1995 06 15

OBBIES

vzou dief menlijk l it bij Rei htenstudei. m Secjure a n. Zelfs zijn \ naai. met drie re ;n medewer ■ Secjure uit, 1 de juristen :omt er een t, ('vol info­ het eind van al introduc ende eerste verhalen Ie­ 'J­die, de stad erenigingen zover loopt problemen

UNIVERS ^smerspecial over relaties

W e e k b l a d v a n de Katholieke

Universiteit

Brabant

Jaargang 32 • 15 juni 1995 • Nummer 35

Verder in dit nummer Je Beste Kennis is Brabant goed gewaardeerde KUB­slogan 3 ­ Miljoenenprijzen NWO niet naar de KUB 3 ­ Achterban lust geen

Wanneer u deze krant omdraait, ziet u het voorblad van de Univers­zomeruitgave. Deze gaat over relaties ­ een thema

brood van linksig imago LSVb 3 ­ Ritzen wil nieuwe studies blokkeren 3 ­ Georganiseerde misdaad bestrijd je niet met nieuwe

dat iedereen bezig houdt, maat niet altijd op dezelfde manier.

wetten 5 ­ Een theoloog lijkt op een chirurg 6/7 ­ OHvetti exposeert in Skryption 9 ­ Sportieve terugblik 9 ­ Koele zomer in de

De relatie die je hebt met jezelf, leidt tot 'een gelukkig paar',

gebouwen S en P 14 ­ De allerlaatste Buitenstaander komt uit Madrid 14

maar de relatie die je hebt met je partner, resulteert wel eens in onmin, dat zelfs kan resulteren in gewelddadige excessen.

Studenten en docenten houden, ondanks de vrij losse omgangs­ vormen, een duidelijke afstand tot elkaar. Ook wordt er afgere­ kend met onverwoestbare kroegfilosofieën over het seksleven van de student en met het hardnekkige idee dat de plaats die iemand inneemt in de

ielschetsen ilijke tegen­ sedocentei. stukje'ovei n via p­mail iddels velen ageren spor t weten kip­ ider onthul­ merk, maar rd flink pis

LAATSTE UNIVERS

kinderrij, bepalend is voor zijn carrière.

Dit was het laatste nummer van deze jaargang. Na het zomerre­ ces zijn we weer terug op donder­ dag 31 augustus. Kopij voor die editie dient 24 augustus op de burelen van de krant te liggen.

De redactie wenst iedereen een zonnige zomervakantie

Verder praten KUB'ers openhartig over de relatie die voor hen van bijzon­ dere betekenis is.

me nou. Je 1 zo'n blad, omt aan de ­ ie om mede­

'nfks'ïlf^CONOMEN NIET LANGER MARKTLEIDER 'legen me uit 1 vragen wat twasechtei ze had ook n schrijven, tik inbreuk oy.' Repko's • zijn vadei t deze dame

Vooraanmeldingen KUB blijven onder de maat

meldingen een jaar eerder. Geen fa­ culteit binnen de KUB doet het beter, terwijl het landelijk beeld bij Lette­ iet aantal nieuwe eerstejaars in ren veel minder rooskleurig is.

De economen zijn verbolgen over de iet volgend academisch jaar duurt wijze waarop de KUB de vooraanmel­ wort. Eind mei hadden zich dingscijfers voor het voetlicht brengt.

Bezwaar is dat de KUB (die geen zo­ legentien procent minder aspi­ genaamde 'korte opleiders' meer ant­studenten aangemeld voor kent) hierin wordt vergeleken met andere universiteiten, die deze cate­ jen studie aan de KUB dan een gorie wél meetellen. Redenatie van de officiële rekenmeesters van de aar eerder.

KUB is, dat de korte opleiders, die 'diedactem vooral afkomstig zijn uit het HBO, Is manusje­ door de beperkende maatregelen (stu­ tij zichzelf m de leder. )e vergelijkbare opleidingen in Ne­ diefinanciering) nauwelijks nog een 5 de foto tl Ierland trokken eind mei veertien rol van betekenis spelen. De econo­ Als na vee. )rocent minder aanmeldingen dan men hebben voor het eerst alle stu­ ; het einde :en jaar eerder. De relatief slechte denten bij elkaar opgeteld en een dische per score van de KUB is vooral een gevolg vergelijking gemaakt van het markt­ 'jgen, en ah ran de dalende belangstelling voor aandeel van de zes economische op­ a zijn wed iconomie. De KUB trekt hier liefst leidingen. Ook deze berekening laat zn tevredei :enderde minder studenten, terwijl een ongunstig beeld zien van de KUB: mgekomei Ie teller voor de zes Nederlandse deze verliest haar positie als markt­ ïrug, ergaa. )pleidingen samen op min 24 procent leider, ten gunste van alle overige vijf loept eiuit ilijft steken. Ook Sociologie blijft in opleidingen. De Erasmus Universi­ : voor niets Tilburg (min 25 procent) achter bij het teit trok in mei het grootste aandeel ordering ui andelijk beeld (min 22 procent). De aspirant­economen. s ­ zijn hu iverige opleidingen sporen met de Binnen de KUB zijn inmiddels diver­ s column: andelijke cijfers, of doen het iets se initiatieven ontplooid om het tij g bijval ie leter. Opvallend is de score bij de te keren. De economen verwachten International leuks ove. wee opleidingen van Letteren: deze veel van de variant in ze gelijl loeken slechts een verlies van zes Business. Hierbij wordt de hoop ge­ s je ze ruim procent in vergelijking met de aan­ vestigd op het onlangs door de KUB •rwoord U :e daar geel Ie Tilburgse bekommernis over

i

Marktaandeel vooraanmeldingen Economie (%) tenkort af zrshet Mat Tilburg Rotterdam Amsterdam (UvA) Amsterdam (VU) Groningen Lelden

Mei'94

Mei '95

26,5 23,5 14,9 13,4 10,9 10,8

21,2 24,3 16,2 13,8 11,9 12,5

FESTIVALMUNDIAL Traditiegetrouw hield het Instituut voor Ontwikkelingssamenwerking (van de KUB) een publieksenquête onder de bezoekers van de zesde editie van het Derde Wereldfestival Mundial, in de tweede week van juni. Eenderde van de ruim 150.000 bezoekers was voor de eerste keer aanwezig op het festival ­ veel meer dan verwacht, gezien het barre weer Uit de enquête blijkt dat dekennis over de Nederlandse hulpinspan­ ning te wensen overlaat. Men schat deze op zes procent van het BNP (feitelijk: 0,83 procent). Ondanks de hoge schatting vindt tweederde dat de hulpinspanning omhoog moet. [Foto: Erik van der Burgt] geïntroduceerde leenarrangement, dat doorstromers zonder beurs een aantrekkelijke studielening garan­ deert. De sociale faculteit overweegt de diverse bovenbouwrichtingen ster­ ker te profileren binnen de propedeu­ se. Ook het centraal niveau zit niet stil. Gewerkt wordt aan het verbete­ ren van de contacten met de regiona­ le scholen voor het voortgezet onder­ wijs en aan een uitbreiding van de PR. Diensthoofd mr. Wim Meuwissen denkt bijvoorbeeld aan het versprei­ den vanschoolcards (gratis verkrijg­ bare postkaarten) en aan busrecla­ mes. Effecten worden pas in 1996 ver­ wacht. Een snelle campagne om nog voor dit jaar de keuze van aspirant studenten te benvloeden, acht Meu­ wissen zinloos. 'Veruit de meesten hebben hun keuze al gemaakt. Scho­ lieren zijn nu met vakantie en hun vakantiebaantjes bezig.' [PvdB]

Na de KUB, die on­ langs een leenarran­ gement voor met name doorstromers uit het HBO in het leven heeft geroe­ pen, heeft nu ook Eindhoven iets bedacht om de teruggang van HBO'ers om te buigen: de door­ stromers krijgen een premie voor hun afstudeeropdracht.

Studenten draaien niet op voor tegenvaller prestatiebeurs Het begrotingstekort dat ontstaat nu de prestatiebeurs niet doorgaat, wordt niet verhaald op de studenten. Wel moet minister Ritzen meedelen in de financiële pijn.

Het uitstel van de prestatiebeurs le­ vert dit jaar al een tekort op van 180 miljoen gulden. Dat gat kan worden gedekt uit meevallers op de rijksbe­ groting, zo verwacht het kabinet.

Voor de jaren erna geldt dat niet. Dan wordt het tekort over het kabinet omgeslagen, zo heeft de ministerraad vorige week besloten. Het ministe­ rie van onderwijs moet dan wel een bijdrage leveren.

Van een nieuwe bezuiniging op de beurzen is geen sprake, verzekert Ritzen via een woordvoerder. Het zou in strijd zijn met eerdere uitspraken van de minister dat er aan de hoogte van de basisbeurs niet verder kan worden getornd als op 1 januari 1996 de laatste bezuiniging van 45 gulden (34 gulden voor thuiswonenden) is doorgevoerd. De enige bezuiniging die Ritzen nog nastreeft is de beper­ king van de duur van de beurs, van vijf naar vier jaar. Deze is vorige week geblokkeerd door de Eerste Kamer.

Vervolg RITZEN pagina 3

Afgelopen jaar meldden zich 274 doorstromers aan.

Voor het volgend studiejaar hebben nog maar tachtig HBO'ers die stap genomen.

De garantie op een betaalde op­ dracht is volgens de Eindhovense universiteit waterdicht. Volgens een woordvoerder wordt er nu al regelmatig voor afstudeerprojec­ ten betaald. Mochten er niet vol­ doende opdrachten gevonden wor­ den in het bedrijfsleven, dan be­ houden studenten in ieder geval het recht op een bedrag ter hoogte van de basisbeurs. Hun afstudeer­ project zullen ze dan uitvoeren in opdracht van de universiteit zelf.

[MW/HOP]

Eindhoven gaat doorstromers betalen voor afstudeeropdracht

De Technische Universiteit Eind­ hoven (TUE) vreest een ernstige teruggang in het aantal jongeren dat na een studie in het hoger be­ roepsonderwijs overstapt naar de universiteit. De meeste studenten die deze zomer aan een hogeschool afstuderen, krijgen nog maar één jaar beurs. Daarna kunnen zij al­

leen nog twee jaar tegen marktrente lenen. Tot nu toe konden doorstro­ mers drie jaar lang aanspraak maken op een beurs.

Om de financiële gevolgen van een overstap voor deze studenten te ver­ zachten, biedt de TUE hun de garan­ tie op een betaalde afstudeerop­ dracht. Studenten hoeven dan nog maar vier tot twaalf maanden te le­ nen. Voor de TUE is het van levens­ belang dat er hogeschoolstudenten blijven komen. Op dit moment ma­ ken zij een kwart uit van het totale aantal eerstejaars aan de universiteit.

UNIVERS

H

i) blijft met thuis voor Stu- Gerritsen wilde alle facetten van de dio Sport. Maar als hij drie sportwereld leren kennen. En hij dagen op een stoel heeft ge- heeft ze allemaal leren kennen. Al zeten, 'moet' hij weer bewegen. begon zijn loopbaan in het sportbeJan Johannes Gerritsen (34) is een drijf 'puur toevallig'. Op de middelbasportieve duizendpoot. Sinds hij zich re school ging een trainer bij zijn atleals jongetje van zes bi) de tumclub van tiekvereniging weg. Of hij zin had zijn geboortedorp aansloot ('het werd lessen over te nemen. Gerritsen wiltoevallig turnen, zoveel clubs waren de dat wel proberen en toen was het er niet'), is sport eenLeitmotivin zijn balletje aan het rollen. Hij ging een leven geworden. Noem een sport, en opleiding voor sportinstructeur bij dikke kans dat Gerritsen hem beverenigingen volgen (CIOS), zwierf oefend heeft. Van zwemmen tot bergdaarna 'als een zigeuner' langs een beklimmen, van judo tot de zevenkamp bi) atletiek, hij deed het alle- paar sportscholen. Als judoleraar onmaal. Niet om kampioen te worden, derrichtte hij kinderen van vier tot nee. 'Het is een drang', zegt hij, 'het en met vijfendertig ('Dat was leuk, gaat om het meedoen.' En meedoen want je zag ze met de jaren groeien'), wil hij, met alle dimensies van de hij stond als badmeester aan de rand sport. Voor het avontuur gaat hij van kikkerbadjes om kinderen naar kanoën op wild water, de uitdaging hun zwemdiploma te begeleiden en vindt hij in het verslaan van de tegen- gaf huisvrouwengymnastiek. En op stander die even sterk is en de emo- de kegelbaan stond-ie ook nog eens tie, dat is het lachen en huilen met je achter de bar, al liet hij zijn leraarschap dan niet in de fitnessruimte team na de wedstrijd. achter. 'Ik liet mensen ook wel eens zien hoe ze de bal vast konden hou-ZVXaar sport is voor Gerritsen meer den' - hij maakt draaibewegingen met dan een gedreven hobby. Het is, zegt zijn pols - 'als kwart over twaalf of hl), 'de meest complete vorm van half een.' vrijetijdsbesteding', omdat het zo'n Maar na drie jaar dacht hij: 'Moet ik beetje alles omvat. Zelf zweten, les- hier nu tot mijn zestigste mee bezig geven, kennis over spieren en gezond- blijven?' Hij wilde meer weten en heid, denken over beleid voor ver- besloot verder te studeren, aan de schillende groepen sportbeoefenaars. Academie voor Lichamelijke Opvoe-

15 JUNI 1995 Mensen

ding in Tilburg. 'Daar kreeg ik meer theoretische achtergrond, over anatomie en gezondheidskunde.' En nog later wilde hij buiten al dat fysieke gebeuren rond sport, meer weten over de drijfveren en de betekenis die het heeft voor mensen. Hij begon aan de studie Vrijetijdwetenschappen aan de KUB. ^Zio'n vijf jaar geleden zit Gerritsen met een armblessure bij de fysiotherapeut. In de wachtkamer raakt hij m gesprek met een mede-sportslachtoffer. Blijkt een medewerker van het Sportcentrum op de KUB te zijn, met een wat zwaardere kwetsuur. Of Gerritsen niet tijdelijk wat van zijn lessen wil overnemen. Zo begint, alweer toevallig, zijn carrière als sportleraar op de KUB. Vijftien uur per week loopt Jan Johannes Gerritsen vandaag de dag rond in het universitaire Sportcentrum. Na een paar jaar cursussen te hebben gegeven aan studenten, mag hij zich sinds kort officieel 'medewerker personeelssport' noemen. Op zijn schouders rust de taak om KUB-medewerkers warm te laten lopen voor het sporten met collega's. Goed voor de fysieke conditie en het welzijn van de medewerkers, meent de KUB. In september heeft Gerritsen voor de

werknemers een weekprogramma 'personeeissport' klaar, met onder andere badminton en 'cardio-fitness'.

Tot nu toe bestond er specifiek voor personeel alleen een cursus bedrijfsfitness, waar het niet echt storm liep. Gerritsen heeft echter vertrouwen in de 'drang naar sporten' van de KUB'ers, die hij zelf zo goed kent.

'Van de mensen die bezig zijn, hoor ik dat ze vaker willen. Ze zijn nu aangewezen op dat ene uurtje en moeten soms afbellen omdat ze een afstudeerder hebben. Maar ze moeten niet alleen sporten om aan hun conditie te werken, ze moeten er lol in krijgen.' Net als hijzelf. En dat komt vanzelf, als ze eenmaal met sport bezig zijn, voorspelt hij. 'Iemand die drie keer per week hardloopt, kan geen week meer zonder.'

M i j hoopt dan ook dit najaar mooie taferelen van sportende ambtenaren te zien, zoals hij die koestert uit zijn verleden als sportinstructeur. Met een brede lach: 'De emotie op de gezichten van sporters, als ze zich inspannen, die is prachtig. Ik heb eens gezien dat iemand bij het badmintonnen zijn tegenstander op het verkeerde been zette. Die maakte een lekker sprongetje. Dat is mooi.' Ja, dat vindt-ie nou mooi. [LvT]

7e moet de drang naar de zweetdruppels leren kennen' hij zo goed van zichzelf kent. 'Ik kan geen drie dagen stilzitten op een stoel.'

I Jan Johannes OerHtsen: 'Die emotie op het gezicht van sporters fe zo mooi.' [Foto. Enk van der Burgt]

UNIVERS Weekblad van de Katholieke Universiteit Brabant Redactie-adres WarandeUan 2,5037 AB Tilburg Kamers A 15, 16 en 17 Telefoon 01 3-662277 Fax 013630145 Email Schendelekub nl Redactie Pieter Siebers (hoofdredacteur, tel 2926), Paul van den Broek (2925), Michel Knapen (2506), Linda van Tilburg (33301 Vormgeving en opmaak Gert Jan Bloemers (3409) Redactiesecretariaat Angela van Schendel, kamer A 17 (2277)

Redactionele medewerkers (2272) Mark van Assen, Adrian van den Eerenbeemt, Dylan van Eiikeren, Bert Heffels, Marco Knippen, Jiska 't Mannetje, Barbara Snoeren Medewerkers Chris Bergman, Ralf Bodelier, Jan Boelhouwer, Roland Enthoven, Rob van Erkelens, Jerry Goos sens, Hugo Keuzenkamp, Karel Soudijn Agenda pagina Enk van Stek (2272), E-mail Unagenda®kub nl Fotografie Enk van der Burgt, Stef Schellekens, Remco Tazelaar Tekeningen Bert Witte Hoger Onderwijs Persbureau (HOP) Univers maakt deel uit van het HOP waarbii alle universiteitskranten alsmede een aantal hogeschoolbladen zi]n aangesloten Redactie Frank Steenkamp, Pieter Evelein, Marcel Wiegman Telefoon 071-321432, fax 071-317787

Redactieraad Univers is een onafhankelijk weekblad dat wordt uitgegeven door de Katholieke Universiteit Bra bant De onafhankeliike positie en de taakstelling ziin neergelegd in een door de universiteitsraad vastgesteld redactiestatuut De redactieraad ziet toe op de naleving daarvan Leden mr H Backx, voorzitter, dr F Boekema, H Damen, dr H Evers,) Rietveld, F Teunissen, dr A Vallen, J van Vugt, C van Wagtendonk, M Ackermans, adviseur Druk Drukken] Em De Jong, Baarle Nassau (C4257 5555) Advertenties Angela van Schendel (22771 Bureau Van Vliet, Postbus 20,2040 AA Zandvoort Tel 02507-1474.5, fax 02507 17680 Kopij, matsertjes en mededelingen Materiaal kan aangeleverd worden tot uiterlijk donderdag voor de week van verschiining tot

13 00 op het redactiesecretariaat Matsertjes moeten contant afgerekend worden en bij voorkeur op floppydisc worden aangeleverd, memoberichten graag per elektronische post (schendel@kub nl) Officiële mededelingen worden verzameld door Pers en Voorlichting (Margreet Kemper, 2001) Abonnementen Studenten en oud-personeelsleden f 25, per jaargang, instellingen en mensen van buiten de universiteitsgemeenschap f 50,- Bij opgave voor een abonnement zijn nodig naam, adres, woonplaats en (voor studenten) ANRnummer Opgave bij het redactiesecretariaat Toezending geschiedt pas na betaling Copyright Het IS verboden zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur artikelen, illustraties of foto's geheel of gedeeltelijk over te nemen

=1 Verder buitenlands nieuws..

Geweld video' s De overheid wil het beschikbaar stellen van extreem gewelddadige video's aan banden leggen.

Om te beginnen met een leeftijdsticker. Over een wettelijk verbod wordt nagedacht. 'Dit laatste is lastig', zegt dr. Hans van Driel, docent audiovisuele communicatie. Hij breekt wel een lans voor een 'verantwoordelijk' gebruik van de video's.

'De discussie over de mogelijk schadelijke invloed van geweld is van alle tijden. Na een extreme gebeurtenis op film, televisie of video, borrelt ze weer op. De moord op Kennedy en King via de televisie, Sm Peckinpah's Straw Dogs in de bioscopen en laatst weer, toen de video Child Play als inspiratiebron werd genoemd voor de jeugdige moordenaars van een Engelse peuter.

'Wat je vervolgens ziet, is dat de overheden heel ver kunnen gaan in hun reacties. In Amerika zei president Clinton in 1993 tegen alle Hollywoodproduceaten dat ze de jeugd moesten behoeden voormoreel verval. In Engeland geldt vanwege het debat naar aanleidingvan Child Play nu een scherpe keuring van video's.

'Ondanks alle debatten en onderzoek is er nog steeds niet eenduidig aangetoond welk effect geweldvideo's uitoefenen op jongeren. Het enige waar we het over eens zijn, is dat geweld, net als porno en nicotine, tot gewenning leidt. Een heel normale prikkel, zeggen de voorstanders dan, die er tevens aan bijdraagt dat jongeren een uitlaatklep hebben.

De kans dat ze daadwerkelijk geweld op straat uitoefenen, wordt dan kleiner. Maar rationele argumenten gaan ten onderin de emotionele aanleiding die dikwijls aan de discussie ten grondslag ligt. Dan wordt een één-op-één relatie voorgesteld tussen de video en bet gedrag van de kijker. Argumenten biervoor zijn er domweg niet.

'Ook al is wetgeving mede om deze reden heel lastig, toch vind ik niet dat iedereen maar zijn gang moet gaan. Het aanbrengen van een sticker met leeftijdsaanduiding is heel nuttig. Alle betrokkenen op bun verantwoordelijkheid wijzen is nodig, omdat bet dan duidelijk is dat watmeer je de verspreiding en bet bekijken van geweldvideo's niet goed begeleidt, er psychische schade berokkend kan worden.

'Hier ligt ook een taakvoor de ouders.

Als je Faces of Death buurt en deze plompverloren voorschotelt aan een achtjarig kind, dan is er sprake van evident onverantwoordelijk ouderschap. Kinderen kunnen het onderscheid tussen fictie en werkelijkheid nu eemnaal moeilijk maken.

'Hetzelfde kun je zeggen over het voorlezen van sprookjes. Als je vlak voor bet slapen gaan een sprookje heel spannend vertelt en dat volhoudt tot in de slaapkamer, dan ben je ook onverantwoordelijk bezig. Hel mogelijk schadelijk effect dat hiervan kan uitgaan, wil natuurlijk niet zeggen dat je daarom maar sprookjes moet gaan verbieden.' [PvdB]

U N I V E R S 1 ^ 15 tuNi 1995

'Onderzoek moet terug naar wereldtop'

ctLOGAN 'JE BESTE KENNIS IN BRABANT' SLAAT AAN

Eén scholier dacht bij KUB aan een kinderspeelplaats De Campagne De KUB. Je Beste Kennis in Brabant gaat nog zeker één jaar door. Het besluit van de PR-commissie is mede gebaseerd op een onderzoek onder scholieren in Brabant en de Randstad.

In de tussentijdse evaluatie van de campagne is vooral gekeken naar de effecten van de één jaar geleden geintroduceerde slogan. De ondervraagde scholieren dachten bij Brabant vooral aan gezelligheid en carnaval, en de KUB werd door het merendeel van de scholieren - ook in de Randstad - in verband gebracht met een instelling voor hoger onderwijs.

Omdat dit het eerste onderzoek is in zijn soort, is niet bekend of de bekendheid van de KUB erop is vooruit gegaan. Een aanzienlijk deel van de scholieren (met name in de Randstad) associeerde de KUB met iets abstracts.

Eén keer werd de naam in verband gebracht met een kinderspeelplaats.

In bestuurskringen bestond twijfel over de slogan: Brabant zou als te kneuterig worden gezien en het woord KUB zou te onbekend zijn.

Volgens onderzoeker Erik Steenwelle zijn de zorgen niet terecht. 'Bij de meeste mensen riep de slogan positieve associaties op.' Daarbij heeft het merendeel van de scholieren in de gaten dat de campagne handelt over een universiteit en dat de slogan is bedoeld voor elke scholier in Nederland.

Het succes van de campagne is gemeten aan de hand van het aantal bezoekers van de voorlichtingsdagen.

Steenwelle: 'In een krimpende markt zijn er evenveel of zelfs meer bezoe-

kers geweest.' Dit hoeft nog niet zoveel te betekenen, omdat scholieren in toenemende mate de neiging zouden vertonen op meerdere universiteiten infodagen te bezoeken. Of de KUB bovenmatig profiteert van dit zogenaamde 'winkelgedrag' is Steenwelle niet bekend. De positief gewaardeerde campagne lijkt op het eerste gezicht geen effect te hebben op het aantal vooraanmeldingen: de KUB staat er landelijk gezien niet zo goed voor. Steenwelle: 'Een campagne is één van de vele factoren die de keuze bepalen. Je moet er ook weer geen wonderen van verwachten.'

[PvdB]

RITZEN Vervolg pagina 1 'Als de prestatiebeurs is ingevoerd, IS de bezuiniging op de studiefinanciering voltooid', aldus de woordvoerder. Daarna wil Ritzen de fundamentele discussie over de toekomst van de studiefinanciering beginnen. Uitgangspunt daarbi) is dat het totale budget voor de beurzen gelijk blijft, zei Ritzen zaterdag 10 juni voor de AVRO-radio.

Het uitstel van de prestatiebeurs heeft verschillende gevolgen voor de studiefinanciering. Volgend studielaar geldt voor alle studenten de tempobeurs. Zij moeten elk jaar minstens vijftig procent van hun punten halen.

Wel wordt een compensatieregeling ingevoerd. Minister Ritzen moet nog een keuze maken uit twee varianten.

De eerste is dat een student die meer dan tachtig procent van de punten haalt, het meerdere mee mag nemen naar het volgend jaar. Wie meer dan honderd procent haalt, kan met het meerdere een onvoldoende van een voorgaand jaar compenseren. Wel moet een student in elk geval jaarlijks een kwart van de punten halen. De tweede variant is dat als een student na zes jaar zijn diploma heeft, hij maximaal één jaar lening niet hoeft te betalen (maar niet het eerste studiejaar).

Studenten die jonger zijn dan 18 )aar, krijgen door het uitstel van de prestatiebeurs geen studiefinanciering en missen daardoor de OV-kaart. Studenten die in september aan een vierjarige studie beginnen, houden recht op vijf jaar beurs. Bij een aantal studies is dit zelfs zes jaar.

Minister Ritzen denkt de prestatiebeurs in september 1996 alsnog te kunnen invoeren. De Tweede Kamer was al akkoord gegaan en 'in de Eerste Kamer heb ik geen enkel inhoudelijk bezwaar gehoord', aldus Ritzen. [PE/HOP]

'Kleintjes' beter op toekomst voorbereid Volgens de Twentse bestuurskundige drs. Th. Camps, die op 22 juni hoopt te promoveren op een proefschrift over de strategische besluitvorming van universiteiten, zijn kleine, 'jonge' universiteiten als de KUB en de Universiteit Twente beter op de toekomst voorbereid dan de grote instellingen.

Willen universiteiten overleven, dan dienen ze de onderlinge concurrentie aan te gaan. Twente en Tilburg slagen daar heel redelijk in, Leiden en Nijmegen een stuk minder, zo vond Camps uit. Volgens hem kijken de 'kleintjes' beter om zich heen, zitten ze minder vast aan strakke regelgeving en worden ze minder centralistisch bestuurd. [MW/HOP]

'LSVb marxistische, linkse rotzooimaker'

'Nieuwe studies indammen' Het aantal nieuwe opleidingen in het hoget onderwijs moet vanaf 1997 worden geminimaliseerd, vindt minister Ritzen.

Mocht Ritzen zijn plannen doorzetten, dan komt er geen nieuwe zelfstandige opleiding Taal en Minderheden, die de KUB per september 1997 wil invoeren binnen de Letterenfaculteit. Minister Ritzen zegt in een brief aan de Tweede Kamer dat een 'moratorium' wenselijk is, omdat universiteiten en hogescholen zich dan beter kunnen concentreren op de aanstaande stelselherziening.

Binnen de HBO-Raad (vereniging van hogescholen) wordt dezer dagen een discussie gevoerd over de invoering van een moratorium in 1997. Het moratorium zou enkele jaren kunnen

duren. Het HBO reageert daarmee op het verzoek van het bedrijfsleven om het aantal studies drastisch te beperken, om zo het aanbod overzichtelijker te maken. Hogescholen hebben de neiging steeds weer nieuwe opleidingen te beginnen. De universiteiten zijn terughoudend over het voorstel van Ritzen. Zij willen een verbod op nieuwe opleidingen eerst intern bespreken. Overigens heeft de VSNU zelf, in een brief dit voorjaar aan de minister, de wenselijkheid van een moratorium ter sprake gebracht.

Vooruitlopend op de instelling van een moratorium heeft de minister de meest recente ronde aanvragen voor nieuwe opleidingen streng beoordeeld. Zo zijn voor het HBO slechts zes van de 66 aanvragen goedgekeurd.

[PE/HOP/PvdBl

KUB valt buiten de boot miljoenenprijs De Spmozapremies zijn verreweg de hoogste wetenschappelijke die in ons land te behalen valt. NWO heeft ze onlangs in het leven geroepen om het toponderzoek in ons land een extra impuls te geven. De winnaars hebben een grote vrijheid bij de besteding van het geld - al het moet wel opgaan aan wetenschappelijk onderzoek.

Vier bekende wetenschappers hebben de prijs in de wacht gesleept.

Het gaat om: F. Grosveld (celbioloog/gentherapeut te Rotterdam), Ed van den Heuvel (UvA-astronoom) Gerard van 't Hooft (theo-

Minister Ritzen (Onderwijs en Wetenschappen) en zijn collega van Economische Zaken, Wijers, willen dat universiteiten en bedrijfsleven hun geld voor strategisch onderzoek bij elkaar leggen. Vervolgens moeten zij gezamenlijk beslissen aan welk economisch nuttig onderzoek het geld wordt besteed. Daarnaast trekken de bewindslieden volgend jaar onder meer tien miljoen gulden uit voor een eerste Technologisch Topinstituut.

In de nota Kennis in beweging, die woensdag 21 juni wordt gepresenteerd, kondigen de bewindslieden aan dat zij het Nederlandse onderzoek weer terug willen brengen aan de wereldtop. De laatste jaren zijn de uitgaven aan speur- en ontwikkelingswerk zover terug gelopen, dat Nederland zich nog nauwelijks kan meten met andere geïndustrialiseerde landen. [MW/HOP]

Vieï topwetenschappers hebben deze week van landelijk onderzoekfinancier NWO een miljoenenprijs toegekend gekregen voor hun 'baanbrekende' onderzoek. Het is voor het eerst dat deze Spinoza-premies van twee tot vier miljoen gulden worden toegekend. Minister Ritzen zal ze eind oktober persoonlijk uitreiken. retisch fysicus Utrecht) en Frits van Oostrom (letterkundige te Leiden).

NWO heeft deze onderzoekers 'van internationaal erkende topkwaliteit' geselecteerd na voordrachten door de

NWO

rectoren van de universiteiten, de KNAW en door de eigen organisatie. Van deze onderzoekers wordt verwacht dat ze nog geruime tijd op topniveau actief kunnen blijven; bovendien hebben ze bewezen dat ze jonge onderzoekers kunnen aantrekken. Op die manier meent NWO ook een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van de onderzoekscholen waar de prijswinnaars aan verbonden zijn. De KUB noch NWO willen bekend maken welke wetenschappers voor de prijs zijn genomineerd./f S/HOP/

VOORZITTER Mike Riegel (23), vijfdejaars economische geschiedenis aan de VU Amsterdam en vanaf 1 juli voorzitter van de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb): 'Ik beschouw het niet doorgaan van de prestatiebeurs gewoon als overwinning. Daarvoor zit ik in de club. Je hebt toch een jaar lang met man en macht aan zoiets gewerkt, je hebt je hart en ziel er in zitten. De afgelopen week hebben we nog keihard lopen buffelen om ons kort geding tegen de prestatiebeurs rond te krijgen. De leden van de Eerste Kamer hebben de dagvaarding allemaal onder ogen gekregen. Dat soort zaken is wel degelijk van invloed op de meningsvormmg.

'4,. .V',.

'We zijn een gesettelde club geworden. Dat kun je vreselijk saai vinden, maar ik ben er alleen maar verheugd over. We worden uiterst serieus genomen. Voor de beleidsmakers staan we gewoon op de politieke landkaart. Daar hebben we ontzettend lang en hard voor moeten knokken. Laten we er nu dan ook gebruik van maken. Af en toe hard boe toepen mag best, maar eerst moet de LSVb alle mogelijke wegen van het overleg bewandelen. Ik kies voor een arrogante opstelling. Kysia Hekster was zeker in het begin nog wat te bescheiden. Ik ben meer een vakbondsman.'

[MW/HOP/Foto:Bram de Hollander}

Uit een onlangs door een studente communicatie uitgevoerd onderzoek blijkt dat studentenvakbond LSVb kampt met een hardnekkig imago als 'een marxistische, linkse rotzooimaker'. Als de studentenvakbond niet beter luistert naar de veranderende, steeds minder maatschappelijk betrokken 'studentenmarkt', 'dan is het niet zo verwonderlijk dat de boodschap niet aankomt,' aldus de onderzoekster.

'In mijn beleving bestaat het beeld van links, radicaal en vastgeroest allang niet meer', aldus de aanstaande voorzitter van LSVb Riegel.'Misschien komt het schreeuwerig over wanneer je voor je mening uitkomt.

Maar we zijn nu eenmaal een politiek geëngageerde organisatie met progressieve principes.' [MW/HOP]

'Kunstgras niet op sportkaart afwentelen' Zo goed als zeker zal de universiteitsraad deze maand instemmen met de aanleg van een kunstgrasveld op het Sportcentrum. Hiermee zullen de verenigingen voor tennis en hockey al komend najaar beschikken over een veld dat aan de competitie-eisen voldoet. Ook de recreatieve tennissers zijn hiermee geholpen.

Het voorstel van het College van Bestuur, om de jaarlijkse exploitatie van het veld (ruim 40 duizend gulden) te bekostigen met een verhoging van de sportkaart (vanaf september 1996) met acht gulden, is volgens Studenten aan de Macht (SAM) in de u-raad onacceptabel.

[PvdB[

U N I V E R S E H 15 lUNi 1995 Boeken & Bladen/Analyse

Hooggestemde idealen die zelden worden bereikt

Toen minister Ritzen vorig jaar toch weer terugkwam naar zijn departement in Zoetermeer, werd hoon zijn deel. Had hij niet benadrukt dat er geen cent meer af kon van het hoger onderwijs? Zeker, maar: 'Ik wil wat met de samenleving. Dat zit ontzettend diep in me, dat is gewoon een afwijking. Sommigen noemen het idealisme, maar ik wil écht wat.'

het departement hebben verlaten, zijn de voormalige ministers en staatssecretarissen nog vol van waar zij destijds mee bezig waren.

Zonder uitzondering namen zij, hoewel vaak nog druk bezet, alle tijd om tegenover Stam terug te blikken. IJdelheid heeft daar zeker mee te maken, maar betrokkenheid niet minder.

Het sterkste voorbeeld is Roel in 't Veld, de staatssecretaris-voor-achtdagen. Binnengehaald als 'kwaliteitsimpuls', direct weer afgeschoten als 'bijklusser'. Het zou een zeer aanvaardbare reden kunnen zijn om een inter-

Liefde voor het hoger onderwijs loopt als een rode draad door Hoog .gegrepen, tien bewindslieden, universiteiten en politiek, een bundeling van interviews die eerder onder de titel Passanten op onderwijs werden gepubliceerd in Folia, het weekblad voor de Universiteit van 'Amsterdam. Auteur is journalist Jaap Stam (1956), sinds 1989 eindredacteur bij Folia. Aan de interviews zijn in het boek analyses toegevoegd van hoogleraar onderwijskunde F. van Wieringen, beleidsadviseur P.G. Kroeger van de HBO-Raad en parlementair redacteur Max van Weezel van Vrij Nederland.

Hoger onderwijs is geen onderwerp dat veel krantelezers aanspreekt. Alleen als de ME op demonstrerende studenten inhakt, is sprake van enige opwinding. Mensen die uit hoofde van hun beroep met het hoger onderwijs te maken hebben, kunDeetman Van Kemenade nen daar echter eindeloos over discussiëren. Vaak zijn ze stronteigenwijs, wat het alleen view te w;eigeren, maar In 't Veld maar boeiender maakt. Er wordt werkte van harte mee. Het klinkt heel wat afgeruzied in het onderin het hele interview door: het wijs. De minister of staatssecretaliefst zou hij morgen alsnog aan de ris heeft het vaak zwaar te verduslag gaan in Zoetermeer. In plaats ren. Maar de behoefte aan revanche daarvan moet hij zich beperken tot is afwezig. think tanks, lezingen en artikelen.

Dat beeld keert vrijwel steeds teEen journalist die bestuurders laat rug in de interviews. Jaren nadat ze terugblikken neemt het risico dat

zij fouten proberen te verbloemen of slechts de halve waarheid vertellen. Helemaal uit te sluiten is het nooit, maar Stam heeft dat risico tot een minimum beperkt door zich zeer gedegen voor te bereiden.

Uitgebreid archiefonderzoek en talloze gesprekken met (ex-)politici en beleidsmedewerkers op het ministerie zorgden ervoor dat hij zijn gesprekspartners kon uitdagen.

Van eenrichtingverkeer is geen sprake. Anderzijds waakt Stam ervoor om zijn gelijk te halen en heeft hij geen primeurs nagejaagd.

Dat resulteerde in (zeer) openhartige ge-

t Veld

sprekken, waarbij het taalgebruik gelukkig zo authentiek mogelijk is gelaten. Zo schetst Stam de herkenbare portretten die hij nastreefde. De, inmiddels ontdooide, kille boekhouder Deetman, de in de politiek verwaaide professor Ritzen, hemelbestormer Van Kemenade en straatvechter In 't Veld: de

lezer hoort ze praten.

In de rij ontbreken er twee: de jong overleden minister De Brauw (1971-1972) en minister Braks, die eind 1989 twee maanden op Onderwijs zat in het demissionaire tweede kabinet-Lubbers, nadat Deetman Kamervoorzitter was geworden.

Hoog gegrepen biedt niet alleen een mooie serie portretten van de ministers en staatssecretarissen die de laatste dertig jaar hoger onderwijs in hun portefeuille hadden.

