1996 11 07

UNIVERS Snlidair in D ft WRRk.staat

Weekblad van de Katholieke

Universiteit

Brabant

Jaargang 34 • 7 november 1996 • Nummer 10

1

6/2

Jongeren en dF> dnnd

Tekenen of met tekenen. Dat was de vraag voor de

Jeugd en de dood hebben mets met elkaar te maken

KUB toen haar werd verzocht om een verklanng te

Zeggen althans sommige wetenschappers Het ligt

steunen waann werd opgeroepen een humanitaire

toch wat anders; er blijkt wel degelijk sprake te zijn

oplossing te vinden voor het rampzalige geweld in

van aandacht en fascinatie.

Afrika.

I Het reisgedrag van de wetenschapper, 1 0 , 1 1 en 12

Scriptie baarLopzieiL

R

Een onderzoek naar WAO­herkeunngen van Sociologie­studente D anielle Hofs werd door radio, tv en krant opgepikt D e Wetenschapswinkel zag het mediageweld aankomen en bombardeerde de begeleiders tot woordvoerders van het onderzoek.

Theologen bezuinigen IVO gaat zelfstandig verder 'Schaf de tempobeurs maar af' Agenda Nieuwe serie. Oud en WIJ S Cultuur: Foto's uit Finland Het bureau- chaos als systeem

College van Bestuur wil meebetalen

Juridische faculteit gaat voor miljoenen internationaliseren Tilburgse juristen schrijven teveel in het Nederlands en vertonen zich te weinig in het buitenland. Op de faculteit zijn er te weinig mensen die zich met internationalisering bezighouden. In een rapport schrijft aanjager prof .mr. Willem van Genugten dat internationalisering bij Rechten een twee­ de natuur moet worden.

Tilburg staat volgens de aanjager met op de internationale |undische kaart Van Genugten schnjtt in zijn rapport dat slechts een beperkt deel van de wetenschappelijke staf van de KUB de internationale rechtsontwikkelingen uit de eerste hand kent Er worden te weinig bijeenkomsten bezocht, te wemig gastcolleges verzorgd, te wei mg gesproken op toonaangevende congressen en ook slaagt men er niet genoeg m om internationale onder zoeksopdrachten te verwerven Het is een opsomming die de al langer be staande internationalisermgsplannen van Rechten op een wat dramatische toonzetting verleent Om een plekje te bemachtigen op die internationale kaart moeten er vol­ gens Van Genugten vooral geschreven bijdragen komen aan internationale debatten In het onderwijs moet er ook meer aandacht komen voor internationalisering Meer uitwisse­ lingen, visitmg fellows en een 'zwaar.

Zin7oeken in Oi.qterwijk

in dit nummer

drie miljoen gulden moeten worden uitgetrokken om zich die tweede na­ tuur eigen te maken De faculteit zou iets minder, het College van Bestuur iets meer dan de helft daarvan moe­ ten opbrengen tot de verbeelding sprekend post Eerder dit jaar vroeg Rechten al om doctoraal programma dat aansluit bij een bijdrage van het college Dat rea­ onderzoekthema's die m Tilburg geerde toen terughoudend De plan­ centraal staan nen van Van Genugten zijn echter De doelstellingen kunnen volgens goed gevallen Collegevoorzitter Van Van Genugten alleen worden waar Veldhoven spreekt van een helder gemaakt met de instelling van een stuk, met duidelijker financiële voor­ Department for International Legal waarden HIJ zegt dat het college de Studies dat zich bezig zal houden plannen wil stimuleren, maar wil geen uitspraak doen over de hoogte met praktische, concrete projecten De inhoud van de projecten werd al van het bedrag dat het college er voor eerder bekend, opvallend is onder overheeft [PSj meer de aanstelling van een Engels­ talige editor en het vrijmaken van een wetenschapper om de vormge­ ving van internationale onderwijs uitwisselingen te onderzoeken Ge­ beurt dat laatste niet, dan voorziet aanjager Van Genugten dat studen ten weinig of niet naar het buiten­ land zullen gaan Internationalisering zou volgens Van Genugten geen 'vlucht naar voren' dienen te zijn, maar een tweede na­ tuur De komende vier jaar zou ruim

3 4 5 8 9 15 20

Ruim zeventig studenten, baanzoekers en

m

ruilhandelaren trokken een weekeinde het Brabantse bos in om zich te bezinnen Schrijver Moring ziet mets in dergelijke bijeenkomsten, anderen beschouwen ze als de voorbode van een nieuw soort gemeenschapszin.

Studenten lenen niet vanwege rente Minister Ritzen wil "nog eens heel goed kijken" naar de rente op studie­ schulden, nu uit onderzoek blijkt dat steeds minder studenten hun studie­ geld lenen. Vooral de rente blijkt af­ schrikwekkend te werken.

De basisbeurs is smds 1991 alleen maar lager geworden, maar het aan­ tal studenten dat geld leent, is des­ ondanks gedaald Dat blijkt uit on­ derzoek dat het Economisch Insti tuut Tilburg (EIT) uitvoerde m op­ dracht van minister Ritzen In 1991 had 40 procent van de studenten een lening, m 1995 was dat nog maar 12 procent Wel is de omvang van de Ie nmgen gestegen in 1995 nam een lenende student gemiddeld 370 gul den per maand op, m 1991 was dat maar 162 gulden De daling van het aantal studenten dat leent, hangt sterk samen met een maatregel van Ritzen Die besloot dat er vanaf 1992 rente zou worden ge­ heven vanaf het ogenblik dat een Ie

ning afgesloten werd ­ en niet, zoals daarvoor, vanaf het tijdstip van afstu­ deren Een tweede maatregel heeft daarentegen weinig effect gehad Smds 1995 mogen studenten een le­ ning opnemen, ook als hun ouders genoeg verdienen om hen financieel te steunen Maar in 1995 werd er nauwelijks vaker geleend dan in 1994 Ritzen wilde vooral weten of weer­ stand tegen leningen (aanstaande) studenten ervan weerhoudt te stude­ ren De onderzoekers stellen de mi­ nister op dit punt gerust het percen­ tage scholieren dat doorstudeert, is tussen 1991 en 1995 "zeker met" gedaald Er zijn, zegt het onderzoeks rapport, "geen aanwijzingen dat de toegankelijkheid van het onderwijs is afgenomen " Wel bhjkt dat smds 1990 een groter deel van de VWO'ers voor het HBO IS gaan kiezen, en minder voor de universiteit [HO/HOP]

Panda populair als goed doel Dieren en planten verdienen steun, maat medestudenten die gevlucht zijn uit verre, vreemde en enge lan­ den moeten het zelf maar uitzoeken.

Dat beeld rijst op uit een 'goede­ doelenactie' van studentenonderzoe­ kers.

Zo'n dertigduizend studenten zijn vorig studiejaar ondervraagd over de OV­kaart. Maar voor niets gaat de zon op, en daarom stelden de onderzoe­ kers (bureau NEA in Rijswijk) dege­ nen die de vragenlijst ingevuld terug­ stuurden een bedragje van vijf hele guldens in het vooruitzicht.

Tweederde van de studenten koos er­ voor dat bedrag zelf te houden, maar de rest ging in op de uitnodiging van NEA om het geld aan een goed doel cadeau te doen. De onderzoekers had­

den zelf al acht goede doelen uitge­ kozen. Die werden samen ruim 48.000 gulden rijker van deze actie.

Het Wereld Natuur Fonds komt glansrijk als eerste uit deze kleine populariteitspoll: 12.300 gulden gaat naar de panda en zijn bedreigde vriendjes. Ook Artsen zonder Gren­ zen en Greenpeace (beide rond de 8.000 gulden) blijken tamelijk popu­ lair. De kankerl)estrijders van liet Koningin Wilhelmina Fonds spreken niet tot de verbeelding en krijgen 2000 gulden. Maar nog minder heb­ ben de ondervraagde studenten over voor de UAF, de stichting voor vluchteling­studenten; die moet het doen met een magere 1.800 gulden.

[HO/HOP]

■ Sfeer in het Bruin Kaffee als het nummer 'Grease' wordt gedraaid [Foto Enk van der Burgtj

KROEGENTOCHT De kiocgcniocm ciie dinsdag 5 november georganiseerd was door studentenvereniging Plato wees uit dat het Piusplem volgens studenten het uitgaanscentrum van Tilburg is Cafe Brandpunt lijkt het meest popu­ lair, op de voet gevolgd door Bolle en het Brum Kaffee Bi, een onderzoekje m 1994 scoorde Brandpunt ook goed maar de studentenvoorkeur op stapgebied lag toen op de Korte Heuvel Univers vroeg ook nu dik vijftig studenten wat een kroeg tot een echte studentenkroeg maakt "Het komt door de sfeer", luidt de standaardverklaring En sfeer wordt gemaakt door de muziek, maar vooral door de mensen Dat wil met zeggen dat er geen verschillen tussen de cafes zijn I n Bolle is het leuk omdat het er 'superdruk'is en een student weet daaraan toe te voegen dat er ook de mooiste vrouwen van Tilburg te vinden zijn Marijnen op de Korte Heuvel is ook m orde, vooral vanwege de piekavond op woensdag Ook Puk en Muk op de Paleisnng komt goed uit de bus, vooral vanwege aan de buitenlandse studenten die er komen "Dat is weer eens wat anders, alleen met Tilbmgers bij elkaar is lang met zo gezellig " [AvdEJ

UNIVERS Weekblad van de Katholieke Universiteit Brabant Redactie­adres Warandelaan 2, 5037 AB Tilburg Kamers A IS, 16 en 17 Telefoon 013 4662277 Fax 013­4630145 E mail Schendel@kub nl Redactie Pieter Siebers |hoofdredac teur, tel 2926), Michel Knapen 12506), LindavanTilburg[3330), Stijn Dunk (2925) Vormgeving en opmaak Sylvia Stakenburg (3409) Redactiesecretariaat Angela van Schendel, ka mer A 17(2277) Medewerkers (2272) Mark van Assen, Maunts Barendrecht, Chris Bergman, Jan Boelhouwtr, Adrian van den Eerenbeemt, Jeroen Fiers, Bert Heffels, Leon Heuts, Jules Hezemans, John Kessels, Freek van Megen, Quiri)n Metz, Roel van Otterdijk, Herman de Regt, Karel Sou di)n Agendapagina Angela van Schendel (2277), E­mail Unagenda® kub nl Fotografie Enk van der Burgt, Stef Schellekens, RemcoTazelaar Tekeningen Hans van den Tillaart Hoger Onderwijs Persbu­ reau (HOP) Univers maakt deel uit van het HOP waarbij alle univer biteitskranten alsmede een aantal hogeschoolbladen zi)n aangesloten Redactie Frank Steenkamp, Hanne Obbink, Matthe ten Wolde Telefoon 071 5236151, fax 071­5232 138 Drukkerij Em de Jong, Baarle Nassau (013 5075555) Redactieraad Univers is een onafhanke hjk weekblad dat wordt uitge geven door de Katholieke Uni versiteit Brabant Deonafhan keli|ke positie en de taakstel ling zi|n neergelegd in een door de universiteitsraad vast gesteld redactiestatuut De re dactieraad ziet toe op de nale ving daarvan Leden dr H Evers, dr R de Groof, dr A Heinen (voorzit ter), I de Kort, S vanPuffelen, P Tuytelaars, dr A Vallen, J van Vugt, prof dr W Witte veen, M Ackermans (advi

Advertenties Angela van Schendel (2277) Bureau Van Vliet, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort Tel 023 5714745, fax 023 5717680 Kopi), matsertjes en mede­ delingen Materiaal kan aangeleverd worden tot uiterli)k donder dagvoorde week van verschil ning tot 13 00 uur op het redactiesecretariaat Matser tjes moeten contant afgere kend worden en bi) voorkeur op floppydisc worden aange leverd, memoberichten graag per elektronische post (schendel@kub nl) Officiële mededelingen worden verza meld door Pers en Voor lichting (Margreet Kemper, 2001) Abonnementen Studenten en oud perso neelsledenf 25, per jaargang, instellingen en mensen van buiten de universiteitsgt meenschap f 50, Bi) opgave voor een abonnement zi)n nodig naam, adres, woon plaats en (voor studenten) ANR nummer Opgavebiihet redactiesecretariaat Toezen ding geschiedt pas na betaling Copyright Het IS verboden zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur artike len, illustraties of foto's ge heel of gedeelteli)k over te nemen

U N I V E R S WBi

Vertier buitenlands

"lic ben blij dat BUI Clinton heeft ge­ wonnen en niet de oude conservatieve baas Bob Dole. De republikeinen heb­ ben vóór Clinton twaalf faar geregeerd en hebben toen een heel conservatieve politiek gevolgd, die de Amerikaanse samenleving veel schade heeft berok­ kend. Het cement van zo'n maatschap­ pij vol minderheden is weggespoeld door bezuinigingen op bijvoorbeeld de gezondheidszorg en de ouderenvoorzie­ ningen. Clinton heeft daar bovenop de uitkeringen sterk gekort, maar heeft aangegeven dat weer terug te willen draaien.

"Met een waarschijnlijke republikein­ se meerderheid in het Congres zal dat nog een moeilijk karwei worden. Alle wetten dienen door het Huis van Afge­ vaardigden en de Senaat heengeloodst te worden. I k voorzie een patstelling, waarbij de republikeinen schandalen gaan oprakelen en ook op andere wij­ ze Clinton de voet dwars zullen zetten.

Een begrotingsoorlog zoals vorig jaar met een overheid die haar deuren tijde­ lijk moet sluiten, acht ik zeker niet uit­ gesloten.

"De hevige aandacht van de media voor de presidentsverkiezingen geeft een vertekend beeld van de werkelijkheid.

De macht van Clinton w^ordt, op het naïeve af, overschat. Niet alleen het congres en het hooggerechtshof beper­ ken de invloed van de president, ook de invloedrijke lokale en regionale wet­ geving knabbelen aan zijn machtsba­ sis. Washington is voor de meeste Ame­ rikanen heel ver weg, soms net zo ver als Vladiwostok voor ons. De federale overheid grijpt maar mondjesmaat di­ rect in bet leven van de gemiddelde

Dinsdag behaalde de Amerikaanse president Bill Clinton een klinken­ de overwinning op zijn republikeinse rivaal Bob Dole. De uitgebreide aandacht voor de presidentsverkiezingen in de diverse media wijst volgens mr.dr. E. Janse de Jonge, die Amerikaans staatsrecht doceert, op een overschatting van de presidentiële invloed in de Verenigde Staten. "De macht van Clinton is uiterst beperkt."

urn

Heralb

\È

' ( bnum ïuié Dak Dliveïïatd Ia a Mild Kii,ii y S I M r A Tu llie Fini»h

^­

I Mr.dr. Erie Janse de Jonge [Foto. Enk van der Burgt]

burger. De macht van Clinton is uiterst beperkt.

"President Clinton heeft niet alleen te maken met een sterk en conservatief congres, ook het hooggerechtshof, de Supreme Courtis invloedrijk en behou­ dend. Het is haar taak de wetgeving te toetsen aan de grondwet. De jurispru­

D

E

D e e x p l o s i e v e situatie in Zaïre e n R w a n d a heeft o o k o n v e r m o e d e , p r o v i n c i a l e k a n t e n in N e d e r l a n d . Met de K U B in e e n g l o e d v o l l e bijrol. H e t i n T i l b u r g gevestigde C e n t r u m v o o r O n t w i k k e l i n g s s a m e n w e r k i n g ( C O S ) m e e n d e er g o e d a a n te d o e n o p 2 n o v e m b e r e e n fax te s t u r e n n a a r het Tanzaniaanse A r u s h a , w a a r die dag m i n i s t e r P r o n k a a n w e z i g z o u zijn bij e e n o n t m o e t i n g v a n de b e t r o k k e n partijen. In die fax s t o n d de o p r o e p a a n de N e d e r l a n d s e regering 'al het mogelijke te o n d e r n e m e n ' e e n h u m a n i t a i r e o p l o s s i n g v o o r het d r e i g e n d e d r a m a te z o e k e n . G e t e k e n d : e e n b a a i e r d aan Tilburgse i n s t e l l i n g e n . Waaronder, zo was a l t h a n s het v e r z o e k v a n het C O S , o o k d e K a t h o l i e k e Universiteit Brabant.

N e e , zei die bij m o n d e v a n v o o r l i c h t e r M a u r i c e A c k e r m a n s , zoiets o n d e r t e k e n e n wij niet. " H o e s y m p a t h i e k o o k , wij b e p e r k e n o n s tot situaties waarbij u n i v e r s i t e i t e n of s t u d e n t e n n a d r u k k e l i j k in het g e d i n g zijn, a n d e r s k u n n e n we wel a a n de gang b l i j v e n . D a t is h i e r niet a a n de o r d e " . G e e n h a n d t e k e n i n g v a n de

KUB dus.

D a t k w a m a n d e r e n ter ore. D e v o o r z i t t e r v a n de u n i v e r s i t e i t s r a a d , d r s . C h r i s t a T h o o l e n kon er niet bij dat de K U B niet z o u t e k e n e n . H é é l T i l b u r g t e k e n d e , wist het c o s , b e h a l v e de K U B . Ging dat niet wat ver?

H e t was vrijdag, en het liep tegen het w e e k e i n d e .

H a a s t was g e b o d e n . G e e n c o l l e g e l e d e n in h u i s , a l l e e n in n o o d was rector­magnificus L e n d e K l e r k thuis te s t o r e n . Tekenen of niet t e k e n e n , dat was d e vraag. Als i e d e r e e n tekent, b e s l o o t de rector, d a n t e k e n e n wij ook. D a n zijn er z w a a r w e g e n d e r e d e n e n o m v a n h e t eigen beleid af te wijken.

H e t r o e r was o m , m a a r net te laat. D e fax was al weg, met d a a r o n d e r de n a m e n v a n b i j v o o r b e e l d d e v a k b o n d e n , de Tilburgse z i e k e n h u i z e n , T i l b u r g ZaMir, d e redactie v a n het Brabants Dagblad en De Vuurdoop.

Maar, zo b l e e k , niet héél T i l b u r g d e e d mee. N i e t alleen de K U B o n t b r a k , ook de g e m e e n t e was afwezig. D a t had het COS wel eens m o g e n zeggen. Want als de rector zulks g e w e t e n h a d , was er v o l g e n s A c k e r m a n s beslist niet g e t e k e n d . " H e t zal allemaal wel heel s y m p a t h i e k zijn", zegt h i j , m a a r dit k a n eigenlijk niet d o o r d e beugel. Wij zijn o p

7 NOVEMBER 1996

nieuws...

W

E

E

dentie van het hof is sterk politiek ge­ kleurd. Deze rigide scheiding van de machten naar de trias politica van Montesquieu zorgt ervoor dat de pre­ sident sterke tegenkrachten heeft.

"De Supreme Court heeft de laatste ja­ ren enkele zeer conservatieve uitspra­ ken gedaan. Zo werd een wet van een

K

S

T

A

h e t v e r k e e r d e b e e n gezet e n we k i j k e n in h e t v e r v o l g wel drie k e e r uit v o o r d a t we n o g zoiets t e k e n e n . " D w a l e n d e f i l o s o f e n o p d e T i l b u r g s e c a m p u s . B i j n a in w a n h o o p z w e r m e n g r o e p j e s wijsgerige s t u d e n t e n e n d o c e n t e n uit o v e r het K U B ­ t e r r e i n , o p zoek n a a r e e n leeg lokaal. D e r e d e n : p l a a t s g e b r e k in g e b o u w E D e o v e r w a c h t hoge o p k o m s t e n tijdens de colleges v a n de p r o p e d e u s e en het b a s i s d o c t o r a a l laten de collegezaaltjes in h e t 'eigen' g e b o u w v a n de filosofen uit h u n v o e g e n b a r s t e n . H e t i n r o o s t e r e n v a n de l o k a l e n , a a n het b e g i n v a n het jaar, is g e b a s e e r d o p de e r v a r i n g e n v a n vorig jaar. Maar, was toen e e n lokaaltje als P 2 0 9 m e e r d a n v o l d o e n d e , n u bleek al snel sprake van een onhoudbare overpopulatie. AanvankeUjk l e i d d e dit regelmatig tot s p e u r t o c h t e n n a a r e e n g r o t e r o n d e r k o m e n in g e b o u w P, m a a r n u v i n d e n we de wijsgeren zelfs t e r u g in d e , v o o r filosofische b e g r i p p e n , r e u z e n z a l e n v a n g e b o u w A. "We lijken wel n o m a d e n " , is het commentaar van één v a n de s t u d e n t e n .

O v e r i g e n s lijkt dat speuren nu ten einde: v o o r i e d e r college is e e n vaste zaal gevonden. Wél moet er g e d u r e n d e de w e e k heen­en­weer worden g e l o p e n t u s s e n P, Y e n A. A c h , h o e ging dat t o c h in h e t o u d e Griekenland... neervlijen onder een oUjfboom of t u s s e n de z u i l e n v a n de Academie, duizenden j a r e n v o o r d a t het w o o r d 'inroosteren' werd uitgevonden.

D a t was e v e n s c h r i k k e n vorige week. Univers h a d

A

deelstaat die het verbood binnen een straal van driehonderd meter van scho­ len een wapen te dragen, ongeldig ver­ klaard met een beroep op het recht van iedere Amerikaan een wapen te gebrui­ ken. En dat terwijl de Amerikaanse samenleving ten onder dreigt te gaan aan wapengekletter en schietpartijen.

"Verder is het principe van positieve discriminatie door het hof slechts on­ der stringente voorwaarden goedge­ keurd. Daarmee gooide bet een juris­ prudentie van vijftig jaar weg en zette het een punt achter maatregelen die redelijk succesvol waren, bijvoorbeeld om Amerikanen van Afrikaanse af­ komst een plaats te geven op de uni­ versiteit.

"Het hof is ook zo machtig omdat de leden ervan voor het leven benoemd worden. Ze worden voorgedragen door de president. Ook al heeft Clinton in­ middels twee meer gematigde rechters benoemd, de balans slaat als gevolg van twaalf jaar republikeinse heerschappij nog net door naar de conservatieve kant. Het is dan ook interessant om te voorspellen hoeveel kansen Clinton in zijn tweede ambtsperiode op dat gebied krijgt.

"Rechter Stevens is al 76 en Chief fus­ tise Rehnquist is 72 en heeft onlangs een zware rugoperatie ondergaan. De Courtwatchers zitten in navolging van de Kremlinwatchers al op de voorste rij om te kijken wie er afvalt. Dat is des te interessanter omdat het hof binnen afzienbare tijd een principe­uitspraak zal doen over euthanasie. Leidt dat tot een algemeen verbod of ■worden er ope­ ningen gelatenl I k vrees voor het eer­ ste." [SD]

T

b e d a c h t dat e e n b e e l d e n d k u n s t e n a a r d e e x p e r i m e n t e l e start v a n d e z e k r a n t o p I n t e r n e t luister z o u b i j z e t t e n . Met zijn k u n s t w e r k Bird is waiting, een soort e l e k t r o n i s c h e v a r i a n t v a n I c a r u s , m o e s t het t h e m a Univers de lucht in v e r d u i d e l i j k t w o r d e n . Pers e n Voorhchting, dat ook bij de p r o e f b e t r o k k e n is, zorgde v o o r f e l r o d e b a l l o n n e n met de o p d r u k KUB W E B . H e t l i e p niet e c h t s t o r m bij de ingang v a n de m e n s a , e n d e r o d e b a l l o n n e n h i n g e n er a a n het einde v a n de dag wat v e r l o r e n , m a a r n o g heel vitaal bij.

M a a r ze m o e s t e n e n z o u d e n weg. E e n b e z o r g d e m e d e w e r k e r v a n P o s t e n B e w a k i n g wist dat de b a l l o n n e n e e n soort ultraviolette straling h a d d e n . Een h e e l b i j z o n d e r e straling, w a a r v a n n o g weinig mensen g e h o o r d h e b b e n , m a a r eentje die de b e w a k i n g s c a m e r a ' s wel e e n s in de w a r z o u k u n n e n b r e n g e n . E r a f dus met die d i n g e n . D e camera's bleven o v e r i g e n s intact.

Biji)Ru;tN VAN LKON H E U T S EN P I E T E R SIEBERS.

studenten fllcsofle zijn genoodzaakt te verhuizen naar 'reuzenzalen' [Archieffoto Enk van der Burgt]

Theologische Faculteit snijdt in personeelsbestand Vooral met deeltijdontslagen en het schrappen van vacatures wil het bestuur van de Theologische Faculteit een half miljoen gulden besparen. Theologie kampt met verminderde inkomsten.

Eerder werd al bespaard op het budget van de bibliotheek, het faculteitsblad en de student-assistenten. Ook een geplande verbouwing werd geschrapt.

De grootste last van de bezuinigingen wordt gedragen door het wetenschappelijk personeel. Met één volledig ontslag, drie deeltijdontslagen en het helemaal of gedeeltelijk schrappen van drie vacatures hoopt het bestuur zo'n 378.000 gulden te besparen. Het andere deel, zo'n 130.000 gulden, wordt opgebracht door Faculteitsbureau en Bibliotheek. Ook daar gebeurt dat met name door één ontslag en drie deeltijdontslagen.

Het was al enige jaren bekend dat bij de bezuinigingen het personeel niet gespaard kon blijven. In een nieuw

genomen heeft. Het is ons niet opgelegd, het is meer dat wij gekozen hebben voor een efficiëntere aanpak.

Omdat we vakken hebben samengevoegd, kunnen we met minder mensen toe, hoewel we ook een stuk onderzoeksruimte inleveren."

Niettemin gaat het TOP, het overlegorgaan personeelszaken, niet accoord met de plannen. In het overleg over het concept-formatieplan met het formatieplan moest de reorganisatie Curatorium, de eigenlijke werkgever, gestalte krijgen. De invulling bepaal- kwam het TOP er niet uit. Er zoude het faculteitsbestuur in overleg den naar verluidt harde woorden zijn met de vakgroep- en diensthoofden. gevallen. Volgens drs. T. van de KerkDe vakgroep die het zwaarst getrof- hof, voorlichter van de faculteit en fen lijkt, is Praktische Theologie. Een lid van het TOP, is het de vraag of medewerker is daar vrijwillig ver- het orgaan in het geplande vervolgtrokken, bovendien wordt van een overleg wel tot een positief advies vacature 0,2 fte geschrapt. De bijdra- kan komen. "De meerderheid van ge van de vakgroep aan de bezuini- het TOP heeft niet positief geadvigingen komt daarmee op 140.000 seerd. Het punt is de deeltijdontslagulden. Volgens drs. A. Polspoel, gen." voorzitter van de vakgroep, valt het Bibliothecaris drs. G. Jacobs heeft ook echter met die zware slag wel mee. moeite met de reorganisatie, al heeft "De voorgestelde veranderingen zijn hij zelf meegewerkt aan de invulling stappen die de vakgroep al eerder zelf ervan. Hij krijgt te maken met het

ontslag van één medewerker en een deeltijdontslag voor een andere. "Ik heb wel enigszins begrip voor de moeilijkheden, maar op een gegeven moment houden de mogelijkheden om op de bibliotheek te bezuinigen echt op. Bij de vorige bezuinigingsronde is er al gesneden in het boeken-, bind- en tijdschriftenbudget.

Langzamerhand stijgt ons het water tot de lippen."

De kantine zal minder uren geopend zijn, daarmee moet een bedrag van 25.000 gulden per jaar bespaard worden. De studenten lijken er niet mee te zitten. "Dat is niet vreemd", zegt student-faculteitsraadslid M. Kraak: "Deze reorganisatie betreft ons nauwelijks. Wat ik in het formatieplan lees, is dat de onderwijstaken zoveel mogelijk gehandhaafd blijven. Voor studenten is dat het belangrijkste, met onderzoek hebben we over het algemeen toch weinig te maken."

[AvdE]

Stichtingsbestuur gaat op strepen staan De problemen tussen College van Bestuur en universiteitsraad krijgen nog een staartje. Het stichtingsbestuur wil zich nadrukkelijk bemoeien met een van de oplossingen die de commissie van goede diensten aandroeg.

De buitenstaander zal er geen touw aan vast kunnen knopen, maar een brief die het stichtingsbestuur vorige week schreef aan het College van Bestuur over een nog niet bestaande commissie leidt tot opgetrokken wenkbrauwen in kringen van de universiteitsraad. Uit de brief blijkt dat het stichtingsbestuur zich wil bemoeien met de opdracht van een commissie die nog in het leven moet worden geroepen. Maar het werk van die commissie is niet van belang ontbloot: de grenzen van de nieuwe Wet op de Bestuursstructuur moeten verkend gaan worden. De commissie moet gaan zorgen voor een 'maximaal genereuze en democratische invulling van de MUB'.

De commissie is het gevolg van het

werk van de commissie van goede diensten. Die beval de instelling ervan aan nadat er tussen universiteitsraad en college een crisis uitbrak over die nieuwe structuur.

Het stichtingsbestuur schrijft nu dat het de opdracht aan de commissie eerst wil goedkeuren. Vooral in dat laatste woord schuilt de pijn. Het stichtingsbestuur wordt geacht op afstand het bestuurlijk proces te volgen en grijpt nu nadrukkelijk in.

De ingreep is te verklaren uit het feit dat het stichtingsbestuur, nadat de nieuwe Wet op het Universiteitsbestuur zal zijn aangenomen, grotere bevoegdheden krijgt. Het krijgt bijvoorbeeld zeggenschap over begroting en hoofdpunten van beleid. Van die bevoegdheden maakt het bestuur gebruik nog voordat die wet is aangenomen.

Daarmee is de lange en onduidelijke weg van discussie over bevoegdheden geopend. Raadsvoorzitter drs. Christa Thoolen toonde zich dinsdag 'onaangenaam verrast' door de brief. [PS]

KUB aantrekkelijk voor deeltijders

Collegegelden lopen ver uiteen De tarieven voor deeltijdstudie en het collegegeld voor studenten zonder studiefinanciering lopen per universiteit sterk uiteen. Dit blijkt uit een onderzoek van het Leidse universiteitsblad Mare.

Dit jaar mochten de universiteiten voor het eerst zelf de hoogte bepalen van het zogeheten 'instellingscollegegeld'. Dat kan gevraagd worden van iedereen die geen recht heeft op studiefinanciering: studenten die meer dan zes jaar hebben gestudeerd, ouder zijn dan 27 jaar, van buiten de Europese Unie komen of deeltijder of extraneus zijn.

Voor deeltijders varieert het collegegeld tussen 1600 gulden (KUB) en 2010 gulden (Delft). De meeste universiteiten berekenen 1850 gulden.

Voor voltijders is 3300 gulden gangbaar. Leiden vraagt 3450 gulden.

Eindhoven en Twente hanteren voor alle voltijdsstudenten een tarief van 2400 gulden en wijken daarmee het meest af.

