedaan hebben wanneer u bewinds­ man zou zijn met belastingen in uw porte­ feuille!

"Het klinkt misschien als een open deur: ik zou pleiten voor een veel eenvoudiger belastingsysteem, en ik zou de belastingdruk willen verlagen.

Als je ziet hoeveel geld er nu wordt rondgepompt: dat kost handenvol en is erg onzinnig. In een volledig nieuw belastingstelsel geloof ik overigens niet."

V staat te boek als een 'gevreesd' fiscalist.

"Ik ben geen ruziezoeker of bullebak, hoor. Ik ben een vriendelijk man, die van de zijlijn meekijkt maar wel door de waan van de dag heen prikt. B lijk­ baar heb ik die reputatie van gevreesd fiscalist gekregen toen ik mij midden jaren zeventig hevig verzette tegen de Vermogensaanwasdeling van Den Uyl." ü houdt zich al een tijdlang bezig met de rechtsbescherming van de belastingplichtige.

Is bet daarmee zo slecht gesteld!

"Dat kende wel een aantal lelijke gaten. Vroeger was de belasting­ plichtige een potentiële verdachte.

Die positie is nu toch wel heel an­ ders: de belastingplichtige wordt ge­ acht te goeder trouw te zijn. Die cul­ tuuromslag is eigenlijk ingezet door Van Amelsfoort. Inmiddels heb ik met Flinterman een tiental adviezen aan Vermeend uitgebracht, die ove­ rigens allemaal zijn gevolgd. Dat geeft toch wel aan dat rechtsbe­ scherming van de belastingbetaler nog steeds erg belangrijk is."

Wat gaat u nu doen!

"Ik heb nog vreselijk veel te doen.

Mijn werk voor Beslissingen Neder­ landse Belastingrechtspraak, de commissie­Scheltema, de KNAW. Ik heb één commissariaat, misschien dat ik dat ga uitbouwen. Een rusti­ ger leven zit er voorlopig niet in."

"Dat zeg ik niet."

Een fiscaal­jurist p u r sang met een fotogenieke beminnelijkheid debat met hem altijd uit de weg, tegen­ over verbaal geweld plaatste hij argu­ menten, en die winnen altijd. Mijn vrees was dan ook gemengd met ont­ zag, en dat is na onze studie niet min­ der geworden." Het was daarom niet zonder betekenis als je 'Chris' mocht zeggen en daarmee toegang kreeg tot zijn inner circle. Tot zijn strikt per­ soonlijke leven waren en zijn slechts weinigen uitverkoren, want Chris Gep­ paart heeft kwaliteit altijd ruimschoots verkozen boven kwantiteit.

Alhoewel het voorgaande zou doen veronderstellen dat Chris Geppaart een hooghartige levenshouding zou hebben, is dit allerminst het geval. Ik heb met hem in diverse levensfasen mogen samenwerken. Zijn oordelen kunnen scherp zijn, maar zijn nooit kwetsend. De fotogenieke beminnelijk­ heid die hij uitstraalt is geen pose, m a a r een g r o n d h o u d i n g . In mijn studentenperiode heb ik Geppaart le­ ren kennen als een rustgevend tableau in het contrastrijke Tilburgse drieluik van prominente hoogleraren in het belastingrecht. Enerzijds prof. Jan van

Waarom niet!

"Ach ja, waarom ook niet. Dat werd toen Marius van Amelsfoort. Ik koos er zelf voor om hoogleraar te blijven."

Chris Geppaart een unieke studierich­ ting opgebouwd. Uniek niet alleen in intellectuele zin, maar ook in sociaal opzicht. De fiscale hoogleraren in het algemeen, en wellicht Geppaart in het bijzonder, waren zorgzaam voor hun studenten. Ze zagen er naar vermogen op toe dat hun studenten ook na af­ ronding van hun studie goed terecht kwamen. Aan Geppaart dank ik dan ook mijn eerste landelijke voordrach­ ten in de fiscale wereld. Dankzij zijn grote netwerk werden aan de studen­ ten en afgestudeerden vele kansen ge­ boden. Tilburg maakte daarbij school in de goede zin van het woord en Gep­ paart was daarin in dubbel opzicht meester.

Nadien heb ik in vele wetenschappe­ lijke en redactionele verbanden met Chris Geppaart mogen samenwerken en van zijn wijsheid mogen profiteren.

Zijn passie voor de fiscale methodolo­ gie en zijn inzet voor de verbetering van de fiscale rechtsbescherming heb­ ben hem tot een erkende autoriteit ge­ maakt. Als voorzitter van de redactie van het voor de belastingwereld toon­

aangevende Weekblad voor F iscaal Recht heeft hij direct of indirect een grote invloed gehad op de ontwikke­ lingen binnen het fiscale beleid en de fiscale wetenschap. Hij heeft daarbij zijn zienswijze nooit op een opdrin­ gerige of drammerige wijze aan de man gebracht, doch ­ zoals een heer van stand betaamt ­ zijn inzichten over de loop der fiscale dingen op verheven wijze kenbaar gemaakt op de jaarlijk­ se B clastingadviseursdagen. Zijn be­ houdende opstelling zou ik niet kwali­ ficeren als 'conservatief', want binnen de patriarchaal­behoudende koers die hij bestuurlijk wenste te varen, liet hij altijd voldoende s p e e l r u i m t e voor nieuwe ideeën en nieuwe wensen. Soms moest deze bevochten worden, maar dat behoefde nimmer op pinnige wij­ ze.

De KUB neemt afscheid van een mar­ kante persoon; een wijze geleerde. Ik veronderstel en hoop dat de fiscale wereld nog geruime tijd kan profite­ ren van de inzichten van Chris Gep­ paart. Het is spijtig dal in de periode waarin het allemaal wat rustiger zou kunnen, hij hel zonder het gezelschap van zijn onlangs overleden vrouw moet stellen. Ze hadden samen anders ver­ diend.

PKOF.DR. L.G.M. STKVENS IS IIOOCLKKAAR FlSCALK EcONOMIK \\N l)K EH\SML'S UNIVKRSITKIT ROÏTKRDAM.

U N I V E R S E f 3 12 llECEMMR 1996

universitaire agenda academische plechtigheden

Dietvorst zal zijn ambt aanvaarden met het houden van een openbare rede, getiteld ■ De jaren tellen' Aanvang 16 15 uur, aula KUB

16 december [ma] Promotie drs. H.A.F, ter Horst Promotor prof dr A H J J Kolnaar Titel proefschrift "Socialism, Capitalism, and Transition with special reference to Poland' Aanvang 14 15 uur, aula KUB Promotie drs. C.L.J.P. van Raaite Promotor­ prof dr P H M Ruys Copromotor dr R P Gilles Titel proefschrift "Market Formation and Market Selection" Aanvang 16 15 uur, aula KUB

17 december [di]

overige activiteiten 10 december [di] Filosofisclie lezing De Faculteit der Wijsbegeerte van de KUB organiseert een filosofische lezing door prof dr Patricia de Marte laere over ' Wittgenstein waarheid bij wijze van spre ken" Meer info 4663494 Aanvang 20 00 uur, KUB, AZ 114 Concert

Promotie drs. B. van Aarie Promotor prof dr H P Huizinga Titel proefschrift "Essays on Monetary and Fiscal Policy Interaction Applications to EMU and Eastern Europe" Aanvang 16 15 uur aula KUB

De Koninklijke Liedertafel "Souvenir des Montagnards verzorgt een optreden van het Combattimento Consort Amsterdam o I v Jan Willem Vnend Studenten heb ben op vertoon van hun collegekaart gratis toegang Aanvang 20 15 uur, aula KUB

13 december [vr]

10 januari 1997 [vr] Promotie mr. J.A.F. Peters Promotoren prof mr J J van Kreveld en prof mr M J G C Raaijmakers Titel proefschrift 'Publiek rechtelijke Rechtspersonen" Aanvang 16 15 uur, aula KUB

17 januari 1997 [vr] inaugurele rede prof.dr. G.J.B. Dietvorst Bijzonder hoogleraar Fiscale en civielrechtelijke as pecten van de toekomstvoorzieningen prof dr G J.B

BibI iotiieekinformatiedag De Bibliotheek van de KUB organiseert een informatie­ dag meteen rondleiding door de bibliotheek, een intro ductie en presentatie door mr H G eleijnse (bibliothe cans KUB) en een presentatie/demonstratie door drs S Veling, directeur Rekencentrum KUB Aanvang 09 45 uur, gebouw Y , KUB internationale JURIX Conferentie Het Schoordijk Instituut organiseert de 9e Internationa­ le JURIX Conferentie met als thema ' Legal Knowledge­ Based Systems' Info R. van Kralmgen 4668193 Aanvang 10.15 uur, QZ 101

Nederland heeft zich in de afgelopen decennia ontwikkeld tot hèt Europese distributieland. Maar het verkeersinfarct waarmee de Nederlandse transportondernemer dagelijks te maken heeft, bedreigt niet alleen de economische mobiliteit in ons land. i ^ Ook het werk van veel mensen en onze sterke con­ E l l WJll currentiepositie komen in het gedrang.

1_ Transport wordt niet voor niets de bloedsomloop van onze samenleving genoemd. Heb je er wel eens bij stil gestaan wat er zou gebeuren als de transportsector massaal met vakantie zou gaan? Of erger nog, helemaal zou stilvallen? In de supermarkt zijn dan binnen 24 uur geen 'versartikelen' meer verkrijgbaar. En binnen een week zijn de winkels helemaal leeg. Vandaar dat we met z'n allen moeten werken aan een goede doorstroming van het goederenvervoer over de weg. Want zonder transport staat alles stil!

12 t / m 14 december [do­zo] Lustru mconferentie De Faculteit Sociale Wetenschappen {Vrijetijdwe tenschap) organiseert een dne daagse conferen tie met als thema, New Strategies for Everydag Life Work, Free Time and Consumption' Onder deel van dit congres is de openbare forumdiscus sie op donderdag 12 december van 20 00 22 00 uurindeaula Thema van deze discuSsie is Eco nomic restructunng and daily life, effects of the global economy" Entree f 1 0 , ­ ,toegangskaarten zijn op 12 december vanaf 19 15 uur verkrijgbaar bij de ingang van de aula. Inschrijfformulieren ver krijgbaar bij Lisette Hegge, S 229, tel 4662895 Aanvang 20 00 uur, aula KUB

18 december [wo] Concert De Koninklijke Liedertafel Souvenir des Montag nards' verzorgt een optreden van het Philharmo ma Quartett Studenten hebben op vertoon van hun collegekaart gratis toegang Aanvang 20 15 uur, aula KUB

Entree gratis Info 5369823 (Kirsten) of 4682645 (Suzanne) Aanvang 20 00 uur, Mariakapel, Mana Ziekenhuis.

Dr Deelenstraat 5, Tilburg

Tentoonstellingen Marjolijn Mandersloot De Eindhovense Marjolijn Mandersloot heeft in haar atelier een waar arsenaal aan cunositeiten verzameld die de basis vormen van haar werk De 'gevonden voorwerpen lijken allemaal een moment van meta morfose af te wachten Organisatie Instituut voor Sociaal­wetenschappelijk beleidsonderzoek en ad vies (IVA) Tot 24 december, gebouw P, bij kamer P 9 20 Latijnse boei<en en handschriften Per Omnia saecula, door alle eeuwen, luidt het mot to van de expositie waar Latijnse werken en vertalm gen van klassieke auteurs te zien zijn en o a Latijn se vertalingen van de stripboeken Asterix en Obelix, Donald Duck en Micky Mouse Tot 13 december. Theologische Faculteit, Academie laan 9, Tilburg

20 december [vr] Kerstconcert Studentenkoor Contrast geeft een kerstconcert met werken van de Misa Criolla, Ramirez en de Liebeslieder van Brahms. Kaarten a f 12,50 en f

10,­ Aanvang 20 00 uur, St. Petrus en Pauluskerk, Vierwinüenlaan, Tilburg Concert Ananta brengt een concert ten gehore Het pro­ gramma bevat de Symfonie nr 8 van Schubert, het I e pianoconcert van Beethoven en de ouver ture l'ftaliana in Algen van Rossini De dirigent is Antony Hermus en de solist is Leonard van Lier

Redactie: Angela van Schendel Informatie zenden naar: Univers t.a v. Universitaire agenda kamer A17 Postbus 901S3 5000 LE Tliburg iVlail: SchendeiSKUB.NL

N.B.: De bij TIGEAK aangesloten studieverenigingen kunnen berichten voor de agenda uitsluitend inleveren bij TIGEAK, Daniel Braat, R7, tel. 4662992.

Velen buigen zich over de fileproblematiek.

Ook onderwijsinstellingen tonen steeds meer aandacht. Daarom willen de samenwerkende organi­ saties 'Nederland Distributieland' en 'Transport en Logistiek Nederland' de creatieve denkkracht op de Nederlandse universiteiten, hogescholen en acade­ mies stimuleren met een scriptieprijs. Deze prijs is bedoeld voor studenten van deze instellingen, die met innovatieve ideeën nieuwe impulsen geven aan de discussie over dit onderwerp.

De auteur van de winnende scriptie ont­ vangt ƒ 20.000,-. Voor eventuele genomineerden (maximaal 2) is een prijs van ƒ 5.000,- gereserveerd.

Alle deelnemers ontvangen een aandenken met een certificaat van deelname.

Studeer je afin de periode van september 1996 tot september 1997?

En kies je voor dit onderwerp of een onderdeel ervan (besluitvorming, technische of sociale oplossingen)? Zorg dan dat je in

f 20.000.- met een (afstudeer)scriptie "^ het bezit komt van de brochure 'Verzin een truck!'; Scriptieprijs Economie en Mobiliteit 1997. Dat kan door te bellen met het Secretariaat 'Verzin een truck!'; Scriptieprijs Economie en Mobiliteit 1997, drs. J.B.S.H. Liem, Projectmedewerkster Scriptieprijs, telefoon 079 - 36 36 212. Het adres is: Postbus 3008, 2700 KS Zoetermeer.

E-mail: mail@hidc.nl Meer informatie vind je ook op Internet: http://www.hidc.nl/scriptie

Transport en Logistiek Nederland De ondernemersorganisatie voor het goederenvervoer

Nederland Distributieland

S T I L T E

Illustratie Remco Tazelaar

S t i l l e , zo z e g t Van D a l e , is e e n t o e s t a n d d a t e r g e e n of w e i n i g g e l u i d w o r d t g e h o o r d , d a t e r w e i n i g of n i e t g e s p r o k e n w o r d t . H e t l i j k t e e n u i t s t e k e n d e t o e s t a n d v o o r d e a c a d e m i c u s en d e s t u d e n t d i e d a t wil w o r d e n . M a a r o p de m o d e r n e u n i v e r s i t e i t k o m t h e t z e l d e n m e e r t o t o n g e s t o o r d l e z e n , n a d e n k e n , of r u s t i g w i k k e n e n w e g e n .

U n i v e r s g i n g o p k o u s e n v o e t e n de c a m p u s o p , o p z o e k n a a r r u s t en s t i l t e .

D i e is s p a a r z a a m en zelfs in T i l b u r g v e r b a n n e n n a a r d e d e a v o n d u r e n of n a a r z o i e t s als e e n s t i l t e c e n t r u m , h ĂŠ t t e k e n v a n d e m o d e r n e t i j d .

W e r k d r u k n e e m t t o e en v r i j e t i j d w o r d t m i n d e r , o o k o p de u n i v e r s i t e i t * L a a t op de a v o n d v i n d e n a i o ' s en s t u d e n t e n r u s t op de KUB * W e t e n s c h a p p e r s o v e r s t i l t e * L i e v e r d a n de a c a d e m i e : v o g e l s k i j k e n en f o t o g r a f e r e n in Z u i d - A m e r i k a * S t i l t e in de b e t o n n e n j u n g l e v a n New York * De p e r s o o n l i j k e s t i l t e v a n m e d e w e r k e r s en s t u d e n t e n

Juliet Schor: "Als het leven alleen maar bestaat uit werken, verlies je waarden" [Foto: Enk van der BurgtJ

Nederlanders raken langzaam net zo overwerkt als Amerikanen

De wereld gaat ĂŠcht aan vlijt ten onder Omschrijving van het nnodeme leven in drie woorden: drul<, druk, druk. Het blijkt in toenemende mate nog te kloppen ook. Dat zegt althans Prof.dr. Juliet Schor in haar boek The overworked American (1991). Er wordt meer werk gedaan tijdens steeds meer werkuren, constateert ze daarin. De wereld gaat ĂŠcht aan vlijt ten onder. Want ook in Nederland ziet Schor het langzaam die kant op gaan. Toch heeft de Amerikaanse vrijetijdwetenschapper ook een sprankje hoop te bieden. In het land van de onbegrensde mogelijkheden ontdekken steeds meer mensen dat er wel een grens is aan hun eigen mogelijkheden. Downshifters in Amerika stappen vrijwillig uit de rat race en doen het met een beetje minder.

Adrian van den Eerenbeemt

UNIVERS

12 DECEMBER 1 9 9 6

en goed gesprek bij een toevallige ontmoeting is er tegenwoordig meestal [^niet bij. Het antwoord op fde standaardvraag 'hoe gaat het' geeft daar weinig ruimte toe: "Ach, druk, druk, druk. fe kent dat wel." Dat lijkt logisch, gezien het scala aan manieren om je tijd door te brengen die de naoorlogse Westerse samenleving biedt. Nadat de deur van kantoor of fabriek gesloten wordt, schreeuwen steeds meer mogelijkheden van vrijetijdsbesteding om aandacht. Gelukkig, zo luidt de algemene indruk, werken we minder dan onze voorouders.

Fout, schrijft prof.dr. Juliet Schor in haar boek The overworked American. Ze noemt daarin het idee dat de mens in de moderne kapitalistische maatschappij minder hoeft te werken een misvatting. "Voor het kapitalisme maakten de meeste mensen helemaal geen lange dagen. Het levenstempo was laag, bedaard zelfs,- het tempo van werken was ontspannen.

Onze voorouders waren dan wel niet rijk, maar ze hadden een overvloed aan vrije tijd," schrijft ze.

"De toename van het aantal werkuren begon in de jaren zeventig met kleine stapjes," legt Schor uit, "maar in de loop der jaren werden die stapjes steeds groter. Eind jaren tachtig was het aantal werkuren dan ook enorm toegenomen. Mensen met

werk hebben steeds minder vrije tijd." Dat gaat vooral op voor de hoger opgeleiden en de werknemers in het bedrijfsleven, zowel mannen als vrouwen. Een belangrijke reden voor dat extra werk is dat mensen meer geld willen, of dat moeten verdienen om toe te kunnen geven aan het consumentisme.

Zo verging het werknemers in Amerika, maar ook in Nederland dreigt het die kant op te gaan, constateert Schor: "Ik zie ook hier het begin van een afname van vrije tijd. Meer uren worden werkend doorgebracht en tegelijkertijd is er een toename van de tijd die wordt besteed aan zorgtaken.

Het is dus heel goed mogelijk dat hetzelfde proces ook hier in gang gezet is."

E

en paar jaar voordat Schor de overwerkte Amerikaan beschreef, was ze zelf ook zo, laat ze weten in de inleiding van haar boek. Rondrennen door het leven met de wens toch vooral geen tijd te verspillen, tot ze twijfels kreeg over de juistheid van die levenswijze.

Dat heeft er niet toe geleid dat ze het inmiddels rustiger heeft gekregen, zegt ze nu. "Mijn eigen situatie is gecompliceerd. Weliswaar ben ik minder uren gaan werken, maar vervolgens werd het werk veel intensiever. Ik heb ondertussen twee kinderen gekregen, daardoor heb ik meer

I

werk in het huishouden. Bovendien kreeg ik het extra druk door alle aandacht voor het boek. Ik werd veel gevraagd voor spreekbeurten en interviews."

"De druk van het consumentisme is behoorlijk krachtig" "Ik breng nu wel minder uren door op de universiteit, veel werk doe ik nu thuis. Het voordeel daarvan is dat ik niet meer hoef te reizen, ik hoef me niet te kleden en er is niemand die tijdens het werk over mijn schouder kijkt. Thuis werk ik veel intenser. Ik doe de deur dicht en word niet gestoord. Je kunt harder werken omdat er minder onderbrekingen zijn.

Ook op mijn kamer hier werk ik intensiever. Vroeger had ik meer werkuren, maar het werk zelf was veel meer relaxt."

Alleen al uit eigen ervaring kan Schor dan ook zeggen dat het boerderijmodel van Volkskrant-journaliste Pauline Terreehorst (thuiswerken in de informatiesamenleving) geen heil biedt voor de overwerkte Amerikaan en straks ook Nederlander. "Dat is de grote misvatting over thuiswer-

I

"''Tw^p

W ken. De plaats van het werk bepaalt niet hoeveel uren je werkt. Hoewel mensen die veel tijd kwijt zijn aan pendelen zich daardoor een lange reis kunnen besparen, is het niet een wondermiddel tegen te veel werken.

Het gaat om de vraag hoeveel uren je werkt. Je merkt dan dat sommige

thuiswerkers klagen dat thuis het werk versnipperd wordt en daardoor de werkdag langer. Zelf vind ik het geweldig om te doen, maar het is niet de oplossing van een hoop proble­ men."

En problemen zijn er, door dat als­ maar meer werken. "Een collega van Harvard ziet een afname van de so­ ciale activiteiten. Er wordt minder vrijwilligerswerk gedaan, er wordt minder tijd besteed aan bijvoorbeeld het besturen van een hobby club. Hij zegt dat daardoor de sociale infra­ structuur vermindert en dat dit een slechte zaak is. Ik ben het daar wel mee eens. Zelfs het voorzitter zijn van de postzegelclub heeft namelijk een goede invloed op de samenleving en de economie. Het geeft je bijvoor­ beeld vertrouwen in de samenleving.

Terwijl van het alleen maar thuis achter de tv zitten weinig goeds komt."

"Als het leven alleen maar bestaat uit werken, verlies je de waarden. Er is ook verlies van een balans in het le­ ven die er wel moet zijn. In Amerika wordt dat al zo ervaren. Ik denk dat als je in 1990 aan mensen in Europa had gevraagd of ze de een balans in hun leven ervaren, je 'ja' als antwoord zou hebben gekre­ gen. Maar nu begin­ nen toch ook in Ne­ derland langzaam klachten over het gemis aan balans te komen. Ook wat dit betreft slaat de ame­ rikanisering dus toe.

■^'■"V^anaf mijn geboorlo ben ik doof. Dat lirii ik inmiddi'l.'­ jifaict pUcrd, maar ik hel) liol er nog.slee<ls m^jeilijk iTU'e. Mensen geloven vaak niet dat ik doof' ben. \an tie ene kant is <lat een eomplimenl, aan <le andere kant blijll bet vervelend om de situatie telkens weer uil te leggen en om aan iemand te vragen of hij iets wil herhalen. Voor een ander zal dal misschien geen |)rol)leem zijn, maar voor mezelf wel. "ledere dag loop ik legen mijn handicap aan.

Ik red me voor taehlig procent met lipJezen en voor twintig procent mei klanken, maar hel blijft behelpen. Waar een geluid precies van­ daan komt w<'et ik nooit. Voor aanvang van een college \ oei ik me vaak alleen, ledereen is dan gezellig aan het praten en aan het lachen, be­ halve ik. Dal vind ik nog erger dan in mijn iipfiie oj) mijn kamer zitten.

"Iets anders is dat ik geen emotie kan horen in een slem. Die moet ik uil een gezicht halen.

Muziek luisteren gaat wel. nuiar ik hoor ni<'t ol iemand \als zingt. Dal moei ik allemaal in­ vullen mei mijn fantasie.

'Wal me i,s meegevallen is hel \ olgen van col­ leges. (Geroezemoes kan ik mei behulp van spe­ ciale a[>paraluiir enigszins uitschakelen en ik word zowel door docenten als medestudenten goed geholpen. Docenten zijn niet Ie beroerd om de behandelde slof na het college nog cv en

Nederlanders een hoop invloed bin­ nen. Ik ben dan ook geneigd te zeg­ gen dat de druk van het consumen­ tisme behoorlijk krachtig is."

In toenemende mate wordt de oplos­ sing voor de problemen van het te veel werken gezocht in het terug­ schakelen naar een lagere versnel­ ling, het downshiften, constateert Schor. "Downshifters zijn mensen

"Veel Nederlandse wetenschappers hebben meer werk dan ze aankunnen" die meer balans in hun leven willen.

Meer controle en meer betekenis.

Het wordt gedaan door allerlei ver­ schillende mensen. Sommigen hou­ den zich bezig met New Age, velen niet. Meestal zijn ze wat hoger opge­ leid, vooral blank en middenklasse.

Het zijn vaker vrouwen dan mannen.

De redenen voor dat terugschakelen zijn veelal persoonlijk, maar wat je

wel veel ziet is soul searching over wat er gebeurt in het eigen leven. Ze vinden dat door de verandering alles aan betekenis heeft gewonnen."

"Ik betwijfel of dit fenomeen al in­ gang heeft gevonden in Nederland. Ik heb het nog niet gezien. Er zijn veel redenen om te veronderstellen dat het nog lang zal duren voordat je het­ zelfde hier zult zien." Een van die redenen is volgens Schor dat de Ne­ derlander vooralsnog veel minder werkuren heeft dan de gemiddelde Amerikaan.

O

ok de wereld van de weten­ schap blijft niet gevrijwaard van het meer en meer moe­ ten werken, ziet Schor. "Ik zie zeker de dreiging dat het aantal werkuren van wetenschappers zal toenemen. Er is grotere druk om te publiceren. Je ziet dat de beloning meer wordt ge­ koppeld aan de onderzoeksproducti­ viteit. Er is een toename in de werk­ belasting van docenten. De universi­ teiten nemen geen vervanging meer aan voor mensen die vertrekken. Ook de meeste wetenschappers in Ame­ rika zullen daardoor 'ja' zeggen op de vraag of de werkdruk is toegeno­ men."

T^ In Nederland is het eigenlijk niet veel anders, ervaart de Amerikaanse jia een jaar in Tilburg. "In beide landen zie je wetenschappers heel hard werken. Velen hebben eigenlijk meer werk dan ze

aankunnen. Van collega's in beide landen hoor ik dat ze een grote tijds­ druk ervaren. Zelf merk ik hier nu ook dagelijks dat de druk op de Ne­ derlandse universiteiten enorm toe­ neemt."

Ook voor wetenschappers lonkt dus het alternatief van het downshiften.

Dat bestaat uit drie dingen, legt Schor uit: minder uren werken, minder geld verdienen en minder consumeren.

De vrijgekomen tijd wordt niet meer besteed aan dure, tijdrovende activi­ teiten, maar aan goedkopere arbeids­ intensieve hobby's. Zelf brood bak­ ken in plaats van eten in dure res­ taurants. Wandelen in plaats van dure driedaagse reizen naar de ande­ re kant van de wereld. "Dat is mi­ lieuvriendelijker, maar dat is meer een neveneffect. B ij velen is het mi­ lieu met het voornaamste argument om terug te schakelen naar een lage­ re versnelling in het leven."

'Terugschakelen' kan vrijwillig maar ook onvrijwillig zijn, wanneer men­ sen hun baan geheel of gedeeltelijk kwijtraken. Schor onderzocht met name de vrijwillige versie, "maar één van de opvallende dingen was wel dat mensen die onvrijwillige downshif­ ters waren, zeiden inmiddels niet meer anders te willen leven. De ver­ andering noemden ze een Messing in disguise."

te herhalen en medesludenlen komen al uit zichzelf met hun aantekeningen aaiizilten. Die kan ik dan van ze kopiëren. Luisteren en schrijven Iegelijk is namilijk i<ls ti' veel gc­ V raagd.

"Ik heb twee gelK>ora|)paraaljes. Ms ik stu­ deer in de bunker hier op de KL B zet ik die uit, maar ihuis op mijn kamer blijven ze aan.

Anders schrik ik me hel lazeru­ als er ineens een huisgenoot achter me staat. Dat hoor ik dus echt niel.

IVIaaike Vote! [Foto: RemcQ Tazelaar]

"Dooflieid heefl zeker ook voordi­lcn. 1 k sLiap heerlijk al.s het onweert en wanneer de buren een houseparlv hebben kom ik de voigen<le ochtend als enige fris beneden. " \ o u hel) ik meestal geen overdreven behoef­ te aan rust. \ls ik gestudetrd heb. heb ik juist de behoefte om ra|) of reggae Ie luisteren of om lekker te dansen. ,Slill<' ken ik gcnoig. Ki­ gcnlijk zijn er voor mij tv\ec soorten stille.