Het laat nog eens goed zien dat zij steeds weer met dezelfde problemen worstelden. Studiefinanciering en cursusduur, om maar eens twee actuele kwesties te noemen.

En omdat veranderingen in de super-eigenwijze, altijd verdeelde onderwijsgemeenschap langzaam tot stand komen, was er voor elke nieuwe bewindsman weer ruimte om opnieuw het wiel uit te vinden.

Zo duurt het tien tot twintig jaar voordat een plan in concrete actie resulteert. Van de hooggestemde idealen blijft weinig over.

De interviews laten zien wat er uiteindelijk van overblijft en hoe de tijdgeest het denken beïnvloedt. In de opstandige jaren '70 werd de basis gelegd voor een gedemocratiseerd universitair bestuur. Ook werd de aanzet gegeven voor een stelsel van studiefinanciering dat studenten een onafhankelijke positie moest bezorgen. In de jaren '90 probeert minister Ritzen de invloed van de bestuursorganen terug te dringen, en wordt de hoogte van de basisbeurzen gekoppeld aan het ouderlijk inkomen.

[PE/HOP]

Hoog gegrepen. Vossiuspers/Amsterdam University Press, £ 32,50.

Theologen hebben weinig redenen tot optimisme Voor de optimistische toonzetting die de reactie van de Tilburgse theologen op een recent visitatierapport kenmerkte, heeft de faculteit heel weinig redenen.

Mocht het tot een herverkaveling van theologische opleidingen in Nederland komen - en dat is niet denkbeeldig - dan is de positie van de faculteit slecht.

De Theologische Faculteit Tilburg, feitelijk geen onderdeel van de KUB maar wel op een aantal gebieden ermee samenwerkend, heeft sedert jaar en dag de naam bovengemiddeld veel studenten te trekken en een goede relatie te onderhouden met het 'pastorale veld'. De wetenschappelijke reputatie is daarentegen niet erg indrukwekkend. Een rapport van de door de minister ingestelde commissie-Smits/Oberman uit 1989 liet zien dat men een beperkt aantal wetenschappers van de faculteit aantreft in de redacties van gerenommeerde tijdschriften, dat er relatief weinig wordt gepubliceerd in vooraanstaande (internationale) bladen, dat men hoofdzakelijk schrijft in de landstaal, dat

het aantal promoties niet bijster groot is en ook dat, als het gaat om de publikatie van boeken, de TFT weinig reden heeft zich op de borst te slaan.

Het siert de faculteit dat ze het eigen onderzoek, minder dan vijf jaar na dat rapport, vrijwillig onderwierp aan een nieuwe visitatie. Deze werd uitgevoerd door de VSNU (de vereniging van 'samenwerkende' universiteiten) die met visitaties als deze laat zien dat de ' k w a l i teit'van het universitair bedrijf serieus gecontroleerd wordt.

De T i l b u r g s e hoop dat het wetenschappelijk tij in zo'n korte periode gekeerd kon worden, is ijdel gebleken. In 1989 kon de faculteit nog wijzen op andere instellingen (en dan vooral op Amsterdam en Heerlen) die beduidend minder aan de maat waren, nu is men wat in de wielersport heet 'rode lantaarndrager' geworden.

De kwaliteit van het onderzoek is, een uitzondering (praktische theologie) daargelaten, gemiddeld. Het aantal publikaties bij een aantal vakgroepen is onder de maat. De vergelijking met de goed scorende universiteiten

kan de TFT niet doorstaan.

De door het rapport geplaagde faculteit kan zich enigszins verweren tegen de geuite kritiek door te wijzen op het feit dat van de publikaties er vele ingaan op de actuele problemen en omstandigheden van wat wel heet 'de levende geloofsgemeenschap'.

Met andere woorden: het onderzoek mag maatschappelijk relevant genoemd worden, wat nog eens onderstreept dat de relaties tussen het wetenschappelijk bedrijf en (vooral) het pastoraat goed genoemd mogen worden.

Ook kan de faculteit terecht opmerken dat haar wetenschappelijke traditie eigenlijk nog gevestigd moet worden. Pas in 1967 verkreeg Tilburg, waar hoofdzakelijk priesters werden opgeleid voor het 'ambt' - en dus niet voor een academische carrière -, een (erkende) wetenschappelijke status.

Ongetwijfeld heeft de faculteit zich sinds 1989 inspanningen getroost om het onderzoek op een beter peil te brengen, maar de vraag is of dat volstaat. Is het bijvoorbeeld voldoende de eigen wetenschapscommissie, in

feite het enige orgaan dat serieus naar het facultair onderzoek kijkt, met een controlerende taak op te zadelen? Niets is lastiger dan eigen collega's te moeten melden dat het werk aan de magere kant is. Er lijkt dan ook een grotere, zeker niet minder lastige taak voor het bestuur weggelegd. Dat heeft nu niet alleen te maken met de natuurlijke beperkingen die een facultair bestuur heeft (de vakgroepen zijn nogal autonoom), maar ook met de noodzaak zich grondig te bezinnen op de koers van de theologische opleiding. Die is natuurlijk gebonden aan kerkelijke bepalingen, wat laveren niet gemakkelijker maakt, maar de grote exclusiviteit van het onderzoeksgebied van een theologische faculteit roept steeds meer vragen op. De interdisciplinaire samenwerking waar de VSNU-commissie op aandringt, lijkt in het Tilburgse geval dan ook niet beperkt te moeten blijven tot de eigen faculteit. Misschien moet de TFT weer eens een gesprek met de KUB aanknopen over verdergaande integratie. De noodzaak daartoe lijkt groter dan in 1989./PS/

Netwerken Hoe ver je het in het leven brengt, hangt meer af van de vraag wie je kent dan wie je bent. Deze wijsheid tekende ik op uit de mond van een vooraanstaande medewerker van de juridische faculteit. Het is een levensopvatting die ook bij studenten in grote mate navolging heeft gekregen. Lid worden van Olofdoejeniet omdat je je behoefte aan alcohol niet kan onderdrukken of omdat je kickt op kroegjool. Integendeel, je wordt lid omdat je er de mogelijkheden kunt ontwikkelen om te 'netwerken', om een relatie-netwerk op te bouwen. Want dat is het woord dat bij iedere student die iets wil in het leven, voorin de mond ligt: 'netwerken'. Alcoholis daarbij niet meer dan een glijmiddel om relaties te smeren. Onthoud echter één ding.

Als je echt wilt 'netwerken', dan kun je het beste zelf niet drinken terwijl je intussen de partner waar je in de toekomst iets aan hoopt te hebben, totaal zat voert. Dat heeft pas rendement, dat schept pas een band voor het leven en biedt maximale perspectieven voor de toekomst.

Dat verklaart ook waarom medewerkers van de KUB in meerderheid voor de rest van hun leven medewerkers van de KUB zullen blijven. Hier drinkt namelijk iedereen tijdens recepties. Neem nou de medewerkers en studenten die na afloop van de overdracht van de uraad naar de receptie gingen. Misschien kwam het wel door het intens saaie programma dat eraan vooraf was gegaan dat iedereen na afloop een ontembare behoefte aan sloten alcohol had. Het is begrijpelijk dat als je degenen die er mochten spreken in fraaie volstrekt nietszeggende volzinnen gelardeerd met potjeslatijn aanhoort, je gedachten automatisch afdwalen naar dat koele pilsje dat buiten staat te wachten. Maar het innemen van enorme hoeveelheden drank maakte voor de studenten die de u-raadsperiode net hadden afgesloten en daarmee hun c.v.-tje lekker hadden kunnen oppoetsen alle mogelijke positieve naeffecten onmiddellijk ongedaan. In die zin was de bijeenkomst uitermate slecht voor netwerkers en relatie-builders.

Hoe ver je het in bet leven brengt, hangt meer af van de vraag wie je kent dan wie je bent. Misschien leert een van mijn collega's daarom wel aan de hand van de pasfotootjes van alle eerstejaars studenten al hun namen uit het hoofd, zodat hij tijdens het eerste college al direct kan zeggen dat Peter Janssen met dubbel s beter moet opletten. Ik heb helaas geen tijd en geen zin om alle namen uit mijn hoofd te leren en zal het mede daarom nooit tot beste docent brengen.

Hoe ver je het in het leven brengt hangt meer af van de vraag wie je kent dan wie je bent. Ik ken onze minister van onderwijs Jo Ritzen persoonlijk, maar in een gezelschap met anderen stelde hij mij laatst voor als zijn huiscabaretier. In zo'n geval helpt het dus ook weinig als je anderen kent. Het gaf mij vervolgens wel alle vrijheid om onbelemmerd te genieten van de uitstekende Bordeaux 1986 en dat verklaart weer waarom ik al tweeëntwintig jaar bij de KUB werk.

Boellioxi^virer

n brengt, ag wie je wijsheid f i van een 'i '<ervande is een le­ tudenten eftgekre­ ioejeniet J alcohol omdat )e indeel, ;e mogehik­ tn te 'net­ 'twerk op et woord ets wil in ligt: 'net­ nietmeer elaties te een ding ken', dan drinken

UNIVERS

IS JUNI 1995

Wetenschap

EEN GROEP KRAKERS IS NOG GEEN C RIMINELE BENDE

Ook een brandstichter moet ongestraft een doosje lucifers kunnen kopen De georganiseerde misdaad bestrijd je met met allerlei nieuwe wetten. Die kun je best te lijf gaan met bestaande wetgeving, vindt mr. José de Vnes­Leemans. Uitbreiding van de politiebe­ voegd­ heden, strafbaarstelling van voorbereidingshandelingen, dat is allemaal nergens voor nodig, vindt zij. Artikel 140 van het Wetboek van Strafrecht ­ dat stelt deelne­ ming aan misdaad­ organisaties strafbaar ­ voldoet. Alleen moetje oppassen datje dit artikel met toepast op organisaties die slechts incidenteel de wet overtreden, zoals krakers­ en nnilieubewegingen. Op 30 juni promoveert De Vnes­Leemans op een onderzoek naar dat artikel.

■ Adrian van den Eeienbeemt

D

e rellen rond de ontrui­ ming van het Ni)meeg se kraakpand de Marien burcht, begin jaren tach­ tig, zorgden voor de nodige op­ schudding Niet alleen omdat er bi) die ongeregeldheden met stenen werd gegooid, dat er brandjes werden ge­ sticht of politiewagens vernield Dat gebeurde wel vaker, zeker in die ti)d Het was de rechtszaak die op de rel­ len volgde, die de nodige commotie veroorzaakte de krakers werden niet alleen vervolgd voor vernielingen, maar ook wegens het deelnemen aan criminele activiteiten Dat IS toch vreemd, vond José de Vries Leemans Een krakersbewe­ gmg beschouwen als een misdaad organisatie^ In juridisch Nederland kwam de discussie op gang of artikel 140, het artikel uit het Wetboek van Strafrecht dat deelname aan een cri mmele organisatie strafbaar stelt, in de Marienburchtzaak terecht was toegepast En m Tilburg besloot De Vnes­Leemans (1955) om haar pro motie­onderzoek te richten op dat zelfde artikel 140 'De Marienburcht zaak baarde terecht veel opzien Als )e artikel 140 breed interpreteert, dan wordt een kraker al snel gezien als een crimineel Ook al heeft hi) met daadwerkelijk deelgenomen aan cri mmele activiteiten, toch wordt hi) aansprakelijk gesteld Want bi| dit artikel hoeft alleen maar lemandsbe trokkenheid bij het plegen van mis drijven te worden aangetoond, en hij zit al in de beklaagdenbank ' Jarenlang leed artikel 140 van het Wetboek van Strafrecht een sluime rend bestaan Het was een slapende reus, die slechts incidenteel uit de kast werd gehaald Bijvoorbeeld voor de vervolging van bestuursleden van de Sociaal Democratische Bond als Domela Nieuwenhuis eind vorige eeuw, en later tegen Soekarno en an dere leden van de Indonesische onaf hankelij kheidsbeweging Het ontwaken van 140 gebeurde m de jaren zeventig en tachtig Zo bleek het artikel toepasbaar op uitleve

■ Promovenda mr. José de Vnes-Leemans 'Extra politiebevoegdheden, dat is nergens voor nodig' [Foto Enk van der Burgt]

ringszaken Leden van de in Duits land opererendei^ote Armee Fraktion werden ermee geconfronteerd Het artikel was ook bijzonder geschikt om te gebruiken tegen koppelbazen Sindsdien kon 140 zich verheugen in een stijgende populariteit Misschien is het wel iets te populair geworden, vindt José de Vnes­Leemans '^A­rtikel 140 is een kapstokartikel Dat bleek wel in de Marienburcht­ zaak Er hoefde met bewezen te wor den dat je daadwerkelijk stenen hebt gegooid, een politiewagen hebt ver­ meld of brand hebt gesticht Er moest worden aangetoond dat je erbij be trokken was, of dat je deel had geno­ men aan de voorbereidingen van be­ paalde acties Maar betrokkenheid is

te ver, vindt de promovenda je be­ geeft je ermee op glad ijs 'Als je op grond van het lidmaatschap van een organisatie mensen veroordeelt, dan criminaliseer je ook de hele groep, de organisatie waarvan ze lid zijn Daar­ mee moet je voorzichtig zijn Kijk eens naar Greenpeace Dat is een milieu beweging die legale activiteiten doet, maar ook illegale Als je Greenpeace beschouwt als een organisatie m de zin van 140, hoe zit dat dan met de dona­ teurs^ Die steunen de organisatie, geven geld dat misschien gebruikt wordt voor illegale activiteiten Moet je de donateurs dan ook oppakken' Dat 13 een onverkwikkelijke discussie ' Voer voor juristen dus, maar de bur­ ger zit ondertussen met een volstrekt onduidelijk wetsartikel 'Het roept

■ Rellen bij de ontruiming van een i<raal<pand. Zijn l<rakers criminelen?

[Archieffoto Nout Steenkamp]

een vrij breed begrip Iemand die als lid van een bende brandstichters een doosje lucifers koopt, is ook al 'be­ trokken', terwijl die aanschaf eigen­ lijk toch een dagelijkse, en doorgaans onschuldige handeling is ' Het gebruik van artikel 140 tegen organisaties als kraakbewegmgen en, zoals ook IS gebeurd, een vredesbewe­ ging en illegale zenders, gaat daarom

vragen op als je met dit artikel een kraakbeweging aanpakt Iemand die stenen naar de politie gooit, weet dat hij de wet overtreedt Die helderheid ontbreekt voor iemand die broodjes smeert voor de kraakbeweging, of ie mand die namens de krakers de pers te woord staat Kun je dat strafbaar stellen'' Deze onduidelijk is voor de promo­

venda reden om te zeggen gebruik artikel 140 met voor kraakbewegin­ gen en milieu­organisaties Liever ziet ZIJ dat het artikel alleen ingezet wordt tegen de georganiseerde mis­ daad, maar, erkent ze, dan doemt er weer een probleem op Wat is georga mseerde misdaad' Onlangs werd ar­ tikel 140 in stelling gebracht tegen bestuursleden van de extreem­recht se partij C P'86 Kan dat' De Vnes­ Leemans 'Dat ligt op de rand, maar het gebruik is in dit geval terecht De partij heeft vooral discriminerende doelstellingen, en kun je beschouwen als een criminele organisatie Maar je moet nog steeds oppassen bij het gebruik van 140 ' IZ> e afgelopen jaren heeft justitie ge­ test hoe groot de spanbreedte van artikel 140 is, en had daar regelmatig succes mee In feite betekende dat een verbreding van het artikel het kon tegen meerdere organisaties worden ingezet, ook organisaties die niet als oogmerk hebben het plegen van misdrijven Dat alles is tegen de zm van De Vnes­Leemans en niet alleen vanwege de onduidelijkheid die 140 oproept Met dit artikel, zegt ze, kun je een mug dood schieten met een kanon Ofwel, het wetsartikel is een te zwaar middel De Vries Leemans 'Je moet zo'n ar tikel, waar voorbereidmgshande Imgen en betrokkenheid in zitten, daarom niet verbreden, maar juist beperken tot misdaadorganisaties Organisaties die zich bezig houden m e t drugshandel, w a p e n h a n d e l , vrouwenhandel daar is het artikel oorspronkelijk voor bedoeld 'Inbaar proefschrift pleit de juriste om het wetsartikel alleen te gebruiken voor organisaties die de bedoeling hebben voor langere tijd voornamelijk mis­ drijven te plegen Met 140 IS nog meer mis Het geeft justitie de mogelijkheid om zeer hard­ handig in te grijpen bij relatief lichte vergrijpen 'Dwangmiddelen als voor­ lopige hechtenis, afluisteren en huis­ zoekingen zijn normaal gesproken

met toegestaan bij lichte misdrijven Dat mag pas bij een vergrijp waar vier jaar of meer voor staat Omdat je voor overtreding van artikel 140 vijf jaar kunt krijgen, mogen die dwangmid­ delen worden toegepast Ook als het misdrijf op zichzelf daar te licht voor IS ' Dat IS een reden om artikel 140 alleen te gebruiken bij misdrijven die zelf al aan de minimumeis van vier jaar voldoen, vindt de juriste, 'hoewel er uitzonderingen zijn, zoals omko­ ping bijvoorbeeld' Een mooi artikel is het met, vindt De Vries Leemans Maar dat betekent met dat het artikel de prullenbak in kan Los van de vage inhoud en extre­ men als vervolging van kraak­ en vre desbewegingen, biedt het artikel alle mogelijkheden die een misdaad bestrijder maar kan wensen in de strijd tegen de georganiseerde crimi­ naliteit het terrein waarop het arti­ kel voornamelijk en ook veelvuldig wordt toegepast, laat daarover geen misverstanden bestaan Zo zijn de maatregelen die het wetsartikel te zwaar maken voor gebruik tegen kra kers en activisten, juist prima ge schikt voor de aanpak van de georga­ niseerde misdaad, vindt De Vries Leemans 'Tegenwoordig komen er m de strijd tegen de georganiseeide misdaad al­ lerlei wetten tot stand De politie krijgt extra bevoegdheden, handelin gen die vooraf gaan aan criminele acties worden al strafbaar gesteld Dat alles is niet nodig artikel 140 biedt die mogelijkheden al Dus waar om zou je nog extra wetgeving ma ken, als je met dit artikel kunt vol staan' Want met artikel 140 m de hand kan de politic, al voor dat de mis daad is gepleegd, beginnen met een onderzoek naar de voorbereidingen Afluisteren, telefoontaps installeren en huiszoekingen doen zijn al toege staan Vervolgens kunnen de bende leden worden vervolgd voor die voor­ bereidingen, op grond van hetzelfde artikel'

U N I V E R . S | ^ 1 5 i u N i 1995

U I S r i V E R S i g g 15 lUNi 1995

E

nige tijd geleden bevond ik mij op een congres dat was georganiseerd door het a i o - n e t w e r k v a n Praktische Theologie.

Tijdens een referaat van een van de deelnemers maakte een hoogleraar een opmerking. Hij stelde:i7c zou het \fooTmii een troost vinden indien verantwoordelijkheidsgevoel bij mensen een neurofysiologisch substraat vertegenwoordigde. Zo'n opmerking interesseert me buitengewoon. Soms hoor je mensen iets zeggen en dan gaat erbij jou een alarm over: er klopt iets niet m e t deze opmerking. Er wringt iets. Moeilijker is het om vervolgens onder woorden te brengen wat er wringt, maar terwijl het gezegd wordt, gaat dat belletje van de menselijke intuïtie reeds af.

Nog een voorbeeld dat zich op ditzelfde vlak afspeelt, met een vergelijkbare reactie als inzet. Ik sla een boek open, een vooraanstaand werk in de theologie. Daarin lees ik: Gott kan nur als indirektes Objekt gesehen werden... In het Handboek van de Praktische Theologie staat te lezen: het indirecte object. God zelf, kan geen voorwerp van onderzoek zijn...

Ook deze stellingen behoren tot de uitspraken die bi) mij een onwillekeurige rilling teweegbrengen. Wat is er mis met die uitspraken?

Theologie is op te vatten als een speculatieve wetenschap. Dit gegeven geeft voor mij iets weer van het aantrekkelijke dat theologie voor mij bezit, een reden voor mijn keuze voor deze studie. Het speculatieve van theologie verwijst naar het feit dat theologie geen object heeft dat je in de palm van je hand kunt leggen en aan iedereen ondubbelzinnig kunt tonen: kijk, hier is mijn object van studie, hier gaat mijn wetenschap over. De waarheid van de theologie is in zekere zin te vergelijken met de waarheid van een boek. Als je zegt dat jeDe avonden van Gerard Reve zo'n goed boek vmdt, dan geef je daarmee aan dat dat boek voor jou iets van waarheid bevat. Om dat aan andere mensen duidelijk te maken, moet je veel creativiteit en argumentatiekracht bezitten, of je zegt tegen ze: lees het boek zelf maar, dan merk je het wel. En dan nog bezit de ander net zoveel recht om te zeggen;iA vind het geen goed boek.

Iets dergelijks speelt zich af ten aanzien van de theologische waarheid, bij onderwerpen als de relatie tussen mens en God, christelijke solidariteit, heilsverwachting, enzovoorts.

Het zijn onderwerpen die je als waarheid aan de orde kunt stellen, maar het is eenargumentatieve waarheid.

Altijd is het aan mensen voorbehouden om te zeggen:37c geloof er niet in.

Wanneer ze dit zeggen, dan hebben ze voor zichzelf altijd gelijk. De waarheid van de theologie is een speculatieve waarheid; het is een waarheid die beargumenteerd moet worden en die bestaat bij de gratie van de tegenspraak. e speculatieve inslag van wetenschappen als theologie is op verschillende manieren te beschrijven. Een veelgebruikt schema komt voort uit de driewerelden-theorie van Popper: hij onderscheidt drie werelden in de éne wereld waarin wij leven. Deze drie werelden verwijzen naar de verschillende dimensies van de manier waarop wij ons leven waarnemen en van de uitspraken die wij daarover doen.

De eerste wereld is de objectieve wereld, de wereld van feiten. Deze wereld heeft betrekking op de omgang van mensen met anderen en met zichzelf voor zover deze door objectieve wetten wordt bepaald. De uitspraken die wij daarover doen, noemen we constatieven: uitspraken die de bedoeling hebben om anderen te overtuigen van een stand van zaken die

als objectief waarneembaar, als feitelijk wordt gezien. Popper definieert de normativiteit van deze wereld als gericht op objectieve waarheid.

De tweede wereld is de sociale wereld. Zij wordt gevormd door de verwachtingen die mensen ten opzichte van elkaar koesteren, de rollen die ze spelen, de zeden en gewoonten die het sociale verkeer bepalen en de regels en voorschriften die men hanteert.

De uitspraken [regulatieven] die wij hierover doen, zijn erop gericht om onszelf en anderen in te schalen in een bepaalde sociale orde, om ons te conformeren aan regels en gedragscodes die in bepaalde culturen of bij bepaalde groepen mensen horen. De

norm die hiermee samenhangt is de norm der juistheid.

De derde wereld is de subjectieve wereld. Deze wereld wordt gevormd door de gestalten en uitdrukkingsvormen van ervaringen, belevingen, houdingen en opvattingen die we zelf koesteren over onze persoonlijkheid in wisselwerking met die van anderen. Met de uitspraken die wij over deze wereld doen {expressieven], geven wij uiting aan een subjectieve innerlijke gemoedstoestand. De norm die met deze wereld samenhangt, is de norm der waarachtigheid. De expressieve is erop gericht om de ander ervan te overtuigen dat datgene waaraan wij uiting geven, zich ook daad-

werkelijk in ons innerlijk afspeelt.

Het is de bedoeling om authentiek over te komen.

I

n dit verband helpt de theorie me om zicht te krijgen op de wortels van het 'speculatieve' in de theologiebeoef ening. Waar komt dit vandaan? Het 'speculatieve' in speculatieve wetenschappen als de theologie is uiteindelijk terug te voeren op expressieven en de daar achter schuilgaande norm van de waarachtigheid.

Als wetenschap is theologie een bouwwerk van argumenten en logische redeneringen maar als speculatie is ze een opbrengst van geloof.

Volgt men zo de weg terug tot het

punt waar de theologie uiteindelijk ontstaan is, dan blijkt het fundament eigenlijk gevormd te worden door ervaringen waarvan men alleen maar zoiets kan zeggen als; ja, dat voel ik nueenmaalzo, ot.ikkan er geen uitdrukking aan geven, maar ik wéét in mijn binnenste dat het zo moet zijn.

Uiteindelijk vallen ze terug op een hoogst persoonlijke stellingname. Ik kan geen beter voorbeeld van een expressieve vinden dan de woorden van Luther op de Rijksdag te Worms:hier sta ik, ik kan niet anders. Vanwege het tekort aan doorslaggevende argumenten, wordt die argumentatieve bodem vaak aangeduid met een verwijzing naar de gevoelsuitdrukking:

VOORPUBLIKATIE UIT 'EENSGEZIND IN TWIJFEU ANGffM%mmGm:M^wRm DRrf^^N^m HETTmOlOGISCH

IÊHAI

ik voel dat nu eenmaal zo. Je bent nooit van te voren zeker van het behaalde gelijk en je weet eigenlijk onmiddellijk al dat er mensen zullen zijn die je gaan tegenspreken; mensen die je niet zult kunnen overtuigen.

Nu kan men op verschillende manieren omgaan met de onzekerheid die met het speculatieve verbonden is. Je kunt het als een beproeving opvatten of als een uitdaging. Je kunt de bedreigende kanten of de mogelijkheden ervan accentueren. De onzekerheid kan mensen angst aanjagen of vervullen met een verlangen om er dieper op in te gaan. De mate waarin 'angst' en 'verlangen' zich hierin voor mij tot elkaar verhouden, maakt uit of ik mijzelf toesta speculatief bezig te zijn. Voor mij persoonlijk bestaat het aantrekkelijke van de theologie in deze expressieve onderlaag. Theologie staat je toe om je eigen wereld te schilderen, met alle verfsoorten die voorhanden zijn. Alle materialen mag je gebruiken om aan andere mensen de wereld te laten zien en te laten binnengaan. Naarmate je beeldender schildert, naarmate jouw composities overtuigender zijn, maak je het voor mensen mogelijk om binnen te treden in het universum dat je optrekt. Want naast het gegeven dat je te maken hebt met een argumentatieve bodem en met onzekerheid, bestaan er onbeperkte mogelijkheden om een zichtbare, tastbare en te proeven realiteit op te trekken die overtuigend is; overtuigend omdat deze wereld van mij is.

1 ^ ' ^ ' ^ ^ ^ '

Theologie is op te vatten als een speculatieve wetenschap: het heeft geen object dat, gelegen in de palm van je hand, ondubbelzinnig getoond kan worden. Omdat doorslaggevende argumenten vaak ontbreken, verwijzen theologen naar gevoelsuitdrukkingen als 'Ik voel dat nu eenmaal zo'.

Voor Hans Strijards, als aio verbonden aan de theologische faculteit, bestaat het aantrekkelijke van de theologie juist in deze expressie.

Theologie is echter niet alleen speculatief, ze is ook wetenschap. Maar door haar abstracte en afstandelijke taalgebruik kunnen mensen zich laten beetnemen en zo kunnen Grote Misverstanden ontstaan. Hoe gaat de theoloog om met dit dilemma^ Het speculatieve van de theologische wetenschap mag in ieder geval niet verloren gaan, betoogt de auteur. Want dan staat er niets meer op het spel. 'Je moet niet alleen iets hebben om óver te speculeren, maar vooral ook iets om méé te speculeren.'

Eigenlijk lijkt een theoloog op een chirurg.

Hans Strijards

1 Foto: Erik van der Burgt

u is theologie niet alleen speculatief, ze is ook wetenschap. Als wetenschappelijke discipline verbindt zij de term 'speculatief' en 'wetenschap' met elkaar. Voor zover theologie wetenschap is, is ze gericht op het falsificatieprincipe. Haar uitspraken bevatten waarheid in voorlopigheid; ze zijn waar tot ze empirisch gefalsifieerd zijn. Het wetenschappelijke karaktervan de theologie zorgt ervoor dat ze niet in zichzelf opgesloten blijft, maar dat ze zichzelf in contact brengt, bijvoorbeeld met de empirische werkelijkheid. Desalniettemin bestaat er een dynamiek die eigen is aan het wetenschappelijke taalgebruik die de expressieve onderlaag van de theologie bedreigt.

Pearl Katz schrijft over het gebruik van rituelen die dienen ter voorbereiding en ter begeleiding van chirurgische ingrepen. Op basis van zaken die hij naar aanleiding daarvan constateert, is een aardige lijn te trekken naar wetenschappelijk taalgebruik.

De aard van chirurgische ingrepen is, dat tijdens een operatie artsen een enorme verantwoordelijkheid bezitten. Hun handelingen beslissen op dat moment over leven en dood, over een menswaardig of een mensonwaardig bestaan. Een kleine fout, een lichte afwijking van de hand, trillen, beven of concentratieverlies, het kan allemaal fataal zijn. Dit stelt artsen onder een enorme druk. En deze druk tekent bij voorbaat het chirurgische handelen.

We stellen ons de klinische ruimte voor waarin het chirurgische perso-

neel werkzaam is: witte muren en plafonds, eindeloze gangen met oneindige reeksen deuren, trappen en liften, en het onpersoonlijke zoemen van TL-lampen. Geluid van de buitenwereld noch daglicht mogen hier binnendringen. Het bestaan van het chirurgisch personeel wordt geregeld door rituelen, zoals het wassen van de handen en het aantrekken van handschoenen. Rituelen die op het eerste gezicht technische handelingen lijken maar die bij nadere analyse zijn op te vatten als bezweringsgebaren tegenover de druk waarmee een arts te maken heeft.

Veel rituelen uit de operatiekamers

Wetenschappelijke taal kan misverstanden met zich meebrengen, die je het zicht ontnemen op de discipline waarin je werkzaam bent symboliseren een scheiding van werelden: een wereld van vervuiling en een steriele wereld. Door deze scheiding kan de operatiekamer ongekende proporties aannemen: ze kan uitgroeien tot een sacrale ruimte waar de chirurg het heilige werk kan uitvoeren, afgesloten van de onmenselijke druk die dit werk normaliter met zich meebrengt. De operatiekamer wordt een vrijhaven. Het overgangsritueel maakt het mogelijk om de vereiste concentratie op te brengen en

de operatie met een zekerheid uit te voeren die buiten de operatiekamer onhaalbaar zou zijn. Zo kan men de ritualiseringen, die ver uitgaan boven het concreet-f unctionele, zien als bezweringsgebaren bedoeld om greep te houden op de werkdruk. ok binnen de uitvoering van de speculatieve wetenschap is een vergelijkbare ritualisering waar te nemen. Wetenschap bestaat voor een deel uit het toepassen van afstandelijke, analytische en argumentatieve taal. De druk op de theoloog kent wellicht een niveau dat te vergelijken is met die waarmee de chirurg te kampen heeft. Alleen heeft de chirurg te kampen met een verantwoordelijkheid jegens een patiënt, in de theologie liggen wijzelf op de operatietafel. Want theologie komt, zoals gezien, minstens voor een deel voort uit een persoonlijke stellingname. Het gebruik van een wetenschappelijk, afstandelijk en abstract discours is dan ook een bezweringsgebaar, maar dan gericht op het feit dat men in de theologie persoonlijk op het spel staat.

Theologie blijft uiteindelijk gestoeld op een persoonlijke stellingname [expressieve] die angst teweeg brengt bij mensen die hem uitspreken of die hem willen uitspreken. Er staat tenslotte iets persoonlijks van je op het spel. Wanneer jouw uitspraak weerstand ontmoet - en nog erger - ontkracht wordt of zelfs verkracht, dan heb je persoonlijk verloren. Dit kan mensen ertoe brengen om de veiligheid op te zoeken en hun stellingname te verhullen, of om helemaal geen stelling te nemen. Wetenschappelijke concepten geven mensen hiertoe de kans, je kunt je ermee onbereikbaar maken. Het gaat vooral niet overmj;, maaroverAet oimen, over professionele pre-requisieten. Men gebruikt Engelse termen als coping en exposure, of termen met een medische nagalm, zoals neurofysiologische substraten, kortom het gaat over objecten. Wetenschappelijke taal met de koude klank van staal. et is niet belangrijk dat er een warme wetenschap ontstaat, gevoelig, met een intens sociaal gezicht, echt en authentiek meelevend. Belangrijk is echter dat wetenschappelijk taalgebruik misverstanden met zich kan brengen die mensen het zicht ontnemen op de wetenschappelijke discipline waarin ze werkzaam zijn. Het is echter tegelijkertijd eigen aan het wetenschappelijk taalgebruik om de subjectieve wereld achter de horizon te laten verdwijnen. Mensen kunnen zich daardoor laten beetnemen en zo kan een Groot Misverstand ontstaan binnen een speculatieve wetenschap als de theologie. Wanneer een theoloog zegt te hopen dat 'verantwoordelijkheidsgevoel een neurofysiologisch substraat vertegenwoordigt', dan heeft dit misverstand toegeslagen. Wanneer ik in een theologisch boekwerk lees dat God een indirect object isdat geen voorwerp van onderzoek kan zijn, dan is de schrijver met die uitspraak in de val gelopen. Beide uitspraken openden dit artikel en nu wordt duidelijk waarom zij mij koude rillingen bezorgen.

Een theoloog die hoopt 'dat verantwoordelijkheidsgevoel een neurofysiologisch substraat vertegenwoordigt', wordt aangedaan door de angst voor het speculatieve van de theologie. Eigenlijk zou men willen zeggen: ik vind dat mensen verantwoordelijker zouden moeten zijn. Maar men zegt: ik zou het fijn vinden wanneer verantwoordelijkheid een neurofysiologisch substraat was. Daaronder wordt de onbewuste innerlijke wens van de spreker voelbaar. Indien verantwoordelijkheidsgevoel inderdaad zo'n substraat was, dan zouden wij

ons er niet meer middels perSoonlrfke stellingnames druk om hoeven te maken. Dit laatste is natuurlijk ten hoogste een onbewuste strekking van het gezegde, maar het geeft wel goed weer wat voor soort angst het doen van persoonlijke stellingnames kan oproepen, hoe bedreigend een eigen inzet kan zijn. En deze angst voor het speculatieve komt tot uiting in de woordkeus en daarom ook in de inhoud. Ze levert de neiging tot objec» tiveren op: een subjectief fenomeea (verantwoordelijkheid) wordt als iets objectiefs voorgesteld (neurofysiologisch substraat). Met deze neiging verdwijnt ook de subjectieve betrok^ kenheid van de wetenschapper uit het beeld. <

W

anneer een theologisch werk als paradigma houdt dat God een indirect object is dat buiten het terrein van onderzoek valt, dan wordt het onmogelijk om nog oog te krijgen voor menseft die zeggen dat God direct in hun handelen en daden tot uiting komt. Bovendien is dat concrete theologische werk dan gegrond ineen misverstand omtrent God en dat misverstand vormt het uitgangspunt van theologiseren. De bewoording God is een indirect object geeft al de mogelijkheid aan dat God zich op een andere manier kan voordoen dan door direct in te werken op het handelen en leven van mensen. Men geeft met dezje bewoordingen aan niet meer overweg te kunnen met de geloofsuiting, die een persoonlijke stellingname is, een expressieve: God bestaat! en wat overblijft is het onvermogen. Duidelijk wordt dat men niet wil uitgaan van de gedachte ik weet wat geloof is, maar men heeft niet in de gaten dat onbegrip het enige is dat rest om vanuit te gaan. Men kijkt naar de objectieve wereld en ziet:Godis daar niet aanwezig. Deze uitspraak vormt vervolgens de grond van theologiebeoefening. Zo wordt een wetenschap gegrondvest in een misverstand.

Het gevaar dat met het analytische en abstracte begrippenapparaat van een wetenschap als theologie samenhangt, is dat de dimensie van de persoonlijke stellingname verbannen wordt naar het buiten-wetenschappelijke. Want met deze persoonlijke stellingname sluipt een fundamentele onzekerheid de wetenschap binnen. Hierdoor moet men de argumentatieve bodem die verbonden is met uitspraken als: dat voel ik nu eenmaal zo, de mensen moeten verantwoordelijk zijn en ik geloof in God, accepteren. Ook de angst dat deze stellingnames afgeschoten zullen worden en de vrees voor het gevoel van machteloosheid dat daarna volgt, moet ingecalculeerd worden. Het gevaar dat met het wetenschappelijke begrippenapparaat samenhangt, is dat het duizend-en-een mogelijkheden biedt om zich hiertegenover veilig te stellen. De val die voor ons theologen openstaat is, dat we daardoor vergeten dat theologische uitspraken ook geloofsuitspraken zijn. Daarmee wordt theologiebeoefening een voortdurende daad van zelfontkenning.

Theologie is in dit artikel aangeduid als een speculatieve wetenschap.

Wanneer het speculatieve van de theologische wetenschap verloren gaat, komt er tegelijkertijd niets meer op het spel te staan. In beurstermen: er is geen inzet meer. Je moet niet alleen iets hebben om over te speculeren, maar vooral ook iets om mee te speculeren.

Ditartikelis de verkorte versie van Van harte wetenschap!, Strijards' essay dat hij schreef voor de bundel 'Eensgezind in Twijfel: wetenschappers in opleiding over de waarde{n) van hun vak'. Het boek wordt uitgegeven dooi Tilburg University Press en wordt 28 juni (16.00 nur) in het Stilt e een trum gepresen teerd.

twee onderileicn. In deoelitend discussiren deskiUKjiücii Ui! de at ademisehe weield, lilt \ reilesorgains^ttii en uit de krijg-^niaeht op ba-'is van zelf gesrhre\( n pajters ui werkgroi'pcn overeen aantal internationaii thema's, 's Middags \indt een algemeen programma plaats dat tn het teken siajil van <ie gewijzigde inteiMiationale verhoudingen. Deelname kost f:i5--\oorstudt iiteu en meiiM'u met een uilkt-nniï, ei^ f 10.- vooi OM 11^, beianüsit tiende».