De universiteiten zijn vrij om te bepalen welke student voor welk tarief

in aanmerking komt. Ze mogen uitzonderingen maken door bijvoorbeeld voor sommige deeltijders het hoge tarief te vragen. Ook kunnen ze zich profileren door buitenlandse studenten een lager collegegeld te laten betalen en bepalen ze zelf wat er betaald moet worden bij inschrijving voor twee studies.

Hierdoor ontstaan grote verschillen tussen universiteiten. Zo zijn er vier universiteiten waar studenten die DE LUCHT IN De Bossche kunstenaar Ben Vogels leunt op zijn kunstwerk zich na zes jaar voltijds studie in- Bird is Waiting waarmee hij de start van Univers op Internet enige luister schrijven voor de deeltijdvariant 3300 bijzette. Hij stond donderdag 31 oktober met een eigentijdse variant van gulden moeten betalen. In Leiden is de Icarus-vlucht in de mensa. Aan een monitor, waarop de tors van de kundit zelfs 3450 gulden. Maar als een- stenaar te zien was, waren twee wiekende vleugels bevestigd. Tot opstijgen zelfde student zich in Utrecht, kwam het niet. [Foto: Remco Tazelaar].

Maastricht of aan de Vrije Universiteit inschrijft, betaalt hij 1850 gulden en in Nijmegen en Groningen zelfs Voor wie een tweede studie volgt, zijn Maastricht en Tilburg vragen van stude tarieven evenmin eenduidig. denten die van een andere universi1800 gulden.

Twente, de Vrije Universiteit en Nij- teit komen wel 3300 gulden extra.

Ook het retributiebeleid is niet over- megen laten hun studenten op de ei- Twente, Rotterdam en Brabant laten al gelijk. Het meest in het oog springt gen universiteit voor een tweede stu- studenten met een instellingscollede Leidse en Groningse regel dat stu- die het dubbele tarief betalen. Stu- gegeld elders zelfs betalen voor bijdenten met een instellingscollege- denten zijn daar voor twee studies vakken die ze bij hun universiteit geld geen geld terugkrijgen als ze in respectievelijk 4800 en 6600 gulden komen volgen. de loop van het studiejaar afstuderen. kwijt. In Leiden is een maximum van Ook als studenten maar een paar 4800 gulden afgesproken. Bij de an- In het voorjaar zullen de universiteimaanden nodig hebben om een stu- dere universiteiten kan men met een ten hun gevoerde beleid evalueren en die af te maken, krijgen ze hier niets 'enkel' tarief verschillende studies eventueel bijstellen. [Ries Agterberg/ Mare] van hun collegegeld terug. volgen. Amsterdam, Rotterdam,

Nexus-lezing Von Weizsacker 'uitverkocht' De Nexus-lezing 1996 op 13 november, waarop de Duitse oud-bondspresident dr. Richard von Weizsacker zal spreken over de cultuur van de Europese eenwording, is uitverkocht. Dat is voor het eerst in de drie jaar bestaande traditie waarin het aan de KUB gelieerde Nexus-instituut sprekers van naam een inleiding laat verzorgen over een cultuurkritisch onderwerp. De lezingen van de cultuurcriticus Said (1994) en de econoom Sen (1995) werden vooral bezocht door mensen van buiten de Tilburgse universiteit. Hoewel nog niet overmatig is er nu meer KUB-belangstelling. Meer dan honderd medewerkers en studenten schreven zich in. Zij bevinden zich in het gezelschap van onder meer prins Claus, Shell-topman Herkströter, vice-premier Hans Dijkstal en de ambassadeurs van Oostenrijk, Frankrijk en Duitsland.

De integrale versie van de lezing zal in het volgende nummer van het tijdschrift Nexus afgedrukt worden. [PS]

KUB krijgt subsidie voor beveiliging elektronische post Over twee jaar kunnen studenten en medewerkers van de KUB beschikken over de zogenaamde Secure email, een manier van elektronische post versturen die volledig beveiligd is. Vorige week kreeg de KUB voor dit project ruim vijftigduizend gulden subsidie van de stichting SUBF. Het project start in januari en gaat twee jaar duren. Doel is, dat p-mailberichten in de toekomst kunnen worden 'versleuteld', zodat ook gevoelige informatie per elektronische post kan worden verstuurd. Het huidige p-mail-systeem is niet honderd procent waterdicht. Zo is het nu mogelijk om in een mailprogramma van iemand anders een bericht onder diens naam te versturen. Op diverse afdelingen van de universiteit zal de komende tijd worden gexperimenteerd met het 'versleutelen' van mail.

In 1998 krijgen alle studenten en medewerkers een speciaal password en een programma voor Secure emaiï uitgereikt. [LvT]

Prestatienorm jaar later omhoog naar zeventig procent De prestatienorm wordt pas in 1998 verhoogd naar zeventig procent, en niet al komend jaar, zoals de minister aanvankelijk van plan was. Het komt nu nog voor dat zelfs goede studenten de norm niet halen, zei hij.

Dat ligt niet aan hen, maar aan het onderwijs. Dat moet verbeterd worden, pas daarna kan de norm naar zeventig procent.

Vorige week, bij de behandeling van de onderwijsbegroting, bleek echter dat een grote meerderheid van de Kamer er niets voor voelde de norm nu al te verhogen. De Kamer vindt dat de kwaliteit en de studeerbaarheid van het onderwijs nog niet genoeg verbeterd zijn om die verhoging te rechtvaardigen.

De Kamer ging wel akkoord met de verhoging van het collegegeld (naar 2572 gulden in het studiejaar '97/'98).

Op aandringen van de regeringspartijen komt er een commissie die de uitvoering van alle kwaliteitsplannen gaat volgen. Studenten moeten in die commissie een zware stem krijgen.

[HO/HOP]

Beide i n s t i t u t e n h e b b e n b a a t bij helder profiel

IVO weekt zich los van EIT Het Instituut voor Ontwikkelingsvraagstukken (IVO) wil zich per 1 januari 1997 juridisch en financieel losmaken van het Economisch Instituut Tilburg (EIT) en als een zelfstandige stich­ ting verder gaan. Op dit moment staan onderlinge verschillen in markt, missie en cultuur een helder profiel van zowel EIT als IVO in de weg. EIT­bestuursvoorzitter prof. dr. F. van der Duyn ■ Voor nevenactiviteiten, zoals hier de Economische Spelen wordt het met de Introductie van de presta­ tiebeurs steeds moeilijker om studenten te mobilise­ ren. [Archieffoto: Enk van der Burgt]

Tempo­ en prestatiebeurs bij studenten onder vuur

'Hond in de pot voor nevenactiviteiten' om te lopen. Overigens merk ik dat de temponorm voor een deel van de procent­norm van de tempobeurs niet. Ook op andere uni­ studenten stimulerend werkt. Er wordt harder gestudeerd, met name versiteiten bleek de drempel hoger dan verwacht. Is de hindernis in augustus, om toch de norm te ha­ té hoog? En wat betekenen tempo­ en, vanaf dit jaar, prestatie­ len.

"De prestatiebeurs vind ik te ver gaan. De meeste studies zijn in vier beurs voor de huidige generatie studenten? jaar simpelweg niet te halen, bijvoor­ Gabe van der Zee, universiteitsraads­ teiten mee te organiseren of om daar­ beeld doordat je een lange stage moet lid voor studentenfractie SAM: "De aan deel te nemen. Studenten zijn lopen. Ik prijs mezelf gelukkig dat ik tempobeurs is een ordinaire be­ door maatregelen als de tempobeurs nog vijf jaar de tijd heb gekregen. Dan zuinigingsmaatregel vk'aarover een steeds meer op studiepunten gericht krijg je de kans om je activiteiten te sausje van studiestimulans gegoten en minder op activiteiten daarnaast." verbreden." is. Vijfentwintig procent vond ik nog "We merken de gevolgen nu al. Wei­ Marjanne Karstens, preses van stu­ wel redelijk, op die manier haal je de nig leden kunnen het zich ver­ dentenvereniging St. Olof: "Achttien echte spookstudenten eruit. Vijftig oorloven om een hele tentamenpe­ procent vind ik heel hoog. Ik denk procent echter vind ik nogal aan de riode over te slaan voor het organise­ dat veel studenten geschrokken zijn hoge kant. Uit recente cijfers blijkt ren van een groot evenement. In de toen ze dat lazen. Op zich vind ik het het ook moeilijk te realiseren, dat nabije toekomst verwacht ik boven­ goed dat er een temposysteem is, vond ik wel opvallend. Is het onder­ dien minder leden. De generatie die maar dan moeten de studenten wijs zo slecht of lopen hier toch nog nu, met de prestatiebeurs als stok daarbinnen zelf de verantwoordelijk­ te veel mensen rond die hier niet achter de deur, begint zou wel eens heid krijgen om een wat minder jaar veel minder actief kunnen zijn. Dat in te halen. Nu staan ze elk jaar on­ thuishoren?

"De prestatiebeurs is helemaal be­ merk je vooral aan het eind van het der grote druk om de norm te halen. spottelijk. Je krijgt de ruimte niet om tweede jaar, begin derde jaar. Dat is Dat merken wij bij Olof als er acti­ er andere dingen bij te doen. Het is vaak de periode waarin studenten viteiten georganiseerd moeten wor­ den. Daarvoor hebben onze leden de hond in de pot voor de nevenacti­ actief worden." viteiten. Studenten zullen steeds Joost Driessen, student econometrie minder tijd dan in het verleden." sneller willen afstuderen. Dat is zon­ en voormalig lid van de stuurgroep Drs. J. Haarbosch, studentenpsycho­ de, er is meer dan leren alleen. Wij Kwaliteitsmanagement, de voorloper loog: "Ik vind vijftig procent wel een als studentenfractie vinden nog wel van de werkgroep Kwaliteit en Stu­ redelijke norm. Je houdt de mogelijk­ mensen vanwege de speciale KUB­ deerbaarheid: "Zo'n cijfer van acht­ heid om een achterstand in te halen. beurs waarbij je maar tien studiepun­ tien procent is natuurlijk veel te Ook de prestatiebeurs laat daar ruim­ ten hoeft te halen. Dat geldt niet voor groot. Ik had het wel verwacht. Als te voor, net als voor nevenactivitei­ de gewone leden van de studie­, ik om meJieen kijk, zie ik genoeg ten. Als iemand de studie doet die bij culturele en sportverenigingen. Zij studenten die de norm van 21 stu­ hem past, houdt hij daar tijd voor doen het voor de lol, dat komt nu diepunten niet halen. En hoewel de over. Het is wel belangrijk dat de fa­ kwaliteit van het onderwijs niet over­ culteiten serieus kijken naar de be­ onder druk te staan."

Gijs Waterschoot, woordvoerder van al even goed is, denk ik niet dat het lasting van het studieprogramma en Efact, de studievereniging van econo­ daaraan ligt. Vijftig procent is een studenten vaardigheden leren om miestudenten: "Het is simpel. Hoe redelijke norm, die iedere student zich daar doorheen te slaan." [SD] groter de studiedruk, hoe moeilijker zou moeten kunnen halen. Het laat wij aan studenten komen om activi­ ook nog wat vrijheid om vertraging

Vorig jaar haalde 18,2 procent van alle KUB­studenten de vijftig

Schouten: "De verzelfstandiging van het IVO pas goed in het streven naar meer helderheid."

De directe aanleiding voor de verzelf­ faculteiten van de KUB nieuw leven standiging van het IVO, dat op dit inblazen door aansluiting te zoeken moment al onder eigen naam zelf­ bij het internationaliseringsbeleid dat standig naar buiten treedt, is de re­ zij voeren. Als voorbeeld noemt Evers cente herstructurering van het EIT. Zuid­Afrika. "Daar heeft de lette­ Daarbij verdwenen twee van de vijf renfaculteit contacten met Durban, poten van de stichting en werd de terwijl de rechtenfaculteit samen­ structuur van het hele instituut on­ werkt met de universiteit van Trans­ der de loep genomen. Ook de derde vaal, dezelfde instelling waarmee het poot, het IVO, stond ter discussie. rVO contacten heeft. Wij streven er­ Een club die zich richt op ontwikke­ naar eikaars belangen te behartigen lingswerk zou niet goed passen bin­ en eikaars netwerken te versterken nen de commerciële koers die het via een gezamenlijk beleid." derde geldstroominstituut van de Ook het EIT­bestuur ziet winst in de economische faculteit wenst te vol­ eigen koers van het IVO. EIT­be­ stuursvoorzitter prof. gen. dr. F. van der Duyn Het IVO en het EIT Schouten: "De ver­ verschilden volgens zelfstandiging is een rVO­directeur drs. Ben "Het IVO heeft logische stap. Het Evers al voor de her­ geeft ook het EIT een structurering sterk een andere meer helder en her­ van elkaar. "Het IVO nnissie, een kenbaarprofiel. Voor­ was min of meer een andere markt en heen was het beeld te oneigenlijk element diffuus, waardoor het in het EIT. Wij hebben een andere derde geldstroomon­ een andere missie, een verhouding tot derzoek bemoeilijkt andere markt en een werd. We richten ons andere verhouding tot de universiteit" nu voorlopig op in­ de universiteit." Evers formatisering en eco­ noemt het KUB­be­ nometrie, m e t een leid ten aanzien van ontwikkelingssamenwerking. "Dat mogelijke uitbreiding richting finan­ loopt nu via het EIT, terwijl zij er in­ ciering en marketing." houdelijk niets mee te maken heb­ De stichting IVO begint met een bij­ zonder bescheiden startkapitaal van ben.

Ook de aard van de opdrachten is 25.000 gulden. Dat is mede zo be­ anders. Krijgt het IVO meer "onze­ perkt omdat het instituut voor twee kere" projecten op het bord, de on­ ton moet meedragen in de schuld van derzoeken van het EIT verlopen acht ton die het EIT aan de herstruc­ meestal volgens een eenduidige stra­ turering heeft overgehouden. Toch mien dat loopt van probleemstelling verwacht Evers dat de nieuwe stich­ via methodologie naar rapport. Ge­ ting het gaat redden. Het IVO zal net volg is een andere bedrijfscultuur. als in het verleden worden ingehuurd Evers: "Bij het EIT draait het vooral door het College van Bestuur, terwijl om het wetenschappelijke en het fi­ de economische faculteit drie mede­ nanciële aspect. Om bij het IVO te werkers detacheert bij het instituut. werken moet je ook een beetje gek Tel daarbij op opdrachten van het zijn. Je werkt vanuit een betrokken­ Ministerie van Ontwikkelingssa­ heid bij de problematiek en je moet menwerking en de EG alsook de je goed kunnen inleven in andere voorgenomen samenwerking met de faculteiten, en het moet volgens de culturen."

Met de verzelfstandiging hoopt Evers IVO­directeur "gek lopen wil onze een duidelijker "smoel" te krijgen, stichting niet levensvatbaar blijken." zowel naar buiten als binnen de uni­ [SD] versiteit. Het IVO wil de samen­ werking met de niet­economische

Tops en Frissen Dat was onlangs wel even schrikken in Uni­ vers. De vakgroep Bestuurskunde wil zich van ons los maken om op eigen benen verder te gaan. Wanhopig vraag ik me af wat wij met z'n allen de heren Frissen en Tops hebben aan­ gedaan dat ze zich zomaar van ons willen af­ scheiden. Zijn ze boos omdat ze in de nieuw­ ste KUB­bidonville op de parkeerplaats ach­ ter gebouw P zijn gedumptl Was de overcom­ pensatie in de vorm van extra chique meubi­ lair en extra grote kamers toch nog onvoldoen­ de naar de zin van de herenl Krijgen ze de abonnementskosten voor hun portable tele­ foons op het wereldwijde GSM­net niet ver­ goed} Wil de KUB de aanschaf van hun Arm­ anikostuums (met bijpassende bril) niet lan­ ger betalen} I s de tegemoetkoming in de autokosten onvoldoende of willen ze mis­ schien een lease­BMW}

U N I V E R S E B J 7 NOVEMBER 1996

Dat bet iets in die sfeer moet zijn, blijkt wel uit de toelichting die de beide jonge dynami­ sche professoren aan Univers geven. Daarin lees ik namelijk dat ze een pleidooi houden voor een flexibeler beloningssysteem. Dat is het moderne eufemisme dat iedere zichzelf respecterende bestuursyup gebruikt die van mening is dat hij veel te weinig betaald krij­ gen voor alle zware verantwoordelijkheden die dag en nacht moeten worden meegetorst.

En inderdaad, een tonnetje of twee, daar kan een beetje mens vandaag de dag maar amper van rondkomen, dus Frissen en Tops al hele­ maal niet. Ook pleiten de heren in Univers voor meer tijdelijke aanstellingen, zodat ze hun secretaresse, als die een half uurtje niets

te doen heeft, tijdelijk onbetaald naar de kof­ ze eraan toe. "Misschien kan ome Piet de fiekamer kunnen sturen. Tenslotte willen ze breuk lijmen met een pinkring met ingezette minder regels. En geef toe, wie wil dat nou diamant voor de beide heren", suggereerde niet als het aankomt op het aanschaffen van mijn dochter die zelf ook in zaken zit en re­ gelmatig te maken heeft met Amsterdamse portable telefoons, kleding en lease­auto's} Toen ik thuis over het dreigend vertrek van grachtengordel­patsers die ook zonder uitzon­ Tops en Frissen vertelde, viel er een diepe stil­ dering op z'n Armani's gekleed gaan en voor­ te. Er werd hoorbaar nagedacht aan tafel. al opvallen door een net iets te vette gouden "Het lijkt wel of iedereen op de KUB wil schei­ ring om hun rechter pink. Verrast door zoveel den die iets anders wil", sprak mijn vrouw, goede suggesties van het thuisfront heb ik waarmee ze refereerde aan de recente bijna­ contact opgenomen met professor Piet Ver­ scheiding tussen Gery van Veldhoven, de voor­ heyen, de enige hoogleraar op de KUB die al zitter van het College van Bestuur en Christa die jaren gewoon gewoon is gebleven. Hij be­ Thoolen, de voorzitter van de universiteits­ loofde me om direct met de heren contact op raad. "Laten ze Piet Verheyen maar weer van te nemen. Let dus de komende weken goed op stal halen om de zaak te sussen", zo voegde de ringen aan de vingertjes van Tops en Fris­ sen. Ze zullen u uitsluitsel geven over de vraag: scheiden of niet}

Danielle Hofs staat m i d d e n in WAO­debat

'Het raakt de mensen echt' W

anneer Danielle Hofs, dan nog student Arbeid en Sociale Ze­ kerheid met haar scriptie over de herkeuring van WAO'ers begint, merkt ze al snel dat ze een heet hangijzer onderzoekt. "Van tevoren werd mij verteld dat ik met een res­ pons van dertig procent op een schrif­ telijke enquête al blij mocht zijn.

Vervolgens stuurden maar liefst de helft de 725 geselecteerde Helmond­ se WAO'ers mijn vragenlijsten terug.

Het speelde heel erg."

Hofs wordt vooral getroffen door de spontane opmerkingen die de deel­ nemende arbeidsongeschikten ma­ ken op de achterkant van de en­ quêteformulieren. Teksten als Ik voel me als een beest behandeld, I k voel me vernederd en Dit is puur onrecht glijden niet zomaar langs Danielle Hofs heen. "Als je dat leest, zie je dat het de mensen echt raakt, dat het een grote rol in hun leven speelt. Ik raak­ te betrokken en dacht op een gege­ ven moment: waar is de overheid ei­ genlijk mee bezig?"

Die betrokkenheid vertaalt zich in de toon van haar scriptie. Al in de eer­ ste hoofdstukken, die theoretisch en methodologisch van aard zijn, wordt het engagement van Hofs met het lot van de arbeidsongeschikten weer­ spiegeld in formuleringen als de scherpe klauwen van de herkeuring.

"Die heb ik er zoveel mogelijk uit­ gefilterd. Maar op mijn afstuderen zei mijn begeleider dat het me nog steeds niet helemaal gelukt is om onpar­ tijdig te blijven", bekent ze.

Dat is, gezien de uitkomsten van het onderzoek, invoelbaar. Hofs kwam tot de conclusie dat maar liefst tach­ tig procent van de WAO'ers na hun herkeuring in een lagere klasse van arbeidsongeschiktheid terecht ko­ men. Dat is zestig procent méér dan het kabinet voorspelde. De status van een derde van de WAO'ers werd zelfs gewijzigd van volledig arbeidsonge­ schikt naar volledig geschikt.

Ook andere onderzoeken wijzen, al is het iets gematigder, op een duide­ lijke onderschatting door de regering van de uitkomsten van de herkeurin­ gen. Dat geldt bijvoorbeeld voor de kans op het vinden van werk na een herkeuring: schat de overheid die op vijftig procent, diverse onderzoeken ­ waaronder die van Hofs ­ wijzen in

Radio, kranten, televi­

ten, maar dat is volgens Hofs niet voldoende. "Dat zijn maar margina­ le maatregelen."

De voormalig KUB­studente heeft ook kritiek op de begeleiding die (ex­ )arbeidsongeschikten krijgen wan­ neer ze hun comeback maken op de arbeidsmarkt. "De overheid wil uit­ gaan van de kansen en niet van de beperkingen van de WAO'ers. Willen die kansen benut worden, dan moet ie de bemiddeling er niet bij laten hangen", aldus Hofs, die zelf bij een bedrijfsvereniging in Tilburg inmid­ dels meewerkt aan arbeidsbemidde­ ling voor gedeeltelijk arbeidsonge­ schikten.

sie, het hele mediacircus stortte zich vorige week op het afstudeeronder­ zoek van KUB­studente Danielle Hofs. Niet ver­ rassend, gezien het veel­ besproken thema van haar scriptie: de her­ keuring van de WAO. Een onderwerp dat be­ halve veelbesproken ook veelbewogen is, merkte Hofs. "Als je de verha­ len van de mensen leest, denk )e: waar is de over­ heid mee bezigl" ■ Stijn Dunk

JD e opdrachtgever voor het onder­ zoek van de Wetenschapswinkel, het WAO­platform Noord­Brabant, is in­ genomen met deze scherpslijperij.

Hofs: "Ze hebben nu een poot om op te staan. 'Zie je wel dat het erger is dan jullie zeggen', kunnen ze de rege­ rmg nu vertellen." Dat gebeurde af­ gelopen zaterdag al, toen het rapport met de titel De herkeuring herkeurd door de belangenorganisatie werd aangeboden aan premier Kok. Dat de overhandiging in beeld kwam bij TV8 past prima in het mediage­ weld dat losbarstte na het verschij­ nen van Hofs' onderzoek. Naast de televisie hadden ook de radio en de kranten veel belangstelling voor het politiek zo gevoelige onderwerp van de herkeuring. Hofs werd door de Wetenschapswinkel gewaarschuwd voor de belangstelling van de pers ­ "ze vroegen of ik sterk genoeg in mijn schoenen stond, want het zou wel eens kunnen inslaan als een bom" ­ en uit voorzorg werden haar meer ervaren scriptiebegeleiders gebom­ bardeerd tot woordvoerders van het project.

I Danielle Hofs: "De overheid is te lichtvaardig geweest» [Foto: Erik van der Burgt]

de richting van de twintig procent.

Hofs: "De overheid heeft de kwestie te lichtvaardig ingeschat." > ^ c h t e r deze cijfers schuilt een har­ de realiteit. Arbeidsongeschikten val­ len terug in de WW of de bijstand en moeten bezuinigen ­ "soms zelfs op voedsel, dat had ik echt niet ver­

wacht" ­ en geld lenen om het hoofd boven water te houden. Anderen ko­ men als gevolg van de herkeuring in emotionele problemen: hun leven wordt ontregeld, slapen gaat slechter en de spanningen in het gezin lopen soms hoog op.

Reden voor Danielle Hofs om vraag­ tekens te zetten bij de strengheid van

de keuringscriteria: "De overheid moet nog eens goed kijken of ze echt zo streng wil zijn. Wat mij betreft kan het allemaal minder. Ze moeten het beleid herkeuren, in plaats van de arbeidsongeschikten." Er zijn al wat initiatieven genomen, zoals een pot­ je voor oudere WAO'ers om de inkomensachteruitgang te verzach­

Het thema is dan ook ongemeen ac­ tueel. Deze week praat het parlement over een maatregel die WAO'ers van 45 tot 48 jaar de gewraakte herkeu­ ring zou moeten besparen. Wat Da­ nielle Hofs betreft wordt deze groep inderdaad ontzien. "Het zi)n in mijn onderzoek niets voor niets vooral de ouderen die zo fel reageren. Zij zijn vaak al lang in de WAO en hebben daardoor nauwelijks kans op een baan."

Minister Ritzen en de leenangst onder studenten

De beleidsgevangenis van de studiefinanciering studenten blijken afkerig van studieschulden. Tot die logische conclusie leidt een onderzoek dat is uitgevoerd in opdracht van minister Jo Ritzen. De consequenties lijken de minister nog steeds niet duidelijk.

■ Frank Steenkamp Om niet te hoeven lenen, zoeken stu­ denten een bijbaan. Dat gaat vaak ten koste van hun studie en het lijkt ook hun studiekeus te beïnvloeden. "Aan mij ligt het niet", is de basisreactie van Ritzen. Maar die reactie begint wel wereldvreemde trekken te ver­ tonen.

"Wij dwingen niemand om te gaan werken", zei de minister in een re­ cent interview met de universiteits­ bladen. Dat er studenten zijn die door

een baantje geregeld overdag niet be­ schikbaar zijn voor hun studie, vond hij maar onzin. Aan zijn beleid lag het in elk geval niet.

In het begrotingsdebat van vorige week lag er intussen het voorstel om de prestatienorm voor studenten te verhogen tot 70 procent. Omdat de huidige norm van 50 procent al zeer veel slachtoffers maakt, dwong de Kamer uitstel van dit plan'af. Dit keer kregen de universiteiten en hoge­

scholen de Zwarte Piet. Hun onder­ hun studiekeus als binnen hun stu­ wijs was nog niet 'goed' genoeg voor die dreigen ze steeds meer op safe te een ongestoord studietempo. Aan de spelen. 'Moeilijke' studies en idem studenten lag het niet, en zeker niet vakken raken uit de gratie. aan Ritzens beleid.

Hier en daar klinkt de roep dat het Inmiddels zitten zowel onderwijsin­ afgelopen moet zijn met een studie­ stellingen als studenten opgescheept financieringsbeleid dat zozeer ingrijpt met paradoxale opdrachten. De stu­ in het onderwijs. Maar tot minister dent moet zich fi­ Ritzen, en de nancieel steeds meerderheid van meer zelf redden de Tweede Ka­ en toch binnen mer, is die roep zes jaar afstude­ nog niet doorge­ ren. En het hoger drongen. onderwijs moet De Haagse be­ accepteren dat studenten zich door leidsgevangenis gaat steeds meer lij­ bijbanen niet maximaal kunnen in­ ken op een squashbaan. Men is er zetten, maar tegelijk mag het hen vooral bezig de balletjes terug te slaan niet hinderen in hun tempo. die men even eerder zelf met grote Gevolg is dat de inhoudelijke ambi­ kracht van zich afgeslagen heeft. Zo ties van studenten en docenten wor­ moet de inspectie het studietempo den ondermijnd. Voor studenten gaat nóg beter in kaart gaan brengen, om het er om, met minimale inspanning te zien of de universiteiten hun werk de studiepunten te halen. Zowel met wel goed doen. Dat de instellingen

Commentaar

geen invloed hebben op de tijds­ besteding van studenten ­ en Ritzen wel ­ blijft buiten beschouwing.

De Kamerleden zouden eens het rap­ port Leerwegen gewogen moeten in­ kijken, dat nog geen twee jaar gele­ den is uitgebracht door een commis­ sie die verder keek dan haar neus lang was. De kern van dat rapport: schaf de temponorm af en geef alle studen­ ten (ook deeltijders) een vaste hoe­ veelheid leerrecht met studiefi­ nanciering. Is dat recht op, dan beta­ len ze een zeer hoog collegegeld.

Op die manier kan iedereen zelf zien of hij vier, zes of acht jaar over een studie doet. En kiezen tussen stude­ ren met een baantje ernaast of wer­ ken met daarnaast een studie. Dan is het land eindelijk verlost van een financieel tempoharnas dat steeds meer ingrijpt in het onderwijs zelf.

UNIVERS Ifsl 7 NOVEMBER

1996

Voor jongeren moet sterven bijzonder zijn

I Illustratie Remco Tazelaar

De dood lééft niet onder jonger en. Tenminste, dat is de mening van verschillende gr ote onderzoeksbureaus, die de vraag wat jonger en vinden van de dood, met de moeite van het beantwoor den waar d vinden. De dood is al heel lang een taboe, maar voor al jongeren en dood zijn daar mee door de statistici getypeer d als onverenigbare gr ootheden. Toch tr ok de onlangs door Studium Gener ale geor ganiseer de bijeenkomst over Jongeren &> dood een volle collegezaal. De IKON zond het r echtstr eeks uit op de radio, de dagbladen Tr ouw en De Telegr aaf waren aanwezig. Bovendien blijken jongeren aan de dood en rouwverwerking een nieuwe, individualistische en kleurrijke invulling te geven.