Hoog op een heuvel slaan ineen rustieke om­ geving ervaar ik anders dan stille die optreedt doordat ik mijn «ijipar^ituur iiilzel. '^\Xcel je waar ik heel rustig van word? \ a n savoloonmuzick. De tonen zijn laag. maar iile­ aal om mee in slaap te vallen." /(.M//

"Ik slaap heerlijk als het onweert" Mwiki \ ( ) i i

- I I 1)1 M l

I'sV I

MOllK.lt

Heen de snikken van "Unheimlich", is het enige woord dat Ronald de Boer door drs. Michel van den Heuvel kan vinbreken de stilte in de den om de campus laat in de avond postkamer van ge- te omschrijven. Het is half elf en de bouw B. De Ajacied docent beëindigt juist ergens in gebarst op het scherm in tranen uit na bouw S zijn college psychopatholoeen lawaaierige avond in een stadion gie voor deeltijders. Hij laat zich nog in Zurich. Een zege op de Grasshop- eens achterover zakken in zijn stoel pers betekent emotie en hectische om te mijmeren over stilte. Eigenlijk taferelen, want Ajax is een ronde ver- vindt hij het maar niks, zo laat nog der. Bewaker Thomas Van Gulik be- op de KUB. Hij vindt overdag college gint aan zijn laatste ronde door ge- geven dan ook leuker dan 's avonds. bouw A. Hij vindt het leuk, dat Ajax "Als ik dadelijk naar mijn auto ga, wint, maar het is al even na elven en en die staat daar alleen op de verlahet werk wacht. Eenzaam werk in ten parkeerplaats, dan voel ik me stilte, want A is rond deze tijd werke- toch een beetje angstig. Unheimlich, lijk uitgestorven. ja. Vreemd eigenlijk, mensen kunnen Niemand die beter weet wat stilte op tegenwoordig de stilte niet meer de KUB betekent dan de groep bewa- verdragen, omdat ze dat koppelen aan kers m de postkamer. De gebouwen ellende of gevaar." kennen ze door en door. "P is niet Tegelijkertijd wenst Van den Heuvel fijn", zegt Van Gulik, "al die nauwe zichzelf soms wel stilte toe, om even gangetjes." Gebouw A, dat is toch het drukke bestaan te ontvluchten. wel het mooiste, vindt de bewaker. "Ik zou best wel eens door de Hima"Ruimtelijk, hè", verklaart hij. Eer- laya willen wandelen. Daar komt de der op de avond spreekt zijn collega snelheid even tot stilstand. Maar als Joop Sleddens zijn voorkeur uit voor ik daar alleen zou lopen, dan zou ik het gebouw. "Als je daar doorheen toch overweldigd zijn en waarschijnloopt, terwijl het zo stil is. Dan ge- lijk bang. Ik zou laat op de avond al beurt er iets met je. Het is bijna niet eens door de Warande willen loiets...ik weet niet. Laat ik zeggen dat pen. Ik moet ook tot mijn schaamte het een eigen sfeer heeft. Niet ver- bekennen dat ik nog nooit het stiltecentrum heb bezocht. Je hebt het zo keerd overigens hoor."

In A is bijna geen geluid te horen, be- druk met de dagelijkse bezigheden halve de voetstappen van Van Gulik.

Een schril contrast met wat je ziet, want lopend door de brede, hoge gangen zijn er duizenden verstilde tekenen van menselijke activiteit. Alleen al de honderden lege kartonnen bekertjes: op tafeltjes, in de koffiekamers, of weggepropt tussen collegebanken.

Desondanks is er niemand. Van Gulik vindt het niet erg. "Lekker rustig, daar hou ik van. Ik ben zo iemand die thuis de radio zachter zet. Ik kan echt genieten van stilte."

dat je daar eigenlijk nooit over nadenkt."

Gebouw A is om half twaalf in zekere zin ook overweldigend. Het is natuurlijk geen Himalaya-gebergte, maar imposant is het wel. Overdag is het al groot, maar 's nachts rekt de schuin invallende buitenverlichting de schaduwen uit tot reusachtige proporties. En de lege gangen lijken wel eindeloos, omdat ze voordat ze ophouden verdwijnen in het duister.

Van Gulik kijkt rond in collegezaal AZ-9. "Weet je wanneer ik bang ben tijdens mijn ronde? Niet als het stil is, maar juist als ik lawaai hoor. Bijvoorbeeld als er voetstappen klinken, en ik kan niet meteen thuisbrengen waar ze vandaan komen." Overigens gaat het tot nu toe altijd om verdwaalde docenten of studenten die de tijd volkomen zijn vergeten, want Van Gulik heeft in de tien jaar dat hij hier rondloopt nog nooit een inbreker betrapt. "Maar goed ook, anders zou ik misschien wél bang worden om hier 's nachts doorheen te lopen. En dan zou ik er niet meer zo van genieten", zegt de bewaker. Hij opent de deur naar de binnenplaats, ingeklemd tussen de gebouwen A en B en de glazen verbindingsgang.

"Mooi hè", zegt hij, wijzend naar de symmetrisch geplante struikjes en de

Gebouw B bIJ avond [Foto's: Remco Tazelaar]

kunstobjecten, "honderd meter van de stad en toch zo stil."

W

ie rond half negen 's avonds vanaf de vijfde verdieping van gebouw B naar buiten staart, ziet Tilburg letterlijk aan zijn voeten liggen. Talloze lichtjes verraden de aanwezigheid van vele mensen in een straal van een kilometer, maar in het gebouw is bijna niets te horen. Toch is B rond deze tijd verre van uitgestorven. Dat is buiten al te zien: de flat is een lappendeken van donkere en verlichte ramen.

Binnen blijkt dat er met name bij CentER nog volop mensen bezig zijn.

"Ik werk 's avonds beter", luidt de simpele verklaring van één van hen.

de Spaanse Maria Montero. De aio deelt haar kamer met collega-aio Jos Jansen. Hij heeft het simpelweg zo druk, dat de avonden onontbeerlijk zijn om het werk af te krijgen, vertelt hij. Maar voor Montero is het een bewuste keuze. Niet omdat het dan stiller wordt. Lawaai of rust is haar om het even. Het is eigenlijk meer een kwestie van bioritme, zegt ze. 's Ochtends komt ze niet op gang, maar als het wat later wordt werkt ze lekker door.

Overigens blijkt de verbinding stilte en rust niet altijd op te gaan. Enkele verdiepingen lager staat een meisje druk te kopiëren. Alleen en in stilte.

Toch is een gesprekje wel het laatste waar ze aan denkt. "Fm very busy,

Vooral studenten en aio's vlerken tot bij elven

Laat op de avond is het 'unheimlich' stil op de campus In de avonduren wordt het op de KUB langzaam stil.

De bibliotheek sluit, docenten spreken in collegezalen hun laatste woorden en de PUF gooit de plakkers eruit.

Maar voor elf uur is de campus nooit geheel verlaten.

In gebouw B brandt hier en daar nog licht, in de verste gangetjes van P is nog wat bedrijvigheid. IVIensen aan het werk tot heel laat. Sommigen gedwongen, zoals de aio bij CentER die aan de normale arbeidstijden niet genoeg heeft om zijn werk af te krijgen. Studenten komen juist vrijwillig, om in de bibliotheek en gebouw R de drukte van overdag te ontlopen. Voor de mannen van Post en Bewaking behoort de avond tot de kantooruren. "Als je door gebouw A loopt, terwijl het zo stil is, dan gebeurt er iets met je."

Fluisterend overigens, want niets mag de proefpersoon nu storen. De geluiden die te horen zijn, piepende walvissen, stemmige synthesizers en een fluisterende wetenschapper, benadrukken eerder de stilte dan dat ze die doorbreken. "Ik zou zo ook niet de hele dag kunnen werken, zo stil", zegt Nyklicek. Soms heeft hij echter geen keuze, want de meeste proefpersonen hebben overdag geen ti)d. De wetenschapper weet te vertellen dat er onso thank you!" roept ze geprikkeld, derzoeken zijn gedaan naar hoe menterwijl ze met afwerende gebaren sen reageren op absolute stilte. "Dus wanneer ze helemaal geen input krijhaar woorden kracht bij zet.

Wellicht is ze een prima proefpersoon gen van buitenaf, ook niet via hun voor Ivan Nyklicek. Het is half tien ogen." De precieze uitkomsten weet als de aio psychologie nog druk be- Nyklicek niet meer, maar wel kan hij zig is, ergens in de krochten van ge- meedelen dat de effecten op de menbouw R Hier wordt op wetenschap- sen bijzonder negatief waren. Enige peUjke wijze gespeurd naar het ver- tijd in stilte verkeren, vindt hij perschil tussen rust en prikkelingen in soonlijk echter wel fijn. "Om de zazijn meest basale, behaviouristische ken wat te relativeren." vorm. Nyklicek doet onderzoek naar reacties van het menselijk lichaam n de avond zijn het andere menop stress. Een proefpersoon wordt sen die de KUB bevolken dan onderworpen aan elektrische stroomoverdag. Er zijn relatief meer aio's, pjes en moet onder tijdsdruk allerlei deeltijdstudenten en buitenlandse rekenopgaven maken. Elektroden studenten op de uniregistreren de reacties, zoals schom- versiteit. Die laatste melingen in de bloeddruk. Apparaat groep is vooral in de en proefpersoon bevinden zich juist bibliotheek te vinin een rustpauze, zodat Nyklicek wel den. "Ik schat dat even tijd heeft om achter een ver- wel zestig procent vaarlijk uitziende machine vandaan van alle mensen hier te kruipen. buitenlands i s " , New Age-muziek vult het gangetje. meent Klaar Frans"Voor de proefpersoon, om te ont- sen, een Belgische spannen", verklaart de onderzoeker. die de Vrije Univer-

I

siteit Brussel tijdelijk heeft ingeruild voor de KUB. De bibliotheek lijkt 's avonds een andere dan die van overdag. Er zi|n zowaar computers vrij, en, nog ongelooflijker, het is redelijk stil. Een opluchting voor bibliotheek-medewerkster Margareth van Essen, die vertelt dat de voltijdstudenten die overdag de bibliotheek bezoeken in ieder geval niet weten wat stilte is.

"Ze maken zoveel lawaai, overal hoor je geschreeuw. Ze hangen nota bene over het bord met het opschrift 'stilte' heen met z'n allen te kakelen.

Schrijf maar op dat de medewerkers er gestoord van worden."

Nu is het enige dat te horen is de zachte stemmen van studenten die zwoegen achter hun beeldschermen.

Spaans en Amerikaans blijken 's avonds de voertalen. En Vlaams, want Klaar Franssen filosofeert zachtjes over de voordelen van 's avonds werken. Net zoals bij de Spaanse Maria Montero is het een kwestie van bioritme. "Het is zo rustig, hè. Niet dat dat per se de reden is dat ik hier nu kom werken, want dat is meer omdat er nu veel buitenlandse studenten zijn. Maar fijn is het

wel, want 's ochtends doe ik niet zo veel. Ik ben meer een avondmens."

Wat stilte voor haar betekent? Dat vindt Franssen een moeilijke vraag.

"Een vlucht", besluit ze uiteindelijk, of toch ook weer juist niet. "Je kunt je ergens voor verstoppen. Maar stilte betekent ook dat je geconfronteerd

"Als ik zo dadelijk naar mijn auto op de verlaten parkeerplaats ga, voel ik me toch een beetje angstig"

wordt met jezelf. Dat kan heel vervelend zijn."

Voor dergelijke mijmeringen is er bij studentenvereniging Efact in gebouw R geen tijd. 'Het is een nacht' van Guus Meeuwis klinkt uit een radiootje, maar ook romantische bespiegelingen van een collega KUB-student zijn hier niet op zijn plaats. Er moeten notulen worden uitgetikt. "Overdag zitten zo'n vijftien mensen aan mijn kop te zeuren", zegt voorzitter Toine van Doremalen, "bovendien gaat voortdurend de telefoon."

Zijn collega Gerben van Ravenstein vult hem aan: "'s Avonds kun je met je handen

" ^ ' ü i l n i f en ru.sl trokken me in 1989 %o()f hi't ecrs,t naar een kloobler in Kgmoiid aan Zee. Later ben ik daar nog enkele keren leruggekeerd. Eén keer voor een lanfrere periode, maar «lat ging mis. Al.s ik in de wereld ben dan verlang ik naar hel klooster en al.s ik in hel kloohter zil dan verlang ik naar de wereld. Ik kan mei kiezen, maar dal vind ik wel prettig. Dal spanningsveld liou<h me in beweging.

Op zijn tijd voel ik het weer, die drang naar bezinning. Dan heb ik weer even mijn buik vol van deze wereld mei Iiaar materiali.sme en wil ik het klooster in. Daar valt alle spanning van je af. Er glijdt een inspirerende rust over je als Ji' die psalmen over je lieen laai komen. Maar '^ zou uitdrogen als ik daar mijn hele leven zou moeten doorbrengen. Hel strakke dagritme benauwt me. I lel onverwaehie in een klooster onlbrei'kl en daar kan ik niet legen. Ik overnaelit twee keer in de week bij de fraters van df Klimgroep in 'l'ilburg, maar ik ben vrij om ""'e Ie doen aan hel oelilend- en avondgebed, 'k Lid alleen als hel me uitkomt. "oil heb ik serieus geprobeerd om in te IreOen in een klooster toen een monnik van taeli-

werken. Dingen uittypen en zo, daar kom je overdag absoluut niet aan toe."

Het heeft natuurlijk ook nadelen, deze toewijding aan de studentenvereniging. Ajax missen bijvoorbeeld.

"Vervelend, ja. Maar nu komen de dingen tenminste wel af."

Stilte, tja, wat zegt het hen, peinzen de studenten. In de meer religieuze betekenis in ieder geval niet veel.

"Stille nacht. Dat is een nummer, niet?" reflecteert Van Ravenstein.

"Stilte op zich zegt me wel iets, hoor.

Hoewel het in Nederland natuurlijk nooit écht stil is. Je hoort altijd wel iets, bijvoorbeeld een hond die blaft of zo'n auto met een house-dreun.

Desondanks kan ik van stilte wel genieten. Lekker met de hond in de bossen wandelen en even tot rust komen. Maar Kerstmis, dat is toch eerder het tegenovergestelde. Dat betekent juist drukte: familie, eten en zo."

Van Gulik loopt door de kelder van gebouw A. Langs verwarmingsbuizen, lege boekenkasten en het archief. "Stop eens en luister", zegt hij.

Werkelijk geen geluid te horen.

"Soms kunnen hier beneden je gedachten wel eens wat afdwalen. Niet te veel natuurlijk, want je moet wel met je hoofd bij het werk blijven.

Maar zo nu en dan droom ik wel eens dat ik met warm weer op een tropisch eiland zit."

Buiten is de campus nu helemaal verlaten, maar toch zijn er geluiden want in Nederland is het nooit helemaal stil. Ergens schreeuwt een jongen een lofzang op Kluivert.

in gesprek. Ik zei: 'U zit hier wel veilig, hè?'

Daar gaf hij me wel gelijk in. Ik opende zijn ogen. Hij vroeg zieh af wal hij voor de wereld had gedaan. Vervolgens had ik een diseussie met de prior, die zei dal ze in liet klooster misschien wel meer weel hebben van de wi-reld dan daarbuiten. Dal was ik len deli- met hem eens.

"Via hel gebed kun je je openstellen voor de wereld. Je wordl milder, liet sclunll je wakker.

Ik vind alleen dat het niel bij bidden moet blijven. Er moet iels uit voortkomen, het moet oproepen lol handelen. Al doende bidden of al biddende doen sluit elkaar niet uit. Daarom heb ik bijvoorbeeld ook een lijd meegewerkt aan een projeel voor driigsversjaal'den in \mslerdam.

Frank Meijneke [Foto: Remco Tazelaarj

"Bidden is engagement. In de stilte die ontslaat word je teruggeworpen op jezell. Dal kan heel eonfronterend en overdonderend zijn. Ik denk dal we in Nederland nog te verlegen zijn met en te bang zijn voor stille, terwijl stilte een wezenlijk o n d e r d i t l \orml van de eommunieatie. Dat liesef komt gelukkig geleidelijk aan lerug. Stilte mag weer, zou je kunnen zeggen."

[QM]

"g naar rae toekwam en vroeg of ik zijn radio wiWe maken. Bij wijze van uitzondering moeht

Leon Heuts

Het nachtelijke gebouw B

U M I V E R S É f a 12 DECEMBER 1996

^Bf

"P ' i j " kamer komen en prompt raakten we

" I n het klooster valt alle spanning van je af'' FuWkMtUMM

^

IsslIDIM

UNIVERS

lilhOitM.lh

12 DECEMBER 1 9 9 6

Stilte zet de wetenschap vaak voor het blok Wat betekent het thema 'stilte' in de wetenschap? De psycholoog experimenteert ermee, voor theoloog en filosoof is stilte proble­ matisch, in de rechtspraktijk leidt het tot venwarring.

De econoom kan er niets mee, de literatuurwetenschapper houdt de stilte juist in ere. Zes onderzoekers van de KUB en de theologische faculteit schrijven op verzoek van Univers over de stilte in hun vakgebied.

"Een stille economie is een dode economie" In de economie gaat het niet om stil­ te, maar om het stillen. Het stillen van de hongerige magen en ogen van de consumenten. Want die willen van alles. Dus dan krijg je machines, vliegtuigen, auto's, vrachtauto's, trei­ nen, muziek, om aandacht gillende reclames, getoeter, gebel, gehoor, ge­ ronk, gezoem, getik, gefax en gepiep.

Mooi toch? Ja, want met stilte staat toch alles stil of niet dan? Een stille economie is een dode economie. En je kan de klok toch ook niet stilzet­ ten?

Daar komt hij, stilte is gewoon niet te verkopen. Ja, het kan wel, maar niemand wil het hebhen. Stilte is dus hartstikke duur. En je kunt )e er niet tegen verzekeren. Nee, de mensen willen het liefst tastbare goederen, waar veel lawaai vandaan komt en die in staat zijn stilte weg te 'zappen', cd's, stereo's, zaktelefoons, compu­ ters, tv's. Kijk, dat doet het nou goed.

Ego­vergroting, noemen we dat. Daar kan je mee te koop lopen. Dat zijn de dikke knuppels en het oergeluid van vroeger. Probeer maar eens te koop te lopen met stilte. Dat is ego­verklei­ ning. Als er van iets niet veel is, dan is er blijkbaar niet veel vraag naar, dan is daar is dus geen markt voor, anders maakten we het wel.

Tja. Als econoom past mij slechts een zwijgend mstemmen bij bovenstaand relaas; een stille economie is inder­ ""»"«*"■'**";",;, ., ­ r v ­ ,­^v

daad een dode economie. Of mijn stil­ te nu is uit onwetendheid, wijsheid of machteloosheid doet er niet toe.

Maar kan ik dan echt helemaal niets tegen dit markt­om­de­markt­gehlaat inbrengen? Is er inderdaad een eco­ nomie van de stilte of is het stil in de economie als het om heuse stilte gaat? Om die vraag te kunnen beant­ woorden, moet ik, niet als econoom, maar als mens, op zoek naar de prijs­ loze stiltes. Wel dan, laat ik eens vrijelijk associëren, misschien kom ik er dan op. Stilte, dat heeft te ma­ ken met de verzameling van het on­ tastbare, met de 'off'­knop van appa­ raten, met minder dan dertig decibel in een willekeurige ruimte en dat dat onhaalbaar is, met een begrip dat door mensen is uitgevonden en slechts voor mensen is bedoeld, euh.. maar prijsloze stilte heeft ook te maken met onhoorbare kracht, met voelbare persoonlijkheid, met con­ templatie, met verstillen in plaats van stillen, met woorden zonder ge­ tuigen, met opperste concentratie op het niets, met de pau­ zes in mijn denken, met 'onthaasting', met een moment van stilte, met het adem­ benemende, met het zwijgzaam vertrou­ wen tussen vrienden, alsook met het fluis­ teren van mijn hart, de stem van mijn eenzaamheid, met

':­y­■;­''■■ :,>..

het masker voor mijn innerlijk ge­ schreeuw, met het lawaai in mijn hoofd.

Ja, dat is het! Stilte is het luisteren naar het lawaai in je hoofd. Misschierl maken we daarom we zoveel geluid met elkaar in de economie. Het mag niet eens stil zijn. Want werkelijke stilte maakt meer herrie dan welk geluid dan ook. Het geluid van stilte is allesoverheersend, oorverdovend.

Onze economie, ja, nu weet ik het zeker, onze economie fungeert ge­ woon als stiltedemper.

Henk van Houtum

"De theoloog spreekt, maar God zwijgt" Het spreken van een theoloog komt immer aan zichzelf tekort. Hij spreekt over God, maar zijn voorwerp hult zich in stilzwijgen. God zegt nooit iets terug. De theoloog wordt zo steeds weer op zijn eigen spreken teruggeworpen en kan daarom mis­ schien maar heter zwijgen. Toch is de behoefte om de zin en de betekenis van dat ene woordje 'God' te zoeken en uit te spreken niet te stillen.

Het voorwerp waarover de theoloog spreekt is door de tijd heen beladen met zinnen. Daarom lijkt de theoloog de taal van het verleden te spreken, en niet die van de actualiteit. Of hij verliest, in een poging oude theo­ logische betekenissen bij de tijd te brengen, het eigenlijke voorwerp uit het oog. Dat geldt zeker voor een theoloog die enkel nog de huidige situatie onderzoekt en zo vergeet dat de actualiteit haar zin ontleent aan een traditie met beladen woorden.

Theologie staat immers midden in

^ ^

een niet stil te krijgen woorden­ stroom.

God, het voorwerp dat zwijgt, zou terug moeten spreken, zegt de tradi­ tie. De psalmist reeds, vraagt aan God om niet stil te blijven. Hij wil door God tot zwijgen gemaand worden.

Zolang echter deze wens niet vervuld is, is er theologie. Haar woorden zeg­ gen iets over incarnatie, het Woord dat ooit vlees geworden is: het groot­ ste raadsel voor een theoloog. En het is precies hierom, dat velen de ko­ mende weken kaarsen branden, hij el­ kaar zijn en zingen. De blijvende po­ pulariteit van het kerstfeest is te dan­ ken aan dat verhaal over een pasge­ boren kind, een belofte, een vlees­ geworden woord. Dat had geen mar­ ketingbureau zo succesvol kunnen bedenken. Zelfs de theoloog spreekt geen woord zo, dat het daadwerkelijk handen en voeten krijgt, laat staan iets geboren doet worden.

Toch komt een theoloog nog wel eens iets nieuws op het spoor. De bron­ nen waar hij zich van bedient en de traditie waarin hij zich bevindt bie­ den ruimte genoeg voor nieuwe ge­ dachten, zelfs nieuwe voorwerpen van onderzoek. Want ondanks het feit dat meestal verondersteld wordt dat God eeuwig en onveranderlijk is, valt er op dat gebied weinig vast te leggen, maar genoeg te zeggen. Dat is een van de paradoxen waarmee een theoloog het moet doen.

Maar de grootste paradox is toch wel datgene wat ten grondslag ligt aan het verhaal dat zo onlosmakelijk met het kerstfeest verbonden is; de gebeurte­ nissen en de inspiratie van het ver­ haal van de menswording. Een woord, zo uitgesproken, dat het een eigen leven leidde en een geschiede­ nis is geworden. Dat het woord gedurende die geschiedenis niet altijd ­ en wie weet wel nooit ­ gelijklui­ dend wordt nagezegd, is een gegeven. Een gegeven dat niet stil moet maken, maar integendeel, het spre­ ken steeds corrigeert.

Het spreken van een

"Van te veel stilte gaan mensen hallucineren" Stilte wordt in een drukke en hecti­ sche wereld over het algemeen als iets positiefs ervaren. Maar wat ge­ beurt er met de menselijke geest als iemand voor een langere periode onderworpen wordt aan stilte? Het is een vraag die menig psycholoog zich de afgelopen jaren gesteld heeft.

Met als gevolg dat psychologische experimenten werden uitgevoerd naar 'sensorische deprivatie', zoals het in vaktermen heet. In zulke expe­ rimenten liggen proefpersonen 24 uur lang op een comfortabel bed in een donkere en geluidsdichte kamer.

Ze worden blootgesteld aan wat je 'ultieme stilte' zou kunnen noemen' niet alleen verstoken zijn van geluid, maar ook van beweging en visuele prikkels.

Die ultieme stilte pakt niet uitslui­ tend positief uit. De experimenten tonen aan dat er een verstoring op­ treedt in de waarneming van de proefpersonen. Ook het bewustzijn verandert bij sensorische deprivatie.

Sommige mensen hebben na afloop last van concentratieproblemen, an­ dere weten niet meer wat voor of ach­ ter, links of rechts is. Maar dat zijn nog de 'onschuldige' effecten. Ook hallucinaties en illusies zijn het ge­ volg van te veel stilte. "Ik zag stripfi­ guren rond mijn bed lopen", meldde een proefpersoon. Een ander zei "een rivier met ping­pong balletjes" te zien. Een derde had het gevoel dat hi] "helemaal geen lichaam meer had."

Ook de menselijke reactie op het tegenovergestelde van stilte, de 'sen­ sorische overload', is door psycholo­ gen onderzocht. Hier werden de zin­ tuigen van proefpersonen extreem

, ­­ >';

" " ^ I k w e r k g r a a g in h e l b<>s>. V a n d a a r d a t j e m i j r e g e i n i a l i g met een [ n x l o o d j e in d e h a n d a a n t r e f t o p een l)aiikje in h e t W a n d e U x x , le­ z e n d en ".Irepend. \l,s .student d e e d ik d a t al en als aio d o e ik d a t n o g s t e e d s . \ | s d e zon s e h i j n t of als e r s n e e u w ligt ga ik als liel e \ e t i k a n weg uil mijn k a m e r . U a a r o m / o n j e je le­ v e n v e r d o e n iti 4'eri d o n k e r ilol?

"Al v a n k i n i U l i e e n af h e b ik iets g e h a d m e t b u i t e n zijn. fk kom uit (".onda en in mijn jeugd was ik helenuiid gek van ile p l a s s e n liij m i j in

"^^^:\rfpmé

f

d e b u u r t . \ e ( l vogel­ k i j k e n e n z o . Toen ik ging s t u d e r e n in Tilburg z o e h t ik e e n a l t e r n a t i e f en d a l w e r d en bleef s t u d e r e n in h e t h o s . " W a t d a l lielrclt heli ik d u i d e l i j k hel v e r k e e r ­ d e vak g e k o z e n . Ik deel m i j n k a m e r incl ie­ m a n d a n d e r s en s o m s w o r d t d i e d r u k t e m e te veel. (Constant m e n s e n die k o m e n binneiilo|)eii. l u i f l r u e h l i n e t e l e f o o n g e s p r e k k e n . D a n moet ik weg. In het hos w e r k ik heter, g i ­ e o n c c i i t r e e r ­ d e r . Z o l a n g het m a a r hij h ' e s w e r k hlijCl. " I n je k a m e r w o r d j e duf. in d e k o f f i e k a m e r ga je l o e h alleen m a . i r iiieiiseii k i j k e n en in hel h o s heli j e t e n m i n s t e Irisse hu hl en r u ­ t o m j e h e e n . B o m e n (>n vogels li­iden m e t af. \<ni h e b

Mare Luxen [Foto: Remco Tazelaar

|e n a t i i i i r l i | k nooit v o l s t r e k t e r u s t . De Ireiii die langs d e u d e r t a a n d e e n e kant en v o o r b i j s c h e u ­ r e n d e a u t o ' s a a n d e a n d e r e k a n t lilijl j<­ h o ­ ren, " ' i ' j a , s t i l t e b e s t a a t m e t in ' N e d e r l a n d . K e n

U N I V E R S E £ l 12 IIECEMBER 1996

theoloog komt immer aan zichzelf te­ kort, en er is gelukkig iets dat aan het spreken van de theoloog tege­ moet komt en het stom maakt, stil om vervolgens weer verder te kun­ nen spreken. Een woord dat soms even tot zwijgen maant, opdat het ge­ hoord wordt.

Stephan van Eip

'In het bos werk ik geconcentreerder"

alraat waar per dag vijftienduizend auto s langskomen noemen wij een rustige straat. Zo heb je ook mensen die gaan vissen langs de snelwegen dan volhouden dat je daaraan went.

Ab.surd!

"Ik kan niet meedraaien in de tredmolen van de druk­druk­druk­maalsehappij. .Ie hebt te­ genwoordig mensen die pas over twee weken eens een avondje vrij hebben! En alles moet met de agenda erbij. De hel! Ik heb een hekel aan afspraken. .Ie moet bij mij niet aankomen raet de vraag of ik zin heli om over twee weken mee naar de kroeg te gaan. Hoe kan ik zolang van tevoren in godsnaam weten of ik daar dan zin in heb";* "Als aio ben ik gelukkig redelijk vrij en heb ik veel zelf i» de hand. Ik kan m'n eigen werk­ tempo bepalen. Mensen denken vaak dat ik geen moer doe, maar ik heb gewoon alles op tijd af. Stress ken ik niet. Dal is iels dal je je­ zelf aan<loet.