Westlalen. ifH(>-inr>:\ Doe! van hel ondrr/o( k is dr betekeiii-. \an de iuudhaudel U-nop/Jchfe vande Hitnhandf! tr bc[>al»'n- Daarn^a'-i woidi ook ht-t in/icht ui dt rei^tonale .ispt'rlm v.ïii dr Ouil — Nedei kindje bettckkiitiicii \( 1 groot

SL^Gtk^SL Kdtholwke UniW($iteit Brabant

/6./.T urn,

M-l

3 0 juni [vr]

R e l i g i e , gev«^eld e n v e r z o b n i n g

Sinds het eind v a n d e jaren tachtig heeft tïc wer^dij higrij[>ende veranderingen onderdaan. Het einde van de koude oorlog gaf shM'htb korle lij<ï aanleiding tol hoop <)p een mondiale conflictbeheersing. De internationale gemecnsehapwerdgeboeid d oor co nl liet haarden. Denk bijvoorbeeld aan de Golfoorlog. Somalië, Rwanda oi. dichter bij huis, voormalig Joegoslavië. De katholieke ü:emeenschai) bleet niet blind v oor ile/e ontwikkelingen P a \ i Jirisli stimuleerde de NederKiodse bisschoppen <Hn, in de lijn \ a n hun 'hriedraditie"^ in/akc vrede en gereehligheid. andermaal <-en herderhjk schrijven Ie wi|ele»öaietie nieuwe vraagstukken met hetrekkingtol v^redeenreehtvaardigheiii. Dit bi^sehoppelike schrijven wordt \ o o r a f g c g a a n tloor een u i t g e b r e i e consultatieronde bij maatschappelijke en kerkelu organisaties en instellingen. De resultaten van deze breedschalige consultatieronde worden thans verwen in een rapport. Ook de Theologische Faculteit Tilburgwil bijdragen tot dit kerkelijk en maatschappelijk denkproces. In samenwerking met Pax Christi organiseert de Theologische Faculteit op zaterdag 23 september faan het eind van de vredcsweek) een conferentie {mder de titel 'Kehgie, geweld, v erzoening". De eonferetUie v indt plaats in de aula van de KUB. Aan het slot wordt de adv lesbundel van de con-juilatieroilde plechtig overhandigtl aan een delegatie van het Nederlandse ejnseopaal.

Misdaadorganisaties

Promotie drs. M..1.H..1. de V ries-ï^'cmans. Pronuvtor is prof. mr. M.S. (iroenhutj.seit. De titel van het proefschrift luidt:' Vrlikel 1 10 \\ et boek \ an Strafrecht. i'>n ondf r/t>rk ÜAAV de \trafba.±rsteiiing van deelneming aan nH->daud<H ganisjtlic'-'.

1 6 juni [vr]

14Jï^ mtu >Z-f

D e bron en de s t r o o m

in ht't Stiltecentrum idlTillmrii i nnfc-ttx ï*rr's« '}\> bron en dt- stroom' pres-fnlrrcn. In dnv ïjundt'l verU'ileii \ ijfejit>vinlïji;in-K>gk*rareit. allf n vrrluuiiit'ii dun lie Katholieke Univ-erslleil Brabant, ovet- de kla-^si*"kt- denker die hen het rtVéi^X ïieeft ge!n-.fnrt'fr(ï - en dat nog steeds doet. Hun vearfealeu, opgetekend door journalist Michel Knapen, tïlustreren de actuaïiteit \ an de denkers die aan de hahis hebben gestaan van iii'diM'jpliHf^die aan deTilburgse universiteitonderw pxf» w<>fden. ï h-rman «Ie Regt (FWW) zal een korte It /in« houden o\ er epigonisme.

Cultuur expositie

15.30 H«r, SliUeeefilruni

^ U juni [di] E e n villa vol v e r w a c h t i n g e n

Thmk Tank Tilbur-- houdt haar seizoensaf*iuitende horrek Tevens wordt op de-^e avond het programma \ oor het \ oïgeutle'lei/oen bekendgemaakt. Deze av ond tb interessant \oi>r}onge ondernemers of zij die daar meer o\er wiih*n weten.. Wie geen Hd is betaald f5,enlree. Passend entertainment en het eerste drankje zijn hierna gratis .

Sport slafetle

promotie

\,\^v \^<; i6.}5 uur, YZ-i

2A t> juni [vr] promotie

General Disequilibrium T h e o r y

Promotif ilrv. P. Ifrring.'-. Promotor: prof. dr. A.J.J. Talman. Co-jïromotor: dt. J.ïl. van Geldrop. De titel van het proef.schrifl luidt: 'Static and Dynamic Aspects of (/eneral Disequilibrium Theory". \ \ ^ v VM.

lOAÖ uur. YZ-1

i Z Ö juni [wo] 'Adam Smith'

Promotie drs. .Ï.J.M. Peil. Promotor: prof. d r . t . 1 .

Rijuvov. De titel van het proefschrift ïuidl: ' \dam Stnitli t'U dr economische wclcnscha]» . \ W* X\i.

U.ïr* uur. YZ-I

Zi zf juni [do] Invoer v e r b o d e n

Promolii' mevr. 'V.M.E. Lewc. Promotoren: prof. dr.

K.K.E. Veraghterlenprof. dr. J.r.K. Biasing. De titel van het proefschrift luidt: Tnvoer te lande verboden.

Een verkenning van de handel over landwegen tussen (Nederland en tie Pruisische provincies Kheiniand en

scriptieprijs

opjulgroep

Evenwichtig studeren

Stel je het studeren steeds opnieuw te lang uit'/ Lukt het je niet een evenwicht te vinden tussen stud^ie en ontspanning? Komt er weinig terecht van al je studieplannen? Studentenzaken biedt je de mogelijkheid om mee te doen aan een opjutgroep (studie-intensiverins*>grocp). vanaf de eerste eollegeweek in het volgende scin+'ster. Inschrijven v o o r d e Oppitgroep kan tot eind j u n i . \ o l is vol! Voor inlichtingen en m<^ch rij vingen kun je lei echt in het Informatieccnlruni van >Uidentenzaken in gebouw N. iA<:

bijeenkomst

Oriëntatie op arbeidsmarkt

Portretfotograne

\)v e<'rstc bijeenkomst van l'^otovercniging Omega iii bet nieuwe eolleiicjaar vindt jiiaals op maandai:; i sej»Icmber. I)e/ea\inid staat in iiel thema \ an Portretlolograln-. Tevi n- /nlli ii de (portret) foto's voor de expositie besproken en geselecteerd worden. Voor meer infoover Omega en/of de expositie bel Maike (361142) ofRianne (663123)

Info colofon

De Nederlandse bisschoppen zij n momenteel bezig met de voorbereiding van een nieuwe brief over het thema "Vrede en Gerechtigheid'. De vredesbeweging Pax Christi houdt op verzoek van de bisschoppen ter voorbcreding van de brief een brede consultatieronde binnen mei name de katholieke geloofgcmeenseha|). Dok enkele katholieke wetenschappelijke instellingen hebben besloten bij te dragen aan de raadpleging. De Katholieke l niversiteit Nijmegen, de KUB en de 1'heologis<he Faculteit Tilburg organiseren hiertoe op 17 juni een congres onder dagvoorzitterschap van oudhisschop van Breda en oud-voorzit ter van Pax Christi Huub Ernst. Hel congres, dat plaatsvindt in de aula van de Katholieke Ijniversiteit Nijmegen bestaat uit

Parlementair debatteren

Debatingi'lub Cicero bezoekt een 5-daagse cursus p.iriemenUir debatteren die wordt verzorgd door de (ïxtoj d { nion Society. De cursus d u u r t van 26 tot en mei 30 juni. en wordt gegeven in de Euromast te Rotterdam. Parlementair debatteren is een manier van debatteren met regels die overeenkomen met die overeenkomt met die van het Engelse parlemenl. Oefen je presentatietechniek en engelse spreekvaardigheid. eventueel in een beginnersgroep. De kosten bedragen flOO,- inclusief lunch. Informatie bij Mark Hamers (013-671831 )ofWcndvReuser (OIO-1.J2H 197) X an het dutch-anglo parlementarv debate inshlnle.

Het is van belang dat studenten zich al tijdens hun studie oriënteren op de arbeidsmarkt. Hel Loopbaan Advies Centrum (LAC) biedt verschillende diensten aan om studenten en pas-afgestTtdeerdente ondet steunen bij de overstap v an universiteit naar arbeitlsmarkl.

Het LAC beschikt overeen documentatiecentrum, waar je terecht kunt voor informatie over bedrijven en organisaties. vacature-o\cr/ichten, vakbladen, boeken en naslagwerken (o.a. over de arbeidsmarkt, solliciteren en onderhandelen). Daarnaast organiseert het L \(> u'der semester cursussen en informatiebijeenkomsten o[> het gebied van arbeidsmarktoriëntatie, solliciteren en sociale vaardigheden. Ook kun je een afspraak maken voor een persoonlijk advies over individuele loopbaanvragen. Het maandeli |ks spreekuur voor studenten die hun s(dlieilatiebrie\eii willen luien beoordelen is dit semester op maandag 19 juni. Per spreekuur kunnen vijf studenten worden ingeschreven. Voor het maken vaneen afspraak en uitgebreide informatie over de activiteiten kun je terecht in het documentatiecentrum van hel LAC in gebouw N.

Koude Oorlog

F o k k e h e n v a n D i j k - H e m m e s prijs Voor de zesde maal looft de K11B een prij s uit v an f750,voor de beste afstudeerscriptie, die vanuit een emancipatoire visie is geschreven en vernieuwend is binnen de studierichting. De prijs heeft tot doel studenten te stimuleren onderzoek te doen naar voor vrouwenemancipatie relevantconderv^erpen. Studenten die in 1995 aan de KUB zijn ingcM breven kunnen meedingen. De scriptie moet als doetoraalM-riptie zijn goedgekeurd.

De sluitingsdatum voor deelname is 1 oktober 1995.

De jury zal in een openbaie bijeejikomst haar beoordeling van de scripties bekend niAken. Het reglement is te verkrijgen bij de secretaris van de jvir), I. Slicdreeht-van Lavieren, tel. 013-662817 (N-l).

En verder.

'Information Strategy' Promotie drs. K.G. van der Poel. Protnotoren; prof. dr. f*.M. \ . Ribbers en prof. dr. ir. C \ . T h . fakkenlierü;. ('o-promotor: dr. M.T. Smits. De titel \ a n hel proefschrift luiclt: 'Theory and Practice of Information Strategy\ Het betreft een onderzoek naar de praktijk van informatiesystemen. Met name is gekeken hoe grote, informatie-intensieve organisaties omgaan niel strategische vraagstukken op het gebied van uifoi niatievoorzienjngen hoe zij intern trachten op lange Ier mijn vraag en aanbod \aii infor ma tie op tl kaar af te klemmen. Uit het onderzoek blijkt dal veel bedi ij\<-n bezig zijn met informaties\-.lrnien en het \erki'nnt'ii van de mogelijkheden \an nieuwe informal ir ter h nol oiijfi-ii.

Hart van Brabantloop

De inschrijving van de 12e Copy & Co Hart van Brabantloop is geopend. Deze estafetteloop wordt op 30 september 1995 gehouden, en bestaat uit 15 etappes. ^\ ii jc met Je team deelnemen aan dit evenement, dan kun je Je opgeven op de kamer van P e n d r e ^ B . De inscbcïiMng IS geopend tot en met 15 a«g«StttS.

J9.:i0 uur., Villa de Vier Jaarf^elijden

^ X jiuii [wo]

Lijnenspel in k l e u r Studium (ieneralc organiseert regelmatig exposities van eigentijdse kunstenaars in de aula-foyer en in gebouw S. Ga eens een kijkje nemen en iaat je verrassen. Tot 30 juni hangt in gebouw S de fot4>-expositie Lijnenspel in kleur van Kob Dirkbcn (Kaatsheuvel, 1 9 6 l ) . n i j f o t o g r a f e e r t n r e h i t c r t u « r e n natuur. Steeds staat hierin het iijnenspel eentraai. Door de nadruk op de kleurige lijnen isct'H^iieWHW of ïand.schap onherkenbaar en daardoor ïmivervseel en tijdloos geworden.

Informatie: Studium (icncraie, Tanja ten Rrink, kamer N-21, 662082

DeKubagenda verschijnt wekelijks peiluremie hel aea(icmiscli jaar. Hij wordt verspreid in de stad en afgedrukt in Univers. Hij woi dt gemaakt onder verantwoordelijkheid van het Platform aanvullende onderwijsvoorzieningen in samenwerking met Univers.

Redactie: Erik van Stek

Informatie zenden naar: KUB t.a.v. Kubagenda kamer A 1 7 Postbus yojr,;j -,iHH) Ui Tilburg Mail: UNAGKNDACfi KUB.INU

ISiuNi 1995 Cultuur/Sport

UrSfIVERS

OLIVETTI DESIGN IN HET SKRYPTION

'Prima fabhrica Italiana Macchine per scrivere' D

Industriële ontwerpen dienen een functie te hebben in de sannenleving, zo luidt de filosofie van Olivetti, het

concern dat al negentig jaar zo bepalend I s voor de vormgeving van schrijf­ en teinnachines en sinds kort ook van conriputers.

Al die jaren hebben de ontwer­ pen een onweerstaanbare aantrekkingskracht uitgeoe­ fend. Serieus en elegant, dat

e foto toont een oudere man in een rieten stoel in de tuin.

Een pet op, een eenvoudig wollen pak aan, en een volle witte baard en een snor. Met toegeknepen ogen kijkt hij in de lens. Hij zou een Siciliaanse olijfboer kunnen zijn, maar het is Ingeniore Samuel David Camillo Olivetti, de grondlegger van de Italiaanse schrijfmachine­indus­ trie en tevens de vader van het Itali­ aansdesign. Het Tilburgse schrift­en schrijfmachinemuseum Skryption toont in een bescheiden opstelling een dwarsdoorsnede van de bijna negentigjarige geschiedenis van het concern dat zo bepalend is geweest voor de vormgeving van schrijf­ en telmachines en sinds kort ook van computers.

Het begint in 1911 met de Olivetti

M1, een kloeke zwarte schrijfmachi­ ne in zijn oervorm, met hefboompjes die de toetsaanslagen vertalen in de slag van een letter­armpje op de rub­ berrol. Op een van de fraaie affiches die de kleine uitstalling sieren, is het niemand minder dan Dante Alighie­ ri ­ de man die voor het eerst in de volkstaal schreef ­ die het apparaat aanprijst. Het feit dat ontwerper Wolf Ferrari juist Dante koos als centrale figuur voor zijn poster is tekenend voor de filosofie die het bedrijf vanaf het ontstaan in 1908 heeft gehuldigd: industriële ontwerpen dienen een functie te hebben in de samenleving, er moet een relatie zijn tussen indus­ trie, vormgeving en maatschappij. In 1912 formuleerde C amillo Olivetti het aldus; 'Een typemachine moet geen pronkstuk zijn voor de salon, vol

waren de Olivetti's ­ vanaf de eerste schrijf­ machine tot aan het moderne notebook.

­'S­. i.OiJVH;i­<

isui

■ Rechts: Camilla Olivetti Boven: een affiche voor de M l

'H

et absolute hoogtepunt is toch wel dat we dit jaar ruim 5300 sportkaart­ houders op het Sportcentrum moch­ ten begroeten', zegt Bert Wentink, hoofd lichamelijke opvoeding en sport. 'Nooit eerder hebben we zoveel sportkaarten verkocht. De belang­ rijkste winst werd geboekt onder uni­ versitaire studenten, maar ook het aantal HBO'ers nam flink toe. Hier­ uit blijkt toch maar weer de waarde­ ring van studenten voor de sportvoor­ zieningen en de wijze waarop deze worden aangeboden.'

Wentink is een tevreden man. Want, ondanks de toegenomen studiedruk weten studenten nog altijd massaal de weg naar het Sportcentrum te vin­ den. En niet alleen om te trainen of wedstrijden te spelen, maar ook om zitting te nemen in het bestuur van Pendragon of één van de aangesloten studentensportverenigingen. Vooral dat laatste doet W e n t i n k deugd.

'Studenten zijn wel degelijk betrok­ ken bij het sportgebeuren. Dat blijkt ook uit de samenwerking tussen de afdeling Lichamelijke Vorming en Sport van de KUB (LV&S) en Pendra­ gon. Er heeft regelmatig overleg plaats en er wordt goed naar elkaar geluisterd.'

De aangewakkerde interesse van stu­ denten om te sporten blijkt eveneens uit de uitbreiding van het aantal studentensportclubs. Het afgelopen jaar kwamen er vier nieuwe vereni­ gingen bij: Under Par (golf), Avalon Angels (softbal), Turnalot (turnen) en Hyperion (tafeltennis). Een goede

v e r s i e r i n g e n van b e d e n k e l i j k e smaak. Het uiterlijk behoort tegelij­ kertijd serieus en elegant te zijn'.

I n de expositie worden drie tijdper­ ken van het Olivetti­design onder­ scheiden, de eerste van de oprichting in 1908 tot het eind van de jaren twintig, de tweede tot 1960 en de derde van 1960 tot nu. De leidende figuren van de firma waren in die pe­ riodes respectievelijk C a m i l l o , Adriano en Roberto Olivetti. De op­ richter van het bedrijf had al meteen in de gaten dat serieuze ontwerpen zich vooral onderscheiden door inge­ togenheid en functionaliteit. Zijn zoon zocht aansluiting bij de moder­ ne kunst. Zijn doel was: vormgeving als een middel om de relatie tussen industrie en samenleving te verbe­ teren. Dat loopt wonderwel samen met de ontwikkeling van de ideeën in de beeldende kunst van die tijd, die hevig geïnteresseerd was in tech­ nologie en industriële ontwikkeling als middel om de maatschappij te veranderen in de richting van een rechtvaardiger en in alle opzichten prettiger samenleving. Tekenend is ook dat Adriano een eigen publici­ teitsafdeling opzette, bemand met eigentijdse kunstenaars die affiches en advertenties ontwierpen. Een spe­ ciale afdeling voor het creatief ont­ werpen van de machines zélf ont­ stond pas later.

Olivetti moet een paradijs geweest zijn, en is dat waarschi jnlij k nog wel, voor Italiaanse kunstenaars met am­ bitie. Met de opkomst van nieuwe elektrische en later elektronische technieken kon de rol van de vorm­ gevers ook steeds vrijer worden. On­ der de derde generatie Olivetti, die van Roberto, kregen talenten als Et­ tore Sottsass junior en Michele de Lucchi kans om zich te ontplooien.

Dank zij de technische ontwikkelin­ gen konden zij op zoek naar de eisen

van de gebruiker, die niet alleen van ergonomische, maar ook van esthe­ tische aard waren.

Dat Olivetti naadloos overschakelde van mechanische naar elektronische kantoorapparatuur is een voorbeeld van verstandig management, hoe voor de hand liggend het achteraf ook mag lijken. Dat het concern de vormgeving bleef beschouwen als een cruciale eigenschap van het produkt is uitzon­ derlijk. Zo kon het gebeuren dat tech­ nisch vrijwel identieke machines in de loop van de jaren een volkomen an­ der aanzien kregen, zoals bijvoorbeeld het geval is met de ETP 56 uit 1987 en de Wave uit 1994.

M e t is maar een klein tentoonstel­ linkje, meer dan twaalf machines zijn er niet te zien. Toch, aangekleed met affiches en folders, en met een video over een workshop voor ontwerpers, is de expositie zeer de moeite waard, zeker voor technologie­ en design­ freaks. Dat komt onder meer door de compactheid; het gaat in sneltrein­ vaart van een mechanisch apparaat uit de beginjaren van deze eeuw naar de smakelijk vormgegevermotebooA van nu. Het laatstgenoemde, kostbare hebbedingetje maakt plotseling dui­ delijk hoe ook al die andere, oudere ontwerpen een onweerstaanbare aan­ trekkingskracht moeten hebben uit­ geoefend op de consumenten van hun tijd. Door de ongewone schoonheid van het ontwerp ben je al gauw ge­ neigd om die paar honderd gulden extra neer te tellen voor zo'n apparaat dat je eigenlijk alleen maar voor je werk nodig hebt. [CB]

Olivetti design. Tot 30 september in het Skryption, Spoorlaan 434a. Open: dins­ dagtot en met vrifdag 10.00 tot 17.00 uur, zaterdag, zondag en feestdagen van 13.00 tot 17.00 uur.

den gerekend op een flink aantal deel­ MEER TOERNOOIEN, MEER KAARTH OUDERS EN MEER EEESTEN nemers, maar deze waren op de vin­

Studiedruk of niet, gesport wordt er volop Nu het einde van het academisch jaar het nadert en het zomerreces in zicht komt, breekt voor het Sportcentrum een rustige periode aan. De trainingen zitten er grotendeels op en de meeste (interne) competities en toernooien zijn al weer enige weken achter de rug. Tijd om de balans op te maken. zaak, meent sportcoördinator Eric Mathieu. 'Studenten komen zo snel­ ler met elkaar in contact en krijgen daarnaast steeds meermogelijkheden om in club­ of wedstrijdverband uit te komen. Dat komt de sportieve prestaties ten goede.'

I Z > a t het verenigingsleven bloeit, merkte ook barman fan Verhoeven.

'Er waren meer feesten dan vorig jaar.

En er werd ook meer gedronken. Hoe­ veel? Nou, ik schat dat er toch wel zo'n zeshonderd fusten bier doorheen zijn gegaan', aldus Verhoeven.

Niet alleen werden er meer feesten gegeven, ook stonden er dit seizoen meer internationale toernooien dan ooit op de kalender. Met als gevolg dat veel buitenlandse teams Tilburg aandeden. Dat wilde nog wel eens de

nodige problemen geven. C onciërge Alex van lersel: 'Niet alle Oosteuro­ peanen komen bijvoorbeeld om te sporten. Sommigen zijn hier om han­ del te drijven. Ze proberen spullen te verkopen of struinen stad en land af op zoek naar een tweedehands auto.

Anderen duiken gelijk de coffeeshops in. Je moet verder alles voor hen re­ gelen. Zo werden we gebeld door de dienst Parkeerbeheer van Amster­ dam. De auto's van enkele buiten­ landse studenten waren vastgezet met een wielklem. Of we even voor de heren wilde betalen, want zij had­ den er het geld niet voor.'

Met gemengde gevoelens kijkt Peter van Rijen, medewerker sporton­ dersteuning, op het afgelopen jaar te­ rug. Als coördinator van de extra ac­ tiviteiten van het Sportcentrum

moest hij constateren dat er voor de speleologiedag en de kayaktocht te weinig belangstelling was. Van Rijen: 'Een forse tegenvaller. We had­

Jaarlijks wordt er op bet Sport­ centrum veelvuldig gebruik ge­ maakt van sportmaterialen. Wel­ ke worden er veel gebruikt} Een overzicht.

In trainings­ H E T B A L L verband: 800 tennisballen, 400 badminton­ shuttles, 200 taf eltennisballetjes, 150 squashballet jes, 80 volleybal­ len, 60 hockeyballen, 30 basket­ ballen, 30 handballen, 25 voet­

gers van één hand te tellen. Ik denk dat we te weinig publiciteit aan deze activiteiten hebben gegeven. Beide ac­ tiviteiten vielen ook nog eens midden in de tentamenperiodes. Volgend collegejaar pakken we dat anders aan.'

Het grootste dieptepunt van het sport­ jaar was het nieuwe kunstgrasveld ­ dat er maar niet wilde komen, on­ danks toezeggingen. Zowel de tennis­ sers als de hockeyers werden daardoor gedupeerd, meent Bert Wentink. 'Het dreigde echt een knelpunt te worden.

Gelukkig heeft het C ollege van Be­ stuur dat ook ingezien. De financie­ ring is nu rond en volgende week wordt het voorstel alsnog in de raad behandeld. Als alles goed gaat, kan eind september met de aanleg van het nieuwe kunstgrasveld begonnen wor­ den en wordt dit begin november opge­ leverd.'/MaXy

ballen, 20 softbaüen, 10 korfbal­ len, 20 frisbee's en 20 klimgor­ dels. In competitieverband: 300 tennisballen, 300 badmintonshutt­ les, 50 volley­ ENFESTIJN

hocke'yba'l' len, 15 bas­ ketballen, 10 voetballen en 10 handballen en 3 korfballen. Dief­ stal van sportmateriaai werd het afgelopen jaar nauwelijks gecon­ stateerd. [MaK]

TJNTVFRSigg

zelfde periode m e t vakantie Het se cretanaat op B 201 blijft gedurende de z o m e r m a a n d e n g e o p e n d voor dringende zaken

PersoBeelwetenscbappen

Bi) het secretariaat van de vakgroep | S 1 7 1 ) e n b i | h e t secretariaat van de sectie Onderwi|sondersteuning (P 308) is een overzicht van de tentamenregeling Wijsbegeerte in het PGO verkrijgbaar Dit overzicht is opgesteld n a a r a a n l e i d i n g v a n de vele onjuiste inschrijvingen voor de t e n t a m e n s S t u d e n t e n die dit over Dubbelstudies wijsbegeerte zicht nog m e t in h u n be zit h e b b e n w o r d e n verZ i e onder Faculteit E c o n o m i s c h e zocht dit zo spoedig mo Wetenschappen gelijk op te halen Aanmelding augustus

WEWI

Zie onder Faculteit Economie

Vragen/vacatures De W e t e n s c h a p s w i n k e l biedt de mogelijkheid o m ervaring op te doen met de analyse van praktijksituaties dóór onderzoek te doen voor maatschappelijke groeperingen Wij biederf hierbij ondersteuning en faciliteiten aan Ben je op zoek naar een afstudeeronderwerp, vrije studieopdracht, leerproject of scriptie k o m dan eens langs bij de coordinator bemiddelingen Drs Ricus Timmers, S 5 Bellen kan ook 013-662819 Z o ligt er onder andere een vraag voor een student Psychologie in de Gezondheidszorg of C o m m u n i c a t i e & Voorlichting Een vereniging voor vrijwillige hulp aan verzorgers van terminale patiënten die thuis willen sterven, vraagt zich af of het zinvol is deze mantelzorgondersteuning in de toekomst ook bij chronisch zie ken aan te bieden Mogelijke wetenschappelijke i n v a l s h o e k voor dit onderzoek (verwachte) sociale s t e u n of c o m m u n i c a t i e / v o o r l i c h ting Ben je g e ï n t e r e s s e e r d d a n k u n je contact opnemen met Mw Drs M W Berting,P316,tel013-662325 of met Drs Wilma Snoeren, S 8, tel 013-662113 Dubbelstudies

tentamens

wijsbegeerte

Vacatures BIJ de vakgroep Belastingrecht zal op koTte teimiin een vacature ontstaan voor de functie van

studen t-assis ten t (m/v) (vac nr 0700) voor 1 dag per week In aanmerking k o m e n doctoraalstudenten fiscaal recht of fiscale econom i e die h e t t e n t a m e n Basiscursus Belastingrecht of IB-A m e t goed gevolg hebben afgelegd I n f o r m a t i e over de v a c a t u r e k a n worden ingewonnen bij prof dr A C Rijkers, tel 013-668134 of bij m w mr K M L L Wouters-v d Ven, tel 013-662604 Belangstellenden kunnen hun schriftelijke sollicitatie richten aan de secretaris van de Fac der Rechts g e l e e r d h e i d , de h e e r m r H A M Backx, Pb 90153, 5000 LE Tilburg, o V V het vacaturenr op de brief en enveloppe

Zie onder Faculteit Economie Af

studeerpresentaties

De volgende studenten zullen op 29 juni a s h u n afstudeerpresentatie houden E v d Linden, onderwerp 'Verandering werktijden arbeids voorwaarden' om 10 30 uur in zaal SZ 31 H de M u n n i k , onderwerp 'Modellen van verpleging, taakken merken en satisfactie'om 13 00 u u r m zaal SZ 23 I v d Broek, onder w e r p ' H e t WBVV een m a a t j e te k l e i n ' ' o m l 3 00uurinSZ-31 A M van Rijn Lang, onderwerp 'Ziekte verzuim' o m 14 30 uur m SZ 23

Letteren Aanmelden augustus

voor tentamens

in

Zie onder Faculteit Economie Inschrijven semester

cursussen 1995-1996

Ie

Vanaf 3 juli a s (tot uiterlijk 1 aug ) kan je je inschrijven voor de cursussen van het Ie semester van aanko m e n d studiejaar Als je in septem ber m e t het doctoraal begint, moet je je inschrijven voor de cursussen van het I e doctoraaljaar Studenten die nu al m e t h u n doctoraal bezig zijn, moeten zich inschrijven voor keuzecursussen Bij Bureau Onder WIJS &. Onderzoek (B 201) zijn op 3 juIi inschrijfformulieren beschikbaar, op de prikborden m de hal zul len cursusbeschrijvingen worden opgehangen De inschnjfdatum sluit op 1 aug a s In

temationalisering

F r zijn nog enkele Erasmus-beurzen beschikbaar voor het 2e semester 1995-1996 Voor meer informatie k u n je contact opnemen m e t Deni se Lmdenau, kamer B 203 Aanvragen voor facultaire subsidies voor een \ erblijf in het buitenland dienen uiterlijk 30 juni a s binnen te zijn R ichtlijnen voor aanvragen zijn verkrijgbaar bij Denise Lindenau

Vakanties Medewerkster Internationalisering Denise Lindenau is de gehele maand juliafwezigi V m vakantie Studie adviseur Olga Zweekhorst is in die-

B I ; de vakgroep Privaatrecht van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid, sectie Burgerlijk Procesrecht, kan m IV 1 okt 1995 een

student-assistent (m/v) (vacnr 0701) worden aangesteld De student-assistent zal voor 2 dagdelen per week (O 2 Ite ) worden aan g e n o m e n Gezocht wordt een stu dent(e) die tenminste het verplichte vak Burgerlijk Procesrecht heeft afgerond De werkzaamheden bestaan uit het ondersteunen van onderwijs en onderzoeksactiviteiten Kandidaten moeten in staat zijn zelf standig een weg te zoeken in binnenen b u i t e n l a n d s e l i t e r a t u u r en be schikken over een goede schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid I n f o r m a t i e over de v a c a t u r e k a n worden ingewonnen bij mr J G A Linssen, Y 246, tel 662746/631878 Sollicitaties, schriftelijk b i n n e n 4 weken na het verschijnen van deze advertentie, te richten aan de secre t a n s van de FRW, m r H A M Backx, Pb 9 0 1 5 3 , 5 0 0 0 L E T i l b u r g , o v v het vac nr op de brief en de enveloppe In w e e k 33 zal de s e l e c t i e p r o c e d u r e starten

Bij de vakgroep Privaatrecht van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid wordt met ingang van 1 sept 1995 gevraagd een

Studen t-assis ten t (m/v) (vac nr 0702) ter ondersteuning van onderwijs en o n d e r z o e k op h e t gebied v a n h e t handels- en faillisementsrecht (Han delsrecht A) Het dienstverband wordt m principe aangegaan voor de duur van een jaar, verlenging m e t ten hoogste een jaar behoort tot de mogelijkheden De omvang van het dienstverband bedraagt 2 e e n h e d e n (= 1 dag per week) De taak van de student-assistent zal zijn

- het vervaardigen van onderwijsmateriaal vnl t b V de handelsrech tehjke vakken Handelsrecht A en Insolventierecht, het actualiseren en uitbreiden van een aanwezig databestand m b t jurisprudentie op het gebied van het handelsrecht, - het op overige wijze ondersteunen van het onderwijs en onderzoek op het terrein van het handels- en faillisementsrecht De voor deze functie vereiste hoe danigheden zijn belangstelling voor het handels- en faillisementsrecht, - goede studiesultaten, waarbij het t e n t a m e n Handelsrecht A met goed gevolg dient te zijn afgelegd, - goede schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid, - organisatievermogen, - vaardigheid m de omgang m e t ge a u t o m a t i s e e r d e informatie systemen Nadere m l k u n n e n worden ingew o n n e n bij m w m r M H R N Y Cordewener,Y238,tel 013-668110 Sollicitaties, schriftelijk b i n n e n 2 w e k e n na het verschijnen van deze advertentie, te richten aan de secret a n s v a n d e F R W , m r H A M Backx, Pb 90153, 5000 LE Tilburg, o v v het vac nr op de bnef en de enveloppe

Binnen de vakgroep Bestuurlijke Informatiekunde komen per sep tember vacatures vrij voor

2 student-assistenten Kwaliteit van Inform a tiesys tem en. voor 4 maanden, twee eenheden per week (8 uur) Taakomschrijving het verzorgen en begeleiden van de werkcolleges Kwaliteit van Informatiesystemen in het eerste doe toraaljaar Bestuurlijke Informatiekunde - h e t s a m e n s t e l l e n van d i c t a t e n , opdrachten, toetsen en t e n t a m e n s Vereisten Voor deze functies zoe ken WIJ s t u d e n t e n die zowel h u n propaedeuse als het vak Kwaliteit van Informatiesystemen hebben be haald De voorkeur gaat uit naar studenten die de studie Bestuurlijke Informatiekunde doen Honorering De honorering is afhankelijk van het aantal inschrijvings jaren na h e t b e h a l e n van de propaedeuse Sollicitatiebrieven met motivering en c V k u n n e n voor 1 aug gericht worden aan KUB/FEW, vakgroep Bestuurlijke Informatiekunde, t a v Drs R Bijl en Dr G van der Pijl, B 401, Pb 90153, 5000 LE Til burg

De bibliotheek van de KUB zoekt met ingang van 16 augustus 1995 voor de periode van 1 jaar een aan tal

Studen t-assisten ten help desk (v/m) (vac nr 250 95 02) voor 2 eenheden (8 uur per week) In de bibliotheek van de KUB staan op de niveaus 1 en 2 bijna 450 netwerk PC's, geïntegreerde werkplek k e n (GIW's) geheten De s t u d e n t assistenten help desk worden in tij delijke dienst aangesteld als Mede werker Help Desk bij de sectie Gebruikersondersteuning (GBO) van de Dienst Bibliotheek Het grootste deel van de werktijd zal m de avonduren en eenmaal per zes weken op de zaterdag vervuld worden Belangrijkste taken - o n d e r s t e u n e n van s t u d e n t e n bij het gebruik van de geïntegreerde w e r k p l e k k e n m d e b i b h o t h e e k MS Windows, WP, reserveren, printen via de decentrale printers, downloa den, E-mail, KUBgidsbestanden, CD-ROMs, enz, - verzorgen van instructies KWIK, catalogusgebruik, Online Contents (OLC), enz Functie eisen gebruiksgerichte automatiseringskennis, - ruime kennis van en ervaring m het werken m e t MS Windows, WP (zowel gewone als Windows versie), printen en downloaden en E-mail, -kennis van de verschillende geau tomatiseerde informatiebestanden van de bibliotheek (KUBgids, CD-

15 lUNi 1995

ROMs, KWIK, enz ), gebruikersgerichte instelling, - affiniteit m e t het werk van de bi bliotheek Bijzonderheden Bereidheid t o t h e t w e r k e n in de avonduren en op zaterdag Inlichtingen over deze functie kunnen worden ingewonnen bij de heer drs J Kuijlen,tel 013-662141 of dhr C Zoontjens, tel 013 663241/3242 Sollicitatie schriftelijk, vergezeld van een curriculum vitae en o v v h e t v a c a t u r e n r op de enveloppe, k u n t u v ó o r 2 1 juni 1995 rich ten aan de bibliothecaris van de KUB, m r I P J.Geleijnse,L 101/106, Pb 90153, 5000 LE Tilburg

onderzoek en d i e n s t v e r l e n i n g In het kader van deze overeenkomst worden onder andere onderzoeks projecten uitgevoerd De wetenschappelijke begeleiding van die projecten vindt plaats van uit vakgroepen van beide universi teiten Het beheer is m handen van het stafbureau van het Samenwerkingsorgaan Brabantse U n i v e r s i t e i t e n (SOBU) Binnen het Samenwerkingsorgaan op de vakgebieden van de vakgroep Econometrie van de Economische faculteit aan de KUB en van de vak groep Elektrische Energiesystemen van de faculteit Elektrotechniek aan de TUE, isereenAIO-plaats beschikbaar voor een

SKY BREAKERS Speciale vüegtarieven voor jongeren & studenten

o a (vanafpnizen pp) ^ * K a ^

Bij de Faculteit der Wijsbegeerte wordt gevraagd voor de periode II 8/95 - 31/12/95 een

Student-assistent (m/v) voor een aanstelling van 0,2 f te (een dag per week) Taken assisteren bij het samenstellen van een Werkboek ten behoeve van de cursus 'Filosofie voor psychologen', die het k o m e n d e studiejaar voor het eerst in SGO-vorm zal worden gegeven Functie-eisen kennis van de filosofie m e t belangstelling voor de (filosofie van de) psychologie Inlichtingen B van der Kleij, P 2 218, tel 013-662479 (662985) Schriftelijke sollicitaties binnen 14 dagen na het verschijnen van deze advertentie te richten aan de Secretaris FWW, M A M van den Akker, P 2 226, Pb 90153, 5000 LE Tilburg

BIJ de sectie Familie- en jeugdrecht (vakgroep Privaatrecht) ontstaat m IV 1 sept of 1 okt 1995 een vacature voor

Student-assistent (m/v) (vacnr 0713) De aanstelling is voor 1,5 dag per week en loopt m beginsel tot 1 juni 1997 Ervaring m het werken m e t Word Perfect is van belang Informatie over deze vacature k u n t u verkrijgen bij de sectie (tel 013 662032 of 662355, b g g 662281) U w sollicitatiebrief k u n t u t o t 1 a u g u s t u s s t u r e n aan de secretaris v a n de F a c u l t e i t der R e c h t s g e leerdheid, mr H A M Backx, Katho lieke Universiteit Brabant, Postbus 90153, 5000 LE Tilburg o v v het vac nr op de enveloppe en de brief

De Katholieke Universiteit Brabant (KUB) en de Technische Universi teit Eindhoven (TUE) hebben sinds 1977 een overeenkomst tot samenwerking op de gebieden onderwijs.

ingenieur (ir) elektra techniek, technische natuurkunde of wiskunde (m/v)

enket retojr

Londen ƒ150 2S0 Miami 570 900 San Francisco 645 1220 Mexico-stad 750 USO H o Chi Minh-stad 900 ISSO Hongkong 8SS USD Sydney 1275 1875^ = vaiiaf Brussel VAN

^ ^ ^ ^ ^^^^l

VIA

N A A R

Amsterdam-HongkongAuckland

1300

Auckland'Nadi-HonotutuLos Angeies-AmsCerdam

1540

Am$terdam-Madrid-Rio

1075

Rio-Lima (of Los Angeles)'Tokyo

14O0

(vac nr 206 95 01)

Tokyo-HongkongAmsterdam

1100

Het project In dit project wordt promotie onderzoek v e r r i c h t b i n n e n h e t project 'Stochastische Modellering van de beveiliging v a n e l e k t r i c i t e i t s n e t ten' In elektriciteitsnetten zijn beveiligingssystemen nodig om auto matisch te handelen als zich ongewenste situaties voordoen Het bek e n d s t e voorbeeld hiervan is een kortsluiting die snel afgeschakeld moet worden omdat anders apparat u u r vernield wordt en gebruikers een onderbreking ondervinden Het onderzoek wil de stochastische as pecten van het gedrag van de bevei ligmg in kaart brengen en een gereedschap ontwikkelen om de gevolgen hiervan voor de betrouwbaar heidsanalyse te k u n n e n evalueren

De voordelen op een n)C|e Likeie reiier> en retours {veela! jaarre toufs) vanuit en naar bestemmingen over de h ^ werekf Onbeperkt wi]ztgen eo alie combinaties mogelijk Geen rmmmijniverbii|f evermtn verplichte zaterdag nacht Én «xcfusief voor P-fflBS Reiieni

Taken Jouw taken zullen bestaan uit lite ratuurstudie en het volgen van relevante cursussen bij AIO netwerken en onderzoekscholen van de KUB en TUE Je h o u d t je onder meer bezig m e t computersimulatie en de evaluatie van voorbeelden uit de praktijk De nodige gegevens h i e r v o o r z u l l e n door interviews m e t de elektriciteitsbedrijven verzameld worden De resultaten van het onderzoek leg je vast m de vorm van conferen tiebijdragen en artikelen en je rondt h e t o n d e r z o e k af m e t een proefschrift Gevraagd Je b e n t een afgestudeerd Elektrotechmcus, Natuurkundige (met spe cialisatie op het gebied van Elektris c h e E n e r g i e t e c h n i e k , M e e t en Regeltechniek of Informatie techniek) of Wiskundige Je hebt voorts ervaring met het ontwikkelen van software systemen om case-studics uit te voeren Aantoonbare kennis op het terrein van het onderzoekthe ma strekt tot aanbeveling Bijzonderheden Je bent (voornamelijk) werkzaam op de TUE Informatie Inlichtingen betreffende de functie k u n je t e l e f o n i s c h i n w i n n e n bij

l Ë NBBS REIZEN Meer specie vliegtar even n de folder Sky Breakers o a verkrijgbaar bi( de N88S Rerswinkels in Breda Tilburg. Den Bosch en Eindhoven offael040 432900

tm.u^mm.^m^^^mmm.mA

prof dr m g H Rijanto, TUE, tele foon 040-474442 of prof dr F A van der Duyn Schouten, KUB, telefoon 013-6629 15 Overige informatie kun je verkrijgen bij m e v r m r K Leurs (secretaris SOBU), KUB, telefoon 013 662380 bij wie tevens om een projectom schrijving kan worden verzocht Aanstelling en salariëring De aanstelling kan zo spoedig mogelijk g e s c h i e d e n en is voor een periode van maximaal vier jaar Na een jaar vindt evaluatie plaats Het salaris voor deze functie be draagt op basis van m i n i s t e r i e l e r i c h t l i j n e n f 2 0 7 8 , — b r u t o per maand m het eerste jaar, oplopend tot f 3 710,— in het vierde jaar Sollicitaties Je schriftelijke sollicitatie, verge zeld van een c v , een cijferlijst van je doctoraal examen en onder vermelding van het desbetreffende va c a t u r e n u m m e r op de envelop, kun je voor 12 07 1995 richten aan de Ka tholieke Universiteit Brabant, Postbus 90153, 5000 LE Tilburg

Hetumversitaire beleid is gericht op hel IJl dicnsl nemen van een groter aantal vrouwen, gehandi capten en leden van etni^c he mm derheidsgioepenngen Zijworden daarom nadrukkelijk uitgenodigd te solliciteren

Univers per post: NAAM:..