■ Leon Heuts

U N I V E R S E S I 7 NOVEMBER 1996

D

oodgaan in de twintigste eeuw mag eigenlijk niet Sterven vmdt plaats m het moderne ziekenhuis, weggestopt, ontdaan van zi)n organische afstotelijkheid Dit is ongeveer de analyse van historicus en free lance journa list Jasper Enklaar m zi)n m 1995 ver schenen boek Onder de groene zoden Vroeger, tot na de middeleeuwen, was het anders De dood was toen iets moois en het sterven was een kunst de ars manendi Het plotselinge ster ven, nu toch vaak omschreven als de 'ideale dood', was een straf die )e al leen )e ergste vijand toewenst, want de dood, daar moest je naar toeleven Het sterfbed was een sociale gebeurtenis waarbij iedereen, van jong tot oud, aanwezig was Vrienden wasten de doden en droegen de kist naar het

De ex-kanker-patiënt: "In de tijd dat ik er uitzag als een lijk, zeiden vrienden tegen mij: 'je ziet er goed uit'." kerkhof, die altijd centraal m het dorp of de stad lag Smds die tijd echter, wordt de dood steeds meer verplaatst naar de rand van het leven Letter lijk want vanwege hygiene en stankoverlast achtte men het vanaf de negentiende eeuw beter de lijken te begraven op dodenakkers buiten de stad hl de twintigste eeuw komen er de crematoria, volgens Enklaar 'ef ficiente uitvaartfabrieken' Het taboe op de dood heeft volgens de historicus een duidelijke reden "De ontkenning van de dood wordt vergemakkelijkt door de vooruitgang m de medische wetenschap, met de illusie dat de dood beheersbaar is en dat onsterfelijkheid m het verschiet ligt BIJ de 'almacht' van de wetenschap IS de dood een capitulatie en niet meer een logische afsluiting die bij het leven hoort "

V

ooral waar het jongeren betreft lijkt het taboe het meest absoluut Jongeren en dood, dat staat haaks op elkaar, dat heeft te maken met fatale ongelukken of veel te vroeg intredende ziekten Jongeren zijn dan ook absoluut niet bezig met de dood tenminste, dat laten de on derzoeksbureaus weten Statistieken hebben deze bureaus dan ook nauwelijks voorhanden Het NIPO weet van mets Het Sociaal Cultureel Planbureau heeft geen idee het onderzoeksbureau Interview bracht nog met zo lang geleden de wensen en verwachtingen van jongeren over hun leven m kaart, maar over de dood werd niets gevraagd Volgens Paul Sikkema, onderzoeksdirecteur van Interview, is dat namelijk met iets waaraan jongeren belang hechten Ook niet sinds de opkomst van aids, terwijl toch vaak wordt gesuggereerd dat door deze ziekte de dood voor jongeren een gezicht heeft gekregen "Onzin", zegt Sikkema stellig, "dat is een beeld dat door de media wordt gecreëerd Jongeren zijn met met aids bezig" 'Jongeren en dood', is dat dan een non issued Dat is in ieder geval de ervaring van Roy Stevens (29) Nadat hij aan de KUB zowel m de sociale als de economische psychologie was afgestudeerd, besloot hij zich als vrijwilliger aan te melden bij de stervensbegeleiding van de Thuiszorg Midden Brabant Niet bepaald een alledaagse gebeurtenis weinig mensen willen dit werk doen en de gemiddelde leeftijd van de vrijwilligers hgt ergens tussen de veertig en vijf tig jaar Stevens stuitte dan ook op onbegrip bij zijn (even oude) vrienden "Sommigen dachten zelfs dat ik

suïcidaal was, ook al omdat ik boeken in de kast heb staan over begrafenisrituelen en leven na de dood " Het IS geen goede zaak dat jongeren mets met de dood te maken willen hebben, is de mening van ex-KUBstudent Vincent Cornelissen (29) Hij heeft op jonge leeftijd noodgedwongen ontdekt wat het taboe op dood en verval, gecreëerd door de mythe van de beheersbare dood, concreet betekent En ook dat met het wegschuiven, maar juist een bezinning op zijn eigen eindigheid zijn leven meer mhoud geeft Vier jaar geleden werd bi) hem de Ziekte van Hodgekm geconstateerd, een soort kanker aan de lymfeklieren Twee jaar lang heeft hij diverse chemoku ren en bestralingen moeten ondergaan Nu IS hij inmiddels twee jaar 'behandelmgsvnj' Juist tijdens de intensieve medische behandelingen, die hem toch een kans op herstel boden, merkte Cornelissen hoe de rationele, specialistische benadering van de medici hem onvoldoende houvast bood En dat terwijl hij geloofde in de kracht van de rede en de diepgang van de specialisatie Niet voor mets specialiseerde hij zich aan de KUB in de studie Beleids &. Organisatiewetenschappen Eerst uitgebreid kennismaken met het academisch wereldbeeld en daarna een succesvol Ie carrière opbouwen m het bedrijfs leven Dat was de 'oude' Cornelissen, die kracht omschreef als "een man tussen de vijfentwintig en veertig jaar oud, met een grijs pak en aan de top van zijn kunnen "

D

oor zijn ziekte werd hij geconfronteerd met wat hij eens als 'krachtig ' zou hebben getypeerd medici aan de top van hun kunnen Voor Cornelissen betekende dit dat zijn ogen open gingen "De speciahsten konden mij met vertellen hoe ik om moest gaan met zaken als pijn, angst of zmgevmg Het enige dat ze doen is puzzelen hoeveel procent is nog goed en hoe kunnen wij dat verbeteren Dat is natuurlijk belangrijk en ik ben ze ook dankbaar, maar ze hebben geen oog voor de mens als ge heel Een mens is nou eenmaal meer dan een machine die m cijfers is te vangen "

Ik zal ook wel stei ven Wanneer en hoe dat zie ik morgen wel Daar ben ik nu nog met aan toe BvRRi Df Wwi

Vincent Cornelissen vindt het een positivistische visie er van uitgaan dat genezing mogehjk is door een juiste behandeling En dat gold met alleen voor medici, ook veel van zijn vrienden en familie benaderden hem op die manier "Zelfs m de tijd dat ik er uitzag als een lijk, zeiden ze nog tegen mij 'Je ziet er goed uit' " De ex-patient merkte dat bij een vraag als 'hoe gaat het' met automatisch werd geïnformeerd naar zijn gemoedstoestand "Als ik dan zei 'Het gaat klote', dan vroegen ze opnieuw 'Nee, hoe gaat het' Ze wilden cijfers horen, bijvoorbeeld of het aantal witte bloedcellen was gestegen " Cornelissen ontmoette tijdens zijn behandelingen een aantal mensen dat niet meer te genezen was, ofwel, en hij trekt een gezicht dat zijn walging verraadt, "patiënten die door de medici waren opgegeven En daarmee wordt hen iedere zin van de rest van hun leven ontnomen" Cornelissen zegt te zijn veranderd kracht is voor hem nu "het tonen van je zwakte" Juist die mensen die tij dens zijn ziekte met hem meejank ten, daar had hij wat aan Hij ontdekt een 'waardenhierarchie', maar beseft ook dat zulke uitspraken verkeerd

kunnen worden uitgelegd Hij merkt dat met name jonge mensen hem hierop bekritiseren alsof er een systeem van waarden is dat voor ieder een zou gelden De waarden waarop hij doelt zijn echter met zo dwingend

woord 'toegeven', omdat hij dat af voor Sikkema moeilijk m statistieschuiven eigenlijk hypocriet vindt ken te vangen Tenslotte is de dood een onvermijdelijk eindpunt waar je naar toe Het voorbeeld van de impact die derwerkt, waarin je je voltooiing vindt gelijke 'nieuwe rituelen' kunnen hebEn daarom is het belangrijk om er ben, IS de begrafenis van de aan aids mee bezig te zijn Desondanks merkt overleden Manfred Langer, eigenaar hl) dat hij dat met doet Barry, dich van de Amsterdamse nachtclub It, ter m zijn vrije tijd, verwoordt het begin 1995 Zijn leven vol kitsch en met deze regels Ik zal ook wel ster De studentenpastor: glitter kreeg een vervolg in zijn beven I "Wanneer en hoe / dat zie ik "Met het creëren van morgen -wel /Daar ben ik nu nog met nieuwe rituelen zijn aan toe WAT IS DE jongeren voortrekkers" Eigenlijk ligt de enige tijd waarin hij echt serieus met de dood bezig was, roEALE DOOD? weer enkele jaren achter hem een De sobere versie: "Vooral plotsebekende kwam toen met de brommer het houdt met meer in dan het to- onder een vrachtwagen terecht ling, zonder lang te lijden" (Ruud, nen van medeleven en mededogen 22, tweede jaars Letteren).

"Daarna reed ik enige tijd voor En leren genieten van de tijd die je zichtiger, maar dat is er nu ook wel De nieuwsgierige versie: "Ik wil m hebt, vult Cornelissen aan De sleu- vanaf " ieder geval dat het na mijn dood tel daartoe is het beseffen dat je em mogelijk IS om te kijken wie naar je Roy Stevens voldoet niet aan het dig bent "Het leert je dat tijd kost begrafenis komen, zodat je weet wie beeld van het 'afschuiven', als ster baar is en genoten moet worden " vensbegeleider zocht hij de dood juist je echte vrienden zijn" (Demse, 21, derdejaars Letteren).

Roy Stevens kan zich hierm vinden op Al smds zijn tienerjaren is hij met De romantische verste: "Samen met "Alleen je jonge leeftijd ontslaat je de dood bezig, uit overtuiging dat het mijn vriendje liggend in een landmet van het feit dat je eindig bent " definitieve einde mets 'engs' is, maar schap vol lavendelbloemen en dan een onderdeel van het leven Het be sterven m eikaars armen" e vraag rijst of dat een haalbare treft hier geen macabere hang, of een (Natasja, 23, derde jaars Sociolokaart is als je met, zoals Vincent fascinatie voor de geromantiseerde gie)Cornelissen, wordt gedwongen je ei- rock dood Net zoals Barry de Waal gen sterfelijkheid onder ogen te zien ziet hij de dood als een voltooiing, De humoristische versie- "Ik wil Hub Lenders, die als pastor bij de stu- en juist daarom iets om veel mee hoogbejaard sterven nadat ik het dentenkerk Maranatha en daarvoor bezig te zijn "Noem het een hobby", wereldrecord marathonlopen voor in zijn oude parochie m Nijmegen zegt hij zelf schertsend Ook het leef tachtig jaar en ouder heb verbeterd geregeld te maken had (en heeft) met tijdsverschil tussen hem en de andewaarna een jonge dame me bij de jongeren die met de dood worden re vrijwillige stervensbegeleiders hjn opwacht om me nog eens lekgeconfronteerd, is daar in ieder geval weerhield hem er met van het werk ker te verwennen Bij een van die met zo zeker van Zijn ervaring is dat door te zetten "uit het basisprincipe twee activiteiten zal ik het leven jongeren pas gaan nadenken over wat dat wil je mensen daadwerkelijk hel toch wel laten. Het liefst bij de dood en eindigheid concreet voor hen pen, dan is dit de meest intensieve tweede, ja" (cabareüer Dolf Jansen, betekenen, als "de dood hun omge- en dankbare manier" Hij heeft in dertiger, cabaretier en presentator ving binnendringt" totaal drie mensen tot de dood bege Studium Generale).

Natuurlijk, beaamt de pastor, veel leid Soms was het luisteren naar de jongeren voelen zich aangetrokken vele problemen van de stervenden, tot de 'geromantiseerde' dood En het maar vaak ook bestond het werk uit lijkt veilig om te stellen dat Lenders het uitlaten van de hond of het doen grafenis Een roze lijkwagen, veel roze kleding, een groot gevolg, waar hier m gelijk heeft Cd's en T shirts van de afwas onder dansers m tangaslip, vergezelde van popsterren als Jimi Hendrix, Jim hem op zijn laatste tocht door de Mornsson, Jams Joplm en Kurt Cooch zal het 'afschuiven' van de Amsterdamse binnenstad De hele bam (overigens allemaal gestorven op dood, zoals Barry de Waal het stad was uitgelopen om deze grootse hun zevenentwintigste), gaan nog omschrijft, meer overeenkomen met stoet te aanschouwen en het hele steeds en masse over de toonbank de manier waarop jongeren met de land kon er zich aan verbazen door En dat terwijl deze rocklegenden flirt ten met de dood, met alleen door dood bezig zijn Maar, als de dood "de dat de media de begrafenis alle aanmiddel van hun verwoestende le- naaste omgeving binnendringt", dan dacht gaven vensstijl vol drank-en-drugs, maar zijn jongeren wel de voortrekkers van Deze persoonhjke doodsmvulling is een nieuwe manier om met de dood echter met alleen voorbehouden tot ook door middel van hun teksten Morrissons The End of Cobains Look om te gaan Ze blijken met langer de de homoseksuele cultuur Weliswaar on the bright side suicide zijn met onzichtbare en geruisloze dood m een IS de begrafenis van Langer exorbitant bepaald de meest lucide teksten, ziekenhuis te accepteren, blijkt maar op een meer bescheiden schaal bruisend van levensenergie, maar ondermeer uit Enklaars boek Onder geven meerdere groepen jongeren een toch behoren de vertolkers ervan de groene zoden Vaste gedragsregels eigen invulling aan sterven en rouwongetwijfeld tot de meest geliefde omtrent het sterven en de uitvaart verwerking Sjaak van Es, eigenaar popsterren ooit Ook films waarin de zijn niet langer vanzelfsprekend en, van rouwcentrum Bloemendaal in dood en verval expliciet, sensationeel met name homoseksuele jongeren Waalwijk (door 'kenners' getipt als en vaak m detail m beeld worden ge- spelen daarin een voortrekkersrol het centrum dat m de regio Tilburg bracht, zijn populair onder jongeren, het meest open staat voor vernieuzoals Pulp Fiction Natural Born Kil wingen), kan daarover meepraten Iers of Trainspotting een van de rouwkamers in zijn cenMaar om nu te zeggen dat jongeren De onderzoeksdirecteur: trum werd wel heel uitbundig ver door geweldfilms meer gaan nadensierd toen daar een jonge Feyenoord "Jongeren hechten geen ken over hun eigen eindigheid of die supporter lag opgebaard Geheel in belang aan de dood" van anderen m hun omgeving, dat overeenstemming met de laatste gaat Lenders al te ver "Dat is meer wens van de overledene werd de ka voor de sensatie, voor die adrenalinemer versierd met vaantjes, vlaggen en kick Bovendien heeft het een zeker "Passend bij deze tijd vindt de nieu sjaaltjes van de Rotterdamse voetbalvrijblijvendheid En juist die vrijblij- we cultuur zijn uitdrukking vooral club Hij wil er maar mee aangeven vendheid verdwijnt als jongeren di m het individuele Er zijn geen strikt dat zijn ervaring met jongeren overreet met de dood te maken krijgen " omschreven nieuwe rituelen De per- eenkomt met het eerder geschetste soonlijke invulling wint terrein Een beeld ze hebben vaak andere ideeën bevolkingsgroep die daar heel bewust en zijn daarmee voortrekkers Een andere 'praktijk'-man, Huub verigens is een dergelijke hou mee omgaat zijn de homoseksuelen dmg tegenover de dood niet Onder hen vallen relatief veel aids- Lenders van Maranatha, valt op dat meer dan menselijk, en niet alleen slachtoffers die lang van te voren we- jongeren 'brutaler' zijn bij het formuiets van jongeren maar van alle leeftij- ten dat ze zullen overlijden Vaak zijn leren van hun laatste wensen dan den Lenders, toch niet meer zo jeug- het jonge mensen, m de bloei van hun ouderen "Mijn ervaring is bijvoor dig, kan zelf ook met te veel met de leven, die na de fatale diagnose heel beeld dat bij de uitvaart vaak popmuziek wordt gedraaid Met het creëren dood bezig zijn "Ik denk vaak 'Ik bewust over hun einde gaan na leef, laat ik het daar voorlopig maar denken Als ze dan sterven, is het van nieuwe rituelen zijn ze inderdaad voortrekkers, want je ziet nu ook dat bij laten' " hele ritueel met partners en vrienden ouderen m toenemende mate monToch denkt Lenders dat ouderen zich doorgesproken en vastgelegd " meer bewust zijn van hun eindigheid, De groep jongeren die om de een of diger worden en hun wensen kenbaar al is het alleen maar omdat hun andere reden met aids en daardoor durven maken " Lenders meent, dat door de gevarieerde wensen van lichaam langzaam aftakelt Voor jon met de dood bezig is, is met zo groot, geren geldt wat anders, en dat wordt zoals onderzoeksdirecteur Paul Sik- jongeren de dood veel 'individualistitevens gevoed door de media die jon- kema van Interview al aangeeft, maar scher' wordt Het negentiende en geren "een beeld geven alsof alles dat wil met zeggen dat zij geen in- twintigste eeuwse taboe op de dood schoon en mooi is en het leven onem- vloed hebben Enklaar houdt het er wordt zo doorbroken Een goede zaak, meent de pastor, want "iedereen bedig" m ieder geval op dat zij "in daad- leeft de dood tenslotte op zijn eigen Barry de Waal (20 en tweedejaars let- kracht en invloed de voortrekkers manier" teren) moet toegeven dat hij de dood van de nieuwe uitvaartcultuur" zijn, "van zich afschuift" Hij gebruikt het maar dergelijke constateringen zijn

D

T

O

universitaire agenda overige activiteiten

CE,J.M. Thoolen (voorzitter U­raad KUB).

Aanvang 13.30 uur, Ruth First zaal (A 186), KUB

12 november [di]

Symposium Studium Generale In het kader van 50 jaar Studium Generale wordt een feestelijk symposium georganiseerd met als thema "Het raadsel der liefde".

Aanvang 13.30 uur, YZ 1, KUB

7 november [do] Symposium "Openbaar bestuur in icnel door rechtspraalc?"

De gemeente Tilburg heeft samen met het Centrum voor procesrecht van de KUB het initiatief genomen voor een symposium over dit onderwerp. Met diver­ se sprekers en forumdiscussie. Meennfo: 4662739.

Aanvang 13.00 uur, aula KUB Lustrum bedrijfsledengroep ABVAKABO In het kader van het vijfjarig bestaan van de bedrijfsle­ dengroep ABVAKABO zullen prof.dr. M.L. Wilke (AB­ VAKABO­bestuurder), prof. dr. G.M. van Veldhoven (voorzitter College van Bestuur KUB) en prof .dr.ir. A. Kapteyn (directeur CentER) hun visie op mogelijke toekomstige ontwikkelingen en de effecten daarvan op werknemers van de KUB uiteenzetten. Na deze inleiding volgt een forumdiscussie o.l.v. mevrouw drs.

Vooriichtingsmiddag Bureau Buitenland Bureau Buitenland en de faculteiten van de KUB orga­ niseren een vooriichtingsmiddag over studeren in het buitenland.

Aanvang 14.00 uur, CZ 101, KUB

1 1 november [ m a ] DubDichtersFestival Letterenvereniging Phoenix organiseert voor de zeven­ de maal het DubDichtersFestival, een podium voorjon­ ge literaire talenten. D e presentatie is in handen van Frank van Pamelen (cabaretier) en de jury bestaat uit o.a. prof.dr. Hugo Verdaasdonk.

Aanvang 20.00 uur, jazzcafé Paradox

Nieuwsgierige studenten bieden wij een fikse aanvulling op hun studiebeurs

'"^

14 november [do]

Lezing Top­Down StudieverenigingTop­Down organiseert een lezing met medewerking van de Generale Bank. Het on­ derwerp IS Expansiebeweging in de Europese Fi­ nanciële Sector.

Aanvang 17.00 uur, UZ 8. KUB

De ondeugden der Economen Studium Generale presenteert in samenwerking met Efact een referaat door D eirdre McCloskey over "De ondeugden der Economen". Met co­refereraten door TheoNijman, Harald Uhiig. Voorzitter: Aart de Zeeuw (KUB). D e voertaal is Engels.

Aanvang 13.30 uur, YZ 1 KUB

1 3 november [ w o ] Lezing dr. Ricliard von Weizsacker Het Nexus Instituut organiseert de derde Nexus lezing, getiteld "Zur Kultur der europaischen Verei­ nigung". Spreker is dr. Richard von Weizsacker, oud­bondspresident van Duitsland Aanvang 20.00 uur, aula KUB Film: Leaving Las Vegas Cinema presenteert de Oscar winnende film "Lea­ ving Las Vegas" met Nicolas Gage en Elisabeth Shue. Regie: Mike Figgis. Leden gratis toegang, met­leden f 5,­.

Aanvang 20.00 uur YZ 1, KUB

fr

*«

*

Redactie: Angela van Schendel Informatie zenden naar: Univers t.a.v. Universitaire agenda kamer A17 Postbus 90153 5000 LE Tilburg Maii: SciiendeieKUB.NL

N.B.: D e bij TIGEAK aangesloten studieverenigingen kunnen berichten voor de agenda uitsluitend inleveren bij TiGEAK, Daniel Braat, R7, tel. 4662992.

^

Op zoek naar een wekelijkse bijverdienste?

Het Nederlands Veldwerk Centrum BV daagt je uit: pro­ beer

het

eens

als

huis­aan­huis

interviewer!

Interessant, pittig werk voor nieuwsgierige studenten.

Eigen werktijden maar vooral 's avonds, dus prima naast de studie te doen! Wij zoeken landelijk naar stu­

De McKinsey workshop Een dag als McKinsey consultant* ♦.

denten die wekelijks in en om hun woonplaats 's avonds een paar uur vrij hebben en niet bang zijn om met een laptop te werken. Interesse om mee te doen aan een van de grootste wekelijkse

consumentenonderzoeken

van Nederland? Bel dan tijdens kantooruren naar: 020­ 5890265 en je krijgt de brochure met informatie zo snel mogelijk thuis gestuurd.

Grote Marktstraat 24 2511 BJ Den Haag

NEDERLANDS VELDWERK CENTRUM

V/i\ / e onderzoeken of consulting iets voor jou is?

Wil je in een team een probleem uit de praktijk oplossen?

Ben je benieuwd h oe tiet er bij ons aan toe gaat?

HEDENMIDDAG We verwachten dat er veel belangstel­

Naar aanleiding van haar eerste lustrum organiseert de bedrijfsledengroep van de AbvaKabo vanmiddag een discussie­ bijeenkomst onder de titel:

Ung zal zijn en zullen daarom een selectie In februari 1997 organiseren we een

Werken aan de KUB: een blik in de toekomst Deelnemers zijn: Prof.dr. M. Wilke (AbvaKabo­bestuurder) Prof.dr.G. van Veldhoven (voorzitter CvB­KUB) Prof.dr.A. Kapteyn (directeur CentER)

inoeten maken.

viertal workshops voor een beperkt aantal vierde­ en vijfdejaars studenten en pro­

Als je geïnteresseerd bent één van deze

movendi op ons kantoor in Amsterdain.

workshops bij te wonen, vraag dan een inschrijfformulier aan bij: Karin de Kip of

Deze drie sprekers zullen ieder hun visie op toekomstige ontwikkelingen en de effecten daarvan op de werknemers van de KUB uiteenzetten.

Daarna volgt er een forumdiscussie onder leiding van mw.drs. C. Thoolen.

Tijdens deze eendaagse workshop krijg

Clara Vrielink, McKinsey & Company,

je een goede indruk van onze werkwijze

Amstel344, 1017 AS Amsterdam,

in teams, hoe wij het oplossen van pro­

e­mail: A M recruiting@ McKinsey.com,

blemen benaderen en van de mogelijk­

telefoon: 020­5513700.

heden die wij je na je afstuderen kunnen LET OP!! LOCATIE IS GEWUZIGD Donderdagmiddag 7 november, 13.30 uur, QZ­101

bieden. Je krijgt volop de gelegenheid

Graag ontvangen we je inschrijving

met onze consultants kennis te maken.

vóór 1 december 1996.

Toegang gratis. Na afloop is er een borrel.

ABVAKABO VAKBOND

AANGESLOTEN

B I J DE

FNV

McKinsey&Company

op safe spelende scholier kiest HBO ­ en daarna universiteit?

De universiteiten moeten minder massaal worden, zei minister Ritzen vorig jaar. Vooral de stroom afgestu­ deerde HBO'ers die aan de universi­ teit verder studeert, moest worden ingedamd. Want dat 'stapelen' van diploma's is een dure luxe.

Jaargang '95 bediende Ritzen op zijn wenken. De universiteiten telden tien procent minder eerstejaars, ter­ wijl het HBO gelijk bleef. Kamerle­ den werden zelfs ongerust: daalde de instroom bij de universiteiten niet te hard? Werden studenten misschien afgeschrikt door de karige studiefi­ nanciering?

De universiteiten telden vorig jaar 28.500 voltijds eerstejaars, driedui­ zend minder dan in '94; dit jaar blijft de teruggang kleiner dan duizend.

Het HBO maakt na jaren rust zelfs een groeistuip door: de instroom stijgt er met enkele duizenden, tot een record van ruim 67.000 voltijd­ studenten. En dat terwijl ook het aan­ tal deeltijders weer eens fors groeit.

De cijfers lijken gunstig. Maar voor­ al bij de universiteiten kan er sprake zijn van een eenmalige 'bult', als reactie op het 'dal' van vorig jaar. Vol­ gens het rapport Uitstel of afstel van de Amsterdamse instituten SEO/ SCO wachtte in 1995 een op de tien VWO'ers met hun studiekeus; dat is tweemaal zoveel als voorheen. Als dat uitstel kwam door de onzeker­ heid vorig jaar over invoering van de prestatiebeurs, ligt een inhaalslag nu voor de hand. Volgend jaar zet de da­ ling van de instroom dan versterkt door.

Opvallend is verder dat het HBO al sinds '91 gestaag marktaandeel wint

Het aantal eerstejaars valt dit jaar zowel in het HBO als bij de universi­ teiten fors mee. Maar de meevaller is betrekkelijk. Steeds meer VWO'ers lijken HBO boven universiteit te ver­ kiezen. De tempo­eisen van de stu­ diefinanciering spelen daarbij een rol.

Het is de vraag of minister Ritzen trots moet zijn ­ zeker als over enke­ le jaren blijkt dat veel van deze stu­ denten alsnog een universitaire titel willen halen.

op de universiteiten. Het totale aan­ tal voltijd­eerstejaars in het hoger onderwijs bleef rond de 96.000, maar het HBO­aandeel steeg van 63 naar 69 procent. De vraag is wat diettend veroorzaakt.

Uit CBS­gegevens blijkt dat de hoge­ scholen begin jaren negentig géén studenten wegkaapten bij de univer­ siteiten ­ integendeel. Ze trokken meer havisten en MBO'ers, maar van de VWO'ers ging steeds 66 procent direct naar de universiteit. De daling van het aantal academische eerste­ jaars kwam doordat er gewoon min­ der jongens en meisjes van het VWO kwamen. En de universiteiten be­ perkten de schade nog door afgestu­ deerde HBO'ers te werven. De ar­ beidsmarkt was matig en dat maak­ te studieverlenging voor deze groep aantrekkelijk.

Vorig jaar gebeurden er echter twee onverwachte dingen. Aan de ene kant ging geen 66 maar slechts 63,4 pro­

cent van de VWO'ers naar de univer­ siteit; dat kostte 800 eerstejaars. Te­ gelijk daalde de animo van HBO'ers voor de universiteit plots met een kwart; en dat scheelde zelfs 1450 eer­ stejaars. Was de universiteit zijn 'meerwaarde' vergeleken met het HBO aan het verliezen?

De minister kon tot nu sussend op die vraag reageren. Volgens het rap­ port van SEO/SCO was bij de VWO'ers slechts sprake van een uit­ gestelde studiekeus, en minder van een draai naar het HBO. Toch is er reden voor twijfel.

Er zijn wel degelijk signalen dat een groeiend deel van de VWO'ers de universiteit mijdt ­ omdat ze geen risico's wil nemen met de 'tempo­ norm'. Voor de universiteiten is dat jammer. Maar ook Ritzen hoeft daar niet blij mee te zijn ­ zeker als over een aantal jaren een groot deel van deze studenten alsnog een universi­ taire titel wil halen. Want zo'n om­ wegstudie jaagt zowel henzelf als de overheid op kosten.

Van de stroom HBO'ers naar de uni­ versiteit wordt intussen sinds vorig jaar gepapegaaid dat Ritzen die heeft ingedamd. Het uitzicht op een hoog collegegeld in de laatste studiejaren zou velen afschrikken. Maar is het waarschijnlijk dat iemand zijn aca­ demische aspiraties inlevert voor een luttele duizend gulden?

Uit de jaarlijkse enquêtes van de HBO­Monitor is een simpeler verkla­ ring te halen voor de daling van het aantal HBO­doorstromers. Al jaren geldt de vuistregel dat de helft van de HBO­afgestudeerden die géén be­ taald werk vindt, naar de universiteit

komt. Omdat in 1995 de arbeids­ markt sterk verbeterde, werd ook het academische overloop­putje minder gebruikt. Maar zodra de markt weer eens verslechtert, mogen de uni­ versiteiten op een nieuwe golf HBO'ers rekenen.

Vraag is dus of Ritzens pogingen om de studentenmassa's efficiënter door het hoger onderwijs te laten stromen wel slagen. Zijn beleid heeft wel in­ vloed, maar niet per se de invloed die hij bedoeld heeft.

De keuzes van studenten worden steeds meer bepaald door het mijden van financiële risico's. Dat blijkt ook uit een deze week gepubliceerd on­ derzoek naar leenaversie. Studenten nemen liever een bijbaan dan dat ze geld lenen. Op dezelfde manier lijken velen de gevaren van de temponorm (wie zijn punten niet haalt, heeft een schuld) te ontlopen door een 'veili­ ge' studiekeus.

Door dit uitgelokte gedrag dreigt het beleid op twee fronten in gevaar te komen. Ten eerste zijn er de VWO'ers die eigenlijk op de universiteit horen, maar nu de omweg via het HBO kie­

VWO'ers en HBO'ers in de universitaire instroom Jaar

totaal

1991 1992 1993 1994 1995

35.653 33.695 32.708 31.731 28.535

VWO

(­6%) (­3%) (­9%) (­10%)

25.515 23.105 22.430 22.186 20.512

HBO

(­9%) (­3%) (­1%) (­8%)

6106 6438 6.255 5.635 4.186

(+5%) (­3%) (­10%) (­2.5%)

Bno\: CBS.

Henk Friederichs is een ambitieuze student. Fel als een jonge hond stort hij zich op de tentamens, voor de zekerheid strevend naar een acht.

Waarnaar hij zo hard op zoek is? Naar een antwoord op de prangende ge­ loofsvragen waarmee hij al decennia rondloopt. "Van het geloof kom ik nooit los."

ik mee." De jongeren daarentegen staan volgens Friederichs onbevan­ gener tegenover de theologie, zijn vrijer opgevoed en hebben niet de achtergrond van de oude catechismus met zijn kant en klare antwoorden.

I I > e theologie, en dan niet in het minst de filosofische vakken, is voor hem een openbaring. "Neem de dog­ matiek, dat is geen pakket wetjes, maar de levende, groeiende en voor aanpassing vatbare geloofswaarheid."

Friederichs is enigszins anders gaan geloven door zijn studie: "Ik heb een optimistischer beeld gekregen, voort­ vloeiend uit de joodse notie die de schepping als goed beschouwt. Ik zie het goede in de mens beter."

Het studeren gaat Henk Friederichs goed af. De MULO­methode, noemt hij zijn wijze van leren: de stof erin pompen door zelf vragen aan de tekst te stellen. Dat deed hij tijdens zijn voortdurende bijscholing als notaris, zo doet hij het nu. "Ik leer hard, ie­ dere alinea krijgt een beurt. Dat is mijn aard." Leren doet Friederichs voor een acht, hij speelt op dubbel zeker. Een hertentamen is voor hem een afschrikwekkend vooruitzicht.

"Ik ben nu eenmaal een ambitieus mannetje."

■ Stijn Dunk

N

et als voor veel andere katho­ lieken vormde het Tweede Vati­ caanse Concilie een belangrijk keer­ punt in het geloofsleven van Henk Friederichs, 70 jaar en gepensioneerd notaris. Zet de vensters naar de we­ reld open, breng de kerk bij de tijd, luidde de boodschap van deze ge­ ruchtmakende bisschoppelijke bij­ eenkomst die medio jaren zestig gehouden werd. Opeens werden vraagtekens gezet bij opvattingen en rituelen waaraan daarvoor nooit was getwijfeld. De daaruit voortvloeien­ de verwarring heeft Friederichs nooit meer losgelaten. "Bij mijn generatie zitten de kerk en het geloof in het bloed, daar kom je nooit van los. Ik bleef piekeren. Niet door goedkoop tegen het katholicisme aan te trap­ pen, maar door de kerk kritisch te volgen ­ omdat ik er om geef."