"Als je als aio een beetje van je aflïijt heb je een rustige baan. .Ie moet uiel overal in mee­ gaan. I\iet een eursus volgen omdat de rest het doet of omdat het moet. Niet naar Jan en alle­ man hiisteren. (iewoon te werk gaan volgens je eigen inziehten. Ik kan dal tenminste niet­ Misseluen ben ik we] heel inflexibel.'" [(?MJ Mviic 1>I \i N I­ \io rsii iioKK.it

|

van af te zonderen en rust en stilte op te zoeken. Wellicht omdat we dan meer aandacht k u n n e n besteden aan onze gedachten en gevoelens.

Miranda van Tilburg

"Stilte drijft filosofie tot waanzin"

gestimuleerd, onder andere m e t veel licht en geluid. B ij zo'n e x t r e m e zin­ tuigprikkeling, m e t n a m e als deze monotoon is (bijvoorbeeld o m de se­ conde een harde pieptoon), blijken dezelfde veranderingen in h e t be­ wustzijn op te treden als bij een te­ veel aan stilte. Het idee hierachter is dat onze hersenen de overload aan informatie vanuit de b u i t e n w e r e l d niet kunnen verwerken en h e t sys­ teem 'crasht'. Het gevolg is hetzelf­ de als bij sensorische deprivatie: m e n keert terug m zichzelf en n e e m t geen informatie meer op van de buitenwe­ reld.

Conclusie: om n o r m a a l te k u n n e n functioneren moeten de zintuigen tot op bepaalde hoogte worden gestimu­ leerd. Te veel en te weinig leidt tot fundamentele veranderingen in het menselijk bewustzijn.

Toch lijken er niet alleen nadelen te zitten aan stilte of prikkeling in ex­ treme vormen. Sommigen van ons

hebben er baat bij. Z o worden de prin­ cipes van sensorische deprivatie en sensorische overload gebruikt tijdens hypnose en meditatie. B ij hypnose wordt de persoon geïnstrueerd zich af te sluiten van alles wat er om h e m heen gebeurt en zich te concentreren op zijn gedachten (sensorische depri­ vatie). B ij meditatie sluit m e n zich vaak af van de buitenwereld door ge­ bruik te m a k e n van h e t herhalen van dezelfde m o n o t o n e geluiden of bewe­ ging (sensorische overload). Aan hyp­ nose en m e d i t a t i e worden therapeuti­ sche en relaxerendc werkingen toege­ schreven.

deprivatie is bijvoorbeeld gebruikt om m e n s e n te helpen stoppen m e t roken. Rokers die onderhevig waren aan sensorische deprivatie bleken, zelfs na een jaar, meer kans te heb­ ben helemaal van de sigaretten af te blijven dan rokers die de sensorische deprivatie niet waren ondergaan en ook waren aangespoord te stoppen m e t roken.

D u s alhoewel w e s t i m u l a t i e nodig hebben v a n u i t onze omgeving kan het af en toe best nuttig zijn ons daar­

Daarnaast wijzen en­ kele s t u d i e s u i t dat afwezigheid van sti­ m u l a t i e n u t t i g kan zijn bij het afleren ' 't v e r a n d e r e n v a n gi woontes. Sensorisclu

De stilte wordt in de hedendaagse fi­ losofie onder andere m e t zwijgen in v e r b a n d g e b r a c h t . Een v o o r b e e l d daarvan is het zwijgen van de slacht­ offers van Auschwitz. Veel slachtof­ fers zwijgen vanwege de onbeschrijf­ lijke, totaal onmenselijke ervaringen, die elke u i t d r u k k i n g in een (mense­ lijke) taal tarten. Of het zwijgen van God: volgens de achttiende­eeuwse filosoof I m m a n u e l Kant kan de m e n s God niet fysiek ervaren, omdat God bovennatuurlijk is. Wij k u n n e n God dan ook nooit werkelijk horen spre­ ken. O o k h e t zwijgen van een be­ roemde, hedendaagse filosoof h o u d t de gemoederen bezig: het zwijgen van M a r t i n Heidegger. Hij was nazi­lid van het eerste uur, tot aan 1945 en heeft ­op één schamele zin na­ gezwe­ gen over de jodenvernietiging.

Of, nog een ander voorbeeld: het niet w e t e n wat te zeggen, m e t stomheid geslagen zijn, een gespannen stilte, o m d a t je wil spreken, m a a r niet kan.

Je zwijgt, je weet de woorden niet te vinden. Of denk aan de stilte die je, nadat je b e n t uitgeweest en t h u i s ­ k o m t in een donker, roerloos huis, voelt. De roes van het uitgaan is nog slechts een bonzende resonantie, je probeert je in dronkenschap te bevrij­ den van je k l e d i n g en 's m o r g e n s overweldigt je de d r e u n e n d e stilte van de kater. D e hersenen die niet meer willen, het geheugen dat je in de steek laat: h e t geheugen zwijgt over de gebeurtenissen van de alge­ lopen nacht.

Deze v o r m e n van zwijgen of stilte hebben één ding gemeen: ze zijn on­ gewild. Een w i l l o o s zwijgen. Een stilte die niet echt identiek aan rust lijkt, integendeel: deze stiltes zijn gela­ den, w a n t dreigend.

O n z e wil lijkt er geen vat op te krijgen, de stiltes bedreigen onze vermogens van spre­ k e n en d e n k e n . H e t ongewilde zwijgen

"" I k het) wel iets met s­lille. Ik ben ermee in aanraking gekomen doortlal ik redelijk inten­ sief aan yoga heb gedaan. Een tijd lang heb ik er )e,s in gegeven. Yoga bevat Iwee belangrijke ingrediënten: oji <ie eerble jilaals meditatie en uj) de tweede plaats ae<e[>lalie. Onder dal laat­ ste versta ik het aanvaarden van dat wat is. .Je moet alleen eerst herkennen en dan erkennen om te kunnen aecepteren. En om te herken­ nen heb je aanrfaeht en dus .stilte nodig.

"Door yoga werd ik me op den d u u r bewust van mijn drang om te hardlopen. B ewegen spreekt mij toeh iets meer aan dan alsmaar stilzitten. Het mooie is dat je heel goed kunt hardlopen in de stilte. Jk ren altijd in de uit­ gestrekte bossen r o n d Hilvarenbeek en dat betekent voor mij een vorm van dief)e ontspan­ ning. Van geluk. Stilte is geluk, om het met grote woorden te zeggen. Je zou kunnen stellen dal dat lopen langzaam raaar zeker een vorm van meditatie is geworden. Ik spreek zelf ook van loopmeditatie.

■[QM]

•inids kort me<Iileer ik overigens ook weeT­. ledere morgen. Kr bestaal volgens mij wel een verband tussen hardlopen en mediteren. De overeenkomst zit 'm in de herhaling. B e kern IS zowel bij liet lopen als bij het mediteren de ademhaling en bij hel li>pen komt daar het zet­ ten van stappen bij. Dat laatste kun je figuur­ UJK zien, maar ik neem het vooral letterlijk, ik loop met aandaehl. Nee, niet met bet ver­

Rob de Groof JFoto: Remco Tazelaar]

"De grondstof van een gedachte is stilte"

m a a k t machteloos. H e t o n t n e e m t de m e n s zijn gevoel dat hij alles onder controle heeft, dat zijn h a n d e n alles k u n n e n bedwingen en beteugelen.

D e stilte tast het wezen van de filo­ sofie aan. Filosofie is s p r e k e n en schrijven, discussie, twist, c o m m e n ­ taar, aanvulling, kritiek. Een zwijgen of een stilte ­het uitblijven van een antwoord op een vraag­ die niet kan worden doorbroken, drijft de filoso­ fie tot waanzin. Hij m o e t en wil spre­ ken, want het spreken doorbreekt het v e r l a m m e n d e gevoel dat een niet te breken zwijgen oproept. Het zwijgen is het ontbreken van een antwoord, het ontbreken van vooruitgang. Het verlangen o m de o n m a c h t , deze on­ rust, te breken zou je als de m o t o r van de filosofie k u n n e n zien. N i e t voor niets wordt filosofie weleens als beheersingsdenken bekritiseerd; h e t onbeheersbare wil de filosofie beheer­ sen.

Hedendaagse filosofen zoals Lyotard, Derrida of Foucault zien de onrust van de stilte niet als een kracht die aan h e t spreken onderworpen m o e t worden. Z e e r k e n n e n de negatieve kracht die h e t spreken aantast, zon­ der deze te willen leren beheersen.

H u n spreken of schrijven zou je dan als gebroken of als een stamelen kun­ n e n omschrijven, fragmentarisch en inconsistent.

Is de stilte de grote vijand van de fi­ losofie? Zijn grootste nachtmerrie, klopgeest of fantoom in zijn doordacht en degelijk huis? Er zijn richtingen in de filosofie die daar­ om ook graag de stilte tot de waan­ voorstellingen rekenen. Een heerlij­ ke ontkenning, die afrekent m e t h e t gevoel van o n m a c h t . Het is alsof je wat pijnstillers n e e m t , o m de kater te onderdrukken. Toch blijf je je de hele dag beroerd voelen. D e stilte is niet makkelijk tot rust o m te vor­ m e n . D e stilte m a a k t het rustige, or­ dentelijke h u i s van de filosofie tot een k l u c h t van opengaande en dicht­ slaande deuren, door elkaar rennen­ de babbelaars, maar er zijn m o m e n ­ ten dat deze babbelaars ­de filosofen­ spreken en de stilte indachtig zijn, in een heerlijke onenigheid, w a n t in de o n e n i g h e i d t u s s e n de filosofen, in deze resonantie k o m t h e t gevoel van de (hedendaagse) tijd ons nabij.

Arjan

Simons

r £ OOK P*QXA 1 8

stand op nul en de blik op oneindig. Dal den­ ken mensen vaak, maar zoiets kan helemaal niel. Je verstand op nul zetten heeft niets met stille te maken. Stilte is aandaehl. \A>\>vn biedl je de ideale mogelijkheid om na Ie denken, om ergens bij Ir komen. Maar rustig denken moet je niet verwarren met stille. De grondstof van een gedaehle is stille.

"Soms heb ik een probleem en dat neem ik dan mee het bos in, maar het liefst loop ik mei aan­ daehl voor het lopen. Dat lukt niet altijd. Mijn gedachten dwalen ook weleens af. Maar als je eeht wilt, kom je er wel weer op. Je kunt het sturen met behulp van een lielite vorm van dis­ ciplinering.

"Als econoom heb ik regelmatig te maken met problemen die ora aandacht vragen en die mij boeien. Die interesse gaat gepaard met concen­ tratie en die levert weer stilte op. Ruimer be­ keken zeg ik met betrekking lol de economie: hoi­ minder stille, hoe meer consumptie. B ij mij staal overconsumptie gelijk aan orïrusl.

Dat consumenlisme zie ik lol mijn spijt meer en meer groeien. Tegelijkertijd is er tegenwoor­ dig wel degelijk behoefte aan bezinning. Ook dat is een trend, maar die kracht is voorals­ nog minder sterk. Ik vrees dat we al met al nog vrij ver van huis zijn." [QM]

Roti UK (ittooi IS Dori'.M |.(o^oMl^

UNIVERS

12 DECEMB ER 1 9 9 6

"Zwijgrecht gaat niet altijd op" "You have the right to remain silent, everything you say can be used against you." Een ieder die wel eens lui onderuitgezakt voor de buis — en wie doet dat niet — kijkt naar Miami Vice-achtige series heeft ongetwijfeld bemerkt dat meestal aan het eind van de aflevering, wanneer de boeven worden gepakt, detective Crocket bij een wederom succesvolle arrestatie de betrokkene wijst op zijn rechten.

Hoewel iets minder ruig dan in dit soort Amerikaanse tv-series, kennen we in het Nederlandse strafrecht een vergelijkbare situatie. Ook ons rechtssysteem kent het beginsel dat je niet verplicht bent actief aan je eigen veroordeling mee te werken.

Dit nemo fenetur-principe komt prominent tot uitdrukking in het zwijgrecht: degene die wordt verdacht van een strafbaar feit heeft het recht te zwijgen wanneer vragen worden gesteld over diens betrokkenheid bij dat feit. Bovendien eist de wet dat de verdachte voorafgaand aan zo'n verhoor over dit recht wordt geïnformeerd, de zogenaamde cautie. Majeur probleem hierbi) is dat dit zwijgrecht pas operationeel wordt wanneer er ten aanzien van een bepaald persoon een objectieve verdenking optreedt: er dient een redelijk vermoeden te bestaan dat deze persoon een strafbaar feit heeft gepleegd. Zo niet, dan heeft betrokkene in principe een spreekplicht.

Dit spanningsveld van vrijheid en medewerkingsverplichting heeft onlangs een eigentijdse dimensie gekregen. Zo was er een Gronings officier van justitie die op grond van het nemo tenetur-beginsel tijdens een terechtzitting stelde dat hi) eigenlijk niet het recht had om deze zaak te vervolgen. Dit hing samen met zijn opvatting dat artsen, die een patiënt hebben helpen sterven en daarbij alle zorgvuldigheidseisen in acht hebben genomen, door de wettelijke meldingsplicht als het ware worden gedwongen mee te werken aan mogelijke veroordeling voor levensberoving op verzoek of hulp bij zelfdoding. Een stellingname overigens waar rechter en openbaar ministerie weinig sympathie voor konden op-

brengen (de betreffende officier mag voortaan zelfs geen euthanasiezaken meer behandelen).

En wat te denken van de veehouders die weigerden een ordentelijke mestboekhouding bij te houden. De bijbehorende verplichting om deze — onvolledige en daarmee ook onjuiste — boekhouding in te leveren betekent geheid dat iemand belastend bewijsmateriaal tegen zichzelf aandraagt. Hun beroep op het nemo tenetur-beginsel faalde.

Ook verrassend is de oplossing van de ontwerp-wetgever bij toepassing van het zwijgrecht bij het opleggen van fiscale boetes wegens een onjuiste belastingaangifte. Een belastingplichtige komt dan eerst in contact met de inspecteur die zich zal concentreren op de vraag wat er nu precies mis is met de aangifte. Aan dat zogenaamde controle-onderzoek dient men medewerking te verlenen, op straffe van zware sancties. Wanneer dan inderdaad kan worden vastgesteld dat onjuist is ingevuld, gaat de zaak naar de boete-inspecteur.

Deze houdt zich exclusief bezig met de vraag naar de vereiste strafrechtelijke verwijtbaarheid om tot boeteoplegging te kunnen overgaan. Maar geen nood, aldus de wetgever, u kunt zich tegenover hem beroepen op uw zwijgrecht. Het probleem is evenwel dat met het eerdere controleonderzoek van de 'gewone' inspecteur de vraag naar de schuld doorgaans impliciet zal zijn beantwoord. U hebt dan maar weinig meer aan een zwijgrecht.

Over de betrekkelijkheid van (zwijg)rechten gesproken. En bovendien, was het niet Marx die eens beweerde dat geen antwoord ook een antwoord is?

Wim Valkenburg

"In poëzie wordt de stilte bewaard"

Dichters hebben weinig woorden nodig. Of misschien juist omgekeerd: zij hebben zoveel woorden tot hun beschikking, dat zij slechts enkele woorden uitkiezen om te gebruiken, de andere houden zij achter de hand, laten zij in het neergeschrevene

meeklinken. Een gedicht is een poging om de stilte te verbreken, ook om haar te benadrukken.

In de multimediale chaos waarin we in de laatste jaren van de twintigste eeuw terecht zijn gekomen, krijgt de poëzie een steeds kleinere plaats. Zij raakt in het nauw bij al het visuele geweld. We kunnen de zachtklinkende woorden nauwelijks meer horen en de concentratie van het lezen moeilijker opbrengen. En toch blijven er dichtbundels verschijnen, schrijven mensen tegen de verdrukking van de poëzie in.

Een dichtbundel, schreef Menno ter Braak, pak je uit de kast om er een paar minuten in te bladeren en hem dan weer terug te zetten. Het is een kortstondige geboeidheid die het gedicht veroorzaakt. Maar in dat even bladeren en weer terugzetten, ligt het wonder van de herkenning, van taal en van stilte verborgen. In die paar minuten kun je iets onder ogen krijgen dat scherp op je netvlies blijft staan.

Gedichten kunnen, als je er ontvankelijk voor bent en als je de moeite wilt nemen betekenis tot stand te brengen, aanzetten tot verwoording van gedachten die er waren, maar die je niet kon peilen. Een ander geeft stem aan wat je zelf eerder hebt ervaren. Dat wat je wel wist maar niet met woorden kon benoemen, wat leeg bleef, vult de dichter voor je in.

De taal van de poëzie spreekt over het meest algemene en het bijzondere, over universele en heel intieme zaken. Gedichten gaan over dood en liefde, maar ook over pijn, verdrukking, over geluk en geboorte. En over het niets of het alledaagse. Zoals Faverey schrijft: Om het rolgordijn 's morgens omhoog te kunnen laten vliegen, moet iemand het 's avonds hebben neergetrokken.

Alles wat bestaat, is er ook in het ge-

dicht. Maar de woorden op papier vervreemden dat wat je gewoon bent te doen. De alledaagse handeling wordt absurd. En juist in dat absurde ligt de essentie van wat wij als leven erDoor de wil te begrijpen tot hoe weinig het kan worden: het steeds harder en harder laten sneeuwen uit de leegte die mij verbeeldt.

Van rolgordijn naar het lege gat, dat jezelf bent, dat de dichter is, dat iedereen om )e heen is en wordt. Dat is de overstap die een gedicht in dertien regels kan maken. Van het reële naar het onvermijdelijke. Van leven naar dood. Van chaos naar stilte.

Dichters schrijven geen roman van vijfhonderd bladzijden, omdat zij hopen dat in de gecomprimeerdheid van de tekst een veelheid aan betekenis te vinden is. Zoals met de ene wiskundige formule veel complexere fenomenen te begrijpen zijn. De trefzekerheid van uitdrukking, daar gaat het om. Met niets bijna alles proberen te

zeggen totdat de grens van het onzegbare wordt bereikt.

De poëzie zal blijven bestaan, los, met en in alle andere media die in gebruik genomen worden. Tegen de verdrukking in zal zij een plek van concentratie blijven bieden. Stilte in een lawaaiige omgeving.

Laat het zijn gang maar gaan, opdat het ziet hoe het is. Beloof vooral weinig en leer weg te lopen als een dief van jezelf.

(Alle citaten zi)n afkomstig uit: Hans Faverey: Hinderlijke goden, Amsterdam 1987 ]

Odile Heynders D R S . H E N K VAN H O U T U M IS AIO BII DE VAKGROEP A L G E M E N E E C O N O M I E DRS.

S T E P H A N VAN E R P IS OIO OP DE

THEOLOGISCHE FACULTEIT D R S . M I R A N D A VAN T I L B U R G IS AIO BII DE VAKGROEP P S Y C H O L O G I E D R S . A R J A N S I M O N S IS AIO OP DE FACULTEIT WIJSBEGEERTE M R . W I M VALKENBURG IS WERKZAAM

BIJ DE VAKGROEP STRAFRECHT VAN DE JURIDISCHE FACULTEIT. D R . O D I L E H E Y N D E R S IS WERKZAAM BIJ

HET WERKVERBAND T H E O R I E EN GESCHIEDENIS VAN DE LITERATUUR OP DE LETTERENFACULTEIT.

' " ^ ' T T ' o r n ik al.s jonfjon v a n wv<>nli<'n in Z w i l -

" l i e t is v o l g e n s m i j n i e t z o z e e r h e t ontvluch-

- r r l a n d voin- liet fci'^l %iin mijn leven d e t o p

t e n v a n d e s t a d of h e t o p z o e k e n v a n d e stilte,

v<in <'cn IMTJ; in liet v i / i r r k r e i ; ; . Iitli ik jichiiild.

m a a r e e r d e r d e c o n f r o n t a t i e m e t iels d a t ster-

/ ó o n l r o c r d wah ik. Mog sleede is i c d c r i ' l)cr};

k e r is d a n j i j . D a l h e e l t d u i d e l i j k met daden-

v o o r mij iets o v e r w c i d i i j e n d - , let^ mai!;i-slraals.

d r a n g te m a k e n . 41s m i l i e u - e c o n o o m vind ik

Of hij nu in d e \ l | i e n , ni d e I N i t n e e ë n of el-

h e t belangi-ijk o m powfr

d e r s lifït, ti'lkeiis moet en /.al ik w e e r een ()f

geru' Wiü ik zelf zie. Ik h e b e<'n jiroelschriit

a n d e r e ^\^a\\\

g e s c h r e v e n o v e r z u r e r e g e n en k a n m e ook iets

b e k l i m m e n . O n d a n k . s m i j n 61

te ontleiu-n a a n <lat-

j a a r . .Som.s lijkt d e e n e \wr^ o p d e a n d e r e , m a a r

voorstellen bij erosie.

m e e s t a l n i e t . Z o i e t s aK nasi ten o p z i e h t e \ a n

" I e t s a n d e r s is a u t o r i j d e n . Als n i i l i e u m a n *» ind

paëila.

i k n i e t a l l e e n d a t ik h e l n i e t e c h t k a n maken

" D e v o l d o e n i n g v a n h e t b e r j j b e k l i m m e n zit ' m

o m in e e n a u t o r o n d te r i j d e n , ik v i n d h e l ook

v o o r m i j in h e t w e i d s e , r u i g e en w o n d e r s c h o n e

o n n o d i g e n d u u r . E e n a u t o h e b i k altijd een

u i t z i e h t , m a a r v o o r a l in d e f'> sieke jire.statii. D a t

n e r v e u s d i n g g i \ < i n d e n . D o m i n a n t , verant-

laatste vind ik heel l u n d a n u ^ n t e e l . Kijken hoe

w o o r d e l i j k v o o r e e n h o o p l a w a a i e n om nou te

j e l i j i ' z i e h h o u d l . Wat me a a n s p r e e k t is tte d o s i s

zeggen h a n d i g . . . Z e k e r \ o o r k l e i n e atstandcn

t e e h n i e k d i e d a a r b i j k o m t k i j k e n . N o u b e n ik

is d e fiets v e e l s n e l l e r .

peen h<'ld, hoor. FJij een dreifjetid o n w e e r Ix'n ik

" O p een feestje r e a g e r e n ze s o m s alsof je been

(h- e e r s t e d i e zegt; jong4'ns, w e g n e / e n . M a a r i<'-

g e a m p u t e e r d is: ' M o e t ik j e n i e t e v e n thuis-

d e r e b e r g b e k l i m m e r t a r t het lol. De uitdaginj;,

b r e n g e n ? ' D a n k a n ik v o o r d e zoveelste keer

d a a r fjaat het n a t u u r l i j k a l l e m a a l o m .

u i t l e g g e n d a t ik d e fiets v e e l l e k k e r d e r en rus-

" S a m e n m e t m i j n v r i e n d i n zoek ik d e l a a t s t e

tiger v i n d . I k b e n n o u e e n m a a l a l t i j d m e t bloe-

j a r e n in t t t e n e n i e n d e m a t e d e m i n d e r Itu'ris-

m e t j e s , p l a n t j e s en vogeltjes in d e w e e r geweest.

liselie, afgelegen p l e k k e n o p . H o e s l e c h t e r d e

J e m a g m i j e e n l i e f h e b b e r v a n r u s l noemen.

beschrijving op de kaart, hoe beter. Heerlijk

Jan van der Straaten [Foto: Remco Tazelaar]

m o g e n . De kiek s e h u i l t v o o r m i j in d e n a t u u r b e l e v e n i s . Ik wil - e n d a a r is n i e t s m e t a f y s i s c h a a n - e e n stukje zijn v a n een geheel, niet m e e r dan dat.

UNIVERS Ei3

12 DECEMBER 1996

M a a r j a , e e n a u t o m a a k t d e e l u i t v a n een syst e e m . \ e t zo g o e d als j e d a a r als b e r g b e k l i m -

o m zo a a n g e w e z e n te zijn o p j e o r i ë n t a t i e v e r -

'Een auto heb ik altijd een nerveus ding gevonden' 441

m e r in d e n a t u u r d e e l v a n u i t m a a k t . " [Qmf

i \ \ ^\^

m;H STR\vri-\ is MII.IKI -luttNooM

'Stressprofessor': evenwicht maakt hard werken mogelijk

De innerlijke rust van de workaholic i ony Gaillard wijst naar ' de oude radio die in de Utrechtse huiskamer staat. Slechts twee k n o p ? l l p e n telt het klassieke model: één voor het geluid, de ander voor de frequentie. Kom daar nog maar eens om in de gemiddelde hi-fi zaak. Ze lachen je uit waar je bijstaat. Tegenwoordig heeft de eerste de beste autoradio al een aanbod van tientallen zenders.

Het voorbeeld illustreert volgens Gaillard (bijzonder hoogleraar 'psychologie van cognitie en stress') het groeiende arsenaal aan prikkels dat de moderne mens voor zijn kiezen krijgt. "Er zijn mensen die als ze thuiskomen eerst de fax controleren, vervolgens kijken of er e-mail is, daarna het antwoordapparaat afluisteren, om dan nog eens de krant door te nemen. Het lijkt wel of alle nieuwe technieken die er zijn, ook meteen gebruikt moeten worden. De mens wordt gedreven door de techniek."

Na gedane arbeid is het goed rusten. Het zou de lijfspreuk van TNO-onderzoeker dr. Tony Gaillard (1944) kunnen zijn.

Volgens Gaillard, die ook 'stressprofessor' is op de KUB, wordt vrije tijd zinvoller besteed wanneer daar een actief leven tegenover staat. Wie rust vindt in zijn dagelijkse werkzaannheden, hoeft niet te vluchten in vakanties of weekends. Die mensen kunnen zelfs hard werken: promoveren op vogels of fotograferend door Zuid-Amerika trekken bijvoorbeeld.

Stijn Dunk

buiten de koperwicken op trek zag overvliegen." Een half jaar houdt hij het vol. Dan zegt hij zijn baan op, en gaat zich toeleggen op zijn passie: voDe lijstjes met onafgewerkte voorne- gelen. mens worden steeds langer. Denk "Mijn vak als advocaat eiste zoveel aan al de video-opnamen van de tijd en energie op, dat ik helemaal kinderen die nog moeten worden ge- geen ruimte meer had voor andere monteerd, om nog maar te zwijgen facetten van het leven die voor mij over de berg foto's die liggen te snak- belangrijk zijn. Een daarvan is het obken naar een album. "Dat is het serveren van vogels: dat werd naar rare", merkt Gaillard op, "de men- een uithoek van mijn bestaan gesen hebben moeite met het maken drukt." Van den Hout volgt een jaar van keuzes, maar tegelijkertijd wil- het avond-VWO ("om deficiënties in len ze alles hebben. Men moet leren mijn oude opleiding weg te werken"), om te kiezen. Pas dan kun je je af- doet eindexamen in biologie en scheisluiten voor bepaalde prikkels. Bij- kunde en kan aan z'n biologiestudie voorbeeld door in de auto naar een op de universiteit van Utrecht begincd te luisteren in plaats van te zap- nen. Van den Hout is nu tweedejaars pen over tien kanalen." en heeft z'n propedeuse bijna op zak.

Niet alleen thuis komt de moderne Nu hij zijn drukke advocatenpraktijk mens steeds minder tot rust, ook het aan de kant heeft geschoven, heeft hij werk wordt zichtbaar hectischer. De meer rust in zijn leven gevonden. Dat werknemer wordt flexibel, de zeker- komt niet alleen omdat het observeheid van een vaste baan staat op de ren van vogels per definitie stilte vertocht. En dat terwijl volgens Gaillard eist, maar ook omdat zijn huidige iedereen behoefte heeft aan een ze- studie meer aansluit bij zijn belekere mate van rust en vastigheid. vingswereld. "Als jurist, voelde ik in Ontbreekt deze basis dan groeit de toenemende mate: ik heb weer een kans op stress, met alle gevolgen voor dag boven de boeken gehangen en 's de productiviteit en gezondheid van avonds heb ik niet het idee dat er dien. sprake is van een verrijking. Het gaf een ontevreden gevoel. Dat ben ik nu in ieder geval kwijt. Ik heb het recht ok dr. Piet van den Hout (35) verlaten en ben de biologie ingegaan dreigde verstrikt te raken in omwille van de geestelijke rust." het web van drukte en stress. Zijn nieuwe studie valt hem niet geNa zijn rechtenstudie-in Tilburg makkelijk. "Maar in de biologie is wordt hij assistent-in-opleiding, en nog zoveel te ontdekken, ik kan er promoveert in november 1993 op Op- over nadenken, filosoferen. Hierin lichting, knooppunt van valsheid en vind ik erg veel rust. Dat wil niet zegbedrog. Hij krijgt een fraaie baan op gen dat ik ook een rustig leven naeen Bredaas advocatenkantoor, maar streef. Het liefst wil ik na mijn stuIS er niet gelukkig. "Daar zat ik dan, die een onderzoeksbaan, vogels op tussen de stapels dossiers, terwijl ik

O

Prof. dr. Tony Gaillard: "Vluchten In weekend en vakantie Is niet nodig" [Foto: Enk van der Burgt]

een wetenschappelijke manier bestuderen. Tja, en er dan op promoveren."