ADRES:

• ••!i^j»^*p«#«'

vijf en twintig gulden per jaar Studenten die l'niversjaargang SS ('95-'<)6) Ihms willen ontvangen kunnen een postabonnementnfmen van f 25,- per studiejaar (ongeacht het aanlal nummers) Het abonnemenLsgeld kan gestorl worden via een acceptgirokaart die u woi dt toegestuurd na inlevering van onderstaande, volledig mgcveviilde bon Na ontvangst van de betaling zal Univers worden toegezonden Door de tijd die de betaling vergt, kan het twee tot drie weken duren voordat de kiant daadwerkelijk wordt toegestuurd

ADMINISTRATIENR.: POSTCODE

l'.^!^... :.,L<.iMl

WOONPLAATS B o n n e n k u n n e n w o r d e n i n g e l e v e r d o f o p g e s t u u r d n a a r U n i v e r s , k a m e r A 17, P o s t b t i s 9 0 1 5 3 , 5 0 0 0 LE T I L B U R G

U N I VERS igg

' 5 lUNi 1995

'>t^st^ i«ai"»ai«.tuiiMafei''«n»»a'Mias»­ De memoberichten zijn bedoeld voor stu denten en gezellig heidsverenigingen plus instituten en af delingen welke activi teiten ontplooien op het terrein van cul tuur ontspanning en sport Hou het kort en bondig De redac

zoek naar m e n s e n die mee willen helpen in de introduktietijd Je k u n t je hiervoor opgeven bij fudith Hui zinga

tie behoudt zich het recht voor be richten in te korten

Het VTW k a m p (m n i e u w e stijl') vindt plaats van wo 30 aug t / m vr 1 sept a s m Moergestel Z o w e l e e r s t e als o u d e r e j a a r s VTW ers k u n n e n deelnemen aan dit k a m p Kijk voor uitgebreide informatie in Univers 32 of A Prion 4 I v m ten t a m e n s i s R 10 gesloten Voorinfor matie over Pnontijd of voor truien en t shirts kun je contact opnemen m e t de b e s t u u r s l e d e n H u n tele foonnummers staan in het smoelen boek en voor in A Prion 4 Succes m e t je t e n t a m e n s en prettige vakan tie' . ­ » > ' * ­s­J* ;, t a>ia«»4?

Studentenverenigingen

Olof Vanavond zal de Algemene Leden Vergadering p l a a t s v i n d e n Z o a l s iedereen ondertussen wel weet s t a a n er ook deze keer weer een a a n t a l b e l a n g r i ) k e p u n t e n op de agenda en is het dus van belang dat alle leden aanwezig zi)n DeALVzal g e w o o n t e g e t r o u w beginnen om klokslag half negen (20 30 uur dus| Daar de komkommertijd nog steeds in volle gang is is Sociëteit Asgard op zondag en m a a n d a g gesloten maar di 20 jum zal de traditionele c o m m i s s i e avond weer doorgang vinden Ook de Eerstejaarscommis sie |20 30 uur) en het Mensabestuur (18 00 uur| zullen dan vergaderen Zoals gebruikeli) k kan er op de dins dag en de donderdag genoten worden van de avond dis die rond de klok van zeven geserveerd zal w o r d e n (inschri)ven voor half vijf) Di en do kan er tevens vanaf vijf uur een kopje koffie of een andere versnape ring genuttigd worden m de huise lijke sfeer van het koffie uurtje van Jaarclub Vesta Last but not least zal, zoals iedereen weet op do 29 juni het AHC Songfestival plaatsvinden in de S t a d s s c h o u w b u r g K a a r t e n voor dit spektakel en het daverende feest na afloop in de sociëteit zijn vanaf heden verkrijgbaar bij de Se naat De kosten van een toegangs kaartje bedraagt slechts f 15, Het aantal beschikbare kaartjes is ech ter beperkt, waardoor enige haast geboden is, want ook hier geldt op » op Denk eraan dat dit de happe nmg van het jaar wordt dus aarzel niet en koop vandaag nog een kaart )e

Plato Vr 30 juni a s organiseert dispuut Nontemba voor alle sportieve Pla tonen een BeachvoUeybal toernooi Inschrijven kan in teams van vier op het pand De kosten bedragen f 10, per persoon (incl avondeten) N a h e t t o e r n o o i zal op h e t pand h e t sluitfeest van dit jaar met de naam Braque's FustenFestijn' plaats vinden De IC zoekt nog vrijwiUi gers om te helpen tijdens de TIK en de Open Tijd Ook de AccU is nog op zoek naar vrijwilligers maar dan voor de G e s l o t e n Tijd Beide in schrijflijsten hangen op het pand De inschrijflijst voor de Plato jassen hangt ook op het pand (tel 444448) De jassen zijn groen m e t achterop het Plato logo in het oranje D e k o s ten bedragen slechts f 50, en de jas is verkrijgbaar m alle normale ma ten

Studieverenigingen

Prioritijd

Polis Op 25 t/m 27 aug vindt het BOW Kamp plaats Hiervoor worden nog een aantal m e n t o r e n koppels ge zocht Ook IS het voor alle Polis leden mogelijk om op de zaterdaga vond aanwezig te zijn De k o s t e n voor deze f e e s t a v o n d b e d r a g e n f 17,50 (mcl ontbijt en overnachting) Als je mee wilt doen m e t de barbecue, kost het een tientje meer Dit Polis feest vindt plaats op 26 au g Je k u n t je in R l 1 opgeven en te gelijk het bedrag betalen Het be looft dit jaar weer een fantastisch feest te worden m e t een geweldig t h e m a 'Reis naar De Wereld m 80 uur' Deelnemers aan de studiereis naar Barcelona k u n n e n h u n floppy s ko m e n afhalen in R i l Foto's van de studiereis k u n n e n nog bijbesteld worden in R H Tevens k u n je de galafoto s ophalen in R l 1 Dl 20 juni de laatste Polis borrel van dit s e m e s t e r De Polis k a m e r is 1 V m t e n t a m e n s alleen open op di en do van 13 00 15 00 uur Na 29 juni IS R i l gesloten Ben je verhuisd geef de juiste gege v e n s d a n e v e n d o o r i n R l l Heelveel succes m e t je t e n t a m e n s ' Complex Psychologenverenigmg C omplex is op zoek naar enthousiaste nieuwe actieve leden Wil je m e t alleen met je neus in de boeken zitten, k o m dan eens langs op de Complexkamer (R 8) tijdens de balie uren(12 45 14 00) Op dl 13 juni a s organiseert C om plex het slotfeest van 1995 in de Boventuin (C afe de Voortuin) Dit feest is voor leden en voor m e t Ie den Kaartverkoop aan de deur Ook is er elke di een borrel m de Voor t u m , m e t bier en fris voor f 1 75 (op vertoon van ledenpas) Veel succes tijdens de t e n t a m e n s '

waaronder de volgende opdrachten Logistiek het in kaart brengen van de integrale goederenstroom, naar aanleiding hiervan moeten relevan te aanbevelingen m o e t e n worden gedaan voor de oplossing voor m o gelijke k n e l p u n t e n Twee maanden full time vergoeding m i n i m u m l o o n Org/Milieu een afstudeerder per september voor het uitvoeren van een afvalmanagement project van 6 maanden per september Het onder zoek zal gericht zijn op het integre ren van afvalstromen van diverse bedrijven Vergoeding f 1000 per maand Marketing stage t w e e s t u d e n t e n voor het opzetten van een m a r k e t i n g p l a n voor een g e z o n d h e i d s dienst die gaat privatiseren 6 maan den full t i m e , de o p d r a c h t m o e t beginnen in september Controller analyseren van deresul taten en het consolideren van de dag week en maandrapporten van di verse werkmaatschappijen en het vergelijken van de cijfers, assisteren bij het opstellen van de periodieke financiële verslaglegging full t i m e met een ruime vergoeding Mocht je geïnteresseerd zijn in een van deze opdrachten op een andere opdracht (eventueel per september schrijf je dan zo snel mogelijk in bij Integrand (Kamer R23) of bel 013 662781 Input De slotactiviteit waterskieen valt op dl 4 juli O m 16/30 u u r verzame len op het C entraal Station Z w e m kledij IS hier handig bij De kantoor uren zijn alleen op wo van 12 00 14 00 uur De laatste Persimage kun je ophalen bijR 13 als deze normaal niet thuisbezorgd wordt

Studenten

TIK De TIK IS weer op zoek naar enthou siaste, sportieve feestende, brui sende mentoren en vrijwilligers die ook dit jaar nodig zijn o m van de TIK week een geweldige gebeurte nis te m a k e n Dit jaar gaat de TIK op stelten van 15 t / m 19 augustus Als je zin hebt om een week lang m e t z'n tweeen een groep van ongeveer 10 aankomende eerstejaars studen ten onder je hoede te nemen, kom dan naar de TIK k a m e r (R 28) en meld je aan als mentor Is een week kinderen opvoeden je teveel maar wil je toch graag je bijdrage leveren aan de TIK week, dan zoeken wij jou als vrijwilliger Ook hiervoor kun je je aanmelden op de TIK kamer Ui teraard staat er iets tegenover

Studentenzaken

Spreekuur Studiefinanciering De balie van het Steunpunt Studie financiering Breda in het Informa tiecentrum van Studentenzaken, is tijdens de vakantieperiode beperkt geopend Van 3 juli t/m 11 aug is deze balie alleen open op dinsdag van 13 00 16 00 uur

VIdar Do 22 juni zijn de Vidar Onderlin ge Vanaf 15 00 uur worden er wed strijdjes g e o r g a n i s e e r d over 500 meter Rond de klok van 16 30 zal het startsein worden gegeven voor de 2 k m wedstrijd Ploegen k u n n e n zich hiervoor opgeven op de loods of bellen naar A n n e l i e s Kleijsen Deze dag wordt er ook een borrel georganiseerd voor de m e n s e n die volgend jaar i n s t r u c t e u r van een eerstejaars ploegje willen worden Samen m e t de T R C en het IC zal informeel het wel en wee van een instructeur besproken worden In het w e e k e n d is de koninklijke Maas Holland beker Deze wedstrijd heeft een internationaal karakter en wordt verroerd op de bosbaan Dl 27 juni IS de laatste ALV voor de vakantie Deze begint om 20 00 te Landvidi Op de agenda staan o a de volgende agendapunten m t r o d u k tiecommissie, voorstel twee nieuwe leden voor de Raad van Bijstand, verslag lustrumcommissie en reser vefonds De introduktecommissie is nog op

*Ü

De Smeetskring

Assert iviteitstraining

Voor de m e n s e n die het nog niet weten ditjaarheeftdepleitcommis sie van De Smeetskring de Deloitte & Touche pleit en procedurecom petitie gewonnen N a m e n s de vere n i g m g w i l ik i e d e r e e n die heeft m e e g e w e r k t aan dit grote succes bedanken Ook voor het collegejaar 1995/1996 IS er een pleit e n p r o c e durecompetitie In de nieuwe pleit commissie zijn nog enkele plaatsen vrij Heb JIJ zm om deel te nemen aan deze hoog gewaardeerde competi tie^ Neem dan contact op m e t een bestuurslid van De Smeetskring Je k u n t ook een keer naar het spreek uur komen of de kamer bellen Voor vragen over De Smeetskring kun je op WO terecht tijdens het spreekuur van I I 30 tot 13 30 u u r Veel succes tijdens de t e n t a m e n s '

Heb je moeite met het opkomen voor jezelf' Durf je niet aan een gesprek te beginnen' Houdje je mond in een g r o e p ' Weet je m e t hoe je kritiek k u n t h a n t e r e n ' Kun je geen ' n e e ' zeggen' Studentenzaken biedt je de mogelijkheidom vanaf oktober 1995 weer mee te doen aan een assertivi teitstraining (leren opkomen voor jezelf zonder de bedoeling te hebben om anderen voor het hoofd te stoten) Inlichtingen en inschrijvingen voor de training tot 4 september in het Informatiecentrum (N 24)

Integrand I n t e g r a n d is m o m e n t e e l aan h e t b e m i d d e l e n voor 16 o p d r a c h t e n .

Loopbaan Advies Centrum Het IS van belang dat studenten zich al tijdens h u n studie oriënteren op de a r b e i d s m a r k t Het LAC biedt verschillende diensten aan om stu denten en pas afgestudeerden (max 6 maanden) te ondersteunen bij de overstap van universiteit naar ar beidsmarkt Het LAC beschikt over een d o c u m e n t a t i e c e n t r u m waar je terecht k u n t voor informatie over bedrijven en organisaties, vacature overzichten, vakbladen, boeken en naslagwerken (o a over de arbeids markt, solliciteren, onderhandelen) Ieder semester organiseren we cur sussen en informatiebijeenkomsten op h e t gebied van a r b e i d s m a r k t j i r i e n t a t i e solliciteren en sociale vaardigheden Ook k u n je een af spraak m a k e n voor een persoonlijk advies over individuele loopbaan vragen of voor informatie en prakti sche tips rondom het solliciteren De brochure activiteiten en cursus sen 1995/96' is vanaf begin septem ber verkrijgbaar in het LAC Do 7 sept start de inschrijving voor het Ie semester Voor het m a k e n van een afspraak en uitgebreide mforraa tie over de activiteiten kun je terecht in h e t d o c u m e n t a t i e c e n t r u m van het LAC (N 24) Het LAC is deze zo mer gesloten van 24 juli tot 21 aug

Wewi

Vacatures student-onderzoekers

Marketing Associatie Op dl av 27 juni is het zover de la&tsteMakub i>orre7 van dit semes ter en dus ook de laatste kans om de frustraties van dat lastige fenomeen t e n t a m e n s gezamenlijk weg te drin ken en o m natuurlijk alle vakantie ideeën uit te wisselen Be t h e r e " Makub your m i n d en kom langs in R 2 5 tel 663044

in het volgende semester Inschrij ven voor de Opjutgroep kan tot eind juni Vol is vol'Voor inlichtingen en inschrijvingen k u n je terecht in het Informatiecentrum (zie boven)

De W e t e n s c h a p s w i n k e l b i e d t de mogelijkheid om ervaring op te doen met de analyse van praktijksituaties door onderzoek te verrichten voor maatschappelijke groeperingen Wij bieden hierbij ondersteuning en fa ciliteiten aan Ben je op zoek naar een afstudeeronderwerp, vrije studie o p d r a c h t , leerproject of scriptie, k o m dan eens langs Hier volgt een aantal onderzoekvragen Unie KBO Nederland Onderzoek naar de fiscale aspecten van de huidige vergrijzmgsproble matiek, fiscaal politicologische vra gen aangaande wet en regelgeving Persoonlijke begeleiding van Mr S o m m e r en Prof Dr Rijkers Ge zoch t afstudeerder(s| fiscale econo mie Stichting Bedrijfsgerichte Kinder opvang Tilburg Onderzoek onder bedrijven en m stellingen waarbij in h u n C AO af spraken zijn gemaakt over kinder opvang en wat doen ze hieraan (of m e t ) ' G e z o c i i t student personeels wetenschappen arbeidsverhoudin gen of vrouwenstudies Platform van organisaties van al leenstaanden Onderzoek naar achterliggende oor zaken van lage arbeidsparticipatie en gering i n k o m e n van alleenstaan de vrouwen (met en zonder kinde ren) Gezocht student arbeidsver houdingen Brabants Steunpunt Jeugdwelzijn O n d e r z o e k naar de oorzaken van uitvoeringsproblemen bij Scouting Noord Brabant (vrijwilligers, ver antwoordelijkheden etctera) Ge zocht afstudeerder organisatie van de onderneming Als je interesse hebt in een van deze vragen of je wilt weten welke ande re vragen er nog liggen bij de Weten schapswinkel kom dan eens langs in Gebouw S Onze coordinator be middelingen RicusTimmers kamer S 5, zal je graag verder helpen (013 662819) Daarnaast kun je voor bo venstaande onderzoeken contact opnemen met Silvia Bakkers, kamer S 8(013 662II3) Gooi jezelf eens m het diepe van de praktijk'

Studium generale

Exposities Opjutgroep Stel je het studeren steeds opnieuw te lang u i t ' Lukt het je niet een even w i c h t te vinden tussen studie en o n t s p a n n i n g ' Komt er weinig te r e c h t v a n al je s t u d i e p l a n n e n ' Studentenzaken biedt je de moge lijkheid om m e e te doen aan een opjutgroep (studie intensiverings groep), vanaf de eerste collegeweek

Studium Generale organiseert regel m a t i g e x p o s i t i e s v a n eigentijdse kunstenaars in de aula foyer en in gebouw S Ga eens een kijkje n e m e n en laat je verrassen Tot 30 juni hangt m gebouw S de foto expositie Lijnenspel m kleur van Rob Dirksen Info Tanja ten Brink, kamer N 2 1 , 662082

Readers

Beperkt rooster augustus

Niet te missen' Regelmatig brengt S t u d i u m G e n e r a l e readers uit bij haar programma s Deze staan vol m e t a c t u e l e b e r i c h t e n en acher grondinformatie Er zijn nog enkele readers op het buro verkrijgbaar De readers zijn ook per post leverbaar Dan k o m e n er portokosten bij Dichter bij studenten gedichten ■(1995 22h\z]i2,50,Virtua}Reality i 1994, 60 blz ) f 5, , Islam ontmoet het Westen (1994 68 blz ) f 4 , Veranderend vaderschap Een zaak voor de overheid'{1994,4lblz )f5, , H elpende handel Over verande renderelaties tussen Zuid en Noord (1993, 89 blz ) f 3, , Zuid Noord milieu aan t woord {1992, 77 blz ) f 2,50 Nog gratis verkrijgbaar Onge zochte vondsten m de wetenschap (1993, lOblz ],Moetbeidekunne(n) Over betaald werk en zorgarbeid (1991, 119 b l z )

Het beperkt rooster in augustus ziet er als volgt uit (wijzigingen voorbe­ houden) ?

Ma 21 en ma 28 aug 17 00 17 45 Zaal I keep moving 18 00 21 30 Zaal 2 volleybal 18 00 21 00 Zaal 1 basketbal Dl 22 en di 29 aug 17 00 17 45 Zaal I keep moving 17 00 17 45 Zaal 2 fanatics (al) conditietr ) 19 30 22 00 Kunstgrasveld hocke 20 15 21 30 Sportveld voetbal 19 30 22 00 Zaal 1 zaalvoetbal 19 45 22 00 Zaal 2 badminton Wo 23 en wo 30 aug 17 00 17 45 Zaal I keep moving 18 00 19 15 Zaal I frisbee 19 15 22 00 Zaal I basketbal Do 24 en do 31 aug 17 00 17 45 Zaal I keep moving 18 00 20 00 Kunstgrasveld hockey 17 00 19 00 Sportveld softbal , 19 00 20 15 Sportveld voetbal , 19 15 22 00 Zaal I volleybal ^ 17 00 17 45 Zaal 2 fanatics (alg conditietr ) 19 15 20 30 Zaal 2 handbal ,' Vr 25 en vr I sept 17 0 0 1 7 4 5 Zaal 1 keep moving^ Daar waar tijden langer zijn dan J. 114 uur wordt de training m nivo^ uitgesplitst Meer informatie hiej over en een kopie van dit rooster zijp verkrijgbaar op het Sportcentrum^

Sport

PENDRAGON

Copy & Co Hart van Brabantloop De inschrijving van de 12 C opy & Co Hart van Brabantloop is geopend Deze estafetteloop zal op 30 sept 1995 gehouden worden en bestaat uit 15 etappes (10 heren, 5 dames) Wil JIJ met JOU team deelnemen aan dit kei gezellige evenement, schrijf je dan nu m op de Pendragonkamer (vol=vol, i n s c h r i j v i n g open t o t 5 aug) Avalon Angels (softbal) We spelen op 15 juni 's avonds een wedstrijdje t e g e n de ALO M e e r informatie', bel M a r j a n ' Z o I S j u n i (vaderdag) en op zo 2 en 9 juli staan nog recreanten toumooitjes gepland (op het s p o r t c e n t r u m inschrijven, inschrijven ­ meedoen') Meer infor m a t i e ' , bel Maartje' Verder spelen we op do 29 juni een driekamp m e t HSC Tilburg en de SAT Tigers Geef je hiervoor op bij R a y m o n d ' Hou verder je eigen competiteschema m de gaten en weet je m e t meer zeker wanneer je moet spelen kijk dan m de Dugout, op het prikbod van het sportcentrum of bel Maartje Als je m e t kunt, vergeet dit dan m e t tijdig bij Maartje te melden, w a n t n i k s horen is meedoen' Gepidae (volleybal) De KABVA presenteert het Gepidae slotweekend 'haal het zand uit je oren weekend Het wordt een wee kend vol m e t zand tussen het eten, je tenen, achter en in je oren, en vergeet vooral je teddybeer m e t Het weekend zal plaatsvinden op 24 en 25 juni De kosten bedragen f 27,50 (mcl overnachting, eten en even tueel gedeeltelijke reiskostenver goeding) Schrijf je m, of geef je op bi) Rogier (H2), I r m a ( D 3 ) o f T o m ( H 2 )

iffffFr

Sportcentrum K.U.B.

Zomervakantie In de week van 19 t / m 23 juni geldt voor alle trainingen en lessen dat het de laatste week is Daarna gaat al leen keep moving nog een w e e k door, t/m vr 30 juni Het Sporteen t r u m IS in de periode van 26 juni t/ m 7 juli geopend van 14 00 22 00 uur Za 8 juli t/m zo 6 aug is het Sport centrum gesloten Vanaf m a a n d a g 7 a u g u s t u s is het S p o r t c e n t r u m d a n w e e r geopend vanaf 14 00 uur Gedurende de hele periode (van 26 juni t/m 18 aug ) is het mogelijk om vrij te tennissen op dekunstgrasbanen maar er zijn dan geen omkleed ofrackethuur moge lijkheden In de week van 14 aug vindt de TIK plaats, is de nacht van pendragon (15 aug ) en bij slecht weer een m t r o d u k t i e p r o g r a m m a overdag m de zalen In deze week zijn er dus beperkte sportmogelijk heden' Het 'beperkt rooster' augus tus start vanaf ma 21 aug

I

menu Periode 19 t/m 23 juni Maandag aspergesoep of chinese kippesoep Wiener schnitzel of hamlapje espagnolesaus romanoboontjes of koolr aap pommes duchesse of gekookte aardappelen veg.: schnitzelr omanoboontiesgekookte aar dappelen luxe: entr ecöte au polvr e

Dinsdag heldere tomatensoep of schotse boer ensoep bami gor eng-kr oepoek-ultjestaorol-kipnuggy-pindasaus-ei of coteletto-schorsenerengekookte aar dappelen veg.. bami-kr oepoek-uities-eiloempia-pmdasaus luxe: jager schnitzel

Woensdag kerrlesoep of helder e taugésoep hawaiburger of ktppeboutje tomatensaus macedome legumes patates fr ites of gekookte aardappelen veg. • hawaibur ger -tomatensaus macedome legumes-fr ites luxe biefstuk champignons

Dondetdag tomatensoep of ver micellysoep gebakken vis met remouladesaus runderlapje met vieesjus wortelen of r ode kool met appel gebakken of gekookte aardappelen veg.- cor don bieu-wor telengebakken aar dappelen luxe: var kenshaas-r oomsaus

Vrijdag kervelsoep of helder e champignonsoep gevulde papr ika-sauce napoiisperclebonen met maïsparmezaanse kaas of kerrleragout doper wten r ijst of gekookte aar dappelen veg.. gevulde papr ika-sauce napoii-sperclebonen met maïs kaas luxe. tongfiiets soep: f 0,75 dagmenu: f 4,75 veg. menu: f 4,75 luxe. f9,75

^Stui«

;;ss.%

"^•"^.TTINJTVF.RS E g

15|UNi 1995

tegen tekeergaat, niemand die polemieken voert, niemand die in opstand komt... Wat zullen we Zelden zie ik het 6 uur jour- hem missen! naal. Toen ik op 27 april Maar hebben we in deze tijd nog wel een Hermans jongstleden per ongeluk een nodig? Is de polemiek nog wel zo interessant, of is keer wél keek, bleek Willem het misschien een gedateerd genre aan het worFrederik Hermans (dat is een den? schrijver) te zijn overleden. Steeds vaker toepen journalisten en literatuur^y ~ Om tien over vijf die middag mensen van middelbare leeftijd dat 'die jonge # V ^ Pa ^^^ ^*' " ' " 1*^***^ adem uit- schrijvers van tegenwoordig' zich maar niet wilyS^ o geblazen. Net toen het nieuws len afzetten tegen de oudere generatie. Dat ze was afgelopen, ging de tele- nooit eens een frontale aanval openen op de foon, tien minuten over zes. gevestigde orde, dat ze niet polemiseren tegen hun voorgangers. Dat hoort namelijk zo, vinden NRC Handelsblad.

'Ja goeiemiddag, hebt u het al ze. In de Nederlandse literatuur is er altijd strijd geweest tussen 'jong' en 'oud'. Dus moet ook nu gehoord?' het kind in opstand komen tegen zijn ouders.

'Wat?' Er is altijd een generatiekloof geweest in de 'Dat W.F. Hermans dood is?' literatuur, en die werd zorgvuldig in stand ge'Ja'. houden. Ruzie is namelijk leuk. Een jong ventje 'Wat is uw eerste reactie?' dat tegen een oude opa tekeer gaat is smullen.

'Ik heb een alibi', zei ik.

'Denkt u dat er iemand anders zal zijn die de Eeuwenlang is er dan ook een slechte relatie fakkel van Hermans zal overnemen, in deze tijd?' gecultiveerd tussen jong en oud.

Dat is veranderd. Jonge schrijvers halen tegen'Hoe bedoelt u?'

'Hij was toch de grootste polemist van de Neder- woordig hun schouders op en vragen zich af landse literatuur. Zullen we zo iemand niet node waarom je in godsnaam het hele oeuvre van bijvoorbeeld Harry Mulisch zou lezen om iets te missen?'

'Ach... Ik weet het niet... Misschien was het zoeken waarover je onaardig kunt doen... Dat is destijds belangrijk wat hij schreef, en nu niet niet uit lafheid, maar uit desinteresse. Liever negeren dan reageren. meer zo. Niemand is onvervangbaar'.

Het is een teken des tijds, denk ik. Hedendaagse De algemene teneur van de reacties op Hermans' jonge schrijvers hebben wel wat meer te doen dood was: O jee, nu is er niemand meer die overal dan alleen maar 'met literatuur bezig zijn'. Ze

Generatieklooi

Wat vinden bmtenstaanden van hun tijdelijk verblijf op de KUBi Deze week de vijfendertigste en laatste aflevering Noemi Padron-Funerd (29) uit Madrid (Spanje). Ph D Student Milieu economie 'Sinds 1992 ben ik bezig met een promotie onderzoek Ik onderzoek onder welke voorwaarden bedniven miheuvnendeh)ker gaan pro duceren Wat is biivoorbeeld het effect van een milieubelasting' In Madrid staarde ik me blind op miin eigen onderzoek en ik vond dat ik wat feedback nodig had Een professor van de KUB die voor een werkbezoek naar Madrid kwam, vertelde dat er m Tilburg meer mensen op dit gebied werkzaam zi|n 'Miin eerst indruk van Tilburg is m een woord te vatten koud Verder zaten de eerste week de dingen wat tegen, maar sindsdien is alles koek en ei De KUB, miin collega's, mi|n kamer en huisgenoten, ik heb er niets op aan te merken 'Ik begin elke dag pas om tien of elf uur Zo werk ik al )aren, ik ben nu eenmaal geen vroege vogel Ik stop alleen om te eten en daarmee beland ik bij het enige minpuntje van de KUB de mensa Vinden Nederlanders het soms niet zo belangrijk wat ze eten' Toch eet ik er vaak, er is nu eenmaal geen alternatief Na de maaltijd werk ik

?ft**=-f^

waken er wel voor hun leven volledig in het teken van het schrijven te plaatsen. Want dat is een eerste vereiste voor het voeten van een goede polemiek: literatuur moet je leven zijn. Je moet alle boeken lezen van al die schrijvers die je misschien ooit eens zou willen aanvallen. Je moet verliteraturen.

En dat is precies wat de schrijvers van vandaag weigeren te doen. Ze zijn niet verliteratuurd en zullen dat ook niet worden. Schrijven (en lezen, en 'de literatuur') is niet meer dan één van de vele onderdelen van hun bestaan. En niet eens het belangrijkste.

Waarom tijd en energie steken in het afkraken van andermans werk als het veel zinniger en leuker is je bezig te houden met wat je goed vindt. Ik lees liever manuscripten van onbekende talenten dan dat ik de zoveelste ben die op hoge poten roept dat die-of-die niet deugt, dat dat-ofdat verboden moest worden, dat zus-of-zo gevaarlijk is.

Dit is écht de tijd van anything goes. Alles kan, alles mag en alles wordt gedaan. Wij, kinderen van het postmodernisme, zijn opgegroeid in een wereld waarin er nauwelijks dingen zijn die 'niet kunnen'. We hoeven dan ook geen vertroebelde relatie met de 'oudere generatie'. We hoeven ook geen goede relatie met de 'oudere generatie'. We willen gewoon helemaal geen relatie.

Rob van Erkelens

door totdat ik eruit geschopt word, meestal is dat rond elf, twaalf uur 'Door de weck werk ik veel en in het weekend trek ik erop uit Met vuenden, mijn drie Nederlandse huisgenoten bijvoorbeeld Fi lesland en Groningen zijn bij mij favoriet Tijdens die tripjes valt het me altijd op dat Nederlanders hun huizen zo goed verzorgen allemaal keurige huisjes met mooie tuintjes vol vrolijk gekleurde bloemetjes Zelf houd ik meer van iets groters, zoals deze bananenplant 'Wat me het meest heeft verbaasd gedurende mijn verblijf hier, zijn de Nederlanders Ik vind zt heel open en oprecht Na mijn studie ben ik drie jaar in de V S geweest Daar kon je uren met iemand praten en daarna wist jc nog niks over die persoon Nederlanders hebben daarentegen hun hart op de tong liggen In het begm vond ik dat soms wel moeilijk, het komt soms namelijk met zo haitelijk over, maar het is tenminste wel altijd gemeend 'Ik heb hier een aantal goede vrienden opgedaan Die mensen zijn de belangrijkste reden waarvoor ik na mijn promotie graag naar Nederland terug zou k o m e n ' [Tekst fiska't

Mannetje, foto Enk van der Bmgtj

EEN KOELE ZOMER

Met het nodige geklop en gehoor banen werklui zich momenteel een weg door de dne verdiepingen van gebouwP Want dat gebouw, thuishaven van onder andere de wijsgeren, en de werkvertrekken onder het dak van gebouw S - waar de sociologen werken - moeten uiterlijk half september van een koelsysteem zijn voorzien Het project 'Topkoeling' gaat echter met de nodige decibellen gepaard Het inbouwen van de koehngsapparatuur en het aanleggen van condensleidmgen brengt flink wat geluidsoverlast met zich mee Tot ergernis van de wetenschappers die m gebouw P huizen Het filosoferen is er met makkelijker op geworden Dr Ronald feurissen heeft vorige week, toen de boren begonnen te dreunen, dapper doorgewerkt maar deze week verlaat hij toch z'n vertrouwde werkplek 'Om effectief te kun nen werken is het beter om naar huistegaan Een filosoof heeft ge noegaan een boek en een pen, dus zo'n ramp IS het met Maarwezijn hier tolerant, het is een noodza kelijkkwaad ' Marjo van Dmteren van het filo sofen-secretariaat heeft moeite om zich verstaanbaar te maken aan de telefoon, laat staan dat mensen haar goed kunnen horen 'Dan de mensen die af en aan lopen', voegt ze eraan toe 'Het werkvolk, als ik ze zo mag noemen, scharrelt hier constant rond Dat werkt best wel onrustig ' De tijd van lease-airco's is straks echter voorbij Proj^öi 'T-op^e ling gebouw P en S' zal voor de eerste koele zomer sinds jaren gaan zorgen En daar is wel wat voor te zeggen vinden de behuizers van P Verkoeling is'hard nodig, want de temperaturen m de

kamers su^en m een lange war me zomei soms tot een tropisch niveau Van Dmteren verheugt zich op een frisse zomer 'Vorig jaar was hier echt niet om uit te houden Op onze gang schijnt de zon het felst binnen 's Middags gmg je dan misselijk van de warmte naar huis Vanaf drieuur kreegik meestal zulke dikke voeten, dat mijn schoenen begonnen te knellen ' R Hijmans, hoofd Bouwzaken 'Alm 1994kwamen klachten bm nen over de warmte m de kamers De constructie van deze gebou wen, die uit de jaren tachtigstam men, is anders dan die van de andere In plaats van beton be staat een '{root deel van de muren uit hout De warmte wordt dus snel opgevangen waardoor het vreselijk heet wordt m de vertrek ken ' In gebouw P zijn de eerste twee verdiepingen inmiddels voorzien van een koelsysteem, de eerste verdieping en dekajaers onderhet dak van S zijn^kaan de beurt [BS]

^•M.

Met veel kennis en hard werken kun je een eind komen. Maar bij Koninklijke PTT Nederland NV wordt de absolute top alleen gehaald door academici die 'hef hebben. Die, dankzij hun inspiratie, met oplossingen komen die net even anders zijn. Net even beter. Voor de opdrachtgever. Maar ook voor KPN en de werkmaatschappijen. Daar draaK het om, als je een marktleiderspositie wilt bekleden. En behouden.

Vijfentwirrttg inspirerende studerrten die in de eerste helft van 1996 afstuderen en over uitstekende basiseigenschappen beschikken, nodigen we uit om zich bij KPN te 'bewijzen'.

KPN Business Course Tijdens een multidisciplinaire business course met studenten {bedrijfs)economie, bedrijfskunde, econometrie, rechten, elektrotechniek, informatica, wiskunde en technische natuurkunde.