In de theologie hoopt hij antwoorden te vinden op zijn knellende vragen.

Voor een deel roept de studie meer vragen op dan ze beantwoordt. An­ derzijds leert het vak hem de histori­ sche context van bepaalde ontwikke­ lingen. Neem de langdurige over­ heersing van de statische, conserva­ tieve theologie. Daaraan ligt onder meer ten grondslag de verordening die paus Leo XIII in 1879 uitvaardig­ de, waarbij voor alle seminaries en katholieke theologische faculteiten de bestudering van het uit de dertien­ de eeuw stammende thomisme ver­ plicht werd gesteld. "Ik ben gek op geschiedenis, dus dat komt goed uit" aldus Friederichs, die zijn studie als een hobby ervaart.

zen. Zulke omwegen wil de minis­ ter juist niet. Een ander gevaar is dat studenten de zo belangrijk gevonden exacte en technische studies mijden.

Ook dit lijkt al het geval: terwijl deze richtingen in economische bloeipe­ riodes altijd in trek waren, herstel­ len ze zich nu absoluut niet van de slappe jaren sinds 1990.

Bij de vereniging van universiteiten (VSNU) maakt men zich over deze materie de nodige zorgen. "Ik heb sterk de indruk dat studenten op safe spelen en de moeilijke studies ontlo­ pen", zegt VSNU­voorzitter prof.

M.H. Meijerink. Juist om die reden heeft hij dit jaar een heel andere aan­ pak van de studiefinanciering bepleit.

Geef de studenten aan het begin van de studie een royalere beurs en laat ze verderop, als ze door de riskante beginfase van de studie heen zijn, fors lenen.

Dat pleidooi vindt inmiddels steun van D66. En zodra vaststaat dat de huidige studiefinanciering de keuzes van studenten echt zo sterk beïn­ vloedt, zullen ook andere fracties er serieus iets mee moeten. [FS/HOP]

I Henk Friederichs [Foto Enk van der Burgt]

Notaris in ruste put uit eigen geloofservaring

''De kerk zit me in het bloed

>;>

OudO Voordat hij voltijds ging studeren, volgde Friederichs de basiscursus dogmatiek. Dit op aanraden van hoogleraar Piet Leenhouwers, die hem adviseerde eerst een jaar lang aan de theologie te ruiken. "Heel in­ teressant", vond hij de cursus, die niks van de starheid en dorheid uit­ straalde die je als buitenstaander mis­ schien zou verwachten. De geloofs­ waarheid gaat juist met de tijd mee leert Friederichs, die als toehoorder zit te popelen om vragen te stellen.

Zijn enthousiasme doet hem beslui­

ten het jaar daarop meer vakken te gaan volgen, als volwaardig student wel te verstaan.

ken. Dat levert als gevolg van het drukke studieprogramma helaas nog­ al wat problemen op."

Zowel jong als oud hebben een eigen M e n k Friederichs komt terecht in meerwaarde, vindt Friederichs. Zelf een gemêleerde studentenwereld, heeft hij ervaring met het katholie­ waar jong en vooral oud naast en met ke geloof van de oude stempel, waar­ elkaar studeren. Dat de jongste stu­ tegen hij de stof kan afzetten. "Ik sta denten zijn kleinkinderen kunnen ook veel dichter bij de vorige eeuw zijn, vmdt hij geen probleem. "Hart­ en het vooruitgangsgeloof dat toen stikke leuke lui", aldus Friederichs, opgeld deed. Mijn vader was een ech­ die verwijst naar een genoeglijk ge­ te negentiende­eeuwer, met een rots­ zamenlijk diner thuis bij een docent. vast vertrouwen in de zegeningen "Zulke contacten moet jezelf opzoe­ van de toekomst. Dat gegeven neem

i

(SiWijs

Niet alle studenten zijn jong en on­ e r v a r e n . Meer en m e e r v i n d e n maatschappelijk gelouterde oude­ ren h u n weg naar de universiteit.

Om na­ of bijscholing te krijgen, of om een geheel andere richting in te slaan. Zo gaat de a u t o v e r k o p e r rechten studeren en verdiept de oud­ingenieur zich in de fdosofie.

Univers portretteert in een korte serie zes oudere studenten, van elke KUB­faculteit één.

H

ij zit in het buiten­ land." En dan wordt er een exotisch oord genoemd waar de we­ tenschapper, naar wie u op zoek bent, tijdelijk verblijft. Zo krijgt het werk v a i f ^ geleerde, die doorgaans achter zijn bureau zijn denkactiviteiten ontplooit, een in­ ternationale en ook wat romantische dimensie. Tenminste, als die 'hij' een man is, een hoge academische posi­ tie bezit en een technische achter­ grond heeft. Want wetenschappers die voldoen aan deze karakteristie­ ken reizen meer naar het buitenland dan vrouwen, academische juniors en alfa's en gamma's. Internationale mo­ biliteit van wetenschappers is nog steeds een zaak van het establish­ ment.

Nederlandse wetenschappers reizen minder dan men doorgaans veronder­ stelt. Dat is een van de conclusies uit het proefschrift Academie Pilgrims, waarop dr. Sylvia van de Bunt­Kok­ huis onlangs aan de KUB promoveer­ de. Zi) deed onderzoek naar dt inter­ national faculty mobility (stafmo­ biliteit) van Nederlandse weten­ schappers. Hiervoor stuurde ze bijna zeventienhonderd academici een enquêteformulier en alle dertien Nederlandse universiteiten verleen­ den hun medewerking. Meer dan de helft van de aangeschreven personen reageerde. Daarnaast nam Van de Bunt dertig diepte­interviews af bij respondenten.

Eén op de vijf wetenschappers gaat nooit naar het buitenland, zo blijkt uit de studie. Een beperkte groep (ze­ ven procent) gaat daarentegen negen keer of vaker de grens over. Dat zijn bijna allemaal mannen. De grootste groep, 43 procent, gaat twee, drie of vier keer per jaar op reis. Gamma­ wetenschappers bezoeken minder vaak buitenlandse conferenties dan hun collega's uit de bèta­hoek. Vrou­ wen reizen minder vaak dan mannen, en als ze gaan, dan brengt het vlieg­ tuig hen minder ver. Mannen gaan naarmate hun academische carrière vordert steeds vaker naar het buiten­ land, vrouwen gaan in de loop der

jaren juist minder frequent. "Vrou­ wen verkeren in een extra moeilijke positie; ze werken na hun dertigste levensjaar vaker in deeltijd en wor­ den daardoor uit het machtscentrum van de organisatie gecentrifugeerd.

Dit vermindert hun kansen op inter­ nationaal werk. Bovendien anticipe­ ren vrouwen vaak op potentiële con­ flicten met het thuisfront. Ze hou­ den rekening met de kinderen en de baan van hun echtgenoot, en maken dus slechts korte trips binnen Euro­ pa."

Onderzoek doen in het buitenland scoort beduidend hoger dan er colle­ ge geven, laten de geënquêteerden weten. Research leidt doorgaans tot een publicatie in een journal, onder­ wijs geven levert weinig academische credits op. Bovendien is het voor docenten lastig om op het thuisfront vervanging te vinden. Overigens zijn er met betrekking tot deze resulta­ ten graduele verschillen op de ver­ schillende carrièreniveaus. Jonge onderzoekers gaan graag naar het buitenland maar vinden dat ze daar­ voor een beperkt budget hebben. De proletarisering van wetenschappe­ lijke banen, het feit dat junioren steeds vaker aanstellingen van zeer korte tijd (bijvoorbeeld anderhalve dag per week) kunnen krijgen en de onzekerheid over toekomstkansen doet hen wel naar een fellowship in het buitenland 'vluchten'. Van de Bunt: "Dat is een escape uit de drei­ gende werkloosheid." Daarnaast heb­ ben jonge onderzoekers te kampen met een dilemma: duurt hun verblijf over de grens te lang, dan kunnen ze te weinig werken aan hun netwerk in het eigen land. Midcareers hebben een grote behoefte aan sabbaticals en zien een verblijf elders als een aardi­ ge consolidatieperiode met minder stress dan thuis. Daarnaast vinden ze mobiliteit belangrijk voor hun car­ rièrekansen, maar erkennen ook dat de hoge werkdruk een belemmering is in het maken van buitenlandse trips. Senioren, zoals hoogleraren, hebben de meeste mogelijkheden om te gaan (meer faciliteiten, betere vervangingsregelingen) maar worden

Drie internationale congressen per jaar MR. JONATHAN VERSCHUUREN (31), HOOFDDOCENT MILIEURECHT. " O p de Tilburgse rechtenfaculteit doen we veel aan rechtsvergelijking.

Dat moet je doen in de landen waar­ mee je het recht vergelijkt. Ik bezoek zo'n twee a drie internationale con­ gressen per jaar. Daarnaast zijn e r nog de studiereizen. Vaak probeer je die te combineren met een conferen­ tie, maar d a t lukt niet altijd. Ik ga vooral naar congressen in Europa, soms in de Verenigde Staten. Dat heeft ook te maken met mijn vak, milieurecht. Inhoudelijk gezien is Europa daarvoor het meest interes­ sant, vanwege de grote invloed van het milieu in de Europese Unie. Ook Amerikaans milieurecht sluit nog wel aan, maar voor andere landen geldt dat er zo ontzettend veel afwijkingen zijn dat het weinig zin heeft om daar­ mee recht te vergelijken.

"De deskundigen op mijn onder­ zoeksterrein vormen een relatief kleine groep. J e ziel bij de congres­ sen steeds dezelfde mensen die je ech­ ter toch in verschillende verbanden ontmoet. Er is ook een Europese ver­ eniging voor milieurecht. Daardoor is er een netwerk waar je vrij snel iedereen kent, zeker binnen Europa.

Voor iemand die nel op dit gebied be­ gint, is het nuttig om naar congres­ sen te gaan en zo anderen te ontmoe­ ten, maar ook voor mij speelt dat nog mee. E r komt toch steeds vers bloed bij.

"Het is moeilijk om na afloop van een

U N I V E R S E S J 7 NOVEMBER 1996

congres precies aan te geven wat je eraan hebt. Soms is het heel evident, andere keren wat minder. Mijn erva­ ring is: hoe groter een congres, hoe meer mensen, hoe moeilijker het is om het nut ervan aan te geven. O p congressen waar de hele wereld is vertegenwoordigd, is veel spraakver­ warring. Dat kun je compenseren door zoveel mogelijk mensen te ont­ moeten.

"Internet, met name e­mail, werkt heel erg goed om contacten te leggen en de eerste vragen uit te wisselen.

Dat is erg nuttig bij de voorbereiding.

Als je zou willen, zou j e misschien meer met Internet kunnen doen. Ze­ ker als er goede mogelijkheden voor videoconferencing komen. Toch blij­ ven mijn gevoelens een beetje ambi­ valent. Ik kan me voorstellen dat je iels mist als je thuis achter de pc aan rechtsvergelijking doet en niet t e r plekke. J e mist dan de context. Voor rechtsvergelijking is die context erg belangrijk, d a t bereik je toch het beste door bijvoorbeeld d a a r een maand lang in buitenlandse biblio­ theken onderzoek te doen en t e r plekke bij wetenschappers binnen te wandelen. Ik denk dal hel voordeel van Internet dan ook vooral zit in hel vaker hebben van internationale con­ tacten zonder dat er een hele reis en planning aan vooraf gaal. Je hebt intensiever contact, terwijl reizen niet overbodig worden." [AvdE]

Nea klei "Ne len" then huis hoge van. ring intei inspi Maai stim]

IJWicI

■ Dr. Sylvia van de Bunt­Kokhuls: "Internationale samenwerking Is ook voor wetenschappers een overlevingsstra­ tegie" [Foto: Remco Tazelaar]

Promotie­onderzoek: Nederlandse universittpten ]

De Nederlandse wetenschapper i|ioe over de grenzen heen heeft dus zeker de kwantiteit van wetenschappelijk onderzoek opgevoerd."

De menswetenschappers presteren op dat terrein minder goed, maar dat moet veranderen. Daarover is Van de Bunt heel duidelijk. "Internationale samenwerking is ook voor hen een 'overlevingsstrategie'. Vroeger gold: publish or perish, tegenwoordig is het collaborate or perish."

Paradoxaal is dat het vooral Neder­ p haar werkkamer in het Be­ landers zijn die mondiaal geroemd stuursgebouw van de Tech­ worden vanwege hun talenkennis en nische Universiteit Eindho­ zich graag beroepen op hun kosmo­ ven somt Van de Bunt (1955) de sti­ politisme en tezelfdertijd een extra mulansen en de belemmeringen van groot mobiliteitsprobleem hebben. internationale stafmobiliteit nog "Er is in Nederland sprake van een eens op. Van de Bunt, die tussen 1988 soort academische inteelt. Wat je hier en 1993 hoofd van het Tilburgse Bu­ vaak ziet is dat mensen studeren, reau Buitenland was, houdt hier kan­ promoveren, docent, hoofddocent en toor als directeur van University uiteindelijk ook hoogleraar worden Enterprise Training Partnership aan een en dezelfde universiteit. Ze Zuid­Nederland, een consortium van maken dus de hele hiërarchische bedrijven en twaalf instellingen voor klim op één locatie door. In Duits­ hoger onderwijs ­ waaronder de KUB land bijvoorbeeld is dit onmogelijk. ­ uit de drie zuidelijke provincies, dat Daar kun je alleen hoogleraar wor­ onderzoek­ en onderwij saanvragen den als je aan tenminste vier uni­ naar Brussel coördineert. versiteiten hebt gewerkt. Nederland De honderden reiskarakteristieken heeft dus op het terrein van stafmobi­ die ze verzameld heeft, brengen Van liteit een achterstand in te halen, te de Bunt tot een op het eerste gezicht beginnen met het slechten van de opmerkelijke conclusie: met de in­ grenzen tussen de instellingen." ternationale mobiliteit van Neder­ Degenen die wel mobiel zijn, blijken landse wetenschappers valt het best vaak werkzaam te zijn bij instituten mee. "Het zijn vooral de bèta's die met een goede reputatie: deze be­ een traditie hebben in reizen", zegt schikken doorgaans over het groot­ de onderzoekster. "Meer dan alfa's en ste internationale netwerk. Van de gamma's werken bèta's in internatio­ Bunt: "Ik heb echter geen lineair ver­ nale samenwerkingsverbanden. Dat band kunnen ontdekken tussen re­ is in de technische wetenschappen putatie en internationale mobiliteit. een soort basishouding." Voor een Het CentER for Economie Research, deel is die internationale samenwer­ de onderzoekschool van de economi­ king geboren uit financiële overwe­ sche faculteit, heeft een goede repu­ gingen: bèta's werken nu eenmaal tatie én er wordt veel gereisd. Het met kostbare apparatuur en geza­ TIAS heeft ook een prima reputatie ­ menlijk gebruik drukt de kosten. Dat nationaal en internationaal ­ hoewel heeft overigens wel geleid tot forse dit postdoctorale instituut toch internationale co­producties, heeft voornamelijk binnen Nederland ope­ Van de Bunt geconstateerd. "Ik heb reert." zelfs een artikel gevonden waaraan Juist op dit terrein signaleert Van de vijftig wetenschappers wereldwijd Bunt een ander probleem, iets wat hebben meegewerkt. Samenwerking vooral voor grote internationale insti­ wel selectief: alleen als de reis écht iets oplevert, zijn ze bereid hun kof­ fers te pakken. Van de Bunt: "Senio­ ren die veel hebben gereisd zijn het meest kritisch over hun reisbestem­ ming en zeggen bijvoorbeeld: 'Ik blijf nu thuis om dat ene boek te schrij­ ven waarin ik mijn ervaringen kan verwerken'. Deze groep is ook kriti­ scher over het n u t van sommige buitenlandse conferenties."

O

tuten zoals CentER van belang is.

Wetenschappers die vaak op reis gaan, komen ook onder de aandacht van buitenlandse instellingen en dreigen dan van het eigen instituut 'weggekocht' te worden. Van de Bunt: "De vraag is: hoe hou je je topplayers binnen, met andere woorden: hoe hou je je personeel immobiel?"

Het was prof.dr. Arie Kapteyn die enkele jaren geleden stelde: "Je bent als CentER­directeur constant bang dat je personeel wegloopt." Volgens managing director drs. Marie­Loui­ se Kemperman ­ Kapteyn kan niet reageren omdat hij in het buitenland zit ­ is hiervan echter geen spra­

kaanse( pnoritei reis 'af 1 een jur zoeksre voor ee dus ook belang z Ook blij devol te naar het veel zod

"Een VCJ

pas echt lijke isol liteit". A is van be

Voor hoevlverrei Tilburgse wiiischa] BUDGET Economie Rechten Letteren Wijsbegeerte

ke. "Die periode hebben we inderdaad gehad. In de beginfase van CentER waren we inderdaad meer kwetsbaar.

Je hebt nu eenmaal altijd verloop, dat is inherent aan een internationaal instituut."

M

obiliteit is belangrijk, van levensbelang zelfs, maar ie moet niet krampachtig ie­ dere wetenschapper naar het buiten­ land zenden. Het heeft weinig zin om de middelmatige academicus naar een internationaal congres te sturen zonder dat hij een actieve inbreng heeft, stelt Van de Bunt. "Dat levert te weinig op. Wel zou een hoogleraar die al jarenlang naar hetzelfde Amen­

AcuLTEii

­■•453.000 gu, # 135­000 gul « 1 0 0 . 0 0 0 gul •■•••3,5.000 gul

i

Institute Wassenaa beeld. Al kunt werl de vakgen dat heel v de is wel overgenoi van weter tenland g; soort sch goede ver een pre, si De vervan om voor v ter niet de reisteond onderzoek

S7'-a^

Nederlandse wetenschappers

kijken niet genoeg over de grens. Slechts een

kleine groep is internationaal

mobiel en dat leidt tot academische

"Nederland heeft op het terrein van stafmobiliteit len", stelt dr. Sylvia van de Bunt-Kokhuis, thema "international

faculty mobility".

inteelt.

een achterstand in te ha-

die onlangs promoveerde

op het

Niet dat iedereen altijd maar in eigen

huis blijft, maar het zijn toch de mannen, de bèta's en de onderzoekers in I

hogere posities die regelmatig hun koffers pakken. Mobiliteit is dus een zaak van het establishment,

stelt de promovenda.

ring van wetenschappelijk internationale

Dat moet veranderen: de financie-

onderzoek wordt steeds meer een zaak van

sponsors. Nederlandse

universiteiten

moeten daar nu al op

inspringen, maar dat doen ze te weinig. Ze dreigen achter het net te vissen.

Maar ook moeten universiteiten stimuleren.

belemmeringen

wegnemen en

mobiliteit

"Collaborate or perish".

I Michel Knapen

ivingsstra-

^ersitfften hebben achterstand in stafmobiliteit

iperijioet meer over de grens kijken slang is. op reis landacht ngen en nstituut de Bunt: pplayers len: hoe ;1?" teyn die "Je bent ant bang Volgens rie-Louikan niet itenland en spra-

iderdaad CentER ^retsbaar. loop, dat ationaal rijk, van ,, maar ie ichtig iet buiteng zin om :us naar :e sturen inbreng at levert )ogleraar e Amen-

i

kaanse congres gaat een minder hoge voren dat reizen met als doel het doen prioriteit kunnen krijgen. Hij kan die van onderzoek veel hoger wordt gereis 'af kunnen staan' ten gunste van waardeerd dan het geven van ondereen junior die opvallende onder- wijs in het buitenland. En juist voor zoeksresultaten heeft geboekt die het onderwijsgevend personeel is er : voor een internationaal forum, en doorgaans geen goede vervangings< dus ook voor de thuisinstelling van regeling. "Bovendien, het geven van I belang zijn." colleges in het buitenland levert wei-j Ook blijkt niet ieder tripje even waar- nig academische credits op. Ironisch devol te zijn. Eén keer een weekje genoeg levert het voor het individu naar het buitenland, dat zet niet zo- geen credit op, maar wel voor de vakveel zoden aan de dijk. Van de Bunt: groep en faculteit. Schrijf je met an"Een verblijf in een ander land gaat deren een artikel in een internatiopas echt vruchten opleveren bij tijde- naal tijdschrift, dan vindt men dat in lijke isolatie en internationale mobi- eigen huis wel belangrijk. Bij onderliteit". Vooral die tijdelijke isolatie zoek bestaat dus een soort lineair veris van belang. Het NIAS, Netherlands band tussen werk dat je in het buitenland verricht en de beoordeling.

Ik ben van mening dat ook onderwijs moet meetellen in de beoordeling en uiteindelijk in je promotiekansen.

Iemand die een paar keer naar buitenland is geweest om er met succes colleges te verzorgen, moet daarvoor beloond worden. Eigenhjk moet dat geregeld worden in de CAO." Van de CULTEIT Bunt verbaast zich erover dat universitaire bestuurders op dit punt geen 453.000 gulden beleid voeren.

135.000 gulden Op meerdere punten schieten be100.000 gulden leidsmakers tekort, zo blijkt uit de ••35.000 gulden lijst van voorstellen die Van de Bunt in haar proefschrift te berde brengt.

Intensief gebruik van internationale netwerken moet meer worden aanInstitute for Advanced Studies in bevolen. De zendende, maar ook de Wassenaar is daarvan een aardig voor- ontvangende instelling zou voor de beeld. Als je daar enkele maanden wetenschapper die een goede prestakunt werken met hooggekwalificeer- tie neerzet een bonus in het voorde vakgenoten, zegt Van de Bunt, kan uitzicht moeten stellen, dit ook om dat heel vruchtbaar zijn. "Voorwaar- misbruik van stafmobiliteit, ook wel de is wel dat het werk 'thuis' wordt academisch toerisme genoemd, te overgenomen. Dat hoor je ook vaak voorkomen. Senioren hebben als'bevan wetenschappers die naar het bui- langrijke taak om junioren in de nettenland gaan: ze houden er toch een werken introduceren, en als dat sucsoort schuldgevoel aan over." Een cesvol verloopt, zouden ze daarvoor goede vervangingsregeling is hierbij een bonus moeten krijgen. Mideen pre, stelt de promovenda. careers en senioren die voor langere IJe vervanging, of de onmogelijkheid tijd naar het buitenland gaan moeten om voor vervanging te zorgen is ech- de mogelijkheid hebben om tussenrerniet de enige belemmering om een tijds hun gezin op te zoeken. De zenreis te ondernemen. Uit Van de Bunts dende universiteit moet een soepele onderzoek komt heel duidelijk naar terugkeer kunnen garanderen en er

verreizen schappers?

voor zorgen dat vooroordelen die er bij thuisblijvers bestaan over tijdelijk afwezige collega's worden weggenomen.

Van de Bunts boodschap moge helder zijn: minder bureaucratie, meer positieve en minder negatieve sancties - de wetenschapper moet zijn blik richten op het buitenland. Het is een begrijpelijk pleidooi van een promovenda die beroepsmatig ook nog eens nauw betrokken is bij de internationale samenwerkingsgedachte. Los van alle belangen en het grote geld dat er mee gemoeid is, heeft internationale stafmobiliteit ook nog eens objectieve voordelen: het kan aanvullend van aard zijn, wat wij niet in huis hebben, hebben andere universiteiten misschien wel. Daarnaast: twee weten meer dan een en zelfs kan

opgaan dat één en één drie is. En: wetenschappers hebben nu eenmaal steeds meer te maken met global issues, ze zullen dus wel móeten. Plus: Ritzen vindt dat het Nederlandse onderwijs een exportartikel moet worden ("Dat maakt hij naar mijn mening echter niet hard"). En: vergeet niet de solidariteitssteun, vooral richting ontwikkelingslanden. En: de spreekwoordelijke verruiming van de horizon. Van de Bunt: "Dat laatste klmkt als een platgetreden pad maar het is echt zeer belangrijk. Door over de grens te kijken, wordt men een meer allround en ervaren professional."

moet je als universiteit op inspelen.

De Nederlandse universiteiten zijn daarin veel te afwachtend." Ze zijn niet actief genoeg om een project te winnen. Als ze niet oppassen vissen ze achter het net, moeten meer op vinkentouw zitten, vooral op terrein van toegepast onderzoek.

Van de Bunt: "De financiering van onderzoek, en ook van onderwijs, wordt meer en meer een internationale zaak. Sponsors als de Wereldgezondheidsorganisatie en de Wereldbank worden belangrijker. Zi) hebben geld te verdelen. Voor wetenschappers die in de toekomst mee willen spelen, ligt hier een kans. Dat betekent wel dat zij consultant moeten n Nederland wordt snel gezegd: durven zijn omdat dergelijk onder'wat kost dat allemaal en wie be- zoek veelal van toegepaste aard is. De taalt dat?' Er zijn financiers, als universiteit zou hen hiervoor credits je ze maar weet te vinden, als je maar moeten geven. Door de extra indurft in te spelen op onderzoeks- komsten kan het meer fundamentele terreinen die actueel zijn. Van de onderzoek worden gefinancierd, Bunt: "Een van de grootste pro- want dat mag niet ondergesneeuwd blemen van de eenentwintigste eeuw raken." wordt de waterschaarste. Veel internationale instellingen zijn met dat thema bezig en stellen fondsen beschikbaar voor wetenschappelijk onSylvia G.M. van de Bunt-Kokhuis derzoek, maar het zijn vooral de Franpromoveerde 2S oktober aan de sen en Britten die handig projecten KUB op Academie Pf/grimj. binnenhalen en onderaannemers uit Determinants of international faculty eigen taalgebied vaak een deel van mobility. Tilburg University Press, het onderzoek gunnen. Iets vergelijkISBN 90-361-9517-9. Promotoren: baars geldt voor andere grensoverprof.dr. L.F.W. de Klerk en schrijdende problemen, zoals aids, prof.dr.J.G.L.C. Lodewijks. milieu- en vredesvraagstukken. Daar

I

Het eerste congres: Montreal DRS. MARK VOORNEVELD (23), AIO BIJ ECONOMETRIE. "Ik ben sinds september aio, dus erg Ook heb ik er nog wel een week vaveel ervaring op het gebied van bui- kantie aan vastgeplakt. tenlandse reizen heb ik niet. Wel ben "Tijdens het ontbijt zit j e met alle ik als student n a a r een conferentie deelnemers bij elkaar. Dan praat j e in Canada gegaan om daar een pa- automatisch over het onderwerp van per te presenteren. In het tweedejaar de conferentie. In de pauzes tussen had ik een scriptie geschreven bij de presentaties zoek je wat meer gespeltheorie en in het derde j a a r deed richt contact met mensen die voor jou ik iets bij evenwichtstheorie en dat interessant zijn. Vaak zijn dat mensloot op elkaar aan. Dat vonden ze sen die later ook van belang blijken de moeite waard. Door het onderzoek te zijn. Toch is het ontmoeten van voor die scriptie had ik al contact met mensen niet het belangrijkste van een iemand in Canada en toen ze daar in conferentie. Het gaat vooral om inde zomervakantie een conferentie formatie vergaren. J e hoort bij een hadden over hetzelfde onderwerp, conferentie toch weer een hoop dinwerd ik gevraagd om te komen. gen die je anders niet had geweten.

"Ik was in Montreal de enige student. "Dat zo'n conferentie in het buitenLeuk was dat ik daar bekende figu- land is, maakt het leuker. Je kunt deren van dichtbij zag. Die conferentie zelfde conferentie ook in Tilburg of duurde vier dagen, in de week erna Nederland hebben, maar als ik kan ben ik nog gebleven om met de orga- kiezen, ga ik liever n a a r het buitennisator te praten. Daar heb ik toch land. Al is het natuurlijk niet zo dat veel nieuwe dingen geleerd. Het sloot ik deze baan heb gekozen om een boel aan bij wat ik later ben gaan doen. van de wereld te zien." [AvdE]

UNlVKR.sgJIi]?

NdVEMBER 1 9 9 6

D a g b o e k v a n e e n Aw^örd-w^irzrz^r

"Zo'n prijs is een fraai netwerk-instrument" Zaterdag 19 oktober

Ons vliegtuig naar Orlando vertrekt om kwart voor twee, wij moeten twee uur eerder op Schiphol zijn. Bij het inchecken staan mijn vrouw Gerdine (die voor deze keer meereist) en ik, zoals gewoonlijk, in de verkeerde rij. Even later arriveert ook collegaAward-winner Remko van Hoek.

Eenmaal in het vliegtuig wacht een verrassing. Drie rijen voor ons zit een oud-collega uit Eindhoven, maar deze logistiekeling gaat niet naar hetzelfde congres. Hij heeft een vergadering in Orlando en vliegt maandag al weer terug. Toch wel decadent en dat in het tijdperk van Internet en videoconferencing.

De eerste uren benut om de leesachterstand van de afgelopen dagen weg te werken. Toepasselijk is de NRCspecial over vliegen, met herkenbare tips om de beruchte jetlag zoveel mogelijk te voorkomen. Remko komt vervolgens met het programma van het CLM-congres [Council of Logistics Management). Een indrukwekkend boekwerk van ruim zeventig pagina's. In totaal zijn er veertig tracks van elk acht sessies op dit megacongres, waaraan ruim 5500 wetenschappers deelnemen. De vlucht verloopt verder voorspoedig en we bereiken zonder problemen Orlando. Pas twee (!) uur na aankomst stappen we in een taxibusje.

Het hotel ziet er goed uit, maar wij zijn alleen geïnteresseerd in snel wat eten (Pizzahut) en vooral... slapen.

Tussen 20 en 23 oktober bezocht dr.ir. Bart Vos een logistiek congres in de Amerikaanse stad Orlando, Florida. Hij was speciaal uitgenodigd om er de E. Grosvenor Plowman Award in ontvangst te nemen, een prijs voor zijn paper Reconfiguring Logistics Systems Tlirougti Postponement Strategies. Dit dagboek schreef hij op verzoek van Univers.

I Bart Vos

nog niet voor de Award-winners. Wij moeten nog een fotosessie doen met Jim Masters en de CLM-presidente.

Keep smiling please!

Na de (prima) lunch staan er nog vier presentaties op het programma. De eerste opwinding is gezakt, dus ik kan me beter op de inhoud concentreren. Toch enkele leuke dingen opgepikt, zowel op onderwijs- als onderzoeksgebied. Veel meer moet je ook eigenlijk niet verwachten. Bovendien is dit congres al bijzonder genoeg.

Vol trots met mijn trofee gaan we 's avonds terug naar ons hotel. Gerdi-

En dat terwijl er een slordige vijfduizend mensen rondlopen. Na een luxueus Amerikaans diner (burger en frites) gaan we per shuttle-bus terug naar het hotel.

Maandag 21 oktober

De taxi's zijn hier schreeuwend duur, dus besloten om een auto te huren.