R

ust zoeken en toch willen promoveren, het klinkt paradoxaal. Echter, teveel rust en zekerheid is volgens hoogleraar Gaillard ook niet goed. Wanneer je van je twintigste tot je vijfenzestigste dagelijks van negen tot vijf deksels op jampotten staat te draaien, weet je precies waar je aan toe bent. Maar het stoot ook af, vindt hij. "Je hebt veel meer aan rust als je zinvol actief bent geweest. Denk maar aan het verhaal van de werkloze die nooit op vakantie gaat. Hij heeft nooit echt het gevoel van vakantie, omdat hij nooit werkt."

Maar ook werkenden kunnen te veel waarde hechten aan rust, doceert stressprofessor Gaillard. "Veel mensen werken heel erg naar weekends en vakantie toe. 'Dan kan ik eindelijk tot mezelf komen', zeggen ze dan.

Maar dan houd je jezelf voor de gek.

Je kunt je niet voornemen: 'nu kom ik tot rust'."

Wie in het dagelijkse leven het precaire evenwicht tussen hollen en stilstaan weet te bewaren, kan volgens Gaillard zo hard werken als hij wil.

Daarom is parttime werken ook zeker niet altijd een passende remedie tegen stress. "Die mensen ervaren meer druk dan menig workaholic die tachtig uur per week werkt. Niet voor niets functioneren juist harde werkers goed in allerlei nevenactiviteiten."

Zelf weet Tony Gaillard de balans tussen drukte en rust te bewaren. Dit onder meer omdat hij werk doet, denken en schrijven, dat hem weinig

stress oplevert. In zijn vakanties zoekt hij dan ook niet in de eerste plaats de rust op, maar wil hij de avontuurlijke dimensies van andere culturen ontdekken. Daar is de omgeving eerder stressvol dan rustgevend. "Ik ben laatst in Nepal geweest.

Daar ben je negen van de tien keer in een andere situatie dan in Nederland.

Geen stromend water, geen wc, geen elektriciteit. Dat vind ik een beleve-

D

ocent ondernemingsfinanciering Dolph Cantrijn zoekt eveneens het avontuur in het buitenland. De 31-jarige Tilburger gaat niet met vakantie, hij reist.

Trekt fotograferend langs verre oorden om de verrassende elementen van vreemde culturen in beelden te vangen. Cantrijn heeft vergevorderde plannen om vanaf maart volgend jaar samen met zijn vriendin zes maanden door Zuid-Amerika te reizen. Hij het fototoestel gereed, zij met de pen in de aanslag.

Cantrijn wil zijn geordende bestaan op de KUB inruilen voor ongewisse belevenissen in een kleurrijk continent. "Op de universiteit leid ik een geijkt leven. Ik stap elke dag op mijn fietsje om aan goed geplande werkzaamheden te beginnen. Ik weet precies wanneer ik college moet geven en hoeveel afstudeerders ik begeleid.

Het is af en toe hard werken, maar toch straalt er een bepaalde rust van uit."

Die voorspelbaarheid ontbreekt in Zuid-Amerika. Cantrijn: "Je weet nooit wat er de volgende dag gaat gebeuren. Je staat elke keer weer voor een verrassing." Verrassingen die

positief en negatief kunnen uitpakken. Wat te denken van gestolen bagage, onbereikbare bestemmingen of schrijnende ellende zoals een vrouw die haar kind wil weggeven. Cantrijn: "Dat wordt ruimschoots vergoed door de prachtige dingen die je ziet.

Ik vind het bijvoorbeeld intrigerend om te zien hoeveel houvast ZuidAmerikanen ontlenen aan het geloof."

Voor pure ontspanning gaat Dolph Cantrijn dus niet de grens over. Dan had hij beter de uitgestorven steppen van Mongolië kunnen bezoeken.

Toch hoopt Cantrijn enige zielenrust te vinden in landen als Bolivia, Peru en Ecuador. "Door te fotograferen kom ik innerlijk tot rust. Ik kan mijn ei kwijt en hoef niet na te denken wat ik morgen tijdens het college ga vertellen of welke afspraken ik nog na moet komen."

Cantrijn wil in september volgend jaar graag terugkeren op de universiteit en is nog in onderhandeling met de KUB over zijn tijdelijke afwezigheid. Het is belangrijk een dergelijk plan zo aantrekkelijk mogelijk te presenteren, vertelt hij. "Ik stel me op als een flexibele werknemer die vertrekt in een rustige tijd en die weer terugkeert wanneer de nood het hoogst is." Is hij dan niet bang om meteen overwerkt te raken? "Ik kan nu al het een en ander voorbereiden", aldus Cantrijn. "Bovendien raak je vier jaar college-ervaring in zes maanden niet kwijt."

AAN Drr ARTIKEL WERD MEEGEWERKT DOOR MICHEL KNAPEN

U N I V E R S ^ i g y 2 DECEMBER 1996

bsolute stilte, in New York? Elk moment van de dag zijn er honderden auto's op elke hoek van elke straat. Geen rustige, ordelijke rijen maar chaotische, toeterende en scheldende mensen die ergens heen moeten en luidruchtig uiting geven aan hun gevoelens over iedereen die ze als een obstakel op de weg naar hun bestemming zien. ^Erg veel rust zal je hier dan ook niet vinden.

Binnenin de gebouwen dan? De gebouwen zijn dan wel hermetisch afgesloten van de buitenwereld maar het continue geraas van de airconditioning verjaagt ook hier de aanwezigheid van alle mogelijke stilte. Als die al aanwezig was tussen het gerinkel van de telefoons, het gepruttel van de automaten en getik van de computers.

Toch is het niet zo dat er in heel deze stad helemaal geen moment van rust of geen plaats van stilte te vinden zou zijn.

Integendeel, de enkelen die daar naar op zoek zijn kunnen zelfs m e e r d e r e oplossingen voor hun verlangen naar kalmte in deze betonnen hysterie vinden.

Tenminste, degenen die geld hebben. De rustige en veilige buurten waar je 's avonds niet uit je nest geschreeuwd wordt door de buurvrouw, de brandweer, de politie, of de ziekenwagen liggen aan de U p p e r West Side en de Upper East Sule. Schitterende torenflats van baksteen uit de jaren dertig omringen Central Park en hebben naast het uitzicht ook een vrijwel geluidloze omgeving te bieden. Op dertig verdiepingen hoog verbergen de weigestelden zich achter hun dnedubbeldikke glazen en hun geruisloze airconditioning voor het alledaagse gekrakeel van de stad. Voor studenten zijn al die voorzieningen echter niet te bet a l e n , een h u u r van t i e n duizend gulden per maand is hier meestal net genoeg voor een d r i e k a m e r a p p a r t e m e n t .

Nog d u u r d e r kan ook en daarbij krijg je dan meteen een verzameling interessante b u r e n zoals M a d o n n a en Woody Allen.

Stilte in de betonnen hysterie van New York Jeroen Fiers

Times Square, een van de drukste plekken in iVlantiattan [Foto Harry Cock]

Als je niet meteen naar afgelegen oorden zoals Arkansas wilt verhuizen zijn er in New York ook verbazingwekkend rustige wijken aan de rand van de stad zelf te vinden. Tussen Queens en Manhattan ligt er zo een, Roosevelt Island. De naam zegt het al: een eiland. Slechts gescheiden van Manhattan door de East River waar het zich middenin bevindt. E r is geen rechtstreekse weg van deze lange, dunne zandophoping naar Manhattan. De enige die er is, gaat via Queens en dat garandeert een bijna autovrije thuishaven voor de gezellige gezinnetjes die hier wonen.

Studenten wagen zich hier niet vaak aan een woonexperiment. Want hoewel Roosevelt Island gezegend is met een schitterend uitzicht, verandert de wijk 's avonds in een spookstad. Een uiterst veilige, dat wel. Veel politiewagens om het plattelandsgeluk in de stad niet te verstoren. Maar niet veel te doen voor jongeren, die elke avond massaal de metro, tram of taxi naar Manhattan pakken.

De enige uitgaansgelegenheid op het eiland zelf is namelijk een sportsbar waar alleen maar mannen van middelbare leeftijd komen.

U

itgerekend in die enclave van rust ligt mijn tijdelijke stek. Het enige vertier dat ik in de vier weken die ik hier woon tegen ben gekomen is de dagelijkse Latijnse show die mijn huisgenoten opvoeren. Spanjaarden en Brazilianen die de door de gepensioneerden en VN diplomaten hier gevonden rust verstoren met Spaanse samba's en andere uit de nieuw aangeschafte draagbare stereo dreunende ritmes.

Binnenkort ga ik dan ook verhuizen, want een maand lang dezelfde pasta in een wijk die me iets te

U N I V E R S tSsL 12 DECEMBER 1996

veel op de Reeshof lijkt, is genoeg rust en stilte voor heel mijn verblijf in New York.

De meeste studenten willen immers niet eens continue aan de herrie ontsnappen. Als je niet tegen lawaai kunt, moet je sowieso niet in New York gaan wonen, is de redenering hier. Studenten zoeken elkaar dan ook op in de drukkere buurten in Soho en Greenwich Village waar ook ik mijn nieuwe woning per december zal gaan betrekken. Het is er wel iets rumoeriger maar ook een stuk gezelliger.

De vele kerken in Manhattan kunnen zorgen voor een oase van rust. Terwijl buiten de stad doordraait zitten mensen binnen van de stilte te genieten. Totdat de pastoor, rabbi, imam of wie dan ook binnenkomt en de geloofsbelijdenis voor begint te dragen waardoor de stilte verandert in je schreeuwende geweten dat om vergiffenis vraagt voor de vele zonden in je geleefde leven.

Central Park op een druilerige dag is ook zo'n rustige plek.

In de zomer of winter niet, want dan loopt het park vol (en over) met de dagjesmensen, rollerbladers en koetsen met schijtende paarden. Maar op dagen als deze wel: in de herfstige kou, als het weer niet te zonnig is, op tijden van de dag d a t het geen lunchpauze is voor de werknemers van omringende bedrijven. Het geluid van de stad wordt dan op wonderbaarlijke wijze tegengehouden bij de r a n d e n van het park.

Buiten wandelen te koud? Dan bezoek je gewoon een van de honderdvijftig musea die de stad rijk is. Rustig de stress van je aflopen tussen grote kunstenaars als Picasso, Vermeer, Rembrandt, Jeff Koons, of Leonardo Da Vinci. Al kunnen s c h r e e u w e n d e tieners, babbelende Japanners en huilende kleuters het museumbezoek tot een drama maken.

Voor mensen die niet gelovig zijn, niet van buiten wandelen houden en alle musea al gezien hebben, zijn er ook mogelijkheden om binnen in het eigen huis een ruisvrije omgeving te scheppen. Een manier om dit te bereiken (populair bij New Age denkers en andere krankzinnigen) is het kopen van CD s met natuurgeluiden erop. De keuze is enorm, van parende buitruggen tot het druppelende geluld van bergbeekjes. Van een tropisch regenwoud tot donder en bliksem. Van een regenbui tot ruftende beren. Misschien is die laatste minder geschikt, en ook de anderen zorgen dan wel met voor absolute rust, maar ze creren wel de gewenste stressvrije omgeving waardoor je even uit de stoompot van die betonnen jungle kunt ontsnappen. Zeggen ze.

A;

Is al deze mogelijkheden je ook niet bevallen, dan blijven er nog maar een paar dingen over. Net als in de rest van de wereld is er ook in New York een oplossing die geen verhui-zing, geen dure woning, geen prijzige ramen, geen vreemde communes, en ook geen Ăźeflijke CD's vereist. Gewoon het raam dicht en oordopjes in en ook in New York is het mogeUjk om tot een meditatief ogenblik te komen. Hou je ook niet van watjes in de oren dan is er nog maar ĂŠĂŠn mogeujkheid, de oplossing die mijn persoonlijke favoriet is: uitgaan.

E r is zoveel te doen in New York dat je wel gek moet zijn om de stilte op te zoeken op andere momenten dan die noodzakehjk zijn voor de minimale nachtrust. En als je na een nacht uitgaansplezier thuiskomt, is het slapen meestal ook geen probleem meer. De vermoeidheid en dronkenschap laten je zelfs midden op straat nog in slaap vallen, of in de trein naar Brooklyn (is overigens niet aan te raden).

Veel en laat uitgaan, met heel veel drinken zorgt immers vrijwel altijd en overal voor een diepe stilte, vaak tot ver in de volgende dag. Zelfs in New York.

^ssr

Koffer Matsertjes zijn bedoeld voor medewerkers en studenten van de KUB. Mits de lengte de dertig woorden niet

De Koffer speelt! 18 En 19 december zijn in De Vorst (Willem II straat 4749) voorstellingen van De Meisjeskamer en Dialogen. Beide avonden beginnen om 20.30 uur. Kaarten f 8 , - .

Reserveren tussen 14.00 en 19.00 uur op 013-5433127.

te boven gaat bedraagt de prijs vijf gulden. Tot zestig woorden kost een matsertje tien gulden.

Berichten met

een (para) commer-

Uitdaging!

Durf jij de uitdaging van een jaar in het bestuur van Financierings Associatie Tilburg Mercurius aan? Zo ja, kom dan even naar de Mercuriuskamer, R-7.

cieel karakter kosten f 5 0 , - en mogen niet meer dan dertig woorden bedragen. Maximaal twee matsertjes per activiteit. Inleveren tot d o .

13.00 uur. Niet op woensdag.

Symposium

organiseren?

Financierings A s s o c i a t i e T i l b u r g Mercurius zoekt nog enkele mensen om het nieuwe symposium te organiseren dat in oktober 1997 zal plaaatsvinden. Interesse? Loop dan even binnen bij Mercurius, kamer R-7.

Actieve

1 j e ge-

leden

gezocht!

In het tweede semester zullen weer verschillende activiteiten georganiseerd worden door IS ABEST. O m deze activiteiten tot een succes te brengen, zijn wij op zoek naar e n t h o u s i a s t e studenten, die het leuk vinden om in teamverband te werken. Heb je interesse??? Kom dan gewoon langs op de ISABEST-kamer R-18 en laat je informeren over een mogelijke loopbaan binnen onze vereniging.

Business

Cliallenge

97

Schrijf je ondernemingsplan voor een s t a r t e n d e o n d e r n e m i n g en vi'in f 10.000,- en een stage bij Rabobank.

Voor informatie zie artikel over BC 97 in d e z e U n i v e r s of k o m n a a r de EFACT-kamer(Rl/R2). Schrijf je nu

Redactie-leden

gezocht

EFACT zoekt nieuwe redactie-leden voor Defacto en Le Facteur nieuwe stijl. Interesse om een artikel te schrijven of mee te werken aan deze bladen, kom dan naar de EFACT-kamer(RI/ R2). f

10.000,-

Dit levert het beste ondernemingsplan van Nederland op. Grijp deze kans en schrijf je nu in op de EFACTkamer(Rl/R2) voor de Business Challenge. Het inleveren van het ondernemingsplan levert ook studiepunten op!!

Actief

worden!

Interesse in het organiseren van onderwijs, lezing/excursie, reizen.

Economische Spelen, AE-bedrijvenFinancieel economen gezoclit! dag, c o n g r e s , e t c . K o m n a a r de Financierings A s s o c i a t i e T i l b u r g EFACT-kamer(Rl/R2) voor meer inMercurius heeft nog enkele plaatsen formatie en start je 2e semester ACvrij in diverse commissies. Interesse? TIEF. Loop dan even binnen bij Mercurius, kamer R-7.

Challenger Pecunia

voor degene die mij voorziet van aantekeningen/uitreksels Corporate Control and Valuation en/of Fin. Innovaties en/of I. A.B., en/of Empirie v.

Fin. Vraagstukken, Financial Accounting. Bel 013 5365901

Het inf o-krantje van de Business Challenge ligt binnenkort bij jou in de bus of op de KUB. Win een stage bij Rabobank en ƒ 10.000,- en schrijf je nu in m e t de inschrijfbon uit de krant of op de EFACT-kamer.

Skién! Snowboarden! Feest! met Sportura!

Naar 6 sneeuwzekere topgebieden in de Franse Alpen v.a.f 2 9 9 - incl. bus, app., skipas, eten en Yetikortingskaart: 013-5422084.

Skireizen Goedkope skireizen naar Frankrijk, Italië, Oostenrijk en Tsjechië. Bus, app./hotel en skipas vanaf f 199,-.

Speciale kortiingen voor groepen. GoGo Tours 0102 8 0 2 1 0 0 ANVR/SGR, http:/wvyw.gogo.nl RTL4 pag.

531.

Avalanche Wintersportreizen!

Supervoordelige en oergezellige ski- & snowboardreizen voor (ex)studenten. Frankrijk, Oostenrijk, Andorra. Al vanaf f 3 3 9 , - (bus/app/skipas). Speciale groepskortingen. Bel: Avalanche 030-2769204.

SNOW-TREX Dé voordeligste skivakanties vanaf f 2 9 8 , - (Bus/app./ pas). Maaltijdpakketten, Ned. skileraren, waanzinnige après-ski...Bel voor de brochure & de GRATIS Royal Class aktie: Bart-Jan 013-4673553 of Snow-Trex Utrecht 030-2753030 (SGR).

HUSK Ski- en snowboardreizen Supergoedkope wintersportreizen naar de Franse Alpen en Noord-ltalië. Al vanaf f 199,-inclusief bus/appartement/ skipas. (SGR/ANVR). Bel voor gratis brochure en poster: 06-53755683 (na 20.00 uur, f 0,25 per minuut).

Hier word je niet gemarteld om iets te teicenen.

I k %vïl g r a a ^ lïcl w u r U i - n . j o n y c r dan I *ï, dan bcta.il iop (posty<-,;ol I K H U n i ^ t , A n t \ % o . . t d n . „ , n n . t I ()84( 1 k.in lit' of (..

In ons magazijn weet u van aanpakken bij: • fiet laden en lossen van vracfitwagens • tiet sorteren van pakketten • het registreren van verzendingen m.b.v. een computer.

Dat aanpakken doet u vanuit een flexibele houding. Wij denken dat uw leeftijd tussen de 20 en 35 jaar ligt. De werkzaamheden worden voornamelijk verricht op maandag, woensdag en donderdag van 16.00 tot 22.00 uur. Het is fysiek zwaar werk, dus onze voorkeur gaat uit naar mannen, maar sterke vrouwen kunnen natuurlijk ook reageren.

Als u dit leuk lijkt, belt u nu voor een sollicitatieformulier.

Wij zijn bereikbaar onder telefoonnummer 0161 ­ 45 72 34 of 0161 ­45 72 35.

Het beste vertrekpunt / t voor perfect geregelde zakenreizen en droomvakanties

dse^ ''V^

N3an»/Voorl.: Postcode: Geb.

fiieU^^S xm utt' Carlson Wagonlit

datum:

AMNESTY

WAAKT

Als wij u w handtekening nodig h e b b e n zullen wij u niet intimideren, mishandelen of martelen. U bent volledig vrij t e ondertekenen wat u wilt. Toch zijn er nog veel landen waar die keuze niet bestaat. Als u wilt helpen iedereen zijn vrijheid terug t e geven b e n t u vrij de bon in te vullen en lid t e worden van Amnesty International.

Put your career on the fast track with the International MB A program offered by Webster University and Cediecom. Learn to apply the latest business techniques and practices in a global context.

Our faculty of experienced international professionals will help you to prepare today for the business challenges of tomorrow.

MB A Information Evening Thursday January 30, 18:30 Filmzaal, Gebouw Rl Hogeschool Eindhoven

If you would like to attend the MBA Information Evening, please call (040) 246 11 55 : diepe

INVALHULPEN VOOR MAGAZIJNWERKZAAMHEDEN

Adr«y.:

1 STAND OUT IN THE CROWD

* * * *

L-).- i.i.irlijkio bijdrage is f 5 2 . 5 0 Bt-n i f ■ i 17.S() i k i t u u r dc.^,c b<in m i­en cnvo­ nian v.t­13 n j a r A m n o s t y i n t o r n a t i o n a l , KHHl K A A m s i e r d ­ i m t l t)?0 tj20443(>, fax ()20­b24U8H^

P.V.O. B.V. maakt deel uit van Audax Logistics In Gilze.

P.V.O. Is gespecialiseerd in grafische afwerking en distributie van gedrukte media. P.V.O. staat dan ook voor Productie, Verzend en Opslag. We doen dat voor een nog steeds groeiend assortiment medlaproducten.

Vandaar dat wij op zoek zijn naar:

The One­Year International MB A Degree

Travel

p/a K a t h o l i e k e Universiteit

Brabant Warandalaan 2 ( G e b o u w P ) Telef(K)n: (01.^) 4 6 6 2 2 2 7

LcK­al hvstiK'f. Okihui PimiT

I Waarom wachten I tot september? start in januari met een voltijd­ of deeltijdopleiding aan de HEAO­Amhem!

Aanvang voltijdopleidjngen: 27 januari 1997 Aanvang deeltijdopleidingen: 14 januari 1997

HEAO

D e H E A O ­ A m h e m verzorgt d e volgende o p l e i d i n g e n :

ARNHEM

■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■

Propedeuse voltijd kan in een half jaar voor de ideale vwo'er Meer informatie?

Bel voor de i n f o r m a t i e g i d s o f voor het programma van de i n f o r t n a t i e ­ a v o n d o p 18 d e c e m b e r .

Aanvang: 19.00 uur Plaats: Velperweg 39, Arnhem . 0 2 6 ­ 3 5 39 150

HEAO-Amhem Faculteit Economie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Postbus 5 1 7 1 , 6802 ED A r n h e m

Accountanqr* Bedrijfseconomie Bedrijfskundige Informatica Commerciële Economie Economisch­LinguVstisch* Fiscale Economie International Business Studies* Logistiek en Economie Management, Economie en Rectit

* = alleen in vokijd

QQ

Uitgevetï Em. d e Jon(

SIRIUS® Contactlenzen voor 72 jaar draagplezier Hoog zuurstofdooriatende zachte lenzen van uitmuntende kwaliteit. Gratis ttiuis na 1 2 dgn, met t)ijsluiter. Optimale pasvorm voor ieder oog. Goed zien is overieven, met Sirius' lenzen.

Ja, stuur mij één paar contactlenzen. Sterkte R II... j 4 o , " P . p .

Betaling \ï madiSg u éénmalig tot afschrijving van ƒ48,--.

Zonder postzegel sturen naar.

NaamSIRIUS» Adres Antwoordnummer 4754 Postcode/Plaats: 4250 ZM Almkerk Bank/Giro I i I i 1 i 1 i i 1 Handtekening: w1

E E N M O D E R N E GRAFISCHE ONDERNEMING MET 'N HIJKE T R A D I T I E

UNIVERS

12 DECEMBEK 1 9 9 6

De nnedelingenpagi­ na wordt verzorgd door de afd. Voor­ lichting en Externe Betrekkingen (ge­ bouw B, kamer 12. tei. 2001). Diensten en faculteiten leve­ ren vla een centraal punt (het secreta­ riaat) kopij z.s.m. aan. uiterlijk donder­ dag voor 13.00 uur voor het verschijnen van de nieuwe Uni­ vers, l.v.m. beperkte ruim­ te IS het zaak berich­ ten kort en kernachtig te formule­ ren. De redactie kan het bericht wijzigen. Bij teveel kopij krijgt de hoogste actualiteitswaarde voor­ rang.

Univers op bet net Delen van de mededelingen­ pagina's zijn ook te raadple­ gen op liet KUB­Web. Dein­ formatie in de gedrukte versie zal de komende tijd korter en zakelijk worden, in de elektro­ nische versie kan men meer in­ formatie kwijt en met links verwijzen naar andere bron­ nnen.

U vindt Univers door met het programma Netscape naar de homepage van de KUB te gaan, eerst Nieuws en evene­ menten aan te klikken en ver­ volgens Nieuws.

Algemeen Sluiting

KUB­gebouwen

In verband met de Kerstdagen en de laarwisseling is de KUB gesloten vanaf 24 dec. 1996, 14.00 uur t/m 5 lanuari 1997.

De huisdrukkerij, copyshop en het dictatenmagazijn zijn ook op 23 en 24 dec. gesloten.

Nieuwjaarsreceptie Op 6 lan. 1997 biedt het College van Bestuur een Nieuwjaarsrecptie aan in de ruimte voor de Aula. Vanaf 16.00 uur bent u allemaal van harte welkom.

Vertaal­ Engels

en

Correctieservice

In de periode van 19 dec. 1996 tot en met lOian. 1997 zal er geen vertaai­ en correctiewerk Engels verricht kunnen worden, er zi|n in die perio­ de ook geen "inloopuren" voor de correctie van korte teksten. U kunt opdrachten via de post naar het se­ cretariaat van het Talencentrum ( b 210) zenden. Deze zullen zo snel mogelijk na 10 jan. worden ver­ werkt.

(Derde)

Wereld

in

verandering

Voor studenten die plannen hebben om tijdens of na hun studie de (Der­ de) Wereld in te trekken, organiseert het IVO in het tweede semester twee interessante cursussen.

De werkgroep 'Onderzoek in ont­ wikkelingslanden' bereidt studen­ ten voor op methodische, sociale en culturele aspecten van het doen van onderzoek in een ontwikkelings­ land.

De interdisciplinaire cursus 'Derde Wereld in verandering' geeft een breed beeld van sociale, culturele, economische en politieke proble­ m e n en mogelijkheden van Azië, Afrika en Latijns­Amerika. B eide

UNIVERS

12 DECEMB ER 1 9 9 6

cursussen staan open voor studen­ ten van alle faculteiten. Voor infor­ matie of aanmelden: IVO, B I 103, telefoon: 466.25.56 Cursus

Etnische

Minderbeden

In het tweede semester van dit aca­ demisch jaar wordt op initiatief van de Letterenfaculteit opnieuw een interfacultaire cursusEjnisciie MiiJ­ derbeden m Nederland georgani­ seerd. De colleges worden gegeven van 31­01­97 tot en met 16­05­97, op vrijdagvan 11.45­13.30 uur. Het doel van de cursus is een breed over­ zicht te geven van de positie van etnische minderheden in de Neder­ landse samenleving (met betrekking tot bijvoorbeeld de positie op de ar­ beidsmarkt, rechtspositie, sociaal­ culturele positie, religie en levens­ beschouwing, overheidsbeleid).

Hiertoe zijn gastdocenten van ver­ schillende faculteiten en externe sprekers aangezocht. De uiterste d a t u m van inschrijving is 1 jan.

1997. L e t t e r e n s t u d e n t e n k u n n e n zich middels de gebruikelijke for­ mulieren inschrijven. Voor studen­ ten en andere geïnteresseerden van buiten de Letterenfaculteit liggen in de kast op de gang bij kamer B 201 aparte inschrijvingsformulieren ge­ reed. B innenkort zal via alle facul­ teiten nadere informatie over deze cursus worden verspreid.

we betaalplaatsen. Daarna volgt nog Roosterwijziging 2e sem.

(Kijk een derde stap van eveneens onge­ voor aanvang op Internet) veer 40 kaartlezers.

Omdat de periode tot half mrt. als doet. Econometrie: college Dynami­ een proefperiode wordt beschouwd, sche Modellen 1 en Discreet Afh. vragen we om uw begrip , wanneer Var. van di is verzet naar ma 8.45­ apparaten die zijn uitgerust met een 10.45 m QZ 105 (­ onderdeel Dis­ sck­lezer niet werken zoals ze zou­ creet Afh. Var. en op vrij onderdeel den moeten. De invoering van de sck Dynamische Modellen) is een innovatief project, waarin heel nieuwe technologie wordt in­ Voortgezette Speltheorie gezet.

Wanneer u vragen heeft over het Bovengenoemd college wordt ver­ gebruik van de sck kunt u zich in plaatst naar di. 15.45­17.45 u. in PZ verbinding stellen met de Helpdesk 12.

SCK tst. 2446.

Bedrijfstak O rganisatie College van wo. wordt naar vr. ver­ plaatst 13.45­15.45 u. in AZ 05.

Tentamen

voor

Keuzevak Economie en Organisatie Gezondheidszorg

Personeel informatie

KUBweb

de

Gehivik in de Lendomaat. Sinds 25 nov. jl. is het mogelijk om met uw studentencbipkaart (sck) in de bibh­ otheek te lenen. Daartoe zijn twee nieuwe Lendomaten geplaatst, die zijn voorzien van een sck­kaartlezer en van een toetsenbord, waarmee het cijferslot van de sck kan worden ingegeven. Ook de derde nieuwe Lendomaat staat klaar voor vervan­ ging van de oude. Omdat besloten is de oude Kub­kaart nog tpt uiter­ lijk 1 maart a.s. in de bibliotheek te accepteren, zal die vervanging pas dan gaan plaatsvinden.