Vier dagen lang, van 10 tot en met 13 oktober 1995, op Landgoed Voorlinden te Wassenaar, worden de belangrijkste werkmaatschappijen belicht. Nieuwe ontwikkelingen passeren de revue. Persoonlijke capaciteiten worden ontplooid. Dit gebeurt aan de hand van boeiende cases uit de praktijk, verschillende excursies en presentaties door managers van PTT Post, PTT Telecom, KPN Research en KPN. Interessant? Reageer dan vóór 10 juli a.s., want de selectie vindt al plaats in juli en augustus.

Je kunt je schriftelijke sollicitatie sturen naar Koninklijke PTT Nederland NV, Antwoordnummer 521, 9700 WB Groningen. Je kunt ook een inschrijfformulier aanvragen bij je studievereniging of bij KPN, telefoon: 06-0142.

KPN. De uitdaging.

^^..■'aaj.g' f' ■ " ­ r s s s * ^ ^ ; UISfIVERS T i * n de toekomst is het aantal I m e n s e n dat nog voor de ■ oudere generatie kan zor­ a i L gen, te germg Er komen te weinig mensen die geld verdienen voor de met­werkenden, te weinig mensen die straks werkzaam zi)n in de verzorgende beroepen in de ver­ pleeghuizen Daar hebben we straks de buitenlanders nog hard voor nodig De gezinspolitiek die sommige lan­ den voeren, zoals China en Frankrijk ­ dat ligt hier nogal gevoelig Je komt in Nederland in een conservatieve hoek terecht als )e opkomt voor het belang van het gezin Raar eigenlijk 'Een hogere kinderbijslag zien men­ sen al gauw als een fokpremie In de Nederlandse Gezinsraad is gepleit voor een kostendekkende kinderbij­ slag, op minimumniveau Een kind kost de ouders tot deze het huis ver­ laat, gemiddeld een ton Dat zou ge­ durende achttien jaar neerkomen op zo'n 1300 gulden per kwartaal per kind, ruim drie keer zoveel dan nu Financiële argumenten kunnen zeker een rol spelen bij het krijgen van kin­ deren Soms laten mensen het bijeén kind vanwege het geld, of gaan ze met over tot uitbreiding van twee naar drie De samenleving heeft baat bij kinderen die vrij van zorgen in een gezin k u n n e n opgroeien Ze leren daar evenwichtige relaties aangaan Ietsje meer kinderen v e r m i n d e r t daarbij het risico op teleurstellingen van de ouders Als je twee kinderen hebt, en zeker één, neig je er als ouder naar veel van je idealen in je kroost te projecteren Dat kan gemakkelijk tot teleurstellmgen leiden 'In de Gezinsraad is ook gepleit voor een sterkere band tussen de genera­ ties Het heeft heel positieve effec­ ten als grootouders bij het gezmsleven worden betrokken, als kmderen direc­ ter m contact komen met het leven van de oudste generatie Je zou eens het hms van je oude moeder kunnen schoonma­ ken, om zo de druk van de zorg te ver­ hchten Binnen de verzorgings­en ver­ pleegtehuizen zie je een omslag in het denken, ze vragen zich steeds meer af

/

15 [UNI 1 9 9 4

UNIVERS

'Relatie tussen kleinkinderen en grootouders is verrijkend' m hoeverre de famihe kan bijsprmgen.

De fdosof ie is nu mantelzorg eerst en pas als deze afwezig is, overgaan tot pro­ fessionele hulp 'Voor kinderen is het goed te zien wat ouderdom is Grootouders zijn daar­ bij een stabiele factor in een kinderle­ ven, en een lerende factor ze dragen levenswijsheid in zich Bovendien hebben grootouders het niet zo druk En als oma of opa bijspringt m het huishouden, ontlast dit de ouders, die i m m e r s in toenemende mate een dubbele taak hebben Mensen blijken voorkeur te hebben voor familie als

oppas, en niet alleen vanwege de la­ gere kosten Een ander voordeel IS dat ouders die hun partner kwijt raken, gemakkelijker kunnen terugvallen op familie, als deze in de buurt is Als je grootouders een taak geeft binnen het gezin, geef je deze mensen een plaats terug in de samenleving Dit houdt die mensen jong 'Je ziet steeds meer grootouders die, na de scheiding van hun kind, een omgangsregeling willen met h u n kleinkinderen Ze zijn wellicht blij h u n schoondochter nooit meer te hoeven zien, maar eisen via de rech­

ter omgang met hun kleinkinderen In s o m m i g e gevallen w i n n e n de grootouders zo'n proces 'Drie generaties onder één dak heeft goede en slechte kanten Wil je dit realiseren, moet er wel multifunctio­ neel gebouwd worden, zodat alle ge­ neraties een plek kunnen krijgen Toch vind ik het genoeg als de gene­ raties dichter bij elkaar komen te wonen Samenleven op eén erf lijkt een brug te ver te zijn Het brengt ook risico's met zich mee De behoefte aan privacy is toegenomen 'Kindermishandeling in het gezin is

HET GEZIN IS POPULAIR, MAAR VEILIG IS HET HUIS ALLANG NIET MEER

Scheuren inde hoeksteen

van alle tijden, maar de meldin» hierover nemen de laatste tij d enoi toe Men zit zo op eikaars lip, verwachtingen over je kinderen z vaak zo hoog gespannen De ontsi ring, seksueel, emotioneel en fyi ligt op de loer 'In Amerika zag je werkelijk genai voorbeelden van mishandeling die milieleden elkaar aandoen Pub die hun ouders met honkbalknupi te lijf gaan, om meer zakgeld al dwingen Ouders die hun kindei afkopen met overdreven veel geld( mishandeling te voorkomen Pait dropping is ook al aan de orde van dag kinderen die hun ouders acht laten op de stoep voor een vera gingshuis Een nieuwe vorm die tijdens mijn laatste verblijf in Verenigde Staten tegenkwam, isj rent dumping een oudje in Flon werd niet afgeleverd bij een tehii

maar aan de kant van een racecircuit gezet Dit in de hoop dat het demen­ terende oudje, dat niet eens meer te identificeren was, zich onder een auto te pletter zal lopen 'Het is een dilemma dat je als jurist die toch is ingehuurd om de om­ gangsvormen tussen mensen te ka­ nahseren, juist binnen het gezin, waar tergende vormen van omgang voorkomen ­ nauwelijks een voet tussen de deur krijgt Het gezinsle­ ven IS erg goed afgeschermd En zo hoort het eigenlijk ook Je moet er toch niet aan denken dat controleurs m de gaten houden wat er tussen de vier muren gebeurt Aan de andere kant vind ik wel dat al die instanties die bij huiselijke ontsporingen be­ trokken zijn, minder vrijblijvend dan nu hun vinger aan de pols moeten kunnen houden '[PvdBj

Het gezin is in. Al decennia lang is k iten van een gezin ambitie nummer één in een mensenli duties en ge­ zinsleven waren en blijven nauw mei r verstrengeld: wij leren er relaties aan te gaan en zullen een belangrijk deel van het leven onze belangrijkste rek, 'ken. Volgens mr.

Paul Vlaardingerbroek, familierecht]] gezinsfan, zou alleen al vanwege dit belang ­ waar o samenleving de vruchten van plukt ­ het gezin uit het mhoekje mogen komen. Nog immer is een warm pleiè 01 het gezinsleven not done binnen de spraakmakende ^ te. . Op het risico af uitgemaakt te worden voor een brave,•ivatieve sul, breekt de gezinsjurist een lans voor meer km slag en voor meer aandacht voor onderlinge zorg tussen maties.

Al heeft ijn keerzijde: waar de on dei mnd tussen gezinsle­ den grot mtook de wederzi] itatie toe en staan mensen , ook binnen de muren v 'veilige huis', naar het leva dit is voer voor juristen dingerbroek was onlangs mfrechtjurist prof. nu Qioenhuijsen in de Verenig en en zij bezagen daar

meer het fenomeen

domesti mee Geweld, jawel, van relatievorm, en. H ij verschaft op een Klein Lexi­ ove ii]k geweld in ezmnen.

15|UNi 1994 4

Lexicon van de ontspooide

lelatie

^"­­^

BEA DE GELDER

H E T GEZIN ALS DECOR VAN GEWELD

'Enorm op Hades gestekT

Prof. m r . M a r e G r o e n h u i j s e n , hoog­ leraar strafrecht, ziet r e g e l m a t i g de gevolgen van ontspoorde relaties. Een t o e l i c h t i n g op e e n Klein Lexicon.

wandelen Het heeft ook te maken met de zwaarte van het delict, de verontwaar­ diging die het met zich meebrengt Er is vreselijk veel schade aangericht bij de slachtoffers ' JONGENS Vaak onderbelichte groep ARNHEM Gerechtshof waar Groen slachtoffers 'Vaak wordt nog onderschat huisen opereert als rechter­plaatsvervan ger Als zodanig heeft hij nog nooit een hoeveel jongens er binnen het gezin sek­ zaak voorgehad over fysieke mishandeling sueel misbruikt worden ' Dankzij een binnen het gezin 'Een heel interessant ge­ wetswijziging, die het 'seksueel binnen­ geven ' Gemeend wordt dat de zaken dringen van het lichaam' herdefinieert (dit IS nu meer dan penetratie met de ge­ worden opgelost in de ZACHTE SECTOR slachtsdelen), biedt de wet nu ook be­ Zie aldaar BIG BROTHER Aanduiding van de scherming aan mannelijke slachtoffers overheid die controleert w at erm de slaap­ van seksueel geweld kamer gebeurt Een schrikbeeld voor veel OUDERS Ook in Nederland steeds mensen 'Er bestaandiepgewortelde over vaker slachtoffer van huiselijk geweld De tuigingen omtrent de status van het huwe daders hunkinderen 'Een onderdeel van lijk Wat zich m de slaapkamer afspeelt, een algehele stijging van het aantal ge zien veel mensen als een zaak waar nie­ weldsmisdrijven ' mand iets mee te maken heeft Het recht PARENT DROPPING Nieuwste vorm van beide partners op seksuele omgang van huiselijk geweld, onlangs gesigna­ werd gezien als een heilig recht waarover leerd m Florida het dumpen van ouders buitenstaanders geen oordeel mogen vel­ aan de kant van de weg 'Vergelijk het met len ' Inmiddels is de nodige wetgeving ge­ de tijd dat hier in Nederland kinderen te maakt 'Het duurde even om burgers in te vondeling werden gelegd Niemand wist laten zien dat de aanpassing van de wet­ wat er met die kinderen moest gebeuren geving er helemaal met toe leidt dat de omdat er geen enkel spoor naar de vader overheid over de schouder mee gaat kij of moeder liep ' ken hoe mensen hun huwelijk invullen ' RECHT IN BEWEGING Nieuw ge­ CULTUUR Alles is gekleurd door cul­ weld, nieuwe regels Neem de verja­ tuur, dus zeker huiselijk geweld 'Neem nngsregel 'Het betreft vaak jonge kinde­ ren die misbruikt zijn Die kunnen daar het geweld tegen de oudjes In de Ver enigde Staten zijn die economisch gezien vaak pas veel later over praten De kans is met langer produktief Zezijn voor som­ groot dat een feit dan al verjaard is en een migen een blok aan het been en dat heeft veroordeling niet meer mogelijk is Tegen­ woordig gaat de verjaring pas lopen als de consequenties voor geweldsituaties bm aangifte is gedaan ' nen het gezin ' Vanwege de culturele ver SOCIAAL VANGNET Zalf tegen ge­ schillen kan van een 'universele lijst van weld, zeker tegen de huiselijke vormen geweldsvormen' geen sprake zijn 'Het IS in Nederland met snel nodig om je DOMESTIC VIOLENCE De vakterm ouders op straat te zetten, want die wor Staat voor 'geweld m huiselijke kring' den hier als ze ouder worden eerder opge Over de term is lang gebakeleid, maar het vangen door een sociaal vangnet InAme , resultaat mag er zijn 'Het bakent de ge weldsvorm precies af ' We mogen onder rika is dat anders ' meer denken aan kindermishandeling, TIEN JAAR Bekend van In Amerika verkrachting binnen het huwelijk, incest gebeurt alles tien jaar eerder dan bij ons en psychische mishandeling Dit laatste 'Het mag een leuke oneliner zijn, voor komt m de rechtspraak regelmatig terug domestic violence gaat ze met op Het als verzachtende omstandigheid Neem geweld aldaar neemt andere vormen aan de volgende zaak man zit vrouw jaren­ dan bij ons ' Zie ook CULTUUR lang te sarren, vrouw pakt bijl en slaat VERKRACHTING BINNEN HET HU­ hersens man dein Dood 'In zijn uitspraak WELIJK Ook al meer dan het was 'Neem houdt de rechter rekening met het eerder een stel dat nog steeds getrouwd is, maar gepleegde psychisch geweld van de man ' allang met meer samen leeft De scheiding IS uitgesproken, maar het vonnis nog met FEMINISME Degolf die incest, vrou wenmishandelmg en verkrachting binnen uitgeschreven Het huwelijk is dan nog niet het huwelijk op de strafrechterlijke agen­ ontbonden Als een man vervolgens in da heeft gekregen De op de vrouwenbe­ breekt en dan die vrouw verkracht, is hij volgens de oude wetgevmg met strafbaar weging voortbordurende sociale weten Gelukkig IS dat nu anders geregeld ' schappen zorgden voor de nodige kennis Aan de juristerij hebben we de doorbraak ZACHTE SECTOR 'Mijn inschatting met te danken 'Daar heeft het nooit echt IS dat fysieke mishandeling veelal wordt als thema gespeeld, ook met binnen de opgelost binnen een hulpverleningstra victomologie ' ject Vooral in de zakenman slaat vrouw HUISARTSEN De beroepsgroep die m of andersom Daar is vaak sprake van een het traceren van domestic violence een affectierelatie tussen twee mensen die bij elkaar willen blijven ' Het strafrecht ope­ belangrijke rol moet gaan spelen 'Zij moe­ ten structureel bedacht zijn op signalen reert aanvullend 'Primair wordt gezocht naar een alternatieve oplossing Dus het van geweld en daar ook op inspringen Het behandelen van de pleger van het misdrijf ' medisch traject is de mgang om dit soort Verkieslijk, dat strafrecht in de luwte zaken aan het licht te brengen ' 'Slechts als de betrokkenene met mee wil INCEST V o o r n a a m s t e categorie slachtoffers die de zaak voorbrengt aan de werken, is een gevangenisstraf een laat ste oplossing ' Binnen een geweldsvorm rechtbank 'Dit is een erg gemene vorm van geweld omdat er sprake is van een af­ speelt strafrecht een opvallend grote rol hankelijkheidsrelatie Slachtoffers kiezen INCEST Zie aldaar [BS/PvdBJ er eerder voor om de justitiële weg te be­

<»9'

"Inaalfjaron h«­b ik hem nu: H.KICH. (vn klWne/warl<> ScoU­li Icrricr Dal is in /eken­ /iii vr<^ r,iar. Ik heli iiaiiiclijk ccii verschrikkelijke liekel aan kleine / « n r l e hondjes. Hudes heeft tlaarechlertle volgeiHleoplossiii­f " p j{e\(ni<len: hij f;e<lraajrt /ieh als et­n^roU' zwarte hoiiil. Dit gwlraj; uit zieh bij\<M»rl)eel(l iu het feil dat hij repeluialifr houden aauvalt die >ier f

keer / o jfl­oot zijn als Jjij,t«'lf l.aatst moest ik voor mijn werk naar liet hiiiteutaiid eu 1M'­ sfe«^)de Hades uit aan mijn broer. Ojwiifie­ reten k n a t n Ilades terufj: hij IUMI de Dohher­ uian Aan mijn l)i­<M'r .umgev.dlen.

■ \Jhoe»el ik enorm «)|> I lades fa­steld}«'«. k uil je luiju fjev (H'lens uiel betitelen als'emotione­ le hondenliefde'. IkheberffeHocmversehiik­ kelijk veel ple/.ier in oui mijn houd iHToeps­ inali^ ­(/«A |)sv (holofilsel) ­ te hekijken Dat Ls V oor mij e<'ii |«>rui,juei>te uitdajrin^ \!s I lades weer eens lek e<T fraai tefjeu eeii an<l«'re houd. dun V raajr ik nu­ af: vv al'mdie ander slaat I lades iijel aan? Is liet de kleur?

Is het de jrestalte"'' Of juist de ueur?

■Je iii«H>t een hoiui niet als een mens proberen te zien. Het is juist interessant om de verschillen lussen lioiid eu men» te bekijken. Bijvoor­ beehl. waaromv erstaat I lades nof;ste<'ilsjKH'ri NiHlerlands? Ua^irom kiui Hades na twaalf jaar nofijïeeu w<H>rd uilbrerifien terwijl <H'n Imbv dal al binnen eeii jmir kan? Hij / a l wel de verkeenle software in /Jjii k o p hebix'u. maar wat is wuprerics de reden vva.ird<>or hij da» niet kan? Kn wat is eifjeiilijk liet leervermofreii vmi «H'II iiond? Waarom heeft hij sommige diufren iu één keei dooi. terwijl Hades ­ wanneer hij aan een laiift touw tif.'l ­ Ai h/elf binnen de korst mogelijke tijd tw aalf ke«'r om <lie paal heeiiw ikkelt?

'Hades jjeeft bij ons thuis altijfl voldoende retleii tot gespreksstof. Dan stellen w«' ons «Ie v raag of het nu zielig is dat w e hem sonih alle<'ii laten.

Of we denken na over zijn seksleven: luoeten vv e daar iiu iets aan doen of moet hij hel zelf maar uitzoeken? Daarnaast keimeii we eeii eeuwiire strijd over van wie de hoiul nu e» ht het meest houdt. '\ let liefst /OU ik I lades < oiiliiui zijn eigen zin laten doen. Ik zie het al V<M)I me: dan IrouuueltJ.Uule" al zijuMieiid|es inde straal op en gaan ze samen vuilnisbakken |)luHdereu Helaas kan ik me d.il niel jiei muteren, vvaul meestal eiudiiren «lergelijke taferelen met een dure rekemng.

■\\ anneer Hades net naar de hondenti inimei is <;ewe<'sl. daii /iet hij er ronduit siioe/itt uit \ls we dan giiau vvandeleti in het bos en mensen tegenkomen, dan /ie je ze denken: ah. wat een lief klein hondje. I>ie mensen kno|>en een gesprek met me aan. strekken hun hand uit om Had<'s Ie aaien e n . hap! Ik vind <lal (jrachtis

\is <lic mensen zelf

beslissen oui aardig te iloeii en ongevvi­iisl te di< htbij komen, dan nuH­l Ihides ook kumteii beslissen dal hij bijt "Hades heeft een heel eigen lemperameiit. I en extreem meerder­ waardigheidscomjdex eu dat v hul ik hei­l komisi h I loe kw aadaardigei hel kaïaktei. des Ie leuker ik hel vind Nee. Hades is absoluut niet ondeigesdiikl aan mij Hij is yeeu meubel oj» poten. Ik beu niel zo autoritair tegenover mijn houd Ilades moei niks en hij is bijv(H>rlM>eld ook helemaal niet lioiiw builen loopt hij met iedei

Biuuensluns misschien nog net wel. maar i mee <lie .lardig tegen hem d<M­t. Mijii

kinderen kkweii (M>k wel eens: 'Die hond is helemaal niet opgevoeil'./»///» ttt'ldan.'

vraag ik dan ' / • / ' " /

Piof.dr. Bea de {.elder (l'M4) is hoogleia.ir VIgemeiie lisv< hologie

U N I V E R S 1 3 3 15 lUNi 1994

[AN (6 Juist de oudere man lust nog wel eens een groen blaadje. Trophy wives is de exotische benaming voor jeugdige, aantrekke­ lijke vrouwen die als pronkstuk fungeren van oudere, geslaagde zaken­ mannen. Een jachttrofee voor de beste jagerl Vol­ gens wetenschapper Douglas T. Kenrick ­ hij gaf onlangs een seminar voor WORC ­ hebben deze jonge vrouwen hun eigen redenen om met oudere mannen te trouwen. Vrou­ wen jagen ook, maar dan op een ander soort wild.

Alkeline van Leuning (Vrouwenstudies) ziet een verschuiving op de partnermarkt: oudere mannen ruilen hun echtge­ note ook in voor een jongere vrouw met een goede opleiding, 'om op niveau mee te kunnen praten.'

Barbara Snoeren

CADEAUS

're

Ine m

Alkelir nstudies) leve en oi redeneri ar ze harti ouwen WO r en licha; de mann< nnen mak clus door. ksuele krac oudere hor kwel eens ( Die voo] aken met h e verklarinj ken is volj

Foto: Erik van der Burgt

H

et A m e r i k a a n s e blad Fortune presenteerde in 1989 een bescheiden on­ derzoek onder geslaagde Amerikaanse zakenmannen die hun vrouw op leeftijd hadden ingeruild voor een jongere partner. Een nieu­ we trend, kopte het blad. Diverse wetenschappers werden losgelaten op dit fenomeen en hun conclusies liepen nogal uiteen. Deze mannen

hebben hard gewerkt voor hun cen­ ten en een mooi, jong ding is een be­ loning die ze zichzelf daarvoor geven, was een van de verklaringen. Nee, zei een ander, deze mannen pronken met hun jonge vrouw om hun macht te tonen.

Douglas T. Kenrick, verbonden aan hetlnstitute of Work Psychology van de Arizona State University, onder­ zocht het verschijnsel eveneens. Zijn

stelling: de term trophy wive is niet erg vleiend voor de vrouwen. Alsof een vrouw in een dergelijk huwelijk aangeschoten wild is, te zwak om weerstand te bieden aan de man die haar heeft uitverkoren tot jachttro­ fee. 'Deze vrouwen zijn geen trofee­ ën, maar hebben hun eigen redenen voor een huwelijk met een oudere man met geld. Ze jagen ook, maar op een ander soort wild', concludeerde

ZORGEN VOOR VERH ARDING ZAKELIJKE VERH OUDINGEN

Kenrick. De resultaten van zijn sti die Power, harassment and troph iderzoekdc mates presenteerde hij op ISmeiti elijkheidvc dens een seminar van WORC , li ^'^*' "^^^ "" onderzoekschool van de sociale facii e een jonge teit woon moe Huwelijken tussen partners met é n. Word je aanzienlijk leeftijdsverschil, zo coi ' ^^^ JonS^ cludeerden Kenrick en zijn coUeg '^^"^^ ^^ "^ ^ onderzoekers, zijn niet alleen voo behouden aan de geslaagde zakei ouw, i s t e \ ibesuisdh

antjeverw, it een onde ;n geleden u 1 ontvange lar voren d ;gen en vijf schenken' ïn'verkeerc ;rhouding t gverstorer vangen. Volgens Pieters ligt die hoi aar in een a ding aan het commitment dat ien zaten relatiegeschenk oproept. 'De' gevei )emtlPiete de instantie' verwacht iets terug. Di waliteit va schept verplichtingen. Hier zie je laag. Als j( verschil met de normale zzakentran .(j.lachte wil actie: deze is wettelijk vastgelegd )neel dan et genormeerd in de cultuur. Het ■ganisatie j daarbij duidelijk wat je geeft en ho ;n charitati je het geeft. Bij een geschenk ligt nu ;n zijn hier vast wat, hoe en wanneer iets woi( lij lige medew gegeven.' iet eens. D; Volgens Pieters moet een relatiegi og ophalen schenk niet te groot zijn. 'Een ra :nd ik helen naar Geneve, dat kan eigenlijk me wijn ond Kies je echter voor iets kleins, da jd bij het \ moet het wel passend zijn. Het geve ;nt assiste van een geschenk is gebonden aan « eti relatiegi belangrijk criterium: hoe duidelijki ar m Bestuur het is dat er geen commitment ïlegenhed vraagd wordt, des te beter.' ersonen ge< Het afgelopen jaar is de markt vi X. •edgekoze relatiegeschenken sterk gegroeii ifellakentn Een precies bedrag dat aan dergelijk e materiaal cadeaus wordt uitgegeven, is volgi:ei elmuseum Pieters moeilijk te bepalen. De gf erde tekst schenkenmarkt is erg lastig in kaai 'ilburg te5 te brengen. 'Eerst moet je precies di iteit.'Pracl finiëren wat een cadeau is en w; ie i een uniek niet. Zo is het geven van bloed aa e gever en i het ziekenhuis ook een geschenl lent is uni

Het relatiegeschenk pakt image van bedrijf in

H

et geschenk is van alle tij­ den. Toen C hristus ter wereld kwam, brachten de drie koningen cadeaus mee om eer te betonen aan de gebo­ rene. Inmiddels is in de moderne sa­ menleving het geven en ontvangen van cadeaus een alledaagse handeling geworden, waarmee we onze waarde­ ring voor een ander uiten. 'Het aan­ tal geefmomenten wordt steeds ho­ ger', zegt prof.dr. R. Pieters, hoogle­ raar dienstenmarketing. 'C adeaus worden gekoppeld aan mensen, zoals vader­ en moederdag, en aan rollen, bijvoorbeeld secretaressedag. Dat le­ vert veel positieve ervaringen op, maar ook negatieve. Mensen zijn sneller teleurgesteld als ze een keer niets krijgen.'

In het zakenleven is het uitwisselen van relatiegeschenken nog meer be­ laden dan het overhandigen van een cadeautje voor moederdag. Pieters: 'Het oorspronkelijke doel van een relatiegeschenk is om een zakelijke relatie op te bouwen of soms om te beëindigen. Voor een belangrijk deel is die functie nu weggevallen.

Inmiddels is het gewoon geworden dat zo'n geschenk wordt gegeven.

Jaarlijks geven we ruim tien miljard gulden uit aan relatiegeschenken. Bedrijven willen de 'bijzondere' band die ze van werknemers en cliënten hebben, van een aardigheidje voorzien. Inmiddels gaat het niet meer om een leuk presentje. De ca­ deaus roepen ongewild wederzijdse verplichtingen op, en daardoor is de markt van relatiegeschenken verhard, zegt prof.dr. R. Pieters. Verkeerde cadeaus kunnen de verhoudingen behoorlijk verstoren, meent hij. 'H et kerstpakket van de KUB, dat is toch gewoon verschrikkelijk.'

Barbara Snoeren Sterker nog: als een bedrijf géén rela­ tiegeschenk ontvangt, vindt men dat al snel uiterst vervelend. Het rela­ tiegeschenk heeft een verzakelijking veroorzaakt.'

Hand in hand met die verzakelijking gaat volgens Pieters het competitie­ element. 'Bedrijven willen elkaar in

originaliteit en exclusiviteit overtref­ fen. De geschenkenmarkt is een spel geworden dat men graag wil winnen.'

Vandaar dat organisaties steeds va­ ker costumized presents geven, ca­ deaus die speciaal voor één persoon zijn gemaakt. 'Het geven van zo'n uniek cadeau zegt iets over het ima­

ge van een bedrijf. Wij geven wat je wilt. Jij krijgt een cadeau dat bij jou past.'

Niet iedereen is even gelukkig met de hausse aan relatiegeschenken. Een aantal bedrijven in Nederland heeft te kennen gegeven geen relatieca­ deaus meer te geven en te willen ont­

m. Het is ( rschijnsel.' it de oudcK igere vrouv jaren het v ikt ze in d rijnt haar v krijgen. Eei a oudere m n macht e annen kuni 1 kinderen

^m U N I V E R S i a a i S i u N i 1994

[AN (62, FIN. ONAFH.) ZOEKT VROUW (MAX. 3 5 , GOED UITZ.)

'ronken en praten net trophy wives bewondert de levenservaring van de oudere man Dat spreekt mannen aan Omdat zij met dominant is, voelt de man zich veilig, onbedreigd ' Toch suggereert de benamingtrophy wives dat mannen de jagers zijn en de vrouwen het wild 'Vrouwen laten m a n n e n soms denken dat zij, de mannen, bepalend zijn', zegt Van Lenning 'Het komt natuurlijk wel eens voor dat de vrouw een trofee is, de man 'koopt' een vrouw of een vrouw laat zich kopen Maar de be wering dat vrouwen net zo goed hun Dr Alkeline van Lenning (Vrou anstudies) noemt dit echter een motieven hebben voor een huwelijk a leve en onbeholpen verklaring, met een oudere man, is met meer dan e 1 redenering van holbewoners', rechtvaardig' Oudere mannen moeten volgens Van m r ze hartelijk om moet lachen V ouwen worden weer eens met na Lenning op zijn minst iets m de sfeer ur en lichaam in verband gebracht van de 'interessantigheid' te bieden de mannen met cultuur Maar hebben 'Jongere vrouwen zijn zeker nen maken net als vrouwen een geen makke lammetjes die het huwe­ clus door Ook zij verliezen hun lijk in worden getrokken Geld of ksuele kracht' Van Lenning wijst status, maar ook zaken als de grijze oudere homoseksuele mannen die slapen van de professor, spelen voor k wel eens een jongere partner wil n Die voorkeur heeft dus niks te aken met het krijgen van kinderen e verklaring voor dergelijke huwe­ en van zijn sti ^^'^ ^^ volgens Van Lenning, die ent and troph iderzoek doet naar de rol van licha­ ciij op 18 mei ti elijkheid voor de identiteit van een /an WORC i ^^^' ^^^^ ^ ^ ' simpeler 'Mannen de sociale facii ^ ^^'^ jonge vrouw willen, hebben woon moeite met het ouder wor ;n Word je als oudere man verliefd KUB­medeweikeis spenderen tus­ /erschil zo coi artners met e( ' ^^" )onge vrouw, dan sta je heel sen de 25 en de 30.000 gulden aan en zijn coUes iders m de wereld Tachtig procent relatiegeschenken. Dat is de om­ iet alleen VOO in die genegenheid voor die jongere zet van de geschenkenshop die in slaagde zakei ouw, is te wijten aan haar jeugdige juni 1992 geopend werd. Vooral libesuisdheid Die jonge vrouw Qessen wijn, vul­ en balpen doen het erg goed. Sweatshirts met het universitaire logo genieten elk seizoen een enorme populariteit.

Ook de paraplu 'loopt' goed. Sleu­ ant je verwacht er mets voor terug ' telhangers met het KUB­logo zijn it een onderzoek, dat hij enkele ja­ minder in trek {te gewoontjes) en ;n geleden uitvoerde naar het geven de dasspeld is 'uit'.

1 ontvangen van cadeau's, kwam De KUB­geschenken worden aan­ lar voren dat er jaarlijks tussen de geschaft om weg te geven aan egen en vijftien miljard aan relatie­ zakenrelaties van de universiteit, jschenken over de toonbank gaat maar ook studenten en mede­ in 'verkeerd' relatiegeschenk kan de werkers die graag in een shirt of ;rhouding tussen twee partijen da sweater met KUB­logo lopen, vor­ g verstoren Het KUB kerstpakket, men een groot deel van de klandi­ ers ligt die hoi ^jj jjj ggjj aantal derde wereld arti­ zie. itment dat hi jgn zaten (wijn, koffie en thee), tn Het IS een algemeen westers [schijnsel Volgens de Amerikaan kt de oudere man op zoek naar een hgere vrouw omdat die in haar )on­ raren het vruchtbaarst is Daarna jlikt ze in de menopauze en ver­ V. lint haar vermogen om kinderen ' krijgen Een )onge vrouw wil )uist Il oudere man omdat die tekenen an macht en rijkdom vertoont 1 innen kunnen tot in lengte van ja en kinderen verwekken

hen een rol Ik ben m ieder geval nog nooit een ongeschoolde, gepen­ sioneerde arbeider tegengekomen die een jongere vrouw trouwde ' Van Lenning kent twee mannen uit haar naaste omgeving die tien jaar geleden een jongere vrouw trouwden 'Dan denk ik wel eens vind je dat huwelijk nu nog zo leuk' Een van die vrouwen zit haar man voortdurend op zijn kop ' Volgens Van Lenning is er een ver­ schuiving te ontdekken in de motie­ ven voor een huwelijk tussen twee mensen die sterk in leeftijd verschil­ len 'Opleiding en maatschappelijke erkenmng wordt voor vrouwen steeds belangrijker Dat hoeft met meer in een huwelijk te worden gezocht Nu zijn er ook mannen die hun oudere vrouw verlaten voor een jongere vrouw, niet vanwege het uiterlijk, maar ook om de hersenen Iemand waarmee ze op niveau kunnen pra­ ten '

DASSPELDEN ZIJN 'UIT',

KUB­wijN IS 'IN'

f IIJ

ept 'De'gevei )emt Pieters'verschrikkelijk' 'De Lt iets terug Di ^aliteit van het pakket is gewoon n Hier zie jehi jj^g ^jg je dan toch een bepaalde ale zakentran ;dachte wilt uitdragen, geef je per k vastgelegd e ,uggj ^jan een cadeaubon en stort als ultuur Het i ganisatie geld op de rekening van je geeft en ho ;ii charitatieve instelling De men schenk ligt nu ;n zijn hier echt met blij mee Som neer iets WOK ngg medewerkers willen het pakket iet eens Daarnaast moet je het ook t een relatieg Qg ophalen bij de secretaresse Dat zijn 'Een ra nd ik helemaal fout Bovendien was leigenhjknie e wijn ondrinkbaar Die doe ik al­ ets kleins, da jj {,jj j^g^ vlees of geef ik aan stu l zijn Het geve ;nt assistenten ' 'bonden aan ef et relatiegeschenk dat het C ollege hoe duidelijkf ,„ Bestuur van de KUB bij speciale immitment g( degenheden aan hooggeplaatste beter ' etsenen geeft, is volgens Pieters wel

die al langer e e n eigen ge­ schenkenshop heeft, inspireerde Van den Broek tot het oprichten van een vergelijkbare winkel op de KUB. 'Maastricht raadde ons aan te veel exclusieve cadeaus aan te schaffen. Simpele, functio­ nele geschenken zouden beter aan­ slaan', vertelt Van den Broek. Aan het Limburgse bedrijf Darpo werd gevraagd een geschikt geschen­ kenpakket samen te stellen. 'We hebben gekozen voor het gemid­ delde van de belangstelling die mensen hebben.' De geschen­ kenshop is gehuisvest bij de kas in gebouw B en in gebouw A staat een vitrine met uitgestalde waar.

Winst wordt er niet op de promo­ tiewaar gemaakt.

'We proberen continu te vernieu­ Drs. Jolanda van den Broek (Pers wen', aldus Van den Broek. 'Als & Voorlichting) orinteerde zich KUB­medewerkers ons keer op eind 1991 op het samenstellen keer vragen waarom we een be­ van een relatiegeschenkenpakket paald artikel niet verkopen, dan voor de KUB. Dat was volgens schaffen we het aan. Zo werd her­ haar hard nodig. 'Voor die tijd haaldelijk gevraagd naar een jog­ hadden we alleen herenstrop­ gingbroek bij de sweater die we dassen en een damessjaals.' verkochten. Die leveren we nu De universiteit van Maastricht, ook.'/BS/

eens iets speciaals voor de haar me dewerkers zou verzinnen, bijvoor­ beeld met de kerst, is hij helemaal tevreden 'Als is het maar klein Bij voorbeeld een leuke KUB­mok of een kandelaartje, een lepeltje met een 5 de markt va Ded gekozen Het betref t een linnen leuke boodschap erbij Het hoeft met .terk gegroeii ifellaken met servetten van hetzelf­ duur te zijn ' t aan dergelijk e materiaal, vervaardigd in het Tex­ Een heel passend relatiegeschenk even, IS volgen elmuseum in Tilburg De bijgele­ was een cadeau dat Pieters kreeg toen lepalen De gf erde tekst legt de band uit tussen hij werkte op universiteit van Nijen g lastig in kaai Tilburg textielstad' en de univer rode een achthoekige doos met een et je precies d( iteit 'Prachtig', meent Pieters 'Het kerstkrans voor op de deur 'Dat is een deau IS en wi i een uniek cadeau Het past goed bij goed voorbeeld van een geschenk dat 1 van bloed aa e gever en de ontvanger en het mo­ aan meerder eisen voldoet Ik ver­ een geschenl lent is uniek ' Als de KUB nu ook wachtte niets te krijgen, dat was dus

leuk De timmg was ook perfect, an derhalve week voor kerstmis ' Volgens Pieters zal de hoeveelheid ca deaus die we geven en ontvangen al leen maar toenemen Hij verwacht echter met dat we in een spiraal te rechtkomen van steeds gekkere en duurdere cadeaus 'Daarin kan best een breuk optreden Subtielere din gen komen dan waarschijnlijk wel weer in Een voorbeeld daarvan is een relatiegeschenk van een reclamebu reau waar ik gewerkt heb Die gaf za kenrelaties een cd m e t reclame liedjes Een heel passend en ook met duur cadeau'

DRIKS VAN B(KTEI.

Marcel en ik zitten op dezelfde golflengte' l)«Mtr­,Ic luerdal ik \lariel f^m­ slm­fiik Iwni fnHp«'m«'ii},ilej!«'»(M­l<­ii^ >an jal<Mvif eii irrilatit­ gmio Dal was tij«k'ii<­ heC «H'r>l«' werk» ollcj.'c Slatistwk2 mlH'(iiaj.uir»aiilWl IkxmdhoiiiwiiA/Hwr/ «sA.hijlmd tijdens de eollejies stee<N van <lie bijdehante opmerkingen Nornia.il j^esproken was he( inijn laak om dat Miort opnierkinfren te plaatsen, maar Mareel diirWe net iets nwvr en ».i.s me dus ie<lere keer *fK>r 'T ijdens de |»au/es /aten we refieliiiatijr vuiien koffie u­ «Innken llij \erteUJe me dat hy bijfc,<<i]. de fa» ulteitiv ereiH­finpv aii de eto­ nomis<­he f.Multeit /^i eii wat «lat werk zoal inliiehl Op aan­ ratten van MareeJ werd ik u<>k aetief l>ij l<to \Ve /^ijien elkaar «iteetls vaker Naast het werk voor 1­» < o volj;­ ilen «e alleln'i <l«velfde vakken voordestudierK litmalx­drijfs­ Dties (I) en Marcel etonomie Voor liet teiitanieii '>lathttpk J hel>l)en w eeen H eek lang samen m liet suidentenhiiis van Marcel zitten blokken Ik ging alle<>n naar mijn eigen kamer otn Ie slapen Ik st lirok er van ho«'veel we eigenlijk op elkaar leken. We komen alteliei uit de omgev mg van Tilburg: Mare«'l uit Boxtel en ik uit Coirle. iiiaarvoordal weoptle KL B kwjunen. hel>l«?u we eikaar nooit ge>5ien OM­ week was het alsof we elkaar al jaren kei«len. Vis <le een «'t» zei, rei^*Tile de ander: dal u on ik nel ze^fsen 1 letfc­ekw el «f we eikaars geclaehten konden lezen.