Cynisch is wel dat er bij het congreshotel geen parkeerplaats meer is voor mijn bolide. Dat wordt dus de berm, maar de waarschuwingsborden zijn wat dat betreft niet bepaald bemoedigend. Tja, de CLM organiseert één van de grootste logistieke con-

Zondag 20 oktober

Vandaag is de grote dag van de Awarduitreiking. Met de taxi gaan we naar het Marriott Orlando World Center, volgens de chauffeur één van de grootste in de VS. Dat blijkt bij aankomst: imposant zowel qua omvang als entourage. Merkwaardig is wel dat de congresbijdrage (ja, moet ook als Award-wmner) niet per creditcard voldaan kan worden. En dat in dit land van plastic geld. Gelukkig helpt Remko me met wat cash uit de brand. Daarna met congresvoorzitter Jim Masters even de procedure voor de uitreiking doorgenomen. Dit gebeurt direct na de openingsspeech van de CLM-presidente. Wij moeten dan het podium opkomen, de prijs in ontvangst nemen en weer afmarcheren.

De aankondiging komt zo uit de showbizz: And the winner is ... Op het podium staand blijkt de zaal vol te zitten met 250 vakbroeders. De prijs bestaat uit een plakkaat (lijkt me typisch Amerikaans) en een cheque van duizend dollar. Moeten we natuurlijk wel met z'n drieën delen. Dit doet me toch meer dan ik vantevoren had ingeschat. Het is ook de eerste keer in ruim twintig jaar dat nietAmerikanen met de Grosvenor Plowman Award aan de haal gaan. De prijs is vernoemd naar een Amerikaanse pionier op logistiek gebied. Nooit van gehoord, maar dat kan ook aan mij liggen.

Na deze ceremonie begint het inhoudelijke deel van de Educators Conference. Van de eerste twee lezingen heb ik niet veel meegekregen. Toch de opwinding? Tijdens de koffiepauze blijk je door zo'n Award een iets minder grijze olifant in de kudde te worden. Herman Brood en Henny Vrienten zongen ooit al Ais je wint, heb je vrienden. Ook de professoren zijn nu goed aanspreekbaar: de Award als netwerk-instrument. Verder ontdekken we welke collega's met onze problematiek bezig zijn. Na nog een lezing is het tijd voor de lunch, maar

En zo is weer een drieletterige kreet geboren. Het is een gelikte presentatie. De spreker is een ware entertainer van het Amerikaanse soort. Bij elk nieuw onderwerp moet de zaal roepen: He Paul, sounds like fun.

Waarop Paul gevat antwoordt: You bet it IS. Slaafs brult het merendeel van het publiek mee. Aan mij is dit soort gedoe met besteed.

De lunchpauze gebruik ik om mijn auto uit de berm te halen. Gelukkig geen bon te bekennen. Orlando is voor een groot deel Disney. Eten bij Goofy's Grill is minder geslaagd.

Goofy kan zich beter beperken tot tekenfilms. Na de lunch zijn er nog twee sessies. Opmerkelijk is dat de tweede lezing deels wordt verzorgd door een oud KUB-student.

Gerdine is vandaag naar Seaworld geweest en zit vol enthousiaste verhalen. Ik doe dappere pogingen om wat tegenwicht te bieden met mijn CLM-belevenissen. Tevergeefs, met het Disney Village als enige uitzondering. Ook 's avonds is dat een leuke plek om te toeven. Het plan om er te eten is minder geslaagd. De leuke eettentjes hebben wachttijden van één uur of langer. En zo komen we toch weer bij fastfood Goofy terecht.

tweehonderd man in de zaal. Na de lunch presenteren onderzoekers van Michigan State University resultaten van een studie naar de logistieke karakteristieken van world class-htdrijven. Het toepassen vanpostponement-principes blijkt er daar één van te zijn. Laat dat nou net het thema van ons Award-winning paper zijn.

Echt verrassend is deze uitkomst overigens niet, want Michigan wordt wel de University of Postponement genoemd. De reactie van een collega van Remko: "Oh, studeren studenten daar nooit af"!

In de logistiek bedoelen we met postponement het zo lang mogelijk uitstellen van het land- of klantspecifiek maken van producten. Dit is eenliot topic, zeker ook in het Amerikaanse bedrijfsleven. Na afloop ervaringen uitgewisseld met de Michigan-onderzoekers: de krenten in de pap van dit soort mega-congressen.

Gerdine is na een zwembad-dagje weer een paar tinten bruiner geworden. Het is niet eerlijk verdeeld.

Na onze teleurstellende eetervaring bij Disney, gaan we nu naar een steakhouse in de buurt van het hotel. En jawel, weer wachten. Het wrange is dat er genoeg plaats is, maar eerst moet iedereen langs twee kassa's om te bestellen en te betalen.

De kwaliteit van het buffet maakt alles goed. Na het eten proberen we discount-tickets voor Orlando's pretparken te regelen. Helaas, die gelden niet voor Hollanders. Kennelijk hebben we hier een bepaalde reputatie.

Woensdag 23 oktober

I Bart Vos, poserend met zijn Award [Foto: Remco Tazelaar]

ne is 'natuurlijk' ook zeer onder de indruk. Zelf heeft ze lekker aan het zwembad gelegen, ook niet verkeerd. 's Avonds is er een CLM-receptie in Church Street Station, een uitgaanscentrum in downtown Orlando. Eigenlijk mogen we er niet in. Mijn gele badge geeft alleen toegang tot de inhoudelijke sessies. Via een achteringang lukt het toch binnen te glippen.

Tot mijn stomme verbazing zien we meteen twee bekenden, oud-bedrijfskunde-studenten uit Eindhoven. Nog geen vijf minuten later komen we een bekende van TNO Delft tegen.

gressen, maar is zelf dus niet in staat voldoende parkeergelegenheid te plannen.

Vanaf vandaag is de kudde dus ongeveer twintig keer zo groot. Het onderscheidende als Award-winner is helemaal weg, terug met de voeten op de grond. Nu wordt de gigantische omvang pas goed duidelijk. Het is een gekrioel van mensen op zoek naar hun sessies. Zelf ga ik naar een presentatie over het gebruik van Activity Based Costing bij logistieke verbeteringen. Dat noem je dan Activity Based Management, ofwel ABM.

De laatste eongresloodjes. Gerdine gaat mee om van het prachtige Marriott-zwembad te genieten. Voor mijn laatste twee sessies kies ik één track: de relaties tussen producenten en Ieveranciers. Hiermee is één van mijn afstu"Door zo'n Award deerders bezig. Na afloop nog even geword je praat met Doug een iets minder Lambert, een Amerigrijze olifant kaanse prof die ook op dit terrein actief in de kudde" is. Verder heeft hij als eindredacteur van een logistiek tijdscnritt belangstelling voor ons postponement-paper. Dat komt al in een ander blad (deel van de prijs), maar toch leuk om te horen.

Na afloop van een congres heb ik meestal een "is dit alles? "-gevoel. Nu is dat door de Award duidelijk minder, hoewel ik inhoudelijk weinig nieuws heb gehoord. Een goede vondst is echter de cassettes van bepaalde sessies. Zo heb ik ook nog een paar gemiste sessies mee kunnen pik ken.

Het congres is voorbij, tijd voor een verkleedpartij. Het pak wordt verruild voor een toeristen-outfit. Gerdine en ik gaan naar Epcot, één van Disney's themaparken. Hier zijn we de hele middag en avond onder de Met lange tanden (wel toepasselijk) pannen. Epcot is een wat wonderlijwerken we een kleffe portie frites ke combinatie van een soort openmet hot dog naar binnen. We houden luchtmuseum en het Evoluon. Uiterhet redelijk vroeg voor gezien; toch aard in het groot, want: everythiM is big in America. Veel van de techlast van een jetlag? nische attracties in Epcot zijn de moeite waard. De dag wordt afgesloDinsdag 22 oktober Deze congresdag begint met een wat ten met vuurwerk en een flitsende zweverige plenaire sessie. Tijd ge- licht- en lasershow. Een passend slotbruikt om de planning voor de reste- akkoord op een in alle opzichten gerende sessies te maken. Bovendien slaagd congresbezoek. wat rondgekeken in de standjes met informatie over logistieke vaklitera- BART VOS (1964) is DOCENT ORGANI''» tuur en opleidingen. Nuttig. De eer- TIE EN STRATEGIE AAN DE ECONOMISCH! ste sessie is interactief en dat met

O

p een beboste camping in het Brabantse Oisterwijk zitten zo'n vijftien jonge mensen op dekens en kussens in een kring.

Op een lap landbouwplastic staat een tafeltje met een afbeelding van Boeddha. De discussie - over de vraag hoe je met negatieve emoties moet omgaan - is beheerst. Na elke opmerking buigen alle aanwezigen beleefd, en pas na die buiging kan er door anderen verder gepraat worden.

Pas als groepsleider Ronald de Brouwer met een klein belletje rinkelt, valt de discipline weg. Sommigen storten zich in eikaars armen, Karin loopt armwiekend het bos in, "Ik kan m'n kop nooit houden als ik giftig ben", zegt ze. "Maar hier heb ik het idee gekregen dat ik daar iets aan kan doen. Het zit in mezelf, niet in de ander. Dat moet ik goed in mi|n achterhoofd houden." Karin heeft er net het middagdeel van de workshop zenmeditatie opzitten. Voorbij de woorden, voorbij het denken, één en al aandacht worden. Een introductie in een andere manier van z(i)en. Zegt de folder.

In het laatste weekeinde van oktober trok een bont gezelschap van zeventig mensen het Oisterwijkse bos in. De een kwam voor een zen-medltatie, de ander voor Tai Chi, weer een ander voor een gespreksgroep over drijfveren. Uit bijeenkomsten als deze zal ooit een solide gemeenschap voortkomen, denkt gespreksleider Frans Teunissen. Hij is het niet eens met schrijver Marcel Möring.

Die vindt weekeindjes als dit te gemakkelijk. "Het fin-de-sièclegeloven is samplen."

I Pieter Siebers moet, kan ik ook niet zeggen. Maar dat heel harde, snelle, daar hebben de meesten van ons de buik van vol."

4 in de groep, eens kijken wat ze daar- te lang, want dan wordt het weer op zeggen." veeleisend) en hier en daar nog wat Ze, dat zijn de mensen van de zen- losse flarden boeddhisme, animisme, meditatie. Mediteren is, zo zegt stel- alchemie en goede oude kwakzalveling 4, egoïstisch. "Ach, je zou het rij. Honderdvijftig gulden en u bent zo kunnen noemen," zal Ronald de een weekeindje later weer helemaal Brouwer later toegeven. "Het is een het heertje in uw overspannen, hecbeetje plagerig, maar je hoort het wel tische CNN-wereld." meer. Zen gaat deels over goed voor Frans Teunissen heeft het gelezen. jezelf zorgen, daar komt het allemaal "Bij de Volkskrant is het kwartje laat vandaan." De Brouwer studeerde gevallen. Dit stond jaren geleden al rechten aan de KUB en is nu rechterin Trouw, daar zagen ze eerder dat er in-opleiding in Breda. Een paar jaar geleden is hij door Zen gegrepen. iets nieuws begint te broeien. Tien "Een artikel, een boek, zo eenvoudig jaar geleden was zo'n weekend als dit onmogelijk geweest. Toen was het gaan die dingen soms."

Hij is per toeval begeleider dit week- alleen maar ik ik ik. Nu zie je dat einde, maar vertelt begeesterd over mensen op zoek zijn. Dat normen en de Vier Edele Waarheden. Die zijn waarden weer belangrijker worden." kort en bondig. Het lijden bestaat; Al Teunissen kan zich goed vinden in het lijden heeft een oorzaak; De oor- de woorden van de apostel Paulus: zaak kan worden weggenomen; dit onderzoek alles, maar behoudt het wegnemen gebeurt door het volgen goede. Dat mensen er gemakkelijk van het Edele Achtvoudige Pad. Een naar neigen om alleen het gemakkejuist begrip en een dito denken, spre- Hjke en niet het moeilijke te behouken, handelen, leven, inspanning, be- den, daar heeft Möring volgens Teunissen 'wel een beetje gelijk in'. dachtzaamheid en concentratie.

Het gaat volgens De Brouwer vooral Hij noemt het typisch voor een overom bewustzijn, mededogen en zorg- gangssituatie. "Mensen missen de zaamheid. "Ook zorgzaamheid voor warme, wollen deken van het kathojezelf. Goede dingen eten en drinken, licisme of de veilige beschutting van geen misbruik, niets teveel, maar ook de sociaal-democratische beweging, niets te weinig." maar voelen er niets voor om de oude situatie te restaureren. Ze bouwen op Zen heeft naar zijn zeggen minder hun manier nieuwe netwerken op en met religie te maken dan sommigen vinden dat het meer om het hier en denken. "Zen is geen beweging, het nu gaat dan om het hiernamaals. En is een persoonlijke weg om geluk te in dat hier en nu is er ook aandacht

ken. Ik wil studeren, afrekenen met dat gevoelensgedoe."

"Zo mag ik het horen", zegt Fien. Je moet hoog grijpen. Beter te hoog grijCZ>p een wei, een kleine honderd pen en grote ambities hebben, dan meter van de zenmeditatie, staan verzanden in emotietjes en gevoeruim twintig mensen langdurig en lens." geconcentreerd op één been, de ar- Kees vindt het maar moeilijk. "Waarmen gestrekt. Een enkeling wiegt om doe je dingen? Wat wil je ermee soepel en soeverein in de wind, een bereiken. Je wil soms zoveel, maar H e t is een milde vooravond. Af en tenger meisje heeft de ogen krampdan gaat het niet. Dan loop je toch toe valt er een nevelig buitje op achtig gesloten en zoekt naar balans. vast. Hoeveel wil je eigenlijk? Je kan Morgenrood, zo heet het oude vakan- Dit is Tai Chi, rust vinden in de wel ambities hebben, maar als je er tieverblijf aan de rand van een na- bewegingen van een antieke Chinetuurgebied. Decennia lang bivakkeer- se verdedigingsleer. "Geweldig", zegt teveel hebt, en er ziek van wordt, dan den hier arbeiders van sociaal-demo- het meisje later. "Het was helemaal gaat het toch te ver? En veel mensen worden er letterlijk ziek van." cratische snit en vakbondsgezel- stil in mezelf."

De groep zwijgt. "Het is allemaal wel schappen, maar in dit laatste weekeinde van oktober heeft een gezelschap van studenten, ruilhandelaren en baanlozen hier onderdak gevonden.

Hoe uiteenlopend dan ook, ze hebben elkaar op een wat wonderlijke manier gevonden in de vraag 'Hoeveel is genoeg?'. Hoe hard wil je eigenlijk lopen in je leven f Of loop jij ook voortdurend achter jezelf aan en heb je nooit genoeg tijdi Druk, druk, druk, is steeds vaker het antwoord dat je van vrienden krijgt. Hoeveel is vooi onze samenleving als geheel eigenlijk genoeg' Moeten we wel steeds meer en meer consumeren!

Maar liefst vier instellingen tekenen voor de organisatie. Zo heb je het Centrum voor Wetenschap en Levensbeschouwing van de KUB en de Stichting het Langste Eind, voortgekomen uit het CWL. Die laatste club houdt zich bezig met ontmoetingen en gesprekken om de verdraagzaamheid en de saamhorigheid in de samenleving te vergroten. Dan zijn er de Baanbrekers, een gezelschap van mensen met een uitkering die vooral cursussen aanbieden. Tenslotte hebben we de Lets-kring, waar ruilhandel wordt bedreven. Een student 'koopt' bijvoorbeeld studiebegeleiding en 'betaalt' met babysitten. De waarde van diensten en goederen wordt uitgedrukt in 'kruiken', een eenheid die overigens wel aan de Nederlandse gulden is gekoppeld.

Als je het plechtig zegt, houden ruim zeventig mensen met een totaal verschillende achtergrond zich hier bezig met zingeving en levensbeschouwing. Zeg je het simpeler, dan zijn de meesten op zoek naar een zinnig weekeinde. De een is student aan de Tilburgse universiteit en zoekt de horizon wat verder, de ander is ruim boven de veertig, gescheiden en na I Zen-medltatle In het Oisterwijkse bos. Op tafel een afbeelding van Boeddha. [Foto: Enk van der Burgt) een leven vol herscholing, herintredmg en nieuwe werkervaring tóch op Aan de overkant van de wei, in een straat terecht gekomen. Die laatste van de oude, kleine vakantiehuisjes erg persoonlijk", zegt Corine. "Ik had vinden. Maar we hebben geen enkeIS hier vooral om weer eens onder de die Morgenrood rijk is, zitten zes gedacht dat het meer over de econo- le zendingsdrift, in die zin ondermensen te zijn. "Want als je in de bij- mensen bij elkaar om te praten over mie zou gaan. Over de grenzen van scheidt Zen zich nadrukkelijk van religies. "Maar mensen kunnen bév't" ^"' '^^^ vereenzaam je gruwe- hun drijfveren. Daar zit ook Mia. Het de groei en zo." m", zegt ze. Dan is zo'n weekeinde is al bijna donker als ze driftig in- Frans Teunissen vat samen dat er tere mensen worden met Zen, daar gewoon een vakantie." Haar naam stemmend knikt als gespreksleider meer is dat bindt dan dat de groep ben ik wel van overtuigd." wil ze niet in de krant. "Zeg maar Frans Teunissen vaststelt dat de groe- scheidt. "We hebben het nog weinig over concrete thema's gehad. Maar al Mia. Ik heb al zat meegemaakt." pen op Morgenrood zich vooral ge- de dingen hier gaan over consumin- E : en week na het weekeinde trekt Wat bindt haar met de anderen hier? bonden vinden uit een gevoel van deren. Om een andere levenshou- de schrijver Marcel Möring, aange''e trekt de onderlip fors op. "Da's onvrede. "Maar", zo zegt Ans, "mis- ding. Wij zijn solidair met onze kin- haald op de voorpagina van de Volksmoeilijk te zeggen, heel moeilijk." schien moet ik maar eens ophouden deren en daarom stellen we de we- krant, flink van leer tegen het mo« e n later komt het antwoord. "Het derne zinzoeken. "Het fin-de-siècleKlmkt een beetje lullig, maar ik denk met dat gevoelensgedoe. Ik heb jaren reld zoals die nu is ter discussie." geloven is samplen. Het ritme van de op m'n gevoel geleefd, gerookt en Aan de stellingen die de groep zijn indianen (indianen zijn goed, ze staan oat we allemaal tégen de consumptiemaatschappij zijn. Hoe het dan wel geslikt. Dat heeft me helemaal niets voorgelegd, komen ze niet meer toe. dicht bij de natuur], een riedeltje opgeleverd. Ik wil nu juist slimmer Misschien is dat wat voor 's avonds, worden, meer met m'n verstand wer- oppert Kees. "Dan gooien we stelling Mozaïsche wetten (valt niet aan te ontkomen), een korte Zen-solo (niet

Studenten, baanlozen en ruilhandelaren verenigd

"Geweldig. Het was helemaal stil in mezelf"

voor de ander. Het is niet voor niets dat een kwestie als armoede juist nu weer zo gemakkelijk op de politieke agenda terecht komt. Zoiets leeft."

Teunissen denkt niet dat het religieuze samplen vooral een kwestie van aandacht in de media is. "Het zit dieper. Mensen voelen dat er wat anders is, al benoemen ze het vaak niet hetzelfde. Maar uit wat er nu gebeurt, zullen meer vormen van gemeenschap voortkomen. Daarvan ben ik overtuigd."

O P VERZOEK ZIJN DE NAMEN VAN DE DEELNEMERS GEFINGEERD.

Once jou're good at

something,

It's time to learn something new

Voortgang vraagt verandering.

glsche keuzes en koersen op dit niveau vraagt

En juist voor verandering woorden vs^ij als consul-

toptalent. Dat is er maar weinig. En heeft in feite

tants binnengehaald, door ondernemingen uit de

altijd al behoord tot de kleine, selecte groep van

top van het N e d e ^ f f i s e bedrijfsleven. Het is die

veelzijdige jonge mensen die niet alleen uitblinken

messcherpe analyse, die ene briljante strategie,

in de studierichting van hun keuze, maar daar-

die brede invalshoek en het vermogen om samen

naast ook beschikken over een aantal

met klanten tot de beste oplossing te komen die

verrassende talenten. Sociaal, cultureel, sportief,

uniek maakt. En die onze opdrachtgevers

of op welk gebied dan ook. Het verder ont-

onze 1500 consultants verwachten. Op 39

wikkelen van deze talenten zien wij als een

ons

van

kantoren, wereldwijd. Het bepalen van strate-

Kom naar onze presentatie om 14,25

uur in zaal SZ-17

tijdens

prikkelend prerogatief.

de AIESEC/Carrièreweek

op 12 november a.s.

oj schrijf je in op het AIESEC kantoor op kamer R 19.

T H E BOSTON CONSULTING G R O U P J.F.

vaak

KENNEDYLAAN

100, 3741 EH

BAARN, TELEFOON

035-548 68 00

u Foto's uit Noord-Finland in het De Pont

Reality T V in oervorm In het D e Pont hangen t o t half januari een kleine vijftig fo­ to's van de Fin Esko M a n n i k k ö . O p d e z e foto's staan bijna uitsluitend m a n n e n , d o o r h e t ruige leven g e t e k e n d , in een omgeving die tegelijkertijd primitief, r o m m e l i g en huiselijk is. Een studentenhuis is e r niets bij.

De zesendertigjarige fotograaf Esko Mannikkó h o u d t van het onherbergzame noorden van Fin­ land, dat zie je aan zijn foto's van het landschap, van de eenzame huisjes, en vooral van de bewoners van dit landschap en deze huisjes.

De streek is zeer dunbevolkt; veel inwoners zijn naar de steden ge­ trokken en de achterblijvers leven als de Amerikaanse Hillbillies, van visserij en jacht en van wat er ver­ der te scharrelen valt in het ruige van bossen en meren. Er is elektri­ citeit, telefoon, radio en televisie, en zelfs de onvermijdelijke Coca­ Cola, maar verder w o r d t het leven in deze koude streek toch vooral gekenmerkt d o o r een desolate soberheid en doorverweerdheid.

of liever krakkemikkigheid. D e interieurs ogensfiobfay, de mensen weliswaar weldoorvoed maar ge­ tekend door weer en wind en door een bestaan waarin geen plaats is v o o r manicures, kapsalons of modewinkels.

Mannikkó fotografeert de streek en haar bewoners met een van­ zelfsprekendheid en directheid die alleen mogelijk is voor iemand die deel uitmaakt van deze gemeen­ schap. Het fotograferen met een professionele grootbeeldcamera kan hooguit een klein deel van zijn arbeid in dit gebied in beslag ne­ men: de rest van de tijd moet wel gaan zitten in het samen met de be­ volking jagen, vissen, houthakken, eten en drinken. Anders is het

nauwelijks te verklaren dat zijn g e p o r t r e t t e e r d e n zo v o l s t r e k t open enre/axed voor hem poseren.

O o k al moet in overweging geno­ men w o r d e n dat deze mensen door hun ­ naar onze begrippen ­ primitieve bestaan vanzelf al een grote mate van openheid en ont­ spanning bezitten. Anderzijds spe­ len in deze streek allerlei sociale codes kennelijk nauwelijks een rol.

Nergens is te merken dat men zich anders of beter wil voordoen door uiterlijk vertoon. Het 'doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg' is hier een overbodig gezegde. D e mensen hebben net als hun ruige omgeving geen boodschap aan onnodige franje in het bestaan.

Toch is er behoorlijk wat 'franje' te zien op de foto's van Esko Man­ nikkó. Veel interieurs zijn verge­ ven van de wandkleedjes, schilde­ rijtjes, fotolijstjes, dozen, kratten en bakken, gereedschappen en machines. In een enkel geval zien

ü

u

we een wat pafferige jongeman die aan onze kroonprins doet denken met een drumstel in een overigens voornamelijk kaal hok, een ande­ re f o t o t o o n t een man liggend op een bed voor een wand vol van de meest bizarre uurwerken met aan zijn h o o f d e i n d e een c o m p l e t e draaibank­uitrusting. W e e r een andere jongeman poseert met zijn b e m o d d e r d e laarzen v o o r een muurtje waaraan behalve een Ram­ bo­poster ook een motorkalender prijkt. Overal zijn de kamers aan­ gekleed m e t deels f u n c t i o n e l e

rommelmarktspullen. Een studen­ tenhuis is er niets bij.

Spectaculair is een opstelling v^aar­ in acht foto's als een panorama in de zaal zijn opgehangen. Je moet er in kruipen om een blik te kun­ nen werpen op een erf bij een huis w a a r een o n g e h o o r d e chaos heerst. De hele omgeving is volge­ stouwd met spullen, als in een uit­ dragerij. Toch zie je bij nadere be­ schouwing dat alles een functie m o e t hebben, of althans gehad moet hebben.

De vraag of deze foto's nu als kunst

heeft. [Cb]

Foto's van Ejko Mannikkö, t/m 12 januari 1997 in het D e Pont, dinsdag tlm zondag 10­/7 uur.

Opera Zuid pakt pattietisct) uit

Satan Scarpla heer en meester T o s c a o p e n t m e t een t r i o heftige a k k o o r d e n . H e t Scarpia­ m o t i e f . En pats, bij O p e r a Z u i d verschijnt d i r e c t al politie­ chef Scarpia, sadist en v r o u w e n v e r k r a c h t e r . G r i j n z e n d z e t hij zijn gevangene A n g e l o t t i als aas uit o m Tosca t e vangen.

C o n s e q u e n t is dan de laatste scène: Scarpia m e t Tosca in zijn a r m e n nadat ze de dood t e g e m o e t gesprongen is. Tvi^ee helse terzijdes die zeggen: H e t kwaad kan niet d o o d , o o k al hak je e r z o f r e n e t i e k op in als de levende Tosca op Scarpia ­ m e t , t o e m a a r , een dolk in de v o r m van een crucifix. Z o n ­ dag IO n o v e m b e r in de Tilburgse schouwburg.

De grote componist Mahler vat in 1903 Puccini's Tosca als volgt sa­ men: "In het eerste bedrijf: een paapse processie, met v o o r t d u ­ rend klokgebeier (speciaal ge­ mporteerd uit Italië). Tweede be­ drijf; een man w o r d t gefolterd, o n d e r het uiten van verschrik­ kelijke kreten, een andere man w o r d t aan een broodmes geregen.

Derde bedrijf; N o g meer bimbam­ mende klokken en een fraai gezicht op Rome vanaf de citadel, gevolgd door weer een portie klokgebeier ­ en een man w o r d t door een vuur­ peloton doodgeschoten."

De verblufte Mahler vindt het niet­ temin een prachtige voorstelling.

Deze opera vol zware melo­dra­ matische effecten en gepassi­ oneerde aria's, boeit muziekken­ ners v o o r a l d o o r de v i r t u o z e instrumentatie. Puccini's stijl is neo­romantisch in bel canto­tra­ d i t i e . Maar r o n d 1900 is de hegemonie van de Italiaanse ope­ ra tanende; nieuwe, de harmonie

■ Kuivaniemi, I 99 I [Foto. Esko Mannikkó]

gezien moeten worden is moeilijk te beantwoorden. Het werk doet net zo goed denken aan Reality TV, zij het dan van een stilstaande en minder opgefokte soort. Misschien kun je het toch wel kunst noemen omdat het ­ geheel in de traditie van het De Pont ­ weer dat typisch verstilde, contemplatieve karakter

en het o o r martelende stijlen kon­ digen zich al aan. In Tosca wil Puc­ cini laten zien dat hij bij de tijd en niet van de straat is. Symfonisch is het een echte Puccini, waarin hef­ tige passie en stuwende beweging soepel overgaan in lieflijke pasto­ ralen. Maar tegelijkertijd zit het werk vol dissonerende akkoorden, dubbele toonaarden en dubbel­ zinnige motieven, waarin de kako­ fonie zich al lijkt aan te kondigen.

Een levendig patroon dat schre­ euwt om een subtiele regie en pre­ cieze muzikale frasering. Maar wie kiest, zoals in dit geval, voor een rechttoe rechtaan aanpak, verpakt in een vlotte, op uiterlijk effect gerichte regie, krijgt de handen van het g r o t e publiek waarschijnlijk beter op elkaar.

Merkwaardig genoeg lust men in ons calvinistische landje van deze 96­jarige 'paapse' opera wel pap, want dit is welgeteld de 95ste uit­ voering hier. T o m Haenen speelt voor de zesde keer al te drollig de

drollige koster uit het eerste be­ drijf en Henk Smit voor de derde maal de satanische Scarpia. D e Amerikaanse Puccini­speclaliste Karen Notare is waarschijnlijk een voortreffelijke madame Butterfly en een vertederende Mimi in 'La Bohème', maar v o o r de rol van Tosca Is haar stem niet diep genoeg en vooral haar spel te licht ­ hoe­ wel ze adembenemend is als ze het mes in Scarpia steekt Puccinl had echter v o o r die rol een sterke rij­ zige Italiaanse in gedachten, geen spring­ln­het­veld. Maar deze ner­ veuze rode vlinder contrasteert wel weer prachtig met haar gelief­ de Cavaradossi, de in witte kledij, al t e breed u i t g e v o e r d e t e n o r Nikolai Vassiliev. Hij lijkt meesten­ tijds Pavarotti t e w i l l e n o v e r ­ troeven in hard zingen, al bewijst hij in de beroemde aria£ lucevan Ie stelle dat hij het ook mooi subtiel kan. D e Scarpia van Henk Smit is gewoon vakwerk en hij domineert dan ook de voorstelling. [BH]

'Tosca' van Giacomo Puccini door Opera Zuid. Met Brabants Orkest en Brabant Koor o.Lv. Guido A|nome­ Marsan. Regie Eric Vigié.

Stadsschouwburg Tilburg, zondag IO december, 20.15 uur. Entree: 57.50 gulden.