Aan diegenen die nog geen nieuwe kaart hebben aangevraagd wordt verzocht dat op korte termijn te doen. Daarvoor kunt u terecht bij de Helpdesk SCK in C83. U moet daar­ bij rekening houden met het feit dat met het maken van de kaart enkele weken doorlooptijd gemoeid is.

Betalen met de sck Vanaf 6 dec. is het ook mogelijk op de KUB te betalen met de sck. De betaalfunctie zal geleidelijk aan worden ingevoerd, zodat de gehele organisatie aan deze nieuwe betaal­ wijze kan wennen. Zodoende is het ook nog geruime tijd mogelijk om op de vertrouwde wijze, met kontant geld, te betalen. De KUB heeft er echter voor gekozen voor interne betalingen chipkaarten te gaan ge­ bruiken en het kontant geldverkeer uit te bannen. Daarom zullen er in de komende maanden steeds meer betaalpunten worden uitgerust met een chipkaartlezer. De eerste stap van 6 dec. omvat de volgende onder­ delen:

Ib/ld

Studenten die Alg. Econ l d hebben gehaald in '95/'96 moeten ook Ib afleggen over de stof van '95/'96. Op 12 dec. a.s. wordt tegelijkertijd het tentamen Ib "oud" en Ib "nieuw" afgenomen.

Personele Nieuwe functies studentencbipkaart

Alg. Econ.

De afgelopen weken hebt u persone­ le informatie over diverse onderwer­ pen gekregen via Univers en de elec­ tronische Univers en de electroni­ sche Univers in KUB web. De afde­ lingen P&O en VEB zijn geïnteres­ seerd in uw mening over de verstrek­ te informatie. We willen graag we­ ten of u de aard van de informatie en de aandacht voor bepaalde onder­ werpen als zinvol hebt ervaren en of u behoefte hebt aan een vervolg op deze fpilot. U kunt uw mening daar­ over doorgeven aan G. Nijhoving van de afd. P&O, tel. 2540/2238, e­ mail G. Nijhoving@K\kub.nl. In de maand dec. gaan we door met het verstrekken van personele informa­ tie via de electronische Univers in KUBweb.

Gedurende het 2e sem. van het stu­ diejaar '96/97 zal het keuzevak Eco­ nomie en Organisatie van de Ge­ zondheidszorg worden aangeboden door prof.dr. T.J.M. Janssen. De stu­ diebelasting bedraagt 4 punten. Dit keuzevak is in principe toegankelijk voor studenten uit alle, dus ook niet­ economische, doctoraal­richtingen.

Het keuzevak zal worden aangebo­ den op do. van 13.45­15.45 uur en s t a r t e n op do. 6 febr. N a a s t de collegevorm zal er gewerkt worden aan de hand van casussen en wordt van studenten een actieve rol in de voorbereiding verwacht. T h e m a ' s binnen deze cursus zullen onder andere zijn: de b e t e k e n i s van de gezondheidszorg binnen de nationa­ le economie, internationale verge­ lijking van gezondheidszorgsyste­ men, bijzondere k e n m e r k e n van d e e l m a r k t e n b i n n e n de gezond­ heidszorg, de inhoud, vorm en ach­ tergrond van overheidsregulermg, verdeling van lasten en baten in de g e z o n d h e i d s z o r g , specifieke be­ drijfseconomische kenmerken van zorgorganisaties, ontwikkelingen op de markt van zorgverzekeringen.

Zij, die dit keuzevak willen volgen worden verzocht zich op te geven bij het secretariaat van de vakgroep Algemene Economie, tel. 2416 of 2019 (kamer B 514|.

Systeem en Ontwikkeling

Faculteit Economische

Programma 1

Het college SPO 1 wordt het komen­ de semester door mij gegeven. Om de eerste (individuele) opdracht al voor het eerste college uit te kunnen de­ len verzoek ik iedereen die aan dit college deel wil n e m e n zich per EMAIL bij mij op te geven. De vol­

Wetenschappen uitgewerkt. Opgave per groep is daar­ om gewenst, maar niet noodzakelijk.

Meer informatie is te vinden op de webpagina: http://cwis.kub.nl/~few/ few/bika/rc_spo.htm Rommert Casimir, B 435, EMAIL casimir@kub.nl

' 4 kassa's (waarvan 2 in het restau­ Bereikbaarheid O nderwijsbu­ rant, 1 in de koffiekamer A en 1 in > „ „ „ de koffiekamer P| ' 1 4 koffieautomaten (te vinden in Het OWB is 23 en 24 dec. gesloten. de gebouwen A, B, C, S, U, Y, bibli­ M.i.v. 25­11 a.s. is er een nieuwe otheek en restaurant) studie­adviseur voor de propedeuse Uitreiking doctoraaldiploma *12 kopieermachines (waarvan 1 Economie t.w. Mw.drs. L. Bals; haar voor studenten, in de Copyshop]. inloopspreekuur is ma­di­do 13.00­ Econometrie Voor de overige medewerkers­kopi­ 14.00 u. en wo 10.00­11.00 u., haar Op wo. 18 dec. '96 om 16.00 uur eermachines (in A, B , N, P, Y en de tel. spreekuur is ma en do van 14.00­ wordt in de AULA én in de Ruth bibliotheek) moet u b e s c h i k k e n 15.00 u. k a m e r B 1121 tel: 013­ Fitstzaal (A iSó/het doctoraaldiplo­ over een speciale kopieerkaart met (466)2444. ma E c o n o m e t r i e u i t g e r e i k t aan: chip. Naast de speciale kopieerchip­ Ingaande 25­11 is Mw.drs. E. de Pon­ AULA: J.B .G. B arrels, A.P.J. van kaarten zijn ook speciale koffie­ ti alleen nog studie­adviseur voor Berkel, W.P.J. Kuling, B .G.D. Oost­ chipkaarten ingevoerd,die gebruikt doctoraal studenten, haar inloop­ l a n d e r , A.S.J. S c h a k e l , A.E.D. kunnen worden in de warme dran­ spreekuur is ma di en do 10.30­12.30 Suanet, D.J.M. Veuger, A.G. van Eijl. kenautomaten. Deze speciale kaar­ u., haar tel. spreekuur ma en do 9.30­ Rmh F irstzaal {A 186): ten zijn verkrijgbaar overeenkom­ 10.30 u.

L.E. Van A s t e n , J.A.T. de B ot, stig de oude procedures. B etrokke­ R.P.C.M. Keij, C.P. van der Leeden, Mw.drs. E. de Ponti is ma. 16 dec. nen krijgen hier nog een afzonder­ J. Simons, B.M. Tammei, B .P.F. Til­ afwezig. lijk bericht over. mans, A.L. van Workum. Belangstel­ Mw.drs. Ch. v.d. Vorst studie­advi­ lenden zijn van harte welkom.

Als het gebruik van de sck op deze seur B IK en Econometrie is van 19 30 plaatsen zonder problemen ver­ dec. t/m 6 jan. afwezig loopt zal de volgende stap gezet Werkcolleges O mzetbelasting worden in de tweede helft van jan. a.s. Daarbij gaat het om zo'n 40 nieu­ Naast de hoorcolleges Omzetbelas­ ting zullen in het voorjaar van '97 voor het eerst ook enige werkcolle­ ges Omzetbelasting worden aange­ boden. Deze werkcolleges staan los van de in het rooster reeds vermel­ de hoorcolleges en kunnen worden beschouwd als een extra mogelijk­ heid voor studenten om nader ver­ ■ ) trouwd te raken met de tijdens de hoorcolleges gepresenteerde mate­ Boeken, CD's & Multimedia rie. Tijdens de werkcolleges zullen vraagstukken worden behandeld. In Scudentenboekhandel.

Univers zal nog worden vermeld Prof Verl>Mn«lun lOO Tilburg Tel (013)4651111 w a n n e e r de v r a a g s t u k k e n b u n d e l Fix (013) 4635404 E­mail Gun»cKl@euronet nl Hoordvestiging verkrijgbaar is. Tijden waarop de E n u m p a a a g e 17 Tilburg. Tel (013) 4651111 werkgroepen plaatsvinden: Fix (013) 5355962 E­nujl Gunemma@euronei.nl

studieboeken

Gianotten

voorraad leverbaar

11 apr.: 08.45­10.30 uur YZ 4 10.45­12.30 uur YZ 4 13.45­15.30 uur YZ 4 18 apr.: 08.45­10.30 PZ 208 10.45­12.30 PZ 208 13.45­15.30 YZ 4 25 apr.: 08.45­10.30 uur PZ 208 10.45­12.30 uur YZ 4 13.45­15.30 uur SZ 25 2 mei: 08.45­10.30 PZ 208 10.45­12.30 uur PZ 208 13.45­15.30 uur AZ 114 16 mei: 08.45­10.30 PZ 25 10.45­12.30 PZ 25 13.45­15.30 PZ 25

Faculteit Rechts­ geleerdheid

twee deeltoetsen maar betreft het één integraal tentamen en zal er derhalve ook één eindcijfer worden toegekend. Voor bestuursrecht A geldt dat het tentamen wel in twee gedeelten wordt afgenomen, maar dat er één eindcijfer wordt gegeven M.i.v. het tweede semester zal de stof van alledrie de genoemde vak­ ken veranderen. Dit betekent dat men, indien een onvoldoende eind cijfer is behaald voor een of meer van de genoemde vakken in dec./jan a.s., is aangewezen op de colleges in het tweede semester. De tentamens in het tweede semester (deeltoets 1 in mrt. en deeltoets 1 en 2 m juni en de deeltoetsen in aug.) worden afge­ nomen over de nieuwe stof. Resul­ taten die men in de tentamenperio­ de in dec./jan. heeft behaald kan men dan ook niet meenemen naar het tweede semester.

Roosterwijzigingen tweede semester, propedeuse, studie­ gids studiejaar 1996/1997

p. 267: HC inl. rechtswetenschap B van 8.45­10.30, wg, 1 t/m 6 wordt verplaatst van AZ 115 naar AZ 116 en wg 7 t/m 12 van 12.45­14.30 uur wordt verplaatst van AZ 115 naar Afwezigbeid studieadviseurs YZ 2. p. 268: WC bestuursrecht A, De studieadviseur propedeuse (mw. ' WG10,vr. 16meivan8.45­10.30uur L. van Wijkl is afwezig van 9 t/m 13 van YZ 4 naar PZ 208. dec. De s t u d i e a d v i s e u r (mw. P. Snoepl doctoraal is afwezig van 11 dec. t/m 5 jan. a.s. De studieadvi­ literatuurinleiding seurs nemen eikaars spreekuur zo­ Verplichte B veel m o g e l i j k w a a r . Er is g e e n tot de rechtswetenschap spreekuur op 11 t/m 13 dec. en op Voor dit vak moet de volgende lite­ 24 dec. Voor het overige kunt u met ratuur worden aangeschaft: ­ W.J. eventuele vragen terecht bij mw. M. Witteveen, 1996, De geordende we­ Vermeer of mw.I. Hogewoning(tel. reld van het r e c h t , Amsterdam: 013­4662502, Y 325).

Amsterdam University Press; ­ J.J. Rousseau, 1995, Het maatschappe­ lijk verdrag, Amsterdam: Boom. Dit Aanmelden tutoraat tweede laatste boek staat abusievelijk niet semester in de studiegids vermeld.

M.i.v. het 2e semester kunnen pro­ pedeuse­studenten zich weer aan­ Handelsrecht A melden voor het tutoraat. Ook voor studenten die in het Ie semester Voor studenten die meedoen aan de hebben deelgenomen geldt dat zij intensieve werkcolleges Handels­ opnieuw m o e t e n intekenen! Stu­ recht A bestaat de mogelijkheid om, denten die (opnieuw] aan het tuto­ bij wijze van oefening, Casus II] van raat wensen deel te nemen kunnen het augustus­tentamen 1996 (reeds intekenen op 13 jan. a.s. van 12.30­ in uw bezit) in te leveren bij de do­ 13.00 uur in YZ 7. Er is plaats voor centen W.H. van B oom en M.H.­ ongeveer 120 personen. Er wordt R.N.Y. Cordewener. Uiterste inle­ ingeschreven op volgorde van bin­ verdatum:6jan. 1997 (kamer Y256|. nenkomst. B ij teveel aanmeldingen U dient het oefententamen te ma­, zal er een wachtlijst worden aange­ ken in groepjes van vijf. Op 8 jan. legd. Op 15 jan. wordt er op het prik­ 1997 zal om 18.00 uur in YZ 2 een bord op de derde etage van gebouw besprekingscollege worden gegeven over deze tentamencasus. Tevens Y bekend gemaakt m welke groep dient dit college als vragenuurtje. men is geplaatst. Vanaf diezelfde dag zijn er ook roosters verkrijgbaar van de tutorbijeenkomsten in Y 324 en Handelsrecht B Y 325. Deeltijd­studenten kunnen zich ook inschrijven voor het tuto­ Betreft wijziging collegerooster raat. Men kan zich vanaf 13 jan.

Handelsrecht B (voltijds]. Meerinfo. telefonisch aanmelden bij de studie­ vindt u in de elektronische univers, adviseurs (tel. 013­4662502). Onder http://cwis.kub.nl/~univers/ hetzelfde n u m m e r kan men even­ indexl .htm, webpagina "Facultaire eens een rooster van de avondbijeen­ Mededelingen". komsten opvragen.

Werkcolleges

Handelsrecht

B

\ / r­ 6/ De werkcolleges Handelsrecht B Studenten die in het afgelopen stu­ voor de voltijdstudenten vinden diejaar of daarvoor niet alle vakken plaats op andere tijden dan in de van de propedeuse hebben behaald studiegids staat vermeld. Het roos­ kunnen niet deelnemen aan de in het ter is als volgt: er zijn intensieve propedeuse­rooster vermelde werk­ werkgroepen op wo. colleges. De he's kan men wel op de 8.45­10.30 (AZ 113] en 10.45­12.30 in de studiegids aangegeven tijden (AZ 113], op do. 8.45­10.30 (QZ203] volgen. Voor alle wc's behalve die en 15.45­17.30 (YZ4]en op vr 8.45­ van ml. tot de rechtswetenschap B 10.30 (A 127). Daarnaast zijn er ex­ dient men zich in te tekenen bij de tensieve groepen op do 10.45­12.30 studieadviseur propedeuse. Inteke­ (AZ7)envrlO.45­I2.30(AZ05].Het n e n k a n t e l e f o n i s c h (tel. 0 1 3 ­ i n t e k e n e n voor de werkgroepen 4662502/4663387] of door bij de stu­ vindt plaats op de algemene werk­ dieadviseur langs te gaan. De studie­ groep­intekening op 20 en 21 jan. a.s. adviseur is op ma. afwezig. Meer info (zie studiegids). over de tijden en data waarop de wc's ten behoeve van de recidivisten in B de vakken bestuursrecht A, straf­ Handelsrecht recht B en privaatrecht B worden Studenten die in aanmerking menen gegeven zal worden opgehangen op te komen voor een tussentijds mon­ het publikatiebord op de 3e verdie­ deling, of voor een (voorwaardelij­ ping van gebouw Y. Recidivisten in ke) vrijstelling voor het vak Han­ het vak inl. tot de rechtswetenschap delsrecht B dienen het, met reden B kunnen (in overleg met de docent) o m k l e d e , (schriftelijke) verzoek aansluiten hi j de bestaande mentor­ hiertoe voortaan in te dienen bij mw. groepen. mr M.H.R.N.Y. Cordewener of bij een van de studie­adviseurs. Stan­ daardformulieren zijn verkrijgbaar Tentamens propedeuse recidi­ op kamer Y 325. visten in dec./jan. a.s.

Ter toelichting op hetgeen is opge­ Hoorcollege Burgerlijk merkt op p. 257 van de studiegids „rncpirprhf 1996/1997 m.b.t. de vakken van de P'^"''""'^'"^'"^ propedeuse waarin geen onderwijs De hoorcolleges B urgerlijk proces­ wordt gegeven in het eerste semes­ recht voor de voltijdstudenten zul­ ter van het studiejaar het volgende: len in tegenstelling tot het geen in de tentamens in de tentamenperio­ de studiegids staat vermeld plaats­ de dec./jan. a.s. in de vakken inl. v i n d e n op woensdagmiddag van rechtswetenschap B , bestuursrecht 13.45­15.30 uur in AZ 115.

A en strafrecht B worden afgenomen over de oude stof (studi^ejaar 1995/ Wijziging tentamendatum 1996]. I.t.t. eerdere berichten zal het Ruimtelijk bestuursrecht 1 t e n t a m e n in de vakken inl. B en strafrecht B niet zijn opgebouwd uit Het tentamen Ruimtelijk bestuurs­

]Sroodged\vongeii en tevergeefs wordt geblesseerde A/lerlijnenaar ingezet

het er ien A 'ee lar

Genadeloze afstraffing voor 'half' voetbalteam

de dat van

Eindelijk zijn de voetbalvelden weer bespeelbaar, eindelijk kunnen de spelers

in

van Merlijn 1 weer aantreden. Maar de wet van Murphy treedt afgelopen zondag onverbiddelijk in werking. Maar liefst vijf spelers komen niet opdagen, zodat de heren met vier spelers van het tweede op weg moeten naar Oirschot. Het voetbalveld van de tegenstander wordt pas na veel zoeken gevonden. En tot overmaat van ramp spelen de Tilburgse studenten ook nog veel te lief. Er is één lichtpuntje: de nederlaag van de Merlijners loopt nog net niet in dubbele cijfers.

Dit is de achtste aflevering in een serie over warming­up en cooling­down van sporters.

■ Jules Hezemans

L

ichte paniek heerst zondagmiddag 8 de­ cember rond één uur in de kantine van het sportcentrum van de KUB . "Even snel bellen, hoor", roept Marcel Koertshuis.

De aanvoerder van het eerste elftal van de Tilburgse studenten­voetbalclub Merlijn telt slechts negen teamleden aan de bar, en dat zijn er minstens twee te weinig voor een voet­ balteam. B ovendien moet de ploeg voor een eigen grensrechter zorgen. "Wil jij dat mis­ schien doen, deze wedstrijd?", vraagt hij de C/n;Vere­verslaggever.

Op papier heeft de ploeg genoeg mensen, maar een erg strakke discipline heerst er niet, weet Koertshuis. Daarom heeft hij een uurtje ge­ leden iedereen gebeld, voor de zekerheid.

Toen pas bleek dat vijf spelers niet zouden komen. Een teamlid zit ver weg in Helmond, een ander kan door familie­omstandigheden niet meedoen en de rest wil blokken voor de tentamens. Aan afbellen had niemand ge­ dacht.

Terwijl juist deze dag bij iedere Merlijner het voetbalhart zou moeten opspringen van vreugde, vinden de mannen die wel zijn ge­ komen. Vandaag gaat namelijk de wedstrijd door. De afgelopen weken waren de velden onbespeelbaar door de vele regen die is ge­ vallen. Twee keer konden de voetballers daar­ door gewoon thuis blijven.

"Hébben we eindelijk een wedstrijd, dan krijg je dit weer." Edwin Roord, student Vrijetijd­ wetenschappen, moppert vrijuit aan de bar van het sportcentrum. Een schande vindt hij het, een gebrek aan team­spirit. Hij is er ten­ minste, terwijl hij niet eens kan meespelen omdat een chronische peesontsteking hem al weken parten speelt.

Gelukkig heeft het tweede elftal z'n wedstrijd er al opzitten. Vier ervan krijgt aanvoerder Koertshuis telefonisch te pakken en zij gaan mee naar Oirschot, waar het eerste team van De Bocht '80 op ze wacht.

Een nederlaag wordt vooraf al ingecalculeerd.

'

13

Precies de helft van de veertien inzenders heeft een goede oplossing ingezonden. Het juiste antwoord is: Jan en Willem gaan letteren studeren, Sophie en Marco gaan zich storten op rechten en Marianne gaat econometrie doen. J u r y Mark Voorneveld heeft het duo Edgar den B oef en Ingnd Flinsenberg als winnaars uitgeroepen. Zij kunnen de boekenbon van 25 gulden aflialen bij Univers, kamer A 16.

'S)

3

4

5

^^H ^^1 ^^H

6

9

1 1

SPORT

I

^^1"

16

19

20

y p

t o g

a m

Horizontaal

Verticaal

I. 8.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

9.

12.

16.

20.

23.

25.

26.

25

HTH

\

10.

II. 13.

14.

21

22

28

spieren los te gooien. Maar nu rest er slechts een kwartier voordat de wedstrijd moet be­ gmnen. Een voorbespreking zit er niet meer in. De Merlijners lopen zich maar meteen warm.

Als om half drie de wedstrijd begint, kijkt Edwin Roord gespannen toe vanaf de zijlijn.

De geblesseerde voetballer heeft de coaching op zich genomen en daar heeft hij meteen z'n handen aan vol. Een behoorlijke aanval komt niet uit de verf, terwijl de Oirschotse aanval­ lers alle ruimte krijgen van de studenten. Bin­ nen een half uur is het al 4­0 voor de thuis­ ploeg. Vlak voor rust knalt De Bocht er zelfs een vijfde treffer in.

7

17

24

I Merlijn 1 bereidt zich voor op een zware partij [Foto: Enk van der Burgt]

■ Het cryptogram is gemaal^t door John Kessels en Freel< van IVlegen.

14

15

!8

M^ti\

dat ik het veld in móet. Al weet ik niet of het verstandig is met m'n blessure."

De tweede helft vergaat het de Merlijners een stuk beter. Roord, inmiddels gekleed in z'n voetbaltenue, ziet zowaar een echte wedstrijd ontstaan. Het eenrichtingsverkeer is afgelo­ pen, zo lijkt het. Maar twee fouten rond de 75­ste minuut straffen de Oirschottenaren genadeloos af. Roord gaat dan maar zelf spe­ len, maar ook hij kan geen potten breken. In de laatste vijf minuten krijgt de Tilburgse doelman nog twee treffers om z'n oren. 'ol goede moed stappen de Merlijners in In de kantine van De Bocht kijken de Merlij­ de auto's. Oirschot is een klein half uur rij­ ners ietwat droevig naar het scorebord van den, denken ze. Maar het veld van De B ocht hun competitie, waar de uitslag al is op­ laat zich wel erg moeilijk vinden. Een klein getekend. De 9­0 tegen de nummer drie in uur dolen de chauffeurs achter elkaar door het B rabantse land, voordat eindelijk de lo­ "IS.x wordt veel te lief verdedigd", oordeelt hun klasse steekt schril af bij de andere uit­ katie is gevonden.

Roord. "We missen onze vijf basisspelers. Die slagen in de poule. Een bar slechte wedstrijd, Daar gaat de warming­up, sombert Kelder­ pakken hun mannetje tenminste aan. Dit lijkt oordelen de spelers dan ook. En dat belooft man. Een uur voorbereiding is toch wel pret­ nergens op." Hij kan het geklungel van z'n niet veel goeds voor het aanstaande weekein­ tig, vindt hij. Dan kun je de wedstrijd voor­ ploeg niet meer lijdelijk aanzien: "Ik denk dat de, vindt Koertshuis. Want dan komt de kop­ bespreken en heb je toch nog alle tijd om de ik straks ook zelf meedoe. Ik heb het gevoel loper op bezoek.

■ ■ " ■ B^H^ ■ '-■ ■ m^ ■ ■ 1 ■ W^^Ê ■ M iH! 2

^^H

10

Tegen deze mannen hebben ze dit seizoen al eerder gespeeld. Toen verloor Merlijn met 10­ 1. De studentenploeg staat sowieso strak on­ deraan, in de laagste klasse van de zondag­ amateurs nog wel.

Daar heeft aanvoerder Koertshuis wel een verklaring voor. "Wij voetballen alleen tegen de eerste teams, alle lagere ploegen spelen in een andere competitie. Daardoor krijgen we altijd de beste voetballers van een vereniging tegen. Die hebben bijna altijd een coach en die hebben wij niet. B ovendien trainen die jongens meestal twee keer per week en dat doen de meesten van ons niet eens, terwijl het wel kan. We hebben zelfs een training per week verplicht moeten stellen." Daarnaast spelen de tegenstanders al jarenlang samen.

"Zij kunnen elkaar blindelings vinden op het veld. Bij ons is het verloop binnen het team groot, want elk jaar houden er weer spelers op. Dat is het nadeel van een studentcnsport­ club. Dit seizoen zijn er maar twee spelers over van het team van vorig jaar. Tja, zo raak je natuurlijk nooit goed op elkaar ingespeeld."

Maar toch is er een sprankje hoop. In de laat­ ste wedstrijden is er immers steeds beter ge­ voetbald. Er werd zelfs een keer gelijk ge­ speeld. "Zodat we nu één punt hebben uit negen wedstrijden. Dat is al een punt meer dan het eerste team vorig jaar in heel de com­ petitie haalde", meldt spits Robin Kelderman, student Arbeid en Sociale Zekerheid, trots.

H

27

15.

23

■

17.

18.

19.

21.

22.

24.

27.

28.

Corpsleden kunnen de boom in. (11) Ouderwets om niet thuis te blijven.

(3) FamiHe van Koning Winter? (10) Toe, niet nu! (2) Aandacht voor de aantekening. (7) De zangeres is daarnaast ook nog moeder. (4) Oegstgeest, Wassenaar, Voorschoten, Alphen aan de Rijn. (10) Vervelend als hij knall. {'^) Ken rund op de buis. (.3) B lijf hangen in de Duil.'^e plaats. (5) Weg met't .spel! (2) Prijs van lof. (.5) Prins Claus kookl. ( I I ) Te zijner lijd een hand. (3) Groeperingen in 't leger. (13)

Vorstelijk gerecht. (14) Vijf keer schieten voor een knaak. (9) Krectie. (14) Zo'n godendrank stort je in 't verderf. (7) Zware post. (9) Op dit moment vreemd naakt. (2) Jozef nam de schuur. (4) Turbotaai. (2) B etaling voor auto­onderhoud? ( I l ) Is hij een meisje? (4) Graven en de letter splitsen. (6) Die jongen meent hel. (5) Hij heeft hel heen en weer. (4) Jonjren hoort snel weg te zijn. (4)

Oplossingen kunnen gesUmrd worden naar Univers. kamer A 16 (IVI.A.M.Knapcn(a KIJB.NL). De inzendin;; sluit din.sdag ] 1 januari 1997, 15.00 uur. De winnaar (na loling) ontvangt een boekenbon van 25 gulden.

U N I V E R S B i 3 12 DECEMBER 1996

recht I zal plaatsvinden op 20 jan '97 (en niet zo­ als in de studiegids staat vermeld op 9 )an )

HTML, ­ O n t w i k k e l een onder houdsplan voor genoemde taken Contactpersoon stage Mr J Nouwt, kamer U­16, tel 4662792 Internationaal

Ruimtelijk recht II

bestuurs­

studie

project

Dit jaar biedt de faculteit haar stu denten een unieke kans Een studie­ reis naar Suriname met een gedegen voorbereiding Voor meer informa­ tie en aanmelding voor cursus of reis/cursus kun je terecht bij Aarthi Randjietsingh, k a m e r Y 350, tel (013­466)8150 Zie ook de elektro­ nische univers, http //cwis kub nl/ ­ u n i v e r s / i n d e x l h t m , webpagina "Facultaire Mededelingen"

IMAGINE TIME! The Industrial Marketing Experience Schrijf je nu in voor deze businesscource van DSM. Voor meer informatie­ Je studievereniging of DSM Corporate Recruitment, tel. 045­5782628, internetwww.dsm.nl

Conferentie New Everyday Life.