Opeen gegeven inmnent heb ik gezegd laten u eftutarophoudeti met prtileti 'SaiiMii wijn «innken is een be<^je ons motto geworden. Oader hel genot van een g«>«Hi glas ktmneii we «lan tot in «Ie kleine uurtjes filosoft­ren over de 7in van liet lev en \ ergeleken nH>t mijn antlere vriendseham»«n springt die tussen Mar««'l en mij er /eker uit T«K'n ik hier kwam sttidereii, ging ik n«^ VJM­I om met mijn vrieiulen van de mitkWIiare s<>l«>ol. Stuk v<K»r stuk intelligente kerels, maar IVlar«­el en ik zitten op «lewlfile golflengte.

"Bij ijcc*> v«>rineii we een gtietl team Vorigja.ir z.itefl we alleiiei in de fa« ulteitsr,».»! Vis VKircel de avoiul v«M(r een verga«lenng goe<l was «loorgezakt. vo«T«le ik v «xir hem liet w oor«l en alt.ik«H'n keer wat vergat.

V ulde Marcel me moeiteloos aan VV e weten jMreies vm» elkaar lioe we ov er de «hngen denken ■|k liiM>r VV el eens «lal meiisen biime» <le KX B <ms als «'en Iw eetal /M*n De V ri«^idin van Mare«'l merkte «lat we veel met elkaar ««ngntgen /ij ila«­htdat ik homo was en welli» hl een «K>gje op iwiar Vlare«>l hail !iinii«l«lels Aijn we «Ie oi«le Ikdleii vanl­^f»» Volgi­nd enllesrejaar saan we nog «M II jaartje samen vakken volgen we willen In­nh­n de loirislieki' kant op lnnii«l«lels heblM­» we allelM'i een vriendin en lul ■saiiieii vvijn dniiken" wordl sl«Hfl­ vaker vervangen <l<K>r met / n M< ren de stad m 11 gaan 1 .lalsl Iiad<l(n weliel eruogovtr, of w« < Ikaai ov«>rtvvmtigjaar nogsletMis/ouden zien Ofvvedanv.ui lyd lol tijd de vrouwen liet huis ml /ouden s, bojijM­ii om dan nog eeiis oiKlenv els een \%Mir flessen wijn soldmil Ie maken VV e «ku hteii allelx i vanw.­l / / / ! / /

Dries van B<»\lel (l^­f)) i« vijf«lej.».irs sti«lent «■«•«moinie

«^ U N I V E R S 1 1 ^ ISiuNi 1994

^

Foto: Erik van der Burgt

WEDERZIJDS RESPECT HOUDT VERHOUDING TUSSEN DOCENT EN STUDENT IN BALANS

^Met stadenten naar de kroeg gaan, dat vind ik helemaal fouf

T

wintig jaar geleden stond gelijkheid hoog op het prioriteitenlijstje in de studentenwereld. Studenten, en enkele progressieve docenten, wilden de barrières tussen leerling en leermeester beslechten en op gelijke voet m e t elkaar c o m m u n i c e r e n .

Volgens studentenpsycholoog drs. Jos Haarbosch hielden die mensen zichzelf toen aardig voor de gek. 'De relatie tussen die twee partijen bevatte en zo is het nog steeds - teveel niveauverschillen. Er is sprake van een autoriteitsrelatie: een docent leert de student iets, niet andersom. Een even belangrijk niveau is dat van de afhankelijkheidsrelatie. De docent moet de s t u d e n t beoordelen en heeft dus macht.' De verantwoordelijkheid in die relatie ligt volgens Haarbosch bij degene die hiërarchisch hoger staat.

'Een docent moet voortdurend de afweging maken of de relatie die hij met de student onderhoudt, binnen zijn taak past.'

J J e vorm waarin de relatie tussen docent en student is gegoten, is in een aantal opzichten veranderd. Niemand is echt geschokt meer als leermeester en leerling samen in de kroeg een pintje pakken. Moet ook kunnen, meent dr. P. Depla, docent politico-

logie en methode en technieken aan de rechtenfaculteit. 'Ik kan me er wel iets bij voorstellen. Maar eerst moeten de zaken op de universiteit afgehandeld worden en dan pas kun je een bezoek aan de kroeg overwegen.'

Depla is zich terdege bewust van de macht die hij heeft als docent. 'Het eerste dat me opviel toen ik met lesgeven begon, was: hé, ze luisteien naar me..' Met dat besef van macht doet Depla in de praktijk echter weinig. HIJ heeft amper contact met zijn studenten. 'De rechtenfaculteit is heel groot. Een intieme band met een

'Uit respect voor de studenten, spreek ik ze aan met u' student heb je bijna niet. Slechts een paar studenten blijven op mijn netvlies hangen. Vaak weet ik bij het corrigeren van tentamens niet wie wie is.'

Pas als er meer individuele zaken, als een scriptie, worden besproken, worden de banden meer aangehaald.

'Maar zodra je weer achter de katheder staat, is het meerge-u. In Tilburg

zeggen de meeste studenten u. In mijn tijd was het /e en /i/. Dat komt misschien omdat er toen meer oudere mensen gingen studeren met een studie- of werkachtergrond. Nu studeren vooral de jongere mensen. Die hebben vaak meer respect voor gezag.'

Depla heeft nog steeds moeite om onderscheid te maken tussen wi; (de docenten) enzi; (de studenten). De 30jarige docent erkent behoorlijk veel affiniteit met het studenten wereldje te hebben. 'In Nijmegen, waar ik mijn studietijd heb doorgebracht, ben ik nog steeds lid van een studentenbasketbalvereniging. Daar zijn het mijn teamgenoten, in Tilburg zijn het mijn studenten. Dat voelt wel eens vreemd.

De ene keer sta je op een feest van het basketbalteam, de andere keer moet je dezelfde soort mensen op afstand houden en beoordelen.'

Hij stelt zijn grenzen, hoewel hij beseft dat de grens van een relatie tamelijk diffuus kan zijn. Vooral als er verliefdheid m het spel komt: 'Het blijft een moeilijk onderwerp. Stel je voor dat je in de kroeg iemand tegenkomt waarop je verliefd wordt, en dat blijkt een studente te zijn. Als je geluk hebt, volgt ze aan de andere kant van de KUB haar vakken. Als je pech hebt, IS ze een student van je. Dan wordt

de verhouding echt problematisch.'

Als het aan Haarbosch ligt, wordt op papier vastgelegd dat een docent geen relatie met een student mag hebben.

'De schade die het mensen kan berokkenen is te groot. De minst machtige is vaak de dupe.'

'Alsof je met regels een relatie voorkomt', schampert Depla. 'Ik keur het bij anderen niet af, maar ik waak ervoor dat het mij niet overkomt. Anders gaan de rollen door elkaar lopen.

Voor een aantal zaken heb jij de sleutel in handen, de sleutel tot het succes van zo'n student. Als je zo nodig verliefd moet worden, dan moet je maar wachten. Uiteindelijk wordt dat wel beloond: dat is de schoonheid van het wachten.'

Zelf IS Depla nog nooit in een dergelijke situatie verzeild geraakt en ook IS het niet gebeurd dat een studente helemaal hoteldebotel van hem was.

'Als het me zou overkomen, dan zou ik me afvragen: wat doe ik hier mee' Ikzou duidelijk maken dat ik het met wil. Bovendien lijkt het me niet leuk.'

De aard van een relatie wordt volgens Depla sterk bepaald door het beeld dat studenten hebben van hun docent.

'De verhalen die er over je de ronde doen, zijn heel belangrijk. Je past je gedrag als student aan op wat je weet van een docent. Ik ben bijvoorbeeld

politiek vrij uitgesproken. Ik wi twee dagen per week voor de Pv( en dat heeft ongetwijfeld meej speeld in het oordeel dat ze oven hebben. De ene groep zal hebben dacht: wat een linkse vent, de an juist niet. Bovendien heb ik ook maken met de aard van mijn vakki die liggen in de periferie van die teresse. Niet iedereen is even gea resseerd in politiek. Soms heb je band en soms voel je helemaal niel J-Irs. Anton Schoorlemmer, doc( 'justitiële aspecten van beleggen

'JE MOET IN 1 ^^^^ Hans van den Heuvel (34). bet Sporteen trum tennisles en vol baltrajtting. Is getrouwden beeftt kinderen.

'Werk en privé houd ik strikt gesc den. Er bestaat een zakelijke té tussen mij en de studenten die bij komen sporten. Ik ken hun spoiti tergrond en weet meestal wat ze deren. Maar daar blijft het bij.

'Ik ga ervan uit dat de studentenl men om iets te leren en niet om f sooniijke gesprekken te voerenl

UNfIVEPS f^

15 lUNi 1994

^

>proken. Ik wi ek voor de Pvi t w i ) f e l d mee el dat ze over ep zal hebben .se v e n t , de an en h e b ik ooli v a n m i j n vakkf riferie v a n die enisevengeïil . S o m s h e b )e( e h e l e m a a l niel )rlemmer, doei i v a n beleggen

'IK INFORMEER NOOIT NAAR DE Op de ladder van de macht staat de docent heel wat treden hoger dan de student. In de prak­ tijk daalt de docent wel eens af of klau­ tert de student een stukje omhoog. Van gelijkheid, waarbij beide partijen gebroederlijk op dezelfde sport van de ladder staan, kan volgens studenten­ psycholoog drs. fos Haarbosch echter nooit sprake zijn.

'Het is niet meer dan een schijnge­ lijkheid.'

Barbara S n o e r e n

Roar Strooper (24). Geeft op bet Sport­ centrum fitnesstraining en verzorgt daarnaast de technische trainingen van studentenatletiekverenigmg Par­ cival. Studeert nog aan de ALO. Is alweer enige tijd vrijgezel.

'De betrokkenheid bij de studenten aan wie ik training geef, is groot. Tij­ dens de les probeer ik een goed con­ tact te hebben. Ik probeer een dialoog aan te gaan, waarbij er sprake moet zijn van een wisselwerking. Studen­ ten moeten alles tegen me kunnen zeggen. Als het tenminste met de sport te maken heeft.

'Om de communicatie te vergemak­ kelijken, vind ik het prettig dat stu­ denten me met mijn voornaam of met /i; aanspreken. Zelf doe ik dat ook.

Om een goed beeld te hebben van degene die tegenover me staat, vraag ik regelmatig naar hun bezigheden, maar wel op een functionele manier.

Het is dus niet zo dat ik naar hun verkering informeer. Dat gaat me niks

md ik strikt gesc ■en zakelijke rel studenten die Wj k ken hun spoiti meestal wat ze blijft het bij. iat de studenten eren en niet om kken te voeren

'Geborgenheid vind ik in mijn huis'' 'Mijn ambt aK |>ri<'<>t<­i­ brciif?» nii ('Oinna.il nu'l zich mee fl<i( ik iiii'l, /o.iU de mecslcinciisiMi. «'('II iii(iein<­liefdesrelatie mot «'cn partner licli.MciiM'ii «lio Hol ('Oil (loi­frolijko rolutio hohhen. \iii(loii (htariii. (lonk ik. »H'II stuk jfolMH­ffoiiliold. I' ('iizolfdo soort |.'('>(M'haii jioboritoiilioid or\;uir ik in mijn huis. I,on liuibisal.shot waioooii iiosCjo watjoomjohcoiibouwt.oon plaats waar jojo toruf.'kuiil trokken on waarjojo/olf kunt zijn.

■|)o iiirioliliiifr van o<'ti woning/ojjt >ool «noi do iiioiisoii (lio er «(Hion. Mijn luiis is absoluut ^'ooii niodo­atolior. 1 r >*(r.ialf (K)U nio( oen iM'imaldo smaak \aiiaf. Vllo spuHon zijn /(t'ii bootje door do jaroii hooi) bij elkaar f;osf>rok ­ woinifïfTold aan do alüoholoiiirichtiiif;. Vorijr

tie n a s t r e v e n bi) h e t d o c e r e n v a n h e t vak. Z e z i e n ons e n k e l als m i d d e l o m i n f o r m a t i e te vergaren ' Vroeger zei S c h o o r l e m m e r u t e g e n zi)n d o c e n t e n en dat w e r d a n d e r s o m ook gedaan Hi) h o u d t die traditie nog steeds m ere ' D a t doe ik u i t respect voor de s t u d e n t e n D a t zi)n h e u s geen n i e t s n u t t e n , m a a r g e w e l d i g e per­ s o o n l i j k h e d e n Ik m a a k s l e c h t s een u i t z o n d e r i n g als ik e e n s t u d e n t bege­ leid voor de scriptie Als )e s t u d e n ­ t e n langer k e n t , dan w o r d t h e t gelei­ delijk ;e.'

D a a r h o u d t h e t voor de 61 ­jarige do­ cent op. ' D o c e n t e n m o e t e n w e t e n w a t h u n p l a a t s is. D e v o r m i n g v a n s t u d e n t e n heeft zeer veel k a n t e n , m a a r de d o c e n t m o e t z i c h beper­ 'Ik ben nog nooit een k e n tot h e t onder­ aantrekkelijke docent wijs D o c e n t e n tegengekomen' die zich m e e r dan normaal bemoei­ en m e t s t u d e n ­ ten, m a k e n zichzelf belachelijk Stu­ denten accepteren dat gewoonweg m e t ' D o c e n t e n m o g e n absoluut geen uitspraken doen die h e t leven van stu­ financiële p l a n n i n g ' aan de e c o n o m i ­ d e n t e n b u i t e n de u n i v e r s i t e i t b e ­ sche faculteit, m e e n t ook dat de soort ïnvloed, v m d t S c h o o r l e m m e r ' A a n relatie sterk w o r d t bepaald door h e t h e t begin v a n een collegejaar zeg ik beeld dat s t u d e n t e n h e b b e n v a n h u n tegen mijn s t u d e n t e n ah u dooi mijn docent ' S t u d e n t e n h e b b e n bi) voor­ vak te weinig tijd hebt om u verder te vormen, dat kuntu mijn vak maar baat b u i t e n g e w o o n veel k r i t i e k Z e beter met volgen M a a r dat v i n d ik al zi]n zeer sceptisch Je k u n t n i e t ver­ w a c h t e n dat ze iets goeds over o n s behoorlijk ver gaan ' zullen zeggen D a t w a s in mi)n ti)d Een u i t n o d i g i n g voor een a c t i v i t e i t ook al zo Z o h a d d e n wi) een a l o m ge­ die b u i t e n h e t reguliere p r o g r a m m a respecteerd, briljant m a c r o ­ e c o n o o m v a l t , IS d a a r o m n i e t b e s t e e d a a n S c h o o r l e m m e r 'Ik ben er p r i m a i r o m professor S c h o u t e n , m a a r die w e r d i n z i c h t te geven m h e t e c o n o m i s c h altijd geplaagd m e t zijn v e r s t r o o i d heid Het enige dat s t u d e n t e n van h u n g e b e u r e n Als ik voor een sporteve­ docent v e r w a c h t e n , is dat z i | perfec­ n e m e n t wordt uitgenodigd, ga ik m e t .

hoef dus niet de rol van entertainer te spelen, maar moet kennis overdragen.

Dat probeer ik op een zo duidelijk moge­ lijke maniefte doen, en als het nodig is, doe ik het met een individuele aanpak. Ik corrigeer ze, of ga het gesprek met ze aan.

Maar ook binnen deze aanpak blijft er een zekere afstand bestaan. Pas als ik de studenten beter heb leren kennen, ga ik een stuk vrijer met ze om.

'Het is me nog nooit opgevallen dat stu­ denten iets van me willen. Eerlijk gezegd let ik er ook niet zo op. Sterker nog, al zou ik er wel opletten, ik zie dat toch niet.

aan, vind ik.

'Ondanks de grote betrokkenheid pro­ beer ik zeker niet een te zijn met de studenten. Ik ben duidelijk als docent herkenbaar en zorg dat ik de touwtjes stevig in handen heb. Mijn leeftijd laat ik daarbij meestal in 't midden, omdat anders het risico bestaat dat de wat oudere studenten me niet meer als docent zien.

'Na de training ben ik altijd in voor een informeel gesprek. Het initiatief laat ik van de studenten uitgaan. Zelf zal ik niet zo snel op iemand afstap­ pen, ook niet als ik iemand leuk vind.

Ik probeer dan toch afstand te bewa­ ren.

'Ik heb het meestal niet in de gaten als een student iets voor mij voelt. Een keer ben ik na de les door een meisje benaderd. Ze liet duidelijk blijken dat ze iets voor me voelde. We zijn wat gaan drinken, maar het klikte niet. Ik heb vervolgens op een nette manier de boot afgehouden.' [MaKj

kold on ik hostcod oijjtonlijk ook maar hooi

OETINl BEROEP CONSTANT OP JE HOEDE ZIJN euvel (34). Geejl itennisIesenvO' fronwdeaheeftt

HUB LENDERS

VERKERING VAN STUDENTEN'

Dat heeft zo z'n voordelen. Ik hoef geen onderscheid te maken en kan iedereen op dezelfde manier blijven behandelen.

'Het zal mij niet zo snel overkomen dat ik een relatie begin met een stu­ dent. Momenteel sluit ik het zelfs uit, aangezien ik gelukkig getrouwd ben.

Ik weet het: zeg nooit nooit. Zal je net zien, dat het wel gebeurt. Wat dat betreft blijft het toch een gevaarlijk beroep. Je moet constant op je hoede zijn.'/MoK/

Het behoort gewoon niet tot mijn t a a k M e t s t u d e n t e n n a a r de k r o e g gaan, v m d ik h e l e m a a l fout In de 31 jaar dat ik doceer, b e n ik s l e c h t s een keer bij een s t u d e n t t h u i s geweest D a t w a s bi) i e m a n d die m e opbelde m e t de m e d e d e l i n g ik ben sinds van­ middag je collega T o e n b e n ik er m a a r n a a r t o e gegaan ' J N iet alleen d o c e n t e n p r o b e r e n de v e r h o u d i n g t o t h u n leerlingen duide­ lijk af t e b a k e n e n , o o k s t u d e n t e n h e b b e n baat bij afstand D a t blijkt u i t een k l e i n e rondgang o n d e r b e t r o k k e ­ n e n D e 24­jarige Erica ('geen achter­ naam'), tweedejaars verkort doctoraal e c o n o m i e , heeft er m e t s op t e g e n als ze d o c e n t e n b u i t e n de colleges o m o n t m o e t ' M a a r die o n t m o e t i n g e n moeten wel absoluut functioneel zijn Ik b e w a a r altijd e e n b e p a a l d e afstand t o t d o c e n t e n , o m d a t ik m e r k dat ze dat zelf liever h e b b e n Z e blij­ k e n verder ook n a u w e l i j k s geïn­ teresseerd i n w a t ik m mijn vrije tijd doe.' D o o r de ' a u t o m a t i s c h e afstand' die er volgens haar is, zal Erica z i c h n i e t snel t o t een d o c e n t aangetrok­ k e n v o e l e n 'Ik ben n o g n o o i t op een d o c e n t verliefd geworden, m a a r dat zou best e e n keer k u n n e n g e b e u r e n Ik k e u r h e t in ieder geval n i e t af D a t m o e t e n die m e n s e n zelf w e t e n , dat IS h u n eigen z a a k ' Bart­Jan v a n d e n E e r e n b e e m t (20), t w e e d e j a a r s e c o n o m i e ziet e e n do­ cent p u u r als een l e e r m e e s t e r 'Hi) is degene die mij i n f o r m a t i e m o e t ver­ s t r e k k e n , h a n d v a t t e n m o e t aanrei­ k e n ' G e s p r e k k e n m o e t e n zich vol gens h e m dan ook b e p e r k e n tot h e t vakgebied 'In p r i n c i p e m o e t je alles k u n n e n vertellen, m a a r persoonlij ke z a k e n m o e t je voor je h o u d e n ' J a n n e k e L u i j k x ( 2 1 jaar), tweedejaars psychologie 'Verliefd' N e e , ik b e n nog n o o i t een a a n t r e k k e l i j k e d o c e n t t e g e n g e k o m e n Ik zie mezelf n i e t zo gauw een relatie m e t h e n a a n k n o p e n Maar w i e w e e t Als­ie k n a p is, e e n l e k k e r e babbel heeft en duidelijk m mij g e ï n t e r e s s e e r d is, d a n s l u i t i k dieper c o n t a c t n i e t u i t ' Hoewel Janneke meestal m e t weet h o e haar d o c e n t heet, is ze z i c h w e l b e w u s t van de m e n s a c h t e r de docent ' D o c e n t e n zijn ook m e n s e n M e t de­ zelfde gevoelens en z w a k h e d e n ' We­ derzijds respect h o u d t de v e r h o u d i n g t u s s e n d o c e n t en s t u d e n t m e e s t a l in b a l a n s H a a r b o s c h v e r w o o r d t h e t zo ' A l s je e l k a a r r e s p e c t e e r t , d a n res­ pecteer je ook e i k a a r s g r e n z e n . '

jaar Uol> ik l>ij^(H)rboold >(W)r hot oorsl oon hankstol jiokocht. daarvoor had ik altijd twoo­ do­ of dordohaiids liaiikoii. \ o*'! >an do spul­ len dio hioi staan, hob ik ftokro^on. \ au familio. Arioiidoii «f koiiiiissoii.

Mensen «tooioii hol vvogon dal lind ik /oiido. lodordiiift bij mij in huis hooft zo zijn oifroii xorhaal. 1 r staat iiiols in wat voor mij frooii lioriniioriiif,'hooft. ()|>do'zonMiiior\oiv.aiiiolikgosohiod('iiJs.Ma((W'olffOzioiivorlof;onwo(>i­ (lifft hot alloiiuuilfroonoiikolowaardo maar aihtorolkinoulxlsluk. vaasje of sohildorij zitloii inoiisoii.

■Jk hob bijv «oiboohhxtk ti'oii duro koiikoimpi «naton. I on niaftnt'troii? Wat moot ik ornuH'? Ik J)on oon moiisa­j,'iiH!Jor. 1 lotoiiifiodat ik regeliiiatif,'z(''lf koo|> zijn bookoii. >k sa jjooii bookoiiw inkol uil. «f ik heb wol o«'n book omior mijn arm. liet maakt nio niet uit waar ik VV(M>II. Ik was hiervoor jfoliikkif; in Maastricht on Nijniojjon. on nu ook in Tilburj.'. Ik voel ino al snol orfroiis thuis. Zodra ik er wat nionson kon.viiid ik hol wol f;(«'d. Ik mooi allooii w ol mijn oif.'on hpulloljos om ino hoon hobbon. S(>mmis<' nionsoi) vindoii '\ ilbiirf: ooii V rosolijko slad. maar als ik door do stralen fiets on In­donk (luaruo(mlH>it<­ollemieniiid(nhuii>diekeiud.s.&.\\\\^<\M\mn­m\ip­ivn­i^.

■ I ol iiovoiniH'r '94 woonde ik in oon flat in I ilburjï­No(»rd. Nu w<M)n ik naast do \hiraiiallia­kork. in oon amblswoiiinfr. Jo zou het oon pastorie kuiuion iKK'iiien. V\ aiinoor ik slop mol mijn w ork als sUidontoiipastor. iiMH't ik vaii/olfsprokond vorhiii/on. I lot is (>|) dozo manier makkelijk woiion. \ a n u i l mijn kantoor in do Maranalha­kork glip ik zo mijn oijroii huis biiHion. Do iiii iohliiiï in mijn flat in Noord on diovan dit buis vorscliiHon iiaüonooA'idcl van olkaar. Do iiiooslo moiison richton bij oon vorhtiiziuK hiiiihololiuiswoorliolomtuil///;­/o­f/«/oii).tonvijlikaHoonmaar(loniui­on bob povv it I 11 dal was al oon holo ovorvv iiiniim.

■Ik houd van oon lovondif: huis. Hot liefst fm\ ik van mijn woonkamoi oon oorvv(Hi(l w illoii iiiakoiid(«)r<»orul planton tolatoii w(H'koioii. Daain.iasi uodif; ik iri.iag uionson uit bij ino lliiiis on dan maak ik hol ook uozoHiff. (.oonkorsizoudoi kotstlxxmioii wannoorormonsonkoinonolon.soliioton motooii i\<' kaarson op lafol. I obtoi. ik bon or ook tfraap:allo('i!. Ik hob ooii drukke baan. b o m aak oj) stap on oiiliiUM'tvooliiioiison 1 ouk woik.niaar ik V iiid bol i>«»k heerlijk om ua ('OU voniHH'ioiido daa; w oor thuis 10 konion.

Dan (l(>o ik iiiol inolooii do muziek aan. maar ^'oniot oorsl n­n uiirtjo van do stilte. Ik /fn « ol ('oiis:rr)rt/s allderen tcniti siiiiii ti(i(irliiiiii><irliiei. S(i ik miiir ttii/ii liiiis.' /J'l 1//

Hul) i ondoi s (1 *)4T1 is stu(l('iiioiii>,istor.

U J V I V E R S 1 ^ ISiuNi 1994

Foto: Erik van der Burgt

Veel mensen, die zich zelf niet beschouwen als gelovigen en geen binding hebben met een kerk, zeggen: er moet wel Iets zijn. Zij bedoelen: Iets meer dan mens en wereld. Maar het Iets heeft voor

W

anneer wat Iets heet voor mij Iemand wordt, kan er een relatie ontstaan als met een Ander. De relatie kan van onze kant zijn: ontzag, geborgen zijn, vrees, vertrouwen, hoop, uitdaging, opdracht. Wanneer er zulk een relatie ontstaat met Iemand, die meer is dan mens en wereld, spreken we van religie. En wanneer de Ander zich in de relatie aan ons openbaart, kan er van onze kant geloof ontstaan.

Wat moet er in ons gebeuren, wil dit mogelijk zijn? De filosoof Martin Buber (18 78-19651 heeft geschetst, dat de mens in zijn verhouding tot mens en wereld twee houdingen kan aannemen. De ene noemt hij: Ich - Es. Dit is zo te omschrijven: ik probeer het andere in mijn greep te krijgen. Zo zie ik het andere ook: ik heb het nodig.

De tegenovergestelde verhouding noemt Buber:/cA - Du. Een voorbeeld dat hij geeft, is: wat zie ik in een bos met bomen? Een hoeveelheid hout waar geld mee te verdienen is? Of schoonheid, die zelf waarde heeft ? In dit laatste geval kan er eerbied ontstaan en kan het zijn dat ik mij verplicht voel, zorg te hebben voor het bos. In deze houding kan ik oog krijgen voor het wonder. Wat gebeurt in de natuur of in de geschiedenis van mens en wereld, kan dan transparant worden, zodat ik aangesproken wordt door de Wijsheid, die zich te kennen geeft als oorsprong van alles.

hen geen gezicht. Zij beleven ook geen relatie met dat Iets. Relaresteerd, gemarteld en gedood. Voor zijn leerlingen werd het zo een mislukking. Toen gebeurde er iets waar zij niet aan hadden gedacht. Na zijn dood hebben wij gezien: Hij leeft. Zij zijn gaan verkondigen: God heeft Hem uit de doden laten opstaan. Zij zijn gaan zien: zoals Hij was, zo is de mens bedoeld. Zij hebben ook begrepen: in Hem hebben wij God zelf gezien. God is gekomen, niet in een heerser die doodt, maar in een dienstdezelfde richting en wat we in geloof bare mens die zich laat doden en, opaan God vragen en van God verwach- gestaan uit de doden, bron van Geest ten, moeten we in geweten voor men- wordt. sen doen.

Ook voor velen vandaag is Jezus, de Christus, niet Iemand uit voorbije x l e t is bijna 2000 jaar geleden, dat tijden, maar een Levende nu, die als Jezus geboren werd. Op een leeftijd Aanwezige wordt ervaren. Het gevan dertig jaar ging Hij rondtrekken beurt wanneer gelezen wordt uit de in zijn land en Hij kreeg leerlingen. Schriften en in de viering van de Hij was anders dan anderen. Hi) leef- Maaltijd van de Heer. Zo is de kern de niet in familieverband. Hij liet de van het christendom: in relatie koeconomie achter zich en gmg niet in men met Jezus, de Christus, Wat er de politiek. Hij had ook geen rol in de in de kerk gebeurt bij tal van gelegengeïnstitutionaliseerde godsdienst heden, is hierop gericht. Dit is de zin van zijn volk. Het ging Hem om de van de rituelen van de kerk: de doop kern van het mens zijn zelf in het Rijk van een volwassene of van een kind, van God, dat Hij verkondigde. Tegen- het trouwen in de kerk, de uitvaart over de gang van zaken in de samen- van een mens die wordt begraven of leving stelde Hij het dienstbaar be- gecremeerd, de zondagsviering, waarstaan als het ware mens zijn. Zelf was in de dood en de opstanding van Jezus Hij daarin uiterst radicaal. Wat we wordt herdacht. boven hebben beschreven als het De relatie met Jezus, de Christus geweten in antwoord op het Gelaat vraagt echter van ons, dat wij de anvan de Ander, is door Hem volbracht. dere mens zien staan en dat wij ons Het bracht Hem in conflict met de laten aanspreken door zijn Gelaat. Er leiders van zijn volk. Hij werd gear- kan geen levend geloof zijn zonder

ties kennen zij alleen met mens en wereld.

H.C.A. Ernst In wezen geschiedt in onze verhouding tegenover mens en wereld aldus een ethische keuze. Zo is het begrijpelijk, dat er denkers zijn, die zeggen: het geweten is de weg tot God. Wanneer het geweten ontstaat en gevolgd wordt, geschiedt de ommekeer uit zelfzucht naar toewijding, die een eigen zicht geeft op mens en wereld en die de mens openstelt voor religie en geloof. De theoloog John Henry Newman (1801-1890) heeft in An EssayinAidofa Grammar of Assent (18 70) deze weg gewezen en in onze dagen doet het de filosoof Emmanuel Levinas (geboren 1906).

L/evinas zegt: Het Gelaat van de Ander zegt mij: dood mij niet, laat mij leven. Het is tegelijk een bede en een bevel. Ik sta hier niet vrij tegenover. Zeker, ik kan de keuze maken om te doden of te laten leven, maar het staat mij niet vrij. Ik ben schuldig, als ik dood en niet laat leven. Ik krijg een opdracht en mijn plaats

wordt met door mij zelf bepaald maar door de Ander. Levinas schrijft de Ander met een hoofdletter. In het geweten krijg ik een opdracht 'van boven'. Dat blijkt uit het absolute karakter van het gebod van het geweten. Hierin is een spoor van God te zien.

Het geweten leidt ook tot kennis van God. 'Wees barmhartig' wordt zó tot mij gezegd, dat ik daaruit leer: 'God is barmhartig'. In het geweten zie ik tegelijk hoe de mens moet zijn en hoe God is, die in het geweten spreekt.

Wie anders zou aan het gebod: dood mij niet, laat mij leven, de bindende kracht kunnen geven, die het heeft.

Een mens kan dat niet. Daarmee zegt het geweten ook, hoe God zelf is.

Zo krijgen wij een opdracht en leren we tegelijk aan wie we ons kunnen toevertrouwen. Jezus laat ons bidden: vergeef ons onze schuld zoals ook wi) aan anderen hun schuld vergeven. Hij koppelt het aan elkaar: geloof en geweten liggen in één lijn. Zij hebben

M

U N I V E B S | B g ISiuNi 1994

ROB RIEMEN

OOK ALS KIND WAS VOOR BISSC HOP ERNST DE RELATIE MET

JEZUS

'Johan Polak is een geestelijke vader'

HO O FDZAAK

•Mijn ('(Thlc |MT.siM>nlijk<­ «nJmortiiif; niH Joluin l'oluk vond |)luj>ls in 1988. Hij iiiid nel in die lijd «MMI <T('­(l<«toiaa( jickri'ficn xoor zijn

Tsalmen brengen alles in het leven in een levende relatie met God^

inh|iannin^'(­n \oi>i' lu'< Ix'lioud \an hol ctiropcst'(iiltnur!.'<M'H. 1 let Iwk nit' intcrchhanC om een aitikt'l aan licni W­ wijden nikoMel.

IM'( blad \ a n de

(li(M)loiiisrli(' fa<iilU'il dat ik dfslijds hel» <n>i;ci­iclil. (icfa.xcinccid door Polak diende ik een wr/AH ­U bij hem in: of ik hem zou inojien inlcn iewen. I let nicesl liolle­ lijke briefje dal je je kun! voorslelleii kre<'U ik retour. Johan M'hr<M­f dat liij mij >aiizelfspre­ kend dien^l«illi|i /,ou zijn. Maar er waren \oljreii­ liem amiere mensen die veel meer van dit onderner]) afwihlen. maar al^ ik er echt o|» stond... De beroenxle .lolian l'olak­ beselioidenheid.

•F>n |)aar maandett later. t<M'ii ik rondliep niet plannen om eiMi I jjdselirifi \ oor li<­l Kmopese eultirmtfoed o|> te richten, heb ik Johan op­ nieuw benaderd. NaluiiriJjk kwam het erin zijn reactie weer op neer dat hij niet <le juiste persoon wa>.\(«)r mij wa.­. hel echter chhentieel dat Johan Polak mee zon werken. \ls Jolian «cc had «rezejrd. had ik het plan niet doorirezet. Maar Johan zei f;e<'n iicc. I lij was er net als ik \im

(oertuifrd

dat zo"ji lijdschrift er moest komen.

• Ie midden \aiTdesti'ijd om ■•eld. het benaderen \an iH­n uitjie\eren hel ffezameiilijk lioof<l bieden aan negatieve readies ­ ­zo'ii blad. <lal lukt je tiM'li niel' ­ oiUstond er een > riends«­hap. een > roemde \ riondscliap tussen (H­n oudere man ­ Johan w as ze^^i8 ­ en ecu student \ a n zesoutwiiitig.

In de > ior jaar dat ik Johan persoonlijk heb f.'okcnd. is hij uitfjoj;ro«­id lol oen üoeslelijke \ader. Aan hom heb ik bepaalde waarden on normen froloord. W aarden ais 'een boek is jms oen boek als het een fiobonden boek is'. Of 0011 !;ediclit is pas een <redichlalsje hel uitje hoofd kent'. Johan was het prototvpo san do homo universalis, hij beheerste alles. Mtu wiskunde lol latijn. \ order was hij biblimnaan, hij kon erotisch opf>c­ woink'n word<'n \an <'en mooi fjobonden IxM'k. Johan hoeft me als jroeii attder liof<le v o«)r deifl­ote w erken bij}jebra<'lil en me doordrouften van het

kans geven aan het geloof zelf als re­ latie in samenhang met geweten, wat de kern van de zaak is. Daar moet tijd en ruimte en vooral aandacht voor zijn.

Wij noemen dit spiritualiteit, die le­ ven en werk bij elkaar houdt. Het kan zover komen dat wij mogen zeggen: ik leef met God. Voor mij zelf zijn de hen vreemd zijn of WSLUÏ zij geen weg Psalmen hierbij richtinggevend ge­ mee weten. Wanneer echter het ge­ worden. In de Psalmen komen alle loof leven wordt in relatie, dan wordt levenssituaties voor en ook elke ge­ alles anders. Dan gaat het tot ons moedsstemming van de mens. Zo doordringen waar het in de verhalen wordt alles in het leven in een leven­ de relatie met God gebracht. In de om gaat en geven we de juiste plaats Psalmen komen dingen voor, die wij aan leerstellingen en gedragsregels.

We houden dan geloof en geweten bij elkaar. Het geweten is geen wille­ keur, het is geraakt worden door het 'De kerk moet zich Gelaat van de Ander, maar het is ook zelf verantwoordelijk zijn in het han­ richten tot het geweten' delen volgens overtuiging. De kerk mag geen dwang uitoefenen, maar moet zich met haar leerstellingen en gedragsregels tot het geweten rich­ ten onder eerbiediging van dit gewe­ niet meer kunnen of willen zeggen. ten. Dat geeft levensruimte, kans tot Wij selecteren dan. Maar het blijft, dat groei in inzicht en ethische kracht. we met alles naar God gaan. Niet al­ Het laat ons met elkaar in verbinding leen over God maar met God spreken. blijven en daarbij tegelijk ons zelf zijn Toen ik kind was, is dit al begonnen. en een plaats geven aan verschillen Ik heb het thuis geleerd. Mijn ouders waren gelovige mensen, die het ge­ tussen mensen. loof in praktijk brachten. Het was een Ik ben tot deze inzichten gekomen kerkelijke en sociale praktijk, die ik in de loop van jaren. Hier was veel thuis zag. Ik werd nergens toe ge­ omgang met mensen voor nodig, een dwongen. Elke belangrijke keuze heb leven van arbeid in de kerk en ook ik zelf gemaakt. Terwijl nogal wat nadenken, lezen en studeren. Belang­ mensen in het kerkelijk leven van die rijk is hierin voor mij ook geweest; dagen schade hebben opgelopen, was

deze ethische keuze. Komt het geloof in Jezus, de C hristus tot stand, dan krijgen daarin humaniteit en rehgie het Gelaat van Iemand die het heeft volbracht.

Er zijn mensen voor wie kerk en Christendom bestaan uit verhalen, leerstellingen en gedragsregels, die

dat bij mij niet het geval. Ik groeide op in zelfstandigheid van geest. Ook toen ik kind was en jongere, was de relatie met Jezus, de Christus hoofd­ zaak. Ik kon dat toen niet zo zeggen, maar achteraf herken ik het wel. Bij alle veranderingen, die er in mijn leven gekozen zijn, ben ik altijd mij zelf gebleven of liever: steeds meer mij zelf geworden. Het ging zonder dramatische breuken. Ik besef dat het anders kan gaan bij mensen. Ik ken er voorbeelden genoeg van. Toch is er ook dan vaak een rode draad, die overal doorheen loopt, een lijn, die achteraf gezien wordt.