Advertentie t»#'J

uB­CulTu"rkaart i agenda

Schouwburg Tilburg

Een collage van tekst muziek en beweging Centraal staat een

arbeidersfamil^

die gebukt gaat onder de tirannieke vader Na zijn dood proberen de gezinsleden hun vleugels uit te slaan Hun leven wordt fragmentarisch getoond, zoals ook onze eigen herinneringen alleen uit onvolledige maar krachtige beelden bestaan. UNiCart en KUBcultkrt fl 12,50, voorverkoop fl. 10,­

nacht te mogen blijven Er breekt een tijd aan waarin lust, helde, vriendschap en verdriet vr 8 nov vanaf 18.30 uur'l'Aventura'. de tweede oa Cas Enklaar met Kattengat do 7 nov 20.15 uur RO Theater:'Bedrog' In'Bedrog'vertelt Pinter het verhaal elkaar zullen afwisselen Oscar voor de beste buitenlandse film Regie Fernando Trueba 10, Anke Boerstra, Gospelblues, video etc Voor avontuurlijk ingestelde bezoekers van een klassieke driehoeksverhouding. Twee mannen en een vrouw raken Spanje, 1993, kleur, 108 mm die met een kaartje op diverse lokaties programma's willen volgen. Vertrek vanaf verstrikt in een onontwarbare kluwen van vriendschap, Hef de en bedrog ma 11 nov 19.30 uur Les Films du pradis: 'de Lijkenvertjrander' Een bijtende satire die in DeVorst UNiCart en KUBcultkrt fl. 12,50, voorverkoop fl. 10,­ 23 9 nov 20.30 uur Cosmic: 'Lust'. Een voorstelhng over geheimen, schuld, Cannes de prijs van de kritiek kreeg Een medewerker van een crematorium heeft berekend wo 13 nov 20.45 uur Victoria 'Moeder en Kind' Theaterprijs 1995 Over kleine en boete en verplichting De echtgenoten van twee zusters zijn gefascineerd door dat een lijk 75 mm. nodig heeft om te verbranden Meerdere mensen tegelijk verbranden grote gebeurtenissen tussen mensen die met elkaar omgaan als m een familiekring het georkestreerde geweld tussen hun vrouwen. Contact tussen de mannen wordt bekort die tijd aanzienlijk lo'n efficiënte geest past perfect in het nazistische systeem, Passionele bommetjes die elk moment lijken te kunnen barsten, die warme vreugde doorbelde vrouwen getorpedeerd waarin de man dan ook snel carrière maakt Dat dit ten koste gaat van zijn eigen Joodse veroonaken of rauw verdriet Of over hoe warmte en agressie, onschuld en sexualiteit 10 10 no» 20.15 uur Opera Zuid: 'Tosca'. De gevierde zangeres Flora Tosca en familie IS voor hem geen bezwaarRegie.imlHen.^siec^\o-S\om[^\]em'3,PN/Yl,\02m\n. zich vermengen. Over hoe hard de stamp van een pluche slipper aan kan komen haar geliefde, de schilder Cavaradossi spelen de hoofdroltien in deze tragische dl 12 nov 19.30 uur In het kader van de cyclus 'Film en Vriendschap' presenteert de Thomas UNiCait en KUBcultkrt fl 12,50, voorverkoop fl 10,­ opera van Puccini Hun liefde wordt bedreigd door de duivelse politiechef Scarpia More Academie 'Ik, de slechtste aller vrouwen' door Marjet Verbeek Info 024­3615555 Alle voorstellingen met KUBcultuurkaart fl. 10,­ WO 13 nov 22.00 uur 'Maedchen in Uniform' Klassieker binnen de lesbische cinema. De De Vonk/ Nieuwe concertzaal Conservatorium jonge wees manuela is ondergebracht op een zeer strenge meisjeskostschool Er is slechts

vr 8 nov 19.30 uur Annelie de Man. 'Kijk op Klank'. Een beeldconcert Composities voor een lerares die begrip heeft voor wat haar leerlingen beweegt en bezighoudt Als Manuela een clavecimbel met als extra tape, dia's, film, geluidsband en beeld Werk vanArmeno haar echter openlijk de liefde verklaart wordt zij door de schoolleiding hardhandig gestraft do 7 t/m za 9 nov; wo 13 nov 19.30 uur 'Dead Man'. VS eind vorige eeuw, het 'Wilde en Marcel Alberts, nieuw werk van GeoffryKing en Richard Dnes UNiCart en KüBcuttkit Westen'. Wdliam Blake is op weg naar zijn eerste baan die, daar aangekomen, alDe lerares zegt tegen Manuela voor haar geen uitzondering te kunnen maken, maar voegt de fl 7,­ vergeven blijkt Hij ontmoet een jonge prostituee met wie hij vriendschap sluit Door directrice de legendarische woorden toe "Wat u zonde noemt, noem ik de grote geest der

Filmtheater Louis

een noodlottig toeval begaat hij een moord en begint een lange vlucht door het ruige Helde, die vele vormen kent" Regie Geza Radvanyi. Duitsland 1958, kleur, 90 min westen, welke reis tegelijk een spirituele zoektocht wordt naarde kern van het bestaanAlle voorstellingen met KUBcultuurkaart fl 5,­

Paradox

do 7 nov 21.00 uur Ensemble Sangwafze (China). Muziek uit de provincie Yunnan UNiCart (vr 8 nov 20.30 uur talkshow met Tosca Niterink en Paul Verstraeten in het geheel vernieuwde en KUBcultkrt fl 7,50 vr 8 en za 9 nov 22.00 uur 'Belle Epoque'. Op een mooie dag ontmoet de jonge soldaat COC-cafe 'Coc-tail', Koestraat 73 over het thema 'homosexualiteit en beeldcultuur) ternando de wijze schilder en levensgenieter Manolo die hem onderdak in zijn huis Regie­JimJarmusch VS 1995, zw/w, 134 min.

aanbiedt. Als zijn vier dochters komen logeren vertrekt Fernando Op weg naar het station komt hij hen tegen en raakt zo onder hun bekonng dat hij Manolo vraagt nog een

IMiddenzaaitheater DeVorst

Musea

De Pont, Scryption, Noordbrabants Natuurmuseum en Nederlands Textielmuseum do 7 nov 20.45 uur Wetten van Keppler 'Distant Voices'. Naarde film van Terence Davies entree f I 1 , ­

üinminiiipn ^•li^^gÊS^iM^Ë^

. „ _ Z r ":"•:'''['^^^^'^^^

" 2 ' ; ' ^ " eebouw B en neem de kwitantie, een goede pasfoto en je bewijs van inschrijving mee.

Matsertjes zijn be­ doeld voor mede­ werkers en studen­ ten van de KUB. Mits de lengte de dertig woorden niet te boven gaat be­ draagt de prijs vijf gulden. Tot zestig woorden kost een matsertje tien gul­ den. Berichten met een (para) commer­ cieel karakter kos­ ten f 50,­ en mogen niet meer dan dertig woorden be­ dragen. Maximaal twee matser­ tjes per activiteit. Inleveren tot do.

13.00 uur. Niet op woensdag.

Kamers aangeboden Kamer 3 x 4 m^ in leuk huis nabij Goirkestraat. f 290,­excl.. Inlichtin­ gen: 030­2947681 t u s s e n 18.00 en 19.00 uur.

Studentenbeleid Tijdens het paarse kabinet. Heb je hier vragen over, stel ze aan de ministers Hans van Mierlo en Els Borst tijdens de discussieavond op 19 november om 20.Ü0U in SZ 17.

De eerste keer...

Grijp deze kans om als eerstejaars jouw eerste contact met een onderne­ m i n g te leggen en ga mee m e t de eerstejaarsexcursie naar Oranjeboom op 13 november. Schrijf je nu in bij EFACT(R1/R2)

Mentor bij ESN? Spaanse schonen, koele Denen en nog veelmeerbuitenlandsestudenten:als mentor bij ESN heb je ze allemaal!­ Meld je snel aan op Rl 6 voor het twee­ de semester!

Grasshoppers of AC Milan ?

Vergelijk zelf tijdens de ,derdejaars , , ­>­­­ scriptiereis naar Zwitserland en Ita­ lië' Efact organiseert 8 t/m 16 maart jaarsscriptiereis naar Zurich en Mil­ 1997 een allesovertreffende derde­ aan. Inschrijving: 13 november 09.30 uur hal gebouw A.

Grü6 Gott of Bongiorno?

Het kan allebei op de derdejaarsscrip­ tiereis naar Z w i t s e r l a n d en Italië!

Wanneer? 8 t/m 16 maart 1997. Insc­ hrijven? 13novembervanaf09.30uur in de hal van gebouw A. Meer info?

Efact­kamer.

Bericht -stop Derdejaarsscriptiereis­ stop ­ naar Zwitserland en Italië ­ stop ­ van 8 t/ m 16 maart 1997 ­ stop ­ bedrijfsbe­ zoeken naar o.a. Swissair, Coca Cola en Fininvest ­stop ­ Inschrijving 13 november 9.30u hal gebouw A ­stop.

Actieve accountants/controllers?

Vereniging Fractie Vrijspraalt Heb je interesse in faculteitspolitiek?

D a n m o e t j e b e s l i s t e e n s langskomen.

Onze eerstvolgende Algemene Leden­ vergadering vindt plaats op dinsdag 12 november om 19.30 uur in de Marga Mentor bij ESIV? Klompézaal (A 187).

N i e u w e m e n t o r e n gezochtiTref­ woorden: b u i t e n l a n d s e s t u d e n t e n , leuke activiteiten, mentorgroep, Korting! tweede semester en natuurlijk vrese­ Open nu een studentenrekening bij lijk veel lol! Meld je nu snel aan bij ABN AMRO en ontvang naast een ESN op R16! Vol­vol! organizer een cd­, diner­, geur­ of bio­ scoopbon ter waarde van 50 gulden!

Info bij ABN AMRO of Makub.

Gratis organizer! plus een kortingsbon van 50 gulden, als je N U een nieuwe ABN AMRO Financieel economen gezocht! s t u d e n t e n r e k e n i n g o p e n t . ABN Mercurius heeft nog enkele plaatsen AMRO, de bank voor studenten. Info . . vrij in diverse commissies. Interesse? bij ABN' AMRO of. Makub.

Loop dan even binnen bij Mercurius, kamer R­7.

/„gt

de nleUWStS

h tCC niek?

'^^''T''*°P/°'=K"r™'^T^'„ Wiiziin OP zoek naar kandidaten die applicaties inJAVA te studenten die geïnteresseerd ziin VVIJ ^IJli u^i z.<jcr\ i l a a i rxci u t^t^ ,.,,,„ om activiteiten te organiseren. Zo zijn o P t w i k k e i O n . H e b j e e r v a r i n g m e t I n t e r n e t e n JAVA? Bel te die het leuk om het ^ u r O ­ P a r t n e r S N e W M e d i a : t e l . 0 7 3 ­ 6 9 2 9 5 1 0 ( R i c h a r d wijstudent nog op zoek naar eenvindt enthousias­ volgend Landelijk Accountancy Con­ Musch) voor een baan of eenafstudeerplaats. Internet: gres te organiseren. Maar ook voor andere activiteiten zijn wij op zoek http://\www/.euro­partners.nl/newnnedia. naar e n t h o u s i a s t e toekomstige ac­ countants en controllers. Grijp deze HUSK Ski- en snowboardreizen kans om actief te worden, voordat je er spijt van krijgt! Heb je vragen of Supergoedkope wintersportreizen naar de Franse Alpen twijfels, kom dan gewoon eens langs en Noord­ltalië. Al vanaf f 199 ­ inclusief bus/ op de ISABEST­kamer R18 en laat je appartement/skipas. (SGR/ANVR). Bel voor gratis goed informeren.

Generale Bank pakt groot aan Dinsdag 12 november, 17.00 uur in Bedrljfsbezoekje ?

YZ8, organiseert T O P ­ D O W N een lezing van de G e n e r a l e Bank:"Ex­ Swissair, IBM, Bally, Campari, Dioge­ pansiebewegingen in de europese fi­ nes, Banca C o m m e r c i a l e Italiana, Coca Cola, Fininvest, Migros, Ernst nanciële sector". Inschrijven R34. &. Young, Credit Suisse, Lisca, Alu­ suisse. Meer info: EFACT­kamer R l / R2.

Symposium organiseren?

F.A.T. Mercurius zoekt nog enkele mensen om het nieuwe symposium te Leerzaam organiseren dat in oktober 1997 zal plaaatsvinden. Interesse? Loop even Dat is het organiseren van het groot­ ste congres aan de KUB. Dus als jij echt binnen bij Mercurius, kamer R­7. iets wilt leren dan is het MAKUB congres wat voor jou! Kom voor meer Landelijke Onderzoeksdag 1996 info naar kamer R­25.

Juribes en Polis organiseren op 19 november de Landelijke Onderzoeks­ Gezocht dag voor bestuurskunde over 'Infor­ matisering in het openbaar bestuur". Enthousiaste studenten die het MA­ Inschrijving en informatie op de Po­ KUB symposium van maart '97 wil­ liskamer |RI 1) of raadpleeg Internet: len organiseren. Kom voor meer infor­ h t t p : / / c w i s . k u b . n l / ­ f r w / s c h r d i j k / matie naar de MAKUB kamer (R­25).

CRl/lod/lod.htm

Win wintersportreis juristenfeest!

Op 14 november is het zover: Het gro­ te JURISTENversier en slingerfeest met Harry Slinger! Tijdens het feest wordt een geheel verzorgde winter­ sportreis weggegeven! Dit mag je dus niet missen! Voorverkoop: donderdag 7 nov., maandag 11 nov., dinsdag 12 nov., woensdag 13 nov. in de mensa en de hal van geb. A, van 12.00 en 14.00 en tijdens de pauze van het col­ lege Privaatrecht A van 8 nov (prijs 15,­ ­, aan de kassa f 6 , ­ ) .

/^g„ j / g glgg

ECO­FEESJ Het is weer zover: ECO­FEEST! Dit keer zullen dePflrty­Animais voor een spetterend optreden in het Noorder­ ligt zorgen. Zorg dat je er 21 novem­ ber bij bent! Vvk fl 7,50 op 19 nov.

12:00u. in koffiekelder gebouw A. Max. 5 kaarten per persoon op vertoon van kub­kaart.

brochure en poster: 06­53755683 (na 20.00 uur, f 0,25 per minuut).

Phoenix' DubDichtersFestival Maandag 11 november organiseert Letterenvereniging Phoenix voor de zevende maal het DubDichtersFesti­ val, het podium voor jong literair Til­ burg. O m 20.00 uur in jazzcafé Para­ dox.

Keuzegids Hoger Onderwijs Een juiste studiekeus maken, wordtsteedsbelangrijker.

Aan studiebeurs en studieduur komt snel een eindKies kritisch met de Keuzegids Hoger Ondenwijs, dé consu­ mentengids voor HBO­ en WO­opleidingen.Bestellen?

Bel Uitgeverij Ondenwijspers, 071­5797555.

Skiën! Snowboarden! Feest! met Sportura!

Naar 6 sneeuwzekere topgebieden in de Franse Alpen v.a. f 299,­ incl. bus, app., skipas, eten en Yeti­ kortingskaart: 013­5422084.

Je kunt HET overal doen!

SnOW-treX „, ^ ^, In buitenland of binnenland. Maar hoe VOUleZ­VOUS...Ski & a p r O S ­ S k l ! ? ! G o e d k O O p Winter­ schrijf je nu je derdejaarsscriptie? Kom sporten v.a. f 298,­ (bus/app./pas). Bel voor gratis naar de Voorlichtingsdag Derdejaars­ scriptie op woensdag 13 november om SNOW­TREX brochure: Bart­Jan 013­4673553 (SGR).

12.45 uur in YZI.

Time to Party!!!

Op 13 nov. organiseert de MAKUB haar lustrumfeest in café "De Uit­ Voorlichting Derdejaarsscriptie stad". Met een optreden van "Theo the King". Voor MAKUB leden is het Weet je ook niet hoe je moet begin­ gratis, voor niet leden bedragen de nen? Kun je wel wat adviezen en tips gebruiken? Kom naar de derdejaars­ kosten f 2,50.

TKA Telefoonkostenteilers f 45,­. Nieuw ­t­ 3 maanden garantie. Duidelijke hand­ leiding. Verzenden mogelijk, porto f 15,25. Totaal f 60,25 of kom langs ma. t/m vr. na 19.00 uur of in het

scriptievoorlichting op woensdag 13 w^gg^end + 2 0 min. met tram 1 3 vanaf Amsterdam CS november om 12.45U in YZI. Feestbeesten gezocht Op 13 nov. is het tijd om te feesten.

Dan organiseert de MAKUB haar lus­ t r u m f e e s t in " D e U i t s t a d " . M e t : " T h e o the King, bier/fris voor één piek. Kosten: Leden gratis, niet leden f 2,50.

Film: Leaving Las Vegas Cinema presenteert woensdag 13 no­ vember de Oscar­winnende film 'Lea­ ving Las Vegas' met Nicolas Cage en Elisabeth Shue. Regie: Mike Figgis.

Aanvang: 20:00 uur in YZl^ voor Ci­ nema­leden is de toegang gratis, voor niet­leden f 5,­ Finance Day! F.A.T. Mercurius organiseert dinsdag . « i i T ­ > ' _ _ T­­\ C 19 november de Finance Day. Spre­ kers van Unilever, ABN­AMRO, Ra­ bobank, Philips, KPMG, en KPN zul­ len vertellen over h u n dagelijkse be­ zigheden. Inschrijven is mogelijk tot en met 19 november op de Mercuri­ uskamer, R­7. Kosten voor leden f 5,­ ­ voor niet­leden f 1 0 , ­ .

Bier drinken?

Ook daar zal nog tijd voor zijn tijdens de eerstejaarsexcursie naar Oranje­ boom op 13 november. Leer op deze manier een ondermening beter ken­ nen. Inschrijven bij EFACT(R1/R2).

Derdejaarsscriptiereis In maart 1997 organiseert EFACT de derdejaarscriptiereis die deze keer naar Zwitserland en Italië gaat. De in­ schrijving is op 13 november in ge­ bouw A om 9.30 uur. Meer informa­ tie op de EFACT­kamer (Rl/R2|.

Amerika?

Overgekomen uit lowa, zal prof. D H A « / ' ~ ' l ^ . , 1 r ^ i T een Cl f i n antwoord n r\ tttt rtnrri rri^\rf^rk op nn tlde F McCloskey geven vraag "if you're so smart, why aren't you rich" op 14 november in YZ 1 om 13.30U Brazilië?

Onderhandelen Rabobank of sympo sia organiseren? Als jij ook deze uit

„ „ , _

^,

,,

,,­

. ­r­

^,

halte D . Colijnstraat. P.S. Eerst bellen! Evert Tjong/ R.H. Bergen, D. Sonoystraat 27­2, Amsterdam. Tel. 020­6131346.

Avalanche Wintersportreizen!

Supervoordelige en oergezellige ski­ & snowboard­ reizen voor (ex)studenten. Frankrijk, Oostenrijk, Andorra. Al vanaf f 339,­ (bus/app/skipas). Speciale groepskortingen. Bel: Avalanche 030­2769204 Skireizen Goedkope skireizen naar Frankrijk, Italië, Oostenrijk en Tsjechië. Bus, app./hotel en skipas vanaf f 199,­.

Speciale kortiingen voor groepen. GoGo Tours 010­ 2802100 ANVR/SGR, http:/www.gogo:nl RTL4 pag.

531.

Afgestudeerde psychologen Wil je in de toekomst een eigen psycho­therapiepraktijk beginnen? Volg dan de BOLT­Gestalttherapie­opleiding en/of de opleiding Lichaamswerk. Vraag info: BOLT,

daging zoekt om zoiets groots te Waalbandljk 4 3 , 5 3 1 3 AK Nieuwaal. Tel.: 0 4 1 8 ­

Start, Tiidens en na ie studie de icruiwagen naar een leuice baan!

Wil je tijdens je studie bijverdienen? Wij hebben regelmatig werk voor gemotiveerde studenten in diverse branches, waaronder de horeca. Overdag, hele of halve dagen, maar ook in de avonduren.

En zowel op doordeweekse dagen als in het weekend.

Dus ben je nu op zoek naar een leuke baan.^ Neem dan snel contact op met Uitzendbureau Start in Tilburg, tel. (013) 543 90 90. ­ ■■M^JJJI.lillIti J J I l ­

Start

Vereniging Fractie Vrijspraak Heb je interesse in faculteitspolitiek?

Dan moet jebeslist eens langskomen.

Onze eerstvolgende Algemene Leden­ vergadering vindt plaats op dinsdag 12 november om 19.30 uur inde Marga Klompézaal (A 187).

Van Mierio en Borst

671718.

Milieucafé Talkshow over natuur en milieu in Tilburg met veel

Zij zullen een interview geven over amusemont, met dit keer ondor andere: lijsttrekkers­

r b e t i l t X ^ n r w o ' d t r t r e n debat i.v.m. gemeenteraadsverkiezingen, column van Bedrijfsbezoeken discussie. Dinsdag 19 november om j g c e van de Ven, en nog voel moer. Woensdag 2 0 Op donderdag 21 november wordt er 20.00u in SZ 17 november, 20.30 uur in l'lndustrie. een bezoek gebracht aan Moret Ernst &Youngte Eindhoven. Ditbezoekzal Zingen! in het teken staan van EDP­audit. Op Bad­en d o u c h e p a v a r o t t i ' s opgelet; Skiën naar Price Waterhouse plaatsvinden. zangtalent! Kan je niet zingen? Geen Razondvoordelig skiën in Frankrijk/Oostenrljk/ltalië/ Voor meer informatie kun je terecht nood; vanaf 4 november is Contrast y g | gusrolS ­I­ app. + SkipaS V.a. f 1 9 9 , ­ . Bel BIZZ op de ISABEST­kamer R18.

S c T s ^ l T e t u X r ­ X r e l k e Travol VOOr gratis brochure "Sneeuw a la carte": 050­ maandagavond van 19.15 tot 20.00. 3 1 4 4 2 5 5 (Nd A N V R / S G R / I A T A ) . T i p v . d . w e e k o p RTL4 Geef je op bij Stijn (4638653) of Sas­ . \

kia (5351896).

^

Uw jarenlange opofferingen verdienen een professionele grafische afsluiting.

Bel voor onze informatieve documentatie met prijzen.

Drukkerij Elinkwijk Postbus 11061 3505 BB Utrecht

030­2444921

pagina 5 8 3 .

ÜNIVERS

Proefschrift?

Alexanderstraat 1 , 5 0 3 8 XW Tilburg, tel. (013) 5 4 3 9 0 9 0

Start. De kruiwagen voor gemotiveerd personeel.

o r g a n i s e r e n k o m dan nu n a a r de EFACT­kamer(Rl/R2) om je aan te melden als actief lid. Grijp deze kans!

PER

POST:

Naam: Adres: Postcode: Woonplaats: Adm. nummer:

vijf en t w i n t i g g u l d e n p e r j a a r studenten die Univers jaargang Ü ('96­'97) thuis willen ontvangen kunnen een postabonnement nemen van f 25.­ ner studiejaar (onseacht het aantal nummers). Het abonnementsgeld kan gestort worden via een acceptgirokaart die u wordt toesestuurd na inlevering van onderstaande, volledig ingevulde bon. Na ontvangst van de betaling zal Unviers worden toegezonden.Door de lijd die de betaling vergt, kan het twee tot drie weken duren voordat de krant daadwerkelijk wordt toegestuurd.

Bonnen kunnen worden ingeleverd of opgestuurd naar Univers, kamer A 17. Postbus 901S.^, 5000 LE TlllBURC

Vacatures

■■

£1 ffl ^S

5H rS

i»j

fcjiM

De medehngenpag!­ na wordt verzorgd door de afd. Pers & Voorlichting (gebouw B, kamer 10, tel.

2001). D iensten en faculteiten leveren via een centraal punt (het secreta­ riaat) kopij z.s.m. aan. uiterlijk donder­ dag voor 13.00 uur voor het verschijnen van de nieuwe Uni vers.

I.v.m. beperkte ruim­ te IS het zaak be­ richten kort en kern­ achtig te formuleren. De redactie kan het bericht wijzigen. Bij teveel kopij krijgt de hoogste actua liteitswaarde voorrang.

..j^i^­;r

Een overzicht van de vacatures op de KUB en andere universiteiten zijn via KUBweb beschikbaar. U k u n t deze vinden op de mobiliteitspro­ jectpagina van de afdehng Personeel en Organisatie (http://cwis.kub.nl/ ~buro/po/pers/alg.htm) of via de rubriek personeelsinformatie van de Univers in KUBweb, onder de ru­ briek Nieuws op de pagina Nieuws en Evenementen in KUBweb.

Uitgebreidere informatie vindt u in de elektronische Univers. Dezeis te vinden door met het programma­ Netscape naar de homepage van de KUB te gaan, eerst Nieuws enEve­ nementen aan te klikken en vervol­ gens Nieuws.

Univers op het net Vanaf deze week zijn delen van de mededelingenpagina's ook te raadplegen op bet KUB­Web. Tot 6 december wordt er proefge­ draaid met de elektronische Uni­ vers. De informatie in de gedruk­ te versie zal de komende tijdkor­ ter en zakelijk worden, in de elek­ tronische versie kan men meer informatie kwijt en met links ver­ wijzen naar andere brommen.

V vindt Univers doormethetpro­ gramma Netscape naar de home­ page van de KUB te gaan, eerst Nieuws en evenementen aan te klikken en vervolgens Nieuws.

Faculteit Economische Wetenschappen

Bereikbaarheid reau

Personeel Uitgebreidere personeelsinforma­ tie vindt u in de elektronische Uni­ vers. Dezeis te vinden door met het programma Netscape naar de ho­ mepage van de KUB te gaan, eerst Nieuws en Evenementen aan te klikken en vervolgens Nieuws.

Deeltijdarbeid Naar de mogelijkheden van deeltijd­ arbeid in hogere functiecategorieën is een onderzoek uitgevoerd. Aan­ vullend is een enquête gehouden onder wp en obp vanaf salarisschaal 11 die in deeltijd werkzaam zijn.

U kunt beide onderzoeksverslagen ot de samenvattingen opvragen bij G. Nijhoving, afd. P&O, tel. 2540.

Vervanging Nicole Segers vervangt vanaf heden tot l­2­'97 Rian Peeters op het se­ cretariaat van afd. P&O. CPO CPO­vergadering op 14 november.

U kunt de agenda opvragen bij J. v.

Nistelrooij, tel. 3007/2805.

Dienstraden­ en raadverkiezingen

Ondernemings

De kandidaatstelling hiervoor is Deéindigd. De k a n d i d a t e n l i j s t e n zullen uiteriijk 15 november worden bekend gemaakt in Univers. folder kinderopvang schoolse opvang

en

na­

Er is een nieuwe folder kinderop­ vang en naschoolse opvang met de meest actuele regelingen, op te vra­ p n bij p g , o , tel 2238. U k u n t de | f folder ook via de nieuwe rubriek H personeelsinformatie van Univers ■ '" KUBweb raadplegen. De electro­ ■ nische Univers is te vinden onder de 1 rubriek N i e u w s op de p a g i n a . Nieuws en Evenementen in KUB­ web.

Onderwijsbu­

Studie­adviseur BIK/Econometrie, mw. drs. C. v.d. Vorst is afwezig van 18­11 t/m 22­11. mw. R. Lukkenaeris 8­11­19­20 nov. afwezig Eerstejaars

Economie

de s t u d e n t e n zijn w e l k o m op de presentatie. ­ Zonder p r e s e n t a t i e w o r d t geen waardering van de scriptie vastge­ legd. Docenten kunnen vanaf deze datum geen individuele waardering meer afgeven. ­ Formulieren ter waardering van derdejaarsscripties moeten voorzien zijn van twee handtekeningen: één van de betrokken docent en één van de coördinator, waaruit blijkt dat p r e s e n t a t i e d a a d w e r k e l i j k heeft plaatsgevonden. ­ De duur van de presentatie is on­ geveer 20 minuten, waarvan hoog­ uit 10 minuten discussie. ­ De presentatie zal worden beoor­ deeld door een commissie bestaan­ de uit één docent en de coördinator aan de hand van het criterium: hel­ derheid van betoog. Dit betekent dat de p r e s e n t a t i e g e k e n m e r k t m o e t worden door een duidelijke pro­ bleemstelling, een gedegen analyse en adequate conclusies. ­ Als resultaat van de presentatie is een m a x i m a l e bijstelling van de waardering mogelijk één punt. ­ Aanmelding voor de presentatie geschiedt door de betrokken docent via inlevering van het tentamenfor­ m u l i e r bij de c o ö r d i n a t o r . D e z e roept de studenten op voor de pre­ sentatie. ­ Voor het najaar '96 zijn twee data voor de presentatie vastgelegd: do.

31 okt. in PZ 209 vanaf 13.45 u. en 19dec. in CZ 106 vanaf 13.45 u. Voor het voorjaar '97 zijn eveneens twee data bepaald: do. 27 mrt en 24 apr.

'97, Indien nodig worden nog ande­ re data vastgesteld.

tronische Univers, webpagina Fa­ cultaire Mededelingen.

Voorlichting samenleving

delinquentie

en

Op 14 nov. organiseert het juridisch mentoraat het VDS­project vanaf 14.00 uur in YZ 2. Hier komt een ex­ delinquent praten over de vooroor­ delen die in de maatschappij ten aanzien van (ex­) delinquenten be­ staan. Er IS mogelijkheid tot discus­ sie. Iedereen is welkom!!

Voorlicbtingsmiddag Europees recht

opleiding

de recidivisten Privaatrecht B die in het studiejaar 1995/1996 voor het vak Privaatrecht A een vrijstelling hadden, en voor de recidivisten Pri­ vaatrecht B die in het studiejaar 1995/1996 voor het vak privaatrecht A, ongeacht hun cijfer voor het pa­ per Privaatrecht A, het cijfer 5,5 of hoger hebben gehaald. Deze onthef­ fing geldt dus niet voor de recidivis­ ten Privaatrecht B die in het studie­ jaar 1995/1996 voor het vak Privaat­ recht A zo wel een onvoldoende voor het paper als een onvoldoende voor het tentamen gehaald hebben. Deze overgangsregeling geldt alleen m.b.t. het tentamen Privaatrecht B op 9 jan. 1997.

aanvullende, mondelinge tentamen "elementair internationaal privaat­ recht" vóór 7 dec. a.s. af te leggen, en wel op vr. 6 dec. a.s. tussen 15.00­ 17.00 uur (in Y 237). Wilt u voor dit t e n t a m e n in a a n m e r k i n g k o m e n , dan dient u zich persoonlijk (en onder overlegging van r e l e v a n t e documenten) vóór I dec. a.s. te heb­ ben aangemeld bij het secretariaat van de vakgroep privaatrecht (Y 256; tel.: 013­4662281). Voor nadere in­ lichtingen kunt u zich uitsluitend op do. tussen 12.00 en 13.00 u u r wenden tot de betrokken vakdocent, mr. L.Th.L.G. Pellis in Y 237, tel.

013­4662984.

Op do. 28 nov. a.s. zal er voor alle Handelsrecht A doctoraal studenten van de oplei­ Win een wintersportreis op bet ding Europees recht een voorlich­ Op do. I 4 e n vr. 15 nov. a.s. gaande tingsmiddag worden gehouden. Tij­ juristenfeest! intensieve­ en extensieve werkcol­ dens deze middag komen onder an­ Op 14 nov. is het zover: Het grote leges H a n d e l s r e c h t A van M w . dere onderwerpen als de stage en lURISTENversier en slingerfeest M.H.R.N.Y. Cordewener NIET studeren in het buitenland aan de met Harry Slinger! Tijdens het feest door. Zij worden alle verzet. Het ex­ orde. De voorlichtingsmiddag vindt zal een geheel verzorgde winter­ tensieve werkcollege wordt verzet plaats van 14.00­16.00 uur in AZ sportreis weggeven worden!!! Dit naarwo. I3nov., van8.45uur­I0.30 112. Koffie/thee met een selectie mag je dus m e t missen! Voorver­ uur, CZ 101. De intensieve werk­ van Europese koekjes staan voor koop: do. 7 nov., ma. I I nov., di. 12 groepen worden alle verzet naar wo. jullie klaar, dus kom allemaal! nov., WO. 13 nov. in de mensa en de 13 nov. 10.45 uur­12,30 uur, AZ 114, hal van geb. A, van 12.00 en 14.00 en tijdens de pauze van het college Herkansing Privaatrecht B C Privaatrecht A van 8 nov (prijs f 5,­ Strafrecht , aan de kassa f 6,­).