Strategies

for

Faculteit

UNIVERS Kf3

12 DECEMBER 1996

wijzigingen

De tentamens op 24 jan 1997 (Cul­ tuurproductie en ­consumptie, en Van 12 t/m 14 dec 1996 vindt de Kennis van de Turkse wereld) zul­ c o n f e r e n t i e ' N e w Strategies for len worden verplaatst naar een eer­ Everyday Life Work, Free Time and dere datum Houd daarom de mede­ Consumption' plaats KUB ­studen­ delingen in Univers en op de publi­ ten kunnen tegen gereduceerd tarief catieborden m de gaten' Diegenen van f 50,­­ deelnemen aan deze con­ die zich voor 1 nov j 1 hebben inge­ ferentie Inschrijvingsformulieren schreven voor deze tentamens krij­ zijn verkrijgbaar bij Lisette Hegge, gen schriftelijk bericht thuis van de S 229, tel 4662895 definitieve tentamendatum Een onderdeel van dit congres is de openbare forumdiscussie op do 12 dec van 20 00­22 00 uur in de Aula Roosterwijzigingen Het thema is 'Economie restructu­ 1996­1997 ring and daily life, effects of the glo­ Ze semester bal economy' Toegangskaarten zijn Enkele colleges van Interculturele op 12 dec vanaf 19 15 uur bij de Communicatie zullen worden gege­ mgang van de AULA verkrijgbaar ven op dinsdag, donderdag en vrij voor f 10,00 dag Zie voor roosterwijzigingen het publicatiebord tegenover B 208

De colleges van het 2e semester van dit vak zul­ len niet plaatsvinden op dinsdagavond Er is dus geen samenloop met de colleges c s B e s t u u r s ­ recht Nadere mededelin­ gen over wanneer de col­ leges dan wel plaatsvin­ den zullen worden gedaan ti|dens de colleges Ruim­ Vrijwilligers gevraagd telijk bestuursrecht I en Sociale volgen nog in Univers De landelijke stichting 'Evenwicht' in Deurne is op zoek naar rechten­ W e t e n s c h a p p e n Voorlichters gezocht studenten die als vrijwilliger bij haar Provincie en gemeenterecht willen werken De stichting heeft FSW is op zoek naar studenten die als doel op te komen voor de belan­ bereid zijn mee te werken aan de De hoorcolleges van dit vak vinden gen van slachtoffers van onrecht in voorlichting aan scholieren en HBO­ plaats op do mi van 15 45­17 30 in Nederland door kosteloos diensten Rectificatie studenten, ter ondersteuning van de inleverdata essay QZ 204 (en niet in YZ 3 zoals in de te verlenen aan slachtoffers van propaedeusevaardigheden studie­adviseurs De activiteiten studiegids staat vermeld) onrecht door het treffen resp bevor­ vinden plaats buiten de KUB en per Het bericht in de Univers van 5 dec deren van oplossingen Rechtenstu­ keer is er een vergoeding van f 25,­ Tentamen Bouwrecht was niet correct' Conform hetgeen denten kunnen als vrijwilliger me­ ­ plus eventuele reiskosten B elang­ vermeld is in het dictaat, blijven de dewerking geven aan de dienstver stellenden vormen een 'pool' waar Het t e n t a m e n B o u w r e c h t v i n d t inleverdata lening van de stichting B elangstel de faculteit uit kan putten als het plaats op 17 dec a s om 14 00 uur lenden kunnen nadere informatie Bibliografische oefening 17 01 1997 nodig is m AZ 10 verkrijgen bij de heer W Kools, tel Essay eerste kans : 07 02 1997 Met name studenten ASZ, PEW en 0493­310831 Het adres is postbus Essay t w e e d e en l a a t s t e k a n s VTW worden uitgenodigd te reage­ Keuzevak Law of O bligations 334, 5750 AH Deurne 24 04 1997 ren, maar studenten van de overige FSW­opleidingen zijn ook van harte Studenten die willen deelnemen aan w e l k o m Voor a a n m e l d i n g en/of Zaalindeling tentamens dit keuzevak (mr B Nieskens­Isp­ Werkcolleges O mzetbelasting meer informatie Rob Maas, Mede­ hording, aanvang 24 febr) kunnen propaedeusestudenten werker Externe Betrekkingen, P313, zich vanaf heden inschrijven op het Naast de hoorcolleges Omzetbelas­ De zaalindeling en de aanvangstij tel 4662659 secretariaat van de vakgroep, Y 256 ting zullen in het voorjaar van 1997 den hangen in gang 3 van gebouw P Inschniving op korte termijn wordt voor het eerst ook enige werkcolle­ Ook IS deze indeling te zien op het op prijs gesteld B ij voldoende Ne­ ges Omzetbelasting worden aange­ Go Down Under! kub web onder de volgende url' http / derlandse deelname wordt de cursus boden De w e r k c o l l e g e s v i n d e n /cwis kub nl/­fsw_2/soo/rooster/ ook in het Nederlands gegeven plaats op 11, 18 en 25 apr en 2 en 16 VTW­studenten die er het volgend wijzten htm mei, steeds van 8 45­10 30 (werk­ academisch jaar eens tussenuit wil­ groep 1) of 10 45­12.30 (werkgroep len, hebben de mogelijkheid met een Keuzevak Amerikaans staats­ 2|of 13 45­15 30{werkgroepn3) In­ Voorlichting beurs een semester te studeren aan afstuderen O B W recht t e k e n e n kan tijdens de algemene de University of Technology te Syd­ O p l 9 d e c om 10 3 0 u u r z a l e r i n z a a l werkgroep­intekening op 20 en 21 ney en Griffith University te B ris­ In het 2e semester wordt voor alle SZ17 een a f s t u d e e r v o o r l i c h t i n g jan a s (zie studiegids) Voor meer bane Per universiteit worden maxi­ studenten het keuzevak Vergelij­ plaatsvinden voor studenten die per info zie de elektronische univers, maal twee studenten geselecteerd kend staatsrecht II/Amerikaans 1 feb aanvangen met afstuderen http //cwis kub n l / ­ u n i v e r s / i n ­ De deadline voor aanmeldingen is 15 staatsrecht gedoceerd Docent is Dr dexl h t m , webpagina "Facultaire jan 1996 Voor vragen en/of aanmel­ E I Janse de Jonge Het besprekings­ Mededelingen" dingen Rob Maas, M e d e w e r k e r college is op 4 febr om 10 45 uur in PSY doctoraal Externe B etrekkingen, P313, tel Y 257 B elangstellenden k u n n e n 4662659 Tentamen ontwikkehngm cultuur­ zich opgeven bij het secretariaat van Civiele en fiscale aspecten van psychologisch perspectief, docenten de vakgroep, Ineke Sijtsma, tel Organisatie van cultuur toekomstvoorzieningen Ipe Pooitmga en F ons vd Vijver 4662302 Tot de verplichte literatuur van de Dit tentamen op 23 jan 1997 stond keuzecursus Organisatie van cul­ De colleges voor dit vak zullen 111 t e n o n r e c h t e v e r m e l d op het in­ t u u r behoort, naast de reader (zie hetgeen m de studiegids staat ver­ Jeugdrecht, jeugdbescherming schrijfformulier' Het tentamengaat Studiegids FdL) Enk Hitters,Patro­ meld, plaatsvinden in het tweede en jeugdbeleid II metdoor Debeoordelingvanditvak nen van patronage mecenaat, pro­ semester op donderdagmiddag van vindt plaats d m v een werkstuk' tectoraat en markt m de kunstwe 15 45­17 30 uur in CZ 113 Dit 2e s e m e s t e r v a k zal w o r d e n De t e n t a m e n g e l e g e n h e d e n zoals reld en B Lievers &. J B. Lubber­ verschoven naar di mi., zodat het vermeld in de studiegids, 12 juni ding. Change management Wol­ niet meer s a m e n v a l t met H u w e ­ Keuzevak Computercriminali­ 1 9 9 7 e n 7 a u g 1997 gaan eveneens ters­Noordhoff, 1996 lij ksvermogensrecht en Erfrecht dat teit met door Taaldidactiek op ma mi (tweede semester, 12 45­ 15 30 uur in YZ 7) is ingeroosterd De verplichte literatuur voor Taal Dit keuzevak zal dit semester even­ De colleges Jeugdrecht zijn op di didactiek bestaat uit Kroon & Val­ van het dagelijks als voorgaande jaren bestaan uit Mededeling 13 45­15 3 0 m S Z 2 I N B o p 4 f e b r , len 1996, Het verschil voorhi] (staat twee onderdelen van elk 4 studie­ bestuur van de vakgroep PSY 11, 18 en 25 maart zijn de colleges reeds vermeld m de Studiegids 1996­ punten Uiteraard kunnen ook bei­ Het bestuur is bezig met een inven­ van 13 45­15 30 m S Z 25 1997)en V a n d e r V o o r t & M o l 1989, de onderdelen (totaal 8 studiepun­ tarisatie van de de behoefte aan een Basisdidactiek voor het moderne ten) worden gevolgd De eerste bij­ extra t e n t a m e n g e l e g e n h e i d voor vreemde talenonderwijs eenkomst voor zowel onderdeel een Privaatrech telijk doet ­cursussen uit het Ie sem , uit Eerder al stond in de Univers aange­ als twee vindt plaats op wo 5 febr informatierecht het 'oude' programma, die per 1­9­ kondigd dat literatuur van de cursus­ van 10 45­12 30 uur in PZ 205 Tij­ '96 met meer verzorgd worden sen Statistiek, Filmgeschiedenis, dens deze bijeenkomst zal ook het De hoorcolleges voor dit vak vinden Deze i n v e n t a r i s a t i e biedt echter Tweetaligheid en taalcontact, en programma en rooster worden uit­ plaats op do van 10 45­12 30 in AZ geen zekerheid dat die gelegenheid Onderzoekspracticum C u l t u u r & gereikt en besproken De verplich­ 01 (en met in YZ 3 zoals in de stu­ er ook daadwerkelijk k o m t ' Daar­ Letteren gewijzigd is, zie voor meer te literatuur bestaat voor beide on­ diegids staat vermeld) voor dien je zelf met de betreffende informatie het publicatiebord tegen­ derdelen uit 1 Syllabus Computer docent contact op te nemen De in­ over B 208 criminaliteit deel 1, dictatenmaga­ Responsiecollege collectief ventarisatie wordt door het dagelijks zijn, n u m m e r nog met bekend 2 arbeidsrecht bestuur van de vakgroep aangeboden Commentaren op het wetsvoorstel aan de betrokken docenten Studen­ c o m p u t e r c r i m i n a l i t e i t Dit boek Dit responsiecollege zal op 18 dec ten kunnen zich inschrijven op de kan m de pauze van het eerste col­ worden gegeven, aanvang 15 45­ iventansatielijst op gang 5 van ge lege worden aangeschaft voor een 17 30 uur in CZ 112 bouw P Deadline 17 01 97 bedrag van f 7,50 3 Chr h van Dijk & j M J Keltjens, Computercrimi Afstudeerscriptie schrijven bij naliteit, Tjeenk Willink, Z w o l l e Letteren de vakgroep privaatrecht 1995 (uit de serie S t u d i e p o c k e t s Verplichte literatuur Strafrecht, no 31) verkrijgbaar bij de Studenten die een privaatrechtelij­ boekhandel 4 Deel III uit de uitga­ Doctoraalcursus Theorie en Onder­ ke afstudeerscriptie willen schrijven ve ITER (1996), bestaande uit Kem­ zoek Cultuur Voor deze cursus in k u n n e n zich a a n m e l d e n bij m r . na &. Tuinder, 'Regulering van en­ het tweede semester 1996/97 geldt M A B Chao Duivis, tel 013­ Wijzigingen in de literatuur 2e c r y p t i e ' en De Roos, Schuijt en het volgend boek als verplichte li­ 5342318 1996­1997 Wissmk, 'Smaad, laster, discrimina­ teratuur Seymour Martin Lipset, semester tie en porno op het internet' verkrijg "American Exceptionalism, A Dou­ Organisatie van cultuur baar via de boekhandel Alleen voor Stageplaats Recht en ble­Edged Sword" New York/Lon­ Tot de verplichte literatuur van de het onderdeel materieel strafrecht Informatisering don W W N o r t o n &. C o m p a n y , keuzecursus Organisatie van cul­ (deel II van de cursus) is voorts nog 1996 ISB N 0­393­03275­8 t u u r behoort, naast de reader (zie Kluwer OmniLEX heeft jaarlijks een voorgeschreven de Syllabus Compu­ De d e e l n e m e r s d i e n e n h i e r o v e r Studiegids FdL) Enk Hitters,Pfltro­ of twee stageplaatsen aan te bieden tercriminaliteit deel II, dictaten­ reeds bij de aanvang van de cursus, nen van patronage mecenaat, pro op het gebied van de rechtsinforma­ magazijn nr 670 96 295 Inschrij­ op WO 5 feb , te beschikken, en der­ tectoraat en markt m de kunstwe­ tica Thans is een stageplaats be­ ving voor dit vak is met noodzake­ halve het boek tijdig aan te schaffen reld en B Lievers &. J B Lubber­ s c h i k b a a r w a a r v a n de o p d r a c h t lijk Mocht u evenwel met instaat of te bestellen, bij voorkeur bij boek­ dmg. Change management Wol­ luidt Onderzoek de mogelijkheden zijn het eerste college bij te wonen, handel KRIS op'de campus (C­79) ters­Noordhoff, 1996 om de huidige (SGML) softwareschil dan gaarne in de loop van januari Taaldidactiek om te zetten naar een Internet om­ even bericht daarvan aan de docent, geving met een zo genng mogelijk De verplichte literatuur voor Taal­ Responsiecollege F P.E Wiemans, Tel 4662743 verlies aan functionaliteit, ­ B reng didactiek bestaat uit Kroon &. Val­ Inleiding m e t h o d e n van sociaal­ in kaart welke functionaliteit in dit len 1996,Het verschil voorbij {stiat wetenschappelijk onderzoek Op 10 kader eventueel bijgeprogrammeerd reeds vermeld in de Studiegids 1996­ Zaalwijzigingen gebouw P jan I 9 9 7 z a l e r i n S Z 1 7 v a n 0 9 3O­ moet worden met behulp van Java 1997)en VanderVoort & Mol 1989, 12 00 een responsiecollege worden of ActiveX, ­ O n t w i k k e l concrete Basisdidactiek voor het moderne Let in het rooster voor het 2e semes­ gehouden voor propaedeusestuden­ tools om een en ander te realiseren vreemde­talenonderwijs ter ook op het feit dat er enkele za­ ten en van 14 30­17 00 voor docto­ en ontwerp een implementatieplan Eerder al stond m de Univers aange­ len in gebouw P niet meer als colle­ raalstudenten waarin nadrukkelijk de kosten/ba­ kondigd dat literatuur van de cursus­ gezaal worden gebruikt De vervan­ ten­afweging en de personele moge­ sen Statistiek, Filmgeschiedenis, gende zalen zijn als volgt PZ 201 lijkheden/beperkingen van de hui­ Tweetaligheid en taalcontact, en VTW es) PP.W wordt SZ 27, PZ 203 wordt SZ 35, Studieadviseur dige organisatie worden meegeno­ Onderzoekspracticum C u l t u u r &.

PZ 205 wordt SZ 31 en PZ 207 wordt men (kennis/ervaring/capaciteit Letteren gewijzigd is, zie voor meer De s t u d i e a d v i s e u r van VTW en SZ 19 e a ), ­ Ontwikkel in dit kader een informatie het publicatiebord tegen­ PEW, Wout Dons, zal van 6 dec. tot model voor conversie van HML naar over B 208 6 jan afwezig zijn

Faculteit

Ten tomen

Interfacultaire Minderheden

cursus Etnische in Nederland

gebruik maken van de zelfstudiecur­ sussen in het talencentrum voor zelfstudie Anderen kunnen zich voor zelfstudie inschrijven geduren de het spreekuur van het Talencen trum maandag t/m vrijdag lo 3(j 12 00 en 13 00­14 00 uur NB Schriftelijk of telefonisch inschrij­ ven IS met mogelijk In verband met de grote wachthjs. ten bij bepaalde cursussen worden cursisten die zonder bericht met op het eerste college verschijnen niet meer toegelaten Eventuele roosterwijzigingen wor den via KUB web en Univers bekend gemaakt Meer informatie over de inhoud van de taalcursussen en benodigd studie materiaal is beschikbaar op het se cretariaat van het Talencentrum en KUBweb Voorrangsregeling Studenten die geselecteerd zijn voor uitwisseling kunnen zich nu al in schrijven op vertoon van de beves tigmgsbrief van B ureau B uitenland of B ureau Internationalisering van de faculteit

In het tweede semester van dit aca­ demisch jaar wordt op initiatief van de Letterenfaculteit opnieuw een interfacultaire cuisusEtmsche Min­ derheden in Nederland georgani­ seerd De colleges worden gegeven Talencentrum voor Zelfstudie van 31­01­97 tot en met 16­05­97, op vrijdagvan 11 45­13 30 uur Het In de B ibliotheek is het Talencen doel van de cursus is een breed over t r u m voor Zelfstudie gehuisvest zicht te geven van de positie van Het bestaat uit een individueel ta etnische minderheden m de Neder­ lenpracticum waar u met audio en landse samenleving (met betrekking videomateriaal kunt oefenen en een tot bijvoorbeeld de positie op de ar­ COO­practicum waar u kunt oefe beidsmarkt, rechtspositie, sociaal­ nen met computergestuurd taaien culturele positie, religie en levens­ derwijs, soms in combinatie met beschouwing, overheidsbeleid) CD­ROM Tenslotte is er een op Hiertoe zijn gastdocenten van ver­ zoekhoek waar u een verzameling schillende faculteiten en externe naslagwerken aantreft woorden sprekers aangezocht De uiterste boeken, grammatica's en boeken d a t u m van inschrijving is 1 jan. met informatie over scriptieschnj 1997 L e t t e r e n s t u d e n t e n k u n n e n ven, notuleren, vergaderen en spel­ zich middels de gebruikelijke for­ len mulieren inschrijven Voor studen­ Nadere informatie over zelfstudie­ ten en andere geïnteresseerden van mogelijkheden wordt gegeven door buiten de Letterenfaculteit liggen in de coordinator talenpracticum die de kast op de gang bij kamer B 201 regelmatig spreekuur houdt m de aparte inschrijvingsformulieren ge­ bibliotheek reed B innenkort zal via alle facul­ Verdere informatie over het Talen teiten nadere informatie over deze centrum vooi Zelfstudie, materia­ cursus worden verspreid len voor computerondersteund on derwijs en opzoekhoek is beschik­ baar bij het Talencentrum Cursussen Talencentrum, voorjaar

1997 Taaibegeleiding voor allochto­ Nederlands Scriptiepracticum ne studenten en medewerkers WO 19 febr, 5 en 19 mrl en 9 apr 1997 13.45 15 30 QZ 103 Allochtone studenten en medewet Arabisch II (keuzevak, 4 studiepun kers of studenten die in het buiten ten) land een vooropleiding hebben ge­ volgd, kunnen op het Talencentrum do 12 45 14 45 SZ 101 en 15 45 van de KUB individuele taalbege­ ­17 45 CZ 107 leiding krijgen De nadruk ligt op de Academisch Duits (keuzevak, 4 stu­ vaardigheden die tijdens de studie of diepunten) het werk een probleem opleveren, do 9 15­ 12 00 CZ 107 bijvoorbeeld het schrijven van een Duits II voor Economen (keuzevak, werkstuk, het samenvatten van stu 4 studiepunten) dieteksten, spelling, het formuleren do 12 45 ■ 15 30 CZ 107 van o a tentamenvragen, figuurlijk English for the Future (keuzevak, 4 taalgebruik of uitspraak B el voor studiepunten) meer informatie 013 466 3105 of groep 1 ma 13 4 5 ­ 1 5 30 CZ 106, b g g 013­466 2508 groep 2 ma 15 45 ­ 17 30 CZ 106 groep 3 do 9 45 ­ 11 30 PZ 208, groep 4 do 1145 13 30 PZ 208 Academisch Frans (keuzevak, 4 stu­ diepunten) 4 jaar Frans op VWO WO 12 45 15 45 CZ 109 Frans voor Economen II (keuzevak, 4 studiepunten) do 13 45 ­ 16 45 CZ 109 Frans Intensief (geen tentamen, geen studiepunten) Bij de vakgroep Bedrijfseconomie, mei/juni 1997 sectie Ondernemmgsfinanciermgis m 1 V jan 1997 plaats voor twee Italiaans (keuzevak, 4 studiepunten) do 12 45­15 30 LI Russisch II (keuzevak, 4 studiepun­ ten) vr 12 45­ 15 30 CZ 109 Spaans I (keuzevak, 4 studiepunten) groep la di 09 45 ­ 12 30 CZ 107 groep Ib dl 14 4 5 ­ 1 7 30 C Z 1 0 7 voor éen dag per week (0,2 fte) De groep Ic ma 14 45­17 30 CZ 109 aanstelling vindt plaats in het begin Spaans II (keuzevak, 4 studiepunten) voor zes maanden met de mogelijk do 09 15 12 00 CZ 109 held van verlenging bij goed functio Turks II (keuzevak, 4 studiepunten)

Vacatures

Student­assistenten

do 8 45

1130

LI

Inschrijving Voor studenten en medewerkers van de KUB zijn de cursussen gratis Voor anderen is deelname aan de groepscursussen met mogelijk, wel kan men, tegen betaling van f 125,­ ­, zes maanden gebruik maken van het Talencentrum voor Zelfstudie U kunt zich op vertoon van uw in­ schrijvmgsbewijs (studenten) of Chipkaart (medewerkers) voor de groepscursussen inschrijven bij het secretariaat van het Talencentrum (B210).

De inschrijving voor groepscursus­ sen start op ma 13 jan 1997 om 09 00 uur Vanaf di 14 jan is in­ schrijving alleen mogelijk tijdens het spreekuur van het secretariaat van het Talencentrum Inschrijving voor z e l f s t u d i e c u r s u s s e n is met nodig Op vertoon van de KUB­kaart kunnen studenten en medewerkers

Belangrijkste taak ondersteunen van de onderwijs­ en onderzoeksac tiviteiten Vereisten uitstekende studieresul taten, goede kennis van computer pakketten (bv Word Perfect, Excel) Sollicitaties schriftelijk voor 7 jan aan dr Adri Verboven, Secretaris sectie Ondernemingsfinanciering, Vakgroep B edrijfseconomie, KUB I n l i c h t i n g e n tel 013­4662501 / 4663043

Ih t uniiei<.jumi In Icuiis <ieni.ht op hel in dienst neinco van fcn groter aantal vromen, gcluindi i apitn Lnkdcn viin ctmsLhL nun dciheuh<itoepermgen Zii woiden ihiürom iiitdi idd.ebtl verzoibt te solhc ïti It'll

u

u

dood al lang over zich heen gehaald hebben ... en zouden wij als het ware de meest fascinerende pagina's van Rodoreda's roman, de wrede oorlogswinter van Colometa en haar kinderen, hebben moeten missen.

haar beschrijvingen van Barcelona en de Barcelonezen zijn zo aangrijpend levensecht dat alleen maar een hartstochtelijkgemis, een liefde-op-afstand, die expressiviteit kan verklaren.

u Antje de Boeck speelt solo

^Colometa': puur en wreed feest van ontroering H e t is A n t j e de Boeck zelf, haar ingehouden spel, haar aardse uitstraling; het is ook de subtiele m a n i e r w a a r o p z e d o o r Bob de M o o r geregisseerd is; m a a r het is vooral de taal van Mercè Rodoreda die de m o n o l o o g ' C o l o m e t a ' t o t een anderhalf durende t o p - e r v a r i n g m a a k t . T o n e e l m e t een onderhuidse spanning, puur en soms fascinerend w r e e d . Z a terdag 14 d e c e m b e r in de Studiozaal van de Tilburgse schouwburg.

De solo is weer in op de bühne.

Mannen hebben een v o o r k e u r voor absurde teksten met snelle v^isselingen tussen act en monoloog, veelal zonder verhaallijn; vrouwen voor het directe, eeuwig terugkerende verhaal van geboorte en dood met de ellende en het

geluk, de verlangens en de teleurstellingen, daartussen. Een onuitroeibaar verschil dat alles te maken heeft met w a t het publiek verwacht van de manier waarop een vrouw 'zich geeft' en een man zich bloot geeft in zijn inspanningen zich te verbergen. 'Colometa'

is een Spaans, dus extreem, voorbeeld van de vrouw die het gruwelijk macho-gedrag van haar lover wel doorziet, maar er ook door gefascineerd w o r d t en in goede tijden hartstochtelijk ondergaat, kinderen krijgt en vervolgens een hoop ellende voor de kiezen krijgt waar je niet goed van w o r d t . Z o n der dat stralende, typisch Spaanse talent voor het lijden dat haar gelatenheid ook is, zou Colometa de

De Barcelonese Rodoreda (19091983) schreef tussen 1938 en 1983 zes romans en een aantal k o r t e verhalen in haar streektaal, het Catallaans. La Pla^a del Diamant, als 'Colometa' in het Nederlands verschenen, schreef ze in I960, in Geneve, waaraan ze volgens haar grootste fan, Gabriel Garcia Marquez, 'door heimwee gekweld' was begonnen te schrijven. Dat heimwee moet bepalend zijn geweest voor de magie van haar werk, want de precisie en de gedrevenheid van

Geruchtmakende Kids in filmtheater Louis

Niet verrassend, niet vernieuwend, wel vervelend In A m e r i k a wisten ze niet w a t z e z a g e n . N o u staan ze daar al snel klaar m e t moralistische praatjes, m a a r de schreeuw van o n t z e t t i n g die vorig jaar opklonk na de eerste v e r t o n i n g van K\<i% was w e l heel e r g luid. Een b e t e r e r e c l a m e had r e gisseur Larry C l a r k zich niet kunnen wensen.

I Antje de Boeck als Colometa.

Antje de Boeck is een kleine Vlaamse actrice met een sterk lijf en een markante m o t o r i e k . In de film Daens speelde ze een felle, strijdbare volksvrouw die zich mocht uitleven in haar woede tegen de afpersers uit de bezittende klasse.

Die felheid is er nu o o k , maar onderhuids. Anderhalf uur staat ze daar min of meer roerloos en vertelt ze over zichzelf, over haar man Quimet, haar kinderen, over de b u r g e r o o r l o g waarin haar man vecht tegen Franco's fascisten en sneuvelt, over hoe ze gedreven

En zoals het wel vaker gaat met dit soort gecreëerde hysterie, weerklonk de echo van die allereerste schreeuw steeds luider. Geen enkel medium kon meer om ^\ó% heen, er werden allerlei deskundigen uit bed gebeld, de één nep vader en moeder op om vooral de film te gaan zien om zo de verborgen belevingswereld van hun spruit te ontdekken, de ander wilde het celluloid het liefst publiekelijk verbranden vanwege de vele schokkende scènes. Zelfs bij de Nederlandse première stond de pers bij de uitgang klaar om de eerste reacties te peilen. " C o o l " , blaatten de kinderen elkaar na; " N o u , nou, zorgelijk hoor", fronsten de ouders.

En zoals het ook wel vaker gaat, blijkt de waarheid in het midden te liggen.

Kids beslaat een dag uit het leven van een groep New Yorkse pubers.

Die blijken niks beters te doen te hebben dan een beetje op straat rond te hangen en te praten over neuken en maagden, te blowen, te zuipen en maagden te neuken. Telly (een jaar of zestien) is de held van het stel. Hij noemt zichzelf graag de wrgm surgeon en na vijf minuten is al duidelijk waarom. Na een tongzoen van een minuut heeft hij een twaalfjarig meisje zo ver dat ze hem met plezier, nou ja, ontvangt.

Onbeschermd natuurlijk, want als je elkaar leuk vindt, zo verzekert Telly het aarzelende kind, dan kan er niks gebeuren. Naderhand doet hij hiervan in geuren en kleuren verslagaan zijn vriend Casper, ook al zo'n losgeslagen mormel. En dan blijkt dat zi| geen uitzonderingen

zijn: elke puber in de film heeft geen enkele andere conversatiestof dan pijpen, neuken en kut en lul. Er is slechts één meisje dat wat minder promiscue is dan haar vriendinnetjes. Ze heeft het maar één keer gedaan, maar laat dat nou net met Telly te zijn geweest en nu heeft ze aids.

O m het geheel een authentiek voorkomen te geven, is Clark (geheel volgens de regerende mode) quasi-documentair met een schoudercamera achter de kinderen aangehupst. Het is gelukkig voor hem de verdienste van de acteurs dat je soms inderdaad vergeet dat je niet naar een documentaire zit te kijken, maar naar een film. Dit zou een verklaring kunnen zijn voor de overspannen reacties her en der. W a n t hetzijn bepaald geen vrolijke negentig minuten. Clark schildert de pubers van nu af als een stelletje nikserige egoïsten, dat alleen maar geïnteresseerd is in van dattum en niet verder kijkt dan het eigen genot.

door de honger zichzelf en haar kinderen met zoutzuur wil doden en door 'de winkelier van het duivenvoer', de ontmand uit de oorlog teruggekomen T o n i , gered w o r d t . Bob de Moor weerstaat de verleiding deze felle actrice 'te laten gaan'. Drama jawel, maar drama in subtiele accenten van gebaar en mimiek. En sobere, goed gekozen attributen. W a a r d o o r deze gedreven taal straalt. Een feest van ontroering. [BH] 'Colometa' van Mercè Rodore'' da. TKeater Oe Korre. Zaterdag 14 december om 20.30 uur in de Studiozaal van de Tilburgse schouwburg. Entree 19,50 gulden.