De omgang met jonge mensen heeft mij geleerd, dat het nu niet anders is dan vroeger, wat de kern van de zaak betreft. De situatie is grondig veran­ derd. Maar de kern van de zaak is de­ zelfde. Zij is met het mens zijn zelf gegeven. Het is mogelijk om tot ditzelf­ de te komen in verschillende gestalten en langs verscheidene wegen. Het is, dunkt mij, goed om te zien wat bij verschillen hetzelfde blijft. Het geeft kans om tegelijk bij elkaar te blijven en ruimte te geven.

Het is een groot goed, wanneer ons gegeven wordt, te zien waar het om gaat en wat de kern van de zaak is en dit te blijven zien en zoeken, ook wanneer onze wegen niet dezelfde zijn.

H.C. A Ernst is oud­bisschop van Bre­ da. Hij schreef dit artikel op verzoek van Univers.

bolanji dit <tiltuur!;ood <hMir Ie fre\en.

■\\'e sclirev en brie> en en bijna ieder w eokeiid iH'lden we elkaar. Heffolma­ tif; spraken weaf ergens een hapje te eten onder Jolians motto "elennKM'ten we toch'. Die band tussen ons word steeds intenser. Ook v<«>r mij jfinjjhel irezejjde "in tijden san nood leer je je > rionden komien" op. \ anaf november 1988. toen wc bcslolen dal er OIMI lijdschrifl als \e.( H.s nuH­st komen, w aren er «oiilinu problemen. Johan was echter altijd bomoe<Iij.'ond en ditardoor ble<'f ik in het blad jjeloson. Hij had de •,'ïne kwaliteiten san mensoii te herkennen en ik had s ortroiiwcn in zijn oordeel. Hij zei dal ik hot kon, du­^ moest het lukken. Toon in )99­2mijii br<M­rplolsolinfC oni het les en kvsani. svisl Johan precies «lejtiisie SS oorden Ie \ inden. Joliau ha<l duidelijk tneer lesonsersariii;;, ssas al saker van dichtbij f.'cconfroiil»H'rd tnel «lod<«>d, 'Op 25 mei 1992 is .lohan ovorlodon. Ik hoorde hef o() de radio, tijdons (H'u ssookjo sakanlie in Zeeland, lu­hler. mens*'n <lie je dierbaar zijn. blijven op oen l)0|)aal<le manier I<H­1I bij je. Ik praal nog steeds mot hem.

Ik sveot ssat Johan in oen bepaalde situatie zoti dm­n. I'.n ik wi'el dal hij wil dal ik Nevus doorzet. Dat is soor mij fvu iH­lanjjrijke motisalio 4(m nooit op Ie üoson. Wat hij niof moer kun d w n . wil ik nu diM'u. op ntijn manier. Op het niomonl dal or kopij binnenkomt, kan ik hem niel moer sragen: 'Zog Johan. wal viu<l jij orsan'?' Dal is ssol spijtig.' /7V >//

Drs. Kol) Uiemoii (1 *)*)'i) in hoofdrodacleur san \i'.iii.t.

Besti Mart Huge Kees Theo Len c Frida Wim Cees Jef va Boud Gery Solk<

D E

UNGSTDURENDE

RELATE

IN

EEN

MENSENLEVEN

'Belang van positie jegens broers en zussen is schromelijk overschat'

I

n het Engels taalgebied hebben ze er de mooie term siblings voor bedacht. Wij moeten het doen met broertjes en zusjes.

Moeilijk te negeren lui. De meeste mensen - ruim negentig procent groeien op met één of meer broers en zusters, en de relatie met hen is voor vele mensen de meest langdurige in hun leven. Menig psycholoog, in elk geval de officiële auteurs, maar meer nog de borreltafelaars, hebben het fenomeen sibling tot hot topic verheven. Talloze debatten en meters boeken zijn gewijd aan de vraag wat nu precies kan worden toegeschreven aan het opgroeien in een groot gezin, of aan het opgroeien als enig kind, of aan de vraag wat de invloed is van ieders plek in, wat dan heet, dekinderrij: de opeenvolging van broers en zusters in één gezin. Populair is de notie dat de oudste in het gezin een grotere kans heeft het verder te schoppen in zi)n leven dan zijn huisgenootjes in de rest van de rij.

Eén van de allereerste onderzoekers op dit terrein, de Engelse antropoloog Francis Galton, heeft uitgevonden dat kunstenaars en wetenschappers opvallend vaak de eerstgeborenen zijn in een gezin. Een slordige eeuw later is precies zo'n geluid op te tekenen over een meer moderne beroepsgroep, de astronauten: liefst veertien van de eerste vijftien ruimtevaarders is oud-

ste of enig kind. Zo wemelt het van waarnemening en uit de studies borrelt het volgende beeld op van het oudste kind: deze is ambitieuzer, slimmer én baziger, kortom: geknipt om in de samenleving ergens leiding aan te geven. En dan kom je met gemak een maatschappelijke trede hoger dan de broertjes en zusjes achterin de rij.

J: recies de relatie tussen plek in de kinderrij en maatschappelijke positie, is het studiegebied van drs. Koen van Eijck - in een vorig leven ontwikkelingspsycholoog in Nijmegen en nu aio sociologie in Tilburg. Al ruim drie jaar is hij druk met de vraag of broertjes en zusjes op verschillende treden in de samenleving terecht komen. En waarom dan. Begin volgend jaar hoopt Van Eijck (broer vóór zich, zus achter zich) op zijn studie te promoveren.

Het zusje van Koen is minstens zo bazig, ambitieus en leidinggevend als grote broer, en dit mag als eerste vingerwijzing dienen voor Van Eijcks belangwekkende conclusie: de plek in de kinderrij heeft geen invloed op de plek op de maatschappelijke ladder. Als een kind op de ladder al stijgt of daalt (dit in vergelijking tot pa en ma), dan klimmen of kukelen alle broertjes en zusjes met hem mee. De invloed van het ouderlijk huis is dus

'Laten we ei eindelijk eens over ophouden.'

Socioloog drs. Koen van Eijck kan ei behooïlijk moe van woiden. Kiibbig zelfs.

Dat gepiaat ovei uwpositie in de kindeiiij en ovei uwielatie met uw broeitjes en zusjes, en de gevolgen die dit alles heeft in uw latere leven.

Psychologiseiende piietpiaat vooi aan de boiieltafel, zo ongeveei luidt Van Eijcks kwalificatie hierover. Hijzelf hoopt in januari te promoveren op de kwestie of het stijgen of dalen op de maatschappelijke ladder iets van doen heeft met de lelaties in het oudeilijk huis. Zijn vooi menige siblingwatcher schokkende conclusie: uw positie in de kindeiiij doet er geen moer toe. De culturele bagage die u van pa en ma heeft meegekregen, des te meer.

Paul van den Broek onmiskenbaar, terwijl de onderlinge invloed der siblings gering is. Van Eijck beschouwde in deze niet alleen de plek in de kinderrij, maar ook de onderlinge afstand tussen de kinderen, de sekse, én de gezinsgrootte.

Koen van Eijck haalt met zijn studie veel overhoop. De gedachte wint

namelijk terrein dat Nederland, als 'open samenleving', steeds meer ruimte zou bieden aan individuele talenten. De kans dat op familiepartijtjes broertjes en zusjes ervaringen kunnen uitwisselen over hun beroepsleven als geneesheer-directeur (broer) en schoonmaakster (zus), is

nog steeds verrekte gering. Wel zeer goed denkbaar is dat een schooltje siblings (topambtenaar, dokter, leraar en hoofd gezinszorg) op een feestje pa(putjeschepper) en malief (schoonmaakster) het genoegen kunnen laten smaken dat alle investeringen die ze in de kroost hebben gestopt, verzilverd zijn. Een ouderlijk huis waarin het vergeven is van voorleesboekjes, creatieve spelletjes en verzorgde contacten, laat geen kind in de kou staan, welke plaats deze in de rij ook inneemt. Van Eijck, kortom, geeft het nakijken aanmodemiseringstAeoretici, die stellen dat kinderen in toenemende mate individueel gebruik maken van de onplooiingskansen die ze worden aangereikt. Het bouwwerk van deculturele reproduktie theorie heeft er met zijn studie weer een steentje bij.

Het heeft mij ook wel verbaasd, zegt de onderzoeker, dat de invloed van het ouderlijk huis nog zo sterk is: hij had gedacht meer individuele verschillen aan te treffen. Daarbij stelt Van Eijck vast dat zijn studie stilaan een markering moet zijn van het 'sociaal plafond'. Nog steeds weten siblings te stijgen, zelden te dalen. Van Eijcks materiaal geeft geen voedsel aan fantasieën over familiefeestjes waarin de drop-out, de straatveger en de poetsdame pa (bedrijfsjurist) en ma (gynaecologe) kond doen van hun welbevinden. In vervolgstudies, voorspelt Van Eijck, zal ook dit patroon zichtbaar worden. Overigens heeft Van Eijck nog een tip in petto voor de klerkjes onder ons die hopen dat zoon en dochter het wat verder schoppen in het leven: houd het gezin klein. En wie al een groot gezin wil, doet er goed aan de tijdsruimte tussen de kinderen niet al te groot te maken. Andere kenmerken van gezinsopbouw die de stijgingskansen der siblings kunnen benvloeden, heeft Van Eijck niet ontdekt.

W at nu te doen om te behoeden dat het Tilbootje uit de achterstandsbuurt niet precies zo'n achtergestelde Tilbo wordt als zijn Tilbopa, wat te doen, kortom, om ervoor te zorgen dat de KUB in toenemende mate het 'verborgen talent' uit de Tilburgse Veestraat kan recruteren? Weinig. Zegt

Hoog Theo Gido Harr) Eric \ Peter Peter Guus Paul Ben V Mare Guus Ernst Harr> Jaapt Arie 1 LeoN Harr> Corie Pietej Haral Wim Celes Wille Aart (

Van Eijck, Wc gevoelig voo En wat voor af, aldus Var aan de reproi het gezin, h teem onderu ook niet wilL uit te wissen al iets wilt on deconsultati gen, die kunri om met bijv van spelletje wat meer af i derwijs. Een kend in de ; weet Van Eij wat je in elk wat dus, jawe dels tot belei derwijs divei gen: meer c maatschappe. curriculum, i ste klassen, f aldus Van Ei wat je van hi

U N I V E R S B ^ 15 lUNi 1994

Oudste in gezin niet per se meest ambitieuze it onderzoek blijkt dat oudste en enige kinderen als ze volwassen zi)n ­ vergeleken met degenen j op een jongere plaats in de kinderrij ­ am­ , iitieuzer zijn. Bij het opgroeien van kin­ , rderen spelen zowel intrinsieke als extrin­ sieke motivatie een rol. In het eerste ge­ val wordt iemand vooral door de effecten van zijn eigen gedrag als zodanig gedre­ 1 ven om steeds verder te gaan. Het bereikt I hebben van een gesteld doel is een stimu­

iU

I

e d e n dat rstands­ ■gestelde 1, w a t te )rgen dat h e t 'ver­ gse Vee­ lig. Zegt

lans om een nieuwe moeilijkheidsgraad op te zoeken. Bij extrinsieke motivatie gaat het vooral om beloning, erkenning en waardering van buitenaf die iemand ten deel vallen door wat hij of zij bereikt en die men door nieuwe prestaties wil vast­ houden of verhogen.

De verklaring voor de verhoogde ambitie van oudste en enig kinderen is dat bij hen de ouders voor de eerste keer meemaken wat hun kind gaandeweg allemaal kan en

1 OUDER

•1

. Wel zeer i hooltje si­ ter, leraar feestje pa­ jschoon­ unnen la­ ringen die topt, ver­ luis waar­ leesboek­ verzorgde in de kou * de rij ook , geeft het gstheore­ en in toe­ 1 gebruik ansen die ouw^werk ie theorie weer een " !• aasd, zegt ­. sd van het ' is:hiihad P ;rschillen Van Eijck e e n mar­ ciaalpla­ blings te an Eijcks 1 a a n fan­ ivaarin de de poets­ la (gynae­ /elbevin­ 5peltVan ;ichtbaar 'an Eijck klerkjes endoch­ ;n in het i. En wie t er goed kinderen Andere i w die de kunnen jck niet

ffsMi­

KiNDERRIJ K U B ' E R S ONTKRAC HT HYPOTHESE

O J NGER

Bestuurders Martin van den Akker ■DDDOODOOO Hugo Backx OnODOB Kees de Graaf ■DOODOO Theo van den Hoek ■O Len de Klerk ■DOOO Frida van den Maagdenberg 0»D ODBDDD Wim Mcuwissen Cees Mouvi^en ■ DO Jef van de Riet ■ O DO Boudewijn Staffhorst DDDBOÖ Gery van Veldhoven OBDDO Solke Veling o«n D broer Hoogleraren O zus Theo Beckers ■ / • KUB'er ■D GidoBcrns ■OD Harry Bunt o« Eric van Damme ■D Peter Essers ■ODDO Peter Ester OODOOBO Guus Extra ■ DDO Paul Frissen ■oo Ben van Genugten ODDDOB Marc Groenhuijsen OBD Guus van Heck ■O Ernst Hirsch Ballin ■ Harry Huizinga ODB Jaap de Huliu ■OO Arie Kapteyn DODB LeoNoordman DOBOOOODOD Harry Peeters ODOOBD Corien Prins • O D Pieter Tops ■ooo Harald Uhlig OaO Wim van Voorden ■ Celeste Wilderom D»0 Willem Witteveen ■DDO Aart de Zeeuw ■O

daarop met grotere aandacht en meer en­ thousiasme reageren dan bij latere kinde­ ren. Deze 'belomng' en waardering stimu­ leert de extrinsieke motivatie van oudste en enig kinderen tot méér, het werkt als een uitdaging om steeds te tonen wat ze kunnen. Bij oudste kinderen komt daar nog iets bij: tijdens de opvoeding hebben ze vaak meer zelfstandigheid en verant­ woordelijkheid gekregen, doordat ze in vergelijking met hun jonger broertje of zusje al zo groot leken. Daarmee werd een appel gedaan op hun intrinsieke motiva­ tie. Bovendien kunnen oudste kinderen allerlei dingen eerder dan hun jongere broertjes en zusjes. Ze kunnen eerder fiet­ sen, zwemmen en gaan eerder naar school, waardoor ze ook een voorsprong hebben in lezen en schrijven. Door deze factoren bestaat bi) oudste en enig kinderen in het algemeen de neiging om hun nog net hanteerbare moeilijkheidsgraad wat ver­ der weg te leggen. Een opmerkelijk gege­ ven waaruit blijkt dat ambitie en geboor­ tevolgorde met elkaar samenhangen is dat van de eerste vijftien astronauten die de ruimte in werden geschoten, er veertien oudste of enig kind waren.

NATHASJA DE BOER

'Mirjam heeft me wakker geschud' 'Ik zat in IV14VO­\ier Itx­n Mirjam hij ons in «Ie kJas kwam, nu tien jaar g e W e n . Mirjam kwam van <lt' H.\VC) en <K>k al was z<' net »> oud als ik. ze leek veel volwassener. Ik keek wlil (effen haar up. Ze slo<>( zieh nM)ei(el<H>h bij <Ie restvan de klas aan, \)egon in <le pauzes f;eu «MMI tejjen ons te kletsen en ik daeh t: dat zou ik nooit durven. Mirjam trok zieh niks \ a n <le leraren aan. \ls een les .^aai \\ as, stond ze ope«'ns op en beffon een re<'lame te imiteren. Ze wilile de lM)el altij<l le> endi;; houden. In de loop \ a n dat jaar ^injjen we meer en meer met elkaar om.

W e fietsten samen nmir huis en k» amen sle^­ds \aker bij elkiuir o\er de >)oer. Mirjam en ik werden dikke>rieiidinnen.

'Mirjam dacht \eel O\<Tde dinj{»'n na. Terwijl ik noveen ix­elje dronierif{en onbexaufjeit op deze wereld rondliep, wees /ij me op de zee­ hondjes die werden (loodjieknuppeld. \ls we op straat werden üepusseerd door een vrouw in een bontjas, liep ik j;ew<M>iid<«)r. maar Mirjam staple op die dame af en vrm'j; haar ronduit of ze wel wist wat />• had

! E en klein onderzoek onder 24 hooglera­ ren van de KUB leert dat er van hen veer­ tien oudste of enig kind zijn. Van twaalf onderzochte diensthoofden en facul­ teitssecretarissen zijn er zes oudste of enig kind. Dat betekent dat er geen statistisch bewijs geleverd kan worden voor de stel­ ling dat vooral oudste of emg kinderen op toonaangevende posities binnen de KUB terecht zijn gekomen. Daarbij moet ech­ ter m ogenschouw worden genomen dat niet bekend is of de niet­oudste KUB­ medewerkers m de kmderri) een oudste broer of zus hebben (die met aan de KUB is verbonden) die inderdaad een nog bete­ re positie heeft dan degenen die aan de KUB zijn verbonden. De stelling dat oudste en enig kinderen het 'beter' doen kan derhalve met worden verworpen.

iu»nf;erielil.

'NaheiMWO­eiiidexanien washet Mirjam die me>roef; waf \an plan was met de rest > au mijnleMyi fefiaan doen. Daar had ik destijds nof.'fj;een idee >an. Mirjam zei stellif;: 'Je moet jezelfontwikkelen. Ik f;a naar de H \ \ O. ffa loeli mee", lin we ffinafn samen naar <le 11 WO. 'Mirjam en ik hadden het «o<Ht o\er jonfien^. Dat\ouden w e m a a r stom. .Nee. v\ij waren bezif; met "belaiiffrijkere" diuffen: freesten oproepen bijxMH­beeld. Op een daf{ zaten we. tijdens de les. op twee naast elkttar fjehwen we's te kletsen. \ a afloop deden w e precies lefrelijk de deur open.

Op dalzelfde moment kwam de wa.sl)ak aan de tef;eno\erf;elef;en muur naar beneden en het water s()oot alle kanten uit.'Kwade f;<'es(en:'riep Mirjam meteen. Ik krij;; er noff kippe\el \ a n als er eraan teriif; <ienk.

'Mirjam en ik Mierden ref:<>hualif;ook serieuze ftesprekkeii. >\anneer ik dan in een >erloreu moment loch een keer over trouwen zal Ie mijmeren, riep Mirjam: "Denk to<­h na! .|e moet er juist voor zorfjen <lat je iHMiil alhaiikelijk wordt^aii een man'. Ik kan wel zef,'geii «lat Mirjam me wakker heefi ucscluid. \'an haar heb ik ffeleerd dat het belniifrrijk is o\erwo;;en

Jan Boelhouwer

keuzes te maken als je wal w ill bereiken.

'Mijn owlers \ouden het wel prellii; dal ik niel laimer meer het kh'iue bra^e meisje was. nuuir andere >riendinneu >onden dat .Mirjam een slechU' in\loed op me had. Stiekem waren ze ook weleen beetje jakx­rs op ons, <leiik ik. roe!ref;<'\eu. in die lijd was ik inderdaad wel wat baldadiff. Ik probeenie me >an <le resl \ a n <le klas Ie onderM­heitleii d<M>r

Van Eijck, w a n t h e t gezin is k n a p on­ gevoelig v o o r s o c i a l e i n t e r v e n t i e s .

En w a t voor e l l e n d e roep je over je af, a l d u s Van Eijck, w a n t w i e t o r n t a a n de r e p r o d u c e r e n d e i n v l o e d v a n h e t gezin, h a a l t h e t g e z i n als s y s ­ t e e m o n d e r u i t . A n sich. Je m o e t h e t ook n i e t w i l l e n o m de g e z i n s i n v l o e d Uit te w i s s e n , v i n d t Van Eijck. A l s je al iets w i l t o n d e r n e m e n , m o e t dat via de c o n s u l t a t i e b u r e a u s of via pedago­ gen, die k u n n e n w o r d e n u i t g e n o d i g d o m m e t bijvoorbeeld het aanleren v a n spelletjes h e t h u i s e l i j k k l i m a a t w a t m e e r af t e s t e m m e n op h e t on­ derwijs. Een i n t e r v e n t i e v o o r a l be­ k e n d i n de a l l o c h t o n e n g e z i n n e n , w e e t Van Eijck. D e socioloog w e e t w a t je in elk geval niet m o e t d o e n , w a t d u s , jawel, in N e d e r l a n d i n m i d ­ dels t o t b e l e i d is v e r h e v e n : h e t on­ derwijs diveisificeien, dat w i l zeg­ gen: m e e r c u l t u u r en a l l e r h a n d e maatschappelijk gedoe stoppen in h e t c u r r i c u l u m , te b e g i n n e n in de laag­ ste k l a s s e n . Juist dit soort a s p e c t e n , a l d u s Van Eijck, b o r d u r e n v o o r t op w a t je v a n h u i s u i t h e b t m e e g e k r e ­

/'//ƒ H^ialjes in mijn oor Ie laten prikken en meer xan dat soort diiiiren. gen, z o d a t de v e r s c h i l l e n t u s s e n kinderen verder worden versterkt.

Back to basics is h e t advies, g e w o o n : alle n a d r u k in de k l a s s e n op r e k e n e n , taal en lezen. Is b o v e n d i e n al m o e i ­ lijk genoeg. x l o e k o m t h e t eigenlijk, l u i d t de vraag a a n Van Eijck, dat zoveel psy­ c h o l o g e n op e e n v e r k e e r d s i b l i n g ­ s p o o r t e r e c h t zijn g e k o m e n ? O n ­ derzoeksfoutje, zegt hij. W i e u i t e e n w i l l e k e u r i g steekproef e e n o u d s t e of enig k i n d n e e m t , heeft een grote k a n s dat deze u i t een k l e i n gezin k o m t . U i t een gezin d u s dat door de b a n k geno­ m e n relatief w e l g e s t e l d is. Je d e n k t in z o ' n o n d e r z o e k iets over geboorte­ v o l g o r d e s te zeggen, m a a r feitelijk bekijk je, zegt Van Eijck, de verschil­ len t u s s e n g e z i n n e n .

O v e r i g e n s is h e t beeld dat e e n Til­ burgse socioloog begin 1996 de gehe­ le m o n d i a l e s i b l i n g w e r e l d op h a a r g r o n d v e s t e n laat s c h u d d e n , n i e t ge­ h e e l h e t juiste, w a n t Van Eijck heeft o o k w e e r n i e t alle w e t e n s w a a r d i g h e ­ d e n i n z a k e s i b l i n g s o n d e r de l o e p

g e n o m e n . Z o k a n hij over h e t veelge­ n o e m d e c o n s e r v a t i s m e (van de oud­ ste) e n over h e t m e e r risicovolle ge­ drag (van de jongste) w e i n i g zeggen, o m d a t dit d o m w e g niet is onderzocht.

Een e n a n d e r h a a k t w e l in op m o g e ­ lijk vervolgonderzoek, zegt Van Eijck.

H e t m a g d a n zo zijn dat e e n k r o o s t e n masse in m a a t s c h a p p e l i j k e s t a t u s w e e t t e stijgen, mogelijk is dat elke sibling dit op zijn of haar u n i e k e wijze w e e t te b e w e r k s t e l l i g e n . A n d e r l e u k o n d e r z o e k s o p z e t j e is h e t v o l g e n d e : w a a r h e t o n d e r s c h e i d t u s s e n siblings o n t b r e e k t op m a a t s c h a p p e l i j k vlak, daar doet zich mogelijk w é l e e n ver­ schil voor t u s s e n broertjes e n zusjes op c u l t u r e e l g e b i e d . Q u a leefstijl, leesgedrag, v a k a n t i e b e s t e m m i n g , concertbezoek. Verschillen hierin, d e n k t Van Eijck, k u n n e n e e n r e l a t i e h e b b e n m e t de p l a a t s in de k i n d d e r ­ rij, of m e t a n d e r e h u i s e l i j k e factoren.

A l s Van Eijckpostdoc w o r d t , gaat­ie h e t m i s s c h i e n onderzoeken. En w o r d t over e e n jaar of vier w e l l i c h t de zo­ v e e l s t e siblingwijsheid o n d e r u i t ge­ haald.

Laler kwam luijii eii;en niichterbeid weer leru<; eii werd ik <le uieesl (Cislandifje \aii de t%\ee. Mirjam Hel zich erf; meeslepen doordini;eii. \l snelirinfïzijuaardecolTee-shopomteblowen.lerwijl ik frewoon n a a r d e <lisco ffiiij;. Ik was in die lij<l de pers«Hm die Mil jam \aii tijd lol lij<l terufjlrok i-n op het rechie pad hield. " \ a de 11 WO «riuff Mirjam naar de 1II'.\0 en ik koos voor la-l \ V \ 0 .

Intussen was ik /,o zeirslaii<lii;f;eworden dat ik maai; naarile uni\<-fsiteil wilde. \\ef;roeiden uil elkaar, kreffeii allebei een \riend en hel contact verwaterde. Heel soms zie ik Miijam noï in de lieiii. /.e studeert nof». weel ik. DeHK\Oheehzeiiooilari;eiiiaakt./,edoel nu iets .sociaals ofzo."

/./•/ »// Nalha.sja ile Boer (I'>()'») is \ijldejaars sludenle recblen.

I

!

U f s r i V E R S B a 15IUN1 1994

V^aai ouders vroeger bezorgd waren of hun kroost wel fatsoenlijk gekleed gmg, maken ze zich nu druk of de kinderen wel gelukkig zijn 'Door die psychologisering verminderen de machtsver­ schillen', zegt de gezmssocioloog. Want de zelfwaardering van de ouders hangt m grote mate af van het succes van het kmd m de maatschappij Daar past een 'generatieconflict' niet meer bij.

Kinderen wonen weer langer thuis en leven doorgaans m harmo­ nie met hun ouders Er zijn hoogstens wat huis­, tuin­ en keukenregeltjes Is de generatiekloof dan verdwenen^ Nou nee waar vroeger de puber na een ruzie wanhopig het huis uit­ stormde ('mijn ouders begrijpen me niet'), zijn het nu de ouders die zich van de jeugd distantieren

Adrian van den Eerenbeemt

DE GENERATIEKLOOF LIJKT Z'N LANGSTE TIJD GEH AD TE H EBBEN

De 'onmogelijke ouders' zijn weer aardige lui geworden / ^ "^ eneratiekloof''Marc ■ ■ vanHal(21),thuiswo ^^ ^ p " nendenBIK student, ^ ^ ^ moet er eens diep over na denken 'Dat is volgens mi) toch vooral de kloof tussen degenen die opgegroeid zijn met de computer en de mensen die daar met mee kun nen omgaan 'Van een generatiekloof in de klassieke betekenis van het woord tussen hem en zi)n ouders is in ieder geval totaal geen sprake, zegt hi| De eveneens thuiswonende eco nomiestudent Richard van der Vee ken (21) heeft dezelfde ervaring 'Ik heb weinig conflicten m e t mijn ouders Ik ben vri) om te doen en la ten wat ik w i l ' Jongeren blijven langer bij hun ouders wonen Waarom zouden ze het huis uit gaan? Een eigen kamer is al lang

geen uitzondering meer en, belang rijker nog, van een generatiekloof is in deze jaren naar verluidt nog amper sprake Sterker nog, sociologen schet sen een beeld van kinderen en ouders die het vooral vreselijk met elkaar eens zijn Over het belang van een goede opleiding, bijvoorbeeld Over zaken als kerk, seks, politiek, muziek en kleding valt ook weinig meer te ruziën Daar hebben de secularisatie, de seksuele revolutie, de verrechts ing, een eigen stereo, bijbaantjes en kleedgeld wel voor gezorgd Het lijkt warempel wel of geen enkele tiener nog briesend de huiskamer uit beent slaand met de deuren, wanhopig over zoveel onbegrip dat de ouders laten zien over hun eigen opgroeiende kroost Onderzoek van het Sociaal Cultureel

Planbureau lijkt deze indruk te beves tigen In het rapport Jongeren op de drempel van de ]aren negentig schetst hetSCPeen rooskleurig beeld van de verhouding tussen jongeren en hun ouders Zo is bijvoorbeeld de tevredenheid bij jongeren met het verblijf m het ouderlijk huis bijna algemeen en de enigermate stijgen de leeftijd van uit huis gaan, lijkt met alleen op een huurkamertekort, maar ook op de aantrekkingskracht van het ouderlijk milieu te berusten', schrij ven de auteurs van het rapport En 'Positieve antwoorden op de vraag naar de affectie ten opzichte van de ouders, worden door negentig procent of meer van de jongeren gegeven Rond de zeventig procent zegt met de ouders overeenstemming te hebben over waarden en normen, hetgeen

niet bepaald verwijst naar een mas saai generatieconflict' H r IS weinig dat wijst op een gene ratiekloof, vindt ook gezinssocioloog dr Piet van den Akker (51), verbon den aan het Instituut voor sociaal we tenschappelijk beleidsonderzoek en advies (IVA) Dat komt bijvoorbeeld door het verdwijnen van de autoritaire gezagsverhoudingen Ouders staan meer toe en hebben meer oog voor de verlangens en rechten van het kmd De vader of moeder die absolute ge hoorzaamheid een niet meer dan normale kinderlijke eigenschap acht wordt een zeldzaamheid Van den Akker Tegenwoordig zie je wel meer onderhandelmgsrelaties Waarbij het communiceren zelfs meer op de voorgrond staat dan het

scherp onderhandelen De gezinnen worden kleiner een kind is vaak een bewuste keuze Een belangrijke con sequentie daarvan is dat er meer zorg besteed wordt aan het kmd Eengroot deel van de zelfwaardering van ouders is afhankelijk van het wel of met sla genvanhetkind Terwijl vroeger veel aandacht werd besteed aan de zorg dat de kinderen gekleed waren, dat ze brood hadden en onderdak, is nu de zorg meer verschoven naar immate riele zaken is het kind gelukkig' Je kunt een trend van psychologisering constateren er is meer aandacht voor het kmd als mdividu Dat was vroe ger veel minder, toen moesten km deren elkaar meer opvoeden, terwijl de ouders zorgden voor brood op de plank Het IS ook een zekere luxe dat ouders zich dat kunnen permitteren

U N T I V E B S 1 ^ 15IUN1 1994

■ Foto: Erik van der Burgt

dag, geen uur, geen seconde een ouwe lul zijn.'

J J e jongeren die in de jaren zestig overhoop lagen met hun 'onmoge­ lijke' ouders, maken het hun eigen kinderen nu veel makkelijker, zo lijkt het. 'Er zijn hoogstens wat huis­, tuin­ en keukenregeltjes waar ik me aan moet houden', vertelt Richard van der Veeken. 'Af en toe mijn rotzooi op­ ruimen, ik moet me over het alge­ meen houden aan etenstijden en dat is zo'n beetje alles. Soms bemoeien mijn ouders zich met mijn studie, als de punten bijvoorbeeld te laag zijn.

Dan wordt er wel ingegrepen.'

Het nadeel van bij je ouders wonen is dat ze kunnen zien hoeveel tijd je aan je studie spendeert, is de ervaring van Wieneke Buijsen (231, 'en dat vinden ze wel eens te weinig'. Buijsen had het ouderli j k huis verlaten om te gaan samenwonen, maar kwam weer terug toen dat misliep. 'Ik had toen ook op kamers kunnen gaan wonen, maar ik ging net afstuderen, dus vond ik het wel prettig om terug naar huis te gaan. Ik heb heel makkelijke ouders, anders zou ik het niet gedaan hebben.'

Het zijn echter niet alleen de ouders die de generatiekloof overbruggen, de kinderen werken er even hard aan mee. Jongeren zijn serieus met hun toekomst bezig, constateert het So­ ciaal Cultureel Planbureau, 'studie is een belangrijke waarde, terwijl ook het krijgen van een baan en het ver­ dienen van geld hoog aangeschreven staan.'

Door die psychologisering verminde­ ren ook de machtsverschillen.'

Dat was eind jaren vijftig toch heel anders, afgaande op Bert Hiddema's roman Scheuren in het asfalt: 'Men leefde niet voor zijn lol! Van kinds­ been af was j e dat voorgehouden. Dus alles wat je wijde, was verboden, van alles wat lekker was, kreeg je pijn of jeuk en van alles dat je opwond, zou je later beslist spijt krijgen.Maar dan was het te laat! Zei men.'

En dus was je uit principe een rebel: 'Je had één motto. Eén leidraad. Nooit worden als zij! Als je ouders, buren, familieleden, de jongens en meisjes uit je straat, je... Als iedereen dus. Dat was je enige houvast. Je strohalm.

Wat je wel wilde, wist je niet en je had uitgemaakt dat je dood zou gaan op je twintigste, want je wilde geen

Van den Akker: 'Jongeren in de jaren zestig zijn opgegroeid met het idee dat banen niet schaars waren. Zij konden het zich permitteren om werk niet zo serieus te nemen. Zij richtten zich op grote idealen, de maakbaarheid van de samenleving, het belang van welzijn.

Enzeverbazen zich ernu over dat hun kinderen zich zo weinig aan deze ide­ alen gelegen laat liggen.'

Hedendaagse jongere Wieneke Buij­ sen kent het fenomeen: 'Mijn vader vindt zichzelf veel progressiever dan veel jongeren. Ik denk dat hij gelijk heeft. Wij zijn misschien iets behou­ dender. Hij heeft ook echt idealen, is maatschappelijk betrokken. Dat geldt voor mij veel minder. Hij houdt alles bi) en zou willen dat ik alle kranten lees en heftige discussies met hem voer. Het gebeurt wel eens, maar niet zo vaak als hij zou willen.'

I e kunt ook op een heel andere wijze kijken naar de conflicten tussen ge­ neraties. Bijvoorbeeld op de manier van Henk Becker in Generaties en hun kansen. Hij benoemt een viertal generaties die deze eeuw het licht zagen. Een vooroorlogse, een stille (die van de wederopbouw), een pro­ test­ en een verloren generatie. Bi j elk van die geneneraties zijn gemeen­ schappelijke kenmerken en een cul­ tuur aan te wijzen, op grond van so­ ciale gebeurtenissen tijdens hun jeugd. Voor de verloren generatie (1955­1970) is dat bijvoorbeeld jeugd­ werkloosheid en het doordringend be­ sef dat de bomen uiteindelijk niet tot Jongeren zijn het doorgaans niet al­ de hemel groeiden. leen met hun ouders eens, ze luiste­ Becker constateert een generatie­ ren ook meer naar hen. In de jaren zes­ kloof, bijvoorbeeld op de arbeids­ tig en zeventig nam de invloed van markt. Voor de protestgeneratie (1940­ ouders af, ten gunste van de invloed 1955), of babyboomers, was er door van leeftijdgenoten. Aan het eind van een florerende economie werk voor de jaren z e v e n t i g het oprapen, m e t sloeg dat om, de in­ hoge aanvangssala­ vloed van ouders rissen bovendien. De steeg, die van leef­ 'Mijn vader is veel protestgeneratie kon tijdgenoten daalde. progressiever dan ik de fraaie v r u c h t e n En dat terwijl ouders plukken van de boom met name invloed die de stille generatie zouden hebben als m e t hard werk en het gaat om school en werk en leef­ ontberingen tot bloei had gebracht. tijdgenoten op zaken die te maken Zo ontstaat het beeld van een stille hebben met vrije tijd. generatie die wel kansen had, maar 'Typerend voor deze generatie', stelt er veel voor moest doen. Dat in te­ Van den Akker, 'is het besef ditstraks genstelling tot de protestgeneratie een relatie heeft met watnu gebeurt. die het voornamelijk allemaal cadeau Dat is goed voor mijn cv, vind ik een kreeg en terecht kwam in een ge­ uitdrukking die daar precies in past. spreid bedje. En toen kwam de verlo­ Het heeft te maken met het feit dat ren generatie. Te laat, de voorspoed de levenscyclus veel minder een uit­ was inmiddels voorbij. gestippelde route is. Wat je nu doet, is van belang voor later, juist omdat Op die manier is de generatiekloof het een minder gebaande weg is. Het geen conflict, maar een verschil dat komt nu meer aan op het feit dat de vooral te wijten is aan het handelen toekomst er onzeker uitziet, maar van voorgaande generaties. De stille ook meer maakbaar lijkt. Als je het generatie kon er weinig aan doen dat er oorlog was, maar moest wel de zelf op een goede manier aanpakt.' rommel opruimen. Zo kon de verlo­ ren generatie ook weinig veranderen Jvwestie van plannen en goed haar, aan de jeugdwerkloosheid. Het is laat Douglas Coupland (vanGenera­ meer boete doen voor de fouten van tion X] een twintigjarige zeggen die voorgangers. Of profiteren, in het in de romanShampoo Planet mijmert geval van de protestgeneratie. over de troosteloosheid van een ver­ Maar Piet van den Akker wordt niet lopen industriestadje: 'Ik! Ik ontkom meteen enthousiast van termen als er wel aan. Dat weet ik. Ik heb een generatie nix, patatgeneratie of ver­ plan. Ik heb een broer en een zuster. loren generatie. 'Het is maar de vraag Ik heb een goede auto en een groot as­ in hoeverre er sprake is van een ver­ sortiment uitstekende haarverzor­ loren generatie. Dat zie ik eigenlijk gingsprodukten. Ik weet wat ik van niet zo. Het is ook niet juist om een het leven wil: ik heb ambities.' uitspraak te doen over een complete Er is ook een keerzijde. Jongeren heb­ generatie, gebaseerd op wat een be­ ben dan wel veel belangstelling voor paalde groep mensen op een bepaald de eigen ontplooiing en hun eigen moment voelt. Zo wordt het beeld toekomst, als het gaat om zaken als van een generatie bepaald door extre­ maatschappelijke ontwikkelingen en miteiten, die vallen op. Maarde jeugd politiek besef is die belangstelling bestaat niet. Er is veel differentiatie, veel minder. Egoïsme in plaats van bijvoorbeeld naar opleidingsniveau. idealisme. Dat is uiteraard niet naar Een benaming als 'verloren generatie' de zin van ouders die juist het idea­ vind ik daarom een ontoelaatbare ge­ lisme uit hun jeugd nog hooghouden. neralisatie. Anderzijds mag dat niet In plaats van een gewone generatie­ leiden tot de conclusie dat er geen kloof, ontstaat er een negatieve ge­ jeugdprobleem zou zijn, omdat het neratiekloof, waarbij het juist de immers met 85 tot 90 procent van de ouders zijn die zich van de jeugd dis­ jongeren goed gaat. De problemen van tantiëren. Ofwel een generatie die het die andere tien tot vijftien procent generatieconflict is blijven koesteren zijn uiterst serieus te nemen. Maar en nu in omgekeerde zin gebruikt. dat is een ander verhaal.'