In Univers 5 van 26 sept. is een over­ Het intensieve werkcollege WC­i 1 gangsregeling t.b.v. de recidivisten dat normaal plaastvindt op di, van privaatrecht B uiteengezet. In aan­ 15,45­17,30 in A 128 zal op 19 nov, Burgerlijk Recht B (voorwaar­ vulling hierop zij hier vermeld dat a,s, eenmalig plaatsvinden in AZ 02. vrijstellingen) de ontheffing van de paperverplich­ delijke ting Privaatrecht B niet alleen geldt voor de recidivisten Privaatrecht B die in het studiejaar 1995/1996 voor het paper Privaatrecht A het cijfer 5,5 of hoger hebben behaald, maar dat deze ontheffing ook geldt voor

Personen (fiscalisten e,d,) die thans Werkcolleges S taatsrecht B dan wel in de loop van h e t na­ j a a r s s e m e s t e r ('96/'97) over een Het intensieve werkcollege WC­i 3 voorwaardelijke vrijstelling t,b,v.

Staatsrecht B dat normaal plaats­ het vak Burgerlijk Recht B (voor Cl­ vindt op di, van 15,45­17,30 in PZ vilisten) b e s c h i k k e n , dienen het 208, zal op 12 nov, a,s. eenmalig

Faculteit Rechts­ geleerdheid

opgelet

Studie­adviseur E. de Ponti geeft voorlichting aan eerstejaars econo­ Uitreiking propedeuse­ mie studenten. Dit zal plaatsvinden diploma's aan het begin van de 3 hoorcolleges micro­1, op di. 12 november a.s.

Op WO, 13 nov, a.s, vindt de uitrei­ king van de prop,diploma's plaats.

Om 17.45 uur zal prof .dr. W.f. Wit­ Eenmalige zaalwijzigingen teveen (hoogleraar bij de vakgroep 14­11: Econometrie: Moderne Sta­ encyclopedie) m AZ 115 een toe­ tistiek wordt niet in SZ 33 maar in spraak houden. Na afloop zal de di­ SZ 35 gedoceerd. ploma­uitreiking plaatsvinden in de 15­11: Administratieve Technieken zalen A 111, A 129, AZ 113, AZ 127. (wc van 08.45­10.45 wordt voor een Alle belangstellenden zijn hierbij keer in SZ 33 gegeven. van harte welkom. Degenen die voor 19­11: Lerarenopleiding in A 129 een diploma in aanmerking komen begint pas om 18.00 uur en college hebben hierover bericht ontvangen. van zaal A 18 7 wordt verplaatst naar Aan degenen, die aan alle voorwaar­ YZ 10. ■ den van de propedeuse voldoen maar nog geen uitnodiging hebben ont­ vangen, wordt verzocht om z.s.m.

Administratieve Technieken/ contact op te nemen met de studie­ Computerboekhouden adviseur propedeuse mw. L.D.E.M. van Wijk, tel. 4662502.

De verplichte literatuur voor het onderdeel C o m p u t e r b o e k h o u d e n voor propedeuse BIK is gewijzigd.

Tutoren gevraagd Voor dit onderdeel is verplicht, als vervanging voor' Afas, zo doe je dat', De faculteit heeft m.i.v. jan. 1997 het boek Exact voor het HBO/WO acht stageplaatsen beschikbaar voor E­Account 6.1 (uitgegeven bij Thie­ studenten die gedurende het 2e se­ me, Zutphen). Dit boek is verkrijg­ mester van het studiejaar 1996/1997 baar vanaf medio dec. 1996. de functie van t u t o r willen gaan vervullen. Belangstellenden kunnen Tentamenwijzisine zich vóór 23 nov. a.s. aanmelden bij ' o o mw. L.D.E.M. van Wijk (tel. 013­ Externe Verslaglegging (doet.) wordt 4663387) of (tel. 4662502), resp. niet op 13­06­97 maar op 20­06­97 kamer Y 324 en Y 325. Een voorlich­ afgenomen. LAC­grondslagen 1 gaat ting vindt plaats op wo, 20 nov, om van 20­06­97 naar 13­06­97.

14,00 u u r in Y 257, Nadere info, vindt u in de elektronische Univers, webpagina Facultaire Mededelin­ Tentamen Algemene Economie gen, Ib/ld Studenten die nog tentamen willen Mentoraat doen in Alg. Economie 1 b of 1 d (oude stof; studiejaar 1995/1996) moeten Het s t u d e n t e n ­ m e n t o r a a t van de contact opnemen met de studie­ad­ juridische faculteit zoekt per half viseur. febr. '97 enthousiaste studenten die deel willen uitmaken van de Facul­ Herkansing KM I F dec. teits Introductie Kamp­commissie (FIK). De werkzaamheden bestaan Studenten die willen deelnemen aan uit het samen met docenten, men­ de herkansing voor het onderdeel toraat en andere studenten, voorbe­ KMIF op 21 december a.s. worden reiden en organiseren van het Intro­ verzocht zich hiervoor vóór (17) ductiekamp voor de eerstejaars rech­ november schriftelijk te melden bij tenstudenten. Nadere inlichtingen Dr. J. Roemen, B 905. kunnen worden ingewonnen bij de student­assistenten van het mento­ raat, k a m e r Y 431 tel. 4662625.

Procedures presentatie derde­ Geïnteresseerden kunnen zich bin­ jaarsscripties AE nen drie weken schriftelijk of mon­ deling aanmelden bij het mentoraat, ­ Vanaf 1 sept. '96 is onderdeel van postvak Y 302, postbus 90153, 5000 de b e o o r d e l i n g van d e r d e j a a r s ­ LE Tilburg. scripties voor de Alg. Economie een openbare presentatie voor mede­ studenten. In elk sem. zal een twee­ Voorlichtingsmiddag afstu­ tal sessies worden gehouden.

Nederlands ­ Studenten die een presentatie hou­ deerrichtingen den zijn verplicht de presentatie van recht de medestudenten die ook zijn in­ De v o o r l i c h t i n g s m i d d a g v i n d t gedeeld voor een bepaalde presenta­ plaats op WO. 4 dec. a.s. van 12.45­ tiezitting bij te wonen.

17.00 uur in YZ 1. Het programma ­ Docenten en andere belangstellen­ van deze dag is te vinden op de elek­

G e z o c h t

Twintig uitblinkers met talent, ambitie en lef voor studie en s Met een b e u r s van het m i n i s t e r i e van Ondci­wijs. C u l t u u r en W e t e n s c h a p p e n e e n j a a r lang k e n n i s m a k e n m e t J a p a n .

Eerst vier m a a n d e n colleges volgen a a n de Rijksuniversiteit Leiden. Daarna ga j e voor zeven m a a n d e n n a a r Tokio,

Voorwaarden: • Je bent vóór 1 s e p t e m b e r 1997 afgestudeerd aan een Nederlandse universiteit • Je cijfers zijn g e m i d d e l d m i n i m a a l een zeven •

Je bent bij a a n v a n g van het p r o g r a m m a (1 s e p t e m b e r 1997) niet o u d e r d a n 26 j a a r

• Je beschikt over twee referenties •

Je hebt d e Nederlandse n a t i o n a l i t e i t

• Je hebt j e s t u d i e bij v o o r k e u r in vier j a a r afgerond (technLsche studies in vijfjaar)

Tot 31 januari 97 kun je je aanmelden.

Het prograniina start in september VV. Hel Japan Prijswinnaars Programma is opgezet in samenwerking met het Nederlandse bedrijfsleven, Hanl snel een brocliure bij je eigen universiteit.

Is 'ie daar op? Bel of schrijf dan de Nufïic. Afdeling Vooriichting, Postbus 29777, 2502 IT Den Haag, tel, 070 ■ 425 02 07, fax 070 ­ 426 02 29

iiffic Nederhindse organisatie voor i onwerkins in hei hoger ondt­rwijs

U N I V E R S B B I , 7. NOVEMBER 1996

Faculteit

plaatsvinden in YZ 10 Responsiecollege collectief ar­ Het intensieve werkcol beidsrecht lege S t a a t s r e c h t B d a t Op 18 dec 1996 zal er een respon normaal plaatsvindt op siecoUege collectief arbeidsrecht dl van 13 45 15 30 uur in worden gegeven Dit college vindt A 187 zal op 19 nov a s plaats van 15 45­17 30 u u r in C Z eenmalig plaatsvinden in 112 AZ 116 Handelsrecbt fiscalisten

A

voor Prof.mr.

Het intensieve werkcol lege WC 1 B dat normaal p l a a t s v i n d t op di v a n 13 45 15 3 0 m A Z l l l z a l op 19 nov a s eenmalig plaatsvinden in AZ 9 Hoorcollege lijk recht A

Burger­

I v m de Dies natalis zal het hoor college Burgerlijk recht A dat nor­ maal plaatsvindt op do van 15 45­ 17 30 uur in CZ 101, op do 21 nov a s eenmalig 2 uur eerder plaatsvin den, dus van 13 45­15 30, ook in CZ 101 Capita recht.

selecta

B.S .

Frenkelprijs

Sociale Wetenschappen

Wetenschapsfilosofie

Roosteiwiizigmg De colleges van De vakgroep Sociaal recht en Socia dl 12 11 18 00­19 15 in A Z l 15 en Ie P o l i t i e k v a n de F a c u l t e i t der vr 15 1113 45 15 3 0 i n C Z 1 0 1 g a a n Rechtsgeleerdheid van de KUB heeft met door In de plaats hiervan gaan de Prof m r B S Frenkelprijs inge­ de colleges een week langer door dan steld ter aanmoediging van studen gepland ten tot het schrijven van scripties op het gebied van het arbeidsrecht en/ of sociale zekerheidsrecht Studen Propaedeuse S P Y ten waarvan de scriptie m e t t e n Decembenoets psychopathologie m m s t e een acht is gewaardeerd en Dagstudenten, die m het kader van van wie de afstudeerdatum voor 1 hun propaedeuse het vak Psychopa nov 1996 lag, kunnen hiervoor in thologie nog m e t hebben afgerond, aanmerking k o m e n Nadere info mogen bij wijze van uitzondering vindt u in de elektronische Univers, deelnemen aan de toetsgelegenheid webpagina Facultaire Mededelin voor a v o n d s t u d e n t e n op 17 dec gen Opgave via de groene opgavekaart is verplicht Afstudeerscriptie schrijven bij de vakgroep privaatrecht

Burgerlijk

BOW

Studenten die een privaatrechtelij­ ke afstudeerscriptie willen schrijven k u n n e n zich a a n m e l d e n bij m r M A B Chao Duivis, tel 013 5342318

Technologie, beleid en samenleving 1996/1997 Studenten die deze cur­ Dit keuzevak wordt komend voor sus m febr '97 gaan volgen dienen jaargegeven Aanmelding voor deel zich voor 15nov v i a h e t B O C ( S 13) name aan de cursus kan vanaf nu m te schrijven voor de reader Deze plaatsvinden bi) het secretariaat van zal circa f 55,= gaan kosten De af de vakgroep Privaatrecht, kamer Y Studentstages privaatrecht name is na inschrijven verplicht' 256, tel 4662281 U wordt verzocht Studenten die in het lopende coUe zich voor 1 dec a s aan te melden Openingstijden BOC Met ingang opdat de vakgroep op dit ti|dstip een gejaar i h k van het vak privaatrecht van 1 nov zal het BOC geen vaste goede inschatting kan maken van een stage in advocatuur of bedrijfs­ openingstijden meer hanteren In het aantal te drukken exemplaren leven willen lopen, k u n n e n zich plaats daarvan zal door docenten in van de bi| het vak behorende sylla melden bij m w mr B Nieskens­lsp het college bekend worden gemaakt bi Nadere info vindt u in de elek hording Dit kan schriftelijk, ofwel op welk tijdstip via het BOC coUe tronische Univers, webpagina Fa telefonisch op ma endi tussen 9 en gemateriaal wordt uitgereikt D a t cultaire Mededelingen l O u u r l t e l 040 2441637) Men kan geldt ook voor inschrijvingen voor zich ook opgeven op het secretariaat practica van de vakgroep Privaatrecht Een Vergelijkend bestuursrecht uitnodiging voor een oriënterend Prop. S OC, AS Z en BOW gesprek volgt Het college Vergeli|kend bestuurs recht dat normaal plaatsvindt op do Eezsteiaais overleggroep 1996/1997 van 13 45­15 30 zal in QZ 105, zal Vier keer per jaar, na afloop van een op 14 nov a s eenmalig plaatsvin blok, spreekt een vertegenwoordi den in AZ 05 ging van de eerstejaarsstudenten (de

De memoberichten zijn bedoeld voor studenten en gezelligheidsvereni gingen plus instituten en afdelingen welke ac tiviteiten ontplooien op het terrein van cultuur, ontspanning en sport Hou het kort en bondig De redactie behoudt zich het recht voor berichten in te korten Inleveren donderdags tot 13.00 uur. Niet 'swoensdags. Co­ pij aanleveren In wp 5.1.

Univers op het net

ganiseerd door A tort et a travers De start IS om 15 30 u u r en 's avonds zal er aansluitend een feest ter so cieteite plaatsvinden Op wo 13 nov kan iedereen z'n longen uit het lijf zingen op de AHC­cantus Dit jaar zal deze in Wageningen zijn bij ons zusje Fransicus Kaarten zijn bij de Senaat verkrijgbaar en kosten m clusief een pul en twee consumpties slechts 10 gulden Bij genoeg animo zal er een bus rijden Do zal het dis puut Punch wederom een flipper­ tournooi neerzetten Diegenen die zich hebben ingeschreven voor de Papenrock cd k u n n e n deze bij de Senaat afhalen Op 28 nov vinden de voorrondes plaats voor het vierde AHC Songfestival Uiteraard zullen de beste nummers op de nieuwe C D komen Overwin je plankenvrees en ding mee naar die begeerde eerste plaats

Vaaaf deze week zi/n delen van de memopagina's ook te raadple­ gen op het KVB­Web. Tol 6 de­ cember wordt er proefgedraaid met de electronische Univers. De informatie in de gedrukte versie zal de komende tijd korter en zakeli/k worden, in de elektro­ nhche versie kunnen verenigin­ gen meer informatie kwi/t en met links verwijzen naar andere bron­ nnen.

U vindt Univers door met het pro­ gramma Netscape naar de home­ page van de KUB te gaan, eerst Nieuws en evenementen aan te klikken en vervolgens Nieuws.

Vanavond, do 7 nov, k u n je lekker komen dansen op het pand tijdens deSwingavond Di 12nov iserweer een ouderwetse Kei­zum avond, met alternatieve muziek en lekkere hap jes Die avond begint ook het killers pel Kun je jezelf er niet toe zetten m de boeken te duiken' Doe dan mee m e t de Opstap, de studiebegelei­ dingscommissie van Plato ledere ma van half 1 tot 2 is er een bijeen komst in koffiekamer S Kom dus gewoon langs op deze tijd of neem even contact op met Koen van Gooi of Sander Wetzels Verder bestaat de mogelijkheid om je m te schrijven voor deelname aan de Batavierenra ce Deze zal het weekend van 25 apr plaatsvinden Kosten f 6 0 , ­ Verde re info + inschrijvingbij het bestuur Interesse in zo'n supermooie unie ke Platojas' Schrijf dan je naam op de voorlopige inschijflijst die op het pand hangt Bij voldoende belang stelling k o m e n er jassen (kosten ongeveer f 50, ­)

VIdar

•»­lf

Studentenverenigingen

T.S.C. 'St Olof' Vandaag (do 7 nov) vindt de jaarlijks terugkerende autorally plaats, geor

U N I V E R S fgfi,

Plato

NQip;fBSR 19%­

Vanavond, do 7 nov , organiseert Vidarhuis de Koestraat het jaarlijk se Smartlappenfestival Waan je Andre Hazes en doe m e e ' Natuur­ lijk zorgt de Q D weer voor een heer lijke maaltijd, inschrijven tot 16 00 uur op de loods Tevens is er deze avond een bijeenkomst voor oudere­ jaars competitieroeiers (Club 8/4), informatie bij de Assessor Za 9 nov vinden de Asopos Na­

teren (Let wel') Deze presentatie Inschrijvingen cursussen 2e se­ Eerstejaars Overleg Groep) samen vormt een verplicht onderdeel van ntester met de betrokken docenten over alle het VTW curriculum Diegenen die zaken die op het onderwijs betrek­ Vanaf ma 11 nov kunjejeinschrij nog geen presentatie hebben ver king hebben Het is zeer waardevol ven voor de keuzevakken van het 2e zorgd en voor 30 5 1997 zullen af voor docenten om van s t u d e n t e n semester De inschrijfformulieren studeren dienen zich voor 25 nov hun m e n m g te horen over de ver liggen in de kast op de gang bij Bu in te schrijven Inschrijflijsten h g zorgde cursussen Ze gebruiken de reau Onderwijs en Onderzoek |B opmerkingen en suggesties van stu gen klaar op het secretariaat S237 208) Formulieren inleveren voor 1 denten bij de herziening van h u n Belangstellenden kunnen zich van dec m de brievenbus FdL bij kamer cursussen, de keuze van literatuur, af 26 nov voor de workshops in B 208 Het concept collegerooster detentamenopgavenetc Voor jezelf schrijven op het secretariaat Voor voor het 2e semester staat in de stu is het een nuttige en leerzame erva meer mfo Pascale Peters tel 013 diegids ring om eens op een andere manier 4 6 6 2 5 2 7 of L i s e t t e Hegge t e l m e t m e d e s t u d e n t e n en docenten 4662895 van gedachten te wisselen over het onderwijs Dus geef je op voor het Prof.mr. B.S .

Frenkelprijs EOG l i d m a a t s c h a p 1996/19971 Aanmelden bij de secretaris Drs De vakgroep Sociaal recht en Socia A n n e t H a h n , P 3 1 7 (tel 0 1 3 ­ Ie P o l i t i e k v a n de F a c u l t e i t der Wijsbegeerte 4662088) Rechtsgeleerdheid van de KUB heeft de Prof mr B S Frenkelprijs inge steld ter aanmoediging van studen VTW ten tot het schrijven van scripties op het gebied van het arbeidsrecht en/ Wijzer Special exam for foreign students of s o c i a l e z e k e r h e i d s r e c h t S t u attending course mternationahza denten waarvan de scriptie m e t ten Vanaf heden is de nieuwe periodiek tion of culture', first semester 1996/ van de Faculteit der Wijsbegeerte, minste een acht is gewaardeerd en 97 het blad Wi]zei, door studenten af van wie de afstudeerdatum voor 1 Foreign students, who currently at­ te halen op het secretariaat, kamer nov 1996 lag, kunnen hiervoor in tend the course "Internationaliza P 2 221 aanmerking k o m e n Nadere mfo tion of Culture", can take a special vindt u in de electronische Univers, written exam on Monday, Decem webpagina Mededelingen facultei b e r 9 , 2 00 5 00 PM, in room SZ 23 ten Filosofie van de kunst Studiedag Vnietijdwetenschappen In h e t tweede s e m e s t e r zal door presentatie leerprojecten en presen Michael N e w m a n (afkomstig van taties afstudeerders Slade School of Fine Art, University Op ma 9 dec organiseert de vak College London) het college 'Filoso groep VTW de eerste studiedag van fie van de kunst' gegeven worden het academisch jaar '96 '97 Deze Letteren Dit vak wordt aangeboden als vrij dag IS bestemd voor alle studenten keuzevak in het specialisatiedocto VTW, docenten en andere belang raal Het college zal verzorgd wor stellenden en bestaat uit twee delen den m het Engels en wel op dinsdag Van 9 00 tot 13 00 zullen de twee middag van 13 45 15 30 uur inzaai lopende leerprojecten in zaal YZ 4 Filosofie van de kunst CZ 106 Voorlopige cursusmhoud worden gepresenteerd met als on "Art after the end of art" According derwerp 'Startende ondernemers m Zie onder wijsbegeerte to Hegel 'Great art is a thing of the de vrijetijdsector' begeleid door past', but art continues to be made Henriette Derks, resp 'Toeristische Mentoraat propedeuse and presented, it lives on What is images van Costa Rica en Kenia' be t h e condition of this 'living on'' geleid door Rene van der Duim Letop wijzigmgvoorgroep 1 Eerst How does It relate to the modern or Vanaf 13 00 tot 17 00 vinden m de volgende mentorbijeenkomst groep postmodern condition' How does zalen QZ103, QZ104, QZ201, 1 21­11 96, 13 45­14 45 m P Z 210, art today concern itself with ethics QZ202 en QZ206 afstudeer work groep2 15­11 96, 11 30 1 2 3 0 i n B and m e m o r y ' We will read texts by shops plaats Studenten VTW in de 228, groep 3 14 11 96, 13 45 14 45 Kant, Hegel, Adorno, Derrida, Lyo laatste fase van het afstuderen wor m PZ 210, groep 4 14 11 96, 13 45 tard, Blanchot and Deleuze den geacht hun onderzoek te presen 14 45 m SZ 101

jaarswedstrijden plaats op de Bos­ baan in A m s t e r d a m Wedstrijd roeiers en compie

Studieverenigingen

TAOP TAOP organiseert een lezing Radi cale organisatieverandering Busi ness Proces Redesign Is de "hype" gebakken l u c h t ' Een presentatie en levendige discussie m e t dhr Maai kei Klem Klouwenberg, Arbeids en Organisatiepsycholoog en oprichter van het adviesburo BPR Groep Ne derland te Utrecht D a t u m di 19 nov Tijd 19 30­21 15 uur Plaats Y Z 3 Kosten gratis voor leden en f 2,50 voor met leden Ook voor deze lezing inschrijven op de TAOP ka mer in R12, of tijdens de A&O col leges Juristen 2000 Rechtenstudenten opgelet' Pak jul lie agenda's en noteer de volgende belangrijke datum 12 nov Op deze heuglijke dag zal de maandelijkse Algemene Vergadering van Juristen 2000 gehouden worden m cafe De Boventuin (boven cafe De Voortuin) om 20 00 Tijdens deze vergadering zullen er allerlei zaken besproken worden die in de faculteit aan de orde zijn en na afloop gaan we nog gezellig borrelen Heb je interesse om een vergadering bij te wonen of wil je wat meer informatie over Ju risten 2000' Bel dan onze voorzit ster Yvonne (013)5365883 of Ange­ hna (013)4560307' Mercurlus Op dl 19 nov organiseert Mercurius de Finance Day, sprekers van ABN A M R O , IRIS, U n i l e v e r , P h i l i p s , KPN en KPMG Corporate Finance vertellen over hun beroep Inschnj ven en inleveren van je c v voor de business­lunch is mogelijk t / m do 7 nov (vandaag) Studenten die niet willen deelnemen aan de business lunch kunnen inschrijven tot en met dl 19 nov Wij zijn dagelijks tus sen 11 OOu en 16 OOu te bereiken op kamer R 7, tel/fax 466 29 92

Faculteit

Faculteit

Complex

Steps

m Y309

13 Nov naar de film 'Leaving Las Vegas' die wordt gedraaid door Ci nema Complexleden kunnen voor f 2,50 hier naartoe Na de film z m in een feestje'Dat kan Complexiseen van de verenigingen die meedoet aan het studentenfeest in Kadance 13 nov vanaf 22 00 Samen m e t ver­ schillende verenigingen uit Tilburg, met alleen van de KUB, gaat het een groot feest worden Kaarten kosten f5, en zijn verkrijgbaar bij de Com plexkamer R8 14 N o v organiseert Complex een lezing van de AA, dit naar aanleiding van de film van 13 nov Complexle den kunnen hier gratis naartoe

Wo 13 nov kunnen alle levensge nieters hun lol met op als we die dag afreizen naar de Trappisten Bier Brouwerij mBerkel­Enschot Leden f 10, en met­leden f 12,50 wat goed IS voor 2 bokalen Trappistbier In schrijven bij STEPS, k a m e r R14, graag voor 8 nov Vertrek om 13 30 vanaf Tilburg CS m e t fiets (15 m i n rijden) Aansluitend eventueel bik ken in de stad en borrel in MiUer Time vanaf 21 OOu Mis deze borrel met' De week erna is er, aansluitend op het college gokgedrag van dhr Groenland (di), op wo 20 nov een excursie naar Holland Casmo Eind hoven Die avond krijgen we uitleg over de aanpak tegen kansspelver slaving door Holland Casino bv, en IS er daarna ruimte om er lustig op los te gokken Entree gratis Aan­ vang 19 OOu, dus 18 05 aanwezig op perron naar E'hoven of om 18 45 voor de deur van het casino wach ten Schrijf je ook hiervoor snel m Inschrijflijsten hangen naast de deur van R14 Voor vragen, sheets etc altijd R14, dl 12 30­13 30 en do 14 00 15 00 of bel 4662993

ViTE International

SBiT De studiereis medio juli zal gaan naar Ierland Tentamenbundels zijn te krijgen op de SBIT kamer Di 5 nov IS er een excursie naar Heine ken Kom op 11 nov een biertje drin ken op het begm van carnaval op de oude vertrouwde SBIT borrel vanaf 21 3 0 u u r i n K a n d i n s k y wo 13 nov zal RAET een workshop geven over RAD op de KUB Inschrijven op de SBIT kamer, kosten f 7,50 di 19 nov vmdtdeuitreikingvandeScrip tie Artikel Prijs plaats om 16 00 uur i n S Z 17 w o 2 0 n o v i s e r e e n s y m p o sium ism Isabest over EDP­Audit om 15 45 uur in A Z l 16 do 21nov IS er een debat met Chriet Titulaer van Studium Generale ism SBIT WO 27 nov IS er een case van ABN Amro in Amsterdam incl lunch en borrel, kosten f 5, Inschrijven op de SBIT k a m e r Voor de m e e s t e a c t i v i t e i t e n v a n SBIT is h e t n u mogelijk om je m te schrijven via internet Denk eraan om je contribu tiegeld '96/'97 a f 20,­ op tijd over te m a k e n C o n t a n t betalen op de SBIT kamer R 21 kan ook Heb je nog kleine wetenswaardigheden of ande re gein voor m de Informail, stuur dan een mail naar SBIT@ kub nl Vanaf nu zijn er SBIT rugbyshirts te koop op de kamer voor f 25, Als je langs wil komen op de kamer, op ma t/m vr IS er altijd iemand aanwezig van 10 00 uur tot 15 00 uur Als je als vereniging of gewoon voor jezelf een internet pagina wil, meld je dan aan op pagina h t t p / / s t u w WW kub nl 2080/misc/new Bezoek ook eens onze homepage op http // stuwww kub nl 2080/­sbit en kijk naar onze posters in de glazen gang

Op 28 nov gaan wij onze grenzen weer verleggen S t u d e n t e n met 'Minds over Borders' kunnen dan mee op excursie naar Dusseldort Hier zullen we verschillende bedrij ven gaan bezoeken Iedereen die mee wil kan zich inschrijven op de VITE kamerR15 Wil je graag een congres organiseren, kom dan ook even langs op de VITE k a m e r Er is nog een p l a a t s j e vrij m de congres commissie ledere dag van 10 30 tot 12 30 kun je terecht op kamer R15 AiESEC

Carriereweek< De Carriereweekis van ma l l t / m v r 15 nov Als je je hebt opgegeven en je hebt je rooster opgehaald, dan weet je precies waar en h o e laat je overal moet zijn Mochtjenutochnogvragen hebben kom gerust even langs op kamei R19 Kamers in onderhuur AIESEC kan altijd tips gebruiken over tijdelijk vrijkomende kamers ELSA om in onderhuur te doen Het hele jaar door zijn er namelijk buiten landse stagiaires in Tilburg, die In de herftsvakantie zijn 22 ELSA­ graag op jouw kamer willen passen leden naar Londen geweest Voorde Dus en jij betaalt geen huur en een deelnemers is er do 7 nov een bor­ stagiaire is onderdak rel om even na te praten en de aller Workshop Mckmsey a> Companj mooiste foto's uit te wisselen Do Het gaat om workshops van een dag 31 okt was er de maandelijkse bor die plaatsvinden in februari 1997 * rel voor alle leden Deze avonden lokatie IS Amsterdam en de work zijn de perfecte gelegenheid om met shop zal bestaan uit een ochtend en iedereen van de ELSA Tilburg fami h e kennis te maken onder het genot m i d d a g g e d e e l t e ' s Morgens zjl van een drankje ^Een echte aanrader meer passief zijn en 's middags mttt voor degene die buiten de nieuws­ actief De dag wordt afgesloten met brief ook a n d e r e n i e u w t j e s w i l t een borrel en een dmer Als je ge» horen Voor vragen en aanmeldingen teresseerd bent, k o m dan een m k u n je terecht op ons spreekuur, schrijfformulier en een infornn iedere dinsdag van 12 45 tot 13 45 tieboekje van McKinsey halen bil

studieboeken KUB

uit voorraad leverbaar

Gianotten

■)

Boeken, CD's & Muhunedia Studen tenboekhand el Prof VerberneiMn 100 Tilburg Td (013) 4651111 Fix (013) 4635404 E­mail Giinacadigeuronet nl Hoofd ves:i ging EmmapiiMgc 17Tilburg Tel (013) 4651111 fut (013) 5355962 E­mail Giaiwmma@ euronet nl

AIESEC Informatie Wil )e verder nog infor matie over de activitei ten van AIESEC Tilburg kom dan ook langs op de AIESEC k a m e r ( R 1 9 | tussen 10 00 12 00 uur of tussen 14 00 16 00 uur Bellen kan uiter aard ook op telefoon nummer 013 4662573

schri] het 2e en Bu k|B voor 1 kamer ooster stu Isabest

De volgende borrel zal een Sinter klaasborrel zi)n en zal op di 3 dec plaatsvinden Bedrijfsbezoek naar Deloitte & Tou che Vandaag zal er een bedrrjfsbe zoek naar D e l o i t t e &. T o u c h e in Eindhoven worden georganiseerd Het programma zret er veel belo vend uit Er zal zelfs een bezoek plaatsvrnden naar een client van Deloitte & Touche'Voor Isabest leden zi|n bedrijfsbezoeken gratis, voor niet leden f 5, Bedrrjfsbezoek Moret Ernst & Young op21nov zal er een bedrijfsbezoek naar Moret Ernst & Young te Eindhoven worden gehouden Dit bedrijfsbezoek zal m het teken staan van EDP audrt Voor meer informatie kun je terecht op de Isabest kamer R18 Bedrijfsbe zoek naar Price Waterhouse op 28 nov zal een b e z o e k naar Price Waterhouse worden gebracht Wil je meer weten over bedrijfsbezoeken, die georganrsseerd worden door Isa best, kom dan eens langs op de Isa best kamer en schrijf je m ' Voor Isabest leden zrjn bedrijfsbezoeken gratis, voor ntet leden f 5, EDP audit symposium Heb jij het sym posium over EDP audit al m je agen da gezet' Dtt symposium zal plaats vinden op wo 20 nov om 15 45 tot ISOOuur o p d e K U B r n A Z 1 1 6 e n wordt georganiseerd door isabest en Sbtt Inschrijven is niet nodig en iedereen is welkom Wil je meer informatie' Kom dan naar de Isa best kamer (R 8|'

door

TEV Aanstaande wo is er weer een TEV feest' En zoals de ervaring ons heeft geleerd, zal de Sport , Borrel en Feestcommissie er zorg voor dragen dat het een groots bal wordt Een bami bal om precies te ztjn, daar het een feest betreft met een Oosters tmtje Komt dus allemaal, studen ten en docenten, actieve leden en niet actieve leden, op wo 13 nov vanaf 21 30 uur naar Cafe UIT voor een leuke "Oosterse" avond Als je iets wilt gaan doen bij de TEV, maar je weet nog met wat, dan is dit te vens de ideale gelegenherd om eens rond te kijken en jezelf te laten in formeren Tot woensdag'

grenzen en met dan Idort bedril die mee VTTE congres langs nog een ongres 30 tot R15