Nou is overdrijving inderdaad een van de manieren om iets duidelijk te maken, maar Clark slaat compleet door. Nadat je de schok van twee in close-up tongzoenende pubers te boven bent, komt het met de hele film niet meer goed.

Het vervolg is nietverrassend, niet vernieuwend en niet vermakend.

Alleen maar vervelend. En het gaat maar door, zonder enige creatieve of artistieke opvallendheid. W a t Clark nou precies duidelijk w i l maken blijft onduidelijk. Gratis c o n d o o m v e r s t r e k k m g v o o r de jeugd? Een betere aids-voorlichting? Meer klimrekken zodat rondhangende jongeren zich niet vervelen? W i e het weet mag het zeggen. En alsof het nog niet genoeg IS, w o r d t de ongeloofwaardigheid van het hele verhaal nog eens bevestigd door nota bene een sprankie hoop dat Clark doet oplichten.

Vlak voordat we Casper een jongen halfdood zien schoppen, stopt hij een beenloze bedelaar wat geld toe. W a n t eigenlijk, zo v e r t r o u w t de regisseur ons toe, eigenlijk is het best wel een goei jong. Diep vanbinnen schuilt er iets zachts in onze ontspoorde kids. Ja, daaag. [MvA]

'Kids' van Larry Clark draait woensdag 18 december in filmtheater Louis. Aanvang 19.30 uur.

Advertentie

iuB*CulTu<>rkaart agenda 'Schouwburg Tilburg do 12 dec 19.30 uur: Huis aan de Amstel-'Hamlet'. OezeéeAenrfe/ra^erf/e van Shakespeare m een speciale regie voor jongeren. vr 16 t/m WO 18 dec: Toneelgroep Amsterdam. 'Toneelfabriek in Tilburg' Een bijzonder project van Toneelgroep Amsterdam. Drie dagen lang fungeert Schouwburg Tilburg als 'toneelfabriek'; drie dagen lang voorstellingen, concerten, discussies en activiteiten. Tientallen optredens, raadpleeg de agenda's of het speciale programma-boekje.

Alle voorstellingen met KUBcultuurkaart fl.lO,-

Concertzaal Tilburg Vanaf 14 dec openingsprogramma. Open dagen op 14 en 15 dec. Programmaboekje verkrijgbaar bij de balie van het Studenten Advies Bureau, gebouw N, kamer2. Veel concerten zijn in deze maand gratis toegankelijk II

Filmtheater Louis do 12 t/m za 14 dec 19.30 uur; 'Loaded' Wat een vrolijken creatief uitstapje

ma 16 dec 19.30 uur: Les films du Paradis 'De Geest van de Bijenkorf'. De beklemmende sfeer van het Spanje onder Franco, ten tijde van de Spaanse Burgeroorlog. De kleine zusjes Isabel en Ana staan centraal in een film vol mysterieuze schoonheid Regie: Ana Torrent. Spanje 1973, kleur, 95 min. dl 17 dec 19.30 uur: 'Oude To'ngen'. Gebaseerd op de affaire 'Oude Pekela', waar m 1987 tientallen ouders aangifte deden van het sexueelmisbruik van hun kinderen. Regie: Gerrit Jan Reijnders Nederland 1994, kleur, 91 mm.

WO 18 dec 19.30 uur: 'Kids'. Een schokkend portret, een dag lang volgt de film een

NieuwZeelandl994, kleur, 108 min

Paradox Tussen 24 en 30 dec wordt voor de vierde maal het festival 'Stranger than Para...noia' gehouden. Inmiddels vermaard tot over de landsgrenzen en een toonaangevend festival in Nederland Een muzikale wereldreis van hoge kwaliteit met op elke avond twee of drie optredens Van jazz. balkanmuziek, pop, Turkse funk tot Barry White UNiCarten KUBcultkrtfl. 15,za 14 dec 21.30 uur: De Vonk in Paradox- 'Vicissestudes- een studie in wisselvalligheid'. Frank Gratowski (altsax), Georg Greave (piano) & Erhard Hirt (gitaar). UNiCart en KUBcultkrt fl. 7,-

groep tieners in New York Rondhangen, drinken, roken, blowen en zoeken naar sex De

Noorderligt

film zorgde voor veel opspraak in de VS. Regie: Larry Clark. VS 1995, kleur, 95 min

vr 13 dec 20.30 uur (zaal open 19.30 uur) 'Van Dik Hout' & support act. Nog jong, maar inmiddels tot de absolute top van de Nederrock. Energieke, stevig rockende

Middenzaaltheater DeVorst vr 13 dec 19.00/20.45 uur: Growing up in Public- 'An(' jmache' en't Gebroed. 'Salut en

muziek die ook intiem, strak en melodieus kan zijn. KUBcultkrt fl. 10,za 14 dec 22.00 uur (zaal open 19.30 uur) Stips' met Egotrip. De nieuwe band

liktm'n pan' Twee voorstellingen op een avond, vo jr een kaartje! In Andromache ziet van Robert-jan Stips, ex-Golden Earring, ex-Sweet d'Buster, ex-Nits Een men achtjonge acteurs het hoofd bieden aan omstdndigheden die zijzelf met veroorzaakt samenvatting van de hele Stips-historie- van Supersister tot en met de Nits, opgestoft

hebben en waar ze zeker met om hebben gevraagd; in 'Salut en likt m 'n pan' wordt het en sprankelend En.. voorafgaand genieten (??!) van het Nederlands elftal in de voorronden van het WK. KUBcultkrt fl. 10,verhaal geschetst van een groep outlaws, freaks.

had moeten worden voor zeven jongeren, loopt uit op een grimmige en tenslotte UNiCarten KUBcultkrtfl 12,50, voorverkoop f1.10,- dramatische botsing tussen de verschillende karakters. Regie. Anna Campion

brokkelt het dunne laagje beschaving en idealisme af. UNiCart en KUBcultkrt fl 12,50, vooreerkoop fl 10,-

za 14 dec 20.45 uun De Roovers 'Demonen'. Uitgangspunt is de vertelling 'An outpost

Musea

of progress' uit 1898 van Joseph Conrad Twee mannen raken, rond de eeuwwisseling, Nederlands Textielmuseum, Noordbrabants Natuurmuseum, Scryption en De

vr 13 en za 14 dec 22.00 uun Heavy'. Deze film speelt zich afm het wegrestaurant in het Belgisch Congo op een handelspost in een steeds groter isolement Ver van Europa Pont: entree met KUBcultkrt fL 1,vanDolly, de dominante moeder van Victor - een dikke, introverte, sociaal gestoorde pizzabakker Als Victor verliefd wordt op dé nieuwe serveerster moet hij voor het eerst m zijn leven voor zichzelf opkomen. Regie: James Mangold. VS 1995, kleur, 117 min

KUBcultuurkaart verkrijgbaar bij de balie van het Studentenadviesbureau, gebouw N, openingstijden maandag t/m vrijdag 10.00-12.00 uur en 13.00-16.00 uur.

Stort fl.25,- bij de Kas in de hal van gebouw B en neem de kwitantie, een goede pasfoto en je bewijs van inschrijving mee.

UNIVERS

12 DECEMBER 1 9 9 6

De memoberichten zijn bedoeld voor studenten en gezelligheidsverenigingen plus instituten en afdelingen welke activiteiten ontplooien op het terrein van cultuur, ontspanning en sport.

Hou het kort en bondig.

De redactie behoudt zich het recht voor berichten in te korten. Inleveren donderdags tot 13.00 uur. Niet op woensdag.

Kopij aanleveren in wp 5.1.

Univern op het net Detea vat) de memn-pagioa's ziiti ook te raadplegen up het KVH-Wtib. (ie infurmatie ia de gedrukte vets^^^^^^Ê^^ meade tlfd karti^mÉÊ^^B, worden, in de éwmt^ïiïè^t'' versie kart mea meer infurmatie kwijten met links i>er%vi)7.en naar andere hronnnea. ü vindt tinivers door met het programma Netscape aaar de homepage van de KUB te gaan, eer^t Nieuws en evene-' menteo aan teJiliklien eo veriolgeos Nieuws.

A

1 *.

Locatie: Landvidi, m.m.v. een exclusieve cuisinier... Aanvang 20.00 uur.

Schrijf je tijdig in!

Het bestuur hoopt iedereen op 20 dec. te mogen begroeten! En verder: iedereen veel succes met de naderende tentamens!

Studieverenigingen

Peter Noll De vereniging voor strafrecht Peter NoU organiseert regelmatig lezingen en excursies voor haar leden,en heeft een eigen tijdschrift: de Penose.Volgend jaar gaat Peter Noll een congres organiseren rondom het thema ethiek in het strafrecht, we zijn op zoek naar mensen die geïnteresseerd zijn om mee te gaan helpen bij het organiseren hiervan. Wil je (actief) lid worden van Peter Noll? kom dan eens langs op kamer Y309 daar is iedere wo.mi. van 14.30-15.30 iemand van Peter Noll aanwezig.

ELSA I n m i d d e l s zijn de colleges weer voorbij en is iedereen hard aan de studie voor de t e n t a m e n s . ELSA wenst iedereen heel veel succes in de komende tentamenperiode. ELSA wil jullie er nogmaals op wijzen dat volgend jaar verschillende conferenties door ELSA georganiseerd worden. Wanneer je hier meer interesse voor hebt kun je contact opnemen met Ilse (013-4638864|. Je kunt natuurlijk ook altijd naar de ELSAkamer (Y309| komen voor meer informatie hierover. Het spreekuur is nog steeds iedere dinsdag van 12.45 tot 13.45. Wanneer je dan niet kunt probeer het gerust een andere keer want de bestuursleden zijn regelmatig op de ELSA-kamer aanwezig.

Voor andere vragen danwei opmerkingen kun je hier natuurlijk ook nog steeds terecht! Veel succes met de tentamens!

I i «» F.A.T. Mercurlus

Studentenverenigingen

T.S.C. 'St. Olof' De komkommertijd zal lopen tot en met 1 febr.. De kroeg zal vanvirege de kerst gesloten zijn en wel van 20 t/m 31 d e c . Op 1 jan. zullen de deuren om 0.30 weer opengaan voor alle leden om het nieuwe jaar feestend in te luiden.

Nog 13 weken en dan is het zover.

Het 70 jangbestaan vanOlofzaldan uitbundig gevierd gaan worden. Op do. 19 dec. kan je op het lustrumartikelenfeest al flink in de stemming komen. Wees er dus ook zeker bij en koop die felbegeerde artikelen!

Op ma. 6 jan. 1997 is elk Olof lid van harte uitgenodigd voor de nieuwjaarsborrel die om 21.00 uur zijn aanvang zal nemen. Op deze avond zullen we het glas heffen op 1997!

Plato Vanavond, 12 dec. kun je van alles v e r w a c h t e n . Platoneel nodigt je namelijk uit voor haar theatercafé.

Er zullen verschillende acts worden opgevoerd en er is een Open Podium.

Di. 17 dec. dagen de disputen van Plato juniordispuut de Lijsters uit voor diverse krachtmetingen. Do. 19 dec. organiseert de Accu het slotfeest. Daarna is het pand even gesloten, maar niet voor lang, want op 31 dec. kun je bij Plato Oud & Nieuw komen vieren. Het pand is dan open vanaf 23.00 uur. Kaartjes 4 f 25,--zijn verkrijgbaar bij het bestuur. Voor dit luttele bedrag kun je de rest van de nacht c.q. ochtend onbeperkt bier en fris drinken. Twee introducees per persoon.

VIdar Vanavond, do. 12 dec. is de bar gewoon open voor een ouderwets gezellige Vidaravond. Zo. 14dec.vindt de ONEK plaats, waar veel roeiers van Vidar aan mee doen! O p w o . 18 dec. begint om 20.00 uurde Algemene Ledenvergadering. Komt allen!

Tenslotte op vr. 20 dec.: kerstdiner.

UNIVERS

1 2 DECEMBER I 9 9 6

Mercurius isde vereniging voor studenten Financieel Economisch Management, Beleggingstheorie, Geld, Krediet- en Bankwezen en Financiële Econometrie.

Mercurius zoekt nog een nieuw bestuurlid en een nieuwe hoofdredacteur, interesse? Kom dan even naar de Mercurius-kamer lR-7)!

Wil je informatie over Mercurius, of wil je lid worden? Wij zijn dagelijks tussen 11.00 en 16.00 uur te bereiken op kamer R-7, tel/fax 466 29 92.

Marlteting Associatie KUB De Marketing Associatie KUB wisselt per febr. een gedeelte van haar bestuur. Indien jij je wilt ontwikkelen en ontplooien, dan is dit de perfee te mogelijkheid. Voor meer informatie kun je terecht op de MAKUB kamer (R-251.So MAXaB your m i n d and drop by at R-25.

TOP-DOWN Winnaar van de vereniging van de maand titel van december! Dat is één van de dingen die TOP-DOWN onderscheidt van andere verenigingen. En waarom wordt je vereniging van de maand? Omdat je je op meerdere dingen o n d e r s c h e i d t . T O P DOWN is namelijk ook nog één van de snelst groeiende verenigingen op de KUB. Wij zijn echter nog op zoek naar enkele goede kandidaten om onze commissies uit te breiden. Dus wil jij in de toekomst net zo onderscheidend zijn als T O P - D O W N , kom dan snel eens langs de kamer en laat je informeren over de mogelijkheden.

Wat heeft TOP-DOWN jullie te bieden het komende semester? 19 Febr. workshop KPN, 20 febr. een nieuw managementcafé, 13 mrt. casecompetitie bij Coopers & Lybrand, een excursie met onze collegavereniging naar Brandt Brouwerijen, verschillende excursies en interessante lezingen, nieuwe edities van de Manager's Clout en TOPPers en nog veel meer. Kortom, T O P - D O W N geeft geen enkele reden om geen (actief) lid te worden. Kom dus snel naar R34 en schrijf je in!

Complex Complex wenst iedereen hele prettige kerstdagen en een onwijs gelukkig nieuwjaar! We hopen jullie de komende dinsdagen nog te zien in de Irish Pub, waar wij natuurlijk onze wekelijkse borrel hebben. Zeker rond de feestdagen is het de moeite waard om daar de sfeer te komen proeven!

Nadere informatie over onze nieuwjaarsborrel volgt zo spoedig mogelijk. Op deze borrel bieden wij de gelegenheid aan onze leden om op het nieuwe jaar te proosten, onder het genot van een paar heerlijke oliebollen! Kom elkaar het nieuwe jaar in zoenen!Maar doe het veilig!

Plioenix

Onze lustrumactiviteiten zullen natuurlijk in het tweede semester hun vervolg krijgen. In het tweede semester zullen natuurlijk weer verschillende a c t i v i t e i t e n georganiseerd worden. Zo is er op 20 febr. het symposium over faillissementen, op 6 mrt. de accountancy- en controllingdag in het kader van ons lustrum, diverse bedrijfsbezoeken en de voorlichting accountancy en controlling. Om deze activiteiten tot een succes te brengen, zijn wij nog op zoek naar enthousiaste ambitieuze studenten, die het leuk vinden om in teamverband te werken. Heb je interesse? Kom dan gewoon langs op de Isabest-kamer R-I8 en laat je eens informeren over een mogelijke loopbaan binnen onze vereniging.

Of kom naar onze nieuwjaarsborrel op 7 jan.!

In het voorjaar 1997bestaatEfact 10 jaar. Dit tweede l u s t r u m zal niet onopgemerkt voorbij gaan. De week van 17-21 mrt. staat bol van de activiteiten, die voor iedereen toegankelijk zijn, met op 18 mrt. een lezing en 19 mrt. een optreden van Theo Maassen "Neuk het systeem".

De week wordt besloten met een grandioos gala. Hou deze week vast vrij en let op de inschrijfdata in de Univers. Meer info: Efact R1/R2 tel.

4662991.

Interesse om actief te worden of bij de redactie werkzaam te zijn, kom langs op de Efact-kamer (R1/R2) en vraag naar Frank of Gijs, want wij zoeken nog mensen voor de congrescommissie, verre reizen en de redactie van Defacto & Le Facteur.

Aegee

Op do. 12 dec. houdt de Letterenfaculteit haar lustrumfeest in de Vier Jaargetijden. Het belooft een schitterend feest te worden, dus k o m t allen.

Ook dit jaar wordt er weer een Anela Juniorendag georganiseerd, voor studenten, medewerkers en andere taalliefhebbers. Dit congres heeft als onderwerp taalgebruik, taalverwerving en taalonderwijs. Schrijf je daarom zo snel mogelijk in om ook van de partij te zijn op vr. 13 dec.

Vier de kerstdagen ook eens met je studiegenoten! Op di. 17 dec. zal een copieus kerstdiner geserveerd worden in de Voortuin. Kom jij ook lekker meesmikkelen onder het genot van een goede conversatie over jouw favoriete auteur?

Tenslotte wil Phoenix iedereen alvast heel erg veel succes en sterkte w e n s e n m e t het studeren en het maken van de tentamens.

SBIT SBIT wenst je succes met het studeren voor je tentamens. De studiereis medio juli zal gaan naar Ierland.

Vanaf februari kun je je inschrijven voor deze reis. SBIT zoekt ook weer aktieve leden voor diverse commissies. Ontplooi jezelf en kom even langs op de kamer R-21. Op ma. 13 jan. vindt de SBIT-nieuwjaarsborrel plaats in Kandinsky met oliebollen!

TentaiTienbundels zijn te krijgen op de SBIT-kamer. Voor de m e e s t e a c t i v i t e i t e n van SBIT is h e t nu mogelijk om je in te schrijven via internet. Denkeraan om je contributiegeld '96/'97 a f 2 0 , - op tijd over te maken. C o n t a n t betalen op de SBIT-kamer R 21 kan ook. SBITrugbyshirts zijn te koop op de kamer voor f 25,—. Als je als vereniging een internet-pagina wil, meld je dan aan op pagina h t t p : / / s t u w w w . k u b . nl:2080/misc/new. SBIT-leden die een eigen homepage willen, kunnen zich ook aanmelden op deze pagina.

Bezoek ook eens onze homepage op http://stuwww.kub.nl:2080/~sbit en kijk naar onze posters in de glazen gang.

De Smeetskring Nu de eerste fiscale vakken achter de rug zijn, is er een uitgelezen mogelijkheid om de tot nu toe bestudeerde stof wat up-to-date te maken. Op do. 19 dec. zal namelijk het alom bekendedcfufliiteitencoiiege plaatsvinden. Rijkers, Van der Geld en Weber van het Fiscaal Instituut Tilburg zullen de volgende onderwerpen behandelen: Het AB-regime, Winstdrainage en actualiteiten m.b.t. de EG. Zeker voor eerstejaars fiscalisten (maar ook voor ouderejaars natuurlijk) is dit college een must. Het geheel zal plaatsvinden in QZ 1 en zal beginnen om 13.00 uur. Na afloop is er een borrel, waar iedereen de restjes pepernoot en banketstaaf kan wegspoelen en het zojuist gehoorde kan evalueren.

Steps Nu Sinterklaas is langs gewee.^ t, zijn tentamens nog het enige wat telt.

Om af en toe te kunnen relaxen is er iedere twee weken een borrel van Steps bij Miller Time. Dus ook in dec. en jan.! Naast de borrel van 11 dec. zijn er borrels op wo. 8 en 22 jan. Reageer wat frustraties af op anderen en schep wat frisse lucht + bier. Alleen de barjuffrouw is al voldoende reden om eens langs te wippen. Succes met je tentamens!

Isabest De activiteiten van het eerste semesterzijn zeer succesvol verlopen.

Alesec ]a, ik wil...

Wil je graag op de hoogte gehouden worden van alles wat Aiesec jou te bieden heeft gedurende het jaar? Dat kan door je voor slechts f 5 , - op te geven voor 'Vrienden van Aiesec'. Je krijgt dan v i e r m a a l per jaar een nieuwsbrief m e t informatie over alle activiteiten van Aiesec en bovendien interessante kortingen op bijvoorbeeld het 'solliciteren kun je leren'-boekje.

Profiel en 'Solliciteren kun je leren'boekje In het Profiel presenteren ruim 70 bedrijven en instellingen zichzelf.

Het boekje "Solliciteren kun je leren" geeft informatie over het gehele sollicitatieproces van het schrijven van een brief tot aan assessment centers en psychologische testen.

Deze twee boekjes kun je verkrijgen bij Aiesec voor respectievelijk f 10,- en f 1 5 , - .

DSM business Course TIME 1997 Voor deze Business Course zijn inschrijfformulieren en folders verkrijgbaar op de Aiesec-kamer (R19). Je kunt je inschrijven tot 25 jan..

Verdere informatie Voor meer informatie kun je altijd langskomen bij Aiesec op kamer R19 van 10.00-12.00 u u r en van 14.00-16.00 uur of bellen op telefoonnummer 013-4662573.

Begin volgend semester is dé kans om actief te worden in onze Europese studentenvereniging. Aegee heeft 18.000 leden, verspreid over vele universiteitssteden in Europa.

Aegee staat open voor studenten van alle r i c h t i n g e n . We organiseren: congressen, uitwisselingen, moot courts en niet te vergeten Summer Universities op Europees niveau.

Ook in Tilburg valt het nodige te beleven, zoals walking diners en lezingen. Onze wekelijkse borrels zijn in Miller Time, wo.av. vanaf 22.00 uur.

Bier en fris voor f 1,50. Voor de leden geldt dit ook op ma-, di- en do.av. vanaf 21.00 uur.

Kom langs in R3 voor meer informatie (013-4663271). Dagelijks kantoordienst van 13.00-15.00 uur.

Polis Het laatste Polisbericht in '96! Op 19-12 is er De vakgioepboriel van 17.00-19.00 uur, te Stationsstraat 26 Tilburg. Ben je geïnteresseerd in een Polisbestuursfunctie, kom dan even langs bi j R11! Het is nog vroeg, maar leuk om te weten dat de oliebollen opdi. 7-l-97klaar staan in Marijnen om het nieuwe Polisjaar te vieren.

R i l is van 9-12 t/m 31-1 geopend op di. en wo. tussen 12.30-15.00 uur.

Polis wenst al haar leden veel succes met de tentamens en See You op 19-12!

Versot Deze maand vindt, onder voorbehoud, h e t café-college 'ontwili.l<elingsiiulp' p l a a t s . Zoals altijd staat ook dit caf e-college garant voor een interessante en gezellige avond.

De definitieve datum en tijd laten we jullie weten via de posters en email. Wil je actief worden bij Versot? Dat kan door activiteiten mee te organiseren of te helpen bij het in elkaar zetten van het nieuwe verenigingsblad. Heb je interesse, kom dan tijdens het spreekuur eens naar R17. Je k u n t ons n a t u u r l i j k ook mailen: 'Veisot@kub.nI'.

De borrel van 25 dec. gaat vanwege de kerst niet door!

Integrand Wil jij een bestuursfunctie vervullen? De voorlichtingsmiddag van gisteren heb je helaas gemist, maar je kunt altijd langskomen op de kamer! Ben je geïnteresseerd in een opdracht, dan kun je in onze opdrachtenmap komen kijken, op kamer R23. Als je je nu inschrijft bij Integrand maak je kans op een Wintersportreis!

Studenten

En wat hebben de kerstboom, de kalkoen, de kerstman en de cadeautjes er mee te maken? Is jij ook met deze vragen zit, kom dan eens kijken op de Ichthus-kerstkrmg.

Een kerstkring houdt in dat er op een avond een bijbelstudie wordt gehouden over wat kerst nu eigenlijk bet e k e n t . We proberen er achter te komen wat er precies gebeurd is en wanneer, en waarom het eigenlijk zo belangrijk is dat we het nu nog vieren. De kerstkringen worden gehouden op 16 en 17 d e c . Interesse? Stuur een m a i l t j e n a a r W.J.Oheman ©kub.nl of bel Corinne (46714821 of Peter (5356803).

Werkkamp Een werkkamp in Oost-Afrika is een andere vakantie.

De stichting Vrienden Van Kathonzweni/Oeganda Comité (WK/OC) organiseert in de zomer van 1997 opnieuw vrijwilligers werkkampen in Kenia en Oeganda. Het doel is wederzijds begrip te kweken tussen nederlanders en Afrikanen door gedurende vier weken samen te werken aan een project (onder leiding van deAfrikanen) en het dagelijks leven met elkaar te delen.

Voorwaarde voor deelname: leeftijd tossende 18enongeveer35jaar,een groot aanpassingsvermogen en een goede gezondheid. De reis en verblijfskosten komen op ongeveer f 2 5 0 0 , - . Op zo. 8 en op za. 14 dec. w o r d e n er informatiemiddagen gehouden in Utrecht en Groningen.

Verdere informatie over de werkkampen of over de stichting WK/ OC kunt u verkrijgen bij: Mary van Mourik 030-2318338, Hilde Steenbergen 0599-564678 of e-mail naar yaukes@worldonline.nl.

De Koffer Wo. 18endo. 19 d e c presenterende produktie De Meisjeskamer en de cursus Dialogen zich in theater De Vorst (Willem II straat 47-49). Beide avonden beginnen om 20.30 uur.

Voor f 8,-- heb je een kaartje voor beide voorstellingen. Je kunt ze tussen 14.00 en 19.00 uur reserveren op tel. 013-5433127. Wees er snel bi|, want ook dit jaar zullen de voorstellingen snel uitverkocht zijn. Na de voorstellingen op do. is er zoals gebruikelijk een Spetterend Kofferfeest in de Boventuin. Zorg dat je erbij bent! Info: iedere do. van 12.0014.00 uur op de Kofferkamer (R35) of bel :013-4663228.

Ichthus

Ananta

De Christelijke Studentenvereniging I c h t h u s Tilburg h o u d t haar kerstviering op do. 19 dec. in de Vrijgemaakte kerk (Diederiksdreef 14). De avond begint om 18.30 uur.

Nette kleding is een "must"! Voor vragen over Ichthus kun je terecht bij Cornells (5426672| of bij Corinne (4671482).

25 D e c , de hele fanjilie is thuis en schaart zich gezamenlijk rond het feestelijk versierde slachtoffer, de kalkoen. Papa snijdt als een ritueel de kalkoen aan en al snel zit de hele familie gezellig pratend te eten. In de hoek staat de kerstboom vol ballen en lichtjes te glimmen. Buiten is het koud en guur, maar binnen is het gezellig en sfeervol....Maar ergens in je achterhoofd dringt zich de vraag op waar dit allemaal voor is.

Waarom vieren we eigenlijk Kerstfeest, en wat is er zo feestelijk aan?

Wo. 11 dec. heeft Ananta haar eerste concert gegeven in verzorgingscentrum 't Laar.. Het repertoire wat ten gehore werd gebracht (en ook op de andere twee concerten te horen zal zijn), was de Symfonie nr. 8 van Schubert, het le pianoconcert van Beethoven en de ouverture L'ltaliana in Algeri van Rossini. De dirigent is Antony Hermus en de solist is Leonard van Lier. Het concert was de eerste in een reeks van drie. Het eerstvolgende concert zal plaatsvinden op 19 d e c op de TU in Eindhoven. Op 20 dec. zal deze reeks besloten worden met het concert in de Mariakapel van het Mariaziekenhuis (Dr. Deelenlaan 5) in Tilburg.

Zou jij erbij willen zijn op een concert van het gloednieuwe en zeer enthousiaste KUB-orkest Ananta, kom dan 20 d e c zeker luisteren. De entree is gratis. Heb je nog vragen of

TEV Je hebt er lang op moeten wachten, maar daar is hij dan: het TEV-smoelenboek! Eindelijk kun je opzoeken waar die econometrist(e) woont die jouw hart sneller doet kloppen. Je kunt het smoelenboek kopen bij de TEV (R27) tegen een gering bedrag.

Ook de nieuwe NEKST is uit. Als je hem nog niet hebt gekregen bij de colleges, dan k u n je alsnog een e x e m p l a a r o p h a l e n t i j d e n s de spreekuren van de TEV. De NEKST staat ook op de homepage van de TEV. Gedurende de tentamenperiode (ma. 9 dec. t/m vr. 31 jan.) zal er alleen TEV-spreekuur zijn op di. en do. van 12.45 uur t/m 13.30 uur.

Efact De t e n t a m e n b u n d e l s zijn weer te koop. Bereid je beter voor op je tentamens en kom naar de Efact-kamer voor een bundel!

RARA Wie zitten er vanaf januari weer bij de VARA?

de u­ et ij­ en en u­ e­ te en

s.

semester ook graag lid willen worden, bel dan naar: Kirsten B oselie (013153 69 823 of Suzan­ ne Tuin(013)46 82 645.

■ Varia

e­ u­ in of

Maranatha

IS

s

1 1

f

De studentenkerk gonst ook deze week weer van de verheffende acti­ viteiten.

Do. 12 dec. 18.30 uur: Eetgroep; 19.30 uur: Viering van Woord en Ge­ bed; 20.15 uur: Mime/Clownerie; 20.15 uur Open Avond.

Vr. 13 dec. 20.00 uur: Requiemkring; 20.00 uur: Gespreksgroep "Autobio­ grafie van God".

Za. 14dec.9.45 uur: Zanggroep Ant­ hus.

Zo. 15 dec. 11.30 uur: Viering van Schrift en Tafel; 11.30 uur Kinder­ viering; 14.00 uur Presentatie van het boek "Met horten en stoten" van Servaas B ellemakers.

Ma. 16 dec. 20.00 uur: Gespreks­ kring "Wat geloof ik?".

Di. 17dec. 19.45uur:HerenkoorSal­ to Vocale.

Wo. 18 dec. 20.00 uur: Het Koor.

Dit alles vindt plaats in Studenten­ kerk Maranatha, Cobbenhagelaan 19, tel. 4675302.

Studenten Advies Bureau

Openingstijden op

de

Ambtenaren (B IA) van de RPD Ad­ vies al jaren Nederlanders die deel­ nemen aan een vergelijkend onder­ zoek.

Deze workshop geeft een duidelijk beeld over de gehele procedure van een vergelijkend onderzoek. B oven­ dien confronteren proeftesten de studenten met de aard en het niveau van de vragen die gesteld worden tijdens het schriftelijk gedeelte van het concours. Hierdoor kunnen zij zich in een vroeg stadium effectief voorbereiden op een vergelijkend onderzoek van bijvoorbeeld de Eu­ ropese Commissie.

De kosten voor deelname aan de workshop zijn f 12,50. Aanmelden m het LAC. ( W i j s ) b e g e e r t e in een loopbaan

In samenwerking met de Faculteit Wijsbegeerte organiseert het LAC komend semester een training voor s t u d e n t e n filosofie. De t r a i n i n g heeft als doel om studenten filsofie beter voor te bereiden op de stap naar de arbeidmarkt. Hierbij zal o.m. aan­ dacht worden besteed aan beroeps­ velden die mogelijk zijn na de ver­ schillende accenten binnen de stu­ die wijsbegeerte. Onderdelen die in de tramingaan bod komen zijn: ken­ nis over de arbeidsmarkt en beroeps­ velden, zelfanalyse, loopbaantrajec­ ten, netwerken en solliciteren. De training wordt afgesloten met een paneldiscussie waarin filosofen zit­ ting nemen die werkzaam zijn in diverse beroepsvelden. De training staat open voor studenten die hun eerste doctoraaljaar hebben doorlo­ pen. Gelet op het karakter van de training mogen studenten tot twee jaar na hun afstuderen deelnemen.

Data en tijden zijn: 19/2, 26/2, 5/3 en 12/3 van 9.30­12.30 uur, 19/3 van 19.30­22.00 uur. De training wordt gegeven door mw. P. van Nimwe­ gen, loopbaanadviseur van het LAC. Aanmelden in het LAC.

Lancelot (squasli)

Tree voor tree kan er weer geklom­ men worden, op weg naar de eeuwi­ ge squashroem. Elke zichzelf respec­ t e r e n d e s p o r t i d i o o t m e t genoeg spiermassa om een squashracket te kunnen tillen, mag er aan meedoen.

Dus wat let je! Schrijf je snel in voor de laddercompetitie op de inschrijf­ lijsten die al hunkeren naar inkt. Ze zijn te vinden op het Lancelotbord bij de squashbanen. Ook niet­leden kunnen meespelen! Verder is men natuurlijk elke di. van 19.00 t / m 24.00 uur welkom op de met zweet­ dampen omgeven clubavond. De leden zijn allen nuchter welkom op de nieuwjaarsborrel. Deze zal plaats­ vinden op do. vanaf 20.00 uur in café Hopper. Willen de hersencellen nog m e e r bevredigd w o r d e n bel dan Tjeerd (5444232).

Nautikos (zeilen)

Op do. 19 dec. is er als vanouds weer een borrel bij L'lndustrie, rond 21.00 uur. Op 2 jan. negentienhonderd­ zeven­en­negentig is er de Nieuw­ jaarsborrel, m e t daaraan vooraf­ gaand een etentje. Wil je hieraan meedoen, geef je dan voor 23 dec. op bij Mirjam (tel. m Spulk) of bij Cin­ dy (4553892).

S t u d e n t e n K ampioensciiappen.

Kijk of er dit jaar een NSK wordt georganiseerd, die in jouw talentca­ tegorie t h u i s h o o r t . M i s s c h i e n is NSK Atletiek Cross 9 febr. te Nij­ megen, NSK Schaatsen All­Round 17 en 18 febr. te Enschede, NSK Schaatsen Sprint 28 febr. te Gronin­ gen, NSK Tafeltennis 16 m r t . te Tilburg of NSK Schermen 28 mrt. te Maastricht iets voor jou! Natuurlijk worden er nog meer NSK's georga­ niseerd in 1997, daarvan houden we jullie middels deze berichtjes op de hoogte. Verdere informatie + de 50% korting als je in het bezit bent van een sportkaart zijn te verkrijgen bij Pendragon (4663012).

Sport Sauron ( b a d m i n t o n )

De openingstijden van de verschil­ lende afdelingen binnen het Studen­ ten Avies Bureau (voorheen afdeling StudentenzakenI zijn als volgt: Balie Studenten Advies Bureau (voor o.a. afspraken met studentendeca­ nen en ­psychologen), N2 ma. t/m vr. 10.00­12.00 en 13.00­16.00 uur, tel. 4662841.

BaUe Studiefinanciering (N24| di.

13.00­16.00 uur, niet telefonisch bereikbaar.

Huisvesting B uitenlandse Studen­ ten (NI of N l a | ma. di. do. vr. 10.00­ 12.00 uur, WO. 13.30­14.30 uur, tel. resp. 4662837/ 4662844.

Loopbaan Advies Centrum/lnfor­ matheek voor Studie & Beroep (N7) ma. 13.00­16.00 uur, di. wo. do 10.00­12.00 en 13.00­16.00 uur, vr 13.00­16.00uur, tel. 4662521.

Opjutgroep

Stel je het studeren steeds opnieuw te lang uit? Komt er weinig van al je studieplannen? Vanaf de Ie week van het nieuwe semester start er weer een Opjutgroep waarin studen­ ten met een studieachterstand el­ kaar controleren en ondersteunen om studie­uitstelgedrag te doorbre­ ken en studie­methode te optimali­ seren. Inschrijven tot 21 januari 1997 bij het Studenten Advies B u­ reau (N24). Stel dit niet uit: Vol .

VcIü

loopbaan Advies Centrum

Het B ureau Internationale Ambte­ naren organiseert i.s.m. het LAC op vr.31,an. 1997 van 13.30­17.00 uur een Workshop "Concours Europese Gemeenschappen".

Iedereen die een loopbaan als Euro­ pees ambtenaar bij een van de instel­ lingen van de Europese Gemeen­ schappen (EG) ambieert moet deel­ nemen aan een vergelijkend onder­ zoek, ook wel examen of concours genoemd. Dit is het selectie instru­ ment dat deze instellingen han­ teren.Tot een aantal jaren geleden scoorden N e d e r l a n d e r s niet bij­ zonder goed bij een vergelijkend on­ derzoek. De oorzaak hiervan werd gevonden in het feit dat het verge­ i)kend onderzoek een onbekend tenomeen is bij Nederlanders. Om aeze achterstand te verkleinen be­ geleidt het B ureau Internationale

(*) Alle lessen, trainingen en cursus­ sen op het sportrooster worden ver­ zorgd door het Sportcentrum­KUB en zijn toegankelijk voor iedereen die in het bezit is van een sport kaart.

0.h PENDRAGON

De ALV van di. 7 jan. is w.o. verscho­ ven naar do. 2 jan. De vergadering begintom 19.30 uurbijBelinda thuis (kijk in je Tekort voor het adres). Na de ALV vindt de nieuwjaarsborrel plaats (ook bij B elinda). Heb je het formulier voor 'Het Gezicht van Sauron' en bijbehorende pasfoto nog niet ingeleverd?! Doe dat dan zo snel mogelijk bij een van de redactiele­ den.

C a m e i o t (liandbai)

Lacoste (tennis)

Het kerstdiner zit helaas al helemaal vol. Dit jaar zal er, i.s.m. Shot, een geweldig 'Nieuwjaarsparty' gegeven worden in l'lndustrie. De avond is geheel verzorgd met warm en koud buffet, lekkere drankjes, begelei­ dingsband van Marco B orsato en Rene Froger, Mark Daniels en vuur­ werk. Dus lekker feesten, lekker drinken en lekker eten voor maar f 75,­­. Voor meer informatie of reser­ vering van kaartjes (ook voor intro­ ducees) kun je contact opnemen met Joris (5181542) of m e t B ianca (5435928). Om de sleur van het stu­ deren even te onderbreken, wordt er weer een wintertoernooi georgani­ seerd. Dit zal gebeuren in de week­ enden van 4 en 5 jan. en 10,11 en 12 jan. Hiervoor kun je je opgeven bij Lili(5368877)ofbijRalph(5367517).

Hoofdbestuur STSSO Pendragon

STSSO Pendragon is op zoek naar enthousiaste sportkaarthouders voor het Hoofdbestuur. Pendragon behartigt de belangen van alle sport­ kaarthouders op het Sportcentrum.

Het hoofdbestuur is het controle­ rend orgaan van Pendragon. In het Hoofdbestuur zitten o.a. 6 sportver­ enigingsgebonden leden en 2 niet­ sportverenigingsgebonden leden.

Wil jij de belangen van 5.000 sport­ kaarthouders vertegenwoordigen?

Geef je dan nu op als kandidaat voor het Hoofdbestuur! Gebonden kandi­ daten kunnen zich opgeven via het bestuur van h u n sportvereniging.

Ongebonden kandidaten k u n n e n zich rechtstreeks bij Pendragon op­ geven. Meer informatie bij Pendra­ gon (4663012).

Vanavond spelen de dames t h u i s tegen Delft. Alle heren aanmoedi­ gen dus. Op do. in de kerstpiekweek, wordt er een gasttraining (•) gege­ ven. Hierna volgt de kerstborrel in

de Stomerij. Meer info volgt, maar houd deze avond vast vrij. Er zijn nog Cameiot T­shirts te koop (f 10,­) Deze zullen binnekort op de trai­ ningC) aanwezig zijn. Voor meer info over Cameiot en activiteiten bel Charles (4637171).

Parcival ( a t l e t i e k )

Let op Parcivallers de sprint­knock­ out is m e t zoals eerder aangekon­ dingd op 19 dec. na het kerstdiner, maar hij is al op 17 dec. om 20.00 uur op het sportcentum. 16, 17 en 18 dec. is er ook op het sportcentrum de trio­triathlon. Zie rooster kerst­ piektoernooi. Verder vragen we jul­ lie je tijdig op te geven voor het kerstdiner. Deadline is deadline.

Ook zijn jullie van harte uitgenodigd voor de nieuwjaarsborrel op 2 jan.

'97 om 21.00 uur bij Jeroen Raijma­ kers.

Sportcentrum

Rolstoeltennis, (ma. 20.15 uur), ta­ feltennis door Reinier Paetzel ere­ divisiespeler (ma. 21.00 uur), een zaalvoetbalwedstrijd tussen studen­ ten en speelsters van het nederlands Dames­elftal (di. 20.00 uur), bad­ m i n t o n heren­dubbel m e t neder­ landse topspelers (di. 21.00 uur), geweerschermen (wo. 19.00 uur), een squash demonstratie/clinic met Hugolien van Hoorn {4x Nederlands kampioene) en Marjolein Houtsma (speelster Nederlands team) (wo.

19.00 uur), een handbaltraming met de selectie van Tachos/Waalwijk (do. 20.30 uur) en een demonstratie Capoeira, braziliaanse dans/vecht­ sport (do. 19.00 uur).

Loterij Elke avond is er een loterijtrekking, met leuke prijzen zoals sportmate­ rialen, bierpakketten e.d. Do.av de trekking van de hoofdprijs, een win­ tersportreis t.w.v. f 570,­­. Lotjes krijgbij aan de bar, bij bestelling van 4 consumpties!. Meedoen kan ieder­ een, winnen ook!

Feest Do.av. sluiten we het kerstpiektoer­ nooi en het jaar 1996 af m e t een daverend feest in de kantine, met een disco of een band!

American Football

Openingstijden

In de kerstpiekweek (16 t/m 20 dec.) zijn er geen lessen/trainingen, be­ halve degene die op het programma staan van het Kerstpiektoernooi, bodyfit/steps/calisthenics en keep moving. Het Sportcentrum is geslo­ ten vanza. 21 dec. t/m vr.Sjan.. Het rooster start maandag 6 jan. weer.

Kerstpiektoernooi

Voor een piek strijden om een piek!

Toernooien.

Tot vr. 17.00 uur de laatste kans om in te schrijven voor de toernooien!

Schrijf in en doe mee met B asketbal, Ultimate Frisbee, Tafeltennis, Zaal­ voetbal, B adminton, B ierestafette, K l i m m e n , S c h e r m e n , Korfbal, Squash, Volleybal, Handbal en Yoga Gasttrainingen In de week zelf kun je ook nog in­ schrijven, bij gasttrainingen en en­ kele toernooien: Ma.: gasttraining Basketbal (spelers EBBC den B osch), Streetdance, Tra­ vel­step, Surprise­aerobics, poolbil­ jarten en armworstelen.

Di.: Sprint KO (met Gerben IJpelaar) en het badmintontoernooi Wo.: American footbalU (circuit en clinic) Denk/doe sportcompetitie, gasttraining judo en squash.

Ma. t/m wo.:lndoor­triathlon (indi­ vidueel en trio's) Do.: watersoftbal, gasttraining vol­ leybal en gasttraining handbal.

Demonstraties Gedurende de week zijn er vele de­ monstraties, clinics en gasttrainin­ gen die de moeite waard zijn om naar te kijken zoals:

Dit k u n je leren tijdens het kerst Wo.av. van 19.00­ 23.00 uur in Zaal 1 van het Sportcentrum. Komen kij­ ken is meedoen!

ZIEN IS...

WAT ANDERS DAH TOEKIJKEN Zo'n 50 miljoen mensen zijn blind of ernstig slecht­ ziend. In Zuidoost Azië wordt elke minuut (!) een kind blind. U kunt helpen: een staaroperatie kost in India slechts ƒ 70,-

Periode 16 t/m 20 december

gebonden

Maandag

kerriesoep of chinese tomatensoep gehaktbal of gegrilde kipburger met mosterdsaus gestoofde savoyekool of broccoli met haassaus frites of gekookte aardappelen veg.: omelet champignons luxe: entrecóte met kruidenboter warme snack: broodje hot dog

Dinsdag heldere

tuinkerssoep of maïskruidensoep bami goreng met kroepoekkiploempiaatjar-seroendeng of lamsrollade met honing-tijmsaus gekookte aardappelen-flageolets veg.: bami goreng met kroepoekseroendeng luxe: varkenshaasje met roomsaus warme snack: broodje hamburger

Woensdag heldere preisoep of gebonden ossestaartsoep sauté indiënne of rosblef met rode wijnsaus gestoofde schorseneren of macédoine legumes gekookte aardappelen of crinkle frites-rijst veg.:sauté indiënne van soja en pijnboompitten luxe: jagerschnitzel warme snack: broodje visburger

Donderdag gelMnden kervelsoep of selderlesoep macaroni garni met vleessplestomatensaus-parmezaanse kaas met doperwten+mais of duitse braadworst met vleesjuszuurkool met ananas en gekookte aardappelen veg.: macaroni met gevulde paprika-parmakaas luxe: halve haan grand mère

warme snack: broodje

Zwitserse

reepjes

Vrijdag

Stichting Blindheidbestrijding Ontwikkelingslanden Spruitenbosstraat 6, 2012 LK Haarlem. Tel. 0 2 3 - 5 3 4 36 08

GIRO 330070 ^

menu

Spaanse uiensoep of tomatengroentensoep gebakken vis met ravigottesaus of kerrieburger met vleesjus parijse worteltjes met tym en boter of red kidney tmnen pommes duchesses of gekookte aardappelen veg.: groentensoufflé luxe: biefstuk champignons warme snack: broodje gebakken mosselen

Ding mee naar de

^

Start, Tijdens en na j e studie de k r u i w a g e n naar e e n leulce baan!

Wil je tijdens je studie bijverdienen? Wij hebben regelmatig werk voor gemotiveerde studenten m diverse branches, waaronder de horeca. Overdag, hele of halve dagen, maar ook in de avonduren.

En zowel op doordeweekse dagen als in het weekend.

Dus ben je nu op zoek naar een leuke baan.> Neem dan snel contact op met Uitzendbureau Start in Tilburg, tel. (01 3) J43 90 90.

ts

BOEKMAN-TROUW

CRIPTIEPRIJSJ996

voor scripties over maatschappelijke aspecten van kunst en cultuur, die in 1996 zijn voltooid. De prijs bestaat uit een bedrag yan 2500 gulden en een gedeeltelijke publikatle in de kunstbijiage van Trouw.

Informatie en deelnameformulieren: 020-6243736 Boekmanstichting, studiecentrum voor kunst, cultuur en beleid. Herengracht 415,1017 BP Amsterdam.

BOEKMANStichting Studiecentrum voor kunst, cubuur en beleid

­ Hll^JJ.'I.IHH^lr^.lH

Alexanderstraat 1, 5038 XW Tilburg, tel. (013) 543 90 90

TroiMSN

Start. De kruiwagen voor gemotiveerd personeel.

TJWVPP^"B@]i^wM^M?^^

Alex Erades, 24 jaar Student rechten Verblijft een semester aan University of loiva. lowaCityfVS) Programma: International and Comparative Law Ofsclioon liet niet de eerste keer is dat ik in de VS ben, was het toch even wennen in hel begin. Een halfjaar wonen en studeren in lowa City is toch iets anders dan drie weken vakantie in California. Wat me is bijgebleven is de dag van aankomst Het vliegtuig stond op het punt van landen. Ik keek uil het raam en het enige dat ik zag was eindeloze maïsvelden. Ook de half-uur-durendc taxirit van hel vliegveld naar lowa City vertoonde weinig nieuws: mais zover als je kon kijken. Welcome to the Midwest of the Viiited States! Het was inmiddels al na zessen en de straten leken uitgestorven, zo vroeg voor de aanvang van het schooljaar. Op dat moment denk je: 'Hier ben ik dan in m'n uppie in the middle ofaowhere.'

Daarna verandert alles snel. Er zijn allerici bijeenkomsten geregeld voor buitenlandse

Deze week eet Univers mee met de vijf bewoners van Varkensmarkt 35. Bijzonderheden: de enige echte Tatjana-kalender hangt aan de muur, één huisgenoot bakt 's morgens aardappelen en de overbuurman heeft een honkbalknuppel.

1^

dopjes m en spant hij een grote zwarte slaapzak rondom zijn hoogslaper, 's Nachts studeert hij. Als ik 's morgens in de keuken kom, staat hij soms aardappelen te bakken." Bart veert op en besluit te gaan kijken of Martijn te porren is voor de foto. Hij bonst een aantal malen hard op zijn deur, maar krijgt geen gehoor.

Lachend: "Die is in dromenland."

De theepot houdt de wacht naast de televisie, Yiat Algemeen Dagblad ligt half opengevouwen op tafel en de muren worden vooral bedekt door posters van Grolsch. ^ Ariane (19, tweedejaars bedrijfseconomie) en Annemie ^ Normaal gesproken is Bavaria trouwens het 'huismerk', (24, afgestudeerd fiscaal recht) doen aan een ander soort laat daar geen misverstand over bestaan. Aha, vandaar rust. Zi] zitten weliswaar aan tafel, maar beperken zich natuurlijk die veelbesproken Tatjana-kalender. "Nee, hoofdzakelijk tot het onschadelijk maken van de 'pilav die kreeg ik ais dank toen ik vorige week Sinterklaas speelde zegt verkeerd', zoals kok Mare zijn gerecht omschrijft. De meiden mogen Arno (23, vijfde]aars econometrie). anders graag roddelen. "We doen niet anders", geeft Annemie toe. En In de verder ronduit kuise gemeenschappelijke ruimte vormt de prompt wil ze wel iets kwijt over de overbuurman. "Die deed laatst 'meest begeerde kalender aller tijden' de enige dissonant. De huiska- een beetje raar. Hij gedroeg zich nogal agressief tegen een vriend die mer is niet zomaar netjes, maar zelfs luxe. Het werk van De Woon- bij mij op bezoek was. Eerst begon hij zonder enige aanleiding te stad, die strikt toeziet op de leefbaarheid. "Om de zoveel tijd krijgen schelden en daarna deelde hij zelfs klappen uit. Hij dacht misschien we voor van alles en nog wat boetes opgelegd", vertelt Mare (vijfde- dat hij iemand anders voor zich had." Het incident liep uit op een ja.irs iiscale economie). "Nee, betaald zijn ze nog nooit." Officieel stevige woordenwisseling. Mare kent de amokmaker al langer dan worden de opgelegde bedragen ingehouden op de borg, maar zover is vandaag. "Hij kwam ooit persoonlijk poolshoogte nemen op ons huishet tot dusverre niet gekomen. "Het slaat ook nergens op. Een boete feest met een dikke honkbalknuppel in zijn hand. Of het niet wat omdat er ergens een haakje verkeerd hangt of omdat je op het tapijt zachter kon." een paar vlekken kunt zien die er misschien al vijftien jaar in zit- Nou worden ze op Varkensmarkt 35 wel vaker getrakteerd op een ten." staaltje onvervalst Tilburgs, want regelmatig zijn ze getuigen van verbale botsingen. Die volgen na knullige aanvaringen tussen auto's Het mag er nu dan opgeruimd uitzien, op z'n tijd wordt er naar het die het aangrenzende kruispunt niet al te nauw nemen. Alleen Ariaschijnt wei degelijk geleefd. Bijvoorbeeld als Ellis (tweedejaars, sport- ne heeft geen last van deze taferelen, aangezien haar kamer helemaal economie) er is. Dan wordt er thee gezet en gezellig gezamenlijk naar aan de andere kant van het huis zit. "Ik heb wel als enige de zon m Goede Tijden, Slechte Tijden of Melrose Place gekeken. Ellis is he- mijn kamer", zegt ze. Arno kan het met laten: "fc bent ook het zonlaas verhinderd. Hetzelfde geldt voor Martijn (25, tweedejaars econo- netje in huis." Ariane blijft koeltjes: "Dat zeg ik niet." mie), maar dat heeft een andere reden. "Die jongen slaapt overdag", verklaart Bart (19, tweedejaars Europees Recht). "Dan doet hij oor- [Tekst: Quüijn Metz-, foto: Enk van der Buigt]

studenten. Je bent voortdurend bezig mei het regelen van zaken. Je ontmoet zoveel mensen. Voordat je het weet voel je jezeif helemaal thuis en is alles de gewoonste zaali van de wereld.

Ik woon thans in the dorms, zoals de meeste studenten hier. Mijn kamer op de achtste etage van de flat deel ik met Phil, my roommate from England Op de begane grond is een fitness-centrum, een supermarkt, een computerzaal, een tv-2aal en zelfs een overdekt zwembad. In één woord: Amerieal Er wonen ongeveer $0 mensen op iedere verdieping. Iedereen hangt voortdurend rond op de gang en op andermans kamers, wat het leven op een verdieping zeer gezellig maakt Er wordt vanalles geregeld. Zo spelen we bijvoorbeeld American Football met mensen van onze verdieping tegen andere verdiepingen.

De manier waarop hier wordt lesgegeven, is heel anders dan in Nederland. De les bestaat voornamelijk uit een discussie over de bestudeerde materie. Dit betekent uileraard dat je wel voorbereid moet zijn. Dat was wel even wennen in het begin, maar bevalt me nu eigenlijk best wel goed. lowa City zelf is een echte universileitsstad.

De campus is de stad. Het uitgaansleven in het weekend is hier een gekkenhuis. In het weekend telt hier maar één ding: het low Hawkeyes Football team. Het stadion voor dit

Webpolitie De ontwikkelingen op Internet gaan razendsnel (zo zo, dat wisten we nog niet) maar ook de bijverschijnselen vertonen een hoog inventiviteitsgehalte. Nieuwe ontwikkelingen zoals Webtv of Suifwatch staken dan ook vrijwel vanaf het begin de kop op. Over die laatste valt bovendien nog wel meer te zeggen. De televisie bestaat immers al een heel tijdje en ook de bijverschijnselen daarvan waren moraalridders al tijden een doorn in het oog, teveel geweld vonden velen. Niemand heeft er echter ooit iets aan gedaan, een gezonde dosis zinloos geweld hoort tenslotte bij de Amerikaanse cultuur. Het heeft tot president Clinton geduurd totdat de V-chip goedgekeurd werd, deze chip heeft de mogelijkheid om geweld op je tv te coderen zodat je kinderen daar niet aan blootgesteld worden.

Bij Internet duurde het echter allemaal niet zo lang, dit nieuwe medium heeft immers al vanaf het begin de verdenkingen van bandeloosheid met zich meegedragen. Al die gratis informatie, plaatjes en verhaaltjes thuis gestuurd krijgen, dat kan nooit het gezonde, op winst gebaseerde kapitalisme van Amerika zijn. En als het dat niet is, dan is het anarchie en dat kunnen Amerikanen natuurlijk niet gebruiken. (Maar zoals al eerder gezegd

UNIVERS

12 DECEMBER 1 9 9 6

universiteitsteam biedt slechts plaats aan

is: anarchie is nog altijd beter dan helemaal geen regering.)

Internet is dan ook vanaf het begin af aangevallen door conservatieve hordes bezorgde ouders die hun kinderen niet aan vuiligheid bloot willen stellen. Daar zijn natuurlijk weer bedrijven op ingesprongen die in het beschermen van onze jeugd een winstgevende markt zagen. Als je nu bijvoorbeeld een eindje weg smit en wat sites wilt bezoeken die niet voor kinderen bedoeld zijn, dan

öfeWI^ {/A krijg je vaak een w.iarsciiuwing voordat je die site wilt betreden. Zoiets als: 'Achter dit beeldscherm ligt een wereld van vuiligheid verborgen, zet hier je handtekening om te bewijzen dat je 21 bent.'

Mensen kunnen dat soort plaatsen ook helemaal af laten sluiten maar op de KUB zien we nu alleen nog maar het 'oppassen'-bord. Wat de mees-

ten van ons natuurlijk alleen nog maar meer geïnteresseerd maakt.

Maar aangezien ook het toegangsverbod redelijk goed werkt, gaan er steeds meer stemmen op om dan maar meteen de hele toegang tot het web te verbieden voor dat soort aanbiedingen. En als we dan toch bezig zijn, zijn er vast nog wel wat meer sites die we liever niet op het net tegenkomen. Als het zo doorgaat zijn de enige sites die we straks nog te zien krijgen de 'Amerikaanse waarden provider', het 'gezellige gezin Website', en 'punniken voor de hele familie'. De inhoud van het web wordt dan bepaald door het Amerikaanse stemvolk. En aangezien daar ook al bijna niemand stemt, zal 25 procent van de Amerikanen kunnen gaan beslissen wat wij op onze computer krijgen.

En dat is allemaal gebaseerd op de aanname dat we al de dingen die we op onze computer zien, ook meteen in de praktijk brengen. Ik heb sowieso mijn twijfels bij deze redenering dat geweld op tv of op de computer, geweld op straat in de hand werkt.

Zo werkt dat volgens mij niet want ik zie ook (heel) veel seks op tv, maar seks op straat zie ik maar zelden.

Jeroen Fiers JEROEN FIERS SCHRIJFT ZIJN COLUMNS OVER INTERNET VANUIT ZIJN STANDPLAATS N E W YORK.

70.000 toeschouwers, wat betekent dat de rest van de staat lowa de wedstrijden vanuit de sportshars volgt. Amerika is het Mekka voor sportliefhebbers (m.u.v. voetbalfans).

Nu ben ik een echte voetballiefliebber, maar mijn seizoenkaart voor de Hawkeyes maakt alles goed. Iets wat ik absoluut ga missen na mijn terugkeer in Nederland.

Tijdens zijn presidentscampagne deed Bul Clinton ook lowa aan. Een studentenvereniging had een busreis georganiseerd en ik ging mee. Temidden van een maisveld was een podium gebouwd en (na twee uur wachten en het repeteren van wat we verplicht moesten schreeuwen) daar was hij dan: de president van de Verenigde Stoten van Amenka op vijf meter afstand. Na afloop van zij" speech heb ik zelfs nog even zijn hand geschud. Dat is toch wel iets wal me altijd zal

bijblijven.

D u IS DE VUKriENDE AFLEVERING VA^ KN

W»'^

WAARIN STIDENTEN EN MEDEWERKERS VANWI V 0 SCIIILIENDE LANDEN LATEN WETEN IKIE " C "** "' DE INIVERSITEn ALDAAR VERGAAT.