JEAN­PAUL GKEGOIRE

7oris is het mooiste manneke van de wereld' 'Op :\ iiH'i 19'),5 ih.loii.­. <;cl>or('ii. (icdineiMlc de zwuiij^cnscliai) « a r e n <T iiooil iii<li<­a(i»'sj;('v><­<'h4(!al<'r«a( mis zou IviiiuH'iizijii. AHi'szai>«'if;o<'<l iiit.lkhad

iiH'zclfl)eluH)rlijkj;oe<h<«)ifj;('li<lilt)\<'i<l('fciHijkcl>('Aalliiifi.

Maarlix'li: tn>\u­liiioniciilsii/)rriiii'. daclU \k:ojc('. als dddiKKir

locii ik lu'l li<)(>f(li<'zaj;\crscliijii(ii.

«iivtlfiddl.

"Oliikkifi piif; a l l o fn>n\ cii naUiiirlijk is

~T~~^^^^H

Joris lic( iiiooislc kiiid>an<l<­ IJCIC wiTcId. I)i­

^SHMHI^H

luiinai'thsprak<lalo\('i'i^Tn><oiiiiiiddcllijk U­­

'''dl

fJf"­ 'lij zei: 'Mijn i'ifïf'i kiiMk­r«')i zijn <li­ iiiooisicxaiidcncrrld'. Maaroindaldohiri»­ ailbalU'cii inaardochlt'i'­ lifci'i. zijn wc fo( «M'II (■oiiiproniis kiiiiiicii komen: Joris i­. hel iiiooi­

._^„

.sto manneke ^aii do \\('rol<l.

IH'

<mÊSSSS^^

'liiditle\enss(adiinM isdereiaiieliissenJoris

yP*

^^^^^^^B

fx\ mij slechts •.;e|)aseord op insehaOin^. Ik («roluH'r een \ erklarin^ (e \ inden \ oor hel feil waarom Joris huilt of laclil en u a a r d o o r hij daar «eer mee stopt. In het hejfiu daehl ik dal

ik hel allemaal wel aar<lif( in de ham! hatl. Na een h) steiisehe hiiilhui had ik hem al \erseliilleiide keren stil kunnen krijp­u. Onlaiiffs luk te dal een keer niel. hij hiééf maar huilen. Blijkbaar heh je er loeli i>een j;ri|) o|). Ik n o e m d a t i n s e h a « e n v a n « a l e e n kin(Uoell oftlenkl altijd de//i/<'<r/.v/Hf/*'.

Hel is frewoon leuk voor de ouders, het p.H 'h hen het f;e>oel dat ze de situatie noj; euiffszins beheersen.

"De iieboorie \M\ Joris heeft zeker ook de relatie mei mijn partner l«%nJoe<l. W e\ orinen nu echt een jjezinnetje. i'n <H>k al liebiHMi we iiof; wel eens ruzie, de «hempel om het weer jioed Ie maken is een stuk Itifjer freworden. I lel onderwerp van de ruzie is opeens niel meer zo belanjn­ijk. (»mdat in ile kamer ernaast iels ve<'l belanyrijkers l i ^ te slapen.

"Ken M)onk­<'l^aii mijn vaderschap is dal ik me»eel beter kan inleven in peisoneelsleden van de KUB die een kind hebben of krijjten. ik leef inlens<­r mei hen mee. Inmiddels weel ik wal hel in de praktijk Ix'leketit als iemand zejrl <lal hel kind zeven >ocdiniren per dafinodij;heeft. Ik heb daar lui no"» meer respect voor en ik vind ook zeker dat we daar als wcrkorffanisalieopin moeten spelen.

"Het is mooi om Ie zien hoe anderen op hun beurt meljoumeelocn.N lak na Joris' j;elMH>rle kwam een bescheiden KL B­dele^atie de felieilalie­ overbreniicn. Ik \v isldat ik de KL B­beer ­ een kimffellH'er<lieelk kiiul van een KL B­medewerker ontvangt ­ zou krijsen. Ik heixlie zelfal zovaak «*erhandi«,'d. V.w toch. op hel moment datje wordt jiefelieitiM­rd dtmrjc baas. is dat echt een warme «Tvarinfr.

■\V a n n w r je zelf een kind hebt. p\ je ook an<lers tem^n de relatie met je eif;en ouders aankijken. Iemand z<'i (M>it lejien me:H/.s7>7>/f/6e///V<j'c^/oe/Hf/ ticl nifl­p'lcrfdc

leven ran je oinlerx Ie leven. Üjuir zil z«'ker t>*'ii kern v an

waarlieid in. «aarschijidijk wordl Joris o\ers|>oeld met al die Ireinijes waar ik destij<ls «ni vrot^jjen nooit kreej;. "\<>ordet<tekomsl hoop ik opeen open. inlensie>e band met Joris. Ik bet» ei­n tijd j^eleden op i\ een inlen iew gezien met een liiplomaai. Ze vroejfen hem wal hij als nadeel van zijn carrière had ervaren. I lij belreurtte het dat bij niet echt een v a*l<>r liatl ktitmen zijn v oor zijn kinderen. Dat heb ik heel !ï<M'd in mijn oren f;ekiHK>pl." jj't MJ

Jean­l'atil (iregoire (I*).'j;5| is iMTsoneelsfunelionaris en onlange* v<H)r de iH^rsle keer vader ";«'vv<>nJen.

UIVJIVERS BBi ISiuNi 1994

'E

en relatie moet lekker

rustig zijn, met wemig Van alle relaties is de liefdesrelatie waarschijnlijk gezeur ' 'Ik wil er ook wat humor bij, niet alde meest gewilde. In elk geval hij studenten. Bi] leen serieus en seksueel' 'Een vaste hen lijkt het zoeken naar een partner en de ideale r e l a t i e ' Dat is als )e met iemand zoent, als )e verliefd op elkaar b e n t ' relatie centraal te staan in de belevingswereld. Die 'Het zit hem met m ti)d, maar m hoe )e d e n k t ' 'Iemand moet gewoon uitspeurtocht op de relatiemarkt is niet alleen maar straling hebben, en wat dat is ? Tja ' In de kroeg, onder het eten, 's avonds leuk, of spannend. De studentenpsycholoog: bi) een goed glas wijn Er wordt wat afgepraat over relaties en de bijko 'Bepaalde kanten van jezelf kun je alleen in een mende problemen Zeker in studen t e n k r i n g e n is het liefdesrelatie ontdekken. Een tijd een geliefd gespreksom daarmee te experimenteren kan onderwerp Want er IS wellicht geen tijd 'Studenten toetsen m principe meer zekerheid geven waarin de zoektocht naar de Grote Liefde hun relatie aan voor de toekomst.' Univers vroeg zo het persoonlijk romantisch ideaalbeeld ook vijftig KUB-studenten naar hun leven domineert Natuurlijk maakt gedrag, idealen en meningen over iedereen in zijn leven zo'n periode door Studentofgeen seks en relaties. Daaruit blijkt dat nogal wat clistudent, er komt een moment waarop het gaat kriebelen en de zoektocht chés over het liefdesleven van studenten kunnen naar een partner en een 'lekkere' relatie aanvangt En de meesten blijven worden geschrapt. Zo pikt bijna niemand in de na wat wisselen en uitproberen aan kroeg een date voor één nacht op, en is vreemdgaan iemand hangen Zo gaat dat m het leven uit den boze.

Maar in het leven van studenten is

Linda van Tilburg

het hoofdstuk 'Liefde' m bepaalde opzichten uniek Dat komt omdat zij, sociologisch gezien, een afwijkende levenscyclus doorlopen De traditionele levensloop ziet er als volgt

uit als kind leven m een gezin, dan een baan en economische zelfstandigheid verwerven en vervolgens met een partner (samenwonend of getrouwd) een nieuw 'huishouden' vormen Vaste relatie, materiele bestaanszekerheid en zelfstandigheid gaan dus over het algemeen hand in hand Maar studenten wijken van dat pad af ZIJ vormen een maatschappelijke 'tussencategorie', die de laatste decennia, sinds meer jongeren een hogere opleiding volgen, is gegroeid Ze bevinden zich m een oriënterende fase, zowel wat hun beroepscarriere als wat hun liefdesleven betreft Maar zelfstandig of samen wonen kan, dankzij de studiebeurs, wel Dat heeft consequenties voor hun viedamom 'Omdat studenten nog met in de tredmolen van de arbeid zitten en onder de sociale controle van ouders uit zijn, hebben ze rela tief veel tijd en ruimte om te experimenteren met relaties', zegt studentenpsycholoog drs Jos Haarbosch 'Door het wonen op kamers hebben ze meer mogelijkheden op dit gebied dan werkende jongeren Ze kunnen gemakkelijker bij elkaar slapen, of een paar weken 'samenwonen' Ze leven ook vaker dan werkende jongeren een tijdje alleen En dus kunnen zij zichzelf beter in aller lei situaties leren kennen en uitvin den wat het best bij hen past Werkende jongeren gaan pas vaak op latere leeftijd hun relatie bevragen is

hoe zou het ikzelf en waa trek ik mijn p alle relaties c ü r IS een volkswijsheid die zegt 'Er komt speelt is een eerste liefde, een Grote Liefde rol' en degene met wie je kinderen krijgt' Dat zo'n eers En die is ook van toepassing op stu merkt Haarbi denten Jongeren die de universiteit studentenps) binnenkomen, hebben vaak al wel tieproblemei ervaring met relaties, blijkt uit het moot vormer onderzoekje dat Umvers onder stu waarmee stuc pen, krijgt hi denten deed Maar de Grote Liefde, die dient zich over de vloer vaak pas aan in de studententijd Dan hetverwerke beleven studenten wat ze zelf noe eenmaal uit i men hun eerste echt belangrijke re van studente latie Haarbosch 'Daarm hebben ze dilemma'ik I diepgaand persoonlijk contact met gen 'Studen) hun geliefde In de jaren daarvoor intieme rela waren de ervaringen met relaties bepalen waa meestal korter en oppervlakkiger maal' luidt Die bleven hangen m de kroeg-vari- allerlei geleg ant steeds je beste kant laten zien gek dat ik ve Maar in de eerste echte relatie ma- terwijl ik eei ken studenten samen een stukje groei maken om h naar mijn oi door' Die vragen o Die eerste intieme relatie is van gro- zen op de be te betekenis m het leven van mensen, held van stu weet Haarbosch 'Want het draagt bij ties, aldus H aan je persoonlijke ontwikkeling Een intieme rela intense relatie is namelijk een con geenvergelij frontatie met jezelf Bepaalde kanten nen de grenz van jezelf kun je alleen m een lief ten opzichte desrelatie leren kennen Want daar naar normen alleen wordt iemand zo belangrijk, te toetsen, zi dat je door je te verdiepen in de ankader' der, ook jezelf tegenkomt Dat is het En omdat da dilemma 'ik en de ander' wie ben dit het wel helemaal, met een ander zijn '

IN DE UNIVERSITEITSJAREN DIENT ZICH HET DILEMMA TUSSEN IK EN DE ANDER AAN'

De studententijd als romantische school Foto: Erik van der Burgt

NEG WAAR

1. Studen op in de 1 stand Welnee 1 sieren, al is voorb vijftig si antwoon wel eens ting een ten Der( 22 stude maal nik

2. Stude nauw m< Hoe dit 1 m e n ' Dt spraken Maar lie hadden h te partne hadden « seksueel vijftig zi wel een helft das lijk op aa IS voor d( ten) ond( held geo vinden ( voor een

3. Voor s heid' he Klopt m dan de h studente tie gelul der Voc dat dus g studenti zijn ovei

U M I V E R S 1 ^ ISiuNi 1994 oe zou het [ikzelf en waar begint de ander? Waar trek ik mijn persoonlijke grenzen? In alle relaties die je in je leven tegen­ ie zegt: 'Er komt speelt dat een fundamentele rote Liefde rol.'

•ren krijgt.' Dat zo'n eerste relatie ingrijpend is, ing op stu­ merkt Haarbosch in zijn praktijk als niversiteit studentenpsycholoog. Hoewel rela­ lak al wel tieproblemen zeker niet de hoofd­ ikt uit het moot vormen van de moeilijkheden onder stu­ waarmee studenten bij hem aanklop­ pen, krijgt hij regelmatig studenten over de vloer die moeite hebben met dient zich het verwerken van de relatie als deze ■ntijd.Dan eenmaal uit is. Ook hoort hij vragen ; zelf noe­ van studenten die heel direct met het igrijke re­ dilemma 'ik en de ander' samen han­ hebben ze gen. 'Studenten hebben tijdens zo'n ntact met intieme relatie vaak moeite om te daarvoor bepalen waar ze staan. Wat is noi­ t relaties maaU luidt de vraag die ze zich bij 'lakkiger. allerlei gelegenheden stellen. Is het roeg­vari­ gek dat ik verliefd ben op een ander aten zien. . terwijl ik een relatie heb' Kan ik het ilatie ma­ I maken om hem nu al mee te vragen ukje groei naar mijn oudersl' Die vragen over wat normaal is, wij­ zen op de betrekkelijke onervaren­ heid van studenten met echte rela­ ties, aldus Haarbosch. 'In zo'n eerste intieme relatie hebben jongeren nog geen vergelijkingsmateriaal. Ze ken­ nen de grenzen nog niet van zichzelf ten opzichte van de ander. Ze zoeken naar normen om het eigen gedrag aan te toetsen, ze missen een referentie­ kader.' j En omdat dat laatste ontbreekt, wor­

den vriend of vriendin, en de relatie, getoetst aan een meestal onbewust aanwezig romantisch ideaalbeeld.

Haarbosch: 'Dat is een beeld van alle tijden, maar heel hardnekkig. Heel onze cultuur is ervan doordrongen.

Werkende jongeren kunnen minder experinnenteren met relaties dan studenten Kijk maar naar films en liedjes. Daar­ in wordt ons beloofd: er is ergens op de wereld een partner en die is het helemaal voor mij. Als ik die heb, zal ik nooit meer twijfelen en altijd ge­ lukkig zijn. Ruzie, iets anders willen dan je partner en laat staan verliefd worden op een ander, passen niet in dat beeld.'

J j i e ideaalbeelden wijzen er op dat mensen nog helemaal niet aan het dilemma 'ik en de ander' zijn toege­ komen, zegt Haarbosch. Want ver­ liefdheid heeft meer met jezelf te maken dan met de ander in zijn of haar eigenheid. 'Wie verliefd is, pro­ jecteert zijn eigen idealen op de an­ der. Dus eigenlijk gaat verliefd zijn meer over je eigen verlangens dan over degene waarop je verliefd bent.

Onherroepelijk komt het moment waarop die ideaalbeelden gaan botsen

met de werkelijkheid. Dat begint vaak met kleine dingen. Hij of zij is geweldig maar stinkt 's morgens uit de mond. Wanneer dat gebeurt word je geconfronteerd met jezelf', zegt Haarbosch.

En dan begint een gevecht met jezelf, dat het sterkst is bij de eerste echte relatie. Het komt er volgens de stu­ dentenpsycholoog op aan om onder­ scheid te leren maken tussen wens­ fantasieën en de werkelijkheid, de ander zoals hij echt is. Dat is belang­ rijk om bevredigende relaties op te bouwen, in de liefde en daarbuiten.

Daarom kan de tijd en ruimte die studenten hebben om wat te experi­ menteren met relaties, gunstig zijn voor hun persoonlijke ontwikkeling, meent Haarbosch. 'Studenten kun­ nen een tijdje oefenen op het dilem­ ma tussen 'ik en de ander'. Daarmee hebben zij een andere manier om naar volwassenheid te groeien dan wer­ kende jongeren. De speelruimte die studenten hebben is een luxe, al wordt die door overheidsmaatregelen nu beknot. Het wordt nu meer een 'sprong naar zelfstandigheid'. Maar met die ruimte die er nu nog is, kun­ nen studenten flink wat persoonlijke bagage meenemen voor de rest van hun leven: als je je hebt kunnen be­ zinnen en je hebt kunnen experimen­ teren, dan heb je wellicht meer ze­ kerheid om aan de rest van je leven te beginnen.'

ERNST HIRSC H BMXLN

'Studiekeuze beïnvloed door mijn vader' Mijn \a(ltr w;is \uii \&)'A. Ili't K<"'''" ««"T'" "''j'> *"**«"'' "!>!;'•<«'"•<■. « OOIMIC in I )iiitsiuii(l. Sla|> voor sta|> kwam diuir h<'( iia(ionaal­s(H­ialisnic o|). I)<' >()»>ii('k«'iis wart'ii reialief kltiiu­ <linf;cii: mijn ^a<l<'r zal o|> li<'( ^nnnuihinni «­n oen anti­somilisclic leraar \ond da» jmU­n nicl oj» hot (r«»Uoir m(Hli(<Mi lopen. Litt'indclijk is mijn \a<ler ­ du­ in l)ni(slan<l wcrkziiam w as als aih ocaat <'«i notaris ­ ft<'\ lucht naar Ncdt'rland.

'Mijn >a<icr had o<Mi <lrukk»' haan als hoofilcraai­ Vul«­nrt.rt'<*hlaan<l»'L lüverb­i­ Icit \an VniMerdani. Hij was oijtenlijk altijd ;uni het \\ erk main­voornlijn };e\<H'l was hij wel ^aak in «Ie buuH. Ik kan dat hel beste illustreren juui <le han<l \ an een voorbeeld. I)e\ader van e«­nkla.Sf;eii<Mjtje ■ Prof. E. Hirsch Ballin (vader)

Min <le lafiere M­bool werkte ook >eel

en prof. E. Hirsch Ballin (.ocm)

„,„;,. ,j,„,.,„iedeur,any.ijnstu,leerka­ nier hinpetMi rmitl lami>je. Alsdat brand­

de, moest je heel stil zijn. Biinien koni<'H wasat h«'lenuml verlxMlen. Ikzelf kon altijd zo bij mijn vuder biuiienloiieii. t let Ix­langrijkste dal ik \ au mijn vader bel» nK­efrekn­jen. h«H>rt te maken met wat hij als joiif­flje en later als man van jomlse alkomst heeft iiH'efcemaakt. > oor en tjjdens de Tw e4'de Wereldmirlo­;. Kn niet min<ler de

NEGEN KROEGFILOSOFIEËN OVER STUDENTEN EN RELATIES WAAR OF NIET WAAR? 1. Studenten pikken vaak iemand op in de kroeg voor een one night stand Welnee. De tijd van het wilde ver­ sieren, als die al ooit bestaan heeft, is voorbij. Slechts twee van de vijftig studenten (mannelijke) antwoorden 'ja' op de vraag of ze wel eens uitgaan met de verwach­ ting een sekspartner te ontmoe­ ten. De rest ziet dat niet zitten, en 22 studenten moeten er al hele­ maal niks van hebben.

2. Studenten nemen het niet zo nauw met trouw Hoe dit idee de wereld in is geko­ men? De KUB­studenten die wij spraken zijn héél monogaam.

Maar liefst dertig van de vijftig hadden het afgelopen jaar één vas­ te partner. Van de overige twintig hadden er vijf in het geheel geen seksueel contact. Vijftien van de vijftig zijn ooit tijdens een relatie wel eens vreemd gegaan. En de helft daarvan biecht het dan eer­ lijk op aan de partner. Vreemdgaan is voor de meerderheid (34 studen­ ten) onder geen enkele omstandig­ heid geoorloofd. En 33 studenten vinden dat dat laatste ook geldt voor een tongzoen met een ander.

3. Voor studenten is 'vrijheid blij­ heid' het ideaal Klopt niet helemaal. Iets minder dan de helft van de ondervraagde studenten zegt zich met een rela­ tie gelukkiger te voeler dan zon­ der. Voor de meerderheid maakt dat dus geen verschil. Ouderejaars studenten (derdejaars en verder) zj jn over het algemeen wel geluk­

kiger met relatie. De ideale relatie voor nu is weliswaar een combinatie van samen zijn en voldoende vrijheid, of, zoals een studente het noemt 'steunen en lol'; op hun veertigste wil een overdonderende meerderheid (39 studenten) een partner met kinderen.

4. Jongens willen zich niet binden en meisjes willen allemaal een relatie Helemaal fout. Van 26 de ondervraag­ de jongens heeft ruim de helft (zes­ tien) moeite met 'alleen zijn'. Bij meisjes is het beeld precies omge­ keerd. Zestien van de 24 zitten zon­ der vriendje net zo lekker in hun vel dan met.

5. Op de universiteit is niemand meer maagd Niet waar. Onder de vijftig geënquê­ teerden kwamen we drie studenten tegen zonder seksuele ervaring. Bij twee ervan 'was het er nog niet van gekomen'. Eén jongen wilde wachten tot hij getrouwd is. De gemiddelde leeftijd van het eerste seksuele con­ tact was zowel bij de ondervraagde meisjes als bij de jongens: 17 en een half jaar. Landelijk ligt het gemiddel­ de op 17 jaar.

6. Jongens willen vaker seks dan meisjes Tja. Van de ondervraagde studenten dieop dit moment een relatie hebben, 26 in aantal, zeggen er maar negen dat ze vaker dan hun partner het initia­ tief tot vrijen nemen. Dat zijn wel allemaal jongens. Slechts vier studen­ ten waren het expliciet oneens met de stelling, onder wie drie meisjes. Blijft de vraag: hoe zit het met die overige dertien die 'neutraal' antwoorden?

Nemen die even vaak het initiatief als hun partners? Of is het iets waar ze liever niet op antwoorden?

7. Studenten doen 'het' vaker dan de rest van Nederland De 26 die een relatie hebben, doen het gemiddeld negen keer per maand. Dat komt grosso modo neer op het landelijk gemiddelde, van twee a drie keer per week. Dat laatste is echter wel berekend onder mensen die samenwonen, terwijl de studenten die aan de enquête meewerkten, hun partner gemiddeld drie keer per week zien.

Een beetje vaker dus wel.

Voor de singles onder de studen­ ten geldt over het algemeen: geen relatie, geen seks. Vier van hen hebben de afgelopen maand sek­ sueel contact gehad. De rest deed het niet. Met veilig vrijen lijkt het overigens wel goed te zitten, want negen singles zeggen toch altijd condooms in huis te hebben.

manier waarop liij daar na ile oorlojj; miM­ onijjing.

•Ondanks de versehrikkinpen >an <le Tweede Wereld<M)rloj; heb ik fni­ii anti­Duitse op><>edinf;f;ehad.M!Jinadei«ilde de versehrikkinjren van de T » eede \ \ erel(l«M»rlog: niet ojxle verkeerde mensen afrekenen. Niet op «Ie Duitsers <lie jwn <lef;oe«le kant hailflen jfestaan. bijvo<»rJ>e«4d. We zijn ot)k refietmatis "> Duitsland op vakantie geweest. ' \ls lieflieblxT vjui literatuur lia<l mijn va<ler een rijke s<>hal iuin Duitse w<Mirden. Wal me noj;steeds bijstaat is de ■/An­.iiichl.'i^etcrnt

iiiidnirlils

rerg<>sseii. wat sloei; op mensen laiiijs w ie het morele «ehalle van wal er tijdens die oorlog is gebeni­d. is heengegaan. Als jurist kon hij zeer veronlvvaaitlijr»! zijn over mojielijk onrtH­ht. I let positieve re<­ht was v(M>r iieni meer dan een tec'hniek om de belangen van mensen te behartifien.

In het (la­relijks leven van nu komen mijn va<lers opvattingen me nog regelmatig v<M>r ile g e o t . Ik heb gele<­rd nu­nsen niet voorbarig Ie beoordelen, maar te proberen ze op hun vvaanie te s<­hatlen. i'.u ik heb geleer<l alert l<' zijn voor de verra<lerlijkhei<l van <le laflieid: mensen di<' alseramlerenonreeht wordt aangedaan niets d<K»n. maar de andere kant opkijken. Die mensen zijn er allijd. ook nu.

•Helaas heb ik mijn vader sleehis tol mijn vierentwintigste mogen meemaken. Ik was Ix­zig met het sehrijven van mijn prm'fsehrift toen hij

8. Jongens gaan makkelijker vreemd dan meisjes In deze groep in elk geval niet.

Onder degenen die zeggen ooit vreemd te zijn gegaan (15 studen­ ten), zijn de jongens in de min­ derheid: zes tegen negen.

naar h<>t ziekenhuis w eni gebraelu. Kort daarna is hij overUnlen. l'>'­n van de laalsfe dingen die hij nog tegen me zei vv as:(A­/jw/^■/•««^7>/»/­o/«o/(> HOü iti<'t>!!<'it>(i(ikl.

"(iedurende de jaren dat ik in de politieke sehijnwer|«Ms stoml. heb ik mensen regelmatig horen zeggen dal ik streng zon zijn opgev<H­<l. Dat is i­<liler niet zo. Ik had een o|>en relatie met mijn on«hM>. Onsgezin leek veel

9. Meisjes houden meet van knuf­ felen, jongens willen 'de daad' Klopt niks van. Achtendertig stu­ d e n t e n vinden 'de daad' niet noodzakelijk voor een geslaagde vrijpartij. Maar vier van de vijftig ondervraagden vindt dat een vrij­ partij pas echt af is als er gemeen­ schap heeft plaatsgevonden. Ove­ rigens wel allemaal jongens.

Met medewerking van fiska 't Man­ netje, en met dank aan dr. Ruud Frambach.

opdegvzinuen van nu. *lk heb geen br<H­rs ofziissen en v roeger w erd alles bij ons thuis ge<lrieën l)esproken. Wanneer mijn vader bezig wa­ met een juridiseh probleem, werd daar Ihiiis regelmatig over gepraat. Dal ikreehleu ben gaan sliulereii isdns w el degelijk iM­ïm loeil <loor mijn vafIer. Maar mijn V aderw as ook ei'ii man van eullunren <lun voornamelijk muziek en literatuur. Toen ik een studiekeuze moest maken, heb ik <M>k nog mogelijklie<len als klassieke letteren, politieologie of soeioloirie overwogen, .\chteraf Ix'U ik eindelmi» dankbaar dat ik ­ op aanraden van mijn vader ­ \<M)r een rak heb gekozen. Daardoor ben ik mwiil echt afliaiikelijk geweest van <le grillig­ heid van de politiek, ik kan me overigens nog herinneren dat mijn v ader me zoiets lieefl toegesproken als: ^(i iiooil in do politiek, j./'l 1//

Prof.nir. I rnst 1 lirseh Hallin (1 *>.")()) is hoogleraar Internationaal reeht en lid van de l'erste Kamer.

U N I V E R S I B ^ 15[UNi 1994

|ivs .­ge he« regelmalig gebruik van tandpasta aldaar werd het hof van koning Hendrik III van Frankrijk en anoniem [«rnidet omschreven als Hrt Eiland der Hermafrodieten. Nu is het gebruik van tandpasta

Schiller, is alleen te bereiken door een volledig veriies van de eigen persoonlijkheid. Dit is de overeenkomst tussen de jacht op de Snark en de sticky

date.

i nteriuni als alle andere; er is d a n ook geen enkek­ reden waarom we daar bij de KUB niet aan zouden vasthouden. Er dan beleefdheidshalve van uit gaand da» het met uw tandpastagebruik wel goed zit. kunnen ^

» ■ I lermafrodiet, het gelukkige paar, het personage dat nu eens Ik is, dan de .\nder. of ook wel beide

we dus zeggen dat ook wij a l t n ons bevinden op het Eiland der Hermafrodieten. En niemand van ons hoef. « t e g e l i j k , het E n e en de Veelheid, de zelfde en de andere sexe. het Ich bin du. wem, iel, iel, bin. het zich om die tweeslachtige status te beklagen: volgens U d y Townshend was de Hermafrodiet het enige ' is zeer zeldzaam in de wijsbegeerte. Daarom zoekt de filosoof, wanneer hij zich niet wil verliezen gelukkige paar dat zij ooit had gezien. in het absolute, steun bij de literatuur ­ zijn eigen personage kan geen moment zonder de woorden van de ander, de filosoof is een belezen bandparodist.

■

■ p ™ h ^ c o t ^ r e s H el denken ran de ander, onlangs aan d e KUB gehouden, werd me duidelijk

I

fr^^

'^^ * '»'*>s«'f Levinas zich meer d a n aUe andere auteurs heeft uitgesproken over de relatie

Eenzaam Avontuur van .\nna Blaman. een naar mijn smaak onleesbaar boek, staat één van

* t de .\nder. Ik reed de kmge w . ^ terug naar huis. vervuW van d e absolute .^nder, gedreven door

mooiste en meest knappe passages die ooit ter wereld zijn geschreven. De personages die

de jacht op hel Zelfde. De greep van het .Andere op het Zelfde v oltrekl zich onder de gedaante van een Ik dat

in optreden, de vier jonge meisjes die It^eren in hel vakantiehuisje Man Plaisir,

vallen

anachronisch ten achter is uileen in een veelheid doordat zij

gesteld op zijn heden", zo­ veel had ik er w d van be­ grepen.

Thuisgekomen

Het gelukkige paa HM.

vond ik bij de post een

wisselende relaties aangaan met de ander: "(De) lx>odschappen.

FEBRIAÜT

daar ging men met z"n tweeën voor, en twee in alle iTK^elijke

vragenlijst van het relatie­

combinaties, en dat zijn er zes: .\

U­middelingsbureau T < ^ ­

met B. B met C . C met D. .V met

ther (•The Intelligent C hoi­

D. B met D, \ met C ; en dat zijn

ce"). Onder vraag 2 las ik:

zes vijandelijke ligues in geeste­

"Bent U het zat. de man of

lijke actie tegen de thuisblijf­

vrouw te ontmoeten die in

slers. Die ihuishlijfsters. die sle­

eerste instantie de persoon

[jen ook de gifpijlen der analv se

lijkt die U zocht m a a r dat

en ïipanden ook de bogen der

L er na een halfjaar of een

kritiek. Zo waren er dus twaalf

jaar achterkomt dat hel een

vijandelijke ligues. zes in bewe­

heel ander persoon is";"" Dal

ging, zes in k a m p r u s t . Maar

bracht me weer iian hel

d a a r k w a m nog bij d a t elke li­

t»ijfek"n.

" ^ ^ s r f f i ^ i ^ a ' ' (eensgezind, in « a a r h e i d v\erd gevormd door opposanten, zo volkomen op­ posant als /.v.ait en vv il. als heel en koud Dus w aren er in feile \ icrenuvintig

onverzoenlijke

een >liik Ie xhrijven over individualiteiten die mei el­ de relaljj'. "Invien vanuit kaar in het vrij kleine

Moii

hel |)ers|)ectief V an de w ijs­ Plaisir

■ Foto: Stef Schellekens

gecr". leek alles in de rich­

hokten, die slechts v ier

b e d d e n h a d d e n met h a a r vie­ ting Ie wijzen van een |X"r­ rentvMntigen. dus mei h a a r zes­ »<x)nlijk verhaal. Maar een sen één s l a a p p l a a t s deelden. wijsgeer heeft geen ..rsoonlijk verhaal ­ een wijsgeer leeft niet. hij leest. Ik moet het d a a r o m laten b.j de

en met h a a r zessen op één stoel zaten, en m e , haar zessen minstens elkaar tegenspraken, die elkaar d w a r s

bekentenis dat n«.ts m.jn gedachten over de relatie tussen het Ik en de \nder zo zeer heeft beïnvloed als de

zaten en in de weg liepen, elkaar verfoeiden en elkaar vertederden "

Vnigenlijst die ik in hel begin van dit j a a r kreeg toegestuurd namens het C ollege van Bestuur van de KUB. •IIc.­vaak".vraaglhetColIegevanBes.uurondervraag20,­maaktuiemandvandeandereseksecomplimenten

W

over zijn of haar uileriijkr En. v n « g 2 2 : '.Als u op een feestje bent, knoopt u dan wel eens een gesprek aan

1

met iemand van de andere sekse?" De Katholieke Universiteit Brabant The Inldli^ent C hoice auaiii. i n e mieiiigent l^noice.

f | / V ?

1

ttn

kom. hier het moment waarop ik mo^­t opbiechten dal ik u aan het begin van dit

% r ^ ^ ^ , .erhaal uit louter eigenliefde met m.j heb samengebracht op het Eiland der

S M . ™ . t ..j . ­«­­^fermafrodieten.

i j i . . . .

In de laatste weken ben ik door de KUB aangeschreven onder vijf

verschilkmde n a m e n : dan man. dan vrouw. of ook wel beide K ^ l i j k . Door nu u en mij in de jacht op het Zelf IB het vliegtuig kreeg ik o n l a n g s e e n . t e * r d ^ / « « * % r voorgezet. Hel was, na de 6fiW ^ . ­ n i j n eerste kennismaking met hel versdiijnsel sticky date.

tenslotte van Hermafrodiet tot absolute Veelheid om te bouwen, heb ,k niet alk­en blijk gegeven van mijn pers«,nlijke identificatie met vijf van de zes onverzoenlijke Mividualitei.en in .Man Plaisir, m a a r heb ik er

Miegen. reizen, diditen. daling, hel zijn a l k m a a l varianten van de romantische queeste van

bovendien voor gezorgd d a . iedere k»zer mei haar vijven op één stoel zit. Hel k­vensgrote belang daarvan voor

l«­tlknaarde^nder.EenzuivervWx^dvanz.­nzoek.ochtvindenweinr/,e//.,,,Z^o/^,e

­ d r i j v e r dezes is duidelijk: de dichter Slip schreef al over de bok ui, Sidderburen d a l ' h e l feil waardoor hij

Carroll. Volgens de filosoof Schiller moeten we deze j a c h , I legeliaans interpreteren, de Snark is zonder enige

voort zou leven was dat hij achteraf r^

twijfelhet.Xbsolute:'Hel.Absolule.zoalsikwaagoplemerkentenbehoeveva„een.ederd,enogonfilos«fisch

En als ik nu nog een karakterisering moei geven van de relatie tussen u en mij, d a n noem ik onze reblie: Mon

genoeg is om te genieten van die onwetendheid daaromtrent die geluk heel, is een fictie die geacht wordt alfes

Plaisir.

voor filosofen te doen wat ze niet voor zichzelf kunnen doen... /t « the apoÜKOsU of topsyturvidom.'

even de menigte die hem huldigde met vijf vermenigvuldigde."

Na

nauwkeurige lezing van The Simrk begrijpt Schilk­r dal d e Snark hel Ene is. waarin de Veelheid vergaat. Mei de Bakker, die uileindHijk de Snaik ontmoet, k)opt het niet goed af: In the midst of the word he was to sar,/In

Üie midst ofhis laughter and glee,/H e

trying

had sofUy and suddenly vanished auKry. H et Absolute, meent ■'

u ir.j.

■ ,­, r M. rebruan is Jilosoof er, romancier.

U N I V E B S 1 ^ ISiuNi 1994

Student eP liefde

4 ^ r

De studententijd is te

zien als een romantische school, waar ge­

Studenten en hun docenten

noeg te experimenteren valt. Maar studen­ ten hebben doorgaans rustige relaties, zijn monogaam en houden vooral van knuffe­

12

len. Blijkt uit een mini­enquête.

Steeds vaker wor­

den docenten met je aangesproken, maar toch houden ze afstand. Weder­ zijds respect houdt de verhouding tus­

De generatiekloof

sen de leerling en de meester in balans.

Ook sportleraren willen niet verliefd

\ J

Kinderen leven weer in

worden op hun studenten.

harmonie met hun ouders. Het generatie­ conflict lijkt op z'n retour. Hoevirel... Nu zijn het de 'ouwelui' die zich van hun

De vrouw als jachttrofee

kroost wensen te distantiëren.

14

1 '

Broers en zussen

8

. ^ TT

Oudere, geslaag­

de zakenmannen ruilen hun echtgenote wel eens in voor een jong blaadje: een beloning voor hun glanzende carrière?

De langstdurende relatie

heeft een mens met zijn broers en zussen.

Heeft de positie in de kinderrij invloed op de maatschappelijke stijgingskansen? Ja, wordt er aan de borreltafel en in weten­

Nog meer cadeautjes: relatiegeschen­ ken. Die zorgen voor een verharding van zakelijke verhoudingen, meent een hoogleraar, die niks moet hebben van het KUB­kerstpakket.

schappelijke kringen gezegd. Nee, zegt een KUB­socioloog.

Gezin e^ geweld

16

De hoeksteen

van de samenleving is onveranderd po­

Een goddelijke relatie

pulair, maar vertoont ook scheurtjes.

Geweld binnen het gezin neemt steeds

JL

Vr

Ook als kind was

meer toe. Een lexicon maakt u wegwijs.

voor bisschop Ernst de relatie met Jezus hoofdzaak. Speciaal voor Univers diept hij zijn verhouding tot God uit. 'Psalmen zijn voor mij richtinggevend geworden.'

En verder Zeven KUB'ers vertellen openhartig over de relatie die voor hen van bijzon­ dere betekenis is (geweest). Prof. Ernst Hirsch Ballin over zijn vader, personeelsfunc­ tionaris Jean­Paul Gregoire over zijn zoon, studente Nathasja de Boer over een jeugdvriendin, Nexus­hoofdredacteur Rob Riemen over Johan Polak, studentenpastor Hub Lenders over zijn huis, student Dries van Boxtel over een medestudent en prof.

Bea de Gelder over haar hond Hades. Op pag. 5, 7, 9, 11,13, 15 en 17.

■ De fotomontage op de omslag is van Remco Tazelaar.

af­^.

mmmi^'^

v * * . - v < v , ' ^*' " ' '

UNIVE

I

Relaties Studenten ovei hun relatie * Geweld in het 'veilige' gezin ' De relatie van een bisschop tot God

Viouwen gis jachttrofee * Het relatiegeschenk mag geen verplichtingen oproepen ^

Broers en zussen

KUB-hoogletaren vaak oudste of jongste kind ' Docenten en studenten

bewaren onderling afstand

De generatiekloof wordt omgedraaid * Het gelukkigste paar

KUB-medewerkers over een bijzondere relatie