Mak

Op do 21 nov IS er weer een spette rendECO feestin't Noorderhgtmet de Party Animals" Met bekende nummer 1 hits als Aquarius, Have you ever been m e l l o w en Hava naquila Voorverkoop di 19 nov in de kelder van gebouw A van 12 00 tot 14 00 uur En wo 20 en do 21 nov i n d e m e n s a v a n l 2 0 0 t o t l 4 00 uur Prijs f 7,50 Maximaal 5 kaar ten per persoon, op vertoon van KUB kaart'

ereweek is Alsieie ­ rooster waar t zi)n hebben kamer gebruiken kamers Het hele buiten urg die passen

en Hermans gemist, zorg dan dat je aanwezig bent bij de volgende lezin gen * 14 nov profD Mccloskey van de universiteit van lowa ■ 20 nov dhr Geelhoed van Min van Econ Zaken HIJ IS er weer, de eerstejaars excur sie en wel op 13 nov naar Oranje boom Eerstejaars neem deze kans en maak je eerste excursie mee' Inhet voorjaar 1997 bestaat Efact 10 jaar Dit tweede l u s t r u m zal niet opgemerkt voorbij gaan De week van 17 21 mrt staat bol van de ac t i v i t e i t e n , die voor i e d e r e e n toegankelijk zijn, met op 18 mrt een lezing en 19 mrt een optreden van TheoMaassen Neukhetsysteem De week wordt besloten met een grandioos gala Hou deze week vast vrij en let op de mschrijfdata m de Umvers Meer info EFACT R1/R2 tel 4662991 Interesse om actief te worden, kom langs op de EFACT ka mer (Rl/R2| en vraag naar Frank of Gijs, want wij zoeken nog mensen voor de nieuwe congrescommissie en voor verre reizen

Er komt weer een gezellig dagje uit een dagje naar A n t w e r p e n ' Deze excursie vindt plaats op do 28 nov '96 L i j k t h e t j e l e u k o m o o k n o g i e t s naast je studie te d o e n ' Priontijd zoekt nog actieve leden voor een lustrumcommissie, want volgend jaar bestaan we 10 jaar reden voor feest Voor meer informatie kom naar de Prioritijd kamer R 10, in loopuurtjes ma w o v a n 12 30 13 30 uur of mail ons Prioritijd@ kub nl input Het IS zover O p w o 13 nov organi seert de TWP commissie de eerste TWP feest in Kadance, het nieuwe Tilburgse Studentenfeest Gave acts en strakke muziek De deueren van Kadance gaan om 22 00 uur open Kaarten zijn te koop op dl e n w o in de mensa vanaf 12 30 uur en aan de deur De Smeetsl<ring Wo 13 nov organiseert de Smeets­ kring m samenwerking met het Fis caal I n s t i t u u t Tilburg een lezing over het Belastingrecht in de Vere nigde S t a t e n v a n A m e r i k a Een internationaal getint sprekersduo zal het Amerikaanse systeem be lichten, waarna er de mogelijkheid geboden zal worden om over het zojuist vertelde nog wat na te pra ten tijdens een borrel Erg interes sant en daarom een must voor iede­ re fiscalist' Het geheel zal om 19 30 uur beginnen in AZ 6 |onder voorbe houd) Op do 21 nov gaat T F V " D e S m e e t s k r i n g " op bezoek bij KPMG Meijburg & Co te Amstel veen Als je wil weten hoe een echt k a n t o o r werkt, is dit een m o o i e gelegenheid om dat te ondervinden Inschrijven op de kamer (R9| tijdens de m l o o p u r e n (11 30 13 30 u u r | Dan nog dit op di 26 nov is er al w e e r de d e r d e L e d e n b o r r e l in l'Industrie Aanvang 21 30 uur Als je met bij de borrel bent bent, mis je toch echt iets en dat zou jammer zijn

Versot

een das 1997 De de work htend en ­ rgens zsl ddagsmeei ten me' jegew een in nfornia halen bi!

Integrand Ben je nog steeds op zoek naar een stage' Kom voor meer informatie naar de Integrand k a m e r en kijk meteen in onze openstaande op arachtenmap voor de andere op drachten die we hebben Schrijf je gi^atis in' I ntegrand, k a m e r R23, geopend van ma t/m vr van 09 30 12 00 en van 14 00 17 30 4 Efact De lezingencyclus van Efact is weer s Mgonnen Heb jij de lezing van de NS

I

Polis Op 12 nov IS er weer een Pohsbor rehnMarijnen En op 2 9 nov is het dan zover de Landelijke Onder zoeAsDügmet als thema 'informa tisering m het Openbaar Bestuur', die door Polis en Juribes samen ge organiseerd is De kosten bedragen voor KUB s t u d e n t e n f 25, Meer informatie en inschrijven in R i l WIJ zijn op vr 8 en ma 11 11 geslo ten^ Voor de rest van de werkdagen IS de p o l i s k a m e r geopend t u s s e n 12 30 ISOOuur

voor propedeuse studenten die zich willen heroriënteren op hun studie keuze Middels theorie, opdrachten en gesprekken wordt ingegaan op je keuzeprobleem De cursus is erop gericht dat je meer inzicht krijgt in eigen interesses, ambities, kwalitei ten en mogelijkheden Ook zal wor­ den ingegaan op het keuzeproces zelf en zal a a n d a c h t worden ge s c h o n k e n aan h e t o r i ë n t e r e n op andere mogelijkheden De cursus gaat van start bij minimaal 6 deelne meers De cursus telt 4 bijeenkom sten en zal worden gehouden op ma m i van 14 30 17 00 uur in ge bouw N, kamer 23 De data zijn 18, 25 nov en 2, 9 dec 1996 De trai mng wordt gegeven door de studie en b e r o e p s k e u z e a d v i s e u r van de KUB mw Petra van Nimwegen

Studium Generale

ongeveer 1500 man aan mee doen Ben je ook van harte welkom De c o m m i s s i e begint ongeveer eind nov met de organisatie voor de 14e editie van de Copy & Co Hart van Brabantloop

Ben je een fanatiek badmintonner of sla je liever af en toe relaxed een shuttletje over' In beide gevallen is Sauron de vereniging voor JOU Kom dinsdagavond eens langs om mee te doen of om aan de bar te hangen Naast badminton heeft Sauron na tuurlijk nog meer te bieden, zoals de pool/snookeravond (18 nov ), het Sauronfeest (dec ) en het Sauron w e e k e n d Meer i n f o ' Bel Corine (4634358) of mail M Widdersho ven@kub nl (Martijn) Verder wor den er nog dames gezocht om com petitie te spelen, bel hiervoor Jorg (5427779)

De volgende beleggmgsvergadenng wordt gehouden op dl 12 nov in het Boulevard Cafe te Tilburg Ben je geïnteresseerd kom dan gerust eens langs Laat wel even weten dat je komt Rob 013 4671923 en Marcel 073­6561108

Cicero Dl 12 nov om 20 00 uur vindt de Algemene Leden Vergadering plaats in cafe Marijnen Vanaf 19 30 uur zullen daar de relevante stukken ter inzage liggen Na afloop van de vergadering zal er, als er nog genoeg tijd IS, een begin worden gemaakt met de interne voorrondes voor het debattoernooi van 23 nov Kom dus allemaal je stem laten horen' NiP/SPS Op 12 n o v w o r d t er door h e t NIP SPS platform Tilburg in samen werking met TAOP een lezing ge organiseerd over A&O psychologie verzorgd door het GITP De lezing zalplaatsvindeninSloml3 30uur De toegang is gratis voor NIP SPS leden en TAOP leden en voor met leden is de toegang f 3,— Voor in schrijvmg en meer informatie kun je bellen m e t H e l e n M i c h i e l s e n (0162­431489)

Studenten

NSK

ichtiius Wil je een keer een kijkje nemen bij een christelijke studentenvereni ging, kom dan langs op onze open avond op do 14 nov Verder wordt er voor jou een heerlijk diner bereid en na afloop is er tijd om nog wat te borrelen en na te k e u v e l e n Het enige wat je mee hoeft te nemen is jezelf en f 7,50 Je bent welkom van af 18 30 uur op Diedenksdreef 14 (een zijstraat van de Goirkestraat)

iVlarl<eting Associatie KUB

JST in Rechte Ma 18 nov hopen we alle JST leden en andere balangstellenden te ont moeten op de JST m Rechte borrel in 'de Stomerij' Vanaf 20 30 kan je daar genieten van drank tegen een gereduceerde JST prijs en natuurlijk wordt het weer heel gezellig Be there' Deze week en volgende week

14 Nov lasergamen in The Force ' Geef je nu vast op bij Luuk (544399 5) of Desiree (4638522) Geinteres seerd m korfbal' Kom dan eens langs op de tramingen( *) in het Sporteen t r u m en m a a k k e n n i s m e t onze mascotte Alf '

Geopend op werkdagen van 9 00 22 00 uur

Parcivai (atietielc)

Sport

Paardrijden Op do 14 nov (en dus niet 7 nov ) zijn de clubkampioenschappen In schrijven kan bij Freek En do 21 nov isdeALV Voor meer informa tie bel Freek 4672920 of Monique 5351327

< ^ . PENDRAGON

Batavierenrace De Koffer

Houd wo 13 nov vrij m je agenda, want dan organiseert de MAKUB in het kader van ons tweede lustrum 'Het Uitstadfeest' Voor MAKUB leden is het feest gratis, voor niet leden kost het slechts f 2,50 Dit alles zal plaatsvinden m cafe De Uitstad

Hier m Tilburg beschikken wij vast over vele u i t m u n t e n d e sporters Voel JIJ je aangesproken voor een bepaalde tak van sport Kijk dan of er dit jaar een NSK wordt georgani seerd, die in jouw talentcategorie thuishoort Misschien is NSK Atle tiek Cross 9 feb te Nijmegen, NSK Schaatsen all round begin feb te Enschede, NSK Schaatsen Sprint 28 feb te Groningen, NSK Tafeltennis 16 mrt te Tilburg of NSK Schermen 28 mrt te Maastricht iets voor JOU " ' N a t u u r l i j k w o r d e n er nog m e e r NSK's georganiseerd in 1997, daar van houden we jullie middels deze berichtjes op de hoogte Verdere m formatie + de 50% korting als je in het bezit bent van een sportkaart zijn te verkrijgen bij Pendragon

Is e c o n o m i e een ' h a r d e w e t e n schap' Economen werden door een paar van hun grootste leermeesters (Samuelson, Tinbergen) verleid tot slechte intellectuele gewoonten In navolging van Samuelson willen economen voortdurend vertoeven m een theoretische wereld Te zelden kijken ze naar de wereld buiten het venster van de studeerkamer in het verlengde hiervan ligt de erfenis van Tinbergen het idee van de maakba re samenleving Wat is er zo slecht aan de maakbare samenleving' Het probleem is dat mensen in essentie onvoorspelbaar zijn Haar stelling name treft het hart van de moderne economische wetenschap en laat ook de Tilburgse e c o n o m e n niet onberoerd Twee van hen de hoog leraren Nijman en Uhlig nemen de handschoen op en zullen McClos keys kritiek trachten te pareren Programma (i s m Efact) Do 14 nov 13 30 15 0 0 u u r , z a a l Y Z l "De ondeugden der economen" Referaat door Deirdre McCloskey (Tinbergen leerstoel EUR, hoogleraar Umversi teit van lowa, USA) Co referaten door T h e o N i j m a n (hoogleraar E c o n o m e t r i e v a n de f i n a n c i ë l e m a r k t e n , KUB) H a r a l d U h l i g (hoogleraar Macro economie Cen tER, KUB) V o o r z i t t e r Aart de Zeeuw (hoogleraar Kwantitatieve economie KUB) De voertaal tijdens dn programma is Engels Expositie 'Boekkunstenaar Harry Vlamings' 1 t/m 29 nov '96 Locatie bibliotheek KUB Geopend op werkdagen van 9 00 21 30 uur Expositie Tekeningen van Jochem de Chêne' 1 t/m 26 nov Locatie aula foyer KUB

Braga (sctiaatsen) Leren schaatsen op n o r e n ' Doe mee aan een schaatsclinic op do 14 nov Braga organiseert deze clinic spe ciaal voor jou op de ijsbaan in Eind hoven We vertrekken om 12 31 uur van Tilburg CS naar Eindhoven Nog vragen' Bel dan Froukje (5445916) of Rachel (4681234)

iMeimac (l(orfbal)

Ananta Op wo 6 nov repeteren we weer vanaf 19 30 uur Heb je zin om mee te spelen of om eens een kijkje te nemen op een van de repetities, bel dan naar Suzanne 013 4682645 of Kirsten 013 5369823

Iedereen die geïnteresseerd is in De Koffer kan tientjeslid worden, bel even naar De Kofferkamer om je op te geven' Tel 013 4663228 of kom even langs op het Koffer spreekuur m R 35 op do van 13 00 14 00 uur

Studenten Advies Bureau

Cursus voor twijfelaars Het Studenten Advies Bureau orga niseert dit jaar weer een cursus voor twijfelaars Deze cursus is bedoeld

Maandag Indische kerriesoep of chinese groentensoep hamlapje of roomburger met champignonroomsaus koolrabi a la crème of poestagroentenmix frites of gekookte aardappelen veg. cajun carne-vletnamese saus luxe biefstuk tartaar met spek en uien-garnl

Dinsdag

ECCO/TEV Ook dit jaar organiseert ECCO weer samen met de TEV de Beste Docent Verkiezing, waarbij de studenten h u n docenten kunnen beoordelen De opzet is dit jaar echter veranderd N u wordt namelijk elke docent(e) in zijn/haar eigen college apart beoor deeld, waardoor we nu, m tegenstel ling tot vorig jaar, bij elk college evaluaties houden

menu Periode 11 t/m 15 november

Sauron (Badminton)

De Ondeugden der Economen Prioritijd

Marge

Versot zoekt mensen voor de redac tie van het nieuwe verenigingsblad Hierbij gaat het vooral om het m elkaar zetten van het blad Ook worden er m e n s e n voor de reis commissie gevraagd I n t e r e s s e ' Kom eens langs op het spreekuur Datisiederedi van 12 45 13 30uur Binnenkort begint de gezamenlijke poolcompetie van Versot en Sevio Wie durft' inschrijven m R17

vinden de excursies plaats naar de advocatenkantoren Op 20 nov om 20 00 zal mr J M Sjocrona een Ie zing houden over de strafrechtelijke advocatuur (plaats wordt nader be kend gemaakt) Kom langs op ons spreekuur om ma in R4 van 13 00 tot 14 00 of kom op 18 nov naar de borrel'

26 April 1997 wordtvoor de 25e keer deze estafetteloop van Nijmegen naar Enschede georganiseerd Een team met 18 heren en 7 dames is genoeg om de 175 km af te leggen Wil JIJ een team inschrijven, doe dit dan voor 30 nov bij Pendragon Inschrijfformulieren zijn aanwezig op de Pendragonkamer

Opza 9 nov organiseert Parcivai de Snertcross, deze wordt gehouden in de "Oude Warande" (de bossen ach ter de KUB) P r o g r a m m a dames 3500m om 13 30 uur, heren 3500m om 14 00 uur en heren 8000m om 14 30 uur Inschrijven kan op de dag zelf tot 20 min voor de start Kos ten individueel f5, en teams f 10, (p elke afstand 1 loper/loopster)

Woensdag franse peultjessoep of juliennesoep kippenlevertjes In madeirasaus met spekjes gekookte aardappelen-gestoofde witte kool of halve rookworst met stamppot boerenkool veg. ■ stamppot boerenkool met notenragout luxe: entrecóte met krwdenbotergarnl

Donderdag tomatengroentesoep of bloemkoolsoep halskotelet of hawaiburger met mosterdroomsaus crinkle frites of gekookte aardappelen spruitjes of flageolets met bonen veg.: champignonomelet luxe: varkenshaas met kerrievruchtensaus

Vrijdag minestronesoep of gebonden champignonsoep gebakken mosselen met ravigottesaus of shoarmaburger met zigeunersaus frites of gekookte aardappelen veg. ■ notengierstburger met zigeunersaus luxe: gegrilde zalmmoot met kruidenboter E l k e m ü f l v 17 00 i 7 45 uur i n d e gymzaal van de Jan Ligthartschool (het gymzaaltje a c h t e r / n a a s t het Sportcentrum) Iedereen met een sportkaart is van harte welkom' informatie wintersport

C>ill<ara (budosport) H e t W a l k m g D i n n e r vindtplaatsop dl 12 nov Opgeven hiervoor bij Y v e t t e of S u s a n (allebei t e l 4674476) Een dag later vindt de eerste demo stage plaats, nl PoCh'i Chua'n Dit is een zachte vorm van Wushu en gebaseerd op I Tjing, het Boek der Veranderingen D u s w o 13 nov kunnen alle sportkaarthouders gratis kennismaken met deze onbe kendere budosport, s avonds van 20 00 21 30u in Zaal 2B van het Sportcentrum

Voor iedereen die op wintersport wil gaan, maar eerst meer informatie over het skigebied en de apparte menten wil hebben, organiseert het Sportcentrum een informatieavond Op deze avond komt Sportura een diapresentatie geven van het skige bied en de appartementen Verder zullen de reisleider(s) aanwezig zijn om uit te leggen wat er allemaal mogelijk IS m e t de skireis Deze avond is wo 20 nov, 20 30 uur in het Sportcentrum iedereen is wel kom' B.A.P.

Commissieleden Commissieleden gezocht voor de Copy & Co Hart van Brabantloop Vond JIJ de Copy & Co Hart van Bra bantloop zo gaaf, dat jij het dit jaar wel wilt organiseren' Meld je dan aan op de Pendragonkamer of bel 4663012 Heb JIJ nog niets gehoord over deze prachtige estafetteloop, maar lijkt ben je wel geïnteresseerd een evenement te orgamseren waar

champignonroomsoep of erwtensoep gehakt in bladerdeeg of rosbief met augurk en vleesjus witlofsalade met ei, tomaat, ui en mandarijn of tuinboontjes met spek veg.. notengehakt In bladerdeeg luxe kalfsoesters m champignonsaus garni

Sl<igymnastiek Goed voorbereid op w i n t e r s p o r t ' Daar hoort ook een fysieke voorbe reidingbij Het Sportcentrum biedt de mogelijkheid om een ski gym nastiek training (■) te volgen Op deze training worden de spiergroe pen en bewegingen getraind die je op de wintersport veel zult gebruiken

Het Sportcentrum organiseert elk jaar enkele activiteiten buiten het normale sportrooster om Dit in het kader van het Bijzonder Activiteiten Plan (BAP) Zo zijn er m het verle den al survival weekenden, moun tainbike tochten, golf, jongleer en stijldanscursussen geweest en er is jaarlijks een wintersportreis Als jij nog een goed idee hebt dat in het kader van het BAP georganiseerd kan worden of als je een sport op het rooster mist, schrijf dit dan even kort op en geef het af aan de balie van het Sportcentrum )e kunt dan het beste vragen naar Michel

D R I V E R S EÉltiNo'v%!vjB^R­l'^9K'

Danielle Westenenk student Letteren stage in Mersin, Turkije.

Een teitst van vijfhonderd woorden intikken op deze computer: een ware uitdaging. Dit apparaat is zó traag, dat-ie volledig op hol slaat als je vijf seconden lang dezelfde toets ingedrukt houdt En dan het toetsenbord: het is net alsof je bij Hans van der Togt in Rad van Fortuin zit. Je moet gewoon gokken waat de leestekens staan. Waar Hans van der Togt echter de beschikking heeft over een Cindy (of is het weer Leontien?) die de juiste oplossingen omdraait, moeten wij 't zelf maar uitzoeken. Alle leestekens staan weliswaar op 't toetsenbord; ze komen alleen niet overeen met datgene wat op 't scherm verschijnt Een druk op de punt levert bijvoorbeeld een backslash op, en zo gaat dat bij alle leestekens. Het is ook onmogelijk om even snel een paar spaties terug te gaan met de pijltjes; daarvoor moet je een speciaal commando uitvoeren. Geduld is hèt sleutelwoord voor deze Turkse computer.

Dr. ing. Willem van Gtoenendaal, universitair docent BIK en Accountancy.

"Voor buitenstaanders is mijn bureau een puinhoop, JVII het maar voor mijn doen is het redelijk opgeruimd. Afgelopen vrijdag hebben we hier op de gang nieuw meubilair gekregen, en die gelegenheid heb ik benut. Zo heb ik de stapel rekeningen die ik als penningmeester van de vakgroep moet verwerken verwijderd van de vaste plek naast de pc. Ze zitten nu in een map met het opschrift 'onbetaalde rekeningen'. Eigenlijk ben ik niet goed in opruimen, ik bewaar ongeveer alles, maar nu heb ik een volledige papiercontainer weggegooid. Wel hg ik nu 's nachts wakker omdat ik denk: als ik maai niks belangrijks heb weggegooid.

"Een chaos wil ik deze papiermassa niet noemen, want er zit wel degelijk een systeem in. Vanaf mijn computer, op de hoek, is tweederde van het blad gereserveerd voor minder urgente zaken. Met uitzondering van het plekje waar de tafels een hoek maken, want daar ligt het materiaal waarmee ik op dit moment bezig ben. Op het resterende deel van het bureau ligt werk dat nog deze week af moet. En precies in het midden, vooraan, bevindt zich het stapeltje dat vanmiddag en morgenvroeg moet worden gedaan. Vaste prik op mijn bureau is ook dit stapeltje lege enveloppen uit het buitenland. Die bewaar ik voor mijn oud-coUega en vriend Jörg Glombowski, tot drie jaar geleden hoogleraar Politieke Economie en Maatschappelijke Orde op de KUB. Jörg verzamelt namelijk enveloppen met postzegels.

"Mensen die hier op bezoek komen en moeten schrijven, leggen bijna altijd iets opzij. Erg vervelend vind ik dat, want zo raak ik altijd wel iets belangrijks kwijt. In het verleden is mij vaak gevraagd of een

student Accountancy op mijn kamer een tentamen mocht maken. Dat was het toppunt, na zo'n sessie duurde het wel een week voor ik mijn systeem weer op orde had. Anderhalf jaar geleden heb ik daarom gesteld; aan mijn bureau geen tentamens meer.

Geduld is iets wat de Turken in het verkeer

"Ik heb nooit bewust over de inrichting van rmjn bureau nagedacht. De computer staat voor het raam, wat onhandig is omdat ik last heb van tegenlicht. Maar ja, hij is daar ooit terechtgekomen. Veel collega's heljben de vernieuwing van het meubilair overigens aangegrepen om de pc m de bocht van de tafels te zetten. Dat IS voor mij geen optie, dan raakt mijn systeem immers door de war.

Ook de foto's op en rond mijn pc - van een overleden vriend, van mijn kinderen - heb ik impulsief neergezet, hoewel aan deze foto, waar ik op sta met mijn collega Aart de Zeeuw, een bijzonder leuke herinnering kleeft. Hij is gemaakt toen we in het weekend op en neer gevlogen zijn naar Berlijn om een zaterdagmiddag op bezoek te gaan bij Jórg Glombowski.

lenen; het betekent gewoon dat de ander je

"Ik ben iemand die met veel verschillende dmgcn tegelijk bezig is, en die dat ook kan. Dat weerspiegelt zich op mijn bureau. Behoefte aan orde heb ik niet. Wat ik wel nodig heb is een goede nachtrust.

Om die reden heb ik het bureau dat ik thuis had, afgeschaft. Ik ging altijd om negen uur 's avonds nog een paar uur werken, daarna moest ik afkicken en ging ik dus te laat slapen. Opgeruimder is mijn huis er overigens met van geworden. Er ligt permanent een berg gelezen kranten en tijdschriften. Een keer in de veertien dagen ruim ik die op.

Anders kan de schoonmaakster haar werk niet doen."

siteit en vanuit die functie verleent hij on-

[Tekst: Lmda van Tilburg; foto. Enk van der Buigt]

niet kennen. Blijkbaar houden ze er niet van hun tijd te verdoen met in de auto zitten. De gulden verkeersregel is: wie 't eerst komt, wie 't eerst maalt. Een andere auto voor laten gaan, is hier geen kwestie van voorrang verte snel af is geweest De beste voorkruiper is het eerste thuis. Er is totaal geen overzicht en 't aantal verkeersongevallen is er dan ook naar. Qua verkeerschaos schijnt Mersin echter nog niks te zijn bij steden als Ankara of IstanbuL Zelf wonen wij sinds kort in Mezitii, iets buiten Mersin, na eerst in Mersin bij een Turkse familie in huis te hebben gewoond. Het hoofd : van het gezin is 'supporter' van de anmrderdak aan ons. Van de overheid krijgen ze ,1 namelijk maar weinig steun. Naar eigen zcfgen zijn ze niet braaf genoeg. Veel meer laai men daar niet over los.

Na twee weken durfde de familie het aan on ons te laten gaan en zijn we verhuisd naai hun zomerhuisje. Ze maakten zich wel ernstige zorgen of wij wel voor onszelf konden ' zorgen en konden we eigenlijk wel koken.

Het is maar moeilijk ze aan 't verstand Ie brengen dat we dat al een aantal jaren do»

Statistieken Als Amerikaanse uitvinding heeft Internet veel parallellen met de Amerikaanse cultuur. In de VS wordt vrijwel alles met cijfertjes, lijstjes, vergelijkingen en tabellen ondersteund. In de politiek: Ciinton heeft bijvoorbeeld een betere indruk achter gelaten bij de discussies waar hij rechts van zijn tegenstander stond en een blauw pak aan had met een rode stropdas. Misschien handig om te weten voor zijn P.R.-team, maar in de VS staat het de volgende dag meteen ook op de voorpagina. Bij sportevenementen is het nog veel erger, en dan vooral baseball. In New York zijn net de Wor7d series afgelopen en alles wat je ook maar ooit zou willen weten heeft men in tabelletjes gevangen.

Wil je bijvoorbeeld weten welke roodharige linkshandige slagman tegen de Pitcher van Atlanta het beste slaat op een regenachtige dag met sterke wind vanuit het noorden: geen probleem, het zit in de computer.

Al dit soort statistieken zijn nu dan ook op het net te vinden. Zodat je niet meer een krant open hoeft te slaan om te weten wat voor stropdas de president aanhad en hoeveel procent van de kiezers dat een goede keuze vond. Daarnaast is het Net zelf nu langzamerhand ook onderwerp van diezelfde statistieken geworden. Er is bijvoorbeeld

een lijst bij de meeste providers waarop zij de beste vijf procent van alle Internet sites zetten. Dat is een grote eer en een soort erkenningsteken. Op die manier weet je als lezer dat je naar een leuke site zit te kijken. Altijd handig, want dan hoef je dat zelf niet meer uit te vinden.

Net zoals alle statistieken is deze eer echter ook een beetje misleidend. Er zijn namelijk zoveel belabberde sites dat bij de beste vijf procent horen niet echt moeilijk i.s vooi een beetje professionele server, die ziet er zo wic zo al gelikter uit

en beschikt oyer veel meci special effects dan een kleine homepage van een of andere professor. Om dan bij de beste vijf procent te horen, dat is dezelfde voor de hand liggende eer als zeggen dat de voetballers in de eredivisie bij de beste vijf procent van de voetballers in Nederland horen. Leuke cijfertjes, maar dat had je zelf ook wel gezien.

Wat deze eer van vijf procent nog meer devalueert, IS dat er ook nog eens ontzettend veel verschillende instanties zijn die zo'n erkenning weggeven, dat nu ongeveer tachtig procent van alle Sites bij de beste vijf procent hoort. De enorm moeilijk te controleren uitgestrektheid en van het Net biedt aan elke sukkel daarbij ook gewoon de kans om zo'n soort 'beste Site'-titel te verzinnen. Zo claim je heel wat geloofwaardigheid voor degenen die door de bomen het bos niet meer kunnen zien. Ex-kandidaat Dole heeft op zijn eigen homepage dat soort berichten gezet. Volgens zichzelf had hij een grote kans om het Witte Huis te halen, en dat bewijst hij met statistieken en al. Clinton bewijst precies hetzelfde op allerlei andere sites, ook met statistieken.

Hoe kan dat!

Simpel, er zijn drie soorten leugens: leugens, grote leugens en statistieken.

Jeroen Fiers PS. De verkiezingen leven hier dus helemaal niet.

Die zijn waarschijnlijk nog populairder in Nederland dan hier. Ik was dinsdagavond in een New Yorkse sportsbar om basketbal en de verkiezingen te kijken. Zeven tv's - en ik moest vragen of ze er alsjeblieft één op de verkiezingen konden zetten.

Niemand anders was geïnteresseerd. Weird, maar waar.

en eigenlijk niets liever wilden. Bij hediskit normaal dat de kinderen bij hun ouders blijven wonen totdat ze gaan trouwen. Studenten wonen dan ook vrijwel allemaal nof«! hun ouders. Slechts enkelen wonen op U' mers. Om een gebrek aan woningruimle wven ze dat niet te laten. Alsof er nog niet!'noeg appartementen slaan, blijven i'" Mersin maar nieuwe bouwen. Sommigen beweren dat men zelf nog geen idee beefi w die in vredesnaam gevuld moeten gaan »*' den. Omdat de Turkse lira alsmaar deiilueert, weet men niet hoe snel men erfe»' in moet gaan investeren, voordat bun f! wéér minder waard wordt. Blijkbaar o'' Mersin het bouwen van enorme appartem* ten als een nuttige investering. Een Hm!' zeker: de stad wordt er niet mooier of-

D m S DE TIENDE AFIEVERING VAN EEN RlBltlEK » « * STUDENTEN EN MEDEWERKEEiS VANUIT VERSIHIU^ LANDEN LATEN WETEN HOE HET HEN OP DE \ 0 ^ TEIT ALDAAR VERGAAT.